ठे क्का रद्द हुँ दा एक अर्ब घाटा

र्ुधर्ार, १९ र्ै शाख २०७५, १४ : १२ | रुद्र पंगेनी

430

| Shares
facebook

twitter

google+
काठमाड -ं २०७१ असारमा मुङलिन–नारायणगढ सडक खण्डको र्ोिपत्र मूल्ां कन प्रलिया अन्तिम चरणमा लियो।
सडक लिभाग सम्झ तामा हस्ताक्षर र काम सुरु गने अन्तिम जर्ाफको प्रतीक्षामा लियो।

तर लिश्व र्ैंकको दलक्षण एलसया कायाब ियिे र्ोिपत्रका लिषयिाई पररितबन गररलदयो र त्यसको केही लदनमा र्ोिपत्र
रद्द गनुबपर् यो। लिश्व र्ैंकको ऋण िगानीमा र्न्दै गरे को पररयोजनामा र्ोिपत्र प्रलिया रद्द गरे सुँगै नेपाििे
प्रलतस्पधाब त्मक र्ोिकर्ोिर्ाट ३० प्रलतशत न्यूनतम िागत मात्रै गुमाएन र पुनः र्ोिपत्र प्रलियामा पररयोजना
कम्तीमा एक िषब िन्तियो ।

र्ैंक ठे केदार कम्पनीको र्ोिपत्र प्रलियामा रद्द गनुबको कारण उनीहरुिे एउटा फाराममा राम्ररी अंक नभरे को
आरोप लियो। लिगतमा भने यस्तो लिषयिाई र्ेिास्ता गररुँ दै आएको लियो । त्यसै िे त्यो र्ोिपत्र रद्द गनुबपने खास
कारण लिएन ।

लिश्व र्ैंकको ऋण िगानीमा र्न्दै गरे को नारायणगढ–मुङलिङ पररयोजनामा र्ोिपत्र प्रलिया रद्द गरे सुँगै
नेपाििे प्रलतस्पधाब त्मक र्ोिकर्ोिर्ाट ३० प्रलतशत न्यू नतम िागत मात्रै गुमाएन र पुनः र्ोिपत्र
प्रलियामा पररयोजना कम्तीमा एक िषब िन्तियो ।

‘लिगतमा यस्तो लिषयिाई िास्ता गने गररएको लिएन र उनीहरुिे लनमाब णमा प्रयोग हने सामग्री पररमाणको अंक तिा
मूल् भदाब स्पष्ट िेखेका र अन्य आिश्यक काजगात र्ुझाएका कारणिे र्ोिपत्रमा उनीहरु अयोग्य हनुपने कारण
लिएन,’ पररयोजनािाई हे दै आएका सडक लिभागका सहसलचि सञ्जयकुमार श्रेष्ठिे भने । तर श्रेष्ठिे अयोग्य घोषणा
गररएको ठे केदार कम्पनीको नाम भने लदन चाहे नन् ।

तर लिश्व र्ैंकका अलधकारीहरुिे र्ोिपत्र फाराम भदाब सामान्य लििरण पलन ठे केदार अयोग्य हनका िालग पयाब प्त
रहे कोमा जोड लदइरहे ।

भ लतक पूिाब धार तिा यातायात मन्त्रािय िा सडक लिभाग र लिश्व र्ैंकर्ीच केही लदनसम्म लििाद चल्ो । अितः
सरकारी अलधकारीहरुिे आफ्नो दार्ी छाडे पलछ सामान्य लिषयमा र्ोिपत्र प्रलिया रद्द भयो ।

‘त्यसको आधारमा ठे क्का प्रलिया रद्द गनुबप¥यो लकनलक हामीिे फाराम भदाब हने सामान्य त्रुलटर्ारे ठे केदारिाई
जानकारी नगराई लनणबय लिन सकेन ं तिा लिश्व र्ैंकिे भनेअनुसार तीर्ाहे क योग्य ठे केदारिाई ठे क्का लदुँ दा
सरकारिाई ठूिो आलिबक नोक्सानी पने भयो,’ श्रेष्ठिे भने । उनिे दोस्रो र्ढी कर्ोि गनेिे २० करोड रुपै याुँ र्ढी
कर्ोि गरे का र्ताए। यस लहसार्िे दोस्रो र्ढी कर्ोि गने ठे केदारिाई ठे क्का लदएको भए तीन अर्बको ठे क्कामा ६०
करोड रुपैयाुँ राज्यको नोक्सान हने लियो ।

तर पररयोजनाको र्ोिपत्र प्रलियार्ारे जानकार एक पूिबसरकारी अलधकारीिे भने लिश्व र्ैंकको पररयोजना
व्यिस्िापनमा कुनै पलन ठे क्का रद्द हनुमा सम्भितः यो सर्ैभन्दा कमजोर आधार भएको र्ताए ।

‘ठे क्का प्रलिया गराउन ती तीन ठे केदार कम्पनी िालगपरे का लिए । सुरुमा ३० प्रलतशत घटे र ठे क्का हािेको भए पलन
उनीहरुिे पलछ आफूिे ठे क्का प्राप्त गरे ठूिो नोक्सान हने र्ुझेपलछ उनीहरु आफ्नो पाुँ च प्रलतशत धर टी रकम
जोगाउन ठे क्का प्रलिया रद्द गने खेिमा िागे,’ नाम र्ताउन नचाहने ती पूिब सरकारी अलधकारीिे भने । उनीहरुिे
ठे क्का प्रलियार्ाट सुरलक्षत रुपमा र्ालहररन त्यस्तो गरे का लिए । सडक लिभागको अको स्रोतिे पलन ठे क्का प्रलिया
रद्द हनुमा लमिेमतो भएको पुलष्ट गरे को छ । ‘ठे केदारहरुिे केही सरकाारीसुँग लमिेर लिश्व र्ैंकका अलधकारीहरुिाई
प्रभालित गरे र अन्तिम घडीमा प्रलिया रद्द गराएका लिए,’ स्रोतिे भन्यो ।

लहम्दुङ एन्ड ठोकर लनमाब ण कम्पनी र अन्य नाम नखुिेका दु ई कम्पनीिे तीन छु ट्टाछु ट्टै प्याकेजका िालग अनुमालनत
िागतभन्दा ३० प्रलतशत कम मूल्मा ठे क्का कर्ोि गरे का लिए । उनीहरुिे सडक लिभागकै कमबचारीका
माध्यमर्ाट ठे क्का प्रलिया रद्द गराउन लिश्व र्ैंकमा िलर्ङ गरे का लिए ।

ठे क्कामा मूल्ां कन प्रलियाका घटनािमिाई हे दाब लमिेमतो भएको स्पष्ट दे न्तखन्छ लकनभने भने ती कम मूल्मा
ठे क्का हाल्नेहरु नै अरु र्ढी ठे क्का अंक कर्ोि गनेसुँग लमिी आफूहरु (तीन ठे केदार) अयोग्य हन तयारी गरे को
स्पष्ट दे न्तखन्छ । श्रेष्ठका अनुसार र्ैंकका कमबचारीिे नै र्ढी कर्ोि गने ठे केदारिाई ठे क्का लदन दर्ार् लदएका लिए ।
‘यो ठे क्का रद्द गनुबभन्दा एक साताअलघ मात्रै सडक क्षेत्र लिकास पररयोजना (आरएसलडपी) को िगानीमा र्न्ने
ठे क्काको र्ोिपत्र भने यसैअनुसार (मुङलिन–नारायणगढ जस्तै) भदाब पलन स्वीकृत गरे का लिए,’ श्रेष्ठिे भने ।

त्यस समयमा भ लतक पूिाब धार मन्त्राियमा रहे का तुिसीप्रसाद लसट िािे तीनिटै प्याकेजमा ३० प्रलतशत कम
मूल्मा ठे क्का न्तस्वकाने तीनिटै कम्पनीिाई लदन र्ंैैकको अनुमलत खोजेको र्ताए । ‘तीि िटै प्याकेजमा अनुमालनत
मूल्भन्दा ३० प्रलतशत कम मूल्मा ठे क्का न्तस्वकाने कम्पनीिाई काम लदनका िालग र्ैंकको अनुमलत मागेका लिय ं ।
तर लिश्व र्ैंकिे एउटा फमब राम्रोसुँग नभरे को कुरा औंल्ाउुँ दै अनुलमत लदएन,’ पूिबसलचि लसट िािे भने । ‘ठे क्का
प्रलिया रद्द भएका कारण ३० प्रलतशत कम मूल्मा भएको र्ोिकर्ोिर्ाट सरकारिे फाइदा लिन सकेन र लनमाब ण
प्रलिया पलन एक िषब लढिो सुरु भयो,’ उनिे भने ।

काठमाड क
ं ो िाइफ िाइनका रूपमा रहे को यो सडक पररयोजना २०७२ सािमा ठे क्कामा लदइएको लियो ।
पररयोजना अलहिेसम्म पू णब हन सकेको छै न ।

दोस्रो चरणको र्ोिपत्रमा प्याकेज १ र प्याकेज २ मा िमशः २० र ५ प्रलतशत न्यून र तेस्रो प्याकेज अनुमालनत
िागतभन्दा र्ढी मूल्मा ठे क्का िगाइयो ।

नेपाििाई नोक्सान पाने र लनणबय प्रलियामा प्रभालित गने लिषयमा लिश्व र्ैंकिाई सोलधएको प्रश्नको तीन लदनसम्म
पलन जर्ाफ प्राप्त हन सकेन । लिश्व र्ैंकका काठमाड ,ं दलक्षण एलसयाका क्षेत्रीय कायाब िय र िालसङ्टन लडसीमा यस
लिषयमा प्रलिया लिन प्रयास गररएको लियो । पररयोजना हे ने िालसङ्टन लडसीन्तस्ित लिश्व र्ैंकका िररष्ठ यातायात
लिशेषज्ञ लडइप एनगुयेन भान हाउटे , दलक्षण एलसयाका सम्पकब व्यन्ति एिेना कारार्ान, अिेक्जेन्डर एन्थोनी
फगुबसनसुँग सम्पकब गररएको लियो । उनीहरुिे यात्रामा रहे को भन्दै यान डोइगनोनसुँग सम्पकब गनब भने । तर उनिे
तीन लदनसम्म नागररकको इमिेका जर्ाफ फकाब एनन् ।