You are on page 1of 139

cira barbaqaZe

yvelaferi
(T)amaSia

gamomcemloba `universali~
Tbilisi 2018
redaqtorebi

nino popiaSvili
gia joxaZe

© c. barbaqaZe, 2018
gamomcemloba `universali~, 2018
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 22 36 09, 8(99) 17 22 30
E–mail: universal@internet.ge

ISBN 978-9941-26-263-0
yvelaferi (T)amaSia

cira barbaqaZe

enobrivi TamaSebi da
manipulaci(r)a

„lingvistikis mixedviT, avtori mxo-


lod isaa, vinc wers, iseve rogorc “me”
aris mxolod is adamiani, romelic “me”-
s ambobs; ena icnobs “subieqts”, magram
ara “pirovnebas” da es subieqti — rome-
lic sametyvelo aqtiT ganisazRvreba
da mis gareSe Sinaarsisgan icleba — sak-
marisi xdeba, raTa Tavis TavSi “daiti-
os” mTeli ena da amowuros misi yvela
SesaZlebloba.“
rolan barti, “avtoris sikvdili“

Tavidanve getyviT, rom ena imTaviTve


manipulaciaa; sityva, „enaze momdgari“,
sul cdilobs, rom azri axsnas, gaxsnas yve-
la frCxili da amisTvis zogjer frCxileb-
Si Casma uxdeba, isedac me(tyve)leba xom az-
ris tyveobaa.
Cven, yvelani, sityvebis ankesze vege-
biT, ara da, ena, ubralod, TamaSobs; zis me-
Tevze, ankesze sxvadasxva sityvas wamoac-
vams da Tqvenc wamoegebiT. Cem SemTxveva-
Sic, manipulaci(r)ebi, TamaSia, WeSmarite-
bebis Ziebis gareSe TamaSi. bavSvobaSi rom
3
cira barbaqaZe

damalobana giTamaSiaT, ai, ra sibrZnea ima-


Si? ara mgonia, ena is sadgomi iyos, sadac
WeSmaritebas miabam sityvis TokebiT da is
ki fexsac ar moicvlis iqidan. ena ar aris
mxolod didbunebovani, ena ambivalentu-
ria da orbunebovani, erTsa da imave dros
mas SeuZlia, sapirispiro azrebi, emociebi,
gancdebi mogawodos... ki, magram romelia
marTali? „miTxariT, romelia swori...?“ —
amixirda amas winaT erTi Cemi studenti ri-
torikis leqciaze. aseT dros me meRimeba
da vpasuxob: — me ar vici... is ki ibneva... fb-
ze rom saxaliso statusebs vaqveyneb, xSi-
rad miweren: nu gvabnevT... ara da, mniSvne-
lovani swored egaa: dabneva... es „dabnevac“
kargi metaforaa: ai, fetvis marcvaliviT
rom gaifantebi, uamrav ho-sa da ara-Si amo-
yof Tavs da Sen ki eZeb: romelia marTa-
li...? romelia marTali...? am dros unda ga-
mecinos, aba ra... ena TamaSobs... TamaSobs....
„ — da romelia swori?“ — romelia swori:
roca imalebi Tu roca ixuWebi?
„teqsti.... mravalganzomilebiani siv-
rcea, sadac erTmaneTs erwymian da epaeq-
rebian weris gansxvavebuli tipebi, romel-
Tagan arc erTi ar warmoadgens amosavals;“
(barti).
bartis es citata gamaxsenda, roca axa-

4
yvelaferi (T)amaSia

li a(m)bebis Seqmna daviwye da davfiqrdi


imaze, netav romel Janrs ekuTvnis, magali-
Tad, aseTi enobrivi manipulacia:
***
nu gasinjav akrZaluli
(wu)xilis gemos.
***
kedels cercvi Sevay(v)are.
***
sulis gareSe
Sen xar (sx)euli
diax, rogorc barti ityoda, Cveni teq-
stebi damoukideblad SeuZlebelia arse-
bobdnen. „teqsti citatebisganaa moqsovi-
li da aTasobiT kulturul pirvelwyaro-
ze migviTiTebs...“
am gagebiT, axali teqsti (da Cemi zemo-
dasaxelebuli a(m)bebic) dialogia ukve ar-
sebul teqstebTan da Semdeg ubralod
frCxilebiT manipulacia da axali teqstic
mzadaa. ufro sworad, dialogi grZeldeba
romeliRac arsebul teqstTan. pirvel Sem-
TxvevaSi, „akrZaluli xiliT“ vmanipuli-
reb, meore SemTxvevaSi, frazeologizmiT:
„Seayare kedels cercvi“ (imdenjer Sevaya-
re, rom bolos Sevayvare), erTi bgeris „Ca-
montaJeba“ da axali siuJeti Sevqmeni ukve
arsebuli siuJetidan. mesame Cemi abi ki su-
5
cira barbaqaZe

li-sxeulis diqotomias efuZneba da maTi


ganuyoflobis ideas atarebs, gayofis Sem-
TxvevaSi ki „eulad“ darCenas gpirdebaT...
„avtoris nacvlad movlenili skripto-
ri Tavis TavSi vnebebs, xasiaTebs, grZno-
bebs an STabeWdilebebs ki ar atarebs, ara-
med mxolod usasrulo leqsikons, risi
meSveobiTac igi wers, wers SeuCereblad,
ganuwyvetliv; cxovreba mxolod baZavs
wigns, wigni ki niSnebiTaa moqsovili, Tava-
dac raRac ukve daviwyebuls baZavs da ase
usasrulobamde” (barti).
„were... were... (Sei)Sale...(Sei)Sale...“ —
esec abi, ormagi moqmedebis efeqtiT. wera
— RvTaebrivi SeSlacaa da imitomac unda
wero, rom dawerili waSalo... mravalgan-
zomilebiani palimfsesti ase iqmneba.
wera — performansia, grafikuli per-
formansi da SeuZlebelia, vnebis gareSe
wera, es erTgvari swrafvaa, gaaRwio nawe-
ridan sxva sivrceSi, sxva ganzomilebaSi,
sadac sityvebi ar arseboben, sadac metyve-
leba tyve ar aris... amitomac yvela gan-
cdas, SegrZnebas, grZnobas, xedvas da sme-
nas mwerali sityvebad gardaqmnis, am sit-
yvebis mizani ki kvlav im wiaRSi dabrunebaa,
sadac forma ar hqondaT... daaxloebiT es
SegrZnebaa, rogorc rilkes leqsSi „mar-

6
yvelaferi (T)amaSia

tosuli“ (Targmna givi alxaziSvilma):


„hgavs ukacriel da udabur
Rameul mnaTobs
samyaro, CemSi rom Semodis
marad kiTxvebad,
Tqven arc erT grZnobas
ar tovebT martod,
myisve gardaqmniT grZnobebs sityve-
bad.“
sityvebad gardaqmnili azrebi ki, Ta-
visTavad, Seviwrovebulia maSin, roca mas
saleqsikono mniSvnelobebis mixedviT ige-
ben. poeziis enaSi ki yvelaferi metaforaa,
rac niSnavs, rom mniSvnelobebic metafo-
rebia da arasdrosaa zusti da dasazRvru-
li.
axla es abi gasinjeT:
siyvarulis adgili ar aris (sc)ena,
masi adgili (dakar)gulia cxovrebaSi!
aqac ori wakiTxva: pirveli wakiTxviT:
„siyvarulis adgili ar aris scena, misi ad-
gili dakargulia cxovrebaSi“ da sxva wa-
kiTxviT, Tu frCxilebiSi Casmuls teqsti-
dan amoviRebT, miviRebT, rom: „siyvarulis
adgili ar aris ena, misi adgili gulia
cxovrebaSi“. ori gansxvavebuli teqsti da
emocia... mxolod frCxilebis gamoyenebiT
aRwevs ena aseT ekonomiurobas da ganwyo-
baTa mravalferovnebas.
7
cira barbaqaZe

am yvelafers imitomac giyvebiT, rom


kargad icodeT im abis damzadeba-miRebis
procedura, romelic unda miiRoT, ro-
gorc vitamini, romelic gaaumjobesebs
Tqveni sasicocxlo Zalebis aqtivobas, agi-
maRlebT imunitets, gazrdis Tqvens Sina-
gan sivrceebs, ris Sedegadac daibrunebT
sulSi dakargul teritoriebs, warTmeul
ganzomilebebs da aRidgenT mTlianobas
samyaros ZalebTan.

enobrivi TamaSebi da
(g)enuri inJineria

ratom (g)enuri inJineria...? an ra kavSi-


ri aqvs inJinerias qmnadobasTan? vTqvaT,
gadavwyvite, davjeqi da daviwye Seqmna ki
ara, aramed — ageba. simarTle giTxraT, age-
basa da Seqmnas Soris ver vxedav gansxvave-
bas.... agebulic Seqmnilia da Seqmnilic
agebulia... ubralod, inJinerma icis winas-
war, risgan ra unda aagos da poetma xSirad
ar icis, kalams rom xels mohkidebs, mere
ras dawers (ar icis, ar niSnavs, rom ar ar-
sebobs „agebis“ meqanizmi) ... yvelaferi ki
SedegiT (gavleniT) izomeba.
mokled, Tu TqvenTvis sainteresoa zo-
gadad TamaSis idea da iziarebT konceptu-

8
yvelaferi (T)amaSia

alur metaforas — cxovreba TamaSia, maSin


enobrivi TamaSebi Tqveni saxaliso saqmia-
noba iqneba.
ratom aris saintereso da saxaliso
enobrivi TamaSebi?
D is SeuZlia yvelas...
D mas moZraobaSi mohyavs Semoqmedebi-
Ti unarebi, romlebic arRvevs stereoti-
pebs da gasaqans aZlevs enis axal SesaZleb-
lobebs leqsikis, gramatikis, semantikis
doneze...
D is, rac saxalisoa, ufro metad izi-
davs yuradRebas, Sesabamisad, didi gavle-
nis mqonecaa...
„poeziis afTiaqma“ es gavlena kargad
Seamowma socialur qselSi... enobrivi Ta-
maSi gaxda gadamdebi, saxaliso, saintere-
so... magaliTad, statusebis ageba enobriv
TamaSebze. gamoTqmis lakonurobis moT-
xovna am dros „aiZulebs“ enas, gaakeTos
yvelaferi... rac SeiZleba mcire sityvebiT
gadmosces meti informacia.
Tanamedrove postmodernis ena swored
es aris — TamaSis ena.... Tu aqamde vicodiT
enis sami ZiriTad funqcia (urTierTgagebi-
nebis, eqspresiuli da danawevrebis) axla
SegviZlia kidev erTi davumatoT: enas aqvs
„TamaSis funqcia“. ena xom Cveni „yofierebis
saxlia“(haidegeri), rac niSnavs, rom yvela-
9
cira barbaqaZe

feri unda gamoiTqvas, sxvagvarad is arc ar-


sebobs. enas gamoTqmis dros dafaruli siR-
rmeebidan amoaqvs „ucnobi“ da amdidrebs
„yofierebis saxls“. amitom werda merab ma-
mardaSvili: rom enas aviTarebs ara grama-
tikuli swormetyveleba, aramed am enaze
mxatvruli da samecniero gamoTqmao.
am dros Cadis swored ena Tavis siRrme-
Si, axali azri qmnis axal sityvebs, axal me-
taforebs, radgan enas uwevs „gamouTqme-
lis gamoTqma“. ena es aris — scena(ri). is
erTdroulad scenacaa da Tavis TavSi moi-
cavs uamrav enobriv scenarsac, mTavaria,
saSualeba mieces yvela scenars, scenaze
gamovides...
rodesac vambobT, rom ena — TamaSia,
amaSi enis zedapirulobas da garTobis
funqcias ki ar moviazrebT, aramed sityve-
bis uflebas, davtovoT cnobierebaSi Ta-
visufal moZraobaSi, raTa maT Tavad mo-
Zebnon erTmaneTi azris gamosaTqmelac,
movxsnaT barierebi, gavaTavisufloT ena
pirovnebis diqtatisgan, rom raRac unda
vTqva „maincdamaic ase“. ena „damalobanas“
TamaSia... erTi sityva mudmivad eZebs meo-
res, yvelaze adeqvaturi gamoTqmisTvis,
meore — mesames miizidavs da ase Semdeg...
ewyoba azri, nawildeba sityvebSi... es daba-

10
yvelaferi (T)amaSia

debaa, azris dabadeba... gamodi, daginaxe —


eubneba erTi sityva meores da isic morbis,
rom finiSTan miaswros... ase mxolod bavSe-
bi TamaSoben: enki, benki, siklisa... enki,
benki, ba.... enac erTgvarad „gaTvlaa“, „ga-
moTvlaa“, azris konstruqciis ageba-daS-
lis procesia...
enobrivi TamaSebiT xdeba enis dekon-
struqcia, rekonstruqcia, ormagi kodire-
ba... enis okeaneSi Tavisuflad mcuravi se-
mantemebi Tu leqsemebi Tavad eZeben er-
TmaneTs, iswrafvian erTmaneTisken da axal
azrsac gvamcnoben xolme sruliad mou-
lodnelad.
gansakuTrebiT sainteresoa erTi bge-
riT rogor SeiZleba mTel frazas Seucva-
lo azri, arada, sul erTi bgera „CaaSene“,
rogorc inJinerma da frazamac dakarga az-
ri, ufro sworad, SeiZina axali azri, maga-
liTad, am SemTxvevaSi:
kedels cercvi Sevay(v)are
mere Tu am axal frazas maisurzec ga-
daitanT, Cveni poeziis abiT mkurnaloba
kidev ufro efeqturi gaxdeba.
frazis axali mniSvneloba ki Rimils nam-
dvilad moggvriT, radgan erTi bgeris „CaSe-
nebam“ semantika radikalurad Secvala da
negatiuri semantikis fraza uceb aqcia Za-
lian pozitiur mesijad. esec frazis (enis)
11
cira barbaqaZe

dekonstruqcia da rekonstruqcia da orma-


gi kodirebis efeqtic. rodesac axal seman-
tikasac gaviazrebT, sruliad axali emocie-
bi gaCndeba kedelTan da cercvTan dakavSi-
rebiT... es ganwyobaa swored bela CekuriSi-
lis leqsSi: „ambavi cercvisa da kedlisa“.
„es maSin,
roca Cveuli moZraobiT
kedels meaTased Semayare,
roca wkapa-wkupiT Zirs Camovcvivdi,
roca xelebi haerSi aiqnie niSnad imisa,
rom kedeli gluvia,
cercvis marcvali ki briyvi da
sxmartala,
roca ifiqre,
rom kedlisa da cercvis ambavi ise
sandoa,
Sexedvac ki aRar sWirdeba,
swored maSin,
roca mSvidad miubrundi qars da
sazrunavs,
swored maSin,
fesvi gavidgi....“
ai, kidev, erTi bgeris demontaJi da
axali azric mzadaa:
me var (g)odebis kedeli
sayovelTaod aRiarebul frazebSi sa-
pirispiro semantikis Setana moulodne-

12
yvelaferi (T)amaSia

lobis efeqtic aris da saxaliso Semecne-


biTi procesic... eniT gamoTqmul azrs isev
ena upirispirdeba da sityvebi gveubnebian,
rom mTavaria, dainaxoT... magram imisaTvis,
rom dainaxoT, aucilebelia icodeT, rom
is arsebobs.... magaliTad, Tu ar iciT, ras
niSnavs „godebis kedeli“ da agreTve „oda“,
maSin verc am frazis Zvel da axal mniSvne-
lobas gaigebT da es fraza TqvenTvis saer-
Todac ar iqneba mniSvnelovani.
ase rom, eniT TamaSi advilic aris da
rTulic... sanam TamaSs daiwyebdeT, unda
icodeT, ra masala dagWirdebaT axali az-
ris asagebad. me ki darwmunebiT getyviT,
rom enis yvela donis codna aucilebelia:
leqsikuri, fonetikuri, gramatikuli, se-
mantikuri.... agreTve kargad unda flob-
deT enis frazeologias da amis Semdeg Se-
giZliaT gasceT brZaneba da Tqveni cnobie-
reba ki „myar diskze“ Senaxul codnas gamo-
iyenebs enobrivi TamaSebisTvis da gagao-
cebT gamoTqmis originalobiT...
daiwyeT enobrivi TamaSebi enis cod-
niT, moimarageT masala, risganac unda aa-
goT... swored amitomac enobrivi TamaSebi
(g)enuri inJineriaa...
axla ki: Cemi manipula(c)irebi:

13
cira barbaqaZe

siyvarulis
(ref)leqsebi

yvelaferi
(da)axsnaSia

14
yvelaferi (T)amaSia

kedels
cercvi
Sevay(v)are

15
cira barbaqaZe

nu gaarTuleb
siyvaruls ise,
dagWirdes
(a)xsna...

16
yvelaferi (T)amaSia

were...
were...
(Sei)Sale...
(Sei)Sale...

17
cira barbaqaZe

xeLov(e)nuria
adamiani

yvelaferSi
(W)idilia

18
yvelaferi (T)amaSia

(yi)nuli xar
(yi)nuli...
me ki minda,
(Rm)erTi
iyo...

19
cira barbaqaZe

rad ginda
yvelas
siyvaruli,
roca
(Rm)erTs
uyvarxar?

20
yvelaferi (T)amaSia

me da Sen
(S)oris,
gza aris oris -
erTmaneTisken

21
cira barbaqaZe

Sen xar Cemi


(aRmafr)ena

unda endo
endo(rfinebs)

22
yvelaferi (T)amaSia

aba,
vis sWirs
(tr)fobia?

uSenobis
gadatana
25 60 60

23
cira barbaqaZe

(komuni)kacia
mTavari
siyvarulSi?

24
yvelaferi (T)amaSia

nu
ga(mS)ordebi

(saS)velad
gaWra

25
cira barbaqaZe

yofilebi
ratoma xarT
sul
(Seuracx)yofilebi?

26
yvelaferi (T)amaSia

Cemi gulis
xma
Seni xmis
(ga)gonebaa

27
cira barbaqaZe

(mavi)wydebi,
(mavi)wydebi
gulidan....

28
yvelaferi (T)amaSia

gulic
(wy)aldeba

gza
si(yv)arulma
dalia?

29
cira barbaqaZe

Tuki gulSi
(Cami)vardi,
mere rogor
(gada)vardi?
sul vardiviT
meyole!

30
yvelaferi (T)amaSia

me da Sen
(S)oris,
gza aris oris -
erTmaneTisken

21
cira barbaqaZe

Tavi qudSi
daigule,
guli ar
gaqvs
saguleSi...

32
yvelaferi (T)amaSia

me davkarge
Seni
interesi,
Sen —
ipovne.
vambob:
daitove

33
cira barbaqaZe

me foni var
da uCemod
fons ver
gaxval...

34
yvelaferi (T)amaSia

Cemi
(m)gza(vri)
xar...

35
cira barbaqaZe

Tavze xeli
aiRe,
gulze xeli
daide da ise
modi ☺

36
yvelaferi (T)amaSia

ar moxval
da
de,
movides
Se(m)degi!

37
cira barbaqaZe

brZolis
(anat)omia:
jer SenTvis
ibrZvian,
mere — Sen
gebrZvian
da bolos —
sakuTar Tavs.

38
yvelaferi (T)amaSia

siyvaruli —
balansia,
romelsac
verasdros
daxurav

39
cira barbaqaZe

mosvla —
Seni neba iyo..
(gabru)nebac...
(dabru)nebac...

40
yvelaferi (T)amaSia

roca
v(xar)ob,
Sen
yovelTvis
xar
Cems
si(xar)ulSi,
(Rm)erTo!

41
cira barbaqaZe

saSiSia:
dabmuli
ZaRli
da
aSvebuli
siyvaruli

42
yvelaferi (T)amaSia

siyvarulis
adgili ar
aris (sc)ena,
masi adgili
(dakar)gulia
cxovrebaSi!

43
cira barbaqaZe

pasuxs
ag(n)eb Sen
Sens
TavTan

44
yvelaferi (T)amaSia

erTi viyav da
(mR)elvare.
axla (m)Svidi
var.
sjobda
(Rm)erToba

45
cira barbaqaZe

guli
`tydeba~
maSin,
roca
Caketili
gaqvs...

46
yvelaferi (T)amaSia

ga(i)texe
guli...
erTxelac
unda gaigo,
ra imaleba
SigniT...

47
cira barbaqaZe

siyvaruli —
okeanea...
da fiqrob,
romeli
sjobs:
afrebis aSveba
Tu Ruzis
CaSveba...?

48
yvelaferi (T)amaSia

(qc)eva
arsebobs sami
saxis:
saTaviso
(qc)eva,
sasxviso
(qc)eva,
saarviso
(qc)eva,
romelia Seni
(qc)eva?

49
cira barbaqaZe

adam, unda
icode, ra
(geWm)eva

50
yvelaferi (T)amaSia

adam(iano),
iswavle:
(arC)eva
da (garC)eva
...

51
cira barbaqaZe

adam,
frTxilad,
rac ki Wame,
yvelaferi
zed
gemCn(eva)

52
yvelaferi (T)amaSia

nu gasinjav
akrZaluli
(wu)xilis
gemos

53
cira barbaqaZe

siyvaruli
wisqvilia...
me geubnebi:
dafqvi...
yvelaferi
dafqvi...
Sen fqvav...
da me varCev:
qato — iqa...
fqvili — aqa...

54
yvelaferi (T)amaSia

ena mudam
(sc)enazea,
(sc)ena aris
Tavad enac...

55
cira barbaqaZe

sulis
gareSe Sen
xar (sx)euli

iswavle
si(x)aruli

56
yvelaferi (T)amaSia

nu
ayal(i)beb
cxovrebas
sxvisi
(g)odebiT!

57
cira barbaqaZe

(gauz)iare,
(gauz)iare,
(gauz)iare,
amin!

58
yvelaferi (T)amaSia

amao
saqmeze nu
gac(v)debiT

59
cira barbaqaZe

(gan)cdebi
realuri ar
gegonos,
cdebi...
cdebi...

60
yvelaferi (T)amaSia

jer mZimes
msubuqad vWam,
bolos
wertils vsvam.
desertad
(Za)xils
vayoleb!
(sasven niSanTa
dieta)

61
cira barbaqaZe

Tanamedrove
poezia
kote —
strofebisgan
da
kata —
strofebisgan
Sedgeba

62
yvelaferi (T)amaSia

nu mcem....
nu mcem....
nu mcem
Tayvans,
geTayva

63
cira barbaqaZe

— (b)nela,
(b)nela, kiseri
ar moimtvrio!
— (Cq)ara,
(Cq)ara,
yvelafers
vxedav!

64
yvelaferi (T)amaSia

cxovreba
(h)aeria

(g)axseni
gONeba

65
cira barbaqaZe

gamovidar(d)e

Zala
(Rm)erTobaSia

66
yvelaferi (T)amaSia

sizife,
lodi(ni)
unda
(gad)aagoro

67
cira barbaqaZe

(sicocx)leSSi
dakar...gulebi

me var Seni
amin(di)

68
yvelaferi (T)amaSia

meti xar,
meti,
sxvis
(T)avze da
sakuTar
(T)avze...

69
cira barbaqaZe

roca
Seuvali xar,
gamouval
situaciebs
qmni...

70
yvelaferi (T)amaSia

iyavi
Tana-drouli,
nu iqnebi
Tana-medrove.

71
cira barbaqaZe

xorci Sevasxi
ideas,
ideam —
frTebi
Semasxa...

72
yvelaferi (T)amaSia

Cemi mze
Cems
mze(raSia)

es
namdvili
(siCu)mea

73
cira barbaqaZe

(naT)eli
da (bn)eli
erTad aris
(mT)eli

74
yvelaferi (T)amaSia

programi-
rebaSi
(Rm)erTs
vinc
uaryofs,
nuli
rCeba.

75
cira barbaqaZe

(Rm)erTs
ver daTvli,
erTaderTia...

76
yvelaferi (T)amaSia

vinc awmyoSi
aRar aris,
is arc
(war)sulSi
rCeba

77
cira barbaqaZe

Sens
(gavl)enaSi
(v)vardebi,
(Rm)erTo

78
yvelaferi (T)amaSia

nu
(f)iqrob...
aanTe
cecxli!

79
cira barbaqaZe

nu iqnebiT
(ni)muSebi,
iyaviT
(Se)moqmedebi!

80
yvelaferi (T)amaSia

(a)riTmia
ikurneba
riTmebiT

81
cira barbaqaZe

(ga)ixseniT
gulebi

me mivyvebi
Sens
(di)nebas

82
yvelaferi (T)amaSia

yvela gza
(r)omSi
midis?

nugeSi(niaT)!

83
cira barbaqaZe

(sm)ena iyos
da (ga)goneba,
danarCeni —
(iq)neba

84
yvelaferi (T)amaSia

me ar vici
Seni zoma
da verc
sityvebs
mogizomav

85
cira barbaqaZe

ara Sejda
(mwy)eri xesa

manipulaci(r)a

86
yvelaferi (T)amaSia

ar ileva
problemebi...
arc iWmeva...
Sxamiania

87
cira barbaqaZe

Sena xar
Cemi
marC(ena)li

88
yvelaferi (T)amaSia

Cemi ena
Cemi
(mt)eria?

89
cira barbaqaZe

ar
(d)aikido
araferi —
cxovrebis
garda

90
yvelaferi (T)amaSia

(gamo)xate es
cxovreba,
(gamo) xate...
nu
gadaixatav

91
cira barbaqaZe

(saCu)qaria
es cxovreba,
(sa)...Cu...qaria....

92
yvelaferi (T)amaSia

mospe
(infor)maqciebi
poeziis
aqciebiT

93
cira barbaqaZe

tyved
yofnaa
me(tyve)leba

94
yvelaferi (T)amaSia

gaaproteste
xelo...(v)nebiT

95
cira barbaqaZe

(wer)tili
fexze ar
daisva,
agacocdeba da
cxovrebas
„mZimed~
giqcevs

96
yvelaferi (T)amaSia

sityvebi —
azris
(b)gerebi

97
cira barbaqaZe

ena
(ox) eria!

98
yvelaferi (T)amaSia

(nd)obis
suni aqvs
xandaxan
ndobas...

99
cira barbaqaZe

xan — (Tm)enaa,
xan — (wy)enaa,
xan ki —
(fr)ena,
yvelaferi
aris ena...

100
yvelaferi (T)amaSia

ena mudam
(sc)enazea,
(sc)ena aris
Tavad enac...

101
cira barbaqaZe

wertili—
xom
umniSvneloa,
magram
ramdeni ramis
Secvla
SeuZlia,
roca mas
dasvam.

102
yvelaferi (T)amaSia

adamianebi
arian:
kai-tipebi
da stereo-
tipebi

103
cira barbaqaZe

gamo(Tqvi)

me Sen
(miy)
var xar

104
nino popiaSvili

poezia da minimalizmi

poezia, mxatvruli literaturis erT-


erTi ZiriTadi da uZvelesi forma, epoqe-
bis mixedviT icvleboda. epikuri Janridan
minimalistur Janramde mravalma saukunem
ganvlo, Tumca poeziis arsebiT niSnebad
rCeba metrul-riTmuli saxe da sityvaTa
nakadis ritmuli Sefardeba.
poeziis maxasiaTeblebi ritmi, riTma
da striqonia. bolo wlebSi arakonvenciu-
ri leqsis, verlibris, imave — TeTri leqsi-
sadmi gansakuTrebuli interesis gamo poe-
ziis mTavari markeri gaxda saleqso stri-
qoni, romelic arRvevs winadadebis mTlia-
nobas, saTqmelis sintaqsur dayofas da
gvTavazobs asociaciur simetriebs, emoci-
ursa da eqspresiul logikas.
cira barbaqaZis minimalistur teq-
stebSi, frazebSi, sloganebsa da statuseb-
Si SeiniSneba formis sruli dekonstruq-
cia, metaforebisagan gamartiveba da axali
asociaciebis Seqmna. yovelive amis mTavari
mizani uaxlesi drois Taviseburebebia:
kerZod, is, rom Tanamedrove adamians di-
105
nino popiaSvili

gitalur epoqaSi bevri dro aRar rCeba


kiTxvisaTvis. Sesabamisad, saTqmeli unda
Semokldes, Tu ginda, rom mogisminon. teq-
sti unda dapataravdes, Tu ginda, rom wai-
kiTxon. aseT dros, mTavaria, gadarCes Se-
moqmedebiTi procesi, radgan, cxadia, rom
teqsti — gzavnili Tavis mTavar mizans ma-
inc miaRwevs, Tu igi logikurad aris Sed-
genili da minimalisturi teqsti Sesatyvis
asociaciebs aRZravs, romelSic didi da
mcire azrebi erTad Tanaarsebobs, martivi
da rTuli erTmaneTs udris da ar gamo-
ricxavs.
minimalistur tendenciebs msoflio
literaturaSi didi tradiciebi aqvs. mini-
malistur Janrs icnobs qarTuli litera-
turac. msoflio literaturaSi minima-
lizmi gamoxatulia andazebSi, gamocaneb-
Si, aforizmebSi, metaforebSi, zmebSi, eq-
spromtebSi, Tumca Tanamedrove minimalis-
tur poeziasTan yvelaze axlo kavSirs hai-
ku amJRavnebs. swored haiku iTvleba tvi-
teraturis erTgvar damaarseblad, an —
analogad.
tviteratura 140 aso-niSnisagan Sem-
dgari istoriaa, romelic erTgvari nove-
laa, fiqSenia, ambavia. tviteraturis nimu-
106
poezia da minimalizmi

Sad xSirad mohyavT Tanamedrove Svedi av-


toris, goran greideris (Göran Greider dab.
1959), teqsti:

agvisto1 Augusti
da miuxedavad imisa,
rom cxela Och fast det är hett
mzeze i solen
xandaxan känns det ibland
vgrZnob som om jag
rom vecemi faller
es ki Semodgomiseulia handlöst mot hösten.

am leqsis originalur — Svedur enaze


18 sityva, 7 striqoni, 75 aso-niSania gamo-
tovebis gareSe, xolo gamotovebis CaT-
vliT — 86. ratom viTvliT sityvebsa da
aso-niSnebs? imitom, rom aCqarebul droSi,
roca Tanamedrove adamiani yoveli wuTis
dakargvas Zlier ganicdis, aRar rCeba War-
bsityvaobis dro. aseTi teqsti SeiZleba
TvalmouSoreblad waikiTxo naxevar wuT-
Si, an ufro naklebSi, da teqstiT miRebu-
li emocia didxans gaiazro.
minimalizmi igrZnoba yvelaferSi: ara-
nairi sasveni niSani, radgan erTma wertil-

1 Targmani Cemia, n. p.

107
nino popiaSvili

mac ki SeiZleba saTqmelis dasruleba eW-


qveS daayenos. swored aRniSnul konteq-
stSi yuradsaRebia Tanamedrove germaneli
poetisa da multimedia avtoris, gert ro-
bert griunertis (Gert Robert Grünert dab.
1959), leqsi, romelic Tavisuflad SegviZ-
lia minimalisturi poeziis Janrs mivakuT-
vnoT.
saxis gamometyveleba2 Gesichtsausdruck
qaRaldis yuTebis Beim Aufstapeln
dawyobisas Von Pappendeckeln
Cemi Zveli megobari Fragt mich
mekiTxeba Ein älterer Kollege
fiqrebSi Ob ich
xom ar Mit den Gedanken
gaverTe Woanders sei

gert robert griunertis am minimalis-


tur leqsSi 17 sityvaa, 102 aso-niSania ga-
motovebis gareSe, xolo gamotovebis CaT-
vliT — 113. g. griunerti ar aqveynebs Tavis
teqstebs socialur qselSi, igi ar aris da-
registrirebuli arc feisbuqze da arc
tviterze, Tumca Tanamedrove epoqis xasi-
aTi, stili, mimarTulebebi da ZiriTadi aq-
centebi misTvis sruliad gasagebia.

2
Targmani Cemia, n. p.

108
poezia da minimalizmi

epoqaluri tendenciebi da literatu-


ruli minimizacia gaiziara Tanamedrove
sparsulma leqsmac, romelsac TviTmyofa-
di da sruliad gansxvavebuli literatu-
ruli tradiciebi aqvs. aq sityvaTa simrav-
le, metrul-riTmuli harmonia leqsis
upirveles Rirsebad iTvleba. Tanamedrove
sparsulenovani minimebi swored interne-
tis saSualebiT xdeba popularuli da qar-
Tvel mkiTxvelsac SeuZlia misi gacnoba
Targmanebis meSveobiT.
vahid emrani3

***
yvelaze xangrZlivi ganSoreba
yovelTvis
mokle misalmebiT iwyeba.
ehsan farsa4

***
qviSis saaTiT
viTvli uSenobas.
erTi udabno ukve
Camoicala.
Sveicarieli poetis, klaus mercis
(Klaus Merz, dab. 1945), Semoqmedeba mraval-
jer aRiniSna sxvadasxva literaturuli

3
Targmna giorgi xulordavam.
4
Targmani misive.

109
nino popiaSvili

premiiT. 2016 wels mas gadaeca bavariis xe-


lovnebis akademiis prizi — rainer malkov-
skis premia. Jiuris gadawyvetilebaSi vkiT-
xulobT: „minimalisturi leqsiT man SeZlo
Tvalis erT daxamxamebaSi moeTavsebina
mTeli samyaro~. k. mercis teqstebi gamoir-
Ceva minimalisturi formebiT, mas uwode-
ben poeturi mozomilobis didostats.
klaus merci

strategia5

Spalerze Zilis
Rarebi, lancetis
foTlebi. Semdeg ki

axali mcdeloba
dRe siciliT
gavaZliero
an

ukana TaTebze mjdarma


gavataro Rame.
rogorc kurdRelma.

sloganebi, statusebi, mesijebi, mokle


frazebi — es Cveni komunikaciuri epoqis
yoveldRiurobis nawilia. sityvebis Sez-

5
Targmani Cemia, n. p.

110
poezia da minimalizmi

Ruduli raodenoba da azris mravalmxri-


vi, mravalferovani da xSir SemTxvevaSi —
mravalganzomilebiani gamoxatuleba Tana-
medrove azrovnebis, maT Soris, poeturi
metyvelebis erT-erTi mniSvnelovani siax-
lea.
cira barbaqaZe enobrivi eqsperimenti-
sas qarTuli enisaTvis Sesabamis lingvis-
tur da grafikul SesaZleblobebs iyenebs.
kompozitebis, sxvadasxva saxis afiqsebis:
TavsarTebisa da bolosarTebis, piris niS-
nebis, zmniswinebis, omonimebis gamoyene-
biT, aseve, asoebis mimatebiT, gamoklebiT,
CanacvlebiTa da msgavsi enobrivi manipu-
laciebiT c. barbaqaZe qmnis frazebisa da
azrebis orazrovnebas, rasac Tavisi kon-
ceptualuri daniSnuleba aqvs.
eseiSi „enobrivi TamaSebi da (g)enuri
inJineria~ c. barbaqaZe ase xsnis enobrivi
TamaSebis mniSvnelobas: „Tanamedrove pos-
tmodernis ena swored es aris — TamaSis
ena. Tu aqamde vicodiT enis sami ZiriTad
funqcia (urTierTgagebinebis, eqspresiu-
li da danawevrebis) axla SegviZlia kidev
erTi davumatoT: enas aqvs „TamaSis fun-
qcia~. ena xom Cveni „yofierebis saxlia~
(haidegeri), rac niSnavs, rom yvelaferi
unda gamoiTqvas, sxvagvarad is arc arse-
bobs. enas gamoTqmis dros dafaruli siR-
rmeebidan amoaqvs „ucnobi~ da amdidrebs

111
nino popiaSvili

„yofierebis saxls~. amitom werda merab ma-


mardaSvili: rom enas aviTarebs ara grama-
tikuli swormetyveleba, aramed am enaze
mxatvruli da samecniero gamoTqmao.
am dros Cadis swored ena Tavis siRrme-
Si, axali azri qmnis axal sityvebs, axal me-
taforebs, radgan enas uwevs „gamouTqme-
lis gamoTqma~. ena es aris — scena(ri). is
erTdroulad scenacaa da moicavs uamrav
enobriv scenarsac, mTavaria, saSualeba mi-
eces yvela scenars, scenaze gamovides~
cira barbaqaZe — ramdenime poeturi
krebulis avtori, ilias saxelmwifo uni-
versitetis profesori, filologiis mec-
nierebaTa doqtori, poeziisa da mecniere-
bis — iracionalurisa da racionaluris
dapirispirebaSi saintereso gamosavals
poulobs: Txzavs, „TamaSobs~ da „Zala-
dobs~ eniT da, aseve, qmnis Teoriul bazas
saavtoro blogebSi, — interpretacias, ax-
snas uZebnis Tanamedrove literaturul
tendenciebs samecniero Tu praqtikuli,
saauditorio Tu saklaso sivrceebisTvis.
c. barbaqaZis uaxles teqstebSi enobri-
vi TamaSebi sxvadasxva azris ganzogadebis,
urTierTgamomricxav sakiTxTa SeerTebisa
da sxva mravalze mravali interpretaciis
saSualebas iZleva. es frazebi Tavisi
orazrovnebiT mkiTxvelSi aRZravs azris,
ideisa da Sinaarsis ramdenime Sesa/SeuZ-

112
poezia da minimalizmi

leblobas, romlebic erT striqonSia Tav-


moyrili da ramdenime wakiTxvis aucileb-
lobas iTxovs. minimalisturi tendenciebi
da enobrivi ekonomia enobrivi manipulaci-
ebis daxmarebiT azris mravalplanianobas
ganapirobebs am teqstSi:

***
gaxseni kari,
gaxseni sarkmeli,
gaxseni guli (yavis WiqaSic),
gaxseni limonaTi,
gaxseni kafe, quCis kuTxeSi,
(g)axseni samyaro,
(g)axseni siyvaruli,
(g)axseni sityva,
(g)axseni dumili...
da mere...
roca yvelafers (g)axsni,
RmerTi axsene
da daexseni yvelafers....
yvelaferi (d)axsnaSia!

gaxsnis, daxsnisa da axsnis Sinaarsob-


rvad opoziciuri wyvilebi saerTo kon-
teqstiT erTiandeba sintaqsur wyvilebad:
Sdr: gaxseni samyaro — axseni samyaro; gax-

113
nino popiaSvili

seni siyvaruli — axseni siyvaruli, gaxseni


sityva — axseni sityva da sxv. aseve, roca
yvelafers gaxsni — roca yvelafers axsni,
yvelaferi daxsnaSia — yvelaferi axsnaSia.
aRniSnul wyvilebSi azris mravalmniSvne-
loba zmniswinis (ga, da, a) saSualebiT mi-
iRweva. rogorc cnobilia, qarTul enaSi
zmniswins SeuZlia sityvas (zmnas) ramde-
nadme Seucvalos mniSvneloba, zog Sem-
TxvevaSi ki, mogvces sruliad gansxvavebu-
li Sinaarsi. Sesabamisad, semantikuri wyvi-
lebi — yvelaferi daxsnaSia — yvelaferi
axsnaSia — TavisTavad gulisxmobs or Se-
saZleblobas: WeSmariteba TavisuflebaSia
da/an WeSmariteba TxrobaSia (axsnaSi, in-
terpretaciaSi, dafarulis gamJRavnebaSi).
minimalizmSi gamovlenili mravalmniS-
vnelovneba SenarCunebulia msoflioSi
yvelaze patara leqsSi, romelic ori asos,
laTinuri m-sa da n-s SeerTebiT aris miRe-
buli da dRemde ginesis rekordebis wig-
nSia Setanili, rogorc yvelaze patara
leqsi. misi avtoria Tanamedrove amerike-
li poeti, novelisti, monimalisturi poe-
ziis cnobili warmomadgeneli — aram saro-
iani (dab. 1943), amerikeli emigranti mwer-
lis, uiliam saroianis vaJi. a. saroianis am
114
poezia da minimalizmi

eqsperimentSic ki SenarCunebulia oraz-


rovneba, rac poeziis, literaturuli teq-
stis mTavari niSania. aq ar aris ori aso da,
imavdroulad, am gadabmul asoebSi, ro-
gorc mas moixsenieben, oTxfexa `m"-Si
ikiTxeba ramdenime interpretaciis SesaZ-
lebloba, rac am martiv eqsperiments poe-
turi qmnilebebis gverdiT dayenebis SesaZ-
leblobas aZlevs:

es eqsperimenti literaturaTmcodne
bob grumanma kalamburad Seafasa, romel-
Sic asaxulia TviTgamorkvevisa da TviTSe-
mecnebis procesi. mkvlevris azriT, teq-
sti miuTiTebs laTinuri anbanis formire-
bis magaliTze, rom m da n gayofis, urTi-
erTgaTavisuflebis procesSi imyofebian.
unda aRiniSnos isic, rom a. saroiansave
ekuTvnis msoflioSi yvelaze mokle poema:
`lighght".
minimalisturi leqsebi SeiZleba Seg-
vxvdes cnobil poetur xerxebSic. martin
mikelbergis (Martin Mikelberg) „dro~ oT-
xtaepiani akrostixia, romlis pirveli
asoebiT inglisur enaze kidurwerilobiT
ikiTxeba time:

115
nino popiaSvili

this
is
my
existence
leqsebi ormagi miwiT — ase daaxasiaTa
Tanamedrove germanelma poetma, liter-
turaTmcodnem da gamomcemelma, norbert
humeltma germaneli mwerlisa da minima-
listi poetis, rolf perSis (Rolf
Persch 1949-2015) poezia.

"die natur buneba7


stört aris Zlier
nicht nur"6 Tavneba

es samtaepovani minimalisturi leqsi


reduqciuli azrovnebis saukeTeso nimu-
Sia. ekonomiurad moxmarebul sityvebSi
saTqmeli maqsimalurad cxadia. r. perSis
Semoqmedeba xasiaTdeba mZafri TviTironi-
iT, civilizaciis kritikiT, programulo-
biT da yvelaferi es mis minimalistur
teqstebSia asaxuli.

6
sityvasityviT:
buneba
mxolod
xels ki ar gviSlis
7
Targmani Cemia, n. p.

116
poezia da minimalizmi

weris procesi yovelTvis aris dakavSi-


rebuli emociebTan. SemoqmedebiTi impul-
si xSirad ar kmara raime gasnsakuTrebu-
lis Sesaqmnelad. cira barbaqaZis oTxsit-
yvian, minimalistur teqstSi ritmi da riT-
ma SenarCunebulia, eqspresiuli datvir-
Tva miiRweva sityvaTa ganmeorebiT. am oT-
xsityvian teqstSi or-ori sityva meorde-
ba, xolo sityvaTa TamaSi saTqmelis or-
planianobas ganapirobebs:

***
were...
were...
(Sei)Sale...
(Sei)Sale...
Tu am teqstSi frCxilebs gavxsniT da
ise wavikiTxavT, am Sinaarssa da azramde
mivdivarT: were.../were.../SeiSale.../SeiSale
— imperativSi mocemuli zmnebi sakuTar
Tavs da/an sxvas mouwodebs, bolomde mih-
yves emociebs, grZnobebi bolomde gamoT-
qvas, SeiSalos, gadairios, gagiJdes, rom
kargad gamouvides. gameorebuli sityvebi
werisa da emociuri mdgomareobis zenitis
miRwevis survilsa da eqspresias gvagrZno-
117
nino popiaSvili

binebs.
leqsis frCxilebis gareSe wakiTxva: we-
re.../were.../Sale...Sale ase SegviZlia av-
xsnaT: avtori sakuTar Tavs da/an sxvas mo-
uwodebs, ubrZanebs, bevri imuSos, bevri
ivarjiSos sakuTar nawerebze, rom jer
srulyofamde Zlier Soria, jer unda in-
tensiurad weros da sakuTari nawerebi Sa-
los, waSalos, gaanadguros. jer im emoci-
ur kondinciamde ar misula, rom naweri-
dan raRac datovos.
teqstis aRqmis erT-erTi mTavari sa-
kiTxia misi vizualuri forma. aRniSnuli
gansakuTrebiT exeba swored minimalistur
Janrs. es zustad is aris, rac unda dainaxo,
rom marTebulad aRiqva: mTeli Tavisi
orazrovnebiTa da mravalmniSvnelovne-
biT. vizualur poeziasac Tavisi didi da
saintereso istoria aqvs. cnobilia giiom
apolineris, galaktion tabiZis naxati
leqsebi, aseve, vaxtang javaxaZis ocdaca-
meti naxati palindromi, paata nacvliSvi-
lis vizualuri leqsebis cikli „wiko-wiko
leqsebi~ da sxv. daxatuli, dabeWdili, si-
metriebSi Casmuli leqsebi damatebiT in-
formacias gvaZlevs avtoris warmosaxvis,

118
poezia da minimalizmi

ganwyobis, gzavnilis gasagebad, misaRebad


da gansamartavad. „naxati xSirad gamoxa-
tavs teqstis ideas, xSirad acilebulicaa,
gaaCnia, ra Canafiqri aqvs avtors. naxati
aris teqstis gagebis erTi aspeqti, SesaZ-
loa, Zalian martivad gamoxatuli, magram
mainc saintereso. gansakuTrebiT, rodesac
teqsti meqanikurad ki ar ewyoba raime gra-
fikaze (rac yvelas SeuZlia), aramed qmnis
masTan „dialogs~ da erTmaneTSi gadadis~
(c. barbaqaZe, kaligramebi, anu „me leqsebs
ar vwer — me leqsebs vxatav~). frangma avan-
gardistma, giiom apolinerma vizualur
poezias kaligramebi uwoda da es termini
dRemde aqtiurad gamoiyeneba. minimalis-
turi poeziisaTvis garegnuli ieri arsebi-
Tia, xolo sityvaTa TamaSis dros — umniS-
vnelovanesi.
leqsis gansxvavebuli interpretacie-
bis SesaZlebloba, sxvadasxva ganzomile-
bis gaazreba emsaxureba ara azris gabun-
dovanebas, aramed mravalmxrivobis dadge-
nas. swored am principiT, sruliad minima-
listuri, erTsityviani teqstebic ki Se-
saZloa gaxdes mravalmxrivi ganxilvis
obieqti. cira barbaqaZe eseSi: „rogor wavi-
kiTxoT erTi leqsi sam semiotikur enaze~

119
nino popiaSvili

wers: „leqsis wakiTxva ar niSnavs leqsis


kiTxvas… leqsis wakiTxva ar niSnavs mis
gagebas, leqsis gageba ar niSnavs mis Seg-
rZnebas… leqsi – saerTod ar „ikiTxeba~…
namdvili leqsi – es aris amouwuravi emo-
ciebis ganaxlebis wyaro… misi wakiTxva in-
dividualuria da yvela wakiTxva „swo-
ria~...
sabolood, poezia (leqsi) garkveuli
sixSire, garkveuli energiaa, da misi Secno-
ba niSnavs masTan rezonirebas, es rezonansi
ki SeiZleba gamoiwvios leqsis musikalobam,
vizualurobam, kinesTetikurma SegrZnebeb-
ma… an – TiToeulma, an – samivem~.
c. barbaqaZe yoveldRiurad qmnis da
avrcelebs frazebs, winadadebebs, striqo-
nebs, romlebsac umravles SemTxvevaSi di-
di gamoxmaureba, komentarebi, axsnis, in-
terpretaciebis mcdelobani da axali tvi-
tebis Seqmna mohyveba.
ena es aris — scena(ri).
***
gza si(yv)arulma dalia?
***
„sulis gareSe Sen xar (sx)euli~
***

120
poezia da minimalizmi

ufro metad (g)aviWra enaSi


***
kedels cercvi Sevay(v)are
***
me var (g)odebis kedeli
***
rad ginda yvelas siyvaruli,
roca (Rm)erTs uyvarxar?

minimalisturi teqsti aq gaigivebulia


ambavTan, biografiul an socialur, poli-
tikur, istoriul, stereotipul sakiT-
xTan, romlis formulirebiTac mkiTxve-
lisTvis Sexseneba, Tavidan gaazreba, axle-
buri wakiTxva xdeba SesaZlebeli. vfiqrob,
SemTxveviTi ar aris, rom am teqstebis er-
Ti nawili vizualizebulia maisurebze,
CanTebze, sxvadasxva abrisa Tu baneris sa-
xiT.
postmdernuli TamaSebi.
teqnologiuri saukunis ekonomiuro-
biT gamowveuli SekumSuli frazebi.
tradiciad qceuli lakoniuri frazis,
enis ekonomiurobis gagrZeleba.
metaforebis, konceptebis Camowera.
breing stormingi.

121
nino popiaSvili

enobrivi TamaSebi.
enobrivi eqsperimentebi.
„Zaladoba~ enaze, raTa avtorma aTqme-
vinos da enam gamoaTqmevinos gansxvavebu-
li, dRemde, am konkretul qmnadobamde, am
konkretul werilobiT Tu zepirmetyvel
aqtamde argamoTqmuli.
es da sxva maxasiaTeblebi SeiZleba ga-
moviyenoT msgavsi tipis teqstebis amosax-
snelad.
da mainc, ras gulisxmobs enobrivi „Za-
ladoba~? erTi mxriv, Zaladoba, rogorc
iZulebiTi aqti, negatiuri konotaciisa da
datvirTvis mqone, xolo, meore mxriv, enob-
rivi manipulacia, rac poeziasTan, litera-
turul teqstTan kavSirSi sruliad sxva,
pozitiur, saxelovnebo Sinaarss iZens. cira
barbaqaZes ase esmis enobrivi Zaladobis
koncepti: „poeziis  afTiaqma~  es  gavlena 
kargad Seamowma socialur qselSi… enobri-
vi TamaSi gaxda gadamdebi, saxaliso, sainte-
reso…  magaliTad,  statusebis  ageba  enob-
riv  TamaSebze.  gamoTqmis  lakoniurobis 
moTxovna am dros „aiZulebs~ enas, gaakeTos 
yvelaferi…  rac  SeiZleba  mcire  sityvebiT 
gadmosces meti informacia...
rodesac  vambobT,  rom ena – TamaSia, 

122
poezia da minimalizmi

amaSi  enis  zedapirulobas  da  garTobis 


funqcias ki ar moviazrebT, aramed sityve-
bis uflebas, davtovoT cnobierebaSi Tavi-
sufal  moZraobaSi,  raTa  maT  Tavad  moZeb-
non  erTmaneTi  azris  gamosaTqmelad,  mov-
xsnaT  barierebi,  gavaTavisufloT  ena  pi-
rovnebis  diqtatisgan,  rom  raRac  unda 
vTqva „maincdamainc ase~. ena „damalobanas~ 
TamaSia…  erTi  sityva  mudmivad  eZebs  meo-
res,  yvelaze  adekvaturi  gamoTqmisTvis, 
meore  ­­­  mesames  miizidavs  da  ase  Semdeg… 
ewyoba azri, nawildeba sityvebSi… es daba-
debaa,  azris  dabadeba…  gamodi,  daginaxe  ­­­ 
eubneba erTi sityva meores da isic morbis, 
rom  finiSTan  miaswros…  ase  mxolod  bav-
Svebi  TamaSoben:  enki,  benki,  siklisa…  enki, 
benki,  ba….  enac  erTgvari  „gaTvlaa~,  „ga-
moTvlaa~,  azris  konstruqciis  ageba-daS-
lis procesia…
enobrivi  TamaSebiT  xdeba  enis  dekon-
struqcia, rekonstruqcia, ormagi kodire-
ba… enis  okeaneSi Tavisuflad mcuravi se-
mantemebi  Tu  leqsemebi  Tavad  eZeben  er-
TmaneTs, iswrafvian erTmaneTisken da axal 
azrsac  gvamcnoben  xolme  sruliad  mou-
lodnelad~ (c. barbaqaZe, „enobrivi TamaSe-
bi da (g)enuri inJineria~). 
da sakuTar „statusebs~ Tu enobriv

123
nino popiaSvili

TamaSebs TviTonve ganmartavs.


kedels cercvi Sevay(v)are
c. barbaqaZisaTvis es fraza erTgvar
Sevsebas, ganmartebas, sqolios moiTxovs.
ase iqmneba teqsti, an teqstebi teqstisaT-
vis: „frazis  axali  mniSvneloba  ki  Rimils 
namdvilad  moggvriT,  radgan  erTi  bgeris 
„CaSenebam~  semantika  radikalurad  Secva-
la da negatiuri semantikis fraza uceb aq-
cia Zalian pozitiur mesijad. esec frazis 
(enis) dekonstruqcia da rekonstruqcia da 
ormagi  kodirebis  efeqtic.  rodesac  axal 
semantikasac  gaviazrebT,  sruliad  axali 
emociebi  gaCndeba  kedelTan  da  cercvTan 
dakavSirebiT~ (c. barbaqaZe, „enobrivi Ta-
maSebi da (g)enuri inJineria~).  
Semdegi fraza — me  var  (g)odebis  kede-
li — aseve iqceva ganmartebis, axali teq-
stis, interpretaciis sababad: „sayovelTa-
od aRiarebul frazebSi sapirispiro seman-
tikis  Setana  moulodnelobis  efeqtic 
aris  da  saxaliso  SemecnebiTi  procesic… 
eniT  gamoTqmul  azrs  isev  ena  upirispir-
deba da sityvebi gveubnebian, rom mTavaria, 
dainaxoT…  magram  imisaTvis,  rom  daina-
xoT,  aucilebelia  icodeT,  rom  is  arse-
bobs…. magaliTad, Tu ar iciT, ras niSnavs 

124
poezia da minimalizmi

„godebis  kedeli~  da  agreTve  „oda~,  maSin 


verc am frazis Zvel da axal mniSvnelobas 
gaigebT  da  es  fraza  TqvenTvis  saerTodac 
ar  iqneba  mniSvnelovani~ (c. barbaqaZe,
„enobrivi TamaSebi da (g)enuri inJineria~).
minimalisturi teqstebis mTavari maxa-
siaTeblebia lakoniurad warmodgenili
dakvirvebani, mokle da Sekvecili forma,
mdidari enobrivi TamaSebi, miniSnebebSi
gamoxatuli iumori. cira barbaqaZis mini-
malisturi teqstebi yoveldRiurad aso-
biT gamoxmaurebas iwvevs. mkiTxvelisaTvis
es frazebi mravalganzomilebian gzavni-
lebad iSleba. am, erTob ekleqtikur, fra-
zebad daSlil krebuls mozaikuri saxe
aqvs da igi erTi mTlianobacaa, romelsac
mkiTxveli waikiTxavs da amoikiTxavs, dai-
naxavs da igrZnobs, rom „(T)amaSi~ didi da
saintereso a(m)bebia.

125
grigol joxaZe

(en)is (eqspan)sia
anu
(ara)lingvistis Canawerebi

126
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

pirvelad iyo ... dro, roca yvela da


yvelaferi frangdeboda, anu siurrealis-
turi an simboluri xdeboda: mag., polone-
li vilhelm albert vladimir aleqsandr
apolinari vonJ-kostrovicki frang giiom
apolinerad gardaisaxa da Tavisi e.w. figu-
ruli poezia anu ,,kaligramebi“ tiloebi-
viT Camokida Cems romeliRac neknze. mag.,
leqsi, romlis verbaluri substancia Tu
drodadro inavleboda, vizualuri xati -
sityvebiT daxatuli veeba Slapa, cali Tva-
li, romelic orives gagulisxmebinebs,
cxvir-piri, ugrZesi yeli, romelic unda
SeigrZno, da sityvebi uadgiloa... - yovel-
Tvis myarad inarCunebda adgils Cems akaSa-
qronikaSi.
mas ,,amoicani Seni Tavi“ hqvia:
es momxiblavi viRac Sena xar
veeberTela Slapis qveS
Tvali
cxviri
piri
ai Seni saxis ovali
Seni saocari yeli
dabolos ai dausrulebeli gamosaxu-
leba Seni saTayvano ZuZu-mkerdisa
odnav qveviT Sens guls gaudis bagabu-
gi

127
grigol joxaZe

apolineri imdenad iyo axali, ramdena-


dac TamaSis fenomeni gaxldaT Zveli da
kulturamdeli. es ambivalenturoba Tu
disonansi kidev erTxel gagaxedebda war-
sulisken, gagaxsenebda Zv.w. me-3 s. berZen
poets - simios rodosels da mis leqss -
,,kvercxi“.

128
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

grafika ara mxolod amSvenebda


teqsts, aramed ggzavnida uxilav mniSvne-
lobaTaken, verbalur-vizualuri enis ro-
meliRac universaliaTaken... ase iqmneboda
axali saxeobrivi ritorika, roca azri
mxolod ki ar gamoiTqmis, gamoisaxeba ki-
dec. ris gaxseneba aRar SeeZlo am miTopoe-
tur simbolos: es kvercxidan samyaros Seq-
mnis kosmologiuri istoriac iyo, zevsis
Tavgadasavalic, roca gedad gardasaxul-
ma leda Seicno, man kvercxi Sva, kvercxidan
ki mSvenieri elene amoiCeka, aluzia kro-
noszec, roca mis mier ganayofierebuli
ori kvercxidan borotebis genia - tifoni
iSva...
romaelma poetebma, rogorc yovel-
Tvis, Tavi aRar aitkies: berZnuli memkvid-
reoba aiTvises, gardaqmnes, gaamravalfe-
rovnes, da gamoCnda axali vizualuri xa-
tebic, romlebsac leqss usadagebdnen (Tu
- piriqiT): palma, hidravlikuri orRani,
warmarTuli samsxverplo, salamuri, niCbi-
an-saWian-anZiani gemi da sxv.
Sua saukuneebis mkvidrma laTinma poe-
tebma, Tavis mxriv, romaelebs mibaZes,
oRond qristianobis saburvelSi gaxveva
ar daviwyebiaT: gaCnda jvris formis leq-
sebi, Teologiuri da mistikuri motivebi...

129
grigol joxaZe

rable, malarme ... - yvelaze gulwrfe-


lebi da gulianebi!
erTma Rvinisadmi aRvlenili oda boT-
lSi mimoRvara, meorem am samyaroze ref-
leqsia wignSi ise mimoabnia, rom Tu fran-
gulad ara, qarTulad mainc unda wamogey-
vira, rom nebismieri azri gagorebuli ka-
maTelia!

*
mere iyo brodskis dro, anu mravalTa-
gan erT umSvenieres wamTagani, roca dro
sivrcesTan erTad ar mTavrdeboda, da me-
gona, rom zustad ase da amas vfiqrobdi:
,,drois arsi sagnebis mxolod azriT wvdo-
maa, kacma rom Tqvas, sicocxlec mxolod
drois formaa!“
vtkbebodi leqsSi SeWrili maTematiku-
ri konstantebiTa Tu trigonometriuli
funqciebiT, da aRar maxsovda, rom (Ziri-
Tadad!) ganaTlebis ministrTa Tavmosawo-
neblad gaCenili es ,,uzustesi“ mecniere-
bani arc mesmoda da (Sesabamisad!) arc miy-
varda: ,,es aRTqma-kavSiri ars grose minusi
- mSvildad daWimuli der grose sinusi -
qvis yvela natexi rodia firuzi!“
Tumc yvelaze metad mainc afiqsebis
disonansuri SerwymiT miRebuli lingvis-

130
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

turi ekvilibristika mxiblavda: ,,arsaidan


- siyvaruliT - martoembris rametSi, Zvir-
faso Tu sayvarelo, sul erTia, vina xar...
salams giTvli, magram bnel da usasrulo
RameSi Seni saxe Cemma xsovnam veRar Semoi-
naxa...“
roca sayvarels Sordebi, marTlac
martoemberia, radgan drois Cveuli aTvla
wydeba, anda - piriqiT: dro mxolod maSin
arsebobs, rodesac (sanam) giyvars, Semdeg
ki brundeba qaosi: marti noembersa Tu oq-
tombers erwymis da, gind Tvrameti iyos,
gind - cxrameti, aRar gesmis, ra metia da ra
- naklebi...

*
dadga vitgenSteinis, anu enis axali fi-
losofiis dro. da Tu es gaprotestante-
buli iudeveli ymawvili - liudvig-iozef-
iohani - marTlac hitlerTan erTad swav-
lobda, rogorc zogierTi amtkicebs, io-
lad warmosadgenia, ratom sZulda ase Za-
lumad xelmocarul mxatvars ebraelebi!
omSi moxalised yofnisa da hospitalSi
muSaobis Sua vitgenSteini lamis Tavganwi-
ruli gahyviroda: ena konteqstebis, ,,enob-
rivi TamaSebis“ moZravi sistemaa; misTvis
niSadoblivia winaaRmdegobani, romelTac

131
grigol joxaZe

gamoyenebul sityva-TqmaTa gaurkveveli


mniSvneloba warmoqmnis; me mebrZoli var
da Tu am bundovanebas gavfantav, winaaR-
mdegobasac davZlevo. vitgenSteinis axali
filosofia ara imdenad Teoria, ramdena-
dac meTodTa da praqtikaTa krebuli ga-
modga, da es mas kidev ufro aTamamebda,
radgan swamda: swored ase unda gamoiyure-
bodes disciplina, romelic mudmivad iZu-
lebulia, fexi auwyos Tavis mudmivadve
cvalebad sagans - enas.
vin idavebs imaze, rom adamianis nebis-
mieri saqmianoba ukavSirdeba metyvelebasa
da sityvebis gamoyenebas?! magram Cven ise
SeveCvieT imas, rom laparakis unari gvaqvs,
es aRarc gvikvirs. Cveulebriv, verc vam-
CnevT xolme, rom Cveni azrebi da sityvebi
zemoqmedebs Cvenive cxovrebis wessa da xa-
risxze. azrovneba enisagan ganuyofelia.
metic: enis logika warmogvadgeninebs sam-
yaros logikas. swored amas Caswvda vit-
genSteini.
is amtkicebda, rom sityvebi mniSvnelo-
bas iZenen mxolod gamoyenebis procesSi,
TavisTavad ki umniSvneloni arian. mTava-
ria konteqsti, socialuri praqtika, rome-
lic garkveul wesebs emorCileba.
ara mgonia, am ,,eresma“ lingvistTa ise-

132
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

Ti risxva gamoiwvios, am debulebis meore


nawilis arsi dausxlteT: adamianis mTeli
saqmianoba mxolod TamaSia.
termin ,,enobriv TamaSsac“ amitom Cae-
Wida: surda, yuradReba miepyroT ara mxo-
lod enobriv TaviseburebaTaTvis, aramed
im qmedebebisTvisac, romlebsac isini uSu-
amavlod ukavSirdebian.
ena cocxali organizmia! - gaiZaxian
dRes, da ufro metad isini, vinc ucxosaviT
epyroba mSobliur enas. diax, ena cocxa-
lia, dinamikuri da mravalsaxa... swored
amis gamoxatulebaa enobrivi TamaSic, is
avlens enisa da qmedebis erTianobas adami-
anis cxovrebaSi. amitom, keTili inebeT, da
ga(mo)acocxleT, ga(n)adi(a)deT ena, Tu
gsurT, rom isic imavenairad mogeqceT!
enasTan moTamaSe ordinarulobas ga-
mijnuli meamboxecaa: is instinqturad
ujanydeba enobriv yofiTobas, azrebisa
Tu emociebis rutinul gamoxatvas... enob-
rivi TamaSisas xvdebi, ras grZnobda Rmer-
Ti, roca samyaros qmnida: usrulobis daZ-
levis vneba da talanti mis peSvebs meti Se-
moqmedebiTobiT avsebda da Tavis gasamxne-
veblad, kargia, kargiao, - CurCulebda...
(,,da ixila RmerTman, rameTu keTil“). ase
gagrZelda adamis Seqmnamde. Semdeg Tavisi

133
grigol joxaZe

SeqmniliT kreatori iSviaTad Tu darCeni-


la kmayofili!
*
axla cira barbaqaZis dro damdgara. is
ise Seupyria enobriv TamaSebs, ise skrupu-
lozurad icavs TamaSis wesebs, rom ara
imis netari Segneba, rom ,,yvelaferi (T)ama-
Sia“, albaT verc leqciebis wakiTxvas moas-
wrebda, verc leqsebisa da samecniero sta-
tiebis daweras, verc moxsenebaTa prezen-
tirebas, verc konferenciaTa mowyobas,
verc wignebisa da Jurnalebis gamocemas,
verc poeziiT studentebiT jer daavade-
bas da Semdgom - gankurnvas (poeziis abebi,
poeziis afTiaqi)... verc... verc... verc...
... verc am wigns SemogTavazebdaT, ro-
melSic ufro meti igulisxmeba, vidre we-
ria. iqneb swored es aris ,,enobrivi Tama-
Sis“ arsica da privilegiac - gaeqce siste-
mis Seqmnis (am SemTxvevaSi - konvenciuri
leqsis konvenciurad Txzvis) sacdurs, da
imdeni Tqva, ramdenic geTqmis, is Tqva, rac
geTqmis da ise Tqva, rogorc geTqmis?!
vinc ciras ,,uxsovari droidan“ ic-
nobs, ucilod SeniSnavda mis mZafr meta-
morfozas: is leqsebs adrec werda da ax-
lac wers; ubanaluresi mocemulobaa, rom
poeti sxvadasxvagvarad wers - amas bevri

134
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

ram ganapirobebs, da zedmet mtkicebas ar


movyvebi. magram ciras SemTxveva gamorCeu-
li mgonia: Tu misi adrindeli lirikuli
gmiri Tu alter ego kdemamosili aRmsare-
beli iyo (yvela aRmsarebels sdevs Slei-
fad kdema anu imis SiSi, rom rasac sCadis,
imisTvis dagmoben!), nabij-nabij vuWvret-
diT mis gardaqmnas yvela Rirebulebis ga-
damfasebel nicSeanelad, refleqsiis
mwyurval arsebad, romelic (uwinaresad!)
sakuTar Tavsa da cnobierebas CaRrmavebia
da mis xelmeore gaazrebas cdilobs. am
mtanjvel process zogi riT iiolebs, zogi
- riT: ciras yavarjeni siyvarulia, romel-
sac veRar gaimeoreb, radgan is yovelTvis
Tavidan unda daiwyo: ujrebSi Cawyobili
emociebi SlegsaviT amoyaro da maT axali
sicocxlis hegemonia mianiWo. es TamaSia,
magram rogorc kalkebis momxarebeli (sa-
xeli maTi legionia, rameTu mravalni ari-
an!) ityoda, ,,saqmec amaSia“ : cxovreba kar-
navalad miiCnio da ,,didmarxvamde“ Zlivs
dalagebuli samyaros kidev erTxel ayira-
veba ar dagenanos - marxva xom fizikuri aR-
sasrulis erTgvari simulaciaa!
,,samyaros ayiraveba“ eretikuli kiT-
xvebis dasmiT iwyeba, da Tu jordano bru-
nos dilema mzis garSemo samyaros brunva

135
grigol joxaZe

iyo, ciras altra ego (gamdedrebuli ,,me“)


imas SeueWvebia, TiTqos cercvi da kedeli
mxolod imisTvis gaCnda, erTi meores Sea-
yaro. iqneb adamianis misia swored isaa,
orive (yvela) obiqti gaasubieqto - cer-
cvsac ki Seayvaro kedeli (an - piriqiT)? an:
iqneb Rirdes imis gacnobiereba, rom siyva-
rulTan Sesaxvedrad namdvili xsnaa yvela
klitisa da boqlomis, xundisa Tu borki-
lis (ga)xsna, yvela kompleqsis (mo)xsna da
sakuTari mdgomareobis sityvebiT (a)xsna -
amas Sen nacvlad veravin izams, arc dauje-
reben. bolosdabolos, kaci ara xar? da Tu
kaci xar, ende am slogans: ,,(komuni)kacia -
mTavari siyvarulSi!“ da Tu kaci xar - fex-
ze wamodeqi da ganibzike erTianiviT, gaxdi
sulieri homo ereqtusi, raTa sawyisad aR-
giqvan da ara - STabeWdilebis gamaZliereb-
lad - nulianiviT (,,(yi)nuli xar, (yi)nuli...
me ki minda, (Rm)erTi iyo...“), ara(froba)s
yvela(froba) amjobine, raTa gigulisxmon
(cira ityoda: aRar gesmis gulis xmebi, Tu-
ki ar igulisxmebio, da camde marTalic iq-
neboda!)!
Tu mkiTxveli yvelafer amas avtoref-
leqsiad miiCnevs, unda davamSvido: namdvi-
lad asea, magram cira barbaqaZe rom ara,
amas da ase, albaT, ar vifiqrebdi. gulax-

136
(en)is (eqspan)sia anu (ara)lingvistis Canawerebi

dilobisa Tu gularxeinobis am avansma ma-


vani egeb ise gaamxnevos, arc am wignis (ga-
da)Sla da adre uryev WeSmaritebad miCne-
ul maqsimaTa gadaSla emZimos! wertili
yovelTvis wyvetilia, mZime ki gvavsebs
gag(rZel)ebisa da s(r)ulqmnis (s)asoebiT!

137
Sinaarsi

cira barbaqaZe, enobriviTamaSebi


da manipulaci(r)a........................... 3
cira barbaqaZe, enobrivi TamaSebi
da (g)enuri inJineria .................... 8
cira barbaqaZe, enobrivi
manipulaci(r)a ................................ 13
nino popiaSvili, poezia da
minimalizmi ..................................... 105
grigol joxaZe, (en)is (eqspan)sia
anu aralingvistis
Canawerebi.......................................... 126

gamomcemloba `universali~
Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 22 36 09, 8(99) 17 22 30
E-mail: universal@internet.ge

You might also like