Open brief maatregelen M-decreet

In het Vlaams parlement liggen een aantal maatregelen voor die bijsturingen aan het M-decreet doen.
Deze maatregelen baren ons zorgen.

Het is van cruciaal belang dat er goed nagedacht wordt over hoe we er samen voor zorgen dat ons
Vlaams onderwijs inclusiever kan worden. Om dit te realiseren is het belangrijk dat we niet overhaast te
werk gaan en een doordacht plan van aanpak uitstippelen. De maatregelen die nu voorliggen lijken dit
niet te doen en zetten daarentegen de deur open om steeds meer kinderen naar het buitengewoon
onderwijs toe te leiden. Het principe “gewoon onderwijs als het kan, buitengewoon als het moet” wordt
hiermee met de voeten getreden. Minimaal moeten de mogelijkheden om in het gewoon onderwijs de
juiste aanpak te ontwikkelen grondig onderzocht en benut zijn, op dit punt schieten de maatregelen
schromelijk tekort.

Dit is het geval voor de aanpassingen aan de toelatingsvoorwaarden om toegang te krijgen tot het
buitengewoon onderwijs type 2, waardoor minder kinderen trajecten die voorbereiden op reguliere
tewerkstelling mogen volgen. Dit is bij uitstek het geval voor de maatregelen die ervoor moeten zorgen
dat kinderen die moeilijk gedrag stellen sneller kunnen doorverwezen worden naar het buitengewoon
onderwijs. Vooral voor deze kinderen is het van belang om maximaal in te zetten op het sterker maken
en ondersteunen van de gewone school. De maatregelen die nu genomen worden zetten hier niet op in.

Ze zijn daarentegen heel sterk geïnspireerd op een medisch model waarin het kind als het probleem
wordt beschouwd en er totaal voorbij gegaan wordt aan het inzicht dat gedrag steeds het resultaat is
van interactie met de omgeving. Door deze benadering kiest men ervoor om het probleem naar het kind
te verplaatsen. Iets wat haaks staat op de ambitie om inclusief onderwijs te realiseren.

Uit het jaarverslag van de CLB’s blijkt dat het aantal leerlingen met gedragsproblemen in de scholen
exponentieel stijgt. We merken dat de druk op welzijnsinstellingen evenredig toeneemt met alsmaar
langere wachtlijsten tot gevolg. De oplossing om kinderen met gedragsproblemen sneller en na een
minder grondig diagnostisch traject door te verwijzen zal deze druk alleen verder verhogen. Het
verwijzen van kinderen naar het buitengewoon onderwijs op basis van een vermoeden zal zorgen voor
meer kinderen in het buitengewoon onderwijs. Het risico is reëel dat eens een leerling verwezen is naar
het buitengewoon onderwijs de kans op terugkeer naar het gewoon onderwijs bijzonder klein is. De
tijdelijkheid van het verslag zal hier niet veel aan veranderen. Opnieuw stellen we de diagnostiek
verantwoordelijk voor de problemen, terwijl het moet gaan over het sterker maken van de gewone
school. Alleen door de gewone school sterker te maken zullen we de drang om steeds meer kinderen
naar het buitengewoon onderwijs te verwijzen kunnen stoppen.

Een duidelijke focus op het preventief werken is noodzakelijk, waarbij er aansluitend bij problemen zo
vroeg mogelijk geïntervenieerd kan worden. Om dit te bewerkstellingen moet er ingezet worden op
professionalisering en op samenwerking met welzijn en gezondheidszorg. De aanpak van
gedragsproblemen schiet vandaag tekort omwille van een gebrek aan expertise en samenwerking op dit
vlak. We mogen de kinderen hier niet het slachtoffer van maken.

Het is een illusie om te denken dat het bij elkaar zetten van kinderen met moeilijk gedrag een oplossing
is voor deze kinderen. De gevolgen hiervan zien we al bij de huidige type 3 scholen die vaststellen dat
bepaalde van deze kinderen in deze setting dusdanig ontsporen dat ze ook daar geen aanpak meer voor
hen weten te vinden. Iets wat ook bewezen werd door de opvoeders van de instellingen van
jongerenwelzijn die in staking gingen omwille van toenemende agressie bij hun jongeren.

Om de hierboven omschreven redenen vragen we aan het Vlaams parlement om de voorgestelde

maatregelen ernstig te bekijken en in het bijzonder een duidelijke keuze te maken naar het
ondersteunen van kinderen met gedragsproblemen in de gewone school.