You are on page 1of 6

ठे क्का प्रणालीको रोग एकातिर

अपरे शन अकैतिर
समयमा काम नसक्ने ठे केदारलाई थुन्ने कानुनै छै न

भानुभक्त
काठमाड ,ौं जेठ १५
1.5kShares

निर्मा णमधीि कलंकी-िमगढं गम सडक खण्ड। फमइल तस्बिर।


असमर ‘निकमसको र्ू ल फट् िे’ र्नििम िो। िर्ा भरर िभएकम र िगरे कम कमर् असमरे झरीसँगै सरु
हुन्छि् र र्नििम नििनभत्र फच्चे भइसक्छि्।
र्री फलमउि र्मिो रोप्ने नकसमिभन्दम ठे केिमरलमई चटमरो हुन्छ, यो र्ौसर्र्म। बमटमघमटम, पलपलेसम,
भिि सबै नतर केिी ि केिी कमर् भइरिे कै हुन्छ।

यसपमनल भिे असमर लमग्न िई समतम र्मत्र बमँ की छँ िम स्बथिनत फरक िे स्बखएको छ। व्यस्त हुिपिे
ठे केिमरलमई सर्मतेर प्रशमसि कमयमा लयले केरकमर िमलेको छ। कमस्की र बमँ केर्म तीि जिम
ठे केिमरलमई प्रशमसिले ‘बोलमएको सर्यर्म उपस्बथित हुिे ’ कमगज गरमएर छमडे को छ।

यनत र्मत्र िोइि, गृ िर्न्त्री रमर्बिमिर िमपमले ‘सर्यर्म कमर् िसक्ने ठे केिमरलमई जे ल िमल्िपिे भए
पनि िमल्िू ’ भिी नििे शि निएकम छि् । यिी आधमरर्म िे शभरकम नजल्लम प्रशमसि कमयमा लय सर्यर्म
कमर् िसक्ने ठे केिमरको सूची बिमउि जटे कम छि् ।

यमतमयमत नसस्बिकेट तोडे कम र्न्त्री िमपमको यो किर्र्म पनि धेरैको सर्िा ि छ। बल्ल ठे केिमर सनििे
भए भन्ने धेरैले आश गरे कम छि् ।

अकमा िरीलमई लमग्छ– लोकतमस्बन्त्रक सर्मज प्रिरीको डिमले िोइि, कमििअिसमर चल्छ।
ठे केिमरले सर्यर्म कमर् िसकेकै आधमरर्म िन्ने कमिि िमर्ीकिमँ छँ िै छै ि।
निकमस निर्मा णकम कमर्र्म नढलमइ हुिे रोग निको पमिा ठे केिमर िन्नअनघ ठे क्कम प्रणमली िै सधमिा पिे
उिीिरूको तका छ।

‘िमर्ीले बोलमएकम िई जिम ठे केिमरले प्रोजे क्ट म्यमिे जरबमट सर्यर्ै कमर् िभएकमले नढलम भयो
भिे कम छि् ,’ बमँ केकम प्रर्ख नजल्लम अनधकमरी रर्ेशकर्मर केसीले भिे , ‘िमर्ीले प्रोजे क्ट
म्यमिे जरलमई पनि बोलमएर सत्यतथ्य बझ्ौं। उिीिरूले पनि आफ्िम केिी गल्ती स्वीकमरे ।’

उिकम अिसमर अनिलेको कमििर्म ठे केिमरलमई कमलोसूचीर्म रमख्ने , ठे क्कम रद्द गिे र जररिमिम
नतरमउिे बमिे क अरू कमरबमिीको प्रमिधमि छै ि।
‘ठे केिमरलमई िन्नेभन्दम सर्यर्ै कमर् सनकिे िमतमिरण बिमउि र्ित्वपूणा करम िो,’ केसीले
सेतोपमटीसँग भिे ।

त्यो र्ित्वपूणा बमटो पनिल्यमउि ठे क्कम प्रणमली, सरकमरी अनधकमरी र ठे केिमरबीचको ‘इकोनसस्टर्’
बझ्िपछा ।

िे पमल निर्मा ण व्यिसमयी र्िमसंघकम र्िमसनचि रमर्शरण िे उजमको भिमइर्म सरकमरी कर्ाचमरीले
टे िरभन्दम पनिल्यै आयोजिमर्म सर्स्यम सरु गररसकेकम हुन्छि् ।

‘कलो बनगरिे को ठमउँ को सडक नडजमइि कलो िै िभएको ठमिे र बिमउँ छि् , लमगत अिर्मि
िचिमकम भरर्म हुन्छ,’ िे उजम भन्छि् , ‘फलमिो ठमउँ र्म सडक बिमउि यनत िर्ा लमगे को नियो, यो
पनि त्यनतर्ै बनििमल्छ भिे र सर्य तोनकन्छ।’

आयोजिमको नडनपआर, नडजमइि र अिर्मनित लमगत टं गो लमगे पनछ टे िर आह्वमि हुन्छ।


प्रधमिर्न्त्री तिम र्स्बन्त्रपररर्ि कमयमा लय र्मतितको समिाजनिक खररि अिगर्ि कमयमा लयले
कस्बिर्म ३० नििको सर्य रमखे र टे िर खोल्छ।

यिमँ सबै भन्दम कर् रकर् कबोल गिे लमई ठे क्कम निएर अको सर्स्यम िनपन्छ।

समिाजनिक खररि ऐिले कर् रकर् बोल्िे लमई िै ठे क्कम नििपछा भन्दै ि, तर सरकमरी अनधकमरी
अञ्जमिर्म िम नियतिश कम्पिीको अरू प्रमनिनधक पक्ष िे िैिि् , ठे क्कम कबल गरे को रकर्लमई िै
र्ख्य आधमर र्मन्छि् । कर् रकर्लमई िनिएर बढीलमई निए अस्बियमरले सर्मत्लम भन्ने डर पनि
कर्ाचमरीलमई छ।

व्यिसमयी र्िमसंघकम र्िमसनचि िे उजम यिमँ अको पनि त्रनट िे खमउँ छि् ।
िे पमलर्म झिै १३ िजमर निर्मा ण व्यिसमयी छि् । तीर्ध्ये १ िजमर ६ सय ६८ जिमलमई भौनतक
पूिमा धमर र्न्त्रमलयले ‘क’ िे स्बख ‘ग’ िगा को लमइसेन्स निएको छ। बमँ की थिमिीय तिबमट लमइसेन्स
नलएकम ‘घ’ िगा कम ठे केिमर हुि् ।

निर्मा ण व्यिसमयी ऐिले ितमा हुँ िम ठे केिमरको िगा तोनकनिन्छ। समिाजनिक खररि ऐिअिसमर हुिे
ठे क्कमर्म भिे िगा को अिा हुँ िैि। जसले पनि टे िर िमल्ि पमउँ छ। िे पमली व्यिसमयीले एक
अबा सम्मकम आयोजिमर्म टे िर िमल्ि सक्छि् । पमँ च अबा सम्मको ठे क्कम नलिे नििे शीले पनि िे पमली
कम्पिीसँग नर्ले र कमर् गिा पछा ।

‘कर् कबोल गिे कनतपय ठे केिमरले अरू ५/७ िटम ठे क्कम िोल्ड गरे को हुन्छ, सरकमरी निकमयले
उसको क्षर्तम िे िै िे िैि। उसले अन्त के–कनत कमर् गरे को छ भन्ने सरकमरी निकमयसँग रे कडै
हुँ िैि,’ िे उजम भन्छि् , ‘पनिलमकै कमर् िसकेकम कनतपय ठे केिमर ‘र्ोनबलमइजे सि’ रकर् नलएर
गजो टमिा कर् र्ूल्य कबोलेर टे िर िमल्छि् ।’

आयोजिम िे रेर िई नकस्तमर्म कल लमगतको २० प्रनतशतसम्म ‘र्ोनबलमइजे सि’ रकर् पमइन्छ। त्यो
रकर् नलएर केिी ठे केिमरले बैं कको ब्यमज र नकस्तम नतछा ि् । केिीले त त्यो पै सम जग्गम कमरोबमरर्म
िमलेकम उिमिरण छि् ।

िरे क ठे क्कमर्म ठे केिमरले कर्ाचमरीलमई केिी प्रनतशत कनर्सि नििै पछा । चलिचल्तीर्म ‘नपसी’
भनििे यो रकर्को भमग र्न्त्रीसम्म पग्छ।
‘कमर् गिमा कनिलेकमिी ँ नबिमि÷बे लिम िम नििमकम निि पनि सरकमरी कर्ाचमरीलमई समइटर्म
बोलमउिपछा । सरुर्म कमयमा लय सर्यबमिे क कमर् गरे कम व्यिसमयीले केिी रकर् कर्ाचमरीलमई निि
िमले,’ िे उजम भन्छि् , ‘अचे ल त कर्ाचमरीिरू यसलमई आफ्िो अनधकमरै ठमन्छि् ।’

नपसी नलएकम कर्ाचमरीले त्यस्तम ठे केिमरलमई सर्यर्ै कमर् गरमउि तमकेतम गिा सक्दै िि् । ि त
कमर्को प्रभमिकमरी निरीक्षण र अिगर्ि गिे िै नतक बल बमँ की हुन्छ।

नपसी िनलएकम कमर्र्म पनि कर्ाचमरी ठे क्कम रद्द गिा सक्दै िि् ।

‘पनिलम ठे क्कम रद्द गिे स्वीकृनत र्मग्नप¥यो, त्यसपनछ फेरर टे िरको लमर्ो प्रनियम ब्यिोिा पर् यो,’
संसिको कृनर् तिम जलस्रोत सनर्नतकम पू िासभमपनत तिम कमठर्मडौं–४ कम समं सि गगि िमपम
भन्छि् , ‘र्ेरै क्षे त्रर्म कमर् िगिे ठे केिमर छि् तर ठे क्कम रद्द गिा सनकएको छै ि। ५÷७ नििर्म ठे क्कम
तोडे र ियमँ लमई निि नर्ल्िे भए अनिलेकम धे रै ठे क्कम तोनडन्थे ।’

कमर् गरे पनि ठे केिमरले सर्यर्ै नबल भक्तमिी पमउँ िैिि् । यसर्म िइटम कमरण छि् । पनिलो,
कर्ाचमरीले झलमउँ छि् । नपसीबमिे क िप रकर् बझमए र्मत्र उिीिरू भक्तमिी निि रमजी हुन्छि् ।
‘िमम्रो नबल त अपिरणर्म पछा , नफरौती बझमए र्मत्र भक्तमिी पमइन्छ,’ एक निर्मा ण व्यिसमयीले भिे ।

सरकमरी निकमयसँग पै सम िहुँ िम पनि ठे केिमरले भक्तमिी पमउँ िैिि् ।

उिमिरणकम लमनग, सिरी निकमस र्न्त्रमलयको भिि निभमगलमई निनभन्न र्न्त्रमलयले आफूलमई
चमनििे भिि बिमइनिि भिे कम हुन्छि् । सबै भििकम लमनग १ अबा रुपैयमँ चमनिन्छ भिे अिा ले १०
करोड र्मत्र निकमसम निन्छ।

योजिमिरू स्रोतकम आधमरर्म र्मत्र बन्दै िि् । धेरैको नचत्त बझमउि पनि बन्छि् ।

कनतपय कमर् अन्तरनिकमय सर्न्वय अभमिर्म रोनकन्छ। सडक निस्तमर गिमा नबजलीको पोल
िटमउिपछा । सडक बिमउिे निकमयले प्रमनधकरणलमई पोल िटमइनििू भिे र नचठी पठमउँ छ।

‘प्रमनधकरणले नचठी त पमउँ छ, तर पोल िटमउि उसले बजे ट छट्टयमएको हुँ िैि, चप लमगे र बथछ,’
िमपम भन्छि् , ‘१/२ िटम पोलले समरम कमर् रोनकन्छ। ठे केिमर खसी हुन्छ, उसले भन्न पमउँ छ, पोल
ििटे कमले सर्यर्ै कमर् गिा सनकएि।’

कमर्िमर र ढं गमनगटीको अभमि आयोजिम सर्यर्ै िसनकिको अको कमरण िो।

‘क’ िगा कम निर्मा ण कम्पिीसँग पनि आफ्िै कमर्िमर छै िि् । ठे केिमरले ठे क्कम पमएपनछ कमर्िमर
खोज्न िमल्छि् । िर्ा र्म तीि र्नििम कमर् हुँ िैि। कर्मइ िभएपनछ श्रनर्किरू १२ र्नििम कमर् हुिे
खमडी र र्लेनसयम जमन्छि् । अको िर्ा ियमँ कमर्िमर आउँ छि् । अिभिै िभएकम कमर्िमरलमई र्िं गो
ज्यमलम नतिा पछा ।

केिी सर्यअनघ व्यिसमयीले लेबर बैं क बिमउिे प्रस्तमि गरे कम निए। कमर् िहुँ िम पनि र्मनसक तलब
निि केिी कमर्िमरको ज्यमलमबमट कमट् िे, केिी सरकमरले िमनलनििे र केिी व्यिसमयीले िनपनििे
प्रस्तमि नियो।

रोजगमर सनिनित भएपनछ यिम खमडी जमि िपिे र कमर्िमर अभमि िहुिे र्िसमयले यस्तो प्रस्तमि
गररए पनि अनिलेसम्म लमगू भएको छै ि।

कमर् सर्यर्ै िसनकिको सबभन्दम ठूलो सर्स्यम रमजिीनत र ठे केिमरबीचको जमलो िो।

पनछल्लो सर्य ठे केिमरिरू िडमध्यक्षिे स्बख र्न्त्रीसम्म भएकम छि् । २०७४ को थिमिीय नििमा चिर्म
१६९ ठे केिमरले निनभन्न पिर्म चिमि नजतेकम छि् ।
केन्द्रीय संसिर्म ४ र निनभन्न प्रिे श सभमर्म १३ जिम निर्मा ण व्यिसमयी समं सि नििमा नचत भएकम छि् ।
व्यिसमयी धिबिमिर बढम केन्द्रीय सरकमरकम संस्कृनत, पया टि तिम िमगररक उड्ययि रमज्यर्न्त्री
बिे कम छि् ।

‘१३ िजमरर्ध्ये २ प्रनतशत ‘पोनलनटकल िे क्सस’ भएकम ठे केिमर छि् , नतिलै ७० प्रनतशत ठे क्कम
िोल्ड गरे कम छि् ,’ र्िमसंघकम एक पिमनधकमरीले भिे , ‘उिीिरूलमई कमर् सक्ने भन्ने हुँ िैि।
यतमउतम नर्लमउिे र त्यसको फमइिम नलिे र्मत्र हुन्छ।’

केिी ठे केिमर रमजिीनत गिै िि् , तर रमजिीनतक पहुँ च प्रयोग गछा ि् ।

शै लङ कन्स्ट्रक्सिकम र्मनलक शमरिमप्रसमि अनधकमरीले िमगढं गम–कलंकी लगमयत उपत्यकमकम धे रै


सडकको ठे क्कम पमएकम छि् । िे पमल कम्यनिष्ट पमटीकम अध्यक्ष पष्पकर्ल िमिमल बसेको
खर्लटमरस्बथित घर अनधकमरीकै िो। पमटी एकतमअनघ लनलतपरको र्मिभििस्बथित अनधकमरीकै घर
प्रधमिर्न्त्री केपी शर्मा ओली र िमिमलको िमतमा थिल नियो।

प्रधमिर्न्त्री ओलीले आइतबमर संसिर्म िीनत तिम कमया िर्र्म समं सिले उठमएकम प्रश्नको जिमफ
निँ िै भिे कम निए, ‘सर्स्यम जिमँ छ, त्यिी ँ सर्मधमि खोजे र अगमनड बढ् िे।’

यो आनिा क िर्ा लमई सर्ृस्बि आधमर िर्ा र्मिे को सरकमरले निर्मा ण क्षे त्रर्म सर्स्यम िल गिे िो भिे
ठे केिमरलमई धरपकड गिा को समटो कमििीिे स्बख िै नतक आचरणर्म सधमर ल्यमउिपिे िे उजम
बतमउँ छि् ।

‘उिमँ िरूले ठूल्ठूलम सं रचिम बिमउिे भन्नभएको छ, त्यसकम लमनग ठे क्कम प्रणमली प्रभमिकमरी िभई
हुँ िैि,’ उिले भिे , ‘रोग एकमनतर, अपरे शि अकैनतर गरे र हुँ िैि। जिमँ सर्स्यम छ, सर्मधमि त्यिी ँ
खोज्नु पछा ।’

You might also like