Ahmet Refik - Anadoluda Türk Aşiretleri 966-1200 Tek Sayfa

TÜRKİYAT ENSTİTÜSÜNÜN ŞİMDİYE KADAR ÇIKAN ESERLERİ
l) Türkiyat Mecmuası cilt I Köprülüzade M. Fuat 1925 350 S. 140 k.

2) Türkiyat Mecmuası cilt II Köprülüzade M. Fuat 1928 639 S. 250 k.
3) Orta Asya Şürk Tarihi W. Barthold 1927 222 S. 120 k.
4) Osmanlı İmpartorluğunun
Kurulşu H. A. Glbbons 1928 281 S. 150 k.
5) Uluğ Bey ve Zamanı \V. Barthold 1930 165 S. 150 k.
6) Milli Edebiyat cereyanının
ilk mübeşşirleri ve Divan-ı-
türk-i-Basit Köprülüzade M. Fuat 1928 70+83S. 100 k.
7) Maniler Kilisli Rıfat 1928 270 S. 121 k.
S) Gevheri Köprülüzade M. Fuat 1929 99 S. 75 k.
9) Erzurumlu Emrah Köprülüzade M. Fuat 1929 38 S. 30 k.
10.) Pir Sultan Abdal Köprülüzade M. Fuat 1929 75 S. 60 k.
11) On Altıncı Asır Sonuna kadar
Türk Saz şairleri Köprülüzade M. Fuat 1930 70 S. 60 k.
12) Kavıkçı Kul Mustafa ve Genç
Osman hikâyesi Köprülüzade M. Fuat 1930 75 S. 60 k.
13) Bektaşilik Tetkikleri F. V. Hasluck 1928 141 8. 100 k.
14) Müellifi meçhul 1928 94 S. 100 k.
15) fjj j tfallJUl Cr 1928 541+75S. 400 k.
16) lnfluences du Chamanisme
Turco - Mongol sur les Or-
dres mystiques musulmans Köprülüzade M, Fuat 1929 29 S.
17) Orta Asyada Arap Fütuhatı H. A. R. Gibb 1930 86 S. 60 k.
18) Venedik membalarma nazaran
Şark meselesi Köprülüzade A. Cemal 1930 S. 135 k.
19) Anadolu'da türk aşiretleri Ahmet Refik 1930 260 S. 200 k.
BASILMAKTA OLANLAR
I) Türkiyat Mecmuası
D) ,\ Caleroğlu Ahmet bey tarafından
İÜ) Osmanh devrinde Türkiye madenleri Ahmet Refik
IV) Melâmiler ve edebiyatları Abdulbakı
V) Anadolu'da dini hareketler Ahmet Refik
VI) Hukuk ve İktisat tarihi mecmuası
Fiati 200 Kuruş

AHMET REFİK
ANADOLU’DA
TÜRK AŞİRETLERİ
(966 - 1200)
Anadolu'da yaşayan lürk aşiretleri hakkında Divanı Hümayun m ühm im e

defterlerinde mukayyet hükümleri havidir.
1930
İSTANBUL
DEVLET MATBAASI
ANADOLU’DA
TÜRK AŞİRETLER
(966 - 1200)
AHMET REFİK
ANADOLU’DA
TÜRK AŞİRETLERİ
(966 - 1200)
Anadolu'da yaşayan türk aşiretleri h a k k in i a Divanı H üm ayun miihmime

defterlerinde mukayyet hükümleri haindir.
1930
İSTANBUL
DEVLET MATBAASI
MUKADDİME
Anadolu’da yaşayan Türk aşiretleri hakkında tertib olunan bu

kitab, Divanı hümayun mühimme defterlerinde mukayyet gayri
matbu hükümleri havidir. Bu hükümlerde bütün aşiretler hakkın
da malûmat yoktur; çünki her hüküm, ancak bu aşiretler her
hangi bir vazifeye rae’mur oldukları veya aşiretler arasında yay
lak ve kışlak yüzünden bir münazea vukua geldiği ve her hangi
bir aşiret diğerinin tecavüzüne ma’ruz kaldığı ve yahut iskân
olunan aşiretler iskân mahallerinden kaçıp Anadolu’nun ötesinde
berisinde şekavetle meşgul oldukları zaman bu hallerin önünü
almak için yazılmıştır.
Türk aşiretlerinin çoğu Anad ^lu'da, bir kısmı da Rumeli’ndedir.
Has, ziamet ve Umarlarda yaşayan bütün reaya hakkında olduğu
gibi, bu aşiretleri de nizam ve inzibat altına almak, imparatorlu
ğun müdafaası için onların da kudret ve kuvvetlerinden istifade
etmek için kanunlar ve nizamlar vaz’edilmiştir. Gerek Fatih’in ve
gerek Kanuni sultan Süleyman’ın Kanunnamelerinde [1] bu Türk
aşiretleri hakkında bir çok maddeler mevcuttur.
Fatih’in Kanunnamesinde (893) yürük tabir olunan Türkmenle-
rin teşkilât ve vazifeleri hakkında şu madde vardır:
Y jl ı/'Jİ kS j . 'S ' Cj j * (• ûyU
I o J Û la l; o JCa JLs » JC . L o A l; I o A İİS o j _yL>- _}AJL$”~
-t. I « jj'j
[2] -Olİ. v
Kanunname’nin bu maddesi, Kanunî sultan Süleyman zamanın
da daha ziyade tafsil edilmiş, ve Rumeli'de ve Anadolu’da yaşayan
Türkemenlerin mensup oldukları teşkilâta ayrıca fasıllar ve mad
deler ilâve olunmuştur.
[1] Kanunnamei âli Osman üÇ*- JT UU-V'», s 10, 19, 20, 40, 60-63.
[2] Mitteilungeıı zur Osmanischen Geschihte, Band I, 1921, Hef I, s 28.
VI Mukaddime
Rumeli'nde bulunan Türkmenler iki sınıfa ayrılmıştı: Yürükler,

Müşeli imler. Fakat bu teşkilâta 1'oynaklar, Doğancılar, Tatarlar,
Canbazlar ve Çingâneler de ilâve edilmişti [1].
Rumeli'de giirük merkezleri: Vize, Yanbolu, Tekîurdağı, Ofce-
bolu, Selânik, Kocacık, Naldöken;
Müsellim merkezleri: Kızılca, Çirmen ve Vize kasabalarıydı.
Yürükler, kanun nazarında, askerdi [2]. Koçı Bey diyor ki:
“Ve Rum İli evaletlerinde
t* *virmi bin defterlü akıncı ve kırk bin
yürükân ve müselliman var idi Ve yürükân ve müselliman taife
sinden seferi hümayun vaki oldukça nöbetle beş altı bin nefer
âdem tayin olunub mühimmatı seferiyyelerin gitmeyenleri görür
lerdi Ve taifei mezbureye yürük beğleri başubug olub ol taifeyi
sefere sürerlerdi» [3]
Yürüklerin otuz neferi bir ocak itibar olunurdu. Her ocaktan
beş neferi, nöbetti olmak üzre, eşkinci, ve yirmi beş neferi de
yamak olurdu. Nöbetli eşkinci olanlar, yamaklarından, avarızı di-
vaniyye mukabili, ellişer akça alıp sefere giderlerdi [4]. Bu sebep
ten yamaklara Ellici ^ de tâbir olunurdu.
Yürüklerin seferdeki vazifeleri top çekmek, Bosna’daki Ka-
mengırad, Benalûka ve Rudnik madenlerinde top yuvarlağı dök
mek, kale duvarları yapmak, kale muhafızlığında bulunmak, do
nanmada çalışmak, kereste taşımak, cami ve saire gibi mirî bina
ların inşasında amele hizmetini görmekti. Bu vazifeleri ifa etme
leri için çeri başıları ve “altı aylık zadü zevadeleri ile,, gelmeleri
için subaşı larma ve yürüklerin bulundukları yerlerin kadılarına
Divan'dan şiddetli hükümler yazılırdı. Şayet, o sene yürüklerin,
o zamanın tabirile, sefere eşmelerinden vaz geçilirse, her ocaktan
altı yüz akça alınırdı. Sefere gelmiyenler ceza görürlerdi. Kanun-
name’de deniliyor k i: «Yürük taifesi göçer halkdir. Mukarrer yer
leri ve sancakda sancak beğlerine ihtisasları olmıyub ağalan su
başıdır Şöyle ki galiz günah sadır olup siyasete müstahak olsalar
kadılar hüküm idüb hüccet virdikden sonra siyaseti su başıları-
nındır,,
Yürükler bir yerde üç günden fazla oturamazlardı; binaenaleyh
kimseye raiyyet değillerdi. Hangi kariyyeye yazılırlarsa, raiyyet
resmini o kariyyenin sipahisine verirlerdi. Bir yürük sipahiden
[11 Kanunnamci âli Osman, s 43, 46, 48.
[2] Yürük ve tatar ve voynuk dahi askeridir.* Kanunname, s 40.
[3] Koçı Bey risalesi ,s 6.
[4] Ayni Ali Elendi risalesi ^ & s 42.
Mukaddime VII
yer tutup ziraat etse, öşür ve salârlıkla beraber on iki akça bo
yunduruk resmi verirdi. Sancak beğinin ve timar sahibinin yerinde
kendi baltalarile yer açacak olurlarsa, o yerler için tam çiftten
on iki, yarım çiftten altı akça çift resmi vermeleri kanundu. Fakat
reaya yerlerinde ziraat edecek olurlarsa çift resmi ile öşürü,
reaya gibi verirlerdi. Bundan başka yürüklerden iki koyuna bir
akça ağnam resmi, âlâ sürüden yirmi ve evsattan on beş ve ed-
nadan on akça otlak resmi, her ağıldan ikişer akça ağıl resmi
alınırdı. Nöbetle sefere eşenlerden o sene ağnam resmi alınmazdı.
Resimler sancak beğine verilirdi, ve koyun kırkımında alınırdı.
Sultan Süleyman zemanında, eylülde alınmak kanun olmuştur.
Yürükler konar göçerlikten vaz geçerler, ve davarlarını dağı-
darak ziraat ve hirasetle meşgul olurlarsa, artık yürüklükten
çıkarlar, raiyyet olurlardı. Tahrir zamanı, on yıldan ziyade hangi
kariyyede sakin oldukları yazılmışsa, raiyyet resmini o kariyye-
nin sipahisine verirlerdi.
Yürüklerin Divan’a tâbi oldukları yoktu. Bir çok zamanlar
sefere gelmeleri, veya maden hizmetinde bulunmaları için müker
rer hükümler yazıldığı halde asla icabet etmezlerdi. Etseler bile
ya geç kalırlar, ve ya nizamından eksik mevcutla gelirlerdi. Bin
tarihinden sonra yürüklerin nizamı büsbütün bozuldu. “Yürükân
ve müselliman taifesi mukataaya bağlandı,, “Taifei mezbureden
bir ferd sefere gitmeyüb anların hidmetlerin mecud olan erbabı
timar kulları edâ ider oldılar,, [1]
Miisellimlere gelince, bunlar her ocakta üçer dörder kişi ol
mak üzre, birbirine yamak yazılırlardı. Yamak yazılanların hiz
mete yarayan oğullan ve kardeşleri de kendilerile beraber yazı
lırlar, ve nöbetle hizmet ederledi. Bir yamak, ihtiyarlar ve her
hanği bir ma’zeretle sefere gitmezse oğlunu gönderir, o da yoksa
hidmete gidene harçlık verirdi. Sefere giden bir yamak, gitmi-
yenlerin zenginlerinden 50:60, orta hallilerinden 60:40, fukarasın
dan da 10:20 akça harçlıkla beraber öşür resmini de alırdı.
Her ocakta müsellimlerin, kanunen, birer çiftlik yerleri vardı. Bu
çiftlikten kimseye öşür ve rüsum verilmez, ve çiftlikleri de ne
satılır, ne de tapoya verilebilirdi.
Müsellimlerin vazifesi top çekmek, yol ayırtlamak, zahire taşı-
mak, Bilecik madeninde top yuvarlağı hizmetinde bulunmaktı. 1da-
[1] Koçı Bey risalesi, s 13.
VIII Mukaddime
releri sancak beğine aitti. Yürüklerde olduğu gibi, bunların da

çeribaşıları vardı.
Anadolu’da müsellira teşkilâtile beraber yaya, piyadegân teş
kilâtı da vardı. Nizamları, müsellimlerinkinin ayni idi [1]. Sefere
geç gelen yayaların sakalını keserlerdi [2].
Anadolu’daki yayalarla müsellimlerin sefer eşen nöbetlisi 8900
neferdi, yamaklarile beraber 26,500 kişiye baliğ olurdu. “Şimdiki
halde yaya ve müsellim taifesi ref’olunub cümlesi reaya kayıd
olunmuşdur ve çiftliklerinde ziamet ve timar bağlanub hâlâ zuamâ
ve erbabı timarı kapudan paşa ile derya seferine me’murlardır,, [3].
Fakat, zaman geçtikçe Yürüklerin nizamları bozuldu. Nihayet,
Rumeli’deki yürüklere daha parlak bir unvan verildi: Evlâdı Fa
tihan. Hattâ bunlar, kendilerine bir cemile olmak üzre: “Fisebi-
lillâh gazâ ve cihad niyyetile kabail ve aşiretlerde Anadolı’dan
Rum İli yakasına geçüb dini mübin uğrunda hidmetde bulunan
Evlâdı Fatihan,, diye tasvir olundu. "Vilâyeti Anadoli da vaki ta-
vayifi askerden bazı eyaletin zuamâ ve erbabı timan seferler ol
madıkları senelerde mutasarrıf oldukları ziamet ve timarlarınm
yazıları ve bazılarının hasılının nısfı ve bazılarının dahi hasılları
miriyçün tahsil ve teslimi hazine oluna gelmekle vilâyeti Rum
İli’nde dahi bin yüz iki senesinden beru tahrir ve sebti defter olu
nan Evlâdı Fatihan bazı kasabat ve kurada sefer eşmek şartile
maktuan eşkinci kayıd olunanların ve bazı yerlerde dahi aynen
piyade tabir olunan her altı neferinden bir nefer eşkincileri seferi
hümayunum vaki oldukça ihraç ve edâyi hidmet eyledikleri mu
kabelede avarız ve nezil ve celebkeşan ağnamı ve geçid bacı ve
bilcümle tekâlifi saireden muaf ve müsellem,, tutuldu [4]. Sefere
gitmeyip evlerinde kalanlar, sefere giden eşkincinin masarifi için
beyinlerinde elli guruş verirlerdi. Sefer olmadığı seneler ise bu
parayı hududların muhafazasına me’mur kalelerin mevacibi ve
sair masrafları için tesviye ederlerdi. Bu nizam, yürükler hakkın-
daki nizamın ayni idi.
Bu suretle teşkil olunan Evlâdı Fatihan eşkincilerinin Rum
eli’nde mecmuu 1110 senesinde 2802 neferdi. Meselâ Silistire ve
Niğbolu sancaklarında Evlâdı Fatihan mevcudu 3830, eşkincileri
[11 Kanunnaraei âli Osman, s 45.
[2] "Kaçan bir kişiye padişah hışmeylese sakalın kesüb„Aşıkpaşa zade, s 40.
[3] Ayni Ali Efendi risalesi, s 45.
[4] Vesika 168, 184.
Mukaddime IX
ise 639 neferdi. Evlâdı Fatihan’ın umumuna zabit olmak üzre bir
vezir tayin olunur, ve buna Evlâdı Fatihan zabiti derlerdi. Evlâdı
Fatihan’m işlerine çeribaşı zabitlerinden başka kimse karışamazdı.
Rumeli’ndeki yürükler, bu suretle, nizam altına alındıkları halde,
Anadolu’daki yürüklerde İç İl sancağına iskân olunmuşlardı. Fakat
burada da gene tek durmazlardı: İlk baharda dağlarda yaylağa çı
karlar, bahar geçer geçemez dağlardan inerek İçil, Alâiyye ve Teke
sancaklarında sakin ahalinin mallarına ve ırzlarına tecavüz ederledi.
Yürüklerin bu hareketleri senelerce tevali etti. Nihayet cüm
lesinin Kıbrıs’a sürülmelerine karar verildi. Hattâ muharebeye
tesaddi ettikleri halde “emri veliyyül emr ile taifei mezbure ile
mukatele idüb şerlerini def’ içün katletmek cayiz,, [1] olduğuna
dair şeyhül İslâm Abdullah Efendi’den bir de fetva alındı (1124).
Yürükler Antalya’dan gemilere bindirildi. Yolda, bir kısmı
sefine reislerini öldürüp kaçtılar, bir kısmı da adaya geldikten
sonra Aydın, Menteşe, Saruhan ve Kütahya taraflarına kaçarak
oralara dağıldılar. Nihayet mütevali tazyiklerden ve tehditlerden
sonra, kendi hallerinde oturmaları, ve ziraat ve hirasetle meşgul
olmaları şartile af olundular (1126). Bir kısmı iskânı kabul ettiler,
bir kısmı da koyun yetiştirmeyi ve dağlarda odun kesip ticaret
etmeyi san’at ittihaz edindiler.
Anadolu’da ve Rumeli’deki yürüklerden maada, bilhassa Ana
dolu’da konar göçer bir çok aşiretler (Cemaatler) vardı, ve başlı-
caları şunlardı:
Yeni İl ve Türkmanı Halep mukataasma tâbi olanlar:
Afşar türkmeni, İmir türkmeni, Abalı türkmeni, Üsküdar türk-
menine tâbi Şam Beyazı (Bayatı) türkmeni, Kızık türkmeni, Akça
koyunlu türkmeni, Çiçlü türkmeni, Burak türkmeni, Çiğdemlü türk
meni, Bayındır türkmeni, Reyhanlı türkmeni, Beğdili türkmeni,
Keçelü türkmeni, Yörmük türkmeni, Oturak Bahadırdı türkmeni,
Oturak Çepeni (Çepni) türkmeni, Elci türkmeni, Musacalı türkmeni
Pehlivanlı türkmeni, Kılıçlı aşireti.
İfrazı Zülkadriyye mukataasma tâbi olanlar:
Danişmendli türkmeni, Mamalı türkmeni, Hacı Ahmetli türk
meni.
Meraş'ta bulunanlar:
İl Beğli türkmeni, Kadılı, Hacılı, Çonakcılı, Bulanıklı cema
atleri.
[1] Vesika, 194.
X Mukaddime
Bunlardan maada, Adana. Kars. Zülkadriyye, Piyas, Bilân ta

raflarında da bir çok tiirkmen aşiretleri vardı.
Aşiretler uzun müddet konar göçer bir halde yaşadılar. Hicrî
on birinci asırdan itibaren bunların iskânına başlandı. İskân ma
halli olmak üzre Raka havalisi münasip görüldü. Fakat bunlar
iskânı bir türlü kabul etmiyorlardı. Ekserisi miisellâh kuvvetlerle
Raka’ya sevk edilirler, aradan bir müddet geçer geçmez tekrar
kaçarlar, Anadolu içlerinde başka cemaatlerin içlerine sığınırlardı.
Bununla beraber, aralarında daima yaylak ve kışlak münazaaları
eksik olmazdı. Civar kariyyelerin ekinlerini çiğnerler, otlaklarına
girerler, halkını soyarlardı. Bu sebepten dolayı aşiretlere karşı ağır
cezalar konuldu. Ekseriya üzerlerine asker sevk edildi. Bir çok
lan, şekavette bulunmamak, ve aralarında şakıy zuhııı* ederse
bizzat teslim etmek, başka aşiretleri aralarına kabul etmemek şar-
tile kudretlerine göre nezir akçası edasına mecbur tutuldular. Ne
zaman aralannda eşkıya zuhur etse, nezir akçaları alınır, silâhları
“mirî içün zabt„ olunur, ata binmeleri, silâh kullanmaları men’
edilirdi. Daha ziyade ileri gidenler derhal Raka’ya sürülürdü.
Anadolu’da Yeni İl, îç İl, Türkmam Halep, Meraş, İfrazı Zül-
kadriyye’ye tâbi türkmenlerden başka, Aydın havalisine kadar
yayılmış bir çok türkmen cemaatleri, hattâ Kuşadası’nda bile
Yürük mahallesi vardı. Bu cemaatlerin hayatı hicri on ikinci asir-
dan itibaren hep şekavetle geçti, içlerinden ancak bir kısmı iskân
edilebildi.
İşte bu’ kitap, Rumeli’nde ve Anadolu’da yaşayan Yürüklerle
tükmen cemaatleri hakkında Divanı hümayun tarafından yazılan
hükümleri cami’dir. Bu hükümlerden, muhtelif cemaatlerin Ana
dolu’da hangi noktalara kadar yayılmış oldukları, muhtelif zaman
larda ne gibi hâdiselere meydan vermiş oldukları vazıhan anla
şılır. Fakat bütün hükümler, ayrı ayrı kâtipler tarafından kayıd
edilmiş bulundukları cihetle, isimlerin çoğu yalnış ve muhtelif
imlâlarla tespit edilmiştir. Meselâ Manialı cemaati duu »yu- Da-
nişmendli cemaati ijU..uı^ Musacalı cemaati «Ğ&yy
Harbendeli cemaati Honas kariyyesi
A>, Bayat aşireti ^ şeklinde yazılmıştır. Binaenaleyh'Vesika
ların sıhhat ve vüsukunu muhafaza için, imlâları, telâffuzları ve
yanlışlıkları aynen muhafaza edilmiştir.
Vesikalar Hazinei Evrak'ta ÎK51 tarihinden başladığı cihetle, o
tarihten 1200 senesine kadar tarih sırasile yazılmıştır. Fakat, her
Mukaddime XI
hangi bir mes’eleye dair olan vesikayı kolayca bulabilmek için

kitabın başına tarih sırasile bir fihrist, ve kitabın sonuna da eşhas,
aşiret ve kariyye isimlerini havi alfabe tertibi ile diğer bir fihrist
ilâve edilmiştir.
Hazinei Evrak defterlerinde bir aşiret hakkında ayni hüküm
muhtelif tarihlerde te’kit edilmiştir. Keza aşiretlerin şekavetlerine
dair de eşhas ismlerile dolu müteaddid hükümler vardır. Bunlardan
te’kid edilenlerin içinden ilk yazılan hüküm yazılmış, diğerlerinin de
te’kid tarihleri gösterilmiştir. Şekavete ait olanlardan da vesika
olmaya şayan olanları intihap edilmiştir.
Büyükada : 6' Eylül 1930 AHMET REFİK

KİTAPTAKİ VESİKALAR
Sahife
Methal ..........................................................................................
1 Beğdili cemaatinin şikâyetine d a i r ............................... 1
2 Selanik yürüklerinin su hizmetine tayin edildiklerine dair 1
3 Naldöken yürüklerinin Özü kalesi tamirine me’mur ol
duklarına d a i r ................................................................... 2
4 Diyarbekir’deki Ulus taifesinin yaylağa salıverilmesine
d a i r ...................................................................................... 2
5 Kayı cemaatinin yaylağına d a i r .................................... 3
6 Rumeli’ndeki yürüklerin harbe iştirak etmelerine dair . 3
7 Yanbolu yürüklerinin harbe iştiraklerine dair . . . . 4
8 Bayat beğinin Basra muhafazasına tayin olunduğuna dair 5
9 Vize yürüklerinin gemi hizmetine tayin olunduklarına dair 5
10 Salânik yürüklerinin hizmete gelmekten imtina eyledik
lerine d a ir............................................................................ 5
11 Bayat beği mir Hüseyin'e yirmi bin akça verildiğine dair 6
12 Ulus’ların Diyarbekir beylerbeğileri tarafından inzibat
altına alınmasına d a i r ...................................................... 6
13 Vize yürüklerinin hizmetten imtina eylediklerine dair . 6
14 Ulus taifesine zulüm edilmesine d a i r ........................... 7
15 Su hizmetine tayin olunan Selanik yürüklerinin imtina
ettiklerine d a i r ................................................................... 9
16 Selânik yürükleri subaşısı Husrev’in Selânik muhafaza
sına tayin olunduğuna d a i r ............................................. 9
17 Yürüklerin ellerinde bulunan zahirelerin alınmasına dair . 9
18 Hizmete tayin olunan yürükler için bedel kabul olun
madığına d a i r ......................................................................... 10
19 Ulus’ların bıraktıkları yerlerin aşiret sahihlerine veril
mesine d a i r ............................................................................. 10
20 Teke sancağındaki Kara keçili aşiretine dair . . . . 11
21 Yürüklerin alınacak resimlerine d a i r .................................11
22 Maalgara ve Ergene yürüklerinin Silivri köprüsü hiz
metine tayin olunduklarına d a i r ......................................... 12
1
XIV Kitaptaki vesikalar
23 Yürüklerin Ejderlan seferine gitmediklerine dair . . . 12

24 Kocacık yürüklerinin Kıbrıs seferine tayin olundukla
rına d a i r ............................................................................ 13
25 Yürük taifesi arasında vebâ zuhur ettiğine dair . . . 13
26 Yürük taifelerinin ormanlardan ağaç kesmemelerin dair 14
27 Kocacık yürüklerinin Rudnik madeni hizmetine tayin
olunduklarına d a ir .............................................................. 14
Kocacık yürüklerinin hizmete gitmekten imtina eyle
diklerine d a i r ................................................................... 15
29 Kütahya’ya tâbi Ak keçili yürüklerinden rahat durmı-
yanların Kıbrıs’a sürgün edilmelerine d a i r .................. 15
30 Tekirdağı yürükleri subaşısının Selanik kalesinin bina
sına tayin olunduğuna d a i r ............................................. 16
31 Yürüklerin donanma hizmetine tayin olunduklarına dair 16
32 Selanik yürüklerinin tahririne d a i r ................................ 17
33 Ofcebolu yürüklerinin Dukakin sancağındaki demir
madenine tayin edildiklerine d a ir .................................... 17
34 Kocacık yürüklerinin miri hizmette teallül ettiklerine
d a i r ..................................................................................... 17
35 Yürüklerin kasablıkta kullanıldıklarına d a ir.................. 18
36 Selânik yürüklerinin hidmete gitmelerine kura sahihle
rinin mani olmamalarına d a i r ........................................ 18
37 Akça Koyunluların tecziyesine d a i r ............................... 19
38 Ankara civarındaki aşiretlerin tahririne dair . . . . 20
39 Tekirdağı yürüklerile sair yürüklerin donanma hizme
tine tayin olunduklarına d a i r ........................................ 20
40 Vize ve Kırk kilise ve sair mahallerde bulunan müsel-
limlerle yürüklerin donanma hizmetine tayin olun
duklarına d a i r .................................................................. 21
41 Naldöken yürüklerinin Baç madenine vaktü zamanile
gelmediklerine d a i r .......................................................... 22
42 Bilecik madeninde işlenen yuvarlakların iskeleye geti
rilmesine d a i r .................................................................. 22
43 Naldöken yürüklerinin Alıyolu’da yapılan gemi hizme
tine tayinine d a i r .............................................................. 23
44 Kütahya müsellimlerinin Ayasofya tamirine tayin olun
duklarına d a i r ................................................................... 23
45 Kara Öz yürüklerinin te’dibine d a ir ............................... 24
46 Maden kizmetinden kaçan yürüklerin tecziyelerine dair 24
47 Selânik yürüklerinin Navarin kalesi binasına tayin
olunduklarına dair............................................ 25
Kitaptaki vesikalar XV
48 Tekirdağı yürüklerinin Bosna’daki madene tayin olun

duklarına d a i r ......................................................................... 25
49 Kocacık yürüklerinin Bender ve Cangirman kalelerinin
tamirine me'mur olunduklarına d a i r ..................................... 2(i
50 Köseli cemaatinin itaat ve inkiyat üzre olmasına d a ir. 20
51 Türkmen sancağındaki Türkmenlere hariçten tecavüz
edilmemesine d a ir.................................................................... 27
52 Kırşehir’deki yürüklerin intizamsızlıklarına dair . . . 27
53 Bolu müsellimlerinin Kütahya ve Saruhan’daki güher-
çile madenlerinde istihdam edilmelerine dair . . . . 28
54 Vize yürüklerinin Bender kalesi tamirine gönderilme
lerine d a ir..................................................................................28
55 Zülkadirli cemaatinin şikâyetine d a i r ................................ 29
56 Adana aşiretleri arasında rafızîlik zuhur ettiğine dair . 29
57 Bilecik civarındaki piyadelerin boş bıraktıkları yerle
rin imarına d air.........................................................................30
58 Kara Hamzeler cemaatinin şekavetine d a i r ........................30
59 Vize yürüklerinin cerime ile kurtulamıyacaklarına dair 31
60 Kamaniçe yürüklerinin miri çeltiklere zarar verdikle
rine d a i r .......................................................................... 32
61 Ulus tayifesinden İstanbul’a koyun getirilmesine dair . 32
62 Yaya ve müsellimlerden arazisi olmıyanlara çiftlik
verilmesine d a i r ............................................................ 33
63 Yaya ve müsellimlerin tahririne d a i r .........................33
64 Hamid İli piyadelerinin İstanköy limanının tathirine
me’mur olduklarına d a i r ............................................... 34
65 Bolu sancağı yayalarına çiftlik verilmesine dair . . . 34
66 Bolu müsellimlerile yayalarının tahririne dair . . . . 35
67 Yürüklerin celep yazılarak başka vazife ifa etmek
istemediklerine d a i r ........................................................ 36
68 Tekirdağı yürüklerinin içlerinden biri fevt olduğu için
hidmete gitmediklerine d a i r .......................................... 36
69 Yürük eşkincilerinin sefere gitmediklerine dair . . . 37
70 Tekirdağı yürüklerinin celep yazıldıkları için sefere
gitmek istemediklerine d a i r .......................................... 37
71 Göynüklü cemaatinin şikâyetlerine d a i r .................... 37
72 Kırk kilise müsellimlerinin donanmaya me’mur.olduk
larına d a i r ..................................................................... 38
73 Donanmayi hümayuna yetişmiyen Kocacık yürüklerinin
serian gönderilmelerine d a i r ......................................38
Kitaptaki vesikalar
Kocacık yürüklerinden vefat edenlerin yerine yamak

yazıldığına d a i r ............................................................... 39
îştib ve Ofcebolu yürüklerinden Derviş’in te’dibine
d a i r ..................................................................................... 39
Bolu müsellimlerinin Bilecik madeni hizmetine gitme
lerine kadıların mani olduklarına d a i r ....................... 40
Kacilu cemaatinin fesadına d a i r .................................... 41
Kızılca müsellimlerin koyun hizmetinde kullanıldıkla
rına d a i r ............................................................................ 41
Türkmen sancağı beğinin Tırablus beylerbeğisine yar
dım etmesine d a ir............................................................... 42
Yeni İl’de Kara Muslu namındaki yürük taifesine dair 42
Piyade taifesinden vefat edenlerin yerlerine kimlerin
tayin edileceklerine d a i r ................................................. 43
Karaman’da Cüneydli cemaati ile Davudlu cemaati
arasındaki* nizaa d a i r ...................................................... 43
Yürüklerin tahririni itmam edemiyen yürük muharriri
nin İstanbul’a gelmesine d a i r ........................................ 43
Sonradan celep yazılan yürüklerin yürük hizmetinden
kurtarılmıyacaklarma d a i r ............................................. 44
Dörder beşer oğullarının yamak yazıldığından dolayı
eşkincilerin şikâyetlerine d a i r ......................................... 44
Seferden feragat olunduğu için Tekirdağı yürüklerinin
Baç madenine tayin edildiklerine d a ir ........................... 45
Piyade ve müsellim taifesinin ref’ edildiğine dair . . 45
Piyade ve müsellimlerin yeniden tahririne dair . . . 46
Şark seferine gitmeleri ferman olunmuş iken ademi
iktidarlarından dolayı gidemiyen Selânik yürüklerinden
altışar yüz akça alınmasına d a i r .................................... 46
Danişmendli türkmenlerinin Avşar cemaatine hücum
ettiklerine d a i r ............................................................... 47
Karahisarı Sahib piyadelerinin Ayasofya camii haremi
nin tathiri ile binası ferman olunan zaviyenin inşaat
hizmetine tayin olunduklarına d a i r ............................... 48
Yürüklerin, fesad çıkaran suhte taifesile beraber isyan
ettiklerine d a i r ................................................................... 48
Ak bayraklı türkmenlerinin Baalbek’e hücum ettikleri
ne d a i r ................................................................................ 46
Yürüklerin nizamlarına d a i r .............................................
Tekirdağı yürüklerinin İstanbul hisarlarını tamire me’ 51
Kitaptaki vesikalar XVII
raur olduklarına d a i r ......................................................

96 Vize yürüklerinin Edirne’de Sultan Selim camii’uin ta
mirine me’mur olduklarına d a i r ...........................................51
97 Selânik’de veîat eden yürüklerin yerleri nasıl dolduru
lacağına d a i r ......................................................................... 51
98 İstanbul hisarının tamiri te’hir olunduğu cihetle Tekir-
dağı yürüklerinden alınacak altışar yüz akçaya dair 51
99 Vize yürüklerinin Özdemir oğlu Osman Paşa maiyetin
de Şark seferine tayin olunduklarına d a ir ............................ 52
100 Yürüklerden bu sene hizmet mi para mı taleb oluna
cağına d a i r ............................................................................. 55
101 Eşkinciler tahrir olunduğu zaman kendilerinden nizama
muhalif yüzer akça alındığına d a i r ..................................... 52
102 Sark türkmenlerinin Derheva beği Abdurralıman’ı ele
geçirmeleri için h ü k ü m ....................................................... 52
102 Cihan beğli ve Bozcalı cemaatlerinin te’dibine dair . 54
104 Sultanyeri kazasında Dişbudak ve Ahlatlı cemaatlerine
dair . • .................................................................................. 55
105 Kırşehir’de Avcı cemaatine d a i r ..........................................55
106 Naldöken yürüklerinin Benalüka’dademir madenine
tayin olunduklarına d a i r ....................................................... 56
107 Vize yürüklerinin sefere iştiraklerine d a i r ......................... 56
108 Ankara yürüklerine sipahi ve acemi oğlanlarla yeni
çerilerin tecavüz ettiklerine d a ir......................................... 57
109 Türkmanı Halep reayasından para toplanmasına ınani
olmak için hüküm .................................................................... 57
110 Türkmanı Halep reayasının koyunlarını Türkmen taife
sinin kendi koyunlanna karıştırmamalarına dair . . . 58
111 Valde Sultan’m paşmaklığı olan Türkmanı Halep rea
yasına Türkmenlerin tecavüz ettiklerine dair. . . . 58
112 Tekirdağı yürüklerinin Benalûka’da top yuvarlağı dök
meye me’mur olduklarına d a i r ..................................60
113 Yürük oğlu yürüklerin hiç bir suretle yürüklükten çı-
kamıyacaklarma d a i r ............................................... 60
114 Karatay evkafından olan Karatay kariyyesine Türk
menlerin tecavüz ettiklerine d a ir 61
115 Raka’daki aşiretlerin seferden dönen askerlere tecavüz
ettiklerine d a i r ............................................................. 62
116 Halep’te Kızıllı taifesinin tecavüzüne dair 63
2
XVIII Kitaptaki vesikalar
117 Yürüklerden Kördös’te Yağçı Bedir cemaatinin şekave-

tine d a i r .................................................................................. 63
118 Danişmendli taifesine edilen zulmün tamirine dair . . 64
119 Lek cemaatinin İl Beğlü cemaatine tecavüz ettiğine dair 64
120 Yürüklerden Bıyıklı taifesine subaşıların ve sairlerin
tecavüzlerine mani olmak için h ü k ü m .................................65
121 Yürüklerden İl Beğili taifesile Şamlılar taifesi arasın
daki ihtilâfa d a i r ..................................................................... 66
122 Kângın’daki Türkmen aşiretlerinin miri aşiretlerine
itaat etmelerine d a ir ................................................................ 66
123 Kütahya sancağına giren Türkmenlerin kışlaklarına
gönderilmelerine d a i r ........................................................... 67
124 Boz Ulus’a tâbi cemaatlerin kendi kışlaklarında kışla
malarına d a ir............................................................................. 67
125 Aşiretlerin yaylak ve kışlaklarına d a i r ............................ 71
126 Sencar müteselliminin Boz Ulus Türkmenlerine tecavüz
ettiklerine d a i r ......................................................................... 71
127 Mamalı aşiretinin Eyub İli kazasına girdiklerine dair . 72
128 Kesmezli aşireti ile İl Beğli aşireti arasındaki münaze-
aya d a ir...................................................................................... 73
129 Türkmen taifesinden Çağırganlı cemaatinin şikâyetine
d a i r ............................................ 74
130 İlbeğli cemaatinin şikâyetine d a i r ..................................... 75
131 Konyuncu cemaatinin göçtükleri yerlerden kaldırılma
larına d air..................................................................................76
132 Yeni İl’deki Türkmenlerin Bağdad seferinde pirinç ve
peksimet nakletmelerine d a i r .............................................. 77
133 Anadolu’da isyan eden Gedik nam sergerdenin izalesi
ne Boz Ulus Türkmenlerinin tayin olunduklarına dair . 77
134 Kara Eşmeli ve Boz Koyunlu aşiretlerinin Meraş’a te
cavüz ettiklerine d a i r ........................................................... 79
135 Yürüklerin Avusturya seferi için ihracına dair . . . 70
136 Boz Ulus’un harbe iştirak edeceğine dair Konya’da tan
zim olunan hü ccet.................................................................... 80
137 Yeni İl ve Türkmanı Halep’teki aşiretlere gönderilen
defter.......................................................................................... 81
138 Danişmendli Türkmeninin Avusturya seferine tayin
olunduklarına dair . . . ...................................................89
139 Seferde bulunmaya söz veren cemaatlerin sefere iştirak
etmediklerine dair 90
Kitaptaki vesikalar XIX
140 Yürüklerin Seddülbahir kalesi muhafazasında bulunmak

için ihracına d a i r ................................................................ Ol
141 Çirmen yürüklerinin ihracınadair..........................................02
142 İsyan eden aşiretlerin te’dibi için kadılara yazılan
h ü k ü m ...................................................................................... 92
143 Rumeli’inden ihraç olunup Agriboz’a gönderilen yürük
lere başbuğ tayin olunduğuna d a i r ..................................... 03
144 Raka taraflarındaki aşiretlerin şekavete başladıklarına
d a i r ........................................................................................... 03
145 Yürükler yürük rüsumundan ve tekâlifi şûkkadan muaf
tutularak sefere tayin olundukları cihetle kaza bekaza
defterlerinin tahrir olunmasına d a i r .................................04
140 Halep ve Yeni İl Türkmenine tâbi Emir cemaatinin To
kat mukataatı aklâmından Nusratlı kariyyesiııde iskân
larına d air.................................................................................. 05
147 Danişmendli Türkmenlerinin muhtelif mahallerde iskân
edilmelerine d a i r .................................................................... 00
148 Türkmenlerden sekiz cemaatin Raka havalisinde iskân
larına d a ir ..................................................................................00
140 İskân edilecekleri yerlere gitmeyen aşiretlerin bcheııı-
hal iskân edilmelerine d a i r .................................................. 07
150 Rumeli’nde yürük toplanmasına d air..................................... 08
151 Türkmenlerin Anadolu’da voyvodaları soyduklarına dair 08
152 Seferden kaçıp Gelibolu’dan geçmek isteyen Kürt ve
Türkmen taifesinin tecziyelerine d a i r .................................00
153 Yenişehir Kenar ahalisinin yürük yazılmak istemedik
lerine d a ir..................................................................................90
154 Raka havalisinde iskân olunan Türkmen aşiretlerinin
Anadolu’ya dağıldıklarına d a i r ............................................ 100
155 Yürük taifesinin İrşova karşısındaki Ada’yı muhafazaya
me’mur olduklarına d a i r ..................................................... 102
150 Rumeli’nde müceddeden yazılan yürüklere çeri başı
tayinine d a i r ............................................................................102
157 Anadolu’nun garp taraflarına yerleştirilen aşiretlerden
şikâyet edilmesi üzerine ahval ve vaziyetlerinin tan
zimine d a i r ............................................................................103
158 Cuma pazarfnda tahrirlerine mübaşeret edilen yürük
lerin isyan ettiklerine d a i r .................................................106
150 Aşiretlerin Hama ve Humus taraflarında iskân edildik
lerine d a ir................................................................................ 100
Kitaptaki vesikalar
İskân edilecek cemaatlerin kaçmalarına meydan ver

memek için derbendlcrin şeddine d a ir ........................... 108
Manialı Türkmenlerinin Raka taraflarında iskân edil
melerine d a i r ................................................................... 108
Mora taraflarına me’muı* olan yürüklere dair . . . . 110
Manialı cemaatinin Raka’da iskânlarından vaz geçilerek
Akdağ havalisinde iskânlarına karar verilmişken bu
rada da oturmak istemedikleri için tekrar Raka’da is
kân edilmelerine d a i r ...................................................... 111
Afşarların Kars ve Zülkadriyye’ye tecavüz ettiklerine
d a i r ..................................................................................... 112
Raka’ya yerleşmek istemiyen Manialı aşiretlerinin te’-
dibine d a i r ........................................................................ 113
Akçakoyunlu ve sair aşiretlerin voyvodalarından şikâ
yetlerine d a i r ................................................................... 114
Rumeli’de teşkil olunan Evlâdı Fatihan’ın Macaristan
seferinde idaresine Ilgın mutasarrıfının tayin olundu
ğuna d a i r ............................................................................ 114
Evlâdı Fatihan hangi tarihte teşkil edildiğine ve nizam
larına d a ir............................................................................ 116
Raka’dan kaçan aşiretlerin bulundukları mahallerden
kaldırıp Raka’ya gönderilmelerine dair........................... 117
Kara Şeyhli aşiretinin lâzımgelen şartlar dairesinde
mukıym olmadığına d a i r ................................................. 118
İç İl’den çıkıp Alâiyye’ye gelen yürük taifelerinin
te’dip ve iskânına d a i r ...................................................... 118
Bozok sancağında şekavet eden Cirid, Afşar ve sair
cemaatlerin te’dibine Mamalıa aşiretinin * me’mur oldu-
ğuna d a i r ............................................................................ 121
Raka’da iskân edilip kaçanları Üsküdar Türkmeni ce-
matlerinin himaye etmelerine d a i r ............................... 121
Evlâdı Fatihan’ın sipahilik ve yeniçerilik iddiasında
bulunarak muafiyyet bedellerini vermediklerine dair. . 122
Evlâdı Fatihan’ın muaf ve müsellem oldukları mevada
riayet edilmesine d a i r ..................................................... 122
Evlâdı Fatihan’ın işlerine ahalinin karışmamasına dair. 123
Rişvan hassına dahil olan Türkmenlerin yerlerine
gönderilmelerine d a i r ..................................................... 124
Danişmendli aşiretinin iskânına dair............................... 124
Kitaptaki vesikalar XX!
179 Mamalı, Cirid ve Pehlivanlı taifelerinin Sivas tarafla

rındaki yaylaklara tecavüz ettiklerine ve yağmacılık
larının men’ine d a i r ..........................................................
180 Danişmendli cemaatinden Civanşir ile Sermayeli cema
atinin iskânlarına d a i r ......................................................
181 Sandıklı ve Uşak taraflarına giden Yeni İl türkmenle-
rinin kendi yerlerine gönderilmesine d a ir...................... 129
182 Danişmendli cemaatlerinin iskânlarına d a i r .................. 129
183 Tekeli cemaatine tecavüz eden Muslihüddin’in tecziye
sine d a i r ............................................................................ 132
184 Evlâdı Fatihan’m bedeliyyelerine d a i r ........................... 133
185 Zülkadriyye Türkmenlerinin şekavetle meşgul oldukla
rina, rüsum vermediklerine ve kendilerinin te’dip edil
melerine d a i r ................................................................... 134
180 İskân edildikleri yerlere gideceklerine dair aşiretler
den alman rehinlerin ıtlak edildiklerine dair . . . . 135
187 Tacirli cemaati ile Kozan oğlu’nun ve arkadaşlarının
te’dip edilmelerine d a ir...................................................... 130
188 Kozan oğlu’nun esir edilerek Niğde kalesine hapsedil
diğine d a i r ........................................................................ 138
189 Kozan oğlu’nun Niğde kalesinde mühkem hapsedilme
sine d a i r ............................................................................ 138
190 Evlâdı Fatihan’m nizamlarına d a i r ..................•. . .
• •
139
191 Yürüklerin asıl vatanı olan Iç II sancağında iskânlarına
ve şekavetle meşgul olanların Kıbrıs adasında kalebend
edilmelerine d a i r ............................................................... 140
192 Akça Koyunlu ve Üsküdar aşiretlerinin yaylağa çık
malarına dair........................................................................ 142
193 Yürüklerin Kıbrıs adasına sürgün edildiklerine d a ir. . 143
194 Yürüklerle mukatele için çıkan f e t v a ........................... 145
195 Recebli Afşarı cemaatlerinin iskânlarına dair . . . . 145
196 Kıbrıs’ a sürülen yürüklerin sefine reislerini öldürerek
gemilerden firar ettiklerine d a i r .................................... 148
197 Haçılı Kara Halil ve Danişmendli cemaatlerinin kethü
dası mali miri tahsilinin ta’tiline bais olduğu için ken
disinin nefyine d a i r ..........................................................
198 Kıbrıs’a sürülecek aşiretlerin kendi hallerinde yaşaya
caklarına söz verecek olurlarsa neîyedilmelerinden
feragat edileceğine d a i r .................................................
XXIV Kitaptaki vesikalar
240 Şam Bayadı Türkmenlerinden aşiret kethüdası İbrahi

m’in Yeni İl kadısı huzurunda murafaa olunmasına dair 215
241 Reyhanlı aşiretinin Halep taraflarına.g eçmelerine.... mü
saade edilmemesine d a i r 216
242 Ca’ber cemaatinin Ayasluğ’a iskânlarına dair. . . . 218
243 Selanik sancağındaki Evlâdı Fatihan’ın Gürcistan sefe
rine me’mur olduklarına d a i r ....................................218
244 Karaman eyaletindeki başı boş eşkıyanın aşiretler ta
rafından himaye edilmemesine d a i r .......................... 219
Alfabe tertibi fih ris t..................................................... 223
ANADOLU’DA
TÜRK AŞİRETLERİ
(966 — 1200)
1
Beğdili cemaatinin şikâyetine dair.

Lârende [i] kadısına hüküm ki Gedik il f kazasından
Beğdili 4. nam cemaat Yeni il Ji' & voyvodasından şekva idüb
olbabda Yeni il & kadısı arz gönderüb ve mezkûr voyvoda dahi
anlar hususunda mektub ve sureti siciller irsal etmeğin müşarün
ileyh kadı nin arzının ve voyvodanın mektubunun ve sureti sicil
lerin ayni ile suretleri ihraç olunub hakikati malûm olmak içün
gönderildi Buyurdum ki vusul buldukda te’hir ve terahi etmeyüb
bizzat mahalli hadiseye varub gönderilân suretlere nazar idüb
mastur olan mevadı unat veçhile hak üzre teftiş idüb göresin
olbabda kadının arz etdüği hususlar vaki midir voyvodanın mek
tubu nun dahi aslı var mıdır hak kangı canibdedir ve bu hususlar
dan bihasbelbeşer, kimsenin hakkı sabit ve zahir olursa hakların
alıvirüb dahi hakikati hali malûmun olduğu üzre mufassal yazub
bildiresin Fi 27 ramazan 966
Selanik yürüklerinin su hizmetine tayin edildiklerine dair.

Selanik -«r*- yürükleri su başısı Husrev’e is-» hükümki Su başılıgma
müteallik olan yürüklerün birer nöbetlüsü ki beşyüz elli iki ocakdır
su yolu lıidmetine tayin idüb buyurdum ki varıcak te’hir ve terahi
etmeyüb zikrolunan yürüklerün birer nöbelüsün emri şerifim mu
ti] Lârende’ye dair malûmat: İbni Batuta ■»!*>; Şerif paşa tercemesi, s 324.
— Friedrich Sarre, Reise in Kleinasien, s 45.
Türk Aşiretleri — 1
2 Anadolu'da Türk Aşiretleri
cibince âdet ve kanun üzre altışar aylık zadü zevadları ve makdem-

leri ile ta’cilen ihraç idüp mahalli me’mure götürüp hidmete mü
başeret etdirsin Bu husus mühimdir İhmal ye müsaheleden hazer
idüp emir olunan yürüklerin vakti ve mevsimi geçmediyen bikusur
ihraç idüp getürmek ardınca olasın Şöyle ki geç ve ya eksük
getürüp maslahat avku te’hir oluna özrün makbul olmak ihtimali
yoktur. Ana göre mukayyed olasın Fi 12 cemdel âhir 967
Nal döken yürüklerinin özü[1] kalesi tamirine memur olduk-

lanna dair.
Nail dökân ott» yürükleri su başısı Mahmud’a >>* hüküm ki
Nöbetde zikrolunan yürüklerinin birer nöbelülerin âdet ve kanun
üzre müretteb bikusur ihraç eyleyüb hâliyâ tamiri emir olunan Özü
yj* KaFasma iledüp istihdam eyliyesin deyu emrim olmuşdu Ol
emrim mekarrerdir Buyurdum ki vardukda emri sabıkum üzre su
başılığına müteallik Nail dökân öv» jo yürüklerinin birer nöbetlü-
lerin âdet ve kanun üzre bikusur ihraç eyleyüb mahalli me’mure
iledüb itmamı maslahat eyliyesin Hususu mezbur mühimmatdandır
Ana göre mukayyed olasın (Mehmed çavuşa verildi) Fi 30 receb 967
Diyarbekir'deki Ulus taifesinin yaylağa salıverilmesine dair.

Erzurum beylerbeğisine hüküm ki Diyarbekir beylerbeğisi
mektub gönderüb Ulus tayifesi yaylağa salıverilmez ise ol ce-
vanibde yaylak bulunmayub davarları muzayeka çeküb helâk
olmak ve reayanın ekseri payimal olmak mukarrer olmağın Bingöl
^ [2] den yukaru salıverilmeyüb Tercan ve Erzincan ca-
niblerine varub yaylâyub ve zabt etmek içün Gence hâkimi
sultan Ahmed •**-' bey oğullan ve sipahilerde ve Capakçur san
cağı beği Sinan damme izzihu sancağı sipahilerde koşulub irsal
olundu Ammâ anlar külli olmıyub ihtiyat içün sana ve beylerbe-
ğiliğine müteallik olan beylerden Hınıs ve Pasin isA beyleri
kullarıma ahkâmı şerife gönderdüb karavullarm irjw,ı Ve casusla
rın eksük etmeyüb gereği gibi hıfzu zabıtları babında muavenet
[İJ Oçakof. Burada denize dökülen Dinyeper nehrine Türkler o>}- jjji derler.
[2\ Evliya Çelebi, c III. 8 232 - 235.
Anadolu'da Türk Aşiretleri 3
ideler deyu tenbih olunması hususunu arz eyledüği ecilden müşa-

rünileyhimaye her birine müstakil hükmü şerifim yazılub sana
irsal olunub buyurdum ki vusul buldukda gönderilân ahkâmı şeri-
îeyi müşarünileyhiraaye ulaşdurub arz olunduğı üzre tenbih vc
te’kid idüb ve sendahi ol tarafa göz kulak dutub (ol tarafa) [1]
karavul ve casusun eksük etmeyüb dayima ahval ve edvarların
tetebbü ve tecessüsden hâli olmıyub fermanı hümayunuma muga
yir tayin olunan mahalden öteye gecürmemek babında dakika fevt
etmiyesin gereği gibi zabt eyliyesin Fi 20 şaban 967
5
Kayı cemaatinin yaylağına dair.
Kütahyav'-y' ve Sanduklu.^-- kadılarına hüküm ki Sanduklu^j^-
kazasına tâbi Kayı nam cemaatin Kalenderısı nam kariyye
halkı ile Kaplan a l a n ı « jV dimekle ma’ruf yaylak hususunda niza’-
lan olub tarafeyinden ahkâmı şerife ihraç olunub münazaai kesire
olub teftiş olundukda ellerinde olan temessükleri birbirine mütearız
bulunmagla faslı husumet olmaduğı ilâm olunub canibeynin temes-
sükleri süddei saadetime gönderilmeğin hususu mezbur bu defa
şer’ü kanun üzre görilüb faslı husumet ve kat’ı niza’ olmasın emir
idüb gönderilân temessükler sana gönderilüb buyurdum ki varıcak
senki Kütahya v»lV' kadısısın bizzat kalkub mahalli nizam üzerine
varub kadı mezbur ile mahalli nizam üzerine varub husemayı bera
ber idüb ve irsal olunan temessüklere nazar idüb unat veçhile
hak üzre dikkat ve ihtimamla teftiş ve tefahhus kılub göresin
zikrolunan yaylâk şer’ü kanun ile kangı canibe müteveccih olur
ise hükmeyleyüb ellerine kat’i temessük virüb tarafı abarin temes-
süklerin ellerinden alub möhürleyüb süddei saadetime gönderüb
ahvallerin mufassal yazub bildiresin Ammâ hini teftişde temam
hak üzre olub hiç bir canibe meylü mehabâ etmeyüb hakkı sarihe
tâbi olub hilâfı şer’ü kanun kimesneye iş etdirmiyesin (yazıldı
Kalenderısı nam kariyyeden Mustafa ve Süleyman nam kimesne-
lere verildi) Fi 22 zilkade 967
6
Rumeli'ndeki yürüklerin harbe iştirak etmelerine dair [2].
Rumili d*.' t» beylerbeğisine hüküm ki Hâliyâ Rumili’nde12
[1] Üstü çizilmiştir.
[2] Bu hüküm, Kanuni’nin Sigetvar seferine hazırlandığı sırada yazıl
mıştır.
olan [1] yürük subaşıları dahi yürüklerde hazır olub çıkub gelüb
Hızır İlyas’da sana mülâki olmak içün müstakil hükmü şerifim ya-
zılub isal içün sana irsal olunub mezkûrlardan Selanik ve
Ofçebolu yürükleri top hidmeti içün su sığın sürmeğe tayin
olunub hükümleri olaşdırılıııışdır Buyurdum ki hükmü şerifim varı-
cak te’hir etmeyüb anlardan maada irsal olunan ahkâmı şerifeyi
yerlü yerine muaccelen olaşdırub sendahi gereği gibi tenbih ve
te’kid eyliyesinki emrim üzre tayin olunan zemanda cümle yürük
ler bile gelüb sana mülâki olalar Fi 21 cemdael âhir 973
7
Yanbolu yim iklerinin harbe iştiraklerine dair.
Yanbolı tatarları yürükleri subaşısına hüküm ki Evvel
beharda küffarı hâkisara seferi hümayunum mukarrer olmagin
su başılığına müteallik olan yürüklerin ki yüz yirmi altı ocakdır
Hızır İlvas’dan mukaddem bir nöbetlüsün ihraç idüb Rum ili beğ-
lerbeğisi yanına varub hidmetde buluman emir idüb buyurdum ki
t’ehir etmeyüb su başılığına müteallik olan yürük tayifesi çeriba-
şıların ve altı aylık zadü zevad ile ihraç idüb Hızır İlyas’dan mu
kaddem varub müşarünileyhe mülâki olub hidmetde bulunasın
Hususu mezbur ehemmi mühimmatdandır Şöyle ki giç gelüp veya
subaşılığına müteallik olan yürük tayifesin bittemam ihraç etme-
yüp noksan üzre eyliyesin asla özrün makbul olmıyub neticesi
sana aid olur Ana göre ihtimam idüb babı ikdamda dakika fevt
etmiyesin Fi 23 cemdel evvel 973 (Ca’fer çavuş ile Rum ili beğler-
biğisine gönderildi)
Bir sureti Tekir dağı yürükleri subaşısına Üçyüz yirmi üç
ocakdır
Bir sureti Kocacık yürükleri subaşısına Yüz otuz beş
ocakdır
Bir sureti Vize yürükleri subaşısına Yüz beş ocakdır
Bir sureti Naldöken if» J-» yürükleri su başılığına Yüz doksan
üç ocakdır
Bir sureti Selânik yürükleri subaşısına. Top içün su
sığırı 6urmeğe tayin olunmuşdur
Bir surerti Ofçebolu yürükleri su başısına Top araba
ları içün su siğırı sürmeğe tayin olunmuşdur1
[1] Rumeli'de yürüklerin bulunduğu m ahaller: Vize, Tekfur dağı, Ofçebolu,
Selânik, Naldöken. Ayni Ali efendi, jj Ji y>, s 42
Anadolu'da Türle Aşiretleri 5
8
Bayat beyinin Basra muhafazasına tayin olunduğuna dair.
Bayat sübeği mir Hüseyin e hüküm ki Hâliyâ Basra .,-ı nın
hifzu hiraseti mühimmatdandır Sancağın askeri ile varub Basra
muhafazasında olmanı emir idüb buyurdum ki te’hir etmiyüb cümle
sancağın askeri ile müretteb ve mükemmel düşmen yaragile kalkub
Basra’ya varub beylerbeğisi vechü raünasib gördüği üzre muhafaza
hidmetinde olasın Fi 19 receb 973
Vize yürüklerinin yemi hizmetine tayin olunduklarına dair (1)

Rum ili kadılarına hüküm ki Hâliyâ Vize •>> yürükleri ve
canbazları ve tatarlarının [2] birer nöbetlüleri yüz altmış beş
neferdir gemi hizmetine ihraç olunması ferman olunmuşdur Bu
yurdum ki hükmü şerifimle Vize yürükleri su başısı olan kıdevetül
emacid Piri ** damme mecdihunun âdemleri vardıkda te ’hir ve
terahi etmeyüb tahtı kazanuzda sakin olub emir olunan yürükleri
ve canbazları ve tatarları bikusur gemi hidmetine çıkarub ihmal
etdirmiyesiz Şöyle ki bir behane idüb gemi hidmetine çıkmayub
evlerinde kalalar asla özrünüz makbul olmak ihtimali yokdur
Müstehakkı itab vaki olursuz Ana göre mukayyed olasız (Yörük
su başısı âdemi Nasuh’a verildi). Fi 6 şaban 973
10
Selanik yürüklerinin hizmete gelmekten imtina eylediklerine
dair.
Selanik yürükleri oldugı yerlerin kadılarına hüküm ki
Hâliyâ Selânik yürükleri su başısma bazı hidmet emir olunub
yürükleri hidmete gelmeğe ihmal etdüklerin ilâm olunmağın bu
yurdum ki yürük su başısı âdemi vardıkda bu hususda her birinüz
bizzat mukayyed olub tahtı kazanuzda olan yürükleri ihraç
etmekde müşarünileyhin âdemine gereği gibi muavenet ve muza
heret eyliyesiz Şöyle ki her kangınızm tahtı kazasında olan*2
r 11 Vize yürüklerine Ç ’kmece’de yapılan köprü hizmetine de gitmeleri için
tekrar hüküm yazılmıştır. Fi 7 şaban 973.
[2] “Ve canbaz ve yürük ve tatar ve voynuk taifeleri dahi askeridir,,
Kanunname, s 40.
yürük tayifesi hidmete gelmeyüb hidmet avkoluna sonra beyan

idecek özrinüz makbul olmaz Bilmiş olasız İnad ve muhalefet
idenleri isimlerde yazub arz eyliyesin ki haklarından geline
Şölye hilesiz Fi 17 şaban 973
11
Bayat beği m ir Hüseyin’e yirmi bin akça verildiğine dair.
Bayat beği mir Hüseyin’ <*-*•*- e hüküm ki Basra »r-i yolu
üzerinde vaki olan Kuruna nam mevzi mahuf ve muhatara bir
yer olub âyende ve revende mürurunda ziyade muzayeka
çekdikleri ve senin yarar olub zikrolunan mevzi’de oturub hiîzu
hirasetde olman memleketli vilâyete enfa’ oldugı ilâm olunmagin
sana yirmi bin akça* terakki inayet idüb ve mevzii mezburede
oturub hifzu hirasetde olmanı emir idüb buyurdum ki emrim üzre
sancağına müteallik olan aşiretinle zikrolunan mevzide oturub
gereği gibi hifzu hiraset idüb âyende ve revendeye zarar ve
güzend irişdirmemek babında envai ikdam ve ihtimamın zuhure
getüresin ki hidmetin mukabelesinde dahi ziyade inayetlerime
mazhar olursun Ana göre mukayyed olasın ( Basra beylerbeğinin
âdemi Nasuh kethüdaya virildi) Fi 15 ramazan 973
12
Ulus'ların Diyarbekir beylerbeğileri tarafından inzibat altına

alındıklarına dair.
Diyarbekir beylerbeğisine hüküm ki Bundan akdem
Diyarbekir’e ve gayre müteallik olan Ulus ırA»» tayifesin zabt içün
Diyarbekir beylerbeğileri tayin oluna gelmeyin buyurdum ki varı-
cak üslûbu sabık üzre beylerbeğiliğine müteallik olan ümera
kullarımdan tayiîei mezburenin zabtu raptına Kadirler ol hidmete
tayin eyleyesin ki kadimden ola geldüği üzre tayifei mezburei
zabt idüb yukaru canibe tecavüz etdirmeyüb ve ol kasdı olanları
dahi beruye geçirmeyüb mabeyinde olan sulhü salâha mugayir
vazı’dan hazer eyleyesin Fi 19 şevval 973
13
Vize yürüklerinin hizmetten imtina eyledikteıine dair.

Vize •>_-> yürükleri bulunan yerlerin kadılarına hüküm ki Yürük
su başısı Piri şöyle arz eyledi ki yürüklerin hizmete tayin olu

nanlardan bazı gelmeyüb davet olundukda inad iderlerimiş Buyur
dum ki hükmü şerifi vacibül ittibaım vusul buldukda her birinüz
mukayyed olub tahtı kazanuzdan hizmete emir olunan yürüklerin
anda kalmışları var ise muaccelen ihraç idüb âdemine koşub
gönderesiz Anun gibi inad idenleri habs idüb arz eyleyesinki küreğe
konula Fi 25 şevval 973
14
Ulus taifesine zulüm edilmemesine dair.

Diyarbekir A.k> beylerbeğisine hüküm ki Hâliyâ dergâhı mual-
lâma mektub gönderüb havassı hümayun olan Ulus tayifesinin cümle
kethüdaları ve âyanı sana gelüb kadimi yaylağımız ve yurdumuz
olan yerleri hâli ve harabedir deyu sancakbeğleri bazı reayâ
taifesine timare arz virmekle beylerbeği beratile timar alub gelüb
şenlendirüb yaylamağa mani olub ve bundan gayri sancakbeğleri
sancağımız toprağındandır toprağımızda yaylarsız deyu yayla
hakkı taleb idüb ondan maada kadimi yaylağımızı yüz elli ve
ikiyüz koyuna ahare satub ol baisden niçe cemaat naçar kızılbaş’a
çıkub gidüb ve Kızılbaş dahi tekrar resmi yaylak alur ve yaylaka
gidüb gelince her sancakbeği her süriden birer koyunumuz ve
her obadan birer keçe ve her haneden birer verki yağ alub
ziyade zulüm iderler Söyleki kadimi yaylağımız inayet olunmıya
ve sancakbeğlerinin zulümleri def’olunmıya cümlemiz perakende
olmak mukarrerdir deyu arz olunmasın taleb ve tazarru idüb
filvaki mukaddema son emri şerifimle Malazglrd beğinin
teftişine varduğunda Ulus’un kadimi yaylağı olan Malazgird ms'Ov-
ve nevahisin ve Kırk ahur ve Kesur jj-r ve Zerdihan ve
Belihan nam yerleri bazı raiyyet tayifesi harabeden timar
alup hidmete yarar kimesneler dahi olmıyub Ulus tayifesi ol
ecilden iki yüz yıldan beru Kızılbaş vilâyetine varub bir
resim dahi Kızılbaş alduğı mukarrer sahih olub ve Kızılbaş
tarafına giden Ulus’u döndürmek murad eyledik Yaylakları şenlik
olmağla döndürülmek müyesser olmadı Velhasıl emri şerifimle bir
mu’temed kul gelüb Ulus tayifesinin ahvallerin teftiş idüb gürüb
harabeden timar alanlar men’olunub kadimi yaylakları alıvirilüb
ve sancak beğleri aldukları resim ıef’olunub canibi miriden
bir defa resmi yaylak alındıkdan sonra aharden tekrar alınmak
ref’olımmıya Kızılbaş’a gitmeleri mukarrerdir Mali miriye külli ga

dir ve zarardır Tedariki lâzımdır deyu arz eylemişsin İmdi bun
dan akdem Erzurum vs*;' beylerbeğisi tarafından bu husus ilâm
olundukda Malazgird >*■ kafesinin ve Karayazı s A •/ ve Hınıs
ır^- ve etrafında Ulus tayifesinin kadimi davarları yuriyü gelddüği
yaylak ve mer’alardan harici ez defter timar olanlar reî’olunma-
sıyçin mumaileyh beylerbeğiye hükmü şerifim irsal olunub gergi
gibi tenbih ve te’kid olunmuş idi Buyurdum ki hükmü şerifim va-
rıcak Ulus tayifesi berriyye canibinde olan kışlaklarından gelüb
yaylaklarına çıkmalu olduklarında bizzat mevazıi mezkûra varub
Ulus tayifesinin kadimi davaları yüriyü geldüği mer’aları ve yay
lakları ve savadları ne mahaller ise temam malûm idinüb kadi-
mül eyyamdan ma’mulünbih olan sınurlarm tayin ve temyiz idüb
smurlan dahilinde olan yaylag ve mer’a ve savadlanndan son
radan harici ez defter deyu nemıkdar timara virilmiş yerleri var
ise şenledüb ma’mur idenleri ve şenletmeğe mübaşeret idenleri
bilkülliyye re’fidüb kadimi mer’a ve yaylakların kemakân tayifei
mezbureye mahsus kıiub korudub smurlan dahilinde aslâ bir ferdi
komıyup men’ü def idesin Ol asıl yerlerden şenletmek tariki ile
timar olanların cümlesinin beratların ellerinden alub derkise idüb
möhürleyüb süddei saadetime irsal eyleyesin Ve berriyye cenibine
inmelû olduklarında mürur etdükleri yerlerde beylerbeğiliğinde
vaki sancak beylerine ve voyvodalarına ve züama ve erbabı tima
ra ve a’male ve mübaşiriyne toprağımızdan geçdinuz otlak hak
kı deyu ve sair behaue ile koyunlarına ve davarlarına dahletdir-
meyüp defter ve kanuna muhalif nesnelerin aldırmıyub kendu ca
nibinden yollan üzerlerinde olan sancakbeğlerine ve kadılara
mektub gönderüb gereği gibi yasag etdirüb ve asıl sancakdan ve
kadıhkdan müruru ubur idegelmişler ise ol sancakların ve kadılık
ların isimlerin yazub bildiresin ki taifei mezbura aslâ dahlolun-
mamagıycün her birine müekkid ve müşeddid ahkâmı şerife gön-
derilüb tenbih oluna Badettenbih eslemiyenlerin mansıbları ve
dirlikleri alınmagla konulmıyub bir veçhile haklarından geline ki
işidenlere mucibi ibret ve nasihat vaki ola ki tayifei mazbureye
kimesne hilâfı şer’ü kanun dahletmeğe mecalleri kalmıyub eyyamı
adaleti hümayun ve henkâmı saadet makrunumda tayifei mezbure
yaylaklarına ve kışlaklarına varub gelmelerinde müreffehül hal
olalar İnşaallah ül eaz vakti ve mevsimi gelüb ol caniblere vardu-
ğunda yaylakların ve mer’alann ne veçhile tayin ve temyiz ve
tedarik etdüğün alettafsil yazub süddei saadetime bildiresin ki
emri şerifim üzre yaylakları ahvalleri görilüb bertaraf olduğu ma

lûmu şerifim ola Şöyle bilesin Fi 26 rebiülâhir 972
Sıı hizmetine tayin olunan Selanik yürüklerinin imtina ettik

lerine dair.
Selânik yürükleri bulunan yerlerin kadılarına hüküm ki Hâli-
yâ Selanik yörükleri subaşısı Husrev damme mecdihu süddei
saadetime âdem gönderüb subaşılığına müteallik olub tahtı kaza-
nuzda sakin olan yürükler fermanı şerifimle su yolu hidmetine
tayin olundukda varmıyub evlerinde kalub tenbih ve te’kid olun-
dukda dahi inad idüb ihmal ve müsahele etdüklerin bildirmeğin
buyurdun ki hükmü şerifimle müşarünileyhin âdemleri var-
dukda her birinüz tahtı kazanuzda sakin olub mumaileyhin
subaşılığına müteallik yürükler emri şerifimle su yolu hidmetine
tayin olundukda aslâ te’hir ve tevakkuf etdirmeyüb ve gıybet
idenleri onbaşılarına ve müşevviklerine teklif idüb buldurub tayin
olunan hidemata sürüb çıkarub ihmal etdirmiyesiz Şöyle ki fer
man olunan hidmete çıkmak tenbih olundukdan sonra varmıyub
inad idüb evlerinde kalanı kaydü bend idüb süddei saadetime
gönderesinki küreğe konıla Şöyle bilesiz Fi 13 ramazan 972
Selânik yürükleri subaşısı Husrev'in Selanik muhafazasına

tayin olunduğuna dair.
S e lâ n ik ^ - yürükleri subaşısı Husrev’e ^ küküm ki Hâliyâ ikin
ci nöbetlü yürüklerin ve tatarların Selânik muhafazasına tayin
idüb buyurdum ki hükmü şerifim varıcak te’hir etmiyüb Selânik
muhafazasına tayin olunan kıdvetül ümerailkiram sabık Estergon
beği Hızır ^ damme izzihunun yanma varub vechü mü
nasip gördüğü üzre hidmeti muhafazada olasın Şöyle bilesin Fi
gurrei zilka’de 972
17
Yürüklerin ellerinde bulunan zahirelenn alınmasına dair.

Kırk kilise kadısına hüküm ki Tahtı kazanda bazı yürük ve
müsellim ve çingâne ve gayri kimesnelerde un ve sair zehayire

bulunub raahmiyei Edirne*'.»»' zalıiresiyçün taleb olandukda virmeyüb
inad ve muhalefet etdükleri istima’ olunmağin buyurdum ki vusul
buldukda anun gibi tahtı kazanda zahire bulunan yerde eğer yü
rük ve eğer müsellim ve eğer çingâne ve gayriden her kimde
bulunursa teallül etdirmeyüb eğer undur ve eğer sair zehayirdir
bulunan yirlerden vafir ve müstevfa tedarik idüb eshabı veya ve
killeri ile gönderesin ki eshabına ticaret ve şehir halkına ciheti
maişet vaki ola Fi 25 cemadel evvel 975
18
Hizmete tayin olunan yürükler için bedel kabul olunmadığı

na dair.
Yürük subaşılarmdan Ofcebolı «*-/ ve Tekri daği ve
Selânik ve Nail döken >» yürükleri subaşılarma hüküm ki
Hâliyâ emri şerifimle tayin olunduğunuz Rudnik [1] madeni hid-
metine bedel kabul olunmıyub yörük taifesi bizzat ihraç olunma
sın emir idüb buyurdum ki varıcak emrim üzre çeribaşılara ten-
bih idesin ki yürük taifesinin bedellerin kabul etmeyüb bizzat
kendülerin ihraç idüb hidmeti mezbureye varub mübaşeret ideler
Ammâ şöyleki pir ve mariz olub harekete iktidarı olmıyanların
bedel akçelarin alımayub anların yerine madende kömürcü tayi-
fesinden ve gayriden ücret ile istihdam ideler Fi 15 ramazan 975
19
Ulus'ların bıraktıkları yerlerin aşiret sahîblerine verilmesine

dair.
Erzurum hjJ-a beylerbeğisine hüküm ki Erzurum <•-»-»>->'kadısı ile
süddei saadetime mektub gönderüb vilâyeti Erzurum serhadlerinde
mescid ve çeşme ve gayriden eseri bina ve mekabir olan kadimi
harabe kariyyeleri vilâyeti mezbure ma’mur olaldan beru beyler-
begiler emirlerile şenlenmek tariki üzre aşiret sahihlerine timar
virüb anlar dahi ehli ayal ve tevabileri ile varub ma’mur idüb
zikrolunan mahaller ve reavası kuttaı tarikden ve ehli fesaddan
t»
emn üzre olub ve Ulus tayifesinin yaylakları müstevîâ olub aslâ

ihtiyaçları yog iken Gürci ve Kasdağları’na ^ tecavüz
idüb serhadleri evvelki gibi hâli kalub aralarında olan eyu
[İJ Karagoyvaç'ın üstünde.
at ve katır ve deveyi yukaruye ziyade behaye satub daima

varub gelmek ve kaçub gidenlere kimesneye mâni olmamak
içün şirret idüp m ukaddem a emri şerif ibraz idüb ittifak
üzre davacı ve şahid kenduler olunca murad idindiklerin
isbat iderler Yaylak behanesile muradları memleket hâli
kalub iki canibden kuttaut tarıyk fırsat bulub ve ehli fesadın zabtı
müşkil olub yukaru canibe firar itmek istiyenlerin men’i mümkün
olmaduğundan gayri Erzurum’a karib ma’mur olunması lâzım Tek
man ölsj sancağı sipahileri yirmi otuz yıldan beru ma’mur idüb
ihya etdükleri kariyyeler yıkılmak hayıfdır deyu bildirdiklerin arz
itmişsin Buyurdum ki vardukda âbâdân olan kariyyelere aslâ
dahlitdirmiyesin Ve etrafı mezkûru mukaddema Erzurum kulla
rından ikiyüz nefer kul ile Çabakçur -> sancağı beği hıfzu hi-
raset idermiş Sen Çabakçur heğine Erzurum kullarından ikiyüz
nefer tayin idüp kadimden hıfzu hiraset olunduğı üzre hıfzu hıra-
set etdüresin Hilâfı şer’ü kanun kimesneye iş etdirmiyesin Memnu’
olmıyanı ve muhtacı arz olanı yazup bildiresin Fi 8 zilkade 975
20
Teke sancağındaki Karakeçili aşiretine dair.

Müşarünileyhe(l) hüküm ki Kazaya defterin virüb T e k e ^ ve
Hamid ■v sancaklarının serbest olmıyan Umarlardan maadasının âdeti
ağnamı havassı hümayunum içün zabt olunmak ve Kara keçilû
'si nam cemaat Karaman’da bir sipahinin raiyyetleri olub
yirmi otuz yıldan ziyade yazda ve kışda Teke ^sancağında müte-
mekkin bulunmağın defteri cedide Teke sancağına kayıd olunma
sın bildirmiş sin Buyurdum ki arz etdüğün üzere mezkûr sancak
larda serbest olmıyan Umarlardan maada âdeti ağnamı cümle ha-
vassı hümayuna zabt olunmak defteri cedide kayıd idüp ve mez
kûr tayife dahi on yıldan ziyade Teke sancağında sakinler ise
birine kayıd eyliyesin Fi 25 zilhicce 975
21
Yürüklerden alınacak resimlere dair.

Lâzikiye kadısı olub Teke ^ ve Hamid v sancakların
tahrir iden Yahya’ya hüküm ki Hâliyâ süddei saadetime kazaya
[1] Lâzikiye kadısı olup Teke ve Hamid sancakların tahrir iden Yahya.
defteri virüp Teke <0 sancağında Türk yürükleri sayir tayife gibi
raüzevvecden on iki mücerreden altı akçe virmeyüb bir evde yedi
sekiz belki on kimesne olsa hemen cümlesi altı akçe virirler Kadim
den böyle viregeldük deyu niza’ iderler Şimdensonra resimleri
sair yürük gibi alınmak münasibdir deyu dildirmişsin Buyurdum ki
göresin mezkurların harçları bir hidmet mukabelesinde tahfif
olmuş olmayub ve yahud defteri atikde vechi meşruh üzre olma
sına delâlet ider kayıd yogise arz etdüğüm üzre kayıd eyleyesin
Ammâ şöyleki bu hususda male nef’i külli olmayub cüz’i ise yine
aslı üzre ibka eyleyesin Fi 5 rebiül’ahir 975
Maalgara ve Ergene yürüklerinin Silivri köprüsü hizmetine

tayin olunduklarına dair.
Maalkara «A*- ve Ergene kadılarına hüküm ki Vize •>-> yü
rükleri subaşısı olan kıdvetül emacidü vel ekârim Piri ** damme
mecdihu süddei saadetime âdem gönderüb subaşılığına müteallik
olan yürüklerin ve canbazların birer nöbetlülerin emri şerif ile
Silivri köprüsü hidmetine tayin olunub tayifei mezbureden
Emir Alı ^ nam canbaz hidmete gelmayub • bazıları dahi hid
met ıder iken gıybet idüb evlerine gidüb hidmet etmedüklerin
bildirmeğin müşarünileyhin âdemleri varduklarında her birinüz
geregı gibi mukayyed olub mezkûr Emir Ali i- nam canbazı
hıdmetmden gıybet ıdenlen hafiyyeten tecessüs idüp ele getürüp
hıdmetı mezbureye gönderüp emri şerifim mucibince hidmet et
duresm Fı 7 zilhicce 975
23
Yürüklerin Ejderhan seferine gitmediklerine dair.

Magalkara ^ kadısına hüküm ki Mektub gönderüb livai Vize
juruklerı subaşısı Pırı 4 * meclisi şer’e gelüb sene sitte ve seb’in
ve tısemıede vaki olan Ejderhan seferine esmeee nöbetlii
olan yuruk eşkincilerinden Mehmed bin Veli cr ** ve Fuad bin
Pırı tf* ve Ferhad bin Abdullah ^ ve bunlardan maada
nice kımesneler emri şerif mucibince tenbih ve te ’kid olundukda
s T İIÎ Z u eyleyÜb nÖbetlerinde edai hidmet eylemedüer
d n ld ^ hh k a/ mdan gelinmiye bir dahi seferi hümayun vaki ol-
dukda bıı neler gelmeyup hidmet muattal olur deyu bildirmişsin
Anadolu’da Türk Aşiretleri 13
Buyurdum ki vardukda göresin kaziyye arzolunduğı gibi ise anun

gibi nöbetlerine varmayub muhalefet idenleri teftiş idüb muhale
fetleri sabit ve zahir olursa yarar âdemlere koşub süddei saadeti
me gönderesin ki küreğe konıla Ve nöbetlü yürükleri seferi hüma
yuna ihraç idüb muhalefet idenleri süddei saadetime gönderesin ki
onlar dahi küreğe konılub sayirlerine mucibi ibret ve nasihat ola
Fi 23 ramazan 977
24
Kocacık yürüklerinin Kıbrıs seferine tayin olunduklarına dair.

Kocacık jr'-y yürükleri subaşısına hüküm ki Hâlâ Kocacık
yürüklerinin ikinci nöbetlüsü ki yüz otuz beş neferdir bu defa
Kıbrıs ıs-t* seferine emir idüb buyurdum ki vusul buldukda te’hir
etmeyub ferman olunan yürükleri çeribaşıları ve olıgelân âdet
ve kanun üzre altışar aylık zadü zevadeleri ile muaccelen
ihraç eyleyüb Boğaz hisarı’na doğru götürüb anda
gemilere tevakkuf eylesin ki gemiler vardukta gemilere girüb
Kıbrıs ctj» ceziresine varub hidmetde bulunalar Yürükler istical üzre
ihraç olunub mahalli me’murda hazır bulunmak mühimmatdandır
ihmalden ve geç ve eksük götürmekden hazer eyliyesin Şöyle ki
gemiler varub dahi yörük tayifesi irişmeyüb gemiler tevakkuf
eylemek lâzım gele bir ferdin özrü kabul olmayub hakkından
gelinür Bilmiş olasın Ana göre mukayyed olub istical üzre
ihraç eylemek ardınca olasın Fi 20 ramazan 978
25
Yürük taifesi arasında veba zuhur ettiğine dair.

Yürük muharriri olan kâtib.Hamze’ ye hüküm ki Mektub
gönderüb yürük tayifesi taun olmagla ekseri fevt olub eşküncü
yamaklarından [1] cüz’i kımesne kalub haymanaları dahi vefa
eylemeyüb eşküncilerin yamakları fakir ve kalil olub hidmet dahi
ziyade olub hidmete kudretleri olmayub bir kaç nefer dahi ziyade
yamak tayin olunmasın bildirmişsin İmdi her ocağa beşer nefer1
[1] Yürüklerin oluz neferi bir ocaktır. Beş neferi nöbetti eşkinci, yirmi beş
neferi de yamaktır. Seferde nöbetti (benövbetj eşkinci, yamaklarından avanzı
divaniyye mukabili olarak ellişer akça harçlık alarak sefere giderler. Bu sebepten
kendilerine EUici ^ de tabir olunur. Eşkinci olanlar, sefer olmadığı zaman
yamaklardan bir şey almazlar. ûÇc j î s 45 — * xj»^ ^ s 42.
14
# Anadolu'da Türk Aşiretleri
yamak yürükler tevabiinden yazmak emir idüb buyurdum ki

vardukda evvelâ tahriri emir olunan yürüklerin haymanasın teftiş
eyleyüb harici ez defter nemıkdar haymana bulunursa alelesami
defter eyleyüb dahi haymanadan ve sayir uteka ve yürük tevabi
inden defteri atikde olan yamaklarından ziyade beşer nefer yamak
dahi giru tayin eyleyüb defter cedide yamak kayıd eyleyesin ki
hidmet vaki oldukda eşküncilerine lâzım olan harçların [1] kanun
üzre vireler. Haymanadan ve sayir yürük utekasından ve teva
biinden kayıd eylı'yesin Fi 17 1 978
26
Yürük taifelerinin ormanlardan ağaç kesmemelerine dair.

Kırk kilise Ms'j/ ve Pınarlıisar ^ j&r. ve Ahyolıd^' ve Aydosco*»
kadılarına hüküm ki Tersane emini Halil ^ zide mecdihu süddei
saadete mektub günderüb yürük tayifesi gemilere yarar ağaçlan ke-
süb müzayeka virdüklerin ve cevanibi korumak içün dergâhı muai-
lâm yeniçerilerinden Yusuf bin Mustafa i*»-' cr. korıcı olduğun
bildirüb beratı hümayunum virildügin bildirmeğin buyurdum ki
vardukda eğer yürük ve eğer çingâne tayifesidir gemiye yarar
kerestei kesdirmeyüb men’ü deî’eyleyesin Anun gibi rencber tayi
fesi uhlamur urganın etmeği istediklerinde ağacın dalların kesub
soyalar Ağacın üzünü soydurmıyasın Bu halde unat tenbih idesin
Ve kesilân ağacın kesüklerin dahi çıkartmıyub bu babda dahi
gereği gibi tenbih eyleyesin Ammâ bu halde mukayyed olub bu
behane ile reayadan ahzü celb olunub gemilere yarar kerestei
kesdirmekden ve ahar oduna ve kümüre münasib olanı men’eyle-
meyüb reayayı tazyik etdirmiyesin Fi 8 ramazan 979
27
Kocacık yürüklerinin Rudnik madeni hizmetine tayin olun

duklarına dair.
Kocacık yürükleri subaşısı Mahmud’a hüküm ki Hâliyâ
subaşılığına müteallik olan yürükler ki yüz otuz beş ocakdır bir
nübetlüsin Rudnik madeninde yuvarlak hidmctine ihraç olun-1
[1] Elli akça. Hattâ JT s 45 diyor k i: "Ve bir yamak ki piri fani
veya ma’zur olub sefere iktidarı olmasa ve yarar oğullan dahi olmasa hidmete
gidene mıkdarınca harçlık virür,,.
mak emir idüb buyurdum ki vusul buldukda şubaşılığına müteallik

olan yürüklerin bir nübetlüsin çeribaşılarile olıgelân âdet ve
kanun üzre altışar aylık zadü zevadelerile muaccelen ihraç idüb
emrim mucibince madeni mezbura iletüb yuvarlak hidmetine
mübaşeret eyleyesin Hususu mezbur ziyade mühimdir Geç ve ya
eksük getürmekden hazer eyleyesin Fi 7 muharrem 980 *
28
Kocacık yürüklerinin hizmete gitmekten imtina eylediklerine

dair.
Kocacık yürükleri sakin oldukları yerlerün kadılarına
hüküm ki Hâliyâ Kocacık yürükleri subaşısı Mahmud
dergâhı muailâma gelüb zikrolunan yörük tayifesine emri şerifimle
hidmet vaki olub çeribaşıları ve kendunün âdemleri varub hid-
mete ihraç etmelû oldukda tahtı kazanda olan yürükler hidmete
gelmayüb envai ihmal ve tekâsül üzre oldukları ecilden mesalihi
miri avku te’Lir olunduğun bildirüb anun gibi ihmal idenlerin
haklarından gelinmek babında hüküm taleb etmeğin buyurdum ki
mumaileyhin âdemleri vardukda göresin arz etduği gibi ise anun
gibi mirî hidmet vaki olub emirle çeribaşıları varub tahtı kaza
nızda mütemekkin olan yürükleri ihraç etmelû oldukda ihmal ve
tekâsül iden yürüklerin subaşıları marifetile [İJ gereği gibi hak
larından gelesinki sayirlerine mucibi ibret ve nasihat vaki ola Fi
7 muharrem 980
29
Kütahya'ya tâbi Akkeçili yürüklerinden rahat durmıyanların

Kıbrıs'a sürgün edilmelerine dair.
Anadolı beylerbeğisine ve Uşak «3^ kadısına hüküm ki
Mektub gönderüb Kütahya v»1'/ ' kazasına tâbi Akkeçilü
yürüğünden Turgud ve Hacı Bayram riAr'- ve Ramazan
ûu-, ve Musa’ dan gayri elli ve altmış nefer mıkdarı
kimesne A- nahiyesinde tablü surnayle hamam üzerine gelüb
içinde hatunlar var iken hamam kapusına asılan peştemalı
kaldırub avretleri cebren kaldırub girmek üzre iken süddei1
[1] “Siyasete müstahak olsalar kadılar hüküm idüb hüccet virdikden sonra
siyaseti subaşılarınındır,, Kanunname.
16 Anadolu’da Türk Aşiretleri
saadetim çavuşlarından Derviş çavuş j*)» ulagla Rodos’-

dan İstanbul’a gelür iken rast geliip bargirlerini almagin
üzerine hücum idüb mühkem döğüb hakaret eyledüklerin bil
dirmişsin İmdi mezburları ehlü ayallerde Kıbrıs’a sürgün ey
lemek emir idüb buyurdum ki vusul buldukda te’hir eylemeyüb
zikrolunan ehli fesadın kimler ise ol yerlerden alâkaların kat’idüb
yarar çavuşumlarile S ilifk e ^ - iskelesine gönderüb Kıbrıs’a geçü-
rüb sürgün eyleyesin Ve teslim eyledüklerine temessük getürdüb
süddei saadetime gönderesin Ammâ bu babda temam hak üzre
olub bu behane ile kendü hallerinde olanlara dahlolunub ehli
fesada himayet olunmakdan ihtiyat eyleyesin Fi 26 safer 980
30
Tekirdağı yürükleri subaşısının Selânik kalesinin binasına

tayin olıınduğuda dair.
Tenkri yürükleri subaşısına hüküm ki Mektub gönderüb
Oîceoblı yürükleri ve Tırhala tatarları ile Ayamavra
kalesinin binasına ferman olunub icazet reca eyledüğün bildir
mişsin İmdi sana hayli zemandır ki kal’ei mezbureye varub hid-
metde bulunasın deyu emrim olmuş idi Ol zamandan beru ihmal
üzre olub varmamagla envai itab ve ikaba müstehak olmuş sundur
Hâlâ bu defa Selânik kal’esinin binası lâzım olup binaya mü
başeret olunmak lâzım olmagin buyurdum ki vusul buldukda su-
başılığına müteallik olan yürüklerde ve Ofce bolı yürükleri ve
Tırhala «W tatarlarile olıgelân âdet ve kanun çeribaşılan ve mak-
demleri ve altışar aylık zadü zevadelerile alettâcil ihraç eyleyüb
Selâniğ’e varub kal’e hidmetinde bulunasın Geç ve eksük getür-
mekden ve bu defa dahi ihmalden ziyade hazer eyleyesin Yohsa
beyan olunan özrün kabul olmak ihtimali yokdur Bilmiş olasın
Fi 29 ra 980
31
Yürüklerin donanma hizmetine tayin olunduklarına dair.

Vize yürükleri ve canbazları olduğı yirlerün kadılarına
hüküm ki Hâliyâ tahtı kazanızda sakin olan yürükler ve canbaz-
lar donanmai hümayunum içün müceddeden binası ferman olunan
gemiler hidmetine tayin olunmagin tahtı kazanızda olan yürükler
ve canbazları muaccelen hidmeti mezbur içün ihraç idüb gön-
dermek emir idüb buyurdum ki vusul buldukda anun gibi Vize •>..»
yürüklerinden ve canbazlarından tahtı kazanızda mütemekkin ve
mutavattın olan yürükleri ve canbazları ta’cil alet ta’cil ihraç
idüb ferman olunan donanmai hümayunum gemileri hidmetine
irsal eyleyesin Bu babda gereği gibi mukayyed olub tahtı kaza
nızda olan yürükleri ve canbazları ihraç idüb emir olundukları
hidmetlerine gündermiyesin bu babda kimesnenin üzrü makbul
olmaz Ana güre mukayyed olub ihmal ve müsaheleden ziyade
hazer eyleyesin Şüyleki anun gibi tekâsül idüb tayin olundukları
hidmete varmıyanlar küreğe konulmak mukarrerdir Ana güre
muhkem tenbih idüb ihmalden hazer idüp alettacil varub hid-
metde bulunalar Badet tenbih varmıyanlar kimler ise alelesami
defter eyleyüb arz eyleyesin 29 ş 981
32
Selânik yülüklerinin tahririne dair.
Rum İli ık' nj beylerbeğine hüküm ki Divanı hümayunum kâtib-
lerindenHamze \p- bundan akdem Çirmenövr sancağı müsellimlerinin
ve Selânik yürüklerinin tahriri olunub müşarünileyh fermanı
şerifim üzre taifei tahrir idüb itmama irişdirüb defterlerin süddei
saadetime (defterlerin) getürüb arz etmeğin âdeti kadime üzre
senin canibinden beratları virilmesin emir idüb buyurdum ki müşa
rünileyhin virdüği mucibince merkumların beratların viresin Fi 81981
33
Ofcebolu yürüklerinin Dııkakin sancağındaki demir made

nine tayin edildiklerine dair.
Oîcebolı «M yürükleri su başısına hüküm ki Bundan akdem
Oîcebolı yürüklerinin bir nübetlüsü ki 94 neferdir evvelki
nübetlüsü Dukakin sancağında vaki olan demir madeninde top
yuvarlağı hidmetine tayin olunmuş idi Hâlâ bir nübetlüsü kifayet
eylemayüb olıgelân âdet ve kanun üzre çeri başıları ve mukdim-
leri ile ve altışar aylı£ zadü zevadelerile ihraç eyleyüb mahalli
mezburda top yuvarlağı hidmetine mübaşeret etdiresin Fi 15 m 981
34
Kocacık yürüklerinin mirî hizmette teallül ettiklerine dair.

Kocacık yürüklerinin olduğı yerlerin kadılarına hüküm ki
Türk Aşiretleri— 2
Mezbur yürükler su başısı olan Mahmud gelüb mezkûr yürükler

emri şerifim mucibince hidmete tayin olunduklarında mezbur yürük
lerden ve yamaklardan celeb olanlar Elimizde ahkâmı şerife var
dır deyu miri hidmeti edâ itmekde teallül ve niza itdüklerin bil
dirmeğin buyurdum ki her biriniz tahtı kazanızda dayima bu
hususa mukayyed olub güreşiz mezkûr yürükler emri şerifim mu
cibince mirî hidmete tayin olunub müşarüileyh hidmet teklif eyle-
dikde mezkûr yürüklerden celeb olanların olvechile teallül itdirme-
yüb koyunların sürücilerile irsal itdirüb kendülerine me’mur olduk
ları hidmeti bittemam edâ itdüresiz Ve yamaklarından celeb olanlara
hidmet vaki oldukda kanun üzre ellilerin eşküncilerine bittemam
edâ itdirüb olvechile niza itdirmiyesiz Ve bu hükmü hümayunumun
suretin sicilli mahfuza kayıd eyleyesiz ki min baad vaki olan
kuzzat mazmunu hümayunile amel eyleye F. 25 ra 981
35
Yürüklerin kasablıkta kullanılmalarına dair.

Ankara . / t kadısma hüküm ki Hâlâ nefsi Ankara .>ı da sakin
yürük tayifesinden Hoca Piri ^ ve Hoca Yunus nam
kimesneler maldar ve kasablığa yarardır deyu ilâm olunmagin
nefis ve mallarile ol yerden alâkaları kat’ olunub dergâhı muallâma
gönderilmelerin emir idüb buyurdumki vusul buldukda aslâ tevak
kuf etmeyüb mezburlarm nefisleri ve mallarile ol diyarda olan
alâkaların kat’idüb malü menallerile ve ehlü ayallerde mezbur
çavuşuma koşub dergâhi muallâma göndersin ki kasablık hidme-
tine tayin olunub istihdam oluna Ammâ gaybet etmemek içün anda
yarar kefillerin alub sicil idüb sureti sicillin mezbur çavuşuma
teslim eyleyesin Fi 6 Receb 981
Selanik yülüklerinin hidmete gitmelerine kura sahihlerinin

mani olmamalarına dair.
Selânik «tüy- yürükleri oldukları yerlerin kadılarına hüküm ki
Hâlâ Selânik yürükleri subaşısi mektub gönderüb bazı yürükler
havassı hümayunda ve bazı vüzera haslarında ve reaya ve erbabı
timarda fakin ve mütemekkin olub hidmeti miri vaki olub fermanı
şerif mucibince ihraç olunub hidmet teklif olundukda mütemekkin
■oldukları kura sahihleri mani olub ihraç olunmamamla hidmeti

miri muattal olub emri şerifime muhalefet iderler deyu bildirmeğin
buyurdum ki varıcak bu babda her biriniz tahtı kazanızda
olanları tefahhus kılup getürdesiz Arz olunduğu gibi ise anın
gibi yürük tayifesine hilafı emri şerif teallül ve niza etdirmeyüb
ve mani olanları men’ idüb me’mur oldukları yere gönderüb
hidmet etdiresin Varmıyub teallül edenler kanunları üzre
siyaset olunur Ana göre tenbih eyleyesin Nöbeti olan yürük
lerin ihracına emri hümayunuma mugayir mani olanlar kimler ise
yazub bildiresin ki hilafı emri şerif iş idenlerin haklarından geline
Zikrolunan yürük tayifesinin me’mur oldukları hidmetler mühim
matı umurdadır İhmal ve müsahele etmeyesiz Sonra neticesi size
ayid olur Ana göre ikdam ve ihtimam eyleyesiz (Kâtib Hamze Çe-
lebi’ye verildi) Fi 15 receb 981
37
Akça koyunluların tecziyesine dair.

Vize beğine ve Vize sancağında olan kadılara hükmüm ki
Senki sancak beğisin mektub gönderüb livai mezburun ekser ka-
riyyeleri vakıf ve serbest Umarlar ve bazı Akça Koyunlı
taifesi olub içlerinde ehli fesad ve şenaat zahir olup şer’ü kanun
üzer haklarından gelinmek lâzım oldukda eshabı ele virmeyüp
himayet eylemekle fesadü şenaatleri ziyade olduğun bildirmiş sin
İmdi anın gibi cürmü galizleri sabit olub salbü siyasete veya kat’ı
uzva müstahak olub hükmü kadı lâhık olub hüccet verildikden
sonra serbest eshabı teallül eylemanin aslı yokdur Buyurdum ki
vusul buldukda bu babda mukayyed olub anun gibi eğer evkaf ve
emlâk ve eğer Akça Koyunlı 4* ve sayir serbest Umarlar içinde
fesadü şenaatleri olub salbü siyasete ve kat’ı uzva müstahak olub hük
mü kadı lâhık olub hüccet verildikden sonra mezkûrlara teallül et
dirmeyüb mücrimi talep idüb zuhure getürüb günah sadır olduğı ma
halde serbest sahibinin marifetile şer’ile lâzım gelâni icra etdirüb
harice alub gitmeğe komıyub ve bedeli siyaset deyu bir habbelerin
aldırmıyub bu behane ile rüsumu serbestiyyelerine dahlü taarruz
etdirmeyüb ve mücrimleri zencire koyub köyden köye gezdirmeyüb
cürmü galizleri sadır olduğı mahalde badessübut şer’ile lâzım
gelâni icra etdirüb akçelerin alub ıtlak etdirmiyesiz Ve bilcümle
ehli fesad ve şenaatin şer’ile haklarından gelüb su başılara ve
voyvodalara akçe aldırmıyub hakkı sarihe tâbi olub kendü halinde

olanları mücerred ahzü celb içün rencide etdirmeyüb ehli fesada
himayet eylemekden ziyade hazer eyleyesiz Fi 9 şevval 981
38
Ankara civarındaki aşiretlerin tahririne dair.
Ankara •>' kadısına hüküm ki Rum İli üıV-»-' beylerbeğisi âdem
gönderüb ğs**» $>,»
&/» nam cemaatler ki cem’an ikiyüz altmış beş
neferdir Vilâyet tahrir olundukda Hüseyin Paşa »*!&>— damet mealihü
Rum İli beylerbeği iken haslarında olan Aydın beğlü yürük
tayifesinden olub perakende olub her biri bir tarafda olmagla vilâ
yet kâtibi oturdukları yerde tahrir idüb müşarünileyhin haslarına
ilhak idüb ellerine mühürlü sureti defter virüb âdemleri bu zemane
değin zabt idegelüb mumaileyh vezir oldukda onun tahvilinden
kendüye inayet olunub müşarünileyh dahi zabt itmek istedikde
düsturu mükerrem Mahmud Paşa edamallhü tealâ iclalihu
âdemleri Ulu haymana ve Kiçi haymana’dan olub defterde dabi
müşarünileyhe hasıl kayıd olunmuşdur deyu niza etdiklerin
bildirüb deftere nazar olundukda süddei saadetime virilân defteri
mufassalda cemaati mezbureyi vilâyet kâtibi ayni ile veziri
mumaileyhe kayıd itmiş bulunmağın yerlülerinden teftiş olunub
sıhhati malûm olunmasın emir idüb buyurdum ki vardıkda muma-
ileyhimanm âdemleri ve ol yerin ehli vukuf ve mu’temedünaleyh
kimesneleri ile ol cemaatlerin üzerine varub dahi ahvallerin unat
veçhile dikkat ve ihtimamla teftiş idüb göresin filvaki mezkûrun
cemaatler Aydın beğlü ^ yürüklerinden perakende olub ol
caniblerde varub sakin olmuşlar mıdır yohsa Ulu ve Kiçi haymana
cemaatlerinden midir Ve vilâyet tahririnden evvel ve sonra kimler
zabt idegelmişdir Ve tahrir olundukda ne cemaatden perakende
olduk deyu haber virmişlerdir Sahih kangı cemaatden ise ahval
lerin malûm idinüb dahi sıhhati ve hakikati üzre yazub bildiresin
Tarafeyinden bir canibe meylü mehabâ etmeyüb hak kangı cani
bin ise ana göre ilâm eyleyesin Sonra hilâfı zuhur iderse neticesi
sana ayid olur Unat ihtimam eyleyesin Fi 6 zilhicce 981
39
Tekirdağı yürüklerile sair yürüklerin donanma hizmetine
tayin olunduklarına dair.
Tengri dağı ve Maalkara ,/,u- ve Ofçebolu d*: ve
Selanik yürükleri su başılarma hüküm ki Bundan akdem eşkünci

yürüklerinizi yat ve yarakları ve tüfenkleri ile ihraç idülı muac-
celen İstanbul’dan gelüb gemilere girüb donanma ile varub hid-
metde bulunasız deyu emrim olmuş idi Hâlâ donanma teveccüh
itmek üzre olub siz henüz yetişmedüğünüz ecilden müstehakkı
ikab olmuşsuzdur Buyurdum ki vusul buldukda aslâ te’hir ve
tevakkuf etmeyüb’ müşarünileyh vardugı günden kalkub cümle
eşkünci yürükleriniz ile bervechi istical yüriyüb Istunbul’a gelüb
gemilere dahil olasız Şöyle ki gemiler gitmediyen gelüb erişmiyesiz
mansıblarınız alınmagla konulmayub envai itaba mazhar vaki
olub ve gelüb hidmetde bulunmıyub ihmal ve müsahele iden eşkünci
yürükler dahi müebbed küreğe konılub aslâ ıtlak olmamak emrim
olmuşdur Herkes ana göre mukayyed olub sonra yetişmedük ve
işitmedük dimiyesiz Fi 9 za 981
40
Vize ve Kırk kilise ve sair mahallerde bulunan müsellimlcrle

yürüklerin donanma hizmetine tayin olunduklarına dair.
Vize *>.j ve Kırkkilise ve Ofçebolu d/. ve Tengiri
müsellimleri ve çingâne müsellimleri ve yürükleri olduğu yer
lerin kadılarına hüküm ki Hâlâ Vize •>.» sancağının yüz beş nefer
yürükleri ve otuz dokuz nefer müsellimleri ve Kırkkilise nin
bir nöbetlü müsellimi ki altı yüz yetmiş üç neferdir koyun hidme-
tine kalandan maadası ve Ofçebolu d* *?-*' nun evvelki ve ikinci
nöbetlüsü ki doksan dört neferdir ve yürükleri ki yüz otuz
beş neferdir ve Tengiri dağı yürüklerinin evvelki ve ikinci
nöbetlüsü dörtyüz on dokuz neferdir bu defa vaki olan donamai
hümayunuma tayin olunup İstanbul’a ve iskelesine irişmek
içiin beğlerine ve su başılarma ahkâm yazılub gönderilmişdir Hâlâ
donanmai hümayunum işbu mahı muharremül haramın onuncu
gününde deryaya teveccüh eylemek mukarrer olmağın zikrolunan
müsellimler ve yürükler alettacil ihraç olunub hazır bulunmak
me’mur oldukları mahallerde tevekkül eylemek lâzım olmağın
buyurdum ki vusul buldukda bu babda her birinüz bizzat mukay
yed olub tahtı kazanızda vaki olan müsellim ve yürük beğlerine
ve su başılarma ve çeri başılarma muhkem tenbih ve te’kid eyleye-
sinki müsellimlerin ve yürüklerin alettacil ihraç eyleyüb me’mur
oldukları mahallere vakti mezkûrda irişdirüb ihmal ve müsaheleden
ziyade hazer üzre olalar Müsellim ve yörük tayifesi alettacil ihraç

olunub vakti ile me’mıır oldukları mahallerde hazır bulunmak ziyade
mühimdir Şöyleki mahı mezburun tayin olunan gününde mahalle
rinde bulunmayub geç veya eksük gelâler alınugelân beşer yüz
akçe bedel akçesi alınmagla konulmayub çeri başıları ve yürük
ve müsellimleri küreğe konulmak mukarrerdir Ana göre babı ih
timamda dakika fevt eylemeyüb istical üzre ihraç idüb tarihi mez-
burda mahalli me’murda bulunalar Fi 3 muharrem 982
41
Naldöken yürüklerinin Baç madenine vaktii zamanile gelme

diklerine dair.
Belgırad kadısına ve Baç e 1 madeni emini Hüseyin’e ce-*-
hüküm ki Senki eminsin süddei saadetime mektub gönderüb Nal
döken j-î [l] yürükleri Baç madeni hidmetine tayin olunmağla.
zadü zevadelerile zamanında gelmeyüb giç gelüb iki üç ay maden
hidmetin etdükden sonra icazet tezkeresin istemeyüb ruzi Kasım
dan bir buçuk ay mukaddem evlerine gitmeğe kasd idüb hidmet-
leri noksan üzre olmagla kuyudan cevher getürülmesi ve hidmet-
leri ruzi Kasım’a değin edâ olunması emri mühim olduğun ve yü
rük tayifesile livai Semendire martoloslan ve primkürleri
dahi ruzi Kasım’a gelince hidmet etmeleri hususun arz eylemişsin
İmdi eğer zikrolunan yürük tayifesi ve martoloslar ve primkürler- •
dir üslûbu kadim üzre zadü zevadelerile madeni mezbura geldik
lerinde altışar ay hidmet eylemek emir idüb buyurdum ki vusul
buldukda mezburlara emrim üzre altışar ay madeni mezbura hid
met etdirüb müstevfa cevher ihzar ve ihraç etdüresin Üslûbu ka
dim üzre temam altışar ay madeni mezbura hidmetin eylemeden
bir ferde icazet tezkeresi virdirilmeyüb ve icazetsiz gidenleri arz
leyesiz ki haklarından geline (Mektubu getüren Baç emini âdemisi
Ali’ye verildi) Fi 23 sefer 982
42
Bilecik madeninde işlenen yuvarlakların iskeleye getirilme

sine dair.
Bilecik madeninde demür yuvarlak hidmetine tayin olunan
yaya ve müsellim beğlerine hüküm ki Hâlâ madeni mezburda iş
li] Zağrai atik kazasına tâbi, namı diğer İshaklar.
lenüb hazır olan demür yuvarlaklan iskelede olan mahzene götür

mek içün emin Hüseyin <*-»• dame mecdihuya muavenet olunma
sın emir idüb buyurdum ki varıcak zikrolunan demür top yuvarlak
larının mahzene gelmesi mühimmatdandır İhmal ve müsahele
etmeyüp her birinüz birer mıkdar âdem tayin idüb müşarünileyhe
muavenet ve muzaheret idüb hazır olan yuvarlakları iskeleden
mahzene götürülmek babında ikdam ve ihtimamatınız zuhure ge-
türüb ihmalinden hazer eyleyesiz Şöyle ki ihmal idüb vaktinde yu
varlaklar mahzene gelmeyüp ihmaliniz sebebi ile avku te’hir ola
muateb olursuz Ana göre mukayyed olasız (Maden emini âde-
misi Hasan’a verildi) Fi 28 sefer 928
43
Naldöken yürüklerinin Ahyolu'da yapılan gemi hizmetine

tayinine dair.
Nail döken yi» >s yürükleri su başısma hüküm ki Hâlâ Nail dö
ken lH yürüklerinden evvelki nöbetlüsünden elli nefer yürük
Ahyolı da kapudanım Ali & dame ikbalihu tarafından müced-
den bina olunması ferman olunan gemi nin kerestesi hususuna
tayin olunub buyurdum ki varıcak zikrolunan elli nefer yürükleri
âdet ve kanun üzre zadü zevadeleri ve çeri başıları ile ihraç idüb
mahalli me’mura gönderesin ki ruzi Kasımda varub gemi binasına
mübaşeret eyleyesin İhmal ve müsaheleden hazer eyleyesin
Fi 24 c 982
44
Kütahya müsellimlerinin Ayasofya tamirine tayin olunduk

larına dair.
Kütahya s * S müsellimleri beğine hüküm ki Sancağın müsel
limlerinin ellicileri ile bir nöbetlüsü ki sekiz yüz yirmi bir neferdir
senei âtiyede ihraç olunmamak üzre hâlâ İstanbul da Jj-N-ı Aya
sofya v m e r e m e t hidmetine tayin olunub şimdiden ihraç olunub
getürülmesin emir idüb buyurdum ki varıcak te’hir etmeyüb san
cağın müsellimlerinin ellicileri ile bir nöbetlüsün senei âtiyede
ihraç olunmamak üzre hâlâ âdet ve kanun üzre altışar aylık zadü
zevadeleri ve çeri başıları ile ihraç idüb mahalli me murda hidmete
mübaşeret eyleyesin Hususu mezbur mühimmatdandır İhmal ve
müsaheleden giç veya eksük getürmekden hazer eyleyesin Sonra

muateb olursun Bilmiş olasın (Nazırın âdemisine verildi) Fi selhi
şaban 982
45
Kara Öz yürüklerinin te'dibine dair.

___ •
Hamid ili i-.1 -m- beğine hüküm ki Kara öz jj' dimekle maruf
yürük tayifesi kadimden fesad üzre olmagin merhum babam huda-
vendigâr tabe serahü Kütahya vb',V ' dan bölük halkı ile bölük
ağası gönderüb haklarından gelinmek emir olunmak müyesser ol-
mayub lâkin yine fesad üzre olub ve bu defa Ağlasun kadısı
İstanbul zahiresi tahmil içün mezburlardan emir mucibince
kira ile deve taleb etdikde varan kadı âdemisin ve Anadolı «İ>LÎ
çavuşlarından Abdi’i muhkem darb idüb ve bir sipahinin kolun
amelden koyub mabeyinde muharebe oldukda mezkûrların dahi
bir âdemi katlolunduğun dergâhi muallâm çavuşlarından Sinan it
ilâm etmeğin buyurdum ki... bu hususu unat veçhile teftiş ve te-
fahhus kılub göresin filvaki mezkûr Abdi Çavuş «A>V emri şerifim
mucibince mezkûrlardan kira devesi taleb idüb aldıkda emre itaat
etmeyüb elinden almak içün âdem gönderüb bir sipahinin kolun
amel mande idüb muharebe etdikleri vaki ise ve bile gelüb mu
harebe iden kimler ise vukuu üzre yazub bildiresin (Âdemi Sinan
Çavuş’a verildi) Fi 13 receb 983
46
Maden hizmetinden kaçan yürüklerin tecziyelerine dair.

Tekir dağı yürüklerinin su başısı olan Mustafa’ ya
hüküm ki Hâlâ Bosna w . beği olan Ferhad dame izzihu
mektub gönderüb Bosna -w. sancağında olan Kamengırad
madenine varub edâi hidmet etdügün ve ol hidmete varmağa nö
beti olan bazı yürükler mevkufat eminlerine istinaden hidmete
varmadukların bildirüb anların cezası virilmesi içün emri şerifim
taleb eyledüğün bildirmiş sin İmdi emir üzre hidmete varmıyan
yürüklere ruhsat virilmek cayiz değildir Buyurdum ki vardukda
su başılığına müteallik yürüklerden nöbetinde emir olunan hidmete
varmıyub hidmetinden kaçmak ve ihmal etmek âdet idinen yürük
lerin bu fiilleri sabit ve sicil oldukdan sonra dergâhı muallâmdan
sana virilân nişanlu siyaset namei hümayun mucibince siyasetlerin

idüb ve bu defa emir üzre senki madeni mezbur hidmetine mariz
değil iken ve özrü kavin yoğiken ihmal idüb varmıyan yürükleri
ele getürüb mukayyed ve mahbus defter ile yarar âdemlerime
koşub dergâhı muallâma gönderesin ki küreğe konıla Hak üzre
mukayyed olub edâi hidmet idenlere teaddi olmakdan ve lıidnıet
etmiyenlere ruhsat virilmekden hazer eyleyesin (Su başısmın âde-
misine verildi) Fi 28 receb 983
47
Selanik yürüklerinin Navarin kalesi binasına tayin olunduk

larına dair.
Selânik yürükleri su başısı Ferhad’a hüküm ki Hâlâ
Selânik yürüklerinin iki nöbetlüsü ki beşyüz doksan iki neferdir
Anavarin kal’ası binası içün tayin olunmuşlardır Buyurdum ki
te’hir eylemayub zikrolunan yürükleri çeri başıları ve mukdimleri
ve olıgelân âdet ve kanun üzre altışar aylık zadü zevadeleri ile
Nevruz’dan mukaddem ihraç eyleyüb Nevruz’da kaPai mezburede
bulunub hidmete mübaşeret eyleyesin Hususu mezbur mühimdir
İhmal ve müsaheleden ve eksük alub gitmekden ve giç varmakdan
ziyade hazer eyleyesin Fi 9 1 983
48
Tekirdağı yürüklerinin Bosna'dald madene tayin olundukla

rına dair.
Tekri dağı yürükleri su başısı Mustafa’ya i 1-» İşbu şali
ferhunde falde Tekri dağı yürüklerinin ikinci nöbetlüsü ile
Bosna w . da olan Kamengırad madeninde dökülmek rerman
olunan top yuvalagı hidmetine varmak emir idüb buyurdum ki te’hir
etmeyüb zikrolunan yürüklerin ikinci nöbetlüsile heman hazır olub
Nevruz’u mübarekde varub Bosna beğine mülakat idüb vechü
müasib gördüğü üzre zikrolunan madende top yuvarlağı hidmetin-
de olub geçen senelerde dökilân yuvarlakdan ziyade yuvarlak dö
küp ihzar etmekde envai ihtimamın vücude getüresin Ammâ vakti
ile varub irişüb gec varmakdan ve yürüklerini noksan üzre alub
gitmekden hazer eyleyesin Nemıkdar kimesne alub gitdügün ilâm
etmek içün Bosna beğine tenbih olunmuşdur Ana göre mukay-
yed olub ihtimamda dakika îevt etmiyesin Ve Yeni Pazar S.

kadısına hükmü şerifim gönderilüb madeni mezbura kifayet mık-
darı yarar güherçile tedarik ve irsal etmek ferman olunmuşdur
Ol canibe müteveccih olduğunda Yeni Pazar j'A Sj. kadısına varub
ferman olunan güherçileyi henüz göndermediyse taleb idüb dahi
maan alub götüresin (Bosna beğinin âdemisine verildi) Fi 29 1 983
49
Kocacık yürüklerinin Bender ve Caııgirman kalelerinin tami

rine me'mur olduklarına dair.
Kocacık •y-V-y yürükleri su başısına hüküm ki Hâlâ Kocacık
yürüklerinin bir nöbetlüsü ki yüz yetmiş dokuz neferdir Bender ^
ve Cankirman ötvcu. kal’alan tamiri ve hendeklerinin tathiri hid-
metine ihraç olunmak emir idüb buyurdum ki vusul buldukda
te’hir eylemeyüb Kacacık Jr^y yürüklerinin bir nöbetlüsü çeri ba-
şıları ve mukdimleri ile ve oligelân âdet ve kanun üzre altışar
aylık zadü zevade ile muaccelen ihraç eyleyüb ruzi Hızır’dan mu
kaddem mahalli me’mura varub ferman olunan hidmetde bulunasın
Hususu mezbur mühimdir İhmal ve müsaheleden ve geç ve eksük
alub gitmekden ziyade hazer eyleyesin Fi 3 zilhicce 983
50
Köseli cemaatinin itaat ve inkıyat üzre olmasına dair.

İç İl ıfc‘£.» beğine hüküm ki Karaman û'*/ beylerbeğisi mektub
gönderüb haslarına müteallik Bozdoğan
* •
tayiîesinden olub
Iç II sancağında mütemekkin olan Köselü nam cemaatden
Ramazan nam kimesne haddi zatinde eşkıyadan olduğı meş
hur olduğundan gayri defatle sicil dahi olunub sancakbeği tara
fından âdem varır ise beylerbeği hassıyuz ve beylerbeği tarafından
meclisi şer’e davet olunursa ahar beylerbeği toprağında oluruz
deyu el virmeyüb kırk elli hane ile bir gûhistan yere iltica idüp
isyan üzre olub mezbur şakıy ve bunun emsali eşkıya ele getüri-
lüb Kıbrıs’a sj * sürülmek lâzımdır deyu ilâm itmeğin buyurdum ki
vardukda mezbur şakıi ele getürüb dahi evi ve barkı ile Kıbrıs’a
sürgün eyleyesin Ve cemaati mezbureye tenbih eyleyesin ki
kemali mertebe itaat ve inkıyad üzre olup olvechile teallül itme-
yeler Şöyleki badettenbih kendü hallerinde ve kâru kisiblerinde
olmıyub isyan üzre olalar Kıbrıs’a sürülmekle konulmıyub

haklarından gelinmek mukarrerdir Ana göre tenbih eyleyesin (Ka
raman beylerbeğisinin kethüdası Kaya’ya virildi) Fi 26 ca 984
51
Türkmen sancağındaki Tiirkmenlere hariçten tecavüz edilme
mesine dair.
Türkman sancağı beği Murad »V beğe hüküm ki Hâlâ livai
mezburda Türkman tayifesini zabtu sıyanet ve hıfzu hiraset idüb
âdâ tarafından zararu güzend irişdirmemek içün fi] virilmişdir
Hâlâ Ebu Riş j***} tarafından Türkman tayifesine dahlü tecavüz
olunmak ihtimali olduğı istima olunur Buyurdum ki varıcak unat
basiret üzre olub Türkman tayifesinin yaylağa çıkub giru kışlak
larına gelmeleri hususuna yollarda emin ve salim mürur itmele
rine müteahhid olduğun üzre kemali dikkat ve ihtimamla mukay-
yed olub boy erleri ve yararları ile hüsnü ittihad ve ittifak idüb
düşmen tarafından gaflet ile bir mahalle z a ra r irişdirmekden
ziyade hazer idüb ihtimamda dakika fevt etmeyesin Şöyleki Türk
man tayifesine yollarda ve kondukları yerlerde ve yaylaklarda
düşmen tarafından zarar irişe aslâ özrün makbul olmaz Sancağın
alınub ahare virildügünden gayri senin dahi aslâ mecal virmeyüb
hakkından gelinür Ana göre mukayyed olup gaîletden hazer eyle
yesin Fi 11 c 984
52
Kırşehir'deki yürüklerin intizamsızlıklarına dair.

Kırşehri sanca [2] beğine ve kadısına hüküm ki Zikir [3J
kadılıklar halkı dergâhı muallâma âdem gönderüb Yüzde Pare
ymyürüklerinin ekseri kendü hevalanna tâbi olub evler basub
ve dul avretlerin iddeti şer’iyyeleri temam olmadıyen cebren iste-
dükleri kimesnelere nikâh eyleyüb nice kimesneyi kati idüb ve
nice kimesnelerün atlar [4] ve esbabların sirka eyleyüb şer’i şerife
davet oldukda itaat etmeyüb ve Sancakbeği bize dahi ideraez
deyu cevab virüb bu babda sabıka dahi teftişleri içün hükmü şerif
virilmişken şer’ile görülüb îaslolmadığm bildirüb mücerred emri
[1] Emir kelimesi eksik.
[2] Gı eksik. [3] Olunan kelimesi eksik. [4] Atların olacak.
şerifim taleb etmeğin buyurdum ki hükmü şerifimle vardukda

mezkûrlardan davayi hak ider kimesne var ise hasımları ile beraber
idüb bir defa şer’ile sorılub faslolmuş olmıyub on beş yıl [1] terkol-
mıyan hususların ber mucibi şer’i kavim teftiş idüb göresin kazıy-
ye arz olunduğı gibi ise şer’ile sabit ve zahir olan eshabı hukuka
şer’ile müteveccih olan hakların alıvirdikden sonra nemıkdar
kimesnenin hakkı alınmışdır ve nemakule hususlardır ve fesadü
şenaatleri nedir mufassal ve meşruh yazub dergâhı muallâma
gönderesin Ve kendülerin habs eyleyesin Sonra emri şerifim ne veç
hile sadır olursa mucibile amel eyleyesin Ammâ bu behane ile ahzü
celb olmakdan ve hilâfı vaki kazıyye arz olunmakdan hazer eyle
yesin (Amasya’da üç bin akçe timara mutasarrıf Yusuf’a virildi)
Fi 12 receb 984
53
Bolu müsellimlerinin Kütahya ve Saruhan’daki güherçile

madenlerinde istihdam, edilmelerine dair.
Bolı müsellimleri beğine hüküm ki Livai mezbur müsellim
lerinin bir nöbetlüsü ki sekiz yüz kırk dokuz ocakdır Kütahya
v 1'/ ' ve Saruhan sancaklarında vaki olan güherçile maden
lerinde istihdam olunmaların emir idüb buyurdum ki vardukda
teahhür ve tevakkuf etmeyüb zikrolunan müsellimleri olıgelân
âdet ve kanun üzre çeri başıları ve mukdimleri ve altışar aylık
zadü zevadelerile bikusur ihraç idüb dahi emrim üzre zikrolunan
sancaklarda vaki olan güherçile madenlerine vaktü mevsimi ile
irişüb hidmetde bulunasın İhmal ve müsahele eylemiyesin (Kütah
ya züamasmdan Mehmed’e verildi) Fi 5 za 984
54
Vize yürüklerinin Bender kalesi tamirine gönderilmelerine

dair.
Vize sancağı kadılarına hüküm ki Hâliyâ livai mezbur yü
rükleri su başısı Piri zide mecdihu mektub gönderüb Bender
[1] "On yıl bigayri özrü şer’i te’hir olunan davalar emri şerif olmadıkça
istima olunmıva deyu ferman olundu Akara müteallik olan davaya göredir Ve
lâkin gayri yerlerde on beş yıl müddet tayin olunmuşdur Ve bu üslûb üzre emri
şerif varid olmuşdur Fi sene 956 (Eüssüud).
kal’ası tamiri içlin emri şerif varid olub livai mezburun yürük
tayifesin ihracı içün âdem gönderildikde zikrolunan yürük tayifesi
haslarda ve bazı vakıflarda sakin olmağın evkaf ve has zabitleri
mani oldukların bildirmiş İmdi eşkünci yürük tayifesi kimesneye
raiyyet olmaz Buyurdum ki vardukda te’hir ve tevakkuf eyleme-
yüb tahti kazanızda kadimden eşkünci olan yürük tayifesinden
eğer haslarda ve vakıf köylerdedir asla teallül etdirmeyüb nöbeti
olan yürükleri ihraç idüb me’mur oldukları hidmete gönderesin
Hilafı emir kimesneye teallül etdirmiyesin (Su başının âdemisi
Cafer’e verildi) Fi 22 m 985
55
Ziilkadirli cemaatinin şikâyetine dair.

Zülkadriye beylerbeğisine ve Maraş kadısına hüküm
ki Zülkadirlü cemaatinden Mamalı dimekle maruf tayife
tarafından Hacı Yusuf nam kimesne nk’a sonub sipahileri olan
Hamze •;*- ve Kaya M âdeti agmamları içün üçyüz altunların alub
ziyade tahammülü yogken yüz re’s koyunların dahi alub ve bundan
gayri resmi benaklerin dahi bikusur alduklarmdan sonra kanaat
etmeyüb yüzer altunların ve yüzer batman yağların ve onar tulum
şıraların ve onar kıt’a keçelerin alup zulmü hayıf idüb teaddi
etdiklerinde teîtişiyçün süddei saadetime gelüb şikâyet idüb
emri şerif ihraç idüb anda vardukda Siz bizden şikâyet etmişsiz
deyu mezbur Hacı Yusuf’u dutub habs idüb envai teaddiler
etdüğünden maada altmış beş altunun alub Min baad kimesnenin
davasına karışmıyub şikâyet etmiyesin deyu şart etdirüb zulüm
ve hayıf etmişdir deyu şikâyet etdiklerin arz etmeğin buyurdum ki
vardukda mezburlardan dava hak ider var ise dahi muvacehesinde
hak üzre teftiş idüb göresin kazıvye filvaki arz olunduğı gibi
olub cemaati mezburenin hilâîı şer’ü kanun ve mugayiri defter
mezburlara olvechile akçelerin ve yağların ve sayir nesnelerin
alıvirdikden sonra mezburların üzerlerine sübut bulan mevaddı
yazub sureti sicil ile gönderesin Ahzü celbden hazer eyleyesin
Fi 25 ra 985
56
Adana aşiretleri arasında rafızîlik zuhur ettiğine daiı.
Adana *ı beğine hüküm ki Hâliyâ Kasun ^ kadısı mektub
gönderüb kazai mezbura tâbi cemaati Dokuz jA dan Kör Tatar

-A->/' dimekle maruf kimesne eba an ced rafızî olub bu ane gelince
revafız cemiyetin hafiyyeten iderken hâliyâ aşikâre ider olub ve
nice sünnîleri dahi mezhebinden çıkarub başına cem idüb cemiyet-
den hâli olmıyub ve vilâyet halkından bin nefer kimesneye hüküm
idüb her davada bu cümleye reis olub nice müslümanlara şahidi
zor ikamet idüb ve bazı kimesneye iftira eyleyüb vilâyet halkına
ihtilâl virmişdir deyu arz etmeğin buyurdum ki vusul buldukda
te’hir etmeyüb mezkûru ele getürüb dahi Toprak kadısı mahzarın
da ayanı vilâyetden ve bigarez kimesnelerden ahvalin hak üzre
teftiş idüb göresin arz olunduğu üzre mülhid ve rafızî olduğu sabit
olursa muktezayi şer’ üzre lâzım gelâni icra idesin Ehli fesad ve
raîıziye aslâ ruhsat virmiyesin Fi 12 c 985
57
Bilecik civarındaki piyadelerin boş bıraktıkları yerlerin ima
rına dair.
Bilecik duı- kadısına hüküm ki Ecdadı izamımdan merhum
9
sultan Osman aleyhirrahmeti vel gufran meşayihi izamdan

Edebâli ju>t merhumun kerimesin tezevvüc eyledüklerinde kazai
mezbura tâbi Koz Ağacı nam kariyyeyi paşmaklık ihsan
etmeğin müşarünileyha dahi kariyyei mezburenin mahsulün zavi
yesine vakf idüb ayende ve revendeye sarf olunurken hâlâ kariyyei
mezkûrede sakin olan piyade tayiîesi emri şerif mucibince kurbin-
de olan Söğüd »A derbendine varmağla kariyyei mezbure harabe
olub yerleri ziraat olunmayub hâli kalmağla nesne hasıl olmaduğı
ilâm olunmagin buyurdum ki vardukda bu hususa bizzat mukayyed
olub kariyyei mezburenin üzerine varub teftiş ve tefahhus idüb
göresin filvaki kariyyei mezbure halkı emir ile mi göçüb mahalli
mezbura varmışlardır Eğer yerleri bilfiil kimesne tasarrufunda
olmıyub mahlûl ise aharden bazı reaya getürdilüb temekkün
itdirmekle mi mamur olur Ve bilcümle kariyyei mezbure her
ne veçhile mamur olmak mümkün ise tedarik idüb ve yazub
bildiresin Fi 18 c 985
58
Kara Hamzeler cemaatinin şelcavetine dair.

Anadolı XA'' beylerbeğiue ve Ankara yürüğü X». •,*! kadısna
hüküm ki Ankara yürüğü kadısı mektub gönderüb cemaati Kara

Hamzeler •/ ve gayriden Kara Mahmud ve Haci Bayram
»r'- ve Pir Ahmed Fakih v* •«-' j?. ve Mehmed ** ve Yunııs ^ z
ve Durmuş nam kimesneler dayima şirret ve şekavetden
hâli olmıyub bir dava vaki oldukda birbirine muin olub ve şart-
laşub ve mezbur cemaat içinde olan mücrimi su başıya virmeyüb
ve kendü hevalanna tâbi olmıyan su başıları şirrleteri ile ihraç
etdirmegin âyanı vilâyetden cemmi gafir müslümanlar meclisi
şer’e gelüb Su başılar bu eşirranın şevkinden mücrimlerin zabtına
kadir olmadıkları ecilden ehlimiz ve ayalimiz hâli koyub kide-
meziz Mezkûrlar zararı ânıdır İzaleleri lâzımdır deyu şehadet
eylediklerin bildirdüği ecilden mezkûrların ahvali teftiş olunmasın
emir idüb buyurdum ki vusul buldukda mezkûrları davayı hak
idenler il beraber idüb gaybet iderler ise şer’ile buldurması lâzım
olanlara buldurub getirdüb bir defa şer’ile faslolmuş olmıyub on
beş yıl mürur etmeyan hususların temam dikkat ile teftiş idüb
göresin kazıyye arz olunduğu gibi olub mezkûrların vechi meşruh
üzre şirret ve şekavetleri sabit ve zahir olursa sübut bulan
hukuku bikusur hükmidüb alıvirdikden sonra üzerlerine şer’ile
sabit olan mevadı sicil idüb sureti sicillerin gönderesin (Arzı
getüren Ali nam kimesneye verildi) Fi 22 receb 985
59
Vize yülüklerinin cerime ile kurtulamıyacaklanna dair.

Vize yürükleri su başısma hüküm ki Hâlâ süddei saadetime
âdemin gönderüb eşkünci tayifesi ferman olunan hidmete varmı-
yub Kanun üzre cerime virür halâs oluruz deyu teallül eyleyüb
ol sebeb ile hidmete az kimesne gelüb hidmet avk olur deyu
bildirmişsin İmdi nöbeti olub hidmete varmıyanlar cerime ile
halâs olmıyub siyaset olunmaları mukarrerdir Buyurdum ki vusul
buldukda bu babda nöbeti olub hidmete me’mur olanlara muhkem
tenbih ve yasak eyleyesin ki her biri me’mur olduğu hidmete
varub yamaklarile maan hidmete mübaşeret eyleyeler Şöyle ki
cerime virüb halâs oluruz deyu teallül eyleyüb varmıya ele getü-
rülüb küreğe konulması mukarrerdir Ana göre her biri me’mur
olduğu hidmete ihmal eylemeyüb varub hidmete mübaşeret eyle
yeler Hususu mezbur mühimdir İhmal ve müsaheleden hazer
eyleyesin Fi 4 m 987
60
kamaniçe yürüklerinin m irî çeltiklere zarar verdiklerine dair.
Berkoîce «k»5'. kadısına hüküm ki Vidin kadısı ve havassı
hümayun nazırı Hüseyin ^ mektub gönderüb Berkofce “k A kaza
sına tâbi Kamaniçe yürüklerinden mirî çeltük[l] mirî reisleri ve
baki çeltükciler izharı tezallüm idüb tayifei mezbure îesaddan
hâli olmadıklarından gayri davarların zabt etmeyüb mirî çeltüğe
zarar idüb şöyle ki mezburlar ol mahalden ref’ olunmazlar ise
çeltük ziraatinden külliyyen feragat ideriz didüklerinde filvaki
mezburlar cilayi vatan iderler ise mali mirîye külli zarar olub ve
mezkûr yürük tayifesinden Berkofce ve Şehirköy ve
İvrace «î-Vij»» kadılıklarından cümlesi yirmi pare kariyyeler halkı
dahi havassı hümayunumda nice kariyyeler halkı şikâyet idüb
kadimden sakin olmuş tayife değildir deyu ref’ olmaları babında
hükmü şerifim reca etmeğin buyurdum ki vusul buldukda göresin
filvaki tayifei mezbure kadimden mahalli mezburda mütemekkinler
olmıyub sonradan gelüb sakin olub olvechile zararu ziyan idüb
teaddi iderlerse sonradan gelüb sakin olanlar giru kadimi yerle
rine gide [2] Şöyle ki mezburlar kadimül eyyamdan eba an ced
mahalli merkumede sakinler ise gereği gibi tenbih ve te’kid
eyleyesin ki davarların ve koyunların unat zabt idüb eğer mirî
çeltükdür ve eğer sair müslümanlarm terekelerine zarar ve ziyan
etmiyeler Badettenbih eslemezler ise vaki olan zararların şer’ile
tazmin etdiresin (Mektubu getüren Mehmed nam sipahiye verildi)
Fi 15 ramazan 985
61
Ulus tayifesinden İstanbul'a koyun getirilmesine dair.

Yeni İl ü*.» «£ kadısına hüküm ki Mahrusei İstanbul’da et
babında muzayeka olmağın Ulus «j'A»' tayifesinin biçağa yarar
erkek hayvanları İstanbul’a getürülmesin emir idüb buyurdum ki
Hızır Çavuş i/ jV^ varıcak te’hir etmeyüb emrim mucibince Ulus
tayifesinin bıçağa yarar koyunların sahihleri veya vekilleri ile
[lj Pirinç tarlası.
[21 “Defterde yazılu raiye* kadimi kariyyelerinden kalkub ahar kariyyede
tevattun eyleseler on yıldan yenide ise kaldınlub kadim kariyyelerine gönderilüb
iskân itdirilüb amroâ on yıldan ziyade mürur eyleyen reaya kaldırılmak olmaz
Oturdukları yerde ahare raiyyet yazılmış değiller ise resmi raiyyetlerin defter
mucibince sipahileri alur.„ Kanunname.
mahrusei mezbureye gönderesin ki nerhi cari üzre satılub sahih

lerine ticaret hasıl olub İstanbul’da et babında muzayeka olnuya
(Divan’da koyun eminine verildi) Fi 15 m 986
62
Yaya ve miisellimlerden arazisi olmıyanlara çiftlik verilme
sine dair.
Divanı hümayun kâtiblerinden yaya ve müsellim muharriri
Hamze .jr ye hüküm ki Fermanı şerifim mucibince yaya ve mü
sellim tayifesinin tahririne mübaşeret etdiğinde anın gibi yaya ve
müsellim tayifesinin kanun üzre kendülere tayin olunan birer
çiftlik [1] yerlerinden maada ziyade yerleri ve çiftlikleri zahir
oldukda etrafında çiftliği ve yeri olmıyub ihtiyacı olan zaif ocak
lara zamime virilmesin emir idüb buyurdum ki varıcak mukayyed
olub anın gibi hini tahrirde yaya ve müsellim tayifesinin kadimden
kendüsine kanun üzre tayin olunan birer çiftlik yerlerinden ziyade
yerleri zahir olub ol asıl ziyade gelen yerleri ihtiyacı olan zaif
ocaklara zamime virüb ihya etmesine sai eyleyesin. Yaya ve mü
sellim tayifesine kanun üzre olan birer çiftlik yerlerinden ziya
deye dahlü niza’ etdirmiyesin. Bu hususda unat ihtimam eyleyesin
(Müşarünileyhe verildi) Fi 22 m 986
63
Yaya ve müsellimlenn tahririne dair.

Yaya ve müsellim tahriri ferman olunan Hamze ye hüküm ki
Mektub gönderüb yaya ve müsellim tayifesinin tahririne mübaşeret
idüb lâkin ocakları mevcud yaya ve müsellim cüz’i olub hayli
noksan üzre olduğundan gayri mevcud olan dahi fakıyrül hal
olmağın kanun üzre tekmile mecal olmıyub bazı kimesnenin mü-
teayyin ve (bazı) kimesnenin yazılusu ve niza lusu olmıyan hay
li] "Bir çiftlik yer ana dirler ki has yerden yetmiş seksen dönüm ve evsat
yerden yüz dönüm ve edna yerden yüz otuz dönüm bir çiftlik itibar olunmuşdur
Dönüm dahi hatavatı müteareîe ile tulen ve arzan kırk hatvedir Çiftlik mesaha-
sinin eni derzi arşunile yetmiş beş zira dır. „ Kanunname.
“Ve bir ocakda müsellimin kanunu kadim üzerine birer çiftlik yerleri vardır
Ciftlikde vaki olan gallâtdan ve bağdan ve bagçeden ve değirmenden kimesneye
öşür ve rüsum vermez Ve ol yer satılmak ve tapoya verilmek cayiz değildir Ve
kovunlan âdetine ve baki rüsumlarına kimesne dahletmez. „ Kanunname.
mana kimesneler olub kanun üzre münasib olan ocaklara yazıldık

deyu teallül etdiklerin ve şehirde üzerlerine rüsumu raiyyet takdir
olmuş olmıyub mücerred esami yazıldugun bildirmisşin İmdi ol
asıl kimesnenin yazılusu ve niza’lusu olmıyan mu’tak ve gayri
kimesne mahal olan ocaklara yamak yazılmasın emir idüb buyur
dum ki vardukda mukayyed olub göresin şol kimesne ki kimesne
nin yazılusu ve niza’lusu olmıyub deîteri cedidi hakanide üzerle
rine rüsumu raiyyet takdir olunmuş olmıya anun gibileri hini
tahrirde münasib olan ocaklara yamak kayıd idüb yaya ve müsel-
lim ocakların tekmil idüb mücerred şehirde esami yazılmak ile
ol veçhile teallül ve behane etdirmiyesin (Arzı getüren Abdi nam
kimesneye verildi) Fi 15 rebiülâhir 986.
64
Hamid eli piyadelerinin İstanfcöy limanının tathinne me'mur

olduklarına dair.
Hamid İli dd piyadeleri beğine hüküm ki Sancağına müte
allik piyadelerin evvelki nöbetlüsü ki beş yüz doksan iki neferdir
işbu sene 987 Nevruz’unda İstanköy’ de liman tathiri hid-
metine emir edüb buyurdum ki vusul buldukda te’ahhür etme-
yüb sancağına müteallik olan evvelki nöbetlü piyadeleri vakti ile
olıgelân âdet ve kanun üzere yaya başıları ve mukdimleri ve
altışar aylık zadü zevadelerile ihraç edüb mahalli me’mure getü-
rüb hidmete mübaşeret eyleyesin Fi 12 za 986
65
Bolu sancağı yayalanna çiftlik verilmesine dair.

Divanı hümayun kâtiblerinden piyade muharriri olan kâtib
Hamze •;*- ye hüküm ki Arzuhal gönderüb Bolı d*\ sancağında
vaki olan yaya ocaklarından bazının âdemleri olmıyub ocakları
defter cedide dahi yazılmıyub lâkin mevcud olub hâlâ ahar ocak-
dan ziyade gelân yayalardan ol asıl ocaklara yazılub hidmet
etmek istediklerin ve anun gibi ocakların âdemleri olmaduğı tak
dirce bazı ocağın yamakları Bizüm ocağımızın yerleri gayet cüz’-
idir Hidmete kudretimiz yokdur Ol emir ile tapuya virilân ocaklar
cüz’i nesne ile virilmişdir Ekseri reaya eline düşmüşdür Bir kaç
yıldan sonra reaya yeridir deyu mahsulün mevkufcıya virmeğe
niza ederler Bilkülliyye yanub kitmesine sebeb olur Bizüm yere

ihtiyacımız vardır Alan kimesneler tahriri sabıkdan bir mahsulün
göstermişlerdir Anların virdüklerin biz virüb ocağımıza zamime
virüsün didiklerin bildirmişsin Buyurdum ki vusul buldukda anun
gibi âdemleri olmıyub ve defteri cedide yazılmıyub mevcud olan
ocaklara ahar ocakdan ziyade gelân yayaları yamak tahrir idüb
hidmet etdürüb ve cüz’i nesne ile virilüb ekseri reaya eline düşüb
bir kaç yıldan sonra reaya yeridir deyu mahsulün mevkufçıya
virmeğe niza edüb yanub gitmesine sebeb olur didiğin ocakları
dahi alan kimesneler tahriri sabıkdan beru mahsulün göstermişler
ise ilâm etdüğün üzre talib olan yamakların ocaklarına zamime
idüb deftere kayıd eyleyesin Mücerred anların kavlile amel etme-
yüb yerimiz noksan üzredir diyenlerin çiftliklerin bizzat görüb
kanun üzre birer çiftlikden noksan üzre alanların noksanın tekmil
eyleyesin Şöyleki noksan üzre olmıya ol yerler bir ocağa müte
hammil ise bir ocak ziyade idüb talib olanları yazasın Tehammül
etmezse hangi ocağa zamime idersen ana göre ne mıkdar yamağa
mütehammil ise yamakları ziyade eyleyesin Fi Gurrei muharre-
mül haram 987
66
Bolu müsellimlerile yayalarının tahririne dair.
m
Divanı hümayun kâtiblerinden olub Bolı sancağı yaya ve

müsellimleri muharriri Hamze ye hüküm ki Mektub gönderüb
livai mezburun yaya ve müsellimlerin tahririne mübaşeret olun-
dukda hayli ocak söyünüb aslâ kimesnesi kalmıyub yerlerin mirî
tarafından mevkufcılar zabt ider bulunub ammâ Viranşehir
kazasına tâbi Turdur ve Hamzedarı yer j. »r dinmekle ma
ruf iki kıt’a zemin bundan akdem müstakil yaya ocağı olub lâkin
iki tahrirden beru bazı raiyet cüz’i mukataa ile üzerlerine yazdırub
tasarruf iderlermiş Hâlâ mutasarrıf olanlar gelüb mirî içün bir
mıkdar akçe virüb ber mucibi defteri atik ellerine tezkere virilmiş
idi Şimdiki halde Gökcük nam piyade ocağının yayaları gelüb
hini tahrirde ocağımızdan ziyade gelân kimesneleri zikrolunan
iki kıt’a zeminin üzerine yamak yazdırub müstakil bir ocak olmak
üzre] mirî hidmet etmek kabul ideriz didiklerin bildirmiş sin Buyur
dum ki vardukda anın gibi zikrolunan ocakdan hini tahrirde
kimesne ziyade gelürse zikrolunan iki kıt’a zeminin üzerine ya-
mak kayıd idüb müstakil bir ocak idüb hidmet etdiresio (Arzı ge-
türen Süheyl’e virildi) Fi 8 m 987
67
Yürüklerin celeb yazılarak başka vazife ifa etmek istemedik

lerine dair.
Divanı hümayun kâtiblerinden olub yürük muharriri olan kâ-
tib Mustafa’ ya hüküm ki Mektub gönderüb yürük eşküncile-
rinden ve yamaklarından ekseri emir ile celb yazılmagla gayri
tekâliîden muaflarız Yürüklükden çıkdık deyu mirîye edâ etmeyüb
ve eşküncileri gelüb ocakların yazdırmıyub ve yamakları dahi
kezalik hidmet itmeyüb ellişer akçaların eşküncilerine virmeyüb
dört beş vilâyet emininden yayalaru ve kenduleri eşkünci ve el-
lici yazılmış iken Bizum ecdadımız reaya idi deyu sefere ve hid-
mete gitmeğe ve tahrire gelmeğe teallül idüb vilâyet kadıları dahi
sefere ve hidmete çıkarmağa ve müceddeden yürük yazılmağa
mani olurlar deyu Defteri Hakanî’de mastur ve mukayyed olan
yürük tayiîesi kemakân yürük yazılmak babında fermanı şerifim
virilmesin bildirmiş sin İmdi celeb tayifesi dahi mühim olmagin
defterde sahih celeb kayıd olunanlara mütearrız olunmıyub niha-
yetde hâli olan ocakları celeb yazılmıyan ahar eşkünci ve yamak
oğullarından ve mu’taklarmdan ve yürüklerde maan konub köçüb
ahare raiyyet yazılmıyan lardan tekmil eylemek emir idüb buyur
dum ki vusul buldukda emrim mucibince defterde celeb kayıd
olunanlara mütearrız olmıyub hâli kalan ocakları tayin olunan
tavayifden tekmil eyleyesin (Silâhdar karındaşı Sinan’a virildi) Fi
19 rebiülevvel 987
Tekirdağı yürüklerinin içlerinden biri fevt olduğu için

içi hidmete
a itmediklerine dair.
Tengiri dağı yürükleri su başısma hüküm ki Hâlâ Tekri
dağı ^ yürükleri Karadeniz’e }*>•;* ferman olunan seferi hüma
yunuma emir olunub zikrolunan yürük tayifesinin ocaklarında be
şer nefer eşkünci olub benöbet hidmet ider iken içlerinden biri
fevt olmagla İmdi nöbet bizim değildir deyu vaki olan seferi hü
mayuna eşmeğe teallül ve niza etmekle hidmeti mirî muattal kal
dugı ilâm olunmagin buyurdum ki vardukda mukayyed olub anın

gibi seferi hümayuna ferman olunan eşküncilerden biri fevt olmagla
el altında olan eşkünciler olvechile teallül iderler se olmakule
sefere çıkmıyub teallül idenleri yazub bildiresin (Silâlıdar karın
daşı Sinan’a virildi) Fi 19 rebiülevvel 987
69
Yürük eşkincilerinin sefere gitmediklerine dair.
Tekri dağı yürükleri oldugı yerlerin kadılarına hüküm
ki Tekri dağı yürükleri su başısı olan Murad »*y gelüb zik-
rolunan yürük tayifesinin defteri cedidi hakanide dört yüz on do
kuz eşkünci ocağı mukayyed olub hâlâ gemi seferine ilırac olun
mak fermanım olmağın Tekri dağı yürükleri altmış bin
akça ziamet alub elli bin akçesin kendüye virilüb ve on bin akçesi
Kocacık Jî-Vy yürükleri su başısı Mahmud’a ber veclıi nakid
virilüb müşarünileyh Mahmud ber veclıi nakid almıyub ve
Silistire sancağında defteri cedidi hakanide iki yüz ııııkdarı
ocak kayıd olunub hâlâ vaki olan derya seferine ihraç etmek iste-
dikde mezbur Mahmud mani olduğun bildirmeğin buyurdum ki
göresin arz olundugı üzre ise yürüğün çıkarmağa ve neferin ve
mahsulün almağa dahletdirmiyesin (Vize yürükleri su başısı
Sinan’a virildi Fi 25 s 987
70
Tekirdağı yürüklerinin celeb yazıldıkları için sefere gitmek
istemediklerine dair.
Tekri dağı yürükleri olduğı yerlerin kadılarına hüküm
ki Tekri dağı yürükleri su başısı gelüb zikrolunan yürükle
rin eşküncilerinin bazıları eşkünci oğlu eşkünci olub defteri cedidi
hakanide mukayyedler iken içlerinden bazı kimesneler celeb
yazılmagile eşküncilikden çıkdık deyu vaki olan gemi seferine
gitmekde inad eylediklerin bildirmeğin buyurdum ki vardukda
zikrolunan yürük tayifesine tenbih eyleyesin ki anun gibi defteri
cedid hakanide yazılu eşkünciler nöbetlerinde vaki olan hidmet-
lerin edâ idüb olvechile teallül etmiyeler (Bu dahi) Fi 25 s 987
71
Göynüklü cemaatinin şikâyetine dair.
İç İl sancağı tahriri ferman olunan kâtib Ahmed ■“-> zide
kadrihuya hüküm ki Hâlâ livai mezburda Silifke kazasına tâbi

Göynüklü J&S nam cemaat âdem gönderüb zikrolunan cemaat
defterde on dört bin akçe timar olub dokuz nefer sipahi ber vechi
iştirak mutasarrıf olraağla her birinin yanında nice âdemleri ile
yılda bir iki defa gelüb evlerimize konub taaddi olunmakdan hâli
değilüz Cümlesinin riayetine kadir değilüz deyu hini tevzide tefrik
olunmak reca eyledükleri ecilden eğer cemaati mezbure ve eğer
sayir livai mezburda olan Umarlardır hini tevzide mümkün ol
dukça... kayıd olunmak emir idüb buyurdum ki emri şerifim var-
dukda emrim mucibince livai mezkûrun Umarların ref’ idüb
istiklâl üzre kayıd etmeğe sai eyleyesin (Muharriri müşarünileyhe
virildi) Fi 8 ca 987
72
Kırk kilise mü se ilimi erinin donanmaya me'mıır olduklarına

dair.
Kırk Kilise öj sancağı müsellimleri beğine hüküm ki Mukad-
demâ hükmü şerifim gönderilüb livai mezbur müsellimleri ki
ikiyüz yetmiş üç neferdir cümlesi okları ve yayları ve çeri başıları
ve mukdimleri ile maan alub İstanbul a gelüb Karadeniz
taraflarına ferman olunan donanmai hümayunum içün gemilere
dahil olasın deyu emrim olmuş idi Ammâ koyun hususu dahi
mühimmatdan olmağin zikrolunan müsellimlerin evvelki nöbet-
lüsünden elli nefer ve ikinci nöbetlüsünden elli nefer ki cümle
yüz nefer olur koyun hidmetine tayin olunub maadası seninle bile
gelmek emir idüb buyurdum ki vardukda emrim üzre zikrolunan
müsellimlerden yüz neferin koyun mühimmi içün alıkoyub olıgelduği
üzre koyun hidmetine istihdam etdirüb maadasile fermanı sabık
mucibince doğrı İstanbul’a J*-'1-» gelüb gemilere dahil olasın
Ammâ müsellimlerden bazıları kanun üzre cerime ile halâs
oluruz deyu sefere varmakda ihmal iderler imiş Anun gibiler
cerime ile konulmıyub küreğe konulur Ana göre her birine tenbih
ve te’kid eyleyesin Fi 8 s 987
73
Donanmayi hümayuna yetişmeyen Kocacık yürüklerinin seri-
an gönderilmelerine dair.
Kocacık yürükleri vaki olan yerlerin kadılarına voyvo-
dasına hüküm ki Hâlâ seferi hümayunum içün Karadeniz S* *> den

donanmai hümayunum ile emir olunan yürük tayifesinin muaccelen
gelüb irişmasi mühimmatdan olub lâkin mevkufcılar bedel akçesin
alub avku te’hir etmekle sefer zemanı geçüb henüz.... iriş-
medükleri ecilden buyurdum ki vusul buldukda anın gibi güçli
ve kuvvetli olan yürükleri emri sabıkım üzre ihraç idüb ve zai-
fülhâl olanların bedellerin ihraç eyleyüb muaccelen irsal ileye-
sin ki gelüb donanmai hümayuna irişüb me’mur olduğu temam
varub istihdam oluna Şöyle ki mevkufatcılar bedel akçesin
almakla sefere me’mur olan yürük tayifesin avku tehir idüb ol
sebeb ile vaktile sefere irişmiyeler eğer mevkufatcılardır ve eğer
ihmal iden yürük tayifesidir küreğe konmak mukarrerdir (Müşa
rünileyh su başıya virildi) Fi 12 s 987 [1]
74
Kocacık yürüklerinden vefat edenlerin yerine yamak yazıldı

ğına dair.
Kocacık Jr'r.r5 yürükleri vaki olan yerlerin kadılarına hüküm ki
yürükler su başısı Mahmud zide mecdihu mektub gönderüb
vilâyet muharriri vefat iden yamakların yerlerine haricden yeni
yamaklar kayıd idüb hâlâ sefer mühimmi icün zikrolunan yamak
lardan hare taleb olunmagıyçün sureti defter ile âdemi vardukda
siz ki kadılarsız defteri cedid henüz süddei saadete teslim olunma-
raışdır deyu müceddeden yazılan yamakların harçların almağa
mani olduğun bildirmeğin buyurdum ki vardukda bu babda her
birinüz mukayyed olup anun gibi tahtı kazanuzda müceddeden
yamak kayıd olunan yürüklerden azimeti içün kadimden veregel-
düği anıkların sureti defter mucibince müşarünileyhin âdemisine
aldırub hilafı emri şerif ol veçhile teallül etdirmiyesin (Kocacık
yürükleri beği âdemi Ahmed’e verildi) Fi 28 ra 987
75
îşlib ve Ofçebolu yürüklerinden Derviş'in te'dibine dair.

İştib ve Ofçe bolı j* <L>ı yürükleri su başısı Veli J j ye1
[1] Bunlardan başka, Vize, Çirmen, Kırkkilise. Kocacık, Selânik, Tekirdağı
ve Ofçebolu müsellimlerile yürükleri de sefere memur olmuşlardır (Fi 22 s 987).
Ayni hüküm Tekirdağı yürüklerine de yazılmıştır (Fi 27 s 987).
hüküm ki Süddei saadetime mektub gönderüb yürük eşküncilerin-

den Hacı Ya’kub oğlu Derviş <*■'- nam kimesne eşkünci
oğlu eşkünci olub bu defa sefere me’mur olmuş iken Ben doğancı
oldum deyu teallül eyleyüb varmıyub ocağından yamak akçesi
dahi cem idüb ol akçe ile bedel dahi göndermeyiib Niçün sefere
varmadın ve çünki varmazidin ocakdan yamak akçesi niçün cem
eyledin denildikde akrabasından Abdülkerim oğlu J*-»’ ve Ali
oğlu Memi ^ 4^’ i e ve Hacı Nasuh c**1^ ve bir nice sipahi cem
eyleyüb sana hakaret eyledügün bildirmişsin İmdi buyurdum ki
vusul buldukda göresin filvaki kazıyye arz olunduğu gibi olub
mezkûr Derviş jj ,» sefere me’mur olub yamak akçesin dahi cem
eylemiş iken varmaduğundan gayri vechi meşruh üzre hakaret
eyledüği şer’ile sabit olursa yarar âdemlere koşub süddei saade
time irsal eyleyesin Fi 23 1 987 [1]
76
Bolu müsellimleıinin Bilecik madeni hizmetine gitmelerine

kadıların mani olduklarına dair.
Kastamonı beğine ve vilâyeti mezburda vaki olan kadı
lara hüküm ki Hâlâ Bolı müsellimleri beği olan Mahmud zide
mecdihu mektub gönderüb Bolı j* müsellimlerinden bazı kimesne
tahtı kazanuzda sakin olub mirî hidmet ferman olundukda emri şerife
itaat eylemeyüb hidmete varmıyub ve bazı nayibler müsellimi ihraca
mani olub ve hâlâ Bilecik madeni hidmetine me’murlar iken hid-
mete varmıyub inad ve muhalefet eyledüklerin ilâm itmeğin tahtı
kazanuzda sakin olub miri hidmet ferman olunan nöbetlü müsellim
leri her kimler ise hidmete sürmek emir idüb buvurdum ki vusul
V
buldukda bu babda mukayyed olub tahtı kazanuzda sakin olan

Bolı j>. müsellimlerinden bilfiil miri hidmete me’mur olan nöbetlü
müsellimleri her kimler ise me’mur oldukları hidmete ihraç itdirüb
emri şerifime muhalif teallül ve terahi itdirmiyesiz (Müsellimler
kâtibine virildi) Fi 28 z 987 [2]12
[1] Ayni tarihte, Kars kalesinin tamirine celeb olduk diye gelriıeyen yürük
lerin serian gönderilmeleri için Ofçebolu yürükleri sakin olduğu mahallerin
kadılarına da hüküm yazılmıştır.
[2] O sene Selânik yürükleri Bosna'da Kamengırad madenine, Naldöken
yürükleri Bosna’da yuvarlak hizmetine. Yanbolu yürükleri Baç madeninde gene
yuvarlak hizmetine tayin olunmuşlardır.
77
Kacilu cemaatinin fesadına dair.
Türkmam Haleb -A t â beğine ve kadısına hüküm ki Senki
kadısın mektub gönderüb Türkman t â tayiîesinden Kacilu Af nam
cemaatin kethüdası olan Emir Şah oğulları -r' dimekle maruf
Hüseyin <*— ve Yusuf -w ve Uşak «ê nam kimesneler dayima
fitne ve fesaddan hâli olmıyub niçe kimesneleri nahak katledüb
davacıları gelüb şer’a davet olundukda itaat etmeyüb isyan idüb
zulüm ve teaddileri hadden tecavüz itmişdir deyu bildirdüğün
ecilden buyurdum ki katlinefis idüb anın gibi fesad ve şenaatleri
oldugı hasımları muvacehesinde bihasbeşser’ sabit olursa sureti
sicilleri ile vukuu üzre yazub arz eyleyesin Sonra emrim nevechile
olursa mucibi ile amel eyleyesin Amma hini teftişde hak üzre
olub ahzü celbden ve hilâfı vaki nesne arz itmekden hazer eyle
yesin (Arzı getüren sipahi Süleyman’a virildi) Fi 5 za 1188
78
Kızılcamiisellimlerin koyun hizmetinde kullanıldıklarına dair.

Kızılca müsellimleri «sA'--4.? olduğı yerlerde vaki olan kadılara
hüküm ki Bundan akdem hükmü hümayunum gönderiliib Kızılca
müsellimlerden yüz altı neferi koyun hidmetine tayin olunmuş ikin
hâlâ koyun hidmetine me’mur olan yüz altı nefer nöbetlü müsel-
limlerdcn ancak seksen nefer müsellim varub bakıyyesine gaybet
idüb koyun hidmeti kaldugun koyun emini olan süddei saadetim
çavuşlarından Mahmud Çavuş «AA- tezkere ile ilâm itmeğin
buyurdum ki hükmü şerifim vusul buldukda zikrolunan müsellim
lerden koyun hidmetine tayin olunan nöbetli müsellimlerden her
kanginizin tahtı kazasında bulunursa çeri başılarına koşub ve gıybet
idenleri çeri başılarına buldurub koyuna me’mur olan süddei saa
detim çavuşlarından İbrahim Çavuş «AA zide kadrihuya irsal
eyleyesinki İstanbul A»-A-> zahiresiyçün gelecek koyun hidmetinde
estihdam olunalar Mezkûrlar beher hal bulunub me’mur oldukları
hidmete varmak mühimmatdandır İhmal eylemeyüb nöbetlü mü
sellimleri ihraç eyleyüb mahalli me’mura irsal eylemeyince olmı-
yasın Şöyleki ihmaliniz sebebi ile müsellim gönderilmeyüb koyun
yollarda zayi ola azille konulmıyub muateb olmanız mukarrerdir
Ana göre mukayyed olasız (Koyun emini Mahmud çavuş’a virildi)

Fi 23 c 987 [1] ‘
79
Türkmen sancağı beğinin Tırablus beylerbeğisine yardım

etmesine dair.
Türkman jiry sancak beği Murad a hüküm ki Tırablus
beylerbeğisi Ali dame ikbalihu âdem gönderüb beylerbeğili-
ğinde bazı hidematı miri vaki olub umuru mühimme düşdükde
muavenet lâzımdır deyu bildirmeğin buyurdum ki vusul buldukda
anun gibi bazı mirî hidmetler düşüb muavenet itmek lâzım gelüb
müşarünileyh tarafından mektub âdem gelüb muavenet taleb
eyledükde lâzım olduğuna göre Silivri j v e Dur Ali ^ Türk-
manile muavenet eyleyüb ihmal ve tekâsül eylemiyesin (Tırablus
beylerbeğisinin kethüdası Mehmed’e virildi) Fi 20 şaban 987
80
Yeni ÎVde Kara Muştulu namındaki yürük taifesine dair.

Zülkadriye beylerbeğisine hüküm ki Hâliyâ Rum Kal’a
kadısı süddei saadetime mektub gönderüb validetim evkafından
Yeni İl’e mülhak olan yürük tayifesinden Muslulu nun
defter ve kanun mucibince cerime ve sayiı* rüsumatı vakfa ayid
olub min güllil vücuh serbest olub avarızı divaniyye ve tekâlifi
örîiyyeden muaf ve müsellem olub her kande olurlar ise haricden
bir ferd dahi eylemiye deyu emri şerif varid olmuşken senin
âdemlerin dahi eyleyüb vakfa ayid olan cürmü ve sayir rüsumatı
alub teaddi eylediklerin tayifei mezbure taleblerile arz itmeğin
buyurdum ki vardukda âdemlerüne muhkem tenbih ve te’kid
eyleyesin ki îibaad hilâfı şer’ü kanun cemaati mezburenin cürüm
ve cinayetine ve sayir rüsumatına dahlü taarruz eylemiyeler Eğer
dahi idüb nesnesin almışlar ise bilkusur giru evkaf zabitlerine
alıviresin Ve esbab ve emlâk ve aharden nesnelerin almış ise
badessübut hüküm idüb alıviresin (Kule sofilerinden olub kızlar
ağası Mehmed ağaya tâbi olan kapucılardan Receb’e verildi)
Fi evaili c 989
(1] İki sene sonra Kırkkilise müsellimlerinin iki yüz yetmiş üç neferden
ibaret olan ikinci nöbetlisi de koyun sürmeye me’mur edilmişlerdir (Fi 3 c 989)
Anadolu’da Türk Aşiretleri
81
Piyade taifesinden yefat edenlerin yerlerine kimlerin tayin
edileceklerine dair.
Divanı hümayun kâtiblerinden olub Saruhan sancağı
piyadeleri muharriri olan Mehmed’e *e- hüküm ki Livai mezbur
piyadeleri beği Kasım r $ dame mecdihu süddei saadetime
mektub gönderüb şimdiye değin piyade tayifesi tahrir olundukda
fevt ve îirar iden piyadeleri vilâyet muharriri kanunu kadim üzre
piyade beği marifetile defterden ihraç ve yerlerine hidmete kadir
oğullan ve mu’tak kulları ve mu’teka cariye oğulları tahrir olunu
gelmiştir deyu üslûbu sabık üzre kendü marifetile tahrir olunmak
recasında arz etmeğin Hazanei âmiren defterdarı Sinan ju- dame
ulüvvühunun mümzâ tezkeresi mucibince piyade beği marifetile
tahrir olunmasın emir idüb buyurdum ki... vusul buldukda livai
mezburun piyadelerin miri müşarünileyhin marifetile tahrir eyle-
yüb kanunu kadim üzre amel eyleyesin (Miri merkumun âdemisi
Ali’ye verildi) Fi 25 receb 989
82
Karaman'da Ciineydli camaati ile Davudlu cemaati arasındaki
nizaa dair.
Karaman &} beylerbeğisine hüküm ki Süddei saadetime mek
tub gönderüb Karahisar kazasına tâbi Cüneydlü tayifesi
Davudlı cemaatinin üzerlerine varub malların garet etdükleri
hususu görülmek içün Davudlı cemaati yedinden varid olan
emri şerif üzre davaların görülmek sadedinde iken Cüneydlü
cemaati dahi bir emri şerif ibraz idüb lâkin nişanında ve edâsmda
şübhe olmağın getürenler habs olunub zikrolunan emir ayni ile
kiseye konılub gönderüldügün bildirmişsin Buyurdum ki vusul bul
dukda mezburlan yarar âdemlere koşub süddei saadetime irsal
eyleyesin Ammâ koşub gönderdügün kimesnelere muhkem tenbih
eyleye sinki yolda ve izde hıfz idüb gaflet ile gaybet itdirmekden
ziyade hazer eyleyesin (Abdurrahman İç İl sancağında on iki
akçe timarı olan mezbura verildi) Fi 12 ra 989
83
Yürüklerin tahririni itmam edemiyen yürük muharririnin
İstanbul'a gelmesine dair.
Divan kâtiblerinden olub yürük muharriri olan Mustafa ya
• V
hüküm ki iki seneden ziyade zemandan beru tahrir hidmetinde

olub henüz itmama irişdirmedügün ecilden mes’ul ve muateb ol-
muşsundur Yanında mevcud olan cümle defterin çavuşu mezbura
teslim olunub sendahi muaccelen gelmen emir idüb buyurdum ki
vusul buldukda henüz itmama irişmamişdir deyu teallül ve behane
itmeyüb itmama irişmedi ise dahi cümle defterleri müşarünileyh
çavuşuma teslim eyleyüb ve sendahi ol caniblerde kalmıyub mu
maileyh çavuşumla atebei ulyama gelüb hidmetinde olasın İhmal
ve müsaheleden ziyade hazer idesin (Bostan Çavuş’a verildi) Fi
6 m 989
84
Sonradan celep yazılan yürüklerin yihiik hizmetinden kur-

tulamıyacaklarına da i r.
Kocacık yürükleri olduğı yerlerin kadılarına hüküm ki
Yürük subaşısı mektub gönderüb zikrolunan yürüklerden ve ya
maklardan bazıları celeb taririnde varub celeb yazub tekrar yürük
muharriri anın gibileri defterde raukayyed bulunmakla yine eşkünci
kayıd idüb iki hidmet teklif idüb iktidarımız yokdur deyu eşkünci
hidmeti teklif olunmamak içün emri şerif çıkarub hidmetden ka-
lurlar deyu Lildirmeğin buyurdum ki vardukda filvaki anın gibi
kadimden yürük iken badehu celeb yazılub tekrar yürük muhar
riri vardukda isimlerin defterde mukayyed olmagla yine yürük
kayıd itmiş ise mücerred sonradan celeb(yazılmagla)yazıldık deyu
yürük hidmeti teklif olunmamak içün emri şerif ihraç edenlere
yine yürük hidmeti itdirüb olvechile teallül itdirmiyesiz (Mezbur
yürük su başısına verildi) Fi 29 ra 988
85
Dörder beşer oğullarının yam ak yazıldığından dolayı eşkin

cilerin şikâyetlerine dair.
Divanı âli kâtiblerinden Rum İli’ ts> nde yürük muharriri olan
Mustafa ya hüküm ki Hâlâ Beğşehri yürüklerinden
nahiyesinin eşküncileri gelüb rikâbı hümayuna rık’a sonub hidmete
yarar olmıyub hakir olub ve kârü kisbe kadir olmadıkları ve içi
mizden birimiz eski yamak olub bir iki oğlumuz dahi yamak
yazılmağla kanaat olunmıyub dörder beşer oğlumuz yamak
Anadolu’da Türk Aşiretleri 45<
yazılmışdır Bu halde bize hayıfdır deyu bildirmeğin hususu mez-
buru aslı ile yazılub ilâm olunmak buyurdum ki vardukda bu hu
susa mukayyed olub göresin mezkurları vechi meşruh üzre yazub
aslile ve hakıykati ile ilâm eyleyesin ve şer’ü kanuna mugayir...
den hazer idesin (Arzı getüren Hamze’ye verildi.) Fi 3 z 988
86
Seferden feragat olunduğu için Tekirdağı yürüklerinin Bac

madenine tayin idildiklerine dair.
Tekri dağı ıM yürükleri su başısına hüküm ki Zikrolunan
yürüklerin bir nöbetlüsü ki dörtyüz on dokuz ocakdır Bundan ak
dem Şark seferine emir olub hükmü hümayun gönderilmişdi Bu
senei mübarekede seferden feragat olunub Bosna sancağında
vaki olan Bac t L madeninde yuvarlak hidmetine tayin olunmuşdur
Buyurdum ki vusul buldukda te’hir etmeyüb zikrolunan yürükleri
çeri başıları ile ber vechi istical ihraç idüb olıgelân âdet ve kanun
üzre altışar aylık zadü zevadeleri ile madeni mezbura bizzat gi-
düb istihdam eyleyesin (Mezbur su başısına verildi Fi 15 ra 989 [1]
87
Piyade ve müsellim taifesinin reredildiğine dair.

Yeniçeri ağasına hüküm ki Bundan akdem piyade ve müsel-
lim tayifesi reî’olunub giru raiyyet kayıd olunmak fermanı şeri
fim olmagin piyade beğlerinden altmış altı bin yedi akçe ziametle
Bolı ve Kastamonı ve Ankara •>> ve Kangırı « /-f beği
olan Ahmed ve kırk altı bin akçe ziametle Kütahya piyadeleri
beği olan Mehmed ** ve elli iki bin ikiyüz seksen beş akçe zia
metle Karahisan sahib piyadeleri beği olan Ali J* ve kırk
beş bin akçe ziametle Saruhan sancağı piyadeleri beği olan
Yusuf ve altı bin akçe ziametle Menteşe ^ piyadeleri beği olan
Hızır ^ ve kırk bin ikiyüz doksan dokuz akçe ziametle Hamid İli
üil v sancağı piyadeleri beği olan Mustafa i 1*-' ve kırk bin altıyüz
on dört akçe ziametle Ankara •/' piyadeleri beği olaü Pervane
ve kıkr bin seksen akçe ziametle Bolı J* piyadeleri beği olan Haşan
[1] Ayni tarihte Naldöken yürükleri de Kili kalesile köprüler tamirine
tayin edilmişlerdir. Tekirdağı yürükleri de Kamengırad'dan İstanbul kalesi tami
rine tâyin olunmuşlardır.
.o— ve otuz beş bin akçe ziametle Sultan Öni JV öuj- sancağı pi
yadeleri beği olan Bali JV ve kırk altı bin üçyüz otuz altı akçe
ziametle Hudavendigâr sancağı piyadeleri beği olan Mehmed
** ve kırk bir bin beşyüz akçe ziamet ile Karesi piyadeleri
beği olan Ali i* ve kırk bin akçe ziamet ile Biga sancağı piyade
leri beği olan Mehmed ** ve altmış dört bir dört akçe ziametle
Kütahya ve Karahisar ve Hamid "■ müsellimleri beği
olan Yahya dame mecdihunun haklarında mezid inayeti şahane ve
müretteb avatıfı padişahanem zuhura getürilüb her birinin tasar
ruflarında olan ziametleri üzerine otuzar bin terakki ile dergâhı
muallâ müteferrikaları zümresine ilhak olunub min baad dahi bu
makule ve mutasarrıfa gedükleri bunlara mahsus olub anun gibi
içlerinden biri ahar mansıba çıkub ve ya vefat eyleyüb yerin
mahlûl vaki oldukda haricden kimesniye virilmeyüb yeniçeri
kullarımdan yollan ile gelüb piyade beyliğine müstahak olanlara
virilmek fermanım olmuşdur Buyurdum ki... vusul buldukda min-
baad vechi meşruh üzre amel idüb zikrolunduğı üzre ferman olunan
müteferrika kedüklerinden biri mahlûl vaki oldukda giru yeniçeri
ocağından tarikiyle gelüb ol mertebeye müstahak olanlara arz
idüb dayima fermanı şerifim mucibince amel idesin (Ba hattı
hümayun muhzıra verildi) Fi selhi z 990 [1]
88
Piyade ve müsellimlerin yeniden tahririne dair.

Bursa +->*. kadısına ve Karasi ve Saruhan ve Hamid
İli sancağında vaki kadılara hüküm ki Hâlâ tahtı hükümeti
nizde vaki piyade ve müsellim tayifesi müceddeden tahrir olunmak
fermanı hümayunum olub sabıka süddei saadetimde defterdar olan
Mustafa dame ulüvvühu tayin olunmüşdur Buyurdum ki
hükmü şerifim vusul buldukda te’hir eylemeyüb tahtı kaznuzda
piyade ve müsellimlere tenbih idesin Müşarünileyh yanına tahrire
varub ve çeri başılarm ve yaya başıların dahi müşarünileyh yanı
na göndüresin ki müsellim ve yayanın ihzarına ve sair umuruna
istihdam eyleye Fi 3 receb 990
Şark seferine gitmelei'i ferman olunmuş iken ademi iktidar-

larından dolayı gidenıiyen Selânik yürüklerinden altışar yüz

akça alınmasına dair.
Selânik yürükleri sakin olduğı yerlerin kadılarına hüküm ki
Halâ tahtı kazanızda sakin olan mezkûr Selânik yürükleri eşkün
çileri bu sene Şark seferine ferman olunmuşlar iken gitmeğe ademi
iktidarları olmağla nöbetlü yürük eşküncilerinin ocaklarından miri
içün altışar yüz akçe alınmak fermanım olub tahsil idüb getirme-
giyçün Selânik yürükleri su başısı olan Mustafa i 1»— zide mec-
dihu tayin ve irsal olunub müşarünileyhe lâzım geldikde muave
net eylemeniz emir idüb buyrdum ki hükmü şerifimle her kangı-
nızın tahtı kazasına dahil olub emrim üzre akçe cem’ine müba
şeret iderler ise fermanı hümayunuma mugayir aharden bir ferdi
dahlü tecavüz etdirmeyüb tayin olunan akçei nöbetlü eşkünciler-
den cem’ü tahsil idüb anun gibi bir mühim maslahat vaki olub
sizden muavenet taleb iderler ise gereği gibi muavenet ve muza
heret eyleyüb miri akçenin cem’ü tahsili babında envai sa’yü
ihtimamınız zühure getüresiz (Merkum su başına verildi) Fi rebi-
ülevvel 991 [1]
90
Danişmendli Türkmenlerinin Avşar cemaatine hücum etdik-

lerine dair.
Maraş beylerbeğisine ve Maraş ve Samantu ve
Köksün ör-fjT kadılarına küküm ki Sen ki beylerbeğisin süddei
saadetime mektub gönderüb Van muhafazasına giderken cema
ati Avşar kethüdalarından Receb - î-j ve Bahri ve Küçük
Minnet ^ / nam kimesneler gelüb havassı hümayunmdan
cemaati Danişmendlü Türkmanı ve Likvanik ve cema
atinin kethüdaları olan Zekeriya ve Huda virdi kethüda
tavabilerinden dört beş yüz atlu ve yaraklu kimesneler ile Samantu
toprağında bunların evlerin basub malü menallarm garet
idüb altı nefer âdemlerin katil ve nicesin dahi mecruh etdüklerin
bildirmeğin âdem gönderilüb şer’i şerife davet olundukda itaat
etmeyüb âdemlerüni mecruh idüb tekrar âdem gönderildikde
Zekeriya kf* tayifesinden kimesne ele girmeyüb ekrad tayifesinden
mezbur Huda virdi ^ u '-^ ile bir kaç yüz yoldaşları ele getirilüb şer’
ile teftiş olundukda filvaki bunların evlerin basub âdemlerin katil
[1] Ayni hüküm Yanbolu yürükleri ile Naldöken yürüklerinede gönderilmiştir.
4$ Anadolu’da Türk Aşiretleri
ve malların garet itdüklerinden gayri bazı sabit (sebt) ve sicil

olunub sayir Türkman tayifesi dayima tuğyan üzre olııb vilâyet
halkı müşteki olduğun bildirmişsin İmdi bu fesadı idenlerden
sayirleri dahi ele getürülmek emir idüb buyurdum ki... vardukda
bu babda gereği gibi mukayyed olııb mezkûrları her kande ise
buldurub gaybet iderler ise şer’ile buldurmasın lâzım olanlara
buldurub getürdüb bir defa şer’ile faslolmıyub üzerinden on beş
vıl mürur etmiyen hususların husamâ muvacehesinde hak üzre
dikkat ve ihtimamla teftiş ve tefahhus idüb göresin kaziyye arz
olunduğu gibi olub bihasbeşşer’işşerif sabit ve zahir ola olbabda
muktezayı şer'i kavimle âmil olub muhtacı arz olan hususların
üzerlerine şer’ile sabit olan mevadın sureti sicillerile ahvallerin
vukuu üzre vazub bildiresin Ammâ hiui ilâh... (Miri miranı mez-
burun kapu kethüdasına verildi) Fi Gurrei muharrenıülharam 989
91
Karahisarı sahib piyadelerinin Ayasofya camii hareminin

tathiri ile binası ferman olunan zaviyenin inşaat hizmetine tayin
olunduklarına dair.
Karahisar sahib A—»/ piyadeleri beğine hüküm ki Hâlâ
sancağın piyadelerinin bir nöbetlüsü ki... neferdir işbu sene 990
tarihinde vaki olan Nevruz ihtidasında Ayasofyai Kebir hareminin
tathiri ve binası ferman olunan zaviye hidmetine tayin olunmuş-
dur Buyurdum ki... vardukda emri şerifim üzre sancağın piyade
lerinin bir nöbetlüsün kanun üzre çeri başıları ve mukdimleri ve
altışar aylık zadü zevadelerile ber vechi istical ihraç idüb vakti
ve mevsimi ile gelüb hidmetde bulunasın Hususu mezbur mühim
dir Gic veya eksik getirmekden ziyada hazar idesin (Küçük Musa
Çelebi’ye verildi) Fi 19 m 990
Yürüklerin, fesad çıkaran suhte taifesile beraber isyan ettik

lerine dair.
Alâiye beğine ve Alâiye kadılarına hüküm ki Hâlâ Alâiye
v** sancağında Kara Yürük •} taifesi zuhur eyleyan ehli
fesad suhte taifesinin ve sayir eşkıyanın yatak ve durakları ve
azıkçılan olub ehli fesad ve eşkıya dayima taifei mezbureye iltica
idüb ve anlar da ehli fesada muin olub ele virmeyüb ahvalleri
görülmek içün şer’i şerife davet olunduklarında itaat eylemeyüb

anların muavenetlerile ehli fesadın fesad ve şenaatleri yevmen
feyevmen ziyade olub reaya payimal olmakdan hâli olmadıkların
senki sancak beğisin âdeminle ilâm eyledüğün ecilden buyurdum
ki vusul buldukda bu babda her birinüz mukayyed olub anın gibi
zuhur iden ehli fesad suhte taifesine ve sayir eşkıyaya zikrolunan
yürük taifesi vechi meşruh üzre muin olub azıklandırılub anların
muavenetlerile fesad ve şenaat eyledikleri vaki ise ol asıl ehli
fesadı ele getürüb dahi ol veçhile fesadları sabit olursa olbabda
muktezayı şer’i şerif her nice ise mucibile amel eyleyüb ehli
fesada himayet eylemiyesin Memleketü vilâyeti şerü şurlarmdan
emin eyleyenin Ve lâzimül’arz olanların muffassal ve meşruh ahval
lerin yazub süddei saadetime arz eyleyesin Fi 8 cemadelevvel 991
93
Ak bayraklı Türkmenlerinin Baalbek'e hücum ettiklenne dair.

Şam muhafazasında olan Ahmed Paşa’ya ^ hüküm ki
Hâlâ ehli fesad olan Türkman tayifesi ve Ak bayraklu W-*. «5* larm
şeyhi olan şeyh Zeyneddin bin Tay Timur ^ «>. & Baalbek
de vücurdan (vücuhdan) Harkuş oğlu ^ J ş r üzerine varub
basub fesadü şenaat etmek tedarikinde oldukları istima olunmağın
memlekti vilâyetin zabtu sıyanetinde mücid ve sâi olman emir
idüb buyurdum ki vardıkda... bu babda gereği gibi mukayyed olub
zikrolunan Türkman tayifesi ve Ak bayraklu şeyhini mezkûr
Harkuş oğlu ^ crjj* üzerine varmağa komıyub bilcümle mezkûr
lardan ve sayir ehli fesadü şenaat olanlardan memleketü vilâyeti
ve reayayı ve berayayı zabtu sıyanet idüb ahalii memaliki mah-
rusemden fesadlarmı def’ü reî’ etmen babında envai ikdam ve
ihtimamın zuhure getüresin İhmal ve müsahele sebebi ile ırzı
namusu saltanatıma mugayir bir vaz’ zuhurundan ihtiyat eyleyesin
Fi 4 ramazan 991
94
Yürüklerin nizamlarına dair.

Tekri dağı m/ j yürükleri su başısı Sınan it- dame raecdi-
lıuya hüküm ki Su başılığına tâbi yürük eşküncileri süddei saade
time gelüb arz eylediler ki kanunu kadim her eşkünci ocağında
yirmişer yamak olup sefer vaki oldukda ellişer akçe harçlık alma
gelüb hâlâ seferler baid olduğundan ekser zemanda hidmete
senede ikişer nöbetlü ihraç olunmağla harçlık kifayet etmeyüb
bundan akdem Selânik yürükleri tahrir olundukda anlar
hakkında mezidi inayet olub beşer nefer yamak dahi ziyade olub
her ocakda yirmişer nefer yamak tahrir olunmağın olbabda biz
dahi inayet reca eder;z didikleri ecilden beşer yamak dahi ziyade
olmak emir idüb ve defter dahi yazılub süddei saadetime gelmeğin
ve yazılacak nefer bunda malûm olmamağın her ocağa beşer
nefer ziyadei eğer kendü ocaklarından ve eğer sayir su başılığma
tâbi olan yürük ocakları haymanasından ziade yazub tekmil etmek
emir idüb müceddeden yazılan defterin sureti sana ihraç ve irsal
olundu Buyurdum ki hükmü şerifimle sureti defter sana vardıkda
her ocağın eşküncilerini getürdüb kendü ocaklarında olan hayma
nadan kendüler tayin etdüği üzre beşer nefer ziyade yazub her
ocağa yazduğun ziyadei irsal olunan sureti defterde ol ocağın
zeyline kayıd eyleyüb ol (o)cakda haymana kifayet etmez ise
su başılığma tâbi sair yürük ocağının harici ez defter haymanala
rından tekmil eyleyesin Ammâ bu behane ile irsal olunan defteri
t ebdil ve tağyir etmeyüb ve su başılığma müteallik olan yürükden
gayri reaya taifesinden ve sayir ecnasdan bir ferdi kayıd eylemi-
yesin Sonra neticesi sana ayid olur Ve her ocağın zeyline ziyade
sin kayıd etdikten sonra aynile defteri mühürleyüb süddi saadetime
gönderesin Fi 28 ramazan 991
95
Tekirdağı yürüklerinin İstanbul hisarlarını tamire me'mur

olduklarına dair.
Tekri dağı J-u» yürükleri su başısına hüküm ki Süddei saa
detimde mimar başı olan Sinan ot- dame mecdihu süddei saadetime
mektub gönderüb mahrusei İstanbul hisarının tamiri içün Tekri
dağı yürüklerinin bir nöbetlüsü tayin olunmak hususunu
bildirmeğin buyurdum ki... vusul buldukda bu babda ( bu babda)
mukayyed olub evvel beharı huceste âsarda Tekri dağı ı/u» <s&
yürüklerinin bir nöbetlüsü ile sen bizzat altışar aylık zadü zevade-
leri ile gelüb zikrolunan hisarın tamir ve termimine mübaşeret
eyleyesin Gec veya eksük getürmekden hazer eyleyesin Hususu
mezbur mühimmatdandır Unat mukayyed olasın (Bir sureti Çirmen
müsellimleri su başısına) Fi 25 zilkade 991
Vize yürüklerinin Edirne'de Sultan Selim Camii'nın tamirine

me'mur olduklarına dair.
Vize yürükleri ve canbaz su başısı ve çingâne ve Vize
•>.j müsellimleri zabiti Hüseyin dame mecdihuya hüküm ki
Hâlâ su başılığına tâbi olan yürükler ve canbazlar ve müsellimler
işbu 992 senesinde mahrusei Edirne’de merhum babam sultan
Selim han tabe serahünün camii şerifinde vaki olan meremmatına
varub hidmetde bulunman emir idüb byurdum ki... vardıkda aslâ
te’hir ve tevakkuf etmeyüb su başılığına tâbi olan yürüklerin ve
canbazların ve müsellimlerin bir nöbetlülerin çeri başıları ile ve
altı aylık zadü zevadelerile olıgeldüği üzre âdet ve kanun üzre
ihraç itdirüb mahalli me’mura irsal eyleyesin ( Su yolu nazın
İsmail Çavuş’a verildi Divanda) Fi 25 s 992 [1]
Selanik'de vefat eden yürüklerin yerleri nasıl doldurulaca

ğına dair.
Selânik 4:*- yürükleri su başısına hüküm ki Süddei saadetime
arzuhal gönderilüb zikrolunan yürük tayifesinin kimi fevt olub ve
kimi nabedid olub müceddeden yazılup tahrir olunmak reca eyle-
düğün ecilden kendüne tâbi olan yetmiş beş ocağın mürdesin
ihraç idüb buyurdum ki... vardukda emrim üzre tahtı su başılığın-
da olan yürüklerin kendüne tâbi olan yetmiş beş ocağın mürde
sin ihraç idüb tashih eyleyüb kendüne tâbi olan yetmiş beş
ocakdan gayri olan yürük tayifesine mütaarrız olmıyasm ve bu
behane ile sayirlerin tahrir itmekden ziyade hazer eyleyesin
(Merkum su başıya verildi) Fi 2 cemadel evvel 992
İstanbul hisarının tamiri te'hir olunduğu cihetle Tekir dağı

yürüklerinden alınacak altışar yüz akçaya dair.
Tekri dağı yürükleri su başısı Sinan’a hüküm ki Mektub
gönderüb su başılığına tâbi olan yürük eşküncilerinin nöbetlüsün1
[1] O sene Naldöken yürükleri Selânik kalesinin tamirine me'mur edilmişlerdi.
işbu sene 992 senesinde İstanbul hisarı tamirine ferman olunmuşlar

iken meremmat umurunun te’lıiri lâzım gelmekle nöbetlü eşkünci-
lerin ocaklarından altışar yüz akçe cem’ü tahsil idüb alettacil Ha-
zanei âmireme gönderesün deyu hükmü hümayunum varid olub
miri akçe cem’ine mübaşeret olundukda cemii yürük eşklincileri
sana gelüb ferman olunan akçei mevcud olan yamaklarımızdan
cem etmek kanunu kadım olub bazımızın yamakları temam olub fer
man olunan akçe cem olunub ekserimizin yamakları noksan üzre
olmağla üçer dörder yüz akçe ancak tahsil olunmağa imkân olub
ve nice ocaklarımız dahi battal olub her ocakdan beraber cem
olunursa mali mirîye noksan ve eskünci fukarasına hayıf olmak
lâzım gelür deyu her ocakdan beraber alınmıyub tahammüllerine
ve yamaklarına göre adalet üzre cem olunmasın reca itdüklerin
arz itdügün ecilden ferman olunan miri altışar yüz akçeye noksan
gelmevüb beher ocakdan yamaklarına ve tahammüllerine göre
adalet üzre cem’ü tahsil eyleyüb alettacil süddei saadetime getürüb
teslim eylemen emir idüb buyurdum ki vardukda emrim mucibince
su başılığına tâbi olan eşkünci ocaklarından ferman olunan
altışar yüz akçei her ocakdan beraber cem itmeyüb mevcud olan
yamağa ve tahammülüne göre adalet üzre cem’ü tahsil eyleyüb
alettacil bittemam Hazanei âmireme teslim eyleyesin Amma bir
veçhile tedarik eyleyesinki hem mali mirîye noksan ve hem
eşkünci fukarasına zulüm ve hayıfu teaddi olmak lâzım gelmeye
Fi 2 cemadel evvel 992
99
Vize yürüklerinin Özdemir oğlu Osman Paşa maiyetinde

Şark seferine tayin olunduklarına dair.
Vize .o yürükleri su başısı ve cingâ(ne) ve Vize tJİ müsel-
limleri zabiti Mustafa Ağa’ya hüküm ki Hâlâ düsturu ekrem
ilâh veziri âzam Osman Paşa lü, edamallahü tealâ iclâlihu ile
sen yürüklerin ve müsellimlerin ile seni Şark seferine tayin idüb
muaccelen su başılığına tâbi olan yürük ve müsellimleri ihraç idüb
ruzı Hızır İlyas’a değin Erzirum’a varub dahil olmanı emir
idüb buyurdum ki ... vardukda asla te’hir ve tevakkuf etmeyüb su
başılığına tâbi olan Vize •>.> yürüklerin ve çingâne ve Vize
müsellimlerin çeri başıları ve altışar aylık zadü zevadeleri ile
olıgelân âdet ve kanun üzre müretteb ve mükemmel sefer yarağı
ile muaccelen ihraç idüb tayin olunan zemane değin mahalli
me’mura varub irişiib vechü münasib görilân hidematı hümayu

numda envai ikdam ve ihtimamın zuhure getüresin Şöyle ki gec
gelüb veya yürüklerin ve müsellimlerin eksik getürecek olursan
envai itab ve ikaba müstahak olursun Ana göre mukayyed olub
ikdamda kusur komıyasm Fi 20 za 993
100
Yürüklerden bu sene hizmet mi veya para mı taleb olunacağına
dair.
Selanik »ıu>u yürükleri su başısma hüküm ki Âdem gönderüb
zikrolunan yürüklere bu senei mubarekede hidmetmi teklif yoksa
bedel akçesimi alınur deyu bildirdiğün ecilden senei sabıkada
olduğı üzre bedel akçesi alınmak emir idüb buyurdum ki ... vardıka
bu babda ihmal etmeyüb senei sabıkada cem olduğı üzre bu sene
dahi emrim üzre bedel akçesi cem idüb getürüb süddei saadetimde
Hazanei âmireme teslim eyleyesin (Buyruldı getürene verildi)
Fi 11 s 993 [1]
101
Eşkinciler tahrir olunduğu zaman kendilerinden nizama

m uhalif yüzer akça alındığına dair.
Yürük muharririne hüküm ki Hâlâ Kocacık j>.u.y yürükleri su
başısı mektub gönderüb hâlâ eşkinciler tahrir olundukda kanunu
kadime muhalif her birinden yüzer akçe altun ve eşkinciliğe
kudretleri olmıyanların yerlerine kayıd eyleyüb ve eşkincilerden
niçelerinin ocakların battal eyleyüb ve kadimden iki çeri başı
gelmişken hâlâ dört çeri başı kayıd olunduğun bildirmeğin buyur
dum ki ... vardukda beratınızda mukayyed olduğı üzer üçer akçe
alub ziyade bir akçe ve bir habbe almıyub olıgelâne muhalif iş
eylemiyesin (Selâm çavuşu Mahmud Çavuş’a verildi) Fi 22 1 993
102
Şark Türkmenlerinin Derheva beği Abdurrahman'ı ele geçir
meleri için hüküm .
Şark Türkmanlerinden Afşar jiı.ı cemaatinin haşalarda ve huğlarına1
[1] Yüz yirmi neferden ibaret olan Vize yürüklerinden de bedel akçası
alınmıştır. Fi 11 ra 993
ve Cihan Şah .u kethüdasına hüküm ki Sabıka Der heva beği

olan Abdurrahman’ın kendü hevasma tâbi olub kendüye
asker alub nice müslümanlarm evlerin basub emval ve erzakın garet
ve hasaret idüb her birinizi idlâl idüb bu makule fesaddan hâli olma-
duğı ilâm olunmağın mezbur Abdurrahman ele getürülmesin
emir idüb buyurdum ki ... vardukda siz ki zikrolunan vilâyetlerin
cemaatleri ve kethudalarısız min baad dahi mezbur Abdurrahman’-
m sözüne itimad itmeyüb ve asker taleb eyledikde virmeyüb
müşarünileyhin marifeti ile mezburu hüsnü tedarik ile ele getür-
mek içün müşarünileyhe muavenet ve muzaheret eyleyüb her ne
tarıykle mümkün müyesser olursa ele getirmen babında ikdam ve
ihtimam eyleyesin Şöyle ki bir dahi mezbura muavenet idüb ele
getürmekde ihmal eyleyesin mezbura olacak hakaret size olmak
mukarrerdir Ana göre ele getürmek babında ikdam eyleyesin Fi
15 z 996
103
Cihan beğli ve Bozcalı cemaatlerinin te'dibine dair.

Ankara •/' beğine ve livai mezburda olan kadılara hüküm ki
Senki miri livasın süddei saadetime mektub gönderüb Aksaray
ve Ankara •>'' sancaklarındaki sınurlarında sakin Karamanlu
tayiîesinden Cihan beğlu ysau*- ve haymana tayifesinden Bozcalu
tayiîeleri muttasıl hırsızluk ve kuttaı tarıyklik idüb livai mez
burda âyende ve revende ve tüccar ve misafirin basub kendüle-
rin katil esbabların sebyü garet idüb âdemler gönderildikde ita
ati şer’i şerif itmeyüb cengü cidale suru’ idüb hayli tayife olub
ve ahar toprakda sakin oldukları ecilden bilâemir üzerlerine
vanlmıyub bu babda emri şerifim recasma arz eyledüğün ecilden
ehli fesad her kande ise üzerlerine varub ele getürüb şer’ile
haklarından gelinmek emir idüb buyurdum ki vardukda bu babda
her birinüz mukayyed olub anun gibi ehli fesad her kande ise
üzerlerine varub ele getürüb anun gibi muharebe ve mukateleye
mübaşeret iderler ise demleri heder olmak üzre üzerlerine varub
ele getürüb fesadlan şer’ile sabit ve zahir olanlardan sipahi olan
ları habs ve arz idüb muhtacı arz olmıyanlara aslâ mecal virme
yüb mahallinde şer’ile haklarından gelesin (Ankara beği Husrev
Beğ’in kethüdası Molla Kethuda’ya virilmişdir) Fi Gurrei muharrem
998
Anadolu da Türle Aşiretleri 55
104
Sultan yen kazasında Dişbudak ve Ahlattı cemaatlerine dair.

Sultan yeri »$/ kadısına hüküm ki Mektub gönderüb kazai
mezbura tâbi merhume Şah Sultan i’1»1- evkafı kariyyelerinden
Düşbudak j» nam cemaatden Sefer bin Abdurrahim o. a-
ve diğer Sefer bin Bali & o. A- ve Odan bin Usul Jj-'o.t>'»j» ve Ali
bin Şah Kulı JA *u o. ve Ahlatlu A5**-' cemaatinden Memi bin
Safi i- o. ıA nam kimesneler şakıy ve haramzade olup daima müs-
lümanların evlerin basub emred oğulların ve avretlerin çeküb
gareti emval ve esbab eyleyüb ve kalp akçe kesüb dayima fesad
ve şenaatden hâli olmadıkların arz eyledüğün ecilden ele getüri-
lüb şer’ile görülmek emir idüb buyurdum ki ... vusul buldukda bu
babda temam mukayyed olub mezkûrları ihzar ve müddaileri ile
beraber idüb ve gaybet idenleri şer’ile buldurub lâzım olanları
kefillerine buldurub getürdüb bir defa şer’ile görülmeyüb ve on
beş yıl mürur itmeyan hususları hakku adil üzre unat veçhile
teftiş idüb göresin filvaki ilâm eyledüğün gibi olub şer’ile sabit
ve zahir ola Şer’ile müteveccih olan hukuku eshabına alıvirdik-
den sonra mezburlann kallâblığa müteallik âlâtı ve alayimi bulu-
nub şer’ile üzerlerine sabit olur ise habs idüb tahsil eyleyesin
Değil ise şer’ile haklarında lâzımgeleni icra idüb yerine koyasın
Amma hini teftişde hakkı sariha tâbi olub tezvirden ve şühudu
zordan ve garazu teassubla veya ahzü celb sebebi ile hilâfı şer’i
kavim iş olmakdan begayet hazer eyleyesin Fi selhi 1001
105
Kırşehir'de Avcı cemaatine dair.

Kır şehri beğine ve kadısına hüküm ki Süddei saadetime
mektub gönderüb Avcı nam cemaat emri şerifim irad idüb
sabıka Kır şehri haslarına emin olan San Beğ nam ki-
mesne eşkıyadan olub cemaati mezbure yaylakdan gelürken otuz
atlu ile yolların basub nicelerin mecruh ve emval ve erzakların
garet itdikleri ilâm olunmağın şer’ile görülmek ferman olunmağla
görilüb filvaki katlülmeal ider nice mevad sabit olmağın cemaati
mezbure elbette merkum San Beğ hakkından gelinsün Miriye
nemıkdar bakıyyesi zuhur iderse kendü mallerimizden edâ idelim
deyu gulüyyi âm itdiklerinde cemaati mezbureden Abdülvehhab
vUj)iju* nam müderris ile ikiyüz nefer kimesneler mezbur San Beğ
zimmetinde olan mali edaya kefil oldukları sicil ve hüccet

oldukdan sonra mali miri tahsiline mübaşeret olundukda bazıları
edâ idüb ve bazıları dahi teallül ve niza’ etdiklerinden gayri ren
cide etdirilmiyeler deyu ibraz etdikleri ahar hüküm görilüb kıraat
olundukda kanuna muhalif edaları olub müzevver olduğı fehm
olunmağın derkise olunub irsal olunduğun bildirmişsin imdi hüküm
telbisdir Alub giden kimdir ve kime yazılmışdır Buldırılub süddei
saadetime gönderilmek emir idüb buyurdum ki ... vardukda bu
babda unat veçhile mukayyed olub ol hükmü alub giden kimdir
ve kime yazılmışdır Elbette buldırılub mukayyed ve mahbus süd
dei saadetime gönderesiz Fi 20 rebiülevvel 1000
106
Naldöken yürüklerinin Benalûka’da demir madenine tayin

olunduklarına dair.
Kıdvetül emacidü vel âyan Nail d ö k e n i ^ yürükleri su başısı
Mustafa jV— dame mecdihuya hüküm ki Nail döken yürük
lerinin ikinci nöbetlüsü ki 231 (neferdir) (1) Bane lûka da
demür madeninde top yuvarlağı hidmetine tayin olunmuşdur Bu
yurdum ki ... vusul buldukda bir an ve bir saat te’hir ve tevakkuf
etmeyüb fermanı celilül kadrim mucibince altışar aylık zadü
zevadeleri ile neferatı mezbureyi mahalli me’mura iletüb dahi
emirül ümerail kiram Bosna beylerbeğisi Haşan o-*- dame ikba-
lihu marifetile kifayet mıkdarı top yuvarlağı mühimmatında istih
dam eyleyüb edayı hidmet idince bir ferde izin ve icazet virmi-
yesin Ammâ bu zemanı sayır zemanlara kıyas itmeyıib hini ha-
cetde top yuvarlağı bulunmıyub yürükler geç geldi deyu şekvâ
olunmakdan kemali derecede ihtiyat üzre olasın ve ihmal ve mü-
saheleden ziyade hazer üzre olasın Fi 9 ca 1001
107
Vize yürüklerinin sefere iştiraklerine dair.

Vize yürükleri su başısma hüküm ki Süddei saadetime
mektub gönderüb kadimden Vize •>..» yürük eşküncileri ile çingâne
müsellimleri vaki olan hidemata su başıları ile eşegelmişler olub
ve hâlâ serdarı zafer şiar tarafından hükmü hümayun varid olub1
(1) Yırtılmış.
kadimden olıgeldüği üzre Vize yürük eşküncileri ile çingâne

müsellimlerin ihraç idüb seferi hümayuna getüresin deyu ferman
olunub ihraç itmek üzre iken Vize *\> alay beğisi Mchmed ** çin
gâne müsellirn ben ihraç idüb istihdam iderim deyu bir tarıyk ile
emir alub müsellimleri idlâl itmeğin niçeleri firar ve perakende
olmuşdur deyu bildirdüğün ecilden olıgeldüği üzre gerü seninle
eşmek emir idüb buyurdum ki., vardukda kadimden olıgeldüği
üzre eğer eşkünciler ve eğer çingâne müsellimlerin serdarı zafer
şiar tarafından olan hükmü hümayun' mucibince cümlesin sen ih
raç idüb maan seferi hümayuna varub yetişesin Mezbur alay bcğin
olıgelâne mugayir dahi etdirmiyesin Fi 3 1 1002 (1)
108
Ankara yürüklerine sipahi ve acemi oğlanlarla yeniçerilerin

tecavüz etdiklerine dair.
Yürükânı Ankara kadısına hüküm ki Yürükânı Ankara •>'
tayifesi sana gelüb sipahi ve yeniçeri ve acemi oğlanı namında
nice eşkıya ve levendat cemiyet ile gelüb gice ile evlerimiz ba-
sub emval ve erzakımız garet itmeğin karara mecalimiz kalmı-
yub terki diyar idüb firar etmemiz mukarrer olmagin bu makule
ler def olunmak için her kariyyede olıgeldüği üzre yiğit başı tayin
olunub il eri muavenetile men’ itmek babında hükmü hümayunum
reca eylediklerin arz eyledüğün ecilden buyurdum k i... vardukda
göresin arz olunduğı gibi ise olıgeldüği üzre her kariyyede ihti
yar eyledikleri kimesnei yiğit başı tayin etdirüb anın gibi ehli
fesad geldikde il eri muavenetlerile ele getürdüb dahi bir defa
şer’ile faslolmıyub ilâh... hasımlan muvacehelerinde teftiş ve te-
fahhus eyleyüb üzerlerine sübut bulan hukuku badessubut hüküm
idüb eshabma alıvirdikden sonra ehli fesadın arza muhtaç olan
ların yazub arz eyleyesin Olmıyanlar haklarında şer’ile lâzım ge-
lâni icra eyleyesin Fi 22 ramazan 1003
109
Türkmam Halep reayasından para toplanmasına mani ol

m ak için hüküm . 1
(1) Tekirdağı yükükleri de Beç seferine me'mur olmuşlardır. İçlerinden ba
zıları : "Biz imam ve müezzin olduk,, diye sefere iştirak etmek istememişler ise
de hepsinin sefere iştiraki için hühüm yazılmıştır (19 receb 1002).
Aneh 01 sancağı beğine hüküm ki İftiharül havassı vel mukar-

ribın Darüssaadem ağası Osman ût» dame ulüvvühu süddei saade
time kazaya defterin gönderüb Türkmanı Haleb reayası
Validim Sultan ıj^ıiı okluiâcjj
nm paşmaklığı haslarından olub min küllil vücuh ser
best mefruzül kalem iken senki miri livasın Boz Ulus jy. Türk
lerinden âyidemiz vardır deyu Türkmanı Haleb üft reayasın
dan dahi ev başına ikişer üçer guruş alub teaddi eyledüğün bil
dirmeğin buyurdum ki... vardukda vaki ise âdemlerüni men’ idüb
min baad ol veçhile teaddi etdirmiyesin Hususu mezbura mukayyed
olub emri şerifime muhalif iş olmakdan hazer eyleyesin Fi 3 mu
harrem 1005
110
Türkmanı Halep reayasının koyunlannı Türkmen taifesinin
kendi koyunlanna kanştıi'm am alanna dair.
Meraş ve Karaman vilâyetlerinde olan kadılara hüküm
ki Müşarünileyh ilâh... kazaya defterin gönderüb zikrolunan kadı
lıklarda bazı Türkman tayifesi ilâh Validem... ismetühanm
paşmaklık haslarından olan Türkmanı Haleb otfV reayasının ko-
yunların kendü koyunlanna halt itmekle mumaileyhaya aid olan
âdeti agnam[l] mahsulüne gadir idüb ve kaçırdıkların bildirmeğin
buyurdum ki... vardukda bu babda her birimiz müstakillen mu
kayyed olub anun gibileri tetebbü ve tecessüs idüb vechi meşruh
üzre hile idüb mumaileyhanın âdeti ağnam mahsulüne gadir iden-
lerin badessübut haklarından gelüb kendü koyunlarm dahi girift
etdiresin Fi 3 muharrem 1005
111
lalde sultan'ın paşmaklığı olan Türkmanı Haleb reayasına
Tiirkmenlerin tecavüz ettiklerine dair.
Sabıka... beylerbeğisi olub hâlâ Haleb muhafazasında olan
[1] «Resmi gaııem iki koyuna bir akçedir. Koyun temam dölünü dökdükden
sonra mayıs içinde sayılur Ve hem koyunla kuzı bile sayılmak emir olunmuşdur.
Sahibi raiyyete tâbidir.
\ e celeb keşlere tenbib oluna ki april (nisan) den evvel koyun alsalar ol yıl
içinde ol koyunun resmi bir defa virilmiş ise hüccet ala Ve ülâ âdeti ağnamı
sonra benden alsalar gerekdir deyu bir mıkdar akçesin aşağa varub ol veclı üzre
hazer ide.» Kanunnam, s 30.
Ali Paşa ^ ya ve sabıka... beylerbeğisi olub hâlâ Kilis ^ mu

hafazasında olan Hüseyin Paşa ^ ya ve Raka beylerbeği-
sine ve Haleb -u Ve Türkmanı Haleb ^ tâ; kadılarına hüküm ki
Darüssaadetim ağası olan iîtiharül havassı velmukarribîn mutemedül
mülûkü vesselâtin Osman 0^ dame ulüvvühu süddei saadetime
mektub gönderüb oklumu »u_iı, ôıcf û.i ;ur 1
jeirai1wi.uj validem sultan danıet ismetühânm paşmak-
lık haslarından olan Türkmanı Haleb tâ; reayasından Boz Ko
yunlu Ptâ»*. cemaatinden Şefkat ve tevabii ve Yaluvaç ce
maatinden Musa Şeyh c-.- ve tevabii ve Dadeli J*»1» cemaatinden
Kara oğlı ve Kadırlü den Taş baş ve Dinıliklü
den İne Hoca v-V- ve tevabii yine müşarünileyhanın hasla
rından İskelei Birecik’e tâbi Gûrab -'■»/' ve Deviri ıf/.j>
nam kariyyeleri basub iki üç âdemlerin katlidüb buğday ve
arpa ve sayir emval ve erzakın ve müşarünileyhanın der anbar
olan mahsulâtın ve voyvoda olan Ferhad Çavuş un
tahsil eyledüği akçeden iki bin guruş ve beşyüz sikke altunı
nehbü garet idüb fesad etmeğin hususu mezbur Türknıan tâ?
voyvodası Mehmed Çavuş «M- mübaşeretile şer’ile görilüb
a »ın gibi voyvodalarına ve şer’i şerife gelmeyüb serkeşlik iderler
ise meşkûr voyvoda muavenet taleb eyledükdc ol makuleleri siz
ki beylerbeğiler siz sizin muavenetiniz ile ele getürülmek içün
emri şerifim recasına arz etmeğin buyurdum ki hükmü şerifimle
müşarünileyhanın voyvodası Mehmed Çavuş ** zide kadrihu
vardukda siz ki kadılar sız mezkûrları mezbur voyvoda mübaşere
tile şer’i şerife davet idüb eğer şer’i şerife ve voyvodalarına itaat
etmezler ise siz ki beylerbeğiler siz mezkûr voyvoda sizden mua
venet taleb eyledükde muavenet ve muzaheret idüb bu fesadı
idenleri ahsen veçhile ele getürüb mezkûr voyvodaya teslim idüb
dahi müşarünileyhanın hasları mahsulün bittemam tahsil eyledük-
den sonra davayı hak ve tayini madde idenler ile beraber idüb
bir defa şer’ile îaslolmuş olmayub onbeş (sene) mürur etmiyan
ahvallerin unat veçhile şer’ile teftiş idüb dahi eshabı hukuka şer’
ile müteveccih olan hakların alıvirdikden ( sonra) muhtacı arz
olanları mezkûr voyvodaya habs itdirüb arz eyleyesin Değil ise
şer’ile lâzım gelâni icra idüb şer’i şerife muhalif kimesneye teaddi
ve tecavüz itdirmiyesin Ammâ bu babda hak üzre olub telbis ve
tezvirden ve şühudu zordan ve celbü ahiz sebebile ehli fesada
himayet olunup kendü hallerinde olanlara dahlolunmakdan begayet
hazer eyleyesin Fi 5 rebiül evvel 1005
112
Tekirdağı yürüklerinin Banalûka'da top yuvarlağı dökmeye
me'mur olduklanna dair.
Tekri dağı t/11» ıs/j yürükleri su başısı Kalender’e hüküm ki
Hâliyâ top ve darbzen yuvarlağına kemali ihtiyaç olmağın su
başılığında vaki Banelûk maden hidmetinde olan nöbetlü yü
rükleri çeri başıları ile ve âlât ve esbab ve altı aylık zadü zeva-
deleri ile Nevruz’dan mukaddem ihraç ... ve topcı başı tarafından
varan çaplar ve kalıplar üzre müstevîa yuvarlak dökdürmek emir
idüb buyurdum ki ... vusul buldukda bu babda gereği gibi mukay-
yed olub su başılığında vaki olan yürüklerin nöbetlüsün çeri başıla-
rı ile ve lâzım olan âlât ve esbab ve altı aylık zadü zevadeleri ile
Nevruz’dan mukaddem ihraç ve zikrolunan ... madenine götürüb
ve topçı başıdan ... çaplar ve kalıplar mucibince vafir ve müstev
îa top ve darbzen yuvarlakların dökdüresin Ve eğer nöbetlü
yürüklerden ve çeri başılardan bazı kapu kulluğuna girdik veya
sipahi ve eli emirli veya celeb veya yağcı ve küreci (1) ve müsel-
lim ve liman kaîızı olduk Yürüklükden çıkdık deyu hidmete gelme
ğe behane iderse yürük ahar hidmete yazılmağla ve dirliğe çık
makla yürüklükden çıkmaz Cümlesin zecren ve kahren ihraç idüb
hidmeti mezbureye sürüb götüresin İnad ve muhalefet idenleri
elinde olan kanunnamei hümayunum mucibince gerği gibi siyaset
idüb haklarından gelesin Eğer toprak kadıları ol makuleleri ahzü
celb sebebi ile himaye ve sıyanet iderlerse sen aslâ himayet it-
meyüb haklarından gelesin Ve o makule kadıları arz eyleyesin ki
azil olunub haklarından geline Ve eğer sen dahi bir ferde hima
yet idüb veya akçelerin alub hidmete sürmiyesin su başılığm alın-
mağla konulmayub hakkından gelinmek mukarrerdir Ana göre
mukayyed olub cümle nöbetlü yürükleri Nevruz’dan mukaddem
evlerinden çıkarub ... sürüb götürüb emrim üzre vafir ve müstevfa
yuvarlak dökdürmek babında dikkat ve ihtimam eyleyesin Fi 28
İ 1013 (2)
113
Yürük oğlu yürüklerin hiç bir suret1e yürüklükden çılcmıya-

caklanna dair.
Nail döken yürükleri vaki olan kadılara hüküm ki Tahtı*
[11 Madenci. [2] Bir sene sonra Selânik yürükleri top yuvarlağı
hizmetine, Ofcebolu yürükleri de Avusturya seferine tayin olunmuşlardır.
kazanuzda sakin olub defterde yürük oğlu yürük kayıd olmuş yü
rüklerin bazı sonradan yağcı ve küreci ve Mcdinei Münevvere
evkafına yzılrnağla miri içün üzerlerine takdir olunan maktu'ların
virmekde inad ve muhalefet eyledikleri ilâm olundu İmdi defterde
mukayyed olan yürük oğlu yürük yağcı ve küreci ve Medinei Mü
nevvere ve sayir evkafa yazılmağla yürüklükden halâs olmıyub
eşkinci ise eşkincilik ellici ise ellicilik hidmetin idüb üzerlerine
maktu’ resim kayıd olmuş ise resimlerin virirler Buyurdum ki...
vusul buldukda tahtı kazanuzda sakin olub defterde mukayyed
yürük oğlu yürük su başıları veya âdemleri varub lıidmeti miriyye
teklif idüb veya üzerlerine defterde takdir olunan rüsumu mirîyyeyi
taleb eylediklerinde Biz yağcı ve küreci ve Medine evkafına ve
gayri vakıflara yazıldık deyu niza’ iderler ise aslâ teallâl ve niza’
etdirmayüb su başılarına veya âdemlerine ferman olunan rüsumu
defter mucibince cem’ü tahsil ve hidmeti miriye lâzım geliirse
hidmete ihraç etdiresin Emrime muhalefet idenleri yürük su başı-
ları ellerine virilen siyaset name mucibince te ’dib eyleyesin Fi
23 ra 1018
114
Karatay evkafından olan Karatay kariyyesine Türlcmenlerin

tecavüz •ettiklerine dair.
Kayseriye kadısına hüküm ki Samanto y v kadısı mevlâna
Hamze •?- orduyu hümayunuma mektub gönderüb kazai mezbura
tâbi sulehadan Karatayı evkafından olan Karatayı
nam kariyyeyi her sene mahsul zemanmda Türkman
tayifesinden Şeref Kethüda >■»**'ve Pir Klı Jy/: ve Bay Hoca
ıs? ve Selim Koyun ve Güli Budak ve Hemdem r-»**
ve Devlet ve İhtiyar oğlu ve Küçük Mehmed **
hevasına tâbi nice eşkıya ile gelüb basub ahalii kariyyenin iki
re’s at ve üç merkeb ve yirmi beş mud buğday ve sekiz re’s öküz
ve iki İncilli arakıye dört aded kemhâ kaftan ve üç mikrame kuşak
ve iki altun saçlık ve iki ferace ve iki incu gerdan ve sayir
emval ve erzakların garet idüb külli teaddi eylediklerin arz etmeğin
şer’ ile icrayı hak olunmak fermanım olmuşdur Buyurdum k i...
vusul buldukda bu babda unat veçhile mukayyed olub mezburları
habsi şedid ile ele getürüb dahi meclisi şer’e ihzar ve davayı hak
ve tayini madde idüb alıvirdikden sonra ehli fesad muhtacı arz
olanlardan ise habs idüb arz eyleyesin Değiller ise şer’ ile haklarında
lâzım gelâni icra eyleyosin Aııınıâ hak üzre olub ahzü celb sebebi ile
ehli fesada hinıayetden ve kendü halinde olanlara garaz ve teaddi
ile hilafı şer’i şerif zulüm ve teaddi olunmakdan hazer idüb cad-
dei hakdan udul eylemiyesin (Hüseyin Ağa mübaşir yazılmışdır
İmam efendi hattıyle) Fi 12 s 1019
115
Raka'daki aşiretlerin seferden dönen askerlere tecavüz ettik-

lerine dair.
Raka ve Ruha ve ... kadılarına hüküm ki Sen ki miri
mİran sın mektub gönderüb S/s* cemaatinden Kör Hızır bölük
başının karındaşı Ulaş ve Kara Yağmur ve mukaddema
hakkından gelinmesi ferman olunan başubuğları Nesimi ^ ve ce
maati dA dan Bedir j*. ve Catu A- ve cemaati dan Haydar j-v- ve
Catu j-Vve cemaati dan Ferahşad ve Hindi ve Şahin
ve cemaati den Ferruh t> ve cemaati Solak Muslı i —*»*- dan
Mehmed ** ve diğer Mehmed-^ ve cemaati j^V^dan Hızır s**- ve Hay
dar’m -^ karındaşı Yusuf ve oğlu Ahmed ve bazı yoldaşlaril ve
Berazi cemaatinden Süleyman ve ve Solak culı
cemaatinden Hüseyin ve Mahmud ve hevalarına tâbi bazı
eşkıya Sakal tutan ^ ve Kara Keçilû yanlarında cemiyet
idüb derbendi mezburda ve Haniîi nam kariyye kurbınde bu
senei mubarekede seferden avdet idüb Haleb -ru ve Rum oj ve
sayir vilâyetlere giden askeri islâmı katil ve emval ve erzakın
garet eylediklerinden maada kendü âdemlerinden Behzad *»>. ve
Çavuşlar kethüdası Kırılmaz tezkerecisi Ali i* ve bilcümle
ahar vilâyete giden yoldaşlarile yirmi nefer âdemlerin dahi yolla
rın basub kendülerin katil ve emval ve erzakın hasaret idüb ba
dehu mükemmel âdemlerinle üzerlerine gelüb zikarolunan eşkıya
dan Ulaş ve Kara Yağmur ele getürilüb bilfiil habisde
olub maadası firar eylediklerin arz eyledüğün ecilden buyurdum
ki... vusul buldukda zikrolunan eşkıya ve ehli fesadı hüsnü tedbir
ve tedarikle ele getürüb gaybet iderlerse şer’ile buldurması lâzım
olan kefillerine buldurub getürdüb davayı hak ve tayin madde
idenler ile beraber idüb bir defa şer’ile görilüb fasl olmayub on
beş yıl mürur etmiyan hususları unat veçhile hak üzre teftiş idüb
göresin arz olunduğı üzre mezburların fesad ve şenaatleri mukarrer
ise badessübut esbabı hukuka şer’ile haklarında lâzımgelâni icra
idüb şer’i şerife muhalif kimesneye iş itdirmiyesin Fi 25 za 1019
116
Halep'te Kızıllı taifesinin tecavüzüne dair.

Haleb ^ beylerbeğisine ve Haleb ^ ve Ma’muriye kadı
larına hüküm ki Ma’muriye tâbi Zaviye nahiyesinde Kızıllı
tayifesinden Abdüccelil şakıy üçyüzden ziyade eşkıya
ile kariyyei mezkûru basub Hacı Ali <±c ^ nam kimesnei ve nice
âdemlerin bigayri hakkın katil ve mezburun ve sayir ehli kariyye-
nin cümle emval ve erzakın garet idüb fesadü şenaat itdüği arz
olunmakla ele getürilüb hakkından gelinmek ferman olunmağın
emri şerifim mucibince şer’i şerife davet olundukda itaat itmeyüb
şer’i şerife davet için varan kimesneleri katil kasdına hücum
eyledikde müfsidi mezburun oğlu yanında katil olunub kendüsi firar
idüb Serik ji/- boğazı nam mahalde kat’ı tarıyk idüb etrafda olan
kura halkının davarların sürüb muttasıl katli nüfus ve gareti
emval üzre olduğı ilâm olunmağin ele getürilüb şer’ile hakkında
lâzım gelân icra olunmak emir idüb buyurdum ki vusul buldukda
şakıyyı mezburu hüsnü tedbir ve tedarikle ele getürüb dahi
davayı hak ve tayini madde iden husemâ muvacehesinde bades-
sübut hukuku naşı eshabına red itdirdikden sonra şer’ile hakkında
lâzım gelâni icra eyleyesin Ammâ bu behane ile kendü halinde
olana hilâfı şer’i şerif zulüm ve teaddi ve ahzü celb sebebi ile ehli
fesada himayet olunmakdan hazer idüb caddei hakdan udul eyle-
miyesin Ve muhtacı arz olanı yazub bildüresin Fi selhi za 1018
117
Yürüklerden Kördös'ts yağcı Bedir cemaatinin şekavetine dair.

Muhassil Memiş Paşa ya ve Kördös kadısına hüküm
ki Kördös kazasında yürükân tayifesinden cemaati Yağcı
Bedir && den Kolu arap ve Veli <i* nam kimesneler şeka
üzere olup dayima ehli ırz tayifesinin yanlarına varub müslü-
manları gamzidüb ve kızların tezevvüç eylemek istedikde akçele
rin almayınca kızların virdirmeyüb fukaraya teaddi üzre olduğı
istima olunmağın ahvalleri şer’ile görilüb men'olunmaları babında
fermanım olmuşdur Buyurdum ki... vusul buldukda mezkûr şer’i
şerife ihzar ve davayı hak ve tayini madde iden husemasile mü-
rafaai şer’ idüb bir defa görilüb on beş yıl mürur etmiyan husus
ları hak üzre teftiş ve teîahhus idüb göresin mezkûrların vechi
meşruh üzre fesadü şenaatleri vaki ise hukuku nas eshabına alı-
vilüb muhkem tenbih ve te’kid eyleyesiz ki kendli hallerinde ola-

lar Badettenbih memnu1 olmıyanları arz eyleyesin Emri şerifim
gorile Fi 2 za 1019
118
Danişmendli taifesine edilen zulmün tamirine dair.

Derkâhı muallâm müteferrikalarından olub biraderi âlimıkdan-
mın kapueı başılarından Mustafa zide mecdihuya hüküm ki
Havassı hümayunumdan Lik vanik nam Tiirkman tayifesi
arzuhal sonub askeri İslâm içün bunlardan beş katar deve ve
beşyüz re’s koyun sürsat (1) ferman olunmağla cem’ü tahsil
üzre iken hâlâ Karaman beylerbeğisi Zülfikar dame
ikbalihu Danişmendli tayifesile dava ve niza’ları olmağla
orduyu hümayunuma ihzarı içün mukaddemâ sen irsal olunub ba
dehu biraderim ol canibe varınca rencide eylememen içün tekrar
emri şerif verilmeğin ve bunların serdarı müşarünileyh ile alâka
lan yoğiken hâlâ bunların üzerlerine varub cebren yediyüz re’s
boyunların alub zulmü teaddi eyledüğün bildirüb ol babda emri
şerifim reca etdükleri ecilden bu babda mes’ul olmuşsundur İmdi
zikrolunan Türkman tayifesinden alduğun yediyüz re’s koyunların
yine bittemam kendülere teslim eylemen emrim olmuşdur Buyur
dum ki... vusul buldukda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi
zikrolunan Türkman tayifesinden eğer olmıkdar koyunların almış
isen kat â taannüd eylemeyüp bittemam kendülere viresin Eğer
almamış isen zinhar nesnelerin almayub bir veçhile rencide ve
remide itdirmiyesin Fi 9 ca 1019
119
Lik cemaatinin îl Beğlü cemaatine tecavüz ettiğine dair.

Zülkadriye +»&£ beylerbeğisine ve Samantu ve Elbistan
öt-t" kadılarına hüküm ki Sen ki miri miransm mektub gönderüb
Ekrad ve yürük tayifesinden Lik ^ cemaati kuttauttarıyk olub
Erciş dağında yaylayub sevahile giderken cemaati mezbure-
den Sinan ct- ve Ali â* ve Hüseyin nam şakıyler hevasına
tâbi kırk elli nefer yoldaşlarile zikrolunan kaza ve nevahii ve
temekkün ve kendü haslarından olan İl Beğlü tayifesinin
def’atle evlerin basub sığır ve sair davarların ve emval ve erzakın
garet ve fesadü şenaat eylediklerinden maada orduyu hümayunum
Kararaan’a dahil olub Sivas’a gelince nemıkdar at ve esbab

sirkat olunmuş ise ve temgalu miri bargirler ve sayir müsiüman-
ların davarları zikrolunan şakıylerin ellerinde olduğuna nice
mu’temedün aleyh kimesneler alâ tarıykuşşehade haber virdüklerin
bildirüb haklarından gelinmek babında emri şerifim recasına arz
eyledüğün ecilden buyurdum ki ... vusul buldukda bu babda unat
veçhile mukayyed olub zikrolunan şakıyleri hüsnü tedbir ve
tedarikle ele getürüb gaybet iderlerse şer’ ile buldurması lâzım
olan kefillerine buldurub getürdüb davayı hak ve tayini madde
idenler ile beraber idüb bir defa şer’ ile görilüb fasl olmayub on
beş yıl mürur etmiyan hususların unat veçhile hak üzre teftiş
idüb göresin arz olunduğu üzre mezburların fesadı mukarrer ise
badessübut eshabı hukuka şer’ ile müteveccih olan hakların
hükmidüb alıvirdikden sonra mezburlar muhtacı arz olanlardan
ise muhkem habs ve arz eyleyesin Değiller ise şer’ ile haklarında
lâzım gelâni icra idüb şer’i şerife muhalif kimesneye iş itdirmiyesin
Ammâ hak üzre olub garaz ve nisbet ile kendü hallerinde olanlara
hilâfı zer’ zulüm ve teaddi ve ahzü celb sebebi de fesadü hima-
yetden ziyade hazer eyleyesin (Yusuf kethüdaya virilmişdir Ba hat)
Fi 4 muharrem 1020
120
Yürüklerden Bıyıklı taifesine subaşıların ve sairlenn teca

vüzlerine mani olmak için hüküm.
Anadolı üA11 beylerbeğiliğinde vaki olan kadılara hüküm ki
Yürük tayiîesinden Bıyıklı tayiîesi havassı hümayunumdan olub
zabitlerinden gayri bir ferdin alâkası yogiken beylerbeği ve
sancak beğleri su başıları ve âdemleri ve sayir iş erleri bir nice
atlu ile üzerlerine varub müftü meccanen yem ve yemeklerin ve
sayir me’kûlâtların aldıklarından maada haftan beha ve nail beha
ve selâmlık ve aylık deyu nice akçelerin alub ve olıgelene
muhalif salgun salub ve defterde tayin olunandan ziyade resimlerin
alub teaddi üzre oldukları ilâm olundu İmdi havassı hümayunum
reayasına olvechile dahlü teaddi olunduğuna rızayı şerifim yokdur
Buyurdum ki ... vusul buldukda bu babda sadır olan fermanı
hümayunum mucibince amel idüb mezkûrlar her kangmızm tahtı
kazasında bulunurlar ise olvechile beylerbeği ve sancakbeğleri
su başıları ve âdemleri ve sayir iş erlerine dahlü tecavüz etdir-
meyüb müftü meccanen nesnelerin aldırmıyub ve olıgelene mu-
halif tekâlif teklif etdirmeyüb men’ü reî’ eyleyesin Eğer mezkûr

lardan birinden cürmü galiz sadır olup salbü siyasete ve yahud
katı uzuv içtin ola hükmü kadı lâhık olub hücceti şer’iyye veril-
dikden sonra mücrime günah sadır olduğı mahalde zabitleri mari
feti ile şer’ ile lâzım gelâni icra etdirüb şer’ü kanuna muhalif ki-
mesneye iş etdirmiyesin Memnu’ olmıyanlan isim ve resimlerde
yazub arz eyleyesin Fi 16 za 1021
121
Yürüklerden İl Beğili taîfesile Şamlılar taifesi arasındaki

ihtilâfa dair.
Yeni İl J*.' kadısına ve vovodasma hüküm ki Kadimden ol
canibde İl Beğili dimekle maruf yürük taifesi koyun ve da
varları ile yazlayub ve kışladıkları yerlere Şamlılar ) ^ dimekle
maruf yürük taifesi ohglâne muhalif davarları ile gelüb bizim
dahi yürüye geldüğümüz yerler deyu cebren oturub muzayeka
virüb kendülere teaddi olunduğu ilâm olunmagin buyurdum k i ...
vusul buldukda bu babda mukayyed olub vechi meşruh üzre tayi-
îei mezburenin kadimden davarları ile yazlayı ve kışlayı geldük-
leri yerlere mezbur Şamîler’den olan yürük tayifesin olıgelâne mu
halif dahlü taarruz etdirmeyesin Men’ile memnu’ olmıyanlan ya
zub arz eyleyesin Fi 16 z 1022
122
Kângın'daki Türkmen aşiretlerinin m iri aşiretlerine itaat

etmelerine dair.
Kângın kadısına hüküm ki Türkmen tayifesinden cemaati
Mamalu ve cemaati Selmanlu ve cemaati Selman Muslu
ju. öu- ve cemaati Alem Beğlû fr k ve Peçelü M. ve cemaati
Tavrehli ve Haşan Demürciler û-* tayifesi bilfiil miri
aşiretleri olan İsmail’e itaat etmeyüb ve uhdelerine lâzım
gelân mali maktu’larm virmekde teallül idüb ve kadimden yüriyü-
gelen yerde yürimeyüb teallül üzre oldukları ilâm olunmagin bu
yurdum ki... vusul buldukda bu babda mu’tad veçhile mukayyed
olub göresin filvaki ilâm olunduğı üzre ise tayifei mezbureye
muhkem tenbih eyleyesin ki kethüdalarına itaat üzre olub ve uh
delerine lâzım gelân mali maktu’ların bikusur edâ eyleyüb teallül
ve inad etmiyeler ve kadimden yüriyü geldikleri yerde yüriyüb

kimesneye zarar ve ziyan etmiyeler Badettenbih eselmiyenlerin
şer’ ile haklarında lâzım gelâni icra eyleyesin Fi 5 za 1022
123
Kütahya sancağına giren Türkmenlerin kışlaklarına günde-

rilmelerine dair.
Anadolı J>''' beylerbeğisine ve Kütahya kadısına hüküm ki
Kadimül ezmandan bu âne gelince Türkman tayifesi Kütahya v-V
sancağına dahil olmıyub ahar yerde kışlayu gelmişler iken hâliyâ
livai mezbura gelüb müslümanların ve reaya ve berayanm tarla
ve ekinlerin çiğnedilüb zulmü taaddi üzredir deyu reaya tarafın
dan tezallüm olunmağın mezburlar kadimden kışlayu geldikleri
kışlakları babında fermanı âlişanım sadır olmuştur Buyurdum ki...
vusul buldukda göresin filvaki taifei mezbure kadimden livayi
mezburda kışlayu gelmiş değiller ise men’ü ref’ idüb kadimi kış-
layugeldükleri yerde kışlatdırub reaya ve berayaya zulüm ve
teaddi itdirmiyesin Memnu’ olmıyanları yazub arz eyleyesin Fi
10 1 1022 [1]
124
Boz Ulus'a tâbi cemaatlenn kendi kışlaklarında Jcışlamala-

i'ina dair.
Anadolı beylerbeğisine ve eyaleti mezburda olan sancak-
beğlerine ve elviyei mezkûrda olan kadılara hüküm ki Boz Ulus’a
tâbi cemaati Oğulbeyli ve cemaati Köçeklü & S ve İzzed-
dinli lFı->V ve Selimli ve cemaati Hayat ^ ve Tacirli ve
Tabanlu nam cemaat ve ekrad tayifelerinden Yadlı ıM ve sa-
yirleri kadimüleyyamda Diyarbekir £&> eyaletinde vaki olan
yaylaklar ve kışlaklarda yaylayub ve kışlayub ahar diyarlara
varub bir ferdi rencide edegelmiş değiller iken hâlâ olıgelene
muhalif tahtı hükümetinizde yaylayub ve kışlayub reaya ve bera-
yanın ziraat ve hiraset eyledikleri terekelerin yedirüb ve çiğne-
düb külli zulüm ve teaddi üzre oldukları ilâm olunmağın min baad1
[1] Türkmenlerin kentli vilâyetlerine geldiklerinden'dolayı Karahisar ve
Akşehir ahalisi de şikâayet etmişler. Onlara da ayni mealde hüküm yazılmıştır.
(Ki 4 z 1022).
olvechile reayayı ve sayir fukarayı rencide eyleraeyüb kadimüley-

yamdan yaylayu ve kışlayu geldikleri yaylaklarda ve kışlaklarda
kışlayalar deyu evamiri şerife irsal olunmuş iken mütenebbih
olmıyub yine Anadolı eyaletinde kışlayub reayanın terekelerin
yedirüb ve çayırların çiğnedüb zulüm ve teaddilerinden reaynın
k a rn e le rin d e durmağa mecalleri kalmıyub perakende olmalarına
bais ve bâdi oldukları mesamii âliyeme ilka olunmağın bu babda
mukaddemâ sadır olan hükmü hümayunum mucibince amel olu-
nub âdeti kadime üzre tayifei mezbureyi kaldırub kadimi yerlerine
gönderüb kadimüleyyamdan yaylayu geldikleri yaylaklarda yay-
layub ve kışlayu geldikleri kışlaklarda kışlayub bir ferde zulüm
ve teaddileri olmıyub ve hükmü hümayunuma itaat ve inkıyad
etmeyüb tayifei mezburenin önlerine düşüb olcaniblere getirüb
reayaya zulüm ve teaddi olmağa bais ve bâdi olan baş huğlarının
şer’ ile haklarından gelmesi içün düsturu ekrem müşiri efham
nizamül âlem veziriâzam Nasuh Paşa c*-*' edamallahü tealâ
iclâlihunun defterlü âdemlerinden olub dergâhı muallâm çavuşla
rından kıdvetül emasili velakran Mahmud Çavuş zide kad-
rihu mübaşir tayin olunmuştur Buyurdum ki... vusul buldukda
bu babda mukaddemâ ve hâlâ sadır olan fermanı celilül kadrim
mucibince amel idüb mezkûr Mahmud Çavuş mübaşeretile
eyaleti Anadolı’da *)>>-'* tahtı hükümetinizde tayifei mezbureden
her kim var ise kaldırub kadimüleyyamdan yaylayu ve kışlayu
geldikleri yaylaklarına ve kışlaklarına gideler deyu muhkem
tenbih ve te’kid eyleyüb kat’â tayifei mezbureden bir ferdi olıge-
lene muhalif Anadolı eyaletinde yaylatmayub ve kışlatmıyasız
Ve reayadan bir ferde teaddi etdirmiyesiz Şöyleki emri hümayu
numa itaat ve inkıyad etmeyüb dahi kadimi yaylaklarına ve
kışlaklarına varmıyalar aralarında bais olanlar kimler ise mezkûr
mübaşretile meclisi şer’e ihzar idüb şer’ile haklarından gelesiz
Ve tayifei mezbureden kendü halinde olmıyub fesad ve teaddi
üzre olanları dahi davayı hak iden hasımları muvacehesinde bir
defa şer’ile görilüb îaslolmıyub on beş yıl mürur etmiyan hususları
hakku adil üzre teftiş idüb badessübut eshabı hukukun şer’ile
müteveccih olan hakların hükmidüb alıvirdikdensonra muhtacı arz
olanları habs ve arz eyleyesiz Olmıyanların şer’ile haklarında
lâzım gelâni icra eyleyesiz Ammâ hak üzre olub garaz ve taas-
subdan ve ahzü celb sebebi ile ehli fesada himayet olmakdan
ihtiraz eyleyüb caddei hakdan udul etmiyesiz Ve bilcümle tayifei
mezbure kadimi yaylaklarına ve kışlaklarına gönderiımekde ve
mani olan başubuğlarının şer’ile haklarında lâzım gelân icra olun-

makda miri mumaileyh çavuşuma imdad ve muavenetde bezli
makdur ve sa’yina mahsur eyleyesiz Fi 13 za 1022 (Ba hattı hazreti
Reis Efendi)
Bir sureti (Ba hattı hazreti Efendi)
Karaman '^} beylerbeyine ve sancak beğlerine ve elviyei
mezburda olan kadılara yazıla ki Türkmanı Haleb t â ve Yeni İl
S. haslarına tâbi olan Türkman taifesinden cemaati Mamalı y
ve cemaati Karakoyunlu Pr.f'j ve Çeldiklû ve cemaati Sırıklu
ve Bozlu j>». ve cemaati Şam piyadeleri ru ve Abalu
ve Karakocalar ve Avşar ve cemaati Kızık ve Cirid-
(lü) ve Urcan ve Musacalu ve cemaati İlci Jr ve
sayirleri kadimüleyyamdan yazın vilâyeti Rum c» •=-*[ ı J da yay-
layub ve kışın Şamı Şerif ru etraflarında konub göçüb yayla-
yub ve kışlayu gelmişler iken bir kaç seneden beru olıgelene
muhalif Karaman eyaletinde tahtı hükümetinizde yaylayub ve
kışlayub reaya ve berayanm
Bir sureti (Ba hattı müşarünileyh)
Rum r-o beylerbeyine ve sancakbeğine ve elviyei mezburda
vaki olan kadılara hüküm ki Boz Ulus jr ve sayir Türkman
tayifesinden cemaati Mamalu ^ ve cemaati ve cemaati
Alembeğli ve cemaati Yahyalı i.-*, ve Tanişmendlü ve
Boyni İncelü J*. ve cemaati Kurd jjf ve Mihmad »W* ve Kulak
jVy nam cemaat ve sayirleri kadimüleyyamdan yazın Rum c» da
yaylayub ve eyyamı şita irişdikde Şam eyaletlerinde vaki olan
mahallerde kışlayub reaya ve berayaya teaddi etmezler iken birkaç
seneden beru olıgelen muhalif eyaleti Rum ra da kışlayub reaya
ve berayanm
Bir sureti
Erzı rum <•■>; beylerbeğisine ve eyaleti mezburda vaki olan
sancakbeğlerine ve elviyei mezburda vaki kadılara hüküm ki Boz
Ulus ı/jij' jr. Türkman tayifesinden olanlar ve sayir Türkman tayifesi
kadimden ... nam mahalde yaylayub ve kışlayu gelmişler iken
hâlâ olıgelen muhalif tahtı kazanızda gelüb yaylayub ve kışlayub
reaya ve berayanm ziraat eyledikleri terekelerin yedirüb ve çiğ-
nediib fesad ve teaddi üzre oldukları ilâm olunmağın kadimden
kışlayu ve yaylayu geldikleri yaylaklarında yalamak ve kışlamak*1
_ __ ___________*
11] Eyaleti Rum şu livalardan mürekkepti: Sivas (Paşa sancağı], Amasya

Çorum, Bozok, Divriki, Canik, Arabgir.
babında emri şerifim gönderilmiş iken memnu’ olmıyup ve ilâ

el’an yayla ve kışlaklarına gitmeyüb yine evvelkiden ziyade fesad
ve teaddi üzre oldukları mesmuu hümayunum olmagin anun gibi
kadimi yaylaklarına ve kışlaklarına gitmeyüb ve gitmemeğe bais
olanlara şer’ile lâzım gelâni icra olunmak içün dergâhı muallâm
çavuşlarından olub mübaşir olan Mahmud Çavuş’a muavenet
ve muzaheret olmak fermanım olmuşdur buyurdum ki ... vusul
buldukda sadır olan emrim üzre amelidüb dahi
Bir sureti
Yeni İl jd & kadısına ve voyvodasına hüküm ki Türkman tayi-
îesi ... nam mahalde yaylayu ve kışlayu gelmişler iken hâlâ bir
kaç seneden beru varub Anadolı [1] ve Karaman ve Rum
eyaletlerinde yaylayub ve kışlayub müslümanlarm ve sayir
reayanın ziraat eyledikleri ekinlerin yedirüb ve çiğnedüb itaati
emrü şer’ etmiyenlerin ve baş buğ olub fesada bais olanların şer’ile
haklarından gelinmek içün mezkûr çavuşa muavenet ve muzaheret
olunmak fermanım olmuştur
Bir sureti
Türkmanı Haleb '<&j kadısına ve voyvodasına Türkman
tayifesi kadimüleyyamdan ... yaylayu gelmişler iken hâlâ âdeti
kadime muhalif kalkub Anadolı ve Karaman ve Rum t»
eyaletlerinde yaylayub ve kışlayub reaya ve berayanın ziraat
eyledikleri ekinlerin yedirüb ve çayırların çiğnedüb müslümanlara
ve sayir reayaya teaddi üzre olanların ve başubuğ olub emri şerifime
itaat etdirmemeğe bais ve bâdi olanların şer’ile haklarından gelinmek
içün dergâhı muallâm çavuşlarından kıdvetül emasilü velakran
Mahmud Çavuş zide kadrihuya muavenet ve muzaheret
olunmak fermanım olmuşdur
Bir sureti (Ba hattı Avni Efendi)
Anadolı JA1»"' eyaletinde vaki olan kadılara hüküm ki Türkman
tayifesinden Mamalı ve Peçeli i* ve Alem beğli JS f» cemaat
leri tayifesi Himmet Çavuş mübaşeretile oymaklarına ve
kadimi yerlerine göndrilmek içün emir yazılmısdır Yukarudan
yazılan Mahmud Çavuş’a virilân değildir Ahar cemaatler
olduğuna tezkereci Avni Efendi mübaşeret etmeğin yazıl-
mışdır
[11 Eyaleti Anadolu şu livalardan m ürekkepti: Kütahya (Paşa sancağı),
Saruhan, Aydın, Hudavendigâr, Kastamoni, Menteşe, Bolu, Ankara, Karahisan
sahib, Teke İli, Kângın, Hamid İli, Sultan Önü, Karesi.
125
Aşiretlerin yaylak ve kışlaklarına dair

İlBeğlü ...kadılarında hüküm ki İl Beğlü ve Kabasakallu
> UV’ ve Tuğlu ve Demürcili ve Karaçalı nam yü
rük tayifesini kazai mezburda vaki tahrirde ve Kik savat sc
dan Kızılca Irmağ’a &•*' varınca malıdud olan mahaller kadim
den taifei mezburenin mahsus ve müstakil yaylak ve kışlakları ve
mezreaları olub davarlarile çıkıb yazlayub ve kışlayub otundan
ve suyundan intifa’ edüb haricden bir ferdin alâkadarı yoğiken
Şam t^ caniblerinden gelân Yaban Eri tayifesi dahletmekle
emrile Tokad ve Sivas kadıları şer’ile görüb ehli vukuf ve
bigaraz müslümanlardan teftiş eylediklerinde mezkûrların müs-
lakil yazlakları ve kışlakları olduğı sicil ve hüccet olunup ellerine
hücceti şer’iyye virilüb men’ olunurlar iken kanaat eylemeyüb yine
teaddi üzre oldukları ilâm olunmağin şer’ ile görilüb icrayı hak
olmak emrim olmuşdur Buyurdum ki... vusul buldukda bu babda
sadır olan emrim üzre amel idüb filvaki vechi meşruh üzere mu
kaddema mürafaai şer’ olduklarında zikrolunan yaylak ve kışlak
mezkûrûn yürük tayifesinin kadimden kendülerine mahsus ve müs
takil yaylakları ve kışlakları olduğı sabit ve zahir olub hücceti
şer’iyye virilüb mezkûrlara hükmolunub men’ olunmuşlar iken mem
nu’ olmıyub dahlederler ise ve zikrolunan hüccet mazmunu mu-
vafıkı şer’ olub alâ vechil hasım sabit olursa mukarrer tutılub hilâ
fına cevaz göstermeyüb mezkûr Yaban Erleri ^ ni men’ü def’
eyleyesin Fi 14 z 1022
126
Sencar miiteselliminin Boz Ulus Tiirkmenlerine tecavüz etdıfe-

lerine dair.
Diyarbekir AA? beylerbeğine ve... sancaği beğine ve elviyei
mezburda olan kadılara hüküm ki Sencar sancağı mütesellimi
olan Abdurrahman ür)'** iki yüz nefer atlu ve seğban ile Boz Ulus
iri* jy. Türkmanı taifesinden bir tayifenin üzerlerine varub obala
rına konmak behanesile gavga eyleyüb zikrolunan şakıylerin...
olan Osman ile taraîeyinden bir mıkdar kimesne ihlâk olub
badehu cengü cidalleri bertaraf olmuşken hâlâ mücerred ahzü
çelb içün kabilemizde kan olmuşdur Öşür ve diyet beylerbeğilere
aiddir Ve sancak beğlerine mahsusdur deyu mezburlan rencide

eyledikleri ilâm olunmağın vechi meşrııh üzre rencide olunma
maları emrim olmuşdur Buyurdum ki... vusul buldukda hususu
mezbura mukayyed olub mücerred ahzü celb içün tayifei mezbura
olvechile rencide olundukları vaki ise men’ii def’ idüb mezburlan
hilafı şer’ü şerif olvechile rencide etdirmiyesin Fi m 1023
127
Manialı aşiretinin Eyub İli kazasına girdiklerine dair.

Karaman ou,* beylerbeğisine ve eyaleti mezburda olan beğlere
ve sabıka Kayseriye vr-j kadısı olan mevlâna... ve Aksaray
kadısı ve Eyub İli iı' v>.' kadısı mevlâna Ali 3e zide fazlühuya
hüküm ki Dergâhı muallâma mektub gönderüb Türkman cemaati
istediği yerlerde üçer gün oturub ve beğendükleri yerlerde kışla-
yalar deyu bir tarıykle ellerine emir almağla [1] tayifei mezbu-
redej Mamalı *1^ cemaati dimekle maruf Hacı İsmail oğlu Ömer
.t jiÂji nam Türkman iki yüz obasile gelüb kazai mezbura
dahil olub her bir fukaranın ekinin yidirüb ve bağ ve bağçelerin
ve mahsullerin yağma ve talân eylediklerinden gayri şer’i şerife
itaat etmeyüb celâli gibi evlerine konub ehli ayallerin ve emred
oğulların ve kızlarına dahledüb tayifei mezbur mezheb ve millet
riayet etmedüklerinden maada bir bölüğü dağı ve âsi ve şer’i şerife
ve emri hümayunuma itaat etmez kavim olub bu ane gelince ka
zai mezbura gelmemişken kadimden Diyarbekir M kurbinde
olan yaylaklarında yaylayu gelmişler iken şer’ü kanun ve kadim
den olıgelâne muhalif gelüb reaya ve berayanın ve ahalii vilâ
yetin ekinlerin ve bağ ve bağçelerin ve yaylakların mezkûr da
varlarına yidirüb zulüm ve teaddi eyledüklerinden gayri muma
ileyh Eyub İli ik' kadısı olan mevlâna Ali nin mahkemesin
basub dört re’is devesin ve cem eyledüği bedel kürekçi akçesin
ve cümle emval ve erzakın alâ meleünnas garet eyleyüb vilâyet
hakimine böyle zulmü hayif eyleyan tayife sayir fukaraya nice
eyledüği zahirdir Ahvalimizi vukuu üzre arz idivir deyu reaya
ilhah eyledüklerin arz eylediği ecilden bu ane değin kışlayu gel-
dükleri yerde kışlayub min baad reayayı rencide itdirilmamek
[1] “Yürük taifesi yaylaklarına gelmekde ve gitmekde oturmakda lâzım gelân
yerde üç günden ziyade oturmıyalar Ve oturdukları vakit dahi kimesneye zarar
ve ziyan itmiyeler İderlerse şer ile sabit oldukdan sonra zararları tazmin itdi-
rilür,, Kanunname.
babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdum ki... vusul

buldukda bu babda sadır olan fermanı celilül kadrim mucibince
amel idüb dahi taifei mezbure bu ane değin kışlayu geldüği yerde
kışlayub min baad şer’ü kanuna ve kadimden olıgelâne muhalif
kazayi mezbura varub reaya ve berayayı ve ahalii vilâyeti ren
cide ve ta’ciz eylemiyeler ve itdirmeyesiz ve hilafı şer’ aldıkları
emval ve erzakların badessübut eshabına bikusur alıviresiz ve
bilcümle reaya ve beraya ve sayir ahalii vilâyet bir veçhile ren
cide olunduğuna rızayı şerifim yokdur Bu babda kemali tekayyüd
ile mukayyed olub ahzii celb sebebi ile zalemeye himayet ve garazu
taassub ile bir ferde dahlü tecavüz olunmakdan ziyade hazer
eyleyesiz Fi 15 m 1023 [1]
128
Kesmezli aşiretiile İl Beyli aşireti arasındaki münazeuya dair.

Sivas u-br- ve Yeni İl Ji‘ £ Kedik Çıbık kadılarına ve
Yeni İl J-.' «£ voyvodasına hüküm ki Yeni İl Jt* & kazasına tabi
Kesmezlü cemaatinden Han Selim ^ ^ ve Mehmed kethüda
ı.r Af ve Bayram Fakıh \-i*r'-v ve İmirze o / 4 ve Karatay ve
sayir cemaatleri ve Elbeğlü ^ cemaatinden Küçük Hacı
ve Elbeğlü Hacı »*'- ve Hacı Haşan •>-*»** ve Musa ve Mus
tafa i 1—* ve sayir yürüklerin münazeaları olan Eşkünci nam
mahalde vaki Beğ Pınarı ve Sarusilâb ve Yerani oh
ve Hacik ^ ve Yerani oV ve Çoban Kırı ve Kesmezlü harkı
nam mahaller ellerinde olan sureti defteri cedid hakâmı mu
cibince zikrolunan Kesmezlü tayifesinin güzleleri ve mer’aları
olduğı niza’ olunmağla bundan akdem emri şerifimle mürafaai
şer’ olub defterlerine nazar olundukda mezkûrûn Kesmezlü
cemaati kış eyyamların sahil yerlerde ve yaz eyyamların Bozok
kazası etraflarında cemaatleri ve boylan ile varub mütemek-
kin oldukları mukayyed olduğundan gayri şühudu udul ile mezkû-
rân İl Beğlu fr 3-.' cemaati muvacehelarinde yüz yıldan beri
yaylakları olduğun sabit idüb ellerine hüccet virilmiş iken
zikrolunan İl Beğlü tayifesi bizim dahi mer’a mukarrerdir
deyu sureti defter ve emri şerif irad idüb nazar olundukda ma
halli mezbur cemaati İl Beğlü'ye sureti defterleri mucibince kışlak
ve mezburûn Kesmezlü cemaatine yaylak ve mer’a tayin olun-
[1] Bu hüküm 27 za 1024 te te’kid edilmiştir.
duğı muhakkak olduğundan maada civarlarında olan kura ahalisinin

ehli vukuf ve bi garaz müslümanlardan sual olundukda mahalli
mezbur vechi meşruh üzre cemaati Kesmezlü nün yaylakları
ve kadimi mer’aları olduğun şehadet eyledikleri sicil ve hüccet
olmuş iken yine kanaat eylemeyüb niza’dan hâli olmadıkları ilâm
olunmagin süddei saadetimde olan defterlere müracaat olundukda
mahalli mezburı vechi meşruh üzre ber vechi iştirak zabt idegeldik-
leri mukayyed olub ve bundan akdem emrile mürafaai şer’ oldukla
rında zikrolunduğı üzre ber vechi iştirak mutasarrıf oldukları
sicil ve hüccet olunduğundan hâlâ Divanı hümayun’umda dahi
mürafaa olduklarında kadimden zabt ide geldikleri üzre ber vechi
iştirak mutasarrıf olmaları emrim olmuşdur Buyurdum ki., vusul
buldukda bu babda sadır olan emrim ve vechi meşruh üzre
ellerinde olan sureti defteri cedidi hakanî ve mazmunu zabit
olan hüccetleri mucibince mahalli mezburu kadimden tasarruf
idegeldikleri üzre tasarruf etdirüb deftere ve emri hümayunuma
mugayir canibeyne taallül ve niza’ etdirmiyesin Eslemeyüb emri
hümayunuma muhalif inad ve muhalefet idenleri isim ve resimle
rde yazub arz eyleye sinki sonradan haklarında nevechile emri
şerifim sadır olursa mucibi ile amel oluna Fi 3 z 1023 [1]
129
Türkmen taifesinden Çağırganlı cemaatinin şikâyetine dair.

Kayseriye v-** ve Meraş ve Sivas ve Malatya «Jou
ve Ayintab v'V ve Birecik ve Yeni İl jı‘«£ kadılarına hüküm
ki Türkman tayifesinden Çağırganlı cemaatinden Hayran
ö'jü- ve Şah Budak «5»* nam kimesneler arzuhal sonub cemaati
mezburenin üzerlerine lâzım gelân âdeti ağnamların ve sayir
rüsumların kadimden Maliye tarafından virilân emri şerif ve mü
hürlü sureti defteri cedid mucibince zabitlerine edâ iderler iken
hâlâ olan zabitleri ellerinde olan emirleri ve defter mucibinee
almayub ziyade almağla kendülerine ziyade gadir ve hayıf olduğın
bildirüb bunlar göçer Türkman tayifesi olmağla her kangmızın
tahtı kazasında bulunurlar ise üzerlerine lâzım gelân âdeti ağnam
ve sayir rüsumların ellerinde olan Maliye emirleri ve ma’mulün
bih defteri cedidde kayıd ve tayin olunduğı üzre alınub ziyade1
11] Ayni tarihte Yeni İl kazasına tâbi Abdal Beğ cemaati ile Türkmanı Ha-
leb kazasına tâbi Kacılı cemaati beynindeki ihtilâfı hal için Haleb muhafızı Alı-
med Paşa ile Türkmanı Halep kadısına da bir hüküm yazılmıştır.
alınmamak babında emri şerifim reca eyledükleri ecilden buyur

dum ki... vusul buldukda bu babda her biriniz bizzat mukayyed
olub dahi bunların üzerlerine lâzım gelân âdeti ağnam ve sayir rü
sumların Maliye tarafından virilân emri şerif ve defteri cedide
kayıd ve tayin olunduğı üzre zabitleri almayub ziyade aldıkları
vaki ise minbaad lâzım gelân âdeti ağnam ve sayir rüsumların
Maliye tarafından virilân emir ve defteri cedid mucibince aldırub
minbaad bir akçe ve bir habbe ziyade aldırmıyub men’ü reî’ ey-
leyesin İnad üzre olanları isim ve resimlerde yazub arz eyleyesin
Fi 28 s 1025
130
Elbeğli cemaatinin şikâyetine dair.

Meraş kadısına hüküm ki Mektub gönderüb Türkmanı
Meraş tayifesinden Elbeğli cemaati meclisi şer’e gelüb
bunlar Zülkadriye beylerbeğilerinin reayası olmağla yılda
bin guruş selâmiyemiz aldıklarından maada eyaleti mezbureye
mutasarrıf olan Yusuf dame ikbalihu yedi yüz guruş behalu
cebren bir al atımız alub ve âdeti ağnam müşarünileyhimin olmağ
la kadimden koyun ve kuzu bile ad olunub ikisinden bir akçe alı-
nurken [1] koyun başına sekizer onar akçelerin ve mücerred ve
benaklerin[2] kanun ve defter mucibince almayub yirmi bin mıkdarı
koyuna ve yüz elli benak ve yüz mücerrede bin beşyüz guruş
taleb idüb tahammüle mecaliniz olmayub perakende ve perişan
olmamız mukarrerdir Bize olan zulüm ve teaddii vukuu üzre arz
idivir deyu ilhah idüb ve selâmiye alınmayub ve cebren alınan
atlarının ya ayni ve yahud behası virilüb ve rüsumu ağnam ve
benak ve mücerredleri defter mucibince alınmak içün emri şerifim
recasına arz eyledüğün ecilden imdi devir ve selâmiye umumen
[1] “Yürükde hahi yerlü beği resmi ganem iki koyuna bir akçedir "Kanun
name. s 61 — «Vo hem koyunla kuzu bile sayılmak emir olunmuşdur.» Kanunna
me, s 30
[2] «Ve resmi mücerred muttarıd değildir Müstakil kürü kisbe kadir olan
müslüman raiyyet oğullarından mücerredinden altı akçe resmi mücerred alınur
Kâfir oğullarından mücerred olsun müzevvec olsun yılda yirmi beş akçe ispençe
alınur Ve ispençeye müstahak olmakda itibar bülûğadır Ve müslüman ve kâfir
oğullarından müstâkil kârü kisbe kadir olmasalar resmi mücerred ve ispençe
alınmaz Ve müslüman reayanın oğlu mücerred iken evlense resmi benak on iki
akçe alınur Ve müslüman benakin hatunu fevt olsa giru resmi mücerred alınur
Ve müslüman mücerredi cariye tasarruf eylese giru resmi mücerred alınur
Kanunname
memaliki mahrusemden ref’ olunmuşdur Minbaad selâmiye namı

na reaya ve fukarasının hilafı şer’i şerif bir akçeleri alınmamak
emrim olmuşdur Buyurdum ki... vusul buldukda bu babda sadır
olan emrim üzre amel idüb dahi min baad miri miran ve ümera
nın su başıların ve sayir âdemlerin lâzım olmadıyan il üzerine
devre çıkartmıyub ve selâmiye namına ve gayri tarıykle hilâfı
şer’i şerif bir akçe ve bir habbelerin aldırmıyasın Ve âdeti ağnam
müşarünileyhe hasıl kayıd olmuş ise koyun ve kuzu bile ad idüb
ikisinden bir akçe aldırub ve resmi benak ve mücerredlerin dahi
defteri cedidi hakani mucibince aldırub ziyade aldırmıyasın Ve
bilcümle eyyamı ma’delet encamımda bir ferde cebrü zulüm ve
teaddi olunduğuna kat’â rızayı hümayunum yokdur Bu babda unat
mukayyed olub ve dayima reaya ve fukarayı himayet ve sıyanet
üzre olub şer’i şerife ve kanunu kadime ve defteri cedide ve
emri hümayunuma muhalif bir ferde cebir ve zulüm itdirmiyesin
Inad üzre olanları isim ve resim! erile yazub arz eyleyesin Fi 24
s 1025 Sahrayı Haleb
131
Koyuncu cemaatinin göçtükleri yerlerden kaldırılmalarına

dair.
Meraş ve Adana ve Uzeyr & sancaklarında vaki olan
kadılara hüküm ki Koyuncı cemaatinden bazı evleri ahar
diyara varub hâlâ tahtı kazanuzda sakin olmağla cemaati mezbu-
renin üzerlerine lâzım gelân virgülerin cümlesi cemaati mezburede
mevcud olanlardan alınmağla külli gadir ve ıstırab çekildüği ilâm
olunmağın cemaati mezbureden anun gibi varub tahtı kazanuzda
sakin olanlardan her nemıkdar var ise kaldırılub kadimi cemaat ve
mekânlarına gönderilmek emrim olmuşdur Buyurdum ki... vusul
buldukna bu babda sadır olan emrim üzre amel idüb dahi cema
ati mezbureden kalkub tahtı kazanuzda varub sakin olmuş her ne-
kadar evleri var ise kat’â teallül ve behane itdirmeyüb cümlesin
kaldırub eski cemaatleri ve mekânlarına gönderüb emri şerifime
ve kedimden olıgelene muhalif teallül ve inad itdirmiyesiz İnad
üzre olanları isim ve resimlerde yazub arz evleyesiz Fi 13 s 1025.
(Bu senelerde Meraş da ve Sultan Şeyhli 4 ^ aM-
cemaati; Roha u-> da Döğerli <$/»> cemaati; Türkmanı Halep ztfi
te Türkman tayifesinden Kamışlu & ve Dengizlu Apo* cemaatleri
ile Boz Koyunlu cemaati; Yeni İl <£ de Bayındır ve
Pusucalı Avşar cemaati; Ankara •> da Budak özü

cemaati; Karaman civarına gelmiş Boz Ulus o-M». Türkmenlerin
den Çerkeş Oğlu &■>' cemaati; DanişmenliJ-^*^'» kazasında Şeyhlü
Küçük Selmanlu ve Kürt Mehmedlü l** aşiretleri
vardı. O sene (13 ra 1025) Danişmendlilerden bir kısmı Celâlîler-
den Ağaçdan Piri ile birleşerek Anadolu’da bir çok evleri basmış
lardı). 1038 senesinde Danişmendli cemaatinin beyliği kıdvetül
emacidü vel ekârim Hacı Ahmed oğlu Ömer A *-* zide mec-
dihu id i) (1)
132
Yeni İl'deki Türkmenlcrin Baydad seferinde pirinç ve pelcsi-

simet nakletmelerine dair.
Yeni İl j».* it voyvodası... zide mecdihuya hüküm ki Ağce Kö
yünü <£» taifesinden Kiçelu oğlı Hacı İbrahim ve
... cemaatinden Hacı Beğ ^ ve Karşı cemaatinden Halil beğ
ve Musa Hacılu dan Lâtif kethüda ve sayir
kiracı Türkmenler Piyas eri- da olan pirinç ve peksimedden Bire-
cik’e nakli fermanım olan pirinç ve peksimadı nakletmeğe
gelmeyüb firar eyledikleri ilâm olunmağın imdi ol makule itaati
emir etmeyüb fermanım olan pirinç ve peksimedi nakletmeğe gel-
miyenlerin haklarından gelinmek babında fermanı âlişanım sadır
olmuşdur Buyurdum ki .. vusul buldukda emrim üzre zikrolunan
cemaatlerden Birecik’e nakli fermanım olan pirinç ve pek
simedi nakletmeğe gelmeyüb ve itaati emir etmeyüb firar edenleri
beher hal ele getürüb itaati emri şerifim eylemedikleri için şer’
ile haklarında lâzım gelâni icra edüb bir kimesneye teallül ve
behane etdirmiyesin Ol sebeb ile seferi hümayunum hidmeti avk
olunmakdan begayet ihtiyat eyleyesin Fi 14 z 1047
133
Anadolu'da isyan eden Gedik nam sergerdenin izalesine Boz

Ulus Türkmenlerinin tayin olunduklarına dair.
Boz Ulus u*/»' j*. Türkmanından Tabanlı aşiretinin beybeği-
leri ve kethüdaları ve sayir ihtiyarlarına hüküm ki
Bağyü tuğyan ve habaset ile dinü devleti aliyyeme hıyanet ve
îesadü şekavetleri zahir olmağla virilen fetvayi şerife mucibince1
[1] Danişmendliler bilâhare mu’teber yaylaklara çıkmışlar, yerlerine dönme
leri için kafi bir hüküm yazılmış (gurrei m. 1047)
ruyi arzdan izalesi fermanım olan Gedik didikleri şakıy hevasına

tâbi bir mıkdar eşkıya ile vilâyet vilâyet gezüb fukara ve zuafayı
ta’ciz ve ebnai sebilin emval ve erzakın garet ve bunun emsali
isyan ve tuğyandan gayri bu esnada gayret diniyye ile gazaya
me’mur olan ümmeti Muhammedi işgal ve fesadü şekavetinin ni
hayeti olmıyub bir an ve saat mukaddem deî’ü izaleleri ehemmi
umurdan olub düsturu mükerrem müşiri müfahham nizamülâlem
Anadolu JA1'» da asker ihracına me’mur olan vezirim Ahmed Paşa
ty**' edamallahü tealâ iclâlihu ve emirül ümerail kiram ber vechi
arpalık Hamid ^ sancağına miri miran olan i* dame ikbalihu
üzerlerine tayin olunmagin siz dahi aşiretiniz askerile me’mur
olmuş süzdür İmdi emri şerifim size vardığı gibi at ve dona ve
darbı harbâ kadir olanlarınız alel umum kalkub veziri müşarün
ileyhin ve yahud miri miranı mumaileyhin yanına varub veziri
müşarünileyhin re’yi savabdidi üzre zikrolunan eşkıyanın aşireti-
niniz ahalisi ile def’ü ref’ü izalelerine bezli kudret ve izharı gay
ret ve hamiyyet eylemeleriyçün hüküm yazılmışdır Fi evasıtı ş 1100
Bir sureti dahi Bir sureti dahi Bir sureti dahi
Vechi meşruh üzre Vechi meşruh üzre Vechi meşruh üzre
Koçekli aşireti Mamalı aşiretine Bayazi aşiretine
ne ve kethüda ve ih
tiyarlarına yazılmış-
dır
Bir sureti dahi Bir sureti dahi Bir sureti dahi
Ak Baş i/V aşiretine Receblu Aî--> aşiretine Çiğdemlü }•*** aşire
tine
Bir sureti dahi Bir sureti Bir sureti dahi
aşiretine Kızık «5/ aşiretine Abalı ve sayir
tevabii aşiretine
Bir sureti dahi Bir sureti
Vechi meşruh üzre Dahi vechi meşruh üzre hâlâ Rişvan üV j
Tokad »b* aklâmma voyvodası Yusuf zide mecdihu ve sa
tâbi İl Beğlu j&» aşi yir beğlerine ve cemaati merkum âyanın-
retine dan Hacı Bereket ve Ferhad Paşa
oğullan tsjfc* u!r »W* ve Esme Haşan &->■ «—•
ve Büyük Haşan ^ aşiretleri ve ihti
yarlarına
Bir sureti dahi Bir sureti dahi

Vechi meşruh üzre cemaati Peh- Vechi meşruh üzre Ketiş oğlu
livanlı aşiretine ve kethüda aşiretine ve kethüda ve
ve ihtiyarlarına ihtiyarlarına yazılmışdır
134
Kara Eşmeli ve Boz Koyunlu aşiretlerinin Meraş'a tecavüz

ettiklerine dair.
Meraş beylerbeğisi olub Anadolı d>l‘‘ da Türkman malı
tahsiline me’mur olan dame ikbalihuya ve kadısına hüküm ki
Elbistan öM1 kazası ahalisi arzuhal idüb Türkman tayifesinden
Kâra İşmelü •,* ve Boz Koyunlu ve sayir eşkıya tayiîesi
kazai mezbura gelüb konuL lıilâîı şer’i şerif emval ve erzakların
garet ve yağma ve kırk gün muhasara idüb beşyüz kadar âdem
lerin katil ve beşyüz mıkdarı avret ve ayallerin ahz idüb külli
îesad etmelerile senki miri miranı mumaileyhsin ol makule eşkıya
ve ehli îesad olanları ahz ve şer’an üzerlerine sabit ve zahir olan
mevadı hüccet itdirdikden sonra şer’an haklarında lâzım gelâni
icra eyleyenin deyu yazılmışdır Fi evahiri ş 1100
135
Yim iklerin Avusturya seferi için ihracına dair.

Yürüklerin ihracına me’mur olan kapucı başı ve tayifei mez-
bure sakin oldukları yerlerde vaki kadılara ve âyanı vilâyet ve
iş erlerine hüküm ki
Zikrolunan kazalarda vaki yürükân tayifesinin Sofya sah
rasında tahtı livai resulüllahda dernek ve cemiyetde mevcud bu-
lunub gayreti diniyyelerin icra etmek üzre bundan akdem fermanı
âlişanımla senki kabucı başı mumaileyhsin tayin olunmuşidin Bu
ane değin tayifei mezbureden bir ferd me’mur oldukları mahalde
mevcud bulunmadıkları sem’i hümayunuma ilka olunmağla cümle
niz mes’ul ve muateb olmuş süzdür İmdi mukaddemâ sadır olan
fermanı âlişanım mucibince cümleniz maiyyet ve ittifak ile tayifei
mezbureyi evlerinden ve yerlerinden ihraç ve bir gün mukaddem
mahalli mezbura irsal ve hidmeti dini milletde mevcud itdirdüb
bu babda ihmal ve tekâsülden ve bir ferde himayeden ziyade ih
tiraz ve ictinab eyleyesiz Şöyleki bundan sonra bir ferd evlerin-
de ve yerlerinde bulunul) ve yahud celbi mal olunmağla hidmeti

dinü devleti aliyyemin te ’birine bais olasız bir veçhile cevaba ka
dir olmıyub bilâte’hir haklarınızdan gelinür Ve bundan sonra mah
sus mütehayyiz âdem gönderilüb evlerinde ve yerlerinde bulunan
lar bilâ emanin katlolunmak mukarrerdir Ana göre her keşi ha-
bîr ve agâh ve dikkat ve ihtimam eyleyesiz deyu yazılmışdır
Fi evaili m 1101
136
Viyana bozgunluğundan sonra Boz Ulus Türkmenlerini de

harbe iştirak etdirmeye mecburiyet hasıl oldu. Ulus beybeğleri
Konya'da Türkmen tayifesini ihraca me'mur olan Ali Paşa'mn
huzurunda toplandılar. Sefere iştirak edeceklerine dair çıkan irade
Konya mahkemesinde kendilerine okunduğu gibi, “tarafı saltanatı
aliyyeden„ gelen defter de kendilerine verildi. Cümlesi kadının
huzunında muvafakat ettiler. Mahkemede tutulan hüccetin bir
nüshası İstanbul'a göndenldi.
Boz Ulus'un harbe iştirak edeceğine dair Konya'da tanzim
olunan hüccet. Boz Ulus'un birbirine kefalet hüccetidir:
d' Jjüjtjujl » J»- If—»-
J> -
«—
sj*£S Vry
Sebebi tahriri kitabı m er’i budur ki

Hususu âtiyülbeyanın mahallinde istima’ ve tahriri için has-
bel iltimas bu fakir işbu senei mübarekede seferi zafer rehbere
me’mur olan tavayifi askeriyyeyi ve Türkmanan tayifesini ihraç ve
irsale me’mur olan düsturu mükerrem müşiri mufahham nizamül
âlelm veziri ruşen zamir izzetlû ve saadetlû Ali Pşa ^ & edamal-
lahü tealâ iclâlihu hazretlerinin mahmiyei Konya vy da huzuru
âlilerine varbub zeyli kitabda isimleri mastu,r olan müslimin ile
akdi meclisi şer’i şerif olundukda veziri müşarünileyh hazretleri
meclisi ma’kudu mezburda Boz Ulus yjb' Türkmanmdan seferi
nusrat encama me’mur olan üçyüz neferin ser neferleri ve miri
aşiretleri ve kethüdaları olub tarafı saltanatı âliyyeden varid olan
mümza defterde isimleri mastur olan Cafer beğ ibni Minnet ** M
ve Abdullah beğ ibni Matar > 4 ve Mehmed beğ ibni
Ahnıcl U»»ttk. Amulolu ılft Tflrk A*irotlı>ri.
p*. i
'*
• '4A
«.'
K
l. ' * . . . « •
ır / ■ \ C
v. ..j ı-v.v. ;.
>«' *y< -âf. *• « *
••* ' <

*' <>•♦4
u*- U O
£ /^ < > > t / i " * 5' ^ * 'i> J \ W ' * l>
ü; >cl*yJp 6/J> -(Ş /^ j

^ > / > î M j t y j *
y y t y M * * / , f y ,M .» , o h , ,) > & ■ &
Ji/, / ^ ^ 'M j \jWjt #L û i>4*

^ ^ İ ' - ^ r s r s r ı m f r
’ vW>l> ı •;; ^ ^ ^ ^ ^ i ^ , 1
; ^ h j ' a ö v t i l s ^ A
S /fA y V 'd t t f o ı * ,* * \) : ' .......... V . , i <m\

J ^ İJJ ( & ? » o t â ö u / ' J U
% ‘ - p : ? w < ' * » f y ^ ^
♦
r?/rî/ülyll I Ü ^JİJİU lfO r :. . / , ■
•
\
b A ) S
^ L j\\b ş J
a y a ^ jj ı •;7 / , u r ji* ) V
• ** /■ " * >
‘• f c ,
.1
/ ^ vy
1101 senesinde A vusturya Belerine m e’mur olan Ro? n.

dair Konya kadısı huzurunda tanzim o lu n ^ h ü ^ i***™ gİdcceklerine
Atmıot ttefilc. AuadoluM» Tftptı A«in>U%'fi,

Anadolu'da Türk Aşiretleri 8İ
Hüsam «>.4& ve Hamza Hacılu Mehmed beğ 4 »r ve

Keşne oğlu Süleyman beğ ^ üeh Ve Ali biğ ibni Abdülvehhab
yUjito^ cr) & ve Topal Ahmed karındaşı mP*} **■' dimekle maruf
Ömer biğ 4 ^ ve Mehmed biğ ibni Elhac Ali & t^-4«>.4«a-. ve Şedid oğlu
Haşan biğ ^ û-^ i®j4 ve Koca biğ ibni Elhac Kulı Jy G.a ' »>•' ^ *?■>’ ve
Ömer biğ ibni Yahya **■ o\ <**. a ve Halil biğ ibni İsâ *-*■ »>.4 ^ «»
ve Deli biğ oğlu Halil biğ ^ i*.»4 J» ve Şeyhlü Abdurrahman
biğ •*»* öO 4-^ Ar1 ve Çepeni Kantemir biğ ^ ^ ^ ve Armudlı Na
zar biğ ^ ve Harbendelü Abdal oğlu d*j4 J'*.4 ve Kö-
çeklü.»'sV/' ve Yabaltunlu Abbas b i ğ w r u ^ ^ n a m kimesneler mu
vacehelerinde takriri kelâm buyurub işbu senei mübarekede Boz-
Ulus <sh' is Türkmanmdan gaza ve cihada kadir ve cengü harb
ümurunda mahir müsellâh ve mükemmel üçyüz neler kimesne
seferi nusrat eser içün matlub olub ve mezburlara ser nefer nasbu
tayin buyurulub her birinin isimleri defter olunub mümza defterle
rde serian ve acilen evlerinden ve yerlerinden ihraçları ve me’-
muroldukları mahalle isalleri içün fermanı vacibül ittiba ve lâzı-
mül imtisal varid olmuşdur deyu mazmumu hümayunları takriri
meşruhlanna muvafık fermanı âlişan ve defteri mümza ibraz bu
yurduklarında mezburların her biri Semian ve taaten Biz her bir
sefer neferatımız ile me’mur olduğumuz üzre hazır ve âmâdeleriz
juaı ûuıisjt mahı recebin dokuzuncu günü cümle üçyüz nefer ol
mak üzre azimet ve mahlli me’mura teveccüh etmeğe icma ve
ittifak idüb ve birbirimize her birimiz kefil olduk dinmeğin ma-
vak’a &“»■ kütüb olundu <»>.» i*-1*4 3A,4vî--’ ** ö* ö^ 4r^'ö
Şühudiil hâl
Umdetülmüderrisin Fahrülkuzat Seyyid Kidvetüs sâdat Essey-
zübdetülmüdekkıkın Şeyh Haşan Efendi yid Abdül Hay Efendi
Mehmed Efendi^*4-^ tf^ıîA^ kayimekamı
Fahrül kuzat Elhac nakıybül eşraf
Elmüfti be Konya vV
Falırül kuzat Elhac Mustafa Efendi ibni
Mehmed Efendi Esiri Receb Efendi
tfjuil û-l tfJU.il j:U-l
137
Yeni îl ve Tiirkmanı Halep'teki aşiretlere gönderilen defter.

İşbu senei mübarekede meünet ve levazımı seferiyyelerin gör
mek üzre ellişer guruş ile Türkıııan ve Ekrad aşayirinden seferi
Türk Aşiretleri — G
hümayuna me’nııır olan süvari asker ile binefsihim gelmeleri fer-

man olunan boy beğleri ve kethüdaları ve iş erlerinin alelesami
defteridir 2 sene 1101 [İJ
Yeni İl Ji' «£ ve Türkmanı Haleb ^ ûtfV mukataasına tâbi
Türkman aşayirleridir ki zikrolunur
Afşar Türkmanı Tabii mezbur
Beceb oğlu Çerkez oğlu Hacı
Halil beğ * j *- Mustafa bağ *"■.
Deli Seyf oğlu ^ d» Çerkez oğlu ^ y>
Mire Muammer beğ Ömer beğ A. A
Kara Gündüz •} Hacı İvaz oğlu

oğlu Murad beğ Dokuz İbrahim beğ
Bahri oğlu ts. Kara Gündüz oğlu ü*-» j+j *?

Hiıumet beğ «=-**• Selim beg b <b
Kara gündüz oğlu •} Heceb oğlu ^
Kara Halil kethüda Jb •? Dana Murad beğ
Hacı İvaz oğlu by Kör Ali oğlu i/
Abaza beğ ^ Gündüz Kethüda > '/
Neferen
200
Cemaati Cemaati
İm ir Türkmanı ■&} Abalu jV Türkmanı
Elhac Kadir beg E.aı Çarık oğlu i*.»' »3A
Neferen 100 Doğan beğ b
Meş’al beğ oğlu Bad oğullu ji

Müşerref beğ b Hacı Ali kethüda 'bcs ^
Assai Göçer Sülük Yekûn
kethüda kethüdası Neferen 60
Cemaati
Şam Beyazı Tabii Üsküdar
Kör Haydar beğ ^ j/ Gazi oğlu ü*-»'
Mahmud beğ b 1
(1) Bu defterden yalnız Türkmen uşiretlerile boy beğlerinin, kethüdalarının
ve iş erlerinin esamisini yazdık.
Anadolu'da Türk Aşiretleri
83
Kara taş oğlu J*y •} Koyuncı kara Jv< »J
Mehmed kethüda Bilâl kethüda \ jJ c J '
Yekûn
Neferen 30
Cemaati
Kızık Türkmanı Tâbii mezbur
Hacı Zekeriya oğlu ^ y \ f j ^
Assaf beğ «a j u
Oturak Kızık Kara Kethüda oğlu j*y ^ ^

Bekir beğ ji/o
Kızık Mehmed oğlu ^ y ** jy

Terbus
Yekûn
Neîeren 30
Cemaati
Türkmanam Ağce koyunlu <*» otu',*
Behram oğlu rV. Keçeli oğlu ^ jı
İsmail beğ Muslı beğ «a ^
Arzman oğlu j*y Yeni oba kethüdası
Hacı Murad kethüda Vcrt- Ahmed kethüda 'Xİİ/'
Yekûn
Neferen 150
Cemaati Cemaati
Türkmanı Burak Türkmanı
Ali Küçük oğlu ^ Arab Osman oğlu ^
Haşan kethüda ,>— Muharrem beğ &[fj*
Musa kethüda
Yekûn Yekûn
10 50
Cemaati
Çiğdemlu y*-^ Türkmanı
Çiğdem oğlu Çiğdem oğlu «^y
Osman beğ öi^ Köse Yusuf kethüda ♦^ y<
$4 Anadolu'da Türk Aşiretleri
Çiğdem oğlu
Balaban beğ AöM;
Yekûn
Neferen 100
Cemaati Cemaati
Tiirkmam Bayındır Tâbii mezbur Reyhanlu Tâbii mezbur
Rüstem kethüda oğlu }-> Hacı Ilcas oğlu j *j' ^
Hal id beğ ^ Hacı Mehmed kethüda
Kethüda Kara Ramazan » ju ^ r
Yekûn Yekûn
Neferen 20 Neferen 15
Cemaati
Türkmanam Beydilii Tâbii mezbur
Firuz beğ oğlu Seyifhan
Şahin beğ ^ beğ 4
Şedid oğlu topal «Jy^ı ^ Ebu Seyiî oğlu &***-»}
Assaf beğ Mirza İsmail beğ
Beğıııişlü Ganem beğ Kara Şeylılü kızıl İdris
oğlu Musa beğ
Kör Nasır s** ıS Şeyh Musa
beğ kethüda
Yüz Hatem ağa oğlu ^ ;> Şah İsmail oğlu â*-»' û^k-'
Haşan beğ & Mehmed beğ
Bozkoyunlu Ahmed j*-» jy. Bozkoyunlu P jî jy.
kethüda Murteza kethüda
Kara Şeyhlü El’is oğulları er***'
Kenan ve Kesal bey «a jı_r.
Kırgıl Yahya oğlu Dögerli Yedi J/>»
beğ a
Yekûn
Neferen 150
Cemaati Cemaati
Keçelii A Tiirkmam Yörmiik ■**-■>/ Tiirkmam Tâbii
mezbur
Kete oğlu ^ Kara Masan â-- Ali kethüda
Ömer beğ oğlu
Cafer beğ
Yekûn
Neferen 20
Yekûn
Neferen 15
Cemaati Cemaati
Oturak Bahadırlı Tiirkmam Oturak Çepeni Tiirkmam
Kör Hacı Mehmed 3y< Hacı Mahmud Radif
kethüda , kethüda kethüda
Gözü büyük Ali Paşa ^ J* Sami ı/u

OğlU er1*-»’ oğlu kethüda
Döğer oğlu J**' A
Neferen 20 Neferen 20
Cemaati Cemaati
E ld Jr\ Türkmanam Musacalu
Elci Zeman oğlu «4-» Çavuş oğulları
Tatar kethüda >*«•' Neferen 20
Neferen 15
Cemaati
Pehlivanlu POr.
Pehlivan oğlu Pehlivan oğlu ^ Pehlivan o ğ l u j ^ ^ .
İsmail beğ 4jc‘ir-< Hacı Musa beğ Battal beğ ^ JUai
Haşan beğ oğlu Ali beğ oğlu

Mehmed beğ Mirza beğ y
Pehlivan oğlu Kuzu güdenli

Hacı Abbas beğ oğlu kethüda
Sınai beyazı Biber oğlu Assaf *

kethüdası beğ ^
Tatar İlyaslı kethüdası ju'

Bılas kethüda s*.
Neferen 300
Cemaati
Kılıelu kilrdii
Kızıl Şaban oğlu J 1»' J? Bektaş kethüda

Kenan beğ oğlu uı*ji
Neferen 15
Yekûn
Neferatı Yeni İl Jı'iî 20 Türkmanı Haleb
1340
İfrazı Ziilkadriyye W mukataasına tâbi Türkmanınboy
beğleri ve kethüdaları ve iş erleridir.
Erairza oğlu Emirza oğlu j *j' Bekir />.

Mirza beğ -A Hacı Mahmud beğ A ^ Kethüda
Hacı Hızır oğlu s±>- ^ Dağlı İsmail
Hacı Abdurrahman kethüda ^ kethüda
Adamcıl Seyf[l] ^ Aydınlı monla ^

Kısır oğlu oğlu Ahmed kethüda »Ai^r-u-ı
Pir sultan oğlu *«■»- j* Okçılu bölükbaşı J V k jÛ j»
Hüseyin kethüda j— 0ğlu
Biiil oğlu ıl*y ı». Çolak Osman oirc Hacı Mehmed

Haşan beğ * kethüda kethüda
Toruk Haleb ^ Kılıççı Ali Botur kethüda
virdi kethüda s kethüda oğlu
Musa Kethüda oğlu i*.»' Musa Kıırlu j>j«> ^
Mehmed kethüda Ali kethüda •***>
UJ Okunmıyor.
Keke Hacı Himmet Hindi kethüda Abdillü

kethüda oğlu &>' Kocabeğ ^ ^
Kör Yusuf Kethüda oğlu 3y< Küçük Ahdillü

Ya’kub kethüda Kadı oğlu
Ovacıklı ağa Tacirli koca J / '1'
beğ oğlu ci^‘ ■*. kethüda
Çakal Demürcilü Kethüdası Jur

Yunus Kethüda u-'*.
Bostamcı cemaati Turşir cemaati A t.Kr j J . i , ] .
kethüda uic y kethüda U İU "
Neferen
200
Danişmendlü Tiirkmammn boy beyleri ve kethüdaları,

ve is erleridir.
Altı parmak oğlu «w. j 1' Ketiş oğlu Kodal ömer.>J,,A
Hüseyin ağa t» ce— İbrahim beğ * f**> kethüda
İvaz Yusuf kethüda
k e t h ü d a H a y d a r ->v-
Hızır kethüda ^ Ca’fer kethüda ^

İbrahim Kethüda Piri oğlu &■>' «ja
Neferen 300
Mamalu Tiırkmanıve Hacı Ahmed oyla Türkmanı

zikrolunur
Hacı Ahmed oğlu Bektaş beğ &ı- Mamalu Cırık ^ ^

Ca’îer beğ ^ M Hacı Ali beğ
Mamalu ^ Hacı Nasuh c ^ Mehmed **

Solak jv^
Neferen 200
Meraş eyaletinde vaki Türkman taifesinin boy beyleri

ve kethüdaları ve iş erleri
İl Beği oğlu İl Beği oğlu İl Beği oğlu

Musa beğ Deli Behram beğ 4rV.il5 Ali Kadı
İl Beği oğlu İğir oğlu

Mehmed ağanın oğlu ^ Haşan Kadı
Helteler Mirza Kasıllu Sarım Kara Ya’kup •/

Ali oğlu oğlu oğlu
Cemaati Cemaati Cemaati
Kadılu Hacılu A?-u Küreci
Cemaati Cemaati Cemaati Cemaati
Hırkalı Devik Çanakcılu Bulanıklı >:
Vandurunlu Cemaati >=*clr Beyezid oğlu
Helteler Kalender ağa t\jxn
Neferen 400
Adana eyeletinde ve Kars sJ» ve Zülkadriyye sakinle
rinden olan boy beyleri ve kethüda ve iş erleri
Karslı Yusuf ağa oğlu
İsmail ağa ö
Abdülkerim ağa karındaşı tı
oğlu Ahmed ağa Uuh^ ji
Derviş Paşa Fazlı Efendi oğulları i-»

oğlu beğ ^ Jb' Sakini Adana <*»'
Kozan oğlu Kara Haşan ağaô—•/
oğlu Tabii Yusuf ağa
Kel Haşan ağa Topal d em ü rci^ j^ Jb 1,
oğlu Tabii Yusuf ağa oğlu
Misisli Hacı Ali oğlu j —. Misisli Hacı —*
Hacı Hüseyin bey ır^ Mezid bey
Adanalı ıK»« Tarsuslu Dilâver

Denizli oğlu bey •
Cemaati Kars Cemaati Cemaati

ve Sis crf- > Kozan oğlu &3WjA Varsak j - j
Cemaati Boz doğan C’enıati r.

Yürük *3iiı Dümdarlı J/**»
Tarsusda sakin wr<u-l-5-> Adana dallarında sakin y '1- *>»

tüfenk endaz tüfenk endaz ^
Neferen 300
Piyas ve Bilân ^ etrafında tüfenk endaz neferala başa
buy olacak kimesneler cemaati erile zikrolunur
Bilânlu Yusuf ağa Hacı Durak oğlu

oğlu Abdülfettah ağa Ali
Molla... oğlu Yeşilbaş
Mustafa bölükbaşı bölükbaşı
Cemaati Cemaati Abacılu AîV

Alay beği oğlu tabii Tabii Piyas ^
Yusuf ağa oğlu &3' t» O-,.

Abdülfettah ağa tl c U i3ljut
Cemaati Kösecılü Tabii Piyas ^ Neferen 200

138
Daıtişmendli Tür km eninin Aımsturya seferine luıjin olunduk
larına dair.
Danişmendlü Türkmanı voyvodası olan Hacı Ahmed oğlu
Ca’fer A*? zide kadrihuya hüküm ki
İşbu seneimübarekede meüneti seferiyyelerin görmek içün beher
neferine ellişer guruş virilmek üzre Danişmendlü Türkmanı
aşiretinden seferi hümayunu nusret makrunuma me’mur olan üçyüz
nefer askerin üzerlerine bir kimesne başubuğ olmak lâzım olmağın
aşireti mezbureııin kethüdaları ve ihtiyarları seni münasib görüb
taleb itmelerile muhtarları olduğu ecilden mezburların üzerlerine
başubuğ tayin olunmuşsundur İmdi emri şerifim vardığı gibi

aşireti mezbureden mukaddema fermanım olduğu üzre seferi
hümayunuma me’mur olan üçyüz nefer askeri müsellâh ve müret-
teb cengü harbe kadir yiğitler ihraç ve vaktü zemanile seferi
hümayunumda hidematı aliyyemde hazır ve mevcud eyleman
babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur deyu yazılmışdır Fi eva-
hiri ca 1101
139
Seferde bulunmaya söz veren cemaatlerin sefere iştirak etme

diklerine dair.
Yeni İl ve Türkmanı Heleb ve Kilis ^ v e Rişvan öV j
ekradı ve îfrazı Zülkadriyye ve Danişmendlü ve
Mamalu ^ ve Hacı Ahmed Türkmanı J K r ' Ve Boz Ulus sh'j*.
ve Raka «j ve ekradı Meraş ve Adana ^ ve Kars ^ ve
Zülkadriyye vePiyas ^ ve Bilân etrafında vaki cema
atler ve Mardin voyvodalığına tâbi aşayiri ekrad ve Badlı ^
cemaati ve sair seferi hümayunuma me’mur olan Türkman
ve Ekrad cemaatleri ve aşiretlerinin boy beğlerine ve kethüda
larına ve iş erlerine hüküm ki
İ’lai kelimei din ve ifai süneni seniyyei fahrül mürselin içün
bu senei mübarekede musammem olan gazyai hümayunum içün
me’mur olan Türkman ve Ekrad dilâverleri evvel baharda Edirne
*'.>»» sahrasında livai hazrai resulüllahın tahtında mevcud bulunmak
üzre bir kaç defa evamiri hümayunum gönderilüb tenbihi hüma
yunum olmuş idi Sizden sebili dinde külli gayret ve hamiyyet
ümid olunmağla şimdiye değin orduyu hümayunuma munzam
olmanız lâzım iken ruzı hızır mürur ideli bu kadar zemandır
henüz gelüb irişmedüğünüzden itaba müstahak olmuşsuzdur Vakti
haraket karib olub inşaallahü tealâ bir gün ve bir saat mukaddem
gelüb hidematı dini mübînde bulunmanız ehemmi mühimmatı
diniyyeden olmağla emekdarlardan kıdvetül emasilü vel âyan .. .
zide mecdihu sür’atü şitab üzre tesyir içün tayin ve irsal olunmuş
idi Siz ki zikrolunan aşiret ve cemaatlerin boy beğleri ve kethü
daları ve iş erleri siz mübaşiri mumaileyh esnayi tarıykde her
kangınıza mülâki olub bu babda sadır olan fermanı vacibül ittiba-
ımım mazmunu münifinden sizi habir ve agâh ider ise bu vakti
sair evkata kıyas eylemeyüb vakit ne mertebe tenk olduğun
mülâhaza idüb ana göre haraket ve gice gündüz dimeyüb yola

revan ve at çayırlatmek behanesile ve vücuhu ahar ile kat’â bir
yerde meksü aram eylemeyüb inşaallahü tealâ orduyu hümayunum
Edirne •*•>' den haraket itmezden mukaddem bölük bölük geliib
pişigâhı şevketdestigâhı husrevanemde alay gösterüb muaskeri
zafer rehberime munzam ve tahtı liva! resulüllahta mevcud
bulunmağa her biriniz kemayenbağı bezli mcchud eyleyüb işbu
tenbihi hümayunumdan sonra badelyevm bir yerde tevakkuf ve
aramdan begayet ihtiraz ve ictinab eyleyesiz Ve sen ki mübaşiri
mumaileyhsin vakit tenk olmağla me’mur olduğun vech üzre
zikrolunan cemaat ve aşiretlerden rast geldüğün cemaat ve aşiret
boy beğlerini ve kethüda ve iş erlerini ve sairlerini fermanı
şerifim mazmunu münifinden haberdar ve bir saat mukaddem
gelüb irişmek üzre tenbilı ve te’kid iderek nihayetine varub ve
cümlesini önüne katub inşaallahü tealâ sür’at üzre tesyir ve bir
gün evvel getürüb orduyu hümayunumda mevcud eyleyesin Şöyleki
bundan sonra her kim fermanı şerifime muhalif haraketde ve sana
gelüb irişmekde tekâsül ve taksir ider İ8e veballeri boyunlarına
bilâ emanin haklarından gelinür Ana göre malûm itdirdüb fermanı
şerifimin mazmunu münifini icrada dakika fevt eylemeyesiz deyu
yazılmışdır Fi evasıtı ş 1101 [1]
140
Yürüklerin Seddiilbahir kulesi mu harazası udu bulunmak için 4
ihracına dair.
Yürük ihracına me’mur Ya’kub Çavuş’a ibsala ve
Firecik ve Maalkara ve Çorlu ve Hayrebolı ve
Vize ve Keşan ^ ve Saray ve Çatalca ve Uzun köprü
ıs-ry' ons kadılarına hüküm ki
Dergâhı muallâma mektub gönderüb bundan akdem Seddül-
bahi kal’esi muhafazasında olan veziri mükerrem Hüseyin
Paşa edamallahü tealâ iclâlihunun yanında mevcud bulunmak
üzre zikrolunan kazalardan ihracı fermanım olan Yürük tayifesi
temamen ihraç olunmıyub mabeyinlerinde güncü ihtifa olunduğın
arz etmelerde sen ki mübaşiri mumaileyhsin tayin olunduğun üzre
farmanım olan neferatı her bir kazadan emri şerifimde tasrih
olunduğı vech üzre temamen ihraç idüb ta’cil alettacil mahallinde1
[1] Bu hüküm evaili ramazan 1101de bir daha te'kid edilmişdir. Keza, evaili
c 1102 de bir daha yazılmışdır.
mevcud eylemeğe dikkat ve ihtimam eyleyesin Teallül ve muha

lefet idenleri ve ahalii vilâyetden avku te’hire sebeb olanları ahz
idüb kaydü bend ile deri devletmedarıma ihzar eylemen babında
deyu hüküm yazılmışdır Fi evasıtı ş 1101
141
Çimıen yürüklerinin ihracına dair.
Dergâhı muallâm kapucı başılarından yürük ihracına me’mıır
olan ... dame mecdihuya hüküm ki
Kıdvetül nüvvabı vel müteşerriin Çirmen o k a z a s ı naibi
mevlâna Haşan o—zide ilmühu dergâhı muallâma mektup gönderüb
kazai mezburda vaki yürük taifesi gerek eşkinci ve gerek yamak
ve küreci [1] ve ve Medinei münevvere ***• ve sultan
Bayezid -*<» öuj- Ve sultan Murad gazi ^ üü-jl. Ve Evrenos
evkafı yürükleri dimeyüb neferatı mezbureyi ihraç ve Tatar pazarı
_>ın,- nam mahalle tecemmü’ eylemeleriyçün bundan akdem emri
şerifimle vardığında tayifei mezbure marifeti şer’ile tahrir olun-
dukda içlerinden ancak kırk nefer âdem defter olunub yirmi neferi
teallül ve muhalefet idüb ancak yirmi neferi ihraç ve mahalli
me’mura isal olunub mabeylerinde birbirlerin ihtifa eylediklerin
arz eylediğin ecilden senki mübaşiri mumaileyhsin tayin olunduğun
üzre her bir kazadan fermanım olan neferatı temamen ihraç ve
bir gün evvel mahallinde mevcud idüb teallül ve muhalefet idenler
ve avku te’hire bais olanlar her kimler ise ahz idüb deri devlet-
mydarıma ihzar eylemen babında yazılmışdır Evasıtı ş 1101
142
İsyan eden aşiretlerin te'dibi için kadılara yazılan hüküm :
Haleb ^ ve Meraş kadılarına hüküm ki
Ekrad ve Türkman eşkıyasının şer’ile cezaları tertibine emirül
ümerail kiram Raka «*.> beylerbeğisi Hüseyin dame ikbalihu
me'mur olub hususu merkum ehemmi umurdan olmağla şer’ile
görülmesi iktiza iden ahvallerin hakku adil üzre görmeğe ikiniz
dahi mevlâ nasb ve tayin olunmuşsuzdur İmdi siz ki melânayı mu
maileyhim siz bu babda hilafı şeri şerif kimesneye zulüm ve te-
addi olunmıyub fesad ve şekavetleri sabit olan eşkıyanın şer’ile
cezaları tertib itdirilmekde siz dahi bezli kudret ve sarfı miknet
eyleyesiz Fi evasıtı n 1101
flj Maden amelesi.
143
Rumeli'nden ihraç olunub Agriboz'a gönderilen yürüklere

başbuğ tayin olunduğuna dair.
Sabıka yürük beği olub Tırhala sancağı payesine mutasar
rıf olan Derviş dame izzihuya hüküm ki
Seııki miri mumaileyhsin bundan akdem hattı hümayunu saa-
detmakrunumla muanven sadır olan emri şerifim mucibince Hum
İli rij nde vaki bazı kazalardan ihraç ve Ağriboz ■>*>' taralında
asakiri islâma başu buğ olan emiriil ümerail kiram Ali ^ dame
ikbalihunun yanma irsal olunan iki bin iki yüz neffcr yürük türenk
endazlarının zabtu rabtı ve lâzım gelen hidematı aliyyeınde miri
miranı mumaileyhin re’yi ve münasib gördüği üzre istihdam olun
mak içlin tayifei mezburûn üzerlerine sen başu buğ nasbu tayin
olunmuşsundur İmdi vechi meşrulı üzre mezburların üzerlerine
sen başu buğ olub zabtu rabtlarına ve miri miranı mumaileyhin
re’yine münasib gördüği üzre hidematı dinü devletimde bezli
makdur ve sa’yi namahsur eylemen babında yazılmışdır Evaili
1 1101
144
Raka tartlarındaki aşiretlerin şekavete başladıklarına dair.

Raka ^beylerbeğisi Hüseyin Paşa ^ ya ve Meraş bey-
lerbeğisi Mehmed Paşa ^ ** ya ve Haleb mütesellimine ve zik-
rolunan eyaletlerde olan kadılara ve ayanı vilâyet ve iş erlerine
hüküm ki
Türkman tayifesinden olub Beğmişli ve Arablı J u ve
Kara Şeyhli *> ve Döğerli A/i> ve Kadirli ^ ve Simre •
ve Boz koyunlu ■>*. ve Dimlik ve Çepeni ** ve Mamalı ^
kabilelerinden defterde masturül esami olan eşkıya ebnai sebilin
yoluna inüb katli nüfus ve gareti emval adeti müstemirreleri oldu
ğundan maada Derende kasabasında olan ibadullahın emval
ve erzakın nehbü garet idüb ve üç sene mukaddem Bağdad
tarafından gelen mevsim kârbanın urub nice kimesneleri katil ve
nice kimesnelerin emval ve erzakın yağma idüb müruru ubur
eyledikleri mahallerde reaya fukarasının terekelerin harmanlarında
gasb idüb bu makule fesad ve şekavetlerinin nihayeti olmadığın
dan vilâyet kadıları bir kaç defa arz ve âyanı mahzar idüb bildir-
94 Anadolu*da Türk Aşiretleri
melerile hâlâ sadır olan fermanı vacibül ittibaım muktezasmcâ

kendi âdemleriniz ve eyaletiniz askerile maiyyet ve ittifak üzre
zikrolunan eşkıyanın üzerlerine varub kablel muharebe her bir
kabilenin eşkıyasını kabilesi halkından taleb eyleyesiz Teallül
etmeyüb virirler ise îebihâ virmeyüb eşkıyaya ianet iderler ise
bieyyi vechin kâne mezkûr ş?kıylerin ve hevasına tâbi olanların
şer’ile cezaların virüb haklarından gelmeğe kemali mertebe dikkat
ve ihtimam eyleyesiz Amma bu bahane ile fesadü şekavetde alâ
kası olmıyan kimesnelere taarruz itmeyüb mürur eyledüğünüz
mahallerde müftü meccanen yem ve yemek mutalebesile ve sayir
husus ile lıilâîı şer’i şerif reaya fukarasına zulmü teaddiden bega-
yet ihtiraz idüb defterde masturül esami olan şakıylerden ele gi
renleri bir tarıykle ıtlak eylemekden begayet ihtiraz ve ictinab
eylemeniz babında yazılmışdır 29 ra 1102
145
Yihiikler, yürük rüsumundan ve tekâlifi şâkkadan m uaf tu-

tular ak setere tayin olunacakları cihetle kaza bekaza defterleri-
nin tahrir olunmasına dair.
Paşa ve Köstendil ve Üsküb ve Tırhala ve
Selânik •*»*»- sancaklarında vaki olan kazaların kadılarına ve zik
rolunan kazalarda âyanı vilâyet ve iş erlerine ve yürük çeri başı-
larma ve ihtiyar ve söz sahihlerine hüküm ki
Bundan akdem Rum İli cA’ rc a n ib in d e sakin olan yürük ta-
yifesi sefere eşer askerîden olub yürük defterleri mensuhülamel
olmak üzre re f olunub eşkinci ve yamak ve yağcı ve Suce <*•>-
ve Medinei münevvere ^ ve sultan Bayezid ■»•>.!? ve sultan
Murad gazi *s& ve Evrenos ırVjy evkafı yürükleri alelumum yü
rük rüsumundan ve sayir tekâfili örfiyye ve şâkkadan muafiyet
leri mukarrer tutulmak üzre içlerinden darbü harbe kadir yarar
ve tuvanâ yiğitler seferi hümayun hidmetine me’mur olduklarında
her bir kazada sakin olan yürük tayifesi malûm olmadıkça teham-
mülleri mertebesi bilinmeyüb kaza bekaza alelesami tahrir ve
defter olunmaları muktazi olmağla muharrir tayin olunan kıdvetül
emasilü vel akran ... zide kadrihu isim ve resimlerde tahrir eyle
mek babında yazılmış dırEvahiri r!102
146
Halep ve Yeni İl Türkmenine tâbi Emir cemaatinin Tokat
mukataatı aklâmtndan Nusi'atlı kari'jyesinde iskânlarına dair.
Karaman valisine ve Kırşehri kadısına ve Tokad
naibine ve Tokad voyvodasına ve Kırşehri mütesellimine hüküm ki
Haleb «ru ve Yeni II J>',£ Türkmanına tâbi Emir j?' cemaati
9
Türkmanından Elhac Ali ve Selim ^- ve Hamze »y ve Elhac

Tahir ^ c.a ’ ve Elhac İbrahim ^'Ac.^* ve Mehmed ** ve Abdullah
ve Abdüllâtif ve Şamlı Mehmed tevabii ile elli ev
mıkdan kimesneler arzuhal idüb mezkûrlar Türkmanı Haleb
___ 4
ve Yeni 11 jt'Sı aklâmma tâbi konar ve göçer taifesinden olub bir

mahalde mahsus kışlakları ve sakin olacak yerleri olmıyub Kır
şehri sancağında kışlayub lâkin ağalarının teaddilerinden ve
sair tekâlif ve nevaibin kesreti tevarüdünden perakende ve perişan
oldukların ilâm etmelerde Kırşehri ı s a n c a ğ ı n d a vaki Tokad
mukataatı aklâmından Nusretlu Ps* nam kariyyc hâli ve harabe
olmağla fimabaad mahalli mezburda iskân ve kendü mallarile
kariyyei mezbureyi ma’mur ve âbâdan eyleyüb mabeyinlerinde
teayyün kesb eylemiş ihtiyar eyledikleri mu’temed âdemler cema
atlerine başu buğ tayin olunub içlerinde fesad ve şekavet iden
olur ise kendüler ahz ve hâkime teslim eylemek üzre ihtiyarları
ve iş erleri mariletile birbirlerine kefil virüb ancak ziraat ve
hiraset eyledikleri arazide hasıl eyledikleri mahsullerinin lıumüs-
lerin ve bağ ve bağçe ve bostanlarmdan bihasbeşşer’ iktiza iden
hukuku arazilerin canibi miriye eda idüb ol havaliden mürur ve
ubur iden ebnai sebili kuttaı tarıyk ve sayir eşkıya mazarratından
gereği gibi muhafaza ve emin ve mutmein eylemek şartile hidmeti
mezbure mukabelesinde avarızı divaniyye ve rüsumu raiyyet ve
bilcümle tekâlifi örfiyye ve şâkka üzerlerinden ref’ ve muaf ve
müsellem olub kat’â bir nesne ile mutalebe olunmıyub mevaşilerin
mu’tadları üzre yaylaklarına götürdüklerinde kendüler götürmeyüb
ehlü ayallerde kendüler sayfü şitada mevazıı mezkûrede sakin
olub ancak çobanlarde gönderüb kemakân ra’yitdirmekde kimesne
mani olmamak üzre bilfiil baş tefterdarım olan İsmail dame
ulüvvühu ilâmile nüzul eyledikleri araziyi ziraat ve hirasetden
ta’til eylemamek üzre mahallinde kayıd olunub eğer tevattun
eylemezler ise bilcümle rüsumatları alınmak üzre Maliye tarafından
emri şerifim verilmeğin mucibince amel olunmak babında yazıl-
mışdır Fi evasıtı b 1102
147
Da nişinendli Tiirkmenlerin muhtelif mahallerde iskan edil

melerine dair.
Bağdad ^ valisi vezir Ahmed P a ş a ^ ^ ya hüküm ki
Danişraendlü Türkmanı tayifesinden bir kaç cemaat
kadimden Haleb ve Adana beyinlerinde sakin iken bir kaç
seneden beru konar göçer olub mürur ve ubur itdikleri kasabat ve
kura ahalisinin mezruat ve mahsulâtın otlak ve hayvanların nehbü
gasb ve nice kimesneleri bigayri hakkın katil idüb bunun emsali
fesad ve teaddileri mesmuu hümayunum olmağla zikrolunan
cemaatlerin bir mıkdarmı Suğla sancağına tâbi Viranşehir .+*&*.>
nam şehirden Turabalı dl-^>[ı] nam mevzie varınca hâli ve harabe
olan arazide bir mıkdarı dahi Balikesri ıs j- ^ sancağında Su Sığır-
lığı ve Ömer köyi nam kariyye kurbinde Timur kapu
jfjjs ve Viran han diraekle maruf arazii hâliyede iskân ve
iyvâ eylemek üzre bundan akdem Karaman valisi ve Anadolı
d>> beylebeğisi me’mur olmuşlar idi Hâlâ anların sür’atile seferi
hümayunuma gelmeleri fermanım olmagin imdi senki veziri müşa
rünileyhsin mezburlar hâlâ oldukları yerden kalkub varub tayin
olunan mahallerde henüz sakin olmadılar ise yolun üzeri olmağla
mezburların arazii merkumede ikametleri hususuna kemali mertebe
tekayyüd ve ihtimam eyleyüb bu babda bir dürlü müsamahaya
kat’â cevaz göstermeyüb bu emri mühimmin bir saat mukaddem
husulüne bezli kudret eylemen babında deyu hüküm yazılraışdır
Fi evaili n 1102
148
Tiirkmenlerden, sekiz cemaatin Ralca havalisinde iskânlarına

dair.
Raka *■> beylerbeğisi ve Roha u-> kadısına hüküm ki
Türkman taifesinden Tatalı ve Kuş J â ve Acurlı d ^ ve
Tuğı Şeyhlü J ve Günce *4/ ve Kazlı d;i5 ve Çepeni ^ ve
Hacalı d'? ve Elci ve Kılıçlı nam sekiz adet cemaatler
ahalilerinin Raka ve Dolab nehir havalilerinde iskânları
münasib olmağla fimabaad beyinlerinde taayyüne kesb itmiş ihtyar
eyledikleri mu’temed âdemler cemaatlerine başubuğ tayin olunub
içlerinde fesad ve şekavet iden olur ise kendüler alız ve hâkime
[1] Torbalı.
teslim eylemek üzre ihtiyarlan ve iş erleri marifetlerile birbirle

rine kefil virilüb zikrolunan mahallerde ziraat ve hiraset eyledikleri
araziden hasıl eyledikleri mahsulâtdan arazilerinin tehammüllerine
göre humüsden seb’a varınca lâzım gelân humüs veya seb’lerin ve
bağ ve bostanlarından bihasbeşşer’ iktiza iden hukuku arazilerin
canibi mirîye edâ idüb ol havaliyi eşkıya mazarratından gereği gibi
muhafaza idüb enbnai sebili mutmein itmek şartile hidmedi mez-
bure mukabelesinde avarızı divaniyye ve sayir rüsumu raiyyet
üzerlerinden muaf ve müsellem olub tekâlifden kat’â bir nesne ile
mutalebe olunmıyub ve mevaşilerin mu’tad üzre yaylaklarına gön-
derdikde kendüler götürmeyüb ehlü ayallerde kendüler sayfü
şitada mevazıı mezkûrede mukıynı olub ancak çobanlarile gön-
derüb [İJ kemakân rai itdirmekde kimesne mani olmamak üzre
Türkman tayifesinden mukaddema iskânı fermanım olan cama-
atlere virilân emri şerif havi olduğu şurut üzre Maliye’den emri
şerif virilüb eğer itaat etmeyüb yaylağa gitmek isterler ise Bihisni
tf-r ve Hasnı Mansur ve Göynük kazaları ahalisi ve
Küpelü ... ve Ya’kub Beğ oğlu Halil Beğ aşi
retlerde ma’berleri sed ve Elbistan ve Malatya sahralarına
salıvirilmek üzre baş muhasebeye kayıd olunub vechi meşruh
üzre amel olunmak üzre Maliye tarafından emri şerifim virilmekle
mucibince hüküm yazılmışdır Fi evaili c 1102
149
îskârı edilecekleri yerlere gitmeyen aşiretlerin behemehal
iskân edilmelerine dair.
Anadolı d>l;> da vaki seferi hümayunuma me’mur olmıyan
miri miran ve miri liva ve eyalet ve elviye mütesellimlerine ve
voyvodalar ve ayanı vilâyetin iş erlerine hüküm ki
Raka «*j havalisinde ikametleri fermanım olan Türkman ve
Ekrad cemaatleri fermanı hümayunuma muhalefet itmelerde mez-
burları alâ eyyi halin me’mur oldukları mahalle gönderüb iskân
eylemek üzre düsturu mükerrem Diyarbekir valisi olub Anadolı
da asker tesyirine me’mur olan vezirim Ali Paşa ‘4 J* eda-
mallahü tealâ iclâlihu me’mur olmağla imdi siz ki mumaileyhim siz
gereği gibi hususu merkumda gerek sair eşkıya def’inde biliktiza
tarafından her kangmıza haber varid olur ise kat’â emre muhalefet1
[1] Türkmenleri bu şartlara riayet ettirmek içia Raka beylerbeğisine tekrar
hüküm yazılmıştır (Fİ evaili z 1103).
eylemeyüb re’yi rezilli üzre haraket ve iktiza iden hidematı

aliyyemde her biriniz bezli makdur eyleyüb hilâfından begayet
ihtiraz eyleyesin deyu yazılmışdır Fi evasıtı n 1102
150
Rumeli'nde yürük toplanmasına dair.
Yürük tahririne me’mur Haşan û->- dame ikbalihu’ya hüküm ki
Bundan akdem tahririne me’mur olduğun yürüklerden Gümül-
cine den Eğri Bucak’a s f ' varınca tahrir eyledüğün yürük
lerden altı neferde birin Mora canibinde başu buğ olan Adi ^
dame ikbalihu’ya bin üç yüz on bir nefer yürük irsal ve Sarıgöl’e
Jy'ısjt- tâbi Cuma pazarı ve Yenişehir bilkülliye itiaat
itmediklerin ve Edirne den Filibe M* ye varınca yedi neferden
bir neferin Belgrad »Vj tarafına gönderüb henüz sağ kolda vaki
kazalara gidülmedüğün ilâm eylemiş sin İmdi hidmeti merkumenin
itmam ve tekmili mühim olmağla üslûbu sabık üzre güzide sa’yi
bişümar eylemen fermanım olmuşdur Fi evahiri z 1102
151
Türkmenlerin Anadolu'da voyvodaları soyduklarına dair.

Bervechi arpalık Malatya sancağına mutasarrıf Pulat Meh-
med dame ikbalihu’ya hüküm ki
Bin doksan yedi ve doksan sekiz senelerinde Boz Ulus \fh'jy,
voyvodası olan Beşir’in otuz dokuz yük akça bekayası ile bin
doksan dokuz ve yüz senelerin der’uhde iden Hüseyin tahsil
eyledüği miri akçeyi teslimi hazine itmek üzre getürürler iken
türkman taifesinden otuz beş nefer şakıy Marmara [1] kurbinde
kendülerin ahiz ve derzenciridüb mevcud olan altmış altı bin yedi
yüz elli guruşu ve yedinde olan mümza müfredat defteri natık
oldığı üzre eşyaların garet ve voyvodai sabık Beşir’i katil ve
zimmetlerinde olub tahsil olunan yirmi sekiz bin guruşu cebren
ve kerhen edâ temessüklerin aldıkları mukaddema arz olundukda
dergâhı muallâm kapucı başılarından Ahmed zide mecdihu
mübaşeretile Marmara »ss dan Konya vy da [2] ve Konya dan
Kütahya v'V ' ya varınca merkum Hüseyin’i <*-*- mahbusen gezdir
dikleri yerlerin kadıları ve ahalisinden ve Boz Ulus o-h^y. un bi
[11 Marmara, Akhisar’ın cenubunda.
[2J Konya’ya olacak.
garazlarından tefahhus ve keyfiyyet vukuu üzre ilâm olunmak içün

emri şerif irsal olundukda meblâğı mezbur ve eşyaların garet
idüb Beşir’i katil ve edâ temessüklerin alub ademi itaatleri
mütevatir olduğun Boz Ulus M ahalisi mahzar ve Konya ^
ve Kütahya v'*'/’ ve Boz Ulus ısh' Jt, kadıları ve ol havalide olan
kuzyat arz etmelerde zikrolunan otuz beş nefer eşkıya bieyyihalin
ele getürülüb garet eyledikleri miri akçe ve emval ve eşyu ve
cebren edâ temessüklerin aldıkları yirmi sekiz bin guruş zimmet
leri kendülerden tahsil olunmak babında rikâbı hümayunuma baş
defterdar vekili Ali ^ dame mecdihu telhis etmekle vechi meşruh
üzre amel olunmak babında fermanı âlişan sadır olmuşdur Evaili
m 1103
152
Seferden kaçıp Gelibolu'dan geçmek isteyen Kürt ve Türkmen

taifesinin tecziyelerine dair.
Hadikai hassa ustalarından Ömer / ustaya hüküm ki
Kürd ve Türkmen tayifesinden olub seferi hümayundan bilâ
izin firar idüb Gelibolı <1^ ma’berinden ubur etmek hevesile ol
taraflarda gezüb kura fukarasına gadir ve teaddi ve ebnai sebile
tecavüz idenleri ahz ve şer’ ile haklarından gelmen babında fer
manı âlişanım sadır olmuşdur Evaili m 1103
153
Yenişehir fener ahalisinin yürük yazılmak istemediklerine

dair.
Yenişehir Fenar kadısına hüküm ki
Dergâhı muallâma mektub gönderüb işbu senei mübarekede
Rum İli caniblerinde olan yürükân tayifesini emri şerifimle
tahrire me’mur olan emirül ümerail kiram Haşan dame ikbalihu
medinei Yenişehir’e *•*£. varub yedinde olan sureti defteri yürü-
kânda mastur olub beynel ahali yedi sene mukaddeme gelince
reayası yürükler ile mahlût olmağla yürük rüsumu viregelân
kurada mevcud olanları muharriri müşarünileyh marifeti şer’ ile
davet ve alelesami teftiş ile tahrire mübaşeret sadedinde oldukda
kurai merkume ahalileri tecemmü ile mahkemeye gelüb Kadimden
kariyyelerimizde yürük ocağı var idi Lâkin müruru eyyam ile
kimi fevt ve kimi firar idüb biz cümlemiz hanegiş reayayız deyu
zahir (en) mükezzib olduğı cevaba tesaddi eylediklerinde maz-
munu emri âli kendülere tefhim olımııb imtisalen muharriri müşa

rünileyh tarafına gitmeyüb tekrar tenbih içün daveti şer’ olun-
dukda tecemmü’ idüb Müsellime gelüb teftiş itdirüb tahrir itdir
meyiz deyu musir olmalarile tayifei mezbureyi ahardan imtiyaz
ve tayin mümkin olmaduğun arz itmeğin bundan akdem sadır
olan emri şerifim mucibince bu defa dahi tahrir olunmakdan
ictinab iderler ise haklarında lâzım gelâni icra ve mallan mirî
içün girift olmamak emrim olmuşdur deyu hüküm yazılmışdır
Evahiri m 1103 [1]
154
Raka havalisinde iskân olunan Türkmen aşiretlennin Ana
dolu'ya dağıldıklarına dair.
Raka beylerbeğisi Hüseyin <*-*■ dame ikbalihuya hüküm ki
Raka «j eyaletinde vaki nehri Belic e-A. kenarında Akçe kale
ve Ayni ziri Raka * 1 0 ya varınca ol havalide vaki kura
ahalisi bundan akdem tekâlif ve nevayibin kesreti tevarüdünden
ve Urban eşkıyasının istilâsından perakende ve perişan ve arazi
leri hâli ve emakinleri harab olub canibi miriye mu’temedün bih
bir nesne hasıl olmaduğundan gayri ol havalilerde mürur ve ubur
iden ebnai sebil dahi salim olmaduğundan mevazıı merkume ma’-
mur ve âbâdan ve ebnai sebil emin ve mutmein olmak üzre
bundan akdem Maliye ve Divanı hümayunum tarafından sadır
olan evamiri şerife mucibince ziraat ve hiraset eyledikleri arazi
nin tehammüllerine göre humüs ve yahud sülüslerin ve bağ ve
bostanlarından bihasbeşşer’ iktiza iden hukuku arazilerin canibi
miriye edâ idüb ol havalileri Urban ve eşkıya mazarratlarından
gereği gibi muhafaza ve ahalisini ve ebnai sebili emin ve mutmein
eylemek üzre avarızı divaniyye ve sayir rüsumu raiyyetden muaf
ve müsellem olmak şartile Boz Ulus ■>* mandesi Türkmanından
İzeddin ve Küçeklü ve Avşar ju->' [2] ve İnallu A11-1 ve
Anter ve Acarlu İA ve Cemolu ve Ömerlü tevabii ile
maan ve şark Çağırganlu cemaatleri ve Hamze Hacılu Bi-
dil beğ oğlu Mehmed ** Â & J*?. ıAsî-u tevabii ile Beğdili d-uş
Türkmanına tâbi Ulaşlu AÂ cemaati dahi kethüdaları Ali beğ
ile Buraklu A»** cemaati kethüdası Muharrem oğlu Musa rA
ve Hacı Bal oğlu u»*a Jl? *** dört yüz nefer ile mezkûr Boz Ulus12
[1] Bu hüküm bir daha te’kid edilmiştir (Fi evaill ş 1103).
[2] Bunlardan Kara Avşar cemaatinin Hama ile Humus beyninde iskânları
lerman olunmuştur (Fi evasıtı ca 1103).
jy. mandesi cemaatlerine ilhak olub sekiz yüz nefer olmak

üzre ve Üsküdar emrine tâbi Beğdili cemaatlerinden
Beğmişlü ^ cemaati kethüdaları Hacı Ali oğlu Ganem ırU
tevabii ile beşyüz nefer ve Kara Şeyhlü ^ >} cemaati kethııdaları
Topal oğlu Assaf tevabii ile altıyiiz nefer ve Boz Koyun
lu p jj >s. cemaati Firuz beğ oğlu Şahin tevabii ile altıyüz
nefer ve yine Boz Koyunlu Seyif Han ûüjl- tevabii ile ikiyiiz
nefer ve Dimliklü cemaati Yir Budak oğlu Metımed^^-»' »3,J' ^.ve
Satılmış ,_û kethüdaları ve tevabii ile beşyüz nefer ki cümlesi
üç bin ikiyüz nefer olur ve bunlardan maada Beğdili aşayiri-
nin sayirleri umum üzre nehri Belic [1] kenarında olan neva-
hide iskân olunmuş iken senki mumaileyhsin mücerred senin
ademi tekayyüd ve ihmal ve tekâsülünden naşi kabaili merkume-
den ve ve ve ve cemaatleri ahalisi iç
lerinden bazısı eşkıyanın tahriki ile mutavattın oldukları yerle
rinden kalkub Rum’r^ a çıkub bazıları fesad ve şekavet üzre olduk
ları mesmuu hümayunum olub mezburların tanzimi ahvalleri senin
uhdene havale olunmağla senden bu emirde kemali mertebe
tekayyüd me’mul ve muntazar iken bu veçhile tefrikaları senin
taksirine hamlolunmuşdur Kabaili merkumenin kemafil evvel me-
vazıı mezkûrede iskânları ve arazii mezkûrenin isti’marı aksayı
muradı hümayunum olmağla mukaddem tayin olunduğun vech üzre
me’mur olmuşsundur îmdi emri şerifim sana vardığı gibi te’hir ve
tevakkuf itmeyüb mezburlar her ne mahalle gitmişler ise üzerle
rine varub içlerinde bu fesada bais olanları alâ eyyihalin ahz ve
bir kal’ade muhkem habs eyleyüb ukubatı meşruadan müstahak
oldukları cezalan icra olunmak içün keyfiyyeti ahvallerin vukuu
üzre alelesami tahrir ve defter ve rikâbı hümayunuma arz idüb
maadasını sadır olan fermanı şerifim mucibince mukaddem ikamet
eyledikleri mahallere götürüb iyvâ ve iskân eyleyesin Şöyle ki
mücerred şekavet kasdile ikametden ibâ ve imtina ve fermanı
şerifime muhalefet ve tecemmü’ ile fesada cür’et idüb iktiza ider
ise bulundukları mahallere karib olan eyalet ve elviye mütesel-
limleri ve voyvodalar ve kethüda yerleri ve yeniçeri serdarları
ve esliha istimaline kadir olan askeri ve iş erlerde sadır olan
fermanı şerifim mucibince cemiyyetidüb üzerlerine varub inşaal-
lahü tealâ bieyyi vechin kâne kabaili merkume ahalisini vechi meş-
ruh üzre mukaddem ikamet eyledikleri mahallerde iskân ve emir-
lerine nizam virüb bu behane ile celbi mal ve teaddi ve tecavüzden
[1] Belic, Raka’nm jîenubunda Fırat'a karışır.
ve eşkıyaya himayet ve kendii hallerinde olanlara ve reaya ve

berayaya teaddi ve tecavüzden begayet tevakki ve tecennüb ey-
leyüb bu babda basiret ve intibalı üzre ihtimam eylemen babında
yazılmtşdır Fi evahiri s 1102 [1]
155
Yürük taifesinin îrşova karşısındaki Ada'yı muhafazaya

me'mur olduklarına dair.
Vidin tr.v muhafızı Yusuf Paşa ^ ya ve Tuna «•*> kapuda-
nı Ali ^ dame ikbalihuya hüküm ki
Yürük taifesinden üçyüz nefer tüfenk endaz îrşova karşu-
sunda olan Ada muhafazasına me’mur olub yürük muharriri
Haşan Paşa u!; o-* binefsihi varub ferman olunduğı üzre muhafazai
merkume vaz badehu avdet itmekle me’mur olmağla sendahi ik
tiza iden kayıkları hazır ve âmâde idüb bir gün mukaddem ma
halline isal ve irsaline muavenet ve gereği gibi sa’yü dikkat ey-
leyesin deyu hüküm yazılmışdır Fi evahir ca 1103
156
Rumeli'nde müceddeden yazılan yürüklere çeri başı tayinine

dair.
Solkol alay beğisine hüküm ki
Emirül ümerail kiram yürükân tahririne me’mur olan Haşan
û-»- dame ikbalihu dergâhı muallâma mektub gönderüb Rum İli
uk'vj eyaletinde vaki geçen sene müceddeden tahrir ve muaîiyyet
şartile sefer hümayunuma me’mur olan yürükân tayiîesinin kaza
bekaza üzerlerine birer çeribaşı nasbu tayin olunmak mühim ve
muktazi olmağla Avrethisarı kazasında vaki yürüklere
çeri başı nasbu tayin olunan kıdvetül emasilü vel akran ... zide
kadrihu mahal ve müstahak olmağla ibtida düşen ziamet ve timar
çeribaşılık şartile mezkûra arz olunmak babında istid’ayi inayet
itmeğin senki miri alayı mezkûrsun livai merkumede ibtida düşen
ziamet ve timar mahlûlâtının birisini mezkûra çeri başulık şartile
arz eyleyüb madamki mezkûra ziamet ve timar mahlûlâtının birisi
fi] Ayni hüküm Sivas ve Kütahya eyaletlerinde vaki olan kadılar ve mü
tesellimler ve voyvodalar ve kethüda yerleri ve yeniçeri serdarlarına da yazıl
mıştır fFi evahiri s 1103) — Keza, evahiri ra 1103, evaili r 1103 — Evaili ş 1103,
evahiri ş 1103 de te’kid edilmiştir.
arz olunmadıkça ahare arz itmekden begayet teharrüz ve tecen-

nüb eylemen babında fermanı âlişamm sadır olmuşdur Fi evahiri
b 1103
(Bu hükmün birer sureti: Radoviş j*>*3, İştib ve Tikveş
kazalarındaki yürüklerin çeri başısı için Köstendil alay
beğisine; Dimetoka ve Sultan yeri kazaları çeri başısı
için Solkol alay beğisine; Toyran kazasına tâbi Kurludere
•»hy de Hasanlı ve saire çeri başısı için Solkol alay beğisine;
Pravişte yürükleri çeri başısı için Solkol alay beğisine; Karadağ
i^ J kazası çeri başısı için Solkol alay beğisine; Kavala ^'y ve
Bereketlü XX. kazaları çeri başısı için Solkol alay beğisine; Selâ-
nik •***- ve Kelemeriye \X çeri başısı için Selanik alay beğisine ;
Kengariye Buguvan ve Bazargân &j'A çeri başısı için
Selanik alay beğisine; Petriç £>. ve Istrofça 4 ^ -' çeri başısı
için Köstendil alay beğisine; Toyran kazasına tâbi Göl
Başı JM S çeri başısı için Solkol alay beğisine; Sarı göl kazası
çeri başısı için Solkol alay beğisine; Dırama «•'->* kazası çeribaşısı
için Solkol alay beğisine; Karaferiye *>/ ve Yenicei Vardar
çeri başısı için Selânik alay beğisine; Eğribucak <s
ve Cuma pazarı çeri başısı için Solkol alay beğisine; Yeni
cei Karasu r*'/ ve Çığlalık çeri başısı için Solkol alay
beğisine; Siroz -o-s- ve Timur Hisar ->u^ çeri başısı için Solkol
alay beğisine; Edirne «L»' çeri başısı için Sağkol alay beğisine;
Gümülcine çeri başısı için Sağkol alay beğisine yazılmıştır.)
157
Anadolu'nun garp taraflarına yerleştirilen aşiretlerden şikâ

yet edilmesi üzerine ahval ve vaziyetlerinin tanzimine dair.
Raka «j beğlerbeğisi Mahmud ve Aydın •».» muhassılı Ab-
dülbaki ve ... ve kadılarına ve ol havalide olan mütesellimler
ve voyvodalar ve iş erlerine hüküm ki
Yenişehir * ve Aydın ve Lâzikıye Denizli ve Çar-
şanba Lâzikıye vA»1*? ve Ezine Lâzikıye ve Hotaz AV
kadıları dergâhı muallâma mektub gönderüb zikrolunan kazaların
ahalisi meclisi şer’e varub Danişmendlü A --'1» Türkmanı tayife-
sinden Kara Ali ve Civanşir sP's? ve Büyük Selmanlı i 51-1-
ve Küçük Selmanlı ve Gölgir X X ve Kaşıkçı ve
Sermayeli cemaatleri ahalisi beher sene vilâyetlerine inüb
mezruatların içine obaların kurub ve mevaşilerin salıvirüb zararu
ziyan idüb ve kurada olan evlerin basub emval ve erzakların

nehbü garet ve ehlü ayallerine taarruz ve ebnai sebilin yolla
rına inüb katli nüfus ve gareti emval idüb bu misillû zulmü
teaddilerinden ekser kura ahalisi perakende ve perişan olduk
ların mukaddemâ ilâm eylediklerinde Danişmendlü cema
atinden Aydın Evi ıs/ sakinlerinden miri aşiretleri olan
Altı Parmak oğlu Hüseyin’e tâbi Karalu A/ cemaati
ve Elhac Haşan kethüdaya tâbi Küçük Sermayelü
cemaati ve Musa kethüda ve İvaz kethüda Ja>c
ve Cücük Yusuf kethüdaya tâbi Civanşir jA ' j» cema
ati ve Hüseyin kethüda c*-* ve Süleyman kethüda ve
Osman kethüdaya tâbi Kaşıkçı cemaati ve Sarı Bekir
kethüda A «sA- ya tâbi Gölegir j f * / cemaati ve Kuvval Ömer
kethüda ve Hurrem kethüda r> ya tâbi Büyük Ser
mayelü cemaati Veli kethüda ya tâbi Kürd Meh-
medlü cemaati ve Köse İbrahim kethüda fA-r} ve
Bali kethüda ve Kubad kethüda ya tâbi Büyük Sel-
manlu A1*1- cemaati ve Ali kethüda & ve Ketiş oğlu Bekir
kethüda '•**&*'£ ya tâbi Küçük Selmanlu A1-1- cemaati
ve Ali kethüda '•« j" ^ ve Mehmed kethüda ve Hacı Osman
oğlu İbrahim kethüda (A*} ı*A- ya tâbi Gördün gör
cemaati ve Hacı Mehmed kethüda 'j^r^ıjrL ya tâbi Mercan
cemaati ve yine Danişmendlü cemaati türkmam tayifesinden
olub Rum İli sakinlerinden Bektaş kethüda ve Kara
Ömer kethüda ve Hacı oğlu Ahmed’e tâbi Herekli
cemaati ve Cafer kethüda ve Cınk Ali kethüda >>?-
ve oğlu Koca v-A ya tâbi Kara Kürd cemaati ve İbrahim
kethüda ve Hacı Ömer oğlu Mustafa tâbi
Boym İncelü Af.» «i* cemaati ve Mürsel kethüda oğlu Ahmed
’**■'±z,\ i-ıis"ü s ve Ali oğlu Mehmed’e ^ J* tâbi Sarıcalu cemaati
ve Hacı Bekir kethüda ve Halil kethüda ya tâbi
Şiritli kürdi cemaati ve Ali kethüda ve Hacı
Ebuddürda oğlu uA. ve Kızık Ali kethüda ve
Osman kethüda '-^öi^ya tâbi Kurdluyu kebir j•S^hjy ve Kurdluyu
sagir cemaati ve Mehmed kethüda ve Bali Bektaş
oğlu mirza Ali Jt ve Seğban oğlu Atmaca <**' lAG'ö'-^ya
tâbi Cırıklu cemaati ve Bekir kethüda ve Yusuf oğlu
İsmail kethüda ve Mustafa kethüda 1* ^ ^ — ya
tâbi Salârlûyu kebir ve sagir cemaati ve İsmail kethüda
ya tâbi Dudumanlu cemaati ve Duduman oğlu Ahmed
kethüda Ve Köse Mehmed’e ***-/ tâbi Delilli A>>

cemaati ve İbrahim ve Artman oğlu Ahmed kethüda
ve Arab oğlu Elhac Bekir A. ^ v e Beğdil ve Ömer
oğlu Osman nam kethüdalara tâbi diğer Kaşıkçı
cemaatleri Sığla [1] sancağına tâbi Ayaslug £.M» namı diğer
Viran (nam) (2] şehir nam mahalden Torbalı nam mahalle
varınca tulen ve arzan tahminen on iki saat mıkdan hâli olan
araziden ve bir mıkdan dahi Balıkesir sancağında Su Sığırlığı
ve Ömer köyü ±Aa nam kariyye kurbinde Timur kapu
ve Viran han dimekle maruf arazii hâliyyede iskân olunub
fimabaad beyinlerinde teayyün kesb eylemiş ihtiyar eyledikleri
mu’temed âdemler cemaatlerine başubug tayin olub içlerinde
fesad ve şekavet ider olur ise kendüleri ahz ve hâkime teslim
eylemek üzre ihtiyarlaı ve iş erleri marifetile birbirlerine kefile
virilüb arazii mezbureyi ma’muru âbâdan ziraat ve hiraset idüb
hasıl'eyledikleri mahsulâtdan arazilerinin tehammülüne göre humüs-
lerin ve bağ ve bağçe ve bostanlarından bihasbeşşer’ iktiza iden
hukuku arazilerin canibi mirîye edâ idüb ve İzmir *•■>» den Timur
kapu ya gelince ol havaliden mürur ve ubur iden ebnai sebili
kuttaı tarıyk ve sair eşkıya mazarratlarından gereği gibi muhafaza
idüb emin ve mutmein eylemek şartile hidmeti mezbure mukabe
lesinde avarızı divaniyye ve rüsumu raiyyetleri ve bilcümle
tekâlifi örfiyye ve şâkka üzerlerinden ref’ muaf ve müsellem olub
ve mevaşilerin mu’tadları üzre yaylalarına gönderdikde kendüler
götürmeyüb ehlü ayallerile kendüler sayfü şitada mevazıı mezkû-
rede sakin olub ancak çobanlan ile gönderüb kemakân rai itdirmek
üzre Maliye ve Divanı hümayun’um taraflarından bu vakte değin
bir kaç defa evamiri şerifem gönderilüb emirül ümerail kiram
Sivas o-»*- beylerbeğisi dame ikbalihu dahi bu husus içün me’mur
olmağla tavayifi merkumeyi me’mur oldukları esnada Altı Parmak
oğlu Hüseyin <*>' hilâf inhâ ile mukaddemâ sadır olan
evamiri şerifeme muhalif sakin oldukları mahalde kimesneye hilâfı
şer’ zulmü teaddileri yoğise oturub mümanaat olunmıya deyu
Maliye tarafından Anadolı beylerbeğisine ve Aydın muhas-
sılına hitaben emir olub Haşan ö-*- nam kimesne mübaşeretile
irsal etmeğin tavayifi merkume ikamet içün müteveccih oldukları
tarafdan rücu’ ve zulümleri kema fil evvel meşted olub sükkânı12
[1] Skala (Sıgala).
[2] Burada (nam) kelimesi fazla yazılmış.
memleket zucretlerin ilâm eyledikleri mesmım hümayunum olmağin

dergâhı muallâm kapucı başılanndan ... dame mecdihu bu husus
içün mübaşir tayin olunmağla imdi mukaddema sadır olan evamiri
aliyye mucibince tavayiîi mezbureyi ve zikrolunan Altı Parmak
oğlu nun etbam me’mur oldukları mahalle gönderüb iskân
ve ikamet itdirüb bundan [1] iskânları hususunda sadır olan
evamiri aliyyede tasrih olunan şurut ve kuyud üzre amel olunub
me’mur oldukları mahalle varub ikametden imtina’ ve fermanı
âlişanıma ademi itaat izhar idenleri ele getürüb muhkem bend ve
habs ve isim ve resimlerile deri devletmedarıma ilâm eylemeniz
babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur deyu yazılmışdır Evaili
ş 1103
158
Cuma pazan'nda tahrirlerine mübaşeret edilen yülüklerin

isyan ettiklerine dair.
Yürük tahririne me’mur olan Hüseyin dame ikbalihuya hüküm ki
Sen ki miri miranı mumaileyhsin emri şerifimle tahririne
me’mur olduğun yürükân taifesinden Cuma Pazarı kazasında
vaki yürükleri tahrire mübaşeret eyledigünde itaat eylemedikle
rinden maada Tuğmac nam kariyye ahalisi hevalarına tâbi
bir kaç kariyye ahalileri ile tecemmü’ ve fesadü şekavete cesaret
eyledikleri istima’ olunmağla imdi sen ki miri miranı mumaileyhsin
olmakule yürük oğlu yürük ve yürük cinsinden ve utekalarmdan
olanlar kadimisi üzre alelesami teftiş ve tefahhus ve marifeti şer’
ile bieyyi halin mukaddem ferman olunduğı üzre tahrir ve me’mur
oldukları mahallere irsal itdirilmekde ihtimamı tam eyleyesin
Şöyle ki bundan sonra tahrirden imtina’ iderler ise eşeddi ukubet
ile haklarından gelinür Ana göre basiret ve intibah üzre haraket
eylemen babında yazılmlşdır Fi evaili n 1103
(Bir sureti dahi: Yenişehir Fenar yürükânı tahrir ve
ihracıyçün mumaileyh Haşan Paşa >4 ya Vechi meşruh üzre
yazılmışdır).
159
Aşiretlerin Hama ve Humus taraflarında iskân edilmelerine
dair.1
[1] Akdem, kelimesi eksik.
Anadolu'da Tiirk Aşiretleri 107
Ber vechi arpalık Hama sancağına mutasarrıf olan Almıed

dame ikbalihuya ve Ham ^ ve Humus u* kadılarına hüküm ki
Haleb ^ haslan• Türkmanı reayasından* olub bundan akdem
Hama **- ve Humus toprağında iskânı ferman olunan Türkman
cemaatlerinden Hamze kethüda ya tâbi Kıcılu M cemaati ve
Durdı kethüda '■*#'&jpya tâbi Köse oğlu Sızıklu
sünni cemaati ve Hamidi kethüda ya tâbi Kara Afşar
cemaati ve Mustafa kethüda ya tâbi Döğer Oğlan 6**.>'/•»
cemaati ve Çerkeş oğullan tabii Nurlu h* cemaati ve
Mehmed kethüdaya +* tâbi Kınık U ş a k ^ j- 5 cemaati ve Derviş
kethüda ya tâbi İnallu W cemaati ve Süleyman kethüda
ya tabi İmir Didarlu cemaati ve Abdullah kethüda
ya tâbi Şam Behmişlü cemaati ve Derviş Kethüda
ya tâbi Hama Dögeri <sf»a- cemaati ve Muharrem Kethüda
\vcftje- ya tâbi Kara Yohtemurlu cemaati ve Köse Kethüda
ijlİ itv- / 'ya tâbi mahalli mezbure ahalileri ve Kara Yohtemurlü Erdoğdı
ıs^> »} cemaati ve Murad Kethüda ya tâbi Dokuz Hon
harbendelüsü ve Mukbil kethüda ya tâbi Abalu A*
cemaati ve İdris kethüda ya tâbi Abalu ^ cemaati ve
Uşak mahallesi ve Beşiri oğullan mahallesi ve İmir Sencarlu
cemaati ve İmir Çarık jıA-aO cemaati ve İsa kethüda
ijLiar ^ ya tâbi Emir Yusuf cemaati ve İbrahim kethüda
u t t f»\j\ ya tâbi İmir Karagöz cemaati ve İmir Affan kethü
da i j jjii cemaati ve Halil kethüda ya tâbi Bozlu h*.
cemaati ve Ebudürda ya tâbi Bozlu fr*. cemaati ve Halil ket
hüda ya tâbi Kızıl Ali Tohtemurlü sünni cemaati
ki bu cümle yirmi altı adet cemaat ve mahallî Türkmanlerin ve
Yeni İl Türkmanı reayası cemaatlerinden dahi Abdillu Hacı
Mehmed cemaati ve Haydar kethüda ^ ya tâbi Ka-
yalu P4 cemaati ve Elci Ramazan cemaati ve Mustafa ket
hüda ya tâbi J-' ^ sünni cemaati ve ^ A-' cemaati ve
Dillenc oğlu na tâbi sünni cemaati ve Assaf kethüda
u iır jı_c ya tâbi Ekrad Kılıclu cemaati Şerefi u Sultan ket
hüda Pj-Z cemaati ve Dede kethüda ya tâbi İmir
Hacı Bavram cemaatinin Türkmanleri ki cem an otuz altı
cemaat ve mahalli Türkmanlerin mukaddemâ ferman olunduğı
üzre Hama ^ ve Humus ** toprağında iskân itdiriib ve yasayub
ahvallerine nizam virüb ve berevatlar âmâde eyleyüb mücedde-1
[1] Sırıklu olacak.

ıos Anadolu'da Türk Aşiretleri
den tahrir ve defter eyleyiib defterin mühürleyüb ve imzalayub

deri devletmedarıma irsal ve isal eyleyiib manzum âlişanım ve
makbulü hümayunum olmadıkça kimesnenin yirine bir dürlü te-
messük virmeyüb ve tahrir hususunda kemali dikkat ve ihtimam
idüb cemaati mezburûndan bir ferde himayet ve bir şahsı sıyanet
eylemeyüb ve bu behane ile bir akçe almıyub ve aldırmıyub cad-
dei hakdan udul ve inhiraf eylemiye deyu Maliye tarafından emri
şerif virilmekle mucibince yazılmışdır Evahiri r 1104
160
İskân edilecek cemaatlerin kaçmalarına meydan vermemek
için derbendi erin şeddine dair.
Kilis ^ voyvodası Hüseyin’e a-* hüküm ki
Raka beylerbeğisi Kadı zade Hüseyin cc-* dame ikba-
lihu mübaşeretile iskân olunacak Türkman tayifesinden fermanı
hümayunuma itaat eylemiyenlerin yollan sed olunmak babında
bundan akdem emri âli sadır olmağla miri miranı mumaileyh
tarafından sana âdem varub mürur idecekleri derbendleri hıfzu
hiraset eylemek üzre tenbih olunrauşiken derbendleri gereği gibi
muhafaza itraedüğünden tavayifi merkumeden bir mıkdarı fürce
bulub derbendden mürur ve Amik s* ve Antakya V'Uaî' taraflarına
geçdikleri istima’ olunub bu hususda fermanı hümayunuma ademi
itaat ile hidmeti aliyyede tekâsül ve taksirin zâhir olmağla müs-
tehakkı ukubet olmuşsundur İmdi bundan sonra tamaı hâmın
sebebi ile me’mur olduğun hidmetde bu makule rızayı hümayunu
ma mugayir vaz’u haraketin istima olunur ise kat’â özrün isga
olunmıyub eşeddi ukubet ile hakkından gelinür Ana göre basiret
ve intibah üzre olub hilâfı fermam hümayun bir dahi bu güne
vaz’u haraket ile hidmeti mühimmede mıkdarı zerre tekâsül ve
taksirden begayet ihtiraz eyleyesin deyu yazılmışdır Fi 29 r 1104
161
Mamalı Türkmenlerinin Raka taraflarında iskân edilmelerine
dair.
Raka ** beylerbeğisi Hüseyin <*-*• dame ikbalihuya ve Tokad
kadısına ve Tokad ^ voyvodasına hüküm ki
Raka eyaletinde vaki nehri Beliç sA kenarında ve Aynizir
ve Raka ** ya varınca ol nevahide sakin olan kura ahalileri
bundan akdem tekâlif ve nevayibin kesreti tevarüdünden ve zulmü

teaddi vürudının vefretinden ve Urban tayifesi eşkıyasının istilâ
sından perakende ve perişan ve arazileri hâli ve emakinleri bil-
külliyye harabe olub canibi miriye mu’teddün bih bir nesne hasıl
olmaduğundan gayri ol havalilerde mürur ve ubur iden ebnai se
bil dahi salim olmamağla mevazıı merkume nıa’mur ve âbâdan
ve ebnai sebili emin ve mutmein eylemek lâzım ve mühim olmağ-
la büyük Türkman tayifesinden Üsküdar adına tâbi bilcümle
Beğdili «1*^ ve sair cemaatlerden ve Boz Ulus mandcsi
Türkmanlerinden mevazıı mezburede arazi tasarruf ve ziraat ve
hiraset eylemek üzre sakin ve mütemekkin olmalarıyçün bundan
akdem bin yüz iki senesi rebiülaharinin on beşinci günü emri şe
rifim virilmişidi Elhaletü bazihi bazı mahallerine tavayifi mezbure
sakin ve bazı mahallerine sakin olmıyub hâli ve muattal kalmağla
ahar Türkman cemaatlerinden iskân itdirilmek lâzım ve mühim
olmağın Tokad voyvodalığı aklâmından Hoca haslarına tâbi
Mamalu Türkmanı şekavet üzre olub reaya fukarasına ve sa-
yirlere teaddi ve tecavüzleri olmağla anların dahi iskânı lâzım
ve mühim ve muktazi olmağla Hazinei âmiremde mahfuz olan
baş muhasebe defterlerine nazar olundukda zikrolunan Mamalu V*
Türkmanı tayifesinin iki bin iki yüz doksan iki guruş malı mak-
tu’ları olub Tokad »V voyvodalığı aklâmından olduğı mastur ve
mukayyed bulunmağın imdi mezkûr Mamalu ^ Türkmanı kabilesi
ahalileri balâda zikrolunan mevazıın hâli kalan mahallerinde sakin
ve mütemekkin itdirilüb fimabaad beyinlerinde teayyün kesbeyle-
miş ihtiyar eyledikleri mu’temed âdemler cemaatde baş ve buğ
tayin olunub içlerinde fesad ve şekavet iden olur ise kendüler
ahz ve hâkime teslim eylemek üzere ihtiyarları ve iş erleri mari-
fetile birbirlerine tekeffül idüb ziraat ve hiraset eyledikleri arazi
de hasıl eyledikleri mahsulâtdan arazilerinin humüslerin ve bağ
ve bostanlarından bihasbeşşer’ iktiza iden hukuku arazilerin
canibi miriye edâ idüb ol havalileri Urban ve sayir eşkıya mazar
ratlarından mukaddemâ sakin olan türkman cemaatleri ile maan
gereği gibi muhafaza ve ahalisini ve ebnai sebili emin ve mutmein
eylemek şartile üzerlerinde mukayyed olan iki bin ikiyüz doksan
iki guruş malı maktu’ları bilkülliyye re f ve sayir rüsumu raiyyet-
den muaf ve müsellem olub kat’â bir nesne ile mutalebe olunma-
yub mevaşilerin mu’tadları üzre yaylalarına kendüler götürmeyüb
ehlü 'ayallerde kendüleri sayfü şitada mevazıı mezkûrede olub
ancak çobanları ile gönderüb kemakân rai itdirmekde kimesne
mani olmamak üzre Raka eyaletinde sakin olan cemaatler

Raka «j valilerine tâbi ve emirlerine muti’ olalar Ve kurbü dar
larında ve civarında olan eşkıya üzerine varılmak iktiza eyledik-
de tahrir olunan Maınalu fa Türkmanı kabilesi valilere mütabeat
idüb vali ile maan edâyi hidmet eylemek üzre senki Raka bey-
lerbeğisi Hüseyin cc-** dame ikbalihusun sen ma’kul ve münasib
gördüğün mahalli zikrolunan Mamalu^ cemaati Türkmanlerine is
kân itdirüb bir terde illet ve behane itdirmiyesin deyu Maliye ta
rafından virilân emri şerif mucibince hüküm yazılmısdır Evahiri
ca 1104
Bir sureti:
Dahi Meraş İlbeğlüsi Türkmanı kabilesi ahalisinin is
kânları lâzım olmağla mevkufat defterlerine nazar olundukda kâ-
bilei mezburun otuz avarız hanesi ve ol mıkdar nezil hanesi ve
Defter hanei âmiremde mahfuz defterlere müracaat olundukda
otuz beş bin yüz kırk iki akçe rüsumu raiyyetleri Meraş bey-
lerbeğisi hassı rüsumundan olduğı mastur ve mukayyed bulunma-
gin veçhi meşruh üzre hidmeti mezbure mukabelesinde avarız ve
nezil haneleri ve rüsumu raiyyetleri üzerlerinden re f ve muaf
ve müsellem olmak üzre Maliye tarafından virilân emri şerif mu
cibince ber vechi meşruh hüküm yazılmışdır. Fittarihil mezbur.:
162
Mora taraflarına m e’m ıır olan yürüklere dair [ İ J .
Yürükân zabiti Haşan û-» dame ikbalihuya hüküm ki
Senki miri miranı mumaileyhsin mukaddemâ olan tahrir def
teri mucibince Mora tarafına me’mur olan yürük askeri bin
üçyüz altmış iki nefer olub ve lâkin sonradan bir mıkdar izdiyad
bulmagin geçen sene Mora tarafında bin yediyüz nefer cem
ile hidmetde bulunduğun istima’ olunub hüsnü tedbir ve tedarik ile
dahi ziyade tekayyüd olunsa iki bin nefer tedariki haddi imkân
da olub inşaallahü tealâ işbu senei mübarekenin evvel beharında
musammem olan Engürüs [2] seferiyçün asakiri mansurenin
tevîir ve teksiri ve sinini sabıkadan ziyade techizü tertibi ziya-
desile mühim ve muktazi olub ve senden sebili dini mübinde her
veçhile gayret ve hamiyyet me’mul olmağla güzide ve tüvanâ ve
|1] Mora’ya 1104 te me’mur olmuşlardır.
[2] Macaristan.
Anadolu'da Türk Aşiretleri
müsellâh iki bin nefer yürük yiğitlerile sendahi Engürüs se

ferine me’mıır olmuşsundur İradi işbu fermanı vacibül inıtisalim
vusulünde gayretü hamiyyeti dermeyan ve bu emirde kemali
mertebe ihtimam idüb hususu mezbura heman şimdiden müba
şeret idüb hüsnü tedbir ve rey’ü reviyyeti dilpezir ile ziri hük
münde olan yürük tayifesinden iki bin nefer güzide ve tüvanâ
yürük askeri teçhiz ve nizam virüb içlerinden birisi oğlan ve
uşak makulesi ve amelmande olmıyub cümlesi darbu harbe
kadir güzide ve müntahab ve her biri çifte tabancalu ve boylu
tüfenklu müsellâh ve müretteb olmak üzre kemayenbegi teciliz ve
idad ve inşaallahü tealâ vaktü zemanile gelüb alay gösterüb
orduyu hümayununa mülhak ve mülâki olmakda ihtimam ve hilâ-
fından begayet ihtiraz eyleyesim deyu yazılnuşdır Fi evahiri
r 1107
163
Mamalı cemaatinin Raka'da iskânlarından vaz geçilerek Ak
dağ havalisinde iskânlarına karar verilmişken burada da
otum ıak istemedikleri için tekrar Raka'da iskân edilmelerine
dair.
Raka valisi olan vezir Kadızade Hüseyin Paşa ^ <*-*•
ya hüküm ki
Bundan akdem Mamalu Türkmanı taifesinin bin yüz dört sene
sine gelince maktu’lan her sene T o k a d v o y v o d a la rı tarafından tah
sil olunagelüb lâkin yüz dört senesinde Tokad voyvodalığından
ifraz ve Raka ya iskânı ferman olunmağla senevi maktu’ları
olan iki bin ikiyüz doksan iki guruşları yüz dört ve yüz beş sene
lerinde tahsil olunmıyub zimmetlerinde iken yüz altı senesinde
Raka «*j ya iskânları af ve Bozok «3jo* sancağında Akdağ £>«3' ha
valisinde ol etrafı kuttaı tarıyk eşkıyasından hıfzu hiraset eyle-
yüb ve her sene canibi miriye ikişer bin beşer yüz guruş yirmek
üzre teahhüd etmelerile iskânlarıyçün dergâhı muallâm kapucı
başılarından iftiharül emacidü vel mekârim Mustafa dame
mecdihu me’mur olmuşiken tayiîei mezbur mahalli mezbura iskân
da muhalefet eylediklerinden maada yüz dört ve yüz beş seneleri
maktu’larından zimmetlerinde dört bin beşyüz seksen dört guruş
ve altı senesinden edâsına beher sene müteahhid oldukları senevi
ikişer bin beşer yüz guruşdan yüz altı ve yüz yedi senelerinden
beş bin guruş ki cem’an dokuz bin beşyüz seksen dört guruş zim-
metleri iktiza etmeğin hâlâ bu defa itaati ferman etmeyüb mahalli

mezburelere iskândan imtinâ eyledikleri ecilden senede teahhüd
itdikleri iki bin beşyüz guruş üzerine kalemiyye ve harcı saire içün
beşyüz guruş dahi zam ve tahsil olunmak üzre olan olmıkdar guruş
yüz dört ve yüz beş seneleri maktu’larile yüz altı ve yüz yedi sene
leri teahhüdleri malları ki mecmuu zimmetlerinde on (beş) [1] bin
beşyüz seksen dört guruş lâzım gelmekle meblağı mezbur taifei
mezburdan bieyyi halin taleb ve tahsil ve kendüleri dahi Raka
ya naklü iskân itdirilüb ve hiraset eyledikleri arazilerinin mah
sullerinden humüsden seb’a varınca tahammülüne göre humüs ve
seb’leri ve bağ ve bağçe ve bostanlarmın ciheti şer’î ile mesahe
olunub hukukları alınmak üzre ve ol havalileri kuttaut tarıyk ve
ehli fesad şekavetlerinden ebnai sebili mutmein idüb ve içle
rinde ihtiyar eyledikleri söz sahihleri başu bug ve sairleri
dahi bir birlerine kefil olub olmakule kuttaut tarıyk zuhurunda
def’i içün bir birlerine ianet idüb ve içlerinde fesad ider olur ise
kendüleri ahz ve zabitlerine teslim eylemek üzre mevzii mezbur-
da iskân ve bilcümle rüsumu raiyyetleri ve avarızı divaniyye ve
tekâlifi şakkaları min haysül mecmu ref’ olunmak üzre arzu telhis
olundukda imdi taifei merkumenin telhis mucibince zimmetlerinde
olan mali mirî tahsil ve mukaddemâ ferman olundığı üzre Raka ya
naklü iskân itdirilüb bundan sonra bir dürlü özrü behane ve inadü
muhalefet itdirilmamak üzre Maliye tarafından emri şerifim viril-
mekle mucibince amel olunmak babında fermanı âlişanım sadır
olmuşdur Buyurdumki Fi evaili ca 1107 [2]
164
Afşarların Kars ve Zülkadriyye'ye tecavüz ettiklerine dair.
Raka «j beylerbeğisine hüküm ki
Kars^fi ve Zülkadriyye kadısı mevlâna Seyid İbrahim
süddei saadetime mektub gönderüb Kars ve Zülkadriyye
kazasınm ulemâ ve sulehâ ve fukarası meclisi şer’e varub bundan
akdem Raka ya iskânı ferman olunan Afşar ve kürd tayıfe-
sinin teaddi ve tecavüzlerinden emin olmuşlar iken Raka dan
firar eden Arab ve Türkman taifesinin eşkıya ve haramzadesi
bir iki seneden beru Kara gündüzlü Afşarı ve Bahrili
Afşarı ve İmam Kulı Oğulları Jy ru dimekle ma’ruf
[1] Üzeri çizilmiş.
[2] O sene Raka valisi Hüseyin Paşa vefat etmiş, yerine sabık silâhtar
ağası Ahmed tayin olunmuştur (Fi evaili ca 1107).
Anadolu’da Türle Aşiretleri 113
Afşar cemaatinin yanlarına gitmek behansile kış eyyamında... yay

lak nihayetinde bunların yaylaklarından mürur etmelerde keçe
ve gündüz mezruat ve hububatların istihlâk ve hayvanat ve
emvallerin gasbu garet ve kat’ı tarıyk ve katli nüfus üzre teaddi
üzre oldukların bildirüb olbabda hükmü hümayunun reca ve mez-
burûn cemaatler Gündüzlü ve Güğercinlik ^ / / n a m mahalle
iskân olunurlar ise halka zarar isabeti bertaraf ve fukara asude hal
olurlar deyu âdemlerde arz etmeğin senki miri miranı mumaileyh
sin zikrolunan Kürd ve Türkman tayifesinin filhakıyka teaddderi
ve takrir olunduğı üzre tecavüzleri vaki ise badettefahhus deri dev-
letmedarıma arz ve ilâm oluna deyu yazılmışdır Fi evahiri b 1107
165
Raka’ya yerleşmek istemiyen Mamalı aşiretinin te’dibine dair.
Raka «G beylerbeğisi Ahmed ■»**» dame ikbalihuya hüküm ki
Bundan akdem Mamalu M Türkmanının Raka «g havalisinde
iskânı ferman olunmışiken bir kaç seneden beru zimmetlerinde
icab iden malı maktuu ve müteahhid oldukları akçeyi virmeyüb
ve mahalli me’mura varub sakin olmıyub bazı özür ve bahane
iradile bir alay levendat eşkıyasını dahi başlarına cem idüb malı
merkumu edada ve me’mur oldukları üzre mahalli merkuma varub
ikametden imtinâ eyledikleri ilâm olunub mezburların zimmetlerin
de icab iden emval bi eyyi halin bittemam tahsil ve kendüler dahi
Raka *G havalisine iskân ve fesadü şekavetleri def’ü ref’ olunmak
içün düsturu mükerrem müşiri müfahham nizamül âlem Sivas^Gr-
valisi vezirim Tosun Mehmed Paşa u!î ** *>-> edamallahü tealâ
icilâlihu me’mur olub a’zamı ümerail kiram ber vechi arpalık
Amasya ve Kırşehri sancaklarına mutasarrıf olan Yusuf
-i-jı ve Bozok sancağına mutasarrıf olan Mehmed ** ve Kân-
gırı ve Karesi sancakları mutasarrıfı İsmail dame
ikbalihüm ve kıdvetül ümerail kiram Kayseriye sancag beği
Kurd Mehmed dame izzihu dahi maan me’murlar olub bu
emirde imdad ve ianet ve re’yi savabdidi üzre haraket eylemele-
riyçün evamiri şerifem gönderilüb tenbihi hümayunum olmağla
imdi senki miri miranı mumaileyhsin işbu emri şerifim vusulünde
sendahi habir ve agâh olub mukaddemâ ve hâlâ sadır olan eva
miri şerifemin mazmunu ile amel eyleman babında deyu yazılmış-
dır Fi evaili ş 1107 [1]1
[1] Amasya ve Kırşehir sancakları mutasarrıfı Yusuf’a da ayrıca yazılmıştır
Fi evaili 1 1107
Türk aşiretleri — 8
166
Akçakoyunlu ve sair aşiretlerin voyvodalanndan şikâyetlerine
dair.
Yeni İl J*.' voyvodası Pehlivan zade İsmail •>'; ö'A. zide
mecdihuya
Yüzde pare »A »j*. kadısı mevlâna Ahmed orduyu hümayu
numa mektub gönderüb Zile ^ hassına tâbi kazai mezbur muza-
îatmdan Kırklu A5/ [1] ve Ağce koyunlu AA ve KaramukluA-/
ve Ergilü AO' ve İzzeddin cemaatleri ahalileri meclisi şer’e
varub senki voyvodai mumaileyhsin bir kaç seneden beri üçer
dörder yüz atlu ile hassı merkume kariyyelerine konub müftü
meccanen yem ve yemeklerin alduğundan maada kariyye bekariy-
ye atlu ve kolcı tayin eyleyüb zahirelerin ve üçer dörder guruş-
ların alub zulmü teaddi eyledüğünden gayri her bir kariyyenin
on beşer yirmişer evin kışlakcı tayin idüb şiddeti şitada varub
ehlü ayallerile sakin oldukları evlerinden ihraç ve âdemlerin sakin
olub davarları ve ehlü ayalleri içün tedarik eyledikleri zahirelerin
cebren ve fuzuli alub hilâîı şer’i şerif teaddi eylediklerinden maada
nicelerin kılıç ve bıçak ve hançer ve balta ile darbı şedid ile
darb ve mecruh idüb bunun emsali zulmü teaddi ve tecavüzleri
nihayeti olmıyub perakende ve perişan olmalarına bais oldığın
bildirüb olbabda hükmü hümayunum virilmek recasına ilhahlarile
arz etmeğin senki voyvodai mumaileyhsin hilâli şer’i şerif reaya
fukarasına teaddi eylemamek üzre aşayirin neferatına tenbih ve
te’kid idüb ve sendahi ziyade atlu ile reaya üzerinde gezüb müftü
meccanen yem ve yiyecek taleb idüb evlerinden çıkardub rencide
eyledüğün mesmuu hümayunum olur ise eşeddi ukubetle hakkın
dan gelinür Ana göre haraket ve hilâfından ihtiraz eyleyesin deyu
yazılmışdır Fi evaili za 1108
167
Rumeli' de teşkil olunan Evlâdı Fatihan'in Macaristan set elin
de idaresine Ilgın m utasarrıfının tayin olunduğuna dair.
Ilgun hassına mutasarrıf olan Haşan dame ikbalihuya
hüküm ki
Ecdadı izamım ^ j u hazratile evayilde fisebilillâh ğazâ
ve cihad niyyetile kabayil ve aşayirlerile Anadolı j>ıı dan Rum İli
[İl Kızıklu olacak.
& cjj yakasına geçüb dini mübin uğrunda hidmetde bulunan Evlâdı
Fatihan sefer eşer askeri tayifesinden olmağla mukaddema sadır
olan hattı hümayunu şevketmakrunum mucibince hidmetleri muka
belesinde muafiyyet şartile beher sene seferi hümayunumda hid
metde mevcud bulunmak üzre her altı nefer piyadeden birisi eş
kinci olmak üzre [1] Silistire .jlu- ve Niğbolı sancaklarında
ve olhavalide olan Evlâdı Fatihan’dan seferber tahrir olunan ne-
ferat tahrir defterleri mucibince alelesami üç bin sekiz yüz otuz
nefer olub altıyüz otuz dokuz neferi eşkinci piyade olmağla tahrir
olundukları tarihde beher sene Engürüs tarafında vaki olan
seferi hümayunumda hidematı aliyyemde bulunmaları fermanım
olub ve senki miri miranı mumaileyhsin senin içün mukaddemâ
Kerş tarafında muhafazada hidmetin sebkat idüb her veçhile
mukdim ve kârgüzar olub senede üçyük altmış bin akçe malı
olan Ilgun hassmın ibkasile bu senei mübarekede zikrolunan
Evlâdı Fatihan’ın eşkincilerin ihraç ve Engürüs t seferinde
iktiza iden hidematı aliyyemde istihdam içün tayin olunman müna-
sib olduğun bilfiil baş defterdarım olan Halil dame ulüvvühu
ilâm etmekle hususu mezbur içün sen me’mur ve Evlâdı Fatihan
ihracı fermanım olan seferber piyade eşkincinin sakin oldukları
kaza ve kuranın alelesami sureti defterin Divanı hümayun’umdan
irsal ve mezburların ihracına tekayyüd ve İhtimam eylemeleriyçün
Evlâdı Fatihan sakin olan kazaların kadılarına ve seferber piyade
çeri başılanna dahi emri şerifim gönderilüb tenbihi hümayunum
olmuşdur İmdi emri şerifim vusulünde irsal olunan sureti defter
mucibince Evlâdı Fatihan’ın ihracına me’mur olduğun altıyüz otuz
dokuz nefer piyade eşkincilerin cümlesi yarar ve tüvanâ boylu
tüîenklu tamüssilâh ve kâmilül edevat olmak üzre şimdiden tec-
[4] Evlâdı Fatihan kanunnamesi 1243 de tecdiden tanzim olmuştur. Kanun
namenin başmda şu satırlar vardır: «Evlâdı Fatihan tailesi ötedenberu devleti
aliyyemin güzide ve cengâver ve muti’ ve fermanber asakiri nusretmeasirinden
olub esfarı sabıkada külfarı hakisar ile vuku’ bulan muharebatda kendülerinden
nice yararlık ve yüz aklıkları zuhur itmiş ve bu cihetle tailei mezbureye Evlâdı
Fatihan tesmiye ve ıtlak olunarak tarafı devleti aliyyeden me’mur oldukları sefer
ve sair mahallerde sebat ve edâyi hidmet itmek şartile avarız ve bedeli nezil
ve celebkeşan ağanamı ve deve ve araba ve zahire mubayeası ve bedeli beldar
ve sürsat ve sair tekâlifi örîiyye ve sâkkaden muaf ve müsellem olmaları husu
suna müsaadei seniyye erzan buyurulmuş ise de inkılâbatı ezmine ile nizam ve
muafiyyeti kadimeleri muhtel ve serayiti imtiyaz ve irtibatları muattal ve mühmel
olmuş... beher altı neferi eşkinci itibar ve topı bin yüz on üç eşkinci addü şümar
ile...» Hazinei Evrak, Kanunnamei askeri (1243—1282).
116 Anadolu*da Türk Aşiretleri
hiz ve idad ve hazır ve âmâde idüb ve Omurlarına nizam virüb

inşaallahü tealâ seferü haraket vakitleri geldüği gibi sinini sabıka
üzre yerlü yerinde ihraç ve vaktü zenıanile mahalli me’murda
orduyu hümayunuma mülhak ve mülâki olmağa ikdam ve ihti
mam eylemen üzre yazılmışdır Fi evaili c 1109 [1]
168
Evlâdı Fatihan'ın hangi tarihte teşkil edildiğine ve nizamla
rına dair.
Evlâdı Fatihan zabiti vezir Haşan Paşa ui ya hüküm ki
Vilâyeti Anadolı da vaki tavayifi askerden bazı eyaletin
zuamâ ve erbabı timarı seferber 'olmadıkları senelerde mutasarrıf
oldukları ziamet ve Umarlarının yazıları ve bazılarının hasılının
nısfı ve bazılarının dahi hasılları miriyçün tahsil ve teslimi hazine
oluna gelmekle vilâyeti Rum İli j.» nde dahi bin yüz iki sene
sinden beru tahrir ve sebti defter olunan Evlâdı Fatihan bazı
kasabat ve kurada sefer eşmek şartile maktuan eşkinci kayıd
olunanların ve bazı yerlerde dahi aynen piyade tabir olu
nan her altı neferinden bir nefer eşkincileri seferi hüma
yunum vaki oldukça ihraç ve edâyi hidmet eyledikleri muka
belede avarız ve nezil ve celebkeşan ağnamı ve geçid bacı ve
bilcümle tekâlifi saireden muaf ve müsellem olub ve kadimi mirî
maktu’ları dahi ref’ olunmuş idi Lâkin işbu senei mübarekede se
feri hümayunum olmamağla Evlâdı Fatihan ihraç olunmak iktiza
etmeyüb ve bir mahallin muhafazasına dahi tayin olunmaları lâzım
gelmamekle zikrolunan eşkinci neferatma sefer fermanım oldukda
evlerinde ve yurdlarında kalanlar her bir (nefer) [2] eşkinci nefe
rine masruflarıyçün beyinlerinde ellişer guruş viregeldikleri mu
harrer olub muaf oldukları tekâlif ve merfuat mukabili evlerinde
ve yurdlarında kalmalarile intihai serhaddi mansurem masarifi ve
sair muhafızîni kılâm mevacib ve meünetleri için Hazinei âmire’me
irad ve imdad olmak üzre muafiyyet bedeli eşkincilerine viregel
dikleri ellişer guruş temamen miriyçün tahsil olunmak icab ider
Ancak merhameten bu senei mübarekede yirmişer guruş kendü-
lerine in’am ve baki otuzar guruşu senki veziri müşarünileyhsin
fermanı hümayunumla ma’mıılün bih olub virdiğin memhur deîter-12
(1] Bu mes’ele özi valisine de yazılmışta. Fi evaili ş 1109

[2] Üstü çizilmiş
de tasrih olunduğu üzre ihracına me’raur olduğın kolda vaki ka-

sabat ve kurada sakin olan Evlâdı Fatihan’ın gerek aynın ve ge
rek maktuundan bilcümle eşkincileri hesab olundukda iki bin
sekiz yüz yirmi iki nefer idüb bin yüz on senesine mahsub olmak
üzre otuz guruş bedeli muafiyyetlerinden minhaysül mecmu’ tahsili
fermanım olan seksen dört bin altı yüz altmış guruşu bu defa irsal
olunan imzalu icmal defteri mucibince yerlü yerinden muaccelen
cem’ü tahsil ve bir gün evvel ve bir saat mukaddem teslimi hazi
ne itdirmekde gereği gibi tekayyüdü tam ve sa’yü ihtimam eyle
men babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdunıki Fi
evahiri ş 110
169
Raka'dan Icaçan aşiretlerin bulundukları mahallerden kaldı

rılıp Raka'ya göııdeıdlmelerine dair.
Raka valisi Mustafa Paşa ^ i 1*— ya küküm ki
Bundan akdem hattı hümayunu şevketmakrun ile muanven
sadır olan evamiri şerife ile Raka *5-> havalisinde iskân olunan
tavayifden firar idüb varub Haleb [1] ve Şam & ve Trabulus
Şam fu ve Arzı Rum r3j j»j\ ve Meraş ve Kars ve
ja. ve Adana «‘»t ve Karman ve Sivas ve Anadolı
eyaletlerinde vaki elviye ve kazalarda bulunanlar ve bazı cema
atler içinde ihtifa idenler tarafından varan mübaşir marifetile eh-
lü ayal ve emval ve erzaklarile kaldırılub Raka jj havalisinde
ikametleri ferman olunan raevazıa naklü iskânlanyçün vülât ve
hukkâm ve âyan ve iş erlerine tenbih ve te’kidi müştemil evami
ri aliyyem şerefyaftei sudur olmagin senki veziri müşarünileyhsin
vechi meşurh üzre şerefyaftei sudur olan evamiri şerifemi tara
fımdan mübaşirler ile mahallerine gönderüb Raka havalisin
de iskânı ferman olunan tavayifin firarilerinden zikrolunan eyalet
lerde bulunanları kaldırub ikametleri fermanım olan mevazıa nak
lü iskân itdirmeğe ikdamı tam eyleyüb şöyleki olmakule firariler-
[I] Bu aşiretlerden İlbeğlüler ile Recebli Avşan, Kapagılu dokuzu ve Musacaiu
cemaatleri Adana, Sis ve İfraz hassma; Recebli Avşan Kayseriye’ye; Cirid ve
Babünun cemaatleri Zile havalisine; Bayındır ve Simre, Kapagılu dokuzu ve Mu-
sacalu cemaatleri Şam havalisine; Kudeklu ve Kibirli cemaatleri Kars ve Çıldır
havalisine; Kapagılu dokuzu cemaati Antakya ve Uz yr tarafına; Musacaiu cemaati
İçil, Aydın ve Saruhan taraflarına dağıldıkları için o taraflara da ayrıca hükümler
gönderilmiştir Fi av ahiri z 1110
den mahalli me’mura gitmekde tereddüd ve muhalefet idüb ve

vahud olmakulelerin mahalli me’mura naklü iskânlarına mümaneat
ider olur ise olruakuleleri emri şerifime ademi itaat eyledikleriy-
çün haklarında tertibi ceza olunmak üzre deri devletmedarıma
arzu ilâm eylemen babında deyu yazılmışdır Fi evahiri z 1110
170
Kara Şeyhli aşiretinin lâzımgelen şartlar dairesinde m ukıym
olmadığına dair.
Kara Şeyhlü Assaf kethüda >} ve aşayiri merku-
menin ihtiyarlarından ve ve ve zide kadrihüme hüküm ki
Siz ki mumaileyhimsiz bundan akdem hattı kümayunu şevket-
makrun ile muanven evamiri şerife ile Rakâ «*■> havalisinde ika
metiniz ferman olunan arazi ve benderlerde mukıym olmıyub taşdan
evler bina eylemeyüb ve zer’ü harsle meşgul olmıyub aşayirin
halkı ahar yerlerde hevaü heveslerinde olmalarile ferman olunan
arazi ve benderlerde iskânınız içün niçe defa tenbih ve te’kidi müş-
temil evamiri aliyye sadır olmuşiken yine yerinizde karar ve mü-
temekkin olmaduğunuz istima’ olunmağla imdi işbu emri vacibül
imtisalim vusulünde mukaddemâ hattı hümayunu şevketmakrun
ile muanven evamiri şerife ile ikametiniz ferman olunan arazi ve
benderlerde mukıym ve taşdan evler bina ve yalnız toprak ve üstü
kubbe olmıyub ağaç olmak üzre tamir ve evlerinize birer havli
çeküb ve her bir kariyyede bir mescid bina idüb fermanı hüma
yunumun mazmununa muhalif vaz’u haraketden ihtiraz eyleyesiz
Şöyle ki bundan sonra dahi mütenebbih olmıyub emri şerifimin
hilâfına vaz’u haraket irtikâb idenlerin veballeri boyunlarına
muhkem haklarından gelinüb ve emval ve erzakları tarafı mirîden
girift olunur Ana göre teyakkuz ve intibah üzre olub fermanı
hümayunumun mazmunu münifi üzre amel ve hilâfından begayet
ihtiraz eylemeniz babında deyu yazılmışdır Fi evayili s 1111
171
İç İTden çilen[J Alû'tyye'ye yelen yürük taifelerinin te'dib ve

iskânına dair.
Aydın «»J ve Saruhan öUjju sancaklarında muhassılı emvalden
Nasuh dame ikbalihuya hüküm ki
Yürükân tayifesinden Kara Hacılu *} ve Batralı J»>ı ve
Zekeriyalı «İ'jjO ve Sofili ve Tekyeli Js0 ve Saçı Karalı

ve Kitreli ve Balcılar jM-V ve İrikli Jfy cemaatleri bundan
akdem kadimi yerleri olan İç İl jt» g.» sancağından kalkub Alâiyye
4** sancağında vaki kazalara [1] gelüb fesadü şekavet üzre ol-
malarile bundan akdem mezkûrları kadimi yerleri olan İç İl j*.* g.»
sancağına iskân ile ahalii bilâd üzerinden şerrü mazarratlarının
define me’mur olan Alâiyye v** sancağı mutasarrıfı Musa Paşa
uitfv* ve Saruhan sancağında olan yürükleri iskân içün
Atala *4»» kazasında vaki Kemer X nam kariyye (ye) vardıkda Ka
çar ->4- yürüklerinin reisi olan Kara Mehmed ** *} ve Mermer oğlu
Hacı Osman <*'*■ i^.ı ^ Ve San Mustafa *A* ve Kör Mehmed
** i / ve oba kethüdalarından Hacı Ali ve İsa Kethüda
ve Gündüz Oğulları ve Deli Beğ 4 d» uşakları
yüzer ve ikişer yüzer yürük eşkıyasile etrafı ihata ve Kabak
Dere nam mahalde üzerine hücum ve miri miranı muma
ileyhi ve yüzden mütecaviz etbaın katil ve at ve katar cümle
emval ve eşyasın garet idüb bu makule şekaveti azimeye cesaret
itmelerile tayifei merkumenin bu fesada bais olan eşkıya her
kande ise alâ eyyi halin ahiz ve ele getürilüb cezaları tertib ve
mirimiranı mumaileyhin nehbii garet olunan emval ve eşyası ve
resesine isal olunmak üzre garet idenlerden tahsil olunub ve ken-
dü halinde olanları dahi kadimi yerlerine iskân ile bilâdü ibad
üzerinden izalei îesadları içün mukaddemâ senki mirimiranı mu
maileyhsin sen me’mur ve Karaman A»/ beylerbeği Mustafa
ve ber vechi arpalık Saruhan sancağı mutasarrıfı Mehmed
** dame ikbalihüma mükemmel ve müretteb kapuları halkıyle ve
sabıka cebeci başı olub ber vechi arpalık Alâiyye sancağına
mutasarrıf olan Mustafa ve İç İl J*.' g.» sancağında vaki ket
hüda yerleri ve yeniçeri serdarları ve âyanı vilâyet ve sair hamli
silâha kadir olanları dahi hususu merkum içün tayin ve her biri
ne evamiri şerifemle tenbihi hümayunum olub ve dergâhı mual-
lâm kapucı başılarından &*** f'> mübaşir
tayin olunmağin fermanım olduğı üzre sen kalkub taifei
merkumeden Menteşe tit, canibine firar iden bir bölüğün akabinde
Boz Üvük dy\)y, kazasına tâbi Gül Beğ dk jy'nam mevkide irişüb
mezburları ahz ve müteveffayi mumaileyhin eşyasından bulunan
ne ise marifeti şer’ile hüccet ve defter ve kabz idüb badehu De
nizli ve Hotaz AV ve Çal jı* kazaları tarafından varub anda1
[1] Menavgad ve Düşenbe kazaları.
dahi mezburlardan bir kaç neferi ve baş buğları olan Sarı Mustafa
yı ele getürüb ve hâlâ Alaşehir ^ ve Atala & canible-
rinde kışlakda olan Boz Ulus ve sair Türkmen tayifesi iç
lerinde ihtifa iden yüz elli mıkdarı ev mevcud olmağla tefahhus
ve bilcümle Türkman beğleri ve kethüdaları ve iş erleri yedlerin-
de olub nüfus ve emvallerine kefil olmalarile yine içlerinde tevfik
ve senki mirimiranı mumaileyhsin vechi meşruh üzre fermanım
olan yürük ahvali yalnız seninle ber taraf olur Bu husus içün
me’mur olan mirimiran ve sayirlerine hacet yokdur deyu mukad-
demâ kapucı başı mumaileyh ilâm eylemiş idi Lâkin sen emvali
miri tahsiline me’mur olub ve tayifei merkumenin mahsus makar
ve me’vaları olmıyub konar ve göçer makulesinden olmalarile
gitdikleri yere akıyblerince dolasıcak emvali mirî tarhsiline mani
dir deyu tarafından izharı ma’zur olunmuş Mukaddemâ senden
gayri tayin olunanlar bu mülâhaza ile tayin olunmuşlardır ki Ha
cet yokdur deyu anlara müdahele itdirimamiş Filhakıyka bu hu
sus senin
♦ işine mani olur ise beher hal bu maslahat suret bulma-
lıdur imdi senin uhdende olan emval Aydın ve Saruhan
ve Menteşe '.m. ve Muğla sancaklarında olub zikrolunan san
caklarda olan yürük taifesinin hasbelme’mul tanzimi ahvalleri mirî
tahsiline mani olmamağla zikrolunan dört sancakda (nemıkdar)[l]
me’mur olduğun mirînin cem’ü tahsiline meşgul olub ve eşkıyayi
merkumeden zikrolunan dört sancak içinde bulunanlar içün maz-
mumu emri şerifimin tenfiz ve icrasına ihtimam eyleyesin Zikrolu
nan dört sancaklardan hariç mahalle giderler ise kapucı başı
mumaileyh marifetile mukaddemâ bu hususa senden maada me’
mur olan mirimiran ve sayirlerine haber gönderüb bundan akdem
emri şerifimle me’mur oldukları vech üzre taifei merkumenin
iktizasına göre üzerlerine varub alâ eyyi halin ele getürüb müte-
veffayi mumaileyh Musa Paşa mn sair eşyasın dahi varisle
rine isal olunmak üzre tahsil ve tertibi ceza lâzım gelenlerin
şer’ile cezaların tertib ve kendü hallerinde olanları kadimi yerle
rine naklü iskân eylemek üzre tevfik ve sibariş ve ihale ve tenbih
ve bu husua bir gün evvel suret virmeğe ikdam ve ihtimam eyle
men babında fermanı âlişan sadır olmuşdur Fi evahiri 1 1111 [2]
fi] Üzeri çizilmiş
[2] Bu mes'ele hakkında Karaman beylerbeğine (Evasıtı b 1111) ve Nasuh
P aşaya evvelcede (Evahiri b 1111) birer hüküm yazılmıştır. Keza Alâiyye’de
oturan Hatabcılı yürüklerinin de İç İl sancağına naklü iskân edilmeleri için Alâ-
iyye mutasarrıfına da hüküm gönderilmiştir (Evasıtı z 1111).
172
Hozok sancağında şekavet eden Cirid, Afşar ve sair cemaatle
rin te'dibine Mamali aşiretinin m em ur olduğna dair.
Hâlâ Mamalu’ ^ nun miri aşireti olan Bektaş ve sabıka
Mamalu’ js nun miri aşireti olan Mehmed ve aşireti merkume
ihtiyarları ve kethüdalarına hüküm ki
Bozok »5yjj» sancağında Sorkun öS js* kazası ve ollıavalide ta-
vayifi iskândan Cirid ve Küçekli ve Afşar am ve Babün-
nun ûyM cemaatlerinden firar eden eşkıyanın rüesasından Cirid
yazıcı ve Bostlı i- y ve Küpeli ve Deli Ferhad *1>
ve Orhan oğlu Haşan o— )' ûuj3\ Ve karındaşı hevalarına tâbi
eşkıya ile daima Anadolı «J>;> da katli nüfus ve gasbı emval ile
fesadü şekavet üzre oldukları ilâm olunub mezkûr şakıylerin alâ
eyyi halin ahz olunmalarıyçün Sivas beylerbeğisi Mustafa
Paşa ju— ya emri şerifimle tenbihi hümayunum olub ve mezkûr
şakıylerin ele getürülmesi beher hal sizden matlub olmağla siz ki
mumaileyhim siz emri şerifim vardığı gibi bu hususda aslâ teallül
ve tereddüd etmeyüb zikrolunan şakıyleri alâ eyyi halin ele ge-
türüb ahz ve mahbusen mirimiranı mumaileyhe teslime bezli
makdur eyleyesiz Şöyleki bu fesadı iden mezkûrları ahz ve miri
miranı mumaileyhe teslimde sizden bir güne tesamüh ve tekâsül
ve tehavün ve taksir zuhur ider ise aslâ özür ve cevabınız
ısga ve bilcümle aşiretiniz Raka ya iskân ile iktifa olunmıyub
hakkınızda tertibi ceza olunur Bilmiş olub mezkûr şakıyleri
beher hal ahz ve mirimiranı mumaileyhe teslimde ana göre
basiret ve intibah ile haraket eylemeniz babında deyu yazılmışdır
Fi evahiri z 1111
173
Raka'da iskân edilüb kaçanları Üsküdar Tiirkmeni cemaat
lerinin himaye etmelerine dair.
Üsküdar ->'•*-» Türkmanı cemaatinden Bahadırlu AV. ve Dil-
çepeni >.» ve Kara Mürsellü Av"/ cemaatlerinin boy beğleri
ve kethüdaları ve ihtiyarları ve söz sahihlerine hüküm ki
Bundan akdem hattı hümayununu şevketmakrunum ile muanven
evamiri şerife ile Raka A havalisinde iskân olunan tavayifden
bazıları firar ve varub cemaatiniz içinde ihtifa itmelerde sayir-
lerinin dahi tefrika ve teşettütüne bais oldukları ilâm olunmağla
olmakule firarilere salıib çıkılmıyub bulundukları mahallerden kal-

dınlub mukaddemâ ikametleri fermanım olan mevazıa naklü is
kânları mühim ve muktazi olub ve hususu merkum Raka valisi
vezirim Haşan Paşa edamallahü tealâ iclâlihunun uhdei
ihtimamına tefviz ve havale olunmağla siz ki mumaileyhim siz
olmakule Raka havalisine iskânları fermanım olan tavayifden
firar idenlere badelyevm kat’â sahib çıkılmıyub ve cemaatiniz
içine almıyub ve olmakule firarilerden hâlâ cemaatiniz içinde
bulunanları dahi aslâ durgutmıyub Raka havalisinde iyvâ ve
iskân itdirilmek üzre Raka <-:j valisi veziri müşarünileyhe teslime
her biriniz bezli kudret eyleyüb fermanı hümayununum mazmunu
münifine mugayir vaz’u haraketden begayet ihtiraz ve ictinab
eylemeniz babında deyu yazılmışdır Fi evahiri z 1112
174
Evlâdı Fatihan'ın sipahilik ve yeniçerilik iddiasında bulu-
narak muafiy yet bedellerini vermediklerine dair.
Silistire •>-*- ve Niğbolı sancaklarında vaki olan kadılarına
hüküm ki
Tahtı kazalarınızda sakin olan Evlâdı Fatihan’m umurına çeri
başı ve zabitlerinden gayri kimesne karışmıyub serbestiyet üzre
bilcümle tekâlifi örfiyye ve şâkkadan muaf ve müsellem olmak
üzre müteaddid evamiri şerifim virilmişiken hâlâ bazıları sipahilik
ve yeni çerilik ve sair dirlik iddiasında olmalarile kethüda yer
leri ve yeniçeri serdarları ve sair ehli örf taifesi umurlarına ka-
rışub defterde esamileri mukayyed olanların üzerlerine edâsı lâzım
gelân bedeli muafiyetlerin virmekde teallül itmelerde mali miriye
gadir ve zaraları nümayan olmagin olmakule defterde masturül
isim olan Evlâdı Fatihan’a zabitleri ve çeribaşılarmdan maada
kimesne kanşmıynb dürlü dirlik iddiasile tahsili lâzım gelân be
delleri malin edâda teallül ve niza itdirilmamek içün emri şerifim
virilmek (reeasma) [1] babında baş defterdarım olan Mehmed **
dame ulüvvühu ilâmı mucibince yazılmışdır Fi evasıtı 1 1112
175
Evlâdı Fatihan' ın m uaf vc müsellem oldukları mevada Hay et
edilmesine dair.
Silistire •-*-*- ve Niğbolı sancaklarında vaki olan kadılara
hüküm ki
[1] Üzeri çizilmiş.
Vilâyeti Rum İli’nde i-.' c» sakin olan Evlâdı Fatihan avarız vc

nezil ve celebkeşan ve tekâlifi örfiyye ve şakkadan bilcümle
muaf ve müsellem olmak üzre yedlerine evamiri şerifim virilmişi-
ken tahtı kazanızda mütemekkin oldukları kasabat ve kura aha
lisi vaki olan tekâlifi siz de bizimle maan edâ eylen deyu teaddi
ve rencide itmelerde siz ki kadılar sız mukaddemâ sadır olan
evamiri şerifim mucibince tahtı kazanızda mütemekkin olan Ev
lâdı Fatihan’ı sakin oldukları kasabat ve kura ahalisine olvechile
dahlü rencide itdirilmamek üzre emri şerifim virilmek içün baş
defterdarım olan Mehmed dame ulüvvühu ilâm itmekle mucibince
amel olunmak içün yazılmışdır Fi evasıtı 1 1112
176
Evlâdı Fatihan'm işlerine ahalinin karışmamasına dair.

Evlâdı Fatihan zabiti olub Belgrad muhafızı vezirim Haşan
Paşa o-»- ya hükümki
Rum İli’nde r-*-> vaki olan Evlâdı Fatihan seferler vaki olduk-
da hidmetde bulunub seferler olmaduğı vakitde bedelleri mali
tahsil olunmak üzre bir kaç seneden beru ahvallerine nizam
virilmişiken bazıları defterden ihraç olunmak üzre nizamlarına
muhil niza’ etmelerde Maliye tarafından hususu mezbura müteallik
evamir yazılmıyub olmakulelerin kâğıdlarına cevab virdmeyüb
nizamlarına halel tetarruk etmamek üzre mukaddemâ feımanı
hümayunum sadır olmağla tayifei mezburdan hini tahrirde defteıe
idhal olunmıyub içlerinde fevt ve firar idenlerin yerlerine tahrir
ve idhal olunmak şartile mevkuf alıkonılan sabi evlâd ve karındaş
ve akrabalarına vilâyet ahalisi tarafından siz tahriı defterine dahil
değilsiz deyu tekâlif taleb ile [1] etmelerde tayifei merkumenin be
delleri mali tahsili müteassir olmağın olmakule mevkuf alıkonılanlar
fevt ve firar idenlerin yerlerine müceddeden idhal olunub ve fima-
baad tayifei merkumeye müteallik umur ve hususlara ahalii vilâyet
karışmıyub ve kadıların bu maddeye müteallik virdikleri arz ve
hüccetler derkenar olunmıyub tanzimi ahvalleri senki veziri mü
şarünileyhsin tarafına havale olunub ahalii vilâyetin hilâfı şer i
şerif teaddileri men’ü def’ olunmak üzre istid’ayi inayet itdüğün
ecilden vechi meşruh üzre mahalline kayıd ve Divanı hümayunum
tarafından emri şerifim virilmek babında baş defterdarım Mehmed1
[1] Rencide kelimesi eksik.
** danıe ulüvvühu ilânı etmekle vechi meşruh üzre amel olunmak

içtin yazılmışdır Fi evasıtı z 1112
177
Rişvan hassın a dahil olan Türkmenlerin yerlerine gönderil
mesine dair.
Raka «j valisi vezir Hüseyin Paşa >4 îe— ya hüküm ki
Bundan akdem Raka ° j havalisinde iskânları fermanım olan
Türkman tayifesinden bazıları ikametleri fermanım olan mahalden
firar ve valdem sultan damet ismetühanm mutasarrıfa oldukları
Rişvan oV j hassı cemaatlerinin aralarına varub tevattun ve iskânı
kabul eylemedikleri ilâm olunmağla hususu mezbur içün dergâhı
muallâm kapucı başılarmdan (ve Ebezade Mustafa i 1»-' •>'>.') [1] Ali
dame raecdihu mübaşir tayin olunmağın senki veziri müşarünileyh
sin iskân ahvaline vakıf mumaileyhin yanına kavuşub müşarüni
leyhin mutasarrıfa oldukları Rişvan && hassı içinde bulunanları
kaldırub ikametleri fermanım olan mahalde iyvâ ve iskânlarıyçün
sana teslim olunmak babında deyu yazılmışdır Fi evahiri m 1113
178
Danişmendli aşiretinin iskânına dair.
Ber vechi arpalık Hamid *.•*• sancağına mutasarrıf olan Ahmed
ve Kara hisarı Sahıb sancağına mutasarrıf Mehmed
** dame ikbalihümaya ve Kütahya v lY' monlasına ve Denizli
ve Geyikler J&T ve Kemer Hamid ve Urla «Mve Taz Kın
ve Çarşamba Lazkıya ve Ulu Borlı ve Bordur
ve Suma W- ve Çölâbâd ve Uşak ve Yıkıllan t>vu* ve
Sandıklu y**‘u ve Hotaz kadılanna ve Kütahya müteselli-
mine hüküm ki
Konar göçer Danişmendlü Türkmanı cemaatinden Selman-
lu Kebir ve Sagir ■*** ve Kaşıkçı ve Göle gir ve
Civanşir ve Sermayelü hy** ve Karalu yj> ve Harmandelu
cemaatlerinin bundan akdem Kiçi Borlu ht. ve Geyikler
ve Sandıklu ve Çölâbâd ve sayir kazalarda hâli ve
harabe ve bilâ sahib kırk iki aded kuraya iskânları ferman olun-
muşiken tayiîei mezburenin bir mıkdar cemaatleri ikamet etmeyüb
memnu’ oldukları kazalarda gezüb teaddi üzre oldukları bundan
fi) Üzeri çizilmiş.
akdem deri devletmedarıma ilâm olunmağla bu vakte degı'n iskânı

kabul etmeyüb teaddi ve tacavüzleri vaki midir ve olduğı
suretde bais nedir malûmu hümayunum olmak içün bu hususa mü
başir tayin olunan dergâhı muallâm kapucı başılanndan İsâ da-
me mecdihu mübaşeretile keyfiyyeti ahvalleri civarlarında olan ka
dılardan ve sair vukufu olanlardan süal ve teaddi ve tecavüzleri vaki
ise men’ ve keyfiyyeti ahvalleri sıhhati üzre deri devletmadarıma
ilâm olunmak üzre Anadolı valisi Abdi Paşa edamalla-
hü tealâ iclâlihuya ve civarlarında vaki kadılara şerefyaftei sudur
olan emri şerifim mucibince keyfiyyeti ahvalleri tefalılıus olunduk-
da mezburlar iskânı kabul etmeyüp mevaşi ve devablarile dile
dikleri yaylaklarda gezmelerde ahalii memleket mazarratlarından
âsude olmıyub bu misillû teaddi ve tecavüzlerin veziri müşarün
ileyh ilâm ve sizki kadılarsız ve Uşak ^ Yıkıllon övuj. Ve San-
dıklu jba.u ve Hotaz >*-> naibleri arz ve nefsi kasabası Şühud »ir* ve
tevabii kazalarında ve Taz kırı ve Yıkıdan 0*^. ve Denizli
ve Uluberlı ve Nefsi geyikler & T ^ ve Urla «m ve San-
duklu ve Tazkırı ve Suma ve Hotaz >> kazalarında
sakin ulemâ ve sulehâ ve eimme ve hutebâ ve sayir ahalisi mah
zar idüb lâkin zikrolunan cemaatlerden Selmanlu kebir ve
Selmanlu Sağır ^ jUu- ve Kaşıkçı ^ 1» ve Gölegir / < ı / n a m ce
maatler iskânı kabul ve hâliyâ bir mıkdarı Sandıklu ve bir
mıkdarı Geyikler je f kazasında Pınar başı nam mahalde on
sekiz pare bilâ sahib harabe kariyyelerde sakin olub ve ma’mur
ve âbâdan idüb (lâkin zikrolunan) [1] hâlâ mahalli iskânda sabit
ve kaim olduklarını Sandıklu > j.u ve Taz kırı maa Yıkıdan
oyu. kadıları ve mahalli iskânlarında sakin kendü hallerinde olduk
larını Danişmendlü kadısı arz eyledüğünden maada cemaatıi
mezkûreden Osman bin Ömer jt 0^ ve Bayram bin Ali d6 cr.
ve San bin Ebu Bekir r \ ^ tfJu ve diğer Ali bin Ahmed .u-ı j*
ve Musa bin Mustafa ju-, & nam kimesneler dahi tarafı devleti
aliyyeme gelüb Biz cemaatimiz ile iskânı kabul ve itaati ferman
idüb mahalli iskânda zer’ü harsle kendü halimizde olub ancak bir
iki seneden beru biemrdlâh cayi ikametimiz olan mahallere çe
kirge müstevli olmağla kılleti alefden muztar olduğumuzdan naşi
hayvanatımızı Tornalar yaylakmda rai etmişdik Bundan gayri
günahımız ne bir dürlü teaddi ve tecavüzümüz yokdur Badelyevm
hayvanlarımızı dahi yaylaka göndermeyüb iskânımız hududundan
[lj Üzeri çizilmiş
tecavüz etmiyelim deyu itizar ve isti’fa etmelerde fimabaad iskân

ları hududundan hariç yerlerde evlerde gezmeyüb ve eğer hayvan
ların yaylakı mezbureye ve eğer hududlarından hariç sair yerlere
göndermeyüb ve bir türlü teaddi ve tecavvüzleri zuhur etmeyüb
kendü hallerinde olmak üzre içlerinden bi günah olanları ve nis-
van ve sıbyanları payimal olmamak içün cürümleri af ve mahal
linde teftiş ve teîahlıus olunub sıhhati ve hakıykati üzre malûm
olmak içün... zide mecdihu mübaşir tayin olunmuşdur İmdi emri
şerifim vusulünde bu hususa cümleniz ihtimamı tam ile tekay-
yüd ve cemaati mezburûnun keyyfiyeti ahvalleri vukufu olan biga-
raz müslimûndan istiksâ ve ittılaı tam tahsil olundukdan sonra bir
dahi hududlarından hariç yerlerde evlerde gezmeyüb ve hayvan
ların göndermeyüb kendü hallerde mahalli iskânlarında zer’ü har-
se meşgul olub ve eğer içlerinde fermanı hümayunuma muhalif
haraket ile şekavete cesaret ider olur ise olmakule şakıylerin
ittifak ile ahiz ve hakkından gelinmek üzre hükkâma teslim idüb
müsamaha iderler ise cümlesi mücrim ve müstehakkı ikab olmak
üzre hüccet ve mahakimde sicillâta sebt olundukdan sonra suret
bulan keyfiyyeti deri devletmedarıma arz ve ilâm eyleyesiz ve
senki mübaşiri mumaileyhsin vechi meşruh üzre cemaati mezbure
iskânı kabul etmeyüb ibadullaha teaddi ve tecavüzlerin müştemil
arzı mahzarlar gelüb ve kuzatdan bazıları dahi itaat ve inkı-
yadların arz idüb ve hâlâ bir kaçı dahi gelüb istifa etmelerde
bu hususun mahallinde ittılaı lâzım gelmeğin imdi mahalli me’mu-
ra vardığında basireti tam ve istikameti tam ile civarlarında olan
kazalarda sakin bigaraz ve ehli hak müslimînden teîahhus ve
hakkıyle garaz âmiz olan cevabı birbirinden teşhis ve temyiz ide-
rek bu maslahatın gavru künhüne ve esbabı ihtilâfına ıttıla* hasıl
idüb ve içlerinde kendü hallerinde ve bigünah olanları ve nis-
van ve sıbyan ve aceze ve natüvanları payimali istisal ve giriftarı
kahru nigal olmamak içün minvali meşruh üzre badelyevm iskân
ları hududundan hariç mahallerde evlerde ve hayvanlarile gez
meyüb ve bir dahi Tornalar yaylasmda ve iskânlarından
hariç yerlere hayvan göndermeyüb hasılı ibadullaha bir dürlü
tecavüzleri zuhur etmeyüb ve içlerinde bu kuyud ve şuruta
muhalefet ider şakıyleri olur ise ittifakla ahiz ve hükkâma
teslim ve eğer müsamaha iderler ise cümlesi müttehem olmak
üzre birbirlerine kefil olurlar ise bu vech üzre hüccet ve civarın
da olan kazaların mahakiminde sicillâta sebt ve bu vech ile sayir
kazalar ahalilerde mabeyinlerinde tevfik ve sureti nizam virmeğe
ihtimam eyleyesin Hasılı bir dahi mezburların kimesneye teaddi

ve tecavüzleri ve şakıyleri zuhur etmeyüb hem ahalii bilâdü zıya
mazarratlarından emin olub ve hem cemaati mezbure dahi mahalli
iskânlarında kendü kallerile zer’ü hars ve kârü kisb ile cayi is
kân ve makarru evtanların ma’mur ve âbâdan idüb etraflarında
olan reaya ve beraya da ve zikrolunan cemaatler de bu veclıi ve
cih üzre asude hal ve farigul bal olub devamı devleti ebed pey-
vendime hayır duaya iştigal eylemek üzre emirlerine istihkâm ve
ahvallerine intizam virmeğe dikkati tam eylemek bubında deyu
yazılmışdır Muhasebe Fi evasıtı r 1113
179
Manialı, Cirid ve Pehlivanlı taifelerinin Sivas tarafların
daki yaylaklara tecavüz ettiklerine ve yaymacı tiki arının m enine
dair.
Sivas beylerbeğisi Süleyman Paşa’ya *4 ve Karahisar
Behramşah ' ^ J u ^ v e Çepeni Çunkar &***& ve Urta pare ofcr/j»
hüküm ki
Karahisar Behramşah ve Çepeni Çunkar ve
Orta pare »A^jy kazalarında sakin ulemâ ve sulehâ ve eyimme ve
hutebâ ve sair eşraf dergâhı muallâma mahzar gönderüb zikrolu
nan kazalarda sakin reaya tayiîesinin ziraat eyledikleri yerlerde
Türkman tayifesinden Mamalı ve Cirid ve Pehlivanlı J 'A
ve Güvan d / ve sayir Türkman tayifesine mahsus defteri cedidi
hakaînde mukayyed kadimi yaylak yogiken zikrolunan Türkman
tayifesine kabilerile yaylak zamanında kazalarına varub mer’ala-
rına konub kök tereke ve sair mahsulleri arasında davarların rai
ve badehu harman vaktinde koyun ve sayir davarlarile gelüb çu
val getürüb muradları mıkdarı mahsullerin gasb ve üç dört ay
mıkdarı meksü teaddi ve kışlağa avdet eylediklerinde dahi mer’a-
dan hayvanların maan sürüb götürüb ve evlerin basub içinde olan
esvab ve ehlü ayallerinin üzerinde olan libasların nehbü garet
eylediklerinden maada zikrolunan Türkman tayifesinden Cüneyd
kethüda oğlu Osman ve İdris ve Haşan â»- ve
Kirkoglu İsmail ve Kuyuncı Şahin ve Cebeci Dud-
yar A*j* ve Hızır nam şakıyler sayir hevalarına tâbi eşkıya ile
kazai mezburûn kurasında yedlerinde olanmümza defter mucibince
doksan beş kil arpa ve yüz kil hantalarm cebren gasb idüb her
sene bunun emsali teaddilerinden naşi ekser kura ahalisinin pera-
kende ve perişan olmalarına bais oldukların ilâm eyledikleri ecil-

den senki mirimiranı mumaileyhsin bu fesadı iden mezkûrlar bu
lundukları mahalde meclisi şer’i şerife ihzar ve hasımlarile müra-
faai şer ve hilâfı şer’i şerif ve bigayri hakkın nehbü garet eyle
dikleri her ne ise badessübut marifeti şer’ile eshabına reddü tes
lim itdirüb ve mezburların kazai mezburda defterde mukayyed
bilfiil tasarruflarında kadimi kışlakları yogiken kazalarına uğrama-
yub ve bigayri hakkın mahsul ve sayir eşyaların garet etmemek
üzre muhkem tenbih ve te’kid olunub mütenebbih olmıyub giru
vechi meşruh üzre zulüm ve teaddi üzre olanları isim ve resim-
lerile ve sıhhati ve hakıykati üzre deri devletmedarıma arzu
ilâm eylemen babında deyu yazılmışdır Fi evasıtı 1113
180
Danişmendli cemaatinden Civanşir ile Sermayeli cemaatinin
iskânlarına dair.
Dergâhı muallâm kapucı başılarından olub Danişmenlü
Türkmam cemaatlarinin iskânlarına me’mur olan Ceşmi siyah
Mustafa jh-* dame mecidhuya ve Hotaz ve Taşkın
ve Çölâbâd kadılarına hüküm ki.
Konar ve göçer Danişmendlü 4*^»» Türkmanı cemaatlerinden
Civanşir j&'s? cemaatinden Ocaklu ^ mahallesi Türkmanı Çölâbâd
^ kazasında iskân olunan Orta Kolancık harabesinden
kalkub kendü cemaatleri sakin olduğı yere varub mahalli mezbur
tehi kalub ve yine tayifeyi mezbureden Sermayelü cemaatinin
hâlâ sakin oldukları arazi zıyk olmağla zikrolunan Kolancık ha
rabesi mezburlara ikamete münasib olmagla tayin ve tahsis olunub ve
hâlâ ikamet eyledikleri mevazı’ havadar olmıyub ziyade sakil olma-
gin eyyamı sayifde şiddeti sermadan sıbyan ve mevaşilerine emrazı
gûnagûn arıza ve ekseri ifakat bulmıyub fevtü helâk olduğı sükkânı
vilâyet ve bazı cemaat halkı ihbar itmelerde kadimden tasarrufların
da olan yaylaklarına müruru uburda kimesneye kat’â zararu güzend
irişdirmeyüb şöyleki bir ferde zarar isabet etmek ihtimali olur ise
cümlesi mallarından zamin olmak şartile Begic derbendinde ve
Bademli viranesinde ve Geyikler j&r kazasından iyabü zihaba
izni hümayunum erzanı kılınmak babında istid’ayi inayaet itmele
rde vechi meşruh üzre zikrolunan Kolancık harabesi marifeti
şer ile keşfü tahrir ve sicillü hüccet ve cemaati merkume ikamet
eylemek üzre hâlâ sakin oldukları mevazı’ zammu ilhak ve tayinü
tahsis olundukdan sonra baş muhasebe defterine kayıd olunmak

üzre hücceti deri devletmedarıma irsal ve şurutu mezkûre üzre
eyyamı sayifde kadimi mutasarrıf, oldukları yaylaklarına mürur ve
uburlanna mümanaat olunmamak babında deyu yazılmışdır Fi
evasıtı 1 1112
181
Sandıklı ve Uşak taraflarına giden Yeni İl Türkmenlerinin

kendi yerlerine gönderilmesine dair.
Aydın ,>*• ve Saruhan muhassılı olub eşkıya define ıııe’-
mur Nasuh Paşa ui ya hüküm ki
Konar göçer Yeni İl Türknıanından Ca’ber ^ ve Ba'Ie-
bekH jçu. ve Çakallı j\i» ve bazı tavayiîi Türkman cemaatleri bir
kaç seneden beru kadimi oldukları mahalden kalkub gelüb San-
dıklu jisjJu ve Uşak ve Eşme -un ve Mender horye ve
Alaşeir ve Şühud kazalarında ve ol havalide vaki kasabat
ve kurada gezüb sükkânı vilâyet ve sair kendü halinde ikamet
üzre f1] Türkman cemaatlerine isali mazarrat ve fesadü şekavet
âdeti müstemirreleri olduğı ilâm olunmagla senki miri miranı mu
maileyhsin Danişmendlü Türkmanı cemaati iskânına me’mur
olan dergâhı muallâm kapucı başılarmdan Çeşmi siyah Mustafa
â?*— ^ dame mecdihu mübaşeretile zirolunan Ca’ber ^ ve
Ba’lebekli jçuı ve Çakallı j k ? ve anlara tâbi olan cemaatlerin
alâ eyyi halin zikrolunan kazalardan ihraç ve ib’ad ve kadimi
oldukları yerlere irsal eyleyesin deyu yazılmışdır Fi evasıtı I 1113
182
Danişmendli cemaatlerinin iskânlarına dair.

Ber vechi arbalık Hamid ju*- sancağına mutasarrıf olan ... ve
Karahisan Sahib sancağına mutasarrıf olan ... dame ik-
lihümaya ve Kütahya u / monlasına ve Denizlü y/s ve Geyikler jcş
ve Kemer Hamid jl*- j ve Urla 4,1 ve Tazkırı t f J ve Şeyhlü
ve Çarşanba ve Lâzıkıye <jj.y ve Uluborlu ;jyj 3\ ve Bordur
j w . ve Suma u,- ve Çölâbâd >iı ve Uşak jiu ve Yıklan ^ ve1
[1] Olan.
Sandıklu ve Honaz A> kadılarına ve Kütahya müteselli-

mine hüküm ki
Konar göçer Danişmendlü Türkmanı Selmanlu kebir
ve Sagir ^ ve Kaşıkçı ve Gölegir / - ı / v e Civanşir ve
Sermayelü ve Karalu j .j ve Harmandelü cemaatlerinin
bundan akdem Keçi Borlu ve Geyikler ve Sandıklu
ve Çölâbâd ve sair kazalarda hâli ve harabe ve bilâ sahib kırk
iki aded kuraya iskânları ferman olunmıışiken taifei mezburenin
bir nııkdar cemaatleri ikamet itmeyüb memnu’ oldukları kazalarda
gezüb teaddi üzre oldukları mukaddemâ deri devletmedarıma ilâm
olundukda bu vakte dek iskânı kabul itmeyüb teaddi ve tecavüz
leri vaki midir ve oldığı suretde bais nedir malûmu hümayunum
olmak içün dergâhı muallâm kapucı başılarından Çeşmi siyah Mus
tafa dame mecdihu mübaşiretile emri şerifim gönderilüb
ve fimabaad mezburlar hududlarından hariç yerlerde evlerile gez-
meyüb ve hayvanatların göndermeyüb kendü hallerinde mahalli
iskânlarında zer’ü harse meşgul olub eğer içlerinde fermanı hü
mayunuma muhalif haraket ile şekavete cesaret ider olur ise ol-
makule şakıyler ittifak ile ahiz ve hakkından gelinmek üzre hük-
kâma teslimde müsamaha ideler ise cümlesi mücrim ve müstahıkkı
itab olmak üzre hüccet ve mahakeraede sicillâta sebt ve suret
bulan keyfiyyet arzu ilâm olunmak üzre tenbihi hümayunum ol
muş idi Zikrolunan cemaatlerden Selmanlui Kebir cemaati
Buğralar )\^y ve Akçe Boy ve Yeregir jŞ*,mve Gökçelü j!<f/
ve Alaca Atlu ve ve nam kariyyelerde Harmandelü
cemaati Geyikler j&r kazasında Ala Çayır nam kariyyede
sakin ve zer’ü hars ile meşgul olub ve cemaati Civanşir den
Çölâbâd »njjç kazasında Cihanşahlu jUtuı«». mahallesi cemaati aha
lisi Hori ve Beşir ^ nam kariyyelerde ve yine cemaati mez-
bureden Çörekli jcjyT mahallesi ahalisi Hallaclu kariyyesinde
ve yine cemaati mezburden Hacılu mahallesi ahalisi Vasmad
ve Haydarlujv-v kariyyesinde ve yine cemaati mezbureden Ocak-
lu ji-uj mahallesi ahalisi Şeyh kadın kariyyesinde sakin olub ve
Kaşıkçı cemaati Sandıklu ji-jc- kazasında ve Giy ve ve Merkebci
nam kariyyede sakin olub ancak kariyyetanı mezburetan zıyk
mer’ası ve ziraate kifayet ider tarlası olmamağla cemaati mezbu
reden Karalar mahallesi ahalisi Çölâbâd kazasında Ereğli ^
kariyyesinde iskânı kabul ve yine cemaati mezbureden Haşimlu
mahallesi ahalisi Göçerli kariyyesinde iskânı kabul ve
yine cemaati mezbureden Musa Çavuş J'jV mahallesi ahalisi
Amaklu kariyyesinde iskânı kabul ve yine cemaati mezbure-

den Derviş Oğlu â*->4 mahallesi ahalisi İmanlu >u-4 kariyye
sinde iskânı kabul ve yine cemaati mezbureden Velili mahal
lesi ahalisi Doğanlu ve Sarsob kariyyelerinde iskânı
kabul ve Selmanlu Sagir js- Keçi Borlu h*. J.y kazasında Pı
nar başı ’nda Kuyuluy ve Hacer öyüği JV.j' **■ ve Bah-
şayiş ve Geyikler J&f de Çapalu ^ kariyyesinde sakin olub
ve Gölegir cemaati Sandıklu kazasında Çadı ^ ve
Yenice ve Kazgan pınarı nam kariyyelerde sakin ve
bir mıkdarı Tuzla kazasında Okcılar A4-J' nam kariyyede sakin
olub ve Selmanlui Kebir’e ■*/«A1-*-tâbi Köse (Köse) lüsi ır-h-f ve
Pekmezlüsi Kara Halil Oğulları •/ Sandıklu A-*'- ka
zasında Kötü Ağıl oV' nam kariyyede sakin olmalarile keyfiy-
yeti halleri tefahlıus olundukda sakin oldukları kuranın mer’ası
olub ve mevaşilerine kifayet itmedüğünden bihasbel iktiza yaylağa
çıkdıkların itiraf ve badelyevm sakin oldukları kuranın hududun
dan hariç yerlere hayvanat göndermeyüb ve Tornalar yayla
ğına gitmeyüb kendü hallerinde zer’ü hars ile meşgul ve ibadul
laha bir dürlü teaddi ve tecavüzleri zuhur itmamek üzre iskânı
kabul ve üzerlerine edâsı lâzım gelân havlü havlân emvalini
cem’ine me’mur olana edâ idüb ve itdirmek üzre ve içlerinden
biri şekavet üzre olub tarafı şer’den davet olundukda inkıyad ve
itaat itmiyenleri vülât ve hükkâma itaat itdirmek üzre ve bu ma
kule mücrimlerden firar ider olur ise ele girdükde hükkâma tes
lim ve eğer teallül ider ise bilittifak malini gasbu garet ve demi
heder olub kati etmek üzre ve eğer müsamaha ider isek cümle
miz mücrim ve müstehıkkı itab olmak üzre her birimiz cemaati
mizin birbirlerine kefil ve her on nefere birimiz kefil olduk deyu
Gölegir j/*/" den Sân Ali bin Ebubekir f.r) ^ ve Satılmış
bin Elhaç Mustafa >> ve Haşan bin Mustafa «>. j-*
ve İbrahim bin Ömer A *> ve Veli bin Mustafa i 1*-** *>.J* ve
Ömer kethüda bin Sevindik <>. veKadı oğlu Ali ıi*->4
ve Abdurrahman bin Avşar w *>. ve Selmanlui Kebir ^ j u u -
den Elhac Yusuf bin celeb Ali i* ^ â. -w. ^ ve Mevlud bin Bay
ram r'jü ve Bayram bin Mehmed Ali i* ** «> ve Elhac İsmail
bin Ahmed * J . ^ 4 g^4ve Kel Ömer bin Elhac Mehmed ** t 11-4 •>. A Jf
ve Molla Ya’kub bin Mehmed ** »> ** ve Yusuf bin İbrahim
â -«-y ve Ca’fer bin Hızır â M ve Beşir bin Musa j j-m
ve Fazlullah bin Abdül aziz >> ve Nur Ali J* » ve Bı
çaklı Mehmed bin Togdamış c* ** ve Mehmed bin pir Ah-
med jr * ve Civanşirden Osman bin Ali & d ûC* ve Ha

lil bin Ali d* »>. ve Musa bin Abdülgani j*'** c/. *-.»• ve Mustafa
bin Bali d1 *>. * ve Cuma bin Halil «>. Ebubekir ve bin İvaz
J’y *> /t*' ve Murtaza bin Abdurrahman cx. ve Nur Osman
bin Hüseyin •>. & ■>* ve Flhac Abdurrahman bin Haşan
,>-*> tr. t 0-' ve Ömer bin Mehmed ** < j. s ve Satılmış bin Mah-
mud «>. ve Maksud bin Molla Ahmed •«-' ^ *>.ui*'u ve Himmet
bin Mehmed ** <>. *<* ve Mustafa bin Abdurrahman <y. ve
Ali bin Durmuş »>. J* ve Ahmed bin Mehmed ■**-» ve Ömer
bin Velide.;* ve Ebubekir bin İbrahim c/.£y\ ve Haşan Kethüda
o— ve Zopı Yusuf ve Abdurahman ve Kaşıkçı
dan Mehmed Kethüda ve Çoban Osman ^ b\y? ve Saraç
oğlu ç}j~* ve Biber Yasuf ^ y . k . ve Muslı d-~ ve Derviş crt-»-» ve-
Zeki S"» ve Ali kethüda d* ve Han oğlu Musa *-y d-G» û«- ve Ebu
Ali d**' ve Velili’den dJj Abdüsselim bin Kuyulı Jjr: *>. ve Abbas^
ve Er Noman 0* Kethüda nam kimesneler alelinfirad birbir
lerine tekeffül ve zikrolunan şurut ve kuyud üzre iskânı kabul'
idüb şöyleki şurutu mezkûrenin hilafı zuhur ider ise cümlesi pay-
imali istisal ve giriftarı kahrü niğal olmak üzre canibi şer’iden
virilân hücceti şer’iyye deri devletmedarıma gelüb baş muhase
beye kayıd ve tastir kılınmagin şurutu mezkûre üzre mevazıı
mezkûrede iskân olunmaları babında yazılmışdır Fi evasıtı 11113 [1]
183
Tekeli cemaatine tecavüz eden Muslihüddin'in tecziyesine dair i

Ermenak kadısına hüküm ki
Ma’muriyye kazasına tâbi Ak Saz d* sakinlerinden Te*
keli cemaati gelüb bunlar Gürmel köprüsi ır-st.f nam mev
ziden Altun Taş ^ öy)l nam yaylaklarına giderler iken Ermenak
kazasına tâbi Gürmel d*-»/ nam kariyyeden olub defeatle hak
kında evamiri şerifem sadır olan Muslihüddin û-jJ'jşi— nam kimesne
on beş yirmi mıkdarı eşkıya ile tüfenk ve sair âleti harb ile ehlü
ayalleri üzerine gelüb Ben sizi mevzii mezkûrdan mürur etdirmem
deyu eziyyet eyledüğünden maada yirmi guruş ve on re’s sığır
ve yirmi kadar keçi ve sair eşyaların nehbü garet idüb ziyade
teaddi eyledüğün bildirüb olbabda hükmü hümayunum reca eyle-
[1) Bu hüküm, evahiri za 1117 tarihinde iki defa te'kid edilmiştir.
dikleri ecilden senki mevlânayı mumaileyhsin ahvallerin şer’ile görüb

vaki ise merkumûn kal’a bend ve deri devletmedarıma ilâm eyle-
yesin deyu yazılmışdır Fi evaili z 1119
184
Evludı Fatihan'm bedeliyyelerine dair.

Evlâdı Fatihan zabiti vezir Haşan Paşa ^ cr-•* ya hüküm ki
Vilâyeti Rum tli’de A* <•->-> vaki olan Evlâdı Fatihan taifesi üzer
lerine na6bu tayin olunan çeribaşıların medarı masarif ve vechi
maaşları içün çeri başısı oldukları kazalarda vaki olan Evlâdı
Fatihan’ın beher piyade neferinden 6efer vaki oldukça birer sü
lüs ve seferler olmıyub bedelleri tahsili fermanım olan senelerde
tahsil malde bezli mechud eylemek üzre birer sübu cem’ü tahsil
olunmak üzre yedlerine başka başka beratı şerifim virülüb lâkin
tavayifi mezbur yüz yüz elli mıkdarı kazada sakin olmalarile
beher sene bedeliyyleri tahsiline taraflarından tayin eyledikleri
mübaşirleri bir seneden bir seneye değin mal tahsilinde meks idüb
bir yerden medarı maişetleri olmamağla her piyade neferinden
tahsildar olanlar rızalarile birer mıkdar maişet içün virüb virdik-
lerine iktifa olunur iken hâlâ taifei mezburden bazıları şirrete
salik ve beher eşkinci neferlerden fermanım olduğı üzre otuzar
guruş bedeli muafiyyetleri tahsil olundukdan sonra bizden ziyade
akçe tahsil olundu deyu iştikâ ve fermandan ziyade nesne alınma
mak üzre emri şerif ısdar ve tahsildarlara maişet içün verdikleri
akçeler giru istirdad olunub gadir olunduğundan gayri bundan akdem
Niğbolı ve Silistire sancaklarında olan Evlâdı Fatihan bede-
liyyesi tahsiline me’mur olanlara senede tahsillerinden maişet tayin
olunub ve beher hal maişet tayinine muhtaç olmağla zikrolunduğı
üzre gerek Selânik ve gerek Niğbolı ve Silistire tara
flarında sakin olanlardan bedel tahsili fermanım olan senelerde tah
sildar olanlara dahi beher piyade neferinden birer mıkdar maişet
tayin ve mahalline kayıd olvechile tahsile izni hümayunum reca-
sma senki veziri müşarünileyhsin gönderdiğin arz mucibince
iftiharül ümerai vel ekâbir bilfiil baş defterdarım olan Elhac Meh-
med £^-1 dame ulüvvühu ilâmile Diavnı hümayun’um tarafından
emri şerif virilmek içün mahallinden memhur kaime virilmeğin
vechi meşruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişanım sadır
olmuşdur Buyurdumki Fi evaili ra 1115
185
Ziilkadriyye Türkmenlerinin şekavetle meşgul olduklarına,
rüsum vermediklerine, ve kendilerinin te’dib edilmelerine dair.
Meraş da sakin Kozan Oğlu J*-»' na hüküm ki
Bundan akdem İfrazı Zülkadriyye Türkmanı taifesi Kınık
maa Berendi ? 3J kazalarında ikamet ve ziraat ve hirasetlerile
hasıl eyledikleri mahsullerinin a’şarı şeriyye ve hukuku rüsumla
rın edâ ve ol havaliyi kuttaı tarıyk eşkıyasından hıfzu hiraset eyle
mek üzre iskân olunmuşlar iken on seneden beıu envai şekavete
mübaşeret ve şer’i şerife ve vülât ve hükkâma ademi itaat ile
üzerlerine edâsı lâzım gelân rüsum ve hukukların edâda muhale
fet eylediklerinden gayri olhavalide olan kasabat ve kura ahali
sine isali mazarrat ve ebnai sebilin yollarına inüb kat’ı tarıyk ve
katli nüfus ve nehbü garet misillû fesadü şekavete cesaret idüb
bahusus taifei merkume hukuk ve rüsumların edâ ve mim baad
şekavet itmemek üzre her bir cemaat ellişer kise akçeye nezir
hücceti virmişler iken şakavetden feragat itmeyüb Lekvanik
ekradı ile ittifak ve Kurd kulağı nam mahalde hâkimleri
olan İsmail Paşa ^ nm üzerine hücum ve emval ve eşyaların
nehbü garet ve bu misillû nice fesada cesaret eyledikleri ilâm
olunmağla tavayifi merkume eşkıyasının idamı vücudlarile ol ha
valide olan ibadullah ve ebnayi sebilin te’mini devleti aliyyeme
lâzimül ihtimamdan olan umurdan olmağla riâ* jy-»
Karaman ti»} valisi vezirim Haşan Paşa o-* edamallahü tealâ
iclâlihu bazı tavayifi asker ile tayifei mezbıırenin üzerlerine varub
cemiyetlerin tefrik ve eşkıyaları ele getürülüb şer’ ile cezaların
tertib ve zimmetlerinde kalan mali miri ve nezir akçelerin tahsil
ve badelyevm mahalli iskânlarında kendü hailenle zer’ü hars ile
meşgul ve sene besene mali mirîlerin tahsiline me’mur olanlara
edâ eylemek şartile her cemaatden yarar kefiller alınub ahvallerine
nizam virmek üzre emri şerifimle me’mur olmağla senki mumaileyh
sin sendahi veziri müşarünileyhin yanına varub re ’yi savabdidi ile
iktiza iden hidematı aliyyemde bezli vüs’ü kudret eylemek üzre
me’mur olmuş sundur İmdi emri şerifim vusulünde veziri müşa
rünileyh tarafından sana haber vardığı gibi me’mur olduğun
üzre aşayir ve kabayilinden at ve dona ve hamli silâha kadir
olanlar ile kalkub veziri müşarünileyhin yanına varub bu makule
fesada cesaret iden mezkûrların cemiyyetlerin tefrik ve eşkıyaların
ele getürmekde ve sair fermanım olan hidematı aliyyemde bezli-
vüs’ü kudret idüb ve biavnihi tealâ bu husus hüsnü hitam bulub

müşarüileyhden avdü insırafa me’zun olmadıkça vilâyetine avdet
itmeyüb fermanım olduğı üzre edayı hidmete dikkati tam eylemen
babında yazılmışdır Fi evasıtı ş 1118 [1]
Bir sureli Bir sureti
Çoban oğluna yazılmışdır Abdülkerim oğluna yazılmışdır
Bir sureti
Bayezid oğluna yazılmışdır
186
İskân edildikleri yerlere gideceklerine dair aşiretlerden alı

nan rehinlerin ıtlak edildiklerine dair.
Raka valisine hüküm ki
Senki veziri müşarünileyhsin Raka «j havalisine iskânları fer
man olunan tavayifden etrafü eknafa perişan olan cemaatlerin
mevazıı iskânlarına irca’ ve tesyirleriyçün mukaddemâ tarafından
âdemler irsal olundukda rehin olmak üzre Çepeni ^ tayifesinden
iki nefer ve Tacirlü tayifesinden dahi iki nefer Amasy v u
Kal’asine ve Cirid *+■ tayifesinden altı nefer ve yine Çepeni
tayifesinden dahi altı nefer Çorum <•!}# Kal’asine ve yine Cirid -ha
tayifesinden iki nefer Kangırı kal'esine ve Kûçekli tayi-
îesinden üç nefer ve yine Cirid tayifesinden üç nefer Kal’acik
«^4J5 kal’seine ve yine Cirid ^ tayifesinden Veli bölükbaşı
Kayseriye kal’esine vaz’ ve kal’a bend olundukları hüccet
olunmuşiken mezburlar vaz’olundukları kareden bilâ sened ıtlak
olunduğundan aşayir ve kabailleri ahalisinin mevazıı iskânlarına
gitmamelerine bais oldukları tarafından ilâm olunmağla senki
veziri müşarünileyhsin emri şerifim vusulünde vechi meşruh üzre
zikrolunan kal’elere tarafından vaz’olunan mahbuslan sened ile
ıtlak eyleyan kılaı mezkûre dizdarlarından sual ve bilâ sened
ıtlak idenler her kim ise sayire mucibi ibret içün mezkûrların
yerlerine habs ve kal’a bend ve dizdarların dirlikleri ahare tevcih
olunmagıyçün keyfiyyeti deri devletmedarıma arzu ilâm eylemen
babında yazılmışdır Fi evaili 1 11181
[1] Bu esnada, Raka’da iskân olunan Afşar ve Kılıçlı aşiretleri de İfrazı Zül-
kadriyye Türkmenlerile Aınik ovası, Seyhun dağı ve Uruc obası nam mahallerde
birleşmişler. Bunları tefrik idüb Raka dan gelenleri yerlerine göndermek için
Raka valisi Yusuf Paşa’ya şiddetli bir hüküm yazılmışür Fi evaili n 1118.
187
Tacirli cemaati ile Kozan oğlu'nıın ve arkadaşlarının te'dip

edilmelerine dair.
Karaman valisi \ ezir Haşan Paşa ya hüküm ki [1]
Senki veziri müşarünileyhsin tarafından kapu kethüdana
gönderdiğin kayimenin hulâsası mefhumunda İfrazı Zülkadir
tayifesinden mukaddema İsneyin Ovası civarında cibalı
saıbbaya tehassun iden Tacirlü cemaatlerinin biavnihi tealâ
cemiyetlerin tefrik ve cezalan verilmesi lâzım gelân rüesalarınm
cezai şer’iyyeleri tertib ve etrafu eknafa firar idenlerin dahi
üzerlerine kifayet mıkdarı asker tayin olunub ve bundan maada
Meraş da sakin bir kaç seneden beru envai fesad ve şekavet
ile meşhur olmağla ahiz ve ele getürülmesi uhdei kifayetine
tefviz olunan Çoban oğlu Kasım ve Bayezid oğlu Mehmed
ye Kerim oğlu Halil ve Kozan oğlu dimekle
maruf şakıylerden dahi Çoban oğlu ve Bayezid oğlu ■*•>>
ve Kerim oğlu M^fJr ahiz ve ele getürillib ancak Kozan oğlu
yanına gelmeyüb itaati emri şerifim itmedüği ilâm olunb
şakıi mezbur Kozan oğlu nun dahi ahiz ye ele getürülmesi
senden matlub olmağla her ne tarıyk ile mümkin ise bitevfikıhi
tealâ anın dahi tedarikin görüb ve bieyyi halin ahiz ve ele getürüb
evvelden ahiz olunan salifüzzikir üç nefer şakıyler ile Kozan oğlu
nu dahi bundan akdem İfrazı Zülkadriyye hususu
içün mübaşir tayin olunan kıdvetül emacidü vel âyan Mustafa
zide mecdihuya teslim ve yanma Kifayet mıkdarı âdemler koşub
kaydü bend ile deri devletmedarıma irsal ve İfrazı Zülkadriyye
cemaatleri hususu içün bundan akdem sadır olan emri
şerifimde [2] tafsil ve tavzih olunduğu üzre bin yüz on dört ve
on beş senelerinde Adana mutasarrıfları Yusuf Paşa ve
Kürd Bayram oğlu Mehmed Paşa Vâtj/ zemanlarmda ve
yüz on altı senesinde dahi Pulad Paşa oğlu İsmail Paşa
zemanında tavayiîi mezbure üzerlerine edâsı lâzım gelân hukuk
ve rüsumların beyinlerinde tertib idüb virdikleri deftere göre edâ
itmeyüb yedlerinde edâ temessükü olmıyanlardan defter mucibince12
[1] Bundan evvel ayni mes’ele hakkında kendisine bir hüküm daha yazıl
mıştır. Fi evaili za 1118.
(2) Evaili za 1118.
mali mirilerin bittemam tahsil [1] ve tekmil ve baş muhasebede

mahfuz olub mukaddema ol tarafa irsal olunan nezir kücceti sureti
mucibince mezburlardan lâzım gelân nezir akçesinin dahi temamen
tahsili mümkin olmaduğı halde nısfı hiç olmaz ise bari bu sene
sülüsünü bieyyi halin tahsil idüb emvali merkunıeyi dahi mübaşiri
mumaileyh ile Âsitanei saadetime irsal ve tayifei mezburenin
tüfenkleri ve sayir silâhları üzerlerinden selbü ahz ve defterde
Konya vy kal’esine naklü hıfz itdiriib ve badelyevm mezburlar
âleti harb ile gezmeyüb ve bir dürlü şekavetleri zuhur itmeyüb
mahalli iskânlarında mekâsibi raiyyetden olan ziraat ve hiraset
ile meşgul olmak ve sene besene üzerlerine edâsı lâzım gelân
mali mirilerin tahsiline me’mur olanlara vaktile edû eylemek
şartile kefilleri alıdub ve mukaddemâ Çukur ovası’nda »r-o»
ahiz ve kal’a beııd itdüğün eşkıyanın dahi üzerlerine sübut bulan
mevadı hüccet ve sen dahi arz idüb elhasıl vechi mesruh üzre
mezburlardan matlub olan mali miriyi temamen ve nezir akçe
lerinin dahi akalli mertebe bu sene sülüsü tahsil ve bir dahi İfrazı
Zülkadriyye hususunun kat’â ihtilâli ve tedabir ve tedariki
muhtaç bir işi kalmamak üzre cümle ahvallerine nizam virmedükce
mansıbına avdet itmeyüb senden mes’ul oldugı üzre bu hususun
itmamına bezli ciddi cezil ve gereği gibi her ahvale nizam
virüb itmamı hizmetden sonra suret bulan keyfiyyeti alâ vechittaf-
sil deri devletmedarıma arzu ilâm eylemen babında fermanı âlişan
sadır olmuşdur Fi evaili za 1118 (Mezkûr Abdülkerim oğlu Halil’in
jat juy/rjoijue. ıtlakıyçün emri şerif yazılmışdır Fi evaili m 1119)[2]
[1] Mali miri tahsil olunacağı zaman İfrazı Zülkadriyye Türkmanı:« Hallerimiz
mükedder olmağla defaten edâya iktidarımız yokdur Tedriç ve imhal ile edâ
idebilürüz » dediler. Fakat - sözlerine itimad olunmıyub mevcud olan koyun ve
sığır ve sair devab ve mevaşi ve sim kılmc ve bilcümle zikıymet besatları ahzü
füruht ve üzerlerine peyderpey mukdim mübaşirler tayin ve irsal» içün Karaman
valisi Haşan Paşa’ya hüküm yazıldı (Fi evaili za 1118)
Gene o sene Karaman sakini olan Boz Ulus Türkmen cemaatinden Daniş-
mendliler de Valde sultan hassmdaki reayayı tahrik ettiler. Bunları ayartarak
Ankara sakini olan Bez Uluslar'ın içine götürdüler. Buraların da rüsumu tahsil
olunamadı. Mes’elenin halli için Karaman valisine ve Konya kalesi dizdarına
hüküm yazıldı (Fi evasıtı z 1118).
Kezâ, Raka'da iskânları emrolunan Boz Koyunlu cemaati de Ankara sakini
olan Boz İjlus cemaatinden Şeyhlü cemaatinin evlerine gelip şekavet ederlerdi.
Buna mani olmak için de hüküm yazılmıştı (evaili ş 1114).
[2] Bu esnada İfrazı Zülkadriyye hassı aklâmından yirmi otuz hane Çakılu
Dokuzu cemaati, Lazikiye tarafında idi. Onların üzerlerine de adam tayin olun
du. Fi evahiri za 1118.
188
Kozan oglu'nun esir edilerek Niğde kalesine hapsedildiğine dair.

Adana beylerbeğisi Abdülgafur Paşa ^ ya hüküm ki
Senki miri miranı mumaileyhsin Kozan oğlu nam şaki
yi ahz ve Niğde ^ karesine gönderüb kal’a bend olunduğı tara
fından ilâm olunmağla imdi emri şerifim vusulünde şekli merkum
Kozan oğlu ö'jy nun ahvali marifeti şer’ ile gereği gibi teftiş
ve tefahhus ve davacıları zuhur ider ise bihasbeşşer’ lâzım gelân
hukuku ibad eshabına istirdad olunub ve mezburun eshabı fesad-
dan olduğu sabit ve zahir olur ise hücceti şer’iyye olundukdan
sonra şer’ile hakkında lâzım gelân cezasını tertib idüb ve eğer
ukubeti şeriyye terettüb ider töhmet sabit olmaz ise yanına kifa
yet mıkdarı âdemler koşub firar itmamek üzre yollarda muhafaza
iderek kaydübend ile deri devletmedarıma irsal ve ihzar ve mez
burun keyfiyyeti ahvalini sıhhat ve hakıykati üzre deri devletme-
darıma arzu ilâm eyleyesin deyu yazılmışdır Fi evaili c 1119
189
Kozan oğlu'mm Niğde kalesinde muhkem haps edilmesine dair.

Bervechi arpalık Niğde eJ<r sancğına mutasarrıf olan Ömer
Paşa ya ve Niğde ^ kal’esi dizdarına hüküm ki
Bundan akdem Kozan oğlu dimekle maruf şakiyi hâlâ
Adana beylerbeğisi olan Abdülgafur daıııe ikbalihu ahz
ve Niğde ^ karesine gönderüb kal’a bend itdirdiğin mukaddemâ
deri devletmedarıma ilâm idüb ve şakıi merkumun kemakân kal’ei
merhumede mühkem habs ve kal’a bend olunması lâzım olmağlâ
imdi senki miri miranı mumaileyh ve dizdarsın emri şerifim vusu-
lüde şakıi merkum Kozan oğlu nu kal’ei merkumede gereği
gibi habs ve kal’abend idüb ve eğer Adana beylerbeğisi miri
miranı mumaileyh tarafından taleb olunursa dahi virmeyüb ve bir
taııykle gaybubet ve firar itmemek üzre muhafazasında kemayen-
begi ihtimamı tam eyleyesiz Şöyleki her ne tarıykle olursa olsun
şakiyi merkum kal’ei mezburden çıkub bir tarafa firar itmek ihti
mali olur ise sonra bir dürlii arzu cevabınız ısga olunmayub mez
kûr Kozan oğlu ,Fj' ö'ö » na olunacak ceza size tertib olunacağın
mukarrer ve muhakkak biliib ana göre ziyade basiret ve intibah
ile haraket ve bundan sonra emri şerifim varmadıkça bir turıykle

ıtlak eylemeyüb kal’ei mezburede hıfzu habsi hususunda ziyade
ihtimam eylemeniz babında fermanı âlişanım sadır olmuşdıır Bu
yurdum ki Fi evaili z 1119
190
Evlâdı Fatihan'w nizamlarına dair.

Filibe V’ kazasında sakin Evlâdı Fatihan tâbir olunur piyade
neferatı mukaddema avarız hanesine bağlu reaya iken bin yüz
iki senesinden beru Evlâdı Fatihan tahrir olunub üzerlerine tayin
olunan çeri başıları beşer guruş miri bedeliyyeden maada her bir
piyadeden ikişer guruş dahi ziyade alub ve sekbanlar ile üzerle
rine konub defter ve meünetlerin dahi gördükden sonra nicelerin
tecrim ve eblü ayallerine hilafı şer’ zulmü teaddilerine tahammül
ve takatleri kalmayub perakende olmalarına bais olmağla Evlâdı
Fatihan defterinden ihraç ve badelyevm çeri haşılar müdahale
itmemek üzre kemafilevvel yine muaf oldukları avarız ve
bedeli nezil ve celebkeşan ağnamı ve âdeti ağnamların ve sair
tekâlifi kazaları ahalisi ile maan virmeleri babında istid’ayi
inayet itmelerde Haslar kaleminde mahfuz olan Evlâdı Fatihan
defterlerinde kazai mezburun beşyüz seksen neler piyadeleri
olub her bir neferlerinden bedeli muafiyetleri mukabelesinde
beşer guruş bedelleri tahsil oluna gelüb ve kendüleri dahi istintak
olundukda her iki nefere bir hane ve celebkeşan ve âdeti ağnam
virnıeğe razı olduk deyu müteahhid olub, lâkin kendüleri mahal
linde binneîis gitmeyüb yine çeri başıları yedlerile zı’fı ile bedel
leri tahsil ve yerlerine seğban tuta gelmelerde inşaallahü tealâ
sefer vaki oldukda iktiza ider ise yerlerine tarafı mirîden bu ma
kule sekban ulufe ile tutulduğı halde istid’aları üzre bu tertib
mucibince tekâliflerinden hasıl olan akçe vefa ider ve tekâlifi
seferiyyeleri başka sa’yi hazine olub ve kendüleri dahi çeri başıla-
rın zulümlerinden emin olmuş olurlar Hallerine merhameten Evlâdı
Fatihan defterinden ihraç ve hane ve sair tekâlifleri bin yüz yirmi
senesinde kazaları ahalisi ile tahsil olunmak üzre zammu ilhak
ve mahallerine kayıd ve suret virilüb ve Divanı hümayun’um ta
rafından dahi mahalli terkıyn ve fimabaad çeri başıları müdahale
eylemamek üzre Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim virilmek
içün iftiharül ümerai vel ekâbir baş defterdarım Mehmed -^dame
ulüvvühunun ilâmile kaleminden memhur kaime virilmekle vechi

meşruh üzre amel olunmak babında fermanı alişamm sadır olmuş-
dur deyu hüküm yazılmışdır F evahiri b 1119 [1]
Bir sureti Bir sureti
Zağrai Atiyk *>i kazasıyçün yüz Çırpan öb* kazasıyçün yüz
on yedi nefer piyade içün yirmi altı nefer piyade
yazılmışdır içün yazılmışdır
bir sureti
Ağce kızanlık ^ '7 kazasıyçün yüz seksen
nefer piyade içün yazılmışdır
191
Yürüklerin asıl vatanı olan İç İl sancağında iskânlarına ve

şekavetle meşgul olanların Kıbrıs adasında kalebend edilmelerine
dair.
Karaman valisi vezir Ali Paşa ^ ya ve ber vechi ar
palık Alâiyye v»* sancağına mutasarrıf olan İbrahim r**' ve Teke
sancağına mutasarrıf olan Hacı Mustafa i--* ^ ve Hamid
sancağına mutasarrıf olan Derviş Mehmed ** j*.>» ve B e ğ şe h ri^ 1^
sancağına mutasarrıf olan Ali j* dam e ikbalihüme hüküm ki
Bundan akdem Alâiyye sancağına müstevli olan yürükân
taifesinin vatanı asliyyeleri olan İç il j»* sancağına iskân olun-
malanyçün emri şerifim sadır olmuş iken ikametleri fermanım
olan mevazıa gitmeyüb katli nüfus ve gareti emval ile ibadullaha
isali mazarrat üzre olub ve taifei mezbureden eğer Alâiyye s V
sancağında olanları ve eğer Konya vy ve Hamid ^ ve Teke
ve Beğşehri sancaklarına firar idüb ihtifa idenleri senki
veziri müşarünileyh ve miri miranı mumaileyhimsiz ittifak ve
ittihad ve her ne tarıykile mümkün ise mübaşir tayin olunan
dergâhı muallâm kapucı başılanndan iftiharül emacidü vel ekârim
Selimf.1- dame mecdihu marifetile bulunadukları mahalden alâ eyyi
halin kaldınlub mukaddemâ iskânları fermanım olan İç İl j*»
sancağına nakil ve mevzii iskânlarında iyvâ ve iskân ile şerrü
mazarratların bilâdü ibad üzerlerinden men’ü def’ olunmak üzre
bundan akdem emri şerifim şerefyaîtei sudur olmuş idi Hâlâ siz
ki Alâiyye 4»* ve Teke & sancakları mutasarrıflan miri miranı
mumaileyhima sız tarafınızdan ve Alâiyye 4** kadısı ve İbradi
[lj Ayni hüküm Havassı Mahmud Paşa naibine de yazılmıştır Fi evahiri ş 1119
naibi taraflarından arzlar gelüb mefhumlarında Alâiyye sanca

ğında Akseki kazasına tâbi Marulye nam kariyyeden sa
bıka Seyyid Ahmed Paşa kethüdası Abdiinnebi ve
Hacı nam kariyyeden serdengeçdi Hacı Mahmud ^ ve
karındaşı Süleyman Beşe ût.1- dimekle maruf kimesneler kendü
hallerinde olmıyub mütegallibeden mucibi cemiyet ve ehli îesad
olduklarından maada İç il d».1 V sancağında iskânları fermanım
olan yürükân eşkıyasının bir kaçını oymagıyle yanlarında alıkoyub
ve salifüzzikir Marulye kariyyesinden iki nefer âdemi bigayri
hakkın kati etdirdikleri şer’an sabit ve canibi şer’iden hücceti şer’iyye
olunub ve reaya fukarasının dcvab ve mevaşi ve emval ve erzakların
gasbü garet ve civarlarında vaki nevahi ve Düşenbe ***** kadıların
dan muradları üzre arz alub ve mahzar peyda itmek dahi âdeti
müstemirreleri olub ve bunlardan maada Teke <* sancağında Kara
hisarı Teke <3 ***•} kazasından Türkman oğlu İbrahim
nam şakıy hevasına tâbi Sakat oğlu Ahmed ju-i ia- ile İç ilj>‘£.‘
sancağında iskânları fermanım olub itaati emri şerif itmeyen Türk
man taifesinin baş buğları Solak Receb oğlu Abdülkadir
jiUiijL* ve Aybek ve Karaman nam şakıyleri dahi yanına
getirdüb dört beşyüz mıkdarı tiıfenk endaz iletecemmü’ ve tahas
sun ve nice ümmeti Muhammed’in ırzlarını hetk ve bazar yağma
ve Manevgat kazası kuralarından dağ tarafında iki kariyye
ahalisinin emval ve erzakların nehbü garet ve fesadü şekavete
cesaret eyledikleri ilâm olunmağla imdi senki veziri müşarünileyh
ve miri miranı mumailehim siz İç İl j.» £.t sancağında iskânları
fermanım olan yürükân taifesinden gerek Alâiyye sancağında
olanları ve gerek sair sancaklara firar idenleri mübaşiri muma
ileyh marifetile bulundukları mahallerden ittifak ve ittihad ile alâ
eyyi halin kaldırub mukaddemâ ve hâlâ fermanım olduğı üzre ise
İç İl j.ı £.ı sancağına nakil ve mevazıı ikametlerinde iyvâ ve iskân
eyleyüb ve minvali meşruh üzre fesad ve şekavete cesaret iden
salifüzzikir şakıyleri dahi yine mübaşiri mumaileyh marifetile alâ
eyyi halin ahiz ve yanlarına kifayet mıkdarı âdemler koşub mah-
busen Kıbrıs ceziresine nakil ve Magosa «-yiu kal’esinde muh
kem habs ve kal’a bend itdirüb ve kal’a bend olunduklarını müş’ir
dizdarından arz getürdüb deri devletmedarıma irsal ve vakıı hali
sıhhati üzre ilâm olunmak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur
Evaili za 1119 [1]1
11] Yürükler nihayet emre itaat iderek biraz sükûnet buldular; fakat ev ya-;
192
Akça Koyunlu re Vsküc/ar aşiretlerinin yazla ya çıkmalarına

dair.
Adand <.>ı beylerbeğisine Adana ^ ve Sis ^ ve ... kadılarına
hüküm ki
m
Medinei Adana «'»ı ve Sis ve Piyas kazaları ahalileri
ifrazı Zülkadriyye «j.un.&ıjı hassı cemaati içinde olan Akça Koyunlu
z X ve sayir Üsküdar jusl\ reayaları yaylağa göçe gelüb lâkin
biemrillâhi tealâ yaylakları ziyade ıssı ve müteaffin olduğundan
evlâdiarı fevt ve sinek ve böcek ve sakırga dahi peyda olmağla
davarları helak olmağın bundan akdem zikrolunan kazalar ahalisi
has ıeayasile maan yaylağa gidüb ve ancak kırk gün mıkdarı
meks itmeleriyçün sevalifi ezmanda vüzerayi izamdan Köprülizade
zemanında müsaade ve Kurd kulagı’na jv y kırk elli
nefer muhafazacı tayin olunub ancak bu sene yaylağa gitmameleri
ferman olunmağla evlâd ve davarları helake yüz tutub ve davar
ları başların alub günden güne yaylak canibine firar itmek üzre
olmalarile evlâd ve davarları necat ve kendülere dahi zarar isabet
itmamegiyçün ancak kırk gün mıkdarı yaylağa kitmeleriyçün
dergâhı muallâm kapucı başılarından olub İfrazı Zülkadriyye
;i>ı voyvodası olan iftiharül emacidü vel ekârim Yusuf
dame mecdihu kayimesile istid’ayi inayet itmekle minvali meşrulı
üzre müsaade ve emri şerifim virilmek içün bilfiil baş defterdarım
parak bulundukları mahallere yerleşmediler. Bunların firarlarına meydan ver
memek için memer ve ma herleri olan,, Alâiyye, Akşehir. Yenişehir ve Hamid
sancaklarında tekavyüdat icrası için hüküm yazıldı fEvahiri z 1120). Bununla be-
raber yürüklerin kaçar cemaatinden bazıları Adana’dan kalkıp İç II sancağına
gidivorlar. Teke sancağındaki Alaylu. Doğancı oğlu karamanlusurla Hamid sanca
ğına gelnor. Tarsus ve Sis taraffamda oturan Musacalı cemaati perakendesinden
Ca her cemaati dört jü z kadar evlerile kışın Aydın ve Saruhan sancaklarında
kışladıkları halde ilk baharda Kara Hisarı Sahib sancağında Sandıklı havalisi
halkına zarar vermekten hâli kalmıyorlardı (Evasıtı r 1120). Hükümet bunların
mütemadiyen Kaka’da iskânlarına çalışıyordu. O seneler (1119) Anadolu'daki
aşiretlerin çoğu isyan halinde idi. Mamalı cemaatinden Elci oğlu şekavetle meş
gul olarak Valde sultan haslarından Akça Koyunlulara hücum etti f Evasıtı ca
1119). »razı Zülkadrtv ve'ye tâbi Cirid cemaati Raka valisi Yusuf Pasa’nın hücumuna
uğrayarak dağlara iltica eyledi (Evaili m 1119). Bunun üzerine Cirid cemaatinden
bir çokları ifraz. Zülkadriyye cemaatlerini ifsad etmemek için Kaka'ya gönderil
mek istenildi ( Evaılı n 1119). Ayni zamanda. Hama'da oturan Kacılı cemaati de
ıskan mıntakalarından huruç ettiler Bunun da önünü almayu çalışıldı (E vasıtıra
J j I W) •
olan Elhac Mehmed ** cV-' dame ulüvviihu ilâm itmekle vechi ıııeş-
ruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur
Buyurdumki Fi evasıtı ra 1120
193
Yürüklerin Kıbrıs adasına sürgün edilmelerine dair.
Teke ve İç İl J* .sa n c a k la rın d a vaki olan kadılara ve ye
niçeri serdarları ve ayanı vilâyet ve iş erlerine hüküm ki
Bir kaç seneden beru İç il ve Alâiyye ve Teke ^
semtlerinde ve havalilerinde bilâdü ibada teaddi ve tecavüz üzre
olan yürükân taifesi mukaddemâ İç İl &.i-1sancağına iskân olunmuş
lar iken taifei mezbure yerlerinde ve yurdlannda kendü hailenle
durmıyub bahar eyyamında sa’bülmürur cibali şahikada yaylağa
çıkub bahar geçtigi gibi dağlardaninüb İçil j * . v e Alâiyye v**
ve Teke & sancaklarına ve havalilerine ceste ceste dağılub müs-
lümanlarm ırzu mallarına taarruz ve mezruat ve hayvanatların
ve emval ve eşyaların gasbu garet ve kat’ı tarıyk ve katli nüfus
misillû envai îesad ve şekavete cesaret âdeti müstemirreleri ol-
mağla bir kaç defa taifei merkume üzerine asakiri mevfure ile
vüz'»ra ve miri miran tayin olundukda inabe ve rücua ve kendü
hallarile mevzii ikametlerinde oturub fimabaad bir dürlü teaddi
ve tecavüzleri zuhure gelmamek üzre gâh nezire kesilüb ve gâh
rehinleri alınub amma hiç bir vakitde ahidelerinde müstakar olmı-
yub fırsat buldukları gibi yine eski hallerine avdet ve nice fesad
ve şekavete cesaret eylediklerinden maada bu defa dahi taifei
merkume ahalii vilâyetin evlerin ihrakı binnar ve nisvan ve sıb-
yanlarına taarruz ve ağrazların lıetk ve katli nüfus misillû zulmü
teaddilerinin nihayeti oînıaduğı arzu ilâm ve elviyei merkume aha
lisinden bazı kiıııesneler dahi deri devletmedarıma gelüb mezbur-
ların zulmü teadüllerinden iştikâ itmelerde zikrolunan yürükân
taifesinin âsarı mazarlarından bilâdü ibadın te’rain ve tatmini
elıemmi mehammı devleti aliyyemden olmağla bilcümle elılü ayal-
lerile Kıbrıs * j? ceziresine naklü iskân itdirilmek üzre hattı hü
mayunu şevketmakrunum şerefyaîtei sudur olub ve hususu merkum
içiin emirül ümerail kiram bervechi arpalık Teke ** ve Alâiyye
ve İç İl J ı'i' sancaklarına (vaki yeniçeri) [1] mutasarrıf olan
Abdülgafur j^ juc dame ikbalihu me’mur olmağla siz ki zikrolu
nan Teke Alâiyye ^ ve İç İl sancaklarında vaki yeniçeri
[İl Üzrei çizilmiş.
serdarları sız umumen neferatımz ile ve siz ki ayanı vilâyet ve

iş erlerisiz siz dahi elviyei mezburenin bilcümle barbü darbe kadir
il erlerile bu husus içün miri miranı mumaileyhin re ’yi savabdi-
dile haraket eylemek üzre me’mur ve tayin olunmuş suz dur İmdi
işbu emri vacibül imtisalim vusulünde siz ki kadılar sız miri miranı
mumaileyh tarafından size haber varduğı gibi tahtı kazalarınızda
vaki yeniçeri neîeratım zabitleri marifetile ve darbü harbe kadir
il erlerini dahi evlerinden ve yerlerinden ihraç ve siz ki yeniçeri
serdarları sız umumen neferatımz ile ve siz ki âyam vilâyet ve iş.
erleri siz zikrolunan darbü harbe kadir il erlerinin önlerine düşüb
ber vechi müsareat miri miranı mumaileyhin yanma varub re ’yi sa.
vabdidiüzre haraket ve eğer taifei merkume fermanı hümayunum
olduğı üzre Kıbrıs s-# ceziresine varub anda ikamet etmek üzre
emri şerifime itaat iderler ise febihâ ve eğer itaati emri şerifim
etmeyüb muharebeye tesaddi iderler ise taifei mezbure ile muka-
tele idüb şerlerini def’ içün kati etmek şer’an cayiz olduğuna
.y-iiiijj.it j^s^n.Luı^ı müîtiyyül enam olan mevlâna
Abdullah edamallahü tealâ fezailühu’nun virdiği fetvayi şerife
mucibince siz dahi miri miranı mumaileyhin re’yine muvafakat
ile mezburlar ile mukatele ve biavnihi tealâ zikrolunan yürükâu
cemaatlerinin cümlesini alâ eyyi halin önünüze katub ehlü ayal-
lerile sürüb götürüb münasib olan iskelelerde sefayine vaz’ ve
Kıbrıs sj * ceziresine naklü irsallerinde ve sayir iktiza iden
hidemati aliyyemde mirimiram mumaileyhin re’yi savabdidi üzre
haraket ve bitevîikıhi tealâ hususu mezbur hüsnü hitam bulub ve
me’zun olmadıkça miri miranı mumaileyhin yanından münfek
olmıyub re’yine muvafakat ile edâyi hidmete bezli vüs’ü kudret
eyleyesiz Şöyle ki taifei merkumenin cezirei Kıbrıs’a o-jî» iskânları
hususunda miri miranı mumaileyhin re’yine muvafakat etmeyüb
fermanım olan hidematda tehavün ve tekâsülünüz zahir olur ise
kat’â özrü cevabınız ısga olunmıyub ukubeti şedide ile muakab
olacağınızı mukarrer ve muhakkak bilüb bu hususda ana göre
basiret ve intibah ile haraket eylemeniz babında fermanı âlişanım,
sadır olmuşdur deyu yazılmışdır Fi evasıtı ca 1124
Bir sureti
Beğşehri sancağında vaki Bozkır jçj*. ve Konya vy san
cağında vaki Ala dağ ve kadılarına ve yeniçeri serdar
larına ve âyam vilâyetin iş erlerine
194
Yürüklerle mukatele için çıkan fetva.

Yürükân taifesinden bir tayife kat’ı tarıyk idüb müsliminin ırz
ve mallarına taarruz ve ekinlerini itlâf ve bu makule zulmü fesad
âdeti müstemirreleri olub sai bilfesad olmalarile taifei mezbureyi
ahiz ve serlerini def’ ve Kıbrıs «tjj» ceziresine iskâna me’nıur
olan Zeyd vali taifei mezbureyi ahiz ve Kıbrıs sA ceziresine
iskân murad itdikde mezburlar şer’i şerife ve emri sultaniye itaat
itmeyüb muharebe sadedinde olsalar emri veliyyül enir ile taifei
mezbure ile mukatele idüb şerlerini def’ içün katletmek cayiz
olur mu
Elcevab________ be>an________ Allahü a’lem
Olur Ketebehül hakir Abdullah
4U ^
195
Recebli Afşarı cemaatlerinin iskânlarına dair.

Haleb A- ve Raka valisi vezir Yusuf Paşa ya hüküm ki
Bundan akdem hattı hümayunu şevketmakrun ile muanven
evamiri şerife ile Raka «*j havalisine iskânları ferman olunan
tavayifi Türkman ve Ekraddan Receblü Afşarı cemaati
mukaddemâ bir takrib ile mevzii iskânlarından çıkub hâlâ Kayseriye
ve Zamantı ^ taraflarında olub Lekvanik Ekradi dahi
kezalik mevzii ikametlerinden huruç eylediklerinden maada İstan
bul’a gelüb Sekban oğlu yanında olan Receblü Afşar
cemaatinin boy beğisi Bekir A ve Musacalu kethüdası
Osman & ve cemaatlerin malikâne eyleyan Seyyid Derviş cP-^9■ür
yanında bulunan Lekvanik Ekradi boy beğisi ... ve kethüda
ları tavayifi iskândan Raka da kalanlara sizi dahi mevzii
iskândan ihraç içün ferman aluruz deyu mektub ve haberler
irsalile iskân me’muruna ihtilâl virmelerile mezburlar bulun
dukları mahallerden kaldınlub kemafil evvel Raka ya iskân
olunmadıkça tavayifi iskân ahvali nizam bulmak mümkin
olmıyub ve tavayifi mezburenin Rum r>j tarafına perakende olan
beş yüz mıkdarı evleri Pehlivanlu torunlarının yanında
ve beşyüz mıkdarı evleri dahi Boz Ulus *shv*. Türkmanı Tabanlı
cemaati ve Danişmendlü ve Ketiş oğlu jz .r yanla

rında ve bir mıkdarı dahi mezkûr Seyyid Derviş ^ malikâ
nesi olan Yüzde •»;>. Türkmanından Salarlıi Kebir ve Sagir
j .* * i ve tevabii olan aşayir yanlarında ve Afşar Hacı Mustafa
oğullan i 1—* ^ ve Tacirlü eşkıyası ve Lekvanik ^
ekradı dahi Kayseriye «lt- j sancağında Develü ve Harmancık
jfV - ve Yahyalu kazaları ve Zamantı ^ nahiyesinde olub
daima fesadü şekavet üzre olmalarile salifüzzikir iskân firarileri
zikrolunan cemaatler içinde muhtefi oldukları mahallerden ihraç
ve perakende olan evlerin beybeğleri ve kethudalarile tarafından
mu’temed ve kârgüzar âdemlerin tayin ve tesyir ve Raka *-> da
mevzii iskânlarında iyvâ ve iskânları fermanım olub ve tayifei
mezkûrenin baş muhasebe defterlerinde kaydı görüldükde Lekva
nik ve tevabii Karnıtlı «Po» ve Hacılar nam üç cemaat
ler Develü A»» kurbinde yerleri olan Harmancık nam mahalde
harab olan kuraya ve Kızıl Koyunlu Jj* cemaati Kırşehri
sancağında Süleymanlu kazasında harab olan kuraya ve Ak
baş ıfM1 cemaati Adana «»»' kazsında Ağbe ve Boğalı’ ve
sair harab olan kuraya iskân olunmak üzre Raka iltizamından
ifraz olunmuş bulunmalarile her sene zam olunarak dördüncü
senede malları altı bin guruş olmak şartile bin yüz yirmi beş se
nesinde bin beşyüz guruş mal ile sabıka baruthane nazın olan
mezkûr Seyyid Derviş’e -4- senei mezbure saîerinde berat vi-
rildiği ve Tacirlü jUl' cemaati dahi zam olunarak üçüncü senede
malları bin beşyüz guruş olmak üzre bin yüz yirmi beş senesinde
beşyüz guruş mal ile yine senei mezbure saferinde İfrazı Zülkad-
riyye W mukataasma ilhak olundukları ve Receblü Afşan
Zamantı kazasımnhâli ve harabe olan kurasına iskân ve
saireleri gibi ziraat ve hiraset ile meşgul olmak üzre Raka^j da is
kânından re f ve cümle cemaatlerile mahalli mezbura yerleşdirildiği
suretde civarında olan Develü ve Palas ır*. ve Kayseriye
kazaları ahalisine enfa’ olacağı mutasavver ise arzu ilâm olunmak
içün Kayseriye ve Develü )•»* ve Palas kadılarına senei mez
bure muharreminde emri şerif virildiğimastur ve mukayyed bulunub
lâkin tavayiîi mezbure bulundukları mahallerde kendü hallerinde
olmıyub fesadü şekavete cesaret ile ebnani sebil ve sükkânı vi
lâyete isali mazarrat idecekleri zahir ve bahir olub ve tavayifi
mezburenin kema fil evvel Raka ** ya iskânlarile ibadullahın
asarı mazarlarından te’min ve tatmini emri lâzım ve hatbı müte-
hattim olduğu iîtiharül ümerai vel ekâbir bilfiil baş defterdarım
olan Elhac Mustafa dame ulüvvühu ilâm idüb ve tavayiîi

mezbure bulundukları mahallerden kaldırılub Raka ya irca ve
anda iyvâ ve iskânları uhdei ihtimamına müterettib olan umurdan
olmağla emirül ümerail kiram Meraş beylerbeğisi Bekir M da
me ikbalihu kapusı halkı ve ejraleti mezburenin alay beğleri ve
zuama ve erbabı timarile ve tavayifi mezburenin semtlerinde bu
lunan eyalet ve elviye mutasarrıfları ve kethüda yerleri ve yeni
çeri serdarları ve darbü harbe kadir il erleri ve Yeni İl j.» & lıas-
sı ve sair mukataa ve havas vo^vadaları ve evkaf mütevellileri
tayifei merkumeyi bulundukları mahallerden kaldırub sürüb
götrüb Raka havalisinde iskân içün sana teslim itmek üzre
evamiri şerifem ile me’murlar olub ve tavayifi mezburenin bulun
dukları kazaların kadılarına ve cemaatlerinin boy beğlerine
ve kethüdalarına dahi bu husus içün evamiri şerifem gönderilüb
tenbihi hümayunum olub ve dergâhı muhallâm kapucı başılarından
iftiharül emacidü ve ekârim ... dame mecdihu mübaşir tayin ve
irsal olunmuşdu İındi işbu emri şerifi vacibül imtisalinı vusulünde
vechi meşruh üzre Raka da iyvâ ve iskânları fermanım olan
tavayifi münasib görilân vakitde kaldırub Raka «o ya sürmek üzre
me’mur olan mirimiranı mumaileyhe ve eyalet ve elviye muta
sarrıfları ve kethüda yerleri ve yeniçeri serdarları ve Yeni İl
*>-' & hassı ve sair mukataat ve havas voyvodalarına ve evkaf
mütevellilerine haberler gönderüb ve boy beğleri ve kethadalarile
tarafından dahi mu’temedinin aleyh ve kârgüzar âdemler tayin
ve tavayifi mezbureyi vechi meşruh üzre me’raur olanlara
bulundukları mahallerden kapucı başıi mumaileyh marifetile kaldır-
dub Raka havalisine irca’ ve tesyire me’mur olanlanlara tesyir
ve içlerinden bir ferd giruye kalmıyub ve mevzii aharer firar
itmemek üzre Raka havalisine sürdürüb götürdüb mevzii ika
metlerinde iyvâ ve iskânlarile bilâdü ibadm asarı mazarlarından
te ’min ve tatminine bezli iktidar ve sa’yi bişümar eyleyesine Ve
lâkin bu takrib ile reaya ve beraya ve sükkânı vilâyetin hilâfı
şer’ şerif ve bigayri hakkın bir nesneleri alınıb teaddi ve tecavüz
olunmakdan begayet ihtiraz ve ictinab olunmak babında fermanı
alişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evahiri z 1124 [1]1
[1] Ayni hüküm Maraş beylerbeğisi Bekir Paşa’ya da yazılmıştır.

14S Anadolu’da Türle Aşiretleri
196
Kıbrıs'a sürülen yürüklerin sefine reislerini öldürerek gemi-

lerden firar ettiklerine dair.
Anadolu * beylerbeğisi Şehsüvar oğlu Mehmed Paşa
uı ji j\j^ . ya hüküm ki
Bir kaç seneden beru İç il üı’£.' ve Alâiyye **** ve Teke
semtlerinde ve havalilerinde bilâdü ibada isali hasaret üzre olan
yürükân tayifesinden Şamlu y-1- ve Kara Hacılu ve Eski yürük
<£-' ve Kise oğlu [1] ve Şeyhlu ve Senedlu ve
Batralı d'>j ve Çıblaklı ve Kedıklu ve Toslaklı ve
Cirid ** ve Saçı kara cemaatleri yerlerinde ve yurdlarında
kendü hallerinde durmıyub bahar eyyamında sa’bül mürur cibali
şahikaya çıkub bahar mevsimi geçdiği gibi dağlardan salifüzzikir
İç İl Jı'i-' ve Alâiyye ve Teke sancaklarına ve havalilerine
ceste ceste dağılub ahalii vilâyetin evlerin ihrakı binnar ve sıb-
yanlarma taarruz ve emvalü eşya ve havyanat ve mezruatların
gasbü garet ve kat’ı tanyk ve katli nüfus misillû envai fesadü
şekavetlerinin nihayeti olmadığı mukaddemâ arzu ilâm ve elviyei
mezbure ahalilerinden dahi vafi kimesneler deri devletmedarıma
gelüb mezburların zulmü teaddilerinin izalesi içün istigase ve is
tirham eylediklerinden vechi meşruh üzre fesadü şekavet âdet
müstemirreleri olan marüzzikir yürükân cemaetlerinin şerrü ma
zarratları bilâdü ibad üzerinden izale ve azade içün ehlü ayallerde
Kıbrıs ctjjs ceziresine naklü iskân olunmaları babında bin yüz yir
mi dört senesinde hattı hümayunu calâletmakrunum mucibince
sadır olan emri şerifimle Abdülgafur Paşa salifüzzikir elvi-
ye ve havalilerinde bulunan yürükân tayifesinden bazıların cezi-
rei mezbureye irsal eyledikden sonra tayifei mezbureden Buseli
oğlu cemaati Mire »jî* iskelesinde sefineye vaz’ ve karşu
yakaya mürur iderler iken cemaati mezbure halkı sefinede olan
gemicileri kaydü bend idüb ve kendüleri Menteşe sevahiline
çıkub ve Şeyhlü cemaati dahi Antalya \ ıu"' iskelesinden sefine
lere süvar olub giderler iken anlar dahi mübaşirlerini ve sefine
reislerini kati ve Alâiyye ve İç İl semtlerine firar idüb
ve bazıları dahi cezireye vusullerinden sonra haber virildi u üzre
ol vakitde K ıb r ıs ^ da mütesellim bulunan A b d it^n in habasetinden
naşi ruhsat viresile cezirei mezburden çıkub [1] hâlâ ekseri Kaçar
Halil nam .şakıynin yanında tecemmü’ ve eyyamı şitada Ay
dın *>>.' ve Saruhan ve Menteşe ve Kütahya sancak
larında kışlayub evvel baharda Yalvaç e'A ve Kara ağaç yalvaç
ve İsparta ve Doğan hisar A-ûs. Ve Eğirdir ve
Sandıklu j»** kazalarında vaki dağlara ve yaylaklara çıkub zik-
rolunan kazalar ahalilerinin bağ ve bağçe ve bostan ve mezruat
m
ve hayvanatların itlâî ve İskânımız içün sadır olan emri şerif sizin

şikâyetiniz ile olmuşdur deyu ehlü ayallerine taarrrz ve ebnai
sebilin yoluna inüb kemafil evvel kat’ı tarıyk ve katli nüfus
ve nehbü gareti emvale cesarete tesaddileri emri muhakkak oldu-
ğı arzu ilâm olunub ve balâda uıasturül isim olan cemaatlerden
eğer Kıbrıs ^ ceziresine vusullerinden sonra bir tarıykle cezirei
mezbureden çıkanların ve eğer sefinelere süvar olub cezirei
m e z k u r e y e giderler iken firar idenlerin ve eğer cezirei
mezbura gitmeyüb henüz yerlerinde ve yurdlarında kalanların
mukaddemâ hattı hümayunu şevketmakrunumla sadır olan emri
şerifim mucibince üslûbu sabık üzre cümlesini cezirei mezbureye
iyvâ ve iskân içün naklü isalleri fermanım olub ve senki mirimi-
ranı mumaileyhsin senden gayretü hamiyyet ve sadakatü istika
met ile hidmet me’mulü hümayunum olmağla hususu mezbur içün
mükemmel ve müretteb kapun ve güzide ve müstevfa âdemlerin
ile sen me’mur ve bu emirde sana takviyet ve temşiyet içün Aydın
«>-m ve Menteşe sancaklarında muhassılı emval olan Elhac Ah-
med •«■»e.ü.i dame mecdihu ve Teke ve Hamid ^ sancakları mü-
tesellimleri müstevfa âdemlerde ve Kütahya V ’V' ve Aydın *>-*;* ve
Menteşe ve Teke <* ve Hamid ve Alâiyye ve Beğşehri
ve İç İl sancaklarında vaki olan kazaların ve Konya «ö5
sancağında vaki Aladağ t!w* ve •**■**. kazalarının yeniçeri serdar
ları neferatlarile ve zikrolunan kazalarda vaki âyanı vilâyetin iş
erleri ve darbü harbe kadir il erlerde ve Bozdoğan ö&j*. cema
atlerinden Kara Hacılu A^Â ve Kürkcilü ve Tekelü ^ ve
Melmenci ve Alâdinlü ve Yol alır oğlu Hüseyin ie-'&s'JU*.
ve Keşşaf oğlu cemaatleri ihtiyarlan ve sayir iş erleri dahi1
[1) Bu m eselenin tahkıyki için Kıbrıs valisine ve Lefkoşe monlasına hü

küm yazılmış (Fi evaili r 1112 6), fakat gelen cevapta Abdi’nin para almadığı te-
beyyün ederek Kıbrıs’dan Abdi’nin iznile çıkan yürüklerin tekrar adaya getirilme
si İçin Kıbrıs valisi vezir Mehmed Paşa ile Lefkoşe monlasına hüküm yazılmıştır.
(Fi evasıti b 1126).
cemaatlerinin darbü harbe kadir il erlerde seninle maan tayin ve

bu hususda re’yine muvafakat ve muadadat ile iktiza iden hide-
mati aliyyemde bezli kudret eylemeleriyçün evamiri şerifem ile
tenbih ve te’kid olunub ve bu cümlenin üzerine sen baş u buğ
nasb olunmuşsundur İmdi işbu emri şerifi vacibül imtisalim vusu
lünde me’mur oldığın üzre tedarikin görüb mükemmel ve müret-
teb kapun ve güzide ve müstevfa âdemlerinle hazır ve âmâde
olub vechi meşruh üzre me’mur olanlara dahi tarafından haberler
gönderüb cümlesini yanma istishab ve münasib gördiğin mahalde
dernek ve cemiyet idüb minvali meşryh üzre balâda masturül
isim olub mukaddemâ hattı hümayunum mucibince sadır olan emri
şerifimle K ıb rıs^ 5ceziresine naklü iskâöları fermanım olan yürükân
cemaatlerinden eğer cezirei mezbureye vusullerinden sonra birer
tarıykle çıkub gidenlerin ve eğer sefineler ile cezirei mezbureye
giderler iken avdet ve firar idenlerin ve eğer henüz cezirei mez
bureye gitmeyüb yerlerinde ve yurdlarmda kalnların etrafü ek-
naflarında olan memer ve ma’berlerin tüfenk endaz ricalü harbü
kıtal ile mühkem seddü bend idüb ve za’fü füturlarına bais olur
tedbir ile tazyik eyledikden sonra işbu emri şerifimin mazmunu
müniîini kendiilere iblâğ ve iîham ve mukaddemâ ve hâlâ fer
manım oldığı vech üzre Kıbrıs i/ jj*ceziresine nakillerini marifeti
şer’ ile teklif ve tenbih eyleyesin Eğer emri şerifime itaat idüb
ehlü ayallerde kalkub cezirei mezbureye giderler ise febihâ ve
eğer inadü şekavetlerinde ısrar ile muharebeye tesaddi iderler
ise veballerin boyunlarına tayifei mezbure ile mukatele ve şerle-
rin def içün kati itmek eayiz olduğuna mukaddemâ şeyhül İslâm
tarafından virilân fetvayı şerife mucibince sen dahi mukatele ve
biavnihi tealâ cemiyetlerin tefrik ve bieyyi halin cümlesini ehlü
ayallerde sürüb götürüb münasib olan iskelelerden senfinelerile
Kıbrıs ceziresine irsal ve anda sevakinden hâli mahallere
iyvâ ve iskân itdirmek üzre cezirei merkumeye nefi ve vusullerini
müştemil Kıbrıs valisinden ve Lefkoşe kadısından arzlar
alub deri devletmedarıma irsal ve keyfiyyeti hali sıhhati üzre
ilâm eyleyesin Elhasıl tayifei merkumenin ibadullah üzerinden
defi mazarratlanyçün hâlâ bulundukları mahallerden Kıbrıs
ceziı esine naklü iskânları alâ eyyi halin senden matlubdur Bu
emri mühimde bir diirlü tehavün ve tekâsülün zuhur idecek olur
ise aslâ özrü cevabın ısga olunmayub muahaz ve muakab olaca
ğını mukarrer bilüb ana göre harakat ve fermanım olduğı üzre
alâ eyyi halin itmamı hidmete bezli vüs’ü kudret eylemen içim
yazılmışdır Fi evasıtı r 1126 [1]
197
Hacılu, Kara Halil ve Danişmendli cemaatlerinin kethüdası

m ali miri tahsilinin ta'tiline bais olduğu için kendisinin ııefyi-
ne dair.
Karaman beylerbeğisine ve Konya dirzdarına hüküm ki
Karaman sakini Boz Ulus Türkmanı lıassı voyvodası Ahmed
ju-i zide kadrihu süddei saadetime mektub gönderüb Boz Ulus
cr/ı‘ jy. Türkmanı cemaatlerinden Hacılu ve Kara Halil ^ •**
ve Danişmendlü ve tevabii cemaatlerinin beratı şerifimle
kethüdası olan Mehmed sadakat ve istikameti olmıyub tanıaı
hâmmı sebebi ile reaya fukarasını ahzü habs ve tecrim idüb
müfsid ve mali mirî tahsili ta ’tiline bais olmağla mezbur Mehmed
** zikrolunan cemaatler içinden ihraç ve ıslahı nefs içün nefi
olunmak babında kükmü hümayunum virilmek recasına arz ve
mezbur Mehmed ** ıslahı nefs idince Konya vy karesinde kal’a bend
ve ıtlakıyçün emri şerif sadır olmadıkça ıtlak olunmamak babında
emri şerifim virilmek içün iftiharül ümerai vel ekâbir bilfiil baş
defterdarım olan Osman ^ dame ulüvvühu ilâm itmekle ilâmı mu
cibince amel olunmak içün yazılmışdır Fi evasıtı ca 1126
198
Kıbrıs'a sürülecek aşiretlerin kendi hallerinde yaşayacaklarına

söz virecek olurlarsa nefyedilmelerinden feragat edileceğine dair.
Anadolı JA1'1 beylerbeğisine hüküm ki
Senki mirimiranı mumaileyhsin deri devletmedarıma mektu
bun gelüb hulassai mefhumunda bundan akdem fesad ve şekavet
leri sebebi ile bilfiil müteferrika başı Mirza Mehmed ■** zide
mecdihu mübaşeretile K ıb rıs ^ ceziresine naklü iskânları fermanım
olan yürükân taifesinden Şamlu ve Kara Hacılu •/ ve
Eski Yürük ve Kiselü oğlu ^ ve Şeyhlü AM ve
Senedlü M- ve Patralu j>>V ve Çaylâklu P** ve Gediklü ^ v e
Toslaklu ve Cirid ve Saçı Kara •} ve Dirimlü /•■>»1
11] Bu mealde Aydın Ve Menteşe muhassılma ve Kıbns valisine de hüküm
yazılmıştır.
ve Kaçar Halil cemaatlerinden mezkûr Şeyhlü ve Dirimlü

ve Kaçar Halil cemaatlerinin üzerlerine varılub emri şeri
fimin mazmunu münifi kendülere iblâğ ve ifham eylediğinde itaat ve
inkıyad izhar ve cezirei mezbureye ubur etmek üzre rehinler
virüb lâkin vechi teayyüşleri ancak deve ve koyun ve sair mevaşi
makulesi hayvanata münhasır olmağla ehlü ayalleri ve devab
ve mevaşilerile cezirei mezbureye uburları müteassir ve devab
ve mevaşilerin ahare füruht itdikleri suretde kutu yevmiyyeye
mutac oldukları müteayyin ve mütehakkık olmağla cerayimi sali-
felerinden imale ve rücu’ ve fimabaad reaya ve beraya ve sükkâ-
nı vilâyet ve ebnai sebile kat’â taarruz itmeyüb kendü hallerinde
olmak üzre Anadolı J>L'' canibinde sevakinden hâli münasib olan
mahallerde eyvâ ve iskân olunmak üzre Kıbrıs o’-# ceziresine naklü
iskândan istifa ve istirham idüb ve bu hususun bu vech üzre ni
zamı tarafından dahi istid’a ve istihsan olunduğu arz ve marifeti
şer’ ile takrir ve teahhüdleri tescil ve sureti sicillerin deri devlet-
medanma irsal ve bu husus içün emri şerifim sudurına müterakkıb
olduğunu ilâm eylemişsin Ancak taifei merkume mukaddemâ taz
yik olundukları vakitlerde üzerlerine me’mur olanları ıtma’ ve
kendü hallerinde olmak üzre istinıan idüb ve tavaifi asker yerlü
yerine avdet ve ric’at eyledikleri gibi evvelden me’lûf oldukları
şekavetlerin icraya tesaddileri kiraren ve miraren müşahede olun-
muşdur Mezburların bu takrib ile bu defa dahi maksudları iskân
gailesini men’ü def’ etmek midir yoksa kendülere kilâl ve futur
iras itmekle niyyet ve azimetleri bittav’u verrıza münasib olan
mahalde ikamet itmek midir bilbedahe hile ve hud’alarına firifte
olmıyub bu emri hatıyrda akılâne haraket ve tefekkür ve teemmül
ile mafizzamirleri olan maksadların istidlâl ile tahsili ıttılâ ve bu
hususun bundan böyle fikir ve gailesi çekilmiyecek vech ile bir
sureti ma’kule ifrağı mehamı lâzimül ihtimamdan olmağın evvel
ve ahir taifei merkumenin cezirei merkume naklü iskânları mab-
zâ bilâdü ibadın âsarı mazarlarından te’min ve tatmini içün olmağ
la zikrolunan cemaatler bu vakte değin idegeldikleri fesadü şeka-
vetden bittav’u verrıza kefîiyed idüb şer’i şerif ve emri hümayu
numa kemali mertebe itaat ve inkıyad ile elyevm aralarında olan
cerayim ve meâsım eshabmı ve eşkıya ve ehli îesaddan olanları
bilâ tereddüd ahiz ve ukubatı meşruadan şer’ile haklarında lâzım
gelâni tertib içün sana teslim idüb ve sair aşayir ve kabail hal
kından içlerinde nefsi vahid kalmamak üzre bilâ tevakkuf ara
larından ihraç ve mübaşiri mumaileyhin ve âyanı vilâyetin mari-
Anadolu'da Türk .Aşiretleri 153
îetleri ve marifeti şer’ ile tavaifi mezburenin iskânları içün münasib

olan mahaller tebyin ve yerlerin ve yurdların tayin ve tahsis ve
her bir cemaatin hanelerin ta’dad ve defter ve badelyevm kedü-
lere tayin ve tahsis olunacak şevakinden hâli arazide kendü hal
lerinde mütemekkin ve mekâsibi şer’iyyeden olan kârı kisb ile
meşgul olub minbaad reaya ve beraya ve sükkânı vilâyet ve
ebnai sebile isali hasaret itmeyüb ve harici aşayir ve kabilelerden
içlerine nefsi vahidi almıyub ve eğer bundan böyle içlerinde
eşkıya ve haramzade zuhur ider ise bir tarıykle sahile çıkılmı-
yııb ve himaye olunmıyub cümlesini alelittifak ahiz ve şer’ile
haklarında lâzım gelân icra olunmak içün vülât ve hükkâıııa tes
lim itmek şartile her bir cemaati başka başka mübaşiri mumaileyh
marifetile nezre kesüb ve hüccet itdirüb ve tavayifi merkumenin
ahassı ricaline itibar olunmıyub agniya ve meşalıirinden mu’teber
ve kavi rehinler alub ol havalide münasib olan karelere vaz’u
hıfz itdirüb ve yedlerinde bulunan âlâtı harbe müteallik eslihala-
rın mirî içün girift ve marifeti şer’ ile tahrir ve defter ve anları
dahi münasib olan kal’ede hıfz itdirüb ve baş muhasebede hıfz
olunmak içün gerek nezir hüccetlerin ve gerek âlâtı harbe mü
teallik eslihalarınm defterlerin deri devletmedarıma irsal cyleyüb
ve eğer zikrolunan yürükân cemaatlerinden bazılarında balâda
tafsil olunan şuruta mugayir harekâtı anife ve huşunet ve haba
sete cesaret ile ademi itaatleri zahir olursa bir tarıykle sahib çıkıl-
mıyub sair itaat üzre olan cemaatlerin maiyyet ve muadadatlarile oi-
makule eşkıyanın üzerlerine varub muharebeye tesaddi iderler ise
sendahi muharebe ve biavnihi tealâ cemiyetlerin tefrik ve firar ider
ler ise takıyb ve alâ eyyi halin cümlesini ahiz ve ele getürüb mukad-
demâ fermanım olduğu üzre Kıbrıs sj ? ceziresine naklü iskân itdi
rüb elhasıl zikrolunan yürükân taifesinin nizamı ahvalleri uhdene
(lâz) mufavvaz olan umurdan olmağla bu babda her veçhile basiret
ve intibah ile haraket eyleyesin Şöyleki şeylerine tama’ idüb heva-
larına mütabaat ile fimabaad ibadü bilâd üzerlerinden şerrü şurları
def’ olacak sureti müstahseneye ifrağ ve ilâ maşaallahü tealâ
itaatden huruç etmiyecek vech ile nizamı virilmekde igmaz
olunacak olur ise mes’ul ve muateb olacağını mukarrer bilüb
balâda tafsil olunduğu üzre bu hususa kemayenbegi nizamı tam
ve hüsnü hitam virmeğe ikdam ve ihtimam ve keyfiyyeti hâli
sıhhati üzre deri devletmedarıma arzu ilâm eylemen babında
fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evahiri c 1126
154 Anadolu’da Türle Aşiretleri
199
Avusturya seferine tayin olunan Evlâdı Fatihan'a dair.

Rum İli’nde JtV-o olan Evlâdı Fatihan zabiti olan Kasan cü
zide mecdihuya hüküm ki
İşbu senei mübarekede seferi hümayunuma me’mur dokuz yüz
otuz nefer Evlâdı Fatihan neferatının dört yüz neferi Timur kapu &>£
tarafına ve kusuru Niş j* den Vidin’e varınca vaki tarıykde
zehair ve mühimmat nakline tayin olunan arabaların muhafazası
ve bir mahalde meks itdirilmesi için tayin olunub lâkin Vidin o ^d en
ihraç olunub orduyu hümayunuma gelecek topların yanında istihdam
olunmak üzre Fatihan neferatına muhtaç olmağla tarıykı mezburda
olan beşyüz otuz nefer senki mumaileyhsin seninle maan Vidin *>.-^de
mevcud itdirüb top hidmetinde istihdam olunmak üzre me’muri-
yetleri içün Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim virilmek
babında baş defterdarım olan Elhac Mehmed dame ulüvvühu
ilâm itmeğin ilâmı mucibince amel oluna deyu yazılmışdır Fi
evasıtı b 1128
200
Evlâdı Fatihanın Belgrad kaVesi muhafazasına tayin olun

duklarına dair.
Fatihan zabiti Mustafa iJ— zide kadrihuya hüküm ki
Orduyu hümaynumla seferi hümayunuma me’mur olan Fatihan
tayifesi dokuz yüz otuz buçuk nefer olub on neferi mahallinden
ihraç olunmayub ve elli neferi yarelü ve şehid ve baki sekiz yüz
yetmiş nefer hâlâ mevcudları olub Fatihan taifesi askerî misillû
olub bilcümle tekâlifden muaf olmalarile ruzı Hızır’dan ruzı
Kasım’a değin hidmetde istihdam olunmak şartile her altı nefe
rinden bir nefer eşkinci ihraç ve hâlâ hidmetleri tekmil olunmıyub
ruzı Kasım’a değin istihdam olunmaları iktiza itmekle Belgrad
kal’esinin muhafazası neferata muhtaç olub lâkin mezburlar nefaka
içün tedarik eyledikleri zahire ma’rekede kalub ianete muktac
olmalarile yevmiyye birer çift nanları Belgrad anbarından
virilüb ruzı Kasım’a değin hidmeti muhafazada istihdam olunub
ruzı Kasım’dan sonra yine girude kalan piyadelerinden eşkinci
ihraç ve dine asker getürmek şartile senki Fatihan zabiti muma-
ileyhsin taifei merkumenin zabtu rabtma ve hıfzu hirasetine

gereği gibi ihtimam ve mevcud olan neferatı çeri başılarile
kal’ei mezbureye vaz’ ve hidmeti muhafazada mücid ve sâi
olmalarıyçün tarafından bir mukdim âdemin tayin ve kendin
müceddeden senei cedid içün neferat ihracına mübaşeret eylemek
üzre baş defterdar olan Elhac Mehmed dame ulüvvühu
ilâmile sadır olan ferman haslar kaleminde hıfz ve me’muriyetleri
içün Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim virilmek babında
kalemi mezburdan memhur kaime virilmekle vechi meşruh üzre
amel olunmak içün yazılmışdır Fi evahiri ş 1128
201
İskân edildikleri yerlerden çıkub Anadolu'da şekavet, eden

aşiretlerin te'diblerine dair.
Anadolı valisi vezir Ali Paşa *4 ya ve Anadolı
eyaleti hududundan Karaman eyaleti hududuna varınca yol
üzerinde vaki olan kadılara ve zabitlere hüküm ki
Türkman aşayirinden Musacalu cemaatinin bundan akdem
Raka «■>ya iskanları ferman olmuşiken cemaati merkumdan Ca’ber
jm- nam oymak iskândan huruç ve varub Alaşehir jtW ve Kula
kazası beyninde hayme ile kışlayub ve ekseri yeniçeri zeylinde
tuîenk endaz olup ve Karaca Arablu -W cemaati dahi Raka «-»is
kânından huruç ve anlar dahi Alaşehir kurbinde kışlayub ve
ekseri levend kıyafetinde gezüb ve Elci «!•* cemaati ve Harbendelü
cemaati iskândan çıkub evlerde Saruhan sancağında
kışlayub ve Akşehir dağına yaylağa gidüb levendat kıyafetinde
gezüb Danışmendlü Türkmanından Sermayelü ve Ka
raca v-v cemaatleri Denizli Jy'» kurbinde taş evler yapmıyub hay
me ile Çürük su da kışlayub ve Karahisarı sahib san
cağında yaylayub ve Civanşir cemaatlerinden bir cemaat Cöl
âbâd »u <iyr kazasında taş evleri olub ve iki cemaat me’mur oldukları
mahalde sakin olmıyub gâh Çürük su ve gâh Saruhan
sancağında kışlayub levendat kıyafetile gezüb ve Kökarlı A } / ce
maatinden Kara Ahmed oğlu ve Deli Beğ oğlu ve
Çökelek mahalleleri ahalileri dahi iskânların bozub hayme ile
Saruhan sancağında ve Alaşehir ^ kurbinde kışlayub cüm
lesi levend kıyafetinde gezüb ve bunlardan maada Kütahya v 1"/'
ve Saruhan ve Karesi sancaklarında kışlayub yaylaka
giden yürükân cemaatleri vafir cemaat ve cümlesi tüfenk endaz

olmalarile mürur ve ubur eyledikleri yerlerde reaya fukarasına
cevrü teaddilerinin nihayeti olmamağla men’ü defolunmak sevabı
dü cihani olub memleket ihtilâlden halâs ve emnü rahatü ârâmiş
hasıl olacağı senki veziri müşarünileyh sin tarafından deri devlet-
medarıma ilâm ve Ca’ber cemaati eşkıyasından harbü darbe
tesaddi iden üç nefer kethüda ve beş nefer Türkman ahz olunub
Kütahya v tV'kal’esinde habs ve kal’a bend olundukları mektubunda
dahi tahrir ve zikrolunan cemaatlerin teaddi ve tecavüzi şemala
rından bir dürlü takatleri kalmıyub memleket harabe vardığın aha-
lii memleket mahzar ve kadılar arz itmelerde ıHazinei âmirem’de
mahfuz olan mirî mukataa ve Haremeyin vakfı defterlerine nazar
olundukda Musacalu cemaati Raka iskânı olub bir tarıykile
mahalli iskânlarından huruç eylemeyüb ve Karaca Arablu
cemaati Keskin ilinde sakin sair sekiz aded cemaat olmak
üzre Raka m
ya iskânı ve Elci cemaati yirmi iki senesinde
mütesllim İsmail arzuhali mucibince Hama ^ ya iskân ve
Harbendelü cemaati ile sair cemaatler kadimi yerleri olan
Ayaş maa Berendi ve Kınık kazalarından huruç itmekle
kadimi yerleri olan mahalli iskânlarına iyvâ itdirilüb ve Daniş-
mendlü Türkmanlanndan Karalu }•} cemaati Hamid san
cağında Irle «b* nahiyesinde Çardak kariyyesile Yenice
ve Eskirk *j.i5-' ve Yanık ve Mud v nam kariyyelerde ve Ser-
mayelü cemaati dahi Kütahya sancağında Honas » •
nahiyesinde vaki Kadin öyüğü S'yyc/.^ ve Kızılca Kaklık ve
Haydarbaba I?Vj v nam kariyyelerde evler ve damlar bina itmek üzre
iskân ve Civanşir cemaati çölâbâd nahiyesinde » 4 v a
nanı kariyye ve Kayseriye v -r! kazasında Develii Aj» nam hâli
ve lıarab kariyyede evler ve damlar bina etmek şartile iskân ve
ve yürükân tayifesi İç İl sancağında ve kaza ve nahiyelerde
iskân olunub badehu içlerinden altı cemaat ifraz ve Kıbrıs
ceziresinde iskânları içün evamiri şerifem sadır oldığı mastur ve
mukayyed bulunmağın Haremeyni Şerifeyin vakfı olanların mali
îüruhti bu tarafda mukayyed ve malûm olmıyub voyvodalarının
hasılları defterlerinde malûm olmagin voyvoda defterinden görillib
nemıktar ise Türkman voyvodalarına beher sene Raka 4» valisi
tarafından olmıkdar akçe teslim olunmak sartile gerek Haremeyin
ve gerek sair şekavetleri arz olunan cemaatlerden mukaddema
vecbi meşruh üzre İrle ^ ve Honaz » . nahiyelerinde taş evler bina
eylemek üzre iskân olunan Karalu *'} ve Sermayelü cemaatleri
şurutu mezkûr üzre evler bina ve zer’ü harse meşgul olub kendü hal
lerinde olacakları zahir olur ise yerlerinde ibka olunub ve bunlardan
maada zikrolunan cemaatlerden kendü hailenle meşgul olub mev-
kıfi iskânlarında taş evler bina ve zer’ü hars ile mukayyed olmağı
teahhüd ve hilâf üzre harakete cesaret itmamek ve ata binme-
yüb kılıç kuşanmıyub levend kıyafetinde gezmeyüp turtluk ey-
lemamek üzre nezri kabul iderlerin ve teahhüdlerinde sebat ile
salâhı hal üzre olacaklarına ilmi yekıyn teallûk ideri bulunur ise
olmakuleleri dahi nezre kesüb kemakân yerlerinde ibka ve Hare-
meyin ve mirî malların mahallerine edâ ve teslim şartile tevtıyn
itdirilüb ancak itimadı külli hasıl olmaz ise yerlerinden kaldırılub
malları Raka mukataasına zammü ilhak olunmak üzre senki
veziri müşarünileyh sin devab ve mevaşilerile yerlerinden ve
yurdlarmdan kaldırılub ve esnayi rahda bir ferdi firar itdirilmaıııek
ve ahalii memlekete teaddi ve tecavüze ruhsat virilmamek üzre
greği gibi muhafaza iderek eyaletin hududuna dek götürülüb anda
dahi siyakı meşruh üzre düsturu mükerrem müşiri mufahham ni-
zamül âlem Karaman ve Adana «■*»» eyaletine mutasarrıf olan
vezirim Osman Paşa ^ ti* edamallahü tealâ iclâlihuya teslim ve
oldahi Raka hududuna götürdüğün düsturu mükerrem müşiri
mufahham nizamül âlem ber vechi malikâne Raka «j eyaletine
mutasarrıf olan vezirim Ali Paşa ^ edamullahü tealâ iclâlihu
tarafına teslim ve vechi meşruh üzre teslim olundukça teraessük
ve hücceti şer’iyye alınub ve Raka ya vardıklarında Raka «->
valisi veziri müşarünileyh münasib olan mahallerde iyvâ ve iskân
eyleyüb bir ferdinin firar eylemesini ve yahud tama’ ve ruhsat
ve müsaadeden begayet hazer olunub ve beher sene Haremeyin
vakîıyçün Türkman voyvodasına virilecek mali voyvodaya ve
mirîye olanları Hazinei âmire’me teslim eylemek ve Ca’berlü
eşkıyasından olub Kütahya kal’esinde habs ve kal'a bend
olan sekiz nefer şakıylerin dahi üzerlerine mevad sübut bulub
cezalan tertib olunmak lâzım gelür ise haklarında icab iden ser’ile
icra olunub ve eğer cezalan tertib olunmıyacak mertebe mücrim
ler ise yanlarına âdemler tayin ve Magose kal’esine kal’a
bend olunmak ve yürükân taifesi dahi şekavete cesaret iderlcr ise
âdemler gönderilüb tenbih ve mütenebbih olmazlarlar ise üzerle
rine vanlub eşkıyadan olanların ahiz ve cezaların virüb kusurları
dahi îimabaad şekavete cesaret ve etrafa keştü güzar eylemamek
şartile nezre bağlanub kadimden muayyen olan yerlerinde iskân
itdirilmek üzre Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim tahriri
babında Aw\j bilfiil baş defterdarım olan

Elhac Mustafa e**-» dame ulüvvühu ilâm itmeğin vechi meşruh
üzre amel olunmak içün veziranı müşarünileyhimaya kuzat ve za-
bitana evamiri şerifem sadır olmağla imdi işbu emri şerifi vacibül
imtisalim vusulünde balâda tafsil ve tasrih olunan şurut ve kuyud
üzre amel ve haraket eyleyüb lâkin bu takrib ile sükkânı vilâyet
ve ahali ve raiyyet üzerlerine konub müftü meccanen yem ve
yemek talebinden ve hilâfı şer’i şerif bir gûnâ behane ile akçe
almmakdan ziyade ihtiraz ve ictinab eyleyesiz Bu husus sükkânı
vilâyet ve ahali ve zuafanm emnü rahatları içün murad olunan
umuru mühimmeden olub ve vedayii halikı arzu sema olan reaya
ve beraynın zemanı saltanat ve hengâmı hilâfetimde kemalü emnü
eman ve refahiyyetü ıtmiynan üzre olmaları aksayı muradı padi-
şahanem olmağla senki veziri müşarünileyhsin bu hususda tara
fından ve etba’ ve âdemlerin taraflarından fukara ve zuafa zadü
zahire ve bigayri hakkın akçe ve pul mutalebesile ve ahar veçhile
bir gûnâ rencide olunacak olur ise bir veçhile özür ve cevabın
makbulü hüumayunum olmıyub mes’ul ve muakab olacağın muhak-
kakdır Ve siz ki kadılar ve zabitler siz tavayifi mezbureyi mürur
ve uburda ve esnai mürurlarında teaddi ve tecavüzlerinden reaya
ve berayayı himayet ve sıyanet eyleyüb ısga eylemiyanleri isim
ve resimlerde vukuu üzre Âsitanei seadetime arzu ilâm eyleyüb bu
hususda siz dahi ziyade dikkat ve ihtimam eyleyesiz Şöyleki sizin
dahi ihmal ve tekâsülünüzj zuhur iderse eşeddi ukubet ile muakab
olacağınız mukarrerdir Ana göre her biriniz mazmunu emri
hümayunum üzre amel ve haraket ve hilafından begayet hazer ve
mücanebet eylemeniz babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur
Buyurdumki Fi evaili ca 1131
202
Evlâdı Fatihariın nizamlarına ve yeniden Evlâdı Fatihan

kaydına dair.
Rum İli’nde Evlâdı Fatihan sakin olan kazaların kadılarına
ve âyanı vilâyet ve mübaşir tayin olunan ... zide kadrihuya
hüküm ki
Rum İli’nde «i.'r.» vaki bazı kazalarda sakin Evlâdı Fatihan
tayifesine fethi hakanîden beru seferler oldukça her altı neferinden
bir nefer eşkinci virüb ve seferler olmadıkça her bir eşkinci
neferine otuzar guruş maktu’ virmek üzre bu mukabelede ayarız

ve nezil ve celebkeşan teklifinden muaf askeri misillû bir taife
olub lâkin Fatihan zabitleri hasebü neseblerine itibar eylemeyüb
reayadan servet sahibi olanları dahi cebrü kahrile Fatihan kayıd
idüb bu veçhile idhal kılman reayanın vefret ve kesretlerinden
naşi îilasıl Evlâdı Fatihan olanlar ile sonradan cebri kayıd
olunanlar temyiz ve tefrik olunmakdan kalub ve zabitlerinin
zulmü teaddi ve tecavüzleri hadden efzun ve kıyasdan birun
olmağla ahalii memleket üzerlerine bir beliyyei azime olub ve
nice hanımanları bu takrib ile harab ve sabrü telıammüle takatleri
kalmamakdan naşi tekâlifi kabul şartile fatihanlıkdan ref’ ve
haneye kayıd olunmak üzre bundan akdem deri devlete gelüb
dadhah ve istid’ayı merhamet eylediklerinde hayırhahanı devleti
aliyye bu hususda teemmül ve istişareden sonra haneye kayıd
olunmaları hem bir alay fukara ve nıesakini zulmü teaddiden
halâs ve hem canibi miriye dahi enfa’dır deyu re’yü ittifak
itmelerile bin yüz on dokuz senesinde ba hattı hümayunu şevket-
makrun bilcümle Evlâdı Fatihanlıkdan ref’ ve tehammüllerine
göre haneye kayıd olunmuşlar iken bin yüz yirmi yedi senesinde
bunlardan niceleri Evlâdı Fatihandan re’î olunmak istemezlerdi
deyu bazıları sevk eylediklerinde ibkasma talib olanları var ise
mahallerinde görilüb tahrir içün sabıka silâhdar ağası olan Haşan
Ağa fe» c r kullan muharrir tayin ve kadimden Evlâdı Fatihan olanın
rağbet idenlerini bilâ cebir tahrir eylemek üzre me’mur kılınub
ve bu veçhile tahrir ve defter eylemiş idi Lâkin sonra yüz yirmi
sekiz senesinde taifei mezbure zabitliği sabıka zulmü sitem ile
teaddi ve tecavüze cesaret idenlerden Mustafa nara kimesneye
sipariş ve tahrire dahi tayin olundukda varub me’lûî olduğu
zulmü sitemi derpiş ve talib olmıyanları cebren deftere idhal ve
ber vechi sabık muhtel ve meşevveş itmekle hâlâ yine her bir
kazadan taifei mezburlar arzu mahzarlar ile gelüb fatihanlıkdan
ref’ ve iki kat hane virmeğe razileriz deyu iştikâ ve izharı
tezallüm ile Divan’ı muallâya ref’i rık’a eylemekden hâli değil
lerdir Finnefsel emir mukaddemâ bunların içine cebren ve taleben
ecanib idhal olunmakdan naşi nice hanekeş reaya muaf kayıd
olunmağla sayir reayanın ıztırarı hailenle bilkülliyye nizamları
muhtel ve cebren Fatihan yazılanlar dahi zabitlerinin teaddileri
hasebile muzmahil olmağla ref’ olunmuş idi Lâkin sonra ibkaları
hususunda haddi itidali mülâhaza ve rızalarile talib olub kadimden
Evlâdı Fatihandan olanlar tahrir ve cebren ecanibden bir ferd
idhal olunmamak şart olunmuşiken mezbur Mustafa i 1*-" tamaı hânı

ma düşlib bu şarta ademi riayetinden bilâ taleb Fatihan kayıd
eylemesi yine nizaı sabıkın iadesile ihtilâl ve ihtilâfa bais olub
bu hususun mizan ve haddi itidali mülâhaza ve ehli vukuf ile
müzakere olundukda çünki Evlâdı Fatihan tayifesi öteden beru
askerî misillû muaf olub seferler vukuunda iktiza iden hide-
matda istihdam oluna gelür bir tayifedir Ve baba ve dede
lerinden Fatihan oğlu Fatihan olmak takribiyle bilkülliyye raiyyet
misillû olmıyub içlerinde niceleri yine Fatihanlıkda kalmağa
talib ve ragıb olacakları dahi müteyakkındır Böyle olıcak
umumen ref’ olunmak dahi münasib olmıyub talib ve ragıb olanlar
ibka ve ademi rağbet ile nükûl ve iştikâ ve izharı tezallüm
idenler hane ve celebkeşane kayıd olunmaları nizamı hallerde
memleketden ihtilâfatın ref’ine bais olur deyu bu vecih cümle ile
müstahsen görilüb lâkin rağbet idenleri ile eylemiyanleri bu taraî-
da tefrik ve temyiz olunmak bir veçhile mümkin olmıyub mahal
lerinde tecessüs ve suale mevkuf olmağın mu’temed ve perhizkâr
ve mücerrebül etvar mübaşir ve sadık ve müstakıynı ve fenni ki-
tabetden habîr maan bir kâtib tayin olunub yedine virilân def
terde tasrih olunduğı üzre Evlâdı Fatihan olan kazalara varub
kasabat ve kurasında sakin Evlâdı Fatihan kayıd olanların söz
sahibi ve ihtiyarlarını ve âyanı vilâyeti mahfili kazaya cem ve
cümle muvacehesinde neseben Evlâdı Fatihan olanlardan Fatihan-
lıkda kalmak murad idenleri binnefis kendülerden sual ve şöhret
leri ve baba ve dede ve cedleri isimlerde başka ve Evlâdı Fatihan-
lıkda kalmak istemeyüb sair reaya misillû avarız ve nezil ve ce-
lepkeşan virmek üzre Fatihanlıkdan çıkmak murad idenlerin dahi
kezalik sakin oldukları kasabat ve mahallât ve kariyyeleri isim
ve şöhret ve baba ve dede esamilerde şer’ ile başka tahrir ve
fimabaad bir dürlü niza’ ve şikâyet olunmağa müeddi olmıyacak
veçhile tarafeynin rızalarile defter olunub ve kadılarına mühürle-
düb amma bu husus temşiyeti nizamı memleket ve asayişi ahali
ve raiyyet içün ihtiyar olunmuş emri külli olub tahrir idecekleri
defterleri ilâ maşaallahü tealâ düştürül amel tutulmak üzre olma-
ğin rıza ve ademi rıza nizaı ve yahud gıyabında defter olunmuş
muaraza ve şikâyeti ve cayir malûm ve meçhul behane ile
bundan sonra bir dürlü nizaı zuhur eylemiyecek veçhile netice
virmeğe ziyade dikkat ve her birinden tefahlıus ve sualde kemali
mertebe tekayyüd ve ihtimam olunub şöyle ki bu mezkûranın hi-
lâfı zuhur idüb yine iştikâ olunacak olur ise me’mur olanların
Anadolu’da Türk Aşiretleri 16i
ademi tekayyüd ve yahud tamaı İlâmına tebaiyet eylemelerinden

bilinüb kadıları azli ebed ile isimleri ceridei hükûmetden hâk ve
mübaşir ve âyanı vilâyeti dahi neîyü tağrib misillû ukubatı şedide
ile muakab olacakların ve Evlâdı Fatihanlığı rızalarile kabul
idenler ile eylemiyanler bundan sonra yine tek durmıyub bu defa
olacak nizamın hilâfına şikâyet iderler ise iddialarına kat’â itibar
olunmıyub ihtilâli memlekete tesaddi eyledikleriyçün küreğe vaz’
olunacaklarını her bir sınıf yekıynen malûm idinüb kuzat ve mü
başir ve âyanı vilâyet ve Evlâdı Fatihanlığı kabul idecekler ile
kabul eylemiyecekler ana göre haraket ve bu veçhile tahrir ve
defter ve arzu ilâm olunmak içün
bilfiil baş defterdarım olan Elhac Mustafa dame ulüvvühu
ilâm itmeğin mumaileyhin ilâmı mucibince amel olunmak içün ya-
zılmışdır Fi evasıtı ca 1131
203
Boz Ulus mukalaası reayalarından Akşehir'e gelenlerin eski
yerlerine nakil edilmelerine dair.
Kütahya v 1/ ' ve Konya valilerine hüküm ki
Boz Ulus Türkmanı voyvodası Elhac Ahmed g.u-1 zide kadri-
hu süddei saadetime arzuhal idüb uhdesinde olan Aydın o s a k i n i
Boy Ulus Türkmanı mukataası reayalarından Tıraş ur>> cema
ati reayasından bir mıkdarı kadimi sakin oldukları obalarından
kalkub varub Akşehir de sakin olub yüz yirmi dokuz ve otuz
ve otuz bir seneleri üzerlerine edâsı lâzım gelân mali mirilerin
virmemelerile mali miriye’gadir ve kesrü noksan terettüb idece-
ğin bildirüb hâlâ cemaati mezbureden olub mahalli mezburda sa
kin olanlar kadimi yerlerine naklü iskân olunmalarıyçün emri
şerifim virilmek babında istid’avı inayet eyledüği ecilden Hazinei
âmire’mde mahfuz olan baş muhasebe defterlerine nazar olunduk-
da mukataai mezburun senede altı bin altıyüz altmış dört buçuk
guruş mali olub ber vechi malikâne mumaileyhin uhdesinde olub
ve Aydın öl-h» sakinlerinden Boz UlusTürkmanleri cema
atinden Tıraş wf»> mahallesi zikrolunan cemaat mülhakatından
olduğı derkenar ve cemaati mezbure reayasından perakende
olanlar bulundukları mahallerden kaldırılub kadimi iskânları olan
mahalle iyvâ ve iskân olunmaları içün baş muhasebeden ilmüha
ber tezkiresi verilmeğle mucibince fermanı âlişanım sadır olmuşdur
Buyurdumki Fi evahiri ş 1131
204
Yeni el voyvodalığına tâbi Giindüşlii cemaatine teaddi edil

memesine dair.
Anadolı d>ı«> valisine hüküm ki
Haremeyni Şerifeyin evkafından Yeni tl üı' <£ voyvodalığına
tâbi Gündüşlü cemaati ahalisi süddei saadetime âdem ve
arzuhal gönderüb üzerlerine edâsı lâzım gelen rüsumatların edâda
muhalefetleri yogiken senki nazırı müşarünileyhsin tarafından ve
Aydın »».' muhassılı tarafından kariyyelerine birer bayrak gönde-
rilüb taş evler bina ediniz ve yahud bize şu kadar akçe veriniz
Vermezseniz sizi Raka ya iskân ideriz deyu teaddi ve gadir
eylediklerin bildirüb men’ü ref’ olunmak babında istid’ayi merha
met itmelerde cemaati merkume ahalisi konub göçdükleri yerler
de ibadullahın hayvanat ve mal ve erzakına zarar eylemamek ve
ata binmeyüb ve kılıç kıışanmıyub ve askerî kıyafetinde gezme-
yüb eğer hilâîile haraket iderler ise bu defa bağlanacak nezirleri
zecren hep kendülerden tahsil itdirilmek şartile zikrolunan Gün-
düşli cemaatine taş evler bina itmek içün teklif ve teaddi
olunmamak üzre Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim tahriri
babında #^3 bilfiil baş defterdarım olan Elhac İbrahim
dame ulüvvühu ilânı itmeğin mumaileyhin ilâmı mucibince
amel olunmak içün yazılmışdır evahiri 1 1131
205
Türkmen taifesinden rüsuma raiyyet alındığı gibi, yürükler

den de ayni resmin alınmasına dair.
Adana *»» ve Karaman eyaletine mutasarrıf vezir Osman
Paşa ^ ya ve Sis u-*- sancağı beğine ve İç İl £' sancağın
dan Meraş eyaletine varınca Adana ve Sis ^ ve Tarsus !/>■>
sancaklarında vaki dağlarda sakin Kozan oğlu i*-»1o'jj* cemaatleri
nin iskân ve tahrirlerine mübaşir tayin olunan... zide mecdihuya
ve Kars ve Tarsus sancakları voyvodalarına hüküm ki
Anadolı vilâyetinde sakin olan Türkman cemaatleri ahali-
leı inden bazılarının rüsumatı Haremeyni Şerifeyin vakfı tarafından
alınub ve bazıları dahi miri mukataa olub bunların bir ferdi rüsumu
raiyyet virmekden hâli değil iken memleketi merkumede mutevat-
tın yürükân taifesine ademi vukuîdan naşi şimdiye dek resim vaz’u
tayin olunmadığından anlar dalıi Türkman taifesi misillu rüsumatı
miriyye vaz’u tayin olunmak üzre tahrir olunmalarıyçün emri şerifi
âlişanım ile mübaşir tayin olunmağla İç İl j-ı g.< sancağından Meraş
eyaletine varınca Adana <-*»«ve Kars ve Sis eri- ve Tarsus
sancaklarında vaki dağlarda sakin olan Farsak dimekle
ma’ruf Kozan oğlu a*j' cemaatleri ahalileri kati vafir reaya
olub lâkin hini tahrirde kıllet üzre bulunmalarile her bir cemaati
kati az yazı ile ziamet ve timara hasıl kayıd olunub ve bundan
mukaddem Yeni İl ji'«£ voyvodalarına birer mıkdar akçe virmek
mu’tadları iken biraz müddetden beru âdeti kadimelerin terk ile
Yeni İl jı'i* voyvodaları ve ahar tarafa bir akçe virdikleri olmı-
yub ve başı boş bir taife olub oldukları yerler dahi sa’bülınürur
dağlar olduğundan kendülere zafer ınüşkil olmakdan naşi sakin
oldukları sancakların mutasarrıflarına ve sair hükkâma serkeşlik
itmek âdeti müstemirrleri olmağla kasıl kayıd olundukları ziamet
ve timar eshabına yazulannın zı’lı virilmek üzre taifei merkume
hâlâ oldukları dağlardan indirilüb Kars ve Sis u-f- sancakla
rında ve Kars kösteresinde olan hâli ve harabe kariyyeler ve
çiftliklere iskân ve iyvâ olundukları suretde harsü zer'e iştigal
ile memleket şenlenüb ma’mur ve âbâdân olacağından kat’ı nazar
miriyçün Türkman taifesi misillu rüsumat vaz’u tayin olundukda bey-
tülmali müslimîne dahi menafii azıme husuli mukarrer olduğun vukulu
olanlar haber virmelerile finnefselemir bunlar bu veçhile rüsumata
kayıd ve zikrolunan mahallere iyvâ ve iskân olundukları halde
zatlerinde olan ruunet ve huşuneti terk ile baisi ümranı büldan
olan ziraat ve hirasete iştigal idüb olhavalinin imarına ve beytül-
mali müslimîne dahi menfaati azime husulüne sebeb olacağı emri
müberhen olmağla senki mumaileyh ... zide mecdihusun mütakıym
ve mu’temed ve perhizkâr olmanla mübaşir ve yanma kâtib tayin
olunub mahalline vardıkda taifei merkumeyi oldukları Adana «o»
ve Tarsus ve Kars ve Sis ^ sancakları dağlarından
ehlü ayal ve emvalü eşya ve devab ve mevaşilerile kaldırılub bir
ferdi gaybet ve firar eylemamek içün etrafını muhafaza eyleyerek
nakil ve indirilüb Kars ve Sis ^ sancaklarında ve Kars
kösteresinde olan hâli ve harabe kura ve çiftliklere iskân ve iyvâ
ve her birine mahal tayin eyledikden sonra bir ferdi hariç kalmamak
şartile mecmuunu malik oldukları ganem ve şütür ve sair resmi
alınmak icab ider eşyaları ve baba ve dede ve kendülerinin isim
lerde tahrir ve ziamet ve timar eshabına hasıl kayıd olundukların
üzerlerine işaret ve yazlak ve kışlakları mahallerini dahi

tahrir ve defter ve Türknıan cemaatlerine mukayese ile icab
iden rüsumatların vaz’ eyleyüb ve taifei mezburenin sakin oldukları
mahallerden indirilüb iskân olunmaları hususunda tayin olunan
muharrir ianete muhtaç olmağla senki veziri müşarünileyh ve
siz ki mumaileyh voyvodalar sız hususu mezburda icab idüb gerek
oldukları mahalden kaldırılub iskân olunmalarına ve gerek gaybet
ve firar eylemameleriyçün hıfzu hirasetlerine dikkat ve iktizasına
göre muavenet eylemeniz içün Divanı hümayun’um tarafından
emri şerifim tahriri babında t f i 1» bilfiil baş defterdarım
Elhac İbrahim dame ulüvvühu ilâm itmeğin imdi senki
veziri müşarünileyh ve siz ki miri mumaileyh voyvodalar sız taifei
merkumeyi mübaşiri mumaileyh marifetile sakin oldukları Adana
+,\ ve Tarsus ve Kars ^ ve Sis ^ sancakları dağlarından
ehlü ayal ve emvalü eşya ve devab ve mevaşilerile kaldırub içle
rinden bir ferd firar ve gaybet eylemamek içün ve etrafını muha
faza eyleyerek nakil veindirüb Kars ve Sis ^ sancaklarında
ve Kars kösteresind hâli ve harabe kura ve çiftliklere iskân ve
iyvâ ve her birine mahal tayin eyledikden sonra senki mübaşiri
mumaileyhsin vechi meşrulı üzre tayifei merkumeden bir ferdi
hariç kalmamak şartile mecmuunu malik oldukları ganem ve
şütür ve sair resmi alınmak icab ider eşyaları ve baba ve dede
ve kendülerinin isimlerile yanına kâtib tayin olunan ... zide kad-
rihuya tahrir itdirüb ve ziamet ve timar erbabına merhameten hini
tahrirde hasıl kayıd olunan yazulannın ikişer katı kendüle tarafı
miriden virilmek üzıe taifei merkumenin her biri kangi ziamet
ve timara hasıl kayıd olundukların üzerlerine işaret ve yazlak ve
kışlakları mahallerin dahi tahrir ve defter ve Türkman cemaatle
rine mukayese ile icab iden rüsumatların vaz’ ve kemali sadakat
ve istikamet üzre itmamı hidmete ihtimamı tam eylemen babında
fermanı âlişanım sadır olmuşdur deyu yazılmışdır evalıiri za 1131
206
Danişmendli aşiretlerinden kendi hallerinde olmıyaııların

Rüku’da iskânlarına dair.
Anadolı valisine hüküm ki
Mefahirün nüvvabı vel müteşerriîn Tazkırı ve Sandıklı
ve Keçi borlı Jjy.&Tr kazaları naibleri Melımed ve Hüseyin <*-»•
ve diğer Hüseyin zide ilmihüm mektub gönderüb Tazkırı

ve Gedikli ahalileri meclisi şer’e varub Danismetlü Türk-
manı iskânı içün bundan akdem deridevletmedarımdan emri şerif
ile me’mur olan degâhı mualiâm kapucı başılarından Çcşmi siyah
Mustafa ve Uşaki Hüseyin oltarafa varub kaza
larında harabe olan kariyyelerin tahrir ve kabili iskân olanların
iskân ve ikamet itdirmişler iken mezburlar yine durnııyub Nalıç
ve mer’alarını tazyik idüb rahatların bilkülliyye izale etmişler
iken şehri hanekeş reayası olub ve kariyyelerin beyinlerinde zi
raat ve hayvanatları ra’yolunan kariyyelerin dahi taciz ve tahrib
kasdile iskân olunmak murad itmelerde perakende ve perişan ol
malarına bais olıııagin tayifei mezbure kazalarına iskân olunma
mak babında emri şerifim recasma vakıı hali illıahlarile arzeyle-
dikleri ecilden Divanı lıümayun’um tarafında mahfuz olan kuyudu
ahkâma müracaat olundukda Danişmetlü Türkmanından Sel-
manlu Kebir ve sagir ve sair cemaatler Keçi borlu
h ve Sandıklu ve Hule -V [İJ ve sayir kazalarda hâli ve
harab ve bilâ sahib kırk aded kuranın hududundan tecavüz itmeyüb
ve kimesnenin mülklerine ve eşyalarına taarruz eylemamek üzre
iskân ve hücceti şer’iyye olunmuşiken ferman olunan mevazı’dan
hariç kazalarda gezüb teaddi üzre oldukları ilâm olunnıağla Kaka
ya iskân olunub zikrolunan cemaatlerden kendü hailenle meş
gul olub mevkıfı iskânlarında taş evler bina ve zer’ü harse meşgul
olub kendü hallerinde olacakları zahir olur ise ve ata binmeyüb
ve kılıç kuşanmıyub Jevend kıyafetinde gezmeyüb turtluk itmamek
üzre nezri kabul ideri ve teahhüdlerinde sebat ile salâhı hal üzre
olacaklarına ilmi yekıyn teallûk ideri bulunur ise ol makuleler
nezre kesilüb kemakân yerlerinde ibka olunmak üzre emri şerifim
virildüği mastur ve mukayyed bulunmagin mukaddemâ virilân em
ri şerifde zikrü tasrih olunan şurut ve kuyud ile zikrolunan ce
maatler ahalileri kadimi olan şuruta mugayir zikri sebkat iden
kırk iki aded hâli ve harabe kariyyeleri tecavüz itmek iktiza it-
mamekle mahallinde şer’ile görilüb mukaddem virilân emri şerifim
şurutunu teahhüd ve kabul ile yerlerinde ibka olunur ise dahi
yerlerinden taşra tecavüz itdirilmamak içün senki veziri müşarün
ileyh sin sana hitaben Divanı hümayun’um tarafından emri şerifim
tahriri babında bilfiil baş defterdarım olan Elhac İbrahim &aı
dame ulüvvühu ilâm etmeğin mumaileyhin ilâmı mucibince amel
oluna deyu yazılmışdır Fi evahiri m 1132
[ı] Urla.
207
İskan mahallerinden çıkan Tacirli cemaatinin Raka'ya

Uamma dair.
Raka «j valisi vezir Osman Paşa ya hüküm ki
Raka **# sükkâmndan T a c ir lik ' cemaati mahalli iskânlarından
firar ve hâlâ Pivas o-V- dan Kurd kulağı
% e w
caniblerinde ebnai
sebile isali mazarrat ve fesadü şekavete tesaddi üzre oldukları ilâm
olunmağla taifei mekume kaldırılub Raka da mahalli iskânlarına
iyvâ ve iskân olunmak üzre tarafına teslim olunmak içim emirül
ümerail kiram Adana beylerbeğisi ... dame ikbalihuya ve
kıdvetül emacidü vel âyan İfrazı Zlilkadriyye voyvodası
... zide mecdihuya emri şerifim ısdar ve irsal olunmağla imdi
senki veziri müşarünileyhsin tarafından kifayet mıkdarı âdemler
irsal ve mezburları devab ve mevaşi ve ayal ve eşyalarile
Raka ya getürüb mahalli iskânlarına iyvâ ve iskân ve fimabaad
gerek mezburların ve gerek sair iskân tavayifinin mahalli iskân
larından huruç ve firar itmamek üzre zabtu rabıtlarma ziyade
dikkat ve ihtimam eyleyesin Bu makule iskâna me’mur olan
taifeden bazılarının iskândan huruç ve firarı sairlerine dahi sirayet
ile ihtilâli azime bais olacak halâtı namarazıyyeden olduğı bedihi
olmağın şöyle ki bu emri mühimde ihmal ve tekâsül zuhur idüb
bundan sonra Raka «ı> da iskâna me’mur olan tavayiîden bir ferd
mahalli iskândan huruç ve firar eylediği istima’ olunacak olur ise
bir dürlü özrü cevabın ısga olunmıyub muahaz ve muakab
olacağın yekıynen malûm idinüb ana göre bu hususda ziyade
ihtimam ve aleddevam iskân tavayifinin zabtu rabıtlarında basiret
üzre ciddi tam eyleyüb hilâfından fevkal’had tevakkıy ve ihtiraz
eylemen babında fermanı âlişanım yazılmışdır Fi evahiri r 1135
208
Raka'dan çıkan Şerefli cemaatinin tekrar Raka'ya gönderil

me»i ne dair.
Sivas v/’*- ve Anadolı eyaletinde vaki ve ve ve
kadılarına ve Raka mütesellimine ve zikrolunan eyaletlerde
vaki mütesellimler ve Türkman ülf; voyvodasına ve ayanı vilâyete
hüküm ki
Raka mukataasına tâbi senede iki bin yüz altmış guruş
mali olan Şereflü Ar- ve tevabii cemaati mukaddemâ oldukları

mahalde ahalii vilâyet ve sayirleri cevrii eziyyet üzre oldukların
dan mallan Raka «o mukataatına zam ve bulundukları yerlerden
kaldırılub Raka ya iskân oldukları baş muhasebeden derkenar
olunmuşdur Bundan akdem Raka ya iskânları ferman olunan
cemaatleri reayasının nısfı mertebesi Rum t» tarafına pera
kende olub Ruha da mevcud olanlarının mali mirîlerinin
edâsına iktidarları kalmamağla perakende olanları oldukları
mahallerden kaldırılub Raka •».» ya iskân ve mali mirîleri tahsil
olunmak içün âdemler gönderildikde Bizler mülk ve emlâk
sahibleriyüz deyu yedlerine mütemekkin olmak içün birer
takrib ile ferman alub ve Rum c> tarafında kalmaları dahi
evlâd ve ayallerile Mamalı ve Hacı Ahmedli ve Salârlu
ve Cirid ve Kedişli ve Kaçılı i?5 içlerinde peraken
de ve mütemekkin olmağla bu tarafda olan evlerinden dahi fırsat
bulub firar edenler mezburların içlerine varub ilıtifa eylediklerin
de mali mirînin tahsili müteassir olduğundan gayri böyle kalur
ise Raka da olanlar dahi karardade olmıyub birer ikişer firar
idecekleri zahir ve nümayan olmağla Rum tarafında aşayiri
mezkûre içlerinde ve gayri yerlerde bulunanları bilcümle ehlü
ayallerile kaldırılub Raka *b ya tesyir ve iskân olunmalarıyçün
senki mütesellimi mumaileyh Süleyman ay- zide kadrihusun mek
tubunla ilâm itmenle cemaati merkumenin firarileri etrafda müte
ferrik bulundukça Raka «j da olanları dahi müstakar olmıyacak-
ları zahir olmağla tarafından âdemler tayin ve tavavifi mezkûreden
gerek Sivas iA*- tarafında ve gerek Anadolı eyaletinde olanları
ehlü ayal ve devab ve mevaşilerile kaldırılub Raka ya naklü
tesyir ve cemaatleri içinde iskân ve tevattun ve üzerlerine lâzım
gelân rüsumu mirileri cem’ü tahsil itdirilmek ve tevayifi mezkûre-
nin naklü iskânlarında siz ki mütsellimler ve ayanı vilâyet ve
Türkman a'*V voyvodası mumaileyhim siz tarafınızdan ianet ve
muzaheret olunmak üzre Divanı hümayun’um tarafından emri şeri-
şerifim tahriri babında iftiharül ümerai vel ekâbir bilfiil baş def
terdarım olan Elhac İbrahim e.Ul dame ulüvvühu ilânı etmeğin
mumaileyhin ilâmı mucibince amel olunmak içün yazılmışdır Fi
evahiri z 1137 [1]1
[1] Iiaka’da iskân edilen İl Beğlü taifesi de iskân mahallerinden çıkarak
Meraş tarafına gelmişlerdir. Bunların da eski yerlerine iskânları için hüküm
yazılmıştır. (Fi evasıtı ra 1138). Keza Kırşehri ve Aksaray sakinlerinden Boynu
İncelü cemaati arasına giren Şereflü cemaatinin de Rak'aya gönderilmesi için
hüküm yazılmıştır. (Fi evasıtı r 1138).
209
Dedeşlü ve Solmanla cemaatlerinin Halep tarafında iskânla

rına dair.
Haleb ^ valisine ve Ayintab valisine ve Meraş mü-
tesellimine ve Rişvan öV-j voyvodasına ve boy beğine hüküm ki
Meraş sakinlerinden Dedeşlü ve Selmanlu AV- cema
ati mukataasının senevi bin sekiz yüz elli beş buçuk guruş mali ve
zemam zabtı muharrem ihtidasından olub Elhac Haşan Ağa
mn uhdesinde olduğu mukayyed oîmağla zikrolunan Dedeşlü A:»
cemaati Türkmam ve Kabaklar AM ve Kılluler JV* ve eshabı kehf
reayaları ve sair perakende cemaatler konub ve göçdükleri mahal
lerde reaya fukarasına cevrü eziyyet idüb mürur ve uburlarından
ibadullah mutazarrır olmalarından naşi şerrü mazarratlarından
fukarayı te’min içlin mukaddemâ Haleb V tarafına iskânları ferman
olunub ibadü bilâd emniyet ile münşer (ihül) fuad olmuşlar iken
bir tarıyk ile mahalli iskânlarından göcüb kemafil evvel fesadü şe-
kavete tesaddi ve uğradıkları mahallerde vaki ziridestan raiyyete
cevrü teaddi itmelerde fukarayı raiyyeti mezahimden sıyanet içün
tavayifi mezburenin yine Haleb etrafına iskân olunmaları lâzimei
halden oldığı senki veziri müşarünileyhsin kaimen ile ilâm itmenle
dahi memleket ve fukarayı raiyyete bir dürlü teaddi olduğuna
n ayı hümayunu padişahnem olmamağla mezburların fesadü şeka
vetlerini def’ü izale birle ibadullahı teaddilerinden irahe içün
kemafil evvel Haleb _u etrafına naklü iskân olunmaları içün hattı
hümayunu şevketmakrunum şereîsadır bulmağla bu husus senin
uhdei kifayetine ihale kılınub taralından mukaddem mübaşir tayin
ve irsal ve zikri mürur iden Dedeşlü jii» ve Selmanlu ve
maan konub ve göçen maıüzzikir cemaatler perakendeleri her
kanğı kaza ve kasabat ve kura ve cemaat arasında bulunurlar ise
cümlesi ihraç ve bir ferdi giruye kalmamak şartile bilcümle ehlü
ayal ve devab ve mevaşilerile kaldırılub naklü tesyir ve Haleb
etrafına iyvâ ve iskân olunduklarından sonra haneler binasına
şuru’ ve mübaderet itdirilüb ve hanelerin bina idinciye dek rehin
leri alınub ve fimabaad zer’ü hars ile iştigal ve bir ferdin mal ve
hayatına zararu güzend irişdirmeyüb kendü hailenle ikamet eyle
meleri şartile kavi nezre bağlanub mahalline kayıd içün hücceti
şer’iyyesi deri saadetime irsal olunmak ve bu hususda Ayintab
naibi ve Meraş j * , mütesellimi ve Rişvan c\jZj voyvodası ve
Anadolu'da Türk Aşiretleıi 169
boy beği mumaileyhim siz sakı ittifak üzre kıyam idüb tayifei
mezbure her kangilerinin (1] kaza ve kura ve kasabat ve cemaatleri
içlerinde bulunur ise bilâ tevakkuf cümlesini ihraç idüb tarafına
teslim eylemekde bezli vüs’ü kudret eylemeleriyçün Divanı lıüma-
yun’um [2]'emri şerifim tahriri babında iftîharül iimerai vel ekâbir
bilfiil baş defterdarını olan Elhac İbrahim daıııe ulüvvühu
ilâm itmeğin mumaileyhin ilâmı nıiicibince amel olunmak içüıı
yazılmışdır Fi evasıtı r 1139
210
Nevşehir'de iskân olunan Boynu incelii cemaatine kadıların

müdahale etmemelerine dair.
Nevşehir kadısına ve Eyub İli ^ valisine hüküm ki
Senki Nevşehir y i kadısı mevlâııa iMehnıed zide fazlühusun
mektub gönderüb Danişmendlü kazasına tâbi Boynu İncleü
mukataası cemaatleri ba emri âli Nevşehir’e y i iskân ve
zikudret olanları medinei Nevşehir y i de evler binasına şuru’
ve sairleri dahi Nevşehir y i kazası nıuzafatından Eyub İli Jt1
kazasında vaki harabe kariyyeleri şen ve âbâdan itmek üzreler
olub dahi olunmak icab etmez iken Dasişmendlü kadıları
taifei mezbure iskân olunmuş lâkin umuru şer’iyyeleri ilhak olun
mamış Her ne mahalde sakin olurlar İ6e yine kadıları biz iz deyu
müdahele ve ihtilâle bais olmagin minbaad tayifei mezburenin
umuru şer’iyyeleri Nevşehir ^ i ve Eyub İli’ Jı nde kadı ve
naib olanlar huzurunda görilüb Danişmendlü kadıları bir
veçhile müdahele itmeyüb men’ü def’ olunmak babında vakıı hali
ilhahlarile hükmü hümayunum virilmek rccasına arz eyledüğün
ecilden vechi meşruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişanım
sadır olmuşdur Fi evasıtı za 1140
211
Haleb'in
# şark tarafına iskân edilip Meraş taraflarına firar
eden II Beğlii cemaatinin Baka'da iskân edilmelerine dair.
Meraş beylerbeğisi ... dame ikbalihu ve Kayseriye >12
[1] Kangınızın olaiacak.
[2] Tarafından.
170
monlasına ve Zamantı voyvodasına ve Kayseriye ^ kal’esi

dizdarına hüküm ki
Filasıl Raka sükkânından olan Meraş İl Beğlüsü
cemaati Haleb in tarafı şarkisinde nehri Fırat’ın Şamiyye
v u canibine iskân ve malları Haleb muhassıllığına zammu
ilhak olunmuşiken bazı takrib ile mahalli iskânlarından huruç
ve Meraş canibine firar itmelerile canibi merkum muhassıl-
lıkı mezburdan ifraz ve kadimisi üzre Raka -u, mukataatına
zammu ilhak olunmagin bulundukları mahallerden kaldırılub
bir neferi dahi giruye kalmamak şartile Raka *} ya naklü
tesyir ve hâlâ Raka -o, valisi olan ûı ruy ^ vezirim
ul ju-ı Ahmed Paşa j*.» j u 41 fbi tarafına teslim olunmak üzre emri
şerif ısdar ve irsal olunmuş idi Cemaati merkume ahalisinin Raka
■üj ya iskânları ferman olunmağla bir neferleri giruye kalmamak
iktiza itmez iken zikrolunan Î1 Beğlü cemaatlerinden Gâvur
Elli J' j* namında bir cemaatin eşbehlerinden mukaddem cezası
tertib olunan İsmail’in karındaşı Abdüllâtif ıi'ê ve oğlu
Mehmed a* beş on ev ile Samantı ya iskân olunacak Recebli
Afşarı nın aralarına firar itmelerile mezbur Abdüllâtif
,.fc ile oğlu Mehmed a# ahiz ve Kayseriye kal’esine kal’a
bend olunub evleri Raka V, ya iskân itdirilmek içün Raka ^ valisi
veziri müşarünileyh memhur kaimesile ilâm itmekle mukaddema
ferman olunduğı üzre bunların alâ eyyi halin Raka <ij ya naklü
iskân olunmaları ehemmi umurdan olmağla veziri müşarüniley
hin ilâmı mucibince İl Beğlü joa cemaatlerinden marüzzikir
Gâvur Elli jjvr cemaati reayasından Recebli Afşarı ı5,iüi
içine firar iden Abdüllalif ile oğlu Mehmed jJ- ahiz ve Kay
seriye kal’esinde kal’a bend olunub cemaati merkume içinde
olan evleri ihraç ve esnayi tarıykde firar eylememeleriyçün yan
larına müstevîâ âdemler tayin ve irsal ve bir neferi giruye kab
mamak şartile ualaşdırılub Raka <5j valisi veziri müşarünileyh ta
rafına irsal ve teslim itdirilüb lâkin bu behane ile Zamantı Ya
iskânı ferman olunan Receblü Afşarı jUo cemaatlerine veç
hen minel vücuh taarruz ve müdahale olunmamak içün Divanı
hümayun’um
_ * tarafından emri şerifim tahriri babında baş deîterda-
rım Elhac İbrahim r*\,\ çUi dame ulüvvühü ilâm itmeğin vechi
meşruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişanım sadır olmuş-
dur Buyurdumki Fi evaili c 1141 [1]
[1] Raka’dan Ankara’ya kaçan Türkmenlerle Kürtlerden âyan ve mütegal-
libe nezdlerine iltica edenlerin de Raka’ya gönderilmeleri için Ankara sancağın
daki kadılara ayni tarihle uzun bir hüküm yazılmıştır.
212
Raka'(lan kaçan muhtelif aşiretlerin tekrar yerlerine gönde

rilmelerine dair.
Aksaray sancağı mutasarrıfına ve Ankara ./ı ve elviyei
mezburda vaki kazaların kadılarına ve Derseadet’ten mübaşir
tayin olunan Musa zide mecdihuya ve Haymana ^ ve Ber
gama <*/ ve Turgudlu ve Tabanlu yıu. ve Karaman ^ saki
ni Boz Ulus Tüıkmanı ve İzzeddinlü ve Hacı Alı-
medlü /u-ı cemaatleri voyvodalarına ve boy beğlerine hüküm
ki [1]
Raka iskânından olan Musacalı ı*~y ve Köse Yakub’a
tâbi Kara Hacılı £*>} ve Musacalı’ya tâbi Kantemir Çepenisi
/ i ve İncilü ve yine mezbra tâbi Halebli ^ ve Musaca-
lu’ya tâbi Afşar jim ve Kaçarlu ve Ca’berlu ve Hacı
Fakihlu ve Tanburacılu ve Dokuz cemaatleri
ve Ekraddan Mudanlu ?\>y ve Mamavi ^ ve sair cemaatler aha
lisini mukaddemâ Raka <s, eyaletine naklü iskân olunduklarında
her birine mesakin ve arazi tahsis ve tayin kılınmagin mahalli
iskânlanndan hariç yerlere çıkmakdan tevakki ve ihtiraz birle
sayfü şitada mevazıi mahsusalarında mukıym ve mütevattın olub
mekâsibi şer’iyyeden zer’ü hars ile teveggul ve iştigal eylemeleri
şartile sureti hüsnü nizama ifrağ olunmuşiken teceddüdü vülât ve
bazı avarız ve keyfiyyet hasebile cemaati mezbur ahalilerinden
bazıları mesakini muayyenlerinden huruç ve Musacalu aşi
retinden Hüseyin kethüda mukaddemeden beru meteferrik
bulunan cemaatleri ricalini cem idüb Haymana ve Torgudlu
j k a z a l a r ı ve Emirdağı J-&j*.» tarafında ikamet ve bu defa boy
beğleri kendü cemaatleri ve tavayifi iskândan sayirleri ve Kaba
Abalu Dokuzu ^ u cemaatleri ile çıkub gidüb aşireti merku-
meden Kantemir Çepenisi /»» cemaati Bergama «i, tarafında ve Af
şar ve'Kaçarlu j>jâ ve Ca’berlü ve Hacı Fakihlü cema
atleri dahi Haymana vu»*. ve Turgud tarafında sakin olmalarile
bunların bu misillû haraketleri tavayifi saireye dahi sirayet idüb
surelpeziri istikrar olan umuru iskânın ihtilâline ve muakıdı ni
zamı memleketin inhilâline bais olduğundan gayri oldukları mahal
lerde kendü hallerinde durmıyub ibadullaha isali güzend ve ma
li] Bu lıüküm evaili n 1141 tarihinde Aksaray mutasarrıfı Mamaiı oğlu
Osman Bey'e de yazılmıtır.
172
zarrat eylemelerinden naşi te’mini bilâd ve tatmini kulübü ibad

içlin bulundukları yerlerden kaldınlub mahalli iskânlarına irca
olunmaları ekenimi* metalibi mülûkâne ve akdemi ıııearibi padişa-
hanem olmağla cemaati merkumeden balâda zikrolunan mahallerde
olanlardan nefsi vahidi giruye kalmamak şartile bilcümle devab
ve rnevaşi ve emval ve eşya ve ellili ayalleri ile umumen olduk
ları mahallerden akzii ihraç ve bazı mahallere müteferrik olanları
dahi bir yere cem olunub yollarda bir mahalle firar ve gaybet
eylemameleriyçün kethüda ve söz sahihlerinden mevsukun bih
kimesneleri rehin olmak üzre ahiz ve münasib olan kal’eye vaz’
olundukdan sonra esnai rahda leylü nehar bir hoşça hıfzu hiraset
olunarak hey’eti mecmuaların sürilüb ve götirilüb Raka ^ canibine
sevku tesyir ve nehri Fırat’ı «b» geçürmedikce birisi dahi giruye
avdet eylemeyüb naklü tesyirlerinde ziyade dikkat ve ihtimam
birle hengâmı şita dühulünden mukaddem serian ve âcilen irişdi-
rilüb Raka ^-»ya isal ve hâlâ Raka valisi olan vezirim ^ •u''
Ahmed Paşa tarafına teslim itdirdiklerinden sonra
teslim olunduğunu müş’ir veziri müşarünileyhden arzu ilâm oiu-
nub deri devletmedarıma irsal olunmak içün emri şerifim sadır
olmuş idi Hususu mezburda fermanım oldığı vech üzre ihtimam
ve dikkat olunmak lâzım iken Karaman sakini Boz Ulus Türk-
manı boy beğleri Fermanda ismimiz musarrah değildir
deyu ihtimamda kusur idüb Tabanlu cemaati boy beğleri dahi
kendülerini me’muriyetden reî’ itdirmek ümidile ianetde teallül
eylediklerinden başka sairleri dahi birer güne illet ile temşiyeti
kârda rehavet ve fütur izhar itmelerde umuru iskânın ta’tiline
bais oldukları deri saadetmedarıma tahrir ve ilâm olunub lâkin
bu misillû haraket rızayı hümayunuma mugayir bir keyfiyyet ol
mağla bu babda cümleniz mes’ul ve muateb olmuşsuzdur Maazal-
lahü tealâ bundan sonra dahi bu güne igmaz ve tekâsül ile hara-
ketinizden naşi ta’tili maslahata sebeb olmak ihtimaliniz olur ise
bir dürlü özrü cevabınız ısga ve istima’ olunmıyub hakkınızda
ceza tertib olunacağını mukarrer ve muhakkak hilesiz İmdi işbu
emri şerifi âlişamm vusulünde bir an te’hir ve tevakkufa ruhsat
ve cevaz göstermeksizin tedariki mafate mübaderet ve mukaddemâ
ve hâlâ şerefyaîtei sudur olan evamiri aliyyem muciblerince amel
ve haraktt birle tavayiîi iskândan o mahallerde bulunanları bilâ
tevakkuf ahzü ihraç ve mübaşiri mumaileyh marifetile Raka <!-»ya
naklü iskân itdirnıekde her biriniz bezli vüs’ü kudret idüb mıkdarı
zerre tehavün ve taksir ile karaketden begayet ittika ve müca-
Anadolu’da Türk Aşiretleri m
nebet eylemeniz babında fermanı âlişanım sadır olınuşdur Fi

evahiri c 1141
213
Raka'da iskân edilecek aşiretlerin iskânına me'mur olan Nev

şehir mü lemekkinlerin den Hacı Ahmed oğlu Salih'in bu vazifeden
afvine dair.
Nevşehir kadısına hüküm ki
Senki mevlânayı mumaileyh Mehmed zide fazlülıusun süddei
saadetime mektub gönderüb Raka ^ ya iskânı fermanım olan
tavayifden Bergama canibinde Musulcalı d&yy |ıl ve sayirlerinin
tesyir ve iskânına me’mur olan Musa zide kadrihu maiyyetine
Nevşehri dilâra sJy mütemekkinlerinden Hacı Ahmed oğlu Salih
jLu A2-1 jrL zitıe kadrihu dahi tayin olunub lâkin mezkûrun kuv
veti maliyye ve bedeniyyesi olduğundan maada Nevşehir de
lüzumu dahi olmagin hidmeti merkumeden alvolunmak üzre emri
şerifim virilmek babında arz eyledüğin ecilden merkumun Nevşehir
jt** de iktizası olmağla afvolunub seferi teklifi ile ve sair veçhile
rencide olunmamak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur deyu
yazılmışdır Fi evaili ş 1141
214
Nevşehir civarında ve Eyüp İlVnde iskân olunan Rııynu Incelii
cemaatinin tekâliften m uaf tutulmalarına dair.
Dergâhı âli kapucı başılarından olub Nevşehri dilâra
evkafı zabiti Mehmed ** dame mecdihu ve Defteri hakani kâtible-
rinden Salih Tahir zide kadrihüraaya hüküm ki
Buynu İncelü cemaati öteden beru Nevşehir .w civa
rında ve Eyub İli Ji'**' kazasında sakinler olub bunlar kendü
hallerinde ehli ırz ve kârü kisb ile meşgul ve ekseri okur ve yazar
ve haccül haremeyn ve ehli hirf ve zikudret kimesneler olmalarile
bundan akdem Nevşehir’e .w iskân olunmalarıyçün emri şerifim
ısdar ve muharrir tayin olundukda bunların zikudret olanlarından
sekiz yüz hane intihab ve Nevşehir’e iskân olunmak üzre
tahrir olunmalarile ekseri hanelerin binaya mübaşeret ve şimdiye
dek dörtyüzden mütecavizi evlerin bina idüb lâkin bunlara vesilei1
[1] Musacalı.
şevku rağbet olub matlubu hakıyki olan imarı memleketin suret-

peziri husul olması içün tekâlifden sıyanet olunmaları ehemmü
elzem olmağla zikrolunan Boynı İncelü mukataasının
malikâne kaydı re f olunub beher sene mali tarafı vakfı şeriîden
canibi miriye ve kalemiyyeleri mahallerine teslim olunmak üzre
Nevşehir ^ y vakfına tashih ve ilhak ve Nevşehir’e iskân
olunmak üzre intihab olunan sekiz yüz hane reaya ev başına
senevi tahrir olunan birer buçuk guruş mukataai zeminlerin ve
ziraat idecekleri arazinin a’şan şer’iyyesin tarafı vakfı şerife edâ
eylediklerinden sonra mali miri namile kendülerden bir akçe ve
bir habbe mutalebe olunmamak üzre mal ve tekâlifden bilkülliyye
muaf ve müsellem kayıd olunub ve Nevşehir’e j*^y iskân olunan
lardan maada haricde kalanların her bir cemaat ve oymağından
tehammüllerine göre tevzi ve tahsil olunmak üzre senede tarafı
vakıîdan virilecek mali mirî mukabelesinde on bir bin beşyüz kırk
altı guruş ve kalemiyyesi içün bin beşyüz kırk bir guruş ve harcı
aklâm ve masarifi sairesiyçün iki bin beşyüz guruş ki min haysül
mecmu’ senevi on beş bin beşyüz seksen yedi guruşun sene besene
vaktü zamanile tarafı vakfı şerife edâ ve teslim idüb bundau gayri
gerek vakıf zabitleri taraflarından ve gerek boy beğleri ve cemaat
kethüdaları taraflarından bir akçe ve bir babbe alınmıyub bilcümle
sair tekâlifden müsellem olmak ve bu defa hini tahrirde Nevşehir
de sakin olmak üzre intihab olunan sekiz yüz haneden maada
haricde kalanlardan sonradan gelüb bunların içine duhul ve iltica
ideri olur ise o makuleler asıl cemaat ve oymaklarının mali mirî
lerinden hisselerine düşeni virmek şartile nizamı virilüb ancak
gerek nefsi Nevşehir’e iskân olunanlar ve gerek haricde
kalanlardan ziraat ve hiraset idecek arazi ve devab ve mevaşi-
lerin ra’yitdirecek yaylak ve kışlak tayin olunmak mühim ve
muktazi olmağla siz ki mumaileyhimasız sizden kemali ihtmam ve
takayyüd üzre hidematı pesendide zuhuru me’mul ve muntazar
olduğuna binaen bu hususa mübaşir ve muharrir tayin olunmuş-
suzdur imdi işbu emri şerifi âlişanım vusulünde zikrolunan Boynı
İncelü Türkmanına tâbi olan cemaatler ve oymaklardan
nefsi Nevşehir’e ^ y iskân olunmak üzre intihab olunan sekiz yüz
hane ahalileri şehri mezburda taşdan metin ve müstahkem haneler
bina eyleyüb ehlü ayallerde sayîü şitada şehri mezkûrda sakin
olmak ve yaylak ve çiftlik behanelerile taşrada keştü güzar
eylemeyüb koyun ve keçi ve deve ve sair raevaşilerin çobanlarile
irsal ve ra’yitiirnıek şartile iskânları hususuna gereği gibi nizam
virildikden sonra her oymağa kurbü civarlarında vc Eyub İli

ve Selmanlui kebir kazalarında zer’ii lıars eylemek
içün diledikleri mahallerden mıkdarı kiîaye çiftlik yerleri göste-
rilüb hudud ve sınurlarile tayin ve tahsisi ve bir mahal kanğı
oymağa çiftlik virilür ise isim ve şöhretleri ve çiftlik yerlerinin
dönümleri tasrihi ile sebtü işaret ve nefsi Nevşehir’e iskân
olunanlardan maada haricde kalanlar dahi vechi münasibi üzre
kazai mezburda vaki harabe kura arazisine yerleşdirilüb kezalik
arazi ve çiftlikleri tahsis ve tayin ve bunlardan bazılarının
elyevm sakin oldukları mahallerde ikamet eylemeleri ıııünasib
görilür ise o makulelere taarruz olunmıyub yerlerinde ibka ve
takrir ve malik oldukları koyun ve keçi ve deve ve sair mevaşi
lerin ra’yitdirmek içün civarlarında vaki Melendez ve Üçkapulı
5/ yaylakları ve Dündarlu ve sair mahallerde münasib
görüb talib oldukları yerlerden yaylakları dahi tayin olundukdan
sonra nefsi Nevşehir de sakin olacaklardan maada harici
şehirde iskân olunanlardan alınacak mali mirinin bir mıkdarı
almub kusurunun dahi mukabelesinde Nevşehir *•* imareti âmire-
siyçün rugaui sade ve hatab alınmak tarafeyne nafi olmağla
şehirden hariç mahallere iskân olunanlardan mali miri ve kale-
miyye ve harcı aklâm ve masarifi saire içün alınacak on beş bin
beşyüz seksen yedi guruş her bir oymağın tehammül ve iktidar
larına göre birisine dahi gadir ve himaye olunmamak vechi üzre
ta’dil ve tesviye birle hisseleri tayin olunub her bir oymağın
vireceği mal muayyen oldukdan sonra bir mıkdarın nakden
virmek ve kusurunun mukabelesinde ruganı* sade ve hatab virüb
beher sene Nevşehir’e jt^y nakil ve imareti âmire içün vakıf
zabitlerine teslim eylediklerinde rugani sadenin beher vakıyyesi
otuzar akçe ve hatabm her bir deve yükü yüz yirmişer vakıyye
olmak üzre kırkar akçeden icab iden behaları kusur virecek
mali mirilerinden mahsub olmak şartile her bir oymakdan alınacak
nükud ve rugani sade ve lıatabları mıkdarları tarihi ile gereği
gibi tahrir ve defter ve bitevfikıhi tealâ sureti hüsnü nizama
ifrağ eyledikden sonra mufassalan tahrir ve defterlerin getürüb
Defterhanei âmire’mde hıfz olıınmasıyçün deri saadetime irsal
eyleyesiz Bu husus imarı memleket ve hüsnü hali raiyyete vesile
olacak umuru müstahseneden olub sureti mergube üzre neticepeziri
nizam olması eazzi metalibi mülûkânem olmağla bu mühimmi
hatiyrde birbiriniz ile ittihad ve muvafakat ve temşiyeti kârda ke
mali tebassur ve intibah üzre amel ve haraket eyleyüb mıkdarı
zerre tehavün ve tekâsülden begayet ittika ve mücanebet eyleme

niz babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi eva-
ili ş 1141
215
Afşar cemaatinin şekavetine dair.

Sivas s'ir- ve Yeni İl Jı'i* kadılarına ve Sivas ^'jr- mütesellimi
ve Yeni İl voyvodası ve mukaddemâ Samantı ^V» ırmağı ha
valisine iskânı fermanım olan Receblü Afşarı içün mübaşir
tayin olunan ... zide mecdihümaya hüküm ki
Darüssaadetim ağası nezaretinde olub Üsküdar da vaki
merhum ve mağfurun leha Atiyka Valde Sultan tabet-
seraba evkafı olan Yeni İl ve Tiirkmanı Haleb ‘r1*- üfJ hasla
rına tâbi Pehlivanlı ve tevabii mahallâtı riayaları kadimül
eyyamdan hattı hümayunu celâletmakrun ile min küllil vücuh
serbest ve voyvodalarına müfevvaz ve hassı mezburun ma’mur ve
küüiyyetli cemaatlerinden olub beher sene tarafı devleti aliyyem-
den ahalii Haremeyni muhteremeyne irsali lâzım gelen Surrei şe
rife akçelerinin ekseri hassı mezburdan tahsil oluna gelüb ahar-
den j**?» dahlolunmak icab etmez iken Raka mukataatmdan
ifraz ve Zamantı «rt* mukataasma zammu ilhak olunan Afşarlu
cemaati virilân fermanı âli ve teahhüdleri mucibince Zamantı ^
ırmağı etrafında hâli ve harab olan mahallerde kendü hallerin
de oturmak lâzım iken Afşarı mezkûr aşiretleri sakin olduk
ları mahallerde durmıyub kadimden Pehlivanlı ve tevabii ce
maatlerinin yaylakları olan Çamurlı ya üç dört saat karib
Zamantı kayasında *4^ nam mevzie hevalarına tâbi ecnası
muhtelife eşkıya ile gelüb daima Haremeyni Şerifeyin reayalarım
ta’ciz ve rencideden hâli olmadıklarından maada Pehlivanlı £ M
reayalarını dahi muhasara ve gezen devab ve mevaşilerin fuzuli
ahzü gasb ve garet ve Kayseriye canibine giden tüccarların»
dan on beş âdemlerinin yolların kesüb üzerlerinde olan emval ve
eşyaların soyub ve bir nefer âdemlerin bigayri hakkın katil ve
altı neferin darbı şedid ile darb ve mecruh eyledikleri ecilden
♦
eşkıyayı mezburun senki Yeni II && kadısı mevlânayı mumaileyh

sin tarafından lieclilmürafaa mürasele irsal ve ihkakı hak olun
mak içün daveti şer’i şerif olunduklarında kemali isyan ve tuğ
yanlarından naşı itaati şer’i şerif eylemeyüb ser cemiyyetleri olan
... ve ... ve ... ve nam eşkıya üç dörtyüz mıkdarı şakıyler ile yine
Pehlivanlı cemaatinden Kuşlu P-j ve Doğanlu nam iki
mahallelerin fuzuli basub ve emval ve erzakların nehbü garet ve
devab ve mevaşilerin sürüb ve iki nefer âdemilerin bigünah katil
ve üç neferi mecruh eylediklerine dahi kanaat eylemeyüb Pehli
vanlı J*'A; aşireti beğlerinden Battal oğlu Mustafa Beğ’in ^ jl—/A»
Bozok «5-»'^/. da Emlâk ■*>**' kazasında bina eyledikleri dokuz aded
çiftliklerin ve sayir sakin olduğı kışla evlerin ihrakı binnar ve iç
lerinde olan emval ve eşya ve erzakın ve hayvanatların ahiz ve
fuzuli zabt idüb miri merkumun zayi ve telef ve gasbu garet olu
nan emval ve eşyası mahallinde marifeti şer’ile keşfü tahrir ve
yedi bin guruşluk eşyası zayi ve telef olduğı hücceti şer’iyye
birle ilâm olunub bu takdirce balâda zikrolunan cemaatlerin ve
merkum beğin hasaret olunan bilcümle eşyaları otuz beş kise ak
çeye baliğ ve fukara ve raiyyetin ahvalleri gayet diğer gûn ve
perişan ve ianet ve sıyanete eşeddi ihtiyaç ile muhtaç olduğu
cç&\j jjıyüi cjJouı., j Darüssaadetim ağ ası El hac
BeşirAğa ^ j ^ u ı dame ulüvvühu tarafından ilâm olunmağla şer’ile
görilüb mezburların garet eyledikleri hukuku ibadın tahsili muk-
tazi olmağla siz ki Sivas ve Yeni İl kadılarısız bu husus
lar içün mevlâ nasbu tayin olunmuşsuzdur İmdi işbu emri şerifim
mübaşir tayin olunan ... ile vusulünde Receblü Afşarı’ndan
ser cemiyyet olan eşkıyayı mezburûn ve refikleri olanları siz ki
müteselim ve voyvoda ve mübaşiri mumaileyhim siz marifetiniz
ile ahiz ve Pehlivanlu cemaatinden olub esbabı hukukdan
olan merkum Mustafa nın ve sayirlerile mürafaai şer’ ve eş
kıyayı mezburûnun gasbu garet ve itlâfu izaat eyledikleri emval
ve eşya her ne ise bir akçe ve bir habbesi zayi olmamak vechi
üzre marifeti şer’ ve siz ki mütesellim ve voyvoda ve mübaşiri mu
maileyhim siz marifetiniz ve miri aşiretleri marifetile eşkıyayı
merkumûnun her birlerinden alâ eyyi hâlin tahsil ve tazmin ve
eshabı hukuka hakku adil üzre temamen reddü teslim ve ihkakı
hak ve icrayı şer’i mübin itmekde tekayyüdü tam ve ihtimam ey-
leyüb üzerlerine sabit olan hukuku fukarayı edâda bir ferde teal-
lül ve muhalefet itdirmeyüb mazmunu emri âli bieyyi hâlin icra
ve eğer bu defa dahi itaati şer’i şerif ve inkıyadı emri münif ey
lemeyüb inad ve isyanlarında ısrar iderler ise nezirleri tahsil ve
kendüleri kadimisi üzre Raka ya iskân olunmak içün arz olun
mak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi eva-
sıtı ş 1141
216
Rafça'dan kaçıp Anadolu içlerinde dolaşan aşiretlerin topla

narak iskân edildikleri mahalle götürülmelerine dair.
Yeni İl <£ voyvodası Ahmed -«■» ve Raka ^ firarilerini bu
lundukları mahalden kaldırub mahalline iskâna me’mur Peçevili
Mehmed’e ** &>*. hüküm ki
Anadolı taraflarında konar göçer taifesinden olan kabail
ve aşayirin bihikmetillâhi tealâ hilkat ve fıtretlan şekavete mec
bur ve nihadü tabiatlerinde bagyü fesad mestur olduğına binaen
bulundukları mahallerin etrafu havalisinde bulunan fukarayı raiy-
yet cevrü eziyyetlerinden perakende ve müruru ubur eden
ebnai sebil dahi şerrü mazarratlarından remide olmalarile mücer-
red ibadullahı himayeten olmakule şekaveti zahir kabail ve aşayi
rin cümlesi Baka «j tarafına iyvâ ve iskân olunub ve iskân olun
dukları vakitden beru Anadolı memleketi sayei himayeti husre-
vanemde emnü asayiş ve refahiyyetü aramiş ile âsude hâl iken
mukaddemâ şekavetleri sebebi ile iskân olunan kabailden bazı
Raka valilerinin müsamahalarından naşi mahalli iskânlarından
huruç ve firar idüb cemaatlerde alenen sahra be sahra keştü gü-
zar ve bazıları dahi an asıl iskân olunmıyub bazı eyalet ve elvi-
yede öteden beru kendü hallerde meşgul olan bazı cemaatlerin
içlerine tevari idüb cibdletlerinde kadimden merkûz ve müstemir
olan şekavete tesaddi iderek vasılı derecei emniyet olan memali-
kin tekrar ihtilâli haline bâdi oldukları sem’i hümayunuma reşide
oldukda olmakule Raka «'■» firarilerinden gerek cemaatlerde ale
nen gerek kabail ve gerek bazı iskâna dahil olmıyan cemaate
karışub tevari eden aşair dikkat ve taharri ve vülât ve hükkâmm
marifetlerde tefakkud ve teîahhus olunub her ne mahalde bulu
nurlar ise alâ eyyi halin kaldırılub bir neferi haricde kalmamak
şartile tekrar Raks «*j ya iskân olunmaları fermanı şerifim oldukda
Yeni İl âı* Sı voyvodalığına tâbi aşayirin ve gerek civarlarında
vaki ahar kabailin içlerine tevari iden Raka firarileri alâ eyyi
halin bulunub Raka ya iyvâ ve iskân olunmalarıyçün senki mü
başiri mumaileyhsin mukaddemâ sen me’mur olmuş idin Bu defa
tarafından gelân tahriratda Rak Aİj firarilerinden Mehmed Kethüda
** ya tâbi Hamiş Şeyhlüsi ^ ve Kasım’a tâbi Döğer-
lü j>/*> cemaatlerinden yirmi ev mıkdarı firariler bulunub mahalli
ne iyvâ olunmak ve mu’temed rehinleri ahiz ve Ankara •>*' kal’esine
vaz olundığı arz olunmağla imdi işbu emri şerifi celilüşşan vusu
lünde mezburları devab ve mevaşi ve ehlü ayallerile kaldırub
mukaddema şerefyaftei sudur olan fermanı âlişanım mucibince
esnayi rahda bir neferi giru kalmamak ve yahud gaybet ve
firar eylemamek şartile gereği gibi hıîzu hiraset iderek cümlesini
Raka tarafına tesyir ve isal ve mahalline iyvâ ve iskân olun
mak üzre Raka ^ valisi vezirim Ahmed Paşa M* .u-ı ya naklü tes
lim ve teslim olundığmı müş’ir veziri müşarünileyhin arzın alub
deri devletmedarım tarafına isal eylemeniz babında fermanı âlişa-
nım sadır olmuşdur deyu yazılmışdır Fi avasıtı ş 1141
217
Ruka'dan firar eden cemaatler hakkında.

Ankara •>' ve Kângırı kadılarına ve mütesellinılerine ve
Raka «j firarilerinden o havalide bulunan kabail ve aşairin iskâ
nına me’mur Süleyman ûV.1- zide mecdihuya ve Tabanlu jU'J’ miri
aşiretine hüküm ki
Senki mübaşiri mumaileyhsin bu defa deri devleti aliyyeme
memhur kaimen varid olub hulâsai mefhumunda iskânına me’
mur oldığm Raka firarilerini mukaddema yedine virilân fermanı
alişanım mucibince mahalline varub tefahhus eylediğinde Ankara
sancağı kurbinde Kızıl Irmag’ın ? öte tarafında bulunan
Şeyhlü cemaati Tabanlu û. mukataası mülhakatından olmak
üzre haber virildiğini ve İdris kethüda ya tâbi Ali Beğlü
cemaati dahi ol taraflarda Boz Koyunlı cemaati dimekle meşhur
olub ve boy beğleri idris otuz kırk mıkdarı evlerde bu sene
Raka dan çıkub Kırşehri sancağına tâbi Müsellim kariyyesi
toprağında tevattun ve anlar dahi kezalik Tabanlu Türkmanı
mülhakatından olmak üzre Şeyhlü cemaatine iltica dahi eyle
diklerini ve Çağırganlu Türkmanı cemaatinden dahi bir
mıkdarı mukaddemâ ve bir mıkdarı dahi bu sene Raka dan
firar ve anlar dahi Tabanlu Türkmanı cemaati içlerine müte-
vari oldukları ve Ekrad A4 cemaatinden dahi boy beğleri olan
yadigâr oğlı yetmiş seksen mıkdarı ev ile Ankara kaza
sında Çukurcuk nam mahalde tevattun eylediklerini tahrir
ve ilâm itmekle Hazinei âmiremde mahfuz baş muhasebe defterle
rine nazar olundukda Rak **■> perakendesi tâbir olunan mukataaya
tâbi reaya bin yüz otuz altı senesinde müceddeden tahrir olun-
dukda miri aşiret Hüseyin Bey’e tâbi yalınız on hane ^ ce

maatinden Raka perakendesi deyu tahrir olundığı mukayyed olub
ve Çağırganlu -W * cemaatinden dahi ancak senevi doksan
guruş mal ile mukayyed olan Ankara •>' da sakin yalnız mahallei
Çağırganlu cemaati Tabanlu dimekle meşhur A n k ara* /
sakini BozUlus yh'iy Türkmanı mukataasına tâbi ve yine Ankara
. / ' da sakin Mustafa kethüda uhdesinde olmak üzre senevi
maa kalemiyye altıyüz seksen iki guruş mal ile mukayyed Abdur-
rahman kethüda oğlu Seyîi Ali uhdesinde olan Şeyhlü
>^1- cemaati dahi marüzzikir Tabanlu mukataası mülhakatın
dan olduğı mukayyed olmağla yalnız ü*.»V cemaatinden Raka pe
rakendesi mukataasına tâbi olan on haneye ve Tabanlu mül
hakatından olan marüzzikir Çağırganlu mahallesi ve Şeyhlü
cemaatlerine iskân teklifi ile rencide olunmak iktiza eyleme-
yüb ancak bunlardan maada mandei Boz Ulus sh 'is. Türkmanı ol
mak üzre Çağırganlu cemaati ve an asıl Haleb sakinlerin
den Beğdili iı-** taifesinden Uğurlu Şeyh oğullan *&*&)*/■* nami-
le meşhur Şeyhlü cemaati ve Hamiş Şeyh (hV*1- namile meş
hur Şeyhlü ^ cemaati ve Kızıl İdris oğlu Musa ^ y ya
tâbi Kara Şeyhlü ve Taşkın oğullan na tâbi Çum-
ranlı Kara Şeyhlü xsyt cemaati ve tâbi yadigâr Kara
Şeyhlü ve ya tâbi Dura Beğlü Kara Şeyhlü
cemaatile Haleb Türknıanına tâbi Beğdili tayifesinden
Arablı İbrahim cemaatinin mecmuu an aslın Raka iskâ
nından oldukları mukayyed olduğuna binaen bunların Raka «‘j ya
naklü iskân olunmaları iktiza itmekle siz ki mumaileyhimsiz işbu
emri şerifi âlişanım vusulünde balâde tafsilen zikrolunduğı üzre
senevi doksan guruş mal ile Tabanlu A'M» mukataası mülhakatın
dan olan ancak kumlai Çağırganlu ile maa kalemiyye altıyüz
seksen iki guruş mal ile Mustafa kethüda uhdesinde olan
Şeyhlü cemaati ve yine maa kalemiyye beşyüz otuz üç
guruş mal ile Abdurrahman kethüda oğlı Seyfi Ali &&-&&***&■&**■
ye tâbi Şeyhlü ^ cemaatlerine ve ancak on hane olmak üzre Raka
«*■> perakendesi deyu yüz otuz altı senesinde müceddeden tahrir
olunan aşiretinin yalınız on hanesine iskân teklifi ile teaddi
etmeyüb bunlardan maada balâda tafsil olundığı üzre Raka is
kânından olan Şeyhlü ve Kara Şeyhlü cemaatini ve
mandei Boz Ulus ırM». olmak üzre iskâna dahil olan Çağırganlu
cemaatini ve Raka perakendesi olmak üzre yüz otuz
altı senesinde Ankara •>'* sakini deyu tahrir olunan cemaatini
on hanesinden ziyade bulunanlarını her nevechile kabil ise bir

dürlü özrü illet itdirmeyüb gerek mukaddemâ ve gerek bu defa
şerefsudur bulan emri celilül kadrim mucibince cümlesini kaldı-
rub esnayi tarıykde bir nereri firar ve gaybet eylemamek şartile
umumun Raka tarafına tesyir ve isal ve Raka valisi vezirim
Ahmed Paşa ya deî’ü teslim ve teslim olunduğunu nıüş’ir
yedinden arz ve ilâm alub mahalline kayıd olunmak üzre deri
devletmedarım tarafına isal eylemekde ziyade tekayyüd ve
ihtimam eyleyesiz Ve 6enki Tabanlı «PM- miri aşireti mumaileyh
sin vechi meşruh üzre Raka iskânından cemaatleriniz içlerine
dühul ve iltica idenleri ketraü ihfa eylemeyüb o makule
firarileri alâ eyyi halin ahiz ve ihraç ve iskâna ıne’mur olanlar
tarafına teslim eyleyüb mıkdan zerre hilâfına vaz’u haraketden
begayet ihtiraz ve ictinab olunmak babında fermanı âlişunım sadır
olmuşdur Buyurdumki Fi evasıtı ş 1141
218
Ankara'da sakin Tabanlı kabilesi mülhakatının nezirlerine

dair.
Ber vechi malikâne Kastamoni sancağı mutasurnfı İbra
him dame ikbalihuya hüküm ki
Ankara da sakin Tabanlu kabilesi mülhakatından Eminiü
A*1 cemaati Türkmanından Eminlü jM ve Buldurlı ve Şeyhlü
ve Nallu ve Bayadlı cemaatleri tevattun eyledikleri
mahallerin kurb ve civarlarında bulunan kuranişin reayaya ve
mürur ve ubur iden ebnayi sebile bir dürlü İrası mazarrat etraa-
mek ve içlerine Raka firarilerini almamak ve eğer cemaatle
rinden sahibi şekaveti zuhur ider ise kendüieri ahiz ve hükkâmı
vülât tarafına teslim etmek sartile Eminlü jM cemaati beş bin guruş
ve Buldurlı J***. cemaati üç bin guruş ve Şeyhlü cemaati dört
bin guruş ve Naili «w cemaati dört bin guruş ve Bayadlı ce
maati dahi dört bin guruş nezre müteahhid oldukları raukayyed
iken Şeyhlü cemaatinden Şeyhlü oğlu Seyfi Ali ^
nam Türkman hevadarlarmdan olan karındaşı Ahmed ve Musa
tfv ve Köprili Ali J* Ju ./’ nam eşkıya ve iskân firarilerinden Şe-
reflü P A ve Ağce koyunlı ve Boz koyunlı ve Lekva-
nik ‘‘‘rV-'i ekradı taifesinden dahi ikiyüz nefer eşhası erazil ile
Konur j / y kazasında vaki Çelebi ^ ve Mütesellim ve Yakacık
182 Anadolu'da Türle Aşiretleri
nam kariyyeleri fuzuli zabt idüb fukarayı raiyyete hezar dürlü

cevrü teaddiye ietizar eylediklerine binaen bundan akdem • deri
devletmedarıma tezallüm eylediklerinde ihkakı hak olunmak üzre
emri şerifi âlişanım dahi sadır olmuşiken yine mütenebbih olmıyub
itaat etmediklerinden maada bu defa eşkıyayı merkum Konur W
kazası sakinlerinden Hüseyin nam kimesnenin tarıykını kat’ idüb
üçyüz guruş mıkdarı nakıd akçesile yanında bulunan beş nefer
âdemlerinin esvab ve davarların gasb eylediklerini mevlâna Kes
kin kadısı zide fazlühu arz etmekle sadır olan fermanı âli mu
cibince senki mirimiram mumaileyhsin zikrolunan Şeyhlü ce
maatinin üzerine varub ibtidayi emirde müteahhid oldukları dört
bin guruş nezirlerini tahsil ve civarlarından gasbu ihtilâs eyledik
leri emval ve eşya her ne ise marifeti şer’ile red ve edâ ve içle
rine tevari iden Raka firarilerini alâ eyyi halin ifraz ve Raka
«j ya iskân ve iskâna dahil olmıyan cemaatlerinden etrafa pera
kende olanlarını dahi kadimi yerlerine iyvâ ve sair irtikâbı şeka
vet iden tuğyatın dahi şer’an lâzım gelân mücazatlarmı icra ve
badehu mühkem nezre kat’ eylemek üzre Divanı hümayun’um tara
fından emri şerifim tahriri babında Vj « bilfiil baş defter
darım olan Ali dame ulüvvühu ilâm itmeğin senki mirimiram
mumaileyhsin mumaileyhin ilâmı mucibince işbu emri şerifim ...ile
vusulünde zikrolunan Şeyhlü ^ cemaatinin üzerine varub ibtidayi
emirde müteahhid oldukları dört bin guruş nezirlerini tahsil ve
civarlarında bulunan reaya fukarasından gasbu ihtilâs eyledikleri
emval ve eşya her ne ise marifeti şer’le red ve edâ ve içlerine
tevari iden Raka «j firarilerini alâ eyyi halin ifraz ve Raka ya
iskân [1] ve iskâna dahil olmıyan cemaatlerinden etrafa perakende
olanlarını dahi kadimi yerlerine iyvâ ve sair irtikâbı şekavet eden
tugyatm dahi şer’an lâzım gelân mücazatlarmı icra ve badehu
mühkem nezre kat’eyleyüb hilâîından gayetül gaye tehaşi ve mü-
canebet eylemen babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyur-
dumki Fi evahiri ş 1141 [2]
219
İnallu cemaati rüesasından Mirza Ali Bey'in mütesellim taym
olunduğuna dair.12
[1] Raka firarilerinden olub Anadolu ve Sivas eyaletlerine duhul eden Bu
rak ve Bayındır cemaatlerinin de mahalli iskânlarına götürülmeleri için Karaman
valisine ve kadılara hüküm yezılmıştır Fİ evahiri ş 1141.
[2] Bu mes’ele hakkında Fi evasıtı s 1142 de de ayrı bir hüküm yazılmıştır.
A nadolu'da Türle Aşiretleri 183
m
inallıı cemaati rüesasmdan Mirza Ali J* '->«*• Bey zide nıec-

dihuya
Senki mumaileyhsin tarafı devleti aliyyeme itaat ve istiman
ve zatinde sadakat ve istikametin nümayan olmağla İnallu ve
Afşar cemaatlerinin farigul bal yaylaklarına varm aları ve tan
zimi ahvalleriyçün mütesellim nasbu tayin olunman içün
y'-u'ı cJU vl* hâlâ Şirvan a'v 5 hanı olan Sürbay han ^ darnet
maalihü iltimas itmelerile hanı müşarünileyhin iltimuslan üzre
cemaati merkumeye mütesellim nasbu tayin olunmuşsundur İmdi
cemaati merkumenin farigul bal yaylaklara varmaları ve hüsnü
nizamı halleri hususunda hanı müşarünileyhin re ’yi savabdidleri
üzre amel ve haraket ve sayir kura ve civarlarında olub devleti
aliyyeden mütevahhiş olan cemaatlerin dahi te’min ve irahaleri
hususunda iktizasına göre emniyyet ve istimalet ve tarafı devleti
aliyyeden hatırlıahları üzre itmiynan ve itimad virilüb her veçhile
te ’lif ve tergıyb ile hâli itaate irca’ olunmaları hususunda kemuli
ihtimam ve dikkat ve bezli vüs’ü kudret itmenle zuhura gelûn me-
saii cemilen mebrur ve meşkûr olacağın yekıynen m ukarrer bilüb
ana göre hidematı pesendide vücude getirmeğe ziyade ihtimam ve
dikkat eylemen babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyur-
dumki Fi evasıtı z 1141
220
Danişmendli Türkmenlerinin m ali m irî ecld etm em ek için

şekavette bulunduklarına dair.
Aydın <>.■*' muhassılı vezir Abdullah Paşa w ya
Kıdvetül emasilü vel akran Danişmendlü Türkmam voy
vodası Yusuf zide kadrihu süddei saadetime mektub gönderüb
işbu bin yüz kırk bir senesinde uhdesinde olan Danişmendlü
Türkmam zimmetlerinde iktiza eden atiyk ve cedid mali m irileri
nin tahsiline senei mezbure zilkadesinin on beşinci gününden
mukataai mezbure derununa varub mübaşeret ve Çöl âbâd »VAj* ka
zasında iskân olunan Civanşir Hacılı cemaati ve Civanşir
Ocaklı dan Hızırlı mahallesi nin mali mirisi
tahsiline şüruan Haydarlı Boğazı dimekle maruf mahalde
on gün ınıkdarı meks ve mali mirinin tahsiline tarafından mübaşir
tayin olundukda varan mübaşiri darb iderek tard ve iükıyadı
zabit itmeyüb edâda muhalefet etmelerde mahalli yaylakları olan
Koru dağı <*jS dimekle [1] cebelde tahassun ve gûhistan ve ol

dukları mahalle bir saat karib varılub Koru Boğazı’nda ^ y .
bir mıkdar meks ve kıbeli şer’den kiraren ve miraren muhzır ile
mürasele irsal olundukda cemaati mezbureden olub ser eşkıyadan
Kör Hamdullah ve oğullan Abdurrahman ve Yusuf
-j-c. ve Kara Hüseyin a-*- •? ve Çavuş oğlu Ebubekir A.y) ^ ve
Civanşir Ocaklı J'Vj»jA ' j? dan Hızırlı mahallesinden As*-
Küçük İsmail kethüda ve Kel Bekir A. $ ve İhlâs
oğlu Kara Mehmed ** »} ve Çiçek oğlu Deli Ali ^ ^
ve Kara Mustafa i 1*-***> dimekle meşhur şakıyler başlarına ikiyüz-
den mütecaviz tüfenk endaz eşkıyayı cem ve muhzırı darb iderek
nameşru’ kelimat ile ahkâmı şer’iyyeyi tahkir ve güçle ellerinden
halâs ve marüzzikir boğazın derbendinde eşkıyayı mezkûrlar ön
lerine inüb mali Türkmandan tahsil ve derkise iki bin beşyüz
guruş ve Teke Hamid -»s*- âdeti ağnamı mallerinden derkise iki
bin yediyüz elli guruş mecmuu beş bin ikiyüz elli guruş mali
miriyi garet ve iki katar develerinin bir katarını ve iki katar
katırlarının bir katarını ahiz ve sandık deruniinde bir nafe kürk
ve bir boğa kürk ve yüz vakıyye kahve ve kırk vakıyye şeker
ve bir iki yüz vakıyye mıkdarı piriç ve dahi niçe mühimmatı ma-
lezimelerini zabt ve bir nefer âdeminin hayat ve mematı na ma
lûm ve iki nefer âdemini darb ve mecruh ve miri içün habs
olunmuş âdemleri zencirinden zabt ve bundan maada eşkıyayı
mezbure etraîda olan turuku mesaliki kat’ ve katli nüfus ve nehbü
gareti emval âdeti müstemirreleri olub ibadullah ellerinde mustar
kalub mukaddemâ olan şurutlarının hilâfı üzre baraket ve şekavet
ve tuğyanları haddi tecauüz idüb mezburlarm bu güne îesadları
dahi sayire sirayeten atiyk ve cedid mali mirîlerinin tahsili bir
veçhile haddi imkânda olmıyub ve oldukları mahal Aydın san
cağı muzaîı olmağla senki veziri müşarünileysin mezburlardan
şer’an cezaları tertib iktiza idenlerin marifeti şer’le iktiza iden
cezayı şer’iyyeleri tertib ve habs ve kal’e bendi iktiza idenleri
nefi ve kal’e bend ve âlâtı cariha ve eslihaları miri içün zabt ve
nizamları hususuna temşiyet virilmedikce atiyk ve cedid mirilerin
tahsili ve hakkı icrası mumkin olmamağla bu veçhile-nizamları
virilmek babında sana hitaben emri şerifim virilmek reca-
sma vakıi hâli voyvodai mumaileyh ve İsparta o’j1;-' kadısı
Seyyid İbrahim ■»- ve Danişmendlü naibi Seyyid Ali ■*-
ve Hamid sancağı_ mütesellimi Mehmed başka başka arz ve
fil Ma’ruf eksik.
Anadolu’da Türk Aşiretleri 1$5
Danişmendlü Türkmanı JG raukataasma tâbi Selmanlui kebir

ju .juııu ve Selmanlui sağır ve Gölegir /'V ' ve Kaşıkçı
ve Sermayelü ve Karalu j>*> cemaatleri [ahalileri dahi
mahzar etmelerile senki Aydın ,>_*» muhassılı veziri müşarüni
leyhsin vechi meşruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişa-
nım sadır olmusdur Evahiri z 1141
221
Batılı ve Çemkânlı aşiretlerinin Raka'ya gönderilmelerine

dair [I].
Ankara •>» sancağında vaki Haymanateyin kadısı ve
Ankara •>'* naibine ve livai mezbur mütesellimine ve Haymana
voyvodası ve zikrolunan -kazaların kethüda yerleri ve yeni
çeri serdarları ve ayanı vilâyet ve iş erleri ve aşayiri Tabanlu
..uç, voyvodası ve boy beğilerine hüküm ki
Raka iskânı firarilerinden bundan akdem mahalli iskânla
rına sevkıı teshirleri fermanım olan Batılu AH ve Çemkânlu A*3*
cemaatlerinden yüz elli evden mütecavizi hâlâ Ankara •/» nahi
yesinden Çukurcuk nam mahalde Yadigâr oğlu M»1 di-
mekle maruf Mustafa i'— nam kimesnenin yanında ve on kadar
evleri dahi Azatlu A1-» ve on kadar evleri dahi Pürtek •«*>. boy
beğisi Cafer A î- Bey yanında sakin olmalarile bir veçhile naklü
iskânları mümkin olmaduğun mübaşir tayin olunan
Süleyman zide mecdihu ilâm itmeğin siz ki mumaileyhim siz
mezburlarm mübaşiri mumaileyh mariîetile Raka «fc ya naklü tes-
yirlerine me’mur olmuşsuzdur İmdi işbu emri şerifim vusulünde
cümleniz ittifak ve ittihad ile raezburları bulundukları mahaller
den mübaşiri mumaileyh marifetile kaldırub içlerinden bir ferd
giru kalmamak ve firar ve gaybet itmamek vechi üzre cümlesini
muhafaza iderek ehlü ayal ve devab ve mevaşilerile Raka ya
sevku tezyir ve t/* ja-» Raka «j valisi vezirim Ahmed
Paşa ■»*■» edamallahü tealâ iclâlihuya teslim ve tesliminde ye
dinden arz almadıkça avdet itmeyüb itmamı hidmete mübaderet
eyleyüb serimu taksiriniz zahir olmakdan ziyade ihtiraz ve ictinab
M Keza dört yüz evden mütecaviz Musacalu aşiretinin Karahisarı Sabib
sancağında Barçin kazasında oturanlarile Anadolu nevahisiode oturanları, Batılı
ve Çemkânlı cemaatlerinin İzmit taraflarında sâkin olanları da Raka'ya gönde
rilmek için hüküm yazılmıştır Fi evaili m 1142, Fi evaili ra 1142.
186 Adadolu’da Türk Aşiretleri
eyleyesiz Şöyle ki bu hususda her kalığınızın ihmal ve tekâsülü

zuhur idecek olur ise bir veçhile özür ve cevabınız ısga olunmı-
yub eşeddi ikab ile cezanız tertib olunacağın muhakkak ve mu
karrer bilüb ana göre basiret üzre haraket ve mübaşiri muma
ileyh marifetile mezburları bulundukları mahallerden alâ eyyi halin
ittifak ve ittihad ile kaldırub bilcümle ehlü ayal ve devab ve
mevaşilerile Raka ya sürüb veziri müşarünileyhe teslim ile
itmamı hidmet eyleyüb mıkdarı zerre hilafından begayet ihtiraz ve
ictinab olunmak babında yazılmışdır Fi evasıtı m 1142 [1]
222
Recebli Af şa n cemaatinin Raka'ya iskân edilmelerine dair.

Adana «•'»' valisi olub Anadolı canibinde eşkıya teftişine
me’mur Abdullah Paşa iii «oıijue ya hüküm ki
Kayseriye ve Develü ve Yahyalu Ae Köstire ve
İnce su ve Zamantı kazaları ahalileri arzuhal idüb senki
veziri müşarünileyhsin Receblü Aîşarı cemaatinin Raka
ya naklü iskânları hususuna emri şerifimle me’mur ve tayin olun-
muşidin Lâkin cemaati mezbure halkının kemali isyan ve tuğyanları
olub bunlar kasaba ve kuralarından taşra çıkacak halleri kalmıyub
ve mürur ve ubur idenlerin mallerin gasbu garet ve hayvanatların
sürüb cevrü teaddilerinin nihayeti olmamağla eşkıyayı mezburenin
firar idecekleri mahalleri seddü bend içün yürükân taifesinden
Kara Nebi oğlu Hamze ve Şarkındı oğlu Mehmed
** ^ ve Karşındı oğlu ve Kerim oğlu Abdülkerim
maiyyetine me’muriyetlerini müş’ir başka başka evamiri
şerifem ile tayin olunmaların iltimas itmelerde vechi meşruh üzre
iktiza iden hidematda re’yi savabdidin üzre amel ve haraket
eylemek şartile mumaileyhin maiyyetine me’muriyetleriyçün başka
başka evamiri şerifem ısdar ve tarafına irsal olunmağla imdi işbu
emri şerifi celilülkadrim vusulünde her ne zeman taleb ider isen
mumaileyhimi yanına istishab ve seddü bendi maabir hususunda
ve sair iktiza iden hidematda istihdamile measiri mebrure vücude
getürmeğe bezli tabü tüvan ve eşkıyayı mezburenin her ne tarıykle
olur ise olsun mukaddemâ fermanım oldığı veçhile mahalli me’-
murlarına iyvâ ve iskân ile şerrü mazarrtların fukara üzerinden
[lj Mamalı ve Pehlivauli aşiretlerinin boy beğlerine de yardım etmeleri
için hüküm yazılmıştır Fi evahiri za 1143
def’ü reî’e kemali ciddü tam ve sa’yü malâkelâm eylemen babında

fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evaili z 1143
223
Kaçar cemaatinin yaylaklarına dair.

Kütahya v lV' mütesellimi ve Aydın j *) muhassılı vekiline
büküm ki
Konar ve göçer yürükân taifesinden bazı cemaatler kethüda
ları beş altı binden mütecaviz cemaatleri eşkıyasile eyyamı
baharda sahilden huruç ve Hamid v ve Teke <* Kara hisarı
Sahib ve Beğşehri ve Akşehir ^ sancaklarında
kuraya konub ahalii memlekete ve ebnai sebile nice güne zulüm
ve teaddi etmelerde te’mini ibadü bilâd içün eşkıyayı mezbure
cemaatleri içlerinden ihraç olunmak fermanım olundukda Kaçar A
cemaati dahi eşkıyayı mezkûre ile hiledir deyu ilâm olunmağla
Adan sevahilinde Sarı çam rV nam mahalle naklü iskân
ve Sirke <r- nara mahalde kışlayub Boz dağı’nda yayla
maları içün bin yüz otuz dokuz senesinde emri şerif virildiğl
baş muhasebede mukayyed olmağla zirkrolunan Kaçar A
cemaati marrüzzikir eşkıyadan olmıyub kura civarlarında olan
kura ahalileri kendülerinden bir tarıykle mutazarrır olmamağla
her halde kendülerinden razi ve hoşnudlar iken erbabı ağraz-
dan bazıları haklarında ifkü iftira eylediklerinden Sirke nam
mahalde kışlayub Boz dağı’nda yazlamalarıyçün ferman olu-
nub lâkin bunlar ferman olunan mahallerde kışlamak ve yazlamak
lâzım gelür ise âbu hevasmın sikletinden naşi yedlerinde bulunan
devab ve mevaşileri bilcümle helâk olması aşikâr ve bu veçhile
mali mirilerinin noksanına bais olmağla cemaati mezbur yine kadi-
misi üzre Aydın ir*} sancağında kışlayub ve ahur ve konalar ve
Sultan dağları’nda yaylamak içün istid’ayi merhamet eyle
diklerin Alaşehir ve Kula kadıları ve Selendi ve Berke
O. ve Sandıklı #
ve Şuhud ve Karahisarı Sahib
naibleri ve Yeni II jı» & voyvodası arz etmelerile hususu mezbur
görilüb bir kavi mizana ifrağ olunmak üzre fermanı âli olmagin
mukaddemâ bu hususa mübaşir tayin olunan silâhşor Ömer
zide mecdihu getirdilüb istintak ve vechi münasibi müzakere
olundukda cemaati mezbur ahalilerinden Kaçar Halil kethüda A
yAkıf ya tâbi olanların çokluk devab ve mevaşileri olmamağla anlar
.188 .AnadolıVda Türk Aşiretleri
mukaddema ferman olundığı üzre Sirke mam mahalde kışla-

yub Boz dağı’nda j** >y. yaylamaları, münasibdir Lâkin Kaçar Hacı
Haşan kethüda ö— Â ya tâbi olanların devab ve mevaşileri
kesret üzre olub mahalli mezhurda ikamet eyledikleri suretde
hayvanatlarının helâkine sebeb olmağla anlar arz olunan mahal
lerde yaylayub ve kışlamaları ensebdir deyu haber virilüb kışlak
ve yaylaklarında kendü hallerinde ikamet idüb bir ferdin mal ve
canına zarar ve güzend irişdirilmamek şartile mübaşiri mumailey
hin haber virdiği üzre cemaati raezbureden Kaçar Halil kethüda
£- ya tâbi olanlar mukaddemâ ferman olunduğı üzre Sirke
nam mahalde kışlayub Boz dağı’nda J^jy. yaylamak ve Kaçar
Hacı Haşan kethüda t*'- Â- ya tâbi olanlar devab ve meva-
şileleri arz olunduğu üzre olub Aydın •>.*» sancağında kışlayub ahur
ve konalar ve Sultan dağların’da ıSjû»öUa- yaylamalarıyçün bundan
akdem Divanı hümayun’um tarafından emri şerif tahriri babında
baş defterdar Elhac İbrahim ilâm ve mumaileyhin ilâmı
mucibince ammim sultan Ahmed ^ ûu*1- han zemanında emri şerif
virilüb tecdidi reca olunmağla hilâfına sadır olmuş değil ise vechi
meşruh üzre amel olunmak babında fermanı âlişan sadır olmuşdur
Fi evasıtı m 1144 [1]
224
Ispiye madeni emini Ebubekir /ly) zide mecdihuya hü

küm ki
Hâlâ Trabzon mütesellimi Murtaza «-v zide mecdihu siid-
dei saadetime mektub gönderüb mütesellimi mumaileyhin ber
vechi malikâne uhdesinde olan Görele *->/* namı d:ğerle Pavabolı
£y. mukataası reayalarından Çepeni taifesi kadimi yerlerinden
huruç ve etrafa perişan ve kendü hallerinde durmıyub berren ve
bahren kat’ı tarıyk ve sefki dimâ ve nehbi emval ve hetki a’raz
ve bunun emsali fesadü şekavetlerinin nihayeti olmıyub mezkûr
ların şerrü mazarratlarından ümmeti Muhammedin eranü rahatleri
kalmamağla te mini bilâd ve tatmini ibad içim bundan akdem
müteaddid sudur iden evamiri şerifem mucibince nıaiyyetine nıe-
IG Bunlar bir aded cemaat reayası olub nısfı bir mahalde ve nısfı alıari
dahi mahalli aharde olmak tefrikai hallerine sebeb olacağı bediili olmağla... Ka-
var Halil Kethnda’ya tâbi olanları dahi Aydın sancağında kıjlayub ahıır ve ko
nalar ve Sultan dağlarında yayla,, yalar diye tekrar, ayni tarihle bir hüküm yazıl
mıştır.
Anadolu'da Türk Aşiretleri 1 89
mur tavayifi askeriyye ile Trabzon ^>> dan Gireson’a varın

ca taifei raerkumenin kuttaı tarıyk ve sair eşkıyasının haklarında
lâzımglân cezayı şer’ileri tertib ve perakendeleri dahi kadimi yer
lerine iskân ve hüsnü nizama ifrağa mübaşeret eyleyüb lâkin
şekavetpise ve re’si eşkıyaları şiddeti şitadan bir tarafa firar it
melerde imkânda olmıyub güzergâhları seddü bend itdürüldiğinde
bizzaruri eşkıyayı merkumeden malûmül esami şakıyler îspiye
madenine gidüb senki madeni mezkûr emini mumailehysin sana istinad
ve iltica ve kendülerine çayı selâmet ittihaz eyledikleri ecilden saire
dahi bu halet sari olub raaazallahü tealâ mezburlardan biri selâmet
bulur ise bir müddetden sonra zuhura gelüb virilân nizamın ihtilâ
line bais olunacağı mukarrer olmağın bu esnada madeni mezkûra
giden eşkıyayı merkumenin haklarında lâzım gelen cezayı şer’i
leri tertibi içün ahiz ve mütesellimi mezbura irsal ve teslim ey
lemek üzre senki emini mumaileyhsin sana hitaben emri şerifim
suduru halinde ilâm ve Divanı hümayun’umda mahfuz olan ahkâm
kuyudatı tetebbü olundukda Trabzon ve Giroson havali
lerinde olan Körtünlu eşkıyası bulundukları mahallerden
kaldırılub vatanı asliyyeleri olan Görele kazasına naklü iyvâ
ve iskân ve mezburlardan bu makule fesadü şekavete tesaddi ve
ihtilâli memlekete müeddi olanları alâ eyyi hâlin ahiz ve ele ge-
türilüb haklarında şer’an lâzım gelân cezayı şer’ileri icra ve şerrii
mazarratları bilâdı ibad üzerlerinden def’ü ref’ olunub lâkin fesa
dü şekavetde alâkası olmıyan bigünahların nüfus ve a’razına ta
arruzdan ve celbi malden hazer eylemek üzre Trabzon û//J» mü-
tesellimine ve Gümüşhane eminine ve sairlere hitaben ten-
bih ve te’kidi müştemil evamiri şerife virildiği mukayyed bulun
mağın mütesellimi mezburun iltiması üzre eşkıyayı merkumeden
madenler tarafına firar ve iltica idenleri maden ümenası ahiz ve mü
tesellimi mezkûr tarafına irsal ve teslim eylemek içün emri şerifim
virilmek babında bilfiil reisülküttabım olan İsmail
dame mecdihu ilâm itmeğin ilâmı mucibince amel olunmak babın
da fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evaili za 1145 [1]
225
Musacalı Türkmenlerine tâbi ve Sandıklı kazasında salan olan

Caber cemaatinin imkândan afvine dair.
[1] Evahiri z 1145 te Kalbzen zade Ahmed'e hitaben bu mesele hakkında
ayrı bir hüküm daha yazılmıştır.
Yeni İl Js1 £ kadışmş ve Yeni İl j*.» £ hassı voyvodasına hü

küm ki
Emirül ümerail kiram Karesi *••} sancağı mutasarrıfı Osman
^ dame ikbalihu süddei saadetime mektub gönderüb bundan ak
dem Raka iskânı firarilerinden olub Musacalı y Türkmanma
tâbi Ca’ber j** cemaati firarileri Sandıklı kazası kuraları aha
lilerine isali hasaret ve katli nüfus ve gareti emval eylediklerini
bundan akdem Sandıklı kazası naibi Mebmed ** zide ilmihu
ilâm ve mucibince mahallinde edâyı şer’i şerif ve ihkakı hak
olundukdan sonra Ca’ber cemaati firarileri kelevvel iskân ol
dukları Raka '»■>ya naklü tesyir itdirilmek üzre Kütahya v ^ '/ mü
tesellimi Seyyid Elhac Süleyman ■»-- ve Aydın muhassılı
vekili Halil ve Karahisarı Sahib •/ sancağı müteselli-
mine hitaben emri şerif sadır olub lâkin şiddeti şita takribi ile
tayifei mezbureye İnegöî J y " v e Aydın •>.■*» kazasında mütesellimi
mumaileyh Süleyman musadefe etmekle altı bin guruş nezir
leri var iken tekrar dokuz bin guruş dahi nezre kat’ olunub ve
nezri mezburu kabul ve evvel behara değin imhal oluna deyu
hücceti şer’iyye olunub hücceti şer’iyye baş muhasebeye kayıd ve
mucibince tayifei mezbure hey’eti mecmualarıyle kelevvel iskân
olundukları Raka ya naklü tesyir itdirilmek içün müceddeden
emri şerif sadır olub ve miri miranı mumaileyh dahi iskân pera-
kendulerinin bulundukları mahalle emri şerif ile me’muriyyeti
hasebile Kütahya v t/ ' mütesellimi mumaileyh Süleyman mu
sadefe ve sadır olan emri âlişanıma imtisalen tayifei mezburenin
meksü ihtifa eyledikleri Emir dağı ^ dinmekle maruf dağda
tayifei mezburu bulub ve cebeli mezburun bir tarafı Aydın *>.-1
canibi ve bir tarafı Kula kazası canibi olub ve tayifei mezbure
ol dağda tahassun idüb dört gün dört gice muhasara ve emri
şerifim suretleri ihraç ve imza ve üç defa âdemleri ile irsal
ve kıbeli şer’den üç kıt’a mürsel dahi irsal olundukda bir
veçhile itaati emri şerif eylemeyüb ve Raka **■> ya dahi âzim
ve râhi olmıyub alelgaîle îiraı* ve gaybet itmelerde vakıı hali arz
eyledüğünden gayri Eşme <•*» kazası naibi Seyyid Elhac Ali
■‘■r- ve Kula naibi Mustafa dahi arz ve Eşme ^ ve
Göre » i/ ve Silendi kazaları ahalileri dahi mahzar itmelerde
Musacalı Ca’beri «*-*«*■ cemaatinin içlerinde eşkıya zuhur ider
ise cemaati mezbure ahalisi kendüleri ahiz ve senki voyvodai
mumaileyhsin Yeni İl £. kadısı mevlânayı mumaileyh marifetile
haklarında şer’an lâzım gelân icra olunmağıyçün sana teslim ve
cemaati merkume Haremeyin reayasından olmak basebile mukad

dema sadır olan emri şerif mucibince iskândan af ve iskân teklifi
ile rencide olunmıyub lâkin bu behane ile sayir iskâna me’mur
tavayif cemaati mezbure derununa tahassun ile iskân olunmamak-
dan begayet hazer olunmak babında fermanı âlişanım sadır
olmuşdur Buyurdumki Fi evahiri z 1145
226
Aşiretlerin şekavetlerine mani olmak için yazılan hüküm.

Cirid [1] ve Tacirlü ve Afşar jt*»» ve Kıluclu jUm ve
Bektaşlu boy beğeleıine ve kethüdalarına ve sair torunla
rına hüküm ki
Memaliki vesiai husrevanemin etraf ve cevanib ve turuk ve
mesaliki kutta tarıyk eşkıyasından hıfzu hiraset olunub ebnai
sebil ve sair sükkân ve kuttanı memleket ve fukara ve zuafayı
raiyyetin emniyyet ve istirahatleri matlubu hümayunu padişaha-
nemden oldığına binaen olhavalide zuhur iden yaramazların alâ
eyyi halin ahiz ve ele getürülmeleri hususları etrafda vaki hukkâm
ve zabitana müekkid evamiri şerifemle tenbih ve te’kid olunub
lâkin siz dahi gerek kendü aşiretlerinzden zuhur iden eşkıyayı
ve gerek bile konub göçen Abdal kuyumcı aşiretinin ehli
fesadını ve gerek Raka iskânından firar ve içinizde tesettür
iden kuttaı tarıykı gereği gibi teftiş ve tefahhus ve ahiz ve ele
getürüb mühkem habs ve isim ve resimlerile deri devletmedarıma
arz ve ilâm ve fiınabaad içinizden bir ferd ebnayi sebil ve sair
ibadullaha isali mazarrat eylemamek şurutunu teahhüd idüb ve bu
babda cümleniz nezire kat’ olunmak fermanım olmagin imdi işbu
emri şerifimle hususu merkum içün deri devletmedarımdan mah
sus mübaşir tayin olunan ... vardıkda siz ki mumaileyhim siz
memaliki mahrusemden eşkıya ve kuttaı tarıyk namının külliyyen
mahvu izalesi aksayı muradı hümayunum olmağla îimabaad her
biriniz kendü aşiret ve oymağınızı eşkıya zuhurundan gereği gibi
hıfzu hiraset ve öteden beru kat’ı tarıyk ile ma’ruf olan yaramaz
lar gerek kendü aşiretinizden ve gerek bile konup göçen Abdal
kuyumcı eşkıyasından ve gerek Raka «j dan firar ve içi-1
[1] O sene Cirid Türkmenlerinden Çoban oğulları cemaatinden kırk kişi, An
kara'dan İstanbul'a sof getiren hıristiyanları Ayaş ile Beğpazarı arasında soy-
muşlardı. Evaili r 1146.
nizde karar iden haramzadelerden her kim olur ise olsun gereği
gibi teftiş ve teîahhus ve olmakuleleri ahzü habs ve isim ve resim
lerde keyîiyyetlerin alâ vukuuhi deri devletmedarıma arz ve ilâm
ve bundan böyle cemaat ve kabailinizden bir ferdden serimu zarar
ve güzend irişmamek üzre beyninizde teahhüd ve mübaşiri muma
ileyh marifetile tertib olunan nezri kaviyi kabul ve hüccet ve baş
muhasebeye kayıd olunmak üzre hücceti mezkûreyi mübaşiri
mumaileyhe teslim ve irsal eyleyesiz Şöyle ki bu ane gelince
itdiğiniz fezahat ve kabahatin cezası icra olunmıyub yanınıza
kalmış iken limabaad dahi gerek kendü aşiretiniz ve gerek sali-
füzzikir Abdal kuyumcı J'-V aşireti ve sair Raka dan firar
ve içinizde ihtifa ve istitar idüb kat’ı tarıyk idüb ve fesadü şeka
vet misillû hilafı merzâ haraket olunduğu mesmu’ olur ise vüze-
rayi izam ve mirimiranı kiramdan ve sair etraf ve cevanibinizde
olan tavayifi askeriyyeden üzerinize kifayet mıkdan asker tayin
olunub şekavete tesaddi idenlerin cezayı şer’iyyeleri tertib ve kat’
olunan nezir emval ve eşyanızdan tahsil ve kusur kalanlarınız
Kıbrıs u-ı-v ceziresine nefyü iclâ olunmanız muhakkakdır Ana göre
size selâmeti haliniz lâzım ise elhaletü hazihi şekavet ile me’lûf
olanları kâinen men kâüe isim ve resimlerde arz ve ilâm ve her
kes kendü aşiret ve oymağı ricalini zabtu rabt ve fimabaad kendü
hallerinizde olub hilâfı emri şerif zerre kadar vaz’u haraketden
gayetül gaye tevakki ve mücanebet eylemeniz babında fermanı
âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evasıtı r 1146
227
Halep eyaletimle Alaca Han'a iskân edilecek cemaatler hak

kında.
Haleb r-1*- eyaletinde vaki Alaca Han’a iskânı fermanım
olan cemaatler bulundığı mahallerin kadılarına ve Haleb mii-
tesellimine hüküm ki
Kangal ile Haşan Çelebi mabeyninde vaki Alaca Han
öiio-Ki nam mahalde evamiri aliyyem ile iskân olunan Dedeşlii
ve Selmanlu ve Çokşıırutlı ve Aybasanlu iıs' ve So-
lılar J-’r’ ve Kulıhak cemaatleri meclisi şer’e varub Alaca
Han Ua baş buğ olan Murad »V Raka «j iskânından baş is
kân olan Döğerli J / jj eşkıyasını Alaca Han da meks ve te-
vattun itdirüb hanı mezburdan mürur ve ubur iden ebnai sebilin
malların garet ve zikrolunan cemaatlerin malik oldukları hayva

natların gasb ve Raka ya götürüb zulmü teaddilerinden emniy-
yet ve rahatleri kalmamağla mezbur Murad baş buğlukdan reî’
ve erbabı istihkakdan Hüseyin cümlenin mu’temedi ve ağalığın
uhdesinden gelür deyu cümlesi huzuru şer’de tekeffül eyledikle
rini mevlâna Yeni İl kadısı Seyyid Ebubekir /ir}v zide faz-
lühu ilâm ve hanı mezburdan Keban ^ ve Ergani madenle
rinden mürur ve ubur iden hâzinenin hıfzu hirasetine ve âminen
ve salimen müruruna ve bir akçe zayi ve telef ve gasb olur ise
tazmin ve canibi miriye edâsına ve hanı mezbura iskânı fermanım
olub mahalli iskânlarına gelmiyan Uedeşlü jU» ve Selmanlu
ve Aybasanlu ve Çokşurutlı ve Akkuzılu Türk-
manlerini iskândan af ve mezbur Murad’ın »v inhasile virilân eva-
mirin mahalleri ref’ü terkıyn olunub ancak Sofılar Mr* Türkmanı
yetmiş beş ev ile ve Kulıhak «i**J»* ve Çoban Yusuf cema
atleri Ocaklık ve Kangal ile Alaca Han dan mürur
ve ubur iden tüccarın beher hamlinden onar akçe bac alınub yüz
nefer mustahfızan mevacibleri virilmek ve Keban oM" ve Ergani
madenlerine mürur ve ubur iden hâzineyi âminen ve salimen
geçirüb ve zayi ve telef olur ise malinden edâsına sabıka Sivas
valisi vezirim Hüseyin Paşa nın karındaşı Elhac Haşan
a—E.U-* zide mecdihu tekeffül ve teahhüd ve ağalık mezbur Mura-
d’ın ref’inden Hüseyin’e &* tevcih ve beratı âlişanım virilmek
recasına memhur arzuhalde istid’a ve mezbur Hüseyin <*-*- ancak
Sofılar t e y cemaatini yetmiş beş hane ile mahalli iskânda ibka
ve ağalığın medarı maaşlarıyçün tayin olunan Kulıhak ve
Çoban Yusuf ve Sofılar cemaatleri bervechi ocaklık
zabtu rabt olundığı üzre cem’ü tahsil eylemek ve mustahfızan ne-
feratlarmın mevacibleriyçün bac mukataasın dahi mürur ve ubur
iden tüccardan almak üzre beher hamlinden ferman olundığı üzre
cem’ü tahsil itdirilmek içün mumaileyh Haşan zide mecdihu-
nun teahhüdü mucibince bin yüz kırk dört senesi zilhiccesinde
beratı alişanım virüldüği Hazinei âmire’mde mahfuz baş muhasebe
defterlerinde mukayyed ve vechi meşruh üzre ham mezburda ağa
olan Hüseyin ve Sofılar J ^y cemaati Tokad da meclisi şer’de
Tokad voyvodası Haşan o— zide mecdihu dahi hazır oldığı
halde her biri takriri kelâm idüb erbabı istihkakdan Derende
sakinlerinden Şeyh zade Mehmed **•>'*& zide hadrihu hanı mez
kûr ağalığının her veçhile uhdesinden gelmeğe kadir ve sezavarı
inayet olmağla mezbur Hüseyin «*-»- nin feragat ve kasrı yedinden
merkum Mehmed ** zide kadrihuya tevcih ve yedine beratı âlişa-

nım virilmek babında Tokad kadısı mevlâna İbrahim zide
ilmühu ilâm itmeğin Alaca Han dimekle ma’ruf mahal der-
bend ve mahuî ve muhatara ve me’vayi lüsus ve Türkman ve
Ekrad tayifesinin m akam olduğundan mürur ve ubur iden tüccar
Te ebnai sebil ve Keban ve Ergani madenlerinden gelân
ve giden hâzinenin hıfzu hiraseti mühim ve muktazi olduğundan
bundan akdem hanı nıezbur arazisine Sofılar ve Dedeşlü A1»
ve Selmanlu A1*1- ve Kulıhak ve Çokşurutlı ve Ayba-
sanlu A1— ,i* ve Akkuzılu A.;AA nam yedi cemaatlerin iskân olun-
malanyçün evamiri aliyyem virilüb ve hanı mezbur ağalığı Mura-
d’a »v tevcih ve iskân olunmuşlar iken yüz kırk dört senesinde
Murad fevt oldukdan sonra hanı mezbur havalisine iskân olu
nan cemaatlerden Dedeşlü A1” ve Selmanlu A1-1- ve Cokşurutb
ve Aybasanlu A'-jıs' ve Akkuzılu nam altı cemaatler iskândan
af ve ancak Sofılar A.-».»- cemaati iskânda kalub ve hanı mezbur-
dan mürur ve ubur iden hâzineyi hıfzu hira.et eylemek üzre ağa-
lıkı mezbur veziri müşarünileyhin karındaşı Elhac Haşan
zide mecdihu kefaletile mezbur Hüseyin’e «i-*- tevcih olunub lâkin
bu defa hanı mezburda iskân olunan Sofılar AA>- cemaati reaya
sının emval ve eşyaları nehbü garet olunmağla zikrolunan altı
cemaatlerin iskândan af olunduklarında emniyyet bilkülliyye ref
ve nizamlarına halel tetarruk itmeğin mukaddemâ nizam virildügi
üzre zikrolunan cemaatler kemakân iskân olundığı suretde bundan
sonra mürur ve ubur iden ebnai sebil ve tüccar ve madenlerden
amedü şüd iden hâzinenin hıfzu hiraseti ve bir kimesnenin malü
canına zarar ve güzend irişmek ihtimali olur ise kendüden tazmin
ve eshabına teslim olunmak üzre müteahhid ve tekeffül eyledüği-
ni takrir eyledüği ve ağalık mezbur Hüseyin <£-»■ kasrı yedinden
mumaileyh Şeyh zade Mehmed ** •*'.>er1 zide kadrihuya tevcih ve
yedine beratı âlişanım ve şuruti mukarreresile cemaatlerin kema-
filevvel iskân olunmalarıyçün hâlâ baş defterdarım olan İbrahim
dame ulüvvühu ilâm ve mucibince fermanı âlişan sadır olub
mezbur Şeyh zade Mehmed ** zide kadrihunun yedine beratı
şerifim virilmekle asıl fermanı baş muhasebede hıfz olunub cema
ati merkumenin hanı mezbura iskânlarıyçün Divanı hümayun’um
tarafından evamiri şerifem tahriri babında kalemi mezburdan
memhur kayime virilmegin cemaati merkume bulundukları mahal
lerin hükkâm ve zabitanma yerlerinden ihraç ve hanı mezbura
sevku isal olunmalarıyçün başka başka evamiri şerifemle tenbih
ve te’kid olunmağla iradi işbu emri şerifim dahi ... ile vusulünde
senki mütesellim ve sayir mumaileyhim siz cemaati merkumeden
havzai hükümet ve tahtı kazanızda bulunanları mübaşiri muma
ileyh marifetile oldukları mahallerden ihr&c ve hududunuz dahi
linden çıkınca muhafazalarına ihtimam iderek hey’eti mecmuala-
rile mahalli iskânlarına mübaşiri mumaileyh ile irsal eyleyüb te-
havün ve taksirden gayetülgaye ihtiraz ve ictinab eylemeniz ba
bında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Evasıtı 1 1146
Bir sureti dahi Bir sureli dahi
Meraş beylerbeğisi Sü Raka «j eyaletinde vaki Alaca
leyman ^*4- dame ikbalihuya ve Han’a iskânı fermanım olan
eyaleti mezburda vaki Alaca cemaatler bulundığı mahallerin
Han’a iskânı fermanım kadılarına ve Raka müteselli
olan cemaatler bulundığı mahal mine
lerin kadılarına
Sivas lA*- eyaletinde vaki Bervechi malikâne Malatya
Alaca Han’a iskânı ferma sancağı mutasarrıfı Rişvan
nım olan cemaatler bulundığı zade Mehmed Paşa ^ ** ûV j
mahallerin kadılarına ve Sivas damet maalihü ve livai mezburda
mütesellimine vaki Alaca Han’a iskânı
fermanım olan cemaatler bulun-
dığı mahallerin kadılarına
Bozok Mı* Türkmanı miri Mamalu ^ aşireti Mamalı
aşireti Pehlivan oğlı zide oğlu Kantemir zide kad
kadrihuya rihuya
228
Ulu kışla civarında oturan İl Eminli cemaatinin vazifesine

dair.
Ulu kışla ile Ereğli mabeyninde vaki derbendin der-
bend ağası Halil zide mecdihuya hüküm ki
Senki mumaileyhsin süddei saadetime mektub gönderüb Kara
man îAy sakini Boz Ulus ı/A'.». Türkmanı cemaatlerinden İl Eminlü
jMJ*.' ahalileri kendü hallerinde olmağla Ulu kışla ^ ile Ereğli
JO mabeyninde vaki hâli ve harab olan Çavuş kariyyesi
ve Pelenli nam mahalli ve olhavaliyi kuttaı tarıyk eşkıyasından

hıfzu hiraset eylemek üzre salifüzzikir Çavuş kariyyesi’ndeif-v
iskân ve damlar bina ve yerleşmeleriyçün emri âli sadır ve ma
halli mezbur mahuf ve muhatara ve me’vayı lüsus olub mürur ve
ubur iden ebnai sebil ve devleti aliyyem tarafından umuru mühim-
me ile gidenlerin tarıyklerin kat’ ve mallerin nehbü garet ve bunun
emsali mazarratının nihayeti olmıyub hıfzu hiraseti lâzım olduğuna
binaen cemaati mezbure reayası mukaddemâ ferman olundığı üzre
Ulu kışla dan Ereğli ^ ye varınca vaki olan tarıykden ve
etrafu enhasından mürur ve ubur iden ebnai sebil ve huccacı
müslimini gereği gibi hıfzu hiraset idüb bir ferde zarar ve güzend
irişdirmeyüb eğer bir kimesneye zarar irişmek ihtimali olur ise
kendülerden tazmin olundukdan sonra iktizasına göre cezaları
tertib ve etrafda olan ahali ve reayaya zulüm ve teaddi eyleme-
yüb olhavaliyi gereği gibi hıfzu hiraset eylemek şartile derbendei
kayıd ve üzerlerine sen derbend ağası nasbu tayin olunmanla
me’muriyyetiniz üzre oltaraîda zuhur iden eşkıyanın def’i mazar-
ratlanyçün üzerlerine varılub muharebe ve mukateleye tesaddi
idenler ile muharebe ve mukatele olundukda esnayi muharebede
katlü telef olanlar içün Konya vy valileri dem ve diyet mutale-
besile ve Tarafımızdan buyruldı virilmedi Niçün üzerlerine vardı
nız deyu talilâtla teaddi ve Konya *?y oldukları mahalle mesafei
baide olub eşkıya zuhurunda buyruldı içün vali tarafına varılub
buyruldı almcıya değin eşkıya taifesi bir tarafa dahi gidüb firar
ve iş fevt olub bu veçhile eşkıya fürce bulub emvali müslimini
garet ve anların eyledikleri hasaret bunlardan tahsil olundığı su-
retde gadri mucib olmağla fimabaad hududlarmda olmakule zuhur
iden eşkıyanın ahzi murad olundukda muharebeye tesaddi iderler
ise üzerlerine varılub muharebe ve mukatele ve hayyen ahz olu
nanlar valilere teslim ve esnayi muharebede katlolunanlar için
dem ve diyet mutalebesile ve bilâ buyruldı üzerlerine vardınız
deyu Konya vy valileri ve mütesellimleri tarafından teaddi olma
mak içün keyfiyyeti ilâm ve vechi meşruh emri şerifim suduriyçün
istirham ve taifei merkume şurutu mezkûre üzre derbendei kayıd
ve yedleriııe hattı hümayunu şevketmakrunumla muanven virilân
emri şerif kaleminden ihraç olunub ve o makule derbendler hudu
dunda zuhur iden kuttaı tarıyk eşkıyası alâ eyyi halin ele getüri-
lüb cezaları tertib ve ahz eyledikleri emval ve eşya bittemam
eshabma reddü teslim ve bu babda ihmal ve tekâsül üzre haraketle
emvali menhube el girmamek lâzım gelür ise kendü mallerinden
tazmin olunmak şartı üzre divanı hümayun’um tarafından evamiri

şerife virilegeldüği dahi Divanı hümayun kuyudatında nıastur
olmağla filvaki derbendi mezkûrda zuhur iden eşkıyanın defi’leriy-
çün Konya vV valilerinden izin suduruna dek tevakkuf tefviti
vakti mucib ve üzerlerine varıldığı suretde dahi muharebeye te-
saddi idenlerden hazan ve küllen katil vaki olmak dahi muhakkak
olub varılmadığı halde nehb olunan emval ve eşya kendülerden
tazmin olunmak evamiri şerifem mezamininde nıastur oldığına
binaen bundan böyle derbendi mezkûrun hududu dahilinde zuhur
iden kuttaı tarıykın heman üzerlerine varılub muharebeye
tesaddi iderler ise bunlar dahi mukabele ve lıayyen ele
girenleri Konya W valilerine teslim ve nehb olunan eşya
eshabına re d olundukda esnayı muharebede katlolanlarının dem
ve diyeti mutalebesile ve bilâ izin üzerlerine varılmak behanesile
derbendciyanı mezkûreye teaddi itdirilmeyüb şurut kuyudları üzre
her halde havalii mezkûreyi hıfzu hiraset ve def’ü eşkıyaya ihti
mam ve dikkat ve fimabaad zayi olan emval ve eşyayı kendü
mallerinden tazmine mübaderet şurutunu havi emri şerifim tahriri
babında bilfiil reisülküttabım olan İsmail darne mecdihu ilâm
eylemeğin ilâmı mucibince amel olunub hilâfından ihtiraz ve
ictinab olunmak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Fi eva-
ili m 1147 [1]
229
Şeyhli cemaati ile Çinili Arap Türkmeni arasındaki ihtilâfa

dai r.
Karaman ût-/ valisine Konur maa Kal’acik Keskini
ve ... kadılarına ve Tabanlı hassı voyvodası İbrahim f'A zide
kadrihuya hüküm ki
Senki voyvodai mumaileyhsin süddei saadetime mektub gönde-
rüb hassı mezbur reayalarından Tabanlı aşireti mülhakatından
Şeyhlü cemaati ahalileri bundan akdem Çimli Arab Türkmanı
uft* d3; ile muharebe ve kıtalleri olduğı meşhur ve mütevatir
ve sekiz seneden beru Tozlu Burun ^ j*. h* nam mahalde sakin
ve mütemekkin oldukları zahir ve nümayan iken elyevm mezkûr
Şeyhlü cemaatinin Konur /S* kazasında sakin olageldikleri
Haydar dede ■»» j*.- vakfı dinmekle maruf mevzide maan sakin1
[1] Bu hüküm Fi evahiri ca 1168 de de te'kid edilmiştir.
oluruz deyu teaddi ve tecavüzleri hadden efzun ve mezkûrlar

mevzii mezburda sakin olmak lâzım gelür ise muharebe ve kıtal
leri dahi ziyade olmasına bais olmagin mezkûr Çimli Arab Türk-
manı J*/ v*® zikrolunan Tozlu Burun nam mahalde ta
vattun ve Şeyhlü cemaati reayaları dahi kadimi iskânları olan
Konur /y kazasında Haydar dede •» vakfı olan mevzide kema-
filevvel sakin olub mezkûr Çimli Arap Türmanleri -y- 4-* nin
olvechile olan teaddi ve tecavüzleri ve şerrü mazarratları men’ü
def’ olunmak babında emri şerifim virilmek recasına vakıi hali
sen ve Kal’acik Keskini maa Konur /y ç+zj ’ ve Lekvan VjV
kadısı mevlânayı mumaileyh Ali i® zide fazlühu ile Kırşehri
naibi Seyyid Halil ve Dikik Keskini naibi Elhac Ömer
y ve Boz Ulus M j*. naibi Mehmed ** zide ilmühüm başka
başka arz itmeğin vechi meşruh üzre amel olunmak babında
fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evaili r 1147
330
Burak cemaatinin Sivas İli ahalisine tecavüz ettiklerine dair.

Raka mütesellimi Receb ve iskân başı Firuz mj* zide
mecdihümaya hüküm ki
Raka iskânı tavayifinden Burak cemaati eyaleti Raka «b
da kenarı nehri Fırat da vaki Sınur jy- nam mahalde ikamet
etdirilüb lâkin mahalli mezburda ziraate salih yerleri olmadığın
dan ciheti meaşları ancak deve ve koyun ve bunun emsali hay
vanatlarının beyiü şirasma münhasır olmağla kırk seneden müte
caviz tayifei mezbure eyyamı sayifde Raka *b valilerinin re’yi
rezinleri ile kadimi yaylakları olan nam mahalle varub üç ay
mıkdarı mahalli mezburda davarlarile yaylayub ve eyyamı şitada
mahalli iskânlarına avdet ve ric’at eylemek resmi kadimleri iken
Sivas İli »A* 'fiyr ahalisinden bazı kimesneler cemaati mezburlar
yaylak ve kışlaklarına mürur ve ubur eyledikleri esanda bizlere
zulüm ve teaddi iderler deyu iştikâ ve tayifei mezburenin mahalli
iskânları olan Reka «b ya naklü iskânı ve fimabaad mahalli iskân
larından huruç eylemamek üzre emri şerif ısdar itdirmelerile bu
veçhile tayifei mezburenin ciheti meaşları'bilkülliyye münkatı ve
müteahhid oldukları mali mirîlerini edâya iktidarları kalmıyub
perakende ve perişan ve mali mirinin kesrü noksanına bais olma
ları mukarrer olmağla cemaati mezkûr ahalisinin nizamı halleriy-
çün kemafil evvel yaylaklarına izin ve ruhsat birle emri şerifim

sudurunu siz ki mumaileyhimasız arz eylediğiniz ecilden Divanı hü
mayunumda mahfuz olan ahkâm kuyudatı görüldükde Sivas kazası
civarında Sivas İli kazasına tâbi Çakın memlehası dimekle
ma’ruf memlehanın humsü T okad^' voyvodalığı aklâmından ve maa
da humsü dahi Sivas cr'^- da vaki Darürraha evkafından iken zikr-
olunan Burak «5»/. Türkmanı evvel baharda çıkub kazai mezbuıda
vaki ve sair yaylaklara varub üç ay raeks ve ekser eyyamdu
memlahai mezburenin kurbü civarına konub bir eyyam ikamet ve
müruru uburlarmda kabilei mezburenin kethüdaları ve sair mu
kaddema sadır olan emri şerifde isimleri mezkûr Türkman cşkı-
yalarile otuz beş senesinden kırk altı senesine gelince bigayri
hakkın memlehai mezbureyi basub silâh ve besatlarile memlehai
mezkûre ümenasınm üzerlerine hücum ve her sene ikişer bin ki
leden on senede yirmi bin kil millilerin gasb ve memlehanın tah
ribine bais oldukların has ve vakıf zabitleri iltimaslarile Zeyrek
zade Osman Paşa **'; Ar; mukaddemâ Sivas mütesellimi
iken mumaileyh Sivas .A»- kadısı Seyyid Resul zide fazlü-
hu ve Tokad voyvodası Elhac Haşan û-* zide kadirhu baş
ka başka arz ve ilâm eylediklerinde kıbeli şer’den virilân hücceti
şer’iyye mucibince cemaati mezkûre reayasının hilafı şer’i şerif
gasbü garet eyledikleri ol mıkdar milh tahsil olundukdan sonra
mahalli iskânları olan Raka <vya naklü iskân olunmaları babında
kırk altı senesi şabanında Raka valisi ve Roha kadısına hita
ben mufassal ve meşruh emri şerif virildiği mukayyed ve baş mu
hasebe defterlerinde dahi cemaati mezbure ahalisi sabıka Raka
*■>valisi Süleyman Paşa ^ zemanmda mahalli iskânlarından
huruç ve Rum tarafına firar eylediklerinde mübaşir marifetile
kaldırılub Raka «j da mahalli iskânlarına naklü iyvâ olunduklarını
müş’ir sabıka Raka «*->beylerbeğisi Hüseyin Paşa '-?<i->nm irsal ve
bafermanı âli baş muhasebeye kayıd etdirdiği müfredat defterinde
mastur bulunmagin bu suretde siz ki mumaileyhimasız inhanıza
göre cemaati mezbure yaylakı mezkûrdan men’ olundukları takdir
ce teayyüşü saireleıi olmadığından naşi mağdur olacakları vazıh
ve müsaade olundığı halde has ve vakıf zabitlerinin iştikâları üzre
fukaraya ve mali mirîye italei desti teaddi olunacağı dahi lâhik
olub ancak bu halde tarafeyni gadir ve teaddiden sıyanet mukte-
zayi seciyyei muranperveri mülûkânem olmağla ibtidai emirde
siz ki iskân başı ve Raka mütesellimi mumaileyhimasız cemaati
mezbure zikrolunan yaylaka mürur ve uburlarmda ferdihümaya taar-
ruzdan keîfiyed idüb kendü hallerinde mürur ve ubur eylemek

ve eğer bir ferde zararu hasaret idecekleri sabit ve müteayyin
olur ise eyledikleri zararu hasaret siz ki mumaileyhsiz kefil ve
zamın olmak üzre ahali yedlerine kat’iyyülmefad hücceti şer’iyye
virmeniz şartile cemaati mezburenin kelevvel yaylaklarına mürur
ve uburlarma izin ve ruhsat virilmesini mutazammın size hitaben
başka ve keyfiyyetin ihbar içün has ve vakıf ve sair yol üzerinde
bulunan hükkâm ve zabitana dahi başka evamiri şerifem tahriri
babında bilfiil reisülküttabım olan İsmail dame mecdihu ilâm
itmeğin ilâmı mucibince amel ve haraket ve hilâfmdan gayetül
gaye ihtiraz ve ictinab olunmak babında fermanı âlişan yazıimış-
dır Fi evahiri c 1147
231
Avcı cemaatile Afşarların şekavetlerine dair.

Meraş beylerbeğisi Rişvan zade Süleyman Paşa î>W—
ya hüküm ki
Senki mirimiranı mumaileyhsin Avcı Türkmam dimekle
ma’ruf yetmiş seksen mıkdan Türkman evi havzai hükümetin olan
Meraş tarafından zuhur ve Boz Ok * 5 sancağı muzafatından
Aktağ l kazasına gelüb anda olan erbabı timarm bazı harab
kariyyelerine yerleşüb tevattun ve Afşar eşkıyası behanesile
Boz Ok sancağı fukarasına isali mazarrat ve hasaretden hâli
olmadıklarından başka haklarından gelinmesi fermanım olan sali-
îülbeyan Afşar ^ eşkıyasından dahi üç nefer şakıyler derunla-
nna girüb tehassun ve tehaîfuz ve maadasının dahi devab ve me-
vaşileri cemaatleri içinde olub me’vayi haramzade ve lüsus olduk
ları ihbar olunmağla zikrolunan Avcı Türkmam nm deru-
nuna ihtifa iden üç nefer Afşar şakıyleri içlerinden ihraç ve
kendüleri dahi kazai mezburdan kaldınlub ve kadimi sakin ola
geldikleri vatanlarına sevku iskân olunmaları fermanım olmağın
işbu emri şerifim ısdar ve ... ile irsal olunmuşdur Vusulünde sen
ki mirimiranı mumaileyhsin bu husus başka emri şerifimle hâlâ
Kayseriye mutasarrıfı Zareli zade Osman dame
ikbalihuya tefhim olunduğu malûmun oldukda salifüzzikir Avcı
Türkmam cemaati içine dühul ve tehassun ve tehaffuz iden
üç nefer Afşar şakıylerin ve sair aceze ve nisaların îjKVj ıs'i*
merkumlara buldurdub içlerinden ihraç ve sana teslim ve mukad-
demâ şerefbahşı sudur olan emri şerif mucibince şakıylerinin

haklarında icab ideni bilâ tereddüd icra ve acezelerin me’mur
oldukları mahalle iskân ve cemaati merkumevi dahi lıey’eti mec-
mualarile kazayı mezburdan kaldırub kadimi sakin oldukları me’-
vayi kadimlerine sevku tesyir ve anlar dahi itaati emri âli itmez
ler ise mirimiranı mumaileyh ile bilittifak haberleşerek cemaati
merkumenin dahi haklarında lâzım gelâni tertib ile olhavali sük-
kân ve kuttanının te’min ve irahelerine sa'yü ikdam ve kemali
dikkat ve ihtimam iderek bu babda serimu telıavün ve taksirden
ve hilâfı emri şerifim vaz’u haraketden begayet tevakki ve müca-
nebet eylemen babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyur-
dumki Fi evahiri c 1147 (İskândan afleriyçün emri şerif yazılnıış-
dır Fi evahiri za 1147)
Bir sureti
Bervechi arpalık Kayseriye sancağı mutasarrıfı Zareli
zade Osman •><; Jo»; dame ikbalihuya vechi meşruh üzre
232
İfrazı Zülkadriyye cemaatlerinin Kürtlerle birleşerek şekavet

ettiklerine dair.
Raka valisi vezir Ahmed Paşa ya hüküm ki
İfrazı Zülkadriyye mukataası cemaatlerinden Dönekli
ve Ulaşlu ve Çalıklı ve Develü he ve Kebelü ve
Çapakcılu mahallâtı ahalileri kadimden Kurd kulağı
ile Burnaz köprüsü namında (1) ikamet ve üzerlerine
edası lâzımgelân mali maktu’ların mahalli mezburda edâ iderler
iken bir kaç seneden beru kadimi yurdlarm terk ve Okcı İzzed-
dinlli eşkıyasının yaylakları olan Kâfir dağı <>U’Xdimekle
ma’ruf sengistan mahalle tehassun ve Ekrad eşkıyası ile mahlûtan
konub göçmeleri takribi ile etraf ve havalilerinde kat’ı tarıyk ve
katli nüfus ve gareti emvali ibadullaha itiyad eylediklerinden
başka eşkıyayı Ekrada istinaden kırk altı ve kırk yedi senelerin
de üzerlerine edâsı lâzımgelân mali mirilerini edâda muhalefet
ve tahsili içün def’atle âdemler tayin olundukda cem'ıyyet (2)
üzerlerine hücum (3) ve kat’i cevab virmelerile cemaati mezbu-1
(1) Mabeyninde olacak.
(2) İle eksik.
(3) Keza 1152 de Reyhanlı aşireti de 15,400 guruş mali Haremeyni vermemiştir.
renin içlerinden şekavete cesaret idenlerin cezalan tertib ve ba

k ire le ri kadimi yurdlarına bieyyi hâlin nakili iskân olunmadıkça
mali mirîlerinin tahsili ve nizamlarının virilmesi emri asir olmağla
senki veziri müşarünileyhsin marifetinle cemaati mezbure ahalile
rinin içlerinde olan şekavet pişeleri ahiz ve cezayı şer’îleri tertib
ve zimmetlerinde olan iki senelik mali mirîleri bakıyyelerinden
tahsil ve kendü tarafına teslim olundukdan sonra kadimi yurdları
olan Kurd kulağı ile Burnaz köprüsü &j*. mabeyninde
vaki Kara kö (y) kapu sîA* nam mahalle iyvâ ve iskân (t) itmek
içün hâlâ îfrazı Zülkadriyye voyvodası Ali & zide kadri-
hu arz itmeğin mucibince Divanı hiimayun’umdan emri şerifim tah
riri babında jÇ'b) »\ bilfiil baş defterdarım olan Elhac Halil
Js^ eM-4dame ulüvvühu ilâm itmeğin vechi meşruh üzre amel olun
mak babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Fi evaili m 1148
233
Raka'dan çıkan cemaatlerin tekrar yerlerine getirilmelerine

dair.
Hama ^ mutasarrıfı Mir Esad zide mecdihuya hüküm ki
Müddeti medideden beru Raka iskânı cemaatlerinden olan
cemaatler birbirlerile hemzebanı ittifak ve teavünü vifak üzre
eyaleti Raka «*■> sakinlerinden olduklarından emval ve enfaslarmı
Urban eşkıyasından muhafaza ve sıyanet ve bafermanı âli vaki
olan tekâlif ve mali mirîlerini tarıykı ehven ile beyinlerinde badet-
tevzi edâya ihtimam ve dikkat iderler iken bundan akdem İran
seferleri zuhurundan bu vakte gelince seferler takribi ile vaki
olan kesreti tekâlifden naşi cemaatlerinden beşer onar evler ceste
ceste firar ve Anadolı caniblerinde birer mahalle istinad ide-
rek elhaletü hazihi tavayifi iskândan her bir cemaatleri nısfı
mertebesi kalmadığından ahvalleri perişan ve diğergûn olub
hususa geçen sene Raka valisi olan vezirim Ahmed Paşa ‘4
Aydın caniblerine me’muren teveccüh ve azimet itmek hasabile
aşiretine tâbi Fergıl ve Hacılu cemaatleri şekaveti
cibilletleri muktezasınca bilkülliyye mahalli iskânlarından huruç
ve firar ve Hama ijr ve Humus taraflarına varub karar itme
lerde oldukları mahalden kaldırılub meskeni kadimlerine alâ eyyi
halin irca’lan babında mukaddemâ şereîyaftei sudur olan emri(l)
(l) Recebli Afşarı da 1153 de Zamantı kazasına İ6kân edilmiştir.
şerifim mucibince veziri müşarünileyh tarafından buyruldılar ile

mübaşir tayin ve irsal olundukda senki mumaileyhsin cemaati
merkumların naklü haraketlerine mümanaat ve ele virmeyüb ilıfa
ve red ile cevab itmek sair tavayifi iskâna dahi sirayet itmekden
naşi Kara Şeyhlü aşiretine tâbi Yadigârlı JAV* oymacı dahi
elli altmış kadar evlerile kalkub mahalli mezbura şitab ve azimet
ve bunların akiybinden elli kadar hanelerde Sicre aşireti dahi
kezalik Hama **■ ya tâbi Doyan dağı jU'&y taraflarına gidüb ve
yine Beğdili Türkmanından Ak Üöğer / > * oymağı dahi göçüb
Haremeyni Şerifeyin reayasından Kızık aşireti beyinlerine
dühul idüb Badilü » ve Mudanlu aşiretleri dahi eyaleti
Erzi rum ve Kars s # ve Çıldır tarafları yaylağına varub
gelmeleri mu’tadları iken anlar dahi bir kaç seneden beru ol ha
valilerde kalmalarile mali mirileri ve vaki olan sair tekâlifleri
muattal kalub valileri olan veziri müşarünileyh bu makule firari
lerin makarları mesafei baide olmakdan naşi hempaları ve ebnai
cinslerinden mütefasıl oldukları içün edâi miri ve tekâlifde biri
birlerin sıyanet etmeyüb mezburlara vücuhla za’fı külli tari
olmağla bu firarilerin îimabaad iade ve iytanlarına ihtimam olun
maz ise bizler dahi birer mahalle firar ideriz ve yalıud firarilerin
tekâlifi bakilerimize tahmil olunarak muzmahil olub gideriz keyfi
yeti ahvalimizi deri devletmedara ilâm ve aşireti mezbur cemaatleri
bulundukları yerlerden tahrik ve kemaîilevvel ikametleri ile
nizampezir olmasıyçün ahalii vilâyetden ihbarın reca ideriz deyu
tezallümü hâl itmelerde vakıâ takrir ve istirhamları hakıykate
mutabık ve nefsel emre muvafık olmağın tavayifi iskândan firari
leri bulundukları mahallerden sevku tesyir ve hey’eti
mecmualarile me’vavi kadimleri olan Raka ya isal olunmazlar
ise bakıyyleri dahi taraf taraf perişan ve mali mirileri dahi kabuli
noksan ve vilâyetleri raiyyetden hâli ve üryan ve Urban eşkıyası
dahi ihtilâsı fırsat birle etraf ve eknaîı tahribe şitaban olacakları
bi iştibahdır deyu vakıi hali bilcümle ahali iltimasile Roba u-> kadısı
mevlâna Mustafa i 1—* zide fazlühu arz ve medinei Roha nın
bilcümle âyan ve ahalisine mahzar birle ilâm ve firarilerin me’vayi
kadimlerine irca’iarıyçün sana ve Kızık aşireti ahalilerine
ve sair bulundukları vilâyet ve memalik vülât ve mütesellimleri ve
zabitlerine hitaben başka başka evamiri şerifem sudur ve mukdim
ve kârgüzar mübaşirlerin tayin ve me’mur kılınmasını istirham
itmelerde hususu mezbur içün mahsusan deri aliyyemden mübaşir
tayin ve işbu emri şerifimle ba’sü tesyir olunmagin imdi vusulünde
senki mumaileyhsin cemaati merkum tahtı hükümetinde her ne

mahalde bulunurlar ise bir tarıykle himaye ve ihfalarına ruhsat
ve cevaz göstermeyüb mübaşiri mumaileyh marifetile bulundukları
mahalden ihraç ve mahalli iskânları olan Raka ya heye’ti mec-
mualarile sevku isal ve «»-> valisi veziri müşarünileyh tarafından
kabzına me’mur olanlara Raka ^ nın re’si hududunda teslim ve
teslimini müş’ir aldığın senedi deri aliyyeme irsal ve keyfiyyeti
ilâm ile hududun dahilinde iskân firarilerinden bir ferd giru
kalmamak üzre işbu emri şerifimin mazmunu münifin infaz ve
icraya dikkat ve ihtimam ve bezli vüs’ü malâkelâm eyleyesin
Şöyleki maazallahü tealâ tavayifi iskânı ihfa ve himayet ve ta’tili
maslahata bais ve mazmunu emri şerifime mugayir harakete
cesaretin istima olunur ise sonra bir dürlü cevaba kadir olamı-
yub bilâ tereddüd muateb ve muakab olacağın mukarrerdir Ana
göre kemali basiret üzre haraket ve zinhar ve zinhar serimu
hilâfından gayetülgaye tevakki ve mücanebet eylemen babında
fermanı âlişanım sadır olmuşdur Buyurdıımki Fi evaili ra 1153
Bir sureti Ve bir sureti
Erzi rum r - > v a l i s i vezire Çıldır valisi vezire
Kars beylerbeğisine Kızık j>j*aşireti ahalilerine
Bir sureti
Vilâyeti Anadolı J>ı;ı da vaki Raka «*j iskânı firarileri
bulunan mahallerde vaki vüzera ve mirimiran
ve kuzat ve mütesellim ve zabitana
Bir sureti
Raka valisi vezir Ahmed Paşa *4 ■**■* tarafından Raka
nın re’si hududuna mıkdarı kifaye müteayyin
âdemler tayin ve tavayifi iskândan gelenleri
ahzü tesellümünü müş’ir sened virüb
mahalli iskânlarına iyvâ ve takrir
eylemesi içün
234
Eski yaylaklarını terk ederek Kütahya taraflarına giden

yürük, türkmen ve aşiretlerin ekinlere zarar melememelerine dair.
Anadolı JjU'ı valisi vezir Veli Paşa w ya Kütahya v ^ v e
ve kadılarına hüküm ki
Kütahya v V kazasında ve kurbü civarında yürük ve Türknıan

taifesinin ve aşayir ve kabail ricalinin hadimden mahsus yaylak
ları olmıyub ve eyaleti Anadolı da bir kaç seneden beru vü-
zerayi izam bulunmadığından cevanibi erbaada olan yürük ve
Türkman taifesi kadimi yaylaklarını terk ve Kütahya ve Kara-
hisarı sahib a-» ve Sultan önü sancaklarına varub
fukarai raiyyetin mahsulât ve mezruatların bilkülliyye itlûf ve ko
yun ve keçi ve çift öküzlerini dahi gasbü intihab v1^» idüb bunun
emsali zulüm ve teaddileri bihad ve olvechile kuraların ekseri
perakende ve perişan ve zuamâ ve erbabı timar sıfrülyed kalub
bu senei miibarekede dahi men’ olunmadığı takdirce avarız ve
nezil ve sair emri şerifimle vaki tekâlifin tahsili dahi bir veçhile
mümkin olmıyub vedayii halikul beraya olan reaya fukarasının
ahvalleri diğergûn olmağın yürükân ve Türkman taifesi bundan
böyle dahi gelüb fukaraya zulüm ve teaddi iderler ise zuamâ ve
erbabı timar ve sair askeri taifesi Kütahya v lV" mütesellimi ma-
rifetile üzerlerine varub haklarından gelinmek üzere Kütahya v lV'
ve hara Hisarı Sahib M* *} ve Sultan önü sancakla
rında sakin zuamâ ve erbabı [1] ve âmmei fukara emri şerifim
sudurunu iltimas eylediklerin Kütahya naibi Emin zade Mus
tafa .*■' ve Simav kadısı Elhac Ömer A ve Gedos
naibi Esseyyid Veliyyüddin ve Niyaz M naibi Elhac
Ali ve Sandıklı naibi Müftizade Mustafa zide
fazlühün başka başka arzlarile inha idüb lâkin senki veziri mü
şarünileyhsin bu hilâlde sen mansıbın olan Kütahya tarafına
gitmek üzere me'zun ve murrahhas olmanla hususu mezbur senin
uhdei ihtimamına havale olunmuşdur İmdi zikrolunan yürük ve
Türkman tavayifi ve sair aşayir ve kabail ricali kadimden beru
olmahallerde yaylaya gelmiş değiller ise minbaad o caniblerde
yaylatmıyub men’ü def’ eyleyesin Kadimden yaylaya gelmişler ise
dahi zarar kadim olmaz Gök tereke ve mezruat ve mahsulât
arasında davar gezdüğüne ve fukaranın meccanen nesneleri alın
masına bir dürlü rızayi hümayunum yokdur Mezburlara mühkem
tenbih ve te’kid eyleyesin ki kadimden ne mahalde yaylaya gel
mişler ise kadimisi üzre o mahallerde yaylayub ve yaylakda ol
dukça dahi mahsuı kalkıncaya dek davarlarını mühkem zabt idüb
kendü hallerinde olalar Mahsul kalkdıkdan sonra bir ferde zarar
ları isabet itmeksizin davarları kadimden ne mahallerde gezegel-
miş ise kadimisi üzre o mahalde gezüb velhasıl kadime mugayir
[1] Tim ar eksik
haraket ve isalı hasare cesaret eylemiyeler Şöyleki müteDebbih

olmıyub fukaraya isali raazar ve intihab misillû vaz’ı nahem-
varları zuhur idecek olur ise sonra içlerinde olan boy beğleri ve
zabitlerinin eşeddi ceza ile haklarından gelineceğinden gayri ken-
dülere bilâdı baideye nefyü tard olacaklarını tefhim iderek âsayişi
bılâd ve aramişi ibâda fevkalhad sa’yi dikkat eylemen babında
fermanı alışanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evasıtı ra 1153
235
ödemişti aşiretinin Niğde taraflarından eski yerlerine gitme

lerine dair.
Yeni İl «£ ve Türkmanı Haleb ö*V hasları voyvodası olan
zide mecdihuya hüküm ki
Hâlâ voyvodası olduğun lıavassı mezbura tâbi Ödemişli
aşiretinden Yusuf kethüda ve diğer Yusuf kethüda
ve Aşık oğlu Osman t-'* ve Medric oğlu İbrahim
ve Ak Mehmed ** 3» ve Kara Mustafa •/ ve Yakub ı ve
sairleri ve cemaatleri bir kaç seneden beru kadimi yaylak ve
kışlakların terk ve eyyamı sayıîda Anduğı ve Niğde ve
Ereğli Karaman JO kazalarına karib Üçkapulı djs5 £>» ve Haşan
dağı cfu» yaylakmda yaylayub ve eylül ihtidasında gelüb Niğde
kazası ve sair mahallere evleri ve devab ve mevaşileri ile
nüzul ve kazai merkumun kuara ahalilerinin harmanlan ve bağ
ve bostanların nehbü garet ve devab ve mevaşilerin gasb ve
mezruatlarm itlâî ve ızaat ve cebren ve kahren anbarlarında
mevcud olan buğday ve arpaların nehbü garet ve bundan maada
deve ve arabalarına göçlerin tahmil ve ahar mahallere nakil
itdiklerinden sonra üçer beşer guruşlarm dahi almadıkça deve ve
arabaların eshablarına virmeyüb bu makule zulüm ve teadüllerin
den naşi mezburûn gasb garet eyledikleri emval (i) eshabma red
ve kendüleri kadimi yaylak ve kışlaklarında sakin olub minbaad
zikrolunan mahallere gelmamek üzre mühkem nezire kat’ ve te-
addileri men’ii def’ olunmak babında bundan akdem emri âlişanım
sadır olunuşiken yine icra olunmıyub mezburûn evvelkiden ziyade
zulüm ve teaddi ve ebnai sebilin yolların kat’ ve nüfusların katil
ve emval ve eşyaların nehbü garet ve bilcümle perakende ve
perişanlıklarına bais olmalarile mukaddema sadır olan emri âli-
şanımm mucibi icra ve mezkurûn kadimi yaylak ve kışlaklarına
iskân itdirilüb ibadullah üzerlerinden şerrü mazaratlan men’ü

def’ olunmakda tekayyüdü tam ve ziyade ihtimam eyleyesin deyü
cçcio j - i c & ı u t j bilfiil Darüssaadetim ağası
Elhac Beşir ağa dame ulüvvühu tarafından mühürlü mek-
tub virilmekle ber vechi meşruh amel ve haraket olunmak ba
bında fermanı alişanım sadır olmuşdur Buyurdumki Fi evaili r 1153
236
Anadolu yürüklerinden Karahaeüu ve Tekeli cemaatlerine

dair.
Karaman z>Wvalisine ve Niğde ve Aksaray kadılarına
hüküm ki
Yürükânı Anadolı d ^ ’1 cemaatlerinden Kara Hacılu ve
Tekelü cemaatleri ahalileri an asıl İç il j&' V ve Adana *ı
havalilerinde kışlayub Kayseriye sancağında Erciş ve
Biğ dağm’da jv* •*»*. yaylamak üzreler iken kadimi yaylak ve kış
laklarına ademi kanaat ile iki üç seneden beru üç dörtyüz mık-
darı ev ile yaylak ve kışlak behanesile Niğde •■»*? ve Aksaray
—' kazalarına gelüb fukarayı ahalinin harmanların basub mez-
ruatların yağma ve garet ve değirmanlerine gelân hanta ve da-
kıykı ahzü gasb ve bağ ve bağçe ve çayırlarını pazede ve hay
vanların sevk ve nisvan ve sıbyanlarına italei desti taarruz ile
hetki ırz ve nice mefasid ve şenaate cesaret iderler deyu fima-
baad kadimi yaylak ve kışlaklarında yaylayub ve kışlayub yaylak
ve kışlak behanesile kazaeyni merkumeyne gelmekden men’ olun-
malarıyçün mukaddema kazani merkumin ahalileri emri şerif su-
durun istid’a ve istirham eylediklerinde bu makule emri külli
ibtidai emirde mahallinde tefahhus ve istilâma muhtaç olmağla
keyfiyyetlerin mahallinde marifeti şer’ile ve Niğde •■»<* ve Ak
saray sancakları mutasarrıfları marifetlerde badettefahhus
alâ vukuuhi deri saadetime arz ve ilâm olunmak babında bundan
mukaddemce Divanı hümayun’um tarafından sadır olan emri şerif
mefadmca cemaateyni mezbureteyn ahalilerinin keyfiyyetlerin
mahallinde marifeti şer’ ve Niğde sancağı mutasarrıfı marife-
tile tefahhus ve istifsar olundukda filhakıyka balâda zikrolunduğu
üzre kazaeyni mezbureyn ahalilerine daima isali mazar ve haşarat
ve hetki ırz ve katli nefs ve gasbı emval misillû nice mefaside
veşenayie cesaret itdiklerinden başka bu defa yine geldiklerinde
Sizler mürur ve uburumuzda bizi istikbal itmediniz deyu kazaeyni

merkumeyn kariyyelerinden yedi sekiz aded kura ahalilerinden
bazılarını ahiz ve derzencir ve üçer dörder yüz guruş cizyelerin ve
ikişer üçer res’ at ve katırların ahz idüb ve her sene bu rütbe
teaddiden sonra ekserin senki müşarünileyhsin maiyyetine varub
kimi levend ve kimi bölükbaşı olub vatanlarına ric’atleri vaktine
değin kariyye bekariyye gezüb bu veçhile dahi zulümleri bi ni-
haye olmağla tanzifi memalik ye tathiri bilâd ve te’mini kulübü
raiyyet ve irahai ibad içün ol havaliden şerru mazarratları def’
ve yaylak ve kışlak behanesile kazaeyni mezbureyne gelmekden
men’i ekid ile men’ olunmak üzre emri şerif suduru recasile siz ki
Niğde ve Aksaray tf'j—» kadıları mevlânayı mumaileyhimasız
sizinle Niğde sancağı mutasarrıfı başka beşka mufassalan arz ve
ilâm itmeğin vakıa yürükânı Anadolı cemaatlerinden Kara
Hacılu A»-L •/ kethudai Hamze »r an Yürükânı Bozdoğan üuwj*. İç
İl jı1 i.* sancağında Zile A; kazasında Süleymanlu AVA* nam timarm
aklâmmdan olub müddeti medide evtânı kadimelerin terk idüb
Adana «» sancağında San Çam ^ kazasında ve kâh Sis
kurbinde Cebeli Tur ■>** da kışlayub Kayseriye sancağında
Erciş uüî-j' ve Biğdağı’nda ^ yaylarlar ve cemaati Tekeli an
Yürükânı Bozdoğan jy deyu mukayyed olan reaya dahi an asıl
İç İl jı» sancağında Anamur kazasında Yüz Tazu j->a j*. zia-
meti aklâmmdan olub yüz seneden mütecaviz evtânı kadimelerin
terk idüb hâlâ Adana *'»» eyaletinde Tarsus sancağında kış-
layub Aksaray sancağında Haşan dağında vekâhB iğda
ğı’nda jt* -a*. yaylarlar deyu otuz üç senesinde vaki tahriri cedid def
terinde mastur oldığı Defterhane’dbn ve kırk beş senesinde yürükân
reayasının iskânlarına müceddeden nizam virilmek fermanım ol-
dukda taifei mezbureden Kerim oğlu r.S na tâbi Bozdoğan jy.
cemaati Çukur ova o» jVA da kışlayub Erciş j-z-s dağı kurbinde
yaylamak ve Şeyh oğlu ve Kaçar Halil JA* i- cemaatleri kur
binde vaki Sarı Çam <A ı n a m mahalde eyyamı sayfü şitada
sakin olub bir hatve hariç mahalde haraket itmemek ve Kara Ha-
cılu ve Tekelü ve sair bilcümle yürükân reayası Ay
dın er.-*»» sancağında hâli ve harb olan mahallerde sakinler olub
bir hatve hariç mahalle tecavüz eylemamek üzre iskân olun
muşlar iken taifei merkumeden Kara Hacılu A*-1»- ve sair dokuz
cemaat ve Türkman taifesinden bazı cemaat reayası Kara hisarı
Sahib A**- •} sancağına ve havalisine gelüb ahalisinin devab
ve mevaşilerin ve mal ve erzakların nehbü garet eyledikleri ilâm
olundukda mübaşir marifetile şer’ ile görilüb gasb eyledikleri her

ne ise badessübut tahsil ve mahalli iskânlarına nakil olunmaları
içün kırk yedi tarihinde mufassal ve meşruh emri şerifim virildiği
baş muhasebede mukayyed bulunmağın bu suretde cemaateyni
mezbureteyin ahalilerinin mahalli iskânlarını tecavüz eylemeleri
kemali mel’anet ve hıyanetlerinden ve evamiri şerifeme ademi
itaatlerinden neş’et itmekle hususu mezburı senki veziri müşarün
ileyhsin marifetinle şer’ile görilüb cemaateyin ahalilerinin zimmet
lerinde Niğde ve Aksaray tf'-r-51 kazaları ahalilerinin şer’an sa
bit ve müteveccih olan haklan voyvodaları marifetile reddü tah
sil olundukdan sonra hilâfı ferman kazaeyni mezbureyne mürur ve
uburları men’ü def’ ve mukaddemâ fermanım olan mahalli iskânla
rında ikamet itdirilmeleri içün müekkid emri şerifim tahriri babın
da bilfiil baş defterdarım Mustafa Atıf ^ ilâm itmeğin ilâmı
mucibince amel olunmak içün fermanı âlişan yazılmışdır Fi eva-
hiri ra 1154 [1]
237
Recebli A fasan cemaati ricalinden çoğunun idam eailmele-

rine dair.
Haremeyni Şerifeyin evkafı mukattaatmdan Pehlivanlı i 51^.
aşireti ve sair aşayir ve kabailin zabitan ve boy beğleri ve torun
ları ve ihtiyarlarına hüküm ki
Bundan akdem Rakka iskânından huruç ile gezdikleri yer
lerde katli nüfus ve kat’ı tarıyk ve nehbi emvale cesaret ve bilâd
ve ibada aleddevam isali cevrü hasaret iden Receblü Afşarı
nın fesad ve şekavetleri yevmen feyevmen ziyade olub salâhi
halleri ve irtikâb itdikleri mel’anetlerinden tövbe ve rücu’ları bir
veçhile mümkin olmıyub ricallerinin katlü idamları vacib olmağla
Adana *»' beylerbeğisi Rişvan zade Süleyman Paşa ^
damet maalihü mukaddemâ me’mur olmağla üzerlerine vardıkda
mukavemete ademi iktidarlarından cemiyyetleri bozılub ikiyüzden
mütecaviz süvarileri bazı aşayir ve kabail içlerine ve Haremeyni
Şerifeyin mukataatı derunlarına girüb iltica ve ihtifa eyledikleri
ihbar olunmağla eşkıyayı mezbure her kangı aşiret içinde bulunur1
[1] O sene konar ve göçer yürükân ve Türkman taifesinden Aydın sevabi-
linden K ütahya ve K ara hisarı Sahih taraflarına huruç edenlerin te’dibi için
de hüküm yazılmıştır ( Fi evasıtı ca 1154).
ise kat’â himaye eylemeyüb tutub mirimiram mumaileyhe teslim

itmek üzre sair aşayir ve kabail boy beğlerine ve torunlarına ve
sair iktiza iden zabitlere müekkid ve miişeddid başka emri şeri
fimle tenbihi ekid olunmağla siz ki mumaileyhimsiz siz dahi cema
atiniz derununa varanlan alâ eyyi halin tutub mirimiram muma
ileyhe teslim eylemeniz fermanım olmağın malısusan size dahi işbu
emri şerifim ısdar ve ... ile irsal olunmuşdur İmdi siz ki aşayir
ve kabailleriniz ricali kendü hailenle mukayyed ehli ırz makule-
leri kimesneler oldukları öteden beru malûm ve içlerinize giren
Afşar .At»» eşkıyası ise hırsız ve kuttaı tarıyk güruhundan olmala-
rile bu misillûleri sizin gibi namü şan sahibi olub devleti aliyyeme
kulluk ve inkıyad üzre olan aşayir ve kabail halkı kabul ve ihfa
etmiyecekleri dahi emri meczum olmak hasebile her kangmızm
aşayir ve kabaili derunlannda eşkıyayı mezbure var ise aşireti
mize dahil [1] düşmüşdür deyu zinhar ve zinhar kat’â sahib çık-
mayub akraba ve teallükatınız bile olur ise ırzlarınızı tekmil içün
bir neferini ketmü himayet ve ihfa ve sıyanet itmeyüb saltanatı
seniyyeme olan kulluk ve itaatinizi izhar iderek bilittiîak bilâ
avku te’hir tutub alâ eyyi halin elbette ve cümlesini mirimiram
mumaileyhe teslim idüb işbu fermanı âlişanımm mazmunu münifi
üzre amel ve haraket eyleyesiz Şöyleki maazallahü tealâ eşkıyayı
merkumûnu bir takrib ile himayet ve ele virmede muhalefet ve
izharı ruunet ve huşunet idecek olur iseniz sonra anlara olacak
ukubet ve ceza bilâ tereddüd sizin haklarınızda tenfiz ve icra
olunacağını dahi cezmen ve yekıynen bilüb ana göre âkılâne ha
raket birle aşiretlerinizin ırzlarını tekmile ve devleti aliyyeme olan
itaat ve ubudiyyetinizi yerine getürmeğe müsa (re) at ve zerre
kadar hilafından gayetül gaye hazer ve mücanebet olunmak babın
da fermanı âlişanım sadır olmuşdur Fi evahiri s 1155
238
Sefeıier yüzünden öteye beriye dağılan aşiretlerin nizam

altına alınmalarına dair.
Anadolı d>L'‘ ve Karaman ve Sivas t/'*- ve Haleb ve
Raka *■> ve Erzurum tiA} ve Diyarbekir AA» valileri ve Aydın «»_'
muhassılı ve İç İl j*»O sancağı mutasarrıfı vezirlere ve Meraş
beylerbeğisine ve Kayseriye +.s*î sancağı mutasarrıfına ve Ankara
[1] JJ-» olacak.
Anadolu'da Târk Aşiretleri 21i
•>'* sancağı mutasarrıfına ve Malatya ve Yeni İl i* ve Türk-

manı Haleb ve tevabii haslarının perakende reayası bulunan
mahallerin kadılar ve naiblerile Yeni İl Jt’iî kadısına ve Yeni İl
ve Tokad >'»/ ve Kângırı ve Malatya ***• voyvodaları zide
mecdihüme ve Silifke ve Nevşehir ve Saruhan ve
sair bilcümle mütesellimler ve kethüda yerleri ve yeniçeri serdar
ları ve sair askeri zabitleri ve voyvodalar ve âyanı vilâyet zide
kadrihüme hüküm ki
Üsküdar ->'■»£•» da vaki merhum ve mağfurünleha Atiyk Valde
Sultan tabe seraha evkafından olan Yeni İl && ve Türkmanı Ha
leb ve tevabii havalisi reayaları mefruzülkalem ve maktuül-
kıdem min küllilvücuh serbest olub voyvodalarından gayri bir ferd
dahlü taarruz eylemamek içün mukaddema hattı mülûkâncmle
muanven serbestnamei hümayun sadır ve mazmununda vakfın eba
an ced defterde mukayyed raiyyet ve raiyyeti oğullarından olan
lar bivecih sipah ve yeniçerilik iddiasında olmamak üzre tasrih
olunduğu mukayyed olub ve hassı mezbur reayaları teklifi örfiyye
ve şakkadan muaf ve müsellem iken hassı mezbura tâbi mabey-
nennehreyn olan Adana ** sancağında Yüre Gir jf»*. kazasında
sakin Kuzı Gözilü ve Güvan Cündi oğlu Osman $*&**&*&/
ve Cekdinlü ve Kozan ve Menteş ve Haymelü Him
met benamı diğer Bektaş &A ve Cum’alu Osman
benamı diğer Seyfullah ve Kürdilü Cum’alu Ömer
oğlu Kızık İbrahim kathuda ö>J / A r ve A-* ve
Gencelü Bayadı ve hassı, mezbure tâbi Ekinciyan
ûUei/1 mukataası aklâmından Çagırganlu Han Ahmed oğlu ^
ve San Ömerli Ve Yaycılu Kışlakçıyan nam
cemaatler ile hassı mezbura tâbi Şam ru ve Trabulusu Şam ruırL.‘>
ve Aymtab ve Haleb ve Meraş ve Tarsus ve
Tokad »V ve Aydın *.*} ve sair sancaklarda ve Rum İrinde
sakin olan cemaât reayaları seferler takribi ile bir kaç seneden
beru varid olan evamiri aliyyede muaf ve gayri muaf tekâlife da
hildir deyu tekâlifi örfiyye ve şakka ve imdadı hazariyye ve sefe-
riyye mutalebesi ve mekkâri deve iştirası teklif ile tazyik olundukla
rmdan her biri aşiretlerin terk idüb ve varub ahar kasaba ve kura
ve çiftliklerde mütemekkin olduklarından mali haremeynin tahsi
linde üsret çekilüb ve hassı mezburun mali vakıfei müşarünileyhanın
camii şerif ve imareti âmire ve darüşşifai ma’mureleri masarifi ile
Haremeyni Şerifeyin ve ciybi hümayunum akçesine merbut iken bu
perişanlıkları giderek bilkülliyye mal ta’tiline bâdi olmağla hassı
mezbur reayalarının bulundukları mahallerden kadimi aşiretleri

derununa nakil ve iskânlanyçün bundan akdem müteaddid eva-
miri şerife sadır olmuşiken her biri birer âyan ve mütegallibeye
istinaden çiftlik ortakçısı ve bazıları dahi valilere levandat olub
ve bazıları yeniçeri ve sipahi ve topçı ve cebeci ve sair askeri
lik iddia ve bazıları dahi bizler ehli san’at olduk ve on seneden
mütecaviz mütemekkiniz deyu teallül ve bazıları dahi hilafı vaki
siyadet iddia ve bu veçhile mali Harameyni edâden nükûl ve iba
etmelerile şerefsudur bulan evamiri aliyyemin icrası imkânda
olmıyub ve betahsis mukataai merkumenin mücessem ve hasıllu aşa-
yirinden Adana Şarkpare oü/ perakendesinden Cekümlü [1]
ve Kara Gündüzlü tos*/* cemaatlerinin senevi hasılları on beş
bin guruşa baliğ iken elyevm perakende olmaları hasabile ancak
iki bin beşyüz guruş mıkdarı hasılları olub bu siyak üzre evka
fı mezbure mukataaları perakende olmağla bu halet sair reayaya
dahi sari ve bilkülliye perakende olmalarına badi olmagin hassı
mezbur reayasının mizanı halleri ve beher sene surrei şerife ak
çesine merbut olan emvalin tahsili ile Haremeynin defi zaruret
leri ve fukara üzerlerinden vücuhu mezalimin indiîaı ehemmi u-
muru devleti aliyyemden olduğuna binaen bu makule hassı mezbur-
un eba an ced defterde mukayyed raiyyet ve raiyyeti oğullarından
cemaat ve aşiretlerin terk ve varub ahar kasaba ve kura ve çift
liklerde mütemekkin olan reayayı miri aşiretleri ve cemaat ihti
yarları ve kedhudaları işbu emri şerifimle mübaşir tayin olunan...
marifetile bulundukları yerlerden kladırub kadimi cemaatleri deru
nuna naklü iskân eylemek murad eyledikde valiler ve mütesellimler
ve yeniçeri serdarları ve sair askeri zabitleri ve âyanı vilâyet
ve çiftlik eshabı sahib çıkmıyub ve reaya dahi tecemmü ile
bizim defterde ismimiz yokdur deyu mukataat voyvodalarını hilâîı
kanun def ü men’ daiyesile iskândan iba ve nükûl eylemeyüb ve
sahih memhurlu bilfiil sefer eşer yeniçeri ve sahih kuloğlu
ve sair askeri makulesinden olmıyan reaya taifesi yeniçeri ve
sair askerilik iddiasile ve sahihünneseb sadatı kiramdan olduk
larına İstanbul nükabasmdan yedlerinde ma’muiün bih te
messük ve hüccetleri dahi olmıyanlar siyadet davasile bir türlü
teallül etmeyüb ve çiftlik eshabı dahi çiftliğim ortakçısıdır edyu
taaruz iderler ise cümlesinin iddiaları bir veçhile ısga olunmıyub
ve reayayı vakfı şerif hâlâ durdukları yerlerde madamki hanei
havarıza kayıd olunmıyalar Biz sakin olalı on beş yirmi sene1
11) Çiğdemlü
ve dahi ziyade mürur eyledi deyu zeman itibarile kat’â illet ve

behane itdirilmeyüb mukaddem ve muahhar tarihile emir ibraz
iderler ise dahi amel ve itibar olunmıyub mübaşiri mumaileyh
ve miri aşiretleri ve cemaat kethüdaları ve ihtiyarları mariîetle-
rile alâ eyyi halin her kangı mahalde bulunurlar ise kaldırılub
kadimi cemaatleri derununa bilâ teallül naklü iskân itdirilüb bu
babda bir ferde inad ve muhalefet itdirilmeyüb ve hassı mezbur
reayaları imdadı seîeriyye ve hazariyye ve sair tekâlifi örfiyye
ve şakkadan min küllü vücuh muaf ve müsellem olmalarıyçün
mahsusan hattı hümayunu şevketmakrunumla işbu emri şerifim
muanven kılınmağla fimabaad üzerlerine edâsı lâzım gelân rüsu
mu raiyyetlerin kanun ve defter mucibince voyvodaları olanlara
edâ ve teslim ve cümle ümurlarında voyvodalarına müracaati
takdim eylediklerinden sonra Heleb ve Erzurum ve Ana-
dolı d>lT ve Raka ve Sivas ve Karaman W ve A d a n a v e
Aydın valileri ve Meraş ve Kângırı ve Silifke Vc
Ankara • /' ve Saruhan ve sair eyalât ve elviye mutasarrıfla
rı ve mütesellinden ve âdemlerinden ve müfettiş caniblerinden
muaf ve gayri muaf dahillerdir deyu hassı mezbur reayasından
imdadı hazariyye ve seîeriyye ve tekâlifi örfiyye ve şâakka taleb
olunmıyub bu veçhile hassı mezburun voyvodaları marifetile ge
reği gibi nizamı virilüb hassı mezbur reayları kendülerine mahsus
yaylak ve kışlaklarında yaylayub ve kışlayub aharin resimlu kışlak
ve yaylaklarına bilâ mucib gitmeyüb ve eğer bihasebel iktiza
aharin defteri cedidi hakanide resmi kendüye hasıl yazılmış yay
lak ve kışlaklarına davarlarile çıkub yaylayub ve kışlarlar İ6e
olvakitde kanun üzre resimlerin sahibi arza edâ idüb bu siyak
üzre valiler ve sair ehli örf taifesi taraflarından bir kimesne
reayayı vakfın oymakları ve obaları içine varmıyub ve resmi
yaylak ve kışlak ve hilâfı kanun dem ve diyet ve sair behane ve
illet ile bir akçe ve bir habbe taleb ve reayayı vakfı rencide ve
remide eylemeyüb ve mabeynennehreiyn mukataasına defteri
cedidi hakanide resmi hasıl kayıd olunmıyan kışlağa davarlarile
çıkub kışlayub otundan ve suyundan intifa idenler kanunu kadim
üzre tehammüllerine göre resmi kışlakların mutasarrıflarına edâ
itdikden sonra mugayiri kanun ziyade talebile taciz olunmıyub
hassı mezbur reayaları her halde himayet ve sıyanet olunmak ve
işbu fermanı âlişanımın mazmunu münifi ilâ maşaallahü tealâ düş
türül amel tutulmak üzre birer sureti mahakimde sicillâta kaydü
sebt ve daima infaz ve icrasına mübaderet ve hilâfından gayetül
gaye hazer ve mücanebet oluna Şöyle ki mugayiri emri âli hara

kete cesaret ider olur ise isim ve resimlerde deri devletmedarıma
ilâm ve bu makulelerin bilâ emanin mühkem haklarından geline
ceğini her kese işaat ve ifham ve siz dahi bu hususun fermanım
olduğı veçhile icra ve temşiyetine ikdam ve zinhar zerre kadar
hilâfmdan begayet ittikaı tam olunmak içün mukaddemâ emri
şerifim sadır olmuşiken şimdi mazmunu emri şerifime muhalif
haraket olunmağla mukaddemâ sadır olan emri şerifim mucibince
amel olunmak üzre müceddeden emri şerifim sudunnı hassı
mebur voyvodası ... zide mecdihu arzuhalde istid’a ve Divanı
hümayun’umda mahfuz] kuyudu ahkâma müracaat olundukda yüz
elli üç senesi evasıtı şevvalinde ber vechi meşruh hattı hümayunu
inayet makrunumla müzeyyen emri şerifim virildüği mastur ve
mukayyed bulunmagin mukaddemâ sadır olan emri şerifim muci
bince amel olunmak babında fermanı âlişan sadır olmuşdur Fi
evaili ra 1166
239
Tacirli cemaatinin Kıllu cemaatine hücum ettiğine dair.

Ayintab ve Elbistan «3^' voyvodalarına ve Meraş da
Zülkadir oğullan j ve Bayezid oğlı Seyyid İbrahim
e**} *>.V ve No’man ^ ve Abdülfettah oğlı ve
Küpeli oğlı d*-»' d«y ve Elbistan ve Kars j ' j'» sancağında Kök
Veli oğlı d-» ve Emin oğlı ve Kerim oğlı zide
kadirhüme hüküm ki
Hâlâ Adana beylerbeğisi Mehmed Paşa damet maalihü
tarafından bu defa deri aliyyeme gelân kâğıdlarında Raka is
kânından Receblü Afşarı ve İfrazı Zülkadriyye .>>>* ce
maatlerinden Tacirli ^ eşkıyasını mütteîikan beşyüz mıkdarı
suvarde Sis u-*- sancağında sakin mukataatı miriyyeden Kıllu P4
cemaati aklâmmdan Zeyneblü Ah; ve Bozdoğan aşiretleri re
ayaları üzerlerine hücum ve hanelerin basub seksen bin guruşluk
devab ve mevaşderin nehbü garetve ricali malûmelerinden Kara
Nebi •/ oğlunu ve on beş nefer âdemlerini katleylediklerinde
ve şeniai merkumenin vukuu akiybinde maktulünü mezkûrenin
eytam ve vereseleri mirimiranı mumaileyhe teşekki ve tezallümü
hal eylediklerin tahrir eylemiş Aşairi merkume kuttaı tarıyk ve
lüsus makulesinden olub te’dib ve güşmallerde emvali mağsube-
nin tahsili ve eshabma reddi zımnında ihkakı hak olunmak mat

lubu mülükânem olmakdan naşi hidmeti merkumenin rü’yet ve
tediyesi başka emri şerifimle eğerçi mirimiranı mumaileyhe ihale
ve tenbih olunub ancak eşkıyayı merkumenin ahzü te’diblerine
şüru’ ve mübaşeret olundukda evvel bollarda eyaleti Meraş j* s
da vaki Bnderon <>■>*' ve Zamantı vc Köksün ûj-'V"Ve Elbistan
nahiyeleri dahilinde yaylaklarına doğru firar idccekleri zahir
ve bu suretde temşiyeti meranı ancak memer ve ma’berlerinin
gereği gibi seddü muhafaza ile hasıl olacağı bedihi ve bahir ol
duğuna binaen size varid olan buyruldı mucibince amel ve hara-
ket ile eşkıyayı merkumenin ve sair lüsusu meşhurenin ahzü
idamına ve makar ve yollarının seddü bendine ve etrafü eknaf-
lannın kat’u saddine sa’yü ikdam eylemeniz matlubu humayunum
olmağın me’muriyyetinizi havi işbu emri şerifim ısdar ve ... ile
irsal olunmuşdur Hususu mezbur hâlâ Maraş valisi vezirim
Mustafa Paşa edamallalıü tealâ iclâlihuya emri şerifimle
te’kid ve tenbih olunduğı malumunuz oldukda bu babda kat’â ku
sur ve ihmal etmeyüb cümleniz hazır ve müheyya durub 6İze
varid olan buyruldı mucibince amel ve haraket ve makar ve
rehgüzerlerin bilâ tuvan seddü bend ve gereği gibi muhafaza ve
sad iderek eşkıyayı merkumeden oltarafa firar idenlerini kat’â
kabul ve himaye eylemeyüb hırsız makulelerinden olmalarile he
men ahiz ve idam ve tedmirlerine mübaderet ve şerrü mekirle-
rinden ibadü bilâdı tabiise bezli vüs’ü miknet eyleyesiz Bu babda
sizden sadakat üzre hidmet me’mul olunurken şöyle ki igmaz ve
tesamühünüz sebebi ile memerleri muhafazada ve ahzü izalei eş
kıyada kusur ve rehavetiniz mesmu’ olmak lâzım gelür ise em
vali magzube sizden tazmin ile iktifa olunnııyub bilâ emanin
eşeddi nigâl ile muakab olacağınızı muhakkak bilüb ana göre
mütebassırane haraket ve serimu rehavet ve kusurdan hazer ve
mücabenet eylemeniz babında Fi evaili r 1167
240
Şam Bayadı Türkmenlerinden aşiret kethüdası İbrahim'in

Yeni İl kadısı huzurunda murafaa olunmasına dair.
Üsküdar dan Adana ya varınca vaki olan kuzat ve
sair zabitana hüküm ki
Şam Bayadı Türkmanmdan Adana da mütemekkin
216 Anadolu'da Türk Aşiretleri'
Gazi oğlu «l-M ısjt dimekle arif İbrahim nam kimesne aşiret
kethüdası olmağla mezbur İbrahim Şam Bayadı ve uh
desinde olan cemaati saire ahalilerile Yeni İl kadısı huzu
runda mürafaa ve şer’ ile hesabları rü’yet ve zimmetinde kalan
meblağ ile hakkı fukara tahsil olunmak babında mübaşir marife-
tile bundan akdem emri şerifim sadır olub lâkin mezbur Âsitanei
saadetim tarafında iken hâlâ Adana *»' canibine firar eylediği
inha olunmağla mezbur İbrahim bulundığı mahalde tayin olunan
mübaşir marifetile ahiz ve mukaddemâ sadır olan emri şerifim
mucibince husamasile Yeni İl jt'ü kadısı huzurunda mürafaai şer’
olmak içün mahbusen Yeni İl kazasına ihzar olunmak babın
da fermanı âlişanım sadır olmuşdur Fi evahiri m 1174
241
Reyhanlı, aşiretinin Halep taraflarına geçmelerine müsaade

edilmemesine dair.
Sivas valisi vezirim Silâhdar Mehmed Paşa *4 ve
Meraş valisi Mekkîzade Hüseyin Paşa •»*;,£ ya ve Rişvan
zade Süleyman ûu-i- ûV j dame ikbalihuya hüküm ki
Yeni İl ve Türkmanı Haleb hassı tevabiinden Rey-
hanlu aşireti cemaatleri beher sene hey’eti mecmualarile Rum
f3j canibinden haraket ve eyaleti Haleb ^ de vaki Eriha K->‘ ova
sına nüzul ve mahalli mezbun kışlak ittihaz ve havalilerinde vaki
timar ve ziamet ve mukataat kariyyeleri ahalilerinin hayvanat ve
mevaşi ve mezruatlannı garet ve kat’ı tarıyk ve katli nüfusa
mübaderet eyleyüb taifei mezburenin mezalim ve teaddilerinden
fukara perişan hal ve kariyyeleri harab ve rüsumat ve emvali
mirilerini edâ idemamelerile aşayir mezbure halkının ba fermanı
âli mahalli iskânları olan eyaleti Sivas da vaki Deliklü taş
J’V’ ja* nam mahalden Haleb ^ havalisine mürurlarına ruhsat
virilmeyüb yollan seddü bend ve bu veçhile şerrü mazarratların
dan fukarayı raiyyet tahlis ve te’min olunmak içün emri şerifim
virilmek reca6ina Haleb ^ kadısı ile a»,* ve ve rJ* ve
Eriha ^ kazaları kadıları başka başka arz ve ahalii Haleb
mahzar eylemişler Yetmiş iki ve üç ve dört senelerine mahsuben
cemaati mezbure ahalileri zimmetlerinde kalan mali Harameyn
temamen tahsil olundukdan sonra Alaca han ile Sivas
beyninde vaki Kankal menzilinin tarıyk caddesinde kâin
Deliklü taş ve -^-/ve deresi ma’berlerini muhafaza

eylemek üzre cemaati mezbure ahalileri mahalli merkume nakil
ve iskân ve fimabaad o makule şenaate tesaddi eylemameleri
üzre kavi nezre kat’ ve zabıtai nizama rabt ve ademi itaat iden-
leri olur ise şer’an icab iden te’dibatları icra ve keyfiyyet arzu
ilâm olunmak içün yüz yetmiş beş senesi evaili rebiül evvelinde
emri şerifim tahrir olunmuşiken bazı ilele binaen icra olunmadığı
ve nizam virilmediği tekrar deri aliyyeme tahrir ve ilâm olundukda
mukaddemâ sadır olan emri şerifim alâ eyyi halin tenfiz ve icra
olunmak içün tekrar senei mezburenin evahiri recebinde emri
şerifim sadır oldığı mukayyed bulunmağla mukaddemâ sadır olan
emri şerifim ve istid’aları mucibince amel olunmak fermanım
olmağın size dahi mahsusen işbu emri şerifim ısdar ve ... ile irsal
olunmuşdur İmdi siz ki veziranı müşarünileyhima ve mirimiranı
mumaileyhsin bu hususda igmaz ve müsamaha eylemeyüb birbi-
riniz ile haberleşüb bilittifak haraket iderek cflrıaati mezbure
ahalilerinin minbaad mahalli iskânları olan Deliklü taş 3^ dan
Haleb havalisine haraket ve mürurlarına ruhsat ve cevaz
gösterilmeyüb memerlerini mühkem seddü bend eylemek üzre
tenbihi lâzım gelenlere tenbihi ekid ve boy beğlerine ve sair
kabili hitab olan iş erlerine mukaddemâ sadır olan emri şerifim
mucibince maabiri mezkûreyi muhafaza eylemek üzre iskânları
ferman olunan mahalde ikamet eylemek ve Haleb taraflarına
tecavüz ve bir hatve gitmamek üzre tefhim ve te’kid ve eğer mü-
tenebbih ve mütenassıh olmıyub mahalli iskânlarından haraket
eylemek ve kendülerden tekrar şikâyet olunmak lâzım gelür
ise cemaati mezbure mali Haremeynlerin hassı mezburdan
ifraz ve Raka mukataatma zara ve ilhak olunacakları ifade
ve tezkir ve fimabaad fesad ve şekavete cesaret eylemamak üzre
dahi kavi nezre kat’a ve zabıtai vesika bend ve rabta kemali
ihtimam ve dikkat idüb ademi itaatleri zuhur idenleri olur ise
şer’an icab iden te’dibatı lâyıkalarını icra birle tenfizi emri âlişa-
mma ziyade ikdam eyleyüb eslâfınız misillû ihmalden ve igmazdan
tevakkıi tam ve keyfiyyeti nizamını deri aliyyeme ilâm eyleyüb
bu madde içün tekrar şikâyeti mucib olur kusur ve tesaraühden
gayetülgaye hazer ve ihtiraz eylemeniz babında fermanı âtişanım
sadır olmuşdur Fi evahiri r 1176 [1]1
[1] Reyhanlı aşireti bilâhare Haremeyinlikten çıkarılmış, yerine İlbeğli aşireti
naklü iskân edilmiştir (Fi evahiri n 1178 —(Fi evasıtı n 1194)
242
Ca'ber cemaatinin Ayasluffa iskânlarına dair.

Konar göçer Ca’ber -w cemaatinin öteden beru mahalli iskân
ları Aydın <».» sancağında Ayasluğ kazasında iken cemaati
mezbure ahalisi ademi itaatlerinden naşi mahalli iskânlarına git-
meyüb bir müddetden beru Şart ve Atala «A* kazaları civarına
evlerile nüzul ve yüz yetmiş senesinden beru gicelerde hilâfı
şer’i şerif ahalinin hayvanların sirka eylemekden ve neharda eb-
nai sebile isali hasaret ve mazarratdan hâli olmıyub emnü rahat-
leri meslûb ve perakende ve perişan olmalarile senki veziri
müşarünileyhsin tarafından mübaşir tayin ile sariklerini meclisi
şer’e ihzar ve Şart ve Atala naibleri huzurlarında eshabı
hukuk ile mürafaai şer’ ve badessübut ihkakı hak olundukdan
sonra marifetinle cemaati merkume ahalisi mahalli iskânları olan
Ayaslug kazasına naklü iskân ile şerrü mazarratları men’ü
def’ olunmak babında ahali emri şerifim suduru recasmda olduk
ların kazaeyni mezbureyn naibleri ilâmlarında tahrir ve ilâmatı
mezkûr mektubuna mentuyen deri aliyyeme irsal ve ahalinin is-
tircalarına müsaade olunmasın istid’a eylediğin ecilden istid’an
mucibince amel olunmak fermanım olmagin imdi ber vechi meş-
ruh cemaati mezkûre ahalilerinden sariklerini meclisi şer’e ihzar
ve emvali mesruka eshabile ferden ferda mürafaa itdirdüb bades
sübut ihkakı hak olundukdan sonra mezkûrları hey’eti mecmu-
alarile kaldırub mahalli iskânları olan Ayaslug tAV kazasına naklü
iskân ile şerrü mazarratlarının men’ü def’ine sa’yü ihtimam eyle
nen babında fermanı âlişanım sadır olmuşdur Fi evasıtı n 1178
243
Selanik sancağındaki Evladı Fatihanın Gürcistan seferine

me’m ur olduklarına dair.
• Hâlâ Selanik sancağında sakin olan Evlâdı Fatihan taife
sinden piyade tahririne me’mur dergâhı muallâm gediklülerinden
şehir havalesi Ali zide mecdihu tarafından bu defa deri aliy
yeme varid olan kâğıdında mumaileyh mahı ramazanın ikinci
günü Selânik’e vürud ve Evlâdı Fatihan taifesinin çeri başı-
ları ve ihtiyaları marifetlerde tait'ei mezbureden tahrir ve ihracı
fermanım olan iki bin nefer piyade asker ber mentuku emri âli
güzide ve tüvanâ ve tamül esliha olmak üzre tahrir ve intihab

ve kırk bayrak küşad ve bölükbaşıları nasbu tayin ve canibi miri
den tahsis kılınan bahşiş ve altı aylık ulûfeleri ve çadır ve çerge
ve evanii nühas ve levazımı saireleri tekmilen yedlerine teslim
ve kabz ve tesellümlerini müs’ir temessükât ve hüccetler alız
olunmağla bimennihi tealâ işbu mahı şevvalin yirmi birinci günü
Selanik den haraket ve Gürcistan a me’mur asakir üze
rine başbuğ olan vezirim Hüseyin Paşa edamallahü tealâ
iclâlihunun maiyyetine azimet üzre olmaları hususu çeri başıları
ve erbabı vukuf ile istişare olundukda içlerinden iki kinıesncnin
bin başı olmalarını münasib gördüklerine binaen öteden beru se
ferler görmüş ve zabtu rabta kadir Selanik çeri başısı Hacı
Musa y y ^ zide kadrihu cümle ittifakıyle bin başı nasb ve hil’at
ilbas olunmagin me’muriyyeti içün emri şerifim suduru tahrir ve
istid’a olundığma binaen istid’ası üzre mumaileyh Selânik
çeri başısı Hacı Musa y y nın neferatı mezbure üzerlerine bin
başı nasbu tayin olunub me’muriyyetini müş’ir Divanı hümayu-
n’umdan emri şerifim tahririyçün Haslar kaleminden memhur kaime
virilmekle vechi meşruh üzre amel olunmak babında Fi evaili 11178
244
Karaman eyaletindeki başı boş eşkıyanın aşiretler tarafından

himaye edilmemesine dair.
Eyaleti Karaman da vaki aşayir ve kabailden Hamze Ha-
cılu A-»-u*y- ve Kara bağlı ve Armudlı ve At çeken
ve Ezerin ve Küşte ve Danişmendlü ve Şerefli
ve Boynu boğuk ve Karaca kürd j->yV»y ve Sil süpür Cirir-
di jjt- J.- ve Afşar -aam ve Avcı o=y ve Acem Türkmanları
ve Çimli Arap vaİ-îç ve Süleyman Hacılu ve Hotamış
ve Çaban ve Tekbeğ ve Kolu kısa «-»/y dimekle meşhurlar
olan aşayir ve cemaatin boy beğileri ve oymak kethüdaları ile
Kurtlı juy ve sair on üç oymağın miri aşireti olan Piri oğlı
na hüküm ki
Muzırrı ibad sâi bilfesad olan kapusız eşkıyası bir mahalde
himaye ve kabul olunmıyub at ve besat ve melbusatları kati
idenlerin olmak üzre bulundukları mahalde virilân fetvayı şerife
mucibince tedmir ve istisallerine dikkat ve ihtimam olunmak içün
Anadolı JjM*'» da vaki vülât ve hükkâm ve zabitana ve aşayir ve
kabail boy beğlerine mukaddema evamiri aliyemle tenbih ve te’-

kid olunmağla olmakule bagî ve dagi güruhundan başı boş leven-
dat haşaratına bir mahalde vakit ve ârâm virilmiyerek bir tarafdan
zuhur eylediklerinde ahzü istisallerine bezli kudret eylemek evamiri
aliyyeme imtisalen cümleye lâzimei zimmet iken siz ki boy beğleri
ve oymak kethudalarısız sizin ve aşiret ve oymaklarınız ricalinin
bu babda kemali rehavet ve tekasülünüzden başka taraf taraf ce-
velân ve ahali ve ebnai sebile isalı keydü kasar iden kapusız eşkı
yası valii vilâyet tarafından üzerlerine a^ker gönderilüb istisalleri
lâzim geldikde aşayir ve kabail derunlarına dühul ve ricali aşayir
ve kabail dahi eşkıyanın garet eyledikleri emval ve eşyadan hisse-
mend olmağa me’lııf olduklarından alenen olmakule eşkıya himaye
ve kabul ve gareti emvale tahriş ve yanlarına mahsus deliller
tayin ve ricalinizden bazısı dahi kapusızlar ile beraber azimet ve
icrayı şekavet üzre olduklarına binaen derunlarmda ve himaye
lerinde olan kuttaı tarıyk eşkıyası ele virilmeyüb himayede ısrar
ve bazan muharebe suretinde huşunete ibtidar olundığından ka-
pusız eşkıyası aşayir ve kabail ricali eşkıyasile istizhar iderek
her mahalde zümrei eşkıyanın tecemmü’ ve tehaşşüdlerine bais
ve badi oldığı hakıykat vechi üzre haber almmağla zümrei eşkı
yanın bu mertebe fürce bulmaları mutlaka sizin tesamüh ve tekâ-
sülünüzden naşi idüği bedihi ve aşikâr olmağla kapusız taifesini
aşiretleriniz ve cemaatleriniz derunlarmda kabul ve himaye ve
beyninizde anlara ianet ve mürafakat olunması her birinizin
cezanız tertib ve yerlerinize aharlerin nasbu tayinin iktiza iden
hâlâtdan iken ancak bu defa o güne cürüm ve kabahatlerinizden
igmaz olunmağla bundan böyle her kangmızm aşiret ve cemaati
ricalinizden kapusız eşkıyasına ianet ve himayet zuhur ider ise
kat’â imhal ve tenbih ve tahzir ve inzar ve tehdid ile imrarı vakit
olunmıyub derhal lâyık olduğı ceza ve ukubet icra olunmak üzre
cezmi deyni kat’i olunduğu cümlenizin malûmu olmak içün emri şer
ifim ısdar vf* her birinize başka başka iraet ve mazmunu ilân ve
işaat olunmak üzre ... ile irsal olunmuşdur İmdi badelyem bu hususda
zuhur iden cürüm ve kabahatinizden igmaz muhal olmağla havas ve
mukataat dahillerinde oldığmıza ve serbestiyyete iltifat ve itibar
olunmıyub her hanginizin aşireti ve cemaatinde kapusıza himaye
ve kabul misillû haraket zuhur ider ise üzerlerinize valiniz tara
fından külliyetlû asker ve âdemler irsali ve iktiza ider ise bizzat
kendüsi tayin olunub ahiz ve tertibi ceza olacağınız karini
yekıyniniz oldukda ana göre akıbeti kârınızı fikir ve teemmül ve
sebebi selâmetü necatınız olacak hâlâtı tefekkür ve tezekkür ide-

rek bundan sonra iltica ve ibtifa içün tarafınıza varan serseri
gezer eşkıya makulesinin alâ eyyi halin ahiz ve idamına ve aşiret
ve kabilelerinizden bir ferd eşkıyayı mezbureye mürafakat ve de
lâlet etmemek üzre ricali aşiretlerinizin men’ü tahzir ve zabtu
rabıtalarile böyle kabahat ve sui haraket minbaad asla ve kat’â
vuku ve zuhur eylediği mesmuu hümayunum olmamasına aledde-
vam dikkat ve basiret ve hilafından hazer itmediğiniz suretde
hakkınızda lâfını gelân ceza ve ikabın zuhurundan şekkü şübhcyi
ret’ eylemeniz babında Fi evasıtı z 1181

Eyaleti Anadolı JA11 da vaki Eyaleti Sivas a-'*- da vaki
aşayir ve kabail boy beğlerine ve aşayir ve kabail boy beğleri
oymak kethüdalarına Bervechi ve oymak kethüdalarına
meşruh Bervechi meşruh
Adana «•’»* ve Meraşcr*v eya Haleb evaletineBervechi-
letlerine Bervechi meşruh meşruh
Bir sureli
Eyalâtı mezkûrenin vali ve beylerbeğilerine Siyakı

muharrere üzre hükümetleri dahillerinde olan derbendat ve han
ağalan ve zabitlerine ve saire başka ve aşayir ve kabail boy
beğleri ve kethüdalarına başka sadır olan evamiri şerife tarafla
rına isal olunmağla mezamini münifesi her birinin malûm ve
mefhumları oldukda evamiri şerife suretlerini buyuruldılarile
havzai hükümetlerinde olan bilcümle kazalara ve aşayir ve kaba-
ile neşir ve irsal ve kendüleri dahi def’i mazarrat ve mekyedeti
eşkıya içün etrafa tenbih olunmuşdur deyu mutlaka kendülerden
matlubu hümayun olan muhafazai turuku mesakin ve te'mini ahali
ve raiyyet hususlarında serimu’rehavet ve kusur etmiyerek kapusız
eşkıyasının namu nişanlarını ruyi arzdan ref’ü izaleye sarfı vüs’ü
dikkat ve aşair ve kabail ricalinden fimabaad eşkıyayı himaye
ve derunlarında kabul ider ve han ağaları ve derbendleri zabitleri
ve sair bu husus kendülere tenbih olunanlardan kazaları ve hu-
dudları dahillerinde zuhur iden kapusız eşkıyasının tedmir ve
istisallerinde kusur ve tekâsülü zuhur ider olur ise olmisillûlerin
haklarından gelinmek içün hakıykat ve sıhhati üzre deri aliyyeme
arz ve ilâmlarına müsaraat ve bu behane ile kimesneden celbi

mal sevdasında olmakdan ve kazalara ve aşayire gönderecekleri
âdemleri dahi mübaşiriyye namile akçe ahz etmelerinden müba-
adet olunmak üzre
Son
ALFABE TERTİBİ FİHRİST
A Ak dağ 111, 200

Ak Döğer 203
Abalu 69, 78 Ak keçilü 15
Abdi (Çavuş) 24 Akçe kale 100
Abdal koyuncı 191, 192 Ak kuzılu 193, 194
Abdullah ( Şehislâm) 144 Aksaray 54, 72, 171, 207, 208, 209
Abdullah Paşa 183, 186 Ak saz 132
Abdülgafur Paşa 138, 143, 148 Akseki 141
Abdülkerim oğlu 40 Akşehir 155, 161, 187
Abdülvehhab (Müderris) 55 Alaca Han 192, 193, 194, 195, 196
Acem Türkmenleri 219 Alaca Atlu 130
Acurlı 96, 100 Alâdinlü 149
Ada 102
Adana 29, 76, 88, 90, 96, 117, 138, Ala dağ 144, 149
142, 157, 162, 163, 166, 186, 211, Alâiyye 48, 119, 140, 141, 143,
213, 214, 215, 216, 219 148, 149
Afşar (Avşar. B.) Alaşehir 120, 129, 155
Ağbe 146 Alem beğlü 66, 69, 70
Ağce kızanlık 140 Ali (Kapudan Paşa) 23
Ağlasun 24 Ali oğlu Memi 40
Ağriboz 93 Ali (Trablus beylerbeği) 42
Ahmed (Piyade Beği) 45 Ali (Piyade beği) 45
Ahmed Paşa (Şam muhafızı) 49 Ali bin Şah kulı 55
Ahmed (İç İl muharriri) 37 Ali (Eyub İli kadısı) 72
Ahmed Paşa 78 Ali Paşa 80, 97, 155
Ahmed Paşa ( Bağdad valisi) 96 Ali (Defterdar vekili) 99
Ahmed Paşa (Beylerbeği) 113 Ali Paşa (Karaman valisi) 140
Ahmed Paşa (Seyyid) 141 Ali Paşa (Baş defterdar) 182
Ahmed Paşa (Kaka valisi) 172, Ali beğlü 179
179, 181, 202, 204 Altı parmak oğlu 106
Ahmed (Vovyvoda) 178 Amasya 69, 113, 135
Ahyolı 14, 23 Amaklu 131
Ak bayraklu 49 Amik 108
Akçe Boy 20, 130 Anadolı 15, 24, 30, 65, 67, 70, 77,
Akbaş 78, 146 79, 96, 97, 105, 114, 116, 117, 121,
224
125, 148, 152, 155, 162, 164, 166, Ayni Ali Efendi 4, 13
167, 178, 186, 202, 204, 205, 207, Ayni ziri Raka 100, 108
208, 210, 213, 719 Azatlu 185
Anavarin 25
Anduğı 206 B
Aneh 58 Babünnun 121
Ankara 18, 20, 30, 45, 54, 57, 77, Baç 22, 40, 45
171, 178, 179, 180, 211, 213 Badilü ( Batılu) 179, 180, 185,
Antakya 108 203, 211
Antalya 148 Bağdad 93, 96
Anter 100 Bahadırlı 85, 121
Arabgir 69 Bahri ( Kethüda) 47
Arablı 93 Bahşayiş 131
Armudlu 219 Balcılar 119
Aşiret Beğleri 81, 105, 107, 131, Bâlebekli 129
132 Balikesri 96, 105
Aşiret defteri 81-89 Banalûka 56, 60
Atala 119, 218 Basra 5
At çeken 219 Batılu (Badilü.B.)
Atiyk Valde Sultan 176 Batralı 118, 148, 151,
Avcı 155, 200, 219 Bayat (Beyad) 5, 6, 78, 181, 215
Avni Efendi 70 Bayezid ( Sultan) 92, 94
Avrethisarı 102 Bayezid oğlu 136
Avşar (Afşar) 20, 47, 53, 69, 77, Bay Hoca 61
82, 100, 107, 112, 113, 121, 145, Bayındır 76, 84
146, 170, 171, 176, 177, 183, 186, Bayram (Hacı) 15
191, 200, 209, 210, 214, 219 Bayram îakıh 73
Avusturya 60 Bazargân 103
Ayamavra 16 Beç 57
Ayaslug 105, 218 Becelü 66
Ayasofya 23, 43 Bedir 62
Ayaş raaa Berendi 156 Beğdilü 1, 84, 101, 105, 109, 203
Aybasanlu 192, 193, 194 Begic 128
Aydın 103, 105, 118, 120, 129, 149, Beğmişlü 93, 101, 107
161, 162, 183, 184, 185, 187, 190, Beğpınarı 73
202, 208, 210, 211, 213 Beğşehir 44, 140, 144, 149, 187
Aydın Beğiü 20 Bektaş 121
Aydın Evi 104 Bektaşlu 191
Aydos 14 Belgırad 22, 98, 123, 154
Ayintab 74, 168, 211, 212 Belic 100, 101 108
Alfabe tertibi fihrist 225
Bender 26, 29 Cangirman 26

Bergama 171, 173 Canik 69
Bereketlü 103 Catu 67
Berkofce 32 Cebeli Tur 208
Beşir Ağa 130, 177, 207 Cekdinlü 211
Beğdağı 207, 208 Cemolu 100
Bihisni 97 Cihan Beğlü 54
Bilân 89, 90 Cihan Şahlu 130
Bilecik 22. 30 Ciridlü 69, 121, 127, 135, 148, 151,
Birecik 74, 77 167, 190, 219
Bıyıklu 65 Civanşir 103, 104, 124, 128, 130,
Boğalı 146 156, 183
Boğazhisarı 13 Cırıklu 104
Bolı 28, 34, 35, 40, 45 Cumalu 211
Bordur 124, 129 Cuma Pazarı 98, 103, 106
Bosna 24, 25, 40, 45 Cüneydlü 43
Boynu boğuk 219
Boynu İncelü 69, 104, 173, 174 Ç
Bozcalu 54
Boz dağ 187, 188 Çaban 219
Bozdoğan 26, 149, 208, 214 Çadı 131
Bozkır 144 Çakallı 129
Boz koyunlu 59, 76, 79, 93, 101, Çakın 199
179, 181 Çal 119
Bozlu 69 Çalıklı 201
Bozok 111, 113, 121, 177, 195, 200Çamurlu 176
Çapakçur 2, 11
Bos Ulus 58, 69, 71, 77, 80, 90, 98,
99, 100, 101, 109, 120, 145, 151, Çapalu 131
161, 171, 172, 180, 195, 198 Çardak 156
Boz Üyük 119 Çarşanba 129
Budak özu 78 Çatalca 91
Buğralar 130 Çavuş kariyyesi 195, 196
Buguvan 103 Çekmece 5, 81
Buldurlı 181 Çeldiklü 69
Buraklu 100, 198 199 Çelebi 181
Burnaz köprüsü 201, 202 Çemkânlu 185
Bursa 46 Çepeni 85, 93, 96, 121, 135, 171,
Buseli Oğlu 148 188
C Çepeni Çungar 127
Caber 129,155,156,157,171,190,218 Çerkeş oğlu 77
Çeşmi siyah Mustafa 128,129,165 Dirimlü 59, 151, 152

Çıblaklu (Çaylâklu) 148, 151 Divriki 61
Çiçlü 91 Diyarbekir 6, 7. 67, 71, 97, 210
Çiğdemlü 78, 83, 212 Dırama 103
Çığlalık 103 Doğanhisar 149
Çıkurcık 179, 185 Doğanlu 131
Çıldır 117, 203, 204 Dolab nehir 96
Çimii Arap Türkmanı 198, 219 Dokuz 30, 171
Çirmen 17, 39, 92 Doyan dağı 203
Çırpan 140
Döğerli 76, 93, 107, 178, 192, 203
Çoban kırı 73
Çoban oğlu 136 Döğer oğlan 107
Dönekli 200
Çokşurutlu 192, 193, 194
Çökelek 155 Dukakin 17
Çölâbâd 124, 128, 129, 130, 155, Dur Ali 42
156, 183 Düşbudak 55
Çorum 69, 135 E
Çukur ovası, 137, 208
Çürük su 155 Ebezade Mustafa 142
Ebubekir (Maden emini) 188
D Fbu Riş 27
Dadeli 59 Edebali 30
Danişmendlü 47, 64, 69, 87, 89, Edirne 10, 91, 98, 103
90, 96, 103, 104,124,125,128, 129, Eğirdir 149
130, 146, 151, 155, 156, 164, 165, Eğri Bucak 98, 103
169, 183, 184, 185, 219 Ejderhan 12
Danişmendli (K aza) 77y Elbistan 64, 79, 214
Davudlu 43 Elhac İbrahim (Baş defterdar)
Dedeşlü 168, 192, 193, 194 164, 165, 167, 169, 170, 188
Delikli taş 217 Elhac Mehmed (Baş defterdar)
133, 154, 155
Delilü 105 Elhac Mustafa (Baş defterdar)
Demircilü 7 147, 158, 161
Dengizlü 76 Emir Ali 12
Denizli 119, 124, 125, 129, 155 Emir dağı 171
Derende 93, 193 Enderun 215
Derviş Çavuş 16 Engürüs 110, 111, 115
Develü 146, 156, 186, 201 Erciş 64, 208
Devlet 61 Ereğli 130, 195, 196, 206
Deviri 59 Ergani 193, 194
Dil Çepeni 121 Ergene 12
Dimetoka 103 Ergilü 114
Eriha 216 Give 130

Ermenak 132 Gökcelü 130
Erzincan 2 Gökcük 35
Erzurum 2, 8, 10, 52, 67, 117, 203, Göl başı 103
204, 210, 213 Göle gir 103, 104, 124, 125, 130,
Eskirk 156 131, 185
Eski yürük 148, 151 Gördün gör 104
Eşkünci 73 Görele 188, 189
Eşme 129, 190 Göynük 38 97
Eşme Haşan 78 Güğercinlik 113
Estergon 9 Gül Beğ 119
Evliya Çelebi 2 Güli Budak 61
Evrenos 92, 94 Gümülcine 98, 103
Eyub İli 72, 169, 173, 174 Gümüşhane 189
Ezerin 219.
Gündüşli 162
F Gündüzü 113
Farsak 163 Gürab 59
Fergıl 202 Gürcistan 219
Ferhad 12 Güvan 127
Ferhad (Bosna beği) 24
Ferhad ( Subaşı) 25 H
Ferhad Paşa oğulları 78 Hacalı 96
Ferhad Çavuş 59 Hacer öyüği 131
Ferruh 62 Hacik 73
Filibe 98, 139 Hacı Ahmedlü 90, 167, 171
Firecik 91 Hacı Ali oğlu Ganem 101
Firuz Beğ oğlu Şahin 101 Hacı Bayram 31
Fırat 170, 172, 199 Hacı Bereket 78
G Hacı Fakihlü 171
Hacılu 130, 147, 151, 202
Gâvur eli 170 Hacı Yakub oğlu Derviş 40
Gedik Çı9ık 73 Hacı Yusuf 29
Gediklü 148, 151, 165
Gedik İli 1 Haleb 57, 58, 62, 63, 92, 93, 95,
Gelibolı 99 106, 145, 167, 170, 180, 210, 211,
Gence 2, 96 213, 216, 217, 219
Gencelü Bayadı 211 Halebli 171
Geyikler 124, 125, 128, 129, 130, Halil (Baş defterdar) 202
131 Hallaclu 130
Gireson 189 Hama 106, 107, 159, 202, 203
Hama Döğeri 107 Honas (Hotaz) 103, 119, 124, 125,

Hamid İli 11, 24, 34, 46, 78, 124, 128, 130, 156
129, 140, 149, 156, 184, 187 Hori 130
Hamiş Şeyhiü 178 Hotamış 219
Hamze 13, 17, 29 Huda verdi (Kethüda) 47
Hamze 33, 34, 35 Humus 106, 107, 202
Hamze darı yeri 35 Husrev 1, 9
Hamze Hacılu 219 Hüseyin (Maden emini) 23
Han Selim 73 Hüseyin (Havassı hümayun na
Harbendelü 124, 130, 155, 156 zın ) 32
Harkuş oğlu 49 Hüseyin Paşa (Kilis mahaîızı) 59
Harmancık 146 Hüseyin Paşa 91
Haşan (Piyade beği) 46 Hüseyin(Beylerbeği) 92, 93, 100,
Haşan (Bosna beylerbeği) 56 110, 111
Haşan Demürciler 66 Hüseyin Paşa 219
Hasanlı 103 I
Haşan Paşa 106, 122, 133, 154 İbni Bututa 1
Haşan Paşa 116, 123
İbradi 140
Haşan Paşa (Karaman valisi) 134, İbsala 91
136
İç İl 26, 37, 119, 140, 141, 143,
Haşan dağı 206, 208
Hasnı mansur 97 148, 149, 156, 162, 163, 208, 210
Haşimlü 130 İfrazı Zülkadriyye 86, 90, 136,
Hayat 67 137, 142, 146, 166, 200, 214
İhtiyar oğlu 61
Haydar 62
Haydar baba 156 İl Beğlü 64, 66, 71, 73, 75, 78,
110, 170
Haydar dede 197 198 İlci 69, 85, 96, 107, 155, 156
Haydarlu 130 İl Eminlü 195
Haydarlı Boğazı 183, 184 İmanlu 131
Haymana 17, 185 İmir 82
Hayran 74 İmir Çarık 107
Hayreboli 91 İmir Didarlu 107
Hemdem 61 İmir Hacı Bayram 107
Herekli 104 İmir Karagöz 107
Himmet Çavuş 70 İmirze 73
Hınıs 2 İnallu 100, 182, 183
Hızır Çavuş 32 İnce su 186
Hızırlı mahallesi 183 İne göl 196
Hoca Piri 18 İne Hoca 59
Hoca Yosuf 18 İrikli 119
İrşova 102 Karaca arablu 155, 156

İskelei Birecik 59 Karadağ 103
İsmail (Reisülküttab) 95, 189, 196, Karadeniz 36, 38
200 Karaîeriye 103
İsneyin ovası 136 Karagoyvaç 10
İspiye 188, 189 Karagündüzlü 212
İstanköy 34 Kara Hacılu 148, 149, 151, 171,
İştib 39 207, 208
İvrace 32 Kara Hamzalu 31
İzmir 105 Kara Hisar 43, 46
İzzeddinlü 67, 100, 114, 171 Karahisar Behramşah 127
Karahisarı Sahib 45, 48, 124, 129,
I 155, 187, 190, 205, 208
Karahisarı Teke 141
Ilgın 114, 115 Kara işmelii 79
İsparta 149, 184 Kara keçilli 11, 62
İstanbul 21, 23, 32. 33, 38, 43, 44, Kara kocalar 69
45, 145, 212 Kara koyunlu 69
Istrofça 103 Kara kürt 104, 219
Karalu 104, 124, 130, 156, 185
K Karaman 11, 43, 58, 64, 65, 69,
Kabaklar 168 70, 72, 95, 117, 119, 134, 136, 140,
Kaba sakallu 71 151, 155, 157, 162, 171, 172, 195,
Kaçar Halil 149, 152, 208 196, 206, 207, 210, 213, 219
Kaçarlu 171, 187, 188 Karamanlu 54
Kacilu 41, 85, 107 Karamuklu 114
Kadın Öyüğü 156 Kara Mürsellü 121
Kadirlü 59, 95 Kara Nebi oğlu 214
Kâfir dağı 201 Kara oğlu 59
Kalecik 135 198 Kara öz 24
Kalender (Subaşı) 60 Kara Şeyhlü 93, 101, 118, 180
Kamanice 32 Karatay 61, 73
Kamengırad 24, 25, 41 Kara Tohtemiirlü 107
Kamışlu 76 Kara Yağmur 62
Kângın 45, 66, 113, 135, 179, 211 Kara Yazı 8
213 Kara Yürük 48
Kantemir Çepeni 171 Karesi 46, 113, 155, 190
Kara Afşar 107 Karnı tlı 146
Kara ağaç Yalvaç 149 Kars 40, 88, 90, 112, 117, 162,
Kara Ali 103 163, 164, 203, 204
Kasdağ 10 Kırşehri 27, 55, 95, 113, 146, 179,

Kasım 43 198
Kasım 29 Kızık 69, 78, 82, 114, 203, 204
Kastamoni 40, 45, 181 Kızıl Ali Tohtemürlü 117
Kaşıkçı 103, 104, 124, 125, 130, Kızıl koyunlu 146
185 Kızılca Irmak 71, 179
Kavala 103 Kızılca kaklık 156
Kayalu 107 Kızıllu 63
Kocacık 4, 13, 14, 15, 21, 26, 38,
Kayseriye 61, 72, 74, 113, 135, 39, 44
145, 156, 169, 170, 176, 186, 200, Koloz 21
210 Kolu Kısa 219
Kazgan pınarı 131 Konur 181, 197, 198
Kazlı 96 Konya 29, 80, ,98, 99, 137, 140,
Keban 193, 194 149, 151, 196, 197
Keçi borlu 124, 130, 131, 164, 165 Kon boğazı 184
Kelemeriye 103 Koz ağacı 30
Kemer 119, 124, 129 Kozan 211
Kengariye 103 Kozan oğlu 134, 136, 138, 162, 163
Kerim oğlu 136 Köçeklü 67, 78, 100, 121, 135
Kerş 115 Köksün 47, 215
Keskin 156, 182, 198 Kökarlı 155
Kesmezlü 73, 74 Köprülüzade 142
Kördüs 63
Kesur 7 Kör Hızır 62
Keşan 91
Körtünlü 189
Keşşaf oğlu 149 Köse Yakub 171
Ketiş oğlu 79, 146, 167 Köselüsi 26, 131
Kiksavat 71 Köstendil 94, 103
Kili 45 Köstire 186
Kilis 59, 90, 108 Kötü ağıl 131
Kise oğlu 148, 151 Kula 155, 190
Kıbrıs 13, 16, 26, 27, 141, 143, Kulak 69
144, 145, 148, 149, 150, 151, 152, Kulı Arab 63
153, 192 Kulıhak 192, 193, 194
Kılıclu 86, 96, 107, 191 Kurd kulağı 134,142,166, 201, 202
Kıllular 168, 214 Kurdlı 219
Kınık maa Berendi 134, 156 Kurdluyı kebir 104, 131
Kmık Uşak 107 Kurdluyı sagir 104, 131
Kırk ahur 7 Kurlu dere 103
Kırk kilise 9, 14, 21, 38, 39, 42 Kurna 6
Kuzı gözilü 211 Mehmed (Piyade beği) 45

Küçük Hacı 73 Mehmed (Alay beği) 57
Kürt Bayram oğlu Mehmed Paşa Mehmed Çavuş 59
136 Mehmed kethüda 73
Kürkcilü 149 Mehmed Paşa 23
Küşte 219 Mehmed Paşa(Şehsüvar oğlu) 148
Kütahya 3, 15, 17, 23, 24, 28, 46, Mehmed Paşa (Rişvan zade) 195
53, 67, 98, 99, 124, 129, 1*30, 149, Mehmed (Peçevili) 178
156, 157, 161, 187, 190, 204, 205 Mehmed Paşa (Adana beyler-
beği) 209
L Mehmed Paşa (Silûhdar) 216
Lârende 1 Melemenci 149
Lâzikiyye 11, 129 Melendez 175
Lâzikıyye Çarşanba 103 ,124 Memi bin Safi 55
Lâzikiyye Denizli 103 Memiş Paşa (Muhassıl) 63
Lekvan 198 Mender horye 129
Lekvanik 47, 64, 134, 145, 146 Menteş 211
Menteşe 45, 119, 120, 148, 149
M Meraş 29, 47, 58, 74, 75, 76, 79,
88, 90, 92, 93, 110, 117, 134, 136,
Maalkara 12, 20, 91 147, 163, 168, 169, 170, 195, 200,
Magosa 141, 157 210, 211, 213, 214, 215, 219
Mahmud (Su başı) 2, 14, 15, 18, Mercan 104
37, 39 Merkebci 130
Mahmud Paşa 20 Mihmad 69
Mahmud (Müsellim beği) 40 Mire 148
Mahmud Çavuş 41, 68, 70 Mir Hüseyin 5, 6
Malatya 74, 98, 211 Mirza mehmed (Müteferrika başı(
Malazgird 7, 8 151
Mamalı 99, 66, 69, 70, 87, 90, 109, Mora 98, 110
110, 111, 113, 120, 127, 167, 171, Mud 156
186, 195 Mudanlu 171, 203
Mamuriyye 63, 132 Murad (Sancak beği) 29, 42
Manavgat 141 Murad Gazi 92, 94
Mardin 90 Musa 15
Marmara 98 Musa (Şeyh) 59
Marulye 141 Musa Paşa 120
Medine 92, 94 Musacalu 69,85,146, 156, 171,173,
Mehmed bin Veli 12 189, 190
Mehmed (Piyade muharriri) 43 Mustafa (Su başı) 25, 47, 56, 64
Mustafa ( Yürük m uharriri) 36, Osman Paşa (özdem ir oğlu) 52

44 Osman (Darüssaade ağası) 58
Mustafa (Piyade beği) 45 Osman (Baş defterdar) 151
Mustafa (Müsellim zabiti) 52 Osman Paşa (Adana valisi) 157,
Mustafa (Kapucı başı) 111 162, 166
Mustafa Paşa (Raka valisi) 117
Ö
Mustafa Paşa (Karaman beyler-
beği 119 Ömer Paşa (Niğde mutasarrıfı)138
Mustafa Atıf (Baş defterdar) 209 Ömer köyü 96, 105
Mustafa Paşa (Meraş defterdarı) Ömerlü 100
215 P
Mustafa Paşa (Meraş valisi) 215
Muslulu 42 Palas 146
Müsellim 179 Pasin 2
Pavabolu 188
Paşa 94
N
Peçeli 70
Naldöken 2, 4, 10, 22, 23, 40, 45, Pehlivanlı 79, 85, 127. 145, 176,
47, 56, 60 177, 186, 195
Nallu 181 Pelenli 196
Nasuh Paşa 68, 129 Petriç 103
Nesimi 62 Pir kulı 61
Nevşehir 169, 173, 174, 175, 211 Piri 5, 6, 12, 28
Niğbolı 115, 122, 133, 138 Piri oğlu 219
Niğde 206, 207, 209 Pir Ahmed fakih 31
Niş 154 Piyas 77, 89, 90, 142, 166
Nurlu 107 Pınar başı 125, 131
Nusratlu 95 Pınar hisar 14
Pravişte 103
O Pulad Paşa oğlu İsmail Paşa 136
Ocaklu 128, 130 Pusucalı Avşar 77
Oçakof 2 Pürtek 185
Odan bin Usul 55 R
Ofçebolı 4, 10, 16, 17, 20, 21, 39, Radoviş 103
40, 60 Raka 59, 62. 90, 92, 93, 96, 97,
Oğul Beğlu 67 100, 103, 108, 109, 110. İ li, 112,
Orta kolancık 128 113, 117, 118. 122, 124, 135, 145,
Orta Pare 127 146, 147, 155, 156, 157, 162, 166
Osman Paşa (Zeyrek zade) 199 167, 170, 171, 172, 173, 177, 178,
Osman I (Sultan) 30 179, 180, 181, 185, 190, 191, 192,
193, 195, 198, 199, 202, 203, 204, Sefer bin Ali 55
209, 210, 213 Selanik 1, 4, 5, 9, 16, 18, 21, 25,
Ramazan 15 39, 40, 46, 50, 51, 60, 94, 103,
Receb (Kethüda) 47 133, 218, 219
Receblü 78, 145, 170, 176, 177, Selendi 187
186, 209, 214 Selim Koyun 61
Reyhanlu 84, 216 Selimli 67
Rişvan 78, 90, 124, 168, 209 Selmanlu (Büyük) 66, 103, 104,
Roha 76, 96 124, 125, 130, 131, 165, 168, 175,
Rudnik 10, 14 185, 192, 193
Rum (Eyaleti) 62, 69, 70, 101, Selmanlu (Küçük) 66, 77, 103.
145, 167, 216 104, 124, 125, 130, 131, 165, 168,
Rum İli 3, 5, 17, 44, 93, 94, 99, 185, 192, 193
102, 104, 115, 11 123, 133, 154, Selman Muslu 66
158, 211, 212 Semendire 22
Rum kale 42 Sencer 71
Sendelü 148, 151
S Sermayeli(Büyük) 103, 104, 124,
128, 185
Saçı Karalı 119, 148, 151 Sermayeli (Küçük) 103, 104, 124,
Sakal tutan 62 128, 155, 156, 185
Salârlu (Kebir) 108, 146, 167 Seyif Han 101
Salârlu (Sagir) 104, 146, 167 Si ere 203
Samantı (Zaraantı) 47, 61, 64, Sigetvar 3
145, 146, 170, 176, 215 Silistire 115, 122, 133
Sandıklı 3, 124, 125, 129, 130, Silifke 16, 38, 211, 213
131, 149, 164, 165, 189, 205 Silsüpür Ciridi 219
Sar 91 Silivri 12, 42, 81
Sarıbeğ 55 Simre 93
Sarıcalu 104 | Sinan (Subaşı) 49
Sarı çam 187, 208 Sirke 187, 188
San göl 98, 103 Siroz 103
San Ömerli 211 Sis 142, 162, 163, 164, 208, 214
San silâb 73 Sivas 65, 69, 71, 73, 74, 105, 113,
Sarsub 131 117, 121, 127, 166, 167, 176, 177,
Saruhan 28, 43, 45, 46, 118, 119, 182, 195, 199, 210, 213, 216, 219
120, 129, 149, 155, 210, 213 Sivas İli 199, 200
Sarre (Friedrich) 1 Sığla 96, 105
Şart 218 Sırıklu 69, 105
Seddülbahir 91 Soîılu 119
Sofılar (Sofılu) 192, 193, 194 T

Sofya 79
Solak Muslı 62 Tabanlu 67, 77, 146, 171, 172, 179,
Solak Culı 62 180, 181, 185, 197
Sorkun 121 Tacirli 67, 135, 146, 166, 191, 214
Söğüd 30 Tanburacılu 171
Suce 94 Tarsus 162, 164, 211
Sultan Ahmed (Gence hâkimi) 2 Taşbaş 59
Sultan yeri 55, 103 Tatalı 96
Sultan dağlan 187, 188 Tatar pazarı 92
Sultan Şeyhli 76 Tazkırı 124, 125, 128, 129, 169,
Suma 124, 125, 129 165
Süleyman Paşa (Raka valisi)199 Teke 11, 12, 140, 141, 143, 148,
Süleyman Paşa (Sivas beyler- 149, 187
beği) 127 Tekeli 132, 149, 207, 208
Süleymanlu.;146 Teke Hamid 184
Süleyman Paşa ( Rişvanzade) Tekirdağı 4, 10, 16, 20, 21, 24,
209, 216 25, 36, 37, 45, 49, 50, 51, 57, 60
Süleyman Hacılu 219 Tekman 13
Tekbeğ 219
Ş Teklikli 76
Tekyeli İ19
Şah Budak 74 • Tercan 2
Şah Sultan 55 Tikveş 103
Şam 49, 69, 71, 117,211 Timur hisar 103
Şam Beğmişlü 107 Timur kapu 96, 105, 154
Şamlılar 66, 148, 151 Tırhala 16, 93, 94
Şam Bayadı (Beyazı) 69, 78, 82, Tırablus 42
215, 216 Tırablusu Şam 117, 211
Şarkpare 212 Tırabzon 188, 189
Şefkat 59 Tıros 161
Şehirköy 32 Tokad 71, 78, 95, 109, 111, 193,
Şeref Kethüda 61 192, 211
Şereîlü 167, 181, 219 Tohtemürlü 107
Şeyh Kadın 130 Tornalar 125, 126, 131
Toskalı 148, 151
Şeyhlü 129,148, 151,152, 179,180,
Topal oğlu Assaf 101
181, 182, 197, 198, 203 Torbalı 96, 105
Şirvan 183 Tosun Mehmed Paşa 113
Şuhud 129, 187 Toyran 103
Tozlu burun 197, 198 Y

Tugmac 106
Tuğlu 71 Yaban erleri 71
Tuğı Şeyhlü 96 Yadlı 67, 90
Tuna 102 Yadigârlı 203
Turgudlu 171 Yağcı Bedir 63
Türkraan (Sancağı) 29 Yahya 11
Türkmanı Haleb 41, 58, 59, 69, 70, Yahyalu 69, 146, 186
76, 82, 90, 166, 176, 211, 216 Yaluvaç 59, 149
Türkmanı Meraş 76 Yanbolu 40, 47
Yanık 156
U Yaycılu 211
Yenice 131, 156
Ulaşlu 201 Yenicei Karasu 103
Ulu borlu 124, 125, 129 Yenicei Vardar 103
Ulu kışla 195, 196 Yeni pazar 27
Ulus 2, 6, 32 Yeni İl 11, 32, 66, 69, 70, 73, 74,
Urla 124, 125, 129, 156, 165 76, 77, 81, 82, 90, 95, 107, 114,
Urcan 69 129, 147, 162, 175, 177, 178, 187,
Uşak 15, 41, 124, 129 190, 193, 206, 211, 216
Uzeyr 76 Yenişehir 98, 99, 103
Uzun köprü 91 Yenişehir Fenar 99, 106
Yerani 73
Yeregir 130, 211
Üç kapulı 206 Yıkıllan 124, 125, 129
Üsküb 94 Yol alır ağlu Hüseyin 149
Üsküdar (Aşiret) 82,101,109,121. Yörmük 85
Üsküdar 176, 211, 216 Yunus 31
Yusuf 41
V Yusuf (Piyade beği) 45
Yusuf bin Mustafa 14
Vasmad 130 Yusuf Paşa 102, 145
Veli 63 Yüzde pare 27, 114, 146
Velili 131
Veli Paşa 204 Z
Vidin 102, 154
Viran han 96, 105 Zağrai Atiyk 140
Viran şehir 35, 96, 105 Zamantı (Samantı. B.)
Vize 4, 5, 6,12, 16, 19, 21, 28, 31, Zekeriya (Kethüda) 47
39, 51, 52, 53, 56, 57, 91 Zekeriyalı 119
Zerdihan 7 Zülfikar (Beylerbeği) 64

Zeyneblü 214 Zülkadriyye 29, 42, 64, 75, 88, 90,
Zeyneddin bin Tay Timur (Şeyh) 112
49 Zülkadir oğullan 214
Zile 114, 20S

Ahmet Refik - Anadoluda Türk Aşiretleri 966-1200 Tek Sayfa

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ahmet Refik - Anadoluda Türk Aşiretleri 966-1200 Tek Sayfa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRKİYAT ENSTİTÜSÜNÜN ŞİMDİYE KADAR ÇIKAN ESERLERİ

l) Türkiyat Mecmuası cilt I Köprülüzade M. Fuat 1925 350 S. 140 k.

Fiati 200 Kuruş

Anadolu'da yaşayan lürk aşiretleri hakkında Divanı Hümayun m ühm im e

Anadolu'da yaşayan türk aşiretleri h a k k in i a Divanı H üm ayun miihmime

Anadolu’da yaşayan Türk aşiretleri hakkında tertib olunan bu

Rumeli'nde bulunan Türkmenler iki sınıfa ayrılmıştı: Yürükler,

releri sancak beğine aitti. Yürüklerde olduğu gibi, bunların da

Bunlardan maada, Adana. Kars. Zülkadriyye, Piyas, Bilân ta­

hangi bir mes’eleye dair olan vesikayı kolayca bulabilmek için

Büyükada : 6' Eylül 1930 AHMET REFİK

XIV Kitaptaki vesikalar

23 Yürüklerin Ejderlan seferine gitmediklerine dair . . . 12

48 Tekirdağı yürüklerinin Bosna’daki madene tayin olun­

Kocacık yürüklerinden vefat edenlerin yerine yamak

raur olduklarına d a i r ......................................................

117 Yürüklerden Kördös’te Yağçı Bedir cemaatinin şekave-

140 Yürüklerin Seddülbahir kalesi muhafazasında bulunmak

İskân edilecek cemaatlerin kaçmalarına meydan ver­

179 Mamalı, Cirid ve Pehlivanlı taifelerinin Sivas tarafla­

240 Şam Bayadı Türkmenlerinden aşiret kethüdası İbrahi­

Beğdili cemaatinin şikâyetine dair.

Selanik yürüklerinin su hizmetine tayin edildiklerine dair.

cibince âdet ve kanun üzre altışar aylık zadü zevadları ve makdem-

Nal döken yürüklerinin özü[1] kalesi tamirine memur olduk-

Diyarbekir'deki Ulus taifesinin yaylağa salıverilmesine dair.

ideler deyu tenbih olunması hususunu arz eyledüği ecilden müşa-

Vize yürüklerinin yemi hizmetine tayin olunduklarına dair (1)

yürük tayifesi hidmete gelmeyüb hidmet avkoluna sonra beyan

Ulus'ların Diyarbekir beylerbeğileri tarafından inzibat altına

Vize yürüklerinin hizmetten imtina eyledikteıine dair.

su başısı Piri şöyle arz eyledi ki yürüklerin hizmete tayin olu­

Ulus taifesine zulüm edilmemesine dair.

ref’olımmıya Kızılbaş’a gitmeleri mukarrerdir Mali miriye külli ga­

emri şerifim üzre yaylakları ahvalleri görilüb bertaraf olduğu ma­

Sıı hizmetine tayin olunan Selanik yürüklerinin imtina ettik­

Selânik yürükleri subaşısı Husrev'in Selanik muhafazasına

Yürüklerin ellerinde bulunan zahirelenn alınmasına dair.

müsellim ve çingâne ve gayri kimesnelerde un ve sair zehayire

Hizmete tayin olunan yürükler için bedel kabul olunmadığı­

Ulus'ların bıraktıkları yerlerin aşiret sahîblerine verilmesine

emn üzre olub ve Ulus tayifesinin yaylakları müstevîâ olub aslâ

at ve katır ve deveyi yukaruye ziyade behaye satub daima

Teke sancağındaki Karakeçili aşiretine dair.

Yürüklerden alınacak resimlere dair.

Maalgara ve Ergene yürüklerinin Silivri köprüsü hizmetine

Yürüklerin Ejderhan seferine gitmediklerine dair.

Buyurdum ki vardukda göresin kaziyye arzolunduğı gibi ise anun

Kocacık yürüklerinin Kıbrıs seferine tayin olunduklarına dair.

Yürük taifesi arasında veba zuhur ettiğine dair.

yamak yürükler tevabiinden yazmak emir idüb buyurdum ki

Yürük taifelerinin ormanlardan ağaç kesmemelerine dair.

Kocacık yürüklerinin Rudnik madeni hizmetine tayin olun­

mak emir idüb buyurdum ki vusul buldukda şubaşılığına müteallik

Kocacık yürüklerinin hizmete gitmekten imtina eylediklerine

Kütahya'ya tâbi Akkeçili yürüklerinden rahat durmıyanların

saadetim çavuşlarından Derviş çavuş j*)» ulagla Rodos’-

Tekirdağı yürükleri subaşısının Selânik kalesinin binasına

Yürüklerin donanma hizmetine tayin olunduklarına dair.

Ofcebolu yürüklerinin Dııkakin sancağındaki demir made­

Kocacık yürüklerinin mirî hizmette teallül ettiklerine dair.

Mezbur yürükler su başısı olan Mahmud gelüb mezkûr yürükler

Yürüklerin kasablıkta kullanılmalarına dair.

Selanik yülüklerinin hidmete gitmelerine kura sahihlerinin

Bunlardan maada, Adana. Kars. Zülkadriyye, Piyas, Bilân ta

48 Tekirdağı yürüklerinin Bosna’daki madene tayin olun

İskân edilecek cemaatlerin kaçmalarına meydan ver

179 Mamalı, Cirid ve Pehlivanlı taifelerinin Sivas tarafla

240 Şam Bayadı Türkmenlerinden aşiret kethüdası İbrahi

su başısı Piri şöyle arz eyledi ki yürüklerin hizmete tayin olu

ref’olımmıya Kızılbaş’a gitmeleri mukarrerdir Mali miriye külli ga

emri şerifim üzre yaylakları ahvalleri görilüb bertaraf olduğu ma

Sıı hizmetine tayin olunan Selanik yürüklerinin imtina ettik

Hizmete tayin olunan yürükler için bedel kabul olunmadığı

Kocacık yürüklerinin Rudnik madeni hizmetine tayin olun

Ofcebolu yürüklerinin Dııkakin sancağındaki demir made

Naldöken yürüklerinin Baç madenine vaktii zamanile gelme

Bilecik madeninde işlenen yuvarlakların iskeleye getirilme

lenüb hazır olan demür yuvarlaklan iskelede olan mahzene götür

Kütahya müsellimlerinin Ayasofya tamirine tayin olunduk

Selanik yürüklerinin Navarin kalesi binasına tayin olunduk

Tekirdağı yürüklerinin Bosna'dald madene tayin olundukla

Kocacık yürüklerinin Bender ve Caııgirman kalelerinin tami

mahrusei mezbureye gönderesin ki nerhi cari üzre satılub sahih

Yürüklerin celeb yazılarak başka vazife ifa etmek istemedik

Kocacık yürüklerinden vefat edenlerin yerine yamak yazıldı

Dörder beşer oğullarının yam ak yazıldığından dolayı eşkin

Yürüklerin, fesad çıkaran suhte taifesile beraber isyan ettik