ΑΕΦ 142 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ι (ποίηση)-ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΥ ΥΜΝΟΙ

Αρχές συγγραφής επιστημονικής εργασίας

Βασισμένο στο:

Umberto Eco
Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία
Εκδ. Νήσος 1994

Ι. Η επιλογή του θέματος

Μονογραφική ή πανοραμική εργασία; Καλύτερα εξειδικευμένο θέμα με γνώση
του γενικότερου υπόβαθρου παρά μορφή εγχειριδίου ή εγκυκλοπαίδειας.

Βασική η γλωσσομάθεια, γιατί:

α) διαβάζουμε πάντοτε το κείμενο αναφοράς από το πρωτότυπο
β) λαμβάνουμε υπόψη τη γλώσσα στην οποία έχει γραφεί το μεγαλύτερο μέρος
της δευτερεύουσας βιβλιογραφίας
γ) οφείλουμε να έχουμε εποπτεία σε δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες
(αξιολογικά αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, γαλλικά, ισπανικά). Για σλαβικές ή
άλλες γλώσσες στηριζόμαστε σε περιλήψεις (λ.χ. από το Annee Philologique).

Απαραίτητη η γνώση Η/Υ και η χρήση διαδικτύου (εργασία με βάσεις δεδομένων,

TLG κλπ.).

Κριτήρια επιστημονικότητας:
α) αναγνωρισιμότητα του αντικειμένου από τον γράφοντα και την επιστημονική
κοινότητα (ορισμός, υπόσταση του αντικειμένου, προβλήματα γύρω από αυτό
κλπ.).
β) η έρευνα αναφέρει σχετικά με το αντικείμενο νέες ιδέες ή βλέπει από
διαφορετικό πρίσμα πράγματα που έχουν λεχθεί ήδη.
γ) η έρευνα πρέπει να προσφέρει κάτι χρήσιμο στην επιστημονική κοινότητα.
δ) η έρευνα προσφέρει τα στοιχεία επαλήθευσης και διάψευσης των υποθέσεων
που παρουσιάζει.

ΙΙ. Η αναζήτηση του υλικού

Οι πηγές
α) Κύριες πηγές (κυρίως κείμενα αναφοράς)
β) Δευτερεύουσες πηγές (κυρίως κριτική βιβλιογραφία).

Σε ό,τι αφορά τις κύριες πηγές δεν αναπαράγουμε οποιαδήποτε έκδοση,

μετάφραση, ανθολογία κλπ. αλλά βασιζόμαστε στην καλύτερη κριτική έκδοση
και την αναφέρουμε.
Σε ό,τι αφορά τις δευτερεύουσες πηγές φροντίζουμε να έχουμε πάντα αυτοψία
για οτιδήποτε αναφέρεται (δεν παραθέτουμε βιβλιογραφία από δεύτερο χέρι ή
από περίληψη).

Η κατάρτιση της βιβλιογραφίας εκκίνησης γίνεται με βάση:

α) την εργασία στη βιβλιοθήκη (αναζήτηση θεματική ή κατά συγγραφέα ή κατά
έργο, αναζήτηση μέσω των ψηφιακών καταλόγων της βιβλιοθήκης)
β) τις θεματικές αναζητήσεις σε βιβλία αναφοράς (με βάση λέξεις-κλειδιά για το
θέμα μας)
γ) τα ειδικά βιβλιογραφικά ρεπερτόρια (βασικό εργαλείο το Annee Philologique)
δ) αναζητήσεις μέσω του διαδικτύου (ιστοσελίδες βιβλιοθηκών, έτοιμες
βιβλιογραφίες στο διαδίκτυο)

ΙΙΙ. Πλάνο εργασίας και αποδελτίωση

Καταστρώνοντας το πλάνο εργασίας, γράφουμε πρώτα:

α) τον τίτλο (σε μια επιγραμματική αλλά περιεκτική διατύπωση το ακριβώς
προσδιορισμένο θέμα)
β) την εισαγωγή (μία περίληψη της υπόθεσης εργασίας, της προηγούμενης
βιβλιογραφίας για το θέμα μας, της διάρθρωσης, των συμπερασμάτων στα
οποία προσδοκούμε να καταλήξουμε, της χρησιμοποιούμενης ορολογίας και της
μεθόδου)
γ) τον πίνακα περιεχομένων (δίνουμε ιεραρχικά και σε λογική σειρά τους τίτλους
των θεμάτων που θα μας απασχολήσουν και χωρίζουμε σε ενότητες, κεφάλαια
και υποκεφάλαια)

Καθώς σχεδιάζουμε, διαβάζουμε ή ερευνούμε στη βιβλιοθήκη καταρτίζουμε

δελτία (διαδικασία αποδελτίωσης). Τα δελτία αντιστοιχίζονται κωδικοποιημένα
(μέσω αρχικών) με κάθε υποκεφάλαιο του πίνακα περιεχομένων.

Τα είδη των δελτίων:

α) δελτία ανάγνωσης
β) θεματικά δελτία
γ) δελτία παραθεμάτων
δ) δελτία εργασίας
ε) δελτία συσχέτισης ιδεών
στ) δελτία υποδείξεων
ζ) βιβλιογραφικά δελτία

Για τις κύριες πηγές χρησιμοποιούμε υπογράμμιση, χρώματα ή αρχικά συνήθως

απευθείας στη χρησιμοποιούμενη έκδοση.
Στα δελτία ανάγνωσης σημειώνουμε τα αναλυτικά βιβλιογραφικά στοιχεία, μια
εκτενή περίληψη, χρήσιμα παραθέματα και προσωπικές παρατηρήσεις μέσα σε
αγκύλες. Στο επάνω μέρος δεν ξεχνάμε τα αρχικά συσχετισμού με τον πίνακα
κεφαλαίων.
IV. Η συγγραφή

Μερικοί γενικοί κανόνες:

1) Δίνονται οι ορισμοί όλων των χρησιμοποιούμενων όρων.
2) Δίνονται βασικά εργοβιογραφικά στοιχεία για τους συγγραφείς ή τα πρόσωπα
που μνημονεύονται.
3) Προσοχή κατά τη γραφή: μικρές προτάσεις, σαφείς αιτιακές σχέσεις μεταξύ
τους, επανάληψη των υποκειμένων, τήρηση παραγραφοποίησης.
4) Αποφεύγουμε τη μεταφορική γλώσσα, τις ειρωνείες, τα υπονοούμενα, τα
αποσιωπητικά.

Τα παραθέματα (από τις κύριες ή τις δευτερεύουσες πηγές):

α) παραθέτουμε όσα κείμενα από τις κύριες πηγές αποτελούν ευθέως
αντικείμενο ερμηνευτικής ανάλυσης
β) παραθέτουμε από την κριτική βιβλιογραφία για να επικυρώσουμε τους
ισχυρισμούς μας
γ) τα παραθέματα πρέπει να είναι άμεσα αναγνωρίσιμα (σε υποσημείωση ή σε
παρένθεση να αναφέρεται με όνομα έργου και παραπομπής, ή συγγραφέα,
χρονολογίας και παραπομπής)
δ) οι κύριες πηγές παρατίθενται με βάση την έκδοση αναφοράς
ε) τα παραθέματα ενός συγγραφέα πρέπει να είναι στο πρωτότυπο, μπορεί όμως
να ακολουθεί μετάφραση με σημείωση του ονόματος του μεταφραστή
στ) η παραπομπή σε έργο και σε συγγραφέα πρέπει να είναι σαφής
ζ) τα σύντομα παραθέματα των 2-3 αράδων εντάσσονται στην παράγραφο του
κειμένου, ενώ για τα μεγαλύτερα παραθέματα αφιερώνουμε μια ξεχωριστή
παράγραφο σε εσοχή
η) μεταγράφουμε το παράθεμα ακριβώς· ό,τι παραλείπεται υποδηλώνεται με
αποσιωπητικά· σημειώνουμε ξεκάθαρα εάν παρεμβάλουμε δικά μας σχόλια ή
υπογραμμίσεις

Οι υποσημειώσεις:
α) δείχνουν την προέλευση των παραθεμάτων
β) προσθέτουν ενισχυτικές βιβλιογραφικές ενδείξεις για ένα θέμα του κειμένου
γ) χρησιμεύουν για εσωτερικές και εξωτερικές παραπομπές
δ) προσθέτουν ενισχυτικά παραθέματα
ε) διευρύνουν όσα υποστηρίζονται στο κυρίως κείμενο
στ) διορθώνουν όσα λέγονται στο κείμενο (π.χ. εκφράζουν κριτική, ενστάσεις,
άλλες απόψεις)
ζ) δίνουν ανάλογα τη μετάφραση ή το πρωτότυπο ενός παραθέματος που
βρίσκεται στο κείμενο
η) παραπέμπουν στον συγγραφέα που μας υπέβαλε ένας συγγραφέας ή ένα
βιβλίο