Elijah Miguel R. Tolentino Gng.

Babylyn Felix
BSCE 1 – 6

Komunikasyon

Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas

P. Constantino, L. Garcia at J. Ramos
1. Mahigit sa 100 wika at 400 na dayalek ang matatagpuan sa Pilipinas. Ang mga pag-aaral na
ginagawa pa kaugnay ng wika ay nagpapakita ng pagkakatulad ng mga ito. Gayunman, sa kabila
ng mga pagkakahawig ng mga wika sa Pilipinas, malaki pa rin ang problema dahil sa kolonyal
na karanasan ng bansa kung saan ang isang banyagang wika ay nagpupumilit na magdomina sa
isang lipunang nadodominahan sa bilang ng mga hindi nagsasalita ng wikang ito.
2. Nahahati sa panahon ng (1) Kastila, (2) Amerikano, (3) Hapon, at (4) Republika hanggang sa
kasalukuyan
3. Panahon ng Kastila

 Ang pananakop sa pamamagitan ng paghihiwa-hiwalay at pagbubukod-bukod sa mga Pilipino

ay isinasakatuparan ng mga prayle sa pamamagitan ng pag-aaral nila ng mga wikang katutubo sa
halip na ituro ang wikang Kastila.
 Ang dahilan ng mga prayle (hindi pagtuturo ng wikang Kastila sa mga Indio):

a. gusto ng mga prayle na manatili sa kanila ang pamahalaan.

b. dahil lumalakas ang kilusang liberal sa Espanya, nasuri ng mga prayle na higit na
makabubuti para sa kanila kung hindi matututo ng wikang Kastila ang mga Pilipino at hindi
makapagpapahayag sa pamahalaan.
c. ang kaalaman sa wikang Kastila ay makahihikayat ng pag-aalsa sa panig ng mamamayan
sapagkat mauunawaan nila ang mga batas ng pamahalaan.
d. malakas ang paniniwala ng mga prayle sa kanilang sariling lahi, na sila’y superyor.

 Ang Unang Hakbang Tungo sa Pagtataguyod ng Wikang Katutubo

 - nagkaroon ng Kilusang Propaganda noong 1872 na siyang naging panimula ng pagkapukaw
pa ng iba upang maghimagsik. Sumilang ang Katipunan ni Bonifacio. Ginamit ang
wikangTagalog sa kanilang mga kautusan at pahayagan.
- ang unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino na ginawa noon at nang pagtibayin ang
Konstitusyon ng Biac-na-Bato noong 1899.
- sa pagkakatatag ng Unang Republika (Aguinaldo) nawala ang impluwensiya ni Mabini sa
pagpapatibay ng Tagalog bilang opisyal na wika sapagkat nasaad sa Konstitusyon na ang
paggamit ng wika ay opsyunal alinsunod sa batas. Masasabing ang dahilan nito’y ang
pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleyang Konstitusyunal. Pangkat ito nina Buencamino, at
gayundin nais ni Aguinaldong maakit ang mga di-Tagalog. Sa gayo’y naging biktima ng pulitika
ang wika.
4. Panahon ng Amerikano

 Ayon kay Senador Morgan ng Alabama, ang Pilipinas ay mahalaga bilang base militar at
komersyal ng Amerika sa silangan. Inaasahan din nilang mangangailangan sa Pilipinas ng mga
kagamitang mabibili sa kanilang bansa sapagkat mababago na ang sistema ng pamumuhay sa
kanilang ipakikilalang edukasyon.
 Sa pagkakatatag ng pamahalaang sibil ng Pilipinas, ipinahayag ni Presidente McKinley sa
Komisyon ng Pilipinas sa pamumuno ni Hukom W. Howard Taft na bigyan ng espesyal na
atensyon ang pagtuturo ng Ingles sa Pilipinas bagamat sinabi niyang “kailangang ipagkaloob ang
edukasyon sa wika ng mga tao”. Naniniwala ang mga mananakop na dapat ibigay ang libreng
edukasyon sa kanilang wika sapagkat wala raw karapat-dapat na wikang katutubo dahil “mga
barbaro” ang mga iyon.
 Hindi naging madali ang pagtuturo ng Ingles. Hindi maiwasan ang paggamit ng wikang
bernakular sa kanilang pagpapaliwanag sa mga bata. Noon 1900 ang Superintendente Heneral
ng mga Paaralan ay nagbigay ng rekomendasyon sa Kalihim ng gobernador Militar ng paggamit
ng bernakular bilang pantulong na wikang panturo. Pinagtibay naman ng Lupon ng Superyor na
Tagapayo ang resolusyon sa pagpapalimbag ng mga librong pamprimarya sa Ingles-Ilokano,
Ingles-Tagalog, Ingles-Bisaya at Ingles-Bikol.
 Noong 1906 pinagtibay ni Dr. David Barrows (direktor ng Kawanihan ng Pagtuturo) ang isang
kurso sa wikang Tagalog para sa mga gurong Amerikano at Pilipino sa Philippine Normal
School sa panahon ng bakasyon ng mga mag-aaral.
 Nagbago na naman ang pamamalakad nang ang nahalili bilang Direktor ay si Frank White dahil
sa pagreresayn ni Barrows. Ipinahayag ni White na Ingles lamang ang gagamiting wikang
panturo at ipinagbabawal ang bernakular.
 Ganito ang nakalagay sa Service Manual ng Kawanihan ng Edukasyon:

- Tanging Ingles ang dapat gamitin sa pag-aaral

- organisado at sentralisado ang sistema ng edukasyon (laging Amerikano ang direktor ng
Kawanihan)
- Sapilitan ang pagtuturo ng Ingles. Itinuro ang kasaysayan ng Amerika, ang literaturang
Ingles at Amerikano, ang mga ideyal at kaugaliang Ingles at Amerikano, istruktura ng gobyerno
at iba pa. Una pinasaulo ang Star Spangled Banner kaysa Land of the Morning.

 Ang naging resulta: ang pagwawalang-bahala ng mga nakapag-aral sa anumang bagay na

Pilipino at pagyakap at pagmamalaki sa anumang bagay na Amerikano.
 Mga Isinagawa ng Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo
 Ang padalus-dalos na desisyong Amerikano at ang kanilang pagsisikhay na mapalaganap ang
Ingles bilang wikang komon ay sinalungat at tinutulan ng mga Pilipino at maging mga
Amerikano. Ayon kay Davi Doherty “hindi mangyayaring maging wika ng buhay-tahanan at
lansangan ang wikang ito. Kaya iminungkahi niyang bumuo ng pambansang wika sa
pamamagitan ng pagsasama-sama ng pitong bernakular na wika.

1. Paghahanap ng mga titser na Amerikano lamang

1. Pagsasanay ng mga Pilipino na maaaring magturo ng Ingles

2. Pagbibigay ng malaking emphasis sa asignaturang Ingles
3. Pagbabawal ng paggamit ng bernakular sa loob ng paaralan
4. Pagsasalin ng mga teksbuk sa wikang ito
5. Paglalathala ng mga magasing lokal para magamit sa mga paaralan
6. Pag-alis at pagbabawal ng wikang Kastila sa paaralan
 7. * Hindi nag-iisa ang Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo sa popularisasyon at
pagtataguyod ng wikang Ingles bilang wikang komon ng Pilipinas. Sa likod nito’y laging
nakalaan ang lehislatura at ang iba’t ibang departamento at ahensya ng pamahalaan.
Ayon kay Kongresman Manuel Gallego “Upang matupad ang layunin ng pamahalaan, na
isulong ang patakarang Ingles, sa pamamagitan ng iba’t ibang probisyon, pinagtibay ito
ng Komisyon ng Pilipinas at Lehislatura ng Pilipinas bilang opisyal na wika ng
Departamento ng Katarungan ng pamahalaan mula sa Hukuman, sa Korte ng
Tagapamayapa, sa Kataas-taasang Hukuman, at sa mga Korte sa buong kapuluan.
8. * Hindi nag-iisa ang Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo sa popularisasyon at
pagtataguyod ng wikang Ingles bilang wikang komon ng Pilipinas. Sa likod nito’y laging
nakalaan ang lehislatura at ang iba’t ibang departamento at ahensya ng pamahalaan.
Ayon kay Kongresman Manuel Gallego “Upang matupad ang layunin ng pamahalaan, na
isulong ang patakarang Ingles, sa pamamagitan ng iba’t ibang probisyon, pinagtibay ito
ng Komisyon ng Pilipinas at Lehislatura ng Pilipinas bilang opisyal na wika ng
Departamento ng Katarungan ng pamahalaan mula sa Hukuman, sa Korte ng
Tagapamayapa, sa Kataas-taasang Hukuman, at sa mga Korte sa buong kapuluan.

5. Panahon ng Hapon

 24 Hulyo 1942, pinalabas ang Ordinasa Militar Blg. 13 na nagsasaad na ang Niponggo at
Tagalog ang siyang opisyal na wika, pinapayagan lamang ang paggamit ng Ingles bilang
pansamantalang wika.
 Nagkaroon ng Kapisanan ang Paglilingkod sa Bagong Pilpinas (KALIBAPI). Layunin nito ang
pagpapabuti ng edukasyon, pagpapalakas at pagpapaunlad ng pangkabuhayan sa Pilipinas sa
pamamatnubay ng Emperyong Hapones. Si Benigno Aquino Sr ang direktor nito. Pangunahing
proyekto nito ang pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa.

6. Panahon ng Republika Hanggang Kasalukuyan

 Ang Pilipino sa halip na gamitin agad ay pinagdudahan pa. Eksperimento muna ang paggamit ng
bernakular sa lalawigan ng Iloilo noong 1948 hanggang 1954 at muli noong 1967-68 sa Iloilo at
Rizal.
 Ang mga klase sa Tagalog ay naging labis na gramatikal at di nakaakit at nakahikayat sa mga
estudyante sa wikang pambansa.
 Sa Konstitusyon ng 1987, pinagtibay na ang Wikang Filipino bilang wikang pambansa. Ito’y
batay hindi lamang sa Tagalog kundi sa lahat ng wika sa Kastila at Ingles. Sa mas tiyak, ito ang
tinatawag ngayon na pambansang linggwa frangka na wikang ginagamit ng mga Pilipino sa
pakikipag-usap sa isa’t isa sa kabila ng kanilang iba’t ibang wikang sinasalita.
 Sa kabila ng pagbabago sa basehan ng wikang pambansa, hindi pa rin natatapos ang paggigiit pa
rin ng ilang sektor na Tagalog pa rin itong Filipino. Isa pa ring problema ng wikang pambansa na
di pa nalulutas ay ang pagpapagamit dito bilang midyum ng pagtuturo. Sa kasalukuyan, ang
inaadap ng gobyerno ay bilinggwal na Patakaran sa Edukasyon na pinagtibay noong 1973 at
ipinairal noong 1974 hanggang sa kasalukuyan.

Pagpaplanong Pangwika sa Pilipinas

Ang pagkuha ng isang asignatura o subject sa Language Planning ang magpapakilala sa isang
mag-aaral ng mga huwarang teorya at praktikal na pagkaunawa sa ilang bagay:

 Pagpasya pagpili ng wika

 Paglinang at pagpapaunlad ng wika
 Patakaran at pagbabalangkas ng wika
 Pagsasagawa ng wika
 Pagpapahalaga sa wika

Tradisyunal na Pilosopiya sa Wika: Ang Kakailanganin ng Konsepto ng Wika

KAHULUGAN NG WIKA
-Ang Wika sa simpleng pagpapaliwanag ay ang kalipunan ng mga salita na ginagamit ng isang
lipunan.Bawat lipunan sa daigdig ay may wikang ginagamit na tanging pekulyar sa isa't isa
maging ito ay nas anyong pasulat at pasalita.

KAHALAGAN NG WIKA
Sa sarili-gamit ang wika, nagagawa ng tao na mapaunlad ang kanyang sarili sa pamamagitan ng
pagtatamo ng mga kaalaman sa kanyang paligid.
Sa kapwa-sabi nga sa isang awit"walang sinuman ang nabubuhay ng para sa sarili
lamang".Bawat isa sa atin ay kinakailangan makipagkomyunikeyt upang mapatatag ang
relasyong-sosyal.
Sa lipunan-sa sandaliang mapagsama-sama ang mga karanasan ng mga tao, nagkakaroon ngayon
sila ng isang tiyak na lipunan na tunay na kakaiba.Nagagawa ng wika na pagbuklurin ang isang
lipunan.
KAPANGYARIHAN NG WIKA NA DAPAT NITONG TAGLAYIN
Ang wika ay maaring makapagdulot ng ibang kahulugan.
Ang wika ay humuhubog ng saloobin.
Ang wika ay nagdudulot ng Polarisasyon.
Ang kapangyarihan ng wika ay siya ring kapangyarihan ng kulturang nakapaloob dito.
GAMPANIN NG WIKA NA DAPAT NITONG GAWIN
-Ang Wika ay maraming kahalagahan at gampanin sa sangkatauhan.Narito ang mga sumusunod:
IMPORMATIB-ang wika ay impormatib kung nagagawa nitong makapaglahad ng impormasyon
tungo sa tagatanggap nito.
EKSPRESIB-ang gamit ng wika kung nagagawa nitong makapagpahayag ng saloobin o
makapagpabago ng emosyon.
DIREKTIB-nagiging direktib ang wika kung hayagan o di-hayagan nitong napakikilos ang isang
tao upang isagawa ang isang bagay.
PERPORMATIB-gamit ng wika na higit pa sa paslitang anyo ng komunikasyon. Ito ay
kinapapalooban din ng kilos bilang pansuporta sa isang pahayag.
PERSWEYSIB-gampanin ng wika na nagagawang makahikayat ng taotungo sa isang
paniniwala.

TUNGKULIN NG WIKA NA DAPAT NITONG ISAKATUPARAN

-Nagtataglay din ng tungkulin ang wika na tumutulong sa mga gumagamit nito sa pagbubuo ng
mga nais nilang gawin o naisin.Narito ang mga sumusunod:
INSTRUMENTAL-ngagawa ng wika na magsilbing instrumento sa mga tao upang maisagawa o
maisakatuparan ang anumang naisin.
REGULATORI-nagagawa ng wika na kontrolin ang mga pangyayari sa kanyang paligid.
REPRESENTASYONAL-ginagamit upng makipagkomyunikeyt, mkapagbahagi ng mga
pangyayari, makapagpahayag ng detalye.Gayundin makapagpadala at makatangagap ng mensahe
sa iba.
INTERAKSYONAL-ipinapaliwanag dito na nagagawa ng wika na mapanatili at mapatatag ang
relasyon ng tao sa kanyang kapwa.
PERSONAL-nagagamit din ng wika upang maipahayag ang personalidad ng isang indibidwal
ayon sa sarili niyang kaparaanan.
HEURISTIC-tumutulong upang makapagtamo ang tao ng iba't ibang kaalaman.
IMAHINATIBO-nagagawang mapalawak ang imahinasyon at gawing artistik ang isang tao.

Tradisyunal na Pilosopiya sa Wika: Pilosopiya ng Wikang Pambansa

Ang pilosopiya ng wika ay nakatuon sa apat na pangunahing mga suliranin: ang kalikasan ng
kahulugan, paggamit ng wika, kognisyon ng wika, at ang ugnayan na nasa pagitan ng wika at ng
katotohanan o realidad. Ngunit, para sa mga pilosopong kontinental, ang pilosopiya ng wika ay
tila hinaharap, hindi bilang isang nakahiwalay na paksa, subalit bilang isang bahagi ng lohika.
Una, ang mga pilosopo ng wika ay nag-uusisa sa kalikasan ng kahulugan, at naglalayong
maipaliwanag ang kahulugan ng pagkakaroon ng "kahulugan" ng isang bagay. Ang mga paksang
nag-uugat ay kinabibilangan ng kalikasan ng sinonimiya (pagiging magkasingkahulugan), ang
pinagmulan mismo ng kahulugan, at kung paano talagang malalaman ang anumang kahulugan.
Ang isa pang proyekto sa ilalim ng pamagat na ito ng natatanging pagtutuon ng mga pilosopong
analitiko ng wika ay ang pag-iimbistiga sa gawi kung paano binubuo o nabubuo ang mga
pangungusap upang maging isang makahulugang kabuuan magmula sa kahulugan ng mga bahagi
nito.
Pangalawa, nais nilang maunawaan kung ano ang ginagawa ng mga tagapagsalita at mga
takapakinig sa loob ng komunikasyon, at kung paano ito ginagamit sa pakikipagkapuwa. Ang
partikular na mga pagtutuon ay maaaring kabilangan ng mga paksang pagkatuto ng wika,
paglikha ng wika, at mga akto ng pananalita.
Pangatlo, nais nilang malaman kung paano umuugnay ang wika sa mga isipan ng kapwa
tagapagsalita at ng tagapagpaunawa. Isa sa pinagtutuonan ng pansin ay ang pamantayan ng
matagumpay na pagsasalinwika ng mga salita papunta sa iba pang mga salita.
Bilang panghuli, sinisiyasat nila ang kung paanong ang wika at ang kahulugan ay umuugnay sa
katotohanan at sa mundo. Ang mga pilosopo ay may gawi na maging mas hindi nagtutuon sa
kung ano mga pangungusap ang talagang tunay, at mas marami ang sa anong mga uri ng mga
kahulugan ang maaaring hindi tunay o mali. Ang isang pilosopo ng wika na
makapangkatotohanan ay maaaring mag-isip kung ang isang pangungusap na walang kahulugan
o walang saysay ay maaari bang maging makatotohanan o hindi, o kung ang mga pangungusap
ay maaari o hindi ba maaaring makapagpahayag ng mga mungkahi hinggil sa mga bagay na
hindi naman umiiral, sa halip na sa paraan ng paggamit sa mga pangungusap.

Tradisyunal na Pilosopiya sa Wika: Sikolohiya ng wika

Tinataglay o dinadala ng wikang Filipino ang sikolohiya ng mismong gumagamit nito, ang mga
Filipino. Sa kasalukuyan, kinikilala ang Sikolohiya bilang isang agham na nagsusuri sa pag-
uugali at kamalayan ng tao. Ito rin ang siyentipikong pag-aaral ng pag-iisip ng tao at fungsiyon
nito lalo na iyong nakakaapekto sa kilos; mental na katangian o aktitud ng isang tao o pangkat.
Kaugnay nito, batay na rin sa naibigay na depinisyon ng sikolohiya, ang Sikolohiya ng Wikang
Filipino ay ang pag-aaral sa karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino, ito ang Sikolohiyang
Pilipino.
Dahil sa walang sikolohiyang hindi bunga ng partikular na kultura, ang sikolohiyang nilinang sa
ibang bansa ay hindi ang sikolohiyang naangkop para sa iba pang bansa. Kung gayon, mayroong
sikolohiya ang mga Filipino na mamalas sa kultura at gayon din sa wika nito, ang Wikang
Filipino. Ang panimulang pagsusuri ni Enriquez sa Sikolohiyang Pilipino batay sa kultura at
wika ng mga Filipino ang siyang nagbunsod upang matukoy na ang sikolohiya ay tungkol sa
kamalayan (tumutukoy sa damdami’t kaalamang nararanasan), sa ulirat (pakiramdam), sa isip
(kaalaman at pagkaunawa), sa diwa (ugali, kilos o asal) at kaluluwa (daan upang pag-aralan ang
budhi ng tao). Kung kaya matutukoy na mayroon ngang sikolohiya ang Wikang Filipino
sapagkat mamalas ang mga elementong nabanggit ni Enriquez sa wikang ginagamit ng mga
Filipino, na nagpapakita ng kasaklawan nito.
Sapagkat lubhang pinapahalagahan ang interaksyon o pakikipagkapwa-tao sa pamumuhay o
sikolohiya ng mga Filipino, kinakailangan nila ang wika upang magsagawa ng komunikasyon,
maging ito ay berbal o di-berbal na pamamaraan. Mainam na ilahad ang ilang halimbawa na
magpapakita ng manipestasyon na mayroon ngang sariling sikolohiya ang wikang Filipino, na
masasabing Pinoy na Pinoy ang dating. Umpisahan natin sa berbal na komunikasyon, sa puntong
ito, isang katangian ng mga Filipino ang pagiging magalang, pagpapahalaga sa kapwa lalo na sa
mga nakakatanda. Makikita ito sa paggamit ng “po” at “opo” tulad ng Saan po ang lakad ninyo?,
Ano po ang kailangan ninyo?. Bata pa lamang ay tinuturuan na tayo ng ating mga magulang na
gumamit ng po at opo bilang pagbibigay galang sa mga nakakatanda. Isa ito sa mga katangian ng
ating wika na nagpapaiba mula sa iba pang bansa. Dahil mahalaga para sa mga Filipino ang
paggalang, mayroon ding tinatawag na pasintabi bilang pagpapaalam sa pagdaan sa lugar na pag-
aari ng iba upang hindi makaperwisyo ng kapwa at ng di masamain ang iyong pagdaan.
Nagsasabi tayo ng “Makikiraan lang ho.” upang igalang ang karapatang magmay-ari ng kapwa.
Usong-uso lalo na sa mga probinsya ang pagbigkas ng pasintabi kapag dumaraan sa nuno ng
punso. Ito ay ang paggalang o paniniwala na mayroong mga elemento sa kalikasan na
makapangyarihan kaysa tao. Maaaring nauugat ito sa pagiging animistikong paniniwala ng mga
katutubong Pilipino, pagsamba at pagpapahalaga sa kalikasan na itinuturing nilang diyos o
makapangyarihan.
Isa pang magandang patunay na may partikular na sikolohiya ang wikang Filipino na
mauunawaan lamang ng mga Filipino ay ang kawalan ng katumbas ng pagsasalin ng mga
terminong Filipino sa ibang wika tulad ng Ingles. Ang kawalan nito ng katumbas sa ibang wika
ay nangangahulugan na katangi-tangi ang salita o wikang iyon sa bansang pinagmulan nito at
dinadala nito ang kultura at sikolohiya ng lipunang pinagmulan nito. Halimbawa, sa Bulacan ay
mayroong Singkaban Festival na nagaganap taun-taon. Ang salitang Singkaban ay tumutukoy sa
arkong kawayan na inilalagay tuwing may kapistahang nagaganap. Sapagkat ito ay bahagi ng
tradisyon o ng sikolohiya ng mga Filipino, tanging ang mga Filipino lamang ang
makapagbibigay nito ng kahulugan. Ang salitang Singkaban ay walang katumbas sa ibang mga
wika sapagkat hindi ito bahagi o abot ng kanilang sikolohiya. Ang mga tradisyon at kaugaliang
Pilipino ang mga halimbawa kung saan mahirap matumbasan sa ibang wika ang mga terminong
ginagamit dito sapagkat ang sikolohiya ng mismong Filipino ay nakapaloob din sa wika nito.
Magandang halimbawa din ang konsepto ng rice sa Pilipinas, maraming katawagan ito sa atin
tulad ng palay, bigas, kanin, tutong, samantalang sa Amerika ang tawag lamang nila dito ay rice.
Sapagkat pangunahing pagkain ng mga Filipino ang bigas, marami silang katawagan dito.
Sa kabuuan, batay sa mga ibinigay na halimbawa, masasabi na mayroon talagang partikular na
sikolohiya ang wikang Filipino. Kahit na mangibang bansa pa ang isang Filipino at makatagpo
ng kapwa niya Filipino doon ay natitiyak ko na magkakaroon sila ng ugnayan at
magkakaunawaan sila sapagkat tinataglay ng wikang Filipino ang sikolohiya ng mga Filipino na
tanging Filipino lamang ang makauunawa. Ang partikular na sikolohiya ng wikang Filipino ay
yaong wika na nagpapahalaga sa pakikipagkapwa-tao, may katangiang malikhain, may
pagpapahalaga sa damdamin ng kapwa at pagpapahalaga maging sa kalikasan. Nakapaloob din
sa wika ang kultura at tradisyon ng mga Filipino na siyang nagdadala ng partikular na sikolohiya
ng mga Filipino na mamamalas sa wikang Filipino.