Professional Documents
Culture Documents
Dağlık
Frigya
T.C.
ESKİŞEHİR VALİLİĞİ
İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ
Frigya : Dünya Mirası
Yayın Kurulu
Mehmet AKKAYA
İl Halk Kütüphanesi Müdürü
Mustafa SERTTAŞ
Şube Müdürü
Nesrin GEDİK
Şef
Şeyda CEYLAN
Şef
Hülya ENGÜN
Bilgisayar İşletmeni
Gürcan BANGER
Araştırmacı - Yazar
1
Uygarlıklar Beşiği
ANADOLU
• Pişmiş Toprak
Ana Tanrıca İdolü
• Gümüş Midaion (Karahöyük) Sikkesi (M.Ö. 3. Bin,
(Roma Çağı) Demircihöyük)
Eskişehir Arkeoloji Müzesi Eskişehir Arkeoloji
Müzesi
3
“Bekos!”
“Mısırlılar, Psammetikos zama- vermesinin nedeni, çocukla-
nından önce, kendilerini dün- rın viyaklamalar çağını aştıktan
yanın ilk insanları sanıyorlardı. sonra ağızlarından çıkacak ilk
Ama gün gelip de Psammetikos sözü yakalamaktı; gerçekten
krallığı ele alınca ve ilk insan- de öyle oldu. Üzerinden iki yıl
ların kimler olduğu merakına geçince, bir gün çoban kapıyı
düşünce, işte o günden sonra açıp içeri girdi, önünde diz üstü
diyorum, kendilerini gene bütün duran iki çocuk, ellerini uzatarak
öbürlerinin en eskisi saymakla “Bekos!” diye bağırdılar. Çoban
beraber, Frigyalıların kendilerin- bu sözü ilk duyduğunda birşey
den de eski oldukları kanısına demedi, ama daha sonrada
vardılar. Psammetikos, soruş- her gelişinde aynı sözü işitince
turmalarına rağmen, dünyaya ilk efendisine haber verdi ve isteği
gelen insanların kimler olduğu- üzerine çocukları kendi görsün
nu bir türlü öğrenemeyince şu diye aldı, ona götürdü. Psam-
anlatacağım çareye başvurdu: metikos kendi kulağı ile de duy-
Bir çobana rastgele iki tane yeni duktan sonra, herhangi birşeye
doğmuş çocuk verdi. Bunlar “bekos” adını vermiş olan in-
ağıla konulacak ve şöyle büyü- sanların kimler olduklarını araş-
tülecekti. Çocukların yanında tırmaya koluydu; araya taraya
kimse ağzını açıp tek söz söyle- Frigyalıların ekmeğe bekos de-
miyecekti. Ayrı bir odada kendi diklerini öğrendi. Böylece ve bu
başlarına byüyeceklerdi; çoban, ipuçlarına tutunarak Mısırlılar,
belli saatte keçileri alıp yanla- Frigyalıların kendilerinden daha
rına götürecek süt içirip iyice eski olduklarını itiraf ettiler. Ben
doyuracak, sonra kendi işleri- bu öyküyü, Memphis’te Hepha-
ne bakacaktı. Psammetikos’un istos rahiplerinden dinledim...”
böyle yapmasının ve bu emri
Yazılıkaya Vadisi
Friglerin dini merkez olarak
seçtikleri Yazılıkaya Platformu,
kaya anıtları ile donattıkları
Yazılıkaya Vadisi’nde yer
almaktadır. Yazılıkaya Kibele
İnanç Merkezi ve çevresi askeri
soylu sınıfın yaşadığı Frig Kaleleri
ile koruma altına alınmıştır.
Yazılıkaya Frig İnanç Merkezi,
Eskişehir Han ilçesi Yazılıkaya
Köyü’nde yer alır ve bu önemli
merkeze; Eskişehir’den 75 km,
Çifteler’den 39 km, Seyitgazi’den
30 km asfalt yol ile ulaşılır.
8
Yazılıkaya Açık
Hava Tapınağı
(Midas Anıtı)
Frigya’nın dini merkezi Yazılıkaya
Platformu’nun doğu yamacında
yer alır. Güneşe dönük yüzüyle,
bir tapınak cephesi biçiminde
işlenen olağanüstü güzellikteki
kaya işçiliğiyle dikkat çeker. M.Ö.
VI. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen
Yazılıkaya, orjinal - simetrik -
geometrik motifleri ve 17 metre
yüksekliği ile dünyanın ünik kaya
anıtıdır.
11
Frig Yazıtları
Fenike alfabesinden gelişen
Frig yazısı batıya yayılarak
Yunan alfabesini etkilemiştir.
Bitmemiş Anıt
ve Antik Yol
Dağlık Frigya içinde, Yazılıkaya
Platformu’ndaki Antik yol üzeri-
nde bulunan ve batıya bakan tek
anıttır. Bitirilmemiş olsa da, Anıt’ın
altında bulunan Frig nişi tapınma
işlevinin gerçekleştirildiğini gös-
terir. Diğer anıtlardan ayrıcalıklı
olarak frizinde lotus palmet mo-
tifleri bulunmaktadır.
• Sümbül Anıtı-
Yazılıkaya Platformu • Sarnıca İnen Basamaklar
16
• Küçük Yazılıkaya
• Küçük Yazılıkaya
(Detay) • Doğanlı Kale
Yapıldak Vadisi
Frig Uygarlığı’nın inanç merkezi Yazılıkaya Platformu’na ulaşan antik
yol üzerindeki Yapıldak Vadisi’ne Eskişehir’den 83 km, Çifteler’den
47 km, Seyitgazi’den 38 km, Kırka’dan 23 km asfalt yol ile ulaşılır.
• Yapıldak Köyü
18
• Dübecik Kale
• Ayterek Kale
Kümbet Vadisi
Frig Uygarlığı’nın İnanç Merkezi Yazılıkaya Platformu’na ulaşan antik
yol üzerindeki Kümbet Vadisi’ne; Eskişehir’den 72 km, Çifteler’den
55 km, Seyitgazi’den 30 km, Kırka’dan 10 km asfalt yol ile ulaşılır.
• Kümbet Köyü
Seyircek Kale
Zahran Vadisi
Yeşilin her tonu ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken Zahran
Vadisi’ne Eskişehir’den 70 km, Çifteler’den 90 km, Seyitgazi’den
45 km, Kırka’dan 20 km asfalt yol ile ulaşılır.
Porsuk Vadisi
Porsuk Barajı’ndan kent merkezine ulaşan Porsuk Vadisi, antik
çağlardan bu yana çevresindeki yerleşimlere hayat veren bereketi
ve doğal güzelliği, vadi boyunca şifalı termal su kaynakları ile cazip
bir turizm merkezidir.
İlk çağlardan günümüze, özgün kültürünü kesintisiz olarak sür-
düren Porsuk (Tembris) Vadisi’nin önemli merkezlerinden
biri de Eskişehir’in Merkez Karaalan Köyü yakınlarındaki
Çatalkaya (Keskaya) dır. Adını çatal şeklinde oyulmuş
olan anıtsal kayadan alan ve Hititlerden sonra Friglerce
kullanımına devam edilen bu kentte yoğun tümülüs-
lerin yanında Sivrikaya Anıtsal Açık Hava Tapınağı’nı
da görürüz.
• Porsuk Vadisi
Seyitgazi (Nakoleia)
Akhisar Kale
Yüksek kayalık üzerine kurulan Frig Kalesi ve yerleşimi olan Akhisar
Kale’de Frig kaya mezarları yanında Roma - Bizans kaya mezarları
da bulunur.
Frigya Kralı Midas adı efsanelerle anılan en ünlü Kraldır.
Kızı çaresiz bir cilt hastalığına tutulan Kral Midas, kızının Dorylaion (Eskişehir)
yakınlarındaki şifalı sularda, yıkanıp iyileşmesi üzerine bütün bölgeyi hamamlarla donatır.
Kral Midas’ın babası ve Frigya’nın bilinen ilk kralı Gordios, arabasının okunu
tapınağın önüne bağlar ve bu düğümü çözenin Asya’nın hakimi olacağı kehanetinde bulunur.
Makedonya Kralı Büyük İskender yüzyıllar sonra Küçük Asya (Anadolu) seferinde iken
Antalya’da Gordios’un kehanetini duyar ve Gordion’a gelir. Uzun süre uğraşmasına rağmen
düğümü çözemeyince kılıcı ile keser. Kahinlerce Asya’nın hakimi olacağı bildirilmesine
karşın düğümü kolay yoldan çözdüğü için Asya’nın fethini
tamamlayamadan hastalanır ve ölür.
Tasarım ve Baskı
Tur.İnş.Mak. Mad.Ltd.Şti.
0312 442 72 72
kayihanajans@gmail.com
www.kayihanajans.com
Bu broşür Eskişehir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nce hazırlanmış,
İl Özel İdaresi’nin katkılalarıyla bastırılmıştır.
Yayın No : 18 Temmuz 2010