Esperanto

Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio (en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)

111-a jaro . n-ro 1321 (2) | februaro 2018

ISSN 0014-0635

La promesplena La kulmino de la Unua kurso pri la

UK en Lisbono Zamenhof-Jaro Unesko-Kuriero
La kvanto de aliĝintoj Kiel esperantistoj ekestas en Koreio
por la 103-a UK jam tra la mondo festis Pri la nova sukcesa
komence de januaro la Zamnehof-Tagon kurso rakontas Dennis
superis milon | 27 decembre? | 37 Keefe | 40
Kolofono
Enhavo
Esperanto 27
Faka Agado
Poŝtkartojn oni eksponas en
la 2750-jara Samarkando
28

Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio Kulturo 29

(en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko) Malferme En Semaforo sonis Esperanto
Fondita en 1905 de Paul Berthelot La 103-a UK, kiu okazos en Lisbono, ILEI
(1881-1910). Establita kiel organo de UEA en 1908 Portugalio, de la 28-a de julio ĝis la 4-a Esperanto-kongresoj en
de Hector Hodler (1887-1920). de aŭgusto 2018, estas tre promesplena. Madrido julie 2018
La redakcio de la revuo Esperanto Recenzo 32
Misio: parolis kun KKK Clay Magalhães. Sablohorloĝo en la centro
Kvazaŭ anteno kaptanta la tendencojn, la ardon, de l’ uragano: la poezio de
la aspirojn de la esperantoj ĉiulande, la revuo Suso Moinhos
Esperanto prezentu aktualan, interesan, inspiran 30 Giuseppe Ungaretti. Vivo
de Homo
33
bildon pri la agado kaj strategio de UEA kaj pri la 105-a Universala Kongreso:
evoluo de Esperanto en monda skalo.
Montrealo 2020!
Laste Aperis 35
Dum la ferma ceremonio de la UK en UEA 36
Nia solidareca programo
Seulo UEA anoncis ne unu, sed du
Redaktoroj: Dmitrij Ŝevĉenko, Anna Striganova
Unesko 38
sekvajn Universalajn Kongresojn: Lah­ Unesko subtenis la klimak­
Korektisto: Rob Moerbeek ti en 2019 kaj Montrealo en 2020. La son de la Zamenhof-jaro
Adreso de la Redakcio: montreala Loka Kongresa Komitato La graveco de plurjara 39
Revuo Esperanto respondas la demandojn. strategio
Universala Esperanto-Asocio Landa Agado 41
Nieuwe Binnenweg 176, 3015 BJ La 20-jara jubileo de la fondo
Rotterdam, Nederlando
tel.: +31 10 436 1044
37 de Hanoja Esperanto-Asocio
Nova gazeto adoptas
faks.: +31 10 436 1751 La kulmino de la Zamenhof-Jaro Esperanton
http://revuoesperanto.org Finiĝis la jaro 2017, proklamita de UEA Faka agado
revuo.esperanto@gmail.com Zamenhof-Jaro, kiun ni memoros inter
42
Esperanto en Rotary
ĉio ankaŭ pro la centa mortodatreveno International
Aperas: en ĉiu monato krom aŭgusto.
de L. L. Zamenhof. Kiel esperantistoj La Estraro dankas al
Legata en 120 landoj. tra la mondo festis la Zamenhof-Tagon Veronika Poor
Voĉlegata por vidhandikapitoj. decembre? Eventoj 43
Abonprezo: varias laŭlande (EUR 41); NR kaj IVU: familia kaj
informiĝu ĉe via landa asocio aŭ ĉe la CO. scienca novjariĝo
Unuopa ekzemplero kostas EUR 4,00. 40 La 22-a Zamenhofa Metiejo
en Guantánamo
44
Ĝenerala Direktoro: Martin Schäffer Unua kurso pri la Unesko-Ku­
Oficiala Informilo
riero ekestas en Koreio: Es­pe­
Opinio 45
ranto avangardas «Esperanto» en skri­baj
Anonctarifo (EUR): Bona novaĵo: la unua kurso, kiu uti­ tekstoj kontraste al la kresko
1 p. 1000, 1/2 p. 550, 1/4 p. 300, ligas la novan Unesko-Kurieron kiel le­ de la Esperanto-komunumo
1/8 p. 165, 1/16 p. 90. go-materialon, estis lanĉita de­cem­­bre Kalejdoskopo 46
Movada rabato 50%. de 2017 en Seulo. La ideo uti­ligi Une­ Afriko brilas 47
Anoncoj sur ekstera kovrilo kostas duoble. sko-Kurieron devenas de la Espe­ran­to- Afrika Centro Mondcivitana
instruisto Dennis Keefe, kiu ra­kon­tas en Lokossa
Rabato por tuja ripeto 20%.
Anoncetoj: 1€ por ĉiu vorto. Mendu ĉe la CO. pri la unua tiaspeca sukcesa sperto. Landa agado
Esperanto en Peruo vigliĝas
Transpagaj informoj: Forpasoj
Banko: ING, Postbus 1800, NL-1000 BV Amsterdam
Bankokonto: IBAN: NL72 INGB 0000 3789 64,
Esperanto-Asocio

Prezidanto: D-ro Mark Fettes, Membro: S-ro LEE Jungkee, Stefan MacGill: Instruado, Jaro de
2658 E 21st Av, Vancouver BC, Kanado. 401 dong 301 ho Dongpyun-ro 135, la Lernanto, Meza Oriento kaj Norda
BIC/SWIFT: INGBNL2A
de Universala

VSM 2W1; +1-778-928-4489
(Universala Esperanto-Asocio en mtfettes@sfu.ca
Rotterdam, Nederlando) Vicprezidanto: S-ro Stefan MacGill,
Berlini u. 43
PayPal: financoj@co.uea.org Budapest, HU-1045, Hungario.
stefan.macgill@gmail.com. Nur mesa-
Estraro
Dongan-ku, 431-907, Anyang-si, Afriko, Rilatoj kun Membro-Organizoj ,
Kyungki-do, Korea Resp. +82 10 3340 revuo Esperanto
5936 leejungkee@khu.ac.kr D-ino Sara Spanò: Eksteraj Rilatoj,
Aktivula Maturigo, Eŭropo,
Observantoj de TEJO: S-ro Francesco Termi­nologio, Kulturo kaj Kongresoj,
Mau­relli, S-ino Charlotte Scherping Larsson Ĝemelaj Urboj.

ĝoj al tiu adreso ricevos atenton.

Membro: D-ino Sara Spanò,
393 Beacon St
Boston MA 02116, Usono.
Adreso de la Centra Oficejo de UEA: mariarosaria.spano@gmail.com
Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Membro: S-ro Emilio Cid,
R. Julio Prestes 904, 11390-150 São
Rotterdam, Nederlando. Vicente – SP, Brazilo +5513-99778-
+31-10-436-1044 +31-10-436-1751 7367 cid.emilio@gmail.com
uea@co.uea.org www.uea.org
Observanto de ILEI:
S-ino Mirejo Grosjean.
La estraranoj respondecas pri la jenaj
difinitaj aspektoj de la asocia politiko:
D-ro Mark Fettes: Strategio, Kunordigo,
Statuta Reformo, Esploro kaj
Dokumentado, Faka kaj Scienca Agado.
Emilio Cid: Informado, Amikoj de
Esperanto.
LEE Jungkee: Azio, Afriko kaj
Esperanto-Centroj.
Pli detale ĉe:
http://www.uea.org/asocio/estraro

26
1321(2) Februaro 2018 Esperanto
Malferme
Dima Ŝevĉenko,
Anna Striganova
La 103-a Universala Kongreso
de Esperanto, kiu okazos en Lisbono,
Por­tugalio, 28 julio – 4 aŭgusto 2018,
estas tre promesplena. Ĝi certe estos
ne malgranda – la kvanto de ali­ĝintoj
tute malstreĉe transiris unu mi­lon en
la unuaj tagoj de januaro kaj ekkreskis
plu jam en la dua aliĝ­pe­riodo, kio estas
pli ol bona rezulto. Krom la kutima
riĉa programo de UK, Portugalio
allogas ankaŭ turisme­mu­lojn, kiuj
povos elekti el bunta kaj va­ria propono
de antaŭ-, dum- kaj post­kongresaj
ekskursoj aŭ turismi mem­stare laŭ la
propraj itineroj. Ankaŭ ne malgravas
tiu fakto, ke Portugalio akceptas UK-
on la unuan fojon.
La estontaj kongresanoj jam nun
scivolemas pri pliaj detaloj kaj ebloj
de la estonta vojaĝo. La Konstanta
Kongresa Sekretario Clay Magalhães,
malgraŭ tre streĉa tagordo pro la
preparoj al la Lisbona UK, respondis
kelkajn deman­dojn de la redakcio.
Revuo Esperanto: Kiom da kon­
gresanoj ĝis nun aliĝis al la 103-a UK?
C.M.: Ĝis la 17-a de januaro 2018
estis aligitaj 1068 kongresanoj el 61
landoj.
La landoj kun plej multaj kongre­
sanoj estas Francio (195), Germanio (93),
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
Pollando (68), Brazilo (66), Japa­nio (58),
Hispanio (50), Belgio (39), Italio/Korea
Resp. (po 31), Ru­­sio (30), Britio (27), Ne­
derlando/Portugalio (po 26), Usono (25),
Ĉeĥio (23), Danio (20), Irano (18), Fin­­­n­-
lando (17), Hungario (16), Ĉinio/Svis­­­
lando (po 15), Aŭstrio (12), Kanado (11).
Revuo Esperanto: Ĉu tio estas
multe aŭ malmulte laŭ vi, se kompari
kun la antaŭaj UK-oj?
C.M.: Kompare kun la lastatem­
paj UK-oj tio estas tre bona nombro.
Se la evoluo de aliĝoj daŭros tiel, la
fina nombro de aliĝintoj por Lisbono
similos al tiu de la UK en Florenco kaj
eĉ povus simili al tiu de Lillo.
Revuo Esperanto: La aliĝintoj
jam povas uzi la mendilon ĉe uea.org,
por mendi la loĝadon dum la kongre­
so. Ŝajnas ke tia eblo aperis sufiĉe frue.
Kial? Ĉu vi povus rakonti iom pri tio
kaj eble eĉ doni iujn konsilojn por la
kongresanoj?
C.M.: Jes, la kongresanoj jam po­
vas uzi la retan mendilon por mendi
loĝadon. Por antaŭaj UK-oj ni atendis la
definitivigon de ĉiuj proponataj servoj
por aktivigi la retan mendilon, kio
foje kaŭzis plendojn de kelkaj homoj
pro la atendado por havi ideon pri la
prezoj de diversaj loĝejoj. Nuntempe,
dank’ al la evoluo de la reto, ni povas
aktivigi la retan mendilon po parte kaj
disponigi pli bonan servon al niaj kon­
gresanoj. Ni laboras por aktivigi tre
baldaŭ ankaŭ la parton pri ekskursoj
kaj bankedo en la reta mendilo kaj jam
dissendi la paperan Duan Bultenon al
tiuj, kiuj indikis voli ricevi ĝin papere.
Portugalio fariĝis enorme po­pu­
lara en la lasta jaro, ĝi ricevis di­ver­
sajn premiojn sur turisma nivelo. Tial
ni konsilas al la kongresanoj rapidi
mendi loĝadon ĉar krom esperantistoj
estos multaj aliaj turistoj en la lando.
Revuo Esperanto: Kutime mul­taj
gravaj kaj interesaj informoj aperas en la
Dua Bulteno. Kiam ĉi-foje ĝi ape­ros?
C.M.: La Dua Bulteno aperos in­
ter la fino de januaro kaj komenco de
februaro 2018. Tuj kiam ĝi estos pre­
ta ni afiŝos ĝin publike en la kongresa
retejo, sendos retmesaĝon al la aliĝintoj
avertante pri tio, kaj tuj ekspedos ĝin
papere al la kongresanoj kiam ni rice­
vos ĝin el la presejo.
Revuo Esperanto: Ĉu eble, mal­
graŭ ke la Dua Bulteno ankoraŭ ne
ape­ris, vi povus malvuali (almenaŭ
iom) da interesaj detaloj, eble eĉ ne tu­
te certajn, ekzemple, rilatajn al la an­
taŭ- kaj postkongresoj kaj turisma pro­
gramo dum UK?
27
 C.M.: Jes, certe. Krom la ekskursoj
al la norda (kun speciala atento al Por­
to) kaj suda parto de Portugalio, ni
planas antaŭ- aŭ postkongresajn eks­
kursojn al la insularo Acoroj kaj alian
al Madejro, kiu ĵus ricevis internacian
premion kiel la plej bona insula tu­ris­
mocelo en la mondo (jam por la tria
jaro sinsekve).
Faka Agado
Poŝtkartojn oni
eksponas en la
2750-jara Samarkando
Anatoli Ionesov
La 19-an de decembro 2017 en la
Sa­markand-regiona (Uzbekio) centra
biblioteko “A.S. Puŝkin” lokaj esperan-
tistoj lanĉis la novan ekspozicion Vojaĝo
al la Fa­bela Mondo de Novjaraj Bildkartoj.
Tie estas eksponataj pli ol 1000 novjaraj
kaj kristnaskaj poŝtkartoj (tipografie
presitaj kaj ankaŭ mane faritaj) el pli ol
60 landoj de ĉiuj mondpartoj.
Sur apartaj montrotabuloj videblas
kolektoj de gratulkartoj el Hungario,
Pollando, Germanio, Francio, Britio, Sve­
dio, Nederlando, Ĉeĥio, Slovakio, Uso­
no, Ĉinio, Suda Koreio, Japanio, la lan­
doj de Baltio kaj de KSŜ k.a. Ne mankas
ankaŭ diverslandaj esperantlingvaj sa­
lut­kartoj.
La eksponaĵoj ebligas al la vizitan­
toj sperti la mirindan etoson de la plej
atendata kaj ŝatata festo de infanoj kaj
plenkreskuloj; ricevi bonkorajn salutojn
kaj gratulojn el la pasinteco; informiĝi,
tra la prismo de poŝtkartoj, pri tio kiel
oni festas la Kristnaskon kaj Novjaron
en diversaj anguletoj de la terglobo.
La ekspozicio interesis infanojn sa­­
me kiel plenkreskulojn. Homoj de pli aĝa
generacio trovas ĉi tie multajn bild­kar-
tojn de sia juneco, kiuj ĝis nun ente­nas
28
Por la UK-semajno, krom la kuti­
maj ekskursoj por konatiĝi kun la ur­-
bo, ni planas konatigi la partopre­
nan­tojn kun la urboj Sintra, kie trovi­
ĝas unu el la plej belaj palacoj de la
mondo, kun la ĉarmega Óbidos, meze­
poka per muro ĉirkaŭita urbeto, kun la
pilgrimejo de Fátima kaj esperas suk­
cesi pri unika ekskurso dum la UK, kiu
korvarmecon de siaj sendintoj, elvo­
kan­te agrablajn rememorojn…
La ekspozicio, dediĉita al la jar­
ŝan­ĝaj festoj, estas organizita kunlabore
kun la bibliotekistoj de la sekcio de eks­
ter­landa literaturo, omaĝe al la 40-jara
datreveno de la Samarkand-urba Klubo
de Interpopola Amikeco Esperanto.
Dum la solena inaŭguro salut­
parolis la direktorino de la regiona bib­
lioteko s-ino Shahodat Ahmedova, la
es­tro de la muzeo de la Samarkanda
Ŝtata Universitato s-ro Rahim Kajumov,
la prezidanto de la Samarkand-regiona
filio de la Rusa kultura centro s-ro Jurij
Og­nev, la iniciatinto de la projekto
Ana­­toli Ionesov kaj aliaj.
La loka pedagogo kaj amatora ar­
tisto s-ino Natalia Popova jene vortumis
si­ajn impresojn: “Hodiaŭ estas mirinda
tago kaj vera vojaĝo en la fabelon, en la
1321(2) Februaro 2018
estos surprizo publikigota en la Dua
Bulteno.
Aliĝu ankaŭ vi al la
plej granda Esperanto-
renkontiĝo de 2018!
Ni renkontiĝu en Lisbono!
Novjaron! Kiom da belaj memoroj al­
venas kiam ni rigardas malnovajn kaj
novajn poŝtkartojn el la tuta mondo. Es­
tas ege interese kompari novjarajn me­
saĝojn el diversaj landoj! La sendintoj
de la bildkartoj ĉi tie prezentataj bon­
deziras al ni kaj al ĉiuj homoj de la Te­ro
pacon, feliĉon kaj prosperon. Mul­tajn
dankojn al la iniciatintoj kaj orga­nizan­
toj de ĉi tiu projekto! Bonan Novan Ja­
ron! Sanon al ĉiuj, multe pli da pozitivaj
eventoj, bonfarton kaj amon!”.
Pri la evento raportis pluraj na­
ciling­vaj amaskomunikiloj kaj ĉiuj apar­
te menciis Esperanton kaj esperantistojn.
La ekspozicio de novjaraj poŝt­kar­
toj estis aranĝita en Samarkando por la
unua fojo. Oni planas okazigi ĝin ĉiujare.
Se vi volas partopreni kaj eksponi viajn
poŝtkartojn (ĉu presi­tajn, ĉu mane fa­ri­
tajn!) en la antikva Samarkando, skribu
al imps86@yahoo.com.
Esperanto
Kulturo
En Semaforo sonis Esperanto
Petro Chrdle
Semafor estas verŝajne la plej po­
pulara praga „teatro de malgrandaj
for­moj“, gvidata de unu el la plej po­
pularaj ĉeĥaj artistoj Jiří Suchý. Al ĝia
kerna artistaro apartenas ankaŭ la ak-
­torino kaj kantistino Jolana Haan Smy­č­-
ková, filino de Miroslav Smyčka, ĉe­
ĥa operkantisto bone konata al espe­
ran­tistoj el multaj aranĝoj, inkluzive de
pluraj Universalaj Kongresoj. M. Smy­č­-
ka en la jaro 2016 ankoraŭ sur­sceneje
fes­tis sian naŭdekjariĝon (kie krom
li kantis liaomaĝe la edzo de Jolana,
operkantisto de la praga Na­cia teatro
Richard Haan, sed ni povis ĝui ankaŭ
dueton en Esperanto ple­ numitan de
Miroslav kun Jolana). Be­daŭrinde en la
sekva jaro ni devis adi­aŭi Miroslavon
por ĉiam.
Sed ree al Semafor’. Invitite de
Jolana, ni esperantistoj – amikoj de ŝia
ILEI Esperanto-kongresoj en Madrido julie 2018
Radojica Petroviĉ
La kultura heredaĵo de Esperanto
estas la ĉeftemo de la 51-a Kongreso
de ILEI (Madrido, 21-28 julio 2018).
Ĝin inspiris la Eŭropa jaro de kultura
heredaĵo 2018 kaj la Internacia jardeko de
proksimiĝo de kulturoj, 2013-2022, sed
ĝin ĉefe motivas la bezono flegi kaj pli­
konigi la kulturajn valorojn kaj la kul­
turkreadon de Esperanto. La Iberia du­
on­insulo, kiu donacis multon al la mon­
da kultura heredaĵo kaj en kiu hejmas
pintaj kulturkreantoj de Esperanto, es­
tas la ĝus­­ta medio por trakti tian temon
tra va­ria kaj abunda faka, kultura, kle­
riga kaj turisma programo.
Unu el la kolonoj de la hispanling­-
va kulturo estas Cervanto, kiu kun si­
aj lite­raturaj herooj – la revema Don-
Kiĥoto kaj pragmata Sanĉo Panzo,
la revata Dulsinea del Tobozo kaj
reala Aldonza Lorenzo – monumente
ornamas la be­legan Placon de Hispanio
(Plaza de España) de la kongresurbo
kaj sugestas metaforojn pri la revoj
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
patro – povis spekti muzik-komedion
de Jiří Suchý, Zlomené srdce lady Pamely
(La rompita koro de damo Pamela),
en kiu ŝi plenumis la ĉefan rolon. La
prezentadon antaŭis komuna vizito de
la tombo de M. Smyčka kaj omaĝo al li
en la teatra klubo.
Sed la ĉefa okazaĵo, kiun mi volas
mencii, estis neatendita surprizo: Mi
kun mia koramikino vizitis la Krist­
naskan programon Vánoce v Semaforu
(Kristnasko en Semafor’). Kvankam Jo­
lana antaŭavertis min, ke mi estos sur­
prizita, mi tute ne povis imagi, per kio.
Kaj ho! En unu parto de la pro­
gramo la kantistoj prezentis divers­
lingvajn kristnaskajn karolojn, ĉiam
te­nante antaŭ si la flagon de la ŝtato,
kie oni parolas la koncernan lingvon.
Inter ili ankaŭ Jolana kun la flago
de Germanio kantis germane la fa­
kaj realo de Esperantujo. La streboj
de Don-Kiĥoto al noblaj idealoj kaj lia
batalo kontraŭ ventmueliloj metaforas
la strebojn de la esperantistaro al jus­
ta komunikado kaj kontraŭ la vent­
mueliloj de kultura hege­monio, kaj la
pragmata Sanĉo Pan­zo metaforas la
nepron, ke tiuj streboj ĉerpu la inspiron
kaj energion el la realo de homara
evoluo kaj homaj bezonoj. La idealismo
kaj la pragmatismo, la multlingvismo
kaj nur-angla tut­ mon­dismo – jen
antipodoj, kiuj ne eblas unu sen la alia.
Ĉu la vivo estas nur revo kaj ŝaj­
no, kiel sugestas Don-Kiĥoto kun Dul­
sinea, aŭ ĝi estas firme ligita al la ma­­
teria realo, kiel respondus Sanĉo Pan­zo
kaj Aldonza? Ĉu pli gravas la In­terna
ideo kiel neatingebla gvidstelo de la
esperantistoj, aŭ la Esperanto-komu­
numo kiel materia kadro de praktika
uzo kaj ĝuo de la Internacia lingvo de
d-ro Zamenhof? Ĉu la finvenkismo
aŭ la raŭmismo montras la ĝustan vo­
jon? La kongresanoj en Madrido julie
2018 ne tro zorgos pri tiuj dilemoj.
Ne forgesante la idealojn de la es­pe­
Foto: Dušan Dostál
man Stille Nacht (Paca nokt‘). Kiel
la lasta ekaperis denove Jolana kun
Esperanto-flago enmane kaj demandis
la „ĉefon“ Jiří Suchý, ĉu ŝi rajtas
prezenti ankaŭ karolon en Esperanto.
Dum ilia mallonga amuza konversacio
li ne nur konsentis, sed eĉ konfesis,
ke kiel junulo li ses semajnojn lernis
Es­peranton. Kaj do en la fama praga
teatro Semafor’ sonis en Esperanto for­
te aplaŭdota karolo „Dormu, ho, mia
princet’!“ en traduko de Jiří Kořínek
ple­numata de Jolana Haan Smyčková.
Ĉar „Kristnasko en Semafor’“ estis
pre­­zentita naŭfoje, do naŭfoje la pub­
liko en komplete disvendita teatro aŭ­
dis interesan dialogon pri Esperanto
kaj ĝuis Esperantan karolon. Certe tre
konvena maniero kiel prezenti Espe­
ranton. Gratulon, Jolana, kaj dankon!
ran­tismo, ili koncentros sin al la reala
kultura heredaĵo de Esperanto kaj ak­
tuala kul­turkreado en Esperanto.
La ILEI-kongreso okazos samloke
kaj parte koincide kun la 77-a Hispana
Kongreso de Esperanto (20-22 julio),
en spacoj de moderne ekipitaj stu­dent-
­hejmoj en la universitata parto de Mad­-
rido. Iliaj programoj estos suple­mentaj.
La tradicie riĉa kulturarta kaj turisma
programo de la Hispanaj Kongresoj
estos adekvata kontribuo al la ILEI-
kon­gresa ĉeftemo. La abunda faka kaj
kleriga programo (pedagogia foiro, in­
struista trejnado, kursoj, prelegoj, ate­
lieroj, diskutrondoj) pliproksimigos al
hispanaj esperantistoj la agadon kaj uti-
lojn de ILEI. La komuna ali­ĝilo (https://
goo.gl/forms/kEhdz00WJITGx3lh1)
proponas rabatitajn kotizojn, se vi ali­
ĝos al ambaŭ kongresoj.
29
Universala kongreso
105-a Universala Kongreso: Montrealo 2020!
Loka Kongresa Komitato
zorgos pri komunikado. Ŝi ankaŭ res­
(Garry, Joel, Ĵenja, Marteno, Nicolas, Normando)
pondecos pri «frenezaĵoj» — ŝi ha­vas
Jes, vi povas kredi viajn okulojn, kaj denove jes, tio estas oficiala: la UK- multajn ideojn kaj esperas, ke kel­kaj el
2020 ja okazos en Montrealo! Dum la ferma ceremonio de la UK en Seulo ili realiĝos. Ni aldonu, ke ni tre ŝatas
UEA anoncis ne unu, sed du sekvajn universalajn kongresojn: Lahti en 2019 kunlabori kaj sincere ĝuas ĉiujn niajn
kaj Montrealo en 2020. La montreala Loka Kongresa Komitato, kiu havis la kunvenojn!
kuraĝon inviti kaj laboregos dum la venontaj tri jaroj por sukcesigi tiun ĉi, Kiu do estas la oficiala invitanto
certe, historian eventon, respondas la demandojn! de la kongreso, ĉu KEA — la landa
asocio de Kanado — aŭ ESK? Kaj kiuj
Kial 2020? la jaro 2020 estas same bona aŭ eble estas la rilatoj inter ili?
eĉ pli bona, ĉar tio donas al ni pli da
Ĉar “2020” aspektas bele sur la KEA, Kanada Esperanto-Aso­cio,
tempo por plani, ellabori ideojn kaj
informiloj kaj facilas ĝin memori! :) estas la oficiala invitanto; la invito ja
ankaŭ por simple pasigi bonan tempon
Bone, nun serioze. La lasta fojo, kiam venas ĉiam de la landa asocio. ESK
kaj ĝui la kunlaboron! 
la UK okazis en Kanado, estis en 1984 estas la loka organiza forto de la even­
en Vankuvero, kaj la lasta fojo, kiam la Kiuj estas en la organiza teamo? to. La LKK-anoj estas plejparte mem­
UK okazis en la orienta parto de Nord- La kerna teamo konsistas el ses broj de ambaŭ organizoj. Ofte la
Ameriko, estis en la fora jaro 1910 en lokanoj. Normand Fleury, la eks-prezi­ estraranoj de KEA estas ankaŭ aktivaj
Vaŝingtono — tiam Zamenhof en ESK kaj inverse. Ni,
mem vizitis la kongreson! Ni fakte, tre fieras pri la bone­
pensas, ke estas bona tempo ga kaj amika rilato inter
rekongresi en la orienta parto KEA kaj ESK, kaj ni ofte
de Nord-Ameriko post 110 kunlaboras pri organiza­
jaroj, la duan fojon en Kanado do de eventoj (ekz. la
post pli ol 30 jaroj kaj la unuan partopreno en la Monda
fojon entute en Kebekio! Alia Socia Forumo pasintjare),
kialo por 2020 estas, ke UEA eldonado (ekz. La Eta
ĝenerale preferas havi du Princo), ktp. Do, la orga-
sinsekvajn eŭropajn kon­­- nizo de la UK estas jen
g­resojn inter ne-eŭropaj kon- plia ekzemplo de tia kun­
g­resoj — certe ne temas pri laboro!
strikta normo, sed tamen es­
Kiaj estas la rilatoj inter
tas tia prefero. Do, de unu
la UK-organizantoj kaj
flanko, ni ne volis rompi tiun
Esperanto-USA?
ritmon, kaj de alia flanko, ni volis havi danto de Esperanto-Societo Kebekia
multe da tempo por senhaste fari ĉiujn (ESK), kiun UEA dum la solena fermo La usonaj samideanoj estas niaj
preparlaborojn. de la UK en Seulo honoris pro elstara plej bonaj amikoj. Ili apogis nin por
laboro, estas la LKK-estro. Nicolas la kandidatiĝo por 2017 kaj en 2020,
Tio estas la dua fojo, kiam Mont­-
Viau, prezidanto de ESK, estas la vic­ per rezolucioj de pluraj urboj favore
realo kandidatiĝis por gastigi la UK-
prezidanto de LKK. Joel Amis, la an­ al la kandidatiĝo de Montrealo, kaj
on, ĉu ne?
taŭa ekzekutiva direktoro de ESF, tre multaj usonaj esperantistoj es­
Jes, ni kandidatiĝis la unuan fojon estas alia vicprezidanto de LKK, kiu primis la deziron kunlabori kaj vo­
por tiu ĉi jaro, 2017, ĉar tio estas la jaro ankaŭ okupiĝos pri la rilatoj kun la lontuli dum­kongrese. Cetere, la ka­
de la 150-jariĝo de Kanado kaj de la kongresejo. Martin Morris, uni­ver­si­- nadaj kaj usonaj esperantistoj ofte
375-jariĝo de Montrealo. La malgajno, tata bibliotekisto, estas la LKK-sek­ kunkongresas, kaj du el la LKK-anoj
kompreneble, estis tre malgajiga por retario. Garry Evans, profesia ekono­ (Joel kaj Ĵenja Amis) antaŭe loĝis
ni kaj ĉiuj samideanoj en Kanado kaj mikisto, estos nia kasisto. Ĵenja Amis, en Usono kaj membras de jaroj en
Usono, kiuj volis kunfesti tiujn du oka­ redaktorino de La Riverego kaj antaŭa Esperanto-USA. Do, eĉ se oficiale la
zojn ankaŭ per la kanada kongreso. redaktorino de Kontakto, oku­piĝos invito venas de unu landa asocio,
Retrorigardante, tamen, ni pensas, ke pri la rilatoj kun esperantistoj kaj ni intencas, kiel ĉiam antaŭe, multe

30
1321(2) Februaro 2018 Esperanto
kunlabori kun Esperanto-USA kaj cer­-
tigi, ke usonanoj estos parto de la pli
lar­ĝa organiza teamo kaj ankaŭ ke
uso­naj kulturo, muziko, arto ktp. es­tos
pre­zentataj dumkongrese.
Vi sukcesis akiri la subskribon
de la kanada ĉefministro, Justin
Trudeau! Kiel? :)
La montreala turisma oficejo
(Tou­risme Montréal) helpis akiri ĝin,
kaj an­kaŭ la aliajn gravajn subskribojn
apo­ge al la kongreso (la ĉefministro de
Kebe­kio, la urbestro de Montrealo, la
estro de la flugkompanio Air Canada
ktp.). Ĝi subtenis nin ekde la komenco,
kaj, vere, sen ili ni ne kapablus fari
ĉion, kion ni faris: la vizitojn al la
hoteloj kaj kongresejoj, preparon de
la provizora bu­ĝeto kaj la tutan plur­­­-
dekpaĝan kan­didatiĝan dosieron. Ni
estas tre­ege dan­kemaj al ili. Niaj ami­
koj de Tourisme Montréal estas sa­me
feliĉaj pri la gajno, kiel ni mem, kaj
kelkaj oficistoj eĉ diris, ke ili eble mem
lernos Esperanton por 2020!
La esprimo «20/20» en la an­gla
lingvo signifas perfektan vidkapa­
blon. Ĉu vi intencas fari la «perfek­
tan kongreson»?
Ni provos! Ni havas fortan te­
amon kaj multegajn ekstreme kapa­
blajn subtenantojn, kaj, kompreneble,
ni havas la belegan multlingvan ur­bon
Montrealo, kun riĉa historio, vidin­
daĵoj, muzeoj, muziko kaj festivaloj. Ni
volas montri al esperantistoj el la tu­-
ta mondo nian belan urbon, kaj
diskonigi Esperanton kaj nian unikan
kulturon al montrealanoj. Kaj se per­
fekteco eble ne vere ekzistas, ni tamen
esperas alproksimiĝi al ĝi tiom, kiom
ni povos! Kaj ni povas absolute garan­
tii unu aferon: la kongresanoj pasigos
belegan tempon kaj ĝue partoprenos
la kongreson kaj la ekskursojn en nia
rava urbo same multe, kiel ni ĝue
organizas ĝin!
Ĉu estas io, kion oni povus fari
por helpi en la organizado ktp.?
Jes! Por fari tian eventon kiel la
UK, necesas multaj volontuloj. Kaj por
certigi, ke ankaŭ tiuj, kiuj volontulos,
havos la okazon ĝui la kongreson,
necesos mu-u-u-ultaj dumkongresaj
helpantoj. Ni invitas ĉiujn volontuli ne
nur dum nia kongreso, sed ankaŭ dum
la antaŭaj kongresoj: ĝi estas tre ĝua
sperto, ĉar oni renkontas kaj amiki­ĝas
kun tiom da esperantistoj! Post iom da
tempo estos preta la retejo, kaj tie ni
havos specialan sekcion por volontu­loj.
Sed kial atendi? Enskribiĝu jam nun:
sendu la mesaĝon al volontuloj2020@
gmail.com (vi povas ankaŭ skribi,
kion vi ŝatus fari kaj kial vi ŝatus
volontuli; vi ankaŭ povas aldoni vian
foton — ni uzos ilin por la UK-retejo).
Ni bezonos multajn volontulojn ne
nur dumkongrese, sed jam antaŭ la
kongreso: ekzemple, tradukantojn (in­
ter la angla aŭ franca kaj Esperanto),
homojn, kiuj subtitolos filmojn aŭ
videojn, helpon pri dezajno de in­
formiloj, per la ĝisdatigoj al la retejo,
ktp. Ni antaŭdankas niajn volontulojn,
kaj ni, kompreneble, intencas speciale
ho­norigi ilin dumkongrese. Se vi an­
koraŭ ne faris tion, vizitu kaj ŝatu nian
paĝon en Facebook www.facebook.com/
Montrealo.kongreso! Kaj kompre­ne­ble,
ne estas tro frue jam nun plani vojaĝon
al Montrealo en 2020 kaj esti parto de
tiu historia evento! Ĝis la revido en
Montrealo! :)

Letero de la ĉefministro
La 16-an de decembro 2016
 
Sinjorino Veronika Poór, Ĝenerala Direktorino
Universala Esperanto-Asocio, Nieuwe Binnenweg 176, 3015 BJ Rotterdam, Nederlando

Estimata sinjorino,
 
Nome de la registaro de Kanado, mi kun granda plezuro apogas la peton, kiun prezentis la urbo Montrealo por gastigi la Universalan Kongreson
de Esperanto 2020.
Mi tre ĝojas, ke vi konsideras okazigi vian kongreson en nia lando kaj mi estas certa, ke ĉio estos farita por certigi la plej agrablan restadon
por la kongresanoj. Mi aŭdacas esperi, ke Montrealo ĝuos la honoron bonvenigi la membrojn de via asocio.
 
Mi deziras al vi sukceskronitan kongreson.
 
 Kore, La tre honorinda Justin P. J. Trudeau, C. P., deputito
Ĉefministro de Kanado

Esperanto-Societo Kebekia — 30 jaroj da agado (1982-2012). Iom da

historio, iom da memoraĵoj, listo de aranĝoj kaj manpleno da fotoj. Red. Z. Metz, N.
Fleury, F. Lorrain. Québec, 2012. 138 paĝoj, 23 cm. € 22,80, sesona rabato ekde 3 ekz.

31
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
Recenzo
Sablohorloĝo en la centro de l’ uragano:
la poezio de Suso Moinhos
Fernando Pita
Moinhos, Suso. Laminarioj.
Partizánske: Espero, 2016.
Prezo ĉe UEA: € 7,50
La tuta verkaro de Suso Moinhos
es­tas larĝe disvastigita per interretaj
pa­ĝoj, blogoj, filmitaj artaj prezentadoj
ktp., sed tiu ĉi recenzo temos nur pri
lia (ankoraŭa) poemaro, la nura li­bro­
forme aperinta: Laminarioj.
Pri la poeto mem, oni devas ja diri,
ke, kvankam ĉiu Esperanta poeto estas
almenaŭ dulingvulo, vere raraj estas la
poetoj kiuj same estas poliglotoj – kaj
kapablas (bone) verki en alia ol sia de­
nas­ka lingvo. Inter tiuj, malmultaj bo­ne
konas, aprezas kaj trastudas almenaŭ
la plej gravajn aŭtorojn de sia lingvo
(mi eĉ ne pri la Esperantaj aŭtoroj pa­
rolu). Tamen, multoble pli raras tiuj, ki­
uj profesie estas lingvoinstruistoj, ling­
vistoj, filologoj, tradukistoj kaj simile.
Ke ĉiuj tiuj faktoroj kongruu en unu
sola homo estas okazintaĵo, kiu preskaŭ
neniam ripetiĝas. Tamen, tio certe estas
la kazo de Suso Moinhos, kaj estas
ĝuste tiu sumo de faktoroj, kiuj pozicias
lin for, kaj supre, de la averaĝa kvalito
de liaj samtempuloj.
Tamen, tiuj du profesiaj faktoroj:
profundaj konoj de filologio kaj ling­
vistiko, aktiveco en literaturo kaj tra­
dukado, ne estas la nuraj ingrediencoj
en la poezia recepto de Suso Moinhos:
naskiĝinta en Galegio (provinco en la
nordokcidento de Hispanio), Suso vivas
en regiono, kie du lingvoj konkuren­
cas: la galega kaj la hispana. Tio donis
al li certan elstaran kapablon pri – ne
ĉiam glata – kunvivado inter diversaj
lingvoj, sper­ton poste ellaborotan dum
liaj universitataj stu­doj, kiuj konstruis
en li lertan filolo­gon kaj instruiston de
la galega, kaj de aliaj lingvoj (Moinhos
estis ankaŭ unu el la malmultaj kiuj in­
struis Esperanton sur internacia nivelo).
Do, al la profesiaj aldoniĝas per­
sonaj faktoroj: persona multlingveco,
kaj iom multforma ekzistado inter kul­
turoj. La rezulto, kompreneble, estas
per­sona kul­tura fono (kaj heredaĵo) kiu
32
lasas gran­dajn spurojn en la verko de
Moin­hos: dum legado de liaj poemoj
rimar­keb­las la ŝarĝo de solida kono de
literatu­ro (ne nur la Esperanta kaj la
ga­lega, ankaŭ la hispana kaj aliaj ĉees-
tas); de profunda kaj erudicia vor­to­­pro-
vizo en Esperanto, kaj de lerta re­gado de
la po­­e­ziaj strukturoj disvol­vitaj ekde la
Mo­derneco. Sed tio ankoraŭ ne estas ĉio.
Samgeneraciano (kaj samnaciano)
de la anoj de la tiel nomata Ibera Skolo,
inter kiuj li kalkulas diversajn perso­najn
amikojn, amikojn, kiuj ja reciprokas ti­
un senton, kiel asertis Jorge Camacho
en la antaŭparolo de Laminarioj, ke
“sentas lin samgrupano, plia poetofrato en
la ibera grupo, kompreneble kun karaktero
kaj voĉo tute propraj”.
Kompreneble, sumigitaj, tiuj fak­
to­roj povus sugesti verkon tre regita de
influoj (eĉ se nekonsciaj), venatan de
ali­aj Esperantaj verkistoj. Tio, tamen,
se ĝi ja okazas, estas tiel bone kaŝita
ke oni ne kapablas percepti. Kontraŭe,
le­gado de liaj poemoj pensigas nin ĉu,
ĉar tre bona konanto de esperantlingva
literaturo, Moinhos ne celis precipe
evi­ti ĉiajn ricevutajn influojn, kaj kon­
sekvence kompareblojn, je aliaj, ne nur
samgeneraciaj, Esperantaj poetoj. Kva­
zaŭ konscie, Moinhos iel ajn apar­ti­gas
sian personan verkon disde ilia kolek­
tiva verkaro.
1321(2) Februaro 2018
Tiu apartigo senteblas jam en la
legado de la unuaj versoj: Laminarioj
estas tiagrade erudicie verkita, ke en­
das ke oni legu ĝin kun bona vortaro
ĉemane. Neniel kaj nenie Moinhos ion
koncedas ĉe la legado de liaj poemoj: li
ja postulas de leganto bonan regadon,
ne nur de la lingvo mem, sed ankaŭ de
tute nekomuna (en ajna lingvo!) vorto­
provizo. Tiu procedo, tamen, kiu en
malpli bonaj poetoj utilas por almenaŭ
maski minimuman talenton, agas, ĉi-
kaze, tute male. Nenio estas kaŝita aŭ
enmaskigita en liaj poemoj: tiu vor­
toprovizo tie enestas simple ĉar ĝi ja
nepras por la plej ĝusta (kaj trafa, kaj
vortoŝpara) esprimo de la nekomunaj
ideoj de la poeto.
Tamen, eblas rimarki ke tiu pro­
ceduro ne estas nova en la Esperanta
literaturo: Kálmán Kalocsay kaj William
Auld jam faris tion, kaj certe oni povas
loki la verkon de Moinhos en tiun sa­-
man genealogion. Tamen oni ne trom­­-
piĝu: ja estas distanco inter ili. En la
galego, la resonanta liro ne estas nur la
Esperanta, sed tiu de hispanlingvaj po­
etoj kiel Rubén Darío kaj García Lorca:
la kompleksa lirikismo de la Darío de
Prosas Profanas, kunligita al la muzikeca
kaj kalejdoskopa imagopo­ vo de tiu
Lorca de la Romancero Gitano, eĥas tra
la poemoj, ne kiel simplaj referen­coj aŭ
senkonsciaj influoj. Ili estas ja pozicio
antaŭ la poezio: kompleksa sed forta,
delikate muzikeca sed verve bunta.
Tiuj du sintenoj, kiuj en la hispanoj estis
preskaŭ antipodaj, fariĝas en Moinhos
tute kongruaj, kvazaŭ koincidantaj en
ia punkto sur la horizonto.
Malgraŭ tiu reeĥo de hispan­lin­
gvaj aŭtoroj, oni ne povas forge­si, ke
Moinhos estas ĝisosta galego kaj bo­
na filo de tiu popolo de terkulturistoj
kaj navigantoj. Tial, troveblas en li la
ĉiamĉeestaj temoj de la maro kaj de
kampoj, temoj kies odoroj tre bo­nfla-
ratas en lia poezio, kaj kiuj sa­me kon­
dukas nin al aliaj, ĉi-kaze ne­eska­peb­laj,
eksteresperantaj influoj: ti­uj de Rosa­lía
de Castro kaj de Celso Emi­lio Ferreiro,
elstaraj nomoj de tio, kion kulturaj
rondoj nomas Gale­guidade (tio estas,
Galegeco), la sento apar­teni al tiu kultu­
ra universo, kies landlimoj etendiĝas,
larĝ­sence, de tiuj de la provinco al suda
Portugalio kaj al Brazilo.
Esperanto
 Tiel, oni povas fasonadi tiun par­
ton de la poezia formulo de Moinhos
kvazaŭ samcentrajn cirklojn konusfor­
me grimpantajn unu sur la aliajn: la na­
cia (galega kaj hispanlingva), la kultura
(mondskale vasta sed centrita en Ga­
legio), la profesia, la persona. Tiuj cir­
kloj, laŭ ili surgrimpas sin, samtempe
iĝas pli densaj, kaj la fina rezulto estas
poezio tre densigita en unu sola punkto,
kie ili restas nedisigeblaj.
Tamen, oni ja rajtas sindemandi:
kial, aŭ kiel, tio igas tiun poeton grava
por la Esperanta literaturo? Ĉu nur pro sia
kvalito? Ĉu nur pro la bon(eg)a, tamen
komplika, regado de la ling­vo? Ne es­
tas nura respondo al tiuj demandoj; ĉar
oni povus pensi, ke bonaj konoj de la
lingvo estus nepra kondiĉo por ver­so­
fari Esperante. Tamen, se tio veras, oni
Giuseppe Ungaretti. Vivo de Ho­mo
Antonio Valén
Giuseppe Ungaretti. Vivo de Ho­
mo. Ĉiuj poemoj.
El la itala tra­du­kis Nicolino Ros­
si. Milano, Itala Es­peranto-Federacio,
2016. 326 p.
Prezo ĉe UEA: € 26,70
Ĉi tiu libro estas la esperantigo de
Vita d’un uomo, t.e. de la plena poemaro
de Ungaretti. La nura fakto traduki ĉi
giganton estas ne malgranda defio. La
tradukinto, Nicolino Rossi, estas ko­
na­ta en Esperantujo pro sia poemaro
Sur la vivopado (1980) kaj ankaŭ pro
siaj premiiĝoj en la Belartaj Konkursoj
de UEA kaj siaj multaj kontribuoj al
diversaj E-revuoj. Li ankaŭ amase espe­
rantigis, i.a. el Leopardi kaj Pascoli,
kaj pluse italigis La amo kaj la amebo de
Baldur Ragnarsson.
Vivo de Ungaretti. Ungaretti, ido
de italaj gepatroj, naskiĝis kaj kres­kis
en Aleksandrio (Egiptio) en 1888, kaj
lo­ĝis ankaŭ en Francio, Italio, Neder­
lan­do, Argentino kaj Brazilo. Junaĝe
li amikiĝis kun Apollinaire kaj anis la
kulturan movadon de la tiutempa Pari­
zo, kaj en 1915 li volonte rekrutiĝis al la
itala armeo por partopreni la Grandan
Militon.
Li akiris renomon kaj admiron
dum­­­vive, kaj jam en la 1930-aj jaroj li es­­
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
ja memoru ke lerta kaj alt­nivela re­ga­
do de la lingvo raras, eĉ ĉe multaj po­
etoj, kio definitive ne estas la kazo de
Moinhos.
Alia punkto estas, ke en tempo
ki­am multaj feroce batalas pro la abso­
luta simpleco de la lingvo, libroj kiel
Laminarioj akiras tre interesan (eĉ se
nekonscian) rolon kiel rezistado al tiu
sinteno. Tamen, tio ne estas la plej grava
punkto de lia poezio, sed la fakto ke tiu
tiom densigita punkto supre menciita
ne estas nur punkto, sed vera ponto!
Ponto el tiu konuso el samcentraj
cirkloj al alia konuso, formata de la ve­
ra kontribuo al altnivela poezio ori­­­gi­
nala en Esperanto, de la uzado de ek­s­
ter­esperantaj influoj por krei pu­re Es­
perantan beletron – kaj la kun­res­ponda
dialogo inter tiuj kul­turoj; de la uzo (ne
tis famega, ricevis omaĝojn, speci­alajn
eldonojn k.s. Estas sciate, ke li unue
apogis faŝismon kaj poste iom mal­prok­
simiĝis de ĝi: fakte li sukcesis rehavi
sian profesoran postenon en Italio jam
en 1947. Li mortis en Milano en 1970.
Du tre gravaj eventoj markis liajn
vivon kaj poezion, nome la morto de
la frato en 1937 kaj de la filo en 1939,
kiam la poeto aĝis respektive 49 kaj 51.
La libro La doloro naskiĝis ĉefe el ĉi las­
ta sperto. Jen aŭtoraj vortoj el la tiulibra
enkonduko (p. 175): “Oni rimarkigis al
mi, kaj en maniero ekstreme brutala,
ke perdinte infanon nur naŭjaran, mi
devus scii, ke morto estas morto. Tio
estis la kozo plej terura en mia vivo. Mi
sci­as kion signifas morto, tion mi an­kaŭ
jam sciis antaŭe; sed tiam, kiam estis
de mi elŝirita mia plej bona parto, mi
ĝin spertas en mi, ekde tiu momento,
la morton”. Efektive la serio Tagon post
tago ene de tiu libro eksterigas surdan
triston: 17 numeritaj mallongaj poemoj
montras al ni la evoluon de la malsano
kaj la finan morton de la filo. La libro
La doloro parolas ankaŭ pri aliaj suferoj,
ekzemple en la serio Romo okupita 1943-
1944, verkita dum la Dua Mondmilito.
La itala originalo. La originalon
Vita d’un uomo mi aĉetis en 2008 en lib­
rovendejo de Brescia, norditala urbo,
okaze de kelktaga vizito al bona amiko.
eluzo, nek foruzo) de diversaj poeziaj
strukturoj jam praktikitaj en Esperanto
(de la modera rimdozo al la multkolora
parnasismeco) ktp., ne por fariĝi kre­
anto de novaj poeziaj tendencoj aŭ de
vakue ribelemaj sintenoj, sed de kon­
verĝanta unueco de la diversaj eblecoj
de versfarado en la Esperanta poezio de
la unua kvinono de la 21-a jarcento.
Evidente, tiuj du konusoj, kuni­
gitaj per siaj verticoj, akiras formon
de sab­lohorloĝo, simbolo de la tempo.
Tiu tem­po kiu, finfine, donos la lastan
ju­ĝon al la demandoj prezentitaj en la
poezio de Suso Moinhos, sed kiu jam
antaŭmontras ke ĝi estas ne ĉi-, nek
antaŭ-, sed fortempa, unua paŝo al la
eterneco, kaj, eĉ pro tio, ĝi ja staros sen­
mova en la centro de l’ uraganoj de la
Esperanta poezio.
La aŭtornomon mi konis, sed ne lian
ver­karon – kaj naskiĝis subita amo
post mallonga trafoliumado. Mi tuj
per­­ceptis raran muzikon ene de ritmo
obtu­zeta, tamen firma kaj longspira,
ĝuste grandpoeta. Jen du ekzemploj de
ĉi tia muziko (p. 136 kaj 100):
EĤO
1927
Senŝua travade el lunaj sabloj,
Aŭroro, amo festema, per eĥo,
Popolas vi l’ universon kaj lasas
En la karno de l’ tagoj,
Eterna spuro, vundon vualitan.
SONĜO KUTIMA
Nilo ombrita
belaj bruninoj
akvovestitaj
mokantaj trajnon
Fuĝintaj
La itala Vita d’un uomo imponas
per 906 paĝoj (ĉar ĝi inkludas studojn
pri la aŭtoro kaj teksto-variojn), sed an­
kaŭ la 326 paĝoj de la Esperanta eldono
sufiĉe dikas. Kiam mi eksciis, ke ape­ris
Esperanta versio de tiu verko, mi tuj
de­cidis aĉeti ĝin ĉefe por elkompreni
kelkajn nekonatajn vortojn kaj sintag­
mojn en la originalo. Pro kelkaj karam­
boloj de la Esperanto-movadeto, la re­
cenzado trafis min tute nerekte, eble ĉar
33
oni volis neitalon... Nu, mi parolas la
italan, sed ne vere regas ĝin, kaj do iom
hezitis antaŭ ol akcepti. Mi fine jesis la
peton, ĉar la poeton mi ja ŝatas, kaj ĉar
ĝenerale iom kleraj latinid-lingvuloj
ka­pablas legi poezion en ajna romida
lin­­gvo trasentante la “muzikon” en ĉiu
po­emo.
Trajtoj de Ungaretti. Ungaretti
ricevis influon de Apollinaire, Mal­lar­
mé kaj Valéry. Li deziris redukti po­
emojn al esencoj, nome volis espri­mi
maksimumon per minimuma nom­
bro da vortoj. Per tio li celis trafi la
ker­non de la poezio, for de retoriko
kaj sentimentalo. Kune kun Eugenio
Mon­tale kaj Salvatore Quasimodo, li
estis la ĉefa reprezentanto de la t.n.
her­metismo, literatura itala movado de
la unua duono de la 20-a jarcento, kiu
konceptas arton kiel rivelon, kaj eble
iĝas iom malklara kaj ne tuj evidenta
al la legantoj. Ŝajnas tamen paradokse,
laŭ trafa indiko de Giulio Cappa en la
enkonduko, ke multaj el tiuj supozate
hermetaj versoj iĝis tre popularaj kaj
praktike konataj de ĉiu italo.
La sinteno de Ungaretti al la po­
ezio evoluis kun la tempopaso. En la
en­konduko al La promesita lando (libro
aperinta en 1950), Ungaretti diris ke
post la tragedioj persona kaj tutmonda
“kompreneble la esploroj pri pura
poezio devis cedi lokon al la angoroj, al
la turmentoj de tiuj jaroj” (p. 202).
Jen ekzemplo de “pura” poezio
an­taŭ tiuj turmentoj (p. 144):
SERENO
1929
Ĉion somer’ bruligis.
Sed ombrofingro venu,
Retrovu la papavon sangan,
Kaj de luno, la voĉo sin rulanta
La kanejojn invadas.
Mortas la timo kaj l’ kompat’.
Kaj jen ekzemplo de postturmenta
poemo (p. 177):
SE VI FRATO MIA
Se vi al mi renkonte venus viva,
Kun etendita mano,
Ankoraŭ povus,
Ree en sinforgeselan’, mi premi,
Frato, ies manon.
Sed de vi, de vi plue min ĉirkaŭas
34
Nur revoj, ekbriloj
La fajroj jam senfajraj de l’ paseo.
La memoro disvolvas nur imagojn
Kaj al mi mem ĉi memo
Estas vere nur
La neni’ neniiga de l’ pensado.
Komence de ĉiu nova libro estas
en­­konduko far la poeto mem. Tio ne
ĝe­nas, ĉar la leganto povas facile trans­
salti ilin, malkiel la iom tro abundajn
aŭtorajn piednotojn ne vere klarigajn.
Eble prefere poemoj parolu per si mem.
Tipa trajto de Ungaretti estas iom
komplika sintakso. Li ŝatas komenci
fra­zojn per longaj partoj de la predikato
tiel, ke la leganto sukcesas ekkompreni
la tuton, nur kiam la subjekto aperas
4 aŭ 5 liniojn poste. La legado de tiuj
poemoj ne estas simpla, kaj li ja faras
tion oftege.
Liaj ĉefaj temoj estas pejzaĝoj, ho­
maj sentoj, religiemo, naturo kaj doloro.
En la enkonduko al Sento pri l’ tempo
(1919-1935) li difinis sian poetikon (p.
107): “Certe, kaj naturmaniere, mia po­
ezio estas tute, ekde la komenco, po­
ezio kun religia fono. Mi estis ĉiam
me­ditinta pri la problemoj de la homo
kaj pri lia rilato al la eterno, pri la
problemoj de la efemero kaj pri tiuj de
historio”. Aliloke li skribas (p. 44): “En
mia poezio (...) enestas la konsciiĝo
pri la homa kondiĉo, pri la frateco de
la homoj en la sufero, pri la ekstrema
provizoreco de ilia kondiĉo”.
La traduko. Laŭe al la Esperanta
tradicio, Rossi konservas la strukturon
1321(2) Februaro 2018
versan, piedan, ritman kaj riman de la
originalo. Ĉu li faris bonan laboron?
Jes, eminentan tradukon li faris. Rossi
sukcesis. Poeton traduku poeto.
Por juĝi la tradukojn, mi unue
eklegis rekte en Esperanto por vidi,
ĉu la poemoj kaloĉaj-norme “legeblas
kva­zaŭ originaloj”, kaj nur poste mi
komparis kun la veraj italaj originaloj.
Mi trovis, ke plej ofte kaj plej multe la
Esperantaj versioj fluas, kvankam kelkaj
fliketoj fojfoje videblas. Tio ne surprizis
min, ĉar ne pokaj originaloj estas tre
malfacile redoneblaj en nian lingvon,
i.a., ĉar la frazkonstruoj de Ungaretti
iom tro apogas sin sur participoj, kies
Esperantaj tradukoj pli longas kaj pezas
ol originale. Jen ekzemplo sur la 51-a
paĝo, en kiu Rossi bone elturniĝis:
VEKE
1915
Iun tutan tranokton
sternita ĉe iu
kamarado
masakrita
kun lia buŝo
grimacanta
la plenlun’ turnita
kun tiu kongesto
de liaj manoj
penetrinta
mian silenton
mi verkis
leterojn plenajn de amo
Neniam mi estis
tiom
ĉe la viv’ alkroĉita
Alia problemeto estas la ĝissilaba
redono de la originalo far Rossi: kelkaj
poemoj impresas strangete, ĉar la tra­
dukisto pli zorgis pri formala idento ol
pri redono de senco kaj etoso.
Sed mi insistu: Rossi regule tra­fis
per Esperante belaj redonoj. Ne mal­
ofte, mi plu legis en Esperanto sen la
itala apude, nur pro la plezuro legi
bo­najn poemojn en bona Espe­ ran­
to.
Kom­preneble, mi tamen plu kompa­
radis... Erarojn mi verdire preskaŭ ne
malkovris: aplaŭdon al Rossi!
Anonceto:
NOVA 100-STELA MONERO!
Unu unco (31,1 g) da pura arĝento!
Limigita eldonkvanto 1000. Valora
donaco.
Prezo 59 €. esperanto@chello.at.
Esperanto
 Laste Aperis
Aŭdo-vida konversacia kurso de Es­
peranto. Stano Marček. Martin: La aŭ­
toro, [2017]. 23p. 25cm. Tekst-libreto por
la samtitola dvd. € 6,00
Belarta rikolto 2017. Premiitaj verkoj
de la Belartaj Konkursoj de Universala
Esperanto-Asocio. Div. aŭtoroj. Redak­
tis teamo. Nov-Jorko: Mondial, 2017.
152p. 22cm. ISBN 9781595693600. Poezio,
prozo, eseoj, teatro. € 9,90
Corso intensivo di esperanto per al­
lievi e autodidatti. Pedro Aguilar Solé.
Milano: FEI, 2016 (2a eld). 109p. 21cm.
ISBN 9788896582145. 15-leciona kurso,
kun abundo da ekzercoj. € 8,40
Doloro. Júlia Sigmond. Desegnaĵoj de
Or­solya Láng. El Esperanto trad. div.
Cluj-Napoca: Exit, 2017. 80p. 22cm.
Bind. ISBN 9789737803498. Originala Es­
peranta poemo, kun traduko en 54 ling­
voj. € 9,90
Granda Esperanta-Ĉeĥa vortaro / Vel-
ký esperantsko-český slovník. Mi­ro­­-
­ fama komisaro Roberto Elis. € 14,10
slav Malovec. Dobřichovice: KAVA-­PECH,
2017. 576p. 21cm. ISBN 9788087169797.
Im­­pona unudirekta vortaro kun pli ol
16 000 kapvortoj. € 26,40
Indekso de Informilo por Inter­ ling­
vistoj n-roj 1-99. Kompilis Ino Kolbe
kaj Till-Dietrich Dahlenburg. Novjorko:
Mondial, 2017. 159p. 28cm. ISBN/ISSN
9781595693624/13852191. Speciala jubi­
lea numero (100) de faka bulteno eldo-
nata de Centro de Esploro kaj Doku­
mentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj
(CED). € 18,00
Infana raso, La / La specie bambina.
William Auld. En la italan trad. N. Rossi.
Alghero: Nemapress, 2017. 149p. 21cm.
ISBN 9788876291661. Itala traduko de
la fama poemo; kun la originalo spegul­
paĝe. € 15,00
Internacia Kongresa Universitato. 70a
sesio. Red. A. Wandel. Rotterdam: UEA,
2017. 189p. 26cm. Kolorilus. Bind. ISBN
9789290171348. Prelegoj de D. Charters,
C. Lee, R. Fernandez, J. Alcalde, M. Zi­eba,
P. Chong, H. Tonkin, O. Raola, J. Haazen,
F. Lo Jacomo. € 24,00. Triona rabato ekde
3 ekz.
Iuj flugas, iuj naĝas, iuj... / Njakom
letjat, njakom pluvat, njakom... Elena
Popova. Dobriĉ: Matador 74, 2017. 75p.
21cm. ISBN 9789543715442. Mallongaj po­-
emoj en la bulgara kaj Esperanto. Kun
be­laj desegnaĵoj de Iglika Besson. € 7,80
Koro sur manplato / Sârce na dlan.
Hajkoj / Hajku. Elena Popova. Dobriĉ:
Matador 74, 2017. 68p. 21cm. ISBN
9789543715459. Hajkoj en la bulgara kaj
Esperanto. La ciklo Al memoro de la japana
katastrofo ankaŭ en la japana traduko de
Hori Jasuo. € 7,20
Murdo en la teatro. Ronald Cecil Gates.
Antverpeno: FEL, 2016. 150p. 21cm. ISBN
9789077066515. Murdo de aktoro baldaŭ
surcenejiĝonta donas iom da laboro al la
Noveloj. Amerigo Iannacone. En Espe­
ranton trad. C. Minnaja. Thaumiers: La
KancerKliniko, [2017]. 31p. 21cm. Sup­
lemento al La KancerKliniko. Man­pleno
da mallongaj prozaĵoj el la plumo de
itala poeto kaj prozisto, kiu estis ankaŭ
esperantisto. € 6,00
Lukana antologio. Red. C. Minnaja. Trad.
div. Milano: IEF, 2017. 183p. 21cm. ISBN
9788896582183. Tekstoj, poeziaj kaj pro­
zaj, de dudekkvino da aŭtoroj el la sud­
itala provinco Lukanio. € 11,10
Miĥaelo Kohlhaas. El malnova kroni­
ko (1810). Heinrich von Kleist. El la ger­
mana trad. J. Horvath. Novjorko: Mondial,
2017. 97p. 22cm. ISBN 9781595693563. Se
ekscesa, virto iĝas danĝera. € 9,90
Miloš Lukáš (1897-1976). Bibliografio
pri liaj tradukaĵoj kaj alireblaj lite­ra­
turaĵoj / Bibliografie jeho překladů a
dostupných literárních prací. Zdeněk
Hršel, Miroslav Malovec. Brno: MSD,
2017. 62p. 21cm. ISBN 9788073922696.
Dulingva bibliografio de brila ĉeĥa tra­
dukisto. € 3,90
Sonoril-Urĉjo. Engadina bildlibro. Se­
lina Chönz, Alois Caigiet. En Esperanton
trad. D.M. Weidmann. [Uster]: Allspra­
chendienst Esperanto, 2017. 45p. 15cm.
ISBN 9783952459423. Porinfana versra­
kon­to pri ruza grizona knabo; kun ĉar­
maj desegnaĵoj. € 17,40
Strato de Tanja, La. Vivo en Rusio 1917-
2017. Kalle Kniivilä. Novjorko: Mondial,
2017. 158p. 22cm. ISBN 9781595693556.
Strato en Sankt-Peterburgo estas la ĉefa
“pro­tagonisto” de nefikcia historio bazi­
ta sur rememoroj kaj dokumentoj. € 15,00
Symposium on Language, the Sus­
tainable Development Goals, and Vul­
nerable Populations, New York, 11-12
May 2017. Final Report. Red. João Pedro
Marinotti. [New York]: Study Group on
Language and the United Nations, 2017.
19p. 22cm. ISBN 9781595693631. € 7,50
Vortenigmoj. Bazvortprovizo. Makis.
s.l.: s.e., 2015. 133p. 21cm. ISBN 97815188
98938. 96 vortenigmoj (kun la solvoj!).
€ 11,40
Zamenhof en Varsovio. Roman Dob­ -
r­zyń­ski. Rotterdam: UEA, 2017. 160p. 21cm.
Ilus. ISBN 9789290171355. Libro, unue ape­-
rinta en la pola, publikigita oka­ze de la
centjariĝo de la morto de Zamenhof.
€ 9,90. Triona rabato ekde 3 ekz.
DISKOJ
Heredaĵo de inkaoj. Roman Dobrzyński.
Varsovio: La aŭtoro, 2017. 22min. Vizito
laŭ la spuroj de la historio kaj arto de
inkaa imperio en Peruo. DVD. € 12,00
Planedo nia. Vojaĝo. Donneville: Vinil­
kosmo, 2017. Du diskoj; 46:41+46:36 min.;
kun tekstolibreto. 12 pecoj de moderna
ĵazo, en Esperanto sur unu disko kaj en la
franca sur la alia. Tekstoj plenaj de amo
al nia loĝejo: la Tero. KD. € 18,90

La suprajn titolojn mendu ĉe la libroservo de UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam, Nederlando. Bv.
atenti ke por varoj sendotaj al adresoj en Eŭropa Unio al ilia neta prezo aldoniĝas aldonvalora imposto: 6% por libroj kaj
periodaĵoj kaj 21% por ĉio alia. Al ĉiuj netaj prezoj aldoniĝas sendokostoj: 10% (kun minimumo de 5,00 eŭroj) por ordinara
sendo. La efektivaj kostoj por aldonaj servoj (prioritata/aerpoŝta, registrita, spurebla sendo) estas plene pagendaj de la kliento.
Antaŭdankon pro via mendo! Ĝisdata katalogo de haveblaj varoj estas ĉe www.uea.org/katalogo.

35
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
UEA
Nia solidareca programo
Stefan MacGill
Fondaĵo Canuto (FC) celas membrigi homojn, kiuj ne
havas la pagipovon aŭ transpagipovon, kaj per tio defendi
nian tutmondecon. Pri la historio kaj celoj de la Fondaĵo kaj
pri Giorgio Canuto, bv. vidi paĝon 7 de la revuo de januaro
2017.
Unuafoje, estrarano de UEA havas ekde majo res­pon­
decon labori kun la Centra Oficejo por prizorgi la progra­
mon. La Estraro plie akceptis proponon de membro de la
Komisiono pri Financo kaj Administrado, por ke homoj, kiuj
jam akceptis oficon en la asocio (komitatano, komisionano,
delegito, kotizperanto, grava gvidanto en landa asocio ks.)
kaj bezonas apogon de la Fondaĵo, sen pliaj postuloj estus
remembrigitaj por 2017.
Sekve de tiuj evoluoj fine de 2017 la Fondaĵo membrigis
437 personojn: 142 en Afriko, 64 en Latinameriko, 96 en
Centra kaj Orienta Eŭropo kaj 135 en Azio. La regiono de
la Norda Afriko kaj la Mezoriento (MONA) estas kalkulitaj
ĉe Afriko kaj Azio. La finsumo de 437 kompariĝas kun 345
membrigoj por 2016. Antaŭ ol jubili pri tiu 27%-a kresko,
memoru, ke ĉiujare ĝis 2015, la Fondaĵo subtenis ĉ. 700
membrojn.
Parto de la problemo en tiu amasa falo en subteno estis
la konceptado de FC kiel unuavice komplezo de la Asocio al
unuopuloj, kaj la unuafoja – principe subteninda - postulo
de vivsigna reago de la subtenatoj. Klare signifa kvanto
de la nereagintoj ne komprenis la neceson respondi, aŭ
havis maladekvatan aliron al la reto aŭ komprenon kiel uzi
ĝin. Nesufiĉe estis aprezata la pli vasta movada celaro. La
subtenatoj estas pli ol nur subtenendaj unuopuloj. Multaj el
ili estas niaj agantoj en mondpartoj, kie ni malfortas kaj devas
progresi. Ili estas niaj “pioniroj de Esperanto”. En la decidoj
pri tio kiu ricevu subtenon, necesas konsulti la Landajn Asoci­-
ojn, la Regionajn Komisionojn, ILEI, TEJO kaj aliajn. Malsu­
fiĉas dependi de nur la reago-postulo ĉe la unuopulo. La efiko
de FC en evoluantaj landoj devas temi pri pli ol nur statistika
konservo de surpapera tutmondeco, sed pri la ebligo de la
laborfortoj, kiuj permesos ankaŭ la evoluigon de la mova­do –
kondiĉe ke UEA sekvu kaj subtenu la progreson.
Donacu al Fondaĵo Canuto: spronu tutmondan agadon!
La bildoj montras la junajn, agemajn homojn, kiuj arde deziras membriĝi en UEA kaj labori en la propra
lando por diskonigi kaj instrui nian lingvon. Maldekstre: Tanzanio; dekstre: Nepalo.
Fotoj: SMG, la estrara respondeculo pri Fondaĵo Canuto
36
Ni ne trompu nin pri la skalo de nia tutmondeco. UEA
ja havas membrojn en iom pli ol 100 landoj, sed en la mondo
ekzistas pli ol 200 landoj. Dubeblas, kiom indas kampanji en
landoj tute sen ajnaj enlandaj rimedoj. Prefere, ni verŝu niajn
limigitajn rimedojn en landojn rande de granda kresko-po­
tencialo, mi pensas ekzemple pri Barato, Pakistano, Irano,
Turkio, Argentino kaj kelkaj afrikaj landoj. Tiu modelo brile
sukcesis en Ĉinio (nun kun nia plej granda Landa Asocio,
rapide kreskanta nedependo de FC, naskejo de gravaj
mondaj iniciatoj…). Nun ĝi sukcesu, eble laŭ alia skalo, ĉe la
sekvaj landoj en la potencial-vicoj.
Planoj por 2018
Prioritaton devos ricevi oficantoj en la Asocio, do ko­
mitatanoj, observantoj, delegitoj, gravuloj en Landaj Asocioj.
Prioritaton ricevos la plej nepagipovaj landoj – unuavice ti­-
uj kun nominala MEP malpli ol 3000 USD jare – plie landoj
aŭ gravaj urboj, kiuj sen la subteno malaperos el Jarlibro
2018. Prioritatigo ege necesos, ĉar la nombro de subteneblaj
personoj riskas signife fali, pro la nuna financa situacio de la
Asocio, kaj la malfruo akceptigi ĉe la Komitato la buĝeton de
niaj Fondaĵoj. La Fondaĵo Canuto fine de 2017 estas praktike
malplena. Evidente, UEA pretigos bone dokumentitan peton
al Institucio Hodler, sed krom tio la grado de subteno forte
dependos de novaj donacoj al la Fondaĵo.
Plia projekto estas la starigo de retejo, per kiu sub­
tenemaj homoj, kluboj aŭ asocioj rajtos “adopti” difinitajn
kandidatojn aŭ landojn. Evidente, la koncernataj kandida­
toj devos konsenti pri aperigo tie. Tio helpos transigi la so­
lidarecon de la centra Asocio al pli personigitaj rilatoj. Ja tia
pli rekta subteno havas longan tradicion, necesas nur porti
tion en la komputikan epokon.
Intertempe, bonvolu rigardi la apudan alvokon. Tra la
jaro ni provos raporti al vi regule pri la agadoj kaj atingoj el la
landoj, kiuj dependas parte aŭ tute de la fondaĵaj membrigoj.
Konklude, ni ne rajtas pro niaj financaj malfacilaĵoj for­
oferi nian tutmondecon.
1321(2) Februaro 2018 Esperanto
Eventoj

La kulmino de la Zamenhof-Jaro
Dima Ŝevĉenko

Finiĝis, la jaro 2017, proklamita

de UEA Zamenhof-Jaro, kiun ni me­
moros inter ĉio ankaŭ pro la centa
mor­todatreveno de L. L. Zamenhof, kiu
estis solenata sub la aŭspicio de Une­­
Sankt-Peterburgo, Rusio sko. La Zamenhof-Tago, Tago de la Hago, Nederlando
Es­peranto-libro kaj Tago de la Es­pe­­­
ranto-kulturo, kiun esperantistoj fes­
tas la 15-an de decembro, omaĝe al
naskiĝtago de Zamenhof, iĝis sukcesa
kulmino de la jaro. En 2017 tiu ĉi fes­
tado, kiu okazis en dekoj landoj de
la mondo, montris Esperanton vere
internacia, bunta kaj vivkapabla ne
nur al esperantistoj mem, sed ankaŭ al
Taoyuan, Tajvano la ekstera publiko. Nun, komence de la Tehrano, Irano
no­va jaro, la jaro de Esperanto-kulturo,
ni povas retrospekti kiel ĝi pasis.
Redakcio de la revuo Esperanto,
krom multaj gratuloj, okaze de la festo
(pro kiuj ni dankas ĉiujn sendintojn!),
ricevis amason da raportoj, impresoj
kaj fotoj, rilataj al tiu grava tago por
ĉiuj ni. Tia kvanto da ampleksaj tekstoj
ne povas aperi sur la papero en nia 24-
Lokossa, Benino paĝa revuo eĉ parte, ĉar okupus kel­ Fengcheng, Ĉinio
kajn plenajn numerojn.
Tamen tiuj rakontoj interesas ni­
ajn legantojn kaj la ĝeneralan Espe­
rantan publikon. Pro tio ni decidis
krei subpaĝon en la retejo de la revuo:
http://revuoesperanto.org/zamenhof, kie ni
kolektos kaj publikigos raportojn kaj
fotojn pri la festado en la diversaj lan­-
­doj. Aliĝu ankaŭ vi, sendante mate­
rialojn pri tio al la retpoŝta adreso de
Kawasaki, Japanio Kopenhago, Danio
la redakcio revuo.esperanto@gmail.com.

Katmanduo, Nepalo Montevideo, Urugvajo

Malago, Hispanio

37
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
Unesko
Unesko subtenis la klimakson
de la Zamenhof-jaro
Stefan MacGill
Nia movado intense festis la me­
morjaron pri Zamenhof, uzante la
eblojn konigi la lingvon kaj ĝian ini­
ciatinton inter pli vasta publiko. El­
staris la festado en Pollando en aprilo;
Pollando ludis gravan rolon ankaŭ
en la kulmina evento – konferenco,
kiu okazis en la mateno de la 11-a de
decembro en la monda sidejo de Une­
sko en Parizo en ĝia plej granda mo­
mente alirebla festo-salono. La kon­
ferenca temo estis: “Tutmondiĝo, In­
ter­reto, Unesko-Kuriero”, kun la sub­
te­mo “Kiel statas Esperanto 100 jarojn
post la morto de Zamenhof?”
Ses prelegantoj el ses malsamaj
lan­doj prezentis la historion kaj nu­
nan staton de Esperanto, fronte al la
tut­­mondiĝo en la pasinta jarcento, kaj
al la nunaj realaĵoj, Interreto, la Unes­
ko-Kuriero en Esperanto. Alfron­tita es­-
tis ankaŭ la demando: ‘kiun ro­lon lu­-
dos estonte Esperanto en Unesko?’
Tiu programero altiris ĉ. 150 partopre­
nantojn, inter ili multajn espe­ran­tis­tojn,
re­prezentantojn de membroŝtatoj de
Unesko kaj oficistojn de Unesko. Aldo­-
ne al la pola delega­cio, partoprenis mal-
­lon­ge la ĉina de­le­ga­cio kaj membro de
la rusa teamo.
La malfermo
En la duonhora malferma cere­
monio unue salutis la estrino de la po­
la delegacio al Unesko, s-ino Krystyna
Żurek, sekvate de Maryse Wanda Za­
leski-Zamenhof, la pranepino de L.L.
Zamenhof, kaj s-ro Frank La Rue,
la Asista Direktoro de Unesko por
Komunikado kaj Informado, kiu eldi­
ris la vortojn: “Ĉar homaj rajtoj kaj
vivipova evoluigo fundamentas la tu­
38
tan laboron de Unesko, la antaŭen­igo
de lingvaj rajtoj viciĝas inter niaj kernaj
celoj.” Fine salutis Stefan MacGill no­
me de UEA. La malfermon kaj progra­
mon prezidis s-ino Renée Triolle kaj la
tuto estis simultane interpretita inter
Esperanto kaj la angla kaj la franca.
La unua sesio – la prezenta
lingvo: la franca
Ÿ Sebastien Moret: “Kial Esperanto
venkis”.
Ÿ Jean-Claude Lescure: “Esperanto
fronte al tutmondiĝo”.
Ÿ Guilherme Fians: “Esperanto nun­­-
tempe kaj fronte al sia estonto: ko­mu­
numo kaj siaj komunikiloj”.
La tria preleganto citis du realajn
kazojn, en kiuj esperantistoj malkovris
por si novan mondon de transnaciaj
kontaktoj, neatingeblaj pere de aliaj
lingvoj.
La dua sesio – la prezenta lingvo:
Esperanto
Ÿ Chuck Smith: “La modernaj
komunikiloj serve al Esperanto”.
Ÿ Trezoro Huang Yinbao: “La
Unesko-Kuriero en Esperanto”.
Ÿ Giorgio Novello: “Ĉu nova lingvo
por Unesko?” (prelegis elektronike)
La unua preleganto per lumbilda
prezento montris la komunikajn eblojn
en la tempo de Zamenhof – ĉiu havas
komputikan analogon en la nuna mon-
­do: Lernu.net, duolingo, blogoj, film­ka­
naloj, Telegramo, Amikumu k.a.
La dua preleganto resumis la kon­
tribuon de la ĉina registaro por interveni
kaj per tio permesi la pluvi­von de la
Unesko-Kuriero, kaj la strebojn pretigi
kaj akceptigi version en Es­peranto.
La tria preleganto, la ambasado­
ro de Italio en Norvegio kaj Islando,
1321(2) Februaro 2018
nove elektita al la Honora Patrona
Komita­­to de UEA (vidu la novembran
Fotoj de Rakoen Maertens
revuon, p. 237), prezentis ok punktojn
pri la unikeco de Esperanto kaj ĝia
intima ligiĝo kun Unesko. Pri la
kun­ laboro inter la esperantistoj kaj
Unesko li diris: “lasu al mi mencii nur
tri komunajn celojn: paco inter nacioj;
promocio de kulturo; plena egaleco
inter ĉiuj kulturoj. Esperanto oferas al
la mondo potencan ilon por subteni
lingvan egalecon kaj protekton de ĉiuj
lingvoj. La interna ideo de Esperanto
estas eĉ pli larĝa ol tio kaj plejparte
koincidas kun la misio kaj idealoj de
Unesko.”
Antaŭ kaj post
Por profiti la fluon de esperantistoj
el diversaj landoj al la ‘urbo de lumo’,
Espéranto-France kaj UEA kune or­
ganizis en la antaŭa tago la 41-an
AMO-seminarion, kiu unuafoje trak­
tis temon pri la eksteraj rila­ toj de
UEA, unuavice la rilatoj kun Une­sko.
En la tago post la konferenco oka­zis
tre pozitiva 70-minuta kunsido in­
ter Esperanta delegacio kaj la ĉef­re­
dak­torino de la Unesko-Kuriero, kiu
bonvenigis la ekaperon de la Kuriero
en Esperanto. La motoro de tiu pro­
jekto, s-ro Trezoro Huang Yinbao, pre­
zentis al s-ino Jasmina Ŝipova la trian
numeron en Esperanto. En la kunsido
eblis trakti praktikajn sed gravajn te­
mojn por firmigi la estonton por Es­
peranto, la oka lingvo en la kuriera
familio.
Entute, valora rekono de Unesko
pri la aktiveco kaj lojaleco de la es­
perantistaro en la antaŭenigo de la
celaro kaj principoj, kiujn dividas UEA
kaj Unesko.
Esperanto
 La vojo
1954: Rezolucio akceptita de la Ĝenerala Konferenco de Unesko en Montevideo, post rara sukceso revenigi
traktitan proponon por dua voĉdono.
1977: La Ĝenerala Direktoro de Unesko, Amadou Mahtar M'Bow, vizitis kaj salutis la kongresanojn en la UK en
Rejkjaviko.
1985: Plia rezolucio en la Ĝenerala Konferenco de Unesko en Sofio, kiu referencis la rezolucion el 1954 kaj
markis la alvenontan centjariĝon de Esperanto.
2016: Peto por agnosko de ILEI kiel partnera Ne-Registara Organizo (NRO) ĉe Unesko en januaro de tiu jaro; en
atendo de decido kaj respondo.
2017: Lanĉo de versio de la Unesko-Kuriero en Esperanto, favore akceptita en Unesko, sed kiu bezonas firmigajn
paŝojn, nelaste inter esperantistoj, cele al longdaŭra agado.
2017: Gratulo al la nova Ĝenerala Direktorino de Unesko Audrey Azoulay*, enpostenigita en novembro 2017,
fare de la prezidantino de ILEI M. Grosjean en tiu sama monato.
PAŜOJ en PREPARO
Ÿ Registrigo de TEJO kiel NRO ĉe Unesko.
Ÿ Elektigo de UEA en la Liga Komitato de la NROj ĉe Unesko.
Ÿ Registrigo de EO en la Unesko-listo de mondaj nemateriaj heredaĵoj: paŝo farebla, farenda, sed kredeble plurjara
kun mobilizo de multaj laborfortoj de kompetentaj homoj.
* https://eo.wikipedia.org/wiki/Audrey_Azoulay

La graveco de plurjara strategio

Barbara Despiney, Rakoen
Maertens, Mireille Grosjean
Fine de la 41-a Seminario pri Ak­
tivula Maturigo, ĉirkaŭ ronda tablo si­
dis ok aktivuloj. Ili dum du horoj trak­
tis la agadon de nia movado en ri­lato
kun Unesko dum la venontaj kvin jaroj.
Lernante el la historio, ni nepre devas
tuj komenci agi. La pre­par­laboroj por
la 8-a Ĝenerala Kon­ferenco de Une­sko,
fine de 1954 en Montevideo, Urug­
vajo, komenciĝis jam en 1952 per pub­
lika debato en Parizo, partopreno de
kunlaboranto de Unesko en la 38-a
UK en Zagrebo en 1953, stimulado de
niaj Landaj Asocioj starigi rilatojn kun
naciaj Unesko-komisionoj, kaj kon­
gresa rezolucio pri Unesko en la sekva
UK en 1954 en Harlemo, Nederlando.
Ĉio sub la strategia agado de d-ro Ivo
Lapenna.
La preparo de la rezolucio de 1985
komenciĝis du jarojn pli frue fare de
la tiel nomata Pariza Grupo (Chicot,
Des­piney, Guérot), sub la gvido de
Humphrey Tonkin. Kelkaj naciaj ko­
mi­sionoj (interalie Ĉinio, Germanio,
Hungario, Pollando) estis kontaktitaj
kun la celo prezenti rezolucion favo­
ran al Esperanto dum la Ĝenerala Kon­
ferenco en Sofio, Bulgario, kie surloke
efike agadis Tibor Sekelj. La teksto
de ambaŭ rezolucioj estas legebla ko­
mence de ĉiu Jarlibro.
Alia grava evento en 1985 estis la
Monda Kongreso de Junularo en Bar­
celono, sub la aŭspicio de Unesko, kie
niaj NRO-j UEA/TEJO estis prezenti­
taj de Barbara Despiney kaj Elizabeth
Schwarzer interalie per propra stan­
do pri TEJO kaj Esperanto; tiu even­
to montris la bonan pozicion de nia
junulara agado ĉe Unesko.
En 2017 brile kaj efike agadis Hu­
ang Yinbao «Trezoro». Li obtenis la
rajtojn de Unesko por publikigi en Es­
peranto la Unesko-Kurieron kune kun
ISSN-numero. La eldonado estas daŭ­
ra agado, kiu bezonas laborfortojn kaj
financojn, kiujn ni nun devas plani kaj
organizi – unuavice pli da tradukistoj
bezonatas. Fonduso por finance sub­teni
la eldonadon estas starigita. En pro­­ -
du­ktiva kunsido kiu okazis du tagojn
pos­te, Unesko konsentis , ke partoj de
la oficiala retpaĝo de la Unesko-Kurie­ro
aperu ankaŭ en Esperanto.
Ĉe Unesko ekzistas Liga Komi­
tato, kiu konsistas el naŭ personoj kaj
estas grava ero en la strukturo de la
organizo. La rekonsistigota asocia la­
borgrupo strebos por ke UEA pretigu
proponon, ke s-ro Rakoen Maertens
estu kandidatigita por la elektoj oka­
zontaj en 2018.
Ĉar Unesko respekte aŭskultas
si­ajn afrikajn delegaciojn, indas strebi
por kunlaboro de diversaj afrikaj ŝta­
toj. Utilas viziti ministrojn en Afriko
kaj flegi kontaktojn kun la delegacioj
en Parizo. Se tri aŭ kvar afrikaj Ŝtatoj
prezentos Esperanton ĉe Unesko bo­
ne kiel taŭgan solvon por la lingva
problemo en Afriko kaj en la tuta mon­
do, tio havos pozitivajn efikojn.
Se ni ĉiuj laboros adekvate dum
du-tri jaroj, se zorge elektitaj Landaj
Asocioj agados en sia teritorio, ni po­­
vus atingi, ke Esperanto aperu en la
internacia listo de Nemateriaj Here­
daĵoj de Unesko.
En la diskuto partoprenis Renée
Triolle, Barbara Despiney kaj François
Lo Jacomo, ĉiuj aktivuloj ĉe Unesko de
jardekoj, Mireille Grosjean, aktivulino
ĉe UN en Ĝenevo dum pluraj monatoj
kaj la prezidanto de ILEI, Rakoen
Maertens, aktivulo ĉe TEJO de jaroj kaj
la kunsida gvidanto, Olga Ŝevĉenko,
aktivulino ĉe TEJO, Stefan MacGill,
la vic-prezidanto de UEA, kaj Huang
Yinbao «Trezoro».

39
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
 Unua kurso pri la Unesko-Kuriero ekestas
en Koreio: Esperanto avangardas
Dennis Keefe
Bona novaĵo: la unua kurso, kiu
utiligas la novan Unesko-Kurieron
(UEA, Trezoro Huang Yinbao) kiel le­
go-materialon, lanĉiĝis decembre en
Se­ulo, Koreio. La ideo utiligi la Unesko-
Kurieron devenas de la Esperanto-ins­
truisto Dennis Keefe, kaj okazadis en
la Seula Esperanto-Kulturcentro, pri­
zorgata de la UEA-Estrarano Lee Jun­g­-
kee.
La strukturo de la speciala kur­
so (ĉiusemajna, duhora kunveno) es­
tas relative simpla. Unue, unu el la
gelernantoj kvinminute prezentas unu
artikolon devenantan de la Esperanta
versio de la Kuriero. Due, ĉiuj aliaj
kursanoj starigas demandojn dum kvin
minutoj al la prezentanto pri la ar­tikolo.
Trie, la kursgvidanto pa­rolas inter
unu kaj kvin minutojn pri la artikolo,
starigante demandojn, al­donante ko­
mentojn kaj eventuale ra­kontante ane­k­­-
dotojn pri la temo.
Tiu instruado-ciklo (prezentado
de unu lernanto, demandado de ĉiuj
aliaj lernantoj, komentado de la kurs­
gvidanto) ripetiĝas por la aliaj artiko­loj
prezentataj.
La kurso-materialo nuntempe kon­-
sistas el la ĝisnunaj numeroj de la
Une­sko-Kuriero en la Esperanta versio
(2017-1, 2017-2 kaj 2017-3). En venontaj
monatoj, tiu materialo espereble am­
pleksiĝos per novaj Esperantaj nu­
meroj.
Alia fonto-materialo por kur­so
povas esti la tuta arkivo de la di­vers-
lingvaj Kurieroj ekde la jaro 1948, ver­­-
kitaj nacilingve, sed prezentotaj Espe­
rante.
La dek gelernantoj en la unua
kurso pri Unesko aĝas inter 25 kaj 77
jarojn. Ili parolas Esperanton flue, sed
40
ofte trovis la legaĵojn de la Kuriero
malfacilaj ne nur pro altnivela lingvo-
nivelo, sed ankaŭ pro kultura enhavo.
Spite al tiaj malfacilaĵoj, la geler­
nantoj havis pozitivajn reagojn al la
kurso-enhavo, dirante, ke ili ŝatas la
defion esprimi sin tute Esperante, kaj
sperti novajn, ekster-aziajn, kulturajn
temojn.
Unu el la gelernantoj de Seulo
de­venis de la fama Duolingo-kurso,
fininte ĝin iom pli ol unu jaron antaŭe.
Tri kursanoj eklernis Esperanton ĉi-
jare, sed kapablis jam paroli Espe­ran­
ton sufiĉe bone por prezenti eĉ kom­
plikajn, Uneskajn temojn. La ses aliaj
sperte parolis. La temoj libere elektiĝis
de la Esperanta versio de la Kuriero,
kaj finfine artikoloj el ĉiuj tri numeroj
estis prezentitaj, ekzemple: Akva Krizo
en Angkor; La Graveco de Patrolandaj
Rakontoj; Ili elektis la Pafilon, Mi la
Kameraon kaj multaj pli.
La unua honoro prezenti arti­
kolon en la kurso aliras al Lampiro,
77-jara korea esperantisto, kiu lernis
Esperanton en siaj universitataj jaroj,
1321(2) Februaro 2018
poste tamen lasis ĝin por 50 jaroj, kaj
ĉi-jare revenis pro la dispono de kursoj
ĉe la Seula Esperanto-Kul­tur­centro.
Pro tiaj novaj kursoj li ali­ĝis al la Uni-
versala Kongreso, kaj nun daŭre lernas
Esperanton.
Men­ciindas, ke la kurso pri Une­s­
ko estas lernanto-centra, tio estas, ke la
rolo de la instruisto konsistas ofte nur
el la ĝenerala gvidado de la konversa­­-
cio: prezentado-ordo, tempolimoj, in­
vito al partopreno kaj kuraĝigo. Estas
la lernantoj mem, kiuj elektas la temojn,
prezentas ilin kaj disvolvas la lernadon
en la direkto, kiun ili volas.
Pro tia edukado-formo, la kurso
povas daŭri en venontaj monatoj sub
la gvidado de la gelernantoj mem,
iel kiel multaj sukcesaj libro-kluboj,
kiuj ofte okazadas ekster Esperantujo
en bibliotekoj aŭ kulturaj centroj en
diversaj landoj.
Eblas pensi pri aliaj kurso-formoj
rilate Uneskon kaj Esperanton en aliaj
momentoj kaj en aliaj landoj.
Mi invitas ĉiujn lokajn klubojn
kaj asociojn de Esperanto pripensi la
aldonon de konversacia rondo aŭ eĉ
kurson laŭ la supra aŭ alia modelo por
siaj lokaj esperantistoj.
Via klubo profitos, ĉar viaj kur­
sanoj finfine uzos Esperanton por ler­
ni pri io alia, pri gravaj internaciaj,
kulturaj, sciencaj kaj edukaj temoj.
Kaj ankaŭ vi pli solidigos la tradician
rilaton inter UEA, esperantistoj kaj
Unesko per konkreta utiligado de la
ĉefa organo de tiu organizo, la Unesko-
Kuriero.
Imagu Esperantujon ĉe la avan­
gardo de edukado kaj temoj, kiuj ri­
latas Uneskon. Esperanto gajnas,
Unu­iĝintaj Nacioj gajnas. Eble Une­sko
danke rekonos novan rolon, la edu­
kadan de ni esperantistoj en sia agado.
Esperanto
Landa Agado
La 20-jara jubileo de
la fondo de Hanoja
Esperanto-Asocio
Informada Komisiono de
HANEA
La 20-jara jubileo de la fondo de
Ha­noja Esperanto-Asocio (HANEA) es­
tis solene celebrita en Hanojo la 19-an
de decembro 2017, kun la partopreno de
s-roj Hori Yasuo, Honora Prezidanto de
KAEM, Roy McCoy, emerita stabano de
la CO de UEA en Roterdamo, Can Viet
Anh, Permanenta Vicprezidanto de Hano­
ja Unio de Amikecaj Organizoj (HUAO),
de ekskomitatanoj de HANEA kaj ĝiaj
anoj.
Post la arta programo, prezentita
de la anoj de la sekcio de artistoj, la sa-
lu­to de la standardoj de Vjetnamio kaj
de Esperanto, s-ino Nguyen Thi Phu­
ong Mai, Prezidantino de HANEA, mal­
fermis la ceremonion per la resumo de
la agado de la Asocio dum la pasin­taj
20 jaroj kaj la orientado de aktiveco
Nova gazeto adoptas Esperanton
Wu Guojiang
La 23-an de julio 2017 okazis
gran­da prelego kadre de la Zamenhof-
Jaro kaj la 130-a datreveno de la Unua
Libro, organizita de Internacia Ekonomia
kaj Kultura Klubo de Liaoning, Ĉinio,
ankaŭ nomata Internacia Ekonomia kaj
Kultura Klubo de Industria kaj Komerca
Federacio de Liaoning. N-ro 11 de la
revuo Esperanto, la oficiala organo de
UEA (p. 224), kaj n-ro 97 de Esperanto en
Azio, la bulteno de KAEM, raportis pri
tiu even­to. Mi kopiis ilin al la Wechat-
gru­po de la klubo. Tio forte instigis es­
pe­rantistojn kaj neesperantistojn de la
provinco Liaoning. Nemalmultaj nees­
pe­rantistoj esprimis la opinion, ke el
tio la lingvo Esperanto povas konstrui
ponton ne nur inter esperantistoj, sed
ankaŭ inter esperantistoj kaj neespe­
rantistoj. La klubo decidis fondi ga­
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
por la nova oficperiodo. Video pri la
aktiveco de HANEA estis projekciita
(tiu filmeto troveblas ĉe https://www.
youtube.com/watch?v=djJkTeUv3z8).
Poste du grandaĝaj anoj esprimis si­an
admiron pri la mirinda internacia lin­
gvo kaj siajn impresojn pri la aktiveco
de HANEA.
La aliaj okazaĵoj konsistis el la
transdono de rekompencoj al la fervoraj
aktivuloj, individue kaj kolektive; la
disdono de membro-kartoj al la anoj
de du novaj sekcioj de HANEA; tiu
de diplomoj de la novembra Sumoo,
fa­­re de s-ro Hori Yasuo; danko al la fi­
nanc-subtenintoj; salutparoloj de la vic­
prezidanto de HUAO kaj de gastoj.
Menciinde estis, ke la unuan fo­
jon HANEA altiris la intereson de en­
treprenoj. La firmao Bao Thanh (Res­
toracio de Kajeputoj), la Geomancio-
Instituto, la entrepreno Akoj-Ĝardeno
ze­ton nomatan Internacia Ekono­mio kaj
Kul­turo, reage al alvoko de la klubanoj
kaj al tiu instigo. Kaj la nomo de la ga­
zeto kaj la titoloj de la ĉefaj artikoloj
adoptas Esperanto-version. Antaŭ ol
partopreni en la 158-a Zamenhofa festo
de LEA (Lia­oning-provinca Esperanto-
Asocio, Ĉi­nio) mi ricevis n-ron 1 de In­
ternacia Ekono­mio kaj Kulturo, la gran­
da kaj kolo­ra gazeto kun 68-paĝa
finance subtenis HANEA por okazigi
la jubilean ceremonion, interesiĝas pri
Esperanto kaj promesas lerni ĝin en
estonteco. La restoracio de Kajeputoj
pre­sigis flugfoliojn en tri lingvoj: la
vjet­nama, angla kaj Esperanto. Pro tio
HANEA deziras ricevi pli valoran sub­
tenon de aliaj organizoj, individuoj, ami-
­koj kaj disvastigi plie Esperanton al ne­
es­perantistoj, aktive propagandi por la
9-a Azia Kongreso en la urbo Da­nang,
Vjet­namio.
La jubilea ceremonio finiĝis per la
ferma kaj danka parolado de la Prezi­
dantino de HANEA, komuna foto kaj
la disdono de la atestoj pri la parkera
kantado de la Esperanto-himno inici­
atita de S-ro Hori Yasuo.
Informo pri la ceremonio tuj tro­
veblas en la sama tago en la oficiala or­
gano de la Vjetnama Partio: https://goo.
gl/oT9Rk9.
enhavo. La kov­rila persono estas s-ro
Liu Weijie, prezi­danto de la klubo
kaj esperantisto. En tiu numero estas
legebla ankaŭ ar­tikolo pri la granda
prelego, verkita de Prof. Wang Jingwen
el Normala Universitato de Shenyang
krom kelkaj Es­peranto-versioj.
S-ro Liu diris, ke la klubo havas
pli ol 800 membrojn, i.a. nemalmultajn
sukcesajn famulojn, ekz. s-ron Chang
Pei­ye, faman prezentan artiston de
Ĉi­­nio; li speciale faris surskribon por
Es­­­pe­ranto, kiun prezentis la bulteno
Es­­pe­ranto en Azio en 2016. Ili estas efi­
ka forto por disvastigi Esperanton,
cer­te tra Esperanto kaj tiu ĉi gazeto, la
klubo povas fariĝi ligilo por internacia
kun­laboro. Li ankaŭ informis ke nun
Internacia Ekonomio kaj Kulturo estas
du­monata gazeto, la klubo konsideros
aldonon de la Esperanto-versio, eĉ spe­
cialan numeron en Esperanto ĉiujare.
41
Faka agado

Esperanto en Rotary International

Ursula Grattapaglia
Kiam, antaŭ jaroj, la Esperanto-
mo­ vado rekomendis al siaj membroj
en­iri neesperantistajn mediojn, precipe
NRO-ojn, por proponi Esperanton ki­
el solvon de ilia lingva problemo, la
aktivuloj de RADE (Rotaria Amikaro
De Esperanto), fondita
en 1928 kiel unua fak-
aso­­cio de Rotary, decidis
agadi favore al Esperanto
en la medio de Rotary
In­ternational (Rotario Internacia). Kial
Rotary kaj ne alia el la miloj da NRO-oj
en la mondo? Ni perceptis, ke la etikaj
valoroj de tiu movado tre similas al tiuj
de la Esperanto-movado, kiel oni facile
povas konstati legante ĝiajn celojn:
“Rotary International konsideras
sin “internacia organizaĵo de pro­fe­si­
uloj viviĝantaj per etikaj valoroj, kun
la idealo volontule servi, per ko­munaj
projektoj kaj internaciaj pro­gramoj, la
mondan komunumon por antaŭenigi
pacon kaj interkomprenon inter la
nacioj.”
Kaj ne nur tio, sed ankaŭ: “La forto
de Rotary  devenas de la fakto, ke ĝi
estas internacia, sendependa movado,
nepolitika, nereligia, respektanta ĉi­es
pensliberecon kaj kulturon, sed li­gi­
ta per samaj idealoj de por-paca aga­
do, respekto kaj Interkompreno kaj la
konkreta realigo de tutmondaj pro­
gramoj en la kampo de edukado kaj
humanaj projektoj”.
Komence la rotarianoj-espe­ ran­
tistoj klopodis “desupre”, propo­
nan­te dufoje sinsekve, rezolucion pri
Esperanto ĉe la Leĝofara Konsi­lan­ta­
ro de Rotary. Kvankan tiu Rezolucio
estis aprobita de sesdeko da Rotariaj
Distriktoj, ĝi ne sukcesis skui la in­
tereson de la plimulto de pli ol 500
Distriktoj, kiuj konsistigas la universon
de Rotary tutmonde kun 35 500 tradici­
aj lokaj kluboj kaj pli ol miliono da
membroj.
Tial oni devis ŝanĝi la agadon kaj
labori de malsupre, disvastigante Es­
peranton, kiam eblis en la kluboj. El
tiu agado en 2014 konkrete rezultis la
fondo-akto de la unua Rotaria Klubo
en la mondo, ligita al itala Distrikto,
kiu uzas nur Esperanton dum siaj elek­­
tronikaj rilatoj inter siaj membroj lo­
ĝantaj dise tra la mondo kaj tamen
rea­ligantaj humanajn projektojn. Ĉiu­
ka­ze jam ekzistas rotarianoj en tradiciaj
klu­­boj, kiuj uzas Esperanton, sen tamen
apa­rte­
ni al specife esperantista rotaria
Klu­bo. Nun en 2017, danke al la favora
sinteno de samideano João Otavio Vei­
ga, Guberniestro de Rotaria Distrikto
en Brazilo, ni sukcesis fondi la duan
Rotarian Klubon en la mondo kies
membroj, loĝantaj en kvar kontinentoj,
uzas nur Esperanton dum siaj se­
majnaj vidkonferencoj kaj
retkontaktoj.
Sub la titolo Brazila Klu­
bo, kiu uzas alian lingvon, la
oficiala revuo Rotary Brasil
eldonis en novembro 2017 favoran ar­
tikolon pri la fondo de la nova Klubo,
per tio kreante sendube intereson pri
Esperanto inter la pli ol 54 000 brazilaj
rotarianoj, kiuj legis la ĉi-jaran sloganon
“Rotary faras la diferencon” en tiu alia
lingvo.
Nia agado daŭras. La potencialo
de pliaj esperantistaj rotarianoj estas
granda kaj la uzo de Esperanto jam
mon­triĝis valida elemento por solvi
par­te la lingvan problemon de Rotary
International, kiu ne povas ignori ĝian
modelan funkciadon en internaciaj hu­
manecaj programoj kaj dum Rotariaj
tutmondaj kongresoj.
Se esperantistoj, legante ĉi tekston,
havas intereson esti volontuloj en Ro­
tary, bonvole skribu al Giuseppe Grat­
tapaglia (grattapagliabeppe.@gmail.com).

La Estraro dankas al
Profesia uzo de
Veronika Poór Esperanto kaj
En majo 2016, post kvarmonata en­kon­ ĝiaj specifaj
duka periodo, D-ro Veronika Poór trans­ trajtoj
prenis la postenon de Ĝenerala Direktoro
de UEA, kaj portis tiun respondecon ĝis Unue prelego de
la fino de 2017. Ŝia lasta labortago en la profesia uzanto de
Centra Oficejo estos la 28-a de februaro Esperanto, nun vera
2018. La Estraro de UEA kore dankas ŝin eseego.
pro ŝiaj grandaj fortostreĉoj por la Asocio Dobřichovice, 2013
tra tiu periodo, kiu inkluzivis sukcesan (3a eld). 94 paĝoj, 20
Ĝeneralan Voĉdonon, la juran memstarigon de TEJO, la aĉeton cm, € 10,20, sesona
de la Volontula Domo kaj la lanĉon de diversflankaj laboroj
rabato ekde 3 ekz.
por modernigi la administradon de la Asocion, inkluzive de
ĝia retejo. Ni deziras al ŝi multe da sukceso en ŝia plua kariero,
enmovade kaj ekstermovade.

42
1321(2) Februaro 2018 Esperanto
Eventoj
NR kaj IVU: familia kaj scienca novjariĝo
Amri Wandel
Jam la 16-an fojon okazis la Novjara Renkontiĝo (NR), la trian jaron sinsekve en Saarbrücken, Germanio. La
programo estis ege varia kaj altnivela, kun tipe 4-6 samtempaj programeroj – malfacilis elekti! Partoprenis ĉ. 200
personoj, el ili ĉ. triono (!) infanoj. Oni povis vidi infanojn de ĉiuj aĝoj miksiĝantaj, ludantaj, partoprenantaj la
programerojn kaj eĉ prezentantaj en la vesperaj programoj, ĉion en Esperanto. Impona demonstro de la juneco kaj
vigleco de la E-komunumo, ĉu ne?
Kiel en la du pasintaj jaroj, la
Novjara Renkontiĝo gastigis la Inter­
nacian Vintran Universitaton (IVU), ĉi-
foje okazis kvin kursetoj, kiuj pro­duk­
tis rekordan nombron de 70 dip­lo­moj.
IVU naskiĝis en 2006 kiel la vin­tra
ekvivalento de la Internacia Kon­gre-
sa Universitato en la UK. Ĝis 2015 ĝi
okazadis kadre de la Internacia Fes­
tivalo. Ekzamenoj de Akademio Inter­
nacia de la Sciencoj (AIS) okazis en ĉiuj
kvin IVU-kursoj (interkrampe nur la
nombro de ekzamenitoj, en la prelegoj
ĉeestis pli): Grandaj, grandegaj kaj eĉ pli
grandaj nombroj de Klaus Rumrich (6),
Familia poziciigado de Ankica Jagnjić
(11), Nigraj truoj (20), Suneklipsoj (18)
kaj Minacoj el la Spaco (15) de Amri
Wandel. La diplomoj estis disdonitaj
pu­b­like, dum la Internacia Vespero,
sim­bole post la scienca kvizo.
Kadre de la NR okazis ankaŭ la
du-jara kunveno de AIS-Germanio,
dum kiu la membroj aŭdis raportojn
pri la agado kaj pri la financa stato.
Laŭregule estis elektitaj novaj pre­
zidanto (Wandel) kaj revizoroj (Chri­
stoph Frank kaj Klaus Rumrich).
La NR-programo estis ege diver­
sa kaj konsistis el kvin specoj de pro­
grameroj:
1. Lingvaj – ĉiutagaj E-kursoj por
komencantoj (gvidis Annie Grente),
por progresantoj (Yves Bellefeuille)
kaj por infanoj (Mazi-kurso, Valère
Du­mont), lingvaj temoj kun Gunter
Neue kaj lingva babilejo kun Markos
Kramer.
2. Prelegoj, i.a. Portugalio – lando
de la UK 2018 de Ulrich Brandenburg,
iama ambasadoro de Germanio en
Moskvo, NATO kaj Lisbono, kun kiu
aperis intervjuo en la loka gazeto de
Saarbrücken, La jaro de Ani – pri la
vojaĝoj de Koreio, tra Kreto, Grekio
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
ĝis la okazonta MONA-kunveno en
Maroko, de Annie Grente, Akko – urbo
de militoj kaj paco – de la Kruckavaliroj,
tra Napoleono, Bahaa Ula, ĝis la
Israela Kongreso en 2018, de Amri
Wandel, Usonaj safarioj – naciaj parkoj
de okcidenta Usono, de Bernard-Régis
Larue kaj multaj aliaj.
3. Diskutoj pri diversaj temoj,
pluraj kun Jesper Jacobsen, kiel “la
influo de sociaj retoj pri la lasta­tem-
­paj politikaj eventoj”, “la paro Mac­
ron-Merkel – ĉu nova elano por Eŭro-
­pa integriĝo?”, “unu jaro de Trump­-
i­smo”, “#ankaŭmi – kontraŭ sekstru­
dado”. Krome okazis “rondaj tab­loj”
kun Françoise Noireau, pri la te­moj
“denaskuloj” kaj “Apoj por poŝte­
le­fo­noj” kaj debato “Ĉu E-o estas
tro eŭro­peca” kun Markos Kramer.
4. Laborgrupoj kaj atelieroj, kiel
“Voltrudoj de István Ertl” (intenca
distordo de “vortludoj”), kiu ankaŭ
gvidis kun Brian Moon la tradician
traduk-atelieron, “E-Literatura Ron­
do” kun Jesper Jacobsen, en kiu es­tis
analizataj poeziaj majstroverkoj de
Boulton, Auld kaj Camacho, “Sub­
tekstigo de filmetoj” kun Klaas Dijkstra
kaj pli.
5. Porinfanaj kaj aliaj programe­
roj: trikado de ŝuetoj, bestetoj ktp.,
moviĝaj ludoj, nigraj rakontoj, piĵa­maj
rakontoj, Origamio, tabloteniso, kon­
struo de blinklumoj kaj songe­ne­riloj,
feltumo de braceletoj kaj legosignoj,
Foto de Jeong-ok Song
lumpentraĵoj, naturaj kosmetikaĵoj, rit­
moludoj, legado de fabeloj, Mezepoka
turniro, konkurso pri konstruado de
paperpontoj kaj pliaj.
La vesperaj programoj estis same
variaj: internaciaj manĝoj (interkona
vespero), ludvespero, jubilea koncerto
de Kajto, “Varieteo” (variaj kontribuoj),
la tradiciaj novjaraj bankedo kaj ba­lo,
Internacia Vespero (kun multaj kon­
tribuoj, grandparte de la infanoj, kiel
pianludado, pupteatraĵo, ĵonglado, po­
pol­dancado kaj pli) kaj fine rep-regea
muziko kun Jonny M. Post la vesperaj
programeroj funkciis la kafejo, la knaj­
po kaj la gufujo, kie eblis trankvile
pasigi agrablan tempon kun geamikoj
kaj konatoj, ludante, konversaciante
kaj gustumante.
Ne demandu kial ĉiujare oni re­
venas al la novjaraj renkontiĝoj – same
kiel al la someraj kongresoj – tio estas
la magio de la verda familio.
43
Eventoj
La 22-a Zamenhofa
Metiejo en
Guantánamo
Maritza Gutiérrez González
Barakoa estas urbo de la orienta Esperanto: valideco de
provinco Guantánamo, kaj ĝia nomo la vivoverko de Zamen­
devenas de la aruaka lingvo, kies sig­ hof cent jarojn poste,
nifo estas mar-ekzisto. Ĝi estas la plej proponita de M. Gu-
antikva urbo de Kubo, la unua fondita tiérrez, kiun aktive par-
de la hispanoj, la 15-an de aŭgusto toprenis tri laborgru-
1511, kiam komenciĝis la insula ko­ poj debatintaj kaj ra­-
loniigo en la 16-a jarcento. Ĝia nomo portintaj pri la temo.
tiam fariĝis Vilaĝo de Nia Sinjorino de Aliaj prelegoj te­mis
la Asunción de Baracoa. La urbo es­ pri Belgio de Eddy
tis deklarita nacia monumento, kaj es­ Raats, kaj pri Espe­
tas banata de la rivero Mielo, aldone ran­to-eldonoj de Mon­-
al pli­­aj naturaj allogaĵoj kiel la riveroj da Asembleo Socia (MAS) de Vilhelmo
Toa kaj Yumurí; kaj La Amboso de Ba­ Lutermano.
ra­koa ĉiam inter nuboj. Aldone okazis seminario en du
Kaj precize en tiu ĉi urbo, ĉe la be­ la­
borgrupoj pri la Fortoj kaj Malfortoj
la farmobieno Duaba, okazis Esperan­ ce­le al la venonta internacia librofoiro
ta renkontiĝo, sed ne kiu ajn ren­kon­ 2018, organizita de Javier Ramos. Ves­pe­
tiĝo, sed la 22-a Zamenhofa Metiejo re oni spektis videomaterialojn, kantis,
or­ganizita de la provinca grupo de deklamis, kaj ankaŭ dancadis. Ekskurso
Gu­an­tánamo inter la 14-a kaj la 18-a al la Vojo de l’ Kakao estis tre interesa en
de decembro. La eventon partoprenis la farbomieno Duaba, kaj ekskurso al la
44 kubaj esperantistoj plus tri gastoj el urbocentro de Barakoa estis tre ĝuinda
Germanio, Belgio kaj Hispanio. Okazis sper­to aparte por tiuj, kiuj unuafoje vi­
prelego kaj debato Mitoj kaj faktoj pri zitis ĝin, la teron de kakao kaj kokoso.
Oficiala Informilo
Fondaĵo Azio
Japanio: Honda Machimura T. 37,68;
Huzita T., Tanaka K., Ueno Y. – po
22,61; Isaki M. 75,39;
Kuzume S., Sasaki R., Syôzi N.,
Yazaki Y. – po 15,07; Syôzi K. 60,32.
Sumo en 2017: 1901,61.
DUMVIVAJ MEMBROJ Fondaĵo Canuto
Belgio: E. Nemes. Nederlando: R. Moerbeek 75,00; B. de
Danio: E. Hjorth. Wit 150,00.
Pollando: P. Dubourg Glatigny
Japanio: Suzuki K.
196,65.
DONACOJ Sumo en 2017: 5501,53.
Konto Afriko
Svedio: M. Häggström 60,00; M. Fondaĵo Junularo
Milianowicz 10,00. Aŭstrio: U. Stecher 19,85.
Sumo en 2017: 477,44. Sumo en 2017: 11530,42.
Fondaĵo Ameriko Fondaĵo Partoprenu UK-on
Usono: J.G. Johnson 8,47 Nederlando: R. Moerbeek 64,00.
Sumo en 2017: 661,38. Sumo en 2017: 900,86.
44
1321(2) Februaro 2018
La ZM estas jam tradicia evento
ĉiujare organizita de la provinca grupo
de Guantánamo, kiu zorge entreprenas
tiun ĉiujaran eventon kiel parton de la
tuta programo de eventoj de Kuba es­­
peranto-Asocio. Ĝi estas tutlanda kaj
tre populariĝinta pro la vario de sia
propono enhava, kiu ebligas al la ku­
baj esperantistoj viziti tre apar­tajn re­
gionojn kaj turismi enlande. Gratu­lojn
al la organiza teamo kaj ĝis revido
en 2018 en Guantánamo en la Feriejo
Yacabo!
Al ĉiuj tre koran
dankon! UEA
Unesko kaj UN
Francio: R. Triolle 360,15.
Sumo en 2017: 747,77.
Unesko-Kuriero
Nederlando: R. Moerbeek 50,00.
Sumo en 2017: 50,00.
Volontula Fondaĵo
Nederlando: K. Ruig 1000,00.
Sumo en 2017: 8245,10.
Volontula Domo
Nederlando: F.D. van Zoest 20,00.
Sumo en 2017: 1402,00.
Ĝenerala kaso
Hispanio: P.T. Conesa 14,35.
Japanio: Kato I. 95,70.
Svedio: M. Milianowicz 10,00.
Usono: P.E. Cook 24,50.
Div. malgrandaj: 7,58.
Sumo en 2017: 871,60.
Esperanto
Opinio
«Esperanto» en skribaj tekstoj
kontraste al la kresko de
la Esperanto-komunumo
Lu Wunsch-Rolshoven
Ĵus mi trovis belan grafikon de la
vortaro Collins, kiu montras eble la
ka­­ŭzon de la publika misjuĝo pri Es­pe­
ranto, almenaŭ en anglalingvio (https://
goo.gl/Lj2gqf ).
Ĉe Trends of ‘Esperanto’ (Tendencoj
de Esperanto) videblas grafiko, kiu mon­
tras la oftecon de la vor­to en tekstoj
(mi ne scias, kiuj, sed mi fidas, ke ili
elektis iom bone). Oni povas videbligi
la lastajn 100, 50 aŭ malpli da jaroj.
Ofteco de “Esperanto” laŭ Collins
Tio forte kontrastas kun ĉiuj kre­
sko-indikoj, kiujn mi kolektis sur https://
goo.gl/ZAx2yL (vidu ankaŭ la diversajn
grafikojn tie kaj tiun belegan ĉe (https://
goo.gl/9skn3F).
Jen la diferenco inter publika bil­
do kaj reala mondo. Eble ĝi estas eĉ,
iomete pli precize, la diferenco inter
la publika bildo pri la Esperanto-mo­
vado (por la ĝenerala enkonduko de
Esperanto) kaj la reala vivo de la Es­
peranto-komunumo – tiu belega unua
rezulto de la klopodoj de verŝajne
cent­miloj da laboremaj Esperanto-mo­
vadanoj, la rezulto, sen kiu verŝajne
eĉ tre multaj movadanoj perdus la en­
tuziasmon kaj esperon.
Estas iom kompreneble, ke eks­
teruloj, kiuj ne plu aŭdis multon de
la Esperanto-komunumo dum pluraj
jardekoj, komencis kredi, ke ne plu
ekzistas io ajn pri Esperanto. Kaj kelkaj
eĉ diris aŭ skribis tion... :-(
Se ni volas, ke tiel restu, ke la
ekstera mondo skribu malmulte pri
Esperanto, ni malpermesu al la Cen­­
tra Oficejo de UEA kontakti la lo­
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
kan gazetaron en Roterdamo por
ko­mu­niki al ĝi pri la okazaĵoj de la
tutmonda Esperanto-komunumo. Ni
malpermesu al la landaj asocioj regule
komuniki kun la sialanda gazetaro pri
la vivo de Esperantujo. Ni malpermesu
al esperantlingvaj lingvistoj, ke ili ko­
muniku pri la Esperanto-lingvo­ ko­
munumo al ĝeneralaj gazetoj por ĉiuj
lingvistoj (kaj per aliaj komuniko-
kanaloj). Ni malpermesu al ĉiuj Es­
peranto-entreprenetoj, Esperanto-ini­
ci­atoj kaj liberaj grupoj (kiel Ondo de
Esperanto, Libera Folio kaj Vinilkosmo,
kiel la vikipedianoj, la lernantoj ĉe
Duolingo aŭ la redaktantoj de Tato­
eba) komuniki al ĝeneralaj kaj fakaj
gazetoj kaj per aliaj rimedoj pri siaj
laboro kaj rezultoj en la Esperanto-
lingvokomunumo.
Se, kontraste, al ni pli ol sufiĉas
la mis-scio de la ekstera mondo pri
Es­­peranto kaj la misjuĝo, ni agu. Ni
skribu pri la Esperanto-komunumo
kaj ĝiaj eventoj kaj okazaĵoj. Ni ko­
muniku kun ĵurnalistoj kaj lingvistoj
kaj instruistoj kaj la redaktoroj de iliaj
komunikiloj.
Ni ne parolu pri niaj revoj kaj de­
ziroj, ĉar pri tiuj la ekstera mondo, tiel
misinformita kiel ĝi estas nun, povas
bedaŭrinde nur ridi kaj dubi. Ni paro­
lu pri tio, kio fakte ekzistas kaj okazas,
pri la reale ekzistanta lingvo-komu­nu­
mo de Esperanto, pri esperanto.china.
org.cn kaj hungaraj lingvo-ekzamenoj,
pri PEN kaj la katolika eklezio, pri
Duo­lingo kaj Vikipedio kaj Tatoeba kaj
ViVo kaj tiel plu.
Jes, estas risko, ke iuj homoj sekve
de nia instigo ankoraŭ misinformas la
publikon pri Esperanto. Sed en la tem­
po de interreto la risko fariĝas malpli
kaj malpli granda. Nur tre malmultaj
ĵurnalistoj hodiaŭ verkas pri Esperan­-
to sen almenaŭ ĵeti rigardon al Viki­
pedio en sia lingvo – kaj tie almenaŭ
80 procentoj de la teksto prezentas Es­
peranton multege pli bone kaj zorge ol
ŝajne aktuale tion povas fari mezuma
lingvisto, ĵurnalisto aŭ klera civitano.
Do estas bona ŝanco, ke al­menaŭ
parte la informo el Vikipedio eniras la
gazeton aŭ alian tekston.
Tio estas gravega ŝanĝo, ĉar pli
frue la normala enketo-maniero de
ĵurnalisto estis demandi lingviston pri
Esperanto – kaj tiu bedaŭrinde tre of­­
te estis neniel informita pri la fakta
nun­tempa uzado de Esperanto kaj
iom fantaziumis kun tristaj rezultoj.
Ho­­diaŭ ĵurnalisto estas jam bone an­
taŭ­­informita kaj eĉ ofte neniel plu
sen­­tas bezonon demandi al lingvisto;
ja ĉio jam tre klaras en Vikipedio kaj
sur ceteraj paĝoj de la interreto kaj,
feli­ĉe, ankaŭ en jam aperintaj belaj
artikoloj de gazetoj kiel ĵus tiu belega
en The Guardian (https://goo.gl/rEi6qX)
kaj tiu ĉe BBC (https://goo.gl/Qr443H).
Estas cetere klare, ke ankaŭ la bildo en
nia propra kapo estas influita ne nur
de tio, kion ni vidas en Esperantujo
mem, sed ankaŭ de tio, kion diras pri
ni la ekstera mondo. Eĉ se ni sukcesas
ripetadi al ni, ke ili mensogas kaj mis­
prezentas, nia cerbo enmetas in­formojn
tiel, kiel ili ricevas ilin. Tiel eb­las parte
klarigi, ke dum multaj ja­roj ankoraŭ tre
regis en Esperantujo la trista informo
pri laŭdira stagno aŭ malkresko. Kelkaj
homoj eĉ plu ra­kontadas tiaĵojn, ĉar ja
ne ĉio fluas glate en Esperantujo, pro la
ŝanĝo de la mondo.
Temas ĉi-rilate ĉefe pri tio, ke
krokodilantaj lokaj grupoj hodiaŭ
estas ne plu tre allogaj kompare kun
internacia ba­bilado ĉe skajpo, kaj do
formortetas. An­kaŭ libroj kaj paperaj
monataj ga­zetoj kaj jarlibroj havas pli
kaj pli mal­facilan vivon en tempo,
en kiu plej multaj informoj estas tuj
haveblaj per interreto. Certe troviĝos
solvoj an­kaŭ por tio – ja ankaŭ na­
cilingvaj el­donejoj trovis solvojn, ekde
kiam ili energiplene akceptis la defion
de ada­p­tiĝo al la nova mondo.
Anonceto:
Kleno Fantin kaj la familianoj
sendas novjarajn bondezirojn
al siaj (korespond)amikoj tra la
mondo.
45
 Kalejdoskopo
Esperanto-sekcio en
Samarkanda biblioteko
La 15-an de decembro 2017, la Za­-
menhof-tagon, dediĉe al la 40-ja­ra
datreveno de la Samarkand-urba Klubo
de Interpopola Amikeco Espe­ranto,
en la sekcio de eksterlanda li­teraturo
de la Samarkand-regiona centra bib­
lioteko A.S. Puŝkin ekfunkciis la sek­
cio “Internacia Lingvo Esperanto”. Ti­
on anoncas trilingva informtabuleto:
uzbeke, Esperante kaj ruse. Kredeble,
nuntempe ĝi estas la plej ampleksa
kolekto de E-literaturo en Uzbekio.
En la E-sekcio estas kolektitaj ler­
no­libroj, vortaroj, specimenoj de origi­
nalaj kaj tradukitaj prozo kaj poezio,
scienc-popularaj verkoj, revuoj, turis­
maj prospektoj, bildkartoj kaj aliaj di­
verslandaj esperantlingvaj materialoj.
Kiel ekzemplon, ni nomu la eldonitan
en Moskvo ĉe Impeto la unuan uzbe­k­
lingvan lernolibron de Esperanto Es­pe­
ranto xalqaro tili.
La Esperanto-sekcio, kreita en la
bib­lioteko kunlabore kun lokaj E-akti­
vu­loj, estos regule kompletigata per
novaj materialoj. Retadreso por konta­
ktoj: imps86@yahoo.com
Pri la establo de Esperanto-sekcio
ra­­portis la nacilingva gazetaro. En 2018,
honore al la Internacia Jardeko de UN
por Proksimigo de Kulturoj, estas pla­
nate okazigi en la biblioteko am­ple­­ksan
libro-ilustran ekspozicion Esperanto pro-
­­ksimigas popolojn kaj kulturojn.
Laŭ la informo de Anatoli Ionesov
Eldonfesto en Pekino, Ĉinio
La 14-an de decembro 2017 okazis
eldonfesto de la libro Teo kaj Amo-
Rakonto pri Teo en la antikva domo
46
Zheng Shan Tang de Pekino, fare de Pe­
kina Esperanto-Asocio, Ĉina Radio
In­­ternacia kaj Ĉina Fremdlingva Eldo­
nejo. La libro estis eldonita de Fremd­
lingva Eldonejo de Ĉinio, kaj la kompi­
linto estas s-ino Zhang Ping (Ĝoja), kiu
iniciatis la filmo-festivalon Teo kaj Amo
dufoje. La enhavo de la libro konsistas
el kvar partoj: “Teo kaj Amo”, Urboj de
“Teo kaj Amo”, Anĝeloj de “Teo kaj Amo”
kaj Vortoj de “Teo kaj Amo”. La libro
estas dokumentaro pri la dufojaj filmo-
festivaloj.
S-ro Lee Jungkee, estrarano de UEA
pri la Azia movado, transdonis gra­
tul­me­saĝon de d-ro Mark Fettes, pre­
zidanto de UEA.
En la eldonfesto ĉeestis s-ro Rag­
nar Baldursson, vicambasadoro de Is­
lando en Pekino, kaj s-ro Rafael Hen­
rique Zerbetto el Brazilo, volontulo ĉe
El Popola Ĉinio.
La kunveno de IEF kun
la temo Esperanto kaj Unesko
La 16-an de decembro ĉe la Ins­-
tituto pri ital-norvegaj studoj de la
urbo Tolfa (Italio) okazis laŭ invito de
la urbestro la kunveno Esperanto kaj
Unesko, kiu estas la lasta oficiala aran­-
­ĝo organizita de Itala Esperanto-Fe­
de­­racio por celebri la Zamenhof-Ja­
ron. Ekparolis la urbestro Luigi Lan­di,
lia ambasadora moŝto Giorgio No­
vello, dum sia lasta tago de servo kiel
ambasadoro de Italio en Norvegio,
Ma­gdalena Trudzik, unua sekretario
de la Ambasadejo de Pollando en Ita­
lio, Michela Lipari, prezidanto de IEF,
Rakoen Maertens, belga junulo, ak­
tivulo ĉe Unesko, kun traduko de Pier­
re Caliari; Otto Prytz, norvega akade­
miano, per mallonga saluto registrita,
Stanislaus de Marsanich, prezidanto de
la literaturaj parkoj.
1321(2) Februaro 2018
La spektantaro, plejparte
neespe­rantistoj, konsistis el ler-
nantoj de mez­­lerneja klaso, el la di-
rek­toroj de la biblioteko kaj kultura
instituto, du sk­abenoj kaj aliaj lokanoj.
La urbestro, impresita de la pa­
roladoj de la partoprenantoj, tuj petis
aranĝi aliajn kunvenojn por prezenti
aliajn aspektojn de la lingvo kaj de la
movado, kiu kaŭzis tiom da intereso ĉe
la ĉeestantoj.
Jarkunveno de la urbo
Tianjin
La urbo Tianjin estas unu el la
gran­daj urboj de Ĉinio, kies loĝantaro
es­tas 17 000 000. La 17-an de decembro
2017 okazis la jarkunveno de Tianjin-a
Espe­ranto-Asocio, en kiu kolektiĝis
ĉ. 30 esperantistoj. En la kunveno s-ro
Lee Jung­kee prelegis kun la temo UEA-
kiel fortigi ĝin? Lee emfazis, ke por pli­
kres­kigi la membro-nombron de UEA,
Es­peranto-kurso devas okazi de loko
al loko, prezentante sian sperton en la
Seu­la Esperanto-Kulturcentro. Plie ko­
rea esperantista karavano vizitos Peki­
non kaj Tianjin en la jaro 2018 por inter­
amikiĝo de la du najbaraj landoj.
The Guardian pri Esperanto
La 6-an de decembro 2017 la
konata ĵurnalo The Guardian publikigis
en sia retejo ampleksan artikolon pri
Es­peranto. Ĝi estas legebla laŭ la adreso
https://goo.gl/Jm4rxd.
Esperanto
Afriko brilas
Afrika Centro Mondcivitana en Lokossa
François Hounsounou
ACM estas Afrika Centro Mond­
civitana en Lokossa, Benino. Ĝi fon­
diĝis la 15-an de julio 2010 kaj estis
ak­ceptita laŭ la oficiala ŝtata ĵurnalo la
15-an de februaro 2011.
Ĝi celas subtenadi georfojn, mal­
riĉajn infanojn, speciale knabinojn:
• doni la ŝancon al tiuj men­
ciitaj infanoj frekventi aŭ daŭrigi la
lernadon pagante por ili la lerno-im­
poston kaj la lernejaĵojn,
• helpi la knabinojn, kiuj for­
la­sis la lernejon, por lerni profesian
metion (kudrado, harfrizado aŭ alia
laŭ la deziro de la knabino).
Precizaj donitaĵoj
ACM Benino en Lokossa subtenas
entute 31 gelernantojn kaj la apartan
grupon de 9 knabinoj, kelkaj el kiuj
loĝas en la sidejo. Ĝi subtenadas ilin
per la kontribuoj de kelkaj eksterafrikaj
esperantistoj. Dank’ al tiuj kontribuoj
de esperantistoj ACM Benino suk­
cese helpis al 6 knabinoj akiri la di­
plomon pri kudrado kaj kvar infanoj
sukcesis en la abiturienta ekzameno
por studi en la benina universitato.
Aliflanke ĝi helpas junulojn, kiuj jam
finlernis metion kaj ne kapablas akiri
la diplomon. Ni ĉiam bonvenigas di­­
ver­sajn kontribuojn, kiuj helpos la in­
fanojn. Ni kolektas lernejaĵojn, vesta­
ĵojn kaj ludilojn.
Kian rolon ludas ACM
Benino en Esperantujo?
La centro regule gastigas vo­
jaĝantojn en Esperantujo. La gastoj
havis malfacilaĵon rekte babili kun la
infanoj. Pro tio ACM Benino provis
instrui Esperanton al kelkaj infanoj,
kiuj loĝas en la centro. Por enradikigi
la instruadon, la centro nun havas to­
go­landan volontulan Esperanto-in­stru­­
iston, nome Kokou Hezekiel Kede Gad-
­j­i, kiu plentempe instruadas la lin­­g­-
von al ĉiuj infanoj, junuloj kaj al plen­
kreskuloj. Dankegon al Fernando Maia
el Brazilo, kiu vizitis nin kaj de­no­
ve subtenadas tiun projekton, ĉefe la
lernopagon por la infanoj.
Cele testi la lingvonivelon de ler­
nantoj, ni decidis starigi partner­rilaton
inter Scio Sen Bariloj (de Privas Tchik­pe
kaj Mirejo Grosjean). Ni interkonsen­
tis pri la preparado de la lernantoj al
la atingo de la ekzameno «Kurso Unua
Kontakto» (KUKo) meze de decembro.
Perspektivo
Ni estontece planas eternigi la
instruadon en la centro varbante no­
vajn partoprenontojn por antaŭenigi
la lingvon en la regiono cele helpi la
landan asocion en Benino. Ĝi intencas
okazigi denove la ĉi-jaran Zamenhof-
Tagon kaj la venontan Esperanto-tagon.
Vi povas kontakti la aŭtoron:
François (Franko) HOUNSOUNOU,
BP 226 Lokossa-Mono
Rép. du Bénin
West Africa
Tél: +229 95 96 51 24
Skype: esperantoawc

Landa Agado Forpasoj

Esperanto en Peruo vigliĝas
La 6-an de januaro 2018 kunvenis peruaj esperantistoj en
la parko Chabuca Granda, kiu situas en la urbo Barranco-Lima
(Peruo), kun la celo divastigi kaj fortigi la Esperanto-mova­don
en la lando.
En tiu tago okazis fotado antaŭ la monumento de
s-ro Federico Villarreal Villarreal, kiu estis la unua pe­rua
esperantisto, kiu konis d-ron L. L. Zamenhof kaj partoprenis
en la unua Universala Kongreso de Esperanto en 1905 en
Francio.
Haldo Vedin
(3 septembro 1939 – 7 novembro 2017)
Haldo Vedin lasis nin en la aĝo de 78
jaroj pro kancera malsano. Dum kvar jar-
dekoj Haldo estis la motoro de la Espe­ran­
to-movado en Norrköping, Svedio. Pre­
zidanto de la klubo La Venkonta Stelo li estis dum 25 jaroj, 1980-
2004, kaj ĉefredaktoro de la loka informfolio ĝis ĉi-jare. Haldo
gvidis multajn studrondojn pri Esperanto en Norrköping, kaj
eĉ ĉi-printempe li gvidis du konversaciajn rondojn.
Haldo estis multjara UEA-delegito por Norrköping kaj
fak­delegito pri meteologio. Li ankaŭ estis membro de ILEI.
Haldo havis multajn kontaktojn en la Esperantomovado kaj en
Svedio kaj internacie. Li interesiĝis interalie pri la bonfarto de la
Esperanto-movado en Afriko.
Dum sia profesia vivo Haldo laboris kiel meteologo. Per
ar­tikoloj en sia fako li partoprenis en la verkado de la Sveda En­
ciklopedio kaj verkis multajn aliajn artikolojn pri meteologio.

47
Esperanto 1321(2) Februaro 2018
 Ĉu vi jam
remembrigis vin al
UEA por 2018?

Atentu, nur per realiĝo vi povos ricevi aŭ elŝuti la numerojn de nia revuo ekde la marta
numero, ricevi rabatojn por la kongreso kaj la aliajn servojn de UEA!

Realiĝu ĉe: https://uea.org/alighoj aŭ per letero al la Centra Oficejo

Esperanto
plenkolore bunta, Glumarko Lisbono
kiel nia komunumo!
Membriĝu kaj ricevu
la revuon Esperanto ĉe:
103-a Universala Kongreso
http://uea.org/alighoj/alighilo de Esperanto, Lisbono,
28 julio – 4 aŭgusto 2018
Kontakto Folio (8x20cm) kun 10 glumarkoj
Ĉu vi ŝatus pli da Esperanta
€ 1,50/folio, triona rabato ekde 3 folioj
bunteco en via hejmo?
Vidu kiel ĉe:
http://kontakto.tejo.org/p/
abonu-kontakto-n.html