You are on page 1of 253

Para FMAT

Unas poquitas integrales que encontre por ahi

por Picosenotheta . .bueno y que esperan , a bajar y trabajar y suerte en los controles

801 EJERCICIOS
RESUELTOS
DE

INTEGRAL
INDEFINIDA
INDICE
INTRODUCCION ......................................................................................................................................... 5
INSTRUCCIONES ........................................................................................................................................ 6
ABREVIATURAS DE USO FRECUENTE ................................................................................................ 7
IDENTIFICACIONES USUALES .............................................................................................................. 7
IDENTIDADES ALGEBRAICAS ............................................................................................................... 7
IDENTIDADES TRIGONOMETRICAS ................................................................................................... 8
FORMULAS FUNDAMENTALES ............................................................................................................ 10
CAPITULO 1 .............................................................................................................................................. 12
INTEGRALES ELEMENTALES ............................................................................................................ 12
EJERCICIOS DESARROLLADOS ......................................................................................................... 12
EJERCICIOS PROPUESTOS .................................................................................................................. 20
RESPUESTAS ......................................................................................................................................... 21
CAPITULO 2 .............................................................................................................................................. 29
INTEGRACION POR SUSTITUCION.................................................................................................... 29
EJERCICIOS DESARROLLADOS ......................................................................................................... 29
EJERCICIOS PROPUESTOS .................................................................................................................. 39
RESPUESTAS ......................................................................................................................................... 41
CAPITULO 3 .............................................................................................................................................. 59
INTEGRACION DE FUNCIONES TRIGONOMETRICAS .................................................................... 59
EJERCICIOS DESARROLLADOS ......................................................................................................... 59
EJERCICIOS PROPUESTOS .................................................................................................................. 66
RESPUESTAS ......................................................................................................................................... 67
CAPITULO 4 .............................................................................................................................................. 77
INTEGRACION POR PARTES ............................................................................................................... 77
EJERCICIOS DESARROLLADOS ......................................................................................................... 77
EJERCICIOS PROPUESTOS .................................................................................................................. 88
RESPUESTAS ......................................................................................................................................... 89
CAPITULO 5 ............................................................................................................................................ 111
INTEGRACION DE FUNCIONES CUADRATICAS ........................................................................... 111
EJERCICIOS DESARROLLADOS ....................................................................................................... 111
EJERCICIOS PROPUESTOS ................................................................................................................ 116
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 117
CAPITULO 6 ............................................................................................................................................ 126
INTEGRACION POR SUSTITUCION TRIGONOMETRICA .............................................................. 126
EJERCICIOS DESARROLLADOS ....................................................................................................... 126
EJERCICIOS PROPUESTOS: ............................................................................................................... 135
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 137
CAPITULO 7 ............................................................................................................................................ 154
INTEGRACIÓN DE FUNCIONES RACIONALES .............................................................................. 154
EJERCICIOS DESARROLLADOS ....................................................................................................... 154
EJERCICICOS PROPUESTOS ............................................................................................................. 162
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 163
CAPITULO 8 ............................................................................................................................................ 188

2
INTEGRACION DE FUNCIONES RACIONALES D SENO Y COSENO ........................................... 188
EJERCICIOS DESARROLLADOS ...................................................................................................... 188
EJERCICIOS PROPUESTOS ............................................................................................................... 195
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 195
CAPITULO 9 ............................................................................................................................................ 199
INTEGRACION DE FUNCONES IRRACIONALES ........................................................................... 199
EJERCICIOS DESARROLLADOS ...................................................................................................... 199
EJERCICIOS PROPUESTOS ............................................................................................................... 203
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 203
EJERCICIOS COMPLEMENTARIOS .................................................................................................... 208
RESPUESTAS ....................................................................................................................................... 210
BIBLIOGRAFIA ....................................................................................................................................... 242

3
A Patricia. / A Ana Zoraida.

A los que van quedando en el camino,

Compañeros de ayer,

De hoy y de siempre.

4
INTRODUCCION

El libro que os ofrecemos, no es un libro auto contenido, sino un instrumento


de complementación, para la práctica indispensable en el tópico relativo a las
integrales indefinidas. En este contexto, el buen uso que se haga del mismo
llevará a hacer una realidad, el sabio principio que unifica la teoría con la práctica.

El trabajo compartido de los autores de “801 ejercicios resueltos” es una


experiencia que esperamos sea positiva, en el espíritu universitario de la
activación de las contrapartes, en todo caso será el usuario quien de su veredicto
al respecto, ya sea por medio del consejo oportuno, la crítica constructiva o la
observación fraterna, por lo cual desde ya agradecemos todo comentario al
respecto.

Nos es grato hacer un reconocimiento a la cooperación prestada por los


estudiantes de UNET: Jhonny Bonilla y Omar Umaña.

5
INSTRUCCIONES

Para un adecuado uso de este problemario, nos permitimos recomendar lo


siguiente:
a) Estudie la teoría pertinente en forma previa.
b) Ejercite la técnica de aprehender con los casos resueltos.
c) Trate de resolver sin ayuda, los ejercicios propuestos.
d) En caso de discrepancia consulte la solución respectiva.
e) En caso de mantener la discrepancia, recurre a la consulta de algún
profesor.
f) Al final, hay una cantidad grande de ejercicios sin especificar técnica
alguna. Proceda en forma en forma análoga.
g) El no poder hacer un ejercicio, no es razón para frustrarse. Adelante
y éxito.

6
ABREVIATURAS DE USO FRECUENTE

e: Base de logaritmos neperianos.


A : Logaritmo natural o neperiano.
Aog : Logaritmo vulgar o de briggs.
sen : Seno.
arcs e n : Arco seno.
cos : Coseno.
arc cos : Arco coseno.
arc co s : Arco coseno.
g : Tangente.
arc tg : Arco tangente.
co g Cotangente.
arc co tg Arco cotangente.
sec : Secante.
arc sec : Arco secante.
cos ec : Cosecante.
arc sec : Arco cosecante.
exp : Exponencial.
dx : Diferencial de x.
x: Valor absoluto de x.
m.c.m : Mínimo común múltiplo.

IDENTIFICACIONES USUALES

s e n n x  (s e n x)n s e n1 x  arcs e n x


A n x  (A x)n Aognx  (Aogx)n
Aogx  Aog x

IDENTIDADES ALGEBRAICAS

1. Sean a, b: bases; m, n números naturales.


a a a
m n m n
(am )n  amn
m n n n
a
 a , a 0
mn (ab)  a b
an
 a   a n , b  0
 a 
n m m
a n a 
n m
  n

 b  bn
1 a0  1, a  0
a n 
an

7
2. Sean a, b ,c: bases; m, n números naturales
 a  b   a 2  2ab  b 2  a  b   a 3  3a 2b  3ab 2  b3
2 3

a  b  a 4  4a 3b  6a 2b 2  4ab3  b 4 a2  b2  (a  b)(a  b)
4

a2n  b2n  (an  bn )(an  bn ) a3  b3  (a  b)(a2 ∓ ab  b2 )


(a  b  c)  a  b  c  2(ab  ac  bc)
2 2 2 2

3. Sean b, n, x, y, z: números naturales


x
Aog  Aog x  Aog y
b 
Aog(xyz)  Aogbx  Aogb y  Aogbz  y 
b b

Aogbx  nAogbx 1
Aogb n x  Aog x
n

b
n
Aogb1  0 Aogbb  1

Ae  1 A exp x  x = x
Aex  x eA x  x
exp(A x)  x

IDENTIDADES TRIGONOMETRICAS
1.
1 1
s e n  cos 
cos ec s ec

s e n   g 
1
 g 
cos co g
s e n 2   cos2   1 1  g   sec2 
2

1+ co g2  cos ec2 cos cos ec  co g


cos g  s e n 

2. 
(a) 
s e n(   )  s e n  cos   cos s e n  s e n 2  2 s e n  cos

sen  1 cos 1 cos 2
s e n2   2
2 2

s e n(   )  s e n  cos   cos s e n 

8


(b)

cos  1 cos
cos(   )  cos cos   s e n  s e n 
2 2
1 cos 2 cos(   )  cos cos   s e n  s e n 
cos2  
2
cos 2  cos2   s e n2   1 2 s e n2   2 cos2  1

(c)  
 g    g 2 g
 g(   )    g 2  

1  g g  1  g 2
  g  g
1 cos 2  g(   )  
 g 2  
1 cos 2 1  g g 


g   1 cos  s e n   1 cos
2 1 cos 1 cos s e n 

(d)
1 1
s e n  cos   s e n(   )  s e n(   ) cos s e n   s e n(   )  s e n(   )
2 2
1
cos cos   cos(   )  cos(   ) s e n  s e n  
1
cos(   )  cos(   )
2 2
     
se n  se n   2se n cos  s e n   s e n   2 cos sen 
2 2 2 2
   
cos  cos   2 cos cos  cos  cos   2 s e n sen 
2 2 2 2

(e)
arcs e n(s e n x)  x arc cos(cos x)  x
arc g( gx)  x arc co g(co gx)  x
arc sec(sec x)  x arc cosec(co sec x)  x

9
FORMULAS FUNDAMENTALES

Diferenciales Integrales
du
1.- du  dx 1.-  du  u  c
u
2.- d (au)  adu
2.-  adu  a du
3.- d (u  v)  du  dv
3.-  (du  dv)   du   dv
4.- d (un )  nun1du un1
4.- u du   c(n  1)
n

n 1
du du
5.- d (Au) 
u 5.-   A u  c
uu
6.- d (e )  e du 6.-  e du  eu  c
u u

7.- d (au )  auAadu u


7.- audu  a  c
Aa
8.- d (s e n u)  cos udu 8.-  cos udu  s e n u  c
9.- d (cos u)  s e n udu 9.-  s e n udu  cos u  c
10.- d ( gu)  sec udu 2
10.-  sec 2 udu   gu  c
11.- d (co gu)   cosec2 udu 11.-  cosec2 udu  co  gu  c
12.- d (sec u)  sec u gudu
12.- sec u gudu  sec u  c
13.- d (co sec u)  cosec u co gudu 13.-  co sec u co gudu  cosec u  c

14.- 
du du
14.- d (arcs e n u)   arcs e n u  c
2
1 u2
 1 u
du
15.- 
du
15.- d (arc cos u)    arc cos u  c
2
1 u2
 16.- d (arc gu)  1 u 16.- du
du
1 u2 1 u2  arc gu  c
du du
17.- d (arc co gu)  17.-    arc co gu  c
1duu2 1 u2
18.- d (arc sec u)  18.- du arc sec u  c;u  0
 
u u2 1  2  arc sec u  c;u  0
u u 1 
19.- d (arc co sec u)  du 19.- du  arc cosec u  c;u 
 0
u u2 1
 2 

arc cosec u  c;u  0
u u 1

10
OTRAS INTEGRALES INMEDIATAS

 A sec u  c
1.-  gudu   2.-  co gudu  A s e n u  c
 A cos u 
c
 A sec u  gu  c

3.-  sec udu   u   4.-  co sec udu  A cosec u  co gu  c
A  gu  c
  
  2 4 
5.-  s e n hudu  cos hu  c 6.-  cos hudu  s e n hu  c
7.-  ghudu  A cos hu  c 8.-  co ghudu  A s e n hu  c
9.-  sec hudu  arc gh(s e n hu)  c 10.-  co sec hudu   arc co gh(cos hu)  c
 
arcs e n 
u
du 
du
11.-  12.-   A u  u  a  c
2 2
c
 a u a
2 2


a u
2 2  u
 arcs e n  c
 a
 1 arc g u  c
du  a a du 1 ua
13.-   A c
 u2  a2  1
 u 14.-  u a
 arc co g  c u 2  a2
2a
 a a
1 u
arc cos  c
15.- du 1 u 16.- du a a
 A c  2 2  
u a u
2 2
a a a u
2 2
u u a 1 arc sec u  c
 a a
2
u 2 2 a
17.- u  a du 
2 2
u a A u  u  a  c
2 2

2 2

18.-  a2  u2 du  u a2  u2 a arcs e n u  c
2

2 au 2 a
19.- eau s e n budu  e (a s e n 2bu 2b cos bu)  c
 a b
au
e
20.- eau cos budu  (a cos bu  b s e n bu)
 a  b2
2 c

Realmente, algunas de estas integrales no son estrictamente inmediatas; tal como


se verá mas adelante y donde se desarrollan varias de ellas.

11
CAPITULO 1

INTEGRALES ELEMENTALES

El Propósito de este capitulo, antes de conocer y practicar las técnicas


propiamente tales; es familiarizarse con aquellas integrales para las cuales basta
una transformación algebraica elemental.

EJERCICIOS DESARROLLADOS

1.1 .- Encontrar:  eA x xdx


2

Solución.- Se sabe que: eA x  x2


2

2
x4
Por lo tanto:  e xdx   x xdx   x dx  4  c
A x 2 3

A x
x42 x n1
Respuesta: e xdx  c,
 x dx  n 1 , n  1

Fórmula utilizada: n 

4
1.2 .- Encontrar:  3a 7 x 6 dx
Solución.-
x7
 3a x dx  3a  x dx  3a 7  c
7 6 7 6 7

7
Respuesta: 3a7 x6dx  3a7 x  c , Fórmula utilizada: del ejercicio anterior.
7
1.3.- Encontrar:  (3x2  2x 1)dx
Solución.-
 (3x 2  2x 1)dx   (3x2  2x 1)dx   3x 2dx   2xdx   dx
x3 2
2 x
 3 x dx  2 xdx   dx  3 3  2  x  c  x3  x2  x  c
2

Respuesta:  (3x2  2x 1)dx  x3  x2  x  c


1.4.- Encontrar:  x(x  a)(x  b)dx
Solución.-
 x(x  a)(x  b)dx   x x  (a  b)x  ab dx    x   a  b  x  abx dx
2 3 2

  x3dx   (a  b)x 2dx   abxdx   x3dx  (a  b) x2dx  ab xdx


x2
 x  (a  b) x  ab  c
4 3

4 3 2

12
x4 (a  b)x3 abx2
Respuesta:  x(x  a)(x  b)dx    c
4 3 2
1.5.- Encontrar:  (a  bx3 )2 dx
Solución.-
 (a  bx3 )2 dx   (a2  2abx3  b2 x6 )dx   a2dx   2abx3dx   b2 x6dx
x4
= a2  dx  2ab x3dx  b2  x6dx = a x  2ab
7
 b2 x  c
2

4
4 7
abx 2 7
b x
Respuesta: (a  bx3 )2 dx = a 2 x   c
2 7
1.6.- Encontrar:  2 pxdx
Solución.-
2
1 1
2 2 px 3

2 px dx   2 p x dx  2 p x dx  2 p x  c 
1
c 2

 
2 2

2 3
3

Respuesta:  2 pxdx 
2 2 px x  c
3
1.7.-Encontrar: n
dx
x
Solución.-
 dx 
1 1n 1n
x n 1
1
1 x n nx n
1
 c  n 1  c
1  c  n
n
 x ndx 
x
n n
1n
n
dx nx
 c
Respuesta:  n x n 1
1n

1.8.- Encontrar:  (nx) n dx


Solución.-
1
1n 1n 1n 1n 1n 1n 1
dx  n
 (nx) dx   n  x dx  n  x dx
n n
n n x n n n

x 1n 11 1n x n
1
n  c n  c  n nx  c  n 1x  c  n x  c  n x c
1n 1n 1n 1nn 1 1 1

n n 1 1
= n
1
11
n
1
n n n n n n

n n

1n

Respuesta:  (nx) n dx 
n
nx  c
2 2

1.9.- Encontrar:  (a  x )3 dx 3 3

     x   x
Solución.- 3 3
dx
(a  x ) dx   a 3  3 a x2  3a
3 3 3


3 3
2 3
2 2 2
2 2 2 2

  
2 2
3

13


4 2 2 4
4 2 2 4

  (a  3a x  3a x  x 2 )dx   a 2 dx   3a x dx   3a x dx   x 2 dx
2 3 3 3 3 3 3 3 3

2 2 x x x3 5 7
2 4 2 3 3 2 4 3 3
3  c
 a  dx  a  x dx 3a  x dx   x dx  a x  a 5 
4 2
3 3
a 3 3 3
3

7 3
3
3 3
43 53 23 73
9a x x
 a2 x  9a x  c

5 7 3 3 43 53 23 73
2 2
9a x 9a x x
Respuesta: (a  x ) dx  a x 
3 3 3 2
  c
5 7 3
1.10.- Encontrar: ( x 1)(x  x 1)dx 
Solución.-
( x 1)(x  x 1)dx  (x x  ( x )2  x  x  x 1)dx
52 52
x 1 2x 3 3

  (x x 1)dx   (xx 1)dx   (x 1)dx   x dx   dx  5  x  c  5  x  c


2 2 2

2
2x 52

Respuesta:  ( x 1)(x  x 1)dx   x c


5
(x2 1)(x2  2)dx
1.11.- Encontrar: 
3 2
x
Solución.-
(x2 1)(x2  2)dx (x 4  x2  2)dx x4 x2 2
    dx  dx 
 x dx
2 2 2
3 2
x x 3
2
4 x x 3 3 3

 10
  x 10 1 x 1
4
x 2 1 x

x x 2
3 43
1
3
2
13
3
7
3
1
3

 x dx  x dx  2 x
3 3 3
dx  10
1  2 1  13
 7
2 1 c
3
3 3 3 3 3

13 7
3 13 3 7
x x
 3 x  3 x  6x  c  3  6 3 x  c  3 x x  3 x x  63 x  c
3 3 1
3 3
43 23

13 7
 (x2 1)(x2  2)dx 13


7
3x
13
4
3x 2
7 
 
13 7

Respuesta:
3 2
   6 3 x  c
x
(xm  xn )2
1.12.- Encontrar:  dx
x
Solución.-
 (xm  xn )2  (x2m  2xmxn  x2n ) (x2m  2xm1/x2n  x2n )
dx  dx  x dx
x x 2x x
x 2m1/21  mn1/2
 2n1/2  c
 (x 2m1/ 2  2xmn1/ 2  x2n1/ 2 )dx 
 2m 1/2 1 m  n 1/2 2n 1/2
4m1 2m2n1 4n1 4m1 2m2n1 4n1
2 2 2 2 2 2
x 2x x 2x 4x 2x
   c    c
4m 1 2m  2n 1 4n 1 4m 1 2m  2n 1 4n 1
2 2 2

14
 2x2m x  4xmn x  2x2n x  c
4m 1 2m  2n 1 4n 1

Respuesta: (x  x ) dx = x 
m n 2  2x2m mn 2x2n 
 4x  c
x  4m 1 2m  2n 1 4n 1 
( a  x)
1.13.- Encontrar: 
4
dx
ax
Solución.-
( a  x )4 a2  4a ax  6xa  4x ax  x2

 
 ax
dx 

 ax
dx

4a ax dx   6ax dx  4x ax dx   x 2 dx
 dx     
2
a
1
1 1
(ax) ax 2
(ax) ax (ax) 2 2

  a 2 a  2 x  2 dx   4adx   6aa  2 xx  2 dx   4xdx   a  2 x 2 x  2 dx


1 1 1 1 1 1

1
1 1
x dx  4a  dx  6a x dx  4 xdx  a x
3 1 2 3
a 2 2 2 2 2
dx
1 21 1 21 11 3 1
2
x x x  12 x
a  4ax  6a 4 a c
3 1
2 2
1 3
1 1 11 1
1
2 2 2
12 23 52
3
x 1 x x2 1
x
a 2
1
 4ax  6a 2
3
4 2
 a 2
5
c
2 2 2
5
 2a x  4ax  4a x  2x 2  2a x 2 c
1
3 1 1 3
2 2 2 2 2

5
( a  x) 4 3 1 1 3 2x3
Respuesta:  dx  2a x  4ax  4a x  2x  c
2 2 2 2 2

ax 5 xa
1.14.- Encontrar: dx
 x 10 2

Solución.-
A x  a  c
dx dx 1
Sea: a  10 , Luego:   
x 102
x a 2 2
2a xa

x  10 A x  10  c
1 10
 A c 
2 10 x  10  20 x  10
dx
Respuesta:  10 A x  10  c
x 2
10 20 x  10
dx
1.15.- Encontrar: x 2
7
dx dx 1 x
Solución.- Sea: a= 7 , Luego: x 2
7

x a
2 2 
a
arc g  c
a

15
1 7
arc g x  c  arc g 7x  c
7 7 7 a
Respuesta: dx  7 arc g 7x  c
 x2  7  7 a
1.16.- Encontrar: dx
 4  x2 
Solución.- dx
Sea: a  2 , Luego: dx   A x  c

 4  x2
 a2  x2
a2  x2

 A x  4  x  c
2

dx 
Respuesta:   A x  4  x  c
2

4x 2

dx
1.17.- Encontrar: 
8  x2
Solución.- dx dx x
Sea: a  , Luego:   arcs e n  c
8
 8  x 2  a2  x 2 a
x x
 arcs e n  c  arcs e n c
8 2 2
dx 2x  c
Respuesta:   arcs e n
8  x2 4
dy
1.18.- Encontrar:  2
x 9
Solución.-
1
La expresión: 2 actúa como constante, luego:
x 9
dy 1 1 y
 x2  9  x2  9 dy  x2  9 y  c  x2  9  c
dy y
Respuesta:  2  2 c
x  9 x 9
 2  x2  2  x2
1.19.- Encontrar: dx
4  x4
Solución.-
 2  x2  2  x 2  2  x2  2  x2
dx  dx  dx
4  x4 4  x4 4  x4
2  x2 2  x2 dx dx
 dx  dx   
(2  x2 ) (2  x2 ) (2  x2 ) (2  x2 ) 2  x2 2  x2

16
dx dx x
Sea: a  , Luego:   arcs e n  A x  c
2  a2  x 2
 a2  x2 a
a2  x 2

 arcs e n x  A x  ( 2)2  x2  c  arcs e n x  A x  2  x2  c


2 2
2  x2  2  x2
Respuesta:  dx  arcs e n x  A x  2  x2  c
4x 4
2
1.20.- Encontrar:  g 2 xdx
Solución.-

  g xdx   (sec x 1)dx   sec xdx   dx   gx  x  c


2 2 2

Respuesta:   g xdx   gx  x  c
2

1.21.- Encontrar:  co g xdx 2

Solución.-

 co g 2
xdx   (cos ec2 x 1)dx   cos ec2 xdx   dx   co gx  x  c
Respuesta:  co g 2 xdx   co gx  x  c
dx
1.22.- Encontrar:  2
2x  4
Solución.- 1 1 x x
dx dx 1 dx  arc g  c  2 arc g 2  c
 2x2  4 =  2(x2  2)  2  x2  2 2 2 2 4 2
x
 c
 2 arc g 2
Respuesta: dx
 2x2  4 4 2
dx
1.23.- Encontrar:  2
7x  8
Solución.-
 7xdx
2
8
 dx
2 8
 dx  1 dx
7 (x 2  ( 8 )2  7  x2  ( 8 )2 
7(x  )  7   7 
7
1 1 x  87 x  87 7 7x  8
 A c  1 A c  A c
7 2( 87 ) x  7 8  8 x  7 
8
14 8 7x  8
14
7

A 7x  2 2 c  A 7x  2 2  c
1 14

4 14 7x  2 2  56 7x  2 2
dx
Respuesta:  14 A 7x  2 2  c
 7x 2  8 56 7x  2 2
 xx dx3
22

1.24.- Encontrar:

17
Solución.-
x2dx 3 dx dx
 x2  3   (1 x2  3 )dx 
 dx  3 x2  3   dx  3x2  ( 3)2
1
= x 3 arc g x  c =  x  3 arc g 3x
3 3 3 c
x2dx 3x  c
Respuesta:  2  x  3 arc g
x 3 3
dx
1.25.- Encontrar: 
7  8x2
Solución.- dx 1
dx   A x  c

 7  8x2  ( 8x)2  ( 7 )2 8  
 2
8 7 8x

dx  2
 A 8 x  7  8x2  c
Respuesta: 
7  8x 2
4
dx
1.26.- Encontrar: 
7  5x2
Solución.-
dx  dx 1 arcs e n x 5  c
 
 

7  5x2 ( 7 )2  ( 5x)2 5 7

Respuesta:  dx  5 arcs e n 35x  c


2  5
7  5x 7
(a  b ) dx
x x 2

1.27.- Encontrar: 
ax bx
Solución.-
(ax  bx )2 dx (a2 x  2axbx  b2 x ) 2 axbx

dx   x x dx 
a2 x b2 x
 dx 
 axbx  axbx  axbx ab  ax bx dx
b / a 
x
  a / b
x
a xx bx  
x

  dx  2dx  dx 


x  a  b
dx  2  dx  b c
x 

dx  a  2x 
b a b a A A
 
b a
 a / b b / a  a / b b / a 
x x x x

  2x  c   2x  c
A  a  Ab Ab  A  a A  a  Ab Aa  Ab
 ax bx 
 bx  a x 
   2x  c
Aa  Ab
 a 2 x  b2 x 
(a  b ) dx  a x b x 
x x 2

Respuesta:   x x    2x  c
ab Aa  Ab
18
x
1.28.- Encontrar: s e n2 dx
2
Solución.-
x
1 cos 2
x 2 1 cos x 1 1
 s e n2 2 dx   2 dx  
2
dx   dx   cos xdx
2 2
x senx
 2  2 c
x x senx
Respuesta: s e n 2 dx   c
2 2 2
dx
1.29.- Encontrar:  ;(0  b  a)
(a  b)  (a  b)x 2
Solución.-
dx dx
Sea: c2  a  b, d 2  a  b, ; luego   2
(a  b)  (a  b)x 2
c  d 2 x2
dx 1 dx 1 1 x 1 dx
  c2   d 2  c 2  2
d c
arctg c  c  cd arctg c  c
 
d 2 d 2  x   d  x2
2
d d

  
 1 a b
1 a  bx  c  2 2 arctg a  bx  c
 arctg a b
ab ab ab

dx 1 a b
Respuesta:  (a  b)  (a  b)x 2

 a b
2 2
arctg
ab
x c
dx
1.30.-Encontrar:  (a  b)  (a  b)x 2 ;(0  b  a)

Solución.-
dx dx
Sea: c2  a  b, d 2  a  b, Luego:  (a  b)  (a  b)x 2

c  d 2 x2
2

xc
dx 1 dx 1 1 1 dx  c
  c2  d 2  c 2   2 2c A x  c d  c   2cd A dx  c  c
d
   2
d 2 d 2  x  d
2
x d d

   
1 a  bx  a  b
 A c
2 a b
2 2
a  bx  a  b
dx 1 a  bx  a  b
Respuesta:   A c
(a  b)  (a 0b)x 2
2 a 2
 b 2
a  bx  a  b
1.31.- Encontrar:  a  
2x
1dx

19
  
Solución.-

20

 

 a 2 x 0 1dx  (a 0 1)dx  (11)dx  dx  dx  0dx  c
    2 x 0     
Respuesta:  a 1 dx  c  
  

EJERCICIOS PROPUESTOS
Mediante el uso del álgebra elemental, o algunas identidades trigonométricas,
transformar en integrales de fácil solución, las integrales que se presentan a
continuación.

1.32.-  3x 5 dx 1.33.-  (1 e)x dx 1.34.-  (1 gx)dx


1.35.-
 cos 2 x
2 dx  dx
1.36.- (1 x )3 dx
 dx
1.37.- (1 x )0 dx
1 x
1.38.-  1.39.-  1.40.-  2
2
dy
1 x 5  x2 x 5
3 dx dx
1.41.- dx 1.42.- 1.43.-
  x 5 2 x 2
5
x2  5
1.44.-  (s e n x  cos
2 2
x 1)dx 1.45.-  x (1 x )dx 1.46.-  ( g 2 x 1)dx
dx dx dx
1.47.-  1.48.-  2 1.49.-  2
x 12
2
x 12 x 12
dx dx dx
1.50.-  1.51.-  1.52.-  2
x2 12 12  x2 x x 12
dx dx dx
1.53.-  1.54.-  1.55.- 
x 12  x2 x 12  x2 8  2x2
dx dx
1.58.-  x 10 dx
1.56.-  2 1.57.-  2
2

2x  8 2x  8
2
x2 10 dx 10  x2 dx 1 cos x
1.59.-  1.60.- 
1.61.-  dx
s xe n2 xx 0
1.62.-  1 s e n2 xdx 1.63.-  1 cos2 xdx 1.64.-  (2  3 ) dx
 s e n x  dx
1.65.-  (20  30 ) ndx 1.66.-  
 gx cos x dx
1.67.-
3 x



1.68.-  3
4 dxx2 dx 1.69.-   34 dx
x2dx 1.70.-  x2  34 dx
dx
1.71.- 1.72.- 1.73.-
x 3  x2
 2 
x x 3 x x2  3
1.74.-  s e n3 x  dy 1.75.-  A u dx 1.76.-  exp(Ax)dx
1.77.-  e
A x 2

1.79.-  11 x dx
dx x  2 2
1.78.-  dx
2x
1.80.-  x 11 dx 1.81.-  x2 11 dx 1.82.-  A(e )dx
2 x

20
dx
1 x  1.85.- 

1.83.- dx x 
3 0
1.84.- ( g x  sec x 1)dx
2 2

 1 x 
 3x2 1

dx dx
1.86.-  (co g  s e n  )dx 1.87.-
 1.88.- 
1 3x2 1 3x2
 dx  dx  dx
1.89.-  1.90.-  1.91.- 
1 3x2 3x2  4 3x2 1
dx dx dx
1.92.-  1.93.-  1.94.- 

x 3x2 1 x 1 3x2 x 1 3x2
1.95.-  1 3x dx 1.96.-  1 3x dx 1.97.-  3x 1 dx
2 2 2

0 n
1.98.-  (3x2 1)dx 1.99.-  (3x 1) dx
2
1.100.-  (3x 1) du
2

1.102.- A(e )dx


2 x1

1.101.-  exp(A )dx 1.103.- (e2  e 1) dx



x x
2
3

1.104.-  1  g 2 1dx 1.105.-  exp(A 1 x )dx 1.106.-  27  x2 dx



x
 2
 sec x
2 
1.107.-  x  27 1.108.-  x2  27 dx 1.109.- 
dx
dx 3x x 2 1

1.112.- 
dx dx
1.110.-  dx 1.111.- 
1 3x 9  x2
2 2 2
2x 1 x 5x xdx
1.113.- 1.114.- (1 x )
dx
 2  2
1.115.- 
4x x 16 5x x  25 dx
x2 4
1.116.-  (1 x  x)2 dx 1.117.-  (1 x  x)2 dx 1.118.-  (1 x) dx
A
1cos x  1 x2  1s e n x

1.119.-  e 2
dx 1.120.-  exp A  2  dx 1.121.-  Ae 3 dx
 x 
(1x )2

1.122.-  (1 x  3x ) dx 1.123.-  Ae dx


0
2

RESPUESTAS
3x
1.32.- 3x5dx  3 x5dx   c  3 x6  c  x6  c
51

  5 1 6 2
1.33.-  (1 e) dx x

a
Sea: a  1 e, Luego: (1 e)x dx  ax dx  x
 c  (1 e) x
c
  Aa A (1 e)
1.34.-  (1 gx)dx   dx    gxdx  x  A sec x  c
1 cos x 1 1 1 1
1.35.-  cos2 x dx   dx   dx   cos xdx  x  sen x  c
2
2 2 2 2 2

21
1.36.-  (1 x )3 dx   (1 3 x  3( x2 )  x3 )dx   dx  3 x  3 xdx   x dx
3
2

x2 x2 2
 x  2x  3 2  c  x  2x  3  x2 c
 x
3 5
2
x2
x
2 5 2 5
1.37.-  (1 x) dx   dx  x  c
0

1 2 x
1.38.- 1 2 dy  1 2 dy  yc
x x

 x x x

1 3 1 3 1 3
dx
1.39.- 
5  x2 dx dx x
Sea: a  , Luego:   arcs e n  c  arcs e n 5x  c
5
 5  x2  ( 5)2  x2 5 5
dx
1.40.- dx   A x  c

 x2  5  x2  ( 5)2 
2
x 5

dx
 1.41.- dx   A x  c

 x2  5  x2  ( 5)2 
2
x 5

dx
1.42.-  2
x 5
dx 1 x
Sea: a  5 , Luego:  2
 x  ( 5)2  5 arc g 5  c
5 5x
 arc g c
5 5
dx dx x 5 5 x 5
1.43.-   1
A c  A c
x 52
x  (
2
5) 2 
2 5 x 5 10 x 5
1.44.-  (s e n 2 x  cos2 x 1)dx   (11)dx   0dx  c
2 3x2
1.45.-  x (1 x )dx   ( x x)dx   x dx   xdx  3
x  2
c
2
1.46.-  ( g 2 x 1)dx   sec 2 xdx   gx  c
dx dx x  12 x2 3
1.47.-   1
A  c  1 A
x 12 2
x  ( 2
12) 2 
2 12 x  12 4 3 x2 3
c

A x  2 3  c
3

12 x2 3
dx
1.48.-  2
x 12
dx 1 x
Sea: a  12 , Luego:  2   c
 x  ( 12)2 12
arc g
12

22
1 x 3
 arc g  c  arc g 3x
c
2 3 2 3 6 dx 6
1.49.- dx   A x  c

 x2 12
 x2  dx
( 12)2
x2 12

dx
 1.50.-   A x  c
 x2 12
 x2  ( 12)2
x2 12

dx
1.51.- 
12  x2
dx dx
Sea: a  12 ,Luego:   

12  x2 ( 12)2  x2
x x
 arcs e n  c  arcs e n
 c  arcs e n 3x  c
12 2 3 6
1 x 1 x
1.52.- dx  dx  arc sec  c  arc sec c
 
 x x2 12 x x2  ( 12)2 12 12 2 3 2 3

3
 arc sec 3x
c
6 6 1
1.53.- dx  dx  A c
  x
 x 12  x2 x ( 12)2  x2 12 12  12  x2
3 x
 A c
6 12  12  x2

1.54.- 
dx
 3 A x
c
 
x 12  x 12  12  x 1 
2 2
6
 1.55.- dx dx 1 dx 
x x
arcs e n  c  2 arcs e n  c
  
 8  2x2  2(4  x2 ) 2 

  

4x 2
1
2 2 2 2
1.56.- dx dx 1 dx  A x  c
  
 2x2  8  2(x2  4) 2  x2  4 2
x2  4

2
 A x  x2  4  c
2 1
1.57.- dx dx 1 dx  A x  c
 
  
= x2  4
2x2  8 2(x2  4) 2 x2  4 2
2
 A x  x2  4  c
2
1.58.-  x2 10 dx   x2  ( 10)2 dx 
x 10
x2 10  A x  x2 10  c
2 2

23
x
 x2 10  5A x  x2 10  c
2
x
1.59.-  x 10 dx  x2 10  5A x  x2 10  c
2

2
1.60.-  10  x2 dx   ( 10)2  x2 dx 
x 10 x
10  x2  arcs e n c
2 2 10
x
 10  x2  5 arcs e n 10x
c
2 10
1 cos2 x s e n2 x
1.61.-  dx  
 s e n2 x dx   dx  x  c
s e n2 x
1.62.-  1 s e n x dx   cos x dx   cos xdx  s e n x  c
2 2

1.63.-  1 cos2 xdx   s e n 2 xdx   s e n xdx   cos x  c

1.64.-  (2x  3x )0 dx   dx  x  c
1.65.-  (20  30 )n dx   (0)n dx   0dx  c
1.66.-  gx  s e n x  dx     gx   gx dx  0dx  c
 cos x


3

1.67.- dx  3 dx  x  c
x

 3 x   

A3

 dx 
 x
1.68.- dx  x  3 4 arcs e n c
   
3 2 2
3
4  x 2 ( 2
) x
2
3
4  x 2
2 3

3 2x  2

x 3 2  arcs e n c 
 x
2 4 8 3
 
1.69.-  x  34 dx   x  ( 23 ) dx 
3
x
2
2
2
x 2
 3 
4
4
A x  x2  34  c
2 2


x 2 3  3 A x  2 3
 x  4 x  4 c
2 8
 1.70.- x2  3 dx  x2  ( 3 )2 dx  x 3
 A x  c
 4 

 
 2 3 2 3
2
x 4

x 4
21 8
1.71.- dx  dx  A c
  x
x 3  x2
x ( 3)2  x2 3 3  3  x2
3 x
 A c
3 3 3x 2

dx 
1 x 3 arc sec 3x  c
1.72.-  2  arc sec  c 
x x 3 3 3 3 3
dx 3 x
A
1.73.-  2
 c
x x 3 3 3  x2  3

24
1.74.-  (s e n3 x  )dy  s e n3 x   dy  (s e n3 x  ) y  c
1.75.-  A u dx  A u  dx  A u x  c
x2
1.76.-  exp(A x)dx   xdx   c
2 x3 2
1.77.-  eA x dx   x2dx  3  c
x 2 1
dx   dx  dx   dx  
x 2 x 2 1

1.78.-  2x 2x 2x 2x 2x
dx 
2 dx  
 x dx 
1 1 1 2x 12
1

x  2x  c
 2  dx   x dx  2 x  1  c  2
2 2

1.79.-  11 x2 dx 
x 11 x x 11 11x
11 x2  arcs e n c 11 x2  arcs e n c
2 2 11 2 2 11
1.80.-  x2 11 dx 
x 11
x2 11  A x  x2 11  c
2 2
1.81.-  x2 11 dx 
x 11
x2 11  A x  x2 11  c
2 2 32
x x 2
1.82.-  A(e )dx   x dx   x 1 dx 
2
3
 c 
3
x x c
2
0
1 x  3 
   1 x  dx  dx  x  c
1.83.-  x
 
1.84.-  ( g x  sec x 1)dx   0dx  c
2 2
1
1.85.- dx dx 1 dx  A x  c
  
 3x2 1  3 (x2  1 ) 3  (x2  1 )3

2
(x 1)
3
3

3

3
= A x  (x2  1 )3  c
3
1.86.-  (co g  s e n  )dx  (co g  s e n  ) dx  (co g  s e n  )x  c
1.87.- dx dx  A x  c
  3  x2
 1 3x2  3 13  x2 3
1
3

1 x
1.88.- dx  dx 1 dx  arcs e n  c
  
 1 3x2  3 1  x2 3  1  x2 3 1
3 3 3

3
 arcs e n 3 x  c
3 dx 1 1 x
dx  dx 1  arc g  c  3 arc g x  c
1 3x2   3(1  x2 )  3  1  x2
1.89.-
3
3 3
3 13 1
3
3

25
dx 1 1 x
dx 1  arc g  c  3 arc g 3x  c
 3x2  4  3  x2  4 3 2
1.90.-
2
6 2
3 3 3
dx
 3x2 1  3  x2  1  3 2 1 A x  13  c  63 A 3x 1  c
1.91.- 1 dx 1 1 1

x  3 3x 1
3 3 1 x
1.92.- dx dx 1 dx 1 arc sec c
  
 x 3x2 1  3x x2  1 3 x x  1
2
3 1 1
 3 3 3 3
 arc sec 3 x  c
1
1.93.- dx 1 dx 1 A c
  x
x 1 3x2 3 x 1
 x2 3 1 1
 1
 x2
 3
3 3 3


x
 A c
1
3
 1
3
 x2
dx
1.94.- dx 1  A c
 x
x 1 3x2 3 x 1

 x2 1
 1
 x2

3 3 3

1.95.- dx   dx   x   c
 x 1
 x2  3 1arcs e n
 1 3x2 3 1
3
 x2 3
2
3
2 1 

3 
x  1
 1
 x2 
arcs e n x c
3 3
2 3 6 
 
1.96.- dx  dx    31A x  c
3 13  x2 x x

1 3x2

1 2

3 2 3
2
1
3
 x 
2

 
1 
 1
 x2  A x  c
 3 1
 x2
x 3

2 3 6  x 1 
1.97.- dx  x2  1 dx  x2  1  A x  c
3x 1 2
x  13
2

 3
 2 3
3
3
6 
1.98.-  (3x 2
1)dx  3 x dx   dx  x  x  c
2 3

1.99.-  (3x 1) dx   dx  x  c


2

1.100.-  (3x 1) du  (3x2 1)  du  (3x 1) u  c


n 2 n
2

1.101.-  exp(A x )dx   x dx   x dx 


3
1 1x 2 2

c  x c
1 3
2 2

3
3 3 3 32 9
2x 1 1 x2 1
1.102.-  A (e )dx   dx   xdx   dx   x c
2 x1
2

2 2 2 2
1.103.-  (e2  e 1)x dx

26
a
Sea: a= (e2  e 1) , Luego: a dx   c  (e  e 1)x  c
x 2
x

 A a A (e2  e 1)
 1  g x 2


1.104.-    2
 sec x
1dx
  (11)dx  0dx  c

x2
1.105.-  exp(A 1 x )dx   (1 x)dx   dx   xdx  x   c
2
1.106.-  27  x2 dx 
x 27 x
27  x2  arcs e n c
2 2 3 3
1.107.-  x2  27 dx 
x 27
x2  27  A x  x2  27  c
2 2
1.108.-  x  27 dx 
x 27
2
x  27 
2 A x  x2  27  c
2 2
dx 1 dx 1
1.109.-     arc secx  c
3x x 1 3 x xdx1 31
2 2

1.110.- dx 1  A c

 1 x2 2 
x
2x x 1 x2 2 1 1 x2
1
1.111.- dx 1 dx  A c
 

x

dx
2
5x x 1 5 x x 1 5
1
2

dx 11 
1 x2 1
1
 c  A c

1.112.-  A
 3x 9  x2 3   x  
x
x 9  x2 3 3 3  9  x2 9 3  9  x2
dx 1 dx 11 x
 A c
1.113.- 
4x x 162

4 x x 16
2
4 4 4  x 16
2

1 x
 A c
16 4  x2 16 dx 11 x 1 x
1.114.- dx 1  arc sec  c  arc sec  c
 2

 2
5x x  25 5 x x  25 5 5 5 25 5
1 2 x  x dx  2
dx  
(1 x )2
1.115.-  
3

2 (x  2x  x1)dx 2

x x2 1 1

  x2dx  2x dx   x1dx  x1  2


x x
 A x  c  x1  2  A x  c
2 2
3
2

1 1
2 2
1
 x  4x  A x  c    4  A x  c
1 1 2

x x
1.116.-  (1 x  x) dx  (1 x  x2  2 x  2x  2x )dx
3
2 2

  (1 2x  3x  2x  x 2 )dx   dx  2 x dx 3 xdx  2 x dx   x 2 dx


1 3 1 3
2 2 2 2

3 5 3 5
2x x22
x x3 2
4x x2 x x3
2 2

x 3  c  x  3 4  c
3 2  2 5  3 3 2 5 3
2 2
27
1.117.-  (1 x  x)2 dx   (1 x  x2  2 x  2x  2x )dx
3
2

(1 2 3 2 2
) 4x 3x x x3 5
3 2 4
2 2
x  x dx  x     c
   x  x 
1 32
2

3 2 5 3
1.118.-  (1 x)4 dx   (1 4x  6x 2  4x 3  x4 )dx
1
  dx  4 xdx  6 x dx  4 x dx   x dx  x  2x  2x  x 
2 3 4 2 3 4
5x c
5

A1cos x 1 cos x 1 1 1 1
dx  dx  dx  cos xdx  x  s e n xdx
1.119.-  e
2
  
 1 x2  2 2 12 2 2 1
1.120.- exp A dx  1 x dx  dx  dx  x2dx  dx    x  c
2

  2 
x  x2  x2    x
 
1  se n x
1s e n x
1 1 1 1
1.121.-  Ae 3 dx   dx   dx   s e n xdx  x  cos x  c
3 3 3 3 3
1.122.-  (1 x  3x ) dx   dx  x  c
0

dx   x) dx  1 2x  x dx   dx   xdx   x dx
(1 2 1 1 2
1.123.-  Ae
(1x )2
2

 2
2

2 2 2
1 x 2 x3
 x  c
2 2 6

28
CAPITULO 2

INTEGRACION POR SUSTITUCION

A veces es conveniente hacer un cambio de variable, para transformar la integral


dada en otra, de forma conocida. La técnica en cuestión recibe el nombre de
método de sustitución.

EJERCICIOS DESARROLLADOS

eA xdx
2.1.-Encontrar: x 2
7
eA xdx xdx
Solución.- Como: e A x
= x, se tiene:
x2  7  x 7
2

Sea la sustitución: u = x  7 , donde: du  2xdx , Dado que:
2
xdx

1 2xdx
 x 7
2
2  x2  7
,

1 2xdx 1 du
2 x 7 2 u
Se tiene:  2 , integral que es inmediata.
1 du 1 1
Luego:   A u  c  A x2  7  c
2 u 2 2
A x
Respuesta: e dx  A x2  7  c
1
 x2  7 2
eA x dx
2

2.2.-Encontrar:  x3  8
A x2 eA x dx
2 x 2 dx
 x 8 
2
Solución.- Como: e = x , se tiene:
x3  8 3

Sea la sustitución: w = x  8 , donde: dw  3x dx , Dado que:


3 2
x 2 dx 1 3x 2dx

 x 8
3
3  x3  8
,

1 3x2dx 1 dw
3  x3  8 3  w
Se tiene: =
integral que es inmediata.
1 dw 1 1
Luego:   A w  c  A x3  8  c
3 w 3 3
eA x dx 1 2

Respuesta:  3  A x3  8  c
x 8 3
2.3.-Encontrar:  (x  2) s e n(x2  4x  6)dx
Solución.- Sea la sustitución: u  x2  4x  6 , donde: du  (2x  4)dx
1
Dado que:  (x  2)s e n(x 2  4x  6)dx   (2x  4)s e n(x 2  4x  6)dx , se tiene:
2

29
1 1
 (2x  4) s e n(x  4x  6)dx 
 
2
s e n udu , integral que es inmediata.
2 2
1 1 1 1
Luego:  s e n udu  (cos u)  c   cos u  c   cos(x2  4x  6)  c
2  2 2 2
1
Respuesta: (x  2) s e n(x 2  4x  6)dx   cos(x2  4x  6)  c
2
2.4.-Encontrar:  x s e n(1 x )dx
2

Solución.-Sea la sustitución: w  1 x2 , donde: dw  2xdx


1
Dado que:  x s e n(1 x )dx  2  (2x) s e n(1 x2 )dx
2

1 1
Se tiene que:  (2x) s e n(1 x2 )dx   s e n wdw , integral que es inmediata.
2  2
1 1 1 1
Luego:  s e n wdw   ( cos w)dw  c  cos w  c  cos(1 x2 )  c
2  2 2 2
1
Respuesta:  x s e n(1 x )dx  cos(1 x )  c
2 2

2
2.5.-Encontrar:  x co g(x 1)dx
2

Solución.-Sea la sustitución: u  x2 1 , donde: du  2xdx


1
Dado que:  x co g(x 1)dx  2  2x co g(x 2 1)dx
2

1 1
2x co g(x2 1)dx  co gudu , integral que es inmediata.
2 2 
Se tiene que:

1 1 1
co gudu  A s e n u  c  A s e n(x2 1)  c
2 
Luego:
2 2
1
Respuesta: x co g(x 2 1)dx  A s e n(x 2 1)  c
2
2.6.-Encontrar:  1 y y dy
4 3

Solución.-Sea la sustitución: w  1 y4 , donde: dw  4 y3dy


1
Dado que:  1 y4 y3dy  (1 y ) 4 y dy
4 3 1
2

4
1 1
Se tiene que:  (1 y ) 4 y 3dy   w dw , integral que es inmediata.
4 2
1 21

4 32
4
1 1w 1 1
Luego:  w dw 
1 3 3
2
 c  w  c  (1 y 4 )  c
2 2

4 4 32 6 6
1
Respuesta:  1 y4 y dy  (1 y )  c
3 4 32

6
2.7.-Encontrar: 3 2
3tdt
t 3
Solución.-Sea la sustitución: u  t 2  3 , donde: du  2tdt

30
Dado que:  3
3tdt
  2
3 2tdt
2 (t 3 3)du
1
t3  3 2tdt
2 3

Se tiene que:  2
2 (t  3) 2  u
 , integral que es inmediata
3 3

1 1

3 du 3  3u 9 9 2 23

Luego:    u
1 2 2

du   c  u  c  (t  3)  c
3 3 3
1

2 u 2 3
2 23 4 4
3tdt 9
Respuesta:  3  (t  3)  c
2 23

t 2 3 4
dx
2.8.-Encontrar:  , a y b constantes.
(a  bx)
1
3

Solución.- Sea: w  a  bx , donde: dw  bdx


 (a dxbx) b 1 (a bdx
bx) b  1w dw
3
b  1 1 bw 2 3 3 3 1 3
2
2
3

  
3

Luego: 1 w  2b
 c  w  c
1 1

 3 (a  bx)  c
23

2b
dx
Respuesta:   3 (a  bx)  c
2
3

(a  bx)
1
3
2b

2.9.-Encontrar: 
arcs e n x dx
1 x2
dx
Solución.-  arcs e2n x dx   arcs e n x ,
1 x 1 x2
dx
Sea: u  arcs e n x , donde: du 
1 x2
dx 2 2
Luego:  arcs e n x  u du  u  c  (arcs e n x)3  c
1 32
2

1 x 2 3 3
2
Respuesta:  
arcs e n x (arcs e n x)3  c
2
dx 
1 x 3
x
arc g
2.10.-Encontrar: 
2 dx
4x 2

x
Solución.- Sea: w  arc g , donde: dw  1 1 2dx
x 2 ( )dx 
2 1 ( 2 ) 2 4  x2
x
g
arc 2  x 2dx 1 1 1 x 
Luego: dx  1 arc  g   wdw  w2  c   arc g 2  c
 4  x2 2   24 x 2 
2  4 4 2 

  

x 1 x
 Respuesta: arc g 2 dx  arc c
 g 
2

 
4  x2 4 2 

31

 
2.11.-Encontrar: x  arc 2g 2xdx
1 4x
 
xdx arc g 2x
Solución.- x  arc 2g 2xdx   2 
1 4x 1 4x  1 4x2
2dx
Sea: u  1 4x 2 , donde: du  8xdx ; w  arc g 2x , donde: dw 
1 4x2
Luego: xdx arc g 2x  1 8xdx  1 arc g 2x 2dx

1 4x2  1 4x2 8  1 4x2 2  1 4x2
1 du 1 1 1 1 1
    w dw  A u  w  c  A 1 4x 2  (arc g 2x)  c
1 3 3
2 2 2

8 u 2 8 3 8 3
Respuesta: x  arc g 2x dx  1 A 1 4x 2  1 (arc g 2x)  c 3 2

 1 4x 2 8 3

2.12.-Encontrar: 
dx
(1 x2 )A x  1 x2

dx dx
Solución.-   
(1 x2 )A x  1 x2 1 x2 A x  1 x2

1 2x dx
Sea: u  A x  1 x , donde: du  )  du 
2
(1
x  1 x2 2 1 x2 1 x2
 u du  2u  c  2
dx du
  A x  1 x2  c
1 1
Luego: 2 2

1 x2 A x  1 x2 u

dx
 2 A x  1 x  c
2
Respuesta: 
(1 x2 )A x  1 x2
co g(A x)
2.13.-Encontrar:  dx
x dx
Solución.- Sea: w  A x , donde: dw 
x
co g(A x)
Luego: 
xco g(A x)
dx  co gwdw A s e n w  c  A s e n(A x)  c

Respuesta:  dx  A s e n(A x)  c
x dx
2.14.-Encontrar:  x(A x) 3

dx
Solución.- Sea: u  A x , donde: du 
x
dx du u2 1 1
Luego:     u3du  c c  c
x(A x) 3
u 3 2 2u2 2(A x) 2

32
dx 1
Respuesta:   c
x(A x)3 2(A x)2
1
x2
e
2.15.-Encontrar:  dx
x31 2
Solución.- Sea: w  , donde: dw  dx
x2 x3
2dx
1 x2

Luego:  dx    e
1
e 1 1 1 w 1
   ewdw  
1
x2
e  c  e c
2
x

x3 2 x3 2 2 2
1 2 1
e x
1 2

Respuesta:  x   e c
x

3
dx
2
2.16.-Encontrar:  e x 2 xdx
2

Solución.- Sea: u  x 2  2 , donde: du  2xdx


 x 2
2 1  x 2 1 u 1 u 2 1  x 2 2

Luego:  e xdx    e (2xdx)    e du   e  c   e c


2 2 2 2
 x 2 2 1  x 2 2

Respuesta: e xdx   e c


2
2.17.-Encontrar:  x 2e x dx
3

Solución.- Sea: w  x3 , donde: dw  3x2dx


1
3 1 w 1 x 3

Luego:  x e dx  3x e dx   e dw  e  c
2 x 2 x 3

3 3 3
2 x 1 x 3 3

Respuesta:  x e dx  e  c
3
2.18.-Encontrar:  (ex 1)2exdx
Solución.- Sea: u  ex 1 , donde: du  exdx
3 x 3
u (e 1)
Luego:  (e 1) e dx  u du 
x 2 x 2
c  c
x
3 3
3
(e 1)
Respuesta: (e 1) e dx  c
x 2 x

3
2.19.-Encontrar: e 1
x

 e x 1 dx
ex 1 ex 1 ex
Solución.-   dx  dx  dx  e xe  x
 e x 1 dx  ex 1  ex 1  ex 1  ex 1 dx
x
x
  xe dx   x e x ex e x dx
dx  x dx 
e 1 e (e 1) e 1 1 e x
Sea: u  e x 1 , donde: du  exdx ; w  1 e x ,donde: dw  e xdx
 exe1
x  1eex x  exe1 x  1eex x  du  dw
Luego: dx  dx  dx  dx  u  w

33

 A u  c1  A w  c2  A e 1  A 1 e x  C  A 1 1 e    c
x x

x
ex
Respuesta: e 1  x x

 A (e 1)(1 e )  c , otra respuesta seria:
 e x 1dx  
e 1
x

 e x 1 dx  A e 1  x  c
x 2

 ee22xx13
2.20.-Encontrar: dx
 ee22xx
13  e2ex2x 3  e2 xe0 3
Solución.- dx  dx  dx
e e  3
2 x2 x  ee e 3
22 xx 2 x

e e  3
2 x2 x e 2 x
e2 x  3)
(e 2x e e 3
2 x2 x  1e3e
2 x2 x
 dx  dx  dx  dx  dx  dx

Sea: u  e2 x  3 , donde: du  2e2 xdx ; w  1 3e2 x ,donde: dw  6e2 xdx


 e2ex2x 3 1e3e 2 x2 x 12  e22e3
x 2x
6  1
1 6e 2 x
3e2 x 21  du
u 61  dw
w
Luego: dx  dx  dx  dx  

1 1 1 1 1 1
A u  A w  c  A e2 x  3  A 1 3e2 x  c  A e2 x  3  A 1 3  c
2 6 2 6 2 6 e2 x
1 1 1 1 1
 A e2 x  3  A e  3  c  A e2 x  3  A e2 x  3  Ae2 x  c
2x

2 6 e2 x 2 6 6
   
 A e 2 x  3  A e 2 x  3  2x  c = A  e 2 x  3
1
e2 x  3    c
x
   
1/ 2 1/ 6 1/ 2 1/ 6

6  3
  x 
2/3
= A e  3   c
2x

3
e2 x 1 

Respuesta: 
dx  A e 2 x  3 2/ 3x  c 
3 e 2x
3
x2 1
2.22.-Encontrar:  x 1
dx

Solución.- Cuando el grado del polinomio dividendo es MAYOR o IGUAL que el


grado del polinomio divisor, es necesario efectuar previamente la división de
polinomios. El resultado de la división dada es:

x2 1  (x 1)  2 , Luego: x2 1
= x
2  dx
dx 1 xdx  dx  2
x 1 x 1  x 1   x 1
 dx 
  x 1

Sea u  x 1, donde du  dx
Luego: xdx  dx  2 dx  xdx  dx  2 du x  x  A x 1  c
2
 =
  2  x 12   u 2
x 1 x
Respuesta:  x 1 dx  2  x  A x 1  c

2.23.-Encontrar: x  2dx


x 1
34
1  1  dx
Solución.- x  2  1 , Luego: x2
dx =
1 dx  dx 

 x 1   
x 1 x 1  x 1  x 1
Sea u  x 1 , donde du  dx
du
 dx   u
 x  A u  c x  A x 1  c
x2
Respuesta:  dx  x  A x 1  c
x 1
2.24.-Encontrar:  g5 x sec2 xdx
Solución.- Sea: w   gx , donde: dw  sec2 x
6
( gx) g x
6 6
w
Luego:   g x sec xdx   ( gx) sec xdx   w dw 
5 2 5 2 5
 c  c  c
6 6 6
 g 6x
Respuesta:  g 5 x sec2 xdx  c
6
2.25.-Encontrar:  s e n x sec xdx
2

1 sen x
Solución.-  s e n x sec2 xdx   s e n x dx  dx
cos2 x cos2 x
Sea: u  cos x , donde: du  s e n x u 1 1 1
Luego: s e n x dx  s e n xdx  du

 u2du    c   c  c
 cos x 2  cos2 x  

1

u cos x
u
Respuesta:  s e n x sec xdx  sec x  c
2

 sec
1 3xdx
2
g3x
2.26.-Encontrar:

Solución.- Sea: u  1 g3xdx , donde: du  3sec2 3xdx


 sec
13xdx
2
g3x 31  3sec
2
3xdx 13  du
1  g3x u 13 13
Luego:    A u  c  A 1 g3x  c

sec2 3xdx 1
Respuesta:  1 g3x  A 1 g3x  c
3
2.27.-Encontrar:  s e n3 x cos xdx
Solución.- Sea: w  s e n x , donde: dw  cos xdx
4 4
w sen x
Luego:  s e n3 x cos xdx   (s e n x)3 cos xdx   w3dw   4  c  4 c
s e n4 x
Respuesta:  s e n 3 x cos xdx   4 c
2.28.-Encontrar:  cos4 x s e n xdx
Solución.- Sea: u  cos x , donde: du  s e n x
Luego:  cos4 x s e n xdx   (cos x)4 s e n xdx   (cos x)4 (s e n x)dx   u4du

35
u5 cos x5 cos5 x
  c   c  c
5 5 5
cos5 x
Respuesta:  cos4 x s e n xdx   c
5
sec5
2.29.-Encontrar:  cos ecxdx
1
Solución.-  dx   x dx   s e n x
sec5 5

 (cos x)5 dx
cos
cos ecx 1
sen x
Sea: w  cos x , donde: dw  s e n xdx w 4 1 1 1
Luego: s e n x dx   dw   w dw   c c
5
 c 
 (cos x)5  w5  4

4 w4 4 cos4 x
sec4 x
 c
4
sec5 sec4 x
Respuesta:  dx  c
cos ecx 4
2.30.-Encontrar:  e g 2 x sec2 2xdx
Solución.- Sea: u   g 2x , donde: du  2sec2 2xdx
1 1 1 1
Luego: e g 2 x sec2 2xdx  e g 2 x (2 sec2 2xdx)  eu du  eu  c  e g 2 x  c
 2
1
2 2 2
Respuesta: e g 2 x sec 2 2xdx  e g 2 x  c
 2
2.31.-Encontrar:  2x2  5 dx
3x  2
Solución.- Sea: w  3x2  2 , donde: dw  6xdx
Luego: 2x  5 dx  1 3(2x  5)dx  1 6x 15dx  1 6xdx  15 dx
 3x2  2 3  3x2  2 3  3x2  2 3  3x2  2 3  3x2  2
1 6xdx dx 1 6xdx 5 dx 1 6xdx 5 dx
 5    

3 3x  2
2    
3(x  3) 3 3x  2 3 (x  23) 3 3x  2 3 x2  ( 23 2
2 2 2 2 2 
dx 1 5 dx )
1 dw 5  A w  c  ; Sea: v  x , donde: dv  dx

3  w 3  x2  ( 2 2 3 3  x2  ( 2 2
1
3) 3)
1 5 dv
Además: a  2 3 ; se tiene:
A w  c1   2 2
1 5 1 3 1 3 v a 5 1 
 A 3x 2  2  c  A v  a  A 3x 2  2  A x  2  C
c  3

2
v a 
1
3 3 2a 3 3 2 3 2 x 2
3 

A 3x  2  C  A 3x2  2  A 3x  2  C
1 5 1 5
 A 3x2  2 
3 32 2 3x  2 3 2 6 3x  2

36
2x  5 1 3x  2
Respuesta:  2 dx  A 3x  2  5 A
2
C
3x  2 3 2 6 3x  2
dx
2.32.-Encontrar: 
x 4  9A 2 x
Solución.- dx dx

 x 4  9A 2x x 22  (3Ax)2
3dx
Sea: u  3A x , donde: du 
x
1 u
Luego: 
dx  arcs e n  c

1

x 22  (3A x)2 3 x 22  (3A x)2
3dx
 3  22  (u)2
1 du
3 2
1 3A x 1
 c  arcs e n A x  c
3
 arcs e n 2

3 2 3
dx 1
 arcs e n A x  c
3

Respuesta: 
2

x 4  9A 2 x 3
dx
2.33.-Encontrar:  x
e 1
x
e dx
Solución.- Sea: u  e 1 , donde: du 
x
; Tal que: ex  u2 1
du 2 e 1
x

Luego: dx  2du  2 arc gu  c  2 arc g c


 2
 ex 1  u2 1  u2 1 e x
1

Respuesta:  x
dx
 2 arc g e x 1  c
e 1
 x2 x2x1 2
2.34.-Encontrar: dx
x2  2x  2 (x 2  2x 1) 1 (x 1)2 1 (x 1)2 1
Solución.-  x 1 dx   dx   x 1 dx   x 1
dx
1 1
xdx
 (x 1 )dx  xdx  dx  , Sea: w  x 1, donde: dw  dx
 x 1    x 1
dx dw x2
   x 1   w 2
Luego: xdx  dx   xdx  dx    x  A w  c
x2
  x  A x 1  c
2
x2  2x  2 x2
Respuesta:  x 1 dx  2  x  A x 1  c
e2 x
2.35.-Encontrar:  dx
ex 1
Solución.- Sea: u  ex 1 , donde: du  exdx

37
 e2 x  u 1du  1 1
 1
 1 u 3
2
u 1
2

Luego: dx  1 (u  u
2 2
)du  u du  u du 
2 2
 c
ex 1 u 2
3
2
1
2
u 3 u 1 3 1

   c  2u  1u  c  (ex 1)3  2 (ex 1)  c


2 2
2 2 2

3 1 3 2 3
2 2
2x

Respuesta: 
e
dx  2
3
(ex 1)3  2 (ex 1)  c
e 1 x

A 2x dx
2.36.-Encontrar: 
A 4x x
dx
Solución.- Sea: u  A 4x , donde: du ; además: A 4x  (2  2x)  A 2  A 2x
x
 u  A 2  A 2x  A 2x  u  A 2
A 2x dx u  A 2 A 2 du
Luego: 
A 4x x 
 du   du   du   du  A 2  u  A 2 u  c
u u u
 A 4x  A 2 A  (A 4x)  c
A 2x dx
 
Respuesta:   A 4x  A 2 A(A 4x)  c
A 4x x
2.37.-Encontrar:  x(3x 1)7 dx
w 1
Solución.- Sea: w  3x 1 , donde: dw  3dx ; además: w 1  3x  x 
3
w 1 dw 1 1
Luego:  x(3x 1)7 dx   9
w7  (w 1)w dw  (w  w )dw
7 8 7

3 3 9
9 8
1 1 w 1
1 w 1 1 8
  w8dw  w7dw    c  w9  w c
9 9 9 9 9 8 81 72
1 1
 (3x 1)9  (3x 1)8  c
81 72 9 8
(3x 1) (3x 1)
Respuesta: x(3x 1) dx 7
 c
81 72
x2  5x  6
2.38.-Encontrar:  2 dx
x 4
Solución.- x  5x  6 dx  1 2  5x
2

x2  4 x2  4
x  5x  6
2
2  5x dx xdx
Luego:  x2  4 dx 
 (1 x2  4 )dx 
 dx  2 2
 5  x2  4
x  4
Sea: u  x2  4 , donde: du  2xdx ; Entonces:
x 5 du x 5 x 5
 x  arc g   x  arc g  A u  c  x  arc g  A x2  4  c
2 22 u 2 2 2 2
x  5x  6 x 5
Respuesta:  x2  4 dx  x  arc g 2  2A x  4  c
2

38
EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando Esencialmente la técnica de integración por sustitución, encontrar las
siguientes integrales:
4t  6
2.39.-  3x e x dx 2.40.- 
adx
a x
2.41.-
2t 1 dt
1 3x xdx ax  b
2.42.-
3  2x dx 2.43.- a  bx 2.44.-
 x  dx
3t 2  3 x2  5x  7 x4  x2 1
2.45.-  t 1 2.46.-  x  3 2.47.-  x 1
dt dx dx

2.48.-   a 
 b 2 dx 2.50.-  bdy
dx 2.49.-  
 2

(x 1) 1 y
 x  a

2.51.-  a  bx
xdx
x  A x dx
2.52.-
 x 1
2 2.53.- 
 2.54.- dx
x3dx
x
y 5y6
2

 3x2  5
dx
2.55.-  2 2 2.56.-  y2  4
dy
a x
3x 1
15
2.57.-  2 dt
6t 2.58.-  3 2 2x dx 2.59.-  dx
3t  2 5x  7 5x2 1
xdx xdx
2.60.-  2 2.61.-  2 2.62.-  2ax2  b2dx
x 5 2x  3 a x2  b
2.63.- xdx x2dx x dx
 a4  x4 2.64.-  2.65.- 
1 x6 x6 1
x  arc g3x arc g( 3 )
2.68.- 
x

2.66.-  dx 2.67.-  arcs e n 2t dt dx


1 9x2 4  4t 9  x2
dt
2.70.-  ae dx
 mx
2.71.-  423x dx
2.69.- 
(9  9t 2 )A t  1 t 2

2.72.-  (et  et )dt 2.74.-  (e xa dxe a ) dx


x 2
2.73.-  e( x 1) xdx
2 x

a2 x 1 ex1 x
2.75.-  dx 2.76.-  dx 2.77.- 5
ax x2t
2
e dt 2.80.- ex a  bex dx
2.78.-  x7 dx x
2.79.-   x
t
edx 1
2.81.-  (e 1) e dx
x
a 3
1
a
x
2.82.- a dx
2 x
3
2.83.- 
1 a2 x
;a0
ebx etdt x
2.84.-
1 e dx 2bx 2.85.-  2.86.-  cos dx
1 e2t 2
dx
2.87.-  s e n(a  bx)dx 2.88.-  cos x
dx
x 2.89.-  s e n(A x)
x
2.90.-  (cos ax  s e n ax)2 dx 2.91.-  s e n 2 xdx 2.92.-  cos2 xdx
39
dx
2.93.-  sec 2 (ax  b)dx 2.94.-  cos g 2axdx 2.95.- 
s e n ax

2.97.-  2.98.-  xdx


dx dx
2.96.-  
 2 2
3cos(5x x 4 ) s e n(ax  b) cos x
2.99.- co g dx 2.100.-  g x dx 2.101.- dx
 a  b x
  g x
 1   2.104.-
2.103.- 
5

2.102.-   1 dx
 s e n axdx
2 dx cos ax
5
sen x s e n x cos x
 2

 s e n 3x
2.107.-  g3 x sec2 xdx
2.105.-  t s e n(1 2t )dt 2
2.106.-
3  cos 3xdx 3 3

  gx dx
2.108.- 2.110.- cos s e n dx
s e n x cos x dx
 2.109.-  x
a
x
a
cos2 x  s e n2 x cos2 x

2.111.-  t co g(2t 2  3)dt x3dx 2.113.- s e n3 6x cos 6xdx


2.112.-  x 58

2.114.-  1 3cos x s e n 2xdx


1 s e n 3x
2.115.-  x 5 5  x2 dx
2

2.116.-  2
dx
(cos ax  s e n ax)2 x3 1 cosec
cos 3x
2
3xdx
2.117.- 
dx
2.118.-  x 1
dx 2.119.- 
s e n ax b  a co g3x
x3 1 2.121.- xe x dx
2

3  2  3x2 dx
2.120.-  4
x  4x 1
dx
 2.122.-  2  3x2
 g3x  co g3x dx 1 s e n x
2.123.-  dx 2.124.- 
ex
2.125.-
x  cos xdx
s e n 3x 
2
dx
sec xdx
2.127.-  2.128.-  as e n x cos xdx
2.126.-  xA 2x
 g 2x  2
xdx
x2 2.130.-  2.131.-  g 2axdx
2.129.-  dx
x3 1 1 x4
2
sec xdx dx
2.133.-  2.134.-  1 A x dx
3

2.132.-  cos x
4  g 2 x a x
dx xdx
2.135.-   g x 1 2.136.-  s e n x  cos x
2.137.-  dx
x 1 s e n x2 s e n x  cos x
 xA (1 x2 ) 1
arc gx x2dx 2.140.-  es e n x s e n 2xdx
2

2.138.- 
e
2.139.- 
1 x2 x2  2
ds
2.142.-  5  3x 2 dx  e 1
(1 s e n x )2
2.141.-  s e n x 2 dx 2.143.- s

d 2 4  3x
2.144.-  es 2.146.- s e n( 2 t   )dt
 s e n a cos a 2.145.-  ds  T 0

e2s  2

40
dx
2.147.- 
arc cos x 2
dx 2.148.-  2.149.-  e gx sec2 xdx
4  x2 x(4  A x) 2

2.150.- 
s e n x cos x
dx
2.151.-
s ecx gx 2.152.-  s e n dtt cos t
2 2

2  s e n4 x  s ec2 x 1
dx

2.153.- arc s e n x  xdx xdx 2.155.- x(5x2  3)7 dx

 2.154.-  x 1 
1 x2
cos xdx
2.157.-  s e n x dx
3
2.156.-
A (x  x 1) dx 2 2.158.- 

2

x2 1 cos x 1 s e n x
(arcs e n x)2 2.150.-  exe dx
x
2.161.-  t(4t 1)7 dt
2.159.-  dx
1 x2
2t 2 10t 12 et  et
2.162.- 
 ee
dt 2.163.- dt
t 2 4 t t

RESPUESTAS
2.39.-  3x e x dx , Sea: u  x, du  dx, a  3e
a 3x e x 3x e x
(3e)xdx  (a)udu  u
 c  (3e)  c  (3e)  c 
x x
c  c
  A a A (3e) A3Ae A3 1 A 3  Ae
adx
2.40.- , Sea: u  a  x, du  dx
a x
adx
 a  x 4ta6 u  aA u  c  aA a  x  c
du

2.41.- dt , Sea: u  2t 1, du  2dt; 2t  3 2


 1
 2t 1 
2t 1 2t 1
 2 du
4t  6  dt 2 dt  2 2t   
 dt  2 

1 2 
dt  2  dt 2
 
  2A u c

2t 1
 

2t 1 2t 1 u


 2t  2A 2t 1  c
1 3x 1 3x 3 11 2
Sea: u  3  2x, du  2dx ;
2.42.-
3  2x 3
dx ,
3  2x
  
2x  3
  11 2
1 3x   3 dx   dx  dx 3 11 du
 dx   

11      dx  

2

2 2x  3
   

3  2x 2 4 2x  3 2 4 u


3 11
 x  A 2x  3  c
2 4
xdx a
2.43.- , Sea: u  a  bx, du  bdx ; x 1
  b
 a  bx a  bx b a  bx
41
1 a x a
xdx 1 a dx  dx  a du 1  A u  c   A a  bx  c
 a  bx  b dx  b  a  bx b  2  u
  x
b

b2 b b2
b

42
ax  b 
a
ax  b b
Sea: u   x   , du   dx ;  
2.44.-
 x  dx ,  
ax  b  x
  a  b
b
 a  dx  a
ax  b   a  dx  dx  a   b
  x   dx       x      x      a  b

dx
dx 
 
 
a a  b du a a  b a a  b
  dx    x A u  c  x  A Ax    c
  2
u   2
 2
3t 2  3 t 2 1 2
2.45.-  t 1 dt , Sea: u  t 1, du  dt ;  t 1
 2  2 3 2t 1 t 1
 
dt  3 
1           c
2
3t 3 t dt 3 tdt 3 dt 3 dt t 3t 6A u
 
t 1 t 1 t 1 2


3
 t 2  3t  6A t 1  c
2
x2  5x  7 x2  5x  7 1
2.46.-  x  3 dx , Sea: u  t 1, du  t 1;  x  2 
 x2 x 5x  3 7   x 1 3     x 1 3 xx22 3 x3

dx   x  2  dx xdx  2 dx  dx   2x  A u  c
 
x2
x2
  2x  A u  c   2x  A x  3  c
2 2
x4  x2 1
2.47.-  x 1 dx , Sea: u  x 1, du  dx ;
1  3  dx
x4  x2 dx  x3  x2  2x  2 dx x3dx  x2dx  2 dx  3
       
 

x 1 x 1

x 1
 
 
4 3 4 3
x x
x x  x2  2  3A u  c    x2  2x  3A x 1  c
 
4 3 4 3
2.48.-  a   b 2
 dx , Sea: u  x  a, du  dx
 
xa 
 b  dx 
 a   a2  2ab  b 2 dx  a2  dx  2ab  dx  b2  dx
2

  
xa x  a (x  a)2 x a (x  a)2


du u b
 a2 dx  2ab du  a2 x  2abA u  b2 1  c  a 2 x  2abA x  a  2  c 2.
 b2
  u  u2 1 xa
43
x
49.-  dx , Sea: u  x 1, du  dx
(x 1)2
 (x 1)
x 2  (x 1)(x 1)
2
1  (xx1)
1 2  (xdx1)2  udx u2 dx 1
u1
dx  dx  dx     A u  c

44
1
c
 A x 1 
x 1
2.50.- 
bdy
, Sea: u  1 y, du  dy
1 y
 bdy  du 

1 1 1

 b  b u du  2bu  c   2b(1 y)  c
2 2 2

1 y u
2.51.-  a  bx dx , Sea: u  a  bx, du  bdx
1 1u 2 3
 a  bxdx    u du    c   u  c   (a  bx)  c
1 3 3 3
2
2 2 2

b b 32 3b 2b

2.52.-  2
xdx
, Sea: u  x2 1, du  2xdx
x 1
xdx 1 du 1  u du  1 u  c (x 2 1)  c
2
12
21
  1

 x2 1 2  u 2 2 12

2.53.-  x  A x dx ,
dx
Sea: u  A x, du 
x x
A x
1/ 2 2

 x xA x dx   x1/ 2dx   x dx   x1/ 2dx   udu  1/ 2  2  c


u x

A 2 x
2 x c
2
dx
2.54.-  2 , Sea: u 2  3x2 , u  3 x, du  3dx ; a2  5; a  5
3x  5
dx 1 du 1 1 u 1 1 3x 3x
 3x2  5  3  u2  a2  3 a arc tg a  c  3 5 arc tg 5  c  15 arc tg 5  c
15

x3dx
2.55.-  2 2 , Sea: u  x2  a 2 , du  2xdx
a x a du
x 3dx  xdx  a 2 xdx  xdx a2 xdx   xdx  2

 a2  x2     2 
2 
u
2 2 x 2
 a
2
2
2 x 2
 a
x a x a
  A u  c   A x2  a2  c
2 2 2 2
y2  5 y  6
2.56.-  y2  4 dy , Sea: u  y 2  4, du  2 ydy
y2  5 y  6 5 y  2 5 y  2 ydy dy
 y 42 dy  (1 2
 y 4  )dy  dy   2
  y 4 dy 
 dy  5 y2  4
 2 2 2
y 2
y y
 y 5 A u  2 1 arc g  c  y 5 A y  4  arc g  c
2

2 2 2 2 2
6t 15
2.57.-  2 dt , Sea: u  3t 2  2, du  6tdt; w  3t, dw  3dt
3t  2

45
 3ttdt
2
2
15 2
3t dt 2
6 2
3ttdt 2
15
dt
6t 15
3t 2  2dt  6     ( 3t )  ( 2)
2 2

 dw 15 3 1
du 15  A u  A w  2  c

 u  3  w2  ( 2)2 3 2 2 w 2

A t 3  2  c
56
 A 3t 2  2 
4 t 3 2

3  2x
2.58.-  2 dx , Sea: u  5x 2  7, du  10xdx; w  5 x, dw  5dx
3  2x5x  7
dx  3 dx dx dx 2 du
2 3 
 5x 2
7  5x 2
7  5x 2
7 ( 5x )2  ( 7 )2 10  u
3 dw 1
  1 du  3 1 arc g x 5  A u  c

5 w (
2
7) 5 u
2 
5 7 7 5
3 35 1
 arc gx 5  A 5x2  7  c
35 7 5
3x 1
2.59.-  dx , Sea: u  5x 2 1, du  10xdx; w  x 5 , dw  5dx
5x 1
2

3x 1 dx  3 xdx  dx xdx dx
 3 
 5x2 1  5x2 1  (x 5)2 12  5x2 1  (x 5)2 12

1
3 du 1 dw  3 u  A w  c
12
  
w 1
10  u 5  w2 12 10 1
2

5
2
3 1
 5x 1 
2
A x 5  5x2 1  c
5 5
xdx
2.60.-  2 , Sea: u  x2  5, du  2xdx
x  5du 1 1
xdx 1  A u  c  A x2  5  c

 x2  5 2  u 2 2

xdx
2.61.-  2 , Sea: u  2x 2  3, du  4xdx
xdx 2x  3
1 du 1 1
  A u  c  A 2x 2  3  c
 2x 2
4 u
3 4 4
ax  b
2.62.-  2 2 2 dx , Sea: u  a 2 x2  b2 , du  2a2 xdx; w  ax, dw  adx
a x b
ax  b dx  a xdx dx  a du b dw
b  
a a a a w  b
x b x b x b 2a2  u
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

1 w 1 1 ax
 A u  b 1 arc g  c  A a 2 x2  b2  arc g  c
2 a b b 2 a b

46
2.63.- 
xdx
, Sea: u  x2 , du  2xdx
a x
4 4
1 u
xdx  xdx 1 du  arcs e n  c
 
  2 

 

a x
4 4
( a )  ( x 2 )2
2 2
( a ) u
2 2 2 2
a2
1 x2
 arcs e n c
2
2 a
x2dx
2.64.-  , Sea: u  x3, du  3x2dx
1 x6 du 1 1
x 2 dx x 2 dx 1  arc g u  c  arc gx3  c
 
 1 x6  1 (x3 )2 3  1 u2 3 3
2
x dx
2.65.-  , Sea: u  x3, du  3x2dx
x6 1 du 1 1
x 2 dx  x 2 dx 1  A u   c  A x3  c
  1 1
 x6 1  (x3 )2 1 3  u2 1 3
2 6
u x
3
2.66.- x  arc g3x dx 2
3dx
 1 9x2 , Sea: u  1 9x , du  18xdx; w  arc  g3x, dw 
1 9x2
1
x  arc g3x dx  xdx  arc g3x dx  du 1 w dw

 1 9x2  1 9x2 18  u 3 
1
2
2
1 1 9x 1 w
 A u   c  A 1 9x 
1 3 2(arc  g3x) 3
2
2 c 2

18 33 18 9
2

2.67.- 
arcs e n t dt
dt , Sea: u  arcs e n t, du 
4  4t 2
1 t 2
3

arcs e n t dt  1 arcs e n t dt  1 arcs e n t dt  1 1 u 2 1


c  u c
 4  4t 2 2  1 t 2 2  1 t 2 2 
3

u du  2

2 3 3
2
1
 (arcs e n t)3  c
3
arc g( 3x ) dx , Sea: u  arc g x , du 
3dx
2.68.- 
9  x2 3
9  x2
arc g( ) dx 1 udu  1 u  c  1 u 2  c  arc g( 3 )  c
x 2 x 2

 9  x2 3
3

3 2 6 6
dt dt
2.69.-  , Sea: u  A t  1 t , du 
2

(9  9t 2 )A t  1 t 2 1 t 2

1  dt 1 du 1 u 12
2
3 3  1 c  2 u c  A t  1 t 2  c
(1 t 2 ) A t  1 t 2 u 3 3 3
2

47
2.70.-  aemxdx , Sea: u  mx, du  mdx
a u a u a  mx
    
m 
     e c
 mx mx
ae dx a e dx e du e c
m m
2.71.-  423x dx , Sea: u  2  3x, du  3dx; a  4
1  a du
u 23x
1 a  c 4 c

u
23x
4 dx  
3 3 A a 3A 4
2.72.-  (et  et )dt , Sea: u  t, du  dt

 (e  e )dt   e dt   e dt   e dt   e dt  e  e  c  e  e  c
t t t t t u t u t t

2.73.-  e
2
xdx , ( x 1)
Sea: u  x 1, du  2xdx 2

2 1 1 2 1 1 2

 e xdx   e xdx   2 e du   2 e  c   2 e  c   2e c


( x 1)  x 1 u u ( x 1)
2
x 1

2x 2dx 2x
2.74.-  (e  e  )2 dx , Sea: u  , du  ; w  , dw 
xa ax
2dx
a a a a
 (e  e ) dx   (e  2e e  e )dx   e dx  2 dx  e dx
x
a  xa 2 2x
a a
x ax 2 x
a a
2x
a
2 x

a a a a a a 
  eu du  2 dx   e wdw  eu  2x  e w  c  e  2x  e  c
2x 2x
a a

2 2 2 2 2 2
a2 x 1
2.75.-  x
dx , Sea: u   2x , du   dx2 ; w  3x2, dw  3dx2
a
2 x 1 a 2 xdx dx
a
 ax dx   ax  ax   a dx   a dx   a dx   a dx
2 x   x
2
x
2
3x
2
x2

2 2 aw au 2a a 2 a 3x
2
x
2
3x 2
x

  a dw  2 a du 
w u
2 c  2  c  ( a )c 2

3 3 A a Aa 3 A a Aa Aa 3


e
1
x 1 dx
Sea: u  , du  2
2.76.-
 x2 dx ,
x x
e
1
dx
x  e du  e  c  e  c   c
 xe
1

 x2 
u u x

x dx dx
2.77.- 5 , Sea: u  x , du 
 x 2 x
25 u
2 5 x

5 x dx  2 5u du  c  c
x A 5 A 5
2.78.-  x7 x dx ,
2
Sea: u  x2 , du  2xdx
2
2 1 1 7u 1 7x
 x7 dx  
7 du  c  c
x u

2 2 A 7 2 A7
et dt
2.79.-  , Sea: u  et 1, du  etdt
et 1

48
etdt
 e 1  u
du
t  A u  c  A et 1  c

2.80.-  e x a  be dx , Sea: u  a  bex , du  bexdx


x

3
1 1u 2 2
x a  bex dx    u du    c   u  c   (a  be x )  c
2 3 3


2 2
e
b b 32 3b 3b
x 1 x e x
xa

2.81.- (e 1) e dx , a 3 a


Sea: u  e 1, du  dx a

a
au x 3a(e 1) 1
43 xa 43

e dx  a u du 
x 1 x

 (e 1) e dx   1 c  c
3 x
a 3 e a
a a 3

4 4
3
dx
2.82.-  x Sea: u  2x  3, du  2x A 2dx
2 3 ,
 2 dx 3
x 13  23dx
x
3 13  2x 2x33 2x 13  2xx  3 13  2x2x 3 13  13  du
u
  dx  dx  dx  dx 

A u  c  x  A 2  3  c
1 1 1 1 1 x
 x  A u  c  x 
3 3 x 3 3A 2 3 3A 2
a dx
2.83.-
 2x
, Sea: u  a x , du  axAadx; a  0
1 a 1 1
a x dx a x dx 1 du  arc gu  c  arc gax  c
  
1 a2 x 1 (ax )2 Aa  1 u2 Aa Aa
bx
e
Sea: u  ebx , du  bebxdx
2.84.-
1 e2bx dx ,
1eebx2bx  1 e(ebxbx )2 b1  1duu 2 b1  (1)(udu2 1) 2b 1 u 1
dx  dx     A c
u 1
1
 A ebx 1  c .
2b ebx 1
et dt
2.85.-  , Sea: u  et , du  etdt
1 e2t du
et dt et dt   arcs e n u  c  arcs e n et  c
 
 1 e2t  1 (et )2  1 u2
x x dx
2.86.-  cos dx , Sea: u  , du 
2 2 2
x x
 cos 2 dx  2 cos udu  2 s e n u  c  2 s e n 2  c
2.87.-  s e n(a  bx)dx , Sea: u  a  bx, du  bdx
1 1 1
 s e n(a  bx)dx  b s e n udu   b
cos u  c   cos(a  bx)  c
b

49
dx , dx
2.88.-  cos x Sea: u  x , du 
x 2 x

dx
 cos x
x
 2 cos udu  2 s e n u  c 2 s e n x  c
dx dx
2.89.-  s e n(A x) , Sea: u  A x, du 
x x
dx
s e n(A x) x  s e n udu   cos u  c   cos A x  c
2.90.-  (cos ax  s e n ax) dx ,
2
Sea: u  2ax, du  2adx

 (cos ax  s e n ax) dx   (cos ax  2 cos ax s e n ax  s e n ax)dx


2 2 2

  (1 2 cos ax s e n ax)dx   dx  2 cos ax s e n axdx  dx   s e n 2axdx


1
 x  cos 2ax  c
2a
2.91.-  s e n 2 xdx , Sea: u  2x, du  2dx
1 cos 2x 1 1 1 1 1 1
 s e n xdx   2 dx  2  dx  2  cos 2xdx  2  dx  4 cos udu  2 x  4 s e n u  c
2

1 1
 x  s e n 2x  c
2 4
2.92.-  cos2 xdx , Sea: u  2x, du  2dx
1 cos 2x 1 1 1 1 1 1
   2 
2

2

2

4 
  senu  c
2
cos xdx dx dx cos 2xdx dx cos udu x
2 4
1 1
 x  s e n 2x  c
2 4
2.93.-  sec 2 (ax  b)dx , Sea: u  ax  b, du  adx
1 1 1
         g(ax  b) 
2 2
sec (ax b)dx sec udu gu c
c a aa
2.94.-  co g 2axdx , Sea: u  ax, du  adx
1 1 1 1
 co g axdx  a co g udu  a (cos ec u 1)du  acos ec udu   adu
2 2 2 2

co gu u co gax a x co gax


   c    c   xc
a a a a a
dx
2.95.-  , Sea: u  x a , du  dx a
s e n ax
dx
 x   cos ec xadx  a cos ecudu  aA cos ecu  co gu  c
sen a
 aA cos ec x a  co g x a  c

50
2.96.-  Sea: u  5x   , du  5dx
dx

,
4
3cos(5x  4 ) 1 1
dx 1 sec(5x   )dx  sec udu  A sec u  gu  c

 3cos(5x   ) 3  4
15  15
4
1
 A sec(5x   )  g(5x   )  c
4 4
15 dx
2.97.- , Sea: u  ax  b, du  adx
 s e n(ax  b)
dx 1 1
 s e n(ax  b)  cos ec(ax  b)dx  a cos ecudu  a A cos ecu  co gu  c
1
 A cos ec(ax  b)  co g(ax  b)  c
a
xdx
2.98.-  , Sea: u  x2 , du  2xdx
cos2 x2
xdx 1 1 1
x sec2 x2dx  sec2 udu   gu  c   gx2  c
 cos2 x2  x

2  2 x 2 dx
2.99.- co g dx , Sea: u  , du 
 a b a b a b
x x
 co g a  b dx  (a  b) co gudu  (a  b)A s e n u  c  (a  b)A s e n a  b  c
dx
2.100.-   g x
dx , Sea: u  x , du 
x 2 x
dx
 g x x  2 gudu  2A sec u  c  2A sec x  c
dx
Sea: u  x , du  dx 5
2.101.-
  g 5x , 5
dx
x x
  g x5   co g 5 dx  5 co2  gudu  5A s e n u  c  5A s e n 5  c
 
2.102.- 
1
1  dx , Sea: u  x 2, du  2dx
 s e n x 2 
 1 
1 2dx  (cos ecx 1)2 dx  (cos ec2 x  2 cos ecx 1)dx
 s e n x 2   2  2 2
 
1 2
  cos ec2 x 2 dx  2 cos ecx 2 dx   dx 
2  cos ec udu  2  cos ecudu   dx
2

1
 co gu  2A cos ecu  co gu  x  c
2
1
 co gx 2  2A cos ecx 2  co gx 2  x  c
2

51
dx
2.103.-  , Sea: u  2x, du  2dx
s e n x cos x
dx dx
 s e n x cos x   1  2 cos ec2xdx  cos ecudu A cos ecu  co gu  c
s e n 2x
2
 A cos ec2x  co g 2x  c
cos ax
2.104.-  dx , Sea: u  s e n ax, du  a cos axdx
 scos
e n5ax
ax 1a  udu
s e n5 ax
5 4
1 u4 4
u4a s e n4 ax 14
dx   a  c   c   4a  c   4a s e n ax  c

2.105.-  t s e n(1 2t 2 )dt , Sea: u  1 2t 2 , du  4tdt


1 1 1
 t s e n(1 2t )dt   4 s e n udu  4 cos u  c  4 cos(1 2t )  c
2 2

s e n 3x
2.106.-  dx , Sea: u  3  cos 3x, du  3s e n 3xdx
3
 3secos
n 3x
3x
dx
13  du
cos 3x
u 1 1
A u  c   A 3  cos 3x  c
  3 3

2.107.-   g 3 3x sec2 x3dx , Sea: u   g( x 3 ), du  31 sec (x 3)dx


2

3u 4
 g3 x sec2 xdx  3 u3du  3g (x 3)
4

c c
 3 3  4 4
s e n x cos x
2.108.-  dx , Sea: u  cos 2x, du  2 s e n 2xdx
cos2 x  s e n2 x
12 12

dx   dx  
s e n x cos x s e n x cos x 1 s e n 2x 1 du 1 u u
    c c
cos x  s e n x
2 2
cos 2x 4 cos 2x 4 u 4 1
2 2
cos 2x
 2 c
 gx
2.109.-  2 dx , Sea: u   gx, du  sec2 xdx
cos x
 gx
32
sec 2 2
 cos2 x dx  
1
u  
3 3

 gx 2
xdx   u du  3  c  3
2
u c g xc 2 2

3
 xa xa 2
2.110.- cos s e n dx , Sea: u  2x , du  2dx
1 a aa a
cos x s e n x dx  s e n 2 x dx  s e n udu   cos u  c   cos 2 x  c
 2 4 

  

a
a a a 4 4
2.111.-  t co g(2t  3)dt ,
2
Sea: u  2t  3, du  4tdt
3

1 1 1
t co g(2t 2  3)dt  co gudu  A s e n u  c  A s e n(2t 2  3)  c
 4  4 4

50
x3dx
2.112.-  , Sea: u  x4 , du  4x3dx
x 5
8

 xx dx5  (x ) xdx( 5)
83 4 2 3 2
4 1u 2  ( du
5) 2 1 1 u 205 x4
   arc g  c  arc g c
4 5 5 5
2.113.-  s e n 3 6x cos 6xdx , Sea: u  s e n 6x, du  6 cos 6xdx
4
1 1u u4 s e n 4 6x
 s e n 6x cos 6xdx  6 u du  6 c  c  c
3 3

4 24 24
5  3cos 2x
2.114.-  1 3cos x s e n 2xdx ,
2
Sea: u  , du  3s e n 2xdx
2

 1 3cos2 x s e n 2xdx   1 cos 2x s e n 2xdx   1 3  3cos 2x s e n 2xdx


1 3( 2 ) 2
5  3cos 2x 1 1u 2 1
32
3

 
u du    c   u  c 2 2

2 s e n 2xdx  3 33 9
2
2  5  3cos 2x  3 2

   c
9 2 
2.115.-  x 5 5  x2 dx , Sea: u  5  x2 , du  2xdx
5(5  x2 )
6 6

 x 5  x2 dx    u du    c  u  c   c
5 1 1u 1 5 6
5 5
5 5

2 26 12 12
5
1 s e n 3x
2.116.-  2
dx , Sea: u  s e n 3x, du  3dx; w  cos u, dw  s e n udu
1 s e n 3xcos 3x dx s e n 3x 1 1 senu
 cos2 3x dx   cos2 3x   cos2 3x dx  3 s ec2udu  3 cos2 u du
1 1 dw 1 1 1 1 1 1
  s ec2udu     gu   c   gu   c   g3x  c
2
3 3 w 3 3w 3 3cos u 3 3cos 3x
(cos ax  s e n ax)
2.117.- 
2
dx , Sea: u  ax, du  adx
s e n ax
(cos ax  s e n ax)2 cos2 ax  2 cos ax s e n ax  s e n 2 ax
 dx   dx
s e n ax s e n ax
cos2 ax cos ax s e n ax s e n2 ax

s e n ax dx  2 s e n ax dx   s e n ax
dx

1 s e n 2 ax
 dx  2 cos axdx   s e n axdx
s e n ax
dx

 s e n ax 2 cos axdx
1 2
  cos ecaxdx  2 cos axdx   cos ecudu   cos udu
a a

51
1 2 1 2
 A cos ecu  co gu  s e n u  c  A cos ecax  co gax  s e n ax  c
a a a a
x3 1
2.118.-  x 1 dx , Sea: u  x 1, du  dx
2 2
x 3 1  2 )dx  x2dx  xdx  dx 
dx  (x  x 1
dx
 x 1  x 1 2 

  x 1

3
du x x
  x2dx   xdx   dx  2    x  2A x 1  c
u 3 2
cos ec2 3xdx
2.119.-  , Sea: u  b  a co g3x, du  3a cos ec2 3xdx
b  a co g3x
cos ec2 3xdx 1 du 1 1
 b  a co g3x    A u  c 
3a u 3a 3a
x 1 3

2.120.-  dx , Sea: u  x4  4x 1, du  (4x 3  4)dx


x  4x 1 4
du 1 1
x 3 1 1 (4x 3  4)dx 1  A u  c  A x4  4x 1  c
dx  
x 4
 4x 1 4  x4  4x 1 4 u 4 4
2.121.-  xe x dx ,
2
Sea: u  x 2 , du  2xdx
1 u 1 u 1 x 2

 2 
       e c
2
x e du e c
xe dx
2 2
3  2  3x2
2.122.-  2  3x2 dx , Sea: u  x 3, du  3dx; a  2

3  2  3x2 dx (2  3x2 ) 12

 2  3x2 dx  3  ( 2)2  ( 3x)2   2  3x2 dx


3 1

(2  3x2 )
2
3dx 3
 
3dx
   (2  3x ) dx
1
dx 
3 ( 2)  ( 3x)2 
2

 2  3x
2

3 ( 2)  ( 3x)
2 2 2 2


3 du  (2  3x 2 ) dx  du

dx
 2 2  (a)2  (u)2 
1 2
3
3 (a)  (u) ( 2)2  (x 3)2

du 1 du u
 3    3 arc g  1 A u  a2  u2  c
(a)  (u) 3 
2 2
a2  u2 a a 3

 3 arc g x 3  3 A x 
3 2  3  x2  c
2 2 3
 g3x  co g3x
2.123.-  dx , Sea: u  3x, du  3dx; w  s e n u, dw  cos udu
s e n 3x
s e n 3x cos 3x
 g3x  co g3x 
   cos 3x dx
dx
 s e n 3x
dx   cos 3x s e n 3x dx  
s e n 3x cos 3x s e n2 3x

52
 sec 3xdx 
cos 3x 1 1 cos u 1 1 dw
dx  sec udu   du   sec udu  
s e n 2 3x 3 3 s e n2 u 3 3 w2

1 1 w1 1 1
 A sec u   gu   c  A sec 3x   g3x  c
3 3 1 3 3s e n 3x
dx x dx
Sea: u   , du  
2.124.-  x
,
e 2 2 2
dx  dx  e dx  2 eudu  2eu  c  2e  c   c  2
x

  c
 ex  (e x )  
x
2 2
1 x
2
e e x 2

1 s e n x
Sea: u  x  cos x, du  (1 s e n x)dx
2.125.-
x  cos xdx ,
 du
1 sen x
x  cos x
dx    A u  c  A x  cos x  c
u
sec2 xdx
2.126.-  , Sea: u   gx, du  sec2 xdx
 g 2x  2
du
sec2 xdx   A u   c  A  gx  c
u2  2  gx2  2

  g 2 x  2  u2  2
 dx dx
2.127.-  , Sea: u  A x, du 
xA x2

 xAdx 2x  x(Adx  x)2  u2 du1 u


2
1
u1 1
    c   c  c
A x
2.128.-  as e n x cos xdx , Sea: u  s e n x, du  cos xdx
u
sen x
a a
 a s en x
cos xdx   a u
du   c  c
Aa Aa
2
x
2.129.-  dx , Sea: u  x3 1, du  3x2dx
x3 1
 x2dx   x3 2dx  1 du  1 u  c  u  c  (x2 1)  c  3 (x2 1)2  c
1 1
2
3
2
3
2
3

x3 1 (x 1) 3
3 u 3 2 3
2 2 2
3

2.130.- 
xdx
, Sea: u  x2 , du  2xdx
4
1 x 1
xdx  xdx 1 2xdx 1 2xdx  arcs e n u  c
  
 1 x4  1 (x2 )2 2  1 (x2 )2 2  1 (u)2 2
1
 arcs e n x2  c
2
2.131.-   g 2axdx , Sea: u  ax, du  adx

53
1 1
 g 2axdx   (sec2 ax 1)dx   sec2 axdx   dx  asec2 udu   dx  a  gu  x  c
1
  gax  x  c
a
sec2 xdx
2.132.-  , Sea: u   gx, du  sec2 xdx
4  g 2 x
sec2 xdx du u  gx
 c  arcs e n c
 4  g 2 x   22  u2  arcs e n 2 2
dx
x , du  dx
2.133.-  a
, Sea: u  a a
dx cos x

 cos x a  sec x a dx  asecudu  aA sec u  gu  c  aA sec x a  g x a  c


dx
3
1 A x dx ,
2.134.-  x
Sea: u  1 A  x, du 
x
 1 A x dx   u du  u  c  3u  c  3(1 A x)  c
4 4 4
3 3 3
3 1
3

x 4 4 4
3
dx dx
2.135.-   g x 1 , Sea: u  x 1, du 
x 1 du 2 x 1
g dx  2  gu  2A sec  c  2A cos x 1  c
x 1 x 1
 x 1  u
xdx
2.136.-  , Sea: u  x2 , du  2xdx
s e n x2
xdx 1 du 1 1
 s e n x2  2 s e n u  2 cos ecudu  2 A cos ecu  co gu  c
1
 A cos ecx2  co gx2  c
2
s e n x  cos x ,
2.137.-  dx Sea: u  s e n x  cos x, du  (cos x  s e n x)dx
s e n x  cos xdu
s e n x  cos x  A s e n x  cos x  c
dx 
 s e n x  cos x u
2.138.- e
arc gx
 xA (1 x2 ) 1 , Sea: u  arc gx, du  dx 2xdx
2 ; w  A(1 x )d , dw 
2
2
1 x2
 earc gx  xA 2
1 x
1x(1 x ) 1
2  arc gx 2 
e 1 xdx xA1 2 
1 x
(1x x )dx 1dxx
2 2

  

 eudu  1 wdw  dx  eu  1 w2  arc gx  c  eu  A 2 (1 x2 ) arc gx  c


 2  1 x 2 2 2 4

x2dx
2.139.-  ,
x2  2

54
x2dx 2 dx x 2
 x  2   (1 x  2 )dx  dx  2
2 2
 x  2 1 A
2 2 x 2
c
x2  2
A x  2  c
2
 x 
2 x 2
1 cos 2x
2.140.-  e Sea: u  , du  s e n 2xdx
s e n2 x
s e n 2xdx ,
2
1cos 2 x
2 2

e s e n 2xdx   e 2 s e n 2xdx   eudu  eu  c  es e n x  c


sen x

(1 s e n x )2
2.141.-  s e n x 2 dx ,
x dx
Sea: u  , du 
2
2 2
(1 s e n x2)2  1 2 s e n x2 s e n 2 x 
 senx dx    2
 dx   cos ec x dx  2 dx   s e n x dx
  2 2
2  s e n x2 
 2  cos ecudu  2 dx  2  s e n udu  2A cos ecu  co gu  2x  2 cos u  c

 2A cos ec 2  co g  2x  2 cos c


x x x
2 2

5  3x
2.142.-  dx , Sea: u  x 3, du  3dx; w  4  3x2 , dw  6xdx
4  3x2
5  3x dx  5 dx xdx dx xdx
3 5 3
 4  3x2
 4  3x2
 4  3x2
 4  (x 3)2
 4  3x2
5 du 3 dw 5 u 1w 12
5 3 x 3

3
 2 u
2 2

6  w

3
arcs e n
2

2 1
 c 
3
arcs e n
2
 4  3x2  c
2
ds
2.143.-  e 1 ,s Sea: u  1 e s , du  e sds
s
ds e ds
 e 1   e    A u  c  A e s 1  c
du
s s
1 u
2.144.- d , Sea: u  2a , du  2ad
 s e n a cos a
d d 2
   2 cos ec2a d 
 cos ecudu
s e n a cos a 1 s e n 2a
2 2a
1 1
 A cos ecu  co gu  c  A cos ec2a  co g 2a  c
a a
es
2.145.-  2 s ds , Sea: u  es , du  esds
es e  2 es du
ds  ds    A u  c
 e2 s  2  (es )2  2  u2  2 
2
u 2

 A es  (e )  2  c  A es  e  2  c
s 2 2s

55
2 t 2 t
2.146.- s e n( 2 t   )dt , Sea: u    , du  dt
 T 0
T
0
T
T T T 2 t
 s e n( 2 t
  )dt   s e n udu  
cos(   ) c cos u  c  
2 2 2
T 0 0
T
x dx
2.147.-  Sea: u  arc cos , du  
arc cos x 2 dx ,
4  x2 2 4  x2
arc cos x 2 dx   udu   u  c   (arc cos )  c
2 x2 2

 4  x2  2 2
dx dx
2.148.-  , Sea: u  A x, du 
x(4  A x) 2
x
 A 2  u  c  A 2  A x  c
dx dx du 1 1
 x(4  A x)   2 2
2  A x
  (A x) 
x 2 2u
2 2 2
2 u 4 4

2.149.-  e gx sec2 xdx , Sea: u   gx, du  sec2 xdx

e  gx
sec2 xdx   eudu  eu  c  e gx  c
s e n x cos x
2.150.-  dx , Sea: u  s e n 2 x, du  2 s e n x cos xdx
2sen x 4

s e n x cos x s e n x cos x 1 u
du  arcs e n  c
 2  s e n4 x  2  (s e n2 x)2 dx  2  2  u2 2
dx  1
2
2
1 (s e n x)
 arcs e n c
2 2
s ecx gx
2.151.-  dx , Sea: u  sec x, du  sec x gxdx
s ec2 x 1 du
s ecx gx dx   A u   c  A s ecx  c
 s ec2 x 1  u2 1 1 1
2 2
u s ec x
 dt
2.152.-  , Sea: u  2t, du  2dt
s e n 2 t cos2 t
dt dt dt dt
 2 2  2
  4
2
 4 cos ec2 2tdt
s e n t cos t (s e n t cos t) s e n 2t)2 s e n 2t
(1
2
 2 cos ec2udu  2 co gu  c  2 co g 2t  c
2.153.- arc s e n2x  x
 1 x dx ,
dx
Sea: u  arcs e n x, du  ; w  1 x2 , dw  2xdx
2
1 x x 1 1
arc s e n x  x  arc s e n x  dx  udu  dw  udu  w dw
dx  dx  
 1 x2  1 x2  1 x2  
1

2 w 
2

56
2 1 2
2
u 1w (arcs e n x) 2
  1 c   1 x  c
2 2
2
2 

2.154.- 
xdx
, Sea: t  x 1  x  t 2 1; dx  2tdt
x 1
xdx  (t 2 1)2tdt  2 (t 2 1)dt  2( t 3  t)  c 
 2 (x 1)3  2 c
 x 1  t  3 3
x 1

2.155.-  x(5x2  3)7 dx , Sea: u  5x 2  3, du  10xdx


8 8 2 8
1 1
 x(5x  3) dx  10  u du 10 u8  c  u80  c  (5x 80 3)  c
2 7 7

A (x  x2 1)
2.156.- 
dx
Sea: u  A (x  x 1 ), du 
2
dx ,
x2 1 x2 1
 A (x  x2 1)  A (x  x2 1)  u u
3
2

dx  dx  du  c
x 1
2
x 1
2 3
2
 3
2 A(x  x2 1) 
  c
3

2.157.- 
s e n3 x
dx , Sea: u  cos x, du  s e n xdx
cos x
s e n3 x (1 cos2 x) s e n xdx cos2 x s e n xdx
 cos x dx   cos x  
s e n 2 x s e n xdx s e n xdx


cos x cos x  cos x
 1 3 1u u 3
32 2 5

  cos x s e n xdx   cos x s e n xdx    u du   u du   3  5  c


2 2 2 2

2 2
3 5 3 5
2u 2
2u 2
2 cos x 2 cos x2 2
2 cos3 x 2 cos5 x
   c    c   c
3 5 3 5 3 5
2.158.- 
cos xdx
,
1 s e n2 x
Sea: t  1 s e n2 x  s e n2 x  t 2 1; 2 s e n x cos xdx  2tdt
t
cos xdx  t 2 1  dt  A  sen x  c
 1 s e n2 x  t  2 1 s e n 2
x
t 1
(arcs e n x)2
2.159.- 
dx
dx , Sea: u  arcs e n x, du 
1 x2 u 1 x2
(arcs e n x) 2 dx  u2du  3 (arcs e n x) 3
c  c
 1 x2  3 3
2.150.-  e xe x
Sea: u  ee , du  ee e x dx
x x
dx ,

57

e dx   exe e dx   du  u  c  ee  c
x x x
xe

u 1
2.161.-  t(4t 1)7 dt , Sea: u  4t 1  t  , du  4dt
4
u 1 7 du 1
9 8
1 1 u
 1)   4 4 16  1)u     c
7 7 8 7
t(4t dt u (u du (u u )du u 1

16 16 9 16 8
(4t 1)9 (4t 1)8
  c
144 128
2t 2 10t 12
2.162.-  t 2  4 dt , Sea: u  t 2  4, du  du  2tdt
2t 2 10t 12 t 2  5t  6  2  5t dt dt

 t 2  4 dt  2 t 2  4 dt  2 1  dt  dt  4
  t2  4  t 2  4
10
  2 2
t  4 
dt du t t 2
           4c
 2 dt  4 2 5 2t 2 arc g 2 5A u c 2t 2 arc g 2 5A t
 ett t ett4 u
2.163.- dt ,

Sea: u  e2t 1, du  2e2tdt; w  1 e2t , dw  2e2t dt


 eett eett  etetdtet  eet tdtet  e2t2tdt
1  1
e2tdt
e 2t 12  du
u 21  dw
w
dt      
1 1 1
 (A u  A w )  c  A uw  c  A(e2t 1)(1 e2t )  c
2 2 2

58
CAPITULO 3

INTEGRACION DE FUNCIONES TRIGONOMETRICAS

En esta parte, serán consideradas las integrales trigonométricas de la forma:


i)  s e n m u cosn udu
ii)   g m u secn udu
iii)  co g m u cos ecnudu
O bien, formas trigonométricas reducibles a algunos de los casos ya señalados.

EJERCICIOS DESARROLLADOS

3.1.-Encontrar:  cos2 xdx


1 cos 2x
Solución.- cos2 xdx 
2
1 cos 2x 1 1 x 1
Luego: cos2 xdx  dx  dx  cos 2xdx   s e n 2x  c ,
  2 2 2  2 4
1
Como:  cosh xdx  s e nh x  c
h
1 1
Respuesta: cos xdx  x  s e n 2x  c

2

2 4
3.2.-Encontrar:  cos 2 xdx 41

1 cos x
Solución.- cos2 1 x 
  1
2
2
Luego: cos xdx  (cos2 1 x)2 dx   1 cos x 2 dx 
4 1
(1 2 cos x  cos2 x)dx

 2  2  2  4 
 
1 1 1
  dx   cos xdx   cos2 xdx , como:  cos2 xdx  1 2 x  14 s e n 2x  c
4 2 4
1 1 1 1 1 1 1 1
 dx  cos xdx  cos2 xdx  x  s e n x  ( x  s e n 2x)  c
4 2 4  4 2 4 2 4
1 1 1 1 3 1 1
 x  s e n x  x  s e n 2x  c  x  s e n x  s e n 2x  c
4 2 8 16 8 2 16
3 1 1
Respuesta:  cos xdx  x  s e n x  s e n 2x  c
4 1
2
8 2 16
3.3.-Encontrar:  cos xdx 3

Solución.-  cos3 xdx   cos x cos2 xdx , como: cos2 x  1 s e n 2 x

59
  cos x cos2 xdx   cos x(1 s e n 2 x)dx   cos xdx   cos x s e n 2 xdx
Sea: u  s e n x, du  cos xdx
u3 s e n3 x
  cos xdx   cos x s e n 2 xdx   cos xdx   u2du  s e n x  3  c  s e n x  3  c
s e n3 x
Respuesta: cos xdx  s e n x 
3
c
3
3.4.-Encontrar: s e n x34xdx

Solución.-  s e n x34xdx   s e n 4x s e n 2 4xdx , como: s e n 2 4x  1 cos2 4x


 s e n 4x s e n2 4xdx  s e n 4x(1 cos2 4x)dx  s e n 4xdx s e n 4x(cos 4x)2 dx
Sea: u  cos 4x, du  4 s e n 4xdx
3 3
1 2 1 1u
  s e n 4xdx   u du  cos 4x   c  cos 4x cos 4x
4 4 4 3 3 4  12  c
Respuesta: s e n x34xdx  cos 4x cos 4x
 c
4 12
3.5.-Encontrar: s e n2 x cos3 xdx
Solución.-  s e n 2 x cos3 xdx   s e n 2 x cos2 x cos xdx   s e n 2 x(1 s e n 2 x) cos xdx
  s e n 2 x cos xdx   s e n 4 x cos xdx ; Sea: u  s e n x, du  cos xdx
3 5 3
u u sen x s e n5 x
  u du  u du 
2 4
 c  c
3 5 3 5
s e n3 x s e n5 x
Respuesta: s e n 2 x cos3 xdx   c
3 5
3.6.-Encontrar: s e n3 x cos2 xdx
Solución.-  s e n 3 x cos2 xdx   s e n 2 x s e n x cos2 xdx  (1 cos2 x) s e n x cos2 xdx
  (1 cos2 x) s e n x cos2 xdx   s e n x cos2 xdx   s e n x cos4 xdx
Sea: u  cos x, du  s e n xdx
u3 u5
  s e n x cos xdx   s e n x cos xdx   u du  u du   3  5  c
2 4 2 4

cos3 x cos5 x
  c
3 5
cos3 x cos5 x
Respuesta: s e n x cos xdx  
3 2
 c
3 5
3.7.-Encontrar: s e n2 x cos5 xdx
Solución.-  s e n 2 x cos5 xdx   s e n 2 x(cos2 x)2 cos xdx   s e n 2 x(1 s e n 2 x)2 cos xdx
 s e n2 x(1 2 s e n2 x  s e n4 x) cos xdx

60
  (s e n x)2 cos xdx  2 (s e n x)4 cos xdx  (s e n x)6 cos xdx
Sea: u  s e n x, du  cos xdx
u3 u5 u7 s e n3 x s e n5 x s e n 7 x
  u du  2 u du  u du 
2 4 6
2  c  2  c
3 5 7 3 5 7
s e n3 x 5 s e n7 x
Respuesta:  s e n x cos xdx 
2 5
2 s e n x  c
3 5 7
3.8.-Encontrar: s e n3 x cos3 xdx
Solución.-  s e n3 x cos3 xdx   (s e n x cos x)3 dx ; como: s e n 2x  2 s e n x cos x,
s e n 2x
Se tiene que: s e n x cos x  ; Luego:
2 1 1
 (s e n x cos x)3 dx   s e n 2x 3 dx  s e n3 2xdx  s e n 2x s e n2 2xdx
 

  
 
2 8 8
1 1 1
 s e n 2x(1 cos2 2x)dx  s e n 2xdx 
8  8  8 s e n 2x(cos 2x)2 dx

Sea: u  cos 2x, du  2 s e n 2xdx


1 1 1 1
 s e n 2xdx  2 s e n 2x(cos 2x) 2 dx  s e n 2xdx 
8  16  8  16 
u2du

1 1 u3 1 cos3 2x
  cos 2x   c   cos 2x  c
16 16 3 16 48
1 cos3 2x
Respuesta:  s e n x cos xdx  
3 3
cos 2x  c
16 48
3.9.-Encontrar: s e n4 x cos4 xdx
Solución.-  s e n4 x cos4 xdx   (s e n x cos x)4 dx    s e n 2x  dx  1 s e n4 2xdx
4

 

2 16
 1  (s e n 2 2x)2 dx  1   1 cos 4x  dx  1 (1 cos 4x)2dx
2

 

16 16 2 16  4
1 1 1 1
 (1 2 cos 4x  cos2 4x)dx  dx  cos 4xdx 
64  64  32  64 
cos2 4xdx
1 1 1 1 cos 8x
 dx  cos 4xdx 
64  32  64  2
dx
1 1 1 1
 dx  cos 4xdx  dx 
64  32  128  128 
cos 8xdx
1 1 1 1
 x  s e n 4x  x  s e n 8x  c  3x s e n 4x s e n 8x
  c
64 128 128 1024 128 128 1024
1  s e n 8x 
Respuesta:  s e n 4 x cos4 xdx   3x  s e n 4x c

128  8 
3.10.-Encontrar:  x(cos x  s e n x )dx ;
3 2 3 2
Sea: u  x2 , du  2xdx

61
1 1
 x(cos 3 2
x  s e n 3 2
x )dx  2 2x(cos 3 2
x  s e n 3 2
x )dx  2 (cos u  s e n u)du
3 3

1 1 1 1
 cos3 udu  s e n3 udu  cos u cos2 udu  s e n u s e n2 udu
2 2 2 2 
1 1
 cos u(1 s e n2 u)du  s e n u(1 cos2 u)du
2  2 
1 1 1 1
 cos udu  cos u s e n2 udu  s e n udu  s e n u cos2 udu
2 2 2 2 
Sea: w  s e n u, dw  cos udu; z  cos u, dz  s e n udu
1 1 1 1 2 1 1 w3 1 1 z3
  cos udu   w dw   s e n udu  z dz  s e n u 
2
 cos u  c
2 3
2 2 3
2 2 2 3 2 2 3
u 1 1
s e n u s e n u cos u cos  c  (s e n u  cos u)  (s e n3 u  cos3 u)  c
 2  6  2  6 2 6
Dado que: s e n3 u  cos3 u  (s e n u  cos u)(s e n2 u  s e n u cos u  cos2 )
O bien: s e n3 u  cos3 u  (s e n u  cos u)(1 s e n u cos u) ; Lo que equivale a:
1 1
 (s e n u  cos u)  (s e n u  cos u)(1 s e n u cos u)  c
2 6
1 1 2 s e n u cos u
 (s e n u  cos u)  (s e n u  cos u)(1 )c
2 6 2
1 1 s e n 2u
 (s e n u  cos u)  (s e n u  cos u)(1 )c
2 6 2
1 1 1
 (s e n u  cos u)  (s e n u  cos u) (2  s e n 2u)  c
2 6 2
1 1
 (s e n u  cos u)(6  (2  s e n 2u))  c  (s e n u  cos u)(4  s e n 2u)  c
12 12
1
 (s e n x  cos x )(4  s e n 2x )  c
2 2 2

12
1
Respuesta:  x(cos3 x2  s e n3 x2 )dx  (s e n x  cos x )(4  s e n 2x )  c
2 2 2

12
3.11.-Encontrar:  s e n 2x cos 4xdx
1
Solución.- s e n  cos   s e n(   )  s e n(   ) ; Se tiene que:
2
1 1
s e n 2x cos 4x  s e n(2x  4x)  s e n(2x  4x)  s e n(2x)  s e n(6x)
2 2
1 1
  s e n 2x  s e n 6x  , Luego:  s e n 2x cos 4xdx   (s e n 2x  s e n 6x)dx
2 2
1  s e n 2xdx  1 s e n 6xdx  1 cos 2x  1 cos 6x  c

2 2 4 12
1 1
Respuesta:  s e n 2x cos 4xdx  cos 2x  cos 6x  c
4 12

62
3.12.-Encontrar:  cos 3x cos 2xdx
1
Solución.- cos cos   cos(   )  cos(   ) ; Se tiene que:
2
1 1
cos 3x cos 2x  cos(3x  2x)  cos(3x  2x)  cos x  cos 5x , Luego:
2 2
1 1 1
 
  cos 3x cos 2xdx   cos x  cos 5x dx   cos xdx   cos 5xdx
1 1 2 2 2
 s e n x  s e n 5x  c
2 10
1 1
Respuesta:  cos 3x cos 2xdx  senx s e n 5x  c
2 10
3.13.-Encontrar:  s e n 5x s e n xdx
1
Solución.- s e n  s e n   cos(   )  cos(   ); Se tiene que:
2
1 1
s e n 5x s e n x  cos(5x  x)  cos(5x  x)  cos 4x  cos 6x  ; Luego:
2 2
1 1 1
 
  s e n 5x s e n xdx   cos 4x  cos 6x   cos 4xdx   cos 6xdx
1 1 2 2 2
 s e n 4x  s e n 6x  c
8 12
1 1
Respuesta:  s e n 5x s e n xdx  s e n 4x  s e n 6x  c
8 12
3.14.-Encontrar:  g 4 xdx
Solución.-  g 4 xdx   g 2 x g 2 xdx ; como: g 2  sec2 x 1; Luego:
  g 2 x g 2 xdx   g 2 x(sec2 x 1)dx  g 2 x sec2 xdx   g 2 xdx
2 2
sen x 1 cos x
  ( gx)2 sec2 xdx   dx   ( gx)2 sec2 xdx   dx
cos2 x cos2 x
  ( gx) 2 sec 2 xdx   sec 2 xdx   dx ; Sea: w   gx, dw  sec 2 xdx
3 3
 w2dw  sec2 x  dx  w   gx  x  c   g   gx  x  c
    g33 3
Respuesta:  g 4 xdx    gx  x  c
3
3.15.-Encontrar:  sec6 xdx
Solución.-  sec6 xdx   (sec 2 x) 2 sec 2 xdx ; como: sec 2 xdx  1  g 2 x

  (sec2 x)2 sec2 xdx   (1 g 2 x) sec2 xdx   (1 2 g 2 x   g 4 x) sec2 xdx
2

  sec 2 xdx  2 ( gx) 2 sec 2 xdx   ( gx) 4 sec 2 xdx ; Sea: u   gx, du  sec 2 xdx

63
2 1 2 1
  sec 2 xdx  2 u 2 du   u 4 du   gx  u 3  u 5  c   gx   g 3 x   g 5 x  c
3 5 3 5
2 3 1
Respuesta:  sec 6 xdx   gx  3
 g x   g 5 x  c
5
3.16.-Encontrar:  g32xdx
Solución.-
 g 2xdx   g 2x g 2xdx   g 2x(sec 2x 1)dx   g 2x sec 2xdx  g 2xdx
3 2 2 2

Sea: u   g 2x, du  2 sec2 2xdx ; Luego:


1 1 u2 1  g 2 2x 1
  udu    g 2xdx   A sec 2x  c   A 1  c
2 2 2 2 4 2 cos 2x
 g 2
2x 1
Respuesta:   g 32xdx   A 1  c
4 2 cos 2x
3.17.-Encontrar:  g 25xdx
1
Solución.-   g 5xdx   (sec 5x 1)dx   sec 5xdx   dx 
2 2 2
5  g5x  x  c
1
Respuesta:  g 25xdx   g5x  x  c
5
3.18.-Encontrar:  g33x sec 3xdx
Solución.-  g33x sec 3xdx   g 23x g3x sec 3xdx   ( sec2 3x 1) g3x sec 3xdx
  (sec 3x)2 g3x sec 3xdx    g3x sec 3xdx ; Sea: u  sec 3x, du  3sec 3x g3xdx
1 2 1
u du  3 g3x sec 3xdx ; como: d (sec 3x)  3 g3x sec 3xdx , se admite:
Luego:
3  3 
1 2 1 1 3 1 1 3 1
3 3 
u du  d (sec 3x)  u  sec 3x  c  sec 3x  sec 3x  c
9 3 9 3
1 3 1
sec 3x  sec 3x  c
Respuesta:  g 3x sec 3xdx  9
3
3
3

3.19.-Encontrar:  g x sec4 xdx 2

3 3 3

Solución.-  g x sec4 xdx   g x(sec2 x) sec2 xdx   g x(1 g 2 x) sec2 xdx


2 2 2

  ( gx) sec2 xdx   ( gx) sec2 xdx ; Sea: u   gx, du  sec2 xdx
3 7
2 2

2 2 2 2
Luego:  u du   u du  u  u  c   g x   g  c
32 72 52 29 25 29

5 9 5 9
2 2
Respuesta:   g x sec4 xdx   g x   g  c
3
2 52 92

5 9
3.20.-Encontrar:  g 4 x sec4 xdx
Solución.-  g 4 x(sec2 x) sec2 xdx   g 4 x(1 g 2 x) sec2 xdx
  ( gx)4 sec2 xdx   ( gx)6 sec2 xdx ; Sea: u   gx, du  sec2 xdx

64
u5 u7  g5 x  g 7 x
Luego:  u4du  u6du   c  c
5 7 5 57 7
g x g x
 g 4 x sec4 xdx 
Respuesta:   c
5 7
3.21.-Encontrar:  co g3x co sec4 xdx
Solución.-  co g 3x co sec4 xdx   co g 3x(co sec2 x) co sec2 xdx
Como: cos ec2 x  1 co g 2 x ; Luego:
 co g 3
x(1 co g 2 x) cosec2 xdx   co g 3x cosec2 xdx   co g 5 x cosec2 xdx
Sea: u  co gx, du   cos ec2 xdx ,
u4 u6 co g 4 x co g 6 x
Luego:  u3du  u5du     c   c
4 6 4 6
co g 4 x co g 6 x
Respuesta: co g x cosec xdx  
3 4
 c
4 6
3.22.-Encontrar:  co g3x cosec4 3xdx
Solución.-  co g3x cosec4 3xdx   co g3x(co sec2 3x) co sec2 3xdx
 co g3x(1 co g 2
3x) cosec2 3xdx   co g3x co sec2 3xdx   co g 3 3x cosec2 3xdx
Sea: u  co g3x, du  3cos ec23xdx ; Luego:
2 4 2 4
1 1 3 u u
  udu   u du    c  co g 3x co g 3x
 c
3 3 6 12 6 2 12 4
co g 3x co g 3x
Respuesta: co g3x cosec4 3xdx    c
6 12
3.23.-Encontrar:  co sec4 2xdx
Solución.-  cosec 2 2x co sec2 2xdx   (1 co g 2 2x) co sec2 2xdx
 co sec 2xdx   co g
2 2
2x cosec2 2xdx ; Sea: u  co g 2x, du   cos ec2 2xdx
1 2 1 u3 co g 2x co g 3 2x
Luego: co sec 2xdx  u du   co g 2x   c  
2
 c
2 2 3 2 6
co g 2x co g 3 2x
Respuesta: co sec 2xdx  
4
 c
2 6
3.24.-Encontrar:  co g3x co sec3 xdx
Solución.-  co g 3x co sec3 xdx   co g 2 x cosec2 x co gx co sec xdx
Como: co g 2 x  co sec2 x 1; Luego:  (co sec2 x 1) co sec2 x co gx cosec xdx
  (co sec 4 x co  gx co sec xdx   co sec 2 x co  gx co sec xdx
Sea: u  cos ecx, du   cos ecx co gxdx ;

65
5 3 5 3
u u
Entonces:  u4du   u2du  
 c  cos ec x cos ec x
5 3 5
5 3 3 c
cos ec x cos ec x
Respuesta: co g 3 x cosec3 xdx    c
5 3
3.25.-Encontrar:  co g3xdx
Solución.-  co g 3xdx   co g 2 x co gxdx   (cos ec2 x 1) co gxdx
  cos ec2 x co gxdx   co gxdx ; Sea: u  co gx, du   cos ec2 xdx
u2 co g 2 x
Luego:  udu   co gxdx    A s e n x  c    A s e n x  c
co2 g 2 x 2
Respuesta: co g xdx  
3
 A s e n x  c
2

EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando esencialmente el mecanismo tratado, encontrar las siguientes integrales:
dx
3.26.-   g 25xdx 3.27.-  s e n x cos xdx 3.28.- 
sec 2x
3.30.- 
cos 2x
3.29.- dx s e n3 xdx 3.31.-   g 2 x sec2 x dx
 cos x cos x 3 3

3.32.-  g34x sec 4xdx 3.33.- s e n2 x6 dx 3.34.- 


s e n 2x
dx
senx
3.35.-  (sec x  cos ecx)2 dx 3.36.-  sec3 x4 g x4dx 3.37.-  g 4 2x sec4 2xdx

3.38.-  s e n 8x s e n 3xdx 3.39.-  cos 4x cos 5xdx 3.40.- s e n 2x cos 3xdx


3.41.-  sec x 
4 3
3.42.- cos x dx 3.43.-  cos ec4 3xdx
dx gx   sen x 4
 3x
3.44.- ( g  g 4 x )dx 3.45.- co g3 xdx 3.46.- co g 4 xdx
 3 3  3  6

dx dx
3.47.- cos2 x 3.49.-
 sen 5
x cos x 3.48.-  dx
 s e n x cos x
2 4
63 3 x
3.50.- dx s ecos
n xx 3.52.- cos dx
 cos 4x
6
3.51.-  dx  7

1 s e n x
3.53.-  s e n 5 2x dx 3.54.-  1 cos xdx 3.55.- 
dx
cos ec 4 x
3

3.56.-  s e n3 2x cos5 x2 dx 3.57.- s e n2 x cos2 xdx 3.58.- s e n4 x cos2 xdx


1 cos 2x cos3 x
3.59.-
1 cos 2xdx 3.60.-  dx 3.61.- s e n32xdx
sen x
3.62.- s e n 2x cos 2xdx
2 2
3.63.-  cos4 xdx 3.64.-  g 4 x sec2 xdx

66
3.65.-  g3x sec xdx  sec a d 3.67.- sec xdx
6
3.66.-
s e n3 x
3.68.-  co g 2 2x cos ec2 2xdx 3.69.-  cos x dx2
3.70.-  sec 4 3x g3xdx

cos3 x dx
3.71.-  sec n x gxdx;(n  0)
3.72.-  sen 2
x
dx 3.73.-
s e n x 4

3.74.-   g n x sec2 xdx;(n  1) 3.75.-  s e n 6 xdx 3.76.-  s e n4axdx


3.77.-  s e n n x cos xdx;(n  1) 3.78.-  co gnaxdx 3.79.-  co g 43xdx
3.80.-  cos xn s e n xdx;(n  1) 3.81.-   g n xdx 3.82.-   g 4 xdx
3.83.-  cos2n1 xdx

RESPUESTAS
1
3.26.-   g 5xdx   (sec 5x 1)dx   sec 5xdx   dx  5  g 5 x  x  c
2 2 2

1 1 1
3.27.-  s e n x cos xdx   2 s e n x cos xdx   s e n 2xdx   cos 2x  c
dx 2 1 2 4
3.28.-    cos 2xdx  s e n 2x  c
sec 2x 2  
cos x  s e n2 x cos 2 x s e n2 x
3.29.-  dx   dx   dx  
2
cos 2x
dx
cos x cos x cos x cos x
1 cos2 x
  cos xdx    dx   cos xdx  
dx
 cos xdx  2 cos xdx   sec xdx
cos x cos x
 2s e n x  A sec x   gx  c
3.30.-  cos x s e n 3 xdx   cos x s e n 2 x s e n xdx   cos x (1 cos x) s e n xdx
2

1 5

  cos x s e n xdx   cos x cos2 x s e n xdx   cos x s e n xdx   cos x s e n xdx 2 2

2 1
2 2
5
2 3 7

u  u  c
Sea: u  cos x, du  s e n xdx ; Luego:  u du   u du   3
2 2

2 2 2 7
cos  cos  c  
3 7

2 c
 2
 cos3 x
2
cos7 x
3 7 3 7
2 2
 cos x cos x  cos x cos x  c
3

3 7 1
3.31.-  g 2 x sec2 x dx  ( g x ) sec x dx ; Sea: u   g x , du  sec x dx
2 2 2

 3 3  3 3 3
3 3
x 2 1 2 x 2 3 3 x

3 ( g 3 ) 3 sec 3 dx  3 u du  u  c   g 3  c
3.32.-   g 3 4x sec 4xdx   ( g 2 4x) g 4x sec 4xdx   (sec2 4x 1) g 4x sec 4xdx
  sec 2 4x g 4x sec 4xdx    g 4x sec 4xdx ; Sea: u  sec 4x, du  4 sec 4x g 4xdx

67
1 1 1 u3 1 sec3 4x sec 4x
  u du  du   u c   c
2

4 4 4 3 4 12 4
1 cos 2 6x 1 cos x3 1 1
3.33.-  s e n 2 x
dx   dx   dx   dx   cos x dx
6 3
2 2 2 2
1 3
 x  s en x  c
3
2 2
s e n 2x 2 s e n x cos x
3.34.-  dx   dx  2 cos xdx  2 s e n x  c
sen x sen x
3.35.-  (sec x  cos ecx)2 dx   (sec2 x  2 sec x cos ecx  cos ec2 x)dx
1 1
 sec2 xdx  2 sec x cos ecxdx  cos ec2 xdx  sec2 xdx  2
    cos x s e n x dx   cos ec2 xdx
dx dx
  sec 2 xdx  2  2   cos ec 2 xdx   sec 2 xdx  4   cos ec 2 xdx
2 cos x s e n x s e n 2x
  sec xdx  4 cos ec2xdx   cos ec xdx
2 2

  gx  4 2 A cos ec2x  co g 2x  co gx  c

  gx  2A cos ec2x  co g 2x  co gx  c


3.36.-  sec3 x4 g x4dx   (sec2 x4) sec 4x  g 4x dx
Sea: u  sec 4x , du  41 sec 4x  g x4 dx ,
3 x
Luego: 4 u2du  4 u  c  4sec
3
4
c
3 3
3.37.-  g 4 2x sec4 2xdx   g 4 2x(sec2 2x) sec2 2xdx   g 4 2x(1 g 2 2x) sec2 2xdx
  ( g 2x)4 sec2 2xdx   ( g 2x)6 sec2 2xdx
Sea: u   g 2x, du  2 sec2 2xdx , Luego:
1 1 1 4 1
 ( g 2x)4 2 sec2 2xdx  ( g 2x)6 2 sec2 2xdx  u du  u6du
2  2  2  2 
1u 5
1u 7
 g 2x  g 2x
5 7

  c   c
2 5 2 7 10 14
3.38.-  s e n 8x s e n 3xdx
1
Considerando: s e n  s e n   cos(   )  cos(   )
2
1
Luego: s e n 8x s e n 3x  (cos 5x  cos11x) ; Se tiene:
2
1 1 1 s e n 5x s e n11x
 (cos 5x  cos11x)dx  cos 5xdx  cos11xdx   c
2  2  2  10 22
3.39.-  cos 4x cos 5xdx
1
Considerando: cos cos   cos(   )  cos(   )
2

68
1
Luego: cos 4x cos 5x  (cos(x)  cos 9x) ;
2
1
Como: cos(x)  cos x  (cos x  cos 9x) ; entonces:
2
1 1 1
 cos 4x cos 5xdx  2  ( cos x  cos 9x)dx  2  cos xdx  2 cos 9xdx
s e n x s e n 9x
 2  18 c
3.40.-  s e n 2x cos 3xdx
1
Considerando: s e n  cos   s e n(   )  s e n(   )
2
1
Luego: s e n 2x cos 3x  s e n(x)  s e n 5x
2
1
Como: s e n(x)  s e n x  (s e n x  s e n 5x) ; entonces:
2
1 1 1
 s1e n 2x cos1 3xdx  2  (s e n x  s e n 5x)dx   2  s e n xdx  2  s e n 5xdx
 cos x cos 5x  c
2 10 4 4
1 4

cos ec xdx  cos ec2 x cos ec2 xdx
 
  
 s 1e n x  
sec x 4
3.41.-  gx   
 dx 
scose nxx  
dx 
  
cos x 
  (1 co g x) cos ec2 xdx   cos ec2 xdx   co g 2 x cos ec2 xdx
2

Sea: u  co gx, du   cos ec2 xdx


u3 co g 3 x
Luego: cos ec xdx  u du   co gx 
2 2
 c   co gx  c
3 3
cos3 x cos3 x 1
3.42.-  dx   dx   co g 3 x cos ecxdx
4 3
sen x sen x sen x
  (co g 2 x) co gx cos ecxdx   (cos ec2 x 1) co gx cos ecxdx 
  cos ec2 x co gx cos ecxdx   co gx cos ecxdx
Sea: u  cos ecx, du   cos ecx co gxdx
u3 cos ec3x
Luego:  u2du  du    u  c    cos ecx  c
3 3
3.43.-  cos ec4 3xdx   (cos ec23x) cos ec2 3xdx   (1 co g 23x) cos ec23x)dx
  cos ec2 3xdx   co g 2 3x cos ec23xdx
Sea: u  co g3x, du  3cos ec23xdx
1 1 1 3 co g3x co g 3 3x
Luego:  cos ec 2 3xdx   u 2 du  co g3x  u  c    c
3 3 9 3 9

69
3 x
3.44.- 4 x 3 x 4 x 2 x x 2 x 2 x

) g
 ( g   g 3 )dx   g 3 dx    g
3 3 dx   ( g 3 ) g 3 dx   ( g 3 3 dx

  (sec
2 x
3 1) g x3dx (sec 2 3x 1) g 2 x3 dx

 sec
2 x
3  g 3x dx   g 3x dx (sec 2 x
3
) g 2 3x dx  g 2 x
3
dx
2 x x x 2 x 2 x 2 x

 sec 3  g 3 dx    g 3 dx   (sec 3 ) g 3 dx  (sec 3 1)dx


 sec
2 x
3  g x3 dx  g x3 dx (sec 2 x3 ) g 2 3x dx sec 2 3x dx dx
1
Sea: u   g x , du  sec2 x dx
Luego: 3 udu   g3 x dx  3 u2du  sec2 x dx  dx
3 3

  3   3 
3 3
 u  3A sec x  u  3 g x  x  c 
2 3
g 2 x
 3A sec x  g3 x  3 g x  x  c
3 3 3 3 3 3
2 2
 2x x
 x

3.45.- co g 3 3xdx  (co g 2 x3) co g x3 dx  (cos ec2 3x 1) co g 3x dx
x 1 x x

  cos ec co g 3 dx   co g 3 dx ; Sea: u  cos ec 3 , du   cos ec 3 co g 3 dx


3
3
Luego: 3 (cos ec x3 )( 13 cos ecx 3 co gx3 )dx   co gx 3 dx  3 udu   co g x3 dx
3u2 3cos ec2 x3
  3A s e n x  c   3A s e n x  c
3 3
2 2
3.46.-  co g 4 6xdx   (co g 2 6x ) co g 2 6x dx   (cos ec2 6x 1) co g 2 6x dx

  cos ec
2 x
6
co g 2 x6 dx co g 2 x6 dx cos ec 2 6x co g 2 x6 dx (cos ec 2 x6 1)dx
2 x 2 x 2 x

  cos ec 6 co g 6 dx cos ec 6 dx   dx


1
Sea: u  co g x , du   cos ec2 x dx
6 6
6
Luego: 6 u2du   cos ec2 6x dx   dx  2u3  6 co g6x  x  c
 2 co g3 x6  6 co g x6  x  c
dx
3.47.-  5 ; Como: s e n 2 x  cos2 x  1,
s e n x cos x
Luego: s e n x5  cos x dx  
2 2
dx
s e n x cos x  s e n3 x cos x   cos
s e
xdx
n 5
x
s e n x  cos x
dx  cos xdx 
2 2

 dx cos xdx cos xdx


s e n5 x  s e n x cos x  s e n3 x  s e n5 x
 
s e n3 x cos x
dx

 s e n x cos x (s e n x) cos xdx  (s e n x) cos xdx
3 5

dx 3 5

 s e n 2x (s e n x) cos xdx  (s e n x) cos xdx
2
 2 cos ec2xdx   (s e n x)3 cos xdx   (s e n x)5 cos xdx ()

70
Sea: u  s e n x, du  cos xdx , Luego:
1 1
()  2 cos ec2xdx   u3du   u5du  A cos ec2x  co g 2x   c

2 4
2u 4u
1 1
 A cos ec2x  co g 2x   c
2s e n2 x 4 s e n4 x
cos ec2 x cos ec4 x
 A cos ec2x  co g 2x   c
2 4
cos2 x cos2 x
3.48.-  dx  
1
dx   co g 2 x cos ec4 xdx
6 2 4
sen x sen x sen x
  co g 2 x(cos ec2 x) cos ec2 xdx   co g 2 x(1 co g 2 x) cos ec2 xdx
  co g 2 x cos ec2 xdx   co g 4 x cos ec2 xdx
Sea: u  co gx, du   cos ec2 xdx ,
3 5 3 5
u u
Luego:  u du   u du    c  co g x co g x
2 4
 c
3 5 3 5
dx s e n  cos x
2 2
dx dx
3.49.- s e n2 x cos4 x s e n2 x cos4 x dx  cos4 x s e n2 x cos2 x
 

  sec 4 xdx  4


dx dx dx
  sec 4 xdx     sec 4 xdx  
2
(s e n x cos x) s e n 2x 2 s e n2 2x
( )
2
  sec 4 xdx  4 cos ec 2 2xdx   sec 2 x sec 2 xdx  4 cos ec 2 2xdx
  (1  g 2 x) sec 2 xdx  4 cos ec 2 2xdx   sec 2 xdx    g 2 x sec 2 xdx  4 cos ec 2 2xdx
Sea: u   gx, du  sec2 xdx ,
u3
Luego:  sec xdx   u du  4 cos ec 2xdx   gx  3  2 co  g 2x  c
2 2 2

 g3x
  gx   2 co g 2x  c
3
dx
3.50.-  6
  sec6 4xdx  (sec2 4x)2 sec2 4xdx  (1
  g 2 4x)2 sec2 4xdx
cos 4x
  (1 2 g 2 4x   g 4 4x) sec2 4xdx
  sec 2 4xdx  2 ( g 4x) 2 sec 2 4xdx   ( g 4x) 4 sec 2 4xdx
Sea: u   g 4x, du  4 sec2 4xdx , Luego:
1 2 1 4  g 4x 1 u3 1 u5  g 4x  g 3 4x  g 5 4x
 sec2 4xdx  2
 u du 
4

u du 
4
 
2 3 4 5
 c 
4

6

20
c
cos3 x cos3 x(1 s e n x) cos 3 x(1 s e n x)
3.51.-  dx   dx   dx
1 s e n x 1 s e n 2 x cos2 x
1
  cos x(1 s e n x)dx   cos xdx   cos x s e n xdx   cos xdx   s e n 2xdx
2

71
1
senx cos 2x  c
4
3.52.-  cos3 7x dx   (cos2 x7) cos x7 dx   (1 s e n 2 7 x ) cos7 x dx

s e n
2 x
7
cos x7 dx
7

Sea: u  s e nx 7 , du  17 cosx7 dx
7u 7
Luego:  cos x dx  7 u du 7 s e n x  c  7 s e n x  s e n3 x  c
2
3

 7  7
3
7
3 7

  
3.53.- s e n5 2x dx  (s e n 2 2x )2 s e n x2dx  (1 cos2 x2 )2 s e n 2x dx

  (1 2 cos
2 x
2
 cos 4 2x ) s e n x2 dx s e n x2dx  2 
cos 2 x
2 s e n 2x dx cos 4 x
2
s e n 2x dx
x 1 x

Sea: u  cos 2 , du   s e n 2 dx , Luego:4u 2u


 s e n x dx  4 u2du 2 2 u4du  2 cos x  
3 5
c
  

2 2
3 5
4 cos3 2x 2 cos5 x 2
 2 cos x   c
2
3 5
3.54.-  1 cos xdx
1 cos 2
Considerando: s e n2   , y 2  x
2
1 cos 2x
Se tiene: s e n 2 x  ; además:1 cos x  2 s e n2 x

2 2
Luego: dx 2 s e n xdx  2 cos x  c
 2
2 x
2s e n 2 2
2 2

dx  1 cos 2 x3 2
3.55.-    s e n 4 xdx   (s e n 2 x )2dx   
 dx
 1 
4x
cos ec
dx  cos 2 x dx  2 cos2 2 x dx
3 3
1 3 1 1
 (1 2 cos 2 x  cos2 2 x )dx 

4 3 3
4  4x 2  3
4 3
1 1 1 1 cos 1 1 1
  dx   cos 2 x dx   3
dx   dx   cos 2 x dx   (1 cos 4 x )dx
3 3 3
4 2 4 2 4 2 8
1 1 1 1 3 1 1
  dx   cos 2 x dx   dx   cos 4 x dx   dx   cos 2 x dx   cos 4 x dx
3 3
4 2 8 8 8 2 3
8 3
3 13 13 3 3s e n 23x 3s e n 43 x
 x  s e n 23x  s e n 43x  c  x   c
8
3.56.- 2 2 3 x 8
5 x
4 x
8 2 x
4
5 x
32 x 2 x 5 x

s e n 52 cos 2 dx 7 s e n 2 s e n 2 2 dx  s e n 2 (1 cos 2


x x
cos
x x
) cos 2 dx

 s e n 2 cos 2 dx   cos 2 s e n 2 dx
x 1 x

Sea: u  cos 2 , du   s e n 2 dx
2

72
6 8 6 x 8 x
2u 2u u6 u8 cos
Luego: 2 u du  2 u du 
5 7
  c    c  cos 2  c
2

6 8 3 4 3 4
3.57.- s e n x cos xdx  (s e nx cos x) dx   
2 2 2 2 2
s e n 2x 1
    2  dx  4 
s e n 2xdx
 
1 1 cos 4x 1 1 1 x 1
 dx  (1 cos 4x)dx  dx  cos 4xdx   s e n 4x  c
4  2 8  8  8  8 32
3.58.-  s e n x cos xdx   (s e n x cos x) s e n xdx   (s e nx cos x)2 s e n 2 xdx
4 2 2 2 2

 s e n 2x   1 cos 2x dx  1  1 cos 2x 


2
 s e n2 2x
  2   2  4   2 
dx
     
1 1 1 1 cos 4x 1
 s e n2 2xdx  s e n2 2x cos 2xdx  dx  s e n2 2x cos 2xdx
8 8 8 2 8 
1
  dx   cos 4xdx   s e n 2x cos 2xdx()
1 1 2

16 16 8
Sea: u  s e n 2x, du  2 cos 2xdx , luego:
3
1 1 1 1 1 1 u
()   dx   cos 4xdx   u2du  x  s e n 4x  c
16 16 16 16 64 16 3
1 s e n 4x s e n3 2x
 x  c
16 64 48

dx  s e n dx    g 2 xdx   (sec2 x 1)dx
1 cos 2x 2 x
3.59.- 1 cos 2xdx  2
1 cos 2x  1 cos 2x  cos2 x  
2
  sec xdx   dx   gx  x  c
2

3.60.- 
x
cos dx   (s e n x) cos3 xdx   (s e n x) cos2 x cos xdx
1 2 1
2

senx
1 1

  (s e n x) (1 s e n 2 x) cos xdx   (s e n x) cos xdx   s e n x cos xdx()


3
2 2 2

Sea: u  s e n x, du  cos xdx , luego:


2 s e n5 x
()   u du   u du  2u  c
1 3 1
2 2 2

5
3.61.-  s e n 3 2xdx   s e n 2 2x s e n 2xdx   (1 cos2 2x) s e n 2xdx
  s e n 2xdx   cos2 2x s e n 2xdx()
Sea: u  cos 2x, du  2 s e n 2xdx , luego:
1 u2  1 u3 u3
()   s e n 2x   du   cos 2x 
1 1
 c   cos 2x   c
2 2 2 2 3 2 6
1 (cos3 2x)
  cos 2x  c
2 6

73
3.62.- s e n2 2x cos2 2xdx   1 cos 4x   1 cos 4x  dx  1 (1 cos2 4x)dx
   2   2  4 
1 1 1  1   1
 dx  cos2 4xdx  dx   1 cos  dx  (1 cos 8x)dx
    8x 
dx  1 
 
4 4 4 4 2 4 8
1 1 1 1 1 x s e n 8x
 dx  dx  cos 8xdx  dx  cos 8xdx   c
4  8  8  8  8  8 64
1
3.63.- cos4 xdx  (cos2 x)2 dx   
1 cos 2x 2 dx  (1 cos 2x)2 dx
   2  4 
 
1 1 1 1
 (1 2 cos 2x  cos2 x)dx  dx  cos 2xdx  cos2 2xdx
14
 1 1 4 2 14
 1
  dx   cos 2xdx    1 cos 4x  1  dx   cos 2xdx  (1 cos 4x)dx

  dx


  

4 2 4 2 4 2 8


1 1 1 1 3 1 1
 dx  cos 2xdx  dx  cos 4xdx  dx  cos 2xdx  cos 4xdx
4 2 8 8 8 2 8 
3 1 1
 x  s e n 2x  s e n 4x  c
8 4 32
3.64.-  g x sec xdx
4 2

Sea: u   gx, du  sec2 xdx


u5  g5 x
Luego: u du 
4
c  c
5 5
3.65.-   g 3 x sec xdx    g 2 x gx sec xdx   (sec2 x 1) gx sec xdx
  (sec2 x) gx sec xdx   gx sec xdx
Sea: u  sec x, du  sec x gxdx
u3 sec3 x
Luego:  u du  du 
2
u c   sec x  c
3 3
3.66.-  sec 6 a d   sec 4 a sec 2 a d   (sec 2 a ) 2 sec 2 a d
  (1 g 2a )2 sec2 a d   (1 2 g 2a   g 4a ) sec2 a d
  sec 2 a d  2  g 2 a sec 2 a d    g 4 a sec 2 a d
Sea: u   ga , du  a sec2 a d , Luego:
1 2 2 1 4 1 2u 3 5 
du  u du  u du  u u   c  1  ga  2 g a   g a   c
5 3

a a a 
   
a 3 5 a  3 5 
   
  sec x(gxgxsec
secx x)dx  secxgx gx  sec
 sec
2
x x
3.67.- sec xdx   dx

Sea: u  sec x  gx, du  (sec x gx  sec2 x)dx


du
Luego:   A u  c  A sec x   gx  c
u
74
3.68.-  co g 2 2x cos ec2 2xdx
Sea: u  co g 2x, du  2 cos ec2 2xdx
1 u3 co g 3 2x
Luego:  u2du    c   c
2 6 6
(1 cos2 x) s e n xdx
3.69.-  2 dx  
s e n3 x s e n 2 x s e n xdx
    cos2 x   s e n xdx
s e n xdx
cos x cos2 x cos2 x
Sea: u  cos x, du  s e n xdx ,
1 1
Luego:  u2du   s e n xdx   cos x  c   cos x  c  sec x  cos x  c
u cos x
3.70.-  sec 4 3x g3xdx   sec3 3x(sec 3x g3x)dx
Sea: u  sec 3x, du  3sec 3x g3xdx
1 1 u4 u4 sec4 3x
Luego: u3du  c  c c
3 3 4 12 12
3.71.-  sec n x gxdx   sec n1 x(sec x gx)dx
Sea: u  sec x, du  sec x gxdx , Luego:
n n
u sec x
     c,(n  0)
n1
u du c
n n

3.72.- 
cos3 x cos2 x cos x (1 s e n 2 x) cos x
sen x2
dx   sen x 2
dx   sen x 2
dx  
cos xdx
s e n2 x 
 cos xdx

 sen x sen x  c
1

dx s e n 2 x  cos2 x dx cos2 x
3.73.- s e n4 x  dx  s e n2 x  s e n4 x
 dx
s e n4 x
2
cos x dx
  cos ec xdx  
2
2 2
  cos ec2 xdx  co g 2 x cos ec2 xdx
sen xsen x
1
  co gx  co g3x  c
3
3.74.-  g x sec2 xdx;(n  1)
n

Sea: u   gx, du  sec2 xdx


u
Luego: u du  n1  c   gn1x  c,(n  1)
n

 n 1 n 1
3.75.- s e n xdx  (s e n x) dx   1 2 cos 2x  dx
6 2 3 3

    2 
 
1
 (1 3cos 2x  3cos 2x  cos 2x)dx
8 
2 3

1 dx  3 cos 2xdx  3 cos2 2xdx  cos3 2xdx




8     

75


5x s e n 2x 3s e n 4x s e n3 2x
    c
16 4 64 48
1
3.76.-  s e n4axdx   (s e n2ax)2 dx 4  (1 cos 2ax)2 dx
1 1 1
  (1 2 cos 2ax  cos 2ax)dx  4  dx  2 cos 2axdx  4 cos2 2axdx
2

1 1 1 1 1 3 1 1
 x  s e n 2ax  ( x  s e n 4ax)  c  x  s e n 2ax  s e n 4ax  c
4 4a 4 2 n1 8a 8 4a 32a
sen x
3.77.- s e nn x cos xdx   c, (n  1)
n 1
3.78.-  co gnaxdx   co gn2ax co g 2axdx   co gn2ax(cos ec2ax 1)dx
1 co g ax
n1

  co g n2 ax cos ec2axdx co g axdx    co gn2axdx



n2

a n 1
3.79.-  co g 43xdx , Haciendo uso del ejercicio anterior:
co g 3
co g 3x  co g 23xdx   3x  (cos ec23x 1)dx
3

 

3 33  9 
co g 3x co g 3x
3

   cos ec 2
3xdx   
dx   cos ec23xdx   dx
9 9
co g 3 3x co g3x
   x c
9 3
cosn1 x
3.80.- cos x s e n xdx    c;(n  1)
n

n 1
3.81.-  gnxdx   gn2 x g 2 xdx   gn2 x(sec2 x 1)dx
g x
n1

  g x sec xdx   g xdx    gn2 xdx


n 1 
n2
n2 2

 g xdx
3
 g3x
3.82.-   g xdx 
4
3   g xdx  3   (sec x 1)dx
2 2

 g3x  g3x
   sec2 xdx  dx    gx  x  c
3 3
3.83.-  cos2n1 xdx   cos2n x cos xdx   (cos2 x)n cos xdx   (1 s e n 2 x)n cos xdx
Sea: u  s e n x, du  cos xdx .El resultado se obtiene, evaluando (1 u 2 )n por la
fórmula del binomio de Newton y calculando cada sumando, cuyas integrales son
del tipo:  undu .
Las fórmulas provenientes de los ejercicios 3.78 y 3.81, se denominan fórmulas
de reducción y su utilidad es obvia. Más adelante, en otros capítulos, usted
deducirá nuevas fórmulas de reducción.

76
CAPITULO 4

INTEGRACION POR PARTES


Existe una variedad de integrales que se pueden desarrollar, usando la
relación:  udv  uv   vdu .
El problema es elegir u y dv , por lo cual es útil la siguiente identificación:
I: Función trigonométrica inversa.
L: Función logarítmica.
A: Función algebraica.
T: Función trigonométrica.
E: Función exponencial.
Se usa de la manera siguiente:

EJERCICIOS DESARROLLADOS

4.1.-Encontrar:  x cos xdx


Solución.- I L A T E
 
x cos x
ux dv  cos xdx

du  dx vsenx
  x cos xdx  x s e n x  s e n xdx x s e n x  cos x  c
Respuesta:  x cos xdx  x s e n x  cos x  c
4.2.-Encontrar:  x sec2 xdx
Solución.- I L A T E
 
x sec2 3x
ux dv  sec2 3xdx

du  dx v  13  g3x
1 1 x g3x 1
  x sec2 xdx  x g3x   g3xdx   A sec 3x  c
3 3 3 9
x g3x 1
Respuesta:  x sec xdx 
2
 A sec 3x  c
3 9
4.3.-Encontrar:  x2 s e n xdx
Solución.- I L A T E
 
x2 s e n x

77
u  x2 dv  s e n xdx

du  2xdx v   cos x
  x2 s e n xdx  x2 cos x  2 x cos xdx , integrando por partes la segunda integral:
ux dv  cos xdx
 x cos xdx ; du  dx vsenx
  x2 s e n xdx  x2 cos x  2 x s e n x  s e n xdx
   x cos x  2x s e n x  2 cos x  c
2

Respuesta:  x2 s e n xdx  x2 cos x  2x s e n x  2 cos x  c


4.4.-Encontrar:  (x 2  5x  6) cos 2xdx
Solución.- I L A T E
 5
x2  5x  6 cos 2x
u  x2  5x  6 dv  cos 2xdx
 1
du  (2x  5)dx v  s e n 2x
2
2
(x  5x  6) 1
 (x 2  5x  6) cos 2xdx  s e n 2x  (2x  5) s e n 2xdx
2 2
Integrando por partes la segunda integral:
I L A T E
G 5
2x  5 s e n 2x
dv  s e n 2xdx
 u  2x  5
1
du  2dx v  cos 2x
2
1 1
 (x  5x  6) cos 2xdx  s e n 2x(x 2  5x  6)  (2x  5)( 1 cos 2x)  cos 2xdx
2

 2  2
 
2
x2  5x  6 s e n 2x 1 cos 2 x(2x  5) 1
2
 cos 2xdx
2 4
 x  5x  6 s e n 2x 2x  5 cos 2x 1 s e n 2x  c
2

2 4 4
x2  5x  6 s e n 2x  2x  5 cos 2x 1
Respuesta:  (x 2  5x  6) cos 2xdx  s e n 2x  c
2 4 4
Nota.-Ya se habrá dado cuenta el lector, que la elección conveniente para el u y el
dv , dependerá de la ubicación de los términos funcionales en la palabra ILATE. El
de la izquierda corresponde al u , y el otro será el dv .
4.5.-Encontrar:  A xdx
Solución.- I L A T E
 
A x 1

78
u  A x
dv  1dx
 dx
du  vx
x
  A xdx  xA x   dx  xA x  x  c  x(A x 1)  c
Respuesta:  A xdx  x(A x 1)  c
4.6.-Encontrar:  A (a2  x2 )dx
Solución.- I L A T E
 5
A (a  x2 ) 1
2

u  A x
dv  1dx
 dx
du  vx
x 2a 2
 A (a2  x2 )dx  xA (a 2  x2 )  2x 2dx  xA (a 2  x2 )  (2  )dx
 a 
x a 2 2
2
dx x2
 xA(a 2  x2 )  2 dx  2a2  xA (a2  x2 )  2x  2 a2 arc g x  c
  x2  a2 a a

 xA(a2  x2 )  2x  2a arc g ax  c
Respuesta:  A (a 2  x2 )dx  xA (a 2  x2 )  2x  2a arc ga x  c

4.7.-Encontrar:  A x  x2 1 dx
Solución.- I L A T E
 5
dv  1dx
A x  x 1
2
1
vx
u  A x  x 1
2

 1
x x2 1  x
x2 1 d  du  x2 1 dx
du  dx  du 
x  x 12
x  x2 1 x2 1
 A x  2 dx  xA x  2 xdx

 x 1 x 1  x2 1
Sea : w  x2 1, dw  2xdx .
1 1
Luego: xA x  x2 1   (x2 1) 2xdx  xA x  x2 1
2
1
1 2
w dw 2

2
 xA x  c  xA x  w  c  xA x  c
1
1w
x2 1   x2 1  x2 1  x2 1
2
1
2

2 12
Respuesta:  A x  x2 1 dx  xA x  x2 1 x2 1  c

79
4.8.-Encontrar:  A 2 xdx
Solución.- I L A T E
 
A 2 x 1
u  A 2 x
dv  1dx
 1
du  2A x dx vx
x
1
  A xdx  xA x  2 A x x xdx  xA 2x  2 A xdx
2 2

Por ejercicio 4.5, se tiene:  A xdx  x(A x 1)  c


Luego:  A 2 xdx  xA 2 x  2 x(A x 1)  c  xA 2 x  2x(A x 1)  c
Respuesta:  A 2 xdx  xA 2 x  2x(A x 1)  c
4.9.-Encontrar:  arc gxdx
Solución.- I L A T E
 
arc gx 1
u  arc gx
dv  1dx
 dx vx
du  2
1 x
 arc gxdx  x arc gx  xdx
  1 x 2

Sea: w  1 x2 , dw1 2xdx


2xdx 1 dw 1
Luego: x arc gx   x arc gx   x arc gx  A w  c
2  1 x2 2 w 2
1
 x arc gx  A 1 x2  c
2
1
Respuesta:  arc gxdx  x arc gx  2 A 1 x  c
2

4.10.-  x2 arc gxdx


Solución.- I L A T E
 
arc gx x2
u  arc gx dv  x2dx
 dx x3
du  v
1 x2 x 3 1 1 x
 x arc gxdx  arc gx 
2 3
x 2 dx x 3 arc gx  (x  )dx

 3 3  1 x2 3 3 

x2 1

80
x3 1 1 x
xdx   2 dx
 arc gx   3 x 1
3 se tiene: xdx  1 A x2 1  c
Por3 ejercicio 4.9,
x 2
1 2
3
x 1 1 x2 1 x3
Luego: arc gx  xdx  A x 1  c  arc gx   A x2 1  c
2

3 3 6 3 6 6
1
Respuesta:  x arc gxdx  x arc gx  x  A x 1  c
2 3 2 2

3 6 6
4.11.-Encontrar:  arc cos 2xdx
Solución.- I L A T E
 
arc cos 2x 1
u  arc cos 2x
dv  1dx
 2dx
du   vx
1 4x2
  arc cos 2xdx  x arc cos 2x  2
xdx
1 4x2
Sea: w  1 4x2 , dw  8xdx
2 8xdx 1 1w 1
2

Luego: x arc cos 2x    x arc cos 2x  w dw x arc cos 2x  2

8 1 4x2 4 4 1 c
2
1
 x arc cos 2x  1 4x2  c
2
1
Respuesta:  arc cos 2xdx  x arc cos 2x  1 4x2  c
2
arcs e n x
4.12.-Encontrar:  dx
x
Solución.- I L A T E
 5
arc s e n x 1
u  arc s e n x 1
dv  x dx 2

 1 dx
du  v2 x
1 x x
 1  dx
 arc s e n x x dx  2 x arc s e n x 
2

 1 x
Sea: w  1 x, dw  dx
 dx  1

Luego: 2 x arcs e n x  2 x arcs e n x w dw 2

 1 x 
 2 x arcs e n x  2w  c  2 x arcs e n x  2 1 x  c
1
2

81

Respuesta: 
arcs e n x
dx  2 x arcs e n x  2 1 x  c
x
4.13.-Encontrar:  x arcs e n 2x2dx
Solución.- I L A T E
 5
arc s e n 2x 2 x
u  arc s e n 2x 2 dv  xdx

2

du 
4xdx v  x
1 4x4 2
2 3
x
arcs e n 2x  2
 x arc s e n 2x2dx  x dx
 2
2

1 4x4
Sea: w  1 4x4 , dw  16x3dx
x2 1
2 (16x dx) x arc s e n 2x 2 
3 2
Luego: dw 2

arc s e n 2x 2  
 
1

16  1 4x4 8 
w
2 2
2 1 2
x 1w x
2
1
 arcs e n 2x2   c  arcs e n 2x 2  w  c 12

2 8 1 2 4
2
2
x 1
 arc s e n 2x2  1 4x4  c
2 4
x2 1
Respuesta:  x arcs e n 2x 2dx  arc s e n 2x 2  1 4x4  c
2 4
4.14.-Encontrar:  xe dx
x
a

x dx
Sea: w  , dw 
a a
x x dx x

 a2 
Luego:  xe dx  a  a
a 2 e wewdw , integrando por partes se tiene:
a

a
Solución.- I L A T E
 
w ew
uw dv  ewdw

du  dw v  ew
 a 2  we
x
w
 
dw  a 2 we w   e wdw 2 w w 2
 w w

x  a we  e  c  a we  e  c   
 a2 e  e  c  a e2  c
x x

xa
a

 ( 1) a

a
 a

 x x x

Respuesta: xe dx  a 2 e ( 1)  c


a a

a
4.15.-Encontrar:  x2e3xdx
Solución.- I L A T E
82
 
x2 e3x
u  x2 dv  e3xdx

1 3x
du  2xdx v  e
3
2
  x2e3xdx   1 x2e3x   xe3xdx , integrando por partes la segunda integral:
3 3
I L A T E
 
x e3x 
ux dv  e3xdx

du  dx 1
v  e3x
3
  x2e3xdx 1 2 3x 2  1 3x 1  3x x 2e3x 2 3 x 2  e3xdx
 3 x e 3 3 xe 3 
e  dx 3 9 xe 9 
      

2 3x
2
xe 
xe3x  2 e3x  c
 3 9 27 
3x  2 2 
Respuesta:  x2e3xdx  e  x2  x    c
3  3 9 
4.16.-Encontrar:  x3e x dx
2

Solución.-  x3e x dx   x2e x xdx


2 2

Sea: w  x2 , dw  2xdx , además: x2  w


2 x 2 1 2 x 1 2
1
Luego:  x e xdx    x e x(2xdx)    we dw   we dw , integrando por
w w

2 2 2
Partes se tiene:
I L A T E
 
w
w e
uw dv  ewdw

du  dw v  ew
 
1 1 1 1 w 1 1
 wewdw  wew  ewdw  wew  e dw  wew  ew  c
2
 2
 2 2
 2 2
1 2  x 1 x 1 x 2
 x e  e  c  e (x 1)  c
2 2 2

2 2 2
1 x 2
Respuesta: x e dx   e (x 1)  c
2
3x 2

2
4.17.-Encontrar:  (x 2  2x  5)e xdx
Solución.- I L A T E
 

83

x2  2x  5 e x
u  x2  2x  5 dv  e xdx

du  (2x  2)dx v  e x
  (x 2  2x  5)e xdx  e x (x 2  2x  5)   (2x  2)e xdx , integrando por partes la
segunda integral:
I L A T E
 
2x  2 e x
x

u  2x  2 dv  e dx

du  2dx v  e x

 (2x  2)  2
  (x 2  2x  5)e xdx  e x (x 2  2x  5)  e x
e xdx

 e x (x 2  2x  5)  e x (2x  2)  2 e xdx  e x (x 2  2x  5)  e x (2x  2)  2e x  c
 e x (x2 2x  5 2x 2  2 )  c  e x (x2  5)  c
Respuesta:  (x 2  2x  5)e xdx  e x (x 2  5)  c
4.18.-Encontrar:  eax cos bxdx
Solución.- I L A T E
G 
cos bx eax
dv  eaxdx
u  cos bx 1

du  b s e n bxdx v  eax
ax
a
e cos bx b
  eax cos bxdx   eax s e n bxdx , Nótese que la segunda integral es
a a
semejante a la primera, salvo en la parte trigonométrica; integrando por partes la
segunda integral:
I L A T E
G 
s e n bx eax
dv  eaxdx
u  s e n bx 1
 v  eax
du  b cos bxdx
e ax ax s e n bx ba 
 cos bx b  e  eax cos bxdx  
a a a a 
ax  
e cos bx be ax s en bx b 2 ax
    e cos bxdx , Nótese que:
a a2 a2
e cos bx beax s e n bx b2 ax
ax

     e cos bxdx , la integral a encontrar


ax
e cos bxdx
a a2 a2
aparece con coeficiente 1 en el primer miembro, y en el segundo con coeficiente:

84
2
 b . Transponiendo éste término al primer miembro y dividiendo por el nuevo
a2 2 2 2
b
coeficiente:1 a  b , se tiene:

a2 a2 ax cos

2 2 ax
a  ae bx  be s e n bx
b  e ax
cos bxdx  a2 c
 2
 a  
 aeax cos bx  beax s e n bx

a2 eax (a cos bx  b s e n bx)
 e cos bxdx 
ax
 a2  b2   
c 
a2  b2
c
 2

 a 
ax

Respuesta: eax cos bxdx  e (a cos bx  b s e n bx)


 a  b2
2 c

4.19.-Encontrar:  ex cos 2xdx


Solución.- Este ejercicio es un caso particular del ejercicio anterior, donde: a  1y
b  2 . Invitamos al lector, resolverlo por partes, aún cuando la respuesta es
inmediata.
ex (cos 2x  2 s e n 2x)
Respuesta: e cos 2xdx 
x
c
5
4.20.-Encontrar:  eax s e n bxdx
Solución.- I L A T E
G 
s e n bx eax
dv  eaxdx
u  s e n bx 1

du  b cos bxdx v  eax
ax
a
e s e n bx b
 eax s e n bxdx   eax cos bxdx , integrando por partes la segunda
a a
integral:
I L A T E
G 
cos bx eax
dv  eaxdx
u  cos bx 1
 v  eax
du  b s e n bxdx
a
e
ax
s e n bx b  eax 
  eax s e n bxdx  a  a  cos a bx  ab e s e n bxdx 
ax

  
e ax s e n bx be ax cos bx b 2 ax
    e s e n bxdx ,
2
a a a2

85
Como habrá notado el lector, la integral a encontrar aparece con coeficiente 1 en
b2
el primer miembro, y en el segundo con coeficiente:  . Transponiendo éste
a2 2 2 2
b
término al primer miembro y dividiendo por el nuevo coeficiente: 1 a  b , se

a2 a2
tiene: ax
cos
 a   ax ae s e n bx  be
2 2 ax
bx
b   e s e n bxdx  a2 c
 2
 a  
 aeax s e n bx  beax cos bx

a2 eax (a s e n bx  b cos bx)
 e s e n bxdx     c
ax
ax c e s e n bxdx
 a2  b2    a2  b2
 2

 a 
ax

Respuesta: eax s e n bxdx  e (a s e n2bx 2b cos bx)  c


 a b
4.21.-Encontrar:  x 1 xdx
Solución.- Cuando el integrando, está formado por el producto de funciones
algebraicas, es necesario tomar como dv , la parte más fácil integrable y u como la
parte más fácil derivable. Sin embargo, la opción de “más fácil” quedará a criterio
del lector.
dv  (1 x) dx
1

ux
2

 2
du  dx v  (1 x) 32

2 3 2 2 5
1 (1 ) (1 ) (1 ) 2 (1 x) 2

 x xdx  x  x    x dx  x  x 
32 32 32
c
 3 3 3 3 5
2
2 34(1 x) 2 5

 x(1 x)  2
c
3 15
2 4(1 x)3
2 5

x(1 x)  c
Respuesta:  x 1 xdx  3
2

15
x2dx
4.22.-Encontrar:  1 x
x2dx 
Solución.-  1 x   x (1 x) dx
2 1
2

1
u  x2 dv  (1 x) dx 2

 1

du  2xdx v  2(1 x) 2

x dx  2x
2 2
4 x dx , integrando por partes la segunda integral:

 1 x 1 x  1 x

86

dv  (1 x) dx
1

ux
2

 2
du  dx v  (1 x) 32

 23 2
x dx  2x2  4 x(1 x) 
2 3


3

 1 x
(1 x) dx 2

1 x

2

8 3 3 8 16
  x(1 x)  (1 x)  c
3 3 5
 2x x(1 x)

8 (1 x) c  2x 25


2
2
1 x 2
1 x 2 2

3 3 5 3 15
2 8 16
2
Respuesta: x dx  2x 2  x(1 x)  (1 x)  c
2 2

 1 x
3 5
1 x
3 15

4.23.-Encontrar:  x
xdx
e
Solución.- xdx   xe xdx
ex
I L A T E
 
x e x
ux dv  e xdx

du  dx v  e x
  xe xdx  xe x   e xdx  xe x  e x  c  e x ( x 1)  c  e x (x 1)  c

Respuesta: 
xdx
 e x (x 1)  c
ex
4.24.-Encontrar:  x2A 1 x dx
u  A 1 x dv  x2dx
Solución.-  1 1 1 dx x3
du  (1 x) (1)dx  du  2
v 
1 x 2 2(1 x)
x  x 1  2
3
1 
 x A dx  A 1  x dx  A   x  x 1
2 3 3 3
dx


1 x 1 x  1 x  

1 x 
 

3 6 1 x 3 6


x3 1 x3 1 x 2 1 1
 A 1 x    x  A 1 x  c
3 6 3 6 2 6 6
x3 1 x3 x 2 x
 A 1 x  A 1 x     c
3 6 18 12 6
1 x3 x 2 x
Respuesta:  x2A 1 x dx  x A 1 x  A 1 x     c
3

3 6 18 12 6
4.25.-Encontrar:  x s e n2 xdx
Solución.-

87
ux dv  s e n2 xdx  1 cos 2x 
 1 1  
v  dx 
du  dx v  x  s e n 2x  2 
2 4
1 1 1 1
 x s e n 2 xdx  x2  x s e n 2x   xdx  s e n 2xdx
2 4 2 4
1 2 1 1 2 1 1 2 1 1
 x  x s e n 2x  x  cos 2x  c  x  x s e n 2x  cos 2x  c
2 4 4 8 4 4 8
2
x x s e n 2x cos 2x
Respuesta:  x s e n 2 xdx    c
4 4 8
Otra solución.-
2
1 cos 2x 1 1 1x 1
 x s e n xdx   x cos2xdx dx   xdx   x cos2xdx   x
2

2 2 2 2 2 2
x2 1

2
  x cos 2xdx ; integrando por partes, la segunda integral:
4
ux dv  cos 2xdx
 1
du  dx v  s e n 2x
2
x2 1 x x 1
  x  s e n 2x  s e n 2xdx
2
x s e n 2
xdx   1
 s e n 2x  s e n 2xdx 
2 

 
4 2 2  4 4 4
x 2
x  cos 2x
1 1 x2 x
  s e n 2x  ( cos 2x)  c   s e n 2x  c
4 4 4 2 4 4 8
x2 x s e n 2x cos 2x
Respuesta:  x s e n xdx 
2
  c
4 4 8
4.26.-Encontrar:  x(3x 1)7 dx
Solución.-
dv  (3x 1)7 dx

ux
1 v   (3x 1)7 dx 
du  dx v (3x 1)8
24 9
x 1 x 1 1 (3x 1)
  x(3x 1) dx 
24 
7
(3x 1) 
8
(3x 1) dx 
8
(3x 1) 
8
c
24 9 24 24 3 9
x (3x 1)
 (3x 1)8  c
24 648 9
x (3x 1)
Respuesta:  x(3x 1) dx
7
 (3x 1) 
8
c
24 648

EJERCICIOS PROPUESTOS

Usando esencialmente el mecanismo presentado, encontrar las integrales


siguientes:

88
4.27.-  x(2x  5)10 dx 4.28.-  arcs e n xdx 4.29.-  x s e n xdx
4.30.-  x cos 3xdx 4.31.-  x2 x dx 4.32.-  x2e3 xdx
4.33.-  x3e dx 4.34.-  x s e n x cos xdx 4.35.-  x2A xdx
x
3

A x A x
4.36.-  3 dx 4.37.-  dx 4.38.-  x arc gxdx
x x
xdx
4.39.-  x arcs e n xdx 4.40.-  4.41.-  ex s e n xdx
s e n2 x
4.42.-  3x cos xdx 4.43.-  s e n(A x)dx 4.44.-  (x 2  2x  3)A xdx
A x
2 2

4.47.-  x arc g3xdx


1 x
4.45.- xA dx
1 x 4.46.-  dx
x2
4.48.-  x(arc gx) dx2
4.49.-  (arcs e n x)2 dx 4.50.- arcs 2e n xdx
x
s e n2 x 4.53.-  g x sec3 xdx
4.51.-  4.52.- 
2
arcs e n x dx
dx
1 x e x

4.54.-  x3A 2xdx 4.55.-  xA(9  x2 )dx 4.56.-  arcs e n xdx

4.57.-  x arc g(2x  3)dx 4.58.-  e dx 4.59.-  cos2 (A x)dx


x

A (A x)
4.61.-  A x 1 dx 4.62.-  x2exdx
4.60.-  dx
x
4.63.-  cosn xdx 4.64.-  s e n n xdx 4.65.-  xm (A x)ndx
4.66.-  x3 (A x)2 dx 4.67.-  xnexdx 4.68.-  x3exdx
4.69.-  sec n xdx 4.70.-  sec3 xdx 4.71.-  xA xdx

4.72.-  xnA ax dx, n  1 4.73.-  arcs e n axdx 4.74.-  x s e n axdx

4.75.-  x2 cos axdx 4.76.-  x sec2 axdx 4.77.-  cos(A x)dx

4.78.-  A(9  x2 )dx 4.79.-  x cos(2x 1)dx 4.80.-  x arc sec xdx

4.81.-  arc sec x dx 4.82.-  a  x dx 4.83.-  A 1 x dx


2 2

4.86.- 
x arcs e n x
4.84.-  A  (x 2 1)dx 4.85.-  arc g xdx dx
1 x2
4.87.-  x arc g x 1 dx 4.88.- x arc  gx 4.89.-  arcs e n x
xdx
2
dx
(x 1)2
2
(1 x2 )3
4.90.-  x2 1 xdx

RESPUESTAS
4.27.-  x(2x  5)10 dx
Solución.-

89
ux dv  (2x  5)10 dx
 (2x  5)11
du  dx v 
22
x 1 x 1
          (2x  5)12  c
10 11 11 11
x(2x 5) dx (2x 5) (2x 5) dx (2x 5)
22 22 22 44
x 1
 (2x  5)  11
(2x  5)  c
12

22 528
4.28.-  arcs e n xdx
Solución.-
u  arcs e n x
dv  dx 2
 dx Además: w  1 x , dw  2xdx
du  vx
2
1 x xdx 1 dw
arcs e n xdx  x arcs e n x   x arcs e n x   x arcs e n x  c
  1 x2 
2 w
1
2
1 x 2

4.29.-  x s e n xdx
Solución.-
ux dv  s e n xdx

du  dx v   cos x

 x s e n xdx  x cos x   cos xdx  x cos x  s e n x  c


4.30.-  x cos 3xdx
Solución.-
ux dv  cos 3xdx
 1
du  dx v  s e n 3x
3
x 1 x cos 3x
 x cos 3xdx  3 s e n 3x   3 s e n 3xdx  3 s e n 3x  9
c
4.31.-  x2 dx
x

Solución.-
ux dv  2 x dx
 x
du  dx v  2
x2 1 2 
Ax2
x2 x dx   x  2 x dx    x  1  2 x  c   x  1 c
 
A 2 A 2 

A 2 A 2  A 2 2 A 2 2 A 2
x x 2

 

4.32.-  x2e3 xdx
Solución.-

90
u  x2 dv  e3xdx
 1
du  2xdx v  e3x
2
3
x 2
 x e dx  e3 x 
3 
2 3x 3x
xe dx , integral la cual se desarrolla nuevamente por partes,
3
dv  e3xdx ux
esto es:  1
du  dx v  e3x
3
2 3x 2 x2 2 3x
e3xdx  e  xe   e dx  e3 x  e3x 
2 2
x 3x 2  x 3 x 1  3x 3x 2x e c
 e  e 
 x

3 
 

3 3 3 3 9 9 3 9 27
x

4.33.-  x3e dx 3

Solución.-
u  x3
x

dv  e dx 3


du  3x2dx v  3e
x
3

x x x

x e dx  3x 3e   9 x 2e  dx , integral la cual se desarrolla nuevamente por


3  3 3 3

u  x2 dv  e dx 3

partes, esto es: 


du  2xdx v  3e
x
3

x
3

 3x 3e   9 3x 2e   6 xe  dx  3x 3e   27x 2e   54 xe dx
x
3
x
3
 x
3
x
3
x
3

, la nueva integral se desarrolla por partes, esto es:


ux dv  e dx
x
3

du  dx v  3e
x
3

3x3 27x2 162x 3x3 27x2


 
x x x

 x
 54 3xe  3 e dx  
x
  
162(3e )  c
3  3
x x x
3

e e 3 3
e e e 3 3 3

3x3 27x2 162x 486


 
x
  x
c x x

e e 3 e e 3
3 3

4.34.-  x s e n x cos xdx


Solución.-
ux dv  s e n 2xdx
 cos 2x
du  dx v 
2
 x s e n x cos xdx 
1

 x s e n 2xdx    x cos 2x  cos 2xdx 
1
1  

 
2 2 2 2 
x 1 x 1
 cos 2x  cos 2xdx   cos 2x  s e n 2x  c
4 4  4 8

91
4.35.-  x2A xdx
Solución.-

92
u  A x dv  x2dx
 dx 3
du  v  x
x 3
x 3
A  x 1 x 3
A  x x3
 A       c
2 2
x xdx x dx
3 3 3 9
A x
4.36.-  3 dx
x
Solución.-
u  A x dv  x3dx
 dx 1
du  v  2
x 2x
A x A x 1 3 A x 1
 3 dx   x A xdx   2x2 2  x dx   2x2  4x2  c
3

x
A x
4.37.-  x dx
Solución.-
u  A x  1

 dv  x dx 2

dx
du  v2 x
x
A x 1 1
 

 x dx   x A xdx  2 xA x  2 x dx  2 xA x  4 x  c


2 2

4.38.-  x arc gxdx


Solución.-
u  arc gx dv  xdx
 dx x2
du  v
1 x2
 x22 12  1
2
x2dx
x2 x2
2
12  
 11x 
2

x arc gxdx  arc gx   arc gx   1 dx
x22 12  12  1dxx2 x2 1 arc gx
 arc gx  dx   arc gx  x  2  c
2 2

4.39.-  x arcs e n xdx


Solución.-
u  arcs e n x dv  xdx
 dx
du 
2
2
v  x
1 x 2
x2 1 x2dx
 x arcs e n xdx  2 arcs e n x  2  1 x2 , integral para la cual se sugiere la

x  s e n
sustitución siguiente: 
dx  cos d

93


1 s e n 2  cos d

x2
 arcs e n x 
cos
12   14  14 
2 2
x22 2 2 
 1 cos x22
 arcs e n x   d  arcs e n x  d  cos 2 d
x2 x2
 arcs e n x 1 1 s e n 2  c  arcs e n x 1 2 s e n cos
2 4
 8 2 4
arcs e n x 
8
c

Como: s e n   x, cos  1 x2 ; luego:


2
x 1 1
 arcs e n x  arcs e n x  x 1 x2  c
2 4 4
xdx
4.40.- 
s e n2 x
Solución.-
ux dv  cos ec2 xdx

du  dx v   co gx
xdx
 s e n2 x   x cos ec xdx  x co gx  co gxdx  x co gx  A s e n x  c
2

4.41.-  ex s e n xdx
Solución.-
usenx dv  exdx

du  cos xdx v  ex

e x
s e n xdx  e x s e n x   ex cos xdx , integral la cual se desarrolla por partes, esto es:
u  cos x dv  exdx

du  s e n xdx v  ex
 
 e x s e n x  e x cos x   e x s e n xdx  e x s e n x  e x cos x   e x s e n xdx
Luego se tiene:  e x s e n xdx  ex s e n x  ex cos x   e x s e n xdx , de donde es inmediato:
2 ex s e n xdx  ex (s e n x  cos x)  c
ex (s e n x  cos x)  c
e s e n xdx 
x

2
4.42.-  3x cos xdx
Solución.-
u  cos x dv  3x dx
 x
du  s e n xdx v  3
A 3

94
3x 1
 3x cos xdx  cos x   3 s e n xdx ,
x
integral la cual se desarrolla por partes,
A3 A3
dv  3x dx
u  sen x
esto es:  x
du  cos xdx v  3
3x 1 A 3 
 cos x 1  3 sen x  3x cos xdx 
A 3 
x

A3  A3 
A3
 
3x 3x s e n x 1
 cos x    3x cos xdx ,luego:
A3 A 3
2
3 A 2 3

 3 cos xdx   
2 
x x
sen x  1 3x cos xdx , de donde es inmediato:

A cos x  A3  A 3 


1  3 x   s e n x 
 (1 2 ) 3 cos xdx  cos x   c
x

A 3  A
  3 A  3 

 
A 3 1 x
2
3 
x
s e n x 
( )  3 cos xdx   cos x c
A3 
A 2 3  senxA 3 
  
  3 cos xdx 
x
3
x
A  3 cos x   c
A 2 3 1 A3 


 

4.43.-  s e n(A x)dx

Solución.-

u  s e n(A x) dv  dx

du  cos(A x) dx vx
x
s e n(A x)dx  x s e n(A x) cos(A x)dx , integral la cual se desarrolla por partes,
esto es:
u  cos(A x)
 dv  dx
du  s e n(A x) dx vx
x
 x s e n(A x)  x cos(A x)  s e n(A x)dx x s e n(A x)  x cos(A x)   s e n(A x)dx

Se tiene por tanto:
 s e n(A x)dx  x s e n(A x)  cos(A x)   s e n(A x)dx , de donde es inmediato:
x
2  s e n(A x)dx  x s e n(A x)  cos(A x)  c  s e n(A x)dx  s e n(A x)  cos(A x)  c
2
4.44.-  (x 2  2x  3)A xdx
Solución.-
95
u  A x dv  (x2  2x  3)dx
 dx x3
du  v  x2  3x
x 3
3 2
x x
 (x  2x  3)A xdx  (  x  3x)A x  (  x  3)dx
2 2

3 3
3 2
x x x3 x3 x 2
 (  x2  3x)A x   dx   xdx  3dx  (  x2  3x)A x    3x  c
3 3 3 9 2
4.45.- xA
1 x
dx
1 x
Solución.- 
1 x
u  A dv  xdx
 1 x
x2
2dx v 
du  2 2
x 1
1 x x2 1 x x2dx x2 1 x 1
 xA 1 x dx  2A 1 x  2  A 1 x   (1 x2 1 )dx
x 1 2
x2 1 x dx x2 1 x 1 x 1  c
 A  x  A
2 1 x   dx   2  A 1 x 2 x 1
x 1 2
A x 2

4.46.-  dx
2
x
Solución.-
u  A 2 x dv  x2dx
 2A x 1
du  dx v 
x
A2 x A x xA 2
x
A x
2

 x2 dx   x  2 x2 dx   x  2 x A xdx , integral la cual se desarrolla


2

por partes, esto es:


u  A x dv  x2dx

du  
dx 1
v 
x x
A 2 x  A x dx A 2 x 2A x A 2 x 2A x 2
 x2 x x  dx
x 2
x  x  x  x  xc
  2     2

4.47.-  x2 arc g3xdx


Solución.-
u  arc g3x dv  x2dx
 3dx x3
du  v
1 9x 2 3

96
x3 x 3 dx x3 1 x 3 dx
x2 arc g3xdx  arc g3x   arc g3x 
 3  1 9x 2 3 91 x2
9
1  
   x3 1 x2 xdx 1
  2
x3 1 x
 arc g3x   x  2 9  
dx  arc g3x 
3 9  x  1   3 9 2 81 x  1
  9   9
3 2
x x 1 1
 arc g3x   A x2   c
3 18 162 9
4.48.-  x(arc gx)2 dx
Solución.-
u  (arc gx)2 dv  xdx
 2 arc gxdx x2
du  v 
1 x22 2 2
x x dx
x(arc gx)2 dx  (arc gx)2  (arc gx)
 2  1 x
2
, integral la cual se desarrolla por

partes, esto es:


u  arc gx 2
dv  x dx
 dx 1 x2
du 
1 x2 v  x  arc gx
(x arc gx) 
2
dx 
   (x  arc gx) arc gx   (x  arc gx) 
   
2
2 1 x
2 xdx arc gxdx
(x arc gx)  x arc gx  (arc gx)2 

2
1 x 2 
1 x2
2 1 (arc gx) 2
(x arc gx)  x arc gx  (arc gx)2  A (1 x2 )  c

2 2 2
4.49.-  (arcs e n x)2 dx
Solución.-
u  (arc s e n x)2
dv  dx
 2 arcs e n xdx
du  vx
1 x2
xdx 
 (arcs e n x)2 dx  x(arcs e n x)2  2 arcs e n x 1 x2
, integral la cual se desarrolla por

u  arcs e n x
dv  xdx
partes, esto es:  dx
 1 x2
du 
 1 x2

v   1 x2

 x(arcs e n x)2  2 1 x2 arcs e n x dx 
 

 x(arcs e n x)  2 1 x2 arcs e n x  2x  c
2

97
4.50.- arcs 2e n xdx
x
Solución.-
u  arcs e n x dv  x2dx
 dx 1
du  v 
1 x2 x
arcs e n x dx
 x arcs e n xdx  
2

 x2 dx  
arcs e n x
x x 1 x2
x
 arcs e n x  A c
x 1 1 x2
arcs e n x
4.51.-  dx
1 x
Solución.-
u  arcs e n x dx
dv 
 1 x
dx 1
du  1 x 2 x v  2 1 x
arcs e n x
 1 x dx  2 1 x arcs e n x   x  2 1 x arcs e n x  2 x  c
dx

s e n2 x
4.52.-  dx
x
e
Solución.-
u  s e n2 x dv  e xdx

du  2s e n x cos x v  e x
2
sen x
 ex dx  s e n xe dx  e s e n x  2s e n x cos xe dx
2 x x 2 x

s e n 2x  x
 e x s e n 2 x  2  e dx ,  Integral la cual se desarrolla por partes, esto es:
2
u  s e n 2x dv  e xdx

du  2 cos 2xdx v  e x
 e x s e n2 x  2cos 2xe xdx , Integral la cual se desarrolla por partes, esto es:
x

u  cos 2x dv  e dx

du  2s e n 2xdx v  e x

 s e n 2xe dx  e s e n 2x  2  e cos 2x  2 s e n 2xe dx 


x x x x

s e n 2xe dx  e s e n 2x  2e cos 2x  4s e n 2xe dx , de donde:


x x x x

5s e n 2xe dx  e (s e n 2x  2 cos 2x)  c


x x

98
e x (s e n 2x  2 cos 2x)  c , Sustituyendo en: 
 
x
s e n 2xe dx
2
5 x
s e n xdx 2e
 ex  e x
s e n 2
x 
5
(s e n 2x  2 cos 2x)  c

4.53.-   g 2 x sec3 xdx   (sec 2 x 1) sec3 xdx   sec5 xdx()   sec3 xdx()
Solución.-
u  sec3 x dv  sec2 xdx
 sec xdx , Sea:
5

du  3sec3 x gxdx v   gx

 sec xdx   sec3 x sec 2 xdx  sec3 x gx  3 sec3 x g 2 xdx


5

u  sec x dv  sec2 xdx


  sec3 xdx , Sea:
du  sec x gxdx v   gx

 sec xdx   sec x sec xdx  sec x gx   sec x g xdx  sec x gx   sec x(sec x
3 2 2 2
1)dx
 sec x gx   sec xdx   sec xdx , luego: 2 sec xdx  sec x gx   sec xdx
3 3

1
Esto es: sec xdx  (sec x gx  An sec x gx )  c , ahora bien:
3

2
  g x sec xdx   sec xdx   sec xdx , con (  y  )
2 3 5 3

1
 g x sec xdx  sec x gx  3 sec x g xdx  2 (sec x gx  An sec x gx )  c
2 3 3 3 2

1
De lo anterior: 4  g 2 x sec3 xdx  sec3 x gx  (sec x gx  An sec x gx )  c
2
1 1
Esto es:   g 2 x sec3 xdx  sec3 x gx  (sec x gx  An sec x gx )  c
4 8
4.54.-  x A xdx
3 2

Solución.-
u  A 2 x dv  x3dx
 2A x 4
du  x
dx v
x 4
4
x 1
 x A xdx  4 A x  2 x A xdx , integral la cual se desarrolla por partes, esto es:
3 2 2 3

u  A x dv  x3dx
dx x4
du  v 
x 4 x
x4 1  x4 1 1 41 x
 A 2 x   A x  x3dx  A 2 x  x4A x  c
4
4

4 2 4 4 8 8 4
 
4 4
x 1 x
 A 2 x  x4A x   c
4 8 32

99
4.55.-  xA(9  x2 )dx
Solución.-
u  A (9  x2 ) dv  xdx
 2xdx x2
du  v 
9  x2 x 2 x3 2 x  9x 
    A    dx  2 A (9  x2 )   x  dx
2 2
xA (9 x )dx (9 x )

 
2 9 x 2
2 x 9 
2
x xdx x x 9
 2 A (9  x2 )  xdx  9  2 A (9  x2 )  2  A (x 2  9)  c
2   9  x2 2 2 2
x2 9
 A (9  x2 ) 1  A (x 2  9)  c
2  2
4.56.-  arcs e n x dx 
Solución.- 
u  arcs e n x dx

 dv  dx
dx 1
du  vx
1 x2 2 x
1 1
arcs e n dx  x arcs e n xdx  x arcs e n 
x
xdx
 x
 1 x 2 x 2  1 x
x

Para la integral resultante, se recomienda la siguiente sustitución:


1 x  t , de donde: x  1 t2 , y dx  2tdt ( ver capitulo 9)
1 1 t 2 (2 t dt)dx
 x arcs e n x   x arcs e n x  1 t 2 dt , Se recomienda la
2 t
sustitución: t  s e n  , de donde: 1 t 2  cos , y dt  cos d . Esto es:
1
 x arcs e n x  cos2  d  x arcs e n x   (1 cos 2 )d
 2
1 1 1 1
 x arcs e n x    s e n 2  c  x arcs e n x    s e n  cos  c
2 4 2 2
t
 x arcs e n x  arcs e n t  1 t 2 c  x arcs e n x  arcs e n 1 x  1 x xc
2 2  2 2
4.57.-  x arc g(2x  3)dx
Solución.-
u  arc g(2x  3) dv  xdx
 2dx 2
du  v  x
1 (2x  3)2 2
2
x2 arc g(2x  3)  x dx
 x arc g(2x  3)dx  2  1 4x2 12x  9

10
0
 
 x arc g(2x  3)   2
x2dx x2
 arc g(2x  3)    1 23x  2 dx
2 5
2 4x 12x 10 2  4 4x 12x 10 
 
  12x
 5210
2 2
x2 14 4x 3x
 arc g(2x  3)  dx  dx

x2 1
arc g(2x  3)  x  3 2x  6
5
 dx
2 4 4x 12x 10
x22 14 83  4x8x
2
12x
 4010
 arc g(2x  3)  x  6 dx

x22 14 83  4x 2
12x 10
8x 12 32
 arc g(2x  3)  x 6 dx
x22 14 83  4x(8x
6  4x 2 12x
83 32 2
12)dx
12x 10
dx 10
 arc g(2x  3)  x  
x 1 3 dx
 2arc g(2x  3)  x  A 4x 2 12x 10  2
 4x2 12x 10
x22 38 14 dx
 arc g(2x  3)  x  A 4x 2 12x 10  2
2 4 8  (2x  3)2 1
x 1 3 2 2dx
 2arc g(2x  3)  x  A 4x 2 12x 10 
2 4 8 2  (2x  3)2 1
2
x 1 3
 arc g(2x  3) 
x  A 4x2 12x 10  arc g(2x  3)  c
2 4 8
1 2 1 3 
 (x  2) arc g(2x  3)  x  A 4x2 12x 10  c
2  2 4 

4.58.-  e xdx
Solución.-
uex dv  dx
 e dxx

du  vx
2 x
xe xdx dx
e x
dx  xe x

1 
2 2 x
, Se recomienda la sustitución: z  x , dz 
2 x
1
 xe 
2 
x
z2ezdz , Esta integral resultante, se desarrolla por partes:

u  z2 dv  ezdz

du  2zdz v  ez
 
2 z
1 2 z ze
 xe x  z e  2 zezdz  xe x    zezdz , integral que se desarrolla por
2 2
partes:

100
uz dv  ezdz

du  dz v  ez
2 z
ze z 2e z x

 xe 
x
 zez   ezdz  xe x   zez  ez  c  xe x xe  e x e x c
  x
2 2 2
x 
ex  1  c
2 x 
 
4.59.-  cos (A x)dx
2

Solución.-
u  cos(2A x)
dv  dx
 s e n(2A x)2dx vx
du  
x
1 cos(2A x) 1 1
 cos
1
2
(A x)dx  
1 2 dx  2 dx  2cos(2A x)dx
x x
 x x cos(2A x)  2 s e n(2A x)dx   cos(2A x)  s e n(2A x)dx 
2 2   2 2 

Integral que se desarrolla por partes:
u  s e n(2A x)
dv  dx
 cos(2A x)2dx vx
du  
x
x x
  cos(2A x)  x s e n(2A x)  2 cos(2A x)dx ,
2 2

Dado que apareció nuevamente:  cos(2A x)dx , igualamos: 
x 1 x x
  cos(2A x)dx   cos(2A x)  x s e n(2A x)  2 cos(2A x)dx , de donde:
2 2 2 2
5 x
cos(2A x)dx  cos(2A x)  x s e n(2A x)  c
2
 2
1 x x
cos(2A x)dx  cos(2A x)  s e n(2A x)  c , Por tanto:
2  10 5
x x x
cos (A x)dx  2  10 cos(2A x)  5 s e n(2A x)  c
2

A(A x) dx
4.60.-  dx , Sustituyendo por: w  A x, dw  , Se tiene:
x x
Solución.-
A(A x)
 x
dx   A wdw , Esta integral se desarrolla por partes:
u  Aw
dv  dw
 dw
du  vw
w
 wA w   dw  wA w  w  c  w(A w 1)  c  A x A (A x) 1  c

101
4.61.-  A x 1 dx
Solución.-
u  A x 1 dv  dx
 dx
du  vx
x 1
A x 1 dx  xA x 1  xdx  xA x 1   1 dx
    x 1 
1 1 
x
  
 xA x 1  x  A x 1  c 

4.62.-  x2exdx 
Solución.- 
u  x2 dv  exdx

du  2xdx v  ex

 x e dx  x e  2 xexdx
2 x 2 x

Integral que se desarrolla nuevamente por partes:


ux dv  exdx

du  dx v  ex
 x2e x  2 xex  e xdx x2e x  2xe x  2ex  c

4.63.-  cosn xdx   cosn1 x cos xdx
Solución.-
u  cosn1 x dv  cos xdx

du  (n 1) cosn2 x(s e n x)dx vsenx

 cosn1 x s e n x  (n 1)s e n2 x cosn2 xdx


 cosn1 x s e n x  (n 1) (1 cos2 x) cosn2 xdx
 cosn1 x s e n x  (n 1) cosn2 xdx  (n 1) cosn xdx , Se tiene:

 cos xdx  cos


n n1
x s e n x  (n 1) cosn2 xdx  (n 1) cosn xdx , Esto es:
n cos xdx  cos
n n1
x s e n x  (n 1) cosn2 xdx
cosn1 x s e n x (n 1)
 cos xdx   cos
n n2
xdx
n n
4.64.-  s e n n xdx   s e nn1 x s e n xdx
Solución.-
u  s e nn1 x dv  s e n xdx

du  (n 1) s e nn2 x(cos x)dx v   cos x

 s e nn1 x cos x  (n 1) cos2 x s e nn2 xdx


 s e nn1 x cos x  (n 1) (1 s e n 2 x) s e n n2 xdx

102
 s e nn1 x cos x  (n 1)s e nn2 xdx  (n 1)s e nn xdx , Se tiene:
s e n xdx  s e n
n n1
x cos x  (n 1)s e nn2 xdx  (n 1)s e nn xdx
ns e n xdx  s e n
n n1
x cos x  (n 1)s e nn2 xdx
s e nn1 x cos x (n 1)
 s e n xdx   s e n
n n2
xdx
n n
4.65.-  xm (A x)ndx  xm1(A x)n  n xm (A x)n1dx  m xm (A x)ndx
Solución.- m
u  x (A x)n
 dv  dx
n1 dx
du  x n(A x)
m
 mx (A x) dx
m1 n
vx
x
Se tiene: (m 1)x xm (A x) ndx  xm1(A x)n  n xm (A x)n1 dx
xm (A x)ndx  m1 (A x)n xm (A x)n1 dx
 n
 (m 1) (m 1) 
4.66.-  x3 (A x)2 dx
Solución.-
Puede desarrollarse como caso particular del ejercicio anterior, haciendo:
m  3, n  2
x 31 x4
x3 (A x)2 dx  (A x) x3 (A x)21dx  (A x) 1 x3 (A x)dx 
2 2
2
 
 3 1 3 1  4 2 
Para la integral resultante: x 3
(A x)dx 
x (A x) 1 34
x4 (A x) x4
 x (A x)dx  4  4 x dx  4  16  c , introduciendo en: 
3

x4 (A x)2 x4 x4
x (A x) dx  4  8 (A x)  32  c
3 2

4.67.-  x nex dx
Solución.-
u  xn dv  exdx

du  nxn1dx v  ex

 x e dx  x e  n x
n x n x n1 x
e dx
4.68.-  x e dx3 x

Solución.-
u  x3 dv  exdx

du  3x2dx v  ex

Puede desarrollarse como el ejercicio anterior, haciendo: n  3


 x3exdx  x3ex  3 x2exdx , Además:

103
 x2exdx  x 2ex  2 xexdx  , Además:  xexdx  xex   exdx  xex  ex  c
Reemplazando en y luego en  :

 x e dx  x e  3  x e  2(xe  e )  c
3 x 3 x 2 x x x

 x e dx  e (x  3x  6x  6)  c
3 x x 3 2

4.69.-  sec xdx   sec x sec xdx


n n2 2

Solución.-
u  secn2 x dv  sec2 xdx

du  (n  2) secn3 x sec x gxdx v   gx

 secn2 x gx  (n  2) g 2 x secn2 xdx  secn2 x gx  (n  2) (sec2 x 1) secn2 xdx
 sec n2 x gx  (n  2)  sec n xdx (n  2)  sec n2 xdx , Se tiene:

 sec n
xdx  sec n2 x gx  (n  2)  sec n xdx (n  2)  sec n2 xdx
(n 1)  sec n sec
xdx  sec n2 x gx  (n  2)  sec n2 xdx
sec xdx  x gx (n  2) secn2 xdx
n n2


 (n 1) (n 1) 

4.70.-  sec3 xdx


Solución.-
Puede desarrollarse como caso particular del ejercicio anterior, haciendo:
n3
sec x gx 3  2
32

 sec xdx  3 1  3 1 sec32 xdx  sec x2 gx  12 sec xdx


3

sec x gx 1
  A sec x gx  c
2 2
4.71.-  xA xdx
Solución.-
u  A x dv  xdx
 dx x2
du  v 
x 2
x2 xdx x2 1 2
 xA xdx 
2
A x   2 2
 A  x 
4
x c

4.72.-  xnA ax dx, n  1


Solución.-
u  A ax dv  xdx
 dx n1
du  v  x
xx n 1 x x
xnA ax dx  n1 A ax  1 xndx  n1 A ax  n1  c
 n 1 n 1 

n 1
 

(n 1)2

104
4.73.-  arcs e n axdx
Solución.-
u  arcs e n ax
dv  dx
 adx
du  vx
1 a2 x2
axdx 1 (2a2 x)dx

1 a2 x2  x arcs e n ax  2a  1 a2 x2
 arcs e n axdx  x arcs e n ax  
 2 2 1

 x arcs e n ax  1 (1 a x ) c  x arcs e n ax  1 1 a2 x2  c


2

1  a
2a
2
4.74.-  x s e n axdx
Solución.-
ux dv  s e n axdx
 1
du  dx v  cos ax
a
x 1 x 1
 x s e n axdx  
a
cos ax 
a
cos axdx  
a
cos ax 
a
2
s e n ax  c
1 x
 s e n ax  cos ax  c
a2 a


2
4.75.- x cos axdx
Solución.- 
dv  cos axdx
u  x2
 1
du  2xdx v  s e n ax
2
a
x 2
 x cos axdx  a 
s e n ax 
2
x s e n axdx , aprovechando el ejercicio anterior:
a
x2 x  x2 2x
 s e n ax  2  s e n ax  cos ax  c  s e n ax  2 s e n ax  cos ax  c
1 

a a  a2 a  a a3 a2
4.76.-  x sec2 axdx
Solución.-
ux dv  sec2 axdx
 1
du  dx  gax v
a
x 1 x 11
 x sec 2
axdx 
a
 gax 
a 
 gaxdx 
a
 gax 
aa
A sec ax  c
x 1
  gax  A sec ax  c
a a2
4.77.-  cos(A x)dx
Solución.-

105
u  cos(A x)
 dv  dx
s e n(A x)
du   dx vx
x
 cos(A x)dx  x cos(A x)   s e n(A x)dx , aprovechando el ejercicio:4.43
x
 s e n(A x)dx  2 s e n(A x)  cos(A x)  c , Luego:
x x x
 x cos(A x)  s e n(A x)  cos(A x)  c  x cos(A x)  s e n(A x)  cos(A x)  c
2 2 2
x
 cos(A x)  s e n(A x)  c
2
4.78.-  A(9  x2 )dx
Solución.-
u  A (9  x2 )
 dv  dx
2xdx
du  vx
9  x2 
x dx 9 
 A (9  x )dx  xA (9  x )  2  xA (9  x2 )  2  1 dx
2 2 2

 2

dx 9  x
2
9 x 
 xA(9  x2 )  2 dx 18 xA(9  x2 )  2x  6 arc g c
  9  x2 x
3
4.79.-  x cos(2x 1)dx
Solución.-
ux dv  cos(2x 1)dx
 1
du  dx v  s e n(2x 1)
2
x 1
 xx cos(2x 1)dx 12 s e n(2x 1)  2 s e n(2x 1)dx
 s e n(2x 1)  cos(2x 1)  c
2 4
4.80.-  x arc sec xdx
Solución.-
u  arc sec x dv  xdx
 dx x2
du  v 
x x2 1
x 1 xdx 2 x 2 1 2
x arc sec xdx  2 arc sec x   arcsec x  x 1  c
 2 2 x2 1 2 2

4.81.-  arc sec x dx


Solución.-

106
u  arc sec x
dv  dx
 1 dx
du  vx
2 x x 1
1 dx
 arc sec xdx  x arc sec x  2  x 1
 x arc sec x  x 1  c

dx  a  x dx  a2 
2 2
4.82.- dx x 2dx

 a x  a2  x 2  a2  x2  a2  x2
2 2

x xdx
 a2 arcs e n  x
a  a2  x 2
 , integral que se desarrolla por partes:

Solución.-  
xdx
ux dv 
 a2  x2
du  dx
v   a2  x2

 
x
 a2 arcs e n  x a2  x2
  a  x dx , Se tiene que:
2 2

a
x
 a  x dx  a arcs e n a  x a  x   a  x dx , De donde:
2 2 2 2 2 2 2

x
2  a2  x2 dx  a 2 arcs e n  x a2  x2  c
a
2
a x x
 a2  x2 dx  arcs e n  a2  x2  c
2 a 2
4.83.-  A 1 x dx
Solución.-
u  A 1 x
 dv  dx
dx
du  vx
1 x xdx  1 
 A 1 x dx  xA 1 x    xA 1 x   1 dx
 
 

x 1 

dx x 1
 xA 1 x  dx   xA 1 x  x  A x 1  c
  x 1
4.84.-  A (x 2 1)dx
Solución.-
u  A (x 2 1) dv  dx
 2xdx
du  2 vx
x 1 
x 2dx 1 
 A (x 1)dx  xA (x 1)  2   xA(x 2 1)  2  1 dx
2 2

 

 x 1
2
x 1 
2

 xA(x 2 1)  2x  2 arc gx  c

107



4.85.-  arc g xdx

Solución.-

u  arc g x
 dv  dx
dx 1
du  vx
1 x 2 x
1
 arc g x dx  x arc g x   En
xdx
2 1 x
la integral resultante, se recomienda la

sustitución: x  t , esto es x  t 2 , dx  2tdt


1  1 
 x arc g   t 2tdt  x arc g   t 2 dt  x arc g   1 dt
x x x  
2
2
2 1 t dt 1 t 2
1 t 
 x arc g  dt   x arc g  t  arc gt  c
x   1 t 2 x

 x arc g x  x  arc g x  c

4.86.- 
x arcs e n x
dx
1 x2

Solución.-
u  arcs e n x
dv  xdx
 dx 1 x2
du 
1 x2 v  1 x2
dx   1 x2 arcs e n x  dx   1 x2 arcs e n x  x  c
x arcs e n x
 1 x2 

4.87.-  x arc g x 1 dx
2

Solución.-
u  arc g x2 1 dv  xdx
 dx x2
du  v
x x2 1 x 2
x 1 2
x arc g 2 dx  2
arc g 2 1 xdx  2 arc g  x 1  c

 2  x2 1
x 1 x 1 x 2
1
2 2 2

4.88.- x arc  gx


dx
(x2 1)2
Solución.- 
xdx
u  arc gx dv 
(x2 1)2
 dx
du  1
x 1
2 v
dx 1)
2
2(x
x arc gx arc gx 1  , Se recomienda la siguiente sustitución:
dx  
 (x 2
1)2 2(x2 1) 2  (x 2 1)2

108
x   g , de donde: dx  sec2  d ; x2 1  sec2 
 arc gx 1 sec  d  arc gx 1 cos2 d   arc gx 1 1 cos 2 d
2

    
2(x 2 1) 2  sec4  2(x 2 1) 2  2(x 2 1) 2  2
1 1 1 1
arc gx    s e n 2  c   arc gx  arc gx  s e n  cos  c

2(x2 1) 4 8 2(x2 1) 4 4
1 1 x 1
arc gx  arc gx  c

2(x2 1) 4 4 x2 1 x2 1
1 x
arc gx  arc gx  c

2(x 1) 4
2
4(x 1)
2

xdx
4.89.-  arcs e n x
(1 x2 )3
Solución.-
u  arcs e n x dv  xdx 3

(1 x2 )
2

 dx
du  1
1 x2 v
1 x2
arcs e n x xdx arcs e n x  dx arcs e n x 1
    A 1 x  c
 2 3
1 x 2
 1 x 2
1 x 2 2 1 x
(1 x )

4.90.-  x2 1 xdx
Solución.-
u  1 x dv  x2dx
 dx 3
du  v  x
2 1 x 
 1 x3dx
3

x 1 x  
3
2
1 x dx  x , Se recomienda usar la siguiente
3 6 1 x
sustitución: 1 x  t , o sea: x  1 t 2 , De donde: dx  2tdt
 x3 1 x   (1 t ) ( 2 t dt)  x3 1 x   (1 t 2 )3 dt
1 2 3 1
3 6 t 3 3
3 3 5 7
x 1 x 1 3t t
 1 x   (1 3t  3t  t )dt  1 x  (t  t   )  c
2 4 6 3

3 3 3 3 5 7
1 3 3 
 x3   (1 x)  (1 x) 2
 (1 x)3 c
1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 
3 3   5 7 
 3 3 1 3
 1 x x 1 (1 x)  (1 x)  (1 x)  c
2

5 7 
3


109


IMPORTANTE: En este capítulo ningún resultado, o casi ninguno, se presentaron
en su forma más reducida. Esto es intencional. Una de las causas del fracaso en
éstos tópicos, a veces está en el mal uso del álgebra elemental.
He aquí una oportunidad para mejorar tal eficiencia. Exprese cada resultado en su
forma más reducida.

110
CAPITULO 5

INTEGRACION DE FUNCIONES CUADRATICAS

Una función cuadrática, es de la forma: ax2  bx  c y si ésta aparece en el


denominador, la integral que la contiene se hace fácil de encontrar, para la cual
conviene diferenciar dos tipos esenciales en lo que se refiere al numerador.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx
5.1.-Encontrar: x
 2x  5
2

Solución.- Completando cuadrados, se tiene:


x2  2x  5  (x2  2x  )  5   (x2  2x 1)  5 1  (x2  2x 1)  4
x2  2x  5  (x 1)2  22 , luego se tiene:
dx dx
 x2  2x  5  (x 1)2  22 . Sea: w  x 1, dw  dx; a  2

dw 1 w 1 x 1
dx   arc g  c  arc g c

 (x 1)2  22  w2  22 2 ax 1 2 2
dx 1
Respuesta:  arc g c
x 2
 2x  5 2 2
dx
5.2.-Encontrar:  4x 2
 4x  2
dx dx 1 dx
 
Solución.-  4x 2
 4x  2 4(x  x  1 ) 4 x  x  1
2 2

2 2
Completando cuadrados:
1 1 1 1 1 1
x2  x  1  (x 2  x  )   (x 2  x  )    (x 2  x  ) 
2 2 4 2 4 4 4
1 12 12
(x  x  )  (x  )  ( ) , luego se tiene:
2

2 2 2
1 dx 1 dx
1  4  (x  1 )2  ( 1 2 , Sea: w  x  2 , dw  dx; a  2
1 1
  
2
x x
4 2 2 2)
1 dx 1  2dw 2 1 1 w 1 1 x  12

2 2
   arc g  c  arc  g c
4 (x  )  ( )
1 1 4 w a 4a a 4 1 1
2 2 2 2
2x 1
1 2 1
 arc g  c  arc g(2x 1)  c
2 1 2
2

111
dx 1
Respuesta:  arc g(2x 1)  c
 4x 2
 4x  2 2
2xdx
5.3.-Encontrar: x  x 1
2

Solución.- u  x  x 1, du  (2x 1)dx


2

2xdx dx dx
 x2  x 1  (2xx211)dx
 x 1
 (2x 1)dx 
  2
x  x 1
 2
  du   2
 x  x 1   x  x 1
u
Completando cuadrados:
1 1
x2  x 1  (x2  x  ) 1  (x  x  ) 1
2

4 4
3
x2  x 1  (x 2  1 )  , Luego se tiene:
2

2 4
  2
du dx

du

du
3

du
 
dx
u x  x 1 u (x  1 ) 
2 u
(x  1 )2  ( 3 )
2

2 4 2 2
1 3
w  x  , dw  dx; a  , luego:
2 2 dw 1 w
du dx du   A u  arc g  c
  
 u  (x  1 )2  ( 3 2  u  w2  a2 a a
2 2 )
1 2x 1
1 x 
 A x2  x 1  arc g 2  c  A x2  x 1  2 3 arc g 2  c
3 3 3 3
2 2
22 2x 1
Respuesta: 2xdx  A x  x 1  2 3 arc g c
 x2  x 1 3 3
 x2 x22xdx 5
5.4.-Encontrar:
Solución.-
x2dx  2x  5 2x  5

 x2  2x  5  1 x2  2x  5 dx  dx   2 dx ,
  x  2x  5
Sea: u  x2  2x  5, du  (2x  2)dx
Ya se habrá dado cuenta el lector que tiene que construir en el numerador, la
expresión: (2x  2)dx . Luego se tiene:
 dx  (2x  2  3) dx  dx  (2x  2)dx  3 dx
  x2  2x  5   x2  2x  5  x2  2x  5 ,
Completando cuadrados, se tiene:
x2  2x  5  (x2  2x  )  5   (x2  2x 1)  5 1  (x2  2x 1)  4  (x 1)2  22
Luego se admite como dx forma equivalente a la anterior:
dx  du  3 , Sea: w  x 1, dw  dx; a  2 , luego:
  u  (x 1)2  22
112
dw 1 w
 dx  du  3  x  A u  3 arc g  c
  u  w2  a2 a a
3 x 1
 x  A x2  2x  5  arc g c
2 2 3 x 1
Respuesta: x2dx  x  A x2  2x  5  arc g c
x 2
 2x  5 2 2
2x  3
5.5.-Encontrar: x  2x  2
2
dx

Solución.- Sea: u  x2  2x  2, du  (2x  2)dx


2x  3 2x  2 dx
 x2  2x  2 dx x2x2 2x2  52 dx   x2  2x  2 dx  5  x2  2x  2
du dx

 u dx  5
 x  2x  2
2 , Completando cuadrados:

x2  2x  2  (x 1)2 12 . Luego:


du dx

 u dx  5
 (x 1)2 12
, Sea: w  x 1, du  dx; a  1. Entonces se tiene:
du dx
 dx  5  2 2  A u  5 1 arc g w  c  A x2  2x  5  5 arc g(x 1)  c
 u w a a a
2x  3
Respuesta:  2
x  2x  2 dx  A x  2x  5  5arc g(x 1)  c
2

dx
5.6.-Encontrar:  2
x  2x  8
dx cuadrados se tiene: x  2x  8  (x 1)  3
2 2 2
Solución.- Completando
dx  , Sea: w  x 1, dw  dx; a  3

 x2  2x  8  (x 1)2  32
dw
 w2  a2  c  A x 1 x2  2x  8  c
2  A w 
w a
2

dx
Respuesta:  2  A x 1 x  2x  8  c
2

x  2x  8
5.7.-Encontrar:  2
xdx
x  2x  5
Solución.- Sea: u  x2  2x  5, du  (2x  2)dx . Luego:
xdx
 x2  2x  5  12  22xdx  12  2x2  2  2 dx
x  2x  5 x  2x  5
1 (2x  2)dx 2 dx 1 du dx
   
2  x  2x  5 2  x  2x  5 2  u  x2  2x  5
2 2

Completando cuadrados se tiene: x2  2x  5  (x 1)2  22 . Por lo tanto:

113
1 dx
 u du 
1
. Sea: w  x 1, du  dx; a  2

2 
2

(x 1)2  22
1
 u du  dw 1 u  A w 
12
 c  u  A w 
12 c
1
2
  w2  a2
2 
2 2
w a
w2  a2 2 1
2

 x2  2x  5  A x 1 x2  2x  5  c
xdx
 x  2x  5  A x 1 x  2x  5  c
2 2
Respuesta:
x  2x  5  2

(x 1)dx
5.8.-Encontrar: 
2x  x2
Solución.- Sea: u  2x  x2 , du  (2  2x)dx .Luego:
(x 1)dx 1 2(x 1)dx 1 (2x  2)dx 1 (2x  2  4)dx
 2x  x2 2  2x  x2   2  2x  x2  2  2x  x2

1  (2  2x)dx 4  dx 1  du  dx
 2 2 2 2
 2x  x2 2x  x2 u 2x  x2
Completando cuadrados: 2x  x2  (x2  2x)  (x2  2x 11)  (x2  2x  1)  1
 (x
1 1) 1  1 (x 1)
2 2
dx . Luego la expresión anterior es equivalente a:
 u du 2
 2
1
 2
. Sea: w  x 1, dw  dx; a  1. Entonces:
1 (x 1)2

1
u du  2
dw
1
2  u  2 arcs e n w  c  
2
 2 arcs e n(x 1)  c
2x  x2
1

2 12  a2  w2 a
(x 1)dx
Respuesta:    2x  x2  2 arcs e n(x 1)  c
2x  x 2

5.9.-Encontrar: 
xdx
5x2  2x 1
Solución.- Sea: u  5x2  2x 1, du  (10x  2)dx . Luego:
xdx 1 10xdx 1 (10x  2  2)dx

 5x2  2x 1  10  2 
5x  2x 1 10  5x2  2x 1
1 (10x  2)dx 2 dx 1 du 1 dx
   
 
10  5x2  2x 1 10  5x2  2x 1 10  
u 1 5  5x2  2xdx1
1 du 1 dx 1 u du 
    
 10  5 5  (x  2 x  1 )
1
2

10 5 2
u 5(x  x  )
2 2 1
5 5 5 5
2 1 2 1
Completando cuadrados: x  x   (x  x 
2 2
)  
5 5 5 5
2
 (x2  x  1 1 1  (x  1 )2  (2 )2 , Luego es equivalente:
)  5 5
5 25 5 25

114
1 1 dx
 u du  , Sea: w  x  , dw  dx; a  ,
10  
1 2
1 2
5 5 2 5 5
(x  1 )2  (2 )
 5 5
Entonces:  1 u du  1 dw
12  1 u  1 A w 
12
c
w2  a2
10  5 5  w2  a2 10 1
2
5 5
1 1 5x2  2x 1  c
 5x  2x 1 
2
A x  
5 5 5 5 5
 xdx
5x2 52x 1 5 1 5x2  2x 1
Respuesta:   25 A x  
5
c
5x2  2x 1 5

5.10.-Encontrar: 
xdx
5  4x  x2
Solución.- u  5  4x  x2 , du  (4  2x)dx . Luego:
 xdx 1  2xdx
2
1 (2x  4  4)dx
2
   
 5  4x  x 2
5  4x  x 2
5  4x  x2
1  (4  2x)dx 4 dx 1  du  dx
 2 2  2 2
 5  4x  x2 5  4x  x2 u 5  4x  x2
Completando cuadrados: 5  4x  x2  (x2  4x  5)  (x2  4x  4  4  5)
 (x 1  4x  4)  9  9 dx(x  2)  3  (x  2) . Equivalente a:
2 2 2 2

 u du 2
 2
1
 2
. Sea: w  x  2, dw  dx; a  3 . Entonces:
32  (x  2)2
 u du 2 
1 dw
1 u1 12
w
2 1
2 a
  2
   2 arcs e n  c
a w
2 2
 2
x2
  5  4x   2 arcs e n c
x 2 3
x2
Respuesta: 
xdx
  5  4x   2 arcs e n c
5  4x  x x2 2 3
dx
5.11.-Encontrar: 
2  3x  2x2
Solución.- Completando cuadrados se tiene:
3
2  3x  2x2  (2x2  3x  2)  2(x2  3 x 1)  2(x  x  9  25)
2

2 2 16 16
 2 3 9 25   2 
 2 (x  x  )   2 (x  3 )  ( )  2 (
2 5 5 )  (x  3 )2  , luego:
2

 2 16 16  4 4 4 4 
  dx
dx dx 1
 2  3x  2x2   2 (5 )2  (x  3
2 

2
 (5 4 )2  (x  3 4 )2
 4 4)
Sea: w  x  3 , dw  dx, a  5 
. Luego:
4 4
115
1 dx 1 dw 1 w 1 x  34
c  c
 
arcs e n arcs e n
   2 a 5
2 (5 4 )  (x  3 4 )2
2 2 a w
2 2
2
4
2 4x  3
 arcs e n c
2 5
dx
 2 arcs e n 4x  3  c
Respuesta: 
2  3x  2x2 2 5
dx
5.12.-Encontrar:  2
3x 12x  42
Solución.-
dx  dx 1 dx 1 dx 
   
 3x2 12x  42  3(x2  4x 14) 3  (x 2  4x 14) 3  (x2  4x  4 10)
x2
1 dx 1 dx 1 1 arc g c
  
3  (x  2)2 10 3  (x  2)2  ( 10)2 3 10 10
x2
Respuesta: dx  arc  g  c
 10
 3x
12x  42 2
30 10
5.13.-Encontrar: 3x  2
 x  4x  5dx
2

Solución.- Sea: u  x2  4x  5, du  (2x  4)dx , Luego:


3x  2 dx  3 xdx dx (x  2)  2 dx
2 3 2
 x2  4x  5  x2  4x  5  x2  4x  5  x2  4x  5  x2  4x  5
(x  2) dx dx 3 du dx
3
 x2  4x  5  6dxx2  4x  5 3 2 x2  4x  5  2  u dx4  x2  4x  5
3 du  A x2  4x  5  4
 4
2 u  (x2  4x  4) 1 2  (x  2)2 1
3
 A x2  4x  5  4 arc g(x  2)  c
2 3
Respuesta: 3x  2 dx  A x2  4x  5  4 arc g(x  2)  c
x 2
 4x  5 2

EJERCICIOS PROPUESTOS

Usando Esencialmente la técnica tratada, encontrar las integrales siguientes:

5.14.-  x2  2x  3dx 5.15.-  12  4x  x dx 5.16.-  x2  4xdx


2

5.17.-  x2  8xdx 5.18.-  6x  x dx 5.19.- 


(5  4x)dx
2

12x  4x2  8

116
(x 1)dx (2x  3)dx
5.20.- 
xdx
5.21.-  5.22.- x
27  6x  x2 3x  4x  3 2
 6x 15
2

5.23.- dx 5.24.- (2x  2)dx 5.25.- (2x  4)dx


 4x 2
 4x 10 x 2
 4x  9  4x  x2
2 (x  32 )dx 5.27.- (x  6)dx 5.28.- dx
 2x  20x  60
3  9x2 12x  8
5.26.- 5  4x  x2
2

5.29.- 3dx  5.30.- dx  5.31.- 5dx


 80  32x  4x 2  12x  4x  8 2  12x  x2
28dx
5.32.-  12  8x  4x dx 2
5.33.- x2  x  5 dx 5.34.-
4  x  2x  5
2

xdx
5.35.- 
(1 x)dx (2x  3)dx
8  2x  x 2
5.36.-
x2  4x  5 5.37.-  2
4x  4x  5
5.38.- (x  2)dx (2x 1)dx dx
x 2
 2x  2 5.39.-  5.40.-  2
x  6x
x2  8x  2
(x 1)dx
5.41.- 
x2  2x  2

RESPUESTAS
5.14.-  x  2x  3dx
2

Solución.- Completando cuadrados se tiene:


x2  2x  3  (x2  2x 1)  3 1  (x 1)2  4  (x 1)2  22
Haciendo: u  x 1, du  dx; a  2 , se tiene:

 x2  2x  3dx   (x 1)2  22 dx   u2  a2 du
1 1
 u u2  a2  a2A u  u2  a2  c
2 2
1 1
 (x 1) (x 1)2  22  22 A (x 1)  (x 1)2  22  c
2 2
1
 (x 1) x2  2x  3  2A (x 1)  x2  2x  3  c
2
5.15.-  12  4x  x dx
2

Solución.- Completando cuadrados se tiene:


12  4x  x2  (x2  4x 12)  (x2  4x  4 12  4)  (x2  4x  4) 16
 42  (x  2)2
Haciendo: u  x  2, du  dx; a  4 , se tiene:

12  4x  x2 dx   42  (x  2)2 dx   a 2  u 2 du 
1 1 u
 u a2  u2  a2 arcs e n c
2 2 a

117
1 1 (x  2)
 (x  2) 42  (x  2)2  42 arcs e n c
2 2 4
1 (x  2)
 (x  2) 12  4x  x  8 arcs e n
2 c
2 4
5.16.-  x  4xdx
2

Solución.- Completando cuadrados se tiene:


x2  4x  (x2  4x  4)  4  (x  2)2  22
Haciendo: u  x  2, du  dx; a  2 , se tiene:

 x2  4xdx   (x  2)2  22 dx   u  a du
2 2

1 1
 u u2  a2  a2A u  u2  a2  c
2 2
1 1
 (x  2) (x  2)2  22  22 A (x  2)  (x  2)2  22  c
2 2
(x  2) x2  4x  2A (x  2)  x2  4x  c
 2
5.17.-  x2  8xdx
Solución.- Completando cuadrados se tiene:
x2  8x  (x2  8x 16) 16  (x  4)2  42
Haciendo: u  x  4, du  dx; a  4 , se tiene:
1 1 2
 (x  4)2  42 dx  u  a du  2u u2  a2  2 a A u  u2  a2  c
2 2

1 1
 (x  4) (x  4)2  42  42 A (x  4)  (x  4)2  42  c
2 2
(x  4) x2  8x  8A (x  4)  x2  8x  c
 2
5.18.-  6x  x dx
2

Solución.- Completando cuadrados se tiene:


6x  x2  (x2  6x)  (x2  6x  9  9)  (x2  6x  9)  9  32  (x  3)2
Haciendo: u  x  3, du  dx; a  3 , se tiene:
1 1 2 u
 6x  x2 dx  32  (x  3)2 dx  a2  u2 du  2 u a2  u2  2 a arcs e n a  c
1 1 x 3
 (x  3) 32  (x  3)2  32 arcs e n c
2 2 3
9 x3
(x  3) 6x  x  arcs e n
2
c

2 2 3
(5  4x)dx
5.19.- 
12x  4x2  8
Solución.- Sea: u  12x  4x2  8, du  (12  8x)dx

118
(5  4x)dx (4x  5)dx
1 2(4x  5)dx 1 (8x 10)dx
 2

12x  4x  8  12x  4x  8 2  12x  4x2  8 2  12x  4x2  8
2
 
1 (8x 12  2)dx 1 (8x 12)dx dx
  
2  12x  4x 2  8

2 12x  4x2  8  12x  4x 2  8
1 (8x 12)dx dx 1 (8x 12)dx 1 dx
   
2  12x  4x  8  4(3x  x2  2) 2  12x  4x  8 2  3x  x  2
2 2 2

Completando cuadrados se tiene:


9 9 9 9
3x  x2  2  (x2  3x  2)  (x2  3x    2)  (x2  3x  )   2
4 4 4 4
1 1 2 32
 (x  3 )   ( )  (x  )
2

2 4 2 2
1 (8x 12)dx 1 dx
   
2 12x  4x2  8 2 ( 1 )  (x  3 )2
2

2 2
Haciendo: u  12x  4x  8, du  (12  8x)dx y w  x 3 , dw  dx , entonces:
2
2
1
w
1 u 1 c
2

 2  u  2  ( 1 )2  w2  2 1  2 arcs e n 1
1 du 1 dw
2 2 2
1 1
 u  arcs e n 2w  c  12x  4x2  8  arcs e n(2x  3)  c
12

2 2
xdx
5.20.- 
27  6x  x2
Solución.- Sea: u  27  6x  x2 , du  (6  2x)dx
 xdx 1  2xdx
2
1 (2x  6  6)dx
2
   
27  6x  x 2
27  6x  x 2
27  6x  x2
1  (2x  6)dx  dx 1  du  dx
 2 3 2 3
 27  6x  x2 27  6x  x2 u 27  6x  x2
Completando cuadrados se tiene:
27  6x  x2  (x2  6x  27)  (x2  6x  9  9  27)  (x2  6x  9)  36
 62  (x  3)2 , Luego:
 u du 3
1 dx
1 u 12
x3
 2 1
 2
   3arcs e n 6  c
62  (x  3)2 2 1
2
x3 x3
 u  3arcs e n
12
 c   27  6x  x2  3arcs e n c
6 6
5.21.- (x 1)dx
 3x  4x  3
2

Solución.- Sea: u  3x2  4x  3, du  (6x  4)dx


(x 1)dx 1 (6x  6)dx 1 (6x  4  2)dx 1 (6x  4)dx 1 dx
   
 3x2  4x  3 6  3x2  4x  3 6  3x2  4x  3 6  3x2  4x  3 3  3x2  4x  3

119
1 du 1 dx 1 du 1 dx
    2
6 u 3 3x  4x  3 6 u
   3
3(x  4 x 1)
2

3
1 du 1 dx
   2
6  u 9 (x  4 x 1)
3
Completando cuadrados se tiene:
4 4 4 4 4 4 5
x2  x 1  (x2  x  ) 1  (x2  x  )   (x  2 )2  ( 5 )2
3 3 9 9 3 9 9 3 3
16  du
u 1 dx 1 1 1
9
 )2  ( 5 )2 6 x  23
(x 2  A u 
9 5 5
  3 arc g 3 c
3 3
1 5 3x  2
 A 3x2  4x  3  arc g c
6 15 5
(2x  3)dx
5.22.-  2
x  6x 15
Solución.- Sea: u  x2  6x 15, du  (2x  6)dx
(2x  3)dx (2x  6)dx dx
(2x  6  9)dx 
 x2  6x 15   x2  6x 15   x2  6x 15  x2  6x 15  9
du dx

 u  9  x2  6x 15 , Completando cuadrados se tiene:
x2  6x 15  (x 2  6x  9) 15  9  (x  3)2  62  (x  3)2  ( 6 )2

du x3
 u  9 (x  3)2  ( 6)2  A x2  6x 15  9 6 arc g 6  c
dx 1

36 x3
 A x2  6x 15  arc g c
2 6
dx
5.23.-  2
4x  4x 10
Solución.- dx

 4x2  4x 10  4(x2  x  5 ) 4  (x2  x  5 )
dx dx 1 , Completando cuadrados:
 
2 2
5 1 5 1 12 9 1 3
x  x   (x  x  )    (x  )   (x  )2  ( )2
2 2

2 4 2 4 2 4 2 2
1 x  12 1 2x 1
dx 1 1 arc g
   arc  g c  c
4 (x 1 )2  ( 3 ) 2 3  6 3
43 2
2 2 2
(2x  2)dx
5.24.-  2
x  4x  9
Solución.- Sea: u  x2  4x  9, du  (2x  4)dx

120
dx
 2)dx  (2x  4  6)dx  (2x  4)dx
(2x  6 x
x  4x  9  x  4x  9
    4x  9
x  4x  9
2 2 2 2

du dx

 u 6
x 2
 4x  9
, Completando cuadrados se tiene:

x2  4x  9  (x 2  4x  4)  9  4  (x  2)2  5  (x  2)2  ( 5 )2 ,

du x2
 u  6 (x  2)2  ( 5)2  A u  6 5 arc g 5  c
dx 1

65 x2
 A x2  4x  9  arc g c
5 5
(2x  4)dx
5.25.- 
4x  x2
Solución.- Sea: u  4x  x2  9, du  (4  2x)dx
(2x  4)dx (2x  4)dx (2x  4  8)dx (2x  4)dx dx
   8
  4x  x2  4x  x2  4x  x2  4x  x2
4x  x2
 1 dx
  u du  8 2
, Completando cuadrados se tiene:
4x  x2
4x  x2  (x2  4x)  (x2  4x  4  4)  (x2  4x  4)  4  22  (x  2)2
  u du  8
1
dx  2u 8 arcs e n
x2
c
 1
2
2 2

22  (x  2)2
x2
 2 4x  x2  8 arcs e n c
2
2 (x  3 )dx
5.26.-  2 2
3 9x 12x  8
Solución.- Sea: u  9x2 12x  8, du  (18x 12)dx
2 (x  32)dx  2 1 (18x  27)dx  1 (18x  27)dx  1 (18x 12  39)dx
3  9x2 12x  8 3 18  9x2 12x  8 27  9x2 12x  8 27  9x2 12x  8
1 (18x 12)dx 39
 2   2   
dx 1 du 39 dx
  4 8
27 9x 12x  8 27 9x 12x  8 27 u 27 9(x2  x  )
3 9
1 du 39 dx
 
27  u 27  9  2 4 8
(x  x  )
3 9
Completando cuadrados se tiene:
4 8 4 4 8 4
x2    (x2  x  )    (x  2 )2  4  (x  2 )2  ( 2 )2
3 9 3 9 9 9 3 9 3 3
1  du 39  dx 1 39 1 x  23
  2  A u  arc g
27 u 27  9 (x  2 )2  (2 27 27  9 2 c
3 ) 3 23
3

121
1 13 3x  2
 A 9x2 12x  8  arc g c
27 54 2
(x  6)dx
5.27.- 
5  4x  x2
Solución.- Sea: u  5  4x  x2 , du  (4  2x)dx
(x  6)dx 1 (2x 12)dx 1 (2x  4  8)dx
 
 5  4x  x2 2 5  4x  x2 2  5  4x  x2
  
1  (2x  4)dx
4
1  du
4 
dx dx
 2    2 
 5  4x  x2 5  4x  x2 u 5  4x  x2
dx se tiene: 5  4x  x x  9 2 (x  2)2  32  (x  2)2
2
Completando cuadrados
1 du    4 arcs e n c
  4
2 u
 32  (x  2)2
u
3
x2
  5  4x  x2  4 arcs e n c
3
dx
5.28.-  2
2x  20x  60
Solución.- dx
dx 1 , Completando cuadrados se tiene:
 2x2  20x  60  2 x2 10x  30
x2 10x  30  (x 2 10x  25)  5  (x  5)2  ( 5 )2
1 dx 1 1 x5 5 arc g x  5  c
 
2 (x  5)2  ( 5)2

2 5
arc  g
5
 c 
10 5

5.29.- 
3dx
80  32x  4x2
Solución.- 
3dx  3dx 3 dx
 
 80  32x  4x2  4(20  8x  x2 ) 2  (20  8x  x2 )
Completando cuadrados se tiene:
20  8x  x2  (x2  8x  20)  (x2  8x 16  20 16)  (x2  8x  16)  36
 (x  4)2  62  62  (x  4)2
dx 3 x4
 arcs e n c
 2  2
3
6  (x  4)2 2 6

5.30.- 
dx
12x  4x2  8
Solución.- 
dx  dx 1 dx
 
 12x  4x2  8  4(x2  3x  2) 2  (x2  3x  2)
Completando cuadrados se tiene:

122
9 9 9 1
x2  3x  2  (x2  3x  2)  (x2  3x   2  )  (x2  3x  ) 
4 4 4 4
 ( 2 )  (x  )
1 2 3 2
2
12  dx 12 x  32 12
  arcs e n  c  arcs e n(2x  3)  c
1
( 1 2 )  (x  3 2 )2
2
2

5.31.- 
5dx
28 12x  x2
Solución.- dx
5dx , Completando cuadrados se tiene:
5
 28 12x  x2  28 12x  x2
28 12x  x2  82  (x  6)2
dx x6
 5 arcs e n c
 5 2
8  (x  6) 2 8

5.32.-  12  8x  4x dx
2

Solución.- Sea: u  x 1, du  dx; a  2

 12  8x  4x2dx   4(3  2x  x2 ) dx 2 3  2x  x2dx


Completando cuadrados se tiene:
3  2x  x2  (x2  2x  3)  (x2  2x 1)  4  22  (x 1)2
2

2 2  (x 1) dx  2 a  u du  2( u a  u  arcs e n )  c


2 2
1 2 2
a u
2 2

2 2 a
x 1
 (x 1) x2  2x  3  4 arcs e n c
2
5.33.- x 2
 x  5
dx
4
Solución.- Sea: u  x  1 , du  dx; a  1
2
Completando cuadrados se tiene:
x2  x  5  (x  1 )2 1
4 2
x x
2 5
dx  (x  12) 21dx  u2  a2 du
4
1 1
 u u2  a2  a2A u  u2  a2  c
2 2
1 5  1 A x  1  x2  x  5  c
 (x  1 ) x  x 
2

2 2 4 2 2 4
1 1
 (2x 1) x2  x  5  A x   x2  x  5  c
1
4 4 2 2 4
dx
5.34.-  2
x  2x  5

123
Solución.- Completando cuadrados se tiene:
x2  2x  5  (x2  2x  4) 1  (x  2)2 1
dx dx
 x2  2x  5  (x  2)2 1  arc g(x  2)  c

5.35.- 
(1 x)dx
8  2x  x2
Solución.- Sea: u  8  2x  x2 , du  (2  2x)dx  2(1 x)dx
(1 x)dx 1 du 1 u du   c  8  2x  x2  c
  2

 8  2x  x2 2  u 2 
1
u
5.36.- xdx
 x  4x  5
2

Solución.- Sea: u  x2  4x  5, du  (2x  4)dx


xdx 1 2xdx 1 (2x  4)  4
 x2  4x  5  2  x2  4x  5  2  x2  4x  5 dx dx
1 (2x  4)dx dx 1 du , Completando cuadrados se
 2  2
2  x2  4x  5  x2  4x  5 2  u  x2  4x  5
tiene: x2  4x  5 dx(x2  4x 1 4) 1  (x  2)2 1
1 du  A u  2 arc g(x  2)  c
 2
2 u  (x  2)2 1 2
1
 A x2  4x  5  2 arc g(x  2)  c
2
(2x  3)dx
5.37.-  2
4x  4x  5
Solución.- Sea: u  4x2  4x  5, du  (8x  4)dx
(2x  3)dx 1 (8x 12)dx 1 (8x  4)  8
 4x2  4x  5  4  4x2  4x  5  4  4x2  4x  5 dx
1 (8x  4)dx dx 1 du dx 1 du dx
2  2  2
4  4x 2  4x  5  4x2  4x  5 4  u  4x2  4x  5 4  u  4(x2  x  5 )
dx 4
1 du 1 , Completando cuadrados se tiene:
   2
4  u 2 (x  x  5 )
4
5 1
x  x   (x  x  ) 1  (x  1 )2 1
2 2

4 dx 4 1 2 1
1 du 1  A u  arc g(x  )  c
 
4  u 2 (x  1 )2 1 4
1
2 2
2
5.38.- (x  2)dx
x 2x  2
2

Solución.- Sea: u  x2  2x  2, du  (2x  2)dx

124
(x  2)dx 1 (2x  4)dx 1 (2x  2)  2 1 (2x  2)dx dx
  dx  
x  2x  2 2  x2  2x  2 2  x2  2x  2
2
2  x2  2x  2 x 2
 2x  2
1 du  dx 1 du dx
   

2 u  x  2x  2 2 u
2   (x 1)2 1
1 1
 A u  arc g(x 1)  c  A x2  2x  2  arc g(x 1)  c
2 2
(2x 1)dx
5.39.-  2
x  8x  2
Solución.- Sea: u  x2  8x  2, du  (2x  8)dx
(2x 1)dx dx
 x2  8x  2  (2xx2  8)8x7dx
2
 (2x  8)dx
  2
x  8x  2
 7  x2  8x  2
du dx

 u  7  (x2  8x 16) 18   u  7  (x  4)2  (3 2)2
du dx

A (x  4)  (3 2)  c
1
 A u  7
2(3 2) (x  4)  (3 2)

A (x  4)  (3 2)  c
72
 A x2  8x  2 
12 (x  4)  (3 2)
dx
5.40.- 
x2  6x
Solución.- Completando cuadrados se tiene:
x2  6x  (x2  6x)  (x2  6x  9)  9  32  (x  3)2
dx x3
 arcs e n c
 32  (x  3)2 3
(x 1)dx
5.41.-  2
x  2x  2
Solución.- Sea: u  x2  2x  2, du  (2x  2)dx
(x 1)dx 1 (2x  2)  4 1 (2x  2)dx dx
 dx  2
 x2  2x  2 2  x2  2x  2 2  x2  dx
2x  2 1  x2  2x  2
1 du dx 1 du  A u  2 arc g(x 1)  c
2 2  2
 u  x2  2x  2 2  u  (x 1)2 1 2
1
 A x2  2x  2  2 arc g(x 1)  c
2

125
CAPITULO 6

INTEGRACION POR SUSTITUCION TRIGONOMETRICA

Existen integrales que contienen expresiones de las formas: a2  x2 , a2  x2


x2  a2 , las que tienen fácil solución si se hace la sustitución trigonométrica
adecuada. A saber, si la expresión es: a2  x2 , la sustitución adecuada es:
x  a s e n ó x  a cos . Si la expresión es: a2  x2 , entonces: x  a sec

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx
1. Encontrar: 
 (4  x2 )3
Solución.- Dada le expresión: 4  x2 , la forma es: a2  x2 , la sustitución adecuada
x
es: x  a s e n  o sea: x  2s e n  dx  2 cos d . Además: s e n  . Una figura
a
auxiliar adecuada para ésta situación, es:

2
x


22  x2

dx dx

2 cos d 

2 cos d
 (4  x2 )3
 
(22  x2 )3 (22  22 s e n2  )3 3
 (22 (1 s e n 2  )
2 cos d 2 cos d 1 d
2 cos d   
1
       sec2  d
(22 cos2  )3 (2 cos ) 3
2 cos  2 cos 
3 3 2 2
4
1 1
 sec2  d   g  c . A partir de la figura triangular se tiene:
4  4
x 1 1 x
 g  , Luego:  g  c  c
4x 2 4 4 4 x 2

dx 1 x
Respuesta:   c
(4  x2 )3 4 4  x2
25  x2
6.2.-Encontrar:  dx
x
Solución.-

126
25  x2 52  x2
 x
dx  
x
dx , la forma es: a2  x2 , luego:

Sea: x  5s e n   dx  5 cos d , 52  x2  5 cos


Además: s e n 
x  
5  2 
5 x
2 2 5 cos  5 cos d  cos  d  (1 s e n2  )d
 x dx   5 s e n  5 s e n  5 s e n
d
 5  5  s e n  d  5 cos ec  5  s e n  d
s e n 5
x
 5A cos ec  co g  5 cos  c .
De la figura se tiene: 
52  x2
5
cos ec  , co g  25  x , luego:
2

x x 
5 25  x 
2 25  x 2
5  25  x 2

 5A  5  c  5A  25  x2  c
x x 5 x

25  x2 5 25  x  25  x2 c
2

Respuesta:  dx  5A
x x

6.3.-Encontrar: 
dx
(4x  x2 )3
Solución.- 4x  x2  (x2  4x)  (x2  4x  4  4)  4  (x2  4x  4)  22  (x  2)2

 (4x  x2 )3  ( 22  (x  2)2) 3 , la forma es: a  u ,
dx dx 2 2

Luego: x  2  2 s e n   dx  2 cos d , 22  (x  2)2  2 cos


x2
Además: s e n 
2 1
dx  2 cos d 1 d 1 sec2  d   g  c
 2 2 3
  
 23 cos3  4  cos2  4  4
( 2  (x  2) )
2
x-2

De la figura se tiene: 
4  (x  2)2  4x  x
2

x 2 1
Pero: g   g  c  x  2
, luego: c
4x  x 2 4 4 4x  x2
dx x2
Respuesta:   c
(4x  x )
2 3
4 4x  x2

127
x2dx
6.4.-Encontrar:  (a 2
 x2)
3
2

Solución.-
x2dx  x2dx , la forma es: a2  x2
 (a 2 2  ( a2  x2 )3
3

x ) 2

 x
Luego: x  a s e n , dx  a cos , a2  x2  a cos , además: s e n 
a
 a s e n  a cos d   a3 s e n  cos d  s e n  d
2 2 2 2
x dx 2

 ( a2  x2 )3  (a cos )3 3 cos cos 


2
cos2 
a
(1 cos  )d d
2

    d  s ec2 d  d   g    c
cos 
2
cos 
2

a
x


De la figura se tiene: a2  x 2
x x x
Pero: g  , además: s e n   y   arcs e n
a2  x 2 a a
x x
Luego: g   c   arcs e n c
a2  x2 a
2
x dx x x
Respuesta:    arcs e n c
(a2  x2 )3 a2  x2 a
dx
6.5.-Encontrar: 
x2 9  x
2

Solución.-
dx dx
 , la forma es: a 2  x2
 
x2 9  x x2 3  x
2 2 2

x
Luego: x  3s e n  , dx  3cos d , 32  x2  3cos , además: s e n 
dx 3cos d 1 d 1 1 3
     cos ec2 d   co g  c
x 2
32  x2 32 s e n 2  3cos 9 s e n2  9 9

3
x


De la figura se tiene: 9  x2

128
Pero: co g  9  x2 , luego: 1 co g  c   9  x2  c
x 9 9x
 9  x  c
dx 2

Respuesta: 
x2 9  x
2
9x

6.6.-Encontrar: 
2
x dx
9  x2
Solución.-
x2dx x2dx
 9  x2   32  x2 , la forma es: a  x
2 2

x
Luego: x  3s e n , dx  3cos d , 32  x2  3cos , además: s e n 
3
Usaremos la misma figura anterior, luego:
x2dx  3 s e n  3cos d (1 cos 2 )d
2 2
2

 32  x2  3cos  9  s e n  d  9
 2
9 9 9 9 9 9

2
   cos 2 d    s e n 2  c    2 s e n cos  c
2 2 4 2 4
9 9 x 9  x2
   s e n  cos  c , de la figura se tiene que: s e n   , cos  y
2 2 3 3
x
  arcs e n , luego es equivalente:
3
9 x 9 x 9  x2  c  9  2 
 arcs n x  9  x   c
 arcs e n 
2 3 43 3 e
2 
 3 9 

x2dx 9 x 2 

Respuesta:    arcs e n  9  x   c
2 3 9 
9x 2
 
6.7.-Encontrar:  x2  4 dx
Solución.-
 x2  4 dx   x2  22 dx , la forma es: x2  a2
x
Luego: x  2 sec , dx  2 sec g d , x2  22  2 g , además: sec 
2
 x  2 dx   2 g 2 sec g d  4sec g 2 d  4 sec (sec2  1)d
2 2

 4 sec3  d  4 sec  d


sec g 1
Se sabe que: sec3 d   A sec   g c , luego lo anterior es
2 2 
equivalente a:

129
1 1 
4 sec g  A sec  g  4A sec  g  c
2 2 
 
 2 sec g  2A sec  g  4A sec  g  c
 2 sec g  2A sec   g  c x
x2  2 2

De la figura se tiene: 
x 2
sec  , g  x  4 , luego:
2

2 2
x x 4
2
x
 2A  x  4  c  x x  4  2A x  x  4  c
2 2 2
 2
2 2 2 2 2 2

x x2  4
  2A x  x2  4  2A 2  c
2
x2  4
Respuesta: 
x
x 2
 4 dx   2A x  x2  4  c
2
6.8.-Encontrar:  2
2
x dx
x 16
Solución.-
x2dx x2dx
 x2 16   x2  42 , la forma es: x  a
2 2

x
Luego: x  4 sec t, dx  4 sec t gtdt, x2  42  4 gt , además: sec t 
4
x2dx 4 sec t( 4 sec t  gt dt)
2 2

 x2  42 

4  gt  16 sec3 tdt
1 1 
 16 sec t gt  A sec t  gt  c  8sec t gt  8A sec t  gt  c
2 2 
 



x
x2 16
De la figura se tiene:

x 4
sec t  , gt  x 16 , luego equivale a:
2

4 4
16
2

 8A  x 16  c  x 16  8A x x 16  c


x 2 x 2 2
x x
84 4 4 4 2 4
x 2 x 2
 x 16  8A x x2 16  8A 4  c  x 16  8A x x2 16  c
2 2

130
x2dx
Respuesta: 
x 2
 x 16  8A x x2 16  c
x 16 2 2
dx
6.9.-Encontrar: 
x x2 1
Solución.-
dx dx
 , la forma es: x2  a2
x x2 1
x x2 12
Luego: x  sec t, dx  sec t gtdt, x2 12   gt , además:
dx sec t gt dt
x x2 1
 
sec t gt   dt  t  c ,
x
x2 1


1

De la figura se tiene:
Dado que: sec t  x  t  arcsec x , luego:
t  c  arc sec x  c
dx
Respuesta:   arc sec x  c
x x2 1
6.10.-Encontrar: 
dx
( 4x  24x  27 ) 3
2

Solución.- 
 
3
dx dx dx
 2 3
  2
( 4x  24x  27 ) 4(x  6x  27 )3 43 x2  6x  27
4 4
1 dx , Se tiene:
 
8 (x 2  6x  27 )3
4
27 27 27
x  6x 
2
 (x  6x 
2
)   (x 2  6x  9)  9
4 4 4
9
 (x2  6x  9)   (x2  6x  27 )  (x  3)2  ( 3 )2 , la expresión anterior equivale a:
4 4 2
1 dx 1 dx

8 ( x  6x  27 )3 8 
2
 
3
, siendo la forma: u 2  a 2 , luego:
4 (x  3)2  ( 3 )2 
 2
 x3
x  3  3 sec t, dx  3 sec t gtdt , además: sec t 
2 2 3
 2 x-3
x 6 2 27
4

 
3 131
2
De la figura se tiene:

x x2 16 , luego equivale a:


sec t  , gt 
4 4
3 sec t gtdt 1

8 3   23 2 3  8 32  g 2t  18 cos
1 dx 1 1 1 sec tdt 1
8 g t s e nt 2 t
(x  3)  ( )2 
2
( 2)
3
 2   22 1 1 cos2 t
1
1 cos tdt 1 (s e n t)2 cos tdt  1 (s e n t)  c   c
 
18  (s e n t) 18 

 

1
2
18 18 (s e n t)
1
 cos ect  c , como: cos ect  x3
, entonces:
18 x  6x  27
2

4
1 x 3 c
1 x3 1 x3
  c  c
18 x2  6x  27 18 4x2  24x  27 18 4x2  24x  27
4
4 2
1 x 3
  c
 9 4x  24x  27
2

dx 1 x 3
Respuesta:   c
( 4x  24x  27 )
2 3 9 4x  24x  27
2

dx
6.11.-Encontrar: 
(16  x2 )4
Solución.-
dx dx

 (16  x2 )4  (42  x2 )4
Luego: x  4 gt, dx  4 sec2 tdt, 42  x2  4 sec t , además: gt x
4
cos2 tdt  1
2
dx 4sec tdt 1 dt 1 (1 cos 2t)
  
  4 sec
4 4
t 64  sec2 t 64  64  2
dt
(4  x )
2 2 4

1 1 1 1
 dt  cos 2tdt  t s e n 2t  c
128  128  128 256
Como: gt  x 4  t  arc g x 4 , s e n 2t  2 s e n t cos t ; luego:
1 1 x
t  s e n 2t  c  2 4 8x , Se tiene:

128 256 16  x 16  x
2 2 16  x2
1 1 x
arc g x 1 8x  c  arc g x  c

4 256 16  x2 4 32(16  x2 )
128 128

132
1 x x
Respuesta: dx  arc g  c


(16  x2 )4 128 4 32(16  x2 )
x2dx
6.12.-Encontrar:  2
(x 100)
3
2

Solución.-
x2dx x2dx
 (x2   x2 102 )3 ,
3

100) ( 2

x
se tiene: x  10 gt, dt  10 sec2 tdt , x2 102  10 sec t ;además: gt  , luego:
10
s e n2 t
2
x dx 102  g 2t(10 sec2 t )dt  g tdt
2
s e n2 t
 (     dt 
2
cos t dt
x2 102 )3 ( 103 sec 3 t) sec t 1 cos t
cos t
(1 cos2 t) dt

cos t dt cos t  cos tdt   sec tdt  cos tdt  A sec t   gt  s e n t  c
100  x2 x x
Como: sec t  , gt  , además: s e n t 
10 10 100  x2
100  x2 x x
100  x2  x x
 A    c  A  c
10 10 x2 100 10 x2 100
x x
 A 100  x  x  2  A10  c  A 100  x  x  2 c
2 2

x 100 x 100
2

Respuesta:  2 x dx
x
 A 100  x2  x  c
(x 100)
3
2
x 100
2

Nota: En los ejercicios 6.11 y 6.12 se ha omitido la figura (triángulo rectángulo).


Conviene hacerla y ubicar los datos pertinentes. En adelante se entenderá que el
 (x 2x2dx
estudiante agregará este complemento tan importante.
82 )
3

6.13.-Encontrar:
2

Solución.-
x2dx  x2dx
 2 2  2 23, 3

(x  8 ) ( x 8 )
2

x
x2  82  8sec t además: gt  , luego:
se tiene: x  8 gt, dt  8sec2 tdt ,
8
2
x dx 8  g t(8 sec t )
2 2 2 g t
2

( x2  82 )3  3 sec 3 t
 dt   dt  sec tdt cos tdt
8 sec t

133
x x
 A sec t   gt  s e n t  c , como: sec t  x  64 , gt  , s e n t 
2

8 8 x2  64
Se tiene como expresión equivalente:

x2  64  x  x
 c  A x2  64  x x
 A  c
8 8 x2  64 8 x2  64

x
 A x  64  x  c
2

x2  64
2

Respuesta:  2x dx2  A x2  64  x 


x
3 c
(x  8 ) 2
x  64
2

dx
6.14.-Encontrar: 
( 3  x 2 )4
2

Solución.- se tiene: x  3 gt, dx  3sec2 tdt , 32  x2  3sec t , además:


x
 gt 
3 1 dt 1 1 1
  3 sec t dt     cos tdt  t  cos 2tdt
2 2
dx
( 34  sec 4 t 33 sec2 t
32  x2 )
4
27 54 54
1 1 1 1 1 1
 t s e n 2t  c  t  2 s e n t cos t  c  t  s e n t cos t  c
1
54 108 54 108 54 54
x x
Como: gt   t  arc g , además: s e n t  x
, cos t 
3
3 3 9  x2 9  x2
1 x 1 x 3 1 x x
 arc g   c  arc g  c
x 3 18(9  x )
2
54 3 54 9  x 9 1 x
2 2
x 54
Respuesta: dx  arc g  c
 2 2 4
( 3 x ) 54 3 18(9  x2 )
dx
6.15.-Encontrar:  2
x  4x 13
Solución.- Completando cuadrados se tiene:
x2  4x 13  (x2  4x  ) 13   (x2  4x  4) 13  4  (x  2)2  32
Se tiene: x  2  3 gt, dx  3sec2 tdt , 32  x2  3sec t
(x  2)2  32  x  4x 13  3sec t ,
2

x2
Sea: x  2  3 gt, dx  3sec2 tdt ;además: gt  , luego:
3
dx  3 sec tdt 2

 (x  2)2  32

3sec t
 sec tdt  A sec t  gt  c

134
x2  4x  13 x2
De la figura se tiene:
sec t  x2  4x 13 ,  gt  x  2 , luego: 
3 3 3
x2  4x 13 x  2 x2  4x 13  (x  2)
 A   c  A c
3 3 3

 A x  4x 13  (x  2)  c
2

dx  
Respuesta:  2  A x  4x 13  (x  2)  c
2

x  4x 13
6.16.-Encontrar:  1 4x dx
2

Solución.-
 1 4x2 dx   12  (2x)2 dx
1 2x
Se tiene: 2x   gt, 2dx  sec2 tdt  dx  sec2 tdt , Además: gt 
2 1
1 1 1
12  (2x)2 dx   12  g 2t sec dt  sec t sec tdt 
 2 2 
2 2 3
sec tdt
2
1 1
 sec t gt  A sec t gt  c ,
4 4

De la figura se tiene: 1 4 x2 2x

2
sec t  1 4x ,  gt  2x 
1
1 1 1
 1 4x 2x  A 1 4x2  2x  c
2

4 4

Respuesta:  1 4x2 dx 
1 1
1 4x2 2x  A 1 4x2  2x  c
4 4

EJERCICIOS PROPUESTOS:

Utilizando esencialmente la técnica de sustitución por variables trigonométricas,


encontrar las integrales siguientes:
6.17.-  6.18.-
dx dx
4  x2
 a2  x2 6.19.- 
x2  a2

135
dx dx dx
6.20.-  6.21.-  2 2 6.22.-  2 2
x a2 2
a
x dx a
x dx
6.23.- dx 6.24.- 6.25.-
 2  2 
x x 9 x x 2 x 1 x2
x2dx x3dx
x2  9
6.26.-  6.27.-
 6.28.- 
x2
1 dx 2  x2 xdx dx
6.29.- 6.31.-
x 6.30.- 
x2 1 x 4  x2
4x2 16 x dx
2

6.32.-  a  x dx 6.33.-  a  x dx 6.34.- 


2 2 2
x dx
dx dx x22 a2
6.35.- 6.36.- x dx
x 2 x2  9  5  4x2 6.37.- 
(4  x 2 )
3
2

dx
6.38.-  x 5  x dx 6.40.-  x3 a x  b dx
2 2 2 2

6.39.- 
2

dx x2  3
4 dx
6.43.-  x3
6.41.- 6.42.- x
dx
  (x 2
a ) 2 2
a2 x2  b2
x 2
2
xdx  a2
6.44.- x3dx
2x2  5
x a 2  x2 6.45.-  6.46.- 
2 dx 3x2  5
xdx dx
x2 100
6.47.-  dx 6.48.-  6.49.- 
x x2 x  2
2
x 9  x2
xdx dx
x2  a2
6.50.-  dx 6.51.-  6.52.- 
x a2  x2 1 4x2
dx
6.53.-  6.54.-  6.55.- 
dx xdx
2 2
4  x2 4  x2 x a x
6.56.- (x 1)dx dx dx

 4  x2 6.57.-  2  5x2 6.58.- 


(a 2 2 x 2 )
3
2

dx
6.61.- 
x2dx x dx
 6.60.- 
6.59.-
4  (x 1)2 2x  x2 17  x2
x2dx dx (2x 1)dx
6.63.- 
6.62.-  (x 2  2x  5)
3
6.64.- 
(4x2  2x 1)3
2
21 4x  x 2


(x 1)dx
6.65.-  6.66.-  6.67.- 
dx xdx
(x 1) x  3x  2
2
x2  2x  5 2x  x2
6.68.- (x 1)dx dx xdx
 6.69.-  6.70.- 
x2  4x  3 x2  2x  8 x2  4x  5

136

RESPUESTAS
6.17.-  4  x
2

Solución.- 2
x


4  x2
Se tiene: x  2s e n  , dx  2 cos d , 4  x2  2 cos

 4  x2   2 cos 2 cos d  4 cos2 d  2  s e n 2  c  2  2 s e n  cos  c

x x 4  x2
 2 arcs e n  c
2 2
6.18.- 
dx
a2  x2
Solución.- se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a2  x2  a cos
 a cos d x
 a2  x2   a cos  d    c  arcs e n a  c
dx

dx
6.19.-  2 2
x a
Solución.- se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , x2  a2  a sec
   a sec  d  1 d  1   c  1 arc g x  c
2
dx dx

 x2  a2  dx( x2  a 2 ) 2 a 2 sec2  a a a a
6.20.-
x 2
 a2 x
Solución.- x2  a 2

a
Se tiene: x  a sec , dx  a sec g d , x2  a2  a g
dx

 dx

 a sec  g  d   
1
1 sec d   cos ec d
 x2  a2  ( x2  a2 )2 a  g 
2 2
a  g a
1 1 
 A cos ec  co g  A x  a c
a a x a
2 2
x  a2
2

1 1 1
 A x  a  c  A (x  a)  c  A x  a  c
2

a x 2  a2 a x a
2 2
2a xa
dx
6.21.-  2 2
x a
Solución.-
x2  a
2
x


a
137
Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , x2  a2  a sec
  a sec  d   A  
2
dx
 x2  a2 a sec
sec  d   sec   g c 
 
x2  a2  x  c  A x2  a2  x
 A  c  A x  x  a  Aa  c
2 2

a a a

 A x  x  a  c
2 2

dx
6.22.-  2 2
x a
x
Solución.- x2  a 2

a
Se tiene: x  a sec , dx  a sec g d , x2  a2  a g
dx  a sec g d 
 x a
2 2

a g sec d  A sec  g  c
x x2  a2  c  A x  x2  a2
 A   c  A x  x  a  c
2 2

a a a
dx
6.23.-  2
x x 9
Solución.-
Se tiene: x  3sec , dx  3sec g d , x2  9  3 g

dx  3sec   g d  1 d  1   c  arc sec x  c
x x2  9 3sec 3 g 3 3 3
3

6.24.- 
dx
x x2  2
Solución.- 
Se tiene: x  2 sec , dx  2 sec gd , x2  2  2 g
dx 2 sec  g d 2 2 2 2
 xc
x x 22 2 sec 2  g

2
 d  2
c
2
arc sec
2

dx
6.25.- 
x 1 x2
Solución.- 1  x 2 x


1
138
Se tiene: x   g , dx  sec2  d , 1 x2  sec
dx sec 2  d
 x 1 x2   g sec  s edn   cos ec d  A cos ec  co g  c
1 x2 1 1 x2 1
 A   c  A c
x x x
x2dx
6.26.- 
1 x2
Solución.- 1
x


1 x2
Se tiene: x  s e n  , dx  cos d , 1 x2  cos
x2dx s e n 2  cos d 1 1
  d    s e n 2  c

2

 1 x2  cos
s e n
2 4
1 1 arcs e n x x
   s e n  cos  c   1 x2  c
2 2 2 2
x3dx
6.27.- 
2  x2 2 x
Solución.-

2  x2

Se tiene: x  2s e n  , dx  2 cos d , 2  x2  2 cos



x3dx 2 2 s e n3  2 cos d cos3 
 2  x2
  2 cos
 2 2  s e n 3
 d   2 2 ( cos 
3
)c
2 2
2  x2 ( 2  x 2 )3
 2 2 (  )  c   2(2  x ) (2  x ) 2  x  c
2

2 3( 2)3  3
x2  9
6.28.-  dx
x
Solución.-
Se tiene: x  3sec , dx  3sec g d , x2  9  3 g

x2  9 3 g 3sec  g d
 x dx   3sec
 3 g 2 d  3 (sec2  1)d
x
 3 sec 2  d  3 d  3 g  3  c  x  9  3arcsec  c
2

139
dx
6.29.- 
x 4x2 16
Solución.-
x x2
Se tiene:  sec , dx  2 sec g d , 1   g
2 4 
dx 1 dx 1 2sec  g d  1 1
 x 4x2 16 4 

 
c
x ( x ) 1 4  2sec g
2   d 
4 4
2
1 x
 arc sec  c
4 2
x2 1
6.30.-  dx
x
Solución.-
x2 1 x


Se tiene: x   g , dx  sec2  d , x 1  sec
2
1
x2 1 sec sec  d
2
d  1

 x dx    g

cos2
 s e n 
A  g 2 
cos 
 c , o bien:


1
  A x2 1 1 1
 A cos ec  co g c   c
cos x x 1
 x2 1

x2 1 1
 A  x2c1
x

6.31.- 
dx

x2 4  x
2

Solución.- 2
x


4  x2
Se tiene: x  2s e n  , dx  2 cos d , 4  x2  2 cos
dx 2 cos d 1 1
   cos ec2 d   co g  c
x 2
4  x2 4s e n 2  2 cos 4 4

 4  x2  c
4x
6.32.-  a  x dx
2

Solución.-
a x


a  x2

140
Se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a  x2  a cos

 a  x2 dx   a cos a cos d  a cos2  d


a a a x x 2 2
  s e n cos  c  arcs e n  a x c
2 2 2 a 2
6.33.-  a  x dx
2 2

Solución.-
Se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a2  x2  a cos

 2
a2  x2 dx   a cos a cos d  a2  cos2  d
2 2
a x
a a s e n  cos  c  arcs e n  x a2  x2  c
2
 2 2 a 2
x2dx
6.34.-  2 2
x a
Solución.-
x2  a
2
x


a
Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , x2  a2  a sec
x2dx a2 g 2 a sec 2  d s e n2 
d
 x2  a2    a2  g  sec d  a2  cos3 
2

a sec
(1 cos  )
2

a 2
d  a 2 sec3  d  a2 sec
 d
cos 3

 sec g 1 
 a2  A sec  g  a2A sec  g  c
 2 2 
 
2 2
a a
 sec g  A sec   g  a2A sec   g  c
2 2
a2 a2
 sec g  A sec  g  c
2 2 
a x a
 a 2 x  a x  A x  a   c  x x  a  A x2  a2  x  c
2 2 2 2 2 2 2 2

2 a a 2 a a 2 2
dx
6.35.- 
x2 x  9
2

Solución.-
x2  9 x


3

141
Se tiene: x  3 g , dx  3sec2  d , x2  9  3sec 
1
  3 sec  d  1 sec d  1 cos d   c
2
dx
 x2 x2  9 9 g 3sec 9  g 
9 s e n2  9 s e n
2

2


 x2  9  c
9x
dx
6.36.- 
5  4x2
Solución.-  

Se tiene: x  5 s e n  , dx  5 cos d , (5 ) 2  x 2  5 cos


4 4 4 4

5
4 cos d
dx 1 dx 1 1 1
 c
 5  4x2 2  5 4  x2 2  
   d  
5 cos 2 2
4
1 x 1 2x
 arcs e n  c  arcs e n c
2 5 2 5
 (4 x2dx
4
2 3
x)
6.37.-
2

Solución.-
2
x


4  x2
Se tiene: x  2s e n  , dx  2 cos d , 4  x  2 cos
2

x2dx 
 
x2dx  4 s e n 2  2 cos  d   g 2 d  (sec2  1)d
 (4  x ) 
2 3 2
 8 cos 3   
(4  x2 )3
x x
  g    c   arcs e n  c
4  x2 2

6.38.-  x2 5  x dx
2

Solución.-
Se tiene: x  5s e n  , dx  5 cos d , 5  x2  5 cos
25
     
2
5 cosd  25  s e n  cos d  4  s e n 2 2d
2 2
x 5 x dx 5s e n 5 cos 2 2

25 25 25 25 25
 (1 cos 4 )d    s e n 4  c    (2 s e n 2 cos 2 )  c
8  8 32 8 32
25 25
  2s e n cos 2 (cos   s e n  )  c
2 2

8 32  

142


25 25
  s e n  cos3   s e n3  cos )  c
8 16  
25  x x( 5  x2 )3 
 x3 5  x
2
 arcse n  c
5
2  25 25 
dx
6.39.- 
x4 x  3
2

Solución.-
x2  3 x


3

Se tiene: x  3 g , dx  3 sec2  d , x2  3  3 sec



3 sec  d 1 sec d 1 cos  d 1 (1 s e n  ) cos d
2 3 2
dx
      
x 4
9 g  g 4 s e n4  s e n 4 
x2  3 3 sec 9 9 9
3
4
 2 2

1 1 x  3  x  3 
1 cos4d 1 cos d2    cos ec3  cos ec  c    c
 9  s e n   9  s e n  27 9 9x  3x 
 
6.40.-  x3 a x  b dx
2 2 2

Solución.-
Se tiene: ax  b g , adx  b sec2  d , a2 x2  b2  b sec
3 5
b b b
 x 3 a2 x2  b2 dx 
 3
 g  b sec sec  d   g 3 sec3  d
3

a
2

a4
a
 b5  g 2 sec2  g sec d  b5 (sec  1) sec2  g sec d
2

a45  a 4 
b b 5
b5 sec5  b5 sec3 
  sec  g sec  d  4  sec  g sec d  a4 5  a4 3  c
4 2

a  ( a2 x2  b2 )5 ( a2 xa2  b2 )3 
b54
(a2 x2  b2 ) (a2 x2  b2 ) b2 2 2
5 3

    c   c
5b5 5a4 3a4
a 4 
3
3b

6.41.- 
dx

x2 x  a
2 2

Solución.-
x2  a
2
x


a

Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , x2  a2  a sec

143


dx   a sec  d
2
1   d
sec 
1

cos d
d

x 2
x2  a2 a2 g 2 a sec a 2  g 2 a2 s e n2 
1 cos ec 1
  co g cos ec d   c x2  a2  c
a2 a2 a2 x
dx
6.42.-  2
(x  a 2 )2
Solución.-
x 2  a 2
x


a
Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , x2  a2  a sec

dx

 dx  2 d 1
  a sec    cos2  d 
1

1 s e n 2
c
 (x2  a2 )2  ( x2  a2 )4 a 4 sec 4  a3 2a 3
2a 3
2
1 1 x 1
    c  arc g  x a 
 c
1 2 s e n  cos 
3 3 3 3 x2  a2 x2  a2 
2a 2a 2 2a a 2a  
1 x 1

 arc g  ax   c


3

3
x2  a2 
2a a 2a  
6.43.-  x3 a x  b dx
2 2 2

Solución.-
Se tiene: ax  b sec , adx  b sec g d , a2 x2  b2  b g
3 5
b b b
 x a x  b dx   a3 sec  b g a sec  g d  a4  sec  g  d
2 2 2 3 4 2
3

5 5 5
b sec4  (sec2  1)d  b sec4  sec2  d  b
 4  4  4 
sec2  sec2  d
a a a
 b5 (1 g 2 )2 sec2  d  b 5 (1 g 2 ) sec2  d
a4  a 4 
 b (1 2 g    g  ) sec  d  b5 (1 g 2 ) sec2  d
5 2 4 2

a45  a 4  b 5
b  g  sec  d   g  sec  d  
2 2 4 2
 g3   g5 

   c
4    a4  3 
a 5 
 
b5  1  a2 x2  b2 1  a2 x2  b2  
3 5


 4       c
a 3  b  5 b  

6.44.- 

144
  dx   

x2 a  x
2 2
Solución.-

145
Se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a2  x2  a cos
dx a cos d 1 1 co g  c
 2 2 2   a2 s e n2  a cos a2 cos ec  d   a2
2

x a x
1 cos  2 2 
 2  c   12  a  x   c
a s e n a  x 
 
2x2  5
6.45.-  dx
x
Solución.-
Se tiene: 2 x  5 sec , 2dx  5 sec g d , 2x2  5  5 g
 5
5 g sec  g d
2x2  5

2
 dx   5  5   g 2 d  5  sec 2  d  5  d

x sec
 2
 5 g  5  c  2x2  5  5 arcsec 2 x  c
3

6.46.- 
3
x dx
3x2  5
Solución.-  
Se tiene: 3 x  5 sec , 3dx  5 sec gd , 3x2  5  5 g
 x3dx ( 5 sec )3 5 sec  g d
5 5  sec  d
4
 3 3
 2
3x  5 5  g 9
3
5 5 5 5
 9  sec  sec  d  9  sec 2  (1  g2 )d
2 2

5 5  5 5  g  
 sec2  d  sec2  g 2 d   g  3 c

9     9  3 
5 
 ( 3x2  5 )3   c

  3x2  5 
9   15 
x2 100 dx
6.47.- 
x
Solución.- 
Se tiene: x  10 sec , dx  10 sec g d , x 100  10 g
2

x2 100 10 g 10 sec  g d


 x dx   10sec  10 g 2 d  10 sec2  10 d
x
 10( g   )  c  x 100 10 arcs e n  c
2

10

146
dx
6.48.- 
x2 x  2
2

Solución.- x
x2  2

2
 
Se tiene: x  2 sec , dx  2 sec gd , x2  2  2 g

dx

 2 sec  g d  1 cosd  1 s e n   c  1 x2  2  c
x 2
x2  2 2sec 2  2 g 2 2 2 x

 x2  2  c
2x
dx
6.49.- 
x 9  x2
Solución.- 3
x


Se tiene: x  3s e n  , dx  3cos d , 9  x  3cos 2
9  x2
dx 3cos d 1 1
   cos ec d  A cos ec  co g  c
 3s e n  3cos
x 9x 3 3
2

1 3  9  x2
 A c
3 x

x2  a2
6.50.-  dx
x
Solución.- x 2  a 2
x


a

Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d ,
x2  a2  a sec
x2  a2 sec3  d sec2  sec
a sec  a d
 x dx   a g a sec  d  a  g  g 
2

 a(1 g  ) secd  asecd  asec g d


2

 g  g
x2  a2  a
aA cos ec  co g  a sec  c  aA  x2  a2 c
x

147
6.51.- 
xdx
a2  x2
Solución.-
Se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a2  x2  a cos
xdx a s e n a cos
 a  x 
2 2 d  a  s e n  d   a cos  c  
a2  x2
c
dx a cos
6.52.- 
1 4x2
Solución.-
Se tiene: 2x  s e n  , 2dx  cos d , 1 4x2  cos
1 cos d  d    c  arcs e n 2x  c
1 1 1
 1 4x2  2 cos
dx
2  2 2
dx
6.53.- 
4  x2
Solución.-
Se tiene: x  2 g , dx  2 sec2  d , 4  x2  2 sec
2 sec  d
2
dx
 4  x2   2 sec  sec d  A sec  g  c  A 4  x  x  c
2

6.54.- 
xdx
4  x2
Solución.-
Se tiene: x  2 g , dx  2 sec2  d , 4  x2  2 sec
2 g 2 sec  d
2
xdx
 4  x2   2 sec  2 g sec d  2 sec  c  4  x2  c
dx
6.55.- 
x a2  x 2
Solución.- a 2  x 2
x


a
Se tiene: x  a g , dx  a sec2  d , a2  x2  a sec
1
a sec  d 1 sec d   cosec d
2
dx
 x a2  x2   a g a sec a  g a
1 1 a 1
 A cos ec  co g  c  A a  x   c  A a  x  a  c
2 2 2 2

a a x x a x
(x 1)dx
6.56.- 
4  x2
Solución.-

148
Se tiene: x  2s e n  , dx  2 cos d , 4  x2  2 cos
(x 1)dx xdx dx  2 s e n 2 cos d  2 cos d
   
 4  x2  4  x2  4  x2  2 cos  2 cos
x
2  s e n  d   d  2 cos    c   4  x  arcs e n  c
2

2
dx
6.57.- 
2  5x2
Solución.-   
Se tiene: 5 x  2 s e n , 5dx  2 cos d , 2  5x2  2 cos
2
cos d
dx 5 5 5

5
 2  5x2
 
2 cos

5
d 
5
  c  arcs e n
5
5 xc
2
dx
6.58.-  (a 2
 x2)
3
2

a
Solución.-  x


a2  x2
Se tiene: x  a s e n  , dx  a cos d , a  x  a cos 2 2
1 1
dx dx a cos d   sec 2  d   g  c
 (a 2  x 2 )  ( a2  x2 )3  a 3 cos3  a2
 
3
2
a2
x
 c
2
a a2  x2
dx
6.59.-  4  (x 1)2
Solución.-
Se tiene: x 1  2 s e n  , dx  2 cos d , 4  (x 1)2  2 cos
dx 2 cos d x 1
 4  (x 1)2    2 cos   d    c  arcs e n  c
 2
6.60.- 
2
x dx
2x  x2
Solución.-
Se tiene: x 1  s e n   x  s e n  1, dx  cos d , 1 (x 1)2  cos
Completando cuadrados se tiene:
2x  x2  (x2  2x)  (x2  2x 1) 1  1 (x 1)2 , luego:
x2dx x2dx (s e n 1)2 cos d
 2x  x2  1 (x 1)2 
 
cos   (s e n  1)2 d

149


1 1
  s e n 2  d  2  s e n  d    d 2  d  2 cos 2 d  2  s e n  d    d
3 1 3 1
 d  cos 2 d  2 s e nd    s e n 2  2 cos  c
2 2  2 4
3 1 3 1
   s e n  cos  2 cos  c  arcs e n(x 1)  (x 1) 2x  x2  2 2x  x2  c
2 2 2 2
x2dx
6.61.- 
17  x2
Solución.-
Se tiene: x  17 s e n  , dx  17 cos d , 17  x2  17 cos
x2dx 17 s e n2  17 cos d 17 17
 17  x2 
   17  s e n 2
 d  
d  
cos 2 d
17 cos 2 2
17 17 17 17
   s e n 2  c    s e n cos  c
2 4 2 2
17
 arcs e n
x
 17 x 17  x2  c  17 arcs e n x  1 x
17  x2  c
2 17 2 17 17 2 17 2

6.62.- 
x2dx
21 4x  x2
Solución.-
Se tiene: x  2  5s e n   x  5s e n   2, dx  5 cos d , 52  (x  2)2  5 cos
Completando cuadrados se tiene:
21 4x  x2  (x2  4x  4  4)  21  (x2  4x  4)  25  52  (x  2)2 , luego:
  (5s e n   2) 5 cos d   (5s e n   2) d

2
x2dx  x2dx 2

 21 4x  x 2  5  (x  2)
2 2
5 cos
1 cos 2
  (25s e n   20 s e n   4)d  25
2
2 d  20  s e n  d   4 d
25 25 25 25
 d  cos 2d  20 s e nd    s e n 2  20 cos  4  c
2  2   2 4
33 25
  s e n cos  20 cos  c
2 2
33 x  2 25 x  2  21 4x  x2   2 
 arcs e n     20 21 4x  x   c
2
 5 2 5 5   5 
   
33 x2 x2
 arcs e n  21 4x  x2 (  4)  c
2 5 2
33 x2 x  6
 arcs e n  21 4x  x2 ( )c
2 5 2

150
dx
6.63.-  (x 2
 2x  5)
3
2

Solución.- 
x 2  2 x  5 x 1


2
Se tiene: x 1  2 g , dx  2 sec  d , (x 1)  2  2 sec
2 2 2

Completando cuadrados se tiene:


x2  2x  5  (x2  2x 1)  5 1  (x2  2x 1)  4  (x 1)2  22 , luego:
dx dx 2 sec2  d 1 1
 
 23 sec3    cosd  s e n  c
 (x2  2x  5) 3
2 3
(x 1)  2 
2 2
4 4
1 x 1
4 2 c
x  2x  5
(2x 1)dx
6.64.- 
(4x2  2x 1)3
1
Solución.-  x  1 x
1
x2 2 4
Sea: u  4x 2  2x 1, du  (8x  2)dx  4

3
4
1
Se tiene: x   3  g , dx  3 sec2  d , (x  1 )2  ( 3 2  3 sec
4 4 4 4 4) 4
Completando cuadrados se tiene:
1 1 1 1 3 1 3 2
x2  x   (x2  x  1 1 1  (x  )2   (x  )2  ( ) , luego:
) 
2 4 2 16 4 16 4 16 4 4
(2x 1)dx (8x  4)dx 1 (8x  2  6)dx
 (4x2  2x 1)3  4  (4x2  2x 1)3  4  (4x2  2x 1)3
1

(8x  2)dx

1
4
 (4x  2x 1)
2 3  
3
2
dx
(4x  2x 1)3
2

1 du 3 dx 1
      (u) du  3 1 
3 2 dx
3
3 3
4 (u) 2 4(x2  1 x  1 4 28 (x2  1 x  1
2

2 4) 2 4 )
3 sec2  d
1 3 dx 1
  (u) du     (u) du  3 4
3 3

16  ( 3 sec )3
2 2

4 16  2 2
3 4
3
(x  4)  (
1
 4 )  4

151
1
  u du  
1 ( ) 3
2
 d 1 u

12
s n
 e   c
s n
 e c
sec 4 1
1
4 2u 2
( 2)
1 x  14 4x  2
  c  c
2 4x2  2x 1 x2  1 x  1 4 x2  1 x  1
2 4 2 4

dx
6.65.- 
(x 1) x2  3x  2
Solución.-

x  3
2 x 2  3x  2

1
2
3 1 1 1
Se tiene: x   sec  x 1  (sec 1), dx  sec g d ,
2 2 2 2
2 2
1  g
(x  32)  ( 1 2)  2
Completando cuadrados se tiene:
9 1 3 1
x2  3x  2  (x2  3x  )   (x  )2  ( )2 , luego:
4 4 2 2
1 sec g d
dx dx
    2
3 2 12
(x 1) x2  3x  2 (x 1) (x  )  ( )
1 (sec 1) 1 
2 2
2 2  g


 sec d  2 sec d  2 sec (sec2  1)d  2 sec2 2 d  2 sec2 d
1 (sec 1) (sec 1) sec  1  g   g 
2
cosec d
 2 cos ec2 d  2  2 co g  2 cosec  c
s e n2 
1 x  32 2x  4
2 2  2 c  2c x2  3x  2
x2  3x  2 x  3x  2
6.66.-  2
xdx
x  2x  5
Solución.-
Se tiene: x 1  2 g , dx  2 sec2  d , (x 1)2  (2)2  2 sec
Completando cuadrados se tiene:
x2  2x  5  (x2  2x 1)  4  (x 1)2  22 , luego:

152



 (2 g 1) 2 sec  d
xdx xdx 2

 x2  2x  5
 (x 1)2  22
 2 sec

 2 g sec d  sec d  2 sec  A sec  g  c


x2  2x  5  x 1
 x2  2x  5  A c
 2
(x 1)dx
6.67.- 
2x  x2
Solución.-
Se tiene: x 1  s e n   x 1  s e n   2, dx  cos d , 1 (x 1)2  cos
Completando cuadrados se tiene:
2x  x2  (x2  2x)  (x2  2x 11)  (x2  2x  1) 1  1 (x 1)2 , luego:
(x 1)dx (x 1)dx (s e n   2) cos d  s e nd  2 d
  
 2x  x2  1 (x 1)2  cos  

  cos  2  c   2x  x2  2 arcs e n(x 1)  c


(x 1)dx
6.68.-  2
x  4x  3
Solución.-
Se tiene: x  2  sec  x 1  sec 1, dx  sec g d , (x  2)2 1   g
Completando cuadrados se tiene:
x2  4x  3  x2  4x  4 1  (x  2)2 1, luego:
 (x 1)dx  (x 1)dx (sec 1) sec  g d
 
 x2  4x  3 (x  2)2 1  g
  sec 2  d   sec  d   g  A sec    g  c

 x2  4x  3  A x  2  x2  4x  3  c

6.69.- 
dx
x2  2x  8
Solución.-
Se tiene: x 1  3sec , dx  3sec g d , (x 1)2  32  3 g
Completando cuadrados se tiene:
x2  2x  8  x2  2x 1 9  (x 1)2  32 , luego:

 3 sec g d
dx dx

 x2  2x  8  (x 1)2  32  3 g  sec d  A sec  g  c
x 1 x2  2x  8
 A  c  A x 1 x  2x  8  c
2

3 3

153
6.70.- 
xdx
x2  4x  5
Solución.-
Se tiene: x  2   g , dx  sec2  d , (x  2)2 12  s ec
Completando cuadrados se tiene:
x2  4x  5  (x2  4x  4) 1  (x  2)2 12 , luego:
xdx xdx ( g  2) sec 2  d
 x2  4x  5   (x  2)2 12   sec
  g sec d  2sec d

 sec  2A sec   g  c  x  4x  5  2A x  4x  5  x  2  c


2 2

154
CAPITULO 7

INTEGRACIÓN DE FUNCIONES RACIONALES

Mediante el recurso de la descomposición en fracciones simples, el proceso de


integración de funciones racionales se puede simplificar notablemente.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx
7.1.-Encontrar: x 92

Solución.- Descomponiendo el denominador en factores: x2  9  (x  3)(x  3) ,


Como los factores son ambos lineales y diferentes se tiene:
1  A  B , de donde:
x  9 x  3 x  3
2 
1 A  B
   1  A(x  3)  B(x  3)()  1  ( A  B)x  (3A  3B)
x2  9 x3 x3

Para calcular las constantes A y B, se pueden identificar los coeficientes de igual


potencia x en la última expresión, y se resuelve el sistema de ecuaciones dado;
obteniendo así los valores de las constantes en referencia (método general) luego:

 A  B  0  3A  3B  0  6B  1  B   , además:
 1
 6
   
 3A  3B  1   3A  3B  1 

A  B  0  A  B  A  1
6
También es frecuente usar otro mecanismo, que consiste en la expresión ()
Sustituyendo a x por los valores que anulen los denominadores de las fracciones:
x  3  1  6B  B  1
6
x  3  1  6 A  A  1
6
Usando cualquier método de los señalados anteriormente, se establece que:
1 1
  1  6 , Luego se tiene:
6
x2  9 x  3 x  3 dx 1 1
dx 1 dx 1   A x  3  A x  3  c
 x2  9  6  x  3  6  x  3 6 6
  A  x  3  A x  3   c
1
6

155
dx 1
Respuesta:  A x  3  c
 x2  9 6 x  3
dx
7.2.-Encontrar:  2
x  7x  6
Solución.- Sea: x  7x  6  (x  6)(x 1) , factores lineales y diferentes; luego:
2

1  A  B
x2  7x  6  x  6 x 1 ,
De donde:
1  A(x 1)  B(x  6)()  1  ( A  B)x  ( A  6B) , calculando las constantes A y B
por el método general, se tiene:1  ( A  B)x  ( A  6B)
 A B  0   A  B  0  5B 1 B , además:
        1
   
A  6B  1 A  6B  1  5
   
A  B  0  A  B  A  1
5
Ahora utilizando el método abreviado se tiene:

x  1  1  5B  B 1
5
x  6  1  5A  A  1
5
Usando cualquier método se puede establecer:
1 1
  1  5 , Luego se tiene:
5
x2  7x  6 x  6 x 1 dx 1 1
dx 1 dx 1   A x  6  A x 1  c

 x2  7x  6  5  x  6 5  x 1 5 5
 A x 1  A x  6   c
1
5 dx 1
Respuesta:  A x 1  c
 x2  7x  6 5 x  6
xdx
7.3.-Encontrar:  2
x  4x  4
Solución.- Sea: x  4x  4  (x  2)2 , factores lineales con repetición; luego:
2

x A B x A(x  2)  B
  2   ,
x  x  4 x  2 (x  2)
2
x x4
2
(x  2)2
De donde:
x  A(x  2)  B() , calculando las constantes A y B por el método general, se
tiene: x  Ax  (2 A  B) , luego:
 A  1
   B  2 A  B  2(1)  B  2
 2 A  B  0 

156


Usando el método abreviado, se sustituye en x , el valor que anula el
denominador(o los denominadores), y si este no es suficiente se usan para
sustituir cualquier valor conveniente de x , esto es: x  0, x  1; luego en ()
x22BB2

x  0  0  2 A  B  2 A  B  A  B 2  A  1
Usando cualquier método se establece:
xdx dx dx 2
 x2  4x  4  x  2  (x  2)2  A x  2  x  2  c
  2
xdx 2
Respuesta:  2 c
x  4x  4  A x  2  x  2
(2x2  3)dx
7.4.-Encontrar:  3
x  2x 2  x
Solución.- Sea: x3  2x2  x  x(x2  2x 1)  x(x 1)2 , factores lineales:
x, x 1 ; donde este último es con repetición; luego:
2x2  3  A  B  C  2x2  3 A(x 1)2  Bx(x 1)  Cx

x3  2x 2  x x (x 1) (x 1)2 x3  2x2  x x(x 1)2
De donde:
2x2  3  A(x 1)2  Bx(x 1)  Cx() , calculando las constantes A y B por el
método general, se tiene: 2x2  3  ( A  B)x2  (2 A  B  C)x  A , de donde
identificando los coeficientes de igual potencia de x se puede obtener el siguiente
sistema de ecuaciones:
 A B  2 
 
2 A  B  C  0  B  2  A  B  2  3  B  1, tomando la segunda ecuación

 A 
3 

 
del sistema: C  2 A  B  C  2(3) 1  C  5 ,también es posible usar el método
abreviado, utilizando para ello la expresión () en la cual:
x  1  2(1)  3  C  C  5
x03AA3
Usando un valor arbitrario para x , sea este x  1 :
x  1  2(1)2  3  A(2)2  B(1)(2)  C(1)  5  4 A  2B  C , luego:
2B  5  4 A  C  2B  5  4(3)  5  2B  2  B  1, S, e establece que:
2x 2  3 3 1 5
   , entonces:
x3  2x 2  x x x 1 (x 1)2
2x2  3 dx dx dx 5
x3  2x2  x  3 x
  x 1
 5  (x 1) 2
 3A x  A x 1 
x 1
c

(2x2  3)dx
x3 x  5  c
Respuesta:  x  2x  x
3 2  A
x 1
1

157
dx
7.5.-Encontrar: x  2x 2  x
3

Solución.- x3  2x2  x  x(x 1)2 ,factores lineales:


x, x 1 ; donde este último es con repetición; luego:
2
1 A B C 1 A(x 1)  Bx(x 1)  Cx
   2  
x  2x  x
3 2
x (x 1) (x 1) x  2x  x
3 2
x(x 1)2
De donde:
1  A(x 1)2  Bx(x 1)  Cx() , calculando las constantes A y B por el método
general, se tiene:1  ( A  B)x2  (2 A  B  C)x  A , de donde identificando los
coeficientes de igual potencia de x se puede obtener el siguiente sistema de
ecuaciones:
 A B  0 
 
2 A  B  C 0  B   A  B  1 , tomando la segunda ecuación del
 A 1 

 
sistema: C  2 A  B  C  2(1) 1  C  1, a partir de lo cual se tiene:
1 1 1 1
  
x3  2x 2  x x x 1 (x 1)2
dx dx dx 1
 x3  2x2  x   x   x 1  (x 1)2  A x  A x 1  x 1 c
dx  

dx x 1
Respuesta:  3  c
x  2x2  x  A x 1 x 1
x4  6x3 12x2  6
7.6.-Encontrar:  3 dx
x  6x2 12x  8
Solución.- Se sabe que si el grado del polinomio dividendo, es igual o superior al
grado del polinomio divisor, previamente conviene efectuar la división de tales
polinomios.
x4  6x3 12x2  0x  6 x3  6x 2 12x  8
x 4  6x3 12x 2  8x x
8x  6
x4  6x 3 12x 2  6 (8x  6)dx
Luego se tiene:  x3  6x 2 12x  8 dx   xdx  
x  6x 12x  8
3 2

La descomposición de: x3  6x2 12x  8 :


1 6 12 8
2 2 8 8
1 4 4 0 x  2  (x  2)

x2  4x  4  (x  2)2
x3  6x2 12x  8  (x  2)3

158
Esto es factores lineales:  (x  2) con repetición por tanto:
8x  6 A B C
  
x  6x2 12x  8
3
x  2 (x  2)2 (x  2)3
8x  6 A(x  2)2  B((x  2)  C

 x3  6x2 12x  8 (x  2)3
Luego:
8x  6  A(x  2)2  B(x  2)  C  8x  6  A(x2  4x  4)  B(x  2)  C
8x  6  Ax2  (4 A  B)x  (4 A  2B  C)

Calculando las constantes A y B por el método general, se tiene:


 A  0 
 
4 A  B  8  B  8  4 A  B  8  4(0)  B  8 ,
 
  4 A  2B  C  6 


Resolviendo el sistema: C  6  4 A  2B  C  6  4(0)  2(8)  C  22 , luego:
0
8x  6 0 
8
 22 , de donde:
x  6x2 12x  8  x  2
3
dx (x 1) (x 1)
2 3

(8x  6)dx 8  22 dx , o sea:


 x3  6x2 12x  8  (x  2)2  (x  2) 3
dx
 xdx 8  22 
 xdx 8 (x  2) dx  22 (x  2) dx
2 3
dx
  (x  2) 2  (x  2) 3  
2
x 8 11
  c
2 x  2 (x  2)2
 x 3 6x
4
6x 212x
3
12x 68
2
x22 x   2)2
8 2 (x 11
Respuesta: dx    c

x3  x2  x  3
7.7.-Encontrar:  dx
x4  4x2  3
Solución.- x4  4x2  3  (x2  3)(x2 1) , la descomposición es en factores
cuadráticos sin repetición, por lo tanto:
x3  x2  x  3 Ax  B Cx  D
 2  2
x4  4x2  3 x 3 x 1
x3  x2  x  3 ( Ax  B)(x2 1)  (Cx  D)(x2  3)

x4  4x2  3 (x2  3)(x2 1)
x3  x2  x  3  A(x3  x)  B(x2 1)  C(x3  3x)  D(x2  3)
x3  x2  x  3  ( A  C)x3  (B  D)x2  ( A  3C)x  (B  3D) , luego:

159
(1)  A  C 1

 (2) B  D

1 
 
(3)   3C 1
A  B  3D  3 
(4) 
 

 A  C  1
Con (1) y (3), se tiene:    A  1,C  0
 A  3C  1 
 B  D  1
Con (2) y (4), se tiene:    B  0, D  1
 B  3D  3 

x x x3 
3 2 x
 1 , o sea:
Por lo tanto:
x  4x  3
4 2
x  3 x2 1
x x x3
3 2
xdx dx , sea: u  x2  3, du  2xdx , luego:
dx  
 x  4x  3
4 2  x  3  x 1
2

 xxx 4x x33


34 2 2 12  2xdx
x  3  x 1
dx 2  1u du  x dx
2 2
1 2 2

dx    
1 1
 A u  arc gx  c  A x2  3  arc gx  c
2 2 1
Respuesta: x  x  x  3  A x  3  arc gx  c
3 2 2

 x4  4x2  3 dx
2
x4dx
7.8.-Encontrar:  4
x  2x 2 1
Solución.-
x4 x4  2x2 1
x 4  2x 2 1 1

2x2 1
 x4 x2xdx2 1   2x 2 1
  x 2x 1
4 2

 2x 1
4 2
x4  2x2 1  dx 
Luego   dx dx
 1 

La descomposición del denominador es: x4  2x2 1  (x2 1)2 , entonces:


2x2 1 ( Ax  B)(x2 1)(Cx  D)
Ax  B Cx  D  2x 1
2


x4  2x2 1  x2 1  (x 2 1)2  x4  2x2 1 (x2 1)2
2x2 1  ( Ax  B)(x2 1)  (Cx  D)  2x2 1  A(x3  x)  B(x2 1)  Cx  D
2x2 1  Ax3  Bx2  ( A  C)x  (B  D)
Calculando las constantes por el método general, se tiene:
 A  0 
 
B 2 
 
 A C 
B
160

 0   D  1 
 

161


Resolviendo el sistema: C   A  A  0C  0 , B  D  1  D  1 B  D  1
luego:
2x 2 1 2 1
  , o sea:
x4  2x2 1 x2 1 (x 2 1)2
2x2 1 dx dx dx dx
 x4  2x2 1  x2 12  (x2 1)2  2 2   2 4
 2   2
x 1 ( x 1)
Sea: x   g , dx  sec2  d ; x2 1  sec , luego:
sec  d
2

 2 arc gx   d  2 arc gx   2 arc gx   cos2 


sec 
4
sec 
2

1 cos 2 1 1
 2 arc gx   d  2 arc gx   d   cos 2d
1 1 2 21 12
arc gx    s e n 2  c  2 arc gx    s e n cos  c
2 2 2 2

x2 1 x


De la figura se tiene que:
x 1 1
 g  x, arc g , s e n  , cos 
x 1 2
x 1 2

1 1 x 1 1 x
Luego:  2 arc gx  arc gx   c  2 arc gx  arc gx  c
2 2 x2 1 x2 1 2 2(x2 1)

x4dx   (2x
Recordando que:
2
1)dx
x4  2x 2
1 12 12 (x 2 x1)
x4  2x2 1  dx   x  2 arc gx  arc gx  c
x 4
x2x
dx 1
4 2
23 2(x2x1)
Respuesta:  x  arc gx  c
x4dx
7.9.-Encontrar:  x 1
4

Solución.-
x4 x4 1
x 4 1 1
1
Luego:
x4dx  1  dx
 x4 1  1
 dx
 dx   x 1
  4  4
x 1 
Descomponiendo en factores el denominador:
x4 1  (x2 1)(x2 1)  (x2 1)(x 1)(x 1) , es decir factores lineales y cuadráticos
sin repetición por tanto:

162
1 Ax  B  C  D
x 1   
4
x2 1 x 1 x 1
1 ( Ax  B)(x 2 1)  C(x 2 1)(x 1)  D(x 1)(x2 1)

 x 1 (x2 1)(x 1)(x 1)
4

1  A(x3  x)  B(x2 1)  C(x3  x2  x 1)  D(x3  x2  x 1)


1  ( A  C  D)x3  (B  C  D)x2  ( A  C  D)x  (B  C  D)
Luego:
(1)  A  C D  0 
 
(2) BCD  0 
 
  A  C D  0 
(3)  
(4)  B C  D  1 
 

 A  C  D  0 
Con (1) y (3), se tiene:    2C  2D  0 (5)
  A  C  D  0 
 B  C  D  0 
Con (2) y (4), se tiene:    2C  2D  1 (6)
 B  C  D  1 
 2C  2D  0 
1 , D  1
Con (5) y (6), se tiene:    C   4 4
2C  2D  1
Además: A  0, B   12  , luego:
1 1
1 1   , con lo cual:

x4 1 2(x2 1) 4(x 1) 4(x 1)
dx 1 dx 1 dx 1 dx
 x4 1 2  (x2 1) 4  (x 1) 4  (x 1)
   

 12 arc gx  1 A x 1  1 A x 1  c
4 4
x4dx dx x 1
  x  1
Dado que: x4 1  dx  x4 1  c , entonces:
1
2 arc  gx  4 A x 1
1
Respuesta:  4  x  1 arc gx  1 4 A x 1  c
x 1 2 x 1
x4  2x3  3x2  x  3
7.10.-Encontrar:  dx
x3  2x2  3x
Solución.-
x4  2x3  3x2  x  3 x3  2x2  3x
x 4  2x3  3x 2 x
x  3
Luego:

163
x4  2x 3  3x2  x  3 x3 x3
 
 dx   dx  xdx  x3  2x2  3xdx
x3  2x 2  3x  x x3  2x2  3x 

Descomponiendo en factores el denominador:
x3  2x2  3x  x(x2  2x  3) , es decir un factor lineal y uno cuadrático; por lo cual:
2
x 3 A x 3
  Bx  C  A(x  2x  3)  (Bx  C)x
 3 
x3  2x 2  3x x x2  2x  3 x  2x2  3x x(x2  2x  3)
x  3  A(x2  2x  3)  (Bx  C)x  x  3  ( A  B)x2  (2 A  C)x  3A
De donde:
 A B
  0    A  1
2 A  C  1  B  A  B 1
   C  1 2 A  C  1
3  
A 3 
 

Luego: x 1 , de donde:
x 3 1
  
x3  2x 2  3x x x2  2x  3
x3 x 1 x 1
 x3  2x2  3x dx   
 x   x2  2x  3 dx  A x   x2  2x  3 dx
dx 

x4  2x3  3x2  x  3 x 1
 x3  2x2  3x dx 
 xdx 2 A x  x2  2x  3 dx
x2 x 1 x 1 2(x 1)dx
  A x  2 dx   A x   2
2 x  2x  3 2 2 x  2x  3
Sea: u  x  2x  3, du  (2x  2)dx  du  2(x 1)dx
2

x2 1 du x2 1
  A x     A x  A x2  2x  3  c
2 2 u 2 2
 x4  x2x3 3 2x3x2 2 3xx  3 x22 x
Respuesta: dx   A 2 c
x  2x  3

EJERCICICOS PROPUESTOS

Usando La técnica de descomposición en fracciones simples parciales, calcular


las siguientes integrales:

(x5  2)dx xdx x3dx


7.11.-  2 (x 1) 7.13.- 
7.12.-
x 1
2
x2  2x  3
dx (x  5)dx
(3x  7)dx
7.14.- (x 1)(x  2)(x  3)
7.15.-
x 1 dx 7.16.- 
3
x2  x  6
(x2 1)dx (x  6)dx
2
(x2 1)dx
7.17.- 
164
x3 1
7.18  (x 7.19.-  (x 2
.-
1)2 (x 1)(x 
 2) 2)

165
xdx xdx (x 1)dx
7.20.-  7.21.-  7.22.- 
x  4x  5
2
x  2x  3
2
x2  4x  5
x2dx dx dx
7.23.-  7.25.- 
x2  2x 1 7.24.-  (x 1)(x2 1)
2x2 1)
2
dx x(x 5x 1 (x2  2x  3)dx
7.26.-
 x(x  x 1)2
7.27.-  dx 7.28.-  (x 1)(x 1)2
x34  x23  2x2
3x2  2x  2 x  x  2x  x  2 (2x2  7x 1)dx
7.29.-  7.30.-  (x 1)(x2  2)2 7.31.-  x3  x2  x 1
dx dx
x3 1
3x2  3x 1 x3  7x2  5x  5 2xdx
x 7.33.-  (x2  x 1)2
7.32.- dx dx 7.34.-
 2x 2  2x 1
3
(x 1)2 (x 1)2
7.35.- x  2x  3 (2x2  3x  5)dx (3x2  x  2)dx
2

7.36.- 
 x3  x dx (x  2)(x 1)(x  3) 7.37.-  (x 1)(x2 1)
7.38.- (x  5)dx 2x3  3x2  x 1 (2x 1)dx
 x  3x  2
3 7.39.- 
(x 1)(x2  2x  2)2
dx 7.40.-  3x 3
 2x 1
7.41.- (2x 2  3x 1)dx 7.42.- x 4  2x2  3x  4 7.43.- e t dt
 x  2x  4x  2
3 2  (x 1)3 (x2  2x  2)dx e  3et  2
2t

7.44.- s e n d 4x4  2x3  x2  3x 1 3x4dx


 cos   cos  2
2
7.45.-  (x3  x2  x 1)
dx
7.46.- 
(2x  41x  91)dx
2
(2x4  3x3  x 1)dx (x 2 1)
dx
2

7.47.- x 3
 2x 2 11x 12
7.48.- 
(x 1)(x2  2x  2)2 7.49.- 
e2 x 3 ex  2
7.50.- s e n xdx (2   g 2 ) sec2  d (5x  2)dx
 cos x(1 cos x) 2
7.51.- 
7.52.- 
x3  5x2  4x
1 
x5dx g3
7.53.-  (x 3
1)(x3  8)

RESPUESTAS
(x5  2)dx
7.11.-  x2 1
Solución.-  x 
(x 5  2)dx  2 x3  x  dx  x3dx  xdx  x  2
      dx
 

x2 1 x2 1

x2 1
 
 
4
x x 2
(x  2)dx
    () , luego:
4 2 (x 1)(x 1)
x2  A B
   x  2  A(x 1)  B(x 1)
x 1
2
x 1 x 1

166
 x  1  3  2B  B  3
 2

 x  1  1  2 A  A   1 2
x44 x22 1 2  xdx
1 23  xdx
1 x4 x 2 1 2
4 2
23
()        A x 1  A x 1  c
3

 x x   (x 1)  c
4 2 2

4 2 x 1
xdx
7.12.- 
(x 1)2
Solución.-
xdx Bdx
Adx 
 (x 1)2  x 1   (x 1)2 () , luego:
x A B  x  A(x 1)  B
 
(x 1)2 x 1 (x 1)2
 x  1  1  B

 x  0  0  A  B  A  B  A  1
dx dx 1
()    A  x 1  (x 1) 1
 c  A x 1  c
x 1  (x 1)2 x 1
x3dx
7.13.-  2
x  2x  3
Solución.-  
7x  6
 x2 2x  3 
x3dx
2 
   (7x x 2

 6)dx
2x  3
x  2x  3

 x2
 dx  xdx  2 dx 

x2 (7x  6)dx
  2x  () , luego:
2 (x  3)(x 1)
(7x  6)  A  B  7x  6  A(x 1)  B(x  3)
 
(x  3)(x 1) x  3 x 1
 x  3  27  4 A  A  27
 4
  1
 x  1  1  4B  B  4
x22 4  x dx
 3 14  xdx
1 x2
2
27 27
4 14
()   2x     2x  A x  3  A x 1  c
x2 1
  2x  A (x  3)27 (x 1)  c
2 4
(3x  7)dx
7.14.- 
(x 1)(x  2)(x  3)
Solución.-
(3x  7)dx Cdx
Adx  Bdx 
 (x 1)(x  2)(x  3)  x 1  x  2  x  3 ()
167
(3x  7)  A  B  C
  
(x 1)(x  2)(x  3) x 1 x  2 x  3
3x  7  A(x  2)(x  3)  B(x 1)(x  3)  C(x 1)(x  2) , luego:
 x  1  4  2 A  A  2

 x  2  1  B  B  1
 x  3  2  2C  C  1

dx dx dx
()  2   
x 1  x  2 x  3  2A x 1  A x  2  A x  3  c
(x  2)(x  3)
 A c
(x 1)2

7.15.-  3dx dx
x 1
Solución.-
dx (Bx  C)dx
dx  dx  Adx  () , luego:
 x 1
3  (x 1)(x2  x 1)   x 1   (x2  x 1)
1 A (Bx  C)  1  A(x2  x 1)  (Bx  C)(x 1)
  2
(x 1)(x  x 1) x 1 (x  x 1)
2

 x  1  1  3A  A  1
 3

 x  0  1  A  C  C  1 A  C  2
 3
1 1 1
 x  1  1  A  (B  C)2  1  3  2B  2C  3  B  C  B  3  C
 B   13
13  xdx
1  ( (x
1 2 x x 1)
2 )dx 13 13  (x
x2  x2)dx
1
()   3 3  A x 1 

1 1 (2x  4)dx
1 1 (2x 1 3)dx
 A x 1   A x 1 
3 6  x2  x 1 3 6  x2  x 1
1 1 (2x 1)dx 1 dx
 A x 1  
3  2 
6 x  x 1 2 x  x 12

1 1 1
 A x 1  A x2  x 1   2 dx
3 6 2 (x  x  1)3
4 4
 A x 1  A x  x 1  
1 1 2 1 dx
3 6 2 (x  1 )2  ( 3 )2
2 2
1 1 1 1 x1
 A x 1  A x2  x 1  arc g 2c
3 6 2 3 3
2 2
1 1 3 2x 1
 A x 1  A x  x 1 
2
arc g c
3 6 3 3

168
3
x 1 3 2x 1
 A 6 2  arc g c
 x  x 1 3 3
 (x  5)dx
7.16.-  2
x x6
Solución.-
(x  5)dx Adx Bdx
(x  5)dx 
x2  x  6   (x  3)(x  2)  (x  3)  (x  2) () , luego:
 

(x  5)  A B  x  5  A(x  2)  B(x  3)
 
(x 2  x  6) (x  3) (x  2)
 x  2  7  5B  B  7
 5
 
 x  3  2  5A  A   2 5
2  x dx
5  3 57  x dx
2 52 52 15 (x  2)7
()      A x  3  A x  2  c  A c
(x  3)2
(x2 1)dx
7.17.-  3
x 1
 (x2x1)dx
Solución.-
3
1  (x 1)(x 2
 x 1)  (xAdx
(x 2 1)dx 1)  (x(Bx
2
 x1)
C)dx
   () , luego:

(x2 1)  A Bx  C  x2 1  A(x2  x 1)  (Bx  C)(x 1)


  2
x 1
3
(x 1) (x  x 1)
 x  1  2  3A  A  2
 3

 x  0  1  A  C  C 1
 3
1
 x  1  2  A  (B  C)2  B  3
(x2 1)dx (x2 1)dx 2 dx 1 (x 1)dx
()  x3 1
  (x 1)(x2  x 1) 3  (x 1) 3  (x2  x 1)
 

2 1  1 (2x 1) 2  dx
 A x 1  1 (2x 1)dx 1
3   A x 1 
2 dx

 2 

23 31  (x 2  x 1)
1 dx 3 6  (x 2  x 1) 2  (x 2  x 1)
 A x 1  A x  x 1 
2

3 6 2  (x 2  x 1)
2 1 1 dx
 A x 1  A x2  x 1   2
3 6 2 (x  x  1 )  3
4 4
4 1 1 dx
 A x 1  A x  x 1 
2

6 6 2 (x  1 2 3 2
2)  ( 2 )

169
1 1 1 x1
 A (x 1) (x  x 1) 
4 2
arc g 2c
6 2 3 3
2 2
1 3 2x 1
 A (x 1)4 (x 2  x 1)  arc g c
6 3 3
 (x(x1)
 6)dx
2 2
(x  2)
7.18.-

 (x(x1)
Solución.-
 6)dx
2 2
(x  2)  (xAdx
1)  (x 1)
Bdx  (x Cdx
2
2)
   () , luego:

(x 2  6) A C B
 
(x 1)2 (x  2) (x 1) (x 1)2 (x  2)
x2  6  A(x 1)  (x  2)  B(x  2)  C(x 1)2
 x  1  7  3B  B  7
 3

 x  2  10  9C  C  10
9

 x  0  6  2 A  B  C  A  1
 9 1 7 1 10
() 1 dx 7 dx 10 dx A x 1   A x  2  c
   
9 (x 1) 3  (x 1)2 9 (x  2)

9 3 x 1 9
1 (x  2)10  7  c
 A
9 x 1 3(x 1)
 (x2(x1)(x
2
1)dx
 2)
7.19.-

Solución.-
(x 2 1)dx Ax  B Cdx
 (x 2
1)(x  2)

(x 1)
2
dx  
(x  2)
() , luego:

(x2 1) Ax  B C  x2 1  ( Ax  B)(x  2)  C(x2 1)


 2 
(x 1)(x  2) (x 1) (x  2)
2

 x  2  3  5C  C  3
 5

 x  0  1  2B  C  B 4
 5
 x  1  0  ( A  B)  2C  A  2 5
 (2 (xx 21)
4 )dx  (x3 dx
2) 15  (x2xdx
2
1) 54  (x 2dx
1) 53  x dx
2
()  5 5  5   

1 4 3 1 4
 A x2 1  arc x  A x  2  c  A (x2 1)(x  2)3  arc x  c
5 5 5 5 5

170
xdx
7.20.- 
x  4x  5
2

Solución.-
xdx xdx Adx Bdx
 x2  4x  5  (x  5)(x 1)  (x  5)  (x 1) () , luego:
  
x A B
   x  A(x 1)  B(x  5)
(x  5)(x 1) (x  5) (x 1)
 x  1  1  6B  B  1
 6

 x 5 5  5  6 A dx  A 55 6
()
1 5
dx 1  A x  5  A x 1  c  A (x  5)5 (x 1)  c

6  (x  5) 6  (x 1) 6 6 6
xdx
7.21.-  2
x  2x  3
Solución.-
xdx xdx Adx Bdx
 x2  2x  3   (x  3)(x 1)   (x  3)   (x 1) () , luego:
B
x A   x  A(x 1)  B(x  3)
 
(x  3)(x 1) (x  3) (x 1)
 x  1  1  4B  B 1
 4

3
 x 3 3  3  4 A  AB 4 3 1 1
()  dx 1  A x  3  A x 1  c  A (x  3)3 (x 1)  c

4  (x  3) 4  (x 1) 4 4 4
(x 1)dx
7.22.-  2
x  4x  5
Solución.-
(x 1)dx (x 1)dx Adx Bdx
 x2  4x  5   (x  5)(x 1)   (x  5)   (x 1) () , luego:
x 1 A B
   x 1  A(x 1)  B(x  5)
(x  4x  5) (x  5) (x 1)
2

 x  1  2  6B  B  1
 3

2
 x 2  5  3  4 A B 6 A  2 3 1 1
()  dx 1  A x  5  A x 1  c  A (x  5)2 (x 1)  c

3  (x  5) 3  (x 1) 3 3 3
 x2 x 2x
2
dx 1
7.23.-
Solución.-

171
x2dx  2x 1 (2x 1)dx (2x 1)dx

 x2  2x 1  1  dx  dx  x2  2x 1  dx  
  (x 1)2
 2 
x  2x  1 

x Adx  Bdx () , luego:
 
 (x 1)  (x 1)2 
 
B
2x 1 A   2x 1  A(x 1)  B
 
(x 1)2 (x 1) (x 1)2
 x  1  1  B  B  1

 x  0 1 dx  A  B dx A  2  1  1
()  x  2   x  2A x 1      1  c
  (x 1)  (x 1)2  c x 2A x
x 5 x5




 
dx
7.24.- 
x(x 1)2
Solución.-
dx Bdx Cdx
 x(x 1)2   Adx 
x  (x 1)
  (x 1)2
() , luego:

1 A B C  1  A(x 1)2  Bx(x 1)  Cx


2   
x(x 1) x (x 1) (x 1)2
 x  1  1  C  C  1

 x  0  1  A  A  1
 x  1  1  4 A  2B  C  B  1

dx dx 1 x 1
()  dx   2  A x  A x 1  c  A  c
x (x 1) (x 1) x 1  x 1 x 1
dx
7.25.- 
(x 1)(x2 1)
Solución.-
dx Bx  C
 (x 1)(x 1)2  x 1  (x2 1) dx () , luego:
Adx 

1 A Bx  C
   1  A(x 2 1)  (Bx  C)(x 1)
(x 1)(x 1) x 1 (x 1)
2 2

 x  1  1  2 A  A 1
 2

 x  0  1  A  C  C 1
 2 

 x  1  1  2 A  (B  C)2  B  1 2
12  (xdx
1)  (1 (xx2 1) 1 )dx 12 12  (xx2 1
1)
()   2 2  A x 1  dx
1 1 2xdx 1 dx 1 1 1
 A x 1    A x 1  A x2 1  arc gx  c

172
2 4  (x 2 1) 2  (x 2 1) 2 4 2

173
 A (x 1)  arc gx  c
1 2 1
4 x2 1 2
dx
7.26.- 
x(x  x 1)
2

Solución.-
dx Bx  C
 x(x2  x 1)  x  (x2  x 1) dx () , luego:
 Adx 

  Bx  C  1  A(x2  x 1)  (Bx  C)x


1 A
x(x2  x 1) x (x2  x 1)
x01AA1

 x 1  1  3A  B  C  B  C  2
 x  1  1  A  B  C  B  C  0

()  dx  (x 1)dx  A x 1  1 (2x  2)dx
 x  (x2  x 1) 2  (x 2  x 1)
1 (2x 1) 1 1 (2x 1)dx 1 dx
 A x  dx  A x  

2 (x  x 1)
2  
2 (x  x 1) 2 (x  x 1)
2 2

1 1
 A x  A x2  x 1   2 dx
2 2 (x  x  1 )  3
4 4
 A x  A x2  x 1  
1 1 dx
2 2 (x  1 )2  ( 3 )2
2 2
1 1 1 x  1
 A x  A x  x 1  arc g 2c
2

2 2 3 3
2 2
1 3 2x 1
 A x  A x  x 1  2
arc g c
2 3 3
2x2  5x 1
7.27.-  3 2 dx
x  x  2x

 (2x
Solución.-
2
x2 1)dx
(x 3  5x 2x)  Adx
x  (xBdx
1)  (xCdx
 2)
   () , luego:

2x2  5x 1 A B C
(x3  x2  2x)  x  (x 1)  (x  2)
2x2  5x 1  A(x 1)(x  2)  Bx(x  2)  Cx(x 1)
 x  0  1  2 A  A  1

 2
  x 1  6  3B  B  2

 x  2  3  6C  C   2
1

174
1 dx 1 1
()  dx dx 1  A x  2A x 1  A x  2  c
2
2 x  (x 1)  2  (x  2) 2 2
x2  2x  3
7.28.-  dx
(x 1)(x 1)2

 (xx21)(x
Solución.-
 2x 1)
32  (xAdx
1)  (xBdx
1)  (x 1)
Cdx2
dx    () , luego:

x2  2x  3 A B C
(x 1)(x 1)2  (x 1)  (x 1)  (x 1)2
x2  2x  3  A(x 1)2  B(x 1)(x 1)  C(x 1)
 x  1  6  4 A  A 3
 2
  x  1  2  2C  C  1

 x 3 0  3  A  B  C  Bdx
  12
3 1 1
()  dx 1 dx   A x 1  A x 1  c
 
2  x 1 2  x 1  (x 1)2 2 2 x 1
1 (x 1)3  1  c
 A
2 x 1 x 1
3x  2x  2
2

7.29.- x3 1 dx
Solución.-
3x 2  2x  2 3x2  2x  2 Adx (Bx  C)dx
 x3 1
dx  
(x 1)(x2  x 1) dx     (x2  x 1)
() , luego:
x 1
3x2  2x  2 A Bx  C
(x 1)(x2  x 1)  x 1  (x 2  x 1)
3x2  2x  2  A(x2  x 1)  (Bx  C)(x 1)
 x  1  3  3A  A  1

 x  0  2  A  C  C  3
 x  1  1  A  (B  C)(2)  B  2

dx
()    (2x  3)dx  (2x2 1)  2dx
x 1  (x  x 1)
2  A  x 1  (x  x 1)
dx
(2x 1)dx
 A x 1  2  2  (x 2  x 1)
(x  x 1)

 A x 1  A x2  x 1  2 
dx
2
(x  1 )2  ( 3 )
2 2

175
1 x1
 A (x 1)(x  x 1)  2
2
arc g 2c
3 3
2
4 3 2x 1
 A (x 1)(x2  x 1)  arc g c
3 3
x4  x3  2x2  x  2
7.30.-  (x 1)(x2  2)2
dx

 x4 (xx1)(x
Solución.-
3
 2x22  x2)2 2  Adx
x 1  (Bx
(x 2C)dx
2)  (Dx
(x 2  E)dx
2)2
dx    () , luego:

x4  x3  2x2  x  2 A Bx  C Dx  E
  2  2
(x 1)(x  2)
2 2
x 1 (x  2) (x 
2)2
x4  x3  2x2  x  2  A(x2  2)2  (Bx  C)(x 1)(x2  2)  (Dx  E)(x 1)
 A(x4  4x2  4)  (Bx  C)(x3  2x  x2  2)  Dx2  Dx  Ex  E
 Ax4  4 Ax2  4 A  Bx4  2Bx2  Bx3  2Bx  Cx3  2Cx  Cx2  2C
 Dx2  Dx  Ex  E
 ( A  B)x4  (C  B)x3  (4 A  C  2B  D)x2  (2B  2C  D  E)x  (4 A  2C  E)
Igualando coeficientes, se tiene:
 A B  1 
 
 B C  1 
 
 4A2B CD  2   A 1 , B  2 , C  1 , D  1, E  0
  3 3 3

 2 B  2 C  D  E  1 

 
4A  2C  E  2 
 

13  xdx
1  x 12)
(23(x
2  (x xdx
 2)
2 2

()   3)dx 

1 dx 1 2xdx 1 dx 1 2xdx
   
3  x 1 3  (x 2
 2) 3  (x 2
 2) 2  (x 2
 2)2
1 1 2
 A x 1  A x2  2  arc g x 1 1
 c
3 3 6 2 2 x2  2
1 2 x 1
 A (x 1)(x2  2)  arc g  c
3 6 2 2(x 2
 2)
 x2x3 2 x27x 1
 x 1
7.31.- dx

 x2x
Solución.-
3 2 27x 1
 x  x 1  (x2x1)(x
2
 7x1)
1 2  Adx
x 1  (x Bdx
1)  (x 1)
Cdx 2

dx  dx    () , luego:

176
2x2  7x 1 A B C
(x3  x2  x 1)  x 1  (x 1)  (x 1)2
2x2  7x 1  A(x 1)2  B(x 1)(x 1)  C(x 1)
 x  1  8  2C  C  4


 x 1  6  4 A  A   3
 2

7
 x  30  1  A  B  C  B  2 3 7 4
() dx 7 dx dx A x 1  A x 1  c
 4

2  x 1 2 x 1
 (x 1)2 2  
2 x 1
1 (x 1)7  4  c
 A
2 (x 1)3 x 1
3x2  3x 1
7.32.-  3 dx
x  2x 2  2x 1

 x3 3x2x2 2 3x
Solución.-
11
 2x  (x(3x1)(x
2
x 1)  x Adx
 3x2 1)dx 1  (x(Bx
2
 x1)
C)dx
dx    () , luego:

3x2  3x 1 A Bx  C
(x 1)(x2  x 1)  x 1  (x 2  x 1)
3x2  3x 1  A(x2  x 1)  (Bx  C)(x 1)
 x  1  A  1

 x  0  1  A  C  C  0
 x  1  7  3A  (B  C)(2)  B  2

dx 2xdx
()    2 (2x 1) 1
x 1  (x  x 1)  A x 1 (x2  x 1) dx
dx
(2x 1)dx 
 A x 1  2
(x  x 1)

 (x  x 1)
2

 A x 1  A x2  x 1  
dx
(x2  x  1 4 )  ( 3 )2
2
 x1
1
 A x 1  A x2  x 1  arc g 2c
3 3
2 2
2 3 2x 1
 A (x 1)(x2  x 1)  arc g c
3 3
x3  7x2  5x  5
7.33.-  dx
(x 1)2 (x 1)2
Solución.-

177
 x(x1)
3
 5x
22
7x (x 1) 5 3  x 1
Adx  Bdx
(x 1)  (x 1)  (x Ddx
Cdx
2
1)  (x 1)
2 Edx 3

dx      () , luego:

x3  7x2  5x  5 A B C D E
(x 1)2 (x 1)3  x 1  (x 1)2 x 1  (x 1)2 (x 1)3
x3  7x2  5x  5  A(x 1)(x 1)3  B(x 1)3  C(x 1)2 (x 1)2
 D(x 1)2 (x 1)  E(x 1)2
 Ax4  2 Ax3  2 Ax  A  Bx3  3Bx2  3Bx  B  Cx4  2Cx2  C
 Dx3  Dx2  Dx  D  Ex2  2Ex  E
 ( A  C)x4  (2 A  B  D)x3  (3B  2C  D  E)x2
 (2 A  3B  D  2E)x  ( A  B  C  D  E)
Igualando coeficientes, se tiene:
 A C  0 
 
2A  B D  1 
 

  3 B  2 C  D  E  7   A  0, B  1, C  0, D  0, E  4

2 A  3 B  D  2 E  5 
 
 A  B  C  D  E  2 
 

 (xdx1)  (x 1)dx
2 3
x 11 (x 1)
2 2 x2  4x 1 2
()  4    c   1)(x 1)  c
(x

2xdx
7.34.- 
(x 2  x 1)2
Solución.-
2xdx (Cx  D)dx
 B)dx 
 (x2  x 1)2  ( Axx2  x 1
  (x2  x 1)2
() , luego:

2x Ax  B Cx  D
2  2  2
(x  x 1) x  x 1
2
(x  x 1)2
2x  ( Ax  B)(x2  x 1)  Cx  D  2x  Ax3  Ax2  Ax  Bx2  Bx  B  Cx  D
 Ax3  ( A  B)x2  ( A  B  C)x  B  D , igualando coeficientes se tiene:
 A  0 
 
A 0 
B
 
 A  C  2 
B D0 

 
 A  0, B  0, C  2, D  0
2xdx
()   2 , de donde el método sugerido pierde aplicabilidad; tal como se
(x  x 1)
había planteado la técnica trabajada debe ser sustituida por otra:
2xdx dx
 (x2  x 1)  (x(2x2 1)dx
x 1)


 (x  x 1)2
2

178
(2x 1)dx 16 dx
    ()
(x 2  x 1) 9  
2

 2 (x  1 ) 1
2
  3  
sea: u  2 (x  1 ), dx  3 du , entonces:
3 2 2
 ()   1 
du , trabajando la integral sustituyendo

16 3
x  x 1 9 2 (u 1)
2  2 2
trigonométricamente:
8 3 sec  d , ya que: u   g , du  sec  d
2 2
 1
x2  x 1 9  sec4 
1 8 3 1 1 u 
  arc gu  
2 

2 (u 1) 

x  x 1
2 2
9 
1 1
 2 2 (x  1 ) 
8 3  arc 3 2 
  x2  x 1  9  (x  1 2 )   c
2  (x  1 )2 1
g2 3 2
 3 4  
 
 
1 8 3 1 2 x  12 
   arc  g (x  1 )  c
x2  x 1 2 3  (x  1 ) 1 
2
9 3
 4 3 2  

2
1 4 3 arc g 2 (x  1 )  8 (x  12)
 2  c
x  x 1 9 3 2 94 )2
1 
 3 (x  12 
x  2x  3
2

7.35.-  3 dx
x x
 x2 x32x x 3  x(x
Solución.-
x2 1)(x
2x 1)3  Adx
x  (xBdx1)  (xCdx1)
dx  dx    () , luego:

x2  2x  3 A B C
  
x(x 1)(x 1) x (x 1) (x 1)
x2  2x  3  A(x 1)(x 1)  Bx(x 1)  Cx(x 1)
 x  0  3   A  A  3

 x  1  2  2C  C  1
 x  1  6  2B  B  3
 dx
()  3 dx  3 dx   3A x  3A x 1  A x 1  c
 x  (x 1)  (x 1)
(x 1)3 (x 1)
 A c
x3

179
(2x2  3x  5)dx
7.36.- 
(x  2)(x 1)(x  3)

 (x 2x2)(x
Solución.-
2
 3x  5 3)
1)(x  (xAdx
 2)  (xBdx
1)  (x Cdx
 3)
dx    () , luego:

2x2  3x  5 A B Cx
  
(x  2)(x 1)(x  3)  2 x 1 x 
3
2x  3x  5  A(x 1)(x  3)  B(x  2)(x  3)  C(x  2)(x 1)
2

 x  1  4  6B  B   2
 3

 x  3  14  10C  C  7
 5
  2  19  15A  A  19
 x19 dx15 19 2 7
()  dx 2 dx 7  A x  2  A x 1  A x  3  c
 
15  x  2 3  x 1 5  x  3 15 3 5
 (x3x1)(x
2
 x 21)
2
7.37.- dx

Solución.-
3x2  x  2 Adx (Bx  C)dx
 (x 1)(x 1) dx   (x 1)  
2
(x2 1)
() , luego:

3x2  x  2 A Bx 
 
(x 1)(x2 1) C x 1 x2 1
3x2  x  2  A(x2 1)  (Bx  C)(x 1)
x122AA1

 x  0  2  A  C  C  3
 x  2  12  5A  2B  C  B  2

()  dx  (2x  3)dx  dx  2xdx  3 dx
 x 1  x2 1  x 1  x2 1  x2 1
 A x 1  A x2 1  3arc gx  c  A (x 1)(x2 1)  3arc gx  c
(x  5)dx
7.38.-  3
x  3x  2
Solución.-
(x  5)dx (x  5)dx Adx Bdx Cdx
 x3  3x  2  (x 1)2 (x  2)  (x 1)  (x 1)2  (x  2) () , luego:
   

x 5 A B C
  
x  3x  2 x 1 (x 1)2 (x  2)
3

x  5  A(x 1)(x  2)  B(x  2)  C(x 1)2

180
 x  1  6  3B  B  2


 x  2  3  9C  C 1
 3
1
 x  0  5  2 A  B  C  A   3 1 2 1
() 1 dx dx 1 dx A x 1   A x  2  c
2 

3 (x 1)
 (x 1)2 3 (x  2) 3 
x 1 3
1 x2 2
 A  c
3 x 1 x 1
2x3  3x2  x 1
7.39.-  dx
(x 1)(x2  2x  2)2

 (2x
Solución.-
 3x222x
(x 1)(x
3
 2)2  x 1
x 1)dx Adx (x2 (Bx
2x  2)
C)dx (x2  2x(Dx 2)
 2E)dx
   () , luego:

2x3  3x2  x 1 A Bx  C Dx  E
(x 1)(x2  2x  2)2  x 1  (x 2  2x  2)  (x 2  2x  2)2
2x3  3x2  x 1  A(x2  2x  2)2  (Bx  C)(x2  2x  2)(x 1)  (Dx  E)(x 1)
 Ax4  4 Ax3  8Ax2  8Ax  4 A  Bx4  3Bx3  4Bx2  2Bx  Cx3  3Cx2  4Cx
 2C  Dx2  Dx  Ex  E
 ( A  B)x4  (4 A  3B  C)x3  (8A  4B  3C  D)x2
 (8A  2B  4C  D  E)x  (4 A  2C  E)
Igualando coeficientes, se tiene:
 A  B  0 
 
4 3B  C  2 
A
 
 8  4 B  3C  D  3   A  1, B  1, C  3, D  2, E  3

A 
8 A  2B  4 C  D  E  1 
 
4  2C  E  1 
A
 

()  dx  (x  3)dx  (2x  3)dx
 
 x 1  (x  2x  2)  (x
2 2
 2x  2)2
(2x  2) 1dx
 A x 1  2 (x2  2x  2)   (x2  2x  2)2
1 (2x  6)dx

1 (2x  2)  4 (2x  2)dx dx


 A x 1  dx   2  2

2 (x2  2x  2) (x  2x  2) 2
(x  2x  2)2
dx (2x  2)dx dx
1 (2x  2)dx  2 2  

 A x 1  2 (x2  2x  2) (x  2x  2)

(x  2x  2)
2 2

(x  2x  2)2
2

1 dx 1 1 dx
 A x 1  A x2  2x  2  2  
2 (x 1)2 1 2 x2  2x  2 (x 1) 2 1
2

181


1
 A x 1  A x2  2x  2  2 arc g(x 1)
2

1 1 x 1  1 arc g(x 1)  c
1

2 x2  2x  2 2 x2  2x  2 2
x2  2x  2  3 arc g(x 1)  1 x
c
 A
x 1 2 2 x2  2x  2
(2x2  3x 1)dx
7.40.- x 3
 2x 2  4x  2

 x(2x
Solución.-
3 2  3x
 2x2  1)dx
4x  2  (x(2x1)(x
2
2x  2)  (xAdx
 3x1)dx
2
1)  (x (Bx
 2x C)dx
2
2)
   () , luego:

(2x2  3x 1) A
  (Bx  C)
(x 1)(x  2x  2) (x 1) (x 2  2x  2)
2

2x2  3x 1  A(x2  2x  2)  (Bx  C)(x 1)


 x  1  2  A  A  2

 x  0  1  2 A  C  C  3
 x  1  4  5A  (B  C)(2)  B  4
 2
()  (xdx1)  x(4x
2
 2x3)dx
2 2  x
1 2 2
x 2x2)1
(2x 2
   A   dx
dx
(2x  2)dx
 2A x 1  2  2  2  x2  2x  2
x  2x  2
 2A x 1  2A x2  2x  2  2 arc g(x 1)  c
(2x 1)dx
7.41.-  3
3x  2x 1
Solución.- 
(2x 1)dx (2x 1)dx Adx (Bx  C)dx
 3x3  2x 1   (x 1)(3x2  3x 1)   (x 1)   (3x2  3x 1) () , luego:
(2x 1)  A  (Bx  C)
(3x3  2x 1) (x 1) (3x2  3x 1)
2x 1  A(3x2  3x 1)  (Bx  C)(x 1)
 x  1  3  7 A  A 3
 7

 x  0  1  A  C  C   4
7

 x  1  1  A  (B  C)(2)  B   9
 7
73  (xdx
1) 71  3x
(9x
2
3x 1
4)dx 73 71 69 (6x 2 3  1 )dx
3x  3x 1
()    A x 1  3

182

3
 A x 1  3 (6x  3)dx 1 dx

37 14  2  2
3 3x 2 3x 1 14 1 3x  3x 1
dx
 A x 1  A 3x  3x 1 
14  3(x  1 )  1
2
7 14
3 3 2 dx2 4
 A x 1  A 3x2  3x 1 
7 14 7  12(x  1 )2 1
2
3 3
 A x 1  A 3x2  3x 1  3 arc g 2 3(x  1 )  c
2
 (xx1)
7 14 21
4
 2x
3 2 2 3x  4
(x  2x  2)
7.42.- dx

 (xx41)
Solución.-
 2x
3 2
(x2 3x2x42)  (xAdx
1)  (x Bdx
1)  (x 1)
Cdx  (x (Dx
2
2x  2)
E)dx 3 2

dx     () , luego:

x4  2x 2  3x  4 A B C Dx  E
   
(x 1) (x  2x  2)
3 2
(x 1) (x 1) 2
(x 1) 3
(x  2x  2)
2

x  2x  3x  4  A(x 1) (x  2x  2)  B(x 1)(x2  2x  2)


4 2 2 2

 C(x2  2x  2)  (Dx  E)(x 1)3


x4  2x2  3x  4  A(x2  2x 1)(x2  2x  2)  B(x3  2x2  2x  x2  2x  2)
 C(x2  2x  2)  (Dx  E)(x3  3x2  3x 1)
x4  2x2  3x  4  Ax4  Ax2  2 Ax  2 A  Bx3  Bx2  2B  Cx2  2Cx  2C
 Dx4  3Dx3  3Dx2  Dx  Ex3  3Ex2  3Ex  E
x4  2x2  3x  4  ( A  D)x4  (B  3D  E)x3  ( A  B  C  3D  3E)x2
 (2 A  2C  D  3E)x  (2 A  2B  2C  E)
Igualando coeficientes se tiene:
 A D  1 
 
B 3D  E  0 
 

  A  B  C 3D 3E  2 
2 2C D 3E  3 
A
 
2 2B 2C E  4 
A
 

 A  106125, B  9 25, C  6 , D  19125, E  102125


5
106
()  dx 9 dx 6 dx  1 (19x 102)dx
  
 
125 x 1 25 (x 1) 2
5 (x 1) 125  (x2  2x  2)
 3

106 9 1 6 1 19 (x 10219)dx

125
A x 1     2
25 x 1 5 (2)(x 1)2 125  (x  2x  2)

183
  
106  1 9  3  19 (2x  2)  8 14

25(x 1)  5(x 1)2  250 (x2  2x  2)
A x 
19 dx

125 
   19 166 dx
106 A x 1   3  19 A x  2x  2 
 (x  2x 1) 1
2
9
125 25(x 1) 5(x 1)2 250 2

106 9 3 19 250 19
166 dx
 A x 1    A x2  2x  2 
125 25(x 1) 5(x 1)2
250 250  (x 1)2 1
106 9 3 19 166
 A x 1    A x2  2x  2  arc g(x 1)  c
125 25(x 1) 5(x 1)2 250 250
 e2t e3e
t t
dt  2
7.43.- 
Solución.- 
etdt  etdt () , Sea: u  et 1, du  etdt; et  2  u 1
 e2t  3et  2  (et  2)(et  2)
Luego:
du Adu Bdu
()   
(u 1)  u
()
(u 1)u
1 B
A   1  Au  B(u 1)
(u 1)u  (u 1) u
u  0  1  B  B  1

u  1  du1   duA  A  1
()     A u 1  A u  c  A et  2  A et 1  c
 (u 1)  u
et 1
 A t c
e2
 s e n d
7.44.- 
cos2   cos  2
Solución.-
s e n d s e n d
 cos2   cos  2   (cos  2)(cos 1) () ,
Sea: u  cos 1, du  s e n d , cos  2  u  3
Luego:
() du du Adu Bdu ()
  
 (u  3)u  u(u  3)  u  u  3
B
1 A   1  A(u  3)  Bu
 
u(u  3) u u  3
u  0  1  3A  A 1
 3
 u  3  1  3B  B  1

 3

184


du 1 1
() 1
du 1   A u  A u  3  c
    
3 u 3 (u  3) 3 3
1 1
 A cos 1  A cos  2  c , Como: cos  1, se tiene:
3 3
1 1 1 2  cos  c
 A 1 cos  A 2  cos  c  A
3 3 3 1 cos
4x  2x  x  3x 1
4 3 2

7.45.-  (x3  x2  x 1)


dx

Solución.-
4x 4  2x 3  x 2  3x 1 9x2  x  5 

 (x 3  x2  x 1)
dx   4x  6 
dx x3  x2  x 1 


 4dx  6dx  (9x  x  5)dx (9x  x  5)dx
2 2
 2x2  6x 
   x3  x2  x 1  x3  x2  x 1 ()
 (9x 1  (x(9x
x3  x2xx5)dx
2
1)2 (x
2
5)dx  (xAdx
Trabajando sólo la integral resultante:
x 1) 1)  (x Bdx
1)2  (x 1)
Cdx
    () , luego:

(9x2  x  5) A B C
  
(x  x  x 1) (x 1) (x 1) x 1
3 2 2

 9x2  x  5  A(x 1)(x 1)  B(x 1)  C(x 1)2


 x  1  5  4C  C  5
 4

 x  1  3  2B  B   3
 2

 x 31 0  5   A  B  C  A  31dx 4 31 3 5
()  dx 3 dx 5  A x 1   A x 1  c
 
4  (x 1) 2  (x 1)2 4  (x 1) 4 2(x 1) 4
31 3 5
()  2x 2  6x  A x 1   A x 1  c
4 2(x 1) 4
3x4dx
7.46.-  2
(x 1)2
Solución.- 
 (x3x2 1)
4
dx 2  (x 4 3x 4 2
 2x
dx 1)   (x2x2 21)
12    (x2x221)
1 2
  3 1 dx  dx  3 dx
 (x2x1)
22 12
3
 3x  3 dx ()

Trabajando sólo la integral resultante:


 (2x(x22 1)dx
1)2  ( Ax(x21)
B)dx  (Cx
(x2 
1)
D)dx
2

  () , luego:

185
(2x 2 1) Ax  B Cx  D
   2x2 1  ( Ax  B)(x2 1)  Cx  D
(x 1) (x 1)
2 2 2
(x 1)
2 2

 2x2 1  Ax3  Ax  Bx2  B  Cx  D  2x2 1  Ax3  Bx2  ( A  C)x  (B  D)


Igualando coeficientes:
dx dxA  0, B  2, A 1C 0  C  0,x B  D  1  D  1
()  2    2 arc gx  arc gx   c


 
1 x 

(x 2 1) (x 2 1)2
2
2
3 x
 arc gx  c
2
2 2(1 x )
9 x
()  3x  arc gx  c
2
2 2(1 x )
(2x2  41x  91)dx
7.47.-  3
x  2x 2 11x 12
Solución.-
(2x2  41x  91)dx (2x2  41x  91)dx
 x3  2x2 11x 12  (x 1)(x  3)(x  4)

 (2x  41x
(x 1)(x
2
  4)  xAdx
91)dx
3)(x 1  xBdx
 3  x Cdx
4
    ()

(2x2  41x  91) A B Cx


  
(x 1)(x  3)(x  4) 1 x3 x 
4
(2x2  41x  91)  A(x  3)(x  4)  B(x 1)(x  4)  C(x 1)(x  3)
 x  3  18 123  91  B(4)(7)  B  7

 x  4  32 164  91  C(3)(7)  C  5
 x  1  2  41 91  A(4)(3)  A  4

dx dx dx
()  4   7  5
(x 1) (x  3) (x  4)  4A x 1  7A x  3  5A x  4  c
(x 1)4 (x  4)5
 A c
(x  3)7
(2x4  3x3  x 1)dx
7.48.- 
(x 1)(x2  2x  2)2

 (x2x1)(x  (xAdx
Solución.-
 3x
2 3  x 1 2
1)  (x  2x  2)  (x(Dx
2  C)dx  E)dx
4
 2x  2) (Bx 2
 2x  2)2
dx    () , luego:

2x4  3x2  x 1 A Bx  C Dx  E
(x 1)(x2  2x  2)2  (x 1)  (x 2  2x  2)  (x 2  2x  2)2
2x4  3x3  x 1  A(x2  2x  2)2  (Bx  C)(x 1)(x2  2x  2)  (Dx  E)(x 1)
2x4  3x3  x 1  A(x4  4x2  4  4x3  4x2  8x)  B(x4  2x3  2x2  x3  2x2  2x)
 C(x3  2x2  2x  x2  2x  2)  D(x2  x)  E(x 1)

186
2x4  3x3  x 1  ( A  B)x4  (4 A  B  C)x3  (8A  C  D)x2
 (8A  2B  D  E)x  (4 A  2C  E)
Igualando coeficientes se tiene:
 A  B  2 
 
4A  B  C  3 
 
 8  C D  0 
A
 
8 2B  D  E  1 
A 
 
4 2C  E  1 
A 
 

 A  3 25, B  47 25, C  16 25, D   85 , E  15
3
()  dx  1 (47x 16)dx 1 (8x 1)dx
 
  
25 x 1 25 (x  2x  2) 5 (x 2  2x  2)2
2

 3 A x 1  47 (x  47)dx  8 (x  8 )dx
16 1

25 25  (x 2  2x  2) 5  (x 2  2x  2)2
3 47 (2x  2)  62 47dx  4 (2x  2)  4dx
9
 A x 1   (x2  2x  2) 5  (x2  2x  2)2
25 50
47 (2x  2)dx 62 4 (2x  2)dx
  (x 2  2x  2) 50  (x 2  2x  2)  5 (x 2  2x  2)2
3 dx
25 A x 1 50

  
9 dx
5 (x2  2x  2)2
3 47 62 dx 4 1
 A x 1 
25 50
A x2  2x  2    2
50 (x 1) 1 5 (x  2x  2)
2

9 dx
  2
5 (x 1) 2 1 
 
3 47 62 4
 A x 1  A x2  2x  2  arc g(x 1) 
25 50 50 5(x2  2x  2)
9 1 1 x 1 
arc g(x 1)  c
  
5 2 2 x  2x  2 
2

3 47 17
 A x 1  A x  2x  2 
2
arc g(x 1)  9x 17
c
25 50 50 10(x2  2x  2)
dx
7.49.-  2 x x
e e 2
Solución.-
 2 x dxx   x 2 dx x   x 2 x dx 
e e  2 (e )  e  2 (e )  e  1  2  1
 4  4

187

  x 1 , du  exdx  dx  du
dx
() , Sea: u  e x

e  1   ( 3 2
2 2
 2 2
) u  12
Luego:
du
u  12 du Adu Bdu Cdu
()
 u2  ( 3 )2  (u  1 )(u  3 )(u  3 )  u  1   (u  3 ) (u  3 ) ()
2 2 2 2 2 2 2
1 A B C
  
(u  12)(u  32)(u  3 2 ) (u  12) (u  3 2 ) (u  3 2 )
1  A(u  32)(u  32)  B(u  12)(u  32)  C(u  1 )(u  3 )
2 2
u  1  1  A(2)(1)  A   1
 2 2

 u  3  1  B(2)(3)  B  1
 2 6
u  3  1  C(1)(3)  C  1
 12 du 3
() 1 du 1 du
  
2 (u  1 ) 6 (u  3 ) 3 (u  3 )
2 2 2
  

1 1
 A (u  1 )  1 A (u  3 )  A (u 3 )  c
2 2 6 2 3 2
2 
 A (u  2)(u  2)  c  1 A (e  2)(e 1)  c  A (e  2)(e 1)  c
1 3 3 2 x x 1 x x 2

6 (u  1 )3 6 (ex )3 6 e3x
2
s e n xdx
7.50.- 
cos x(1 cos2 x)
Solución.-
s e n xdx
 (Bu  C)du ()
s e n xdx du
 cos x(1 cos2 x)   cos x(1 cos2 x)   u(1 u2 )  Adu
u   (1 u2 )
Sea: u  cos x, du  s e n xdx
1 A (Bu  C)
   1  A(1 u 2 )  (Bu  C)u
2 2
u(1 u ) u (1 u )
1  A  Au  Bu  Cu  1  ( A  B)u2  Cu  A
2 2

Igualando Coeficientes se tiene:


 A  B  0  B   A  B  (1)  B  1

 C  0,
A1

udu
()  du  
1 u2  A u  A
1 u2  c  A cos x  A 1 (cos x)2  c
u

188
1 (cos x)2
 A c
cos x
(2   g 2 ) sec2  d
7.51.- 
1 g3

3 (2   g 2 ) sec2  d
Solución.-
 1  g  (2(1
 uu2 )du
3
)  (1(2u)(u
 u2 2)du
u 1)
  ()

Sea: u   g , du  sec2  d


(2  u 2 )du Adu Bu  C
 (1 u3 )  (1 u)  (u2  u 1) , luego:
 

(2  u2 )
 A  Bu  C  (2  u2 )  A(u2  u 1)  (Bu  C)(1 u)
(1 u ) (1 u) (u2  u 1)
3

(2  u 2 )  Au2  Au  A  Bu2  Bu  C  Cu
(2  u 2 )  ( A  B)u2  ( A  B  C)u  A  C
Igualando Coeficientes se tiene:
 A B  1 
 
 A  B  C  0  A  1, B  0, C  1
 
A  C  2 
 
()  du  du du du
1 u  u2  u 1 1 u    2 3 2
(u  1 )  ( )
2 2
1 2 2u 1
arc g u  2  c  A 1 u  arc g
1
 A 1 u  c
3 3 3 3
2 2
 A 1  g  2 (2 g 1)
arc g c
3 3
(5x3  2)dx
7.52.-  3
x  5x 2  4x
Solución.-
 x(5x 5x 2)dx
3 3 2
 4x  x(x(5x
1)(x  4) 
 2)dx
3
Adx
x  (xBdx
1)  (xCdx
 4)
    ()

(5x3  2) A B C
   , Luego:
x(x 1)(x  4) x (x 1) (x  4)
(5x3  2)  A(x 1)(x  4)  Bx(x  4)  Cx(x 1)
Igualando Coeficientes se tiene:

189
 x  0  2  4 A  A  1
 2

 x 1  7  3B  B   7
3

 x  4  322  12C  C  161
 1 dx 6 1 7 161
()  dx 7 dx 161  A x  A x 1  A x  4  c
 

2 x 3 x 1  
6 x 4 2 3 6
3 14 161 1
A x  4  c  A x (x  4)14  c
3 161
 A x  A x 1 
6 3 6 6 (x 1)
 (x3 1)(x
5
x dx3  8)
7.53.-

Solución.-
x5dx x5dx
 (x 1)(x  8)   (x 1)(x  x 1)(x  2)(x  2x  4)
3 3 2 2

Adx Bdx (Ex  F )dx


  (Cx  D)dx 
(x  2)   (x2  x 1)   (x2  2x  4)
() , luego:
(x 1)
5
x A B Cx  D Ex  F , luego:
   2  2
(x 1)(x  8) (x 1) (x  2) (x  x 1) (x  2x  4)
3 3

x5  A(x  2)(x2  x 1)(x2  2x  4)  B(x 1)(x2  x 1)(x2  2x  4)


 (Cx  D)(x 1)(x  2)(x2  2x  4)  (Ex  F )(x 1)(x 1)(x2  x  1)
x5  A(x5  8x2  x4  8x  x3  8)  B(x5  2x4  4x3  x2  2x  4)
 (Cx  D)(x4  8x  x3  8)  (Ex  F )(x4  2x3  x  2)
x5  ( A  B  C  E)x5  ( A  2B  C  D  2E  F )x4  ( A  4B  D  2F )x3
 (8A  B  8C  E)x2  (8A  2B  8C  8D  2E  F )x  (8A  4B  8D  2F )
Igualando coeficientes se tiene:
 A  B  C  E  1 
 
  A  2 B  C  D  2 E  F  0 

 A 4B  D  2F  0 
 
 8 A  B  8C  E  0 
 8 A 2B 8C  8 D  2 E  F  0 
 
 8  4 B  8 D  2F  0 
A

 A  121, B  821, C   2 21, D  121, E  16 21, F  16 21


1
()   dx 8 dx  1 (2x 1)dx 16 (x 1)dx
  
   
1 21 x 1 821 (x  2) 121 (x2  x 1) 21 (x  2x  4)
2 2

 A x 1  A x  2  A x  x 1  8 (2x  2)dx
21 21 21 21  x2  2x  4

190
1 8 1 8
 A x 1  A x  2  A x2  x 1  A x2  2x  4  c
21 21 21 21
(x  2)(x2  2x  4)8
 A   c
1
21 (x 1)(x2  x 1)

191
CAPITULO 8

INTEGRACION DE FUNCIONES RACIONALES D SENO Y COSENO


Existen funciones racionales que conllevan formas trigonométricas, reducibles por
si a: seno y coseno. Lo conveniente en tales casos es usar las siguientes
x
sustituciones: z   g , de donde: x  2 arc gz y dx  2dz
. Es fácil llegar a verificar
2 1 z2
2
2z y cos x  1 z
que de lo anterior se consigue: s e n x 
1 z2 1 z2

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx
8.1.-Encontrar:  2  cos x
1
Solución.- La función racional con expresión trigonométrica es: , y su
2  cos x
solución se hace sencilla, usando sustituciones recomendadas, este es:
2
x 1 z
z   g , x  2 arc gz , dx  2dz , cos x  
2 1 z2 1 z2
2dz2 2dz
 dx   1 z   1 z2 2dz 2dz
2  
2  cos x 1 z2  2  2z 1 z  3z 1  3(z 1
2 2

2   3)
1 2z2 1 z2 x
2 dz  3 arc g 3z  c , recordando que: z   g , se tiene:

3  z 2  ( 1 )2 3 2
3
2 x
 3 arc g 3 g  c
3 dx2 2 x
Respuesta:  arc g 3 g  c
 2  cos x 3 2
dx
8.2.-Encontrar: 
2 sen x
1
Solución.- Forma racional: ,
2senx
x
sustituciones: z   g , x  2 arc gz , dx  2dz , s e n x  2z 
1 z2 
2 1 z2
2dz 2dz
  
  1 z2
 
dx 1 2z2 2 dz dz
 2
2sen x 2z 2  2z 2z 2 (1 z2  z) (z  z 1)
2 2 
1 z 1 z 2

192
Ahora bien: z2  z 1  (z2  z  1 ) 1 1  (z  1 ) 
2 3  (z 
1 ) ( 3 )
2 2
4 4 2 4 2 2
2z 1

 dx
) 2  ( 3 )2
1 2
3
2
z 1
 (z 
1
 3 arc g 3 2  c  3 arc g c
2
2 2 2 2
2 2z 1 x
 arc g  c ,recordando que: z   g , se tiene:
3 3 2

arc g 2 g 2 1  c
2 3 x

3 3
dx
arc g 2 g 2 1  c
x
Respuesta: 
2 3

2sen x  3 3
d
8.3.-Encontrar: 
4  5 cos
1
Solución.- Forma racional: ,
4  5 cos

2
1 z
sustituciones: z   g , x  2 arc gz , dx  2dz , cos x 
2 1 z2 1 z2
2dz2 2dz
dx  1 z  

2
1
2 z
2dz 2dz
2

 1 z2   4  4z  5  5z  9z 1  9(z 1
2
 2
4  5 cos  9)
 4  5 2 1 z2
 1 z
  1

2 dz  z  13  c  A3z 1  c
 2 1 A z  1 3z 1
9 z  ( 1 3 )2 9 2 ( 1 )
2
3
3
3
 
, se tiene:  A 3 g 2 1  c
1
Recordando que: z   g
2 3 3 g  2 1
d 1 3 g  2 1
Respuesta:   A c
4  5 cos 3 3 g  1
2
d
8.4.-Encontrar: 
3cos  4 s e n 
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz 2dz
d
 3cos  4 s e n    1 z2 1

z 2
  1 2z2
 2z 3  3z  8z
3 2   4  2
1 z 1 z 
    1 z2
193


2 dz

 
2dz , pero:
3(z 
2 8 z 1) 3 z 
2 8 z 1
3 3
z2  8 z 1  (z2  8 z 16 ) 116  (z  4 )2  (5 )2 , luego:
3 3 9 9 3 3
2 dz


3 (z  4 ) 2
 (5 )2
, sea: w  z 4 , dw  dz ; de donde:
3
3 3
z4 5

2 1
A 3 3  c  1 A 3z  9  c , como: z   g  2
3 2(5 ) 5 3z 1 , se tiene:
3 z  43  53
1 3 g  2  9
 A c
5 3 g  2 1
d 1 3 g  2  9
Respuesta:   A c
3cos  4 s e n  5 3 g  2 1
d
8.5.-Encontrar:  3  2 cos  2 s e n
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz 2dz
d
 3  2 cos  2 s e n    1 z1 2

z2

 2z 
1 2z2
2  2z 4z

3 2   2 

1 z2 1 z2  3  1 z2 1 z2
   

 3  3z2  2 2 2z2  4z   z2 2dz
2dz
1 z 4z  5  (z 2dz 2)2 1
    2 arc g(z  2)  c

1 z2
Como: z   g  2 , se tiene:  2 arc g( g  2  2)  c
d

Respuesta:   2 arc g( g
2  2)  c
3  2 cosdx
 2s e n 
8.6.-Encontrar: 
 g  s e n
Solución.- Antes de hacer las sustituciones recomendadas, se buscará la
equivalencia correspondiente a  g
2z
s e n 1 z2
 g   2z , procédase ahora como antes:
2 
cos 1 z 1 z2
1 z2

190
2dz 2dz 
   2 
dx   1 z2 1 z 2
2(1 z2 )dz
2

 g  s e n 2z 2z 2z(1 z )  2z(1 z ) 2z  2z3 2z  2z3
2 
1 z 1 z2 (1 z2 ) (1 z2 )
(2  2z 2 )dz 1 3 1 dz 1 1
   z dz     A z  c
4z3 2 2 z 4z2 2
1 1
Como: z   g  2 , se tiene:   (co g  2 )  A  g  2  c
2

4 2
dx 1 2 1  c
Respuesta:   (co g  )  A  g
 g  s e n 4 2 2 2
dx
8.7.-Encontrar: 
2  sen x
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz 2dz
dx 1 z2 dz dz
1 2z2  
 2  sen x  
2
1 3

  
2

2z 2  2z  2z z  z 1 (z  z  4)  4
2  1 z2 2
1 z
2dz 1 (z  12) 2 2z 1
   arc g  c  arc g c
(z  )  (
1 2 3 2
3 3 3 3
2 2) 2 2
2 2 g x 1
Como: z   g x , se tiene:  arc g 2 c
2 3 3
dx 2 2 g x 1
Respuesta:   arc g 2 c
2 sen x  3 3
cos xdx
8.8.-Encontrar:
1 cos x
Solución.-usando las sustituciones recomendadas:
 1 z 2   2dz   1 z2   2dz 
cos xdx      1 z 2   (1 z2 )dz
1 z
2 2
1 z 2
 1 z
2
2 (1 z )dz
        (1 z2 ) 2  
1 cos x     (1 z2 )

1 z2 1  z2 1 z 2
1 2
1 z 1 z2
 (z
(z 21)dz
2
1)  2    z2dz1
z2 1
  z  2 arc gz  c
   1  dz dz  2

x x
Como: z   g x , se tiene:   g  2 arc g( g )  c
2 2 2
cos xdx x
Respuesta:
1 cos x   g 2  x  c
191
dx
8.9.-Encontrar:  1 s e n x  cos x
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz
 1 s e n x  cos x    2z1z2  1 z2  1  z2  2dz
dx
2z 1 z2

1  
2  2
1 z  1 z 
2dz dz 
   A  z 1  c , como: z   g x 2 , se tiene:  A  g x 2 1  c
2z  2 z 1
dx x 1  c
Respuesta:   A  g 2
1 s e n x  cosdx
x
8.10.-Encontrar: 
cos x  2 s e n x  3
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz
 cos x  2 s e n x  3   1 z 2  1z2 4z
dx

2dz
1 z  4z  3  3z
2 2
  2
2dz
2z  2z  2

 1 z 2    1 z 2   3
   
dz dz
 2  arc g(z 1)  c , como: z   g  2 ,
z  2z  2  (z 1)2 1

Se tiene:  arc g( g x 2 1)  c


dx
Respuesta:
cos x  2 s e n x  3 arc g( g x 2 1)  c
s e n xdx
8.11.-Encontrar: 
1 s e n 2 x
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
 2z   2dz  4zdz
s e n xdx   2  2 

1 s e n2 x   1 z  2z1z2  4z z2 )2
 

(1 4zdz
4zdz

2
(1 z2 )2  4z2   1 2z2  z4  4z2
1  1 
2 
 1 z (1 z2 )2 
4zdz
  4zdz  4zdz

 z4  6z2 1  (z4  6z2  9)  8  (z2  3)2  ( 8)2
Sea: w  z2  3, dw  2zdz
dw
2  2 A w  8  c  8 A w  8  c  8 A z2  3  8  c
 w2  ( 8)2 2 8 w  8 8 w 8 8 z2  3  8
 g 2x  3  2 2

Como: z   g 2 , se tiene:  2 A z2
 3  8 c  2 A 2 c
4 z 3 8
2 4  g 2x
32 2
2

192
s e n xdx 2  g 2x  3  2 2
Respuesta: 1 s e n x 
2 A 4 2 2
g x 32 2
c
2
d
8.12.-Encontrar:  5  4 cos
Solución.-usando las sustituciones recomendadas:

2dz
 dx   1 z2  
2dz
 
2dz
 2 dz
5  4 cos  1 z2 5  5z2  4  4z2 z2  9 z2  32

5  4 
1 z2


2 z  2  g
 arc g  c , como: z   g , se tiene:  arc g 2c
3 3 2 3 3
d 2
Respuesta:  arc g  g   c
 5  4 cos dx3 3
2
8.14.-Encontrar:
 s e n x  cos x
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz
 s e n x  cos x  2z 1 z2 1 z2    2z 1
dx  2dz
z2
 2 2
dz
(z  2z 1)
 
2  2 

 1 z   1 z 

A z 1 2  c
dz dz 1
 2  2  2  2  2
(z  2z 1)  2 (z 1)  ( 2)
2
2 2 z 1 2

z 1  2  c , como: z   g x , se tiene:   A  g 2 1 2  c


2 2 x
  2 A 2
z 1 2 2  g x 2 1 2
dx
A  g 2 1 2  c
2 x
Respuesta:  
s e n x  cos x 2
 g x 2 1 2
sec xdx
8.14.-Encontrar:
sec x  2 gx 1
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
1 2dz
dx
 sec xdx   dx  

cos x 1 z2
sec x  2 gx 1 1 2 s e n x  cos x  4z   1 z 
2
1 2s e n x
 1 1  
2  2

cos x cos x  1 z   1 z 


193


2dz
1 z2 2dz 2 dz dz
       ()
1  z2  4z 1  z2 2z  4z
2
2 (z2  2z) z(z  2)
1 z2
1 A B
Ahora bien:   , de donde:
z(z  2) z z  2
1 A(z  2)  B(z)
  1  A(z  2)  B(z) , de donde: A  1 , B   1
z(z  2) z(z  2) 2 2
 z(zdz 2)  1z  1z  2 12  dzz 12  z dz
 2 12 12
dz 2 dz 
()  2    A z  A z  2  c

 A z  c , como: z   g x , se tiene:  A  g 2  c


1 1 x
2 z2 2 2 gx 2
sec xdx 1 2
Respuesta:  A  g x c
 sec x  2 gx 1 2 2
g x2  2
dx
8.15.-Encontrar: 
1 cos x  s e n x
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz 2dz
 1 cos x  s e n x   1 z1   
dx 1 z2 2dz
z2  2
2
  2z 1  z 1  z  2z
2 2 2z  2z
1 
 2
 2
1 z 1 z  1 z2
   
dz ()
 2 dz 
 2 (z2  z)  z(z 1)
1 A B
Ahora bien:   , de donde se tiene:
z(z 1) z z 1
1 A(z 1)  B(z)
  1  A(z 1)  B(z) , de donde: A  1, B  1 , luego:
z(z 1) z(z 1)
dz dz z
 z(z 1)  dzz  z 1  A z  A z 1  c  A z 1  c , como: z   g x 2 ,
gx
Se tiene:  A 2 c
 g x 2 1
dx gx
1 cos x  s e n x  A x  c
Respuesta: 2
 g 2 1
dx
8.16.-Encontrar: 
8  4 s e n x  7 cos x

194
Solución.- usando las sustituciones recomendadas:
2dz 2dz
dx
 8  4 s e n x  7 cos x    8z 1 z  1 z 2  8  8z 2 18zz 7  7z2

2 2

8 2
7 2
 1 z   1 z  1 z2
2dz 2dz 
 2  ()
z  8z 15 (z  3)(z  5)
2 A B
Ahora bien:   , de donde se tiene:
(z  3)(z  5) (z  3) (z  5)
 2  A(z  5)  B(z dz  3) , dedzdonde: A  1, B  1 , luego:
2dz    A z  3  A z  5  c  A z  5  c ,
 (z  3)(z  5)  z  3  z  5 z3
gx25
como: z   g x c
2 , se tiene:  A  g x
23
dx g x2 5
Respuesta:  c
8  4 s e n x  7 cos x  A  g x
23
EJERCICIOS PROPUESTOS
dx dx
8.17.-  8.18.-  8.19.- 
s e n xdx
1 cos x 1 cos x 1 cos x
d
 s e n  d
8.20.-  5  4 cos 8.22.- cos2   cos  2
cos xdx 8.21.-
2  cos x 
d
8.23.-  sec xdx
8.24.- 
cos d
5  4 cos
8.25.-
cos  co  g

RESPUESTAS
dx
8.17.- 
1 cos x
Solución.-
2dz 2dz
dx 2
1 z2
1 cos x   1 z 1 z 2 1 z2   dz  z  c   g x 2  c
 1 z
2 

1  2 1 z2
 1 z
 

dx
8.18.- 
1 cos x
Solución.-

195
2dz 2dz
dx 1 z2 2 dz 1
1 cos x   1 z2 2 
 1 z   1  z2 1  z2  2 z2
    c   co g x  c
z 2
1  
 1 z 
2
1 z2

8.19.- 
s e n xdx
1 cos x
Solución.-
 2z   2dz  4zdz
s e n xdx    1 z2   1 z2   (1 z )  4zdz  2zdz
2 2

1 cos x   1 z2  1 z2 1 z2  2(1 z2 )  (1 z2 )


 2
1  2
 1 z
  1 z
 A 1 z2  c  A 1  g 2 x 2  c

8.20.- 
cos xdx
2  cos x
Solución.-
 2dz 
   
1 z2 
  dx   dx  2
cos xdx 2 dx
   dx  2
1
  1 z2 
2  cos x  2  cos x 2  cos x
2
  1 z 2 
  
2dzz2 )
(1 2dz 4 dz
  dx  2
2  2z 1 z   dx 2 2
2 2
  dx   2
3z 1 3 (z  13 )
1 z2
4 dz z
 dx   x  1 arc g  c  x  4 3 arc g z  c
 3 z2  ( 1 2 4
3 1 1 3
3
3)
 
4 3
3 3

 x  arc g( 3 g x )  c
3 2
 8.21.- d
 5  4 cos  
 
Solución.-
 2dz 2dz
 (1 z2 )
 2
 d    z   
1

2dz

2 dz
5  4 cos
  1 z2    5  5z 2  4  4z 2

5  4 2
1 z2
 1 z

x
9 1 2 196
3
 9z 2
1 9  (z 2 1)
z 2 2
2 1  c  arc g3z  c  arc g(3 g
 9  2   )c
2 dz arc g
z  ( 1 )2 1 3 3
3 3

197
s e n d
8.22.- 
cos   cos  2
2

Solución.- 
 2z   2dz  4zdz
 2  2

 2s e n d    12 z2  1 z 2     2 2 (1 z2 )2


cos   cos  2     1 z  2
 1 z2  (1 z )  (1 z2 )(1 z2 )  2(1 z2 )2
1 z   2 (1 z2 )2
  1 1 z  1
4zdz 1 2zdz   A z2   c   A  g 2  c
   1 x 1
6z  2
2
3 (z  )
2 1 3 3 3 2 3
3
8.23.-  sec xdx
Solución.-
 2dz
2dz 2dz
sec xdx   dx 1 z2 
 
 cos x  1 z2 (1 z ) (1 z)(1 z) ()
 2

1 z2
2 A B
Ahora bien:  
, de donde: A  1, B  1 , luego:
(1 z)(1 z) 1 z 1 z
2dz dz dz 1 z
()  (1 z)(1 z)
 
1 z 1 z  A 1 z  A 1 z  c  A
1 z
c

1 g x 2
x
Como: z   g 2 , Se tiene:  A c
1 g x 2
cos d
8.24.-
 5  4 cos
Solución.-
 1 z 2   2dz  2(1 z2 )dz
 2  2
d 1 z 1 z  (1 z2 ) 2 (2  2z2 )dz
 5  4 cos    1 z 2 
  
 54 2    (1 z2 )(9  z2 )
2 2
(5 5z 4 4z )
  1 z  (1 z2 )

Ahora bien: 2  2z2 Az  B Cz  D , de donde: A  0, B  1 , C  0, D   5 ,
 2  2 2
(z 1)(z  9)
2 2
z 1 z 9 2

 (z2 (21)(z
luego:
 2z2 2) 9) 12  z2dz 1 52  z2dz  9 12 52 3z
   arc gz  arc g  c
 
 arc g(  g  2 )  c   arc g(  g  2 )  c
1 5 5
 arc g
2 2 6 3 4 6 3
8.25.- d
 cos  co g

198

 
Solución.- 
 2dz  2dz
d  
1 z 
2
 (1 z2 )
 cos  co g   1 z2   1 z2    2z(1 z2 )  (1 z2 )(1 z2 )
    
 (1 z2 )2z
2
 1 z   2z
4zdz  4zdz 4zdz ()
  

 2z(1 z )  (1 z )(1 z )  (1 z )(z  2z 1)  (1 z
2 2 2 2 2 3
)(1 z)
4z A
Ahora bien:   B C D
 
(1 z 3 )(1 z) 1 z (1 z)2 (1 z)3 (1 z)
De donde: A  1 , B  1, C  2, D  12 , luego:
2
() 4z 1 dz  dz dz 1 dz
  2 
 (1 z3 )(1 z) 2  1 z  (1 z)2  (1 z)3 2  1 z
1 1 1 1 1 1 1
 A 1 z    A 1 z  c  A 1 z   c
2 1 z (1 z) 2 2 2 1 z 1 z (1 z)2

 c  A 1 g  2   g  2  c
1 z 1
 A 1 z (1 z) 1 1  1 z 
  c  A 
2 1 z (1 z) 2 2 1 z (1 z) 2 2 1 g  2 (1 g 2 )2

199
CAPITULO 9

INTEGRACION DE FUNCONES IRRACIONALES

En el caso de que el integrando contiene potencias faccionarias de la variable de


integración, estas se simplifican usando una sustitución del tipo:
x  tn , n x  t , siendo “n “el m.c.m de los denominadores de los exponentes.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
9.1.-Encontrar:
 1 x
xdx

Solución.- La única expresión “irracional” es x , por lo tanto:


x  t  x  t 2 , dx  2tdt , luego:
 1xdxx  t(2tdt)
1 t 2  1
t 2dtt 2   11t 2    t 2dt1
 2  2 1 dt  dt 2  2t  2 arc gt  c
2

Dado que: t  x , se tiene:  2 x  2 arc g x  c


xdx
Respuesta:   2 x  2 arc g x  c
1 x
dx
9.2.-Encontrar:  x (1 x )
Solución.- Análogamente al caso anterior: x  t  x  t 2 , dx  2tdt , luego:
dx  2dt  2A t 1  c
 2 t dt 
 x (1 x )  t (1 t)  1 t
Dado que: t  x , se tiene:  2A x 1  c
dx
Respuesta:  x (1 x )  2A x 1  c
dx
9.3.-Encontrar: 
3 x 2
Solución.- La expresión “irracional” es ahora x  2 , por lo tanto:
x  2  t  x  t 2  2, dx  2tdt3 , luego:
  dt
dx  2tdt 1 dt  dt  6  2t  6A t  3  c
   2

2
  
 

3t t 3

3 x 2 t3

x  2 x 2 x 2
Dado que: t  , se tiene:  2  6A 3c
dx
Respuesta:   2 x  2  6A x  2  3  c
3 x 2 200
1 3x  2
9.4.-Encontrar:  dx
1 3x  2
Solución.- La expresión “irracional” es ahora 3x  2 , por lo tanto:
3x  2  t  3x  t 2  2, dx  2 tdt , luego:
3
 1 3x  2  2 1 t 2  t  t 2 dt  2  2  

dx 
12 3x  2 4 1 t 3 tdt  1 3  t  2   dt
t  A t 1  c t 1
3 t2 14t 4
tdt  4 dt
dt 
  3   
3
 3 t 1 3 3 3
Dado que: t  3x  2 , se tiene:
1 4 4
  (3x  2)  3x  2  A 3x  2 1  c
3 3 3
2 4 4
 x   3x  2  A 3x  2 1  c   x  
2 4

3x  2  A 3x  2  1  c 
 
3 3 1 3x 3 2 2 4 3 3
Respuesta:  dx  x    A 1  c
1 3x  2 3 3
3x  2 3x  2

9.5.- Encontrar:  1 x dx
Solución.- La expresión “irracional” es ahora x , por lo tanto:
x  t  x  t , dx  2tdt ,
2
luego:  ( 1 x )dx   1 t 2tdt , como apareció la
expresión: 1 t ; se procede análogamente: w  1 t  t  w2 1, dt  2wdw , esto
5 3
4w 4w
es: 1 t 2tdt   w2(w 1)2wdw  4 (w  w )dw   c
2 4 2

5 5
3 3
4(1 t) 4(1 t) 2 2

Dado que: w  1 t , se tiene:   c


5 3
5 3

Respuesta:  1 x dx 
4(1 x )  4(1 x )  c
2 2

5 3
dx
9.6.-Encontrar:  x 1  4 x 1
Solución.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los índices de Las raíces es: 4 ,
por lo cual: x 1  t 4 , dx  4t3dt , de donde:
   dx  t4t2 3dtt  t 
t 2 t    t dt1

x 1  x 1
4   4  t 1  dt  tdt  4 dt  4
4

 2t 2  4t  4A t 1  c , dado que: t  x 1


4

Se tiene:  2(x 1)  4(x 1)  4A (x 1) 1  c


1 1 1
2 2 2

dx
Respuesta:  x 1  4 x 1  2(x 1)  4(x 1)  4A (x 1) 1  c
1 1 1
2 2 2

200
dx
9.7.-Encontrar:  x  3 x
Solución.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los índices de Las raíces es: 6 ,
por lo cual: x  t 6  t  6 x , dx  6t5dt , de donde:
 2 1  dt
dx 6t 5 dt t3 dt t t dt  6 t 2dt  6 tdt  6 dt  6
   6  6  1
    
 

t 1 t 1

x  3x t t
3 2
t 1
 
 
 2t3  3t 2  6t  6A t 1  c 

Dado que: t  6 x 
Se tiene:  2( x )  3( x )  6 x  6A
6 3 6 2 6 6
x 1  c
dx
Respuesta:  x  3 x  2 x  3 x  6 x  6A x 1  c
3 6 6

dx
9.8.-Encontrar: 
 x 1  (x 1)3
Solución.- Previamente se tiene igual índice por lo
cual: x 1  t  x  t 1, dx  2tdt
2
dt , de donde:
dx  2tdt  2 arc gt  c
 2
  t  t3  1 t 2
x 1  (x 1)3
Dado que: t  x 1 , Se tiene:  2 arc g x 1  c
dx
Respuesta:   2 arc g x 1  c
x 1  (x 1)3
x 1
9.9.-Encontrar:  dx
x 1 3

Solución.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los índices de Las raíces es: 6 ,
por lo cual: x  t 6  t  6 x , dx  6t5dt , de donde:
x 1 t 3 1 5 t8  t 5 6 6 4 3 2 t 1 

 3 x 1dx   t 2 1
6t dt 6
 t 2 1 dt    t  t  t 1 
t 2 1 
dt
 t 
t

6 6 3
 t7  t5  t 4  2t3  3t 2  6t  c  3 2t  2
67 65 32
1 t 1
2
dt

 t7  t5  t4  2t3  3t 2  6t  c  3 2t  2 dt
dt  6
7 2 5
 t2 1 1  t 2 1
6 3 6
 t7  t5  t 4  2t3  3t 2  6t  3A t 2 1  6 arc gt  c
7 5 2
Dado que: t  6 x , se tiene:
6 6 3
 x 6 x  6 x5  3 x 2  2 x  3 3 x  6 6 x  3A 1 3 x  6 arc g 6 x  c
7 5 2
201
Respuesta:6 66 5 33 2
x 1  x x 
6
x  x 2  3 3 x  6 6 x  3A 1  6 arc g 6 x  c
 3 x 1dx 7
3
x x
5 2
xdx
9.10.-Encontrar: 
x2
Solución.- La expresión “irracional” es x , por lo tanto:
x  t  x  t , dx  2tdt ,
2

 x xdx
 2  t(2tdt)
t 2 2  tt22dt2  t 2 2 2    t dt 2
2
luego:  2  2 1 dt  dt  4
2
x 2
t
 2t  4 arc g  c , dado que: t  x , se tiene:  2 2 arc g x  c
2 2 2
xdx
Respuesta:   2 x  2 2 arc g x  c
x2 2
9.11.-Encontrar: ( x 1  2)dx
 (x 1) 
2
x 1
Solución.- Previamente se tiene igual índice por lo
cual: x 1  t  x  t 1, dx  2tdt , de donde:
2

(x 1)  2 dx t2 (t  2) t dt


1
( x 1  2)dx 
2

 (x 1)2  x 1   (x 1)2  (x 1)   t 4  t 2tdt  2 t (t3 1)
1
2

(t  2)dt
 2 () , considerando que:
(t 1)(t 2  t 1)
t 2 A
  Bt  C  A  1, B  1, C  1
(t 1)(t  t 1) (t 1) (t 2  t 1)
2

Dado que: t  x 1 , Se tiene:  2 arc g x 1  c


(t  2)dt dt t 1 dt t 1
() 2 
(t 1)(t 2  t 1)
 2  (t 1)  (t 2  t 1)
 2 dt  2  (t 1)  (t 2  t 1)dt
 2
1 (2t 1)  1 dt (2t 1)dt dt
2 2
 2 dt  2 dt  2   2  2
(t 1) (t  t 1)
2
(t 1) (t  t 1) (t  t 1)
dt dt
(t 1)  (t 2  t 1)   (t 2  t  1 )  3
 2 (2t 1)dt 
4 4
2 2t 1
 2A t 1  A t  t 1  arc g
2
c
3 3
(t 1) 2 2 2t 1
 A 2  arc g c
(t  t 1) 3 3
Dado que: t  x 1 , se tiene

202
( x 1  2)dx ( x 1 1)2 2 x 1 1
Respuesta: 
2
 A  arc g c
(x 1)  x 1
2
( x 1  x  2) 3 3

EJERCICIOS PROPUESTOS
1 x 1 x dx
9.12.- dx 9.13.- dx 9.14.-
 1 x  1 x
 ab x
xa
9.15.- dx 9.16.- 9.17.- x  6 x dx
1
xdx
 x  a 4
x  x 1
3

9.18.- dx xa
dx 1 x
 x 2  9.19.-  1 x dx 9.20.-  x  b
dx
x
3
x 1 a2  x2 9.23.-  x2 x  adx
9.21.-  dx 9.22.-  dx
x x3
dx
9.25.-  x3 x  a dx
9.24.-  x  4 x  28 x
2 2

RESPUESTAS
1 x
9.12.-  dx
1 x
Solución.- Sea: x  t  x  t 2 , dx  2tdt
t t3  2 2 
 1 x dx   1 t 2tdt  2  dt  2  t  t  2  dt
2


1 x 1 t 1 t t 1 


 2 t dt  2 tdt  4 dt  4 dt
2
2t 3  2t 2  4t  4A t 1  c
 
    t 1 3 2
2 x3
  x  4 x  4A x 1  c
3
1 x
9.13.-  dx
1 x
Solución.- Sea: x  t  x  t 2 , dx  2tdt
1 t dt
1 x  2tdt  2 t  t 2 dt  2 tdt  4 dt  4  t 2  4t  4A t 1  c
dx 
 1 x 1 t  1 t    t 1
 x  4 x  4A x 1  c
dx
9.14.- 
ab x
Solución.- Sea: x  t  x  t 2 , dx  2tdt

203
 2  tdt  2 
1 a 1 b2  a bdt
dt   dt 
dx 2tdt

2 2a bt
 a  b x a  bt  a  bt    b b a  bt  b
 
2 2a 2a
 t  A a  bt  c  2 x  A a  b x  c
2 2
b b b b
9.15.- xa dx
 xa
Solución.- Sea: x  a  t  x  t2  a, dx  2tdt
xa t 2 t dt
 x  a dx    2 dt  2t  c  2
x a
c
2
t
9.16.-  4
xdx
1 x
Solución.- m.c.m: 4 ; Sea: 4 x  t  x  t 4 , dx  4t3dt
 4 3 2 1 
 xdx  t 4t dt  4  t dt  4   t  t  t  t 1
2 3 5
dt


1 x4
1 t 1 t t 1 


 5t t 4 3 2  5 4t 3
4  t t  4t t  A t 1  c   t 4   2t 2  4t  4A t 1

 
5 4 3 2 5 3
 
54 34
4x 4x 1 1 1
  x   2x  4x  4A x 1
2 4 4

5 3
 x  6 x
9.17.- 3 dx
x 1
Solución.- m.c.m: 6 ; Sea: 6 x  t  x  t6 , dx  6t5dt
x  6 x dx  t 3  t 6t5dt  6 (t8  t 6 )dt  6 t6dt  2 t 4dt  2 t 2dt  2 dt  2 dt
 3
x 1 t 2
1  t 1
2
     1 t 2
7 5 3  6t 7 5
t  2t  2t  2 arc gt  c  12t  4t3 12t  12 arc gt  c
 6
2t   

7 5 3 7 5
 
7 5
6x 12x 6 2
1 1 1

   4x 12x 12 arc gx  c


2 6 6

7 5
9.18.- 
dx
dx
x 2  x
Solución.- Sea: x  t  x  t 2 , dx  2tdt
dx 2tdt (2t 1) 1 2t 1 dt
 x  2  x dx   t 2  2  t   t 2  t  2 dt   t2  t  2dt   t2  t  2
dt 1
2t 1 dt   A t 2  t  2  A t  3  c

 t 2  t  2  (t  1 )2  9 2 3
2
2 4 2 t 2 3

204

 A t 2  t  2  A 2t  3  c  A x  x  2  A 2 x  3  c
1 1
3 2t  3 3 2 x3
1 x
9.19.-  dx
1 x
Solución.- Notará el lector, que este caso se diferencia de los anteriores, sin
embargo la técnica que se seguirá, tiene la misma fundamentación y la
información que se consiga es valiosa. ()
1 x 1 x 2
Sea: t  t  1 x  t 2  t 2 x  x(1 t 2 )  t 2 1
1 x 1 x
t 2 1 4tdt
x  dx  , luego:
t 1
2
(t 2 1)2
 1 x  (t t4tdt 2
1)2  (t4t2 2dt 2
1) t 2dt
() dx    4  2 () , haciendo uso de
1 x ( t 1) 4
sustituciones trigonométricas convenientes en () , y de la figura se tiene:

t2 1 t


Se tiene: t   g , dt  sec  d ; t 1  sec
2 2
1

t2dt  4 g 2 sec2  d  4 g d


2
() 4
( t 2 1)4 sec 4  sec2 
 4  s e n 2  d  2 d  2 cos 2d  2  s e n 2  c  2  2s e n  cos   c

t 1 2t 1 x
2
 2 arc gt  2  c  2 arc gt   c  2 arc g 1 x 1 x c

t 2 1 t 1
2 t 1
2
1 x 1 x
1
1 x
1 x 1 x
 2 arc g  (1 x) c
1 x 1 x
9.20.- xa
 xb dx

Solución.- Sea: x  a  t  x  t 2  a, dx  2tdt


xa t2tdt t 2dt  b  a 
 x  b dx   2 
 2 t  (b  a)
2 
 
dt


2
t ab 21 t (b a)
dt 1 t
 2 dt  2(b  a)  2t  2(b  a) arc g c
 t 2
 (b  a) ba ba

205
xa
 2 x  a  2 b  a arc g c
ba
x 1
3
9.21.-  dx
x
Solución.- Sea: 3 x 1  t  x  t3 1, dx  3t 2dt
 3 xx1  t3t 2
t 3 1
dt  tt331
dt   t3 11    t3dt1
dx  3  3 dt  dt  3
1 3
dt
 3 dt  3 () , por fracciones parciales:
  (t 1)(t 2
 t 1)
3 A Bt  C  3  A(t 2  t 1)  (Bt  C)(t 1) , de donde:
  2
(t 1)(t  t 1) (t 1) (t  t 1)
2

A  1, B  1, C  2 , luego:
 2t 1 
()  3 dt  dt  t  2 dt  3t  A t 1  A t 2  t 1  arc g c
  t 1  t 2  t 1 1 3  
2  3 
 
a2  x2
9.22.-  dx
x3
Solución.- Sea: a2  x2  t  x2  a2  t 2 , xdx  tdt
 a2x3 x2  a2 xx42 xdx  (a2ttdt
 t 2 )2  (at  t 2 )2  (a  t
2 2dt 2
dt  t)2
t)2 (a
dx     ()

Por fracciones parciales:


t 2 A B C D , de donde:
2   2  
(t  a) (t  a)
2
(t  a) (t  a) (t  a) (t  a)2
A  1 a, B   1 4 , C   1 4 a, D   1 4 , luego:
 (a4 t)t2 (a
2
dt t) 2 4a1 (t  a)
dt 1  (t dta)2 4a1 (t  dt
4a a) 1  (t dta)2
4a
()    

1 1 1 1
 A (t  a)   A (t  a)  c
4a 4(t  a) 4a 4(t  a)
1 1
1
 A (t  a)   c
(t  a) 4(t  a) 4(t  a) 
4a


A a  x  a  a x A a  x  a  a  x  c
1 2 2 1
2 2 2 2 2 2
  c 
4a a2  x2  a 2( a2  x2 a2 ) 4a a2  x2  a 2x2
1 ( a2  x2  a)2 a2  x2 1 1 a2  x2
 A   c  A a 2
 x 2
 a  A x  c
2  x a 2x 2 2x 2
2 2
4a 2a 2a
a
9.23.-  x x  a dx
2

Solución.- Sea: x  a  t  x  t2  a, dx  2tdt

206
x
2
x  a dx   (t2  a)2 t2tdt  2 t 2 (t2  a)2 dt  2 (t6  2at 4  a 2 t 2 )dt
7 5 2 3
2t 4at 2a t
 2 t dt  4a t dt  2a 
6
t dt 
4 2 2
  c
7 5 3
2(x  a) 4a(x  a) 2a2 (x  a)
7 5 3
2 2 2

   c
7 5 3
dx
9.24.-  x  4 x  28 x
Solución.- Sea: 8 x  t  x  t8, dx  8t7dt

 t dt  8 t 3  t  2  t  4t  4 
7 6 2

 dx
 4 2
8t dt
t  t  2t
 8 3   dt
t  t  2 t t2 
3

x  4 x  28 x 
t2  t2 
 8 t  8 tdt 16     16t   
3 4 2
dt 8 4t 4 t 8t 8 4t 4
dt  8
   t  4tt34 t  2 4 2
 t3  t  2 dt
 2t 4  4t 2 16t  8
2
dt() , por fracciones parciales:
 t t2
3

t  4t  4
2
t  4t  4 2
A Bt  C
(t 3  t  2) (t 1)(t 2  t  2) (t 1) (t 2  t  2)  A  1 4 , B  3 4 , C 14 4 , luego:
  

 1 dt 3 t 14 
()  2t 4  4t 2 16t  8   4   42  dt 
 t 1 t t  2 
 1   
 2t 4  4t 2 16t  8 dt 1 3t 14 dt  2t 4  4t 2 16t  2 dt 3t 14
 2
     dt
 t t  2 
2
 4 t 1 4 t 1 t 2
 t  2
 

 2t 4  4t 2 16t  2A t 1  2 3 2t  28  31  31
2
3 3 3 dt
t2  t  2
 2t 4  4t 2 16t  2A t 1  3 (2t 1) dt  31 dt
 t2  t  2  t2  t  2
dt
 2t 4  4t 2 16t  2A t 1  3A t 2  t  2  31 (t  1 )2  7
2 4
2 t1
 2t 4  4t 2 16t  2A t 1  3A t 2  t  2  31 arc g 2c
7 7
2
62 2t 1
 2t 4  4t 2 16t  2A t 1  3A t 2  t  2  arc g c
7 7
2x 1
1
1 1 1 1 62 1 1
8

 2x  4x 16x  2A x 1  3A x  x  2 


2 4 8 8
arc g
4
c8

7 7
9.25.-  x3 x  a dx
2 2

Solución.- Sea: x2  a2  t  x2  t 2  a2 , xdx  tdt

207
x
3
x2  a2 dx   x2 x2  a2 xdx   (t 2  a 2 )ttdt   (t 2  a 2 )t 2dt   (t 4  a 2 t 2 )dt
(x 2  a 2 ) a 2 (x 2  a 2 ) 2 x a 2
t 5 a 2t 3 5 3 2  a2 3
2 2 2
  c    c  (x  a )  c
2

 
5 3 5 3  5 3 
2 2
 (x  a )
2 2
 3x  2a 

32
c
 15 



EJERCICIOS COMPLEMENTARIOS
A continuación, se adjunta un listado de ejercicios que se proponen al lector.
Observará que no se indica técnica alguna solicitada para el desarrollo de los
mismos, y que además no se han respetado normas relativas a niveles de
dificultad, ni a las técnicas mismas. Como siempre, se adjuntaran las soluciones
cuyos desarrollos pueden diferir de los aquí presentados. No importa, eso es
posible; además una consulta con su profesor aclarará cualquier discrepancia.

Encontrar:
 d  e d
1.-  t3es e n t cos t 4dt
4

2.-  3.- 
(1  )2 (1  )2
xdx
4.-  e g 3 sec2 3 d 5.-  x2 1
3
ax  b 6.- 
x 1
7.- 
dx 8.-  e2 xdx 9.- 
exdx
(2  x) 1 x aex  b
(t 1)dt  12.-  g d
10.- 
t 2  2t  5  2 d
11.- sec
dx
2  14.-  sec d 2
15.-
13.-  a s e n b d 5 x

xdx dy
16.-  sec 2 (1 x)dx 17.-
 18.- 

16  x4 1 1 y
dx
20.-  cos ecd 21.-  t(1 t 2 ) dt
1

19.-  x  4  x  3
2

22.-  t(1 t 2 ) arcs e n tdt


1 1 cos 2x x2 1
23.- 
2
dx
s e n2 2x 24.-  dx
x
e dx dx x3  x 4)dx
(3x
26.- 
25.-  (x 1)3 27.- 
9  e2 x 2x  x2
ds dx
30.- 
xdx
28.-  29.- 
4  s2 x2 x  e
2
1 x

208
y2dy d
31.- 
y3dy
32.-  33.- 
1 2 cos
y 1 y2 1
d
t 4  t3  4t 2  2t 1  36.- x(10  8x ) dx
34.- 
2 9

t3 1
dt 35.-
Ae
37.- dx x3dx x3dx
 (16  x2 )3 38.-  39.- 
x2  4 16  x2
dx
40.-  a(x 2 1) dy dx
1

41.-  42.-
x(3  A x)
2

( 6  x2 ) 3
16 e ex 2x  x dx 3

44.-  cos dx
43.- dx 45.-
 x 1
1 x
2 y5  7 y4  7 y3 19 y2  7 y  6 47.-  s e n x 1dx 9x2  7x  6
46.-  dy 48.-  dx
( y 1)2 ( y2 1)2 x3  x
5w3  5w2  2w 1 3dx
49.-  51.- 
(1 x)2 dx
w4  w2
dw 50.-
1 2x x
54.-  x (x  4) dx
2 3

53.-  e2t cos(et )dt 


3

52.- 
xe2 x dx
2

2 sec x ds 10

55.- s e n xe dx 1  1 z2

 cos x 2 56.- s 1
3
(1 s )
2
3
57.-  z3  z2  dz
  
xA(1 x2 ) co gxdx ax  bx  c
2

58.-  dx 59.-  60.-  2 dx


1 x 2
A s e n x ax  bx  c
dx dx
61.-  62.-  63.-  g16xdx
cos2 5x 12  7x
xdx
64.-   g 4 sec2 4 d 7t  2
65.-
 x dx 66.-  dt
5  2t 2
7dx
67.-  (1 x) cos xdx 68.-
 x( 1 x 1)
69.- 
co g6x
 (x 1)dx
70.-  co g(2x  4)dx 71.-  (et  e2t )2 dt 72.- 
(x  2)2 (x  3)
73.-  (co ge )e dx x x
s e n    arc gxdx
d
74.-
 cos  1
75.- 
(1 x 2 )
3
2

76.-  x co g(x 5 )dx 77.-  x 4x  2 dx (x2  9) dx


1

78.- 
2 2 2

x4
79.-  x2 s e n5 x3 cos x3dx 80.- xdx 3
x dx
 81.-  2
x  x6
5x2  7
dx dw
82.-  s e n 2es e n  d
2

83.-  84.-
1 cos w
e x  9e x

209
 1s e3 n2 x 2 2
(cos3 86.- x3dx 87.- s cos
e n d

 sen )dx


85.- e x x
 

2 2 19  x2 1
2

 dt
88.-  (sec   g  )2 d 89.-  90.-  a b2 c3 d
t(4  A 2t)
1
2

91.-  s e n  cos d1


2 3
sec2  d dx
92.-  93.- 
9  g 2 e2 x 16
94.-  (e2 s 1)(e2 s 1)ds
dx x3 1
95.- 
5x 2  8x  5 96.-  dx
x3  x
97.-  (arcs e n 1 x ) dx 3dy 99.-  x(1 x) dx
1

98.- 
2 0 5

1 y
d  tdt sA s ds
100.- a 101.-  102.- 
s e n   b cos  (2t 1)
2 2 2 2 1
2 1
(1 s2) 2

103.-  (2 cos s e n   s e n 2 )d 104.-  t 4A 2tdt


11

105.-  u (1 v) dx
2

(  s e n 3 )d ( y 1)dy ds
106.- 
1

107.-  108.-  3 2
2

3 2  2 cos 3 s (s  4)
1

y ( y 1)
1 2
2

109.-  u (1 u ) du (x3  x2 )dx


110.-  2 111-  adb
2 2

 x x2
(x 1)dx 114.-  f (x) f ´(x)dx
112.-  113.- 
dx
x  2x  8 2
2x  x2
x  7x2  5x  5
3 A 1 x x2
(x 1)dx
115.-  117.- 
x  2x  3
2
dx

116.- e dx
x2  4x  3
4dx
118.- 
xdx
119.-  co gxdx
120.-  A s e n x
x  4x  5 2 x3  4x
121.-  A exp x 1dx 122.-  1 x3 dx 123.-  x 1 1
x x dx
x 1
dx
126.- 
xdx
124.-  3  2 cos x
s e n xdx 125.-
1 s e n x  cos x x2  2x  5
dx
127.-  x  4
(1 s e n x)dx 128.-
s e n x(2  cos x) 4

RESPUESTAS
1.-  t3es e n t cos t 4dt
4

Solución.- Sea: u  s e n t 4 , du  (cos t 4 )4t3dt ; luego:


4 1 1 1 4 1 4
t3es e n t cos t 4 dt  4t3es e n t cos t 4 dt  eudu  eu  c  es e n t  c
 4 4  4 4

210
 d
2.- 
(1  )2
Solución.-
 d Bd
Ad 
 (1  )2  1    (1  )2 ()
 A  B    A(1  )  B    A  ( A  B) , de donde:

(1  )2 1  (1  )2
 d d d 1
A  1, B  1 , entonces: ()     c
2  A 1 
(1  ) 2
1  (1  ) 1 

 e d
3.- 
(1  )2
Solución.-  
 dv   d2
ue (1  )
Sea: 
du  e d

1
v  A 1  
 
1 
 e d
 (1  )2  eA 1   1e    (A 1   11)e d
e ed
 e A 1    e A 1  d  () , resolviendo por partes la segunda
1    1 
 d
u  e dv  
integral se tiene: 1 
du  e d
v  A 1 
 e d
Luego: 
1   e A 1  
  e A 1  d , esto es:


()  e A 1   e  e A 1  d e A 1   eA 1  d
1   

 e
1 
4.-  e g 3 sec2 3 d
Solución.- Sea: u   g3 , du  3sec2 3 d

  1 eudu  1 eu  c  e g 3  c
 3 
 g 3
e sec 2
3 d 
3 3
5.- 3
xdx
ax  b
3 2
t b 3t
Solución.- Sea: ax  b  t  x   , dx  dt
3

aa

211
 t 3  b  3t2
 a  a dt 3t(t  b)
3
3 (t 4  bt)dt  3  t5 bt 2
xdx 
3   
t
  a2 dt 
a 2  a 5 2 
2
 c
ax  b  
3(ax  b) 3b(ax  b)
5 2 5 2
3t 3bt 3 3

  c   c
2 2
5a 2a 5a2 2a2
 3(ax  b) (ax  b)  3b (ax  b)  c
3 2 3 2

5a2 2a2
x2 1
6.-  dx
x 1
Solución.-
x2 1 (x 1) (x 1) (x 1)
1 2(x 1)
32 32

 (x 1) dx 
 x 1 dx  
c 
2
c
x 1 3 3
2
2(x 1) x 1  c

3
dx
7.- 
(2  x) 1 x
Solución.- Sea:1 x  t 2  x  1 t 2 , dx  2tdt
dx 2tdt dt
 (2  x) 1 x   2  (1t2) t  2 1 t 2  2 arc gt  c  2 arc g 1 x  c


8.-  e dx
2 x

Solución.- Sea: u  2  x, du  dx


e dx   eudu  eu  c  e2 x  c
2 x

 exxdx
ae b
9.-

Solución.- Sea: u  aex  b, du  aexdx


exdx  1 du  1 A u  c  1 A aex  b  c
 ae  b x
a u a a
(t 1)dt
10.- 
t 2  2t  5
Solución.- Sea: udu t 21 2t  5, du 1 2(t 1)dt
(t 1)dt 1  A u  c  A t 2  2t  5  c

 t 2  2t  5 2  u 2 2

11.- sec d
2   1   
Solución.- Sea: u  sec  g , du  (sec  g  sec2 )d
2 2 2 2 2 2

212
 sec (sec  g  ) sec2   sec  g 
sec 2 d   2

2

2 d 
 2

2

2 d
sec  g  sec  g 
2 2 2 2
du
   g   c
 2  2A u  c  2A sec 2 2
u
12.-  g d 
Solución.- Sea: u  cos , du  s e n d
s e n du 1
 g d   cosd   u  A u  c  A cos  c  A s ec  c
0
  A1  A s ec  c  A s ec  c
2 
13.-  sen d
a b
Solución.-

u  dv  s e n d
2

Sea: a b

2d v  b cos 
du  a b
   2b 
2
a 2
 a s e n b d  b  cos b  a  cos b d () , resolviendo por partes la segunda

 dv  cos d
u   b
integral se tiene: 
du  d vbsen 


b

a  2b    
()    2 cos  b s e n  b s e n d 

 

b b a b b 
a 2  2b 2  2b3 
  cos   s e n  cos  c
b b a b a b
14.-  sec2 d
Solución.-
u   dv  sec2 d
Sea:
du  d v   g

 secdxd   g  gd   g  A sec  c


2

15.-
5 x

Solución.- Sea: u  x, du  dx


dx 5u 5 x 1
 x dx   5 du       c  c
u

 5x 
 5  A5
c
A5 5 A 5
x

213
16.-  sec 2 (1 x)dx
Solución.- Sea: u  1 x, du  dx
 sec (1 x)dx   sec udu   gu  c   g(1 x)  c
2 2

17.- 
xdx
16  x4
Solución.- Sea: u  x2 , du  2xdx du 1 u
xdx xdx 1 2xdx 1  arcs e n  c
  
 16  x4  42  (x2 )2 2  42  (x2 )2 2  42  u2 2 4
1 x2
 arcs e n  c
2 4
dy
18.- 
 1 1 y

1

Solución.- Sea: t  1 (1 y)   t 2  1 (1 y)  t 2 1  (1 y)


1 2 1 1

 
2 2 2

 (t 2 1)2  1 y  y  (t 2 1)2 1, dy  4t(t 2 1)dt


4 t (t 1)dt
2 3 2
dy t t
 
t
 4 (t 1)dt  4(  t)  c  4t( 1)  c
2

3 3
1 1 y

 4 1 1 y (1 1 y 1)  c  4 1 1 y ( 1 y  2)  c
3 3
dx
19.-  x  4  x  3
Solución.-
(x  4)  (x  3) ( ( 3) 
1
dx 12 2
1
4)
  
1

(x  4)  (x  3) dx    x  x
2

dx
2
x 4  x 3

 (x  4) (x  3)
(x  3)
2 (x  4)3 2 (x  3)3
32 23

 (x  4)   c   c
1 1
2 2

3 3 3 3
2 2

 (x  4)  (x  3)   c
2
 3 3

3
20.-  cos ecd
Solución.- Sea: u  cos ec  co g , du  (cos ec co g  cos ec2 )d
  cos eccos
(cos   co
ecec  gg )d  cos eccos
 co 2
 eccos coco
 ec g g d
cos ecd  

du
    A u  c  A (cos ec  co g )  c
u
21.-  t(1 t 2 ) dt
1
2

Solución.- Sea: u  1 t 2 , du  2tdt

214
1 1 u 32
1 1
 t(1 t 2 ) dt    c (1 t 2 )  c
1 1
2
u du  
2
 c  3
2 3 2

2 2 3 3u 3
2
22.-  t(1 t 2 ) arcs e n tdt
1
2

Solución.-
u  arcs e n t dv  t(1 t 2 ) dt 1
2

Sea: dt 1
du 
3

2
v  (1 t 2 ) 2

1 t 3
1 1
 t(1 t 2 ) arcs e n tdt   (1 t ) arcs e n t   (1 t 1
2 2
12 3 2
) 2 dt
3 3 t
1 t 2
2 32 2 32 3
(1 t ) 1 (1 t ) 1 t
  (1 t 2 )dt 
arcs e n t  arcs e n t  (t  )  c
1 3 2 3 t  3 3 3
(1 t ) arcs e n t  t   c
3 3

  2

3 3 
1 cos 2x
23.-  dx
s e n2 2x
Solución.-
 s e n2 2x dx   1 cos2 x dx   1 cos 2x    1 cos 2x  2 s e n2 x
1 cos 2x 1 cos 2x dx dx 1 dx

2 


 2 
1 1
 cos ec xdx   co gx  c
2 
2

 x321x 2

24.- dx

 x23 1x  (xx(x2 1)dx


Solución.-
2
1)  x(x(x1)(x
2
1)dx1)  Adx
x  (xBdx
1)  (xCdx
1)
dx      ()

(x2 1) A
  B C  (x2 1)  A(x2 1)  Bx(x 1)  Cx(x 1)

x(x 1)(x 1) x (x 1) (x 1)
x  0  1   A  A  1
De donde: x  1  2  B(1)(2)  B  1
x  1  2  C(1)(2)  C  1

 x(x(x1)(x
Entonces:
2
1)dx1)  dx
x  (x 1)
dx  (x 1)
dx
()     A x  A x 1  A x 1  c

x2 1
 A c
x

215
exdx
25.- 
9  e2 x
Solución.- Sea: u  ex , du  exdx
exdx exdx du u ex
 c  arcs e n  c
 9  e2 x  32  (ex )2  32  u2  arcs e n 3 3
dx
26.- 
(x 1)3
Solución.-
dx (x 1) 2 1
 (x 1)3 dx    c  c
 (x 1) 
3

2 (x 1)2

(3x  4)dx
27.- 
2x  x2
Solución.- Sea: u  2x  x2 , du  2(1 x)dx
 (3x  4)dx  (3x  3) 1 3 (x 1)dx  dx 3  du 
2 u 
dx
   
2
dx 1

 2x  x2 2x  x2 2x  x2 2x  x2 2x  x2
3 du  dx 3 u  dx
1
  dx
     3 2x  x2
2

2  u  (x  2x 1) 1
1
2
2 2 1  (x 1)2 1  (x 1)2 1
 2
Sustituyendo por: x 1  sec , dx  sec g d , (x 1)2 1   g
 sec g
 3 2x  x2 2x  x2  secd  3 2x  x2  A sec   g  c
 d  3
 g
 3 2x  x2  A x 1 2x  x2  c

28.- 
ds
4  s2
Solución.- Sea: s  2 s e n  , ds  2 cos d , 4  s2  2 cos
ds  2 cos d 
 4s 2

2 cos  d    arcs e n s 2  c
dx
29.- 
x2 x  e
2

Solución.- Sea: x  e g , dx  e sec2  d , x2  e  e sec


 1
d
e sec  d 1 sec d 1  cos 1 cos ()
2
dx
 x2 2   e g 2  
 g2
 
e s e n 2 
 
e s e n2 
x e e sec e
cos 2 
Sea: u  s e n , du  cos d , luego:

216
c
1 du 1 2 1 u1 1 1 1 () 
2   u du   c   c   c 
e u e e 1 eu e s e n x
e
x e
2

 x2  e  c
ex
30.- 
xdx
1 x
Solución.- Sea: x 1  t 2  x  t 2 1, dx  2tdt
t
xdx  (t 2 1)2 t dt  2 (t 2 1)dt  2( t3  t)  c  2t( 2 1)  c
 1 x  
t 3 3
x 1 x2
 2 x 1( 1)  c  2 x 1 ( )c
3 3
y2dy
31.- 
y 1
Solución.- Sea: y 1  t 2  y  t 2 1, dy  2tdt
y2dy (t 2 1)2 2 t dt 5 2t3 
t
 y 1    2 (t 1) dt  2 (t  2t 1)dt  2   tc
2 2 4 2
t
5 3 
 t 2t 
2  ( y 1) 4
2( y 1)2 
y 1
4

 2t  1  c  2  1  c
 
5 3   5 3 
 ( 2y 2y  2   y 2  2 y 1 2 y  2 
y 1 1) y 1
2  1   c  2  1  c
 
 5 3   5 3 
 3y  4 y  8 
2

 2 y 1  c
 15 
32.- 
3
y dy
y2 1
Solución.- Sea: u  y2 1  y2  u 1, dy  2 ydy
3 2  u 
 1 (u 1)du 1 (u  u )du  1  u  c
3 1

 y dy

y ydy
  
2 2

  
2 2
1 1

y2 1 y2 1 2 u
1
2
2 23 1 
 2 2 
 1    2 
3 2 2
u 2
1 1
y y
  u  c  u ( 13 u 1)  c 
2 2 y 1 
2
1  c  y 1 
2
c
3  3   3 
d
33.- 
1 2 cos
2dz 1 z2
Solución.- Sea: d 
217
, , 
1 z2 cos 1 z
2
2
 arc
gz

218
2dz
d
   1 z2 
2dz

2dz
 
2dz
1 2 cos
2

1
2(1 z ) 1 z 2  2(1 z2 ) 1 z2  2  2z 2 3  z2
1 z2
A z  3  c
2dz dz dz 1
 
3 z 2  2
z 3
2  2 
 z  ( 3)
2 2
2
2 3 z 3

1 g2 3
 A c
3 g2 3
t 4  t3  4t 2  2t 1
34.-  dt
t3 1
Solución.-  2 
t 4  t 3  4t 2  2t 1 3t  t 1 3t 2  t 1
  t3 1   t 3  t    t3  t
dt   t  dt tdt  dt  dt
1 
2 3t 2  t 1
 t  t  3 dt()
2 t t
3t 2  t 1 A Bt  C
   3t 2  t 1  A(t 2 1)  (Bt  C)t
t(t 1)
2
t (t 1) 2

t01AA1
t132ABCBC1 
De donde:  B  2, C  1
t  1  5  2 A  (C  B)  B  C  3 
t22  Adt
t  Bt C
t 2 1 t22  dtt  t 2t2 11
()   t   dt   t   dt
t
 2  t  A t  2tdt  dt t 2  t  A t  A t 2 1  arc gt  c
 
2  t 2 1  t 2 1 2
2
t
  t  A t(t 2 1)  arc gt  c
2
d
35.-
Ae
Solución.-
d
 A  e   d    c
36.-  x(10  8x2 )9dx
Solución.- Sea: u  10  8x 2 , du  16xdx
10 10
1 1 1 u u x(10
  8x ) dx   16x(10  8x 2 )9 dx  
u9ddu  c  c
2 9

16 16 16 10 160
(10  8x2 )10
 c
160
219
dx
37.- 
 (16  x2 )3
Solución.- Sea: x  4 g , dx  4 sec2  d
dx 4sec2  d 1 d 1 1 x
   cosd  s e n   c 
 (16  x2 )3  43 sec 3  16 sec 16 
 
16 16 16  x2
c

x3dx
38.- 
x2  4
Solución.- Sea: u  x2  4  x2  u  4, du  2xdx
x 3dx  x 2xdx 1 (u  4)du 1 (u  4u )du  1 u du  2 u du
 2   2      
1 2
1
2
1
2 1 2

1
x 4 x 4 2 u 2 2
2

x2 4
3 1 3
u
1 u  2u  c  u  4u  c  u (  4)  c  x2  4 (  4)  c
2 2 2 1 1
2 2

2 3 1 3 3 3
2 2
2 8
x )c
 x2  4(
3
x3dx
39.- 
16  x2
Solución.- Sea: u  16  x2  x2  16  u, du  2xdx
x 3dx x 2 xdx 1 (16  u)du  u )du
        (16u
1
1
1 2
1
2

16  x2 16  x2 2 u 2 2

1 16u 1
1 2
u 3
2
u 1
2
3 u 1

   16u   c  16u  2 uu  c  u (16  )  c 2

2 1 2 3 3 3 3
2 2
16  x 2 32  x2
 16  x2 (16  )  c   16  x2 ( )c
3 3
40.-  a(x 2 1) dy
1
2

Solución.-
 a(x2 1) dy  a(x 2 1)  dy  a(x 1) y  c
1 1 1
2 2 2 2

41.- 
dx
( 6  x2) 3
Solución.- Sea: x  6s e n  , dx  6 cos d , 6  x2  6 cos
d 1 1 1 x
dx  6 cos d 1  sec2  d   g  c  c
 2 3
 
 ( 6) 3 cos 3  6  cos2  6 6
( 6x) 6 6  x2
dx
42.- 
x(3  A x)

220
dx
Solución.- Sea: u  3  A x, du 
x
dx du
 x(3  A x)   u  A u  c  A 3  A x  c
ex dx
43.- 
16  e2 x
Solución.- Sea: u  ex , du  exdx
x x
e du 1 u 1 e
16  e2 x dx  2 2  4 arc g 4  c  4 arc g 4  c
4 u
44.-  cos 1 x dx
Solución.- Sea:1 x  t 2  x  1 t 2 , dx  2tdt
 cos 1 xdx  2cos tdt() , integrando por partes se tiene:
ut dv  cos tdt
Sea:
du  dt v  sent

()  2 t s e n t   s e n tdt   2t s e n t  2s e n tdt  2t s e n t  2 cos t  c
 2 1 x s e n 1 x  2 cos 1 x  c
 x3dx
45.-
x 1
Solución.- Sea: x 1  t 2  x  t 2 1, dx  2tdt
x3dx 2t7 6t5
 (t 1) 2 t dt
2 3 6 4 2 3
  1)dt     2t  c
 x 1  t  2 (t 3t 3t
7 5
2t
2t 6 4 3 2
 t(  6t  2t 2  2)  c   2(x 6(x 1)  2(x 1)  2  c
x 1 1) 
 
7 5 7 5 
 
 (x 1)3 3(x 1)2 
 2 x 1    x  c
 7 5 
2 y  7 y  7 y 19 y  7 y  6
5 4 3 2

46.-  dy
( y 1)2 ( y2 1)2
Solución.-
2 y5  7 y4  7 y3 19 y2  7 y  6
 ( y 1)2 ( y 2 1)2
dy ()

2 y5  7 y 4  7 y3 19 y 2  7 y  6 A B Cy  D Ey  F
    2
( y 1)2 ( y2 1)2 y 1 ( y 1)2 ( y 2 1) ( y 1)2
2 y5  7 y4  7 y3 19 y2  7 y  6  A( y 1)( y2 1)2  B( y2 1)2
 (Cy  D)( y 1)2 ( y2 1)  (Ey  F )( y 1)2 , luego:
2 y5  7 y4  7 y3 19 y2  7 y  6  ( A  C) y5  ( A  B  2C  D) y4
 (2 A  2C  2D  E) y3  (2 A  2B  2C  2D  2E  F ) y2

220
 ( A  C  2D  E  2F ) y  ( A  B  D  F ) , Igualando coeficientes se tiene:
 A C  2 
 
A  B 2C D  7 
 

 2 A 2C 2D E  7  A  1, B  4, C  1
2 A 2B 2C 2D 2E F  19 D  0, E  3, F  1
 
 A  C 2D E 2F  7 
 
  A 5  B4 D F   6 
2 y  7 y  7 y3 19 y 2  7 y  6 dy dy ydy (3y 1)dy
()   4  ( y 1)2  ( y 2 1)  ( y2 1)2
 
( 4y 1)12 ( y2 1)2 dy  
 A y 1   A y 1  3
2
ydy y 1 dy

y 1 2
 ( y2 1)  ( y2 1)2
 4 3  y 1 
 A y 1   A  A y12 1   arc gy  c
y2 1 2  2 y 2 1 2 
y 1
 
4 3 y 1
 A ( y 1) y2 1   A y 1 
2
 arc gy  c
y 1 2 2( y 2 1) 2
4 y 1
 A ( y 1)    arc gy  c
y2 1 y 1 2( y 2 1) 2

47.-  s e n x 1dx
Solución.- Sea: x 1  t 2  x  t 2 1, dx  2tdt
s e n x 1dx  2 (s e n t)tdt() , trabajando por partes
ut dv  s e n tdt
Sea:
du  dt v   cos t

()2 (s e n t)tdt  2 t cos t   cos tdt   2t cos t  2 s e n t  c
 2 x 1 cos x 1  2 s e n x 1  c
9x2  7x  6
48.-  dx
x3  x
 9x2x3 7xx 6  x(x
Solución.-
 7x 1)
9x 21)(x 6  Adx
x  Bdx
x 1  xCdx
1
dx  dx    ()

9x 2  7x  6 A B C
    9x2  7x  6  A(x 1)(x 1)  Bx(x 1)  Cx(x 1)
x x
3
x x 1 x 1
 x  0  6   A  A  6

De donde:  x  1  10  2C  C  5
 x  1  4  2B  B  2

dx dx
()  6dx  2   5
x x 1 x 1  6A x  2A x 1  5A x 1  c

221
x6 (x 1)5
 A x  A (x 1)  A (x 1)  c  A
6 2 5
c
(x 1)2
5w3  5w2  2w 1
49.-  dw
w4  w2
Solución.-
5w3  5w2  2w 1 5w3  5w2  2w 1
 w4  w2 dw   w2 (w2 1)
dw()

5w3  5w2  2w 1 Aw  B Cw  D
 
w2 (w2 1) w2 w2 1
5w3  5w2  2w 1  ( Aw  B)(w2 1)  (Cw  D)w2
 Aw3  Aw  Bw2  B  Cw3  Dw2  ( A  C)w3  (B  D)w2  Aw  B
Igualando coeficientes se tiene:
 A C  5 
 
B D  5 
   A  2, B  1, C  3, D  4

A 
 2 
B  1 
 
()  Aww2 B dw  Cw D
w2 1 dw
 2ww21  3w 4
w2 1 dw
  dw 
2wdw 3 2wdw dw
w dw   w2 1
2
4
2 w2 1

w2
1 1
 A w2   A (w2 1)3  4 arc gw  c  A w2 (w2 1)3   4 arc gw  c
3dx w w
50.-
1 2x
Solución.- Sea: u  1 2x,
du du3 2dx 3
3dx dx 3  A u  c  A 1 2x  c  A c
3 
 1 2x  1 2x 2  u 2 2
(1 2x)3

51.- 
(1 x)2 dx
x
Solución.-
(1 x)2 dx  1 2x  x2dx x2
 
dx
  2 dx   xdx  A x  2x  c
x x x 2
2

52.- xe dx
2 x

2
Solución.- Sea: u  2x2 , du  4xdx
2 x2
2 x 2
2 x 2

xe dx  1 xe dx   1 e du   1e  c   1e  c
u u

 2 2t 2 t 8 8 8
53.-  e cos(e )dt

222
Solución.- Sea: w  et , dw  etdt

 e cos(e )e dt   w cos wdw() , trabajando por partes


t t t

uw dv  cos wdw


Sea:
du  dw vsenw
() w cos wdw  ws e n w s e n wdw  ws e n w  cos w  c  et s e n(et )  cos(et )  c
3

54.- 
x (x  4)3 dx 2

Solución.- Sea: u  x  4, du  3 x dx
3
2

2
(x  4) 4
3
( 4)3 2 3 2 u4 1 4 2

 x x   dx  3  u du  3 4  c  6 u  c  6  c
32

55.- 
s e n xesec x s e n x 1 sec x
dx   e dx    gx sec xesec xdx()
2
cos x cos x cos
Solución.- Sea: u  sec x, du  sec x gxdx
()   eudu  eu  c  esec x  c
ds
56.-  1 2
s (1 s ) 3 3

Solución.- Sea: t  s  s  t3, ds  3t 2dt


1
3

ds  3t 2 dt  3tdt  tdt  3 A  2 

 s (1 s )  t (1 t 2 )  (1 t 2 ) 3 (1 t 2 ) 2  1 t c
1
3
2
3

1  1 z 2
10

57.-  z3  z2  dz
   

1 z 2
2dz
Solución.- Sea: u  2 , du  3
z z
2 11
 
2 10
 1 z 
11 11

 z3  z2  dz
1 1 z
2 
1 10
u du 1 u
2 11 c
u
22 c
1
22  z2   c
          

xA(1 x2 )
58.-  dx
1 x2
2xdx
Solución.- Sea: u  A(1 x2 ), du 
1 x2
A(1 x2 ) 2
 c 
2) 1 1u2 u2
xA (1 x dx  udu  c  c
 1 x2 2 2 2 4 4
co gxdx
59.-  A s e n x

Solución.- Sea: u  A s e n x , du  co gxdx


co gxdx   du A u  c  A A s e n x  c
A s e n x u

223
ax2  bx  c
60.-  ax bx  c
2
dx

Solución.-
ax2  bx  c ax2  bx  c ax2  bx  c
 ax2  bx  c dx  ax2  bx  c  dt  ax2  bx  c t  c
dx
61.- 
cos2 5x
Solución.- Sea: u  5x, du  5dx
dx 1 1 1
 cos2 5x   sec2 5xdx  5 sec2 udu  5gu  c  5  g5x  c
dx
62.- 
12  7x
Solución.- Sea: u  12  7x, du  7dx
12 dx 7x 17  du u 1 1
A u  c   A 12  7x  c
  7 7

63.-  g16xdx
Solución.- Sea: u  cos(16x), du  16 s e n(16x)dx
s e n(16x) 1 du 1 1
 g16xdx   cos(16x) dx   16  u   16 A u  c  16 A cos(16x)  c
64.-  g 4 sec2 4 d
Solución.- Sea: u   g 4 , du  4 sec2 4 d
1 1 u2 u2  g 2 4
  g 4 sec 4 d  4 udu  4 2  c  8  c  8  c
2

65.- 
xdx
x 5
Solución.- Sea: u  x  5  x  u  5, du  dx
 xdx  u  5  u du  u  5 u  c  2u 10
1 3
2
1
2
3
2
1

 du  u du 5 u c
1 2
2 2

x 5
1

u
2
3 1 3
2 2
2 2
 u 10  c  (x  5) 10  c 2  x 10   c
3 u u 3 x 5 x 5 x 5 3 
  
7t  2
66.-  dt
7  2t 2
Solución.- 7
7t  2 dt  7tdt  2dt   4tdt dt
  2
 7  2t 2  7  2t 2  7  2t 2 4  7  2t 2  7 2
 2 t
7
 7  2t 2  2 arcs e n 2 t  c
2 7
67.-  (1 x) cos xdx

224
Solución.- Sea: x  t  x  t 2 , dx  2tdt
 (1 x) cos xdx   (1 t 2 )(cos t)2tdt  2 (t  t 3 )(cos t)dt  2 t cos tdt  2 t 3 cos tdt ()
Trabajando por partes:
t 3
cos tdt
ut 3
dv  cos tdt
Sea:
du  3t 2dt vsent

t cos tdt  t 3 s e n t  3  t 2 s e n tdt


3

Trabajando por partes:  t 2 s e n tdt


ut2 dv  s e n tdt
Sea:
du  2tdt v   cos t

t s e n tdt  t2 cos t  2 t cos tdt


2

Trabajando por partes:  t cos tdt


ut dv  cos tdt
Sea:
du  dt v  sent
 t cos tdt  t s e n t   s e n tdt  t s e n t  cos t  c 1

() 2 t cos tdt  2 t cos tdt  2 t cos tdt  2  t s e n t  3 t s e n tdt 


3 3 2

 2 t cos tdt  2t s e n t  6  t s e n tdt  2 t cos tdt  2t s e n t  6  t cos t  2 t cos tdt 


3 2 3 2

 2 t cos tdt  2t s e n t  6t cos t 12  t cos tdt  2t s e n t  6t cos t 10 t cos tdt
3 2 3 2

 2t3 s e n t  6t 2 cos t 10(t s e n t  cos t)  c


 2t3 s e n t  6t2 cos t 10t s e n t 10 cos t  c
 2 x3 s e n x  6x cos x 10 x s e n x 10 cos x  c
dx
68.- x( 1 x 1)
Solución.- Sea: (1 x)  t  1 x  t 2  x  t 2 1, dx  2tdt
1
2

dx 2tdt ()

 x( 1 x 1)  (t 2 1)(t 1)
t A B C  t  A(t 1)2  B(t 2 1)  C(t 1)
  
(t 1)(t 1) t 1 t 1 (t 1)2
2

t  1  1  2C  C  1
 2

De donde: t  1  1  4 A  A  1
 4
1
t  0  0  A  B  C 
B 1  4
()  2 Adt  Bdt  Cdt  2 
 dt 1 dt 1 dt 
    
 t 1  t 1  (t 1)2   4  t 1 4  t 1 2  (t 1)2 
   

225


1 1 1
1 dt 1 dt dt A t 1  A t 1  c
 

 
2 t 1 2 t 1
 (t 1) 2

2 2 t 1
1 1 1 1
 A t 1   c  A 1 x 1  c
2 t 1 t 1 2 1 x 1 1 x 1
dx
69.- 
co g6x
Solución.- Sea: u  cos 6x, du  6 s e n 6xdx 1 1
 dx    g6xdx   s e n 6x dx

1 du

A u  c   A cos 6x  c
co g6x cos 6x 6 u 6 6
70.-  co g(2x  4)dx
Solución.- Sea: u  s e n(2x  4), du  2 cos(2x
du 1 4)dx 1
co g(2x  4)dx  cos(2x  4) dx  1  A u  c  A (2x  4)  c
  s e n(2x  4) 2 u 2 2
71.-  (et  e2t )2 dt
Solución.-
 (et  e2t )2 dt   (e2t  2et 2t  e4t )dt   e2t dt  2 etdt   e4t dt
1 1
 e2t  2et  e4t  c
2 2
(x 1)dx
72.- 
(x  2)2 (x  3)
Solución.-
(x 1)dx (x 1) A B C ()
   
 (x  2)2 (x  3) (x  2)2 (x  3) x  2 (x  2)2 x  3
 x 1  A(x  2)(x  3)  B(x  3)  C(x  2)2
 x  2  1  B  B  1

De donde: x  3  2  C  C  2
 x  0  1  6 A  3B  4C  A  2

Bdx Cdx dx dx dx
()  Adx     2   2
x  2 (x  2) x3 x  2 (x  2) x3
2 2

3
1 x2 1
 2A x  2   2A x  3  c  A  c
x 2 x3 x 2
73.-  (co gex )exdx
Solución.- Sea: u  s e n ex , du  (cos ex )exdx
(cos e x )exdx du
 (co  ge x
)e x
dx   s e n ex   u  A u  c  A s e n ex  c
s e n   
74.-
 cos 1 d

226
Solución.-  
s e n    s e n  d   d s e n d   (cos 1)d
 cos 1 d   cos 1   cos 1    cos 1   cos2  1
 cos d  d
 A cos 1   
s e n2  s e n 2 


 A cos 1   co g cos ec d   cos ec2 d () 
Trabajando por partes:  co g cos ecd
u  dv  co g cos ec d
Sea: 
du  d v   cos ec

 co g cos ecd   cos ec   cos ec d   cos ec  A cos ec  co g  c 1

Trabajando por partes:  cos ec  d 2

u 
2

Sea:  dv  cos ec  d


du  d v  t co g
2

 cos ec d   co g   co g d   co g  A s e n  c2


()  A cos 1   cos ec  A cos ec  co g  co g  A s e n  c
(cos ec  co g ) s e n 
 A   (cos ec  co g )  c
cos 1
1 cos  1 cos 
 A 1 cos    s e n    c
  
arc gxdx
75.-  3
(1 x 2 ) 2

Solución.- Sea: x   g    arc gx, dx  sec2  d , 1 x2  sec


arc gxdx  sec2  d  d   cosd () , trabajando por partes
 (1 x 2 )  sec 3   sec
3
2
 
u  dv  cos d
Sea: 
du  d v  s e n
x 1
  s e n   s e n  d   s e n   cos  c  (arc gx) c
 1 x 2 
1 x2
1
  x arc gx 1  c
1 x2
76.-  x co g(x 5 )dx
2

2
x 2 x2
Solución.- Sea: u  s e n , du  x cos dx
5 5 5

227
2

x 2 x cos x5 5 du 5 5 x2
2  u 2
dx  A A
5 )dx   s e n x
   c
 x co g( 2
u c
2
s e n
5
5
77.-  x 4x  2 dx
2

Solución.- Sea: u  4x2  2, dx  8xdx


1 1u 1u (4x2  2)3
32 32

dx  8 
2
      c
x 4x 2 u du c 2
c
83 12 12
2
(x  9) dx
1

78.- 
2 2

x4
Solución.- Sea: x  3 g , dx  3sec2  , x2  9  3sec
1
d
(x  9) dx 3sec 3sec  d 1 sec  d 1 cos d
1

     
2 2 3
1 cos3 
2

  
x4 34 g 4 9 g 9 s e n 4  9 s e n 4 

4
cos4 
1 1 1  1 cos ec3
  c    c c
9 1 3 s e n3   27xs en93  27
  x  9 3  c   c
2 2
 
27  x  27x3 x  9
2

 
79.-  x s e n x cos x3dx
2 5 3

Solución.- Sea: u  s e n x3, du  3x2 cos x3dx


1 5 1 u6 u6 s e n 6 x3
 
3 
     c
2 5 3 3
x s e n x cos x dx u du c c
3 6 18 18
80.- 
xdx
5x2  7
Solución.- Sea: u  5x2  7, du  10xdx
(5x 2  7)
1
xdx 1 du 1 u u
5x2  7  c
1 1
2 2 2

 5x2  7 10  u 10 1
  1
2
 c 
5
 c 
5
 c 
5
2
x3dx
81.-  2
x x6
Solución.-  
7x  6
 x2 
 x  6 
x3dx
2
   (x(7x 3)(x  6)dx
 2)
x x6

 x  dx xdx  dx 
1 

x2 (7x  6)dx
  x  ()
2 (x  3)(x  2)

228
(7x  6)  A  B  7x  6  A(x  2)  B(x  3)
 
(x  3)(x  2) x  3 x  2
 x  2  8  5B  B 8
 5
De donde: 
 x  3  27  5A  A  27 5
x22
 xAdx
 3  x Bdx
2 x22 5  x dx
27  3 85  x dx
2
()   x    x 
x2 27 8
  x A x  3  A x  2  c
2 5 5
82.-  s e n 2es e n  d
2

Solución.- Sea: u  s e n2  , du  2 s e n cos d

 s e n 2e sen 
d   2 s e n  cos es e n  d   eudu  eu  c  es e n   c
2 2 2

dx
83.-  x
e  9ex

Solución.- Sea: u  ex , du  exdx


 ex dx9e x  e2 x ex9dx  (ex )2 e9xdx u2  9 du 61 u  3 16 ex  3
    A  c  A x c

u3 e 3
dw
84.- 
1 cos w
Solución.- 
dw
w)dw  (1 cos w)dw  cos ec2wdw  cos wdw
1 cos w  (11cos cos2 w
 
s e n2 w
  s e n2 w
1
(s e n w) 1
  co gw   c   co gw   c   co gw  cos ecw  c
1 sen w
Nota: Este ejercicio esta desarrollado diferente en el capitulo 8.
 1s e n2 x2 2
 
 3  3
x x
85.-  e 
(cos
2 s e n 2 )dx
 1 s e 2 
x 2 2 x x
2
, du   cos3 s e n dx
Solución.- Sea: u n
 9 2 2 
  

 3
 
  1s e n2 x 
 2
2



 1s e n x2 
2 2


 
 9 2 3

   2
3 u u  

e  e du
3
 
x x  e c


e c
(cos 2 s e n 2 )dx
2 9 9

86.- 
x3dx
19  x2
19
Solución.- Sea: x  19 s e n  , dx  19 cos d , 19  x2  19 cos
x3dx ( 19)3 s e n3  19 cos d
 19  x2   19 cos
 19
s e n (1 cos2  )d
229


91 19
 19 19 s e n d 19 19 s e n cos2  d  19 19 cos  cos3   c
3
19  x2 19 19 (19  x2 )3
 19 19  c  19 19  x2  (19  x2 )3  c

3 3
 19 ( 19)
s e n d
87.- 
cos 
1
2

Solución.- Sea: u  cos, du  s e n d


s e n d
1
du u 2

 cos     u    u du   1  c   u  c   cos  c
1
2 2 2
1
2
1 1
2 2

2
88.-  (sec   g) d
2

Solución.-

 (sec  g ) d   (sec   2 sec g  g )d


2 2 2

  (sec   2sec g  sec  1)d   (2sec  2 sec g 1)d


2 2 2

 2 sec  d 2 sec  g d   d  2 g  2 sec     c


2

dt
89.- 
t(4  A t)
1
2 2

dt
Solución.- Sea: u  At, du  , además: u  2 g , du  2 sec2  d , 4  u2  2 sec
t
dt  2 sec 2  d
du
 
 t(4  A t)  2 1
2
4u 2  2 sec   sec d  A sec  g  c
4  u2  u  c  A 4  u2  u 4  A 2t  At
 A  c  A c
2 2 2 2

90.-  a b2 c3 d


Solución.- Sea: ab2c3  k ,
 2 3 

a b 2 3
c d   a (b ) (c ) d   (ab c ) d   k d 
 2  3  2 3   k  c  (ab c ) c
A k A (ab2c3 )
91.-  s e n  cos3 d
1
2

Solución.-
s e n  cos3 d  s e n  cos2  cosd  s e n  (1 s e n2  ) cosd
1 1 1
2 2 2

1 s e n  s e n  5
3
2
7
2

  s e n  cosd   s e n  cosd 
2 2
3  7 c
2 2
2s e n  2 s e n 
3 7
2 2

  c
3 7

230
sec2  d
92.- 
9   g 2
Solución.- Sea: u   g , du  sec2  d
2 sec2  d  9 du ( g )
9  g  u2 1 u 1
  3 arc g 3  c  3 arc g 3  c

93.- 
dx
e 16
2x

du
Solución.-Sea: u  ex , du  exdx  dx 
u
Además: u  4 sec , du  4 sec g d , u2 16  4 g
dx du du 4sec  g d 1 1
 
u
 d    c
 e2 x 16  u2 16  xu u2 16  4sec 4 g 4
 
4
u e
1 1
 arc sec  c  arc sec  c
4 4 4 4
94.-  (e2 s 1)(e2 s 1)ds
Solución.- 1
(e2 s 1)(e2s 1)ds  (e2 s )2 1ds  e4 sds  ds  e4 s  s  c
     4
dx
95.-  5x  8x  5
2

Solución.- dx

 5x2  8x  5  5(x2  8 x 1)  5  x2  8 x 1
dx dx 1 () , completando cuadrados:

5 5
8 16 16
x  8 x 1  (x  x  ) 1
2 2
 (x  )2  9  (x  4 )2  ( 3 )2
4
5 5 25 25 5 25 5 5
1 x 4 1 5 x 4
()  dx 1 1 5  c  arc g c
 arc g

5 (x 4 )  ( 3 ) 5 3
2 2 3 3 3
5 5 5 5
x3 1
96.-  3 dx
x x
Solución.-  
x3 1 x 1  x 1 (x 1)dx

 x3  x dx  1  dx dx x 
  3   dx   x3  x x(x2 1)
x  x 
 (x 1) dx  x(xdx1)  Adx
x  Bdx
x 1
 x   x  x  ()
x (x 1) (x 1)
 
1 A B  1  A(x 1)  Bx
 
x(x 1) x x 1
231
 x  0  1   A  A  1
De donde: 
x11BB1
dx x 1
()  x  dx   x  A x  A x 1  c  x  A c
x x 1 x

97.-  (arcs e n 1 x ) dx
2 0

Solución.-
 (arcs e n 1 x )0 dx   dx  x  c
2

3dy
98.- 
1 y
Solución.-Sea: y  t  y  t 2 , dy  2tdt 
1
2

3dy dy 2tdt tdt 6 1 6 dt 6 dt


3 3 6 1

 
     dt 
1 y  1 y  1 t  1 t   1 t   1 t
 y y y

 6t  6A 1 t  c  6 y  6A 1 c  6   A 1  c


99.-  x(1 x) dx
1
5

Solución.-Sea: u  1 x  x  u 1, du  dx
1 1 6 1
6 1 u 11
5
u 6
5

 x(1 x) dx   (u 1)u du   (u  u )du   u du   u du 


5 5 5 5 5 5
11  6  c
5 5
2 2
 5u   5(1 5(1 x) 
5u    (1 x)  c
1 1
u  c x)
  
5 5
11 6
 11 6
   
d
100.-  2
a s e n2   b2 cos2 
Solución.-Sea: u   g, du  sec2 d
 2 2 d 2 2   1 s e n d s e n2 d 
4

 2 2 2  2 du2 2
a s e n   b cos   (a  g   b )
2 2 2 (a  g   b ) (a u  b )
cos2  u 1 au 1  a g 
 a2  u2  (b )2   c  arc g
1 du 1 1 arc g  c  arc g c
ab b ab  b 
 b b
a
a2 a a  
 101.- tdt
 (2t 1) 1
2

Solución.-
dt
ut dv 
Sea: 2t 1
du  dt
v  2t 1

232


tdt 1 (2t 1) 
32
(2t 1)
32

 (2t 1) 1
2
 t 2t 1   2t 1dt  t 2t 1 
2 3
 c  t 2t 1 
3
c
2
 2t 1 
 t  c  2t 1 t 1  c
2t 1  3  3
 
sA s ds
102.-  1
(1 s 2 ) 2


Solución.-
u  A s dv  sds
2 1

Sea: ds (1 s ) , además: s  s e n  , ds  cos , 1 s2  cos


2

du 
v  (1 s2 )
1
s 2

 
sA s ds   1 s2 A s   1 s ds   1 s2 s 
2 cos cos d
A  

s e n
1
(1 s 2 ) 2
s
 
2
(1 s e n )d
 1 s2  1 s2 A s   cos ecd   s e n  d 
 A s   
s e n
  1 s 2
A s  A cos ec  co g  cos  c
1 1 s2
  1 s A s  A
2 2
 1 s  c
s

103.-  (2 cos s e n   s e n  )d


Solución.-

 (2 cos s e n   s e n 2 )d   (s e n 2  s e n 2 ) d   0d  c


0

104.-  t 4A 2tdt

u  A 2t dv  t 4dt
Sea: dt t5
du  2At v 
t 5
5
t 2
 t A tdt  A 2t  t Atdt() , trabajando por partes nuevamente:
4 2 4

5 5
u  At dv  t 4dt
Sea: du  dt t5
v 
t
t5 2  5t 15  5t 52t 2 5t
()  A 2t   At  t 4dt  A 2t  At  c
5 5 5 5  5 25 25 5
 
5 5 5
t 2t 2t
 A 2t  At  c
5 25 125
11
105.-  u 2 (1 v) dx

233
Solución.-
 u (1 v) dx  u (1 v)  dx  u (1 v) x  c
2 11 2 11 2 11

(  s e n 3 )d
106.- 
3 2  2 cos 3
Solución.-Sea: u  3 du 2
1 3, du  6(
 2 cos 1   s e n 3)d
(  s e n 3 )d 1  A u  c  A 3 2  2 cos 3  c
 3 2  2 cos 3  6  u 6 6
( y 1)dy
12

107.-  y ( y 1)
1
2

Solución.-Sea: y  t  y  t 2 , dy  2tdt
1
2

( y 1)dy
1

(t 1)2 t dt (t 1)dt
2

 y ( y 1)   t (t 2 1)  2 (t 2 1)   (t2tdt


21 2  dt
1)  (t 2 1)  A t
2 1  2 arc gt  c

 A y 1  2 arc g y  c
ds
108.-  3 2
s (s  4)
1
2

Solución.-Sea: s  2sec , ds  2 sec g d


ds     
1 1
1 d   cos2 d   (1 cos 2 )d
 s3 (s 2  4)   8sec 3  2  g 8  sec2  8
2 sec g d 
1
2
16
1 1 1
   s e n 2  c  1   s e n 2  c    s e n  cos   c
16 32 16   2 16
 
1 
  arc sec s 2 s 2 4   c
2

16 2 s 
 
109.-  u (1 u ) du
2 2

Solución.-
 u (1 u ) du   u (1 2u 2 u 4 )du   u du  2 u du   u du
1 5 9
2 2 2 2 2

3 7 11 3 7 11
u u u
2 2 2u
2 4u 2u 2
2u u 4u3 u
2 2
2u5 u
  c    c    c
 3 2 11 3 7 11 3 7 11
2 72 2
 4u3 2u5 
u 2u   c
  
 3 7 11 
(x  x )dx
3 2

110.-  2
x x2
Solución.-
(x 3  x2 )dx 2x 2xdx x2 2xdx
 
 x2  x  2   x dx  xdx   (x  2)(x 1)  2   (x  2)(x 1)
 2 
x  x  2 


234
x22  (x  2)(x
2xdx1) x22  x Adx
 2  x 1
Bdx
     ()

2x  A  B  2x  A(x 1)  B(x  2)


 
(x  2)(x 1) x  2 x 1
 x  1  2  3B  B 2
 3
De donde: 
4
 x  2  4  3A  A  3
x22 43  x dx
 2 32  xdx
1 x2 43
2
32
()      A x  2  A x 1  c
x2 2
  A (x  2)2 (x 1)  c
2 3
111-  adb
Solución.-
 adb  a db  ab  c
dx
112.-  2
x  2x  8
Solución.-
Completando cuadrados se tiene: x2  2x  8  (x2  2x 1)  9  (x 1)2  32
Sea: x 1  3sec , dx  3sec g d , (x 1)2  32  3 g , luego:

 3 sec g d
dx dx

 x2  2x  8  (x 1)2  32  3  g  sec d  A sec  g  c
x 1 x2  2x  8
 A  c
3 3

(x 1)dx
113.- 
2x  x2
Solución.-
Completando cuadrados se tiene:
2x  x2  (x2  2x)  (x2  2x 11)  (x2  2x 1)  1  1 (x2 1)
Sea: x 1  s e n  , dx  cos d , 1 (x 1)2  cos , luego:
 (x 1)dx 12  (2  2x)  4dx 12  (2  2x)dx 2 dx
  
 2x  x2 2x  x2 2x  x2 2x  x2
 2 dx
  2x  x2  2
dx
 2x  x2  2x  x2  1 (x 1)2


cos d
  2x  x  2   2x  x2  2  c   2x  x2 2 arcs e n(x 1)  c
2

cos 
114.-  f (x) f ´(x)dx

235
Solución.- Sea: u  f (x), du  f ´(x)dx
u2  f (x) 2
 f (x) f ´(x)dx  udu  2
c
2
c

x3  7x2  5x  5
115.-  dx
x2  2x  3
Solución.-  
x3  7x 2  5x  5 20 12x 
  x2  2x  3  x2  2x  3 
(20 12x)dx
  x2  2x  3
dx   x  5 dx  xdx  5 dx 

   (20  xAdx
 3  x 1

(x 12x)dx
3)(x 1) x22 B
xdx  5 dx    5x   ()

20 12x  A(x 1)  B(x  3)


 x  1  8  4B  B  2
De donde: 
 x  3  56  4 A  2A  14
x2 dx dx x
()   5x 14 
2 x  3  2   5x 14A x  3  2A x 1  c
A 1 x x 2 x 1 2
116.-  e dx
Solución.-
A 1 x x2
x2 x3
e dx  (1 x  x2 )dx  x 
2 3
 c

(x 1)dx
117.- 
x2  4x  3
Solución.-
Completando cuadrados se tiene: x2  4x  3  x2  4x  4 1  (x  2)2 1
Sea: x  2  sec , dx  sec g d , (x  2)2 1   g , luego:
(x 1)dx 1 (2x  4)  2 1 (2x  4)dx dx
 x2  4x  3  2  2 dx  
x  4x  3 2  x  4x  3  x  4x  3
2 2

 x  4x  3 
2
dx  dx
 x2  4x  3 
 x2  4x  3  (x  2)2 1

sec g d
 x  4x  3    x2  4x  3   sec  d 
2


  g
 x2  4x  3  A sec   g  c

 x2  4x  3  A x  2  x2  4x  3  c

118.- 
xdx
x2  4x  5
Solución.-

236
Completando cuadrados se tiene: x2  4x  5  x2  4x  4 1  (x  2)2 1
Sea: x  2   g , dx  sec2  d , (x  2)2 1  sec , luego:
xdx xdx ( g  2) sec 2  d
 x2  4x  5   (x  2)2 1   sec   g sec d  2sec d

 sec  2A sec  g  c  x  4x  5  2A x  4x  5  x  2  c


2 2

4dx
119.-  3
x  4x

 x34dx
 4x  (3x x3 
Solución.-
2
 3x2
4)4x  (3xx23  4x
4)dx  xx3 2dx4x
 dx  3
3 2xdx 3
 A x  4x 
3
 A x  4x  A x2  4  c
3

2  x2  4 2
x(x2  4) x
 A  c  A c
(x  4)
3

x 4
2 2 2

co gxdx
120.- 
A s e n x
Solución.- Sea: u  A s e n x , du  co gxdx
co gxdx   du  A u  c  A A s e n x  c
A s e n x u
121.-  A exp x 1dx
Solución.-
(x 1) 32
2(x 1) (x 1)
 A exp x 1dx   x 1
dx  c  c
3 3
2
3
1 x
122.-  dx
x
2tdt
Solución.- Sea: 1 x3  t  t 2  1 x3  x  t 2 1 , dx 
3

3(t2 1)
2
3

t 2tdt
 1 x 3  2 
3(t 2 1)

23 1 

2  t 2dt
2

2  dt

dx 
3
dt
(t 2 1) 3 t 2 1 3  1 2 dt  3 t 2 1
1
x
t 1 3
2 1 2 1
 t  A t 1  c  1 x3  A 1 x 1  c
3

3 3 t 1 3 3 1 x3 1
123.- x 1 1
 x 1 x dx

237
Solución.- Sea: x 1  t  t 2  x 1  x(1 t 2 )  t 2  x  1 t2 , dx  4tdt
x 1 x 1 1 t 2 (1 t 2 )2
x 1 1 (1 t 2 ) 4tdt t 2 (1 t 2 ) dt t 2dt
 x 1 x dx   t (1 t 2 ) (1 t 2 )2  4 (1 t 2 )(1 t 2 ) 2  4 (1 t 2 )(1 t 2 )
t 2dt  Adt Bdt Ct  D 
 4(1 t)(1 t)(1 t 2 )  4 1 t 1 t  1 t 2 dt
 
 ()

 
2 
t A B Ct  D
  
(1 t)(1 t)(1 t ) 1 t 1 t 1 t 2
2

 t 2  A(1 t)(1 t 2 )  B(1 t)(1 t 2 )  (Ct  D)(1 t 2 )


t  1  1  4B  B 1
 4

t  1  1  4 A  A  1
De donde:  4
t  0  0  A  B  D  D   1 2
t  2  4  5A 15B  (2C  D)(3)  C  0

()
1  4 dt 1 dt 1 dt  dt  dt dt

      
    2 
 
4 1 t 4 1 t 2 1 t 2 1 t t 1 1 t 2
t 1
 A t 1  A t 1  2 arc gt  c  A  2 arc gt  c
t 1
x 1
1 
x 1 x 1 x 1  x 1 x 1
 A  2 arc g c  A  2 arc g c
x 1 x 1  x 1  x 1 x 1
1
x 1
  
124.- 
s e n xdx

1 s e n x  cos x 
2z 2 x
Solución.- Sea: s e n x  , cos x  1 z , z   g , dx  2dz
1 z2 1 z2 2 1 z2
 2z   2  4z
s e n xdx 1 z 2   1 z 2  2 dz

    1 z
 dz  

1 s e n x  cos x  2z   1 z  1 z2  2z 1 z2
2

1  2  2
 1 z   1 z 
4zdz 
2zdz Adz  Bz  C dz()
 (1 z2 )(2  2z)  (1 z)(1 z2 )  1

z  1 z2

2z A Bz  C
 
(1 z)(1 z2 ) 1 z 1 z2
 z  1  2  2 A  A  1

De donde:  z  0  0  A  C  C  1
238
z1

22A
2B  2C 
B1

239
z 1 1 2zdz dz
()   dz  dz  A 1 z  
1 z 1 z2 2  z2 1  z2 1
1
 A 1 z  A z2 1  arc gz  c  A z2 1
 arc gz  c
2 z 1

 g 2 x 1
2
 A  arc gz  c
 g x 2 1
dx
125.- 
3  2 cos x
2z 1 z2 x 2dz
Solución.- Sea: s e n x  , cos x  , z   g , dx 
1 z2 1 z2 2 1 z2
2z
 3  2 cos x  1 z12 z2   3  3z22dz
dx  dz dz  2 arc g z  c
2  2
  2  2z 5  z2 5 5
3  2
1 z2
 
 2 5 arc g 
x
 55  g c
5 2 
  
126.-  2
xdx
x  2x  5
Solución.-
Completando cuadrados se tiene: x2  2x  5  x2  2x 1 4  (x 1)2  22 ,
Sea: x 1  2 g , dx  2 sec2  d , (x 1)2  22  2 sec ,luego:
xdx 1 (2x  2  2)dx 1 (2x  2)dx dx
  
 x2  2x  5 2  2
x  2x  5 2  x  2x  5  x  2x  5
2 2

 x  2x  5 
2
dx  dx
 x2  2x  5 
 x2  2x  5  (x 1)2  22
sec  d
2
2
 x  2x  5   2 sec  x  2x  5   sec  d
2 2

 x  2x  5  A sec   g  c
2

 
127.- 
(1 s e n x)dx
s e n x(2  cos x) 
2z 2
Solución.- Sea: s e n x  , cos x  1 z , z   g x 2dz
2 2 , dx 
1 z 1 z 2 1 z2

240
1 2z  2
(1 s e n x)dx  1 z 2 (1 z2  2z)dz
  1 z 2

  
 s e n x(2  cos x) 2 z  1 z2  dz   2z(1 z2 )  z(1 z2 )
 2  2
1 z2  1 z 
 (z 2 z32z 3z
1)dz  (z 2 z(z
 2z2 1)dz
 3)  Adz
z  (zBz2  3)C
    dz() }

(z 2  2z 1) A Bz  C
   z2  2z 1  A(z2  3)  (Bz  C)z
z(z 2  3) z (z 2  3)
 Az2  3A  Bz2  Cz  ( A  B)z2  Cz  3A , igualando coeficientes se tiene:


A B  1 
  
C  2  A  1 , B  2 , C  2
 
3A  1  3 3
 
13  dz
z  (z22 z3) 2 13  dz
z 13  (z2zdz
2
 3)  (z2dz 3)
()   3 dz   2

1 1 2   g 2 x 
 A  g x  A  g 2 x  3  arc g  2 c
3
2
3
2 3  3  
 

dx
128.- 
x4  4
Solución.- Sea: x4  4  x4  4x2  4  4x2  (x2  2)2  (2x)2  (x2  2x  2)(x2  2x  2)
dx dx ( Ax  B)dx
 D)dx
 x4  4   (x2  2x  2)(x2  2x  2)   (x2  2x  2)  (x(Cx
2
 2x  2)
()

1 ( Ax  B) (Cx  D)
 2  2
(x  4) (x  2x  2) (x  2x  2)
4

1  ( Ax  B)(x2  2x  2)  (Cx  D)(x2  2x  2)


1  ( A  C)x3  (2 A  B  2C  D)x2  (2 A  2B  2C  2D)x  (2B  2D)
Igualando coeficientes se tiene:
 A  C  0 
 
2 A  B  2C  D  0 
   A  1 , B  1 , C   1 , D 1

 2 A  2B  2C  2D   
0 8 4 8 4
2B  2D  1 
 
1 (x  2)dx 1 (x  2)dx
()  
8  (x 2  2x  2) 8  (x 2  2x  2)
1 (x 1)dx 1 dx 1 (x 1)dx 1 dx
   
8  (x 1)2 1 8  (x 1)2 1 8  (x 1)2 1 8  (x 1)2 1
1 1 1 1
 A x2  2x  2  arc g(x 1)  A x2  2x  2  arc g(x 1)  c
16 8 16 8

240
A x  2x  2  arc g(x 1)  arc g(x 1)  c
1 2 1

16 x2  2x  2 8

241
BIBLIOGRAFIA

AYRES Frank, Cálculo Diferencial e Integral


Ed libros Mac Graw Hill- Colombia 1970

Demidovich B, Ejercicios y problemas de análisis matemático


Ed Mir Moscú 1968

Ortiz Héctor, La integral Indefinida y Técnicas de Integración


U.N.E.T San Cristóbal- Venezuela 1977

Piscunov N, Cálculo Diferencial e Integral


Ed Montaner y Simón, S.A Barcelona 1970

Protter Monrey, Cálculo y Geometría Analítica- Fondo Educativo Interamericano-


EEUU 1970

Takeuchi yu, Cálculo II- Editado por el Autor- Bogota 1969

Thomas G.B, Cálculo infinitesimal y Geometría Analítica


Ed.Aguilar-Madrid 1968

242

You might also like