You are on page 1of 20

z}lIfs a'n]l6g

EDUCATIONAL BULLETIN
lzIff dGqfno ;Dab\w lgsfox¿sf]
rf}dfl;s a'n]l6g jif{ @ c+s # @)&!
o; cª\sdf
;DkfbsLo lgsfout ultljlw

lz
;+:yf kl/ro M hgs lzIff ;fdu|L s]Gb| lnld6]8
Iff JolStsf] cGtlg{lxt k|ltef k|:km'6g ug]{ dfWod xf] . lzIff kl/of]hgf kl/ro M l;k ljsf; kl/of]hgf
s'g} klg JolSt ;d'bfo, /fi6« / cGt/f{li6«o If]qsf cGo ljifout lhNnf ultljlw M dsjfgk'/
If]qx¿sf] klg ;du| ljsf;sf] cfwf/ xf] . log} tYox¿nfO{
z}lIfs tflnd s]Gb| ultljlw M sfe|]
dgg ub}{ g]kfnsf] ;du| z}lIfs ljsf;df lzIff dGqfno / o; cGtu{tsf
ljleGg lgsfox¿n] cfjZostfdf cfwfl/t / lhDd]jf/Lsf cfwf/df cf– cg';+wfgsf] k|fKtL M lzIfs k];fut ljsf;
cfkm\gf sfo{j|mdx¿ ;Dkfbg ub}{ cfO/x]sf 5g\ . cfly{s jif{ @)&)÷&! df tflndsf] k|efjsfl/tf cWoog
ljleGg z}lIfs lgsfox¿n] :jLs[t sfo{s|dx¿ sfof{Gjog ubf{sf k[i7kf]if0f ;]jf ;DaGwL hfgsf/L
;d]tsf cfwf/df cfly{s jif{ @)&!÷)&@ sf sfo{s|dx¿ k|:tfj u/L :jLs[t ljZjsf] s'gf]
;d]t eO{ sfo{Gjogdf /x]sf 5g\ . o;} s|ddf g]kfn ;/sf/n] rfn' cfly{s
jif{ @)&!÷)&@ nfO{ lg/If/tf pGd"ng jif{ 3f]if0ff u/]sf] 5 . o;}jif{b]lv ljleGg ;+:yfsf ;"rgfx¿ tyf clkn
k/LIf0fsf] ¿kdf P;=Pn=;L k/LIffdf cIf/fª\sg kb\wlt ;'? ePsf] 5 . o;sf
nflu k|fljlws tyf Jofj;flos lzIff wf/sf kfFr ljifo If]qsf] ljlzi6Ls/0f ;Nnfxsf/
tflnsf lgdf{0f ePsf 5g\ . jflif{s sfo{s|d cled'vLs/0f uf]i7L ;~rfng, sfo{sf/L lgb]{zs >L vu/fh a/fn
lgoldt k|ult ;Dk|]if0f / ;dLIff ;DalGwt lgsfox¿af6 ;DkGg ePsf dxflgb]{zs 8f= l8NnL/fd l/dfn
lgb]{zs >L b]ljgf k|wfgfª\u
5g\ . o;sf cltl/St o; cª\sdf :yfoL cWofkg cg'dlt–kqsf] glthf ;x–;lrj 8f= xl/k|;fb nD;fn
k|sfzgnufotsf cGo lgsfout ultljlwx¿nfO{ 5'6\6f5'66} ¿kdf pNn]v
u/L a'n]l6gnfO{ cem :t/Lo agfpg] k|of; ePsf] 5 . ;Dkfbg
>L /ljls/0f clwsf/L
o; a'n]l6gdf pNn]v ePsf ultljlw tyf ;"rgfx¿n] lzIff If]qdf eP u/]sf >L /]g'sf kf08] e';fn
;sf/fTds k|of;x¿nfO{ nlIft ju{x¿;Dd k'¥ofpg] ck]Iff ul/Psf] 5 . >L k|]d/fh v/]n
lzIffsf] d'Vo nIo / pb\b]Zox¿ k|flKtsf nflu l;sf?, sfo{/t hgzlSt >L af]ws'df/ vgfn,
>L z+s/ clwsf/L
tyf ;+:yfut Ifdtfdf cb\ofjlws u/L gofF / lg/Gt/ l;sfOdf ¿kfGt/0f >L ;/:jtL e§/fO{
ug{ ;xof]u k'Ug] cfzf ug{ ;lsG5 . o;sf nflu sfo{s|d sfof{Gjogsf]
s|ddf b]lvPsf ;d:of / r'gf}tLx¿nfO{ lgsfout ;dGjo, ;fd"lxs k|of; / 6fOk tyf n]cfp6
;sf/fTds ;f]rsf ;fy sfd ug'{ cfhsf] cfjZostf /x]sf] 5 . >L v8f]; ;'g'jf/

æ;"rgfsf] xsÆ ;DaGwL hfgsf/L


æ;"rgfsf] xsÆ eGgfn] ;fj{hlgs lgsfodf /x]sf] ;fj{hlgs dxTTjsf] ;"rgf dfUg] / kfpg] clwsf/ ;Demg' kb{5 / ;f] zAbn] ;fj{hlgs lgsfodf
/x]sf] s'g} lnvt, ;fdu|L jf ;f] lgsfosf] sfd sf/jfxLsf] cWoog jf cjnf]sg ug]{ , To:tf] lnvtsf] k|dfl0ft k|ltlnlk k|fKt ug]{, ;fj{hlgs
dxTTjsf] lgdf{0f sfo{ eO/x]sf] :ynsf] e|d0f / cjnf]sg ug]{, s'g} ;fdu|Lsf] k|dfl0ft gd'gf lng] jf s'g} klg lsl;dsf] oGqdf /flvPsf] ;"rgf
To:tf] oGq dfkm{t k|fKt ug]{ clwsf/ ;d]tnfO{ hgfpF5 .
;|f]t M /fli6«o ;"rgf cfof]u

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

lgsfout ultljlw
!= lzIff dGqfno
g]kfn ;/sf/sf] lzIff If]qcGtu{tsf] cfly{s jif{ @)&!÷)&@ sf gLlt tyf sfo{j|mdx¿
cfly{s jif{ @)&!÷)&@ df g]kfn ;/sf/n] ljleGg lj|mofsnfkx¿ to eO{ sfof{Gjogsf ;do ;Ldf;d]t lglZrt
dGqfnocGtu{tsf sfo{ If]qdf ;dfj]z /xg] u/L g]kfn ePsf 5g\ . lzIff dGqfnosf tkm{af6 k|To]s dlxgfdf ePsf
;/sf/sf gLlt tyf sfo{j|mdx¿sf] 3f]if0ff u/]sf] 5 . k|ultx¿sf] ljj/0f k|wfgdGqL tyf dlGq kl/ifb\sf] sfof{nodf
cgnfOg k7fpg];d]t Joj:yf ePsf] 5 . lzIff dGqfno;Fu
lzIff dGqfnocGtu{t b]xfoadf]lhdsf gLlt tyf sfo{j|mdx¿ ;DalGwt gLlt tyf ls|ofsnfk / sfof{gjog ug]{ ;dofjlw
/x]sf 5g\ . gLlt tyf sfo{j|mddf cfwfl/t /x]/ ljleGg lgDgfg';f/ tf]lsPsf] 5 M
gLlt jStJosf] sfof{Gjog ug]{
gLlt tyf sfo{j|md lj|mofsnfk
a'Fbf g+ ;dofjlw
^!= ljb\odfg lzIff P]gdf cfjZos ;+zf]wg ul/g] lzIff P]gdf cfjZos ;+zf]wg d:of}bf tof/ ug]{ . sflTts d;fGt
5 . lzIffnfO{ u'0f:t/Lo / hLjgf]kof]uL agfOg] u'0f:t/Lo lzIffsf] dfkb08 tof/ ug]{ . kmfu'g d;fGt
5 . sd ljb\ofyL{ ePsf ;fy} lzIfs ljb\ofyL{ cfjZostf cg';f/ sd ljbofyL{ ePsf ljb\ofnox¿ Ps r}t d;fGt
cg'kft ldnfpg] u/L lzIfsx¿sf] b/aGbL ldnfg cfk;df ufEg] .
ul/g] 5 .
^@= ljb\ofno lzIffsf] u'0f:t/ clej[b\lw ug{ Ps ljb\ofno Ps k':tsfno, O{–k':tsfno tyf Ps c;f]h d;fGt
dfWolds ljb\ofnodf Ps ljb\ofno Ps ljb\ofno Ps lj1fg k|of]uzfnf cfk;df ufEg] .
k':tsfno, O{–k':tsfno tyf Ps ljb\ofno k':tsfno tyf lj1fg k|of]uzfnfsf nflu ljb\ofnodf ebf} d;fGt
Ps lj1fg k|of]uzfnf sfo{j|md j|mdzM ;~rfng /sd lgsf;f ug]{ .
ul/g] 5 . ;+:yfut ljb\ofnonfO{ ;fd'bflos ljb\ofnox¿df k':tsfno, O{–k':tsfno tyf lj1fg sflTts d;fGt
ljb\ofno;Fu ;xsfo{ u/fO{ b'j}sf] u'0f:t/ Pp6} k|of]uzfnfsf] :yfkgf ug]{ .
agfpg lghL ;fj{hlgs ;fem]bf/L sfo{j|md cl3
lghL ;fj{hlgs ;fem]bf/Lsf nflu dfu{ bz{g tof/ ug]{ c;f]h d;fGt
a9fOg] 5 . ;+:yfut ljb\ofnon] pknAw u/fpg'
kg]{ lgMz'Ns 5fqj[lTtdf ;/sf/n] tf]s]sf ljkGg lghL ;fj{hlgs ;fem]bf/Lsf nflu sfo{j|md ;~rfng ug]{ c;f]h d;fGt
ju{sf ljb\ofyL{n] k"0f{ ¿kn] lgMz'Ns lzIff ;+:yfut ljb\ofnon] pknAw u/fpg' kg]{ lgMz'Ns 5fqj[lTt dª\l;/ d;fGt
kfpg] Joj:yf ldnfOg] 5 . blnt tyf h]x]Gbf/ lgb]{lzsf÷dfu{ bz{gdf cfjZos kl/dfh{g ug]{
ljb\ofyL{x¿nfO{ pRr lzIff;Dd 5fqj[lTtsf] :jLs[t sfo{j|md cg';f/ ljb\ofnox¿df sDKo'6/ pknAw c;f]h d;fGt
Joj:yf ul/g] 5 . ;"rgf k|ljlwdf cfwfl/t u/fpg]
lzIff kb\wltdfkm{t\ k|ljlw cGt/nfO{ Go"gLs/0f O{–8s'd]G6 lgdf{0f tyf ;ª\sng / O{–kf]6{n tof/ ug]{ dª\l;/ d;fGt
ul/g] 5 . ;+:yfut ljb\ofnon] pknAw u/fpg'kg]{ lgMz'Ns 5fqj[lTtdf c;f]h d;fGt
;/sf/n] tf]s]sf] ljkGg ju{sf ljb\ofyL{n] kfpg] Joj:yf
ldnfpg] .
blnt tyf h]x]Gbf/ ljb\ofyL{x¿nfO{ pRr lzIff;Dd c;f]h d;fGt
5fqj[lTt k|bfg ug]{ .
;"rgf k|ljlwdf cfwfl/t lzIff kb\wltdfkm{t\ k|ljlw c;f]h d;fGt
cGt/nfO{ Go"gLs/0f ug]{ .
^#= ;fIf/ g]kfn cleofg sfo{j|mdsf ;fy} cfufdL cfly{s jif{ @)&!÷)&@ jif{nfO{ lg/If/tf pGd"ng jif{sf lg/Gt/
jif{nfO{ lg/If/tf pGd"ng jif{sf ¿kdf dgfOg] 5 . ¿kdf dgfpg] .
^$= dfWolds ljb\ofnob]lv g} k|fljlws lzIff dfWolds ljb\ofnob]lv g} k|fljlws lzIff pknAw u/fpg k'; d;fGt
pknAw u/fpg] u/L kf7\oj|mddf kl/dfh{g ul/g] kf7\oj|mddf kl/dfh{g ug]{ .
5.

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


gLlt jStJosf] sfof{Gjog ug]{
gLlt tyf sfo{j|md lj|mofsnfk
a'Fbf g+ ;dofjlw
^#= blnt / d'l:nd 5fqfx¿ tyf nf]kf]Gd'v hfltsf blnt / d'l:nd 5fqfx¿ tyf nf]kf]Gd'v hfltsf lg/Gt/
5fq5fqfx¿nfO{ k|fljlws lzIffsf] cWoogdf 5fq5fqfx¿nfO{ k|fljlws lzIffsf] cWoogdf yk k|f]T;flxt
yk k|f]T;flxt ul/g] 5 . ug]{ .
^$= lzIffnfO{ Jofj;flos / /f]huf/ s]lGb|t agfpg xfn;Dd k|fljlws ljb\ofno gePsf lgjf{rg If]q– k'; d;fGt
hf]8 lbOg] 5 . k|To]s lgjf{rg If]qdf s[lif nufot cGtu{tsf OR5's dfWolds ljb\ofnoaf6 b/vf:t ;ª\sng
k|fljlws ljb\ofno sfo{j|md nfu' ul/g] 5 . ug]{ .
k|fKt b/vf:t cWoog ljb\ofnosf] :ynut cg'udg kmfu'g d;fGt
;d]tsf] cfwf/df s[lif k|fljlws ljb\ofno ;~rfngsf
nflu cg'dlt k|bfg ug]{ .
k|To]s lgjf{rg If]qdf s[lif nufot k|fljlws ljb\ofno lg/Gt/
sfo{j|md nfu' ug]{ .
^#= k|fljlws ljifodf pRr lzIff cWoog/t k|fljlws ljifodf pRr lzIff cWoog/t ljb\ofyL{nfO{ kmfNu'0f d;fGt
ljb\ofyL{nfO{ lglZrt cjlw;Dd tf]lsPsf If]qdf lglZrt cjlw;Dd tf]lsPsf If]qdf ;]jf ug'{kg]{ Joj:yf
;]jf ug'{kg]{ Joj:yf nfu' ul/g]5 . nfu' ug]{ .
^%= g]kfndf pRr lzIffsf] dfu / cfk"lt{sf] ;do pRr lzIff gLlt th'{df ug]{ . kmfu'g d;fGt
cWoog u/L dfgj ;+zfwg of]hgf tof/ ul/g] ljZj ljb\ofno 5ftf P]g–;DaGwL ljw]os Joj:yflksf sflTts d;fGt
5 . pRr lzIffnfO{ yk Jojl:yt ug{ pRr lzIff ;+;bdf k]; ug]{ .
gLlt th'{df u/L sfof{Gjogdf NofOg] 5 . pRr u]6f d]l8sn sn]hnfO{ zL3| ;~rfngdf Nofpg] . a}zfv d;fGt
z}lIfs ;+:yfx¿sf] k|efjsf/L Joj:yfkgsf]
nflu ljZj ljb\ofno 5ftf P]g ;DaGwL ljw]os
Joj:yflksf ;+;bdf k]; ul/g] 5 .

@= lzIff ljefu njb]j cj:yLn] ;dtf /0fgLlt ljsf; u/L hf/L ug{ nflu kg]{
@=! ljb\ofno lzIffdf ;dtf /0fgLlt lzIff ljefusf] 6f]nL / o'lg;]km g]kfnnfO{ wGojfb 1fkg ub}{
ljb\ofno lzIffdf ;dtf /0fgLlt kq xfn} ;fj{hlgs ePsf] To;sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf nflu ;DalGwt ;a} If]qaf6
5 . lzIff ljefuåf/f ljsf; u/L hf/L ul/Psf] pSt /0fgLlt cfjZos ;xof]u x'g] ljZjf; JoSt ug'{ ePsf] lyof] . @)&!
kqdf o'lg;]km g]kfnsf] cfly{s tyf k|fljlws ;xof]u /x]sf] ;fn dfu{ @( ut] ;fj{hlgs ul/Ps]f pSt /0fgLlt kq @)&!
hgfOPsf] 5 . cf}krfl/s ¿kdf cfof]lht pSt sfo{s|ddf ;fn c;f]h #) ut] g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePsf] lyof] .
lzIff dGqfnosf ;x;lrj 8f= xl/k|;fb nD;fnn] :jfut
dGtJo lbg' ePsf] lyof] . sfo{j|mddf lzIff ljefusf lgb]{zs >L @=@ ljb\ofnosf] 5fqfjf;nfO{ Jojl:yt ug]{ k|of;
6]sgf/fo0f kf08]n] /0fgLlt kqnfO{ ;fj{hlgs ug'{ ePsf] lyof] . lzIff ljefun] b]zel/sf ljb\ofno txsf 5fqfjf; Joj:yfkg
pSt /0fgLlt kqn] lglb{i6 u/]sf] lbzf / To;sf] sfof{Gjogaf6 ug{ lgb]{lzsf hf/L u/]sf] 5 . 5fqfjf;sf afnaflnsfsf]
ck]Iff ul/Psf] k|ltkmnsf ;DaGwdf 8f= dx]zgfy k/fh'nL, ;'/Iff, ;+/If0f, ;xeflutf Pjd\ ljsf;nfO{ b[li6ut u/L afnd}qL
o'lg;]kmsf sG6«L l/k]|h]lG6]l6e 6f]df] xf];f]dL / la=s]= >]i7n] jftfj/0fdf Go"gtd dfkb08 tf]sL Jojl:yt tl/sfn] ;~rfng
cfcfk\mgf] wf/0ff /fVg' ePsf] lyof] . ug{] pb\b]Zon] ljsf; ul/Psf] pSt lgb]{lzsf @)&! ;fn k'; !!
ut] g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t eO{ k'; !$ ut] Ps sfo{j|mdsf
sfo{j|mdsf ljz]if cltly dfggLo ;ef;b\ /~h's'df/L emfn] lar ;fj{hlgs ul/Psf] lyof] .
sfo{j|mdnfO{ ;Daf]wg ub}{ ;dtf /0fgLlt kq hf/L x'g'nfO{
;sf/fTds / pT;fxhgs sfo{ eGg'ePsf] lyof] . hf/L ePsf] lzIff ljefusf lgb]{zs >L 6]sgf/fo0f kf08]n] cWoIftf ug'{
/0fgLlt kqsf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf] cfjZostfdfly hf]8 ePsf] pSt ;fj{hlgs ;df/f]xdf lgb]{lzsfdf Joj:yf ePsf
lbFb} pxfFn] lzIff P]g hf/L eP lzIff If]qdf df}h'bf w]/} ;d:of d'Vod'Vo ljifosf af/]df zfvf clws[t dg'hf a/fnn] k|:t't
xn x'g ;Sg] ljZjf; klg JoSt ug'{ ePsf] lyof] . ug'{ ePsf] lyof] . hf/L ul/Psf] lgb]{lzsfsf ljifodf 5fqfjf;
;~rfnssf tk{maf6 s]=la=/fgf du/, /fli6«o cleefjs ;ª\3sf
3
sfo{j|mdsf] cWoIftf ug'{ ePsf lzIff ljefusf dxflgb]{zs 8f= cWoIf ofbj zdf{ cflbn] l6Kk0fL;lxtsf] dGtJo lbg' ePsf]

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

lyof] . pSt sfo{j|mddf lzIff dGqfnosf pk;lrj af]w/fh P;Pn;L k/LIffb]lv cIf/fª\sg kb\wlt nfu' ul/g] ePsf] 5 .
lg/f}nf, lzIff ljefusf pk;lrj of]u]Gb| a/fn nufotn] ;Daf]wg cIf/fª\sg kb\wltdf tn lbOPsf] tflnsfdf pNn]v ePadf]lhd
ug'{ ePsf] lyof] . lgb]{lzsf hf/L ug'{kgf{sf] sf/0f / cGt/lglxt ljifout u|]8 lgwf{/0f ul/g] 5 M
ljz]iftfx¿sf af/]df cWoIftf ul//xg' ePsf lgb]{zs >L k|fKtfª\ssf] juf{Gt/ k|ltzt u|]8 JofVof
6]sgf/fo0f kf08]n] :ki6 kfg'{ ePsf] lyof] . () b]lv !)) A+ Outstanding
*) b]lv *( A Excellent
;dfkg dGtJosf] j|mddf pxfFn] 5fqfjf; nlIft ju{ / If]qsf B Very Good
^) b]lv &(
afnaflnsfx¿nfO{ lzIffsf] kx'Fr k'¥ofpg] / l;sfOdf ;'wf/ ug]{ C Good
clek|fon] :yfkgf ul/g] ePsfn] o;sf] ;~rfngnfO{ Jojl:yt $) b]lv %( D Poor
agfpg] pb\b]Zon] ljsf; tyf hf/L ePsf] atfpg' ePsf] lyof] . @% b]lv #( E Very Poor
5fqjf; Joj:yfkg lgb]{lzsf ljsf;df sfo{ ul//x]sf] n}ª\lus @$ jf ;f]eGbf sd
;d ljsf; zfvfsf pklgb]{zs b'uf{ sF8]nn] lgb]{lzsfn] b]zel/ k|To]s ljifosf] pTt/ k'l:tsfsf] k/LIf0f cª\sdf x'g] / k/LIff
/x]sf 5fqfjf;nfO{ 5fqfx¿sf] xslxt cg's"n Joj:yfkg ug{ lgoGq0f sfof{non] ;f] cª\snfO{ dfly pNn]v ePadf]lhd
lbzflgb]{z u/]sf] atfpg' ePsf] 5 . cIf/ u|]8df ¿kfGt/0f u/L -;}b\wflGts / k|of]ufTds v08 ePsf
cnu cnu pknlAw :t/ v'Ng] u/L_ pko'St u|]8 lbg] 5 .
#= kf7\oj|md ljsf; s]Gb| k|df0f kqdf pTtL0f{ jf cg'TtL0f{ egL pNn]v ul/g] 5}g . ;f]sf]
#=! d"Nofª\sgdf cIf/fª\sg kb\wlt (Letter Grading ;6\6f pko'St tl/sfsf] klxrfg u/L ;f]adf]lhd Psd'i6 u|]8
System) lgwf{/0f ug'{sf ;fy} ljb\ofyL{n] k|fKt u/]sf] u|]8sf] JofVof;d]t
/fli6«o kf7\oj|md ljsf; tyf d"Nofª\sg kl/ifb\sf] lg0f{ocg';f/ k|df0f kqdf pNn]v ul/g] 5 . h'gh'g ljifodf D / E Grade
dfWolds lzIff pTtL0f{ k/LIff -P;Pn;L_ kb\wltdf /x]sf] k|fKt ub{5 tL–tL ljifodf k|i6 eO{ olb dflyNnf] u|]8 k|fKt ug]{
cª\såf/f ul/g] jt{dfg d"Nofª\sg k|0ffnLdf kl/jt{g u/L xfn xf] eg] C jf C eGbf tNnf] u|]8 k|fKt u/]sf ljb\ofyL{n] dflyNnf]
b]ze/ ;~rflnt (( cf]6f k|fljlws tyf Jofj;flos lzIff u|]8 k|fKt ug{sf nflu ;DalGwt ljifodf k'gM k/LIff lbg rfx]df
wf/sf ljb\ofnox¿df ;f]xL wf/ cWoog ul//x]sf ljb\ofyL{x¿sf k/LIffkmn k|sfzg ePsf] Ps jif{leq x'g] d"n jf k"/s k/LIffdf
nflu o;} jif{ cyf{t\ @)&! ;fnsf] z}lIfs ;qb]lv / ;a} ;fd]n x'g ;Sg] / o;/L k/LIff lbFbf dflyNnf] u|]8 k|fKt u/]df
ljb\ofnox¿sf ljb\ofyL{x¿sf nflu lj=;+= @)&@ ;fnsf] lghnfO{ ;f]xL Joxf]/f vf]nL yk k|df0f kq lbOg] 5 .
#=@ ljlzi6Ls/0f tflnsfsf] lgdf{0f
;fwf/0f, ;+:s[t / j]bljb\of>dtkm{sf dfWolds txdf cWofkg u/fOg] ;a} ljifox¿df k/LIffdf ;f]lwg] k|Zgsf k|sf/, ;ª\Vof,
ef/ nufotsf kIfx¿ ;d]l6g] u/L ljlzi6Ls/0f tflnsf sfof{Gjogdf /x]sfdf z}lIfs jif{ @)&) b]lv b]ze/df (( cf]6f
ljb\ofnodf k/LIf0fsf ¿kdf nfu' ul/Psf] k|fljlws tyf Jofj;flos lzIff wf/sf ljleGg % ljifo If]qsf ;a} ljifox¿df ;d]t
ljlzi6Ls/0f tflnsfsf] lgdf{0f ul/Psf] 5 . o;af6 To:tf ljifox¿df cWoog ug]{ k/LIffyL{x¿ / lzIf0f ug]{ lzIfsx¿nfO{
;d]t k/LIffsf] tof/L ug]{ ;DaGwdf :ki6tf cfPsf] 5 . pSt sfo{n] k/LIff lgoGq0f sfof{noaf6 P;Pn;L k|Zgkq lgdf{0f
;DaGwL sfo{df ;d]t dfu{ lgb]{zg u/]sf] 5 . ljlzi6Ls/0f tflnsf lgdf{0f ePsf ljifo If]q / ;f]cGt/utsf ljifox¿ tnsf]
tflnsfdf lbOPsf] 5 M
j|m=;+= ljifoIf]q ljifo
1.Farm Management and Marketing 2. Aquaculture and Fisheries
1. Animal Science 3.Dairy and Dairy Products 4.Small Ruminant Production & Management
5.Animal Health II 6.Veterinary Laboratory Techniques
1.Farm Management and Marketing 2.Aquaculture and Fisheries
2. Plant Science 3.Vegetable and Medicinal Plant Production 4.Crop Production 5.Industrial
Entomology and Mushroom 6. Floriculture and Nursery Management
1.Utilization of Electrical Energy Engineering Drawing 2.Electrical Machine
Electrical
3. 3.Engineering Drawing4.Industrial Installation & Maintenance
Engineering
5.Electronic Device and Circuits 6.Electrical Measurements & Instruments
4

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


1.Engineering Drawing II 2.Engineering Surveying 3.Building Construction
4. Civil Engineering 4.Water Resource Engineering 5.Highway Engineering 6.Estimation Costing
and Supervision
1.Computer Repair and Maintenance 2.Computer Networks 3.Database
Computer
5, Management System 4.Microprocessor 5.Object Oriented Programming
Engineering
6.Electronic Device and Circuits

$= z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb| ;dLIff ug]{ pb\b]Zosf ;fy sfo{s|dsf] cfof]hgf ul/Psf] lyof] .
$=! jflif{s sfo{s|d cled'vLs/0f uf]i7L ;DkGg pSt sfo{s|ddf ;xefuLx¿åf/f sfo{s|dsf] k|ult ljj/0fsf
;fy} sfof{Gjogdf cfOk/]sf ;d:of, r'gf}tL / c;n cEof;sf
z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|åf/f rfn' cfly{s jif{ @)&!⁄)&@ af/] klg cg'ej cfbfg–k|bfg ul/Psf] lyof] .
sf] sfo{s|d af/]df b]zsf ljleGg rf/ If]qdf sfo{s|d
cled'vLs/0f sfo{zfnf ;DkGg ul/of] . pSt cled'vLs/0f sfo{s|ddf s]Gb|sf] tkm{af6 lzIfs k];fut tflnd sf]6f ljt/0f
sfo{s|ddf @( cf]6f z}lIfs tflnd s]Gb|sf jl/i7 k|lzIfs, &% l:ylt, tflnd k|fKt lzIfs ljj/0f, ;du| ef}lts tyf ljTtLo
lhNnf lzIff sfof{fnosf lzIfssf] k];fut ljsf; sfo{s|d k|ult, gLltut Joj:yfx¿ / o; jif{sf] sfo{s|d sfof{Gjog ubf{
x]g]{ clws[tx¿sf] ;xeflutf /x]sf] lyof] . Wofg lbg' kg]{ s'/fx¿af/] k|:t'tLs/0f ul/Psf] lyof] .

ut c;f]h @^ / @& ut] g]kfnuGhaf6 ;'? ul/Psf] pSt


cled'vLs/0f sfo{s|d c;f]h @( / #) sfe|]sf] w'lnv]ndf,
sflTts ! / @ df]/ªsf] lj/f6gu/ / sflTts $ / % ut]
sf:sLsf] kf]v/fdf ;~rfng ul/Psf] lyof] . rfn' cfly{s
jif{sf] sfo{s|dsf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf nflu s]Gb|b]lv
:yfgLo:t/;Dd Ps} lsl;dsf] sfo{z}nL :yflkt ug]{, sfo{s|d
lj/f6gu/df ;~rflnt uf]i7Ldf z'esfdgf dGtJo lbg'x'Fb} sfo{sf/L lgb]{zs
sfof{Gjogsf] c:ki6tf x6fpg] Pjd\ ut jif{ ;Dkflbt sfo{s|dsf]
$=@ cly{s jif{ @)&)÷)&! sf] ef}lts tyf ljTtLo k|ult emns
s| ;+ a=p=zL= g+ sfo{s|dsf] zLif{s ef}lts k|ult k|ltzt ljTtLo k|ult k|ltzt
! #%)!@! ljb\ofno If]q ;'wf/ sfo{s|d -s]Gb|:t/_ *%=#& *!=#$
@ #%)!!* ;a}sf nflu lzIff lzz'ljsf; sfo{s|d (^=^! ((=$&
# #%)!)% ;fd'bflos ljb\ofno Ifdtf clej[b\lw sfo{s|d (@=)) (&=)(
$ #%)*)# ljb\ofno If]q ;'wf/ sfo{s|d -lhNnf:t/_ ()=@) *%=^$

%= cgf}krfl/s lzIff s]Gb| k|d'vx¿sf nflu ;DalGwt ;3g ;fIf/tf sfo{j|mdaf/] hfgsf/L
%=! lg/If/tf pGd"ng jif{ 3f]if0ff lbg sf7df8f}+df b'O{ lbg] cled'vLs/0f sfo{j|md ;~rfng
g]kfn ;/sf/n] cfly{s jif{ @)&!÷)&@ nfO{ lg/If/tf pGd'ng jif{ ul/Psf] lyof] . sfo{j|mdnfO{ k|efjsf/L ¿kdf cufl8 a9fpg
cGt/lj|mof sfo{j|md;d]t ;~rfng ul/Psf] lyof] . s]Gb|n] xfn
3f]if0ff u/]sf] 5 . oxL nIocg'¿k ;fIf/ g]kfn cleofgcGtu{t
;fIf/tf ;DaGwL ;Gb]z tyf r]tgf lbg g]kfn 6]lnlehgaf6
b]zsf !& lhNnfx¿df ;3g ¿kdf / afFsL lhNnfx¿sf lg/If/
>Job[Zo ;fdu|L klg k|;f/0f ub}{ cfPsf] 5 . ;fIf/ g]kfn
x¿sf nflu ;fIf/tf sfo{j|md ;~rfng ul//x]sf] 5 . xfn ;3g
cleofg ;~rfng ePkl5 xfn;Dd nlntk'/, kfNkf, wflbª,
¿kdf emfkf, df]/ª, ;Kt/L, l;/fxf, wg'iff, dxf]Tt/L, ;nf{xL,
l;Gw'kfNrf]s, d':tfª, :ofª\hf / lrtjg lhNnfx¿ k"0f{ ;fIf/
g'jfsf]6, /f}tx6, af/f, k;f{, gjnk/f;L, ¿kGb]xL, slknj:t', bfª,
lhNnf 3f]if0ff ePsf 5g\ .
afFs], s}nfnL lhNnfx¿df ;fIff/tf sfo{j|md ;~rfng eO/x]sf]
5 . ;3g sfo{j|mddf k/]sf t/fO{ s]lGb|t !& lhNnfsf lhNnf s] Gb| n ] cgf} krfl/s lzIffsf If] qdf ePsf u/]s f
lzIff clwsf/L, cgf}krfl/s lzIff x]g]{ ;DalGwt sd{rf/L / sfo{ x ¿nfO{ Jojl:yt u/L clen] v /fVg cgf}krfl/s
5
kfFr cf]6} If]qLo lzIff lgb]{zgfnosf ;DalGwt zfvf x]g]{ zfvf lzIff sfo{ j| md ;" r gf Joj:yfkg k| 0ffnL ljsf; ug{ ;'¿

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

u/] s f] 5 . pSt sfo{ j|m d klxnf] r/0fdf wgs'6f, dsjfgk' / , lbj; @)!$ ljleGg sfo{ j| mdsf] cfof] hgf u/L dgfOPsf]
lrtjg, gjnk/f;L, ;'v ] { t / alb{ of lhNnfdf k/LIf0fsf] lyof] . o; jif{ s f] lbj;sf] cfbz{ jfSo æ;Ifd lzIfs
¿kdf ;~rfng eO/x] sf] ] 5 . To;} u /L cgf} k rfl/s lzIff :t/Lo lzIff ;d[ b \ l wsf nflu ;fIf/tf / k| l jlwo'S t lzIffÆ
s] G b| s f] cu' j fOdf ;] K 6] Da/ * sf lbg cGt//fli6« o ;fIf/tf to ul/Psf] 5 .
%=@ cgf}krfl/s lzIff s]Gb| ;fgf]l7dL, eStk'/sf] ;fIf/ g]kfn cleofg ;DaGwL ckLn M

t/fO{, kxf8, lxdfn† agfcf}F ;fIf/ g]kfn .


g]kfn ;/sf/n] u/]sf] /fli6«o / cGt/f{li6«o k|ltab\wtf cg'¿k lj=;+= @)&@ ;fn -;g\ @)!%_ leq ;a}sf nflu lzIffsf] cj;/ k|bfg ug{ æ;fIf/ g]kfn
cleofgÆ sfof{Gjogdf NofPsf] 5 . o; jif{nfO{ ælg/If/tf pGd"ng jif{Æ ;d]t 3f]if0ff u/]sf] 5 . sf]xL g5'6'g\ / sf]xL gbf]xf]l/o'g\ eGg] pb\b]Zon] b]z}el/
;3g ;fIf/tfsf sfo{qmdx¿ ;~rfng ug]{  / Ps k6s cfwf/e"t ;fIf/tf sfo{qmd ;~rfng eO;s]sf j8f, uflj;, gu/kflnsf / lhNnfx¿df
k'g M cfwf/e"t ;fIf/tf sfo{qmd ;~rfng gug]{ / /fHoaf6 k|bfg ul/g] ;a} k|sf/sf ;fj{hlgs ;]jf / ;'ljwfsf nflu ;fIf/ x'g} kg]{ gLlt lnPsf] 5 .
To;}n] –
• ;a} lg/If/ gful/sx¿n] ;fIf/tf sIffdf ;xefuL eP/,
• ;a}n] 3/, l5d]sdf /x]sf lg/If/x¿nfO{ sIffdf hfg k|f]T;flxt u/]/,
• ;a} ;fIf/x¿n] sDtLdf Pshgf lg/If/nfO{ ;fIf/ agfP/,
• ;fIf/tf sIff ;~rfng, cg'udg÷lg/LIf0f u/L jf:tljstfsf] hfgsf/L lbP/,
• ;fIf/tfsf] dxŒj / pknAw cj;/sf af/]df k|rf/–k|;f/ u/]/,
• gj ;fIf/x¿nfO{ 3/ kl/jf/ / ;dfhdf k|f]T;flxt u/]/,
• ;fIf/tfnfO{ cfkm\gf] ;ª\u7g / sfo{If]qdf clgjfo{ u/]/ ,
of] /fli6«o cleofg ;kmn kfg{ dg, jrg / sd{n] ;xof]u k'¥ofpg' x'g ;a} ;/f]sf/jfnfx¿;“u xfdL xflb{s clkn ub{5f}“ .
^= k/LIff lgoGq0f sfof{no cfd lzIfsx¿df P;Pn;L k/LIffk|lt ckgTjsf] efjgf ljsf;
^=! tYofª\s k|ljli6 sfo{zfnf ;DkGg ug{ ;xof]u k'u]sf] 5 .
P;Pn;L k/LIffdf ;xefuL x'gsf nflu /lh:6«];g tyf cfj]bg
eg]{ ljb\ofyL{x¿sf] ;ª\Vof j[b\lw x'Fb} uPsf], k/LIff lgoGq0f
&=lzIfs ;]jf cfof]usf ultljlw
sfof{no tyf If]qLo lzIff lgb]{zgfnodf sfdsf] rfk a9L &=! :yfoL cWofkg cg'dlt kqsf] glthf k|sfzg
ePsf] / ljj/0f OG6«Lsf] sfo{df q'l6 Go"gLs/0f x'g g;s]sf lzIfs ;]jf cfof]un] cfly{s jif{ @)&)÷)&! df ;~rfng
sf/0fn] ;DalGwt lhNnf lzIff sfof{nod} ljj/0f OG6«L u/fP/ u/]sf] :yfoL cWofkg cg'dlt kqsf] k/LIffdf hDdf ! nfv
ljb\ofnoaf6 ?h' u/fO{ ljb\o'tLo k|lt dfq k/LIff lgoGq0f !# xhf/ * ;o (( hgf k/LIffyL{ ;xefuL ePsfdf hDdf
sfof{nodf k7fpg] k|of]hgsf nflu k/LIff lgoGq0f sfof{noåf/f $% xhf/ # ;o ;Tt/L cyf{t\ #(=*# k|ltzt k/LIffyL{
o; jif{ k/LIff zfvfdf sfd ug]{ sd{rf/Lsf nflu If]qLo :t/df pTtL0f{ ePsf 5g\ . o;df k'?ifsf] pTtL0f{ k|ltzt $^=@* /
b]zsf $ :yfgdf () hgfsf nflu ljj/0f OG6«L ug]{ ;DaGwL dlxnfsf] #^=^& /x]sf] 5 . dfWolds txdf k'?if / dlxnfsf]
sfo{zfnf ;~rfng ul/Psf] lyof] . o:tf] sfo{n] k/LIffyL{sf] pTtL0f{ k|ltzt j|mdzM ^*=^@ / ^)=@* 5 eg] lgDg dfWolds
ljj/0f OG6«Ldf x'g] q'l6 sd x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 . txdf eg] pTtL0f{ k|ltzt j|mdzM #(=$! / ##=#@ /x]sf] 5 .
If]qut ¿kdf dfWolds txsf] ;a}eGbf a9L pTtL0f{ k|ltzt
^=@ k|Zg lgdf{0f sfo{zfnf ;DkGg ;'b"/ klZrdf~rnsf] ^(=(( / ;a}eGbf sd pTtL0f{ k|ltzt
k"jf{~rnsf] ^!=^& /x]sf] 5 . lgDg dfWolds txdf ;a}eGbf
P;Pn;L k/LIffsf] k|Zg a}ª\sdf k|Zg ;ª\sng ug{sf nflu a9L pTtL0f{ k|ltzt klZrdf~rnsf] $^=*$ / ;a}eGbf sd ;'b"/
ljut jif{df em}F o; jif{ klg k|Zg lgdf{0f sfo{zfnf ;~rfng klZrdf~rngsf] @(=$( k|ltzt /x]sf] 5 . dfWolds txdf
ul/Psf] 5 . o; jif{ lj/f6gu/ / e}/xjfdf hDdf #* hgf dlxnf k/LIffyL{sf] ;ª\Vof k'?ifsf] t'ngdf yf]/} sd eP tfklg
lzIfsx¿sf nflu k|fljlws wf/sf ljifox¿sf k|Zg lgdf{0f lgDg dfWolds txdf dlxnf k/LIffyL{sf] ;ª\Vof bf]Aa/eGbf
sfo{zfnf cfof]hgf ul/of] . ;f] sfo{af6 Psftkm{ lzIfsdf k|Zg a9L /x]sf] 5 . lgDg dfWolds txdf dlxnfsf] pTtL0f{ k|ltzt
lgdf{0f ug]{ l;k ljsf; ePsf] 5 eg] csf{tkm{ k/LIff lgoGq0f k'?ifsf] eGbf ^=)( n] sd eP tfklg dfWolds txdf ;f]sf]
sfof{nodf /x]sf] k|Zg a}ª\sdf k|Zg ;ª\Vof j[b\lw ePsf] 5 . km/s *=#$ 5 . To:t} k'gof]{usf] nflu s'n @!)) cfj]bg
sfo{zfnf ljlwaf6 lgdf{0f ul/Psf k|Zg q'l6/lxt x'g] ck]Iff k/]sf]df & lhNnfsf hDdf * hgf k/LIffyL{sf] dfq glthf
6 ul/Psf] 5 . sf7df8f}F aflx/;d]t o:tf] sfo{zfnf ;~rfngn]
x]/km]/ eO{ pTtL0f{ ePsf 5g\ .
;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff
*=z}lIfs u'0f:t/ k/LIf0f s]Gb|
*=! ljb\ofyL{ pknlAwsf] /fli6«o k/LIf0f M ;ª\lIfKt hfgsf/L
ljZjJofkL ¿kdf ;g\ !(() sf] bzssf] k|f/Deaf6 ;'¿ ePsf] pknlAw k/LIf0f g]kfndf !(() sf] kl5Nnf] bzsaf6 dfq ;'¿
ePsf] kfOG5 . o; ;Gbe{df g]kfndf cf}krfl/s tj/af6 ljb\ofyL{ pknlAwsf] /fli6«o k/LIf0fsf] Oltxf; w]/} nfdf] b]lvFb}g .
g]kfndf lzIff dGqfnosf] cu'jfOdf k|fylds lzIff kl/of]hgf / cfwf/e"t tyf k|fylds lzIff kl/of]hgfdfkm{t\ o; sfo{sf] yfngL
ul/Psf] eP tfklg gd'gf 5gf}6sf] ljlw / gd'gfsf] ;fgf] cfsf/ ePsfn] /fli6«o :t/sf] pknlAw k/LIf0fsf] ¿kdf ljZn]if0f ug]{
kof{Kt cfwf/ b]lvFb}g . pknlAw k/LIf0fsf nflu ul/Psf gd'gf 5gf]6 ljlw, gd'gfsf] cfsf/ h:tf cfwf/e"t kIfdf ;d]t ;j]{If0f
ug]{ ;+:yfcg';f/ km/s km/s k|lj|mof cjnDag ul/Psf] kfOG5 . pSt sfo{nfO{ Jojl:yt ¿kdf ;~rfng ug{sf nflu ljb\ofno
If]q ;'wf/ sfo{j|mdn] dfu{ lgb]{z u/]cg';f/ lj=;+= @)^^ df z}lIfs u'0f:t/ k/LIf0f s]Gb|df ljb\ofyL{sf] /fli6«o l;sfO pknlAw
k/LIf0f PsfO :yfkgf ul/Psf] 5 . o; PsfOn] ;~rfng u/]sf] ljb\ofyL{ pknlAwsf] /fli6«o k/LIf0f sfo{j|mdsf] ;ª\lIfKt ljj/0f
o; k|sf/ /x]sf] 5 M
cf};t pknlAw
lj=;+= sIff ljifo lhNnf ljb\ofno ljb\ofyL{ k|ltzt
* g]kfnL $!( !^#%) $(
@)^* ul0ft @% -pkTosf # ;lxt_ $@! !^)## $#
;fdflhs $!# !^@(( $(
g]kfnL %&) !#(&! %(
% ul0ft %%& !#&!$ %#
@)^( cª\u|]hL @* -pkTosf # ;lxt_ %^# !#&($ %$
g]kfnL *$( !(%)! ^#
#
ul0ft *$! !(@%@ ^)
g]kfnL $)@ !%##^ xfn tYofª\s
@)&) * ul0ft @* -pkTosf # ;lxt_ #(^ !$%)) ljZn]if0f sfo{
lj1fg #(^ !$@#! eO/x]sf]
g]kfnL
% ul0ft xfn k"j{ k/LIf0f
cª\u|]hL ;DkGg eO;s]sf],
@)&! @% -pkTosf # ;lxt_ lj=;+= @)&! df
g]kfnL ;~rfng x'g] .
#
ul0ft
lj=;+= @)^*, @)^( / @)&) u/L ltg jif{sf] cjlwdf ;DkGg ljb\ofyL{ pknlAwsf] /fli6«o k/LIf0fdf b]zsf &% cf]6} lhNnfx¿sf]
;xeflutf /x]sf] 5 eg] pkTosfsf ltg lhNnfx¿sf] ;a} jif{df ;xeflutf /x]sf] 5 . pSt sfo{ ;~rfng ubf{ sIff * sf] Pp6f
ljb\ofnodf Pp6f dfq ljifosf] k/LIf0f ;~rfng ug]{ ul/Psf] 5 eg] sIff # / % sf] k/LIf0f ;~rfng ubf{ Pp6} ljb\ofnosf] # /
% -b'O{ cf]6f sIffdf_ Pp6} jf km/s km/s b'O{ cf]6f ljifosf] k/LIf0f ;~rfng ug]{ ul/Psf] 5 . k/LIf0fdf k|of]u x'g] k|ZgfjnLx¿nfO{
k"j{ k/LIf0faf6 :t/Ls[t u/]/ dfq k|of]u ug]{ ul/Psf] 5 .
tflnd k|fKt lzIfsaf6 k|Zgx¿ tof/ u/L lj1x¿;d]tsf] sfo{zfnfaf6 kl/dfh{g / ljifo ;ldltaf6 :jLs[t ePkl5 dfq k|of]u
ul/Psf] 5 . -o; ;DaGwL yk hfgsf/L s]Gb|sf] j]a;fO6 www.ero.gov.np, Od]n eronasa@gmail.com jf s]Gb|df ;Dks{
u/]/ k|fKt ug{ ;lsg] 5 ._
(= k|fljlws lzIff tyf Jofj;flos tflnd kl/ifb\ d]sflgsn, On]lS6«sn / c6f]df]afOn ljifodf k|lzIf0f sfo{
(=! ;fd'bflos ljb\ofnodf k|fljlws lzIff sfo{j|md eO/x]sf 5g\ . * cf]6f ;fd'bflos ljb\ofnox¿n] cfˆg} ;|f]taf6
;~rfng ug{] u/L k|fljlws lzIff tyf Jofj;flos tflnd kl/ifb\
@)%* ;fndf !% cf]6f ;fd'bflos ljb\ofnox¿af6 ;'¿ ePsf] sfof{noaf6 ;DaGwg lnO{ k|fljlws P;Pn;L txsf] sfo{jm| d
;fd'bflos ljb\ofnodf k|fljlws lzIff sfo{sd| @)^* df &# cf]6f ;~rfng ul//x]sf 5g\ . yk !@ cf]6f ;fd'bflos ljb\ofnox¿
;fd'bflos ljb\ofnodf lj:tf/ ePsf] 5 . tL ljb\ofnox¿df @( klg rfn' cfly{s jif{ @)&!÷)&@ b]lv g} k|fljlws P;Pn;L
7
dlxg] k|fljlws P;Pn;Ltkm{sf s[lif, kz'lj1fg, l;len, sDKo'6/, txsf] sfo{jm| d ;~rfngsf] j|mddf /x]sf 5g\ . o;} u/L !^ cf]6f

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

Sn Name
;fd'bflos ljb\ofnox¿df l8Knf]df txsf] sfo{jm| d ;~rfng ug{] of CTEVT constituent Indicative New/Expanded
school/Training Center programs
tof/L eO/x]sf] 5 . ;a} txsf] sfo{jm| ddf @) k|ltzt 5fqfx¿nfO{
Diploma in Agriculture
;dfj]z u/fpg] nIo /flvPsf] 5 . k|fljlws lzIff sfo{jm| d Seti Technical School,
6 Livestock Science
Dipayal, Silgadi, Doti
;~rfng ePsf ljb\ofnox¿sf] cg'udg tyf lg/LIf0f sfo{ k"/f ( I.Sc. Veterinary)
ul/Psf] 5 . sfo{6f]nLaf6 ;fd'bflos ljb\ofnodf k|fljlws Uttarpani Technical Diploma in Agriculture
7 School, Uttarpani,
lzIff sfo{jm| dsf] lgb{]lzsf lgdf{0f sfo{;d]t ;DkGg ePsf] 5 . Livestock
Dhankuta
cfly{s jif{ @)%(÷)^) b]lv @)^*÷)^( ;Ddsf] ;fd'bflos PCL in Ophthalmic
ljb\ofnox¿df k|fljlws lzIff sfo{j|mdsf] Ifdtf, egf{ / pTkfbg Lahan Technical Science
ljj/0f M 8 Diploma in Ariculture
School, Lahan, Siraha Science (I.Sc.
ljifo Ifdtf egf{ k/LIffdf ;fd]n pTkfbg Agriculture)
On]lS6«sn !^*) !%!@ !@%$ ^%& Rural Training Centre, Diploma in Ariculture
sDKo'6/ #%)) #@@% @&*@ !$%! 9 Science (I.Sc.
Bhimad, Tanahu Agriculture)
d]sflgS; @** @%% @$$ !&$ Pokhara School of
Tourism and Hospitality 15
c6f]d]sflgS; @** @@@ @@@ !$@ Month Culinary Art
10 (Production)
afnLlj1fg $!@) #^%& #%)! @))) Management, Pokhara
kz'kfng !!^) !)!# (!& %$@
hDdf !#)#^ !!$$( !)@(% %&&) !) o'g]:sf]sf lgldTt g]kfn /fli6«o cfof]usf]
;lrjfno
!)=! o'g]:sf]sf lgldTt sf]l/og /fli6«o cfof]usf]
(=@ u'0f:t/ ;'wf/ sfo{j|md ;lrjfno;“usf] ;xsfo{df kl/of]hgf sfo{fGjog
k|fljlws lzIff tyf Jofj;flos tflnd kl/ifb\sf lgDglnlvt
cled'vLs/0f sfo{j|md ;DkGg
!) cf]6f cfª\lus lzIffnox¿nfO{ gd'gf lzIffnosf] ¿kdf
ljsf; u/L yk gofF ljifosf sfo{j|mdx¿ ;~rfng x'g] ePsf o'g]:sf]sf lgldTt sf]l/og /fli6«o cfof]usf] cfXjfgdf
UNESCO ASIA Bridge Climate Change Education
5g\ . k|:t't lzIffnox¿nfO{ gd'gf lzIffnosf] ¿kdf ljsf;
ug{ ;~rfng tyf Joj:yfkg, cWofkg tyf l;sfO, ljb\ofy{L{ Project ;~rfngsf nflu g]kfnsf ljb\ofnox¿af6 kl/of]hgf
k|f]T;fxg,k|lzIfs tyf ;ª\sfo, ah]6 ;|f]tx¿, jftfj/0fLo k|:tfjx¿ k7fOPsf]df lgDglnlvt # cf]6f ljb\ofnox¿sf]
;'ljwf, ;"rgf Joj:yfkg k|0ffnL, pb\of]u;Fusf] ;DaGw / k|:tfj :jLs[t eO{ ljb\ofnox¿df kl/of]hgf k|efjsf/L ¿kdf
cg';Gwfg tyf ljsf; u/L ( cf]6f kIfx¿nfO{ u'0f:t/ ;'wf/ ;~rfngsf nflu ;DalGwt k|wfgfWofks, lzIfsx¿, afn
sfo{j|md dfkb08sf] cfwf/ to ul/Psf] 5 . Snasf kbflwsf/Lx¿, u|Lg Snasf kbflwsf/Lx¿, ljb\ofno
Ten model quality Improvement constituent institutes Joj:yfkg ;ldltsf kbflwsf/Lx¿, lzIfs cleefjs ;ª\3sf
with demanded new program kbflwsf/Lx¿ Pjd\ :yfgLo cfdf ;d"xsf kbflwsf/Lx¿nfO{
Name of CTEVT constituent Indicative New/Expanded ;xefuL u/fO{ cled'vLs/0f sfo{j|md ;DkGg ul/Psf] 5 .
Sn school/Training Center programs
Balaju School of S.N Name of School Address Name of Project
Diploma in Mechanical Promotion
1 Eng. and Technology, Engineering of School
Balaju,Kathmandu
Bheri Technical Diploma in Civil
1
Janata Higher
Secondary Amahi Bariyati, Environment
through Student's
Engineering School Morang Club Mobilization
2 School,Nepalgunj, Diploma in Mechanical for Quality
Banke Engineering Education
Nepal Banepa Protection and
Diploma in Civil
3 Polytechnic Institute, Punya Higher Promotion
Engineering Rajarani-6,
Banepa 2 Secondary of School
School Dhankuta Environment for
Rapti Technical School, Diploma in Civil
4 Quality Education
Lalmatiya, Dang Engineering
School of Health PCL in Radiology Singhadevi
5 Science, Bharatpur, PCL in Dental Science 3 Lower Surunga, Jhapa Green Singha Devi
Chitwan PCL in Physiotherapy Secondary Project
8 School

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


!)=@ n3' kl/of]hgf ;~rfng ;DaGwL sfo{zfnf uf]i7L ;fd'bflos cWoog s]G›nfO{ xf]k PG8 nfO6 P;f]l;o;gn]
;DkGg cg'bfg:j¿k ;f}o{ aTtL pknAw u/fpg] / ;lrjfnon] ljt/0fsf]
o'g]:sf]sf lgldTt g]kfn /fli6«o cfof]usf] ;lrjfnosf] cfof]hgf Joj:yf ug{] ;xdlt ePsf] 5 . g]kfnsf sltko e]udf lah'nL
/ o'g]:sf]sf lgldTtsf]l/og /fli6«o cfof]usf] ;xof]udf @)&! aTtL ;]jf pknAw gePsf] / pknAw eO/x]sf] e]udf klg
>fj0f @& ut]b]lv @( ut];Dd 'Orientation Workshop on nf]8;]l8ªsf] ;d:ofn] ljb\ofnodf cWoog/t ljb\ofy{L{ tyf
Income Generating Micro Projects and Green School cgf}krfl/s lzIffsf ;xefuLx¿nfO{ cWoogdf kg{ uPsf]
Movement Among CLCs and Community Schools` ;d:ofnfO{ Wofgdf /fVb} cfzfsf] pHofnf] ls/0f:j¿k g]kfnsf
ljifos sfo{zfnf uf]i7L kf]v/fdf ;DkGg eof] . UNESCO nflu xfnnfO{ !@) ;f}o{ aTtL k|fKt x'g] ePsf] 5 .
Bridge Asia kl/of]hgf sfof{Gjogsf] j|mddf ;~rflnt pSt
sfo{zfnfsf] k|d'v pb\b]Zo d'n'ssf % cf]6} ljsf; If]q / !)=% o'g]:sf]sf lgldTt g]kfn /fli6«o cfof]u / o'g]:sf]sf
# cf]6} ef}uf]lns If]q ;d]6]/ ;xefuL u/fOPsf ;fd'bflos lgldTt sf]l/og /fli6«o cfof]usf lar ;Demf}tfdf x:tfIf/
cWoog s]G›x¿dfkm{t\ :yfgLo ;d'bfox¿nfO{ cfo cfh{gsf o'g]:sf]sf] !(% ‌cfF} sfo{sfl/0fL ;ldltsf] a}7ssf cj;/df
lj|mofsnfkx¿ ;~rfng ug{ / pSt ;fd'bflos cWoog o'g]:sf]sf lgldTtsf]l/og /fli6«o cfof]u / o'g]:sf]sf lgldTt
s]G›x¿dfkm{t\ ;d]l6Psf ljb\ofnox¿df Go"g nfut / z"Go g]kfn /fli6«o cfof]u lar cfk;L ;xof]u k|jw{g ug{] ;DaGwL
nfutdf ;"Id kl/of]hgfcGtu{tsf lj|mofsnfkx¿sf dfWodaf6 Memorandum of Understanding(MOU) df g]kfnsf
ljb\ofnodf xl/ofnL jftfj/0f lgdf{0f ug{ / ljb\ofnonfO{ tkm{af6 lzIff dGqfnosf ;lrj Pjd\ o'g]:sf]sf lgldTt
k|b"if0f d'St agfpg pTk|]l/t ug{' /x]sf] lyof] . uf]i7Ldf !! cf]6f g]kfn /fli6«o cfof]usf dxf;lrj >L ljZjk|sfz kl08t tyf
;fd'bflos cWoog s]G› / ## cf]6f ljb\ofnosf k|ltlglwx¿sf] o'g]:sf]sf lgldTt sf]l/og /fli6«o cfof]usf dxf;lrj >L 8f]g
;xeflutf /x]sf] lyof] . ;]s ldgn] x:tfIf/ ug{' ePsf] lyof] . pSt ;Demf}tfdf lbuf]
ljsf; tyf hnjfo' kl/jt{g lzIff ;DaGwL sfo{j|mdx¿df
!)=# ufp“ lzIff of]hgf lgd{f0fsf nflu cled'vLs/0f ;xof]usf] lg/Gt/tf ug{] k|ltab\wtf;d]t hfx]/ ul/Psf] lyof] .
sfo{zfnf ;DkGg
o'g]:sf]sf lgldTt g]kfn /fli6«o cfof]usf] ;lrjfnosf] cfof]hgf
/ o'g]:sf]sf lgldTt sf]l/og /fli6«o cfof]usf] ;xof]udf @)&!
ebf} @( ut]b]lv #) ut];Dd Stakeholders' Orientation
Workshop for Preparing VEP ljifos cled'vLs/0f
sfo{zfnf lrtjgsf] ;f}/fxfdf ;DkGg eof] . UNESCO
Bridge Asia kl/of]hgf sfo{fGjogsf] j|mddf ;~rflnt pSt
sfo{zfnfsf] k|d'v pb\b]Zo d'n'ssf % cf]6} ljsf; If]q / #
cf]6} ef}uf]lns If]q ;d]6]/ ;xefuL u/fOPsf ;fd'bflos cWoog
s]G›x¿dfkm{t\ ;/f]sf/jfnfx¿df ufpF lzIff of]hgf lgdf{0f
;DaGwL Ifdtf ljsf; ug{', k|fs[lts tyf ;f+:s[lts ;Dkbfsf]
;+/If0f / k|jw{g ug{'sf ;fy} ;fd'bflos cWoog s]G› tyf
ljb\ofnox¿nfO{ lbuf] ljsf; ;DaGwdf ;r]t u/fpg' lyof] . MEMORANDUM OF UNDERSTANDING df x:tfIf/kl5 lzIff ;lrj
sfo{zfnfdf !! cf]6f ;fd'bflos cWoog s]G› / !! cf]6f lzIff;lrj >L ljZjk|sfz kl08t / sf]l/og /fli6«o cfof]usf dxf;lrj
8f]g ;]s ldg .
ljb\ofnosf k|ltlglwx¿sf] ;xeflutf /x]sf] lyof] .

!)=$ ;f}o{ pmhf{ ;DaGwL a}7s ;DkGg !)=^ g]kfnsf] cWoIftfdf o'g]:sf]sf] sfo{sf/L ;ldltsf] a}7s
;f}o{ pmhf{ ;xof]u ;DaGwdf ldlt @)&! c;f]h * ut] o'g]:sf]sf ;DkGg
lgldTtg]kfn /fli6«o cfof]usf] ;lrjfnosf] 8s'd]G6];g xndf lzIff dGqfnosf ;lrj tyf o'g]:sf]sf lgldTt g]kfn /fli6«o
a}7s cfof]hgf ePsf] lyof] . pSt a}7sdf ljleGg ;/sf/L tyf cfof]usf dxf;lrj >L ljZjk|sfz kl08tsf] cWoIftfdf
u}/ ;/sf/L lgsfosf k|ltlglwx¿, sf]l/ofsf] xf]k PG8 nfO6 o'g]:sf]sf] sfo{sfl/0fL af]8{sf] u}/ ;/sf/L ;fem]bf/ ;ldlt
P;f]l;o;gaf6 cfpg' ePsf k|ltlglwx¿ tyf ;lrjfnosf (Non Governmental Partners Committee) sf] a}7s
k|ltlglwx¿sf] ;xeflutf /x]sf] lyof] . a}7sdf g]kfnsf] lah'nL o'g]:sf]sf] k|wfg sfof{no k]l/;df ;DkGg eof] . ;g\ @)%# df
9
aTtLsf] ;d:of ePsf e]usf ljb\ofnosf ljb\ofy{L{x¿ tyf o'g]:sf]sf] ;b:o ePkl5 pSt ;ldltdf ;g\ @)!# sf] gf]e]Da/df

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

;g\ @)!# b]lv !% ;Dd @ jif{sf nflu dxf;Dd]ngaf6  ljb\ofnodf sfo{/t ;a} lzIfssf] ;DklTt ljj/0f Ps}
lgjf{lrt ePkl5 g]kfnn] klxnf] k6s cWoIftf u/]sf] lyof] . vfdleq ;dfj]z eO{ cfpg] u/]sf] .
;f] ;ldltsf] a}7sdf o'g]:sf]sf] sfo{sf/L af]8{sf nflu %*  cfˆgf] gfdy/, ljb\ofno, df]afOn÷kmf]g g+=, 7]ufgf h:tf
;b:o /fi6«x¿dWo] ;b:o /x]sf @@ cf]6f /fi6«x¿ / o'g]:sf];Fu j}olSts ljj/0f klg l7s;Fu pNn]v ug]{ gu/]sf] .
;fem]bf/L ;DaGw /x]sf ljZjsf ljleGg efux¿df sfo{/t sl/a  btf{ ug'{ kg]{ ;do ;Ldfsf] klg clGtd lbg kf/L s'l/o/ tyf
$)) u}/ ;/sf/L ;+:yfx¿sf] tkm{af6 k|ltlglwTj /x]sf] lyof] . x'nfsaf6 ;DklTt ljj/0f k7fpg] u/]sf] .
o'g]:sf]sf] sfo{sf/L af]8{sf] rfn' !(% c‍ fF} dxflwj]zgdf efu  ;DklTt ljj/0f eg]{ bfloTj ePsf lzIfsx¿dWo] s]xLdf
lng] g]kfnL k|ltlglw d08nsf] g]t[Tj ug{'x'Fb} lzIff ;lrj >L gebf{ klg x'G5 eGg] dfgl;stf sfod} /x]sf] .
ljZjk|sfz kl08tn] pSt ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug{' !!=@ clgjfo{ cjsfzsf] k"j{ hfgsf/L
ePsf] lyof] . ;f] cj;/df pxfFn] o'g]:sf]sf] pRr nIo k|flKt lzIff lgodfjnL @)%( adf]lhd axfnjfnf lzIfsx¿nfO{
tyf sfo{j|mdx¿sf] ;kmn sfof{Gjogsf] nflu /fli6«o tyf lghx¿ ;]jf lgj[Tt x'g] pd]/ ^) jif{ k'Ug' ^ dlxgfcufj}
cGt//fli6«o:t/df u}/;/sf/L ;+:yfx¿sf] cxd\ e"ldsf /x]sf] cjsfzsf] k"j{ hfgsf/L k7fpg] k|fjwfgadf]lhd !!$& hgf
/ ljz]iftM ljsf;zLn / kl/jt{gsf] ;ª\j|md0fdf /x]sf ;b:o lzIfsx¿nfO{ ;DalGwt lhNnf lzIff sfof{no dfkm{t\ ;"rgf
/fi6«x¿df s]lG›t x'g' kg{] s'/fdf hf]8 lbg' ePsf] lyof] . u}/ ;Dk|]if0f ug]{ sfo{ ;DkGg ul/of] . lzIfsx¿n] ;]jf k|j]z ubf{ k];
;/sf/L ;ª\3 ;+:yfx¿;Fusf] ;fem]bf/Ldf /fli6«o:t/df klg g]kfn u/]sf gful/stf tyf z}lIfs of]Uotfsf] k|df0f–kq / lghx¿n]
;/sf/n] lzIff tyf ljsf;sf cGo ultljlwx¿ ;~rfng ;]jf k|j]zkZrft\ cfkm}n] e/L k|dfl0ft u/fPsf j}olSts tyf
ug{] gLlt cjnDag u/]cg'¿k To:tf ;+:yfx¿;Fusf] ;xof]u gf]s/L ljj/0f -l;6/f]n_ df plNnlvt hGdldltdWo] h]7f]
/ ;fem]bf/L k|jw{g ug{ cGt//fli6«o:t/df klg k|of;x¿ ug{'kg{] ldltnfO{ cfwf/ dfg]/ pd]/sf] u0fgf u/L cjsfz ;do Plsg
cfjZostfdfly pxfFn] k|sfz kfg'[{ePsf] lyof] . ul/G5 tyflk plNnlvt cfwf/dWo] s'g}df k"/f hGdldlt gv'nL
;fn jf jif{ dfq pNn]v ePsf] cj:yfdf z}lIfs of]Uotfdf
hGdldlt v'n]sf] eP To;}nfO{ cfwf/ dfgL cjsfz ;do Plsg
ug]{ ul/G5 . o:tf] cj:yfdf gful/stfdf plNnlvt ;fn, jif{ /
z}lIfs of]Uotfdf cª\lst hGdldltlarsf] cGt/ !@ dlxgfeGbf
sd ePdf z}lIfs of]Uotfdf plNnlvt hGdldltnfO{ cfwf/
dfgL cjsfz ;do lgwf{/0f ul/Fb} cfPsf] 5 .
o'g]:sf]sf] !(% cf}F sfo{sfl/0fL ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug'{x'Fb} lzIff ;lrj !!=# clen]v Joj:yfkg
Pjd\ o'g]:sf]sf lgldQ /fli6«o cfof]usf dxf;lrj >L ljZjk|sfz kl08t
lzIfs clen]v Joj:yfkgnfO{ Jojl:yt ¿kdf sfof{Gjog ubf{
b]lvg] u/]sf sdL sdhf]/Lx¿ b]xfoadf]lhd /x]sf 5g\ M
!!=ljb\ofno lzIfs lstfa vfgf • s]xL :yfoL lzIfsx¿af6 j}olSts tyf gf]s/L ljj/0f
!!=! ;DklTt ljj/0f Joj:yfkg -l;6/f]n_ e/L k|dfl0ft u/fpg] sfd ePsf] 5}g .
lgwf{l/t ;do ;Ldf;Dddf ljleGg lhNnfdf sfo{/t :yfoL ;/sf/L • ljleGg sfo{j|mddf l;lh{t k|zf;lgs sf/f]af/sf] hfgsf/L
sf]ifaf6 lgoldt ¿kdf tna eTtf kfpg] lzIfsx¿dWo] ^^,$)@ lstfavfgf;dIf ck]lIft ¿kdf cfOgk'Ug', cfPsf cf+lzs
hgfn] cf–cfˆgf] ;DklTt ljj/0f e/L o; lstfavfgfdf btf{ ultljlwnfO{ klg oy]i7 clen]vLs/0f ug{ g;Sg'[ h:tf
u/fP . ;DklTt ljj/0f a'emfpFbf lgwf{/0f ul/Psf] 9fFrfdf cfˆgf] sdhf]/L lgd{"n kfg{ ;lsPsf] 5}g .
df]afOn÷kmf]g g+= pNn]v ug]{ lzIfsx¿ !),)*% hgfnfO{ g]kfn • j}olSts tyf gf]s/L ljj/0f -l;6/f]n_ k]; ug]{ j|mddf oy]i6
6]lnsd df]afOn ;]jf lgb]{zgfno, k'Nrf]s;Fusf] ;xsfo{df sfuhft k|:t't x'g ;s]sf] 5}g cflb .
;ª\lIfKt ;"rgf k|0ffnL -SMS_ dfkm{t\ ;DklTt ljj/0f btf{sf] plNnlvt sdhf]/L /xFbf/xFb} klg ;'wf/sf k|oTg ePsf 5g\ . ;?jf,
hfgsf/L u/fOof] . SMS af6 ;DklTt ljj/0f btf{sf] hfgsf/L a9'jf, ;hfoF, cjsfz cflbsf] hfgsf/LnfO{ lghx¿s} j}olSts
k|fKt ug]{ lzIfsx¿n] ;sf/fTds k|ltlj|mof hgfpFb} o:tf tyf gf]s/L ljj/0f -l;6/f]n_ kmfOndf clen]v hgfpg] / ;f]sf]
sfo{nfO{ ;a} lzIfsdf k'¥ofpg ;'emfPsf 5g\ . ;DklTt ljj/0f ljj/0f sDKo'6/df k|lji6 u/fpg];Ddsf sfo{x¿ eO g} /x]sf 5g\ .
eg]{ bfloTj ePsf lzIfsx¿n] ;DklTt ljj/0f eg]{ j|mddf lgDg clen]v cb\ofjlws ug{ g;Sbf ;]jf k|jfxdf To;sf] k|efj kg]{
q'l6x¿ ug]{ u/]sf] s'/f lsftjvfgfn] cf}+NofPsf] 5 M u/]sf] 5 . ljz]if u/L cjsfz ;'ljwf lng cfpg] s]xL lzIfsx¿
 ljlwjt\ ¿kdf vfdaGbL x'g] gu/]sf] . plNnlvt ck'u ljj/0f lng k'gM ;DalGwt ljb\ofno÷lhNnf
10
 ;ª\st] gDa/ n]Vg 5'6fpg], n]v] klg unt cª\s /fVg] u/]sf] . lzIff sfof{no ;Dd k'Ug' kg]{ cj:yf klg ljb\odfg 5 .

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


!!=$ tnaL k|ltj]bg efu lng' ePsf] lyof] . pSt sfo{jm| ddf s]z/ k':tsfnodf /x]sf]
k|yd rf}dfl;s cjlwdf ljleGg @^ lhNnfsf hDdf #! xhf/ g]kfnsf] P]ltxfl;s x:tlnlvt u|Gy …dxfsfnof]u zf:qÚ Pjd\
( ;o *@ hgf lzIfsx¿sf] z}lIfs jif{ @)&! sf] tnaL …v]r/Lljb\ofÚ sf af/]df rrf{ ul/Psf] lyof] .
k|ltj]bg kfl/t ul/of] . cGo $( lhNnfsf lzIfsx¿sf] tnaL g]kfn /fli6«o k':tsfnoaf6 cfly{s jif{ @)&!÷&@ sf] klxnf]
k|ltj]bg kfl/t ug{sf nflu lhNnf lzIff sfof{no;Fu tfs]tf rf}dfl;sdf ;~rflnt cGo ultljlwx¿df !^ cf]6f klqsfnfO{
eO/x]sf] 5 . International Standard Serial Number (ISSN) k|bfg
!!=% ;sf/fTds k|efjx¿ ul/Psf] 5 eg] ;f] cjlwdf # ;o cf]6f k':ts vl/b tyf
• ;DklTt ljj/0f ga'emfpg] lzIfs ;ª\Vofdf ut jif{sf] % ;o yfg k':ts pkxf/ :j¿k k|fKt ePsf] 5 . o;}u/L $%
t'ngfdf pNn]Vo sdL cfPsf] 5 . cf]6f ljb\ofjfl/lwsf zf]wkqx¿nfO{ ljb\o'tLo k':tsfnodf yk
• P;PdP;dfkm{t\ k|;fl/t ;DklTt ljj/0f btf{sf] hfgsf/Ln] ul/Psf] 5 eg] ljleGg ;fd'bflos k':tsfnox¿df ! ;o @%
lzIfsdf ;sf/fTds k|efj kf/]sf] 5 . yfg k':tsx¿ ljt/0f ul/Psf] 5 . ;f] cjlwdf k':tsfnon]
• lhNnf lzIff sfof{nox¿ tnaL k|ltj]bg kfl/t u/fpg ljut $ xhf/ ! ;o %) hgf kf7snfO{ k':tsfno ;]jf k|bfg u/]sf]
jif{sf] t'ngfdf lgs} a9L ;lj|mo /x]sf] kfOof] . 5 . k':tsfnon] xfn} Nepal National Library News
• ljz]if kl/l:yltdf afx]s ;]jfu|fxLx¿nfO{ ;]jf k|bfg ubf{ btf{ cª\s #! k|sfzg u/L ;/f]sf/jfnfnfO{ ljt/0f u/]sf] 5 .
ePs} lbg ;]jf lbg] / s'g} sfuhft ck'u ÷c:ki6tf eO{
;]jf lbg g;lsg] eP ;DalGwt lgsfodf tTsfn} kqfrf/÷ !#= s]z/ k':tsfno
ˆofS;÷ 6]lnkmf]g u/]/ cfjZos ljj/0f dfu u/L ;]jfsf] cfwf/e"t k':tsfno Joj:yfkg tflnd sfo{j|md ;DkGg
lgsf; lbg], Pjd\ d':sfg;lxtsf] ;]jf k|jfx;d]tn] ubf{ ljut jif{x¿df h:t} rfn' cfly{s jif{ @)&!÷&@ df klg
ljut jif{x¿sf] t'ngfdf ;]jfu|fxLx¿sf u'gf;fx¿ klg Go"g s]z/ k':tsfnon] jflif{s sfo{ tflnsfadf]lhd xfn} cfwf/e"t
ePsf sf/0f u'gf;f] Joj:yfkg ug{ ;xh ePsf] 5 . o:tf k':tsfno Joj:yfkg tflnd ;DkGg u/]sf] 5 . cfjZostf x]/L
sfo{ ug{df Ifltk"lt{ ;lxtsf] gful/s a8fkq sfof{Gjogsf] k|To]s jif{ s]z/ k':tsfnon] b]zsf km/s km/s :yfgdf o;
k|efj dxTTjk"0f{ /x]sf] dfGg ;lsG5 . lsl;dsf] tflnd ;~rfng ug]{ u/]sf] 5 . rfn' cfly{s jif{sf]
• ;a} zfvf÷kmfF6df sDKo'6/ Joj:yf u/L ;a} vfnsf ;]jfnfO{ ;'¿ sfo{jm| dsf] ¿kdf bf]nvfsf] >L xg'dGt]Zj/ pRr dfWolds
sDKo'6/Ls[t ul/Psf] 5 . o;n] sfo{Ifdtf / s'zntf ljb\ofno d}gfkf]v/Ldf cfwf/e"t k':tsfno Joj:yfkg tflnd
a9fPsf] 5 . ;DkGg eof] . pSt tflnddf bf]nvf lhNnfsf ljleGg ;fd'bflos
• lzIfsx¿sf] clen]vnfO{ x/]s ;ftfsf] cGTodf cb\ofjlws ljb\ofnosf !( hgf lzIfsx¿sf] ;xeflutf lyof] . sfo{jm| dsf]
ug]{ ul/Psf] 5 . z'ef/De k':tsfno k|dv ' >L hfgsL sdf{rfo{n] ug'{ ePsf]
• clwsf+z lzIfsx¿n] clgjfo{ cjsfzsf] k"j{ hfgsf/L lyof] . o;}u/L sfo{jm| dnfO{ ;kmntfk"j{s ;DkGg ug{ k':tsfno
lgwf{l/t ;dod} kfpg yfn]sf 5g\ . k|dv
' nufot pxfFsf] 6Ld vl6Psf] lyof] . tflnd sfo{jm| d
• cjsfz ;'ljwfsf nflu lhNnf lzIff sfof{nox¿af6 ;~rfng ug{sf] nflu hg;r]tg jrt tyf C0f ;xsf/L ;+:yf
l;kmfl/; eO{ cfpg] kmfOnx¿ ljut jif{sf t'ngfdf a9L bf]nvf / >L xg'dGt]Zj/ pRr dfWolds ljb\ofno d}gfkf]v/Ln]
Jojl:yt x'g yfn]sf 5g\ . ;xof]u u/]sf lyP .

!@= g]kfn /fli6«o k':tsfno


g]kfn /fli6«o k':tsfnon] @)&! c;f]h @! b]lv @$ ut];Dd
emfkfdf k':tsfno Joj:yfkg tflnd ;DkGg u/]sf] 5 . lqkmnf
/fli6«o k':tsfno w'nfaf/L, n]vgfy k':tsfno rGb|u9L;d]tsf]
cfof]hgfdf ;~rflnt pSt tflnddf emfkf / Onfddf /x]sf
k':tsfnosf & hgfsf] ;xeflutf /x]sf] lyof] . ;xhLs/0fsf]
sfd /fli6«o k':tsfnosf k|d'v >L ofbjrGb| lg/f}nfn] ug'{
ePsf] lyof] .
lslu{:tfgsf] /fhwfgL lj:s]sdf ;g\ @)!$ sf] ;]K6]Dj/ !&
b]lv @) ;Dd cfof]lht Unesco Memory of the World
Training Workshop in the Asia Region sfo{jm| ddf g]kfnsf]
cfwf/e"t k':tsfno Joj:yfkg tflndsf ;xefuLx¿sf ;fy k':tsfno k|d'v 11
tkm{af6 g]kfn /fli6«o k':tsfnosf k|dv
' >L ofbjrGb| lg/f}nfn]

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

!$= lzIffsf nflu vfb\o sfo{j|md kl/of]hgf @= kl/ifb\sf] ;]jfnfO{ ;dofg's"n ljs]lGb|t ug{] ;Gbe{df
!$=! lbjf vfhf sfo{j|md 88]Nw'/f, nfxfg / bfªdf kl/ifb\sf yk sfof{nox¿
cfly{s jif{ @)&)÷&! b]lv lbjf vfhf sfo{j|md !) lhNnf :yfkgf ul/Psf] .
-?s'd, b}n]v, 88]Nw'/f, 8f]6L, c5fd, a}t8L, bfr'{nf, aemfª, #= pRr dfWolds lzIff ;efaf6 :jLs[t lgb]{lzsf Pjd\
afh'/f / hfh/sf]6_ x¿df ;~rfng eO/x]sf / o; jif{ klg gD;{ @)^* kl/dfh{gsf nflu Ps sfo{bn u7g u/L
lg/Gt/ /x]sf] 5 . o; sfo{j|mdcGtu{t !) lhNnfx¿sf 5gf]6df sfof{/De ePsf] 5 .
k/]sf @&@ uf=lj=;=sf @@@^ ljb\ofno cGtu{tsf sIff ! $= pRr dfWolds lzIff P]g / lgodfjnLsf sltko Joj:yfx¿
b]lv % ;Ddsf ;fd'bflos k|fylds ljb\ofnox¿, afn ljsf; c:ki6 /x]sfn] kl/ifb\sf sfd sf/jfxLnfO{ yk Jojl:yt
s]Gb|, j}slNks lzIff sfo{j|md tyf k|fylds lzIff lj:tf/ ug{sf nflu ljlgod Pj+ lgb]l{ zsfx¿nfO{ ;+zf]wg÷PsLs[t
sfo{j|mdsf afnaflnsf;lxt ! nfv ($ xhf/ ljb\ofyL{x¿ u/L g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t u/fO{ nfu' ug]{ pb\bZ] on] Pp6f
nfeflGjt eO/x]sf 5g\ . sfo{bn u7g u/L sfo{ k|f/De ul/Psf] 5 .
k|yd rf}dfl;s k|ult ljj/0f %= kl/ifb\af6 ;~rflnt sfo{j|mdx¿ k/LIff s]Gb| lgwf{/0f,
d'Vo k|yd sflt{s ko{j]Ifs lgo'lSt, k/LIff cg'udg, pQ/ k'l:tsf k/LIf0f
jflif{s k|ult / ;Dk/LIf0f;Ddsf sfo{x¿ ljs]lGb|t u/L kl/ifb\sf
j|m=;+= sfo{sf] PsfO rf}dfl;ssf] dlxgfsf]
nIo k|ltzt lhNnfl:yt sfof{no Pjd\ lhNnf lzIff sfof{noaf6
ljj/0f k|ult dfq k|ult
lbjf vfhf ug]{ u/fpg] Joj:yf ldnfOPsf] 5 .
! hgf !,($,))) !,^#,@!* !,$#,%$@ *$Ü ^= sd{rf/L ;]jf ;t{ ;DaGwL ljlgod @)%# bkmf ## s
sfo{j|md
-@_ adf]lhd ljz]if a9'jf ePsf !@ hgf sd{rf/Lx¿nfO{
lbjf vfhf sfo{s|dn] ljb\ofyL{ egf{ b/df ;'wf/ ePsf], ;dfof]hg u/L kb:yfkg ul/Psf] 5 .
b}lgs xflh/L k|ltztdf j[b\lw ePsf], ljb\ofnoaf6 sIff &= nfdf] ;dob]lv ;DaGwg k|bfg gePsf] x'Fbf k|lj|mof k'/f
5f8L hfg] b/df sdL cfPsf], ljb\ofyL{sf] l;sfO pknlAwdf u/]sf ^# cf]6f dfWolds ljb\ofnox¿nfO{ # jif{sf
j[b\lw, ljb\ofnodf n}ª\lus tyf hftLo lje]bdf ;'wf/ ePsf], nflu c:yfoL ;DaGwg k|bfg ul/Psf] 5 .
;/f]sf/jfnfx¿df ;/;kmfO ;DaGwL r]tgfdf clej[b\lw ePsf] *= pRr dfWolds txdf pTt/k'l:tsf k/LIf0f ug]{ lzIfsx¿n]
/ cleefjssf] cfly{s Jooef/df sdL cfPsf] s'/f pSt kfl/>lds j[b\lw ug{sf nflu ljleGg bafad"ns
kl/of]hgfaf6 cf}+NofOPsf] 5 . sfo{j|mdx¿, pTt/k'l:tsf k/LIf0f sfo{ aGb ug]{;Ddsf
!$=@ sfo{zfnf uf]i7L ;DkGg sfo{j|mdx¿ ;~rfng u/]sfn] lghx¿;Fu jftf{sf
;'b"/ klZrdf~rnsf lbjf vfhf sfo{j|md ;~rflnt lhNnfx¿ dfWodaf6 ;d:of ;dfwfg u/L sfo{ ;'rf? ul/Psf] 5 .
-bfr'{nf, a}t8L, 88]Nw'/f, afh'/f, c5fd, aemfª / 8f]6L_ sf (= kl/ifb\sf lhNnfl:yt sfof{nosf sd{rf/Lx¿nfO{ ah]6
lhNnf lzIff clwsf/Lx¿, PsfO k|d'v tyf n]vf k|d'vx¿sf] Pj+ sfo{j|md ;~rfng ;DaGwL cled'vLs/0f sfo{j|md
;+o'St Ps lbg] sfo{zfnf uf]i7L wgu9Ldf cfof]hgf ul/Psf] ;~rfng ul/Psf] 5 .
lyof] . sfd ubf{ cfOkg]{ ;d:ofx¿ klxrfg ug]{, ;d:of !)= pRr dfWolds ljb\ofno cg'udg ;DaGwdf lhNnfl:yt
;dfwfg ug]{ pkfox¿ kTtf nufpg] / lhNnf :t/df cfOk/]sf sfof{no k|d'vx¿nfO{ s]Gb|df af]nfO 5nkmn u/L b|'tt/
;d:ofx¿ ;dfwfg ug{ ;xhLs/0f ug]{ pb\b]Zosf ;fy lhNnf ¿kdf j:t'lgi7 9ª\un] cg'udg ug{ lgb]{zg Pjd\
lzIff sfof{no / PsfO sfof{no tyf kl/of]hgfsf lardf clVtof/L k|bfg ul/Psf] .
cfk;L ;dembf/Lsf] ljsf; ug]{ pb\b]Zon] pSt sfo{zfnf !!= sIff !@ sf] jflif{s k/LIffsf] k/LIffkmn k|sflzt
uf]i7Lsf] cfof]hgf ul/Psf] lyof] . -;lDdlnt ljb\ofyL{ ;ª\Vof #,&!,@@) pTtL0f{ ;ª\Vof
!,$$,)*)_
!%= pRr dfWolds lzIff kl/ifb\ !@= k"jf{jZos kf7\oj|md Centre for Technical Education
!%=! k|yd rf}dfl;sdf ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfdx¿ And Vocational Training (CTEVT) cGtu{tsf]
pRrdWolds lzIff kl/ifb\åf/f cfly{s jif{ @)&!⁄)&@ sf] k/LIff ;~rfng ePsf] 5
k|yd rf}dfl;sdf lgDg sfo{s|d ;DkGg u/]sf] 5 !$= k"jf{jZos kf7\oj|md (CTEVT) cGtu{tsf] k/LIffsf]
!= pRr dfWolds lzIff kl/ifb\ ;efsf] @# cf}F a}7s k/LIffkmn k|sflzt -& lbgdf_ 5 .
@)&!÷)^÷@$ ut] a;L cf=j= @)&!÷)&@ sf] !%= sIff !@ sf] df}sf k/LIff ;~rfng . k"jf{jZos kf7\oj|md
jflif{s ah]6 tyf sfo{j|md :jLs[t ul/Psf] / ljut @^ (CTEVT) sf] df}sf k/LIff ;~rfng ePsf]
12
dlxgfb]lv a:g g;s]sf kl/ifb\sf] j}7s a;]sf] . !^= sIff !@ sf] df}sf k/LIffsf] k/LIffkmn k|sflzt ul/Psf]

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


-;lDdlnt ljb\ofyL{ ;ª\Vof @(&*$ pTtL0f{ ;ª\Vof ljb\ofyL{x¿sf nflu cg'bfg, ljb\jt\ j[lTt tyf 5fqj[lTtsf nflu
@$(#&_ / k|:tfj tyf cfj]bg cfXjfg u/]sf] 5 . ljZj ljb\ofnox¿nfO{
!&= k"jf{jZos kf7\oj|md (CTEVT) cGtu{tsf] df}sf k/LIffsf] ;~rfng tyf ljsf; cg'bfg, ljb\ofyL{x¿nfO{ 5fqj[lTt tyf
k/LIffkmn k|sflzt ePsf] -;lDdlnt ljb\ofyL{ ;ª\Vof cg'bfg, cWoog cWofkgdf ;+nUg lzIfs tyf sd{rf/Lx¿sf]
&) pTtL0f{ ;ª\Vof %)_ l;k / Ifdtf clej[lb\wsf nflu k'gtf{huLs/0f, cg';Gwfg
ljlwsf] k|lzIf0f, ljb\jt\j[lTtsf] lgwf{/0f cflb sfo{j|mdx¿åf/f
!^= ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]u pRr z}lIfs ;+:yfx¿sf] ljsf;, lj:tf/ tyf z}lIfs, k|fl1s
!^=! jflif{sf]T;j sfo{j|md ;DkGg / ef}lts Ifdtfsf] clej[b\lw ug{ ljZj ljb\ofno cg'bfg
ljZjljb\ofno cg'bfg cfof]un] dª\l;/ & ut]] @! cf}]“
jflif{sf]T;j dgfPsf] 5 . ;fgf]l7dL l:yt cfof]usf] sfof{nodf cfof]usf] sfo{j|md sfo{ljlw – @)&! adf]lhd cfof]un] k|:tfj
;DkGg jflif{sf]T;j sfo{j|mddf ljleGg ljZj ljb\ofnosf cfXjfg u/]sf] xf] .
pks'nklt, /lh:6«f/, k|fWofks, lzIffljb\nufot ljleGg pRr
z}lIfs ;+:yfsf k|d'vx¿sf] pkl:ylt /x]sf] lyof] . cffof]un] lgoldt sfo{j|mdnfO{ ;+:yfut ljsf; cg'bfg / u'0f:t/
;'wf/ sfo{j|md u/L b'O{ efudf ljefhg u/L k|:tfj dfu u/]sf]
jflif{sf]T;j sfo{j|mdsf ljlzi6 cltly lqe'jg ljZj ljb\ofnosf 5 . ;+:yfut ljsf;cGtu{t cfof]un] ljZj ljb\ofnox¿nfO{
k"j{ pks'nklt tyf lzIffljb\ >L s]bf/eSt dfy]dfn] ljutdf cg'bfg, ;fd'bflos SofDk;x¿nfO{ lgoldt cg'bfg, ef}lts
eGbf clxn] g]kfnsf] pRr lzIffdf tLj| ljsf; ePsf] eP ;'ljwf ljsf; cg'bfg k|:tfj cfXjfg u/]sf] xf] . u'0f:t/
tfklg u'0f:t/Lotf / kx'“rsf b[li6n] vf;} cufl8 a9\g g;s]sf] ;'wf/ sfo{j|mddf ljb\jt\ j[lTt -lkPr=8L, Pd=lkmn= zf]w k|aGw
atfpg'eof] . g]kfnsf] ;du| pRr lzIffdf lgodgsf] cefj tof/Lsf nflu ;xof]u, ckfËtf ePsf ljb\ofyL{nfO{ zf]w
/x]sf] atfpb}+ pxf“n] ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]unfO{ cem} k|aGw tof/Lsf nflu ;xof]u_, Ifdtf ljsf; sfo{j|md -Ifdtf
alnof] agfp“b} pRrlzIffsf] lgodgsf/L ;+:yfsf] ¿kdf ljsf; ljsf; tflndx¿, k'gtf{huL tflnd, cg';Gwfg ljlw tflnd_,
ul/g' kg]{df hf]8 lbg'eof] . cg';Gwfg k|jw{g -n3'–cg';Gwfg, ljz]if cg';Gwfg, hg{ndf
n]v k|sfzg ;xof]u, ljb\ofjfl/lwsf nflu cf+lzs ;xof]u_,
sfo{jm| ddf ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]usf cWoIf
cWoog cWofkg e|d0f -pRr z}lIfs ;+:yfdf k|fWofkssf]
k|f=8f=k/fz/k|;fb sf]O/fnfn] ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]u
e|d0f, ;fs{ d'n'sleq e|d0f, ljz]if cWoog÷cg';Gwfg, pRr
lg/Gt/ ¿kdf g]kfnsf] pRr lzIffsf] ;du| ljsf;df nflu /x]sf]]
lzIffsf] ;DaGw lj:tf/, ;ef÷uf]i7Ldf ;xeflutfsf nflu
atfpg' x'b“ } ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]usf] Ifdtf / e"ldsfnfO{
e|d0f cg'bfg_, uf]i7L÷sfo{zfnf÷;Dd]ng cfof]hgsf nflu
cem} a9fp“b} pRr lzIffnfO{ ;Dk"0f{ ¿kdf cg'udg tyf lgodg cg'bfg, 5fqf 5fqj[lTt sfo{j|md tyf u'0f:t/ ;'lglZrttf tyf
ug{ ;Sg] clwsf/o'St lgsfosf] ¿kdf clej[bl\ w ul/g' kg]{] k|Tofog sfo{j|mdsf nflu k|:tfj dfu u/]sf] 5 . ljZj ljb\ofno
cfjZostf cf}N“ ofpg'eof] . ;'zf;g tyf Joj:yfkg clxn]sf] cg'bfg cfof]usf] sfo{j|md sfo{ljlw– @)&! sf ;DaGwdf yk
g]kfnsf] pRrlzIffsf] k|dv ' r'gf}tLsf ¿kdf /x]sf] atfp“b} ;d:of hfgsf/Lsf nflu cfof]usf] j]a;fO6 www.ugcnepal.edu.
;dfwfgsf nflu cfof]un] ;/sf/nfO{ a'emfPsf] k|:tfljt pRrlzIff
np x]g'{xf]nf .
gLlt oyfzSo rf“8f] sfof{Gjogdf Nofpg' kg]d{ f hf]8 lbg'eof] .
sfo{j|mddf cfof]usf ;b:o ;lrj >L ef]nfgfy kf]v/]nn] !^=# ;ef÷uf]i7Ldf ;xeflutfsf nflu e|d0f cg'bfg
cfof]usf] jflif{s k|ult k|ltj]bg k|:t't ug'{ePsf] lyof] . pxf“n]
ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]]un] ev{/} g]kfnsf ljleGg
cfof]un] ljZj ljb\ofno nufot pRr z}lIfs ;+:yfx¿sf] pRr z}lIfs ;:yfdf sfo{/t $* hgf lzIfsnfO{ ljb]zdf
z}lIfs tyf ef}lts ljsf;sf nflu ul/Psf] cg'bfg ljt/0f ;ef÷uf]i7Ldf ;xeflutsf nflu e|d0f cg'bfg pknAw
tyf To;sf] pknlAwsf] ljj/0f;d]t k]; ug'{sf ;fy} cfof]usf]
u/fPsf] 5 . o; sfo{j|mdcGtu{t ljb]zdf cfof]hgf
Ifdtf ljsf;, sd{rf/Lsf] j[lTt ljsf;df ePsf] k|ult Pjd\ x'g] ;DalGwt ljifosf ;ef÷uf]i7L÷sfo{zfnf cflbdf
sfo{kq÷kf]:6/ k|:t'tLs/0fdf ;xefuL x'g pRr lzIff
cfof]usf jt{dfg ;d:of / r'gf}tLaf/] k|sfz kfg'{ePsf] lyof] .
;+:yfdf sfo{/t k"0f{sfnLg lzIfsnfO{ cf+lzs cfly{s
jflif{sf]T;j sfo{j|mddf cfof]un] /Stbfg sfo{j|mdsf ;fy}
;xof]u pknAw u/fOG5 . o;sf ;fy} cfof]un] ljZj
ljleGg v]ns'b k|ltof]lutfsf] cfof]hgf u/]sf] lyof] .
ljb\ofno tyf ;DaGwg k|fKt SofDk;df sfo{/t lzIfs tyf
!^=@ cfof]usf] lgoldt sfo{j|md sd{rf/Lsf] Ifdtf clej[[b\lw ug{ ^ cf]6f pRRf z}lIfs
ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]un] cfly{s jif{ @)&!÷&@ sf ;+:yfnfO{ sfo{zfnf÷tflnd ;~rfng ug{ cfly{s ;xof]u
13
nflu ljleGg pRr z}lIfs ;+:yf, sfo{/t lzIfs tyf cWoog/t u/]sf] 5 .

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

!^=$ Uf'0f:t/ ljZj;gLotf tyf k|Tofogdf cfsif{0f a9\bf] !&= v'Nnf ljZj ljb\ofno k"jf{wf/ lgdf{0f ljsf;
ljZj ljb\ofno cg'bfg cfof]un] ;~rfng ul//x]sf] Uf'0f:t/ ;ldlt
ljZj;gLotf tyf k|Tofog sfo{j|mddf ljleGg ljZj ljb\ofno g]kfndf v'Nnf ljZj ljb\ofnosf] :yfkgf ;DaGwdf ljutsf
tyf ;DaGwg k|fKt SofDk;x¿sf] cfsif{0f a9]sf] 5 . clxn];Dd jif{b]lv g} cfjZos k"jf{wf/x¿ v8f eO;s]sf] 5 . u}/ cfjf;Lo
ljleGg !@ cf]6f pRr z}lIfs ;+:yfx¿n] u'0f:t/ ljZj;gLotf g]kfnL ;ª\3 (Non Residetial Nepali Association
tyf k|Tofogsf] k|df0f kq kfO;s]sf 5g\ . Ps ;o @( pRRf -NRNA) sf] cfof]hgfdf ldlt @)&!.)^.@$ ut] /fhgLlts
z}lIfs ;+:yf Uf'0f:t/ ljZj;gLotf tyf k|Tofog k|lj|mofdf bnsf ;ef;b\, g]kfn ;/sf/sf pRr kb:y kbflwsf/Lx¿ /
;xefuL eO/x]sf 5g\ . ljleGg @@ cf]6f ;+:yfn] u'0f:t/sf] lzIffljb\ ;+nUg cGt/lj|mof sfo{j|md xf]6n ofs P08 oltdf
:j–;dLIff k|ltj]bg k'/f u/L cfof]udf a'emfPsf 5g\ eg] &^ ;~rfng ePsf] lyof] . pSt cGt/lj|mofdf g]kfndf v'nf ljZj
cf]6f ;+:yf :j–;dLIff sfo{ ul/x]sf 5g\ . ;fy}, % cf]6f ljb\ofnosf] cfjZostf /x]sf] / ;f]sf] :yfkgf ;DaGwdf ;a}
pRr z}lIfs ;+:yfsf] d"Nofª\sgsf nflu ;dsIfL k'g/fjnf]sg kIfx¿af6 cfjZos kxn x'g' kg]{ s'/fdf hf]8 lbOPsf] lyof] .
sfo{bn u7g ePsf] 5 . o;}u/L zª\s/ xf]6]n sf7df8fF}df g]kfn l:yt ljleGg ljZj
ljb\ofnosf k"j{ pks'nkltx¿, lzIffljb\x¿, g]kfn ;/sf/sf
cfof]un] pRr lzIffsf] u'0f:t/sf ;DAfGwdf tf]lsPsf] k|lj|mof k"j{ Pjd\ jt{dfg pRr kb:y kbflwsf/Lx¿, lzIfs k];fut
k'¥ofO{ ;+:yfsf] u'0f:t/ k/LIf0f tyf d"Nofª\sgkZrft\ lgwf{l/t ;ª\3 ;ª\u7gsf k|ltlglwx¿ Pjd\ ljb\ofy{L{ ;ª\3 ;ª\u7gsf
Go"gtd jf To;eGbf a9L u'0f:t/ ;kmntfsf ;fy xfl;n u/]sf] k|ltlglwx¿ ;+nUg /x]sf] cGt/lj|mof sfo{j|mdsf 6f]nLx¿nfO{
pRr z}lIfs ;+:yfnfO{ k|df0f kq kbfg ug]{ ub{5 . cfof]un] a]nfot l:yt v'Nnf ljZj ljb\ofnosf] lzIf0f k||lj|mof ;DaGwdf
u'0f:t/ ;'lgZrttf tyf k|Tofogsf nflu SofDk;sf] gLlt ToxfFsf lj1x¿af6 cfjZos hfgsf/L pknAw u/fOPsf] lyof] .
tyf sfo{ljlw, kf7oj|mdsf kIfx¿, k7gkf7g tyf d"Nofª\sg xfn g]kfndf v'Nnf ljZj ljb\ofno :yfkgf ;DaGwdf v'Nnf
k|0ffnL, cg';Gwfg, k/fdz{ tyf ;fd'bflos ;]jf, k"jf{wf/x¿ / ljZj ljb\ofnosf] ljw]ossf] d:of}bf th{'df ug{ ;}b\wflGts
lzIf0f ;fdu|Lx¿ tyf ;|f]tx¿, ljb\ofyL{ ;xof]u / dfu{bz{g, :jLs[lt lbg] lg0f{o ePkZrft\ d:of}bf tof/ u/L ljZj ljb\ofno
;"rgf k|0ffnL / ;fj{hlgs ;"rgf u/L cf7 cf]6f dfkb08sf] cg'bfg cfof]usf] /fo k|fKt eO{ cy{ dGqfnosf] /fo;lxt sfg'g
d"Nofª\sgsf] cfwf/df k|Tofog ub{5 . dGqfnodf k7fO;lsPsf] cj:yfdf /x]sf] 5 .
lhNnf ultljlw
lhNnf lzIFf sfof{no, dsjfgk'/ pknlAwk|lt lhDd]jf/ Pjd\ hjfkmb]xL x'g], sDtLdf *) k|ltzt
l;sfO pknlAw xfl;n x'g] , k|To]s ljb\ofno Ps cg';Gwfg s]Gb| /
l;sfO pknlAwsf] ljb\odfg cj:yf k|To]s lzIfs cg';Gwfg stf{sf] ¿kdf kl/lrt x'g], lhNnfleq g}
ljut jif{b]lv ljb\ofyL{sf] l;sfO pknlAw clej[b\lw lhNnfsf] Jofj;flxs lzIff, k|fljlws lzIff, nufotsf] pRr lzIffsf] :yfkgf
k|d'v Ph]08f ag]sf] 5 . ljb\ofyL{sf] l;sfO pknlAwsf cfwf/df x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 .
cWofkg/t lzIfsx¿n] k|fKt u/]sf] ;kmntfnfO{ ljb\ofno:t/df
;fj{hlgs;d]t ul/Psf] 5 . xfn lhNnfsf] l;sfO pknlAw l:ylt P;Pn;L k/LIff @)&! sf] tof/L
b]xfoadf]lhd /x]sf] 5 M ut z}lIfs ;q @)&) df ^!=( k|ltzt xfl;n u/]sf]df o; jif{
l;sfO k|fylds tx lgDg dfWolds tx dfWolds tx -sIff ^% k|ltzt glthf xfl;n ug]{ nIo /flvPsf] 5 . o;sf nflu
pknlAw sIff !—% sIff ^—* ( / !)_ lhNnfel/ g} tof/Lsf sfo{j|md ;~rfng ul/Psf 5g\ . o;} j|mddf
cf};t $% $^ %@ lg/LIf0f cg'udgnfO{ ;lj|mo agfOPsf], ;a} ljb\ofnox¿df sDtLdf
Ps pTk|]/0ffTds sIff ;~rfng ul/Psf] / lhNnf lzIff clwsf/Lsf
z}lIfs uGtJosf ¿kdf dsjfgk'/ M cjwf/0ff tkm{af6 ;a} k/LIffyL{x¿sf nflu j}olSts ¿kdf z'esfdgf kq
lhNnf lzIff ;ldlt dsjfgk'/n] o; lhNnfnfO{ cfufdL !) jif{leq k7fOPsf] 5 .
cg's/0fLo z}lIfs uGtJosf] ¿kdf ljsf; ug]{ cjwf/0ff ;fj{hlgs
u/]sf] 5 . pSt cjwf/0ff sfof{GjogkZrft\ dsjfgk'/df cfwf/ tflnd s]Gb| ultljlw
e"t lzIffdf ztk|ltzt ljb\ofyL{sf] ljb\ofno egf{, lg/Gt/tfsf]
;'lglZrttf x'g], ;"rgf k|ljlwdf cfwfl/t ljb\ofnox¿ ;~rfngdf z}lIfs tflnd s]Gb|, sfe|]
cfpg], ljb\ofyL{x¿sf] ck]lIft l;sfO pknlAw ;fj{hlgs u/L ljb\ofyL{sf] afnd}qL jftfj/0fdf l;sfO ug{ kfpg] xsnfO{ ;'lglZrt
pknlAwsf] clea[b\lwsfnflu ;fem]bf/L kb\wlt ckgfOg], ;a} ug{ tyf l;sfOnfO{ ;xhLs/0f u/L ck]lIft l;sfO pknlAw
14 ljb\ofnonfO{ afnd}qL agfpg], ;a} lzIfsx¿ ljb\ofyL{sf] l;sfO xfl;n x'g] jftfj/0f l;h{gf ug{ u'0f:t/Lo tflndsf] dxTTjk"0f{

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


e"ldsf /xG5 . of] dxTTjk"0f{ e"ldsf lgjf{xsf nflu xfn b]zsf @ clws[t, ;|f]t JolSt / /f]:6/ k|lzIfsn] sfo{d"ns cg';Gwfg;DaGwL
(cf]6} z}lIfs tflnd s]Gb|af6 ljleGg tflnd ;~rfng nufotsf & lbg] k|lzIfs k|lzIf0f tflnd lnO;Sg' ePsf] 5 . ef}lts cj:yf
sfo{s|dx¿ ;~rfng ul/Psf 5g\ . z}lIfs tflnd s]Gb|åf/f ul/Psf ;'b[9Ls/0f of]hgfsf cfwf/df k|fyldstf j|mddf o; s]Gb|df /x]sf]
ultljlwnfO{ z}lIfs a'n]l6gdf ;dflji6 u/L cfd ;/f]sf/jfnf rd]gf u[x tyf jl/i7 k|lzIfssf] cfjf; u[x /ª\u/f]ug u/L ;'rf?
;dIf k'¥ofpg] clek|fon] o; cª\sdf z}lIfs tflnd s]Gb| sfe]|,
ul/Psf] 5 .
w'lnv]nsf ultljlwnfO{ ;d]l6Psf] 5 .

k|ult ;dLIff uf]i7L M ;fdfGo k|zf;g dGqLaf6 lgb]{zg Pjd\ tflnd s]Gb|sf]
jl/i7 k|lzIfs, k|lzIfs, cu'jf ;|f]ts]Gb|sf ;+of]hs nufotsf cjnf]sg
ljleGg @@ lhNnfsf ;xefuLx¿nfO{ z}lIfs hgzlSt ljsf; o; s]Gb|df /x]sf] ;efxndf @)&! ;fn sflt{s @! ut] dfggLo
s]Gb|sf] cfof]hgf tyf o; s]Gb|sf] ;+of]hgdf ut cfly{s jif{sf] k|ult ;fdfGo k|zf;g dGqL nfnafa' kl08t, ;lrj >L ªOGb|k|;fb pkfWofo,
;dLIff / cfufdL cfly{s jif{sf] sfo{j|mdsf af/]df cled'vLs/0f ;x;lrjåo >L ;'/]z clwsf/L / afa'/fd clwsf/Ln] lhNnfsf
sfo{zfnf ;DkGg ePsf] lyof] .
;a} sfof{no k|d'v, sd{rf/L, k|x/L, :yfgLo a'b\lwhLjL nufotnfO{
k|yd rf}dfl;sdf ;~rflnt sfo{s|dM lghfdtL ;]jfsf ;d:of, r'gf}tL / ;dfwfgsf af/]df hfgsf/L u/fpFb}
jflif{s sfo{jm| d / clVtof/L k|fKt x'g;fy sflt{s dlxgfdf sfe|] hgtfnfO{ ;'zf;gsf] k|Tofe"lt lbg ;sf/fTds ;f]rsf ;fy cufl8
lhNnfsf lgdflj / dflj txdf cWofkg/t lzIfsx¿sf nflu a9\g cfu|x ub}{ o; tflnd s]Gb|sf] cjnf]sgkZrft lg/Gt/ k|ult /
cfOl;6L Ifdtf ljsf; tflnd / uf]Gkf÷ljxf/df cWofkg/t ljleGg ;kmntfsf] z'esfdgf JoSt ug'{eof] .
( lhNnfsf lzIfsx¿nfO{ l6lk8L vfsfdf cfwfl/t lzIfs tflnd
;DkGg ul/Psf] lyof] . lzIfssf] sfvdf g} tflnd x'gk' g]{ dfGotfnfO{
:yflkt ug{ o; s]Gb|n] lzIfssf] k];fut Ifdtf ljsf;sf nflu
d'Vo ;lrjaf6 z}lIfs tflnd s]Gb|df pkl:yt lhNnfsf
cfjZostf klxrfg ug{] j|mddf sfe|] lhNnfsf $ cf]6f :yfg sfof{no k|d'vx¿;“u 5nkmn tyf cGtlj|m{ofM
dª\un6f/, bf]nfn3f6, vf]kf;L / w'lnv]ndf lgDgdfWolds tyf @)&! ;fn dª\l;/ @ ut] g]kfn ;/sf/sf d'Vo ;lrj >L nLnfdl0f
dfWolds txsf k|wfgfWofksx¿sf lglDt cled'vLs/0f sfo{jm| d kf}8]n o;} s]Gb|df /xL lhNnfsf sfof{no k|dv ' x¿;Fu 5nkmn tyf
;~rfng u/]sf] lyof] . To;}u/L tflnd tyf k'gtf{huL tflndsf cGt/ls|of ug'{ePsf] lyof] . o; s]Gb|sf] lg/LIf0f ug]{ j|mddf pxfFn]
nflu z}lIfs tflnd s]Gb|df cfpFbf ljb\ofyL{sf] l;Sg] cj;/ / ælzIff g} cj;/x¿sf] 9f]sf / ;a} ljsf;sf] k|:yfg laGb' xf]Æ eGb}
;do;d]tnfO{ b[li6ut u/L lgwf{l/t sf]6fsf cfwf/df lg/Gt/ ljb\ofyL{ /fi6«;]js sd{rf/Ln] OdfGbf/Lk"j{s st{Jolgi7 eP/ sfo{ ;Dkfbg u/]df
d"Nofª\sgsf] k|lzIfs k|lzIf0f tflnd /fd]5fk, bf]nvf, l;Gw'kfNrf]s
;]jfu|fxLnfO{ km/s cg'e"lt u/fpg ;lsG5 eGg] cfzosf] cleJolSt
/ sfe|] lhNnfdf ;DkGg eO;s]sf] 5 . !*@ hgf ;|f]t JolSt,
ljb\ofno lg/LIfs, zfvf clws[t / /f]:6/ k|lzIfsn] lzIfssf] cfuGt's k'l:tsfdf k|:| t't ug'{ ePsf] 5 . o; ;Gbe{df cg'udg tyf
k];fut Ifdtf ljsf;sf nflu k'gtf{huL tflnd lnO;Sg' ePsf] lg/LIf0fsf j|mddf ljleGg JolSt tyf ;+:yfn] lbPsf plrt ;Nnfx,
5 eg] cGo tflndx¿ lg/Gt/ ;~rfng eO/x]sf 5g\ . To;}u/L ;'emfj / k/fdz{nfO{ cfwf/ dfgL j|mdzM ;'wf/ / ;Daf]wg ug{ z}lIfs
@) hgf ;xfos lhNnf lzIff clwsf/L, ljb\ofno lg/LIfs, zfvf tflnd s]Gb|, w'lnv]n lg/Gt/ ¿kdf lj|mofzLn 5 .

ljZjsf] s'gf]
kfls:tfgsf] k];fj/ ;x/l:yt cfdL{ :s'ndf lbgsf] /fli6«o zf]ssf] 3f]if0ff u/]sf] lyof] . g]kfn
ljb|f]xLsf] cfs|d0fdf k/L ! ;o #$ hgf ;/sf/n] klg pSt 36gfsf] eT;gf{ ub}{ lj1lKt
afnaflnsfx¿n] Hofg u'dfPsf] 36gfn] hf/L u/]sf] lyof] . lj1lKtdf elgPsf] lyof],
ljZjdf ;a}nfO{ :tAw kf/]sf] 5 . l8;]Da/ !^, ‘of] dfgjdflysf] cfklTthgs cfj|md0f
@)!$ df ul/Psf] pSt cfj|md0fsf] lhDd]jf/L xf] . o:tf cfj|md0f hxfF / h;n] u/] klg
tflnjfg ljb|f]xLn] lnPsf] 5 . ;f] 36gfdf cfTdljZjf;L / k|ltab\w ¿kdf k|ltsf/
w]/}h;f] !^ jif{ d'lgsf afnaflnsfx¿ k/]sf] ug'{k5{ .’ ;/sf/n] cfj|md0fdf k/L Hofg
atfOPsf] 5 . ;g\ @)!$ sf] gf]j]n zflGt u'dfPsf kfls:tfgL hgtfk|lt xflb{s
k'/:sf/ ljh]tfdWo]sL kfls:tfgL lszf]/L >b\wfGhnL klg JoSt u/]sf] lyof] .
dnfnf o';'kmhf{On] pSt 36gfsf] eT;{gf
ub}{ eg]sL lyOg\ æxfdL slxNo} xfg]{ 5}gf}F .Æ Tof] sflGtk'/ /fli6«o b}lgsdf k|sflzt
15
b'vb 36gfk|lt zf]s dgfpg kfls:tfgL ;/sf/n] # ;dfrf/df cfwfl/t

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

cg';Gwfgsf] k|flKt M
lzIfs k];fut ljsf; tflndsf] k|efjsfl/tf cWoog
!= k[i7e"ld • lzIfs k];fut ljsf; dfusf] ¿h' ug{] ;DaGwdf k|wfgfWofkssf]
u'0f:t/Lo lzIffsf nflu lzIfs k];fut ljsf; ljb\ofno lzIff tyf e"ldsf Go"g b]lvPsf], /f]:6/ k|lzIfs tyf ;|f]tJolStx¿af6;d]t
pRr lzIff b'j}df cfwf/e"t cfjZostfsf] ¿kdf /x]sf] 5 . jt{dfg k];fut ljsf; dfu cg';f/sf] ljZn]if0fdf ck]lIft ;do lbg
kl/j]zdf z}lIfs hgzlSt ljsf; s]G›n] ljb\ofnosf lzIfsx¿sf g;s]sf] kfOof] .
dfusf cfwf/df k];fut ljsf; tflndnfO{ lg/Gt/ ¿kdf ;~rfng • tflnd ;~rfngsf j|mddf ;xefuLx¿sf] dfucg';f/sf ljifoj:t'
ub{} cfO/x]sf] 5 . o;/L lzIfs k];fut tflnd ;~rfngsf] j|mddf tyf lj|mofsnfkx¿ ;~rfng ePsf tflnd sfo{j|mdx¿ a9L
s]xL ;d:ofx¿ b]vf kl//x]sf] ;Gbe{df ;d:of ;dfwfg u/L tflnd k|efjsf/L ePsf] kfOof] .
sfo{j|mdnfO{ k|efjsf/L agfpg] lbzftkm{ of] cWoog s]lG›t /x]sf] • tflndx¿ k|foM ;d"xdf ;~rfng x'g] ePsf sf/0f JolStut
5 . o; cWoogsf] k|d'v pb\b]Zo xfn ;~rfngdf /x]sf] lzIfs ¿kdf u/]sf sfo{x¿sf] Tolt ;Daf]wg ePsf] kfOPg .
k];fut tflndnfO{ k|efjsf/L agfpg' /x]sf] 5 . o; j|mddf jt{dfg
lzIfs k];fut tflnddf b]lvPsf tYox¿nfO{ cfwf/ dfgL cWoog $= ;'emfjx¿
ul/Psf] 5 . • ;DalGwt lzIfsx¿nfO{ cfjZstf klxrfgsf] nflu ;DalGwt
k|wfgfWofksaf6 cled'vLs/0f ul/g' kg{] .
@= cWoog ljlw • k|wfgfWofksx¿, lzIfs k|ltlglwx¿ / ljifolj1x¿sf] ;+nUgtfdf
o; cWoogdf ldl>t ljlwsf] pkof]u ul/Psf] lyof] . gd'gfsf]
cfjZstf ?h', k|fyldsLs/0f / Kofs]h ljsf; ;DaGwL @ lbg]
¿kdf k|To]s ljsf; If]qaf6 ! kg{] u/L 88]Nw'/f, ¿kGb]xL, /;'jf /
sfo{zfnf uf]i7Lsf] cfof]hgf ul/g' cfjZos b]lvPsf] .
Onfd u/L $ lhNnfx¿sf] 5gf}6 ul/Psf] lyof] . /;'jf lhNnfdf
• lzIfsx¿nfO{ ljb\ofno jf ;|f]ts]G›df k/fdz{ lbg' cfjZos
# ljb\ofnox¿ / afFsL lhNnfx¿df k|To]s lhNnfsf $ cf]6f
/x]sf] .
ljb\ofnox¿sf ljb\ofno Joj:yfkg ;ldltsf kbflwsf/Lx¿,
• tf]lsPsf] of]Uotf k'/f u/]sf ;Defljt pDd]bjf/x¿dWo]af6
lzIfs cleefjs ;ª\3sf kbflwsf/Lx¿, k|wfgfWofks, lzIfsx¿,
cfGtl/s k|lt:kwf{sf cfwf/df /f]:6/ k|lzIfsx¿sf] 5gf}6 ul/g'
ljb\ofy{L{x¿, ;|f]tJolStx¿, /f]:6/ k|lzIfsx¿ / lhNnf lzIff
cfjZos /x]sf] .
sfo{fnosf kbflwsf/Lx¿;Fu;d]t cfjZos ;Dks{ u/L tYox¿
• tx !, tx @, tx # sf ;d"xx¿nfO{ 5'§f5'§} tflnd ;~rfng
;ª\sng ul/Psf] lyof] .
ul/g' cfjZos /x]sf] .
#= d'Vo k|flKt • /f]:6/ k|lzIfsx¿nfO{ lg/Gt/ ¿kdf k'gtf{huL tflnd ;~rfng
• lzIfsx¿sf] tflnd cfjZstfsf] dfusf] cfwf/df x]b{f ug{' cfjZos b]lvPsf] .
*& k|ltztn] dfu ug{] u/]sf 5g\ . oLdWo] &!=$@ k|ltztn] • lzIfs k];fut ljsf; tflnd !% lbgsf] u/L @ km]hdf ;~rfng
ljifoj:t';Fu ;DalGwt, %&=!$ k|ltztn] lzIf0f ljlw;Fu ul/g' pko'St x'g] .
;DalGwt, %) k|ltztn] lzIf0f ;fdu|L lgdf{0f ;DaGwL, !$=@* • cu'jf ;|f]ts]G›x¿sf] ;ª\Vof a9fpg cfjZos /x]sf] .
k|ltztn] ljb\ofy{L{x¿sf] Jojxf/sf] plrt ;Daf]wg ug{] ;DaGwL, • cg';Gwfg ljz]if1x¿af6 sfo{d"ns cg';Gwfg, cj:yf cWoog
&=!$ k|ltztn] ljb\ofy{Lx¿sf] l;sfO Ifdtf ;DaGwL / &=!$ / kl/of]hgf sfo{sf] tflnd /f]:6/ k|lzIfsx¿nfO{ lbOg' kg{]
k|ltztn] sIffsfo{ ;DaGwL dfu ug{] u/]sf] kfOof] . cfjZostf b]lvPsf] .

g]kfn ;/sf/
lzIff dGqfno
z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|
;fgf]l7dL, eStk'/sf]
;"rgf
o; s]Gb|af6 ljt/0f x'Fb} cfPsf] k|fylds, lgDg dfWolds tyf dfWolds txsf !) dlxg] lzIfs tflndsf]
nAwfª\skq -dfs{l;6_, ;f] sf] k|ltlnlk Pjd\ PsLs[t k|df0fkq;d]t z}lIfs tflnd s]Gb| …sÚ af6 ljt/0f ug]{
Joa:yf ePsf] x'Fbf ;Dk"0f{ tflnd k|fKt lzIfsx¿n] cfcfˆgf] ;]jf If]qcGtu{tsf z}lIfs tflnd s]Gb| …sÚ af6}
pk/f]St cg';f/sf] k|df0fkq, dfs{l;6, k|ltlnlk;d]t lng' x'g ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf nflu of] ;"rgf k|;f/0f
ul/Psf] 5 .
16

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


;]jf ;DaGwL hfgsf/L
!= P;Pn;L k/LIffsf] k|ltlnlk k|df0fkq lng] / k|df0fLs/0f ;DaGwL Joj:yf
• P;Pn;L k/LIffsf] nAwfª\s kq / k|df0fkqsf] k|df0fLs/0f k/LIff lgoGq0f sfof{no, ;fgf]l7dLaf6 dfq ul/G5 . o;sf nflu
;Ssn jf gSsn h] k|df0fLs/0f ug'{kg]{ xf], ;f]sf] k|lt;lxt tf]lsPsf] b:t'/ a'emfPsf] /l;b k]; ug'{ kg]{ Joj:yf /x]sf] 5 .
• dfOu|];g, nAwfª\s kq / k|df0f kqsf] k|ltlnlk lngsf nflu k/LIffyL{sf] l;Daf]n gDa/, k/LIff lbPsf] ;fn, ljb\ofnosf] gfd
/ k/LIffsf] k|sf/ -lgoldt÷PSh]D6]8÷k"/s÷sDkf6{_ ;DaGwL ljj/0f sfof{noaf6 pknAw u/fOg] kmf/ddf pNn]v u/L tf]lsPsf]
b:t'/ a'emfpg' kg]{ Joj:yf /x]sf] 5 . lj=;+= @)%@ / ;f] eGbf kl5sf jif{sf P;Pn;L k/LIffsf k|ltlnlk ;DalGwt If]qLo lzIff
lgb]{zgfnox¿af6 ;d]t lng ;lsg] 5 . pSt cjlwsf k|ltlnlk k/LIff lgoGq0f sfof{no, ;fgf]l7dLaf6 lng rfx]df bf]Aa/
b:t'/ a'emfpg' kg]{ Joj:yf 5 .
• ;Tofkg / k|ltlnlksf nflu k/LIffyL{ :jo+ pkl:yt x'g' kg]{ 5}g . ;fdfGotof h'g lbg /l;b sfl6Psf] xf] ;f]xL lbg sfd x'g] 5 .
• k|f]lehgn k|df0fkq / k|df0fkq Pp6} x'g\ . k|f]lehgn eg]sf] c:yfoL k|df0fkq xf] . k/LIff lgoGq0f sfof{non] xfn k|f]lehgn
k|df0fkq hf/L g} ub}{g . cyf{t\ P;Pn;L pTtL0f{ ;a}nfO{ k|df0fkq g} pknAw u/fOg] Joj:yf /x]sf] 5 .
@= pRr dfWolds lzIff kl/ifb\,;fgf]l7dL, eStk'/sf lhNnf l:yt sfof{nox¿ / ;f] cGtu{t ;]jf k|jfx x'g] lhNnfx¿M
! lj/f6gu/ sfof{no tfKn]h'ª, ;ª\v'jf;ef, ef]hk'/, t]x|y'd, kfFry/, wgs'6f, Onfd, ;'g;/L, df]/ª, emfkf
@= nfxfg sfof{no l;/fxf, ;Kt/L, pbok'/, cf]vn9'ª\uf, vf]6fª
#= hgsk'/ sfof{no l;Gw'nL, wg'iff, dxf]Tt/L, ;nf{xL
$= x]6f}F8f sfof{no /f}tx6, af/f, k;f{, dsjfgk'/, lrtjg
%= sf7df8f}F sfof{no sf7df8f}+, nlntk'/, eStk'/, sfe|]knf~rf]s, l;Gw'kfNrf]s, bf]nvf, /fd]5fk, wflbª, g'jfsf]6, /;'jf, ;f]n'v'Da'
^= kf]v/f sfof{no uf]/vf, sf:sL, tgx'F, ndh'ª, kj{t, :ofª\hf, dgfª, DofUbL, afUn'ª, d':tfª
&= a'6jn sfof{no u'NdL, kfNkf, gjnk/f;L, ¿kGb]xL, slknj:t', c3f{vfFrL
* g]kfnuGh sfof{no afFs], alb{of, ;'v]{t, b}n]v, hfh/sf]6, 8f]Nkf, h'Dnf, sfnLsf]6, d'u', x'Dnf
(= bfª sfof{no bfª, Ko'7fg, /f]Nkf, ?s'd, ;Nofg
!)= wgu9L sfof{no s~rgk'/, s}nfnL
!!= 88]Nw'/f sfof{no 88]Nw'/f, a}t8L, bfr'{nf, aemfª, afh'/f, 8f]6L, c5fd
;"rgfx¿
k/LIff lgoGq0f sfof{no, ;fgf]l7dL, eStk'/sf] ;"rgf Û
/fli6«o kf7\oj|md ljsf; tyf d"Nofª\sg kl/ifb\sf] ldlt @)&!÷)#÷#) sf] j}7ssf] lg0f{ocg';f/ P;Pn;L k/LIffdf ;lDdlnt x'g]
k/LIffyL{x¿sf] k|of]ufTds k/LIff x'g] ;Dk"0f{ ljifox¿sf k/LIffsf] Joj:yfkg tyf ;~rfng ljb\ofno Joj:yfkg ;ldlt / k|wfgfWofkssf]
;xof]udf ljifo lzIfsn] ug]{ eGg] lg0f{o ePsf] egL kf7\oj|md ljsf; s]Gb|sf] r=g+= && ldlt @)&!÷)%÷!% sf] kqaf6 n]vL cfPsfn]
;f]xLcg';f/ ug'{ u/fpg' x'g ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf nflu of] ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 .

k/LIff lgoGq0f sfof{no, ;fgf]l7dL, eStk'/sf]


@)&! ;fnsf] P;Pn;L k/LIff -lgoldt tyf PSh]D6]8sf]_ ;do tflnsf ;DaGwL ;"rgf �
@)&! ;fnsf] P;Pn;L k/LIff b]xfoadf]lhdsf] sfo{tflnsfcg';f/ ;~rfng ug]{ u/fpg] lg0f{o ePsfn] ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf nflu
of] ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 .
;do tflnsf
k/LIff ;~rfng ;do M laxfg *M)) ah]b]lv !!M)) ah];Dd
j|m=;+= ldlt ljifo
! @)&! ;fn r}t % ut] clgjfo{ cª\u|]hL
ljxLaf/ j]b ljb\of>dtkm{ M clgjfo{ ;+:s[t efiff / ;flxTo÷cª\u|]hL
@ @)&! ;fn r} t ^ ut] clgjfo{ g]kfnL
z'j|maf/ u}/ g]kfnL ljb\ofyL{x¿sf nflu cª\u|]hL (Elective English)
# @)&! ;fn r}t * ut] clgjfo{ ul0ft
cfOtaf/
$ @)&! ;f]daf/
;fn r}t ( ut] clgjfo{ lj1fg
j]b ljb\of>dtkm{ M clgjfo{ ;+:s[t Jofs/0f / cg'jfb 17

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


Educational Bulletin - 2071

% @)&! ;fn r}t !) ut] clgjfo{ ;fdflhs


dª\unaf/ k|fljlws ljifotkm{ M Farm Management and Marketing/Engineering drawing/Computer Repair
and Maintenance
clgjfo{ :jf:Yo, hg;ª\Vof tyf jftfj/0f lzIff
^ @)&! ;fn r}t !! ut] j];+b:s[ljb\
t
of>dtkm{ M clgjfo{ sd{sf08
tkm{ M clgjfo{ ;+:s[t efiff
a'waf/ k|fljlws ljifotkm{ M Aquaculture and Fisheries/Electrical Measurement and Instrument/Computer
Networks/Engineering Surveying

& @)&! ;fn r}t !@ ut] P]lR5s k|yd kqsf ;a} ljifox¿
ljxLaf/ k|fljlws ljifotkm{ M P]lR5s ul0ft (Optional Maths)

* @)&! ;fn r}t !# ut] P]lR5s låtLo kqsf ;a} ljifox¿


z'j|maf/ k|fljlws ljifotkm{ M Vegetable and Medicinal Plant Production/Dairy and Dairy Products/
Utilization of Electrical Energy/Database Management System/Building Construction

( @)&! ;fn r}t !$ ut] k|fljlws ljifotkm{ M Crop Production/Small Ruminant Production and Management/Electronic
zlgaf/ Device and Circuit/Water Resources Engineering

!) @)&! ;fn r}t !% ut] k|fljlws ljifotkm{ M Industrial Entomology and Mushroom/Animal Health-II/Electrical Machine/
cfOtaf/ Microprocessor/Highway Engineering

!! @)&! ;fn r}t !^ ut] k|fljlws ljifotkm{ M Floriculture and Nursery Management/Veterinary Laboratory Techniques/Industrial
;f]daf/ Installation and Maintenance/Object Oriented Programming/Estimating Costing and Supervision

kl/of]hgf kl/ro
;Lk ljsf; kl/of]hgf
;Lk ljsf; kl/of]hgf Pl;ofnL ljsf; a}+s / g]kfn
;/sf/sf] ;xof]udf lzIff dGqfno cGtu{t ;+rfngdf kl/of]hgfsf emns
/x]sf] 5 . o; kl/of]hgfsf] sfof{Gjog k|fljlwsm kl/of]hgfsf emns M ;Lk ljsf; kl/of]hgf
lzIff tyf Joa;los tflnd kl/ifb\ cGtu{t kl/of]hgf kl/of]hgfsf g+= M #*!&^––)!% cg'bfg g+= M )#$%
sfof{Gjog sfof{no -Project Implementation ;xof]u M Pl;ofnL ljsf; a}+s / g]kfn ;/sf/
Unit_, ;Lk ljsf; kl/of]hgf / lzIff dGqfno cGtu{t ;+rfng ug]{ ;+:yf M lzIff dGqfno
TVET ;]S6/ ljsf; zfvf -TSDU_ af6 eO/x]sf] 5 . sfof{Gjog ug]{ ;+:yfx¿ M k|fljlws lzIff tyf Jofj;flos tflnd kl/ifb\ cGtu{t
PlzofnL ljsf; a}+ssf] @) ldlnog cd]l/sL 8n/ kl/of]hgf sfof{Gjog sfof{no (Project Implementation Unit), ;Lk ljsf; kl/of]hgf
cg'bfg /x]sf] kl/of]hgfsf] cjlw % jif{ -;]K6]Da/ !# / lzIff dGqfno cGtu{t (TEVT) ;]S6/ ljsf; zfvf (TSDU)
b]lv h'nfO{ @)!* ;Dd_ /x]sf] 5 . Pl;ofnL ljsf; a}+ssf] cg'bfg M @) ldlnog cd]l/sL 8n/
g]kfn ;/sf/sf] ;xof]u M % ldlnog cd]l/sL 8n/
kl/of]hgfsf] pknlAw kl/of]hgf cjlw M % jif{ -;]K6]Da/ @)!# b]lv h'nfO{ @)!* ;Dd_
pknlAw ! b]zdf /x]sf] Joks a]/f]huf/L tyf :jLs[t ldlt M h'g, @)!# kl/of]hgf x:tfIf/ M h'nfO{, @)!#
cw{a]/f]huf/Lo'St >dzlStx¿ dWo]df s/Lj $%))) k|efjsfl/tf M cS6f]a/, @)!# ;dflKt M h'nfO{, @)!*
o'jfo'jtLx¿nfO{ 5f]6f] cjlwsf] pTkfbgd"ns If]q, lgdf{0f d"n ;dflKt M @)!*
If]q, ;]jfd"ns If]q;Fu ;DalGwt Joa;flos tflndx¿
k|bfg u/L ;f]sf] ;Lk k/LIf0f u/fO{ /f]huf/L l;h{gf u/fpg'
/x]sf] 5 . h;dWo]df #^)))hgf lghL:t/af6 / afFsL
())) k|fljlws lzIff tyf Joa;flos tflnd kl/ifb\ cflËs lzIffnox¿nfO{ gd'gf lzIffnosf] ¿kdf ljsf; ug{ s]xL dfkb08x¿
sf cflËs lzIffnox¿af6 ul/g] Joa:yf /x]sf] 5 . • Governance and Management ;~rfng tyf Joa:yfkg
pknlAw @ Quality Improvement Program (QIP) • Teaching and Learning cWofkg tyf l;sfO
cGtu{t k|fljlws lzIff tyf Joa;flos tflnd • Support to student ljb\ofyL{ k|f]T;fxg
kl/ifb\sf !) cf]6f cflËs lzIffnox¿nfO{ gd'gf • Teacher/Faculty lzIfs tyf ;+sfo
Budget and funding sources ah]6 ;|f]tx¿
lzIffnosf]¿kdf ljsf; u/L yk gofF laifodf sfo{s|d • • Facilities and Environment jftj/0fLo ;'ljwf
;~rfng ug{ uO/x]sf] 5 . ;fy} QIP dfkb08x¿sf] af/]df • Management and Information System ;"rgf tyf Joa:yfkg
;DalGwt lzIffnox¿df sfd ;'? e};s]sf] 5 .k|fljlws • Linkage to industry   pb\of]u;Fusf] ;DaGw
18
lzIff tyf Joa;flos tflnd kl/ifb\sf !) cf]6f • Research and Development cg';+wfg tyf ljsf;

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


;+:yf kl/ro
hgs lzIff ;fdu|L s]Gb| lnld6]8 M Ps lrgf/L
ut] sDkgL P]g @)@! cGt{ut g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ :jfldTjdf
/xg] u/L …hgs lzIff ;fdu|L s]Gb| lnld6]8, ;fgf]l7dL,
eStk'/sf] ¿kdf :yflkt x'g eof] . Toltv]/ cyf{t\ z}lIfs ;q
@)#%÷)#^ df g} o; s]Gb|n] sl/a ## nfv %) xhf/ yfg
kf7\o k':ts 5kfO u/L ljj|mL ljt/0fdf NofO;s]sf] cj:yfnfO{
b[li6ut ubf{ :yfkgfsfnd} o; s]Gb|n] lzIffsf] If]qdf /fi6«sf]
d'6'sf] ¿kdf 5kfO hut\df cfkm"nfO{ Ps cu|0fL ;+:yfsf]
¿kdf :yflkt u/fO;s]sf] lyof] . o;} j|mddf ut cfly{s jif{
lj=;+= @)!@ ;fndf sf7df8f}Fsf] tfxfrndf ;~rflnt lzIfs @)&)÷)&! df o; s]Gb|sf] jflif{s nIo cg'dfg @ s/f]8 %)
lzIf0f s]Gb|df tflnd lng] lzIfsx¿sf nflu cfjZos z}lIfs nfv ePsf]df ! s/f]8 $$ nfv kf7\o k':ts 5kfO u/L !
;fdu|L k|sfzg ug]{ ;+:yfsf] ¿kdf of] s]Gb|sf] :yfkgf ePsf] s/f]8 !* nfv @( xhf/ %!! yfg kf7\o k':ts ljj|mL ljt/0f
xf] . lj=;+= @)!# ;fndf o; ;+:yfnfO{ k'gu{7g u/L Ao'/f] ug{ ;s]sf] lyof] . rfn' cfly{s jif{ @)&!÷)&@ sf] nflu
ckm klAns];g, sn]h ckm Ph's];gcGt{ut /flvof] . g]kfnL s]Gb|sf] jflif{s nIo @ s/f]8 #) nfv /x]sf]] 5 .
lzIff If]qnfO{ p7fpFb} hfg] j|mddf lj=;+= @)!* ;fnsf] h]7 o; hgs lzIff ;fdu|L s]Gb| lnld6]8 ;fgf]l7dL, eStk'/n]
dlxgfb]lv o; ;+:yfnfO{ lzIff ;fdu|L pTkfbg s]Gb| / n]vs rfn' cf=j= @)&!.)&@ sf] >fj0fb]lv sflTts d;fGt;Ddsf
s]Gb|sf] ¿kdf :yfkgf ul/of] . o;/L @)!* ;fnb]lv @)@@ nflu kf7\ok':ts pTkfbgtkm{ ^@ nfv yfg nIo /x]sf]df $)
;fnsf] cjlwdf k|fylds sIffsf !) cf]6f k':tsx¿ pTkfbg nfv ^* xhf/ %) yfg pTkfbg eO{ ^%= ^! k|ltzt k|ult
u/L ljt/0f ul/Psf] lyof] . k]ml/ @)@# ;fndf …lzIff ;fdu|L ePsf] 5 . cEof; k'l:tsf ! nfv yfg pTkfbg nIo /x]sf]df
pTkfbg s]Gb|Ú / …n]vs s]Gb|Ú nfO{ PsLs[t u/L …lzIff ;fdu|L # xhf/ ! ;o !@ yfg pTkfbg tyf ljj|mL ljt/0f eO{ #=!!
s]Gb|Ú agfOof] . ;f]xL ;fnsf] cGTolt/ cd]l/sL ;/sf/sf] k|ltzt k|ult ePsf] 5 . To:t} u/L l;l6Olel6sf nflu d"n
;xof]udf lgdf{0f ePsf] ;fgf]l7dL, eStk'/l:yt ejgdf pTt/ k'l:tsf # nfv #) xhf/ yfg / yk pTt/ k'l:tsf @
;fl/of] . lj=;+= @)@$ ;fn h]7 @( ut] o; s]Gb|sf] ljlwjt\ nfv !% xhf/ yfg pTkfbg tyf ljt/0f eO{ nIocg';f/ zt
pb\3f6g ePkl5 /fli6«o lje"lt /fhf hgssf] ;Demgfdf o; k|ltzt k|ult ;DkGg u/]sf]] 5 .
s]Gb|sf] gfdsf] cufl8 …hgsÚ
zAb yk]/ …hgs lzIff ;fdu|L
s]Gb|Ú egL gfds/0f ul/of] .
/fli6«o lzIff kb\wlt …@)@*–
)#@Ú nfu' ePkl5 o;
s]Gb|nfO{ ljz]if pTt/bfloTj
yk eof] . To;kl5 o;
s]Gb|nfO{ ljb\ofno:t/Lo sIff
! b]lv !) ;Ddsf] kf7\o
k':tssf cltl/St lzIfs
lgb]{zg k'l:tsf, cEof;
k'l:tsf, :s]r Kof8, afnsyf
/ lj1fg ;fdu|L cflb
z}lIfs ;fdu|Lx¿sf] pTkfbg
Pjd\ ljj|mL ljt/0f ug]{ /
/]l8of]åf/f z}lIfs sfo{j|md
k|;f/0f ug]{ sfdsf] yk
lhDd]jf/L;d]t ;'lDkof] . o;/L
s]Gb| Pskl5 csf]{ km8\sf] dfg]{
j|mddf @)#% ;fn c;f]h * 19

;Ifd lzIfs :t/Lo lzIff, ;d[b\lwsf nflu ;fIf/tf / k|ljlwo'St lzIff


g]kfn ;/sf/
lzIff dGqfno
z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|
;fgf]l7dL, eStk'/
z}lIfs /]l8of] sfo{qmd===== z}lIfs /]l8of] sfo{qmd===== z}lIfs /]l8of] sfo{qmd=====
ljb\ofnosf] sIff sf]7fleqsf] k7gkf7gb]lv l;+xb/jf/sf]
lzIff dGqfno;Dd, lzIff If]qsf gLlt lgdf{tfb]lv
ljBfnosf ;/f]sf/jfnf;Dd / lzIffsf k|d'v r'gf}tLb]lv
pNn]vgLo /fd|f cEof;;Ddsf ;a} gfnLa]nL;lxt
k|To]s lbg a]n'sL &M#) ah] /]l8of] g]kfnsf] lgDg
lk|mSj]G;Lx?af6 k|;f/0f x'g] z}lIfs /]l8of] sfo{qmd
;'gL lzIff If]qsf tfhf ultljlwx?af6 glhs /xf}+,
lzIff If]qsf] ;'wf/sf] nflu ;'emfj lbg] afgL a;fnf}+ .

ljj/0f ldl8odj]e :6];g ;6{j]e :6];g Pkm=Pd= :6];g


lk|mSj]G;L :6];g lbkfon ;'v{]t v'dn6f/ a'9Ltf]nf bfr{'nf
!)# d]ufxh{ (* d]ufxh{
h'Dnf sflnsf]6
!)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
lk|mSj]G;L *!) lsnf]xh{ %&^ lsnf]xh{ x'Dnf bfª
(* d]ufxh{ (* d]ufxh{
d'u' 8f]Nkf
!)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
lk|mSj]G;L :6];g kf]v/f bfpGg] hf]d;f]d
!)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
%))%÷&!^% lsnf]xh{ /];'ª\uf x/]{
lk|mSj]G;L ^*$ lsnf]xh{
!)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
kf]v/f
lk|mSj]G;L :6];g alb{jf; sf7df8f}+ !)) d]ufxh{
sf7df8f}+ jL/u~h
!)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
lk|mSj]G;L !!$# lsnf]xh{ &(@ lsnf]xh{
e/tk'/ alb{jf;
!)# d]ufxh{ !)# d]ufxh{
lk|mSj]G;L :6];g w/fg l;de~Hofª Onfd
lk|mSj]G;L ^$* lsnf]xh{ !)) d]ufxh{ !)) d]ufxh{
z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|af6 k|;f/0f ul/Psf z}lIfs sfo{qmdx¿ z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|sf] j]e;fO6
www.nced.gov.np df klg ;'Gg ;lsg]]5 .

;Dks{ 7]ugf– Od]n M radiodeol@gmail.com; kmf]=g+= M km\ofS; M

cfly{s jif{ @)&!÷&@ sf] z}lIfs j'n]l6g k|sfzgsf -klxnf] rf}dfl;s_ j|mddf sfo{ ;d"xdf /xL ;xof]u ug'{x'g] ljleGg lgsfosf
k|ltlglw Pjd\ cfˆgf] lgsfosf] ultljlw tyf ;"rgf k|bfg u/L ;xof]u ug]{ lzIff dGqfno, dftxt lgsfo / ;Dab\w ;a} lgsfox¿k|lt
xfdL wGojfb lbg rfxG5f}F .
– z}lIfs ;"rgf tyf lg/Gt/ lzIff zfvf, z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|, ;fgf]l7dL eStk'/
k|sfzs
g]kfn ;/sf/
lzIff dGqfno
z}lIfs hgzlSt ljsf; s]Gb|
;fgf]l7dL eStk'/
kmf]g g+ M ^^#!@&^, km\ofS;M ^^#)!(#, Od]n M nced@nced.gov.np, j]j;fO6M www.nced.gov.np

You might also like