BETON PREFABRĐKASYON

Prefabrikasyon nedir ?

Malzeme

Prefabrikasyonun özellikleri

Öngerilme

Prefabrikasyon Sektö
Sektörü
Dünya’
nya’da
Türkiye’
rkiye’de

Prefabrike sistemler ve elemanlar

Bağ
Bağlantı
lantılar

Örnek yapı
yapılar

PREFABRĐKASYON
Prefabrikasyon; YapıYapının birtakı
birtakım elemanlara ayrı
ayrılarak , yapı
yapı alanı
alanında
birleş
birleştirilmek üzere önceden donanı
donanımlı
mlı bir atö
atölye veya fabrikada üretilmesi ve
şantiyeye uygun vası vasıtalarla nakledilerek vinçvinç v.s. kaldı
kaldırma araç
araçları
ları ile
montajı
montajının yapı
yapılması
lmasıdır.
Endü
Endüstriyel bir üretim şekli olan prefabrike beton imalatı
imalatının;
a- Çok tekrarlanı
tekrarlanır
b- Ekonomik
c- Kaliteli kontrol denetimi altı
altında yapı
yapılması
lması gereklidir.
Bir yapı
yapıda beton prefabrikasyondan bahsedildiğ
bahsedildiği zaman genellikle taşı yıc
taşıy
konstrü
konstrüksiyonun ( kolon, kiriş
kiriş, dö
döşemeler ) cephe elemanları
elemanlarının, merdiven,
sahanlı
sahanlık gibi elemanları
elemanların endü
endüstriyel olarak üretimi ve montajı
montajı kapsam iç
içinde
düşünülür.
Bir yapı
yapının tamamı
tamamı bu teknoloji ile yapı
yapılabildiğ
labildiği gibi , kı
kısmen bu elemanlardan
yararlanı
yararlanılarak konvansiyonel sistemlerde de uygulamak mü mümkü
mkündündür.
Örneğ
rneğin:
- Kolon – Kiriş
Kiriş konvansiyonel
Döşemeler Prefabrik
-Taşıyıcı sistem konvansiyonel
Taşıy
Duvarlar Prefabrik gibi.

1
 MALZEME
Yapı
Yapı üretiminde kullanı
kullanılan malzemelerde aranan özellikler

1. Yüksek mukavemetli olmalı

olmalı
2. Geniş
Geniş alanları
alanları ekonomik olarak örtebilmeli
3. Atmosfer tesirlerinden etkilenmeme
4. Makine ile üretimi ve şekil verilmesi kolay olmalı
olmalı
5. Emniyetle kolay olarak eklenebilmeli
6. Isı
Isı ve yangı
yangın direnci iyi olmalı
olmalı
7. Su ve sese karşı
karşı yalı
yalıtkan
8. Çür
Çürüme ve korozyon sorunları
sorunları olmamalı
olmamalı
9. Bakı
Bakıma gereksinme gö göstermemeli
10. Mümkü
mkün olduğ
olduğunca hafif olmalı
olmalı

2
 MALZEME
Beton prefabrikasyonda iki ana malzeme vard
vardıır:
a- Beton
b- Çelik

Betonun Özellikleri

En az beton bası
basınç dayanı
dayanımının BS30 olmalı
olmalıdır.
Đşletme yü

Đşletme yükleri altı
altında beton çekme mukavemeti genel şartname
sınırları
rlarını aşmamalı
mamalıdır.

Çelik Özellikleri

BÇ III ve B
BÇ
Ç IV

Öngerme çeliğ
eliği
2 tip öngerme çeliğ
eliği kullanı
kullanılır.
a- Öngerme telleri ( TS 3721 )
ø 5, ø 7
b- Öngerme halatlar ( Torow, demet ) – ( TS 5680 )
3/8”
3/8”, ½” , 0.60”
0.60”

PREFABRĐ
PREFABRĐKASYONUN EKONOMĐ
EKONOMĐK YARARLARI
A-) Verimli bir üretimdir
1. Teknoloji yardı
yardımıyla ve kontrollü
kontrollü üretim ile ulaşı lan yü
ulaşılan yüksek kalite nedeniyle kullanı
kullanılan malzeme en aza
indirilir.
Beton kalitesi BS 30 – 50
Çelik kalitesi ST IIIa
IIIa – STIV
STIVb b – ST 1700
2. Kullanı
Kullanılan çelik kalı
kalıplar ile seri üretimin yanı
yanında kaliteli üretim sağsağlar.
a- Çelik kalı
kalıpları
pların ömrümrü uzun olup en az 1000 defa dö döküm imkanı
imkanı
b- Ayarlanabilir hidrolik kalı
kalıplar ile adaptasyon kolaylığı
kolaylığı
c- Yüzey kalitesi yüyüksek
3. Donatı
Donatı kontrolü
kontrolü, sı
sıkışt
ıştırma ve sertleş
sertleşme iş işlemleri en iyi şartlar altı
altında yapı
yapılır.
a- Donatı
Donatılar teknoloji yardı
yardımıyla kesilir, projesine uygun olarak bü bükülür ve atö
atölye şartları
artlarında
monte edilirken kontrolü
kontrolü kolaydı
kolaydır.
b- Sıkışt
ıştırma kalı
kalıp vibratö
vibratörleri ile üniform olarak yapı
yapılır.
c- Betonun sertleş
sertleşmesi kü kür yoluyla (buhar, sısıcak su) kontrolü
kontrolü olarak en ideal şartlarda gerç
gerçekleş
ekleştirilir.
4. Elemanları
Elemanların mukavemet bakı bakımından en uygun kesitlerin verilmesi sayesinde beton tasarrufu sağ sağlanı
lanır,
ölü yükün azalması
azalması sonucu donatı donatı kullanı
kullanımı azalı
azalır. Bu sayede temele kadar bü bütün yapı
yapıda ekonomi
sağ
sağlanı
lanır.

5. Öngerilme ile beton ve çelik tasarrufu daha da artar. Bu sayede betonda oluş
oluşabilecek çatlaklar ve
istenmeyen sehimler önlenir.
a- Öngermede beton ve çelik kaliteleri yü
yüksektir. BS40 – 50, ST1700 .Bu sayede beton
kesitlerini azaltmak mü
mümkü
mkün olur.
b- Özellikle bü
büyük aç
açıklı
klık geç
geçen kiriş
kirişlerde meydana gelen sehimler öngerme sayesinde
önlenmiş
nlenmiş olur.
6. Üretilen elemanları
elemanların standart olması
olması nedeniyle zayiatlar önlenir.

3
B-) Yapı
Yapım sü
süresi kı
kısadı
sadır
1. Prefabrikasyon Teknolojisi sayesinde geleneksel yö yöntemler ile
yıllarca sü
sürecek yapı
yapıları
ları 3-4 ay gibi kı
kısa sü
sürede tamamlamak
mümkü
mkündü
ndür.
Üretim açaçısından bir gügünde bir kalı
kalıpta 2-
2-3 defa dö
döküm yapma
imkanı
imkanı mevcuttur. Montajda ise 6 kiş kişilik bir ekiple ayda 10.000
m² fabrikanı
fabrikanın taşıyıcı konstrü
taşıy konstrüksiyonu monte edilebilir.
2. Fabrikada elemanlar üretilirken, şantiyede temellerin yapı
yapımı
aynı
aynı süre iç
içinde gerç
gerçekleş
ekleştirilir.
3. Mevsim şartları
artlarının olumsuzluğ
olumsuzluğundan etkilenilmez.
4. Montajdan sonra beklenilmeden binanı
binanın diğ
diğer bitirme
çalış
alışmalar
malarıına devam edilir.
5. Bağ
Bağlantı
lantı türü gerekirse binanı
binanın sö
sökülüp yeniden kullanı
kullanılması
lmasına
veya mevcut binanı
binanın bü
büyütülmesine imkan verecek şekilde
seç
seçilebilir.

4
 PROJELENDĐRME ESASLARI
1. Ekip çalış
alışmas
masıı gerekli Tasarı
Tasarımcı
mcı Mimarlar, Proje
Mühendisleri, Üretici ve Uygulayı
Uygulayıcı Firmalar, Đşletmeci.
Đşletmeci.

2. Tasarı
Tasarımcı
mcı Mimarları
Mimarların Prefabrikasyon Teknolojileri hakkı
hakkında
yeterli şekilde bilgi sahip olmaları
olmaları.

3. Projenin baş
başlangı
langıç safhası
safhasında bu teknoloji seç
seçilmeli, aksi
takdirde geleneksel yö
yöntemlerle projelendirilen bir yapı
yapının
prefabrikasyona adapte edilmesi çok zor ve zaman kaybı
kaybı.

4. Üniversitelerde Prefabrikasyon Teknolojilerinin eğ

eğitimi
verilmeli.

ÖNGERĐLME
a- Öngerilme suni bir gerilmedir.

b- Öngerilme dış
dış yükten önce veya dış
dış yükle birlikte uygulanabilir.

c- Öngerilme kuvveti öyle seç

seçilmiş
ilmiş olmalı
olmalıdır ki öngerilme kuvvetinden
oluş
oluşan gerilmelerle dış
dış yüklerden oluşoluşan gerilmeler sü süperpoze
edildiğ
edildiğinde malzemenin sı sınır gerilmeleri içiçinde kalmalı
kalmalıdır ve bu
koş
koşul bü
bütün yü
yükleme halleri iç
için gerç
gerçekleş
ekleştirilmelidir.

BETONARME’
BETONARME’ de donatı
donatı kesitin tamamlayı
tamamlayıcı bir parç
parçası
asıdır, beton
çatladığı
atladığı anda çekme gerilmelerinin tü tümünü donatı
donatı almaktadı
almaktadır.
Buradaki donatı
donatı pasif donatı
donatıdır. Yani dış
dış yük geldiğ
geldiği zaman çalışı
alışır.
r.

ÖNGERĐ
NGERĐLMELĐ
LMELĐ BETON’
BETON’ da donatıdonatı öngerilme kuvvetini uygulayan
bir vası
vasıtadı
tadır. Pratik aç
açıdan çelikteki kuvvet yaklaşı k olarak sabittir.
yaklaşık
Çatlama yoktur ve çeliğ
eliğin rolü
rolü aktiftir.

5
 ÖNGERME TEKNOLOJĐ
TEKNOLOJĐSĐ
Beton bası
basınca dayanı
dayanıklı
klı ancak çekmeye karşı
karşı dayanı
dayanımı çok dü
düşük bir malzemedir. Yapı
Yapı
ömür boyunda taşı yıcı sistem elemanları
taşıy elemanlarının hiç
hiçbir kesitinde çekme gerilmesi olmaması
olmaması
veya bu çekme gerilmesinin sı sınırlı
rlı derecede olması
olmasını sağ
sağlayan bir gerilme durumu, dış
dış
yüklerden önce veya onlarıonların bir kı
kısmı
smının etkimesi ile beraber elemanlarda suni olarak
gerç
gerçekleş
ekleştirilebilir.
Böyle bir gerilme durumuna öngerilme, öngerilmenin verildiğ
verildiği betona öngerilmeli beton,
yapılan elemanlara da öngerilemli eleman denilir.
bu teknoloji ile yapı
Öngerilmeli Taşıyıcı Sistem Elemanları
Taşıy Elemanları:
1. Tam öngerilmeli elemanlar
a- 1. sı
sınıf çekme yok
2. Kısmi öngerilmeli elemanlar
a- 2. sı
sınıf sı
sınırlı
rlı çekme var , çatlama yok
b- 3. sı
sınıf sı
sınırlı
rlı çekme var , çatlama da var
Tam öngerilmeli sistemlerde hiç hiçbir yü
yük kombinasyonunda elemanda çekme meydana
gelmez ve genellikle pasif donatı
donatı kullanı
kullanılmaz.
Kısmi öngermede ise çatlama yaratmayacak mertebede çekme gerilmelerine mü müsaade
edilir. Pasif donatı
donatı vardı
vardır. Bu sayede süsüneklik artar, genellikle deprem bö
bölgelerinde bu tip
elemanları
elemanların kullanı
kullanılması
lması önerilir.
Đşletme yü
Đşletme yüklerinin seyrek olarak etkidiğ
etkidiği durumlarda betonun çatlaması
atlamasına mü
müsaade edilir.
Fakat bu seyrek etkide kullanı
kullanım kuvvetleri ortadan kalktığı
kalktığında
nda çatlağın kapanması
atlağın kapanması istenir.
Bu tip elemanları
elemanların sü
sünekliğ
nekliği daha fazladı
fazladır.

BASĐ
BASĐT MESNETLĐ
MESNETLĐ DĐKDÖ
KDÖRTGEN KESĐ
KESĐTLĐ
TLĐ BĐR KĐ
KĐRĐŞTE
ĐŞTE
ÖNGERĐ
NGERĐLME VE YÜ
YÜKLEMEDEN OLUŞ
OLUŞAN GERĐ
GERĐLME
DĐYAGRAMLARI

A) Eksenel Öngerilme

6
 B) Eksantrik öngerilme:
ngerilme:

ÖN GERME VEYA ÖN ÇEKME

A-Donatı
Donatılar öngerme yatağında gerilir.
yatağında

kjnyhkvgjvvgvjg

7
 ARD GERME VEYA ARD ÇEKME

Öngerilme kılıfı ve normal donatı

donatı kalı
kalıba yerleş
yerleştirilir.

Beton dödökülür ve priz sü
süresi beklenir.

Beton belli bir dayanı
dayanıma ulaş
ulaştıktan sonra eğ eğer
konulmamış
konulmamışsa sa öngerme halatı
halatı ve ankrajlar yerleş
yerleştirilir.

Hidrolik verenlerle dö
dökülmü
lmüş olan elemandaki ankrajlara
mesnetlenerek öngerme halatları
halatları gerilir.

Kılıfla halatı
halatın arası
arasına girecek şekilde ,kı,kılıfın iç
içine katkı
katkılı
çimento harcı
harcı bası
basınçlı olarak enjekte edilir.

Ard germede
kullanılan bir
metot;
Freyssinet
kablosu

Ard germede
kullanılan
kamalı ankraj
örneği

8
9
 BETON PREFABRĐ
PREFABRĐKASYON ENDÜ
ENDÜSTRĐ
STRĐSĐ
ÜRETĐ
RETĐMLERĐ
MLERĐ
A-) TAŞ
TAŞIYICI SĐ
SĐSTEM BAZINDA B-) ELEMAN BAZINDA
1. Ulaşım Yapı
Ulaşım Yapı elemanları
elemanları
1. Endü
Endüstriyel Binalar a- Öngerilmeli kö
köprü
prü kiriş
kirişleri
2. Az ve çok katlı
katlı yapı
yapılar b- Bordü
Bordürler
c- Đstinat duvarları
duvarları
a- Konut 2. Alt yapı
yapı elemanları
elemanları
a- Beton Borular
b- Menfezler
b- Ticaret c- Elektrik ve Telefon direkleri
d- Trafo binaları
binaları
3. Đzolasyonlu ve izolasyonsuz duvar panelleri
c- Genel Hizmet
4. Dö
Döşeme elemanları
elemanları
a- Boş
Boşluklu dö
döşemeler
b- Prefabrik Asmolen dö döşeme Kiriş
Kirişleri ( PDK )
d- Eğitim c- Preslab ( Filigran ) dö
döşemeler
5. Çevre Dü
Düzeni Elemanları
Elemanları
a- Kilitli parke taş
taşları
ları
e- Turizm b- Yapı
Yapı blok duvar elemanları
elemanları
c- Asmolenler
d- Şehir mobilyaları
mobilyaları
f- Spor salonları
salonları e- Đstinat ve bahç
bahçe duvarları
duvarları

10
11
12
13
14
15
16
17
 TÜRKĐYE PREFABRĐK BĐRLĐĞĐ
1984 yı
yılında kurulan Tü
Türkiye Prefabrik Birliğ
Birliğine 25 üretici firma üyedir.

FAALĐ
FAALĐYETLERĐ
YETLERĐ :

Bilimsel ve teknik çalış
alışmalar
malar yapmak

Üyelerin bilgi seviyelerini yü yükseltmek amacı
amacıyla eğ
eğitim seminerleri
düzenlemek

Sektö
Sektörde ihtiyaç
ihtiyaç duyulan şartname yö yönetmelik ve kı
kılavuzları
lavuzları hazı
hazırlamak
ve bu konudaki üniversite ve kamu kuruluş kuruluşları
ları çalış
alışmalar
malarıına yardı
yardım
etmek,

Sempozyum, panel ve sergiler dü düzenlemek

Üniversitelerle ortak deneyler yapmak

Sektö
Sektörle ilgili kitaplar ve dergileri yayı
yayınlamak

Öğrenci konkurları
konkurları düzenlemek, öğrencilere burs vermek

Prefabrikasyon teknolojisi ile ilgili yapı
yapılan çalış
alışmalar
malarıı değ
değerlendirmek,
ödül vermek

Sektö
Sektör raporları
raporlarını yıllı
llık olarak yayı
yayınlamak ve değ
değerlendirmek

18
 ĐNŞAAT SEKTÖ
SEKTÖRÜNDE YILLIK BOŞ
BOŞLUKLU
PREFABRĐ
PREFABRĐKASYONUN DÖŞEME ÜRETĐ
RETĐMĐNĐN
PAZAR PAYININ ÇEŞĐTL
ŞĐTLĐĐ NÜFUS BAŞ
BAŞINA ORANININ
ÜLKELERDEKĐ
LKELERDEKĐ DAĞ
DAĞILIMI ÜLKELERE GÖGÖRE
DAĞ
DAĞILIMI

ABD % 45 FĐNLANDĐ
NLANDĐYA 0.65 m²
m²/kiş
/kişi

BATI AVRUPA % 50 HOLLANDA 0.36 m²

m²/kiş
/kişi

DOĞ
DOĞU AVRUPA % 80 ĐSVEÇ
SVEÇ 0.30 m²
m²/kiş
/kişi

TÜRKĐ
RKĐYE %5 DANĐ
DANĐMARKA 0.15 m²
m²/kiş
/kişi

TÜRKĐ
RKĐYE 0.01 m²
m²/kiş
/kişi

PREFABRĐ
PREFABRĐKE YAPI TÜ
TÜRLERĐ
RLERĐNĐN ĐNŞAAT
SEKTÖ
SEKTÖRÜNDEKĐ
NDEKĐ DAĞ
DAĞILIMI

YAPI GENEL PREFABRĐ

PREFABRĐKASYON
T ÜRÜ DAĞ
DAĞILIMI ORANI

Sanayi Yapı
Yapıları
ları %5 % 75

Ticaret Yapı
Yapılar % 13 % 1.5

Konut % 79 % 1.5

Diğ
Diğer %3 % 11

19
 BETONARME PREFABRĐKE TAŞIYICI
SĐSTEMLER
1. Kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı prefabrike
yapı
yapılar
2. Kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı olan perdeli
katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar
3. Kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları moment aktaran katlı
katlı
prefabrike yapı
yapılar
4. Çerç
erçeveli – perdeli katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar
5. Düşey taşı
taşıyyıcıları
ları önüretimli panellerden oluş
oluşan
katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar
6. Karma sistemler

KOLON – KĐRĐŞ BAĞ

BAĞLANTILARI MAFSALLI PREFABRĐ
PREFABRĐKE
YAPILAR
Endü
Endüstri yapı
yapıları
larından ülkemizde en yaygı
yaygın kullanı
kullanılan yapı
yapı türüdür.
Üstü
stünlü
nlükleri :

Üretimi hıhızlı
zlı,

Montajı
Montajı kolay,

Kalı
Kalıp ve iskele masrafı
masrafı yok,

Ekonomik,
Dezavantajları
Dezavantajları :

Hiperstatiklik derecesi az veya izostatik,

Stabilitesi kolayca bozulabilir,

Yanal ötelenmeleri fazla,

Uyum ve yeniden dağıdağıllım yapma yetenekleri az olup enerji yutma yetenekleri
sınırlı
rlı,

Bağ
Bağlantı
lantı bölgeleri yü
yük iletilmesinde en zayı
zayıf halkayı
halkayı oluş
oluşturmakta,
Bu zafiyetlerinden dolayı
dolayı deprem yö
yönetmeliğ
netmeliği bu tip yapı
yapıları
ların yapı
yapılması
lmasında bazı
bazı
sınırlamalar getirmiş
getirmiştir.
Bunlar :

Tek kat sı
sınırı

Düşük davranış
davranış katsayı
katsayısı ( R=5 )

Deplasman sı sınırlaması
rlaması

Bağ
Bağlantı
lantı hesapları
hesaplarında depremden oluş
oluşan iç
iç kuvvetlerin arttı
arttırılması
lması

20
21
kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı tek katlı
katlı kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı kısmi ara
prefabrike yapı
yapılar katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar

kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı birden fazla
katı
katı olan prefabrike yapı
yapılar

22
 KOLON – KĐRĐŞ BAĞ
BAĞLANTILARI MAFSALLI PERDELĐ
PERDELĐ
KATLI PREFABRĐ
PREFABRĐKE YAPILAR

kolon-
kolon- kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları mafsallı
mafsallı olan perdeli katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar

Yaygı
Yaygın kullanı
kullanımı henü
henüz yok 1998’
1998’ den sonraki katlı
katlı prefabrike yapı
yapılarda
kullanı
kullanılmaya baş
başlandı
landı,

Yatay yü
yüklerin tamamı
tamamı perdeler tarafı
tarafından taşı
taşınnıyor,

Döşemelerin yatay diyafram olarak çalış
alışmas
masıı önem kazanı
kazanıyor,

Temel dödönmeleri hesaplarda dikkate alı
alınmalı
nmalı,

Kolonları
Kolonların az da olsa yatay yü
yük taşımadaki katkı
taşımadaki katkıları
ları hesaplarda gö
göz önünde
bulundurulmalı
bulundurulmalıdır.

23
Yatay stabiliteyi sağ
sağlamak içiçin çekirdekli,
tipik kolon – kiriş
kiriş iskeletli yapı
yapı

24
 ÇERÇ
ERÇEVELĐ
EVELĐ – PERDELĐ
PERDELĐ KATLI PREFABRĐ
PREFABRĐKE YAPILAR

Çerç
erçeveli – perdeli katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar

Yatay yü
yükler perde ve kolonlar tarafı
tarafından birlikte taşınmakta ve dengeli
taşınmakta
dağı
dağıllım sonucu birleş
birleşimler aşı
aşırrı zorlanmamakta ve temeller
rahatlamaktadı
rahatlamaktadır.

Deplasman koş
koşulları
ulları kolaylı
kolaylıkla sağ
sağlanmaktadı
lanmaktadır.

25
 DÜŞEY TAŞ
TAŞIYICILARI ÖNÜRETĐ
RETĐMLĐ
MLĐ PANELLERDEN
OLUŞ
OLUŞAN KATLI PREFABRĐ
PREFABRĐK YAPILAR

düşey taşıyıcıları
taşıy ları ön üretimli panellerden (perde) oluş
oluşan katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar

Bu tü
tür yapı
yapılar marmara depreminde çok baş başarı
arılı bir sı
sınav vermiş
vermişlerdir. Çevresindeki
geleneksel yö yöntemle yapı
yapılmış
lmış pek çok yapı
yapı yerle bir olurken bu tütür yapı
yapılarda bir çatlak dahi
oluş
oluşmamış
mamışttır.

Yanal rijitlikleri çok fazla olan paneller yatay deprem yü yüklerini zorlanmadan
karşılayabilmiş
karşılayabilmi şlerdir.

Yanal yer değ
değiştirmelerin yok denecek mertebede olması olması ikinci mertebe etkilerinin
oluş
oluşması
masını önlemiş
nlemiştir.

Konut tipi yapı
yapılarda da kullanı
kullanılmaktadı
lmaktadır.

Perdelerin konsol çalışalışmas
masıı temellere gelen eğ
eğilme etkisinin bübüyük olması
olmasına neden
olmaktadı
olmaktadır.
Deprem bö
bölgelerinde yapı
yapılabilecek en uygun yapı
yapı tiplerinden biridir.

26
27
 KOLON – KĐRĐŞ BAĞ
BAĞLANTILARI MOMENT AKTARAN
BĐRLEŞĐ
RLE MLĐ
ŞĐML Đ KATLI PREFABRĐ
PREFABRĐKE YAPILAR

kolon – kiriş
kiriş bağ
bağlantı
lantıları
ları moment aktaran birleş
birleşimli katlı
katlı prefabrike yapı
yapılar

Bu tü
tür yapı
yapılarda sö
söz konusu depremlerde önemli hasar oluş oluşmamaktadı
mamaktadır.

Aşır
şırı yer değ
değiştirme sorunu bu tütür yapı
yapılarda ortadan kalkmaktadı
kalkmaktadır.

Temellerdeki zorlamalar makul seviyelerde kalkmaktadı
kalkmaktadır.

Birleş
Birleşim detayları
detaylarında zorluklar bulunmaktadı
bulunmaktadır.

Taşı nma ve montajda güç
Taşınma güçllüklerle karşılaşı
karşıla lmaktadıır.
şılmaktad

28
29
 KARMA YAPILAR

Kolonlar prefabrike beton, çelik çatılı ,

Taşıyıcı sistem yerinde dökme
betonarme,döşemeler prefabrike beton,

Taşıyıcı sistem yerinde dökme
betonarme,cephe elemanları prefabrike,

Taşıyıcı sistem çelik,döşeme ve cephe
elemanları prefabrike v.s.

Karma yapılar

30
31
32
 Taşıyıcı duvarlı
Taşıy duvarlı binanı
binanın dış
dış
görünüşü

Taşıyıcı panellerin prensipleri

Taşıy

Apartman Binası
Binası, Hollanda

Karışı
Karışık
k taşıyıcı perdeli sistem
taşıy
örnekleri

Büyük aç
açıklı
klıklı
klı binalarda kullanı
kullanılan prefabrik elemanlar

Eğik I kesitli kiriş

kirişler

Düz I kesitli kiriş

kirişler

Dikdö
Dikdörtgen kesitli kiriş
kirişler

Trapez kiriş
kirişler

Çatı
atı kiriş
kirişleri

Kolonlar ve temel
soket elemanları
elemanları
Çeşitli elemanları
elemanların gö
görünüşleri

33
34
 Apartman binası
binası yapı
yapım aş
aşaması
aması, Belç
Belçika

Tuğ
Tuğla duvar cepheli bitmiş
bitmiş Apartman binası
binası cepheleri,
apartman binası
binası Finlandiya

iç duvar

Kat
yüksekliğ
ksekliği
Kat
yüksekliğ
ksekliği

Taşıyıcı duvarlar
Taşıy Cephe elemanları
elemanları
Kalı
Kalınlı
nlık= dış
dış beton: 50-
50-80 mm+
yalı
yalıtım kalı
kalınlığı
nlığı+
+
iç beton :80-
:80-200 mm

Döşeme kiriş
kirişleri ( PDK ) Boş
Boşluklu dö
döşeme elemanları
elemanları

klığıı
açıklığ
Oda aç
Kompozit
Döşeme Elemanları
Elemanları

Merdivenler

35
 Nervü
Nervürlü
rlü cephe elemanları
elemanları kullanı
kullanılan bir bina

25.00 m x 25.00 m sistemli bir depo Hafif çatı

atı sistemli bir endü
endüstriyel yapı
yapı

Büyük Aç
Açıklı
klıklı
klı Binalar
Bu Binalar
- Endü
Endüstriyel binalar,
- Depolar
- Ofis tipi yapı
yapılar gibi yapı
yapıları
ları kapsar

Eğik çatı
atı kiriş
kirişleri

Eğik çatı
atı döşeme elemanları
elemanları Düzlem elemanlar

36
 Büyük Aç
Açıklı
klıklı
klı Binalarda kullanı
kullanılan prefabrike
elemanlar ( devam )

TT plak elemanlar

Çatı
atı döşeme elemanları
elemanları

Taşıyıcı olmayan
Taşıy Kat ve çatı
atı döşeme elemanları
elemanları
Taşıyıcı cephe elemanları
Taşıy elemanları
cephe elemanları
elemanları

37
 Kolon Ekleri Örnekleri

Kolon
Kolon Taban plakası
plakası
Boş
Boşluk Grout dolgu
Grout dolgu Kolon altı
altı grout dolgu
Temelden çıkan filizler Temele ankrajlı
ankrajlı bulon
Kolon altı
altı grout dolgu

Taban plakalı
plakalı ve kö
köşe cepli
Bindirme kolon eki Soketli temeller
bulonlu birleş
birleşimler

Kolon Kolon
Kat seviyesi Grout içiçin boş
boşluk
Taban plaksı
plaksı Grout dolgu
Grout dolgu Filizler
Ankraj donatı
donatısı Birleş
Birleşimde grout dolgu
Kolon donatı
donatısı

Taban plakalı
plakalı ve berkitmeli Bindirme kolon eki
Bulonlu birleş
birleşimler
bulonlu birleş
birleşimler

38
39
40
Kiriş
Kiriş
Cıvata
Grout dolgu
Elastomer mesnet
Bulon veya dü
dübel Dübelli yerleş
yerleşimler
Kolon
Bulonlu yerleş
yerleşimler

Normal mesnet

Kiriş
Kiriş
Cıvata Kiriş
Kiriş
Grout dolgu Cıvata
Donatı
Donatı Grout dolgu
Elastomer mesnet Donatı
Donatı
Bulon veya dü
dübel Elastomer mesnet
Kolon Bulon veya dü
dübel
Farklı
Farklı yükseklikteki Đnceltilmiş
nceltilmiş uçlu kiriş
kirişler Guse
kiriş
kirişlerin birleş
birleşimi

Đnceltilmiş
nceltilmiş uçlu
kiriş
kirişler

Değ
Değişik tipte guse örnekleri

41
42
43
44
kaynak

çelik kaynak
profil
çelik plaka

Kaynaklı
Kaynaklı kiriş
kiriş – kolon birleş
birleşimleri

Plakalı
ve
cıvatalı
donatı
çubuğu

Burulma
çelik gizli soketli momentlerini
guse giriş
aktarabilen birleş
birleşim
örnekleri

Gizli çelik bağ

bağlantı
lantılı birleş
birleşimler

45
 Kiriş
Kirişlerin kiriş
kirişe oturması
oturması

Kolon
Kat kiriş
kirişi
Guse
40 cm’
cm’ den geniş
geniş
kolonlarda kat
döşemesi içiçin ek guse
Bulon veya düdübel
Elastomer mesnet

Kiriş
Kiriş
Cıvata Tali kiriş
kirişin ana kiriş
kirişe
Kiriş
Kiriş – kolon dö
döşeme birleş
birleşimleri Delik birleş
birleşimi
Elastomer mesnet
Bulon veya dü
dübel
Kiriş
Kiriş

Aşık
şık
y.d. beton
Elastomer mesnet
Aşıktan
şıktan çıkan donatı
donatı
Ana kiriş
kirişten çıkan
donatı
donatı
Ana çatı
atı kiriş
kirişi

Bindirmeli donatı Ana kiriş

kirişe dü
dübelli oturan tali kiriş
kiriş birleş
birleşimi
donatı ile tali kiriş
kiriş-ana kiriş
kiriş birleş
birleşimi

SCOPE structural system

46
 Erection principles
FOUNDATIONS
Foundation are modelled bye the engineers
according to loads and soil characteristics

47
The columns
Reinforced concrete 20 x 20 ; 25 x 25; 30 x 30 with
<open> knot at aech floor ( SARET Patent).

The Beams

48
Standard connection reinforcements
Column 20 x 20 - 25 x 25 - 30 x 30 cm

49
DÜĞÜM NOKTASI DETAYI

50
51
52
53
54
55
56
57
 OLĐMPĐYAT STADYUMU / ĐSTANBUL

Atatürk Olimpiyat Stadyumu 80.000 kişilik olarak planlanmıştır.

% 100 görüş alanına sahip toplam 80.597 kişilik kapasite,

400 kişilik özel koltuk ve özürlü araba yerine sahip özürlü tribünü,

58
1998 CEYHAN, 1999 GÖLCÜK
VE DÜZCE DEPREMLERĐNDE
PREFABRĐKE YAPILARIN
BAĞLANTILARINDA VE
ELEMANLARINDA MEYDANA
GELEN HASARLAR

1-) EĞĐMLĐ ÇATI KĐRĐŞLERĐNĐN

DÜŞEY BULONLARLA
BAĞLANTILARI

59
HAZĐRAN / 1998 ADANA CEYHAN DEPREMĐ

KOLON-KĐRĐŞ BAĞLANTILARININ YETERSĐZLĐĞĐ

NEDENĐYLE ÇATI TAMAMEN AŞAĞI DÜŞMÜŞ

AĞUSTOS / 1999 GÖLCÜK DEPREMĐ

KOLON-KĐRĐŞ BAĞLANTILARI ZAYIF

60
PĐM DELĐKLERĐ DOLGULARI YAPILMAMIŞ

61
 FĐLĐZLER YETERSĐZ

FĐLĐZLERĐN KONSOLA OLAN ANKRAJLARI YETERSĐZ.

KĐRĐŞ DÜŞERKEN KOLONDAN FĐLĐZLERĐ SÖKMÜŞ.

62
KĐRĐŞ DEVĐRMEYE ÇALIŞAN MOMENTLER ;
MD = F1 x h1 + F2 x h2 = 1650 x 0.55 +2300 x 0.85 = 2862 Kg/mt
( TEK PĐM OLMASI DURUMUNDA Mk = 9875 x 0.15 = 1481 kgmt < 2862 kgmt KĐRĐŞ DEVRĐLEBĐLĐR )

KĐRĐŞĐN DEVRĐLMEMESĐ ĐÇĐN A NOKTASI ETRAFINDA DENGE KOŞULU OLAN ;

MD = T x 0.21 + N x 0.15
T = ( MD – N x 0.15) / 0.21 = ( 2862 – 9875 x 0.15 ) / 0.21 =6575 Kg
AS = 6575 x 1.20 / 3650 = 2.16 cm² ( MADDE 7.12.1 GEREĞĐ )

63
 MAFSALLI
( Özellikle Pimli )
Birleşimlerde Dikkat Edilmesi
Gerekli Noktalar

1. Taşıyıcı Kiriş Eğimli,

2. Taşıyıcı Kiriş Mesnet Yüksekliği,
3. Pim Sayısı,
4. Pim Boyunun Kontrolu,
5. Aderans Betonunun Niteliği,
6. Boşluk Malzeme Cinsi,

2-) YUVALI

BAĞLANTILAR

64
YUVALI BĐRLEŞĐMLERĐN YETERSĐZLĐĞĐ NEDENĐYLE KĐRĐŞLER
DÜŞMÜŞ VEYA YUVA KENARLARI TAMAMEN KIRILMIŞ

YUVALI MESNETLER
A-) DÜ
DÜŞEY PĐ
PĐMLĐ
MLĐ YUVALI BĐ
BĐRLEŞĐ MLER
RLEŞĐMLER

65
 B-) YATAY PĐMLĐ YUVALI BĐRLEŞĐMLER

3) ÇERÇEVE SĐSTEMLERDE
KĐRĐŞLERĐN YANAL
STABĐLĐTESĐ

66
 KĐRĐŞTE YANAL STABĐLĐTE YETERSĐZLĐĞĐ
KĐRĐŞ YAKLAŞIK OLARAK 30 mm BURKULMUŞ.

67
 KĐRĐŞLERDE YANAL STABĐLĐTE YETERSĐZLĐĞĐ

YUVALI BĐRLEŞĐM KENARLARININ YETERSĐZLĐĞĐ

NEDENĐYLE HASAR GÖRMÜŞ HALĐ

68
 ÜST BAŞLIK HESABI
Diyafram etkisi olmayan ve çerçeve çalışması istenen çatı kirişlerinde üst başlık, düzlemine dik
doğrultudaki yükleri bağlandıkları ana elemanlara aktarmak zorundadır.
Özellikle bu kirişlerin çerçeveye dik yönde üst başlıkların bu yükleri aktaracak şekilde
boyutlandırılıp hesaplarının yapılması gerekir.

Genel olarak litaratürlerde üst başlığın L/40 ~ L/50 genişlikte olması ön boyutlandırma için verilir.
Buna göre L = 15.00 mt. b = 30 cm.
L = 20.00 mt. b = 40 cm.
L = 25.00 mt. b = 50 cm.
L = 30.00 mt. b = 60 cm.
Üst başlık genişlikleri örneklenebilir.

ÜST BAŞLIK HESABI :

A (T) F x S
V(T) = ----------------- x W S=1 R ~ = 3 kabul
R ( Deprem yükü açısından tali eleman )

Üst başlığa etkiyen deprem momenti

V(T)
Mdep = ---------------( M G + Q – 0.70 MQ )
W

YAPILARDA DĐLATASYONLARIN ÖNEMĐ

69
4-) DUVAR PANELLERĐ
BAĞLANTILARI

70
 DEPREMDE DUVAR PANELLERĐNĐN
BAĞLANTILARINDAN MEYDANA GELEN SORUNLAR
A-) PANEL DÜZLEMĐNE DĐK YÖN : B-) PANEL DÜZLEMĐNE PARALEL YÖN
B1.) Bağlantılar üstte kayıcı olması gerekir
O
B2.) Bağlantılar kaynaklı olduğunda (sabit)
bağlandıkları yapının hareketini rijitliklerinden
dolayı önlemeye çalışırlar.
Bu durumda
B21.) Kaynaklardan bağlantı kopar panel düşer
B22.) Bağlantılar fazla mukavemet gösterdiğinde
panellerde yatay kesme çatlaklıklar oluşabilir.

En fazla üst bağlantılar

zorlanır. Rijitlikleri bu
yönde az olduğundan
bağlandıkları yapı ile
beraber deplasman
yaparlar.

DEPREM SIRASINDA BAĞLANTILARINDAN KOPARAK DÜŞEN DUVAR

PANELLERĐ

71
DEPREM SIRASINDA BAĞLANTILARINDAN KOPARAK DÜŞEN DUVAR
PANELLERĐ

72