Acerca de este libro

Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanterías de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
escanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en línea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos años como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio público. El que un libro sea de
dominio público significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el período legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio público en unos países y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio público son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histórico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difícil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras señales en los márgenes que estén presentes en el volumen original aparecerán también en este archivo como
testimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.

Normas de uso

Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio público a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio público son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones técnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:

+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseñado la Búsqueda de libros de Google para el uso de particulares;
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No envíe solicitudes automatizadas Por favor, no envíe solicitudes automatizadas de ningún tipo al sistema de Google. Si está llevando a
cabo una investigación sobre traducción automática, reconocimiento óptico de caracteres u otros campos para los que resulte útil disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envíenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio público con estos
propósitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribución La filigrana de Google que verá en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Búsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Manténgase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No dé por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio público para los usuarios de
los Estados Unidos, lo será también para los usuarios de otros países. La legislación sobre derechos de autor varía de un país a otro, y no
podemos facilitar información sobre si está permitido un uso específico de algún libro. Por favor, no suponga que la aparición de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infracción de los derechos de
autor puede ser muy grave.

Acerca de la Búsqueda de libros de Google

El objetivo de Google consiste en organizar información procedente de todo el mundo y hacerla accesible y útil de forma universal. El programa de
Búsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podrá realizar búsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la página http://books.google.com
|-
 O (\ 0 0 0

K. K. H O F B I B L I O T H E K
ę. OSTERR. NATIONALBIBLIOTHEK

§ 73 V^2 a -t._^ ^ tw-r- l^ z_****- …_ -

Mikroverfilmt
Umsigni eren auf
MF 7651
 ----

-
*,*-

i
!

v -

w - |
.
-
-

-
-

-
l. -
.* -

-
-
-

- -

-
• I
.
- I.
.-

-
.
-
?
- |
.
I.

.
 A.

*rf oM Ae 1. 1 N A ca 1 ba 1 r A N N 1 D e emen- A* 7 '

D A T A $ T R. V c T v R A IL A r I N I f^ / ,
S E R M O N IS IL I B R I
S E X.

Qx &%v*& *»*....4 -

ao £s-*•
4e£%e-Pa +=»i : •*.
£»i&'4%.

P A R IS I I s
Ex off I c I N A. R o B E R. r 1 s r E p H An r s as,
G 1 o N E sc H o L AB DE cR E r og v m,
N(• D• X x V I I.

.3 - -
 -

… -

- -

-
- -
-
-

- -
-
-
-

-
-

-
-
|
- -

- -

-
- - -

-
-
-

-
 -

•r piomAe 1. r N ACRI A N G I. r D e E M E N D A T A
sr A v crv R. A L I B E R P R I Mvs, s I v E
ID E O C T O P A R T I B V S. - •

A Rºres orationisin lingua latina publice ab idos

neis authoribus receptæ funt o&to, Nomen, pronos
p. men,verbum,participium,præpofitio,aduerbium,
interie&tio, coniun&io. Veteres(vt videntur) fex
erantcontenti,qui participium verbo,& interie&tio•
nem aduerbio adnumerarunt. Sed ex his o&to, inclinabiles flexia
léfque funt quatuor,nomen, pronomen, verbum,& participium.
Immobiles inflexiléfque reliquae , praepofitio, aduerbium , in•
terie&io,coniun&tio. Accidunt inclinabilibus omnibus, numerus
& perfona. Nomini autem, pronomini & participio, præterea
cafus & genera. Verbo & participio etiam tempus. Vni verbo ' ,
modus.
N oM E N E s r pars orationis, quæ cafibus inflexa fignificat Nomen
aliquid fine vlla téporis,aut certæ perfòng adfignificátia. Nomi* Nominisdi,
numvariæ funt fpecies,aliæ â vocibus,aliæ à rebus fumptæ.A vo* uifio.
cibus principale,vtcandidus:& deriuatum,vtcandidior.Etiä fime
plex,vtpes:& compofitum,vt bipes.Deriuatigencris, aliuddeno
minatiuü eft,quod videlicet à nomine ducitur,vt à lapis, lapillus.
Aliud verbale, quod à verbo, vt ab amo, amator. Aliud partici•
piale, vt fugitans,appetens.Aliud aduerbiale,vt à cras,craftinus.
Sit & pronominalealiud,vt à nofter noftras,nificertâ adfignificet
perfonam. A rebus fumptæ fpecies funt,Propriü,appellatiuü, & -

ijuod generali appellatióne adie&iuum appelleslicet, Proprium Proprium

èft,quod rem non multis communem, fed vni indiuiduo propria
am fignificat,vt Maro, Roma,Tyberis,Caucafus,Britannia.Hua Propriorum
ius qúatuor funtgenera, fic Prifcian9 diftin&a. Pignomei, quod fcáé.
veldifferentiæ caufà præponitur, vel veteri ritu. Quod Romani prænomen.
poftquam Sabinos afciuifTent inciuitatem, eorü nomina fuis præa* -

fuerunt, inuicémqueSabiniipforum.Talia erant Aulus & Pu

É & Marcus,multâquealia, quae non antè pueris,quàm virilé
togam fumerét,puellis,quàm nuberét,Tito Probo authore,funt
impofita.Nomen,quod fuum cuique eft, vt Paulus, Tullius. Co. Nomen.
gnömé,quodcognationis eftcómune, vtScipio,Graccus, Fabius. Cognomen.
Hoc tamien cum depluribus dici poffit,abufiue dici proprium vi.
defipoteft. Agngmei), quod ab aliquo euentu eft impofitum, vt Agnomen.
Africanus,Ifàuricus,Germanicus.Diomedi nomen eft,quod Pri.
a.ij. Ta.
 s. ID E E M E N D. S T R V C T. L I B, I,

fciano cognomen,&contra.Aitenim,Nomenproprieeftgentili,
tium,ideftquod originem géntis vel familiæ declarât, vt Pörtius, T
Cornelius,Iulius.Cognomen,quodvnius cuiufque proprium eft,
& nominibusgentilitijs fubiungitur,vtCato, Scipió, Caefar. Egó
(quodfciam)apud eruditi (eculi fcriptoresagnomiennonlegi, íéd
proeo cognomen, vt Saluft. Mafiniffarex Numidarum in ämici,
tiam receptus à Pub.Scipione, cuipoftea Africanocognomenex
virtute fuit,multa & præclara reimilitarisfacinora fecerat.Et Cice
ro defene&ute, Teqüe non cognomentum folum Athenis depor,
' taße;{ed humanitatem- iam intelfigo. Varro de rerùfti.
ca,Nam eo prælio hoftes ita fudit,acfugauit,vt eo Nerua praetor, .
imperator fit appellatus,& auus cognomé inuenerit, vt diceretur
fctopha.Verg.Cüinunc cogaemen Iule.Vbi tamen Seruiuscogno
men pro agnomine pofitum cenfet. . -

Appellatiuü Appellatiuum eft,quod rem multis cómuné fignificat, vtani,

*. mal,homo, candor, color. Appellatiuorum vim obtinent & adie,
&tiuorum neutra, vt in illo Saluftij, Quibusdiuitiae bono&hone,
£opotieres erant.EtVerg.Dulce {àtishumor. Eteiufdem, Triße
iugis ftabtfis.Item quid & quod.vt Teren.Quidi|icrerum gerit.
Idem,Quidhictibinegotijeft.Cicero ad Att.Egoad Pub.Ld;um,
& Gaium Geponiumpr£tores mifi,vtfevobis cöi ;&mi
fitum quodhaberentadvos deducerent.Et quodcunque,vtidem,
Vesfortor,vtquodcunq;militú contrahere poteritisjcontrahatis.
Quae nomia , _ Nominum vim obtinent,fiueappellatiuorum fiue alterius cu.
nüm habeät iufquam generis malis,interim & Infiniti verború modi, vt Sciré
vim. in illo,Sciretuum mihifeft.Interim Infiniti fenfus,Vocoautem in,
finitifenfum, Infinitum ipfum cum fuo accufàtiüo, vt in hoc fèr,
mone,Apparet hüceffeferuum domini pauperis miferique, pars
illa Runceffè fèruum domini pauperis.Similimodo &iniquo§In.
finitifenfus fòluitur, vtin eo Martial. Hocfcio, quòd fcribit nulla
puella tibi, illud qUôd nuIIa PuellaTTi5it tibi. Scire tamen licet
tum haecInfinitaverba, quæ nominumvice funguntur, tum fèn*
fusin quos foluuntur,vfitatius vel in re&to vfurpari, vt in iam di•
&to exemplo Scire EUUIm nihil eft.velin accufatiüo, vt in hemiftia
chio quod fequitur NifTeTcire hocTciaE alter.& in illo Caefàris,
Damnatum pœna fequieportebat,vtigni cremaretur. Rariusin
' ablatiuo.Saluft.Audito regem in Siciliam tendere.Plinius, Tefta•
to quoniam potum invrfinam rabiem agat.Item ingenitiuo, Pli.
nius, Flores odoréfque dediein diem gignit. Magna vtpalàm eft ,
admonitionehominum,quæ fpe&tatiffime floreät,celerrime mar•
 ;—- —————
———-—-

.. s 1 v E DE v 1 1 1. PA r r. - 3
cefcere*Videtenim illud &IcTiTTETaTccT:€T€qUE&c.ingignêdi
cafü poßtjpro τοῦ τάxiso: &vofwváèçi.Exappellatiuis coiëtiuü Colle&tiuum
eft,quod fingularinumero aliquam multitudinem fignificat,vtpo
pulus,gens,turba,quibus contrariam naturä habent,quæin mul*
titudinis numerorem vnicam fignificant,vt Athene,moeniain no
minato ha&enusgenere.Adie&iuumnomé in vniuerfum idvoco, Adie&tiuum
quod fine altero, cui adhæreat, confiftere in oratione non poteft.
Eius variæ funt fpecies,quasftri&tim hicperfèquemur.Sunt igitur Adie&iuorú
aliæ affirmatæ affe£tionis vel negatæ,quæ proprie adie&tiua dicun fpecies.
tur,vtalbus, par,dodrantalis, centum, romanus, cæcus, impru•
dens.Accipiatur enim breuitatis caufâ, affe&ionis vocabulum la*
tius hoc loco.Aliæ quæ de tali affe&tione quærunt,quæ interroga•
tiua dicuntur,vtqualis,quantus,quot,cuias.Sút & quæcum neu•
tris horum (mea fententia) connumerari queant, quæ Syncatee
goremata dicas, cuiufmodi fuìt partitiuâ, particularia,& vnl*
uerfalia.
Adie&tiuum proprie di&tum,aliudc6muneeft,quodaffe&ioné Adie&tiuum
multiscommunem fignificat,necpoteft (vt di&ú eft) per fé citra proprie.
proprium vel appellatiuü in oratione confiftere,vtalbus,ba,bum.
Aliud proprium, quod affe&tionem vni indiuiduopropriam figni
ficat.vt Gradiuus,Marti:Enofigæus,Neptuno:Quirinus,Romu•
lo. Sunt&quæ interiam di&tagenerâ,id eft appellatiua & ad* Ambigua.
ie&tiua,mediam obtinent naturam,quæ ambiguâvocant,vtrex,ci
uis, conful, pater, feruus, hiftrio, &verbalia in tor & trix finita.
ÉÉÉ quæ modo appellatiua funt, quoties nimirum vel per fe
fubfiftunt,vel alia fuftinent,vtin illo Teren,Regem eleganté nare
ras.Et Ouid.Vi&us meretricis amore. Modoadie&iua,quoties via
$eliget alteriinnituntur,ytin illoVerg.Hinc populum latereger,
ôquefuperbú.Idem in Moreto u prædi
xeratales.Mart. Nec odit -nubila maßåßoces, Cicer.
Quum ex perfona mihi ardere oculi hominis hiftrionis viderétur.
EtHoratius,Verumitarifores ita commendaredicaces Conueniet
Satyros.Et Luca.Vi&trieivifeera dextra.Cicer.ad Att. Quoautem
dieCaffijvi&triceslittere in fenatu recitatæ funt. Interrogatiuú Interroga•
eft, per quod de re quapiam quærimus. Eft autem duplex, aliud tiuum.
iííííí per quod deproprioappellatiuoveldemóftratiuopro* Interrogati •
nomine quæritur,vt quis,vter,nunquis, ecquis, pro num aliquis. uum duplex
Aliudaccidentis,per quod deadie&tiuo qugritur.Hocautem mul•
tiplexeft.Nam aliud de qualitate quærit,vt qualis:aliud de magnis
tudine,vt quantus: aliuddenumero, vtquot: aliud de giis, vt
a.iij.
 . D Ε Ε Μ Ε Ν p. s r rv c r. 1. r B. 1.
quotustaliud depoffefTore, vt cuius,ia,ium:aliud de patria fe&tà*
* ve,vt cuias: aliud de modo rationéve, vt cuiufmodi: aliud de vno
rnultiplicato,vt quotuplus,& aliter quotuplex: aliud diftributiuú
dici poteft,vt quotenus.Cicer. adAtt. In ripa nefcio quotenorum
iugerum. quanquam hic pro quot & infiniteaccipitur, vt mox ap
parebit.aliud de annorum numero quærit,vt quòtennis. Hæc vea
rò,ficut omnia ferè, quib° aliquid interrogamus,(iue nomfna fint,
fiue aduerbia,interdum nihil quærút.Sed aut cum fuo verbo,vere
bis alijsfubijciuntur, & eorum tranfitum excipiunt,fiántque infi•
nita,vtScio quid conere.Dic quid velis.Vocentúrq; ideò(filibet)
quòabalijs,de quibus agendum eft,difcernantur, infinita fubiun»
&ta.Autnosad aliquid notum,vel certe in oratione prius pofitum
remittunt,efficiuntúrque relatiua, olimprouocabula di&ta. Refe•
runtur auté relatiua haecad ea,de quibus,cum interrogatiua funt,
quærunt.Quae fubftantiae relatiua funt,adappellatiua,propria,&
demóftratiua pronomina,vt horno,velSocrates, velifte qui ad nos
venit. Nam quis, cum relatiuum fit, s, amittit. Quae accidentis
funt,ad fui generis adie&tiua.Quantus ad magnus, paruus,bicu*
bitus,bipedalis,vtftatua magna,quäta erat Rhodi.Quot,ad duo,
rria,quatuor.Quotus,ad primus,fecundus,tertius, vtvenerattere
tius,quotus tu.Quoteni,adbini, terni, quaterni. Quotuplus, ad
duplus,triplus,quadruplus.Quotuplex,adduplex,triplex,quadru
plex.Quotennis,ad biennis,triennis,quadriennis.Item ad bimus,
trimus,quadrimus,quibusadnumeraripoffevidentur, annotinus
& ornotinus,præterea annuus & anniculus.Plin.Vetuftas oleo te•
diü affert,non item & vino,plurimúmque ætatis annuo eft.Idem
decapris,Concipiunt Nouembri menfè,vt Martio pariantturges
fcentibus virgultis,aliquando anniculæ,femper bimae, in trimatu
inutiles.Idem,Ergoplantaria inftituunt,anniculâfque tranfferüt,
& iterübimas.Adcuius,ia,ium,tum pronomina poffeffiua, me*,
tuus: tum nominügenitiui,vt Meliboci, Aegonis.Caper Ægonis,
cuia eft vitula. ' , -

Redditiuú. Redditiuúeft,quodrelatiua ipfâ vel praecedit,vel fequitur, vt

… ;.- .
Talis erat Hermolaus, qualis erat Theodorus: quot homines, tot
fententiae.Suntautem numerohaec,talis, tantus, tot, huiufmodi,
eiufmodi,iftiufinodi,& ad quotus,totidé, vt Plin.in x 1, Murium
iecufculisfibræ,adnumerum lunæ dierumin menfe congruere die
cuntur,totidémque inueniri quotum lumen eius fit.Cæterum red
ditiua,quotiesindicantesquippiam hisvtimur,dem6ftratiuafunt,
velutifi quempiam digitodemóftrans,dicam,Taliserat Theodos
 s I v E D E v r I r P A g*r. 4.

rus.autnontantiaeftimo,indicans capillum.Saepe etiam admiran

tes,hisvtirnur,inillo, Tantæ molis erat Rgmanâ conderegenté.
Poffeffiuú noméeft, quodaliquid fignificat velutipoffidentis, Poßeßiuum
vel eius ad quod fpe&tatquippiam,vteuandrius,patefhus,herilis.
Materiale eft,quodaliquid velutiex materiafignificat, vt fagi Materiale.
nus,ilignus,abiegnus,colurnus,lapideus,teftaceus,aureus.
Localefiue adie&tiuigenus,quod Græciάκαωματικὸμ vocät, Local.,
eft, quodaliquid vt ex loco fignificat, veluti Hortenfis, marinus, ^
maritimus, montanus,caeleftis. . . - - -

Patrium noméeft,quod aliquid expatria fignificat, vt Ebora* Patrium,

cenfis,Romanus.Eft enim patria,vt Nonius Marcel.cenfet, vrbs Patria.
velciuitasparentum.ItaqueVergiliú noueilludprotuliffe ait,Qui
fànguine nobishanc patriâ peperêre fuo,cumde Latio id dicat.T -

Gentile eft, quodaliquidvtex gente vel natione fignificat, vt Gentile. a

Græcus,Latinus,Britannus,Cyprius.Illa enim Hifpanienfis,Sicis T
lienfis,Romanëfis,Corinthienfisάκεισματικά,potius quàm gen
tilia dixeris,cum nontam aliquid his gentibus ortum, quâm in ijs
verfàtum fignificent,vt Hifpanienfisnegotiator,&exercitus,licet
genere fint Romani. . - -

. Numerale, variashabet fpecies.Eft enim & cardinale,quod nu Numerale.

erum abfolutefignificat,vt,vnus, duo,tres:& ordinale,quodnü Ördinale.
merum in ordine,yel vtapte Laurentius præcipit,quodvltimum -

eius diftributiuum
fiue numeri fignificat,vt
Græci,primus, fecundus,
\ιατ€ςτικὸμ teftius.
vocant, quod Et diuifiuum
fingulis mul• Diuifiuum •

torum eundem numerum diftribuit,vtfinguli,bini;terni,quater•

ni,vtnonimmeritooratoribus inmultitudinis numero eorum fe•
rè fitvfus.Plinius deceruis,O&tonis menfibusferuntpartus.Idem
decanibus,Gerunt in vteris fexagenis diebus.Et de equis,Partum
in eo genere vndenis menfibus ferunt,gignunt duódecimo. Et „ •
de ijfdem,Viuunt annis quinquagenis. Rarius fingularium, vt - "

Idem in decimo feptimo, Traducesgallica cultura binis vtrina

quelateribus,fipars quadrageno diftet fpatio:quaternis, fi viceno
inter fe obuijmifcentur. Idem vicefimo quinto, Altera maior fo»
lijs laterum modo inclufa,quia fèptena eft. Idem vigefimo fexto,
Septuageno coitu durare ad libidinem ta£tu herbæ, cuius no*
mén fpéciémque nonponit.Sunt & quæ diuerfæ rei, quàm apa
pellatiui, quod cum his conftruitur, numerum indicent in rius N„„„i„
terminata, vt ternarius, quaternarius, quinarius. Lapiscentenaa in rius
rius, qui eft centum librarum. Homo centenarius qui eft cen• -

tum annorum. Grex centem4rius qui eft centum capitum.

- - a.iiij.
 IO E E M E N D. S ° r R V C'r. I l 118• I•

Numeralia Cohors quadringentaria, quæ eft cccc militum. Sunt& quæ

â pondus,
ad pondus, vnum in fe multiplicatum fignificant,vt duplum, triplum, quae
vel numerü. druplú,quæ adnumerúve! pódus proprie referri Prifcianoplacet.
Partitiuum. artitiuum eft,quod vel multa fingillatim,velvnüvt ex multis
fignificat.Multa fingillatim,vt,vnufquifque,qui(que,vterque,neu
ter.Vnum vtex multis,vt,alter,alius,cætera,& reliquus.
Vniuerfàle. Vniuerfàle nomen eft,quod totam naturam eius,cui additur,
verbofubijcit,vt,omfnis,cun&us,nemo,nullus,nihil.Idem faciunt
aliquando & Infinita ea,quæ ex fimplicibus interrogatiuisfiüt,vel
geminatis,vtquifquis,qualifqualis,quantufquätus,quotufquotus,
vteruter,quotquot.veladie&tione cunque, vt, quicunque, qualif,
cunque,quantufcunque,quotcunque,quotufcunque.Vocétur au•
Totus. temvniuerfàliainfinita. Huc quodammodo referantur vniuerfus
Omnis. & totus.Quorum totus,ad quantitatem continuam, ficut omnis
Vniuerfus. ad difcretam refertur.Vniuerfus profimultotus, vel fimul omnis
accipitur. -

Particulare. articulare nomeneft,quod appellatiui,cuiadditur,partéalis

quam,non totam eius naturam verbo fubijcit.Aliter,quod minus
certamdefinitámque remexhibet, quàm propriô,vt,aliquis,quif
Quidam. quam,quifpiä,vllus,quidam. Quorú poftremio, rem nobis aliquo
Aliquis. * modo certam,incertèfignificamus,vtTeré. Fuit olim quidäfenex
mercator,nauem isfregit apud Andrum infülä.Idem,Intereamu
lier quaedam abhinc triennium,ex Andro commigrauit.Rurfus
Et finguntinter fequamdam nunc fallaciam,Ciuem Atticam effe
hanc. Reliquis verò rem tanquam nobis etiam incertam, incertè
pronütiamus.Terent.Atque aliquis dicat,nihil promoueris.Eft ta
men vbitranflatitiehis vtare,vtindiftributione,Hominumquidã
boni funt,quidam mali:vel aliquiboni,aliqui mali.Cicer.Dicimus
grauedinofos quofdam,quofdätorminofos.Non quia iam fint,fed
Quilibet. ' quia faepe.Diuerfiab hisgeneris particulariafunt,nec nomenade
uiuis.
Particularia
hucförtita, quilibet & quiuis. Significant enim proprie vnum é
infinita.
multis,fèd indifferenter hunc vel illum,vocentur autem(filibet)
Alteruter.
particularia infinita.Additurhisalteruter,quodvnum fimiliratio»
ne ex duobus fignificat.Plin.nat.hift. Alterutrü fore in caufà, hoc
eftpleniluniâ aut interlunium,nonerit dubium. Luca.Placet alea
fatialterutrümerfura caput. Cice.Quod fiin alterutropeccädum
Principale. fit.Exhis nominis ggneribus,eaque cöparationéreciperepoffunt,
pofitionesvel abfoluta,velprincipalia dicuntur,vt cádidus, laetus.
Cóparatiuú. Comparatiua verò,quæexceffumabfòlutifui,vniuspluriúmve re
fpe&ü fignificant, fóluiquepoffunt in abfòlutumcùmaduerbia.
 -

-— -

-
S ■y■ OE V I I r PA R r. ' .• $ 1

_-
ûagis,vt do&tior illo,vel illis,ideftmagis do&tus. -

. "Superlatiua verò,quæ exceffumpöfitionis fuæfignificant,fem Superlatiua.

pérque refpe£tuplurium quàm duorum.foluunturhgcin abfòlutä
cü aduerbiomaxime,vtdo&iffimuspoetarú, id eft maxime do&*.
Di&tumeft accidere nominigenus,cafum,numerum,quorum Genera.
genus in fexdiuiditur,Mafculinum,foemininum,neutrü,cômune,
Ëpicœnum,dubium. Horum mafcuiiniieft, quod folismaribusdeâ Mafculinum
£etur,inijs quæ fexusdifcrimenrecipiunt,vtT$eodorus, vir,poe•
ta.Vbi verò fexusdifcrimenabeft, qüod vel mafculinigeneris ädies
&iuis,velproprijs, appellatiuffvemafculinis, in publicolatinglins •_ _ • _ -

guæ vfu,coniungifolet,vtlapis, niger,Qui. Foemininum eft, quod Foeminimíì.

fòlis debetur fœminis, vbi fèilicet fexus difcrimenadeft, vt mulier, * .
poetris,Cornelij.Inalijs,quodfœminini generis adie&tiuisvelpro
prijs,appellatiuifvefoemininisiungifolet,vt petra,nigra,Quæ.In
quibus yerò fexusfacile difcernitur,fiquæ vocesfunt,quemaribus
£t fœminifque conueniant, cómmunis duumgeheiismerito Qommune
nt,vt bos,fus.At in quibus obfcurior difcretioeft,altero faepe ge duum•
nere, vtrunque fexum confudityfus, appellauitquehuiufmGdivo „_,
ces promifcuigeneris, Græci&rixoivopvocant, vt paffer, miluius, Epicœnum.
quæfubmafculinotaquila,muftela,quæ fubfœminino,vtrunq; gea
nuscomprehendunt.
Suntcontrâquæ nullaratione, fèdfolo authorum atbitrio, ab Dubium ge*
alijs mafculineproferütur,abalijsforminine.Ide6que dubijgeneris nus.
appellantur,vtmargo,cortex,dies.
Neutrum genuseft, quodnecmari necfœminæ proprium eft, Neutrum.
qu6dque incommuniloquendivfu , nec marium nec foeminarum
adie&iuisappellatiuífve,fèdfibiproprijsiungifolet, vtfaxum,iu^
mentum,nigrum,Quod.
Cómuné triumvel communiffimügenuseft,quodvocibuscu* Commune
iufquegenerisiungipoteft,vt velox,felix,potens. trium.
Cafus fi advocem fpe&es& finem declinatarum ab vno nomi Cafus.
natiuo vocum variatum, invnonumeroreperientur plurimü qua•
tuor,vt in fecunda & tertiadeclinationü formis,à nominatiuo Do
minus,domini,domino,dominum,domine.A nominatiuo Lebes,
lebetis,lebeti,lebetem,lebete.Inreliquis plurimütres, vt à nomi•
natiuoplurali Poetæ,poetarum,poetis,poetas.AnominatiuoMa*
nus,mánui,manû,manu. Anominatiuo Dies, diei,diem,die.Sin
ad res, fiueperfonasquasexhibent, longe plures, quod do&ivete*
rumfortaffevidentes,datiuoo&tauum,ablatiuo feptimum adiece•
runt,ficutialijsfortaffealios,fèd quorum appellationes ad nos non
 ID e 1E M E N D. S Τ R w cT'• Il 1 B• * I

venerunt.Nos eorú düntaxat fex,quæ publicerecipiuntur, defcri•

ptiones quafdam ponemus.
Nominatiu? Nominatiuusigitureft,quirem fignificatabfolute,citráq; ome
nemcircúftantiam,acfempervelfinitisverbis àpriori iungitur,vel
ei,quod eiufmodi verba praecedit, fub eiufdem perfonæ rationein•
Re&tus. nititur.Hicnifipropter fiominatiuummultitudinis,cafusnon dice
Obliquus. retur,fed re&us,ficut reliqui omnes obliqui.
Genitiuus, Genitiuus eft,qui remifignificat vt cuius fit quippiam, potéfta
que in poffeffiuafubindeverti,vtfiliushaeri,haerilisfilius,enfisEuäe
dri,Euandrius enfis. Hic & patrius &gignédi cafus dicitur, prifcis
etiam interrogandicafus dicebatur.
IDatiuus. Datiuus fiue dandicafus eft,quiidfignificat,cuidamnum,gra
tificatio,miffio,paritatis vel æqualitatis collatio,deniq; acceffiofit.
O&tauus. Sub huius voce aliquio&tauum comprehenderunt.quem tum inci
dere volebant,cum quod aliâs per accufatiuum cum praepofitione
vfurpabant,per hunc cafum proferebant,vtinillo, Itcaeloclamor.
Accufatiuus Accufatiüus, qui etiam incufàtiuus vel caufàtiuus dicitur, eft,
qui rem fignificat,tum infinitis verborum à priori,tum a&tiuorum
tranfitioni accommodatam.
Vocatiuus. Vocatiuus,qui& falutatorius dicitur,eft,quivocandis appellâ
difve perfonis,eft accommodus,vtTityre Iungitúrque vocädiade
uerbijs,vtheus Angele,öHermolae,núquam verbo,ideóqueabfo•
lute femperconfiftit,qüafi cíiaduertentiam effecerit,officiodefun•
&tus.Itaque etiam fenfus in fermone vicem obtiner.
Ablatiuus. Ablatiuus eft , qui aliquidfignificat, tanquam in quo, cum
quo,vel abfquo.Item pervélpropterquod, aliquidfiat.Et eftpaf?
fiuorumperfonaeageriti,itemiprétio,caufæ, &inftrumento,figni•
ficandis accommodatus.Hic,latinus,& fextus& comparatiuus di*
-
citur. Eundem nominum itémque pronominumcafum, aliquifee
ptimum dixerunt,Quandofcilicet,vtPrifkianus refert,fine præpo
fitione legitur. -

Numerus, Numieri duofunt,fingularis,qui vnumdántaxat fignificat, vt.

Singularis. pater. Huius vim habent& quæpro nominibusfumuntur, verba
infiniti modi,vt fcire,yelle;& ferifus quidam,yt quod legis,v£l leo.
gas,vtfcribas.Etquæδgiwàg,velt.xyixóg accipiütur, vt Tullius,
in illo,Tullius eft cognomen.& Pergama,in illo,Pergama eft.Plu.
Pluralis, tale,multitudinisnumeruseft,qui multafignificat, vt patres. Hua.
ius vim merito obtinent duo vel plurapropria,vel appellatiua,co
pulatiuaconiun&ioneconnexa, vt Socrates&Plato, ignis & aer,
quominus mihifigurateviderenturhuiufmodiconftru&tiones.So»
 $ Iv E ; D e v I I I P A R. r. 6
crates& Plato docent, nificonftru&ionem invocibus naturaliter
fpe£tandam fcirem. Sedde hac realibifortaffè plura.
Yo E P R O N o M I N E.

n o N o M E N eft pars orationis, quæ inflexa cafibus, Pronomen

p. indiuiduam maxime effétiam fignificat, finevlla quia
' dem temporis, fednunquam fine definitæ perfónæ
differentia. • . *

A L 1 T E R,Pronomen eftpars orationis, quæ cafibus inflexa,

certius aliquid quàmproprium nomen fignificat, idque veluti de•
monftratum,relatum, vel poffeffum, cum aliquâ femper perfonæ
differentia._ _Species pronominis funt quatiior,demonftratiua, Species pro»
nOmn1nIS.
relatiua,poffeffiuâ,&géntiliavelpatria. -

Demonftratiua pronomina fùnt,quæ aliquid veluti indicatum Demonftra•

fignificát.Suntautem numeroo&to,ego,tu,hic,ifte,ille,is, & ipfe, tiua.
& vnum in obliquis fui. Ex ijsEgo loquentem tantum indicat pere
fonam.Tu ad quam fèrmodirigitur. Reliquorum tria hic,ifte, iIIe
tertiam omnino perfonam demonftrant, non tamen eandem, fed
hic,praefentem ei quiloquitur:Ifte, præfentem eiad quéfit fermo.
:Similes loci differentias demonftrant localiaabijs declinata.Hic,
ifthic,hinc,ifthinc,huc, ifthuc. Terent. Tu fi hic fis, aliter fentias.
:Verg. Per caput hociuro. Cice. inAnton. Remouepaulifper iftos
gladios. Quinque verò cum vnocöpofito Idem in relatiüa tranfe
eunt,quand6fcilicet aliquid,quodin oratione praeceffit, repetunt.
Vnum etiam Ipfe,quod alioquidifcretionem quandam ab alijsÉ
fonisadnotat, trium perfonarumfignificationem repr£fentat.Prie
mae,vt in illo Verg.Quáque ipfe miferrima vidi. Secundæ,vt in il•
1o Ouidij,Nil mihirefcribas,attamêipfeveni.Tertiæ, vt in illoTes
rent.Ipfus fefallit,haud ego.HocGreciepitagmaticonvocant,Doa Epitagmati •
natusfubie&tiuú,quod reliquis omnibus pronominibusfubijcipoe COn«
teft,fupérque nominibus,tum proprijs,tum appellatiuis, vt iäpa•
tebit.Etpronominibus quidem,vt Ipfe egocanálegamteneralanu
ginemala.Cicer.in Tufcu.Tibi ipfi pro te erit maxima corona cau
* fa dicéda.Idem,Sed quia profitenturipfiilli,quieos fcribíit,fe neq;
diftin&teneq; eleganter neq; ornate fcribere,le&tioné fine vlla deleo
&tatione negligo.Terent. Atque ifthuc ipfum nihil pericli eft.Verg,
Ipfi te fontes, ipfa hæcarbufta vocabát. Cice.in Tufc. At idipfum
oöiofüm eft,fine fènfù effe.Idem,Ex tuo ipfius animoc5ie&turâ fee
ceris.Idem,Cum verò perfpicuumfit,nihilpofle ineoeffe, qui ipfe
 D e E M E N D. S T R. v Cºr. L I B. I.

non fit,quid potefteffe in eo odiofum, quinec careat nec fentiat.

Proprijsautem & appellatiuisvtIdem, Sed videamus Herculem
ipfüm,quitum dolorefiangebatur,cum immortalitatëipfàm mor
te quærebat. Omnibus É iungi poteft &compofitum ldem
primæ,vtCice. Atque idemconrendo cum ad naturam eximiam.
&c.Secundæ,vt Terent.Tu tamenidem has nuptias pergefacere,
ita vt facis.Tertiæ,vtVergilius,Atqueidem iungat vulpes,&mul
geat hircos. -.

Réiprocú. Reftat ex demôftratiuis vnü nempe füi reciprocum à quibuf,

damdi&tum,quòdtranfitum à tertia perfona,inipfam rurfüs refle
&tit, qua ratione tertiae etiam perfonæ merito eft, quòd folius eius
tranfitü remittit.Eadem ratione& obliquos düntaxat recipit,vtiq;
quòd nonnifi intranfitu perfonae legitür. Sunt quirelatiuü puè
tent,fed errore,cum fenfum à priore nondefyderet. -

Poffeffiua. Poffeffiua pronomina funt, quæ aliquid ceu poffidentis fignifi

cant.Sunt autem quinque,meus,tuus,fuus,nofter,vefter.
Pronomina Gentilia vel patria pronomina funt, quæ non folumnationem
gentilia. vel patriam,fed etiam partes fe&támve fignificant,vt noftras &vee
ftras,quaeideòinterprónomina funtpofita,quòdcertæperfonæ dife
ferentiam fecumafferunt.
Genera pro• Generapronominum funtquatuor,Mafculinum,fœmininum
nominum. neutrum,& commune duum. Mafculinum eft, quod vel maré de•
monftrat,vt ego, quum vir loquitur: vel mafculinis iungi folet, vt
meus.Foemininumverò,quod fœminam demöftrat,vtego, quum
fœmina loquitur:vel cum foemininis iungifolet,vt mea. Neutrum
eft,quod neutrum aliquod demonftrat& nominibus neutrisiungi
folet,vt illud,Commune duum,vt.noftras,veftras.
Perfona du• Perfona duplexeft,alterafèrmonis,alterac6ftru&ionis. de hac
plex. alibiagemus,illatriplexeft.Prima,quærem tantumvtloquentem
Prima perfo demonftrat,vt ego.Itaque nihil mirifi quæ verbaadea pertinent,
112.
quæ omninoloquela careant, primadeftituuntur:huiufmodifunt
quorundam a&iucrum paffiuä,vtaratur,arantur.Indicioeft,quod
talium rerum,cum per profopopœiam finguntur loqui, non dubi•
tant authores etiam veibis, qu£ ijsproprie debentur, primaspere,
fonas'tribuere.
Secunda per Secunda perfoma eft, quæ rem fignificat, adquam fermodiri*
fona. gitur,vt tu.Quaratione efficitur, vt tú omnis vocatiuus fecúdæ fit
rfonae,cü quidquidvocamus,idomninoalloquamur,nótamécô•
Tripho, trâ quidquid alloquimur,idc6tinuo vocemus.Quæ resfortaffeTri
phonem fefellit,quipronométú tantüeffevocatiuicafusputabat,
 S I V E D E V I I I P A R T. 7

tum ad quæ férmodirigi non poteft, ea prorfùs vocatiuis careant·

Eiufmodi nominafunt interrogatiua,relàtiua,infinita, partitiua &
particularia.
Nam vniuerfalium quibufdam,praefertim eorum,quæ fic pro*
rie dicuntur,nefcio curvocatiuusdefit,fortafTeetiam nec particus
arium quibufdam defit, vt in illoVerg. Exoriare aliquis noftris ex
offibus vltor,Pronominavero eiufinodifùnt egó & que tertiæ per•
fonæ funt primitiua.In illo enim Cicer. Onoxilla quæ tenebrasat•
tulifti,non tam demóftratio aliqua(qug propriafitpronominibus)
quâm nobilitatisfiueeminentiæindicatioquaedam fignificatur.Si*
mile quidvidetur in illo Tibulli,Idem,fifaseft,mosprecorille redi,
Tertia perfona eft, quæ aliquid fignificat, vt dequo fermo has Tertia perfo
betur.Sub hac comprehenduntur omnianomina,etiam pronomi• In2e
ma,&participia,prgterego& tu,& vocatiuos.Quod à Græcis poft•
pofitiuus articulusdiciturâ Latinis, alijsprouocabulum, alijs pro*
nomen infinitum, alijsrelatiuumnomen(eft enim fubftantiæ rela*
tiuum)nempe qui,qu£,quod.Ideo inter pronomina à Latinisgrä* Qui quæ
maticis eft conie&um,quod fortaffe iccirco inter nomina ponendü quod.
non cenfuerunt,quòd & quorundam pronominum declinationem
imitetur,& Græciarticulo pro eo vtantur, neceius vnius caufanu*
merum partium augendum exiftimarent.Diftat tamen à prpnomi
ne, quòd nullam in fè certam perfonaedifferentiam includit, quod
proprium,vtAriftarcho placet,pronominis eft. Sedomiìibus con* Ariftarchus.
iungi Ê , vnde & Infinitumpronomen à veteribus Cur infinitú
appellatum eft, Infiniti verbifimilitudinem,quòd item cum nul pronomédia
lam perfonam habeat, omnibus iungi perfonis fine difcrimine po* CatuI.
teft.Cæterücü multis nominibus apud veteres appellatur,nos inte
rim prouocabulú qui , vel relatiuum qui, diftinguétes, videlicet ab
alijs,tumfubftantiæ relatiuis,qualia funt pronomina,tum acciden•
tis,qualia funt qualis & quantus,claritatis caufa vocabimus.
ID E V E R. B O. . . .

* R B v M eft pars orationis,quæ modis &temporibus Verbä quid.

v inflexa, effe aliquidageréve, aut pati fignificat.
AL I r E R, Verbum eft pars orationis cum tcmpo* Verbidiuifie,
re& modisfignificatiua.Verborum,qüod adfignificationem fpe* varia.
&tat,triafuntgenera,a&iuum,paffiuum,& neutrum.Vocis ratio»
ne,duo,principale,vt edo:declifiatum,vtefurio.Terminationisra*
tione triâ maxime,in o,in r,& in m. Significationis pariter & ter•
minationisrefpe&u, quinque, Nempea&tiuum, paffiuum, neu*
 ID E E M E N D. S Τ R V C r• 1. I B• I •

trum commune,& deponens.Conftru&ionis ratione duo,abfolu*

A&tiuum, tum, vt frigeo:tranfitiüum,vtvro.A&iuum eft quod o finitum,
abagente in aliud ceu patiens tranffundit a&tionem , tranfpofitiß
quepatiente in nominatiuum, & agente in ablatiuum cum à, vel
ab præpofitione,eundem fenfum,non repugnante publico dicen•
A&tiuorum di vfu,paffiua voce reddere poteft.Habétque tres fiüe gradus,fiue
tres fpecies. fpecies, generáve dicere maüis. Alia enimpaffiuam interpretatios
nem inomni perfona&numerorecipiunt,velutiea,quorum a&tio
in rem præditam loquela fiue rationalem recipitur,vel(vt Prifcia.
interpretatur)quæ fateri poteft id,quod in fe fit,vt doces, vel do•
cet me,doceor à te,velab illo. Aliain tertia dúntaxat vtriufq3 nu•
meri:vt ea,quorum a&tioin id tantum proprie tranfit,quodloqui
nópoteft, do&tiffimus Theodorusόλοκύζεγάτικὰ vocatSicutiaro
agrum &agros,aratur ager, arantur agri. Nauigo Tyrrhenum æ•
quor,& Tyrrhenum æquor nauigaturâ me.Potoflumen,& poto
flumina,potatur flumen,& potantur flumina.Cicer.Quoingene
re etiam in repub. multa peccantur.Lucan.Plus cinerum Haemo•
niæ fulcis tellurisaratur.Ouid.Quotpifcibusvnda natatur.Haecta
menin Profopopœiaprimas&fecundas perfonasaccipere poffüt.
Alia in tertia dúntaxat fingularitaléinterpretationé admittüt,vt
ea,quorum a&tio inaliquidcognatætantum fignificationis tranfit,
quomodotertia perfona quorûdâ,quae aliàs neutra abfoluta funt,
paffiuam interpretationem recipit,vt curritur ftadium.quáquam
nihil prohibet,quo minus hæc quoque,fiopus fit,pluratiue profe•
rantur.Tametfi Diomedesrepugnat,fed nulla nixus ratione.Cur
enim non curruntur ftadia,ficut curritur ftadium,dicas? Aliter,&
breuius,A&tiuorü triplex eft ratio.Alia,quæ in tres perfonas tram
fit,vtamo,doceo,me,te,illum.Alia quæ intertiam düntaxat, fed
vtriufq; numeri,vt aro campum,& campos. Tertiaquæ in aliquid
cognatæ fignificationistranfit, modo in quid tranfeat, explicetur,
vt curroftadium,viuovitam duram,ha&tenúfque a&tiuum eft.
Paffiuum Paffiuum eft,quod r finitum tranfpofitisperfonisinterpretari
retro a&iua voce poffis,fic,Docemur à præceptore,præceptor do•
Paffiuorum cet nos. Paffiuorü ficutia&tiuorum triplex eftordo.Vnüs eorü,
triplex ratio quæ à primo a&tiuorum genereducuntur, quæ omnes perfonas 8c.
numeros recipiunt,vtdoceor.Ad quem ordinem illa quoque fignis
Neutralia ficationis faltemgratiareferätur,Vapulo,veneo,fio,liceo,quæneu
paffiua. tralia paffiua Prifcianus vocat.GraeciäuroToz8htikã. Alius eorum,
quæ àfecundo, quæ tertias vtriufque numeriperfonas habent, vt
aratur,arantur:quæ etiam per Profopopœiam(vt di&tum eft)prie.
 S Iv E DE v I I I P A R -r, 8

mas&fècûdas recipere poffunt. Tertius eorum,quæ à tertio,quæ

tertiam ferèfingularemi recipiunt, vt ftatur, curritur, dormitur.
Imperfonalia ideò di&a, quòd fine patientibus perfonis à fronte
expreffisferélegantur. - -

Communeeft,quod orfinitum,a&tiuorum,paffiuorümque fi. Commune

gnificationem comple&titur,vtveneror,mcror.
Neutrum eft,quod o vel m finitü, nihil vt in patientis perfo Neutrum
nam tranffundit.Itaque nec reciprocam interpretationem pâffiuâ
recipit,nifi ficutipauloantèdi&üm eft. Sunt autem neutrorü va• -

riæ fpecies, fubftantiæ vna,nempe fum es eft. Altera eorum, quæ AB[31usa
Graeci άντοονλετέςα dicunt, Latiniabfòluta,velabfolutiua,ficvti. £$£íïìá f;
queappellantes,quòd perfe fenfum abfoluant.Veteres(vt Diomea die fupina.
des refert)fupinavocarunt. Taliafuntduplicia. Alia,quibus a&io
ipfoverbocompleta fignificatur, vt curro, ambulo,pluit. Qua ra* Abfoluta du
tione quæcúqueverbaad quaeftionesfa&asper ago, vel facio red- plicia.
duntur,cuiufcunque aliâs fintgeneris,huiufmodiverborum natu»
refunt. quôd ficvidelicet fola verbia&ione,fatiffa&um quaeftioni
videtur.vt Quid agis,vel facisfamo,fcribo,loquor,difco.Alia,quia
bus paffio inipfo verbocompleta fignificatur, quæ i%i07r«9$ Græ
civocant,vt palleo, rubeo. Talia funt&plæraque eorum, quæ ve•
teres inchoatiua vocarunt.Laurent.Vallâ cótinuatiua,vtpallefco,
nigrefco. -

Deponens eft,quodorfinitum,vela&iuifignificationem obti Deponens

net,vttueor,contemplor,loquor:vel neutrivt philofophor,labor.
Abfolutumverbum quidfit,iam di&um eft.
- Tranfitiuum fddicimus,quod in aliquem cafum fertur, diuer Träfitiuum
fumabeo,qui ipfumpræce{fit,vtlego,egeo,placeo,careo,
Verbo accidunt quatuor,tempus,modus(quem ftatum & qua Quæ verbo
litatemaliqui appel!arunt)perfona, numerus.Tempus efto,quod accidant.
certam a&tionis qualitatem fècundü prius & pofteriüs demonftrat. Tempus.
Diuiditurgrammaticoin trgs partes,præfens,præteritum,&futu Tempus tria
rum. A&tionis nomine hoc loco & paffionem &neutram affe&tio, plex.
nemintelligipoftulo.Praefenstempus, quod & inftans grammatis Prætens
cisdicitur,eft,quo a&io nunc geri fignificatur,vt fcribo. Præteritú Præteritum
eft , quod præteriffe a&ionem fignificat. Huiustriplex eft ratio.
Nam aliudimperfe&tum dicitur, quopriusquidem aliquidagifis Triplex prae
gnificatur, non tamen abfolutam perfe&támve a&tiQnem effe. jí.
Aliter , quo continuatio praeteriti alicuius , non perfe&tio figni a Imperfc&ii.
ficatur,vtVergilius, Hic templum Iunoniingens Sydonia Dido
 p e E M E N D. s r R v c r. l 1 b. r.
Condebat.Erat enim adhuc in opere.Et Plin.in præfatione, Et ea,
quæ mirando non fatiamur, péndentetitulo infcripfiffe , vt Ap•
pelles faciebat, aut Polycletus tanquam inchoata femper arte&
Perfe&tum. Imperfe&ta.Aliud perfe&tum,quodpr£teritam abfolutâmq; fignis
ficata&tionem, quod idem Plin. paulo infra verbis illis oftendit,
Tria non amplius(vt opinor)abfolute traduntur infcripta IIIe fe
Duplex pere cit. Hocin paffiuis,communibus& deponentibus duplexeft, ita•
fe&ti vox in que etiam duplici circuitione explicatum. Alterum,quo proxime
paffiuis. preteritum aliquid fignificatur,vt pranfusfum. Alterüm quo vltes
iiuspraeteritum,vtpranfusfui,non enim fi modopranfusfis,pran
Plufquä per• fus fui,commode dixeris.Aliud plufquamperfe&um,quod prætere
fe&tüquid. iffe a&tioné,fed refpe£tu præterifiimperfeéti, perfe&ive fignificat.
Futurum. Futurum eft,quod rem in futurum gerendam fignificat. vt Nafce•
Promiffiuus tur pulchra Troianus origineCæfar.Hocpromiffiuum modum vo
modus. carünt aliqui, quòdaliquando nontam plane futurumaliquid de•
nuntiat, quàm aliquid promittit, feu velle quid facere oftendit, vt
Verg.Ibo,& Chalcidicoquæ funt mihi códita verfu Carminapafto
ris Siculi modulabor auena.EtOuid.Ibimus ò nymphae, monftrae
Pcmponius. táque fàxa petemus. Huius aliudgenusfacit Pomponius, nempe
Futuifi ©X24 quòd exa&tum vocat,vt videro,abiero.Quanquam Donatus talia
&tum. fubiü&iua proindicatiuis pofita putat,vtinillis, Diétum & fa&tii,
inuenerit aliquam caufàm,quamobrem eijciat oppido. Etalibi,At
fi pergis, abiero ego. Inueneritpro inueniet, & abieroproabibo.
Hoc genus Græcinô habent, fèd vtunturpro eo participioprætere
iticü futuro verbi fum reye&gòς άσομαι.3yyakóς ἐσόμαῖ.Arifta
Topic. \&£αντις έτι ταντ' ίσάexg, wg) 3 ri τινι ύτάexa, Ake
&\&Xότως έσόμεθα, quodlatimevt fàltem huc quadret, fic interpre*
tere, Quialiquid omniineffè monftrauit, etiamalicui ineffe nione
ftrauerit.Demioft. θεάαιδιάρ τεάπορ ύμάς έsgozraywx6rve r&vra.
ίαςὸς ύτάς φιλίττον. Videtúrque ex præterito & futuro mixtü,
vt interpretatio indicat, fed & diuerforum modorum commune.
Indicatiui,vt Verg. Suggeretelamanu, non vllum dextera fiuftra
Torferitin Rutulds.Terent.Sedfite equo animo ferre accipiet,ne
gligétem feceris.Et interrogatiue.vtVerg.inix.Vnushomo, &ve•
ftris óciuesvndique feptus Aggeribus, tantas ftragesimpune per
vrbem Edideritfiuuenüm primiostotmiferit Orco? Subiun&tiuiyt
Quid.Sicne perdiderit,nohceffat perderelufor.Cecil. Plin.adVre
fum, Eroenimfecurior dum legami,ftatimque timebo quumleges
ro.Significat enim plane,άτε άγαγνωκᾶς ίσομαι. De optatiuonon
{ùccurritexemplum, eôque minus, quòd necfimplicis inhocmo•
 -
,- ---- - - - -

C rv e D E V I I I P A R* y, 9
dofuturifacile inuenias.Id euenit propter ifodynamon potentia•
lis cum promiffiuo modo,fiuefuturotempore,quorumvtroquefi•
gnificatür volütas,vel debitum,vt in modislatiusapparebit.Gro• Grocinus.
cinus vt inomniliterarumgenere,ita in hocquoquecuriofus,ali*
ter tempora diuidere folebat. Nam praefens, præteritum, & furus Grocini tem
rum,fingula duplicia fecit,hoc modo,Præfens imperfe&tij, vtfcri* porüdiuifio.
bo,præfensperfe&umTozgowáuvvop Graecedi&um,vtfcripfi.Ha
&tenus cum Steicis fèntiens,vt ex Prifcianoaccipimus.Deinde fu
turum imperfe&um,vt fcribam.Futurum exa&tumfiueabfolutú,
vt fcripferg.Rurfus præteritum imperfe&um,vt fcribebam,perfe
&um,vt fcripferam.
Moduslätine,ficuti Graeceteô7roe,lati>patere videtur,quàm Modus.
id quod Græciἐγκλαιρ vocant.Itaquenec mirumeftveteres,qui
fubverbiappellatione, quicquid agere,pative fignificat, intellige•
bant,etiam participialia,verborum modis adnumeraffe,atque ea,
gerundi modum,vt alium fatendi, alium imperandi appellaffe.
Nos cum Graecisverbivocabulo ar&tius contra&to,etiami modum
adάγκλισιμ contrahimus, quam ipfi fic definiunt, vt fit volütas,
vel affe&tio animi pervocem fignificata. vbi re&tius adfignificata
vel confignificata(mea quidem fententia)dixeris.Hunc Græci Lae Modoríi di;
tinique in quinque,ad fummum fex diuiferunt. Indicatiuum, qui uifio.
aliâs & finiendi,& interrogandi,& fatendi,& pronuntiatiuus die
citur.Imperatiuumfiue imperandi,Hypotheticon,quem cumim
peratiuo coniungunt. Optatiuum fiue optandi. Subiun&tiuum
fiue fubiungédi.Et Infinitum,quem etiam alij verbum infinitum,
Gellius Indefinitum vocat. Stoicinomen potius verbi putarunt, `
quòd necfolui(vt videtur) in aliud, ficut reliqui modipoffit, nec
voluntatis vllius, autaffe&tionisfit adfignificatiuus, cæteros om*
nesSyncategoremata& Symbamatadicunt.Nobis alium hisadijs
cere vifüm eft.Inquoeftlatini fermonis non folum lepos, fed etiä
compendium,cumiquodaliâs per debeo,vel poffum,eft interpre•
tandum,vnavoce dfxi(Te liceat,vtmox oftendemus.Eftigitur indi Indicatiuus,
catiuus, quirem vt indicatam narratámve fignificat.vt Nospa*
triamfugimus.Hunc&perinterrogationem,& dubitationem fæ•
piffimevfurpamus,vt Quis leget hæc? Anin aftu venit? Hic mo*
âus omnia recipit tempora,difcretisetiam vocibus, vtin ipforum
temporumexemplis palàm fecimus. Imperatiuus eft, qui rem vt Imperatiuus
imperatam iuffámve fignificat.Huicexperfonis prima non datur,
Šnimirumcum imperatio fine fecünda confifterenon poffit,
demofibivtloquenticommodeimperet.Tertiatamen 4; r,qua
•]•
 ID E E M E N D. s r R v cºr. . l IB. I.
in abféntem imperarialiquid fignificetur.Nufquam tamen finefe*
cundg confortio, ad quamvidelicet imperatio fiat. Interdum per
Permiffiuus. tertiam permiffio tantum fignificatur.Vnde permiffiuus modus
Futurú ipes dicitur.Extemporibus verò(mea quidem fententia)futurum,hic
ratiuisdeeffe modus nonhabet,quòd ad gerendum aliquid, opinione falté im•
perantis,femper fit imperatio.Itaque etiam futuritemporis aduer
bijs coniungi omnibus fuistemporibus poteft,vt fcribe nunc, vel
cras:nunquam præteritis,non enim dicas,fcribe,aut fcripferishe•
ri. Sed nec Græci, propria faltem voce, futurum in hoc modo hae
bent. Fuitque hæc vetus opinio, vt Apollonius ipfe fatetur, qui
tametfialiter fentit,mihi tamen ratione vlla non perfuadet. Reli•
quorum temporum(id quodconftat)præfens & præteritum reci•
pit.Etpraefens quidem duplicivoce & fua,prgteritum vna & cum
fubiun&tiuis communi. Praefens,vt Vergilius, Nudusara. Item,
Primus humum fodito, primus deue&ta cremato.Item, Laudato
ingentia rura.Exiguumcolito.Horatius, Non fàtiscftpulchra effe
poemata, dulcia funto, Et quocunque volent, animum auditoris
agunto. Cur enim hasvoces,quæ in to,tor,tote exeüt,futura effe
velintgrammatici,ipfi viderint. Ego certè non video, quieas con•
iun&tas cum alteris"videam, quasfatentur præfentis effe. vtPro•
pertius, Aut fies dura,nega:fin es non dura,venito.Vergilius,Tie
tyre dum redeo(breuis efivia)pafce capellas.Et potum paftasage
Tytire, & inter agédum,Occurfàre capro(cornu ferit ille)caueto.
Sed necPorphyrio,quiiam pofitos verfusenarrans,Sunto,inquit,
& agunto,Sint & agant fignificant.Nec Seruius(vtvidetur)qui fu
per illud Vergilij, Nullus amor populis, nec fœdera funtQ. Sunto
profint interpretatur, & eam förmåâ tertia plurali præfentis in•
dicatiui deduci ait, o litera metricaufa adie&ta. Idem Diomedes
Mandatiuus facit,& Mandatiuum à nonnullis vocatum ait. Praeteritiexemplä
modus. fit illudCicer. ad Attic. Sed amabo te nihil incommodo valetudia
nis tug feceris.Etmartialis, Dicquotus es, quanticupias cœnate,
nec vllum Addideris verbum,coena parata tibieft.Idem,Viueve*
lut rapto,fugitiuâque gaudia carpe.Perdiderit nullum vita reuerfà
diem.Etpaffiuailla,quæ fatetur Prifcian.præteritieffe,licet a&tiua
2

ETd
' neget, fi&tum fit, deteTTTiaTUTTfit.Et Quintilianus, Inftitutiom.
De pueris inter quos educabitur ille huic fpei deftinatus,idé quod
de nutricibus di&tum fit.Idem etiam de praefèntibus annis praecee
ptum fit, ne quod cuique difcendum eft, fero difcereincipiat. Et
permiffiue,vtVergilius,Sifine pace tua,atq5inuitonumine Troes
Italiam petiere,luant peccata,necillos Iuueris auxilio.Quibus ta•
 - $ IVE DE v I I I P A R. rr, ' . Io

memomnibuspræteritiformis,fi quis penitus infpiciat, perfe&io

abfolutiöq; potius, quàma&tiovlla præteritafignificatür, ne quis
non gerendum aliquid imperari putet.Egoverò & plufquamperfe Plufquäpera
$tum faltem permiffiue, apud nos quoquenóminùs, qùàm àpud
Graecos,legere videor.yt in illoVergilij in quarto, Verüman&eps
Ê.
ratiui.
pugnae fuerat fortuna,fuiffet,Quem metui moritura? Hypotheii, Hipothetis
cos,quialiter Authypota&tos dicitur,eft cum nos vna cum alijs ad COS.
aliquidfubeundumfummittimus.Hicprimam perfonam multitu
dinis düntaxat recipit,vt, Eamus,& inimediaaimaruamus.Hunc
nonnullaratione Latini cum imperatiuo coniungunt. Et quòd vt
gerendum femper aliquid fignificat, & quòdfine fecunda perfona
adhibita non confiftit.Tempora videtur habere poffe eadem, quæ
imperatiuus.
Quæ optandi modoà grammaticis tribuuntur voces,rem ve• Optandime
luti optatam fignificant,nec refertfa&tànefit, an fiat, anfacienda dus.
fit(quodpofteriores veterum fefellit)incertatamen effè ei,qui op»
tat,omninovidetur.Itaq;Græcis nullotempore definitur.Sed nec
Romanisante Donatú,vt Prifcian.in v 1 1 I refert.Isenim primus
leuiffimaratione indu&us,prgfens & præteritum fuftulit,quorum
tamen vfus frequentiffimus eft.CuiusPrifcianus cünon effetigna
rus, mirum eft contra tum Gr£cos,tum Latinorum veteres,vnum
IDonatum fequivoluiffe,necexemplofaltem,quodipfemet ex Lu
cano protulit;admoneripotuiffe.Dij vota fecüdent.Etfibris fit nul :
lafides,fed cöditor artisfinxerit ifta Tages. In quo quis præfentis
exempla non videt?Quisverò veterüle&tioni affuetus, vt Prifciae
nusfuit,ferè omniühuiufmodi temporü vfum nóvbiq; aduertat?
Prgfentisfinefigno.vtTerent.Dijillüperdât,& Dijte eradicët.Et
cum figno.vt,Vtinã fic fint,qui mihi male volunt. Cicero ad Att.
Atq3 vtinä ipfeVarro incumbatin caufam.Imperfe&ti,vt Terent.
Vtinam ifthuc verbú ex animo diceres.Perfe&ti.vt,Vtinam hic für
dus,aut hæc mutafa&tafit.Plufquamperfe&ti.vt,Ovtinä tunc,cú
Lacedæmona claffe petebat, Obrutus infanis effet adulter aquis.
Verg.Fecifféntque vtinä.De futuro fua præfertim &propria voce
magis eft incertü,quäquä Prifcian.in illoVerg.HacTroiana tenus
fuerit fortuna fequuta, verbúfuerit tam præteriti,quám futuri ait
efTe poffe. Quare illud HypfipylesadIafonem, Credula res amor
eft,vtinam temeraria dicar Criminibus falfisinfimulaffevirum.Et
Cicero ad Att. Eft mihi præcipua caufàmanendi, dequa vtinam
aliquando tecum loquar, cum fimilibus ad præfens potentiale,
quod faepe(vtanteaeft diâum)futuroeftifodynamon;reijciendä,
b.ij. -
 ID E E M E NI). S*r R v CTr. I. 11}• • !•

quæ res multis fortaffe impofuit,qui idcircoputarunteiufinodive

ces effefuturi.
Potentialis Potentialem vocamus, quemGraeci per &p coniun&tionem &
modus. verbum duplicis modi,aliâs indicatiui,aliàs g! explicant,quò
minus illis modum vnum ftatuere licuit. Nobis, quibus id nö ob•
ftat(quippe qui optatiui vocetätumvtimur)ratio vnum modum
ftatuendi non defit,& alioqui ficfaciamus oportet,nifi confunde•
re diuerfiffimasaffe&tiones volum?, qualesfunt huius de quoníic
agimus,& optatiui.Siquidem in altero indicatio eft potenti£,debi
tive, aliquafido voluntatis.In altero tantum fignificatur optatio.
Rurfusille per interrogationéfaepevfurpatur, ficut etiam óptati•
ue aliquãdo, vt paulo antè diximus.Hic per interrogationem acci
pinon poteft.Neceft(vtarbitror)quodaliquem torqueat,quò mi*
inus hic duos effe modos concedat,propterea quòd vna fit vtriufq;
vox,non magis quàm vbioptatiuum & fubiun&tiuum duosfacit,
quorü non minus,vt clareliquet,vna eft vox.Haecverò noftrafen•
tentiacui placebit,poteft, fivolet,hunc,quem nouamus modum,
potentialem appellare. Cui diuerfà fèntentiaerit, fiue optatiuum
effe contendat, Önam fubiun&iuum effe(vt Prifcianus non re&è
cenfet)nulla ratio efficit),fiuevocesquinquetemporum, quæ pu•
blice fubiun&tiuotribuuntur,triplicifignificatodonet,optandi po
tentiæ, fubiun&tiui (hocautem eftindicandi, caeterum fub altero
verbo fubie&i, vt poft dicetur) dummodofignificationis ipfius&
vfus admonitus,latinius loqui incipiat, me certè non offendet.
Caeterum, quò meliushunc quem volumus, quafide facie agnos
fcat,exempla perfingula temporaponemus.De præfentihuius ra
tionis. Cicero de prieturavrbana,Si quisnoui qüid inftituerit, is
non omnia,quæantè a&ta funt,rata effe patiatur,ideft non debet
É rata effe,vtPrifcianus ipfè interpretatur.Pliniusde Æfopohi
rione,& filio eius,Non fittamen(vtverum fatear)facile inter du
es iudicium turpitudinis.Vergilius,Quicquideris,nam te nec fpe
rent tartararegem,Nectibi regnandiveniattam dira cupido.Vbi
fperení poffuntfperare,&veniat poteftvenire,fignificaht.Iuuen.
Expe&teseadem? fummominim6que poeta.propotes expe&ta•
re.Quintil.Non expe&tes,vt ftatim gratias agat,qüifanatur inui•
tus.prodebes expe&tare.Columel.Non enim dubium eft Marfici,
Surfentiníque & Albani, atque Cecubi agrjyites omnium, quas
terrafuftinet innobilitateviniprincipeseffe,fœcunditas abijsfore
taffis defyderetur. Huius perpetuomodi eft & quodinillafigura
Iegitur.Terent. Nihileft, quodvereareClinia.Cicer,ad Qu.ftat.
 $ I w E D E V II Í P A R.ºr, : 1.

Nihileftquodveteardeeiuseruditione.Idem, Quod laboresnihil

eft.pro débeslaborare.Horat.Nóeft quodmultaloquamur.Etper
intérrogationem.Verg.An memoré portus Lucrinöq;additaclau
ftra£Idem,Quis cladem illiusno&is, quisfunera É Explicet,
aut poffitlacrymis æquare dolores?Vbifimul interpretatióhuius
temporis eft.Horat. Spe&atú admiffirifumteneatis amici? Liui.
Quis enim rem tam veterem pro certoaffirmet? Et füb infinita
articula,Cicer.adAtt.ExeiusníitioMacifq; meditabor,quomo•
do cum illo loquar.Quint.Ego dubito, an id proprium potius ap• '
pellem.Deimperfe&o,vtTerent.Diceret,quidfecitquid commee
fui, aut quidpeccaui pater?propoterat dicere.Idem,Fundam tibi
nunc nimisvellem dari,vtillos procul hinc cederes, ex occultofae
cerentfugam.pro deberent,autvellentfacere. Vergil. Progeniem
fed enim Troiano à fànguine duci Audierat,Tyrias olim quæver
teretarces.prodeberetvertere.Et per interrogationé.Idem,Quid
facerem?nequeferuitiome exirelicebat.De præteritoperfe&o,Ho
rat.Illum & patris crediderim fui fregiffeceruicem.Terent.in An
dria,Vbiuisfacili° paffusfim,quàm inhacreme deludier.propof
fum credidiffe, &poffum paffuseffe. IdeminHecyra, Denique
fiercle aufugerim,potiusquàm redeá,fi eòmihi redeundúfcirem.
Verg.Non ego te menfis& dijs accepta fecundis Tranfierim Rho
dia&tumidisBumafteracemis.propoffum,vel debeoträfiffe.Te
rent.Vbi paululum fiquid te fugerit;ego perierim.prodebeoperi•
fffe.Horat.Nontamenhoctribuens,dederim quoquecaetera.Quin
tii. Qualis adhucfortaffe nemo fuerit.pro debet fuiffe.Quaperi•
phrafivfuseft Plin.vbi dicit, Poenitentiahoc primùm debetinuee
fiiffe.pro inuenerit.Taliafunt,Nonimprobefperauerim,conceffe
rim,prope dixerim,&fimilia.Et perinterrogationé.Iuuenal.Quis
tulerit Graccos defeditionequerëtes? Etinfinite.Valer.Max.Itaq;
Corneliam, nefcio vtrum feliciorem dixerim, quòd talem virum
habuerit,anmiferiorem,quòd amifèrit.Plufquamperfe&tum,Vere
gil.Faces incaftratuliffem,Impleffémqueforos flammis,matrême
que patrémque,Cum genere éxtinxem, memetfuper ipfa dedif,
fem.provolueram,vel debueramferre,implere,extinguere, dare.
Cicer.dePrætu.vrb. Voconia lex te videlicet dele&tabat. Imitatus
effesillumi ipfumVoconium,quihæreditatem lege fuaademitnu!
fi,ideft debueras imitari.Qua periphrafi vfus eft Iuuenalis,Agmia
iiefa&o Debuerant tenuesolim migrare Quirites.Exempla huius
temporis in potentiæ fignificatione, rara inuenio, fortáffequòd
periphrafiseius magis vfurpetur.Cicer.adAtt.Sed ar|; fcri•
•11 �
 IOXE E M E N D. $ T R. v CT, LIB. I.

bebam v Calend. Pompeius iam Brundufium potuerat venifTe.

Videturtamen eiufmodi effe illudCiceronisad Aul. Cecin. Dice•
remque antea futura dixiffem,nivererer,ne ex euentu fingerevi•
derer.Videtur enim pro potuiffem dicere, accipiendum effeillud
dixiffem.Perinterrogatiónem,exemplumauthöris modo non füc
currit.Sed tale omnino inueniatur,qualefit, An te n6falutato dif
ceffiffem? Aut quò te inuito me contuliffem?In hoc modofingue
Præteriti im laris quædam natura duorum temporum ob(eruatur.Præteritiim
perfe&ti& perfe&i & præteriti plu(quamperfe&ti,quorum prius duorum tem
plufquá per* porum adüerbijs,præfentis & futuri re&è coniungitur.Nunc fèrie,
fe&ti in hoc berem, cras,velperendiefcriberem,Pofteriustrium,pr£teriti,praee
modopropri fentis,& futuri.Heri,vel olimfcripfiffem.Hodie, vefnünc fcripfif,
€U3S. fèm.Cras,velpofthacfcripfiffem.Futurum huiusrationis maxime
videtur in incerto ob focietatem quandam & cum futuro exa&o,
& cum præterito eiufdem modi,cum quovt invoce(præterquam
imprimâ perfona)ita in fignificationeferè recurrit.In illoenim Ver
gilij,Tamen haecquoque fi quis Inferat,aut fcrobibusmandetmu
tatafuba&is, Exuerint fylueftrem animum. videtur vel praeteriti
quædam fimul & futuri fubeffe fignificatio, quae futuri eftexa&ti,
quafiêkA&Avk6to. %oovται: velpotentialis præteritihuius de quo
ágimus modi,quafièx£\ororiçp άμ,vt Prifciámus Graece interprétae
Subiä&tiuus tür,hoceft exuiffedebent.Subiun&tiuuseft,quialteri fempervere
bo, & plærunque coniun&ioni, vel relatiuo qUI velinfinitæ partie
cule eftfubiun&tus,acfignificatum indicatiuimaxime reprefèntat.
Huiusfuturum paffiuum geminam periphrafim recipit. Alteram
ex participiocum futuro fubiun&iui verbi fum, vtamatus fuero.
Alteram cum futuro indicatiuieiufdem,vt amatus ero. Cicer.ad
Terent.Cum eo,filocuta eris, intelliges. Idem, Quum profe&tus
erit,faciam te certiorem.Ouid.Cum £ueritle&tus Scyron,toruúfq;
Infinit9 mo» Procuftes.Infinitus modus eft,qui agere,aut pati fignificat,fed cie
dus. tra omnem numeriaut perfonæ differentiam, qua fcilicet ratione
infinituseft appellatus.Huiuscum quinque funt tempora, Latina
lingua duabus vocibus a&tiuis, quatuor eorum refert, vna prefèns
& præteritum imperfe&um,vt,amare:altera præteritum perfe&ü
& plufquamperfeétum, vt, amauiffe. Futurüm vnicum reperitur
foré.Reliquatum a&iua,tum paffiua,circuitione fupplet,vt,amae
turum effe, amandum effe, quæ periphtafes per genera & numes
fospro ratione eorum quibusadhærent,varianturin omnibus ver
bis,vt,amaturum vel amaturameffe,amädum vel amandamefle.
Etiam per nominatiuum cafum,amaturusvelamandusefIe,prae•
 $ IwE D E V I II P A Rºr. : I>

tertertium paffiuorum genus, in quo hæc neutra tantum voce

proferütur,cuiusgeneris eft Amatum iricum fimilibus,quæ futu Amatumfri
iis paffiuorum funtifodynama, potius quàm verafutura, non tas
mefieorum a&tiuaamatum ire,& fimilia tantundem valent,quan
tum a&tiuum futurum amaturum effe.Soluunturin hunc ferère* Solutio reli•
*liquimodi Indicatiu?,vt,fcribis,aiovel iudicotefcribere.Imperae uOrum mno
tiüus,vt,falue,iubeo te faluere.Qptatiuus,vt,vtinam valeas,opto orüim infi*
te valere.Potentialis,vt,impleuiffem,potueram,debueram,veTvo nitum.
lueram implere. Aliter & compendio de modis,Modi,fi vocú diß
crimenfpe£tes,quatuortantum funt. Primus, qui inprima perfo
nafingularia&tiug vocis,per o, bam, i, ram, bo, vefam,fifiitur,
Secundus, qui &infecunda fingulari præfentis temporis a&tiuæ
vocis per a, e, vel i, vel folas, vel etiam fyllaba to adie&ta defie
nit,vt,ama,velamato;dcce,doceto:lege,legito:audi, audito. Tere
tius, qui in prima fingulari a&tiuæ vocis, em, vel am, rem, rim,
fem, ro,finales voces recipit.Quartus, qui per re, vel fe,ina&tiua
voceterminatur, vt amare, amauiffe. Cuiufquehorum varius eft
vfus.Piimi,adres indicandas narrädäfve,vocatürque Indicatiuus,
finitiuus, vel pronuntiatiuus,vt Arma,virümque cano.Idemmo
dus& per interrogationemvfurpatur.vt,Sed vcsquitandem,qui•
bus aut veniftis ab oris?Secundi, ad res imperandas, vocatiirque
Imperatiuus,cuius £g; pofuimus exempla. Idem in tertia maxie
me perfona aliquando permitti rem fignificat, & Permiffiuus Permiffiuus
appéllatur.vt, Viuat Arturius ifthic.Tertius,aliâs rebus optandis modus.
cònuenit, qua ratione optatiuus dicitur.vt,O tantum libeat mes
'.cumtibifordida rura, Atque humiles habitare cafas. Aliâs poffè,
vel deberefieri aliquid oftendit, vt fupra varijs exemplis docuia
mus. Aliàs vellealiquid, vtapparet exillo Vergilij in Georgicis,
An deus immenfi veniasmaris.Refpondetenim ad illud, Vrbéfé
neinuifere Cæfar,Terrarúmque veliscuram. Eftque ha&tenus hic
modusinnominatus. Nos primi potentialem vocauimus. Aliàs
fignificationem indicatiui,fèd alteroverbofübiun&iexhibet,fic* Subiä&tiuus
qüe fùbiun&iuusre£tèdicitur.Priuatimhictertius inprima mul modus.
titudinis perfona fùbmittere fe quenquam cum alijs ad aliquid'
gerendurh fignificat,vt,eamus.Vgcatúrque hicgr£conomine Hys Hypothetis
Éotheticos vel Authypota&os. In tertia verò præfentis & præ cosvel authy
teritorum perfe&i & plufquamperfe&ti,£££; accipitur, vt pota&tos,
antè monftratum eft, ficut in tertia praefèntis&
e præteriti etiam
imperatiue, vt in illo Martialis, Perdiderit nullum vita reuera
fà diem. Quartus a&ionem fignificat citra omne Prí;» au£
- - .iiij.
 ID E E M E N O. S T R V c °r. Il I 18. I.

humeridiferimen, ponitürque vice nominisnonnunquam, vtfù*

... * '
… pra eft traditum. Paffiuis qüoque modorum vocibus fignificatio•
Perfòna. nes ad portionem applicentur.Perfona in verbo prima eft, quæ de
loquente dicitur,vt,lego. Secunda, quæ ei, ad quem fit fermo, ace
cómodatur,vt,legis.Tertia, quæei, dequoloquens agit, côuenit,
Numerus. vt,legit.Numer? verbiduplex eft.Singularis,quidenominibus,&
pronominibus fingularibüsdicitur.Multitudinis,quide pluralib*.
10 E P A R. ºr I C I P. I o.

Participiá. a R r 1 c 1 p 1 v M eftpars orationis,quepartem capità

P nomine,partemàverbo,partem ab vtroq3. Capit enim.
â nomine genera& cafus:à verbofignificationé & tem•
Triplexpara pus:abvtroque numerum & perfonä. Significatiofiuegenuspare
ticip. genus. ticipiorum efttriplex,A&tiuum,vt,amans.Paffiuum,vt, amädus.
Tépora pare Neütrum,vt,fedens,profe&tus.Temporaparticipiorum funt tria,
ticipiorum. praefens,præteritum, &futurum. A&iuæ fignificationis tempora
funt tria,præfens in ns, vt amans:futurum in rus,vtamaturus:&
in deponentibusa&iuis præteritum in tus,velin fus,vt, locutus,
orfus. Paffiuæ fignificatiónis fünt itidem tria,præ£ns& futurum
vna voce in dus,vt,amandas: præteritum intus, vel infus, vel in
xus,vt,amatus,Igfus,flexus.Neutrorúveròtria,præfens,vt,fèdés*
futurum,vt, feffurus: & in neutris deponétibus etiam præteritâ,
vtprofe&us.Huius formæ ab a&tiuis,vel neutrisetiam non depo»
nentibus notantur quaedam, Aufus,gauifus,fifus,folitus,pretérea
Träfgreffiua cœnatus& pertefus,quorum verbaveteresTranfgreffiuavocarüt,
Neutropaffi pofteriores Neutropaffiua. Taliafunt & licitum, libitum, placiâ
ua• tum,&complacitum.Depræfenti paffiuo, quoniam id gramma•
Præfens paf, tici videntur adhuc non admittere,veniam dabitle&or, fi paulà
fiuorum par pluribus agam, quò res controuerfà, fit nécne Latinis eiufmodi
ticipium. participium femel decidatur. In quo mihi Laurentij authoritas
(viridélingua Romana non minus propè dixerim meriti, quàm
olim de imperio Romano Camiliüs) non paruo adiumiefitoe»
rit. Quiparticipium hoc genus, primùm cuh&tanter, mox plané
admittit, caeterum cum aliogenere omninò à participijs diuerfo
confundens. Quod mihi docendum cum fit, haud fcio vnde me,
• •
fius,quàm exipfius verbis in primo elegantiarum libro incipiam,
> >
Ea ficfeadverbum habent,Nefcio,inquit,andicendumfitgerum
dium effe participium præfentis temporis, moreGraecorum, cu•
>. o
iusreihoc argumentumeft, quòd idemeft in legendo,&inipfo
 srv E d E v 1 1 r P Aar. i3

SS legere,(quodGrgcimelius ίρτά άναγινώσκειμ)& inlegédislibris,

• • videlicetquileguntur (nam ficcorrigolocum corruptum,cum aliâ
ter nihil probetdeprgfentis fignificatione,fiue reiadminiflratione)
In hisverbis, quis non videt, quòd primùm quafi dubitans dixit,
nempegerundiüeffeparticipium præfentis temporis,eius reipoß
ea argumentum afferre,pergénfque mox ex nominatiuo& vocae
tiuoeius participijinuentis,quodcun&tanterdixerat, fine cun&ta•
tigneconfirmat,& obiterquidfibi velitperrei adminiftrationem,
-» »
oftendithisverbis, Nolunt autem grammaticigerundium habere
> •
re&tum cafum,fèd quatuor tantum obliquos. Fortaffe&cafure&o
> -o' non caret,vtapud Lucretium, atqueVergilium,Voluenda dies an
• •
attulit vltro. VoITenda,nontempus futurum intelligit,(èd reiada
-^ >
miniftrationem,dies videlicet quaevoluitur,non quae voluendaeft,
> >
velvoluetur.Vnde indicatur gerundium effe participium praefen•
> 2
tis temporis.Iufiurädum enim poteft viderieiufdem cafus, etiam
> >
vocatiui.Ha&enus Laurent.In hiscum indicari dicatgerundiüeffe
participfüpraefentis temporis,conftat planèeíi hoctempus effecô*
firmare. Etalioquinöomnes(arbitror)cafus,&genera,&numeros
gerundiotribuiffet,nifi id participium efTe credidiffet.Ita Lauren
tium quidem præfenspaffiuum participium ftatuere,& cúgerun•
diconfundere,ex hisliquet. Nosea primùm diftingui, & (èparata
inter fe genera effe doceamus.Deindeid quod Laurentius perom•
nia genera,&cafus inclinat,participium effe,mox etiam præfentis
temporisoftenderetentemus.Iamprimùmconftatpaffiüumparti
cipiüm,fiue id præfentisfit, fiuefuturi,nufquam fignificarea&tiue
póffe. At participialia,fiuevt Laurent.nouevocat gerüdia,tumae
&tiueaccipi,tumpaffiuepoffe,ipfeetiam fatetur, vt cuius hæc fint
verba,Cum fübftantiuisfociata funt,paffiueaccipiuntur:difiun&ta
verò,a&iue,nonnunquam paffiue.Additetiam, quibusrem cófira
met, deijsquæindo,& dum finiuntur, exempla. Atquipaffiuum
participium, fiue præfentis fit temporis, fiue futuri, a&tiue prore
fus accipi non poteft.Itagerundium quodvocat , & participium
proeodem fumiiprorfusnonpoffünt.Prætereahaec, quæ a&iue &c
-paffiueaccipi poffeait,cumvbi a&iue fignificant, nec certum nu•
imerum, pérfönämve habeant, &conftru&tionem fuorum verboe
rum feruát,vbipaffiue,&abfolute ponantur,neccum proprijs ape
pellatiuifveintranfitiue iungantur, quis ea non plurimum differre
abijs,quibus omnia funtcontraria, dixerit? Eiufmodi porròfunt,
hgc,quæ nos præfentisparticipiacenfemus.Quippe quæ certü nu*
mieiiim,perfónam,&fignificátum femper habeät,&nunquam fi
Ae
 ro E E M E N p. S'r R v c 'r• 1 I B• I•
neproprijsappellatiufve adiunétislegätur.Acceditquôdfignificae
tio præfentis participij paffiui, & participialis,fiue gerundipaffiui
(quò minus eadem putentur)omfiino diüerfaeffe videtur.Iniillo e?
nim,Vritque videndofoemina,fiue intelligatur generalis aliquisab
latiuus agentis perfonae, vt VIF, vel aliquis,fiue addatur, tametfi
vfu addinon folet, fignificatur tamen , dum fœmina videtur à vie
ro,vel ab aliquo,vritillum, quod faepe vfu venit. At in illo, Viden•
do viro vrit,fignificatur,dum vir videtur, vrit illum, quod vfu ve*
nire non experitur.Quid quod veteres id demum participiale,fiue
gerundi appellarunt, quoGrecorum infinitum cum articulo intere
pretabantur,ídque pefomneverborum genus,vt τούάρ ένεκα,vi
üendicaufà,&p 73 ágáp,w&j ip τά δεδαθαι in videndo, & viden•
do.p*rofù Toù yivóσκάp inter cognofcendum.Cum participium
potius pergentile fuum participium exponatur,τύστόμ verberäs,
*J«»5 vêíberaturus, fvq6&£ verberätus, tuäfáu£vo? vapulans
vel verberandus, eo modoquovoluenda dies, & Iufiurandum, li•
cetíarum in vfu fub hoc cafufit. τυφθασάμενος verberandusfiue
vapulaturus, ficut 7rgooro yoeeu8hodμενος fàlutandus. In talibus,
Eo ad falutandum fratrem,ad falutandam fororem, ad fàlutandos
affines. Nec eft quòd cuiquam gerundi,& participium paffiuum
iccirco idem effe credantur,quòd eumdem fenfum pervtrunquege
' nus interpretarilicet, vt Legendo noftra, & legendis noftris.Inter
accipiendum decommodis fuis rationes, inter accipiendas ratioa
nes.Sic enim a&tiuum quoque participium præfentiscum gerundi
fitidem,cum fit idem fènfus dicentis, Legefido noftra proficies,&
legens noftra proficies. Et quanta quaefofitabfurditaseiufdem pos
fitionis,quatuor cafus fingularisformae,fine numero&per(onaeß
fe,& verborum fuorum cóftru&tionem feruare, & ab omniverbom
rum genere deduci poffe , reliquos tumfingulares, tum plurales,
tantum à paffiuis?In fummagerundifiueparticipialeperò finitii,
cum omnium grammaticorum confenfu,communem habeat vltia
mam fyllabam,participium effe non poteft,cuius cafusper o finis
tos eorundem grammaticorumconfenfuslongam eam haberecone
tenderit, nemine in huncdiem aliter præcipiente, obfèruant&ve.
Nemo enim(arbitror)in illis, De accufatore conftituendo, inagro
colendo,8ofyllabam communem effe affirmauerit.Etquòdgerüna
diquidem diuerfum omnfno fit ab eo,quod Laurentius, præfentis
§¤É; vocat, his puto rationibus quifque fibi perfuaferit.
unc quod ille præfentis participiumalicubivocat,eiufmodipare
ticipium verèefTeoftendete tentemus.Primùm igitur participium
 $ Iv E D E w I I I - P A R r. - I4,

id effe, inde maximeintelligatur, quòdin ablatiuo confèquentiæ

£aepe legitur,vt in illo Cicer.Orationem latinam legendis noftris ef,
ficies profe&ò pleniorem.Conuenit autem inter grammaticosom
nes,tum Græcos,tum Latinos,eum ablatiuum cófiftere fine partie
cipio non poffe. At in talibus nullum aliud reperiri participium
poteft. Legi autem eiufmodi ablatiuos in confèquentia, declarat
tum redditum illis ftatim verbum cum nominatiuo diuerfae rei, vt
fn omnibus id genus ablatiuis fit : tum ipfà interpretatio omnium
taliumablatiuorum propè communis per dUTi veIcum,vtin mul•
' tis talibus licetperfpicere.Legendisveteribus proficis, dum legun*
tur veteres. Et participium quidem effe hinc puto liqueat. Aeque
prefentiseffe temporiscomprobateadem interpretatio,vt quæ per
verbum præfentis temporisfiat, nonfuturi. ÉÉÉ ramo,
dum defringitur.Sicut interpretatiofuturiper verbumfuturi, non
præfentis.Vergilio cras enarrando,tu difcedis,id eft cum cras lege•
tur.Quòdfi alicubiin imperfe&tum praeteritum refoluitur, vt Deo
fringendoheri,vel olim ramo,feciftifniuriam,produni defringeba•
tur ; comfirmat magis noftram fententiam , cüm participium præs
fentistam Græcis,quàm Latinis etiam imperfe&i fignificationem
vnâ comprehendat.Iam vtrunque,& participium, & præfentistês
poris effeindubitato probat duplex interpretario, & huius quod
præfens vocamus,græce perpraefens paffiüum, & Græci præfentis
paffiui per hoclatine.Nä&illa etiä Laurent. exempla, Defringen•
* doramofit iniuria dominofundi : & orationem latinam legendis
noftris efficies pleniorem, fic graece adverbum vertuntur, ányvve
puévov κλάσιον,& ίμετέgωρ άναγινωσκομένωρ.Alia variamrecipie
' unt graece ad verbum interpretationem , ficut occupatio iuris die
cendi,&σχολίαλῖκης λεγομένne, fiue \iw«?ouévwg , & τοῦ λέγ•
ύαι fiueÄixάάδαι Δῖκύρ,ficut etiam latine,dicendiiuris, dicén•
diius.Rurfus inter accipieridas rationes,P*to fùtoù^αμ€&vsóαι
<rowe x6yove,& μετα£ύτοῦ λαμ€&v&ptove λόγους,fed& μετα£ù
Άαμβάγαρ τούς λόγους. Itidéih committendoprælio,çp τὰ μάχ*
cvvri6«μέύ,& τὸ συντίθεδαΙ τλμ μάxwp,& τὸ συντιθέναι τὴρ
μάχwp.Et præfensgræcúlatine fic,q)iXov rugilopévov έλυτούμκρ,
Amico verberädodolebä.Quod Prifcian. côfirmat,quum illud Hoe
meri,&vtietp,&{δyroe,wgîêr)x6owi%€κομένοιο Σο) κᾶλατε πα•
e&vrivo 'ßor€go exâgore £7r6iwa,italatinevertit,Nullus meviuo,&
fuperterrâvidédo.Prgtereaparticipiüeffe praefentistêporis in paf.
fiüa fignificatione côfirmat Donatusfuper illudTerent.Vixfum ae
pudmie, ita animuscómotus eft metu, fpe,gaudio,mirando hoc
 p E e M E N D. s r R vc r. t 1 8. r.
tam fubito & repentino bono.VbiaitTTiTaTJoparticipiá effe,&
pro dum miror áccipi,quæ planèpraefentiseft interpretatio, cüius
generis paffim funt exempla.Terent. Nifi eos qui in operefaciüdo
facile fumptüexercent fuü.Plin.ad Pom.Falcid. Abftinuicaufis a•
gendis.Cicer.adQu.frat.Sed resmultis querelisde rep.interponé,
disträfa&a eft.Idem,ad Appiü Pulch.Quid enimad menö perfcri
pfit:te non folú authoritate orationis,fedetiâ opera, cófilio, domä
veniendo,conueniendis meis,nullüonus officijcuiquam reliquum
feciffe? Idem, Quid tam difficile quàm in plurimorü controuerfijs
dijudicandis ab omnibus diligi£Idem, Exercenda eft memoria edi•
fcendisadverbum quàm plurimis & noftris fcriptis, & alienis.In
nominatiuo raro legitur,quòd eòfortaffeeuenit,quòd cum effices
realiquandoambiguitatem poffet,praefèns neeffet, anfuturâ, per
a&tiuüm loqui authores maluere.QuodVergil.inillo,Olim volüem
tibus annis,feciffe videtur.Nam Homer. τέττλομένωμένιαυτάp
dixit.Verumillud,voluenda dies,nominatiuum effe, diffimularinô
poteft,& præfentis effetemporisfacile declarat, tum interpretatio
ipfa,vt prædi&tum eft,tum verbum aftulit (equens,quodfuturum
fâ dicinonpatitur.De praefentis paffiuorü participio,quæ pronos
ftra facerentfententia,haec habuimus.
D E P A R T I C I P I A L I V E R 8 Oe

v N cdeillo genereagam?,quod veteresinterverbi mos

n dos(vtpraediximus)numerarunt,participiale verbô,vel
gerundi modum,velfupinum appellantes.Nam gerune
diû,velgerundiuum,nulla video ânalogianominatü effe.Nospo*
tius participijs adnumerandû,quàm verbo cenfemus, cü conditio•
nes,vndemaxime participiúfòrtitum nomeneft, huicquoque gee
neri pleræque competant. Capitenim vt participiú, â nomine ge•
nus & cafum,àverbo agendi,vel patiendi,vel neutrius cuiufdâ no•
tæ fignificationem.Caeterücum temporum difcrimen difcretis vo•
cibus n6recipiant,nec certosnumeros & perfonâ ficut participia,
quò minus iüftaeffe participiapoffunt, v6centur recepto nomine
ÉÉÉ# quidé, quòd fimilia participijs funt, ficut prouerbia•
ia dicimus, quæfimilia funt prouerbijs. Participialia verò verba,
vt difcernätur à participialibusnominib9,de quib9 mox.Horätere
minationes funt di,vtämäditdo,vt amãdo:dum,vtamandútum,
Participialia vtamatüt u,vt amatu.Participialia nomina vocät participia ipfa,
nomina. quotiesà propriafignificatione,qua remverbicumtempore,cafa,
 • s Iv E , d e vI 1 1 P A R r, 1J

&conftru&ione fignificant,funt mutata. Fiunt autem ex praefèns Inns.

tibus a&tiuae vocisparticipialia nomina,aliacömunis generis,quos
ties fcilicet proverbalibus intor,veltrix,vfurpätur,&genitiuisium
guntur,vt Fugitâs litium.Appetensalieni.Cüiusgeneris alibimul
ta in conftru&tione genitiui fünt pofita,quibus etiam adnumeren•
turvt communis generis,continensprocontinuus, diligens pro eo '
qui fedulam dat operam,euidens promanifeftus, indulgensproeo
cui indulgetur.Alia neutri,vtaccidens,contingens,antecedens,cô*
féquens,decens,conueniens, praefens, continenspro firmamento
rationis.Alia mafculina,vtoriens,occidens, profiüës pro flumine,
& confluens,vbi duo flumina coeunt.Alia fœminina,vt continens
proterra quæ non eft infula,animans,confonans,pregnans,fi mo
dohocáverbo venit,& ferpens,quod modo in fœmineogenere le»
gitur.vt Plin. Notaeft in Punicis bellis ad flumen Bragadä'à Re*
guloimperatorebaliftis tormentifquevt oppidumaliquod, expu•
gnata fèrpensxx pedü longitudinis. Modoin mafculino.vtVerg.
Serpensâmplexus vterque implicat. Ex præteritisautem paffiuis, Inras,fùs,
cum invoce paffiua fignificanta&tionem,vt ea quæ Lauréntiusre velxtis.
cenfet,circumfpe&tus,cófyderatus,difertus,cautus,tutus,ignotus,
argutus,falfus,contentus,tacitus,profufus,fluxus,fcitus, quæ om•
nia mifificfignificent,participia manent. Ex futuris in rusfit par In rus.
ticipiale nomen, quoties(vt Laurentio placet)nen tempus innuit,
fedqualitatem,atque animi voluntatem.vt in illo Senecæ, Nullam
autem mentionem fecitcometarum,non prgtermiffurus fi quidexe
plorati apud illos habuiffet.Et Quintil.Neq;omnino huius relmee
minitvfquam poeta,ipfe profe&tò non taciturus de tanta fua glo•
ria.EtCecilij Plinij,Puellænoftræ confero quinquaginta millianüe
mùm,pluscollaturus,nifià verecundia tua, fola mediocritate mue
wufculi impetrari poffe cöfiderem, ne recufàres.Cuifimileeft illud
Quintilin» de Terentio Varrone,Plures hiclibros& do&tiffimos
compofuit peritiffimus linguæ latinæ,& omnisantiquitatis, & re•
rum græcarü,noftrarümque,plustamenfcientiæ collaturus,quàm
eloquentiae.A qua Laurentijinterpretatione,quatenus fcilicet vo•
luntatem animi fignificari hisdicit,non valde àbhorret noftra,qui
illaficut aoriftongræcum cum &p potentiali particula,perdebens,
volens,velpotens,quaeomnino cum futuro föcietatem quandâ hae
bent, potiüs interpretanda cenfeam. Nontaciturus, non debens,
vel non volenstacere.Non praetermiffurus,non debensprætermite
tere.Collaturus, potens conferre, aut debens conferre. EtMartial.
Antoni Pharionilobic&turePhotino,id eft non potensobijcere.Et
 I) E E M p N D. $ T R. V C T. L I B. I.

Quintil.Detinet,atque obruitingenia meliusalijs vacatura.propo

tentia,veldebentia vacare.Non eft abhoc loco alienü illud monüiß
fe,hæc,quae focietátem quandam habere cum futuris dixi,generae
lius aliquid quàm veréfutura fignificare.Quod ex eo intelligilicet,
quòd qui dicit,Omnes poft occafum folishucvéturos excludâ, eos
düntaxat qui venient,fignificat, n6quivolunt,debét, aut poffunt
venire.C6firmare videtur hâc interpretationénoftram ille Martial.
verfus,Vi&turusgeniü debet haberéliber,vbi& participiale proina
terpretatione, & interpretatioproparticipialipöni poffe videtur,
vi&turus,pro debens viuere, & debet habere,pro habiturus eft. Ex
futuroindus fit participiale nomé, quoties mieafententia &fimili
modo eft interpretandú,&graece perea que in ιος finititur,eft vero
tëdü,vt fiillud Sene.in paffiuä vöcem ficmutes,Nulläfecit comea
tarum mentioné , non prætermittendä fi quid exploratiapud illos
cöperiffet,ita id interpretandücenfeam,non debentem pretermita
ti.Etgraece ad verbüöv ταςαλαzjT&xp, fic apud authores alia mul•
ta paffim,latinegræcéque interpretanda legas.Terent.Eijciüdaher
cle eft haec animi mollicies,id eft eijci debet.Et Iuue.Res memorás
da nouis annalibus, debens memorari, vel quæ debeatmemorari.
Et Verg.Quid memorandum æque baccheia dona tulere,aeque de
bens memorari,vel quod eque debeat memorari.&gece adverbú.
èxeiz%f&<£sìp άτλίμαλάότης.Ettre&yu& Ai&μύne axwt£op.
Et Ti%vta» pwHpovçutçop 7roxe&a xop t& τοῦ βάκχὸν σ\%go. Prifciaa
no quoque hanc interpretationem confirmäte,cuiusverba exo&tae
uo,vbi de modis agit,haecfunt,Amandus,da,dum,öqoi^atê9-,íi
q)iXht&α,τὸ φιλητέομ,ideft qui,velque,velquod debet amari.Ac
ne quis gerüdihaec putet.Idem in x nomina effeteftatur,vbi docet
multatum nomina effe,tum participia.Eiusverba funt, dicédus,ô
7\&X0Ho6u£vog wg öÄ«kt&og.legéd°,ôåvozyvógôμενος καί δᾶναγνά•
siog. amandus, ό φιλκθησόμένος και ό φιλκτέος , Necaliter latine
licet interpretarigræcü nomen in kog,quàm perhocparticipiale, vt
Luciani illud κατατέμzféog %6 yàvùp$%\íe tr&\ij $e tìpf£wp.
Demittédusautem rurfus eft Ganymedes in Idam.Necfallere qüé
quam debet,quod participiale hoc,eodem nonnunquam in loco &
participiale effepoteft,&participiüm,vt in illo,Ecce iterum Crifpi
nusadeft mihi faepe vocãdus ad partes,licet enim interpreteris,vel
qui fæpe à me vocari debet ad partes,propter varia vicia,velquifae
peä me vocabitur. -

Participiale Huiusparticipialiügeneris dixerim & quod incafibus tantúno

indum.
minatiuo & accufàtiuo, genere dúntaxatneutroper dum finitur.
 s IvE D E . v 1 1 1 PA R r. 16
$£ fcilicet fimiliid modo &græceper eop vertitur, & latine per
debet cum infinitopaffiuo,præterquamindeponentibus,&paiicif,
fimis neutris,interpreterislicet,vt mox apparebit. Et diffeftabile
lis,quodcum ea tantum paffiue vfurpentur,& adie&tiuorum con•
'fru&tioné vbiqueferuent, yt in fuprä pofitis exemplisliquet, hoc
tum a&tiue accipi,tum paffiue poteft.Etpaffiue quidéab ómnialio
cafu eftabfolutum,praeterquam datfuo, qui omnibus huius termis
nationisparticipialibuseftcómunis,vtCaefàr,Quibus rebusquàm
maturrime occurrendü putauit.Terent.Herus fi redierit,molendü
mihieffe,pro moli debefe,& occurridebere.Et Iuuenal.Viuendum
: eft re&té tüpropter plurima,tum de ijspraecipue caufis , id eftviui
debetre&é A&tiue etiáverbifui cafum fecipit, porroa&tiuehocloa
colatius accipipoftulo,vt fè ad neutra & deponétia extédit, vt rea
cordandü eftbeneficij,parcëdü eft füpplicibus,proparci debet fup
plicibus.Pli. Vtendü graecis eritvocabulis. Recipit auté & accufàe
tiuü,prifcisquidéfaepiffime, vtVarro de Rerufti.Canespotius cü
dignitate acres & paucoshabendú.Idem, Singulis vbipariant, fae
ciëdü haras quadratas. Idem, In fœtura dandü potius hordeaceos
panes quàm triticeos.Lucret. Externas quoniäpoenas in mortetie
- mendum.Caeteris rarius.Vergil.Pacem Troianoab rege petédum.
Cice. Attic.Iterandum eadem ifta mihi.Cæfar debel.gal.Sequanis
qui,intrafines fuos Ariouiftum recepiffent,quorum oppidaomnia
in poteftate eiuseffent,omnes cruciátus effe perferédum.Cor.Cel.
Imponendum eft,quæ funtpuri mouendo.Quibus exemplis figni
ficatur debere haberi,debere fieri,debere dari,debere timeri,debea
re peti, debere perferri, debere imponi. Declarat quod dicimus,
quòdfæpehanc interpretationem proeiufmodiparticipialibus po*
fitam ab authoribusreperias, vt Cornelius Cel, Paulatim ergo dea
bebit omiffishis legibus, eò tranfirevtarbitrio fuo viuat, poterat
enim dici, paulatim eò tranfèundum eft. Excepimus paulo an•
te ab hacinterpretatipnedeponentia & quædam neutra, vt quæ
propterea quód paffiuum de fè infinitum noncreant, commoa
de per debet & paffiuum infinitum interpretari nequeas, per os
portet & a&tiuum infinitum (ficut grammatici faciunt) queas,
idque Gr£corumexemplo,qui fuum θετικὸμ,quod huicde quoa•
gihus , refpondet, perg\g velXe}explicant.Vefcendum effet ho•
mini fru&ibus, opórteret hominem vefci fru&ibus.Vtendum e*
rit graecis vocabulis,oportebit vti græcis. Recordandum eft bee :
neficij, oportet recordári beneficij.Item, Carendum eft culpa,o*
portet carere culpa. Noneftgaudendumalterius incommodis,
 D Ε Β M E N De S Τ R V C ºr. I. I B. 1«

non oportetgaudere alterius incommodis. Sic & flla, quæaccufà*

tiuos adfciuere,a&tiue foluere licet.Habédum eft canes acres,opor•
tct haberecanes acres. Quodfi cuipoftremü hoc participialiú ge•
nus,participiale potius verbum fiuegerundi modum, fiuefupinâ
nominari placet,ficut Seruius Fetendumiinillo,Pacem troianioab
rege petendum,nominat,huicegonon admodum refragor,dúmos
dointelligat ab alijs,quae eodem nomine à me fupra funt nücupa•
ta,omnino effe diuerfum.Cumilla proinfinito græco cum articulo
(vtfupra diétum eft) vbiquevfurpentur, hoc pro aduerbio, quod
Græci θετικόρvocant, vtVadendum pro£«%\isάομ. Nauigandum
pro ττλευ$$og.Vefcendum progitwtéop.Petendum pro άττητέομ.
ID E P R AE P O S I T 1 O N E.

Praepofitio R AE p os 1 r 1 oeftpars orationis, quæ certâ eorû,

p. quibus additur,habitudinem,vtloci,termini,ordinis,
caufae,vel a&tionis determinat,feréque,quibuscóiun•
gi folet,ijs præponitur,vtaduenioadvrbem,redeo ab vrbe.
A l 1 r E R, Præpofitioeft pars orationis, quæ præpofita alijs
partibusfignificationé earum aüt complet,aut mutat,aut minuit.
,_ Complet,vt intercipio,demiror.Mutat,vt aufero.Minuit,vtfubri
Praepofitio• άζ$int quæ exträ compofitionem vfufint receptæ numero plus.
des quot nu minus quinquaginta.Ad,apud,ante,aduerfus, veladuerfum, cis
[n16<IO· citra,circum,circa,circiter,contra,erga,extra,intra,inter,infra, iue
xta,ob,penes,per,pone,poft, Ę fecúdum,fuo
pra,fecus,trans,vltra,verfus.A,ab,abs,abfque,cum, coram,de, é,
ex,pro,prg,palam,fine,tenus.In,fub,fuper,fubter,& clàm,& pro
cul,vtquibufdam placet,harum plereque variæ confunduntur,de
quibus,quæ mihi fuccurrent,nunc fubijciam.
A D. A d,motú ad aliquid fignificat,vtad te ibam.Item iuxta,vel
prope,vtCurtius,Eratadripam fluminisingés arbor. Liui.Habes
ortos ad Tiberim. Idem, Ad Senamcaflraalterius confulis erant.
Idem,AdCapuam caftra locãt.Apud,vtCice.Decem fifcos ad See
natorem quédam reli&tos.Idem, Ad Marcum Leccam te habitare
` velle dixifti. Verg. Primaquod ad Troiä procharis gefferat Argis.
Liui.Dum hæc adVeiosgeruntur. Contra,vt Cice.Ne ad ea medi
tere,imparatum te offendam.Et propter,vt Properti. Panditur ad
nullasianua nigra preces.Aliquando vtilitatem quandam,vel con•
tra,veladuerfus,vtintalibus,Ad parotidas,adtormina.Item in cö
paratione,vt Nihiladtuum equitatum.Terent.Scd nihilad noftrâ
 91 W Ε D Ε V I I I. PA R. ºr, 17

hanc Circiter,Cicer.ad Quin.fiatrem,Sanèfrequëtes fuimus om,

nino adducentos.Caefar,Ex ijs quiarma ferre poffent,admilliano
maginta duo. Summa omnium fuerunt admillia ccc lxv 1 1 r.
Pro circa,Cicer.adAtt. Tu quoniamiturum te in AfiamefIepu,
tas,ad quæ tempora teexpe&tem,facias me certiorem,velim. Hir
cius debel.Aphri.Cum iam ad folis occafum effet.Item,Varro de
Re rufa.Nam refertinagro,adquam partemc£liquifq; locusfpe
&tet,ficut adquod tempus quæque res facillime crefcat. In quo
exemplo,priorelocoproverfùs,pofteriorepro circa accipitur.Äli•
terveiòintalibus,vt,Caefàr,Isdies eratadquintum Calend.Apria
lis Lucio Pifone, AuloGabino coff.Idem,Si quid vellent, adldus
Aprilisreuerterentur. Videtur enim fignificari ipfè quintus dies
ante Caléd.&ipfe dies Iduum.Innuerevidetur hæc praepofitio&
breuitatemquandam,vt in eoquod dicimus,Adtempus,vt Quin
til.Fingere nimirum ad tempus videbor.Varro,Quicum adtem•
puslatitafIet,tandé fub fponda iacensinuentus. Accipitur & pro
ànte.Sueto. Ad pedes ftare,paffuseft. Etquafipro In,vtaddiem
venit. vbi defe&tus articuli, ambiguitatem facit. Significat enim * [xsy

ipfodie,velftatuto die.Propoft,vtCicer.ad Att. Aut nefcio quid

interfit,vtrum illucnunc veniam,an ad decemannos. Itéad eun•
dem,Solebat mepungere,neSampficerani merita in patriam,ad
annos fèxcentos maiora viderentur quàmnoftra.Aliquandoaccefe
fionem,velvItrâfignificat,vt in illis adhæc,ad hoc,qüe procóiun•
&ionibus multiaccipiunt.Prgterea iungitura&tioni.Cicer.Hic au•
tem locus ad agendüm ampliffimus. Sunt& aliafignificata , fed
quæ facilius ex ipfis intelligentur exemplis,quàm interpretatione
per alia verba,qualiafuntin illis,Canitadlyram.Studet ad lucere
nam. Pinxit ad exemplar. Et in illo Horatij, Adftrepitum cithae
raeceffatum ducere curam. EtOuidius,Mortuacrede mihi,tamen
ad tua verbareuixi.
a P v D,quæ hocpraecipueabAddiffert, quòdpoft verbamo Apud.
tus nonadhibetur,8ctum adlocum,tumad perfonam refertur.Et
adlocum,vtTerent. Apudforum modo e Dauo audiui. Ad pere
fonam,Cicer.adAtt.Egocumtriduo cum Pompeio,& apud Pom
peiumfuiffem.Item pro, A vt Cicer.Apud maiores noftrosfa&ie
tata.Idem,Huiusfèntentiæ grauitas à Platonis authoritate repeti
tur.Apud quem,faepehaec oratio vfurpata eft.
Aio v ER s v s vel aduerfum &pro erga ponitur. Terent. Et Aduerfus.
idgratumfuiffe aduerfum te,habeogratiam.Et procOntfa,Idem Aduerfum.
inPhor.Egote compluresaduerfusingenium meum menfes tuli,
c.j.
 ID E E M E N D. STR.V C T. 1L I B. I.
pollicitantem & nihilferentem.EtprocontraVETEregione.Plin.Et
ILeruia aduerfum Antipolim. • ' , - • .

Cis. c 1 s, cui aduerfaturvls,quae iam exoleuit: Et citra, cuiopponia

Citra. tur vltra, inuicem ex fe intelliguntur. Cistamen ferè montium &
fluminum nominibusiungitur,vt Liuius,Cis montes caftra Ligua
rum.Item cis Tiberim,8c cis Alpes dicimus.Citra tum ijfdem quia
bus Cis iungitur , idémque valet. Cæfar , Qui funt citra Rhe
num. tum pro fine accipitur, Quintilianus,Tum nec citra mufis
cen, grammatice poteft effe perfe&ta. Pio Infra quoque, fèd vt ad
rem refertur, non locum. Sencca, Edi citra cruditatem, bibicitra
ebrictatem. - . • •

Circiter. c 1 R c 1 r E R, & ad tempus refertur,vt Cicer.ad Att. In qui•

busfcriptum effet te in Epirum iturum circiter Calendas fextiles.
Plaut.in Moftel.Redito buccirciter meridiem.Et ad nunerum,vt
Curt. Multi eobello capti,circiter duo milia defyderati. :

Extra. Ex r R A,praepofitioni Infra opponitur,alterâque ex altera in•

telligitur.Nam & foriseffe aliquidfignificat.Horatius,Iliacos intra
muros pugnatur & extra.Et pro præter legitur. Terent. in Phor.
Extra vnam ancillulam. Plin. deCoron.Extra füpradi&os fcripfit
Thcophraftus apud Graecos. -

Intra. I N T R. A, É; id quod aduerfàturaxTa,vt in Horat. exem

plo,etiam quafi citra aliquid,vel non vltra,vel nö exiensfignificat,
vt Cicer.ad Sulpit. veluti citat Gell. Sed tamen quum effugi eius
occafionem,quifortaffearbitraretur,me hancrem imperitenöpu
tare,fi perpetuòtacerem,modicehocfaciam, aut etiain intra mio•
dum. Horat. Tutus & intra fpem veniæ cautus. Celfus in quarto,
Sed interdum omne malum intra dolorem eft, ffque modòtarde,
modò celeriter foluitur. Interdum vfque ad perniciem procedit.
Idem in tertio,Ex phreneticis alijhilares,alijtriftes füt,alijfacilius
continentur,& intra verbadefipiunt: alijconfurgunt,& violenter
quædam manu faciunt._
Inter. _ 1 N r E R, & pro in medio legitur, vt interos & offam.Et pro
inuiceTn,Ad,VeIIi.Verg.Cóuerfîque oculosinter fè,atque oräfe•
rebät.Et pro inTOcietate, VeTcCeti,vel in numero,vt intér vicinos,
inter æquales, inter reges. Et proin tcmpore, vt interquieté, inter
pugnandum,intercoenarn.Cicer.Sihoc tibi inter coenam & in illis
immanibus poculis tuis accidiffet.Idem Trebatio,IIIuferasheriine
ter fcyphos,quoddixeram. -

Ob. o B, & propter fignificat.Verg. Cun&tus ob Italiam terrarum

clauditur orbis.Etante, vt Plaut, in Moftel. Glaucomacb oculos
 … -sive pr v 1 1 1 p Arr. , , r8

obijciemus.Cicer,proRabirio,Mors ob oculosfaepe verfàta eft.

P E N £ s, authore Fefto perfonam,& dominium, ac potefta• Penes.
temfignificat.Apud yerò perfonam cumloco.Ouidius, Me penes Apud.
eftvnum,vafti cuftodia mundi. Horatius, Quem penes arbitrium
eft,& ius,& norma loquendi.Etiam pauloaliter, vt Fides efto pe.
nesauthores. Aliquandoad locum refertur, vt in Rhet. ad He.
rennium, Ita petulans eft, atque acer, vt ne ad fòlarium quidem
£i mihi videtur) fed penes fcenam,& in eiufmodi exercitatus
OC1S. -

p E R, tranfitum per aliquid fignificat, vt Terent. Per implum Per.

uium fucum fa&um mulieri. RefertúrqueadIocum, &tempus.
per no£tem,per tramites.Aliquando periphrafis eft fölius,quâfifi.
healiofignificet Cicer.Reliquaper nos agem°.Mart.Hocper me
didici dicere,Cgfàraug.Cato in Retuft.Conteritoinmortäiio per
fe vtrunque. Aliquando caufam, vel impedimentum infinuat,vt
Terent.Si fieri poteft,vt ne pater per me ftetiffecredat,ideft mea
caufa,vel meimpediente.Cicer.lib. xepiftol.Et poftquam de meo
curfu reipublicæ fum voce reuocatus, nunquam per Marc.Anto•
niü quietus fui.Item lib.primo epift.Senatus haberi ante Calend.
Febru.per legé Puppiam,id quod fcis,nonpoteft.Aliter quoq; fua
mitur,vt cum in iureiurandoobteftandöqüe adhibetur. Ouidius,
érquenouemiuro numinanoftra deas.Verg. Per caput hociuro.
erent.Quòd ego te perhäcdexteram oro, obteftörque. Aliquâ
do profüb quodam modo accipitur, vt Liui.Per fpeciem venane
divrbe egreffi.Idem,Cum appropinquaret ianuæ rex,vt per caua
fàm aliquam in anguftijs fuftineret â tergo agmen.Et pro inpaulo
tamenaliter quàm fuprá.Suet.inCaefare,Nam vifuserat per quie*
temmatriftuprum intuliffe. Plaut.in Menech. Non potuifti per
tempus magis aduenire, quàm nunc aduenis. Cuius contrarium
videtur fignificare poft tempus.Cicer.pro Quintio,Ego protehoc
confulopofttempus,&inaliena re:quoniãtu intuare, cum teme
pus eratjconfulerees oblitus.Item pro adve!in,vtSuet.At negam
tequodam per contumeliam facile hoc vllifœminæfore.
P Rop r E R, & caufæ effe&trici inferuit,vtVergilius,Te proe Propter.
pter Libycæ gêtes, Nomadümque tyranni Qdere infenfi Tyrij te
propter eundé.Et prope veliUxta fignificat.Idem, Propteraquae
iiuuim viridi procumbitinvlua.Idem, Athefim feu propter amor»
num.Terent.Propter hunc affifte.Cicer.in Rhet.Fluuius Eurotas
quipropter Lacedæmonem fluit. Idem in Pifonem, Mihi hicvir
clariffimus quipropter te fedet. -

c.ij.
 Io E E M E N D. S r R v C T. L 1 B• I•
Præter« p R Ae r E R, aliàs exceptionem dicit,vt Horatius,Graijsinge
nium,Graijs deditore rotufido Mufa loqui,præterlaudem nullius
auaris.Aliàs contra fignificat,vt præter fpem,praeter opinionem,
præter aetatem.Terentius, Adeò impotentieffe animo vt præter
ciuium morem atque legem & fui voluntatem patris,tamenhanc
habere ftudeat cufh fummo probro.Aliâs füpfaVeTvItra.Plinius,
Præter hominem,fomniare equos,canes, boues, pecora, capras,
palám eft. Terentius, Et quia erat præter cæteras egregiaforma.
ác liberali. Aliàs ante, vt Ciceroifi Verrinis, Præter óculos foli
ferebant.
Poft. P os r,& ad rem refertur.Vergilius,Tu poftcare&a latebas.
Et ad tempus, qua rationeilla diéta ÉÉÉ &ECT{iIIa,idef
poft eatempora,& illa tempora.Etiam illa,poft hominum memo
fiam.Cicer.inVerrem, Quôd nemovnquam poft hominum me?
moriam fecit.Idem pro Milone,Vnius pofthömines natosfortiffi
mi viri,ideft,poftid quodhominespoffuntmeminifIe,&poftquä
homines funtnati. - -T -

Secundum. se cv N D v M, & proiuxta vel poftlegitur,vt Ser.Sulp.Duo

vulnera accepiffe,vnum in ftomacho,alterum in capite, fecundü
aurem.Aliàs propoft,Cicer.Proximeauté & fecundä deos, homi
nes hominibús maximevtiles effe poffunr.Idem ad Att.Secundü
te, nihil eft mihiamiciusfolitudine.Idem ad eundé, Spem oftédis
fecundum comitia.Aliâs locopro,vt fecundum te litem do. Idem
ad eundem,Serranus quoquehorum locofentétiam rogatus,mul
ta fècundum caufàm noftram difputauit. Aliâs pro In, vt fècune
dum quietem. Proper vel iuxtaEIdem, Scribis tibi in animo effe
obferuare Cæfaremi: & fi fecundum mare ad me fre cœpiffet,con
feftim inSamnium admeventurum: & pro fuper, vt Saluftiusin
Iugur. Secundum ea vti deliberetis, vt è repúb.&c.Aliâs imita•
tionem quandam dicit, vt fecundum Pythâgoram viuo. Etiam
Græcomore pro κατ& ponitur, vtfecundum Platonem. Quina
tilianus, Egotamen fecündum confuetudinem fæpe dixi,dicám•
que, perfe£tum oratorem effe Ciceronem.quodgenus, aliqui per
iuxta proferunt.
Iuxta. Iv x T A Platonem.Iuxta Ariftotelem.
Supra. sv P R A pro έσάγω,velutopponitur Infra.Verg.OIIiceruleus
fupra caput aftitit imber.Et provItra.Idem,Rara fit,anfùpramo
fem fit denfa,requiras.Sic&viginti fupra centum dicimus.
1
R v R s v s A& motum à locofignificat. Vergilius, Etiamara
giua phalanx inftru&tis nauibusibat A Tenedo, Etad agentem
 -I

srvae oae vi 11 * A ar. 19

caufamrefertur, vt vi&usáScipione. Et progCftaccipitur.Plin.
Virus equià coitu ftatim colle&tum.Et proçeyt Terentius, Avila ,
la mercenarium vidi.Sic Paulus,Abhafta Pompeia,vel â nouo ca
ftro, dicimus potius,quàm dehaftaPompeia,vel de nouocaftro.
Quanquam fic quoque loqui aliquos inuenias, nec indo&tos. Ec
vice pro.Cicero,Vt nemocontraciuiumperditorum popularem,
turbulentámque dementiam,à fenatu,&à bonorum caufaftetea
rit conftantius. Item pro ένεια,fiue quantîadvidetur interdum *
accipi.Idem ad Attic.Sumus flagitiofe imparaticum à militibus,
tumâ pecunia, quam quidem omnem non modo priuatam quæ
invrbe eft,fedetiam publicam quæ inærarioeft,illi relinquimus.
Idé ad Att. Quificiniopes & ab amicis,& ab exiftimatione funt.
Colu.Diem deinde,quo domituram aufpiceris,bonum à tempe• , .
ftatibus & religionibus matutinum eligito.Idem de bobus,Ape•
ninus duriffimos,omnémque difficultaté tolerantes,necabafpe•
£tu decoros.pro quantum ad milites,pecuniam, tépeftates, Ζί ¢
&tum.Etaliter,vtintalifermone.Caefàr, Opportunio atq3occúlto
loco à millibus paffuumcirciter duobus, Romanorum aduëtum
expe&tabant,prointeruallo duûm millium paffuum.Idem,Pofie - - -

tis caftris à millibus paffuum quindecim, auxilia Germanorum ,

expe&are contendunt. Et verfus.Plin. x x x 1 1 1 de coticulis,
Qüodàfole fuit,in ijsmelius, quàm quod à terra. proverfus foa
Iem& verfus terram.Et feparationem,vt Defendoàfrigoremyr•
tos,abhorreo à bello.Aliter quoquein illo Cæfaris cum fimilibus,
Amplitudocornuum & figura & fpecies multum à noftrorum «
boum cornibus differt. Hæc ftudiofe conquifita, ab labrisargene
to circumcludunt. proeo quod eft à parte labrorum. Idem, Ab
Decumana porta erumpere conätur.Et minifterium aliquod per
circuitionem explet, vt à manu, à ftudijs, à commentarijs, à lia
bellis,àrationibus,prominiftrovelferuo,quipræeft ftudijs,com^ *
smentarijs,libellis,rationibus.Suet.Super hos É à ftudijs,
Narciffumabepiftolis,& Palantéârationibus,quos decreto quo•
1.
ā; ßpatus,nonpremijsmod9 ingentibus,fed&praetorijs,quæ
oriifque ornamentisornarilibenter paffuseft . Synonyma huic
funt Ab & Abs,vfu tamen omninoifiter fe differunt,vt Prifciam.
in primi Vergiliani carminis examine præcipit. Ait enim, A & *
Abs vocalifëquente non adhiberi. Ab verò nonmodovocalibus, //, ~'

{equentibus, fèdetiam confonantibus quibufdam, quæ videlis fff*

cet non malefonent,fiab præcedat. Plaut. Da puereabfummo.''
Idem,Numnamhiricabriobis domoeftrCæfar in Commítarijs,
c.iij.
 more E Mie N o.-s r R w cºr. 11 s. I.

Hocconfiiioprobato abducibus.Idem,Neidqüidem Cæfar abfe.

impetraripoffe.Cicer.quoque,Abtuo & ab Córdilioait.Absverè
præceder€Q vt,abs quijshomine.&T.yt abs te. Abfque verò
profineaccipitur.Terent.Namabfq; eo,effetre&té.
Cum. cvm,cömitatum fignificat,vt Verg.Feror exul in altum Cum
focijs,nat6que,penatibus,& magnis dijs. Alibicircunftantiamin*
ftrumenti,qua ratione femper tacetur. ... . .• -

IDe. * D £, fignificat materiain fiue rei (neceffe eft enim Græcis

interdú vti)vt Cæfarfcripfit de grammatica.Et à VeTex,vt Terent.
Liceret difcere id de me.Idem Andr.Clamat de via.Vergil. Terna
lum de marmore ponam.Cicer.ad Att. Emidornum de Craffo.
laut.inPenul.De te quidem didicihecomnia.Cicer.ad Att.Pofta,
eaMeffalade Pompeioqugfiuit.Et propter.Terent.Quantum nos
amas defidicina hac? Et lætus eft de amica. Cicer. in Acad. Et nifl
devia feffùs efTet,continuòad vos venturum fuiffe.Idem, Vt pri•
mo Punicobello Regulus captus, cum de captiuis commutandis
Romam miffus effet. Plaut.Trucul. Nam fnihi de vento miferé
condoluitcaput.EEfECundum veIprò<Vergil.Nanquehumeris de
more habilem fufpenderatarcum Item Cicer.ad Att.Id ego ita fie
rivolui, deCaij Duronijfententia, quem & amiciffimum Miloni
perfpexeram &c.Idem,Quid fentisigitur?Nihil nifi detua fenten
tia.Et per,vt Quintil. ex Cicerone pro Murena, Vigilas tu de ho•
&te,vttuis confültoribus refpondeas.Horatius, Vtiugulent homi•
nesfurgunt de no&elatrones. Cicer.adQu.ftatrem,Properando
etiamcitiusquàm fide no&evigilaffènt,perueniant quòvelint.'
Aliter quoque accipitur,&quafi pro quantum ad,veIquod ad,vt
Cicer.ad Terêtiam, De familia quo modo placuiffe amicis fcribis,
faciemus.id eft quod ad familiam attinet.Terentius, De vxoreita
vtpoffedi nihil mutat Chremes.Et propoft,vt Caefàr,Cum de ter•
tia vigilia Petreius 8c Afranius caftra mouiffent. Idem, De me•
diano&temiffus equitatus. Idem, Reliquos demedia no&e pro•
ficifciiubet. - - f -

* E & E x, ad materia*reféruntur.Vergit. In föribus pugnam

exauro fòlidbque Elephanto ÉÉÉ #5; Et WeTa6
fignificant.Idem, Temporeiarnex illo cafus mihi coghitusvrbis.
Et fecundùrn vel prò.quomodo dicimus ex dignitate, exvfu, ères
pub.ex fententia;expa&to.Terent.Hunccineerat aequum exillius
more,an illum ex huiusviuere?Idem Eunucho,Ad omnia haec ma
gis opportunus,necmagisexvfu nemo eft.Cicer.Acad.Cófcendés
nauem fàpiens numcomprehenfum animohabet;atque perceptä
 . sr v e pr v 1 1 1, • A a r. 2o

f&ex fèntentiamauigaturáfIdem Att.Statues vtexfide,fama,réq;

meavidebitur.Et cülpamvelvicium infinuat.Cicer.E renib?iabd.
rat.Terét, Laboratêdolore.EfàVEIIi,vtCaefar, Ex vinculiscau
fam dicere. Et Cicer. Ex tempore officium quæritur.Et AveTper,
vt Terét.Grauida è Pamphiloeft.Et propter, vt Cecil.Plin.In Nar
nienfi verò balneum etiam ex epiftolis mieis.
Pro, & caufam fignificat,vt Terét.Ego te pro iftis di&tis&c. Pro.
fcelusvlcifcar.Etante.Saluft.Quòd nifi Catilinaprocuria fignum - •
* .

dare maturaffet.Suet.Religato pro forib9 cane.Et quafipro ratio•

ne vel modo,vt Ouid.Grauius Saturnia iufto,necpromateria fero
.tur doluiffe.Verg.Pro fe quifque viri.Caefar Comment.Pro multis
tudine autem hominum,& pro gloria belli atque fortitudinis,ane
guftosfe fines habere arbitrabantur.Idem, Protempore& re.com
filium caperet.Saluft. Iugurth. Quod finguli pro opibus quifque
quàm plurimas vxores,denas alij,alijplures habeant.Verg. Nunc
te marmoreum pro temporefecimus.Et In,vtpro tribunali.Item,
quafi in defenfiónemveIauxiliü fignificat.Verg.Stabant pro tem?
lo.Item,Pro curribus aftant.Ouid.Trift.Mulciberin Troiampro
É ftabat Apollo.Terent.Proiftohaud ftares.Sic dicimus,Cice
ro pro Milone,Rabirio,vel Ligario. Mcdò velutilocoalicuiusvel
iure fignificat,vtTerent.Pamphilum pro vxore haberehancperee
grinam.Idem, Hoc tibi proferuitio debeo.Silius, Cerno equidem
necpro nihilo eft mihi fœderarumpi.Sicfaepe dicitur pro nihilo ha
beo,pro nihilo duco. Terent. Nufichaec plané eft prò noua, Plin.
Iunipero fpina profolioeft.Saluft. Audacia pro muro habetur.id
eft loco folij,& muri.Cauendum tamen ne feiveræ in hoc fignifie
cato hanc præpofitionem prgponamus,vtfi filiusfis,dicataliquis,
habeo te profilio. -

,.. P R AE,fignificatanrELiuiinprimo,PropterTyberim fiuuiti, Præ. -

qua præfearmentum agens nandotraiecerat.Sicdicitur, præ me

fero,pre te fers,pro eo quod eft,Ante me,ante te.Et PfOptefvel ob
ytpfæ nequitia Apulei,præluxuria cun£ta profuderat.Terentius,
Mifera præ amoré exclufifti huncforas.Idem,Vide quàm iniquus
fispraeftudio, dum id efficias quod cupis&c. Modò quafi incom•
paratione.Iiuius de bello Macedon.Sed quia ifta præ ijs, quæ à te
fuifq;quotidiealia fuper alia facinora eduntur. Idem,Parüam Ala
bamiptae ea,quæcöderetur fore.Sic iungiturcum quàm,vt Plaut.
in Aül. Sed hoc etiam pulchrum eft, praequam y5i fumptus pe•
tunt. Cum Vt.Terent. Ludum iocümq; fuiffe illú alterumpræ vt
huiusrabies quæ dabit, quanquam haec ad conftru&ioné potius.
c.iiij.
 Yore E M E N D. S Τ R V Cºr. L r B. I.

Reliquæ funtde ijs,de quibusagere inftitueram,quatuor,fn,fub,

fuper,&fubter. Dequibus,quóniamconftru&ionem cum fignifis :
cato mutant,præterea duabus alijs,quarum cóftru&tiovariat,alio
loco agemus. -

ID E A D V E R B I O.

Aduerbium n v £ R e 1 v M E s r pars orationis,qug vt proprij,vel

A appellatiuiadie&tiuum, ficipfa verbi maxime, aliquan•
do etiam adie&tiuifignificationé, vel determinat, vt res
&te facio,valde grauis: veldeftruit,vt non fcribit,nom grauis. hoc
etiam cum appellatiuisiungitur,vtnon homo.Suntautem aduer
Localia, biorum generâ multa. Nam & localia duplicia. Interrogandi, vt
Vbi. vbi,vnde,quo, qua,quorfum,& quæ ad ea redduntur. T AdvBi
hic,ifthic,illic,ibi,intus,foris,vbique,vtrobique,paffim, vfquam,
nufquam,neutiquam.Itemfupra,infra,fubtus,extra, intra, cum
Vnde. in aduerbia migrant. Ad $ hinc, abhinc, proab hoc loco.
Iftinc, illinc, inde, eminus, cominus, alicunde, vndeunde, yndes
Quo. quaque,vndecunque,indidem,fuperne,inferne. Ad qUo huc,
ifthuc,illuc,eo,illo,aliquo,quoquo,quocunque,intro,foras,vfque,
quod abfolutionem fpatijtum in loco, tum in temporefignificat,
Quorfum. Vtvfque ad Cordubam,vfque ad no&tem. Ad quOHum hora
fum,ifthorfum, illorfum, prorfum, rurfum, quoquouerfus, qua•
Qua. quauerfus, peffum, furfum, deorfum, _Ad qua hac, iftfiac,
illac,quaqua,quacunque. Ad quo, & vndefimul,vltro,citro.
Et temporis rurfus duplicia&interrogandi,vt quando,quan•
Temporis. diu, quandudum, quampridem, quoufque, quoties, & quæ his
redduntur.
Quando. Ad quando heri,hodie,cras, pridie, poftridie, perendie, nu•
dius tertius, nudiusquartus, quintus, fextus, feptimus, & dein•
ceps.Diu,no&tu,interdiu,nunc,iam,nuper,aliquando,aliàs,olim,
ridem, dudum, £ tum ad breuitatem temporis refertur,vt
ÉÉÉÉÉ uic, quæ tu dudumnarrafti mihi.Tum longi,
tudinem.Plaut. Quàm dudum éforo aduenifti domum. Nonita
dudum, quod Prifciani etymologiae confentit, quidudum quafi
diu dum, dici putat.Tumpro tunc, cui etiam addatur eiusted»
ditiuum Quum.Interim,interea,fero, É; ferius, temperius.
Ouidius,Temperius celo modo ferius incidisyndis.Prius &pofte
rius. Statim, continuo, protinus, illico,antehac, pofthac, &om•
modum. Apul. Commodum limen euaferant,& fores ad pri* .
 $ IV E D E V I I I P A R r. 2I

ftinumftatum integre refurgunt.Primum cum aljscumprimum,

uamprimum,vtprimum, Eueftigioextemplo,a&tutum,repente,
erepente,fubito, ocyus.
Ad quandiE,tahtifper,paulifper,aliquantifper,parumper,fem Quandiu.
per,vfque pro affidue.Ouid.Vfqüe metu micuerefihus.Terent.Vt
animus infpeatquefntimore vfqueantehac attétusfuit.Æternâ,
aetatem,diu,iamdudü,iampridem, cumfcilicetpræfentiiungitur,
vt in conftru&ione dicetur.præterea,iamolim.
Ad qUOties,faepe,raro,fùbinde,identidem,plærique,quotidie, Quoties. '
quotannis,indies,núquam,toties.Etque numeralia dicunt,Semel,
Bis,ter,quater,quinquies,fexies,&ficdeincepsmillies,pluries,infi
nities.Si modo leganturapud idoneosveterum.
Ad quoufque, adhuc,etiam pro adhuc,ha£tenus,Indiem,Inho Qggufque.
ram, Qüorumialterum, quafiipfius tantüm dieiratione habitafi. Indiem.
gnificat. Alterum, quafivniustantum horæ.Quintil.Non vtferae Inhoram.
volucres,pre(entis modocibimemores in diem viuüt.Saluft. Panè
in diemmercari.Cicer.Philip.Hgc quæinhoramviuunt,non modo
debonis ciuium,fed ne devtilitate quidem fuacogitauerunt.Poni*
tur Indiem aliquando & proinfpatium vnius tantum diei. Ouid.
Metam.Currus petitillepaternos,Inque diem Alipedüius & mo*
deramen equorum.Item,Indies, Inhoras,quæ perfingulos dies,& Indies.
per fingulashorasfignificant, fed ferè cum incrementoaliquo.Ita* Inhoras.
que ferè comparatiuis,vel veibis incrementü fignificantibusium&ta
leguntur.Cicer.Cum idmalum ferperetindies magis.Liui.Creßè
teindiesmultitudine.Vergil.Gallo cuius amortantum mihicrefcit
inhoras,Quantum vere nouoviridisfe fubijcitalnus. Aliquädota•
men cumalijs.Cecil.PIin.Expe&tantem inhoras. Videntur etiähaec
pofteriora quafiprodie&horaaccipi. Plin.decimo, Condit inthe• , ,
fàuros maxillarum cibum Sphingiorum& Satyrorü genus,mox in•
de fenfimad mandendum fmanibusexprimit. Et qüod formicis in
annum (olemneeft,hisindies velinhoras. Huiusgenerisfunt aeter•
num,fèmper;aetatem.Necignoro exhismultaetiam adquãdiu rea
fponderi poffe. - - - -

Proxima his funt,quæ ordinis dicûtur,vt inde,deinde,dehinc, Ordinis.

deinceps,nouiffime,poftremo,imprimis,primum,iamprimum,in*
uicem & viciffim prófecundo locô,denique,demum, tandem,ad*
fummum,infumma,omnino.vt Cæfar debellogal.Sibiautem mi•
rumvideriquid infua Gallia,quambelloviciffet,autCgfariautom
nino populo Ro.negotijeffet.Tria tamen illa,Denique, demum,
tandem, etiam fermonisabfolutionem cum celeritatenonnunquã
 D E E M e N D. S T R V C T. L I B. I.

indicant.Vergil.Nil noftri mifèrere,morime denique cogis.Plinius

Natur.hift.Eademum folaauiumnon nifi volando pafcitur.Cice
το, Quoufque tandem abutére patientia noftra CatilinafFungitur
horum vice interdum Breuiteiqiie.Plin. de Lufcinijs, Breuitérque
-, s.
somnia tam paruulisin faucibusquæ totexquifitistibiarü tormen•
tis ars hominum excogitauit.
Diuidendi. Sunt & quæ diuifiua veldiuidendi vocentur,vtbifariam,trifa*
riam,multifariam,aliquotfariam. .*
' Alia interro• Etinterrogatiua fiue interrogandi,àiâ diétis diuerfa,Cur,qua•
gãdi fpecies. re,Quin pro cur nó,quidita, quianam procur,quamobrem, quë•
admodü,quomodo, ecquid, quodDonatofignificataliquantulüm
ne.Et qu9,pro ad quem vfum velquam vtilitaté.Horat.Quò mihi
fortunâ,fi non permittitur vti?Etvnde,vtIuuenal.Vnde tibi frons
tem libertatémque parentis.Præterea quantü,& quàm pro quan•
• tum.Scire licet omnia interrogandi aduerbia, cuiufcunqüe finit gee
meris,nó minus quàminterrogatiua nomina,infinite vfurparipoß
fe,vt video cur venias. Sunt inaduerbijs & alterius generisinfinita
tum particulariatumvniuerfalia, vt quamlibet, quantumcunque,
quantumlibet,quantumuis,& quanuis pro quantumuis. -

Vocandi. * * Sunt& vocandiaduerbia,vtheus.

Refpondêdi Etrefpondendi,vt heu. ... - -

Negandi... 'Et negandi,vt non,haud,nequaquam,ne pro non.Terent.Hoe

modo teóbfècro, vt ne credasàmeallegatumhunc fenem. nifi po•
tius totum illud vEneivà μλ fignificat.Parum pronô, vel nöfätis.
Saluft.Nobisea respromagnitudineparum comperta. ! , •*
Affirmatiuæ * Affirmatiue refpondendi,Etiam,fic,ita,quidnf.
refpondendi Concedentisvelde opinione cedentis,vt Quidifthuc. Terent.
Concedentis Quid ifthuc,fiita animum induxtituumfSeruiopraetereacóceden
tis fünt,licet& efko, J . . . . . . . . . . . • t
Cófirmatios : i Affirmationisvel confirmationis,Vccerte,profeéto, fané,plae
nis. nè,prorfus,adeò,nempe,vtique,nimirum,{cilicet Cicer.adAtt.Si
taceo oppreffüs & captus, quodolore effe debeo? Quo fum fcilicet,
videlicetjilicet.Et nae diphthongo fcriptum,vt Terent. Neiftaiftä
haud nouit.Cicer.in Philip. Nae tu fiidfeciffes,melius famæ,'mea
1ius pudicitiæ tuæ confuluiffes.Etquidem aliquando,vt Cicer, Aut
enini nemo,quod quidem magis credo,aut fiquifquam eft, ille fa*
piens fuit: prócertêmagis credo. Et equidem,quôd ideò inter haec
Ipotius conieci,quàm inter coniun&tiones,quòd fenfus non conium
t.Perfius,Permeequidem,fint omnia protinus alba.
Iurandi. Iurandi,vthercule,mehercules,Pol,edepol,caftor,ecaftor,dius•
 s IV E • b E v I I I P A R r. 22

fidius,mediusfidius. - ' • • • ' ' ' - '* *' •• . . ..

Hortädi,vt Eia,age,agite,agedum,ehoduri,fodes,fultis,amae Hortandi.
bo,amabote.' ' ' ' T - - -

Prohibendi,vt ne. Prohibendi,

Optandi,vt vtinä,fi,ofi,fifi,vt,ö.Differät haecâ verbis optan• Optandi.
di,quòd hæc notæ velutique nomina fintoptandi. Verba ré áliquâ
definitä,cum optandi affe&tufignificant.Simile quiddäintelligatur
in homine&vno.hoc näque nomen eft numeri :homo etiam fub*
ftantiam fignificat, cuiinclufà fit vnitas.Simile notatur difcrimen
inter ego &fcribo,& inter age&fcribe,& dc&tiffimusacValde.
Exclufionis fiuefolitudinis,Tantum,folum,tantummodo, fo* Exclufionis.
lummodo,dúntaxat,modo,demum.
Cógregandi,vtfimul,vnâ, pariter,vniuerfim,coniun&tim.Ce- Congregádi.
fit,Huius omnis pecuniae,coniun&tim ratio habcatur,cum quibus
aliquid confine häbent.Vniuerfaliter,generaliter, in vniuerfüm,in -'
totum,generatim. . *' ^' - - .-

_ Et que negatae folitudinis,{iue ea côgregandi vocarevelis, N6. Negatæ folia

folum,nontantum,nofi modo,nedum. '.' * * * * --- -- --- - tudinis.
. Separädi,vtfeorfum,fegregatim,priuatim,aegregie,fpeciatim, Separandi.
nominatim, vt Cicerö ad Ser. Duo quidé nominatim rogo, primü
yt fiquid fàtisdatum erit,amplius eo nomine non peticures.** ;
, Sunt & diuerfitatis,vt aliter,fecus. .', ' ''*"* • Diuerfitatis.
' , ' Eligendi,vtpotius,potiffimum, imo,& fàtius. * Eligendi.
^ Qualitatis,vt do&e,pulchre,fortiter,fàpienter.' '' Qualitatis.
: ' Quantitatis,vt parüm,minime, maxime, adfummum, fum* Quantitatis.
mum, longiffimie, óminino.Colum. Ea extetminime tribus pedi•
bus. Cicer,pro Milone, Vnus aut adfummum duo inuentiíunt,
? Milonis caufàm non probarét.Idem ad Att. Scies igitur fortaß
cras,fumimum petendie.Pliri. Parsnoftraterrarum, áe qua me*
moro,ambiêrevt di&tumeft,oceanovelutinnatans, longiffime ab
ortu & occafü patet.Caefàr debel.gal. Erat omnino in Gallia vlte•
riorelegioyfia.pro adfùmmum.Praeterea fi modo'aduerbia fint,ac
nonpotius nomina ad Græcorum imitationem per eclipfim dt£ta,
modicum,paululum, minimum, plurimurg. Sunt & juivtplurie
mùm vfürpent,
veteres dixerunt. ficut Græciãg&#)
* * * *; ' . . . i
rb τλ£sop, quod plurimum
• . '* *;
. '

Comparandi,vt magis,minus, maxime, minime. aliter qug* Cóparandi.

que,comparationis fiue collationis funt,tam,& quam, tantum,fi• *
ue intantum, & quantum.Item cum protam & quam fumuntur
£qu£& A£,fedproprie ...inj quantitate.Suet.Cgfari nihil aeque àciue
dicisacerbitas profüit. I. * ; ' i* • * *^ „ . * , .
'•
* *' > '
 D E E M E N D. S ^r R V C Te L I 18• f•

Intendendi. Intendendi, vt valde, perquam,longe, prorfus, penitus, om^

nino,magnopere,impenfè, impendio,apprime, & aliquando be*
ne,male,peiüs, peffime,admódum, adeòpro valde, &imprimis
ro valde.
Remittêdi. Remittendi,vtfenfim,paulatim,pedetentim,vix,aegre.
Rei nó pe
aëtæ. per* Et quæ reinöplanè pera&tæ appelles,vt pene,ferè,temerèpro
ferè,propemodum,&tantum nofi,vt Suet.ifiTib.Tantumnôåde
uerfis tempeftatibus Rhodum enauigauit.Etquodidem fignificat
modo non,vt Terent.in Phor.Senem per epiftolam pellexit,modo
non montesauri pollicens. -

Demófträdi. Demonftrandi,vt En,ecce.Etaliter demonftrandi,vtfic.veluti

cum dicimus,Sicpercute,fic pronuncia.
Explanandi. Explanandifiuededarandi,Graeci⢢¢kotós vocant,vt id
eft,hoceft,& fiue aliquädo.Cicer.adAtt. Tum reliqua videbimus
ideft quo,&qua,& quando.Idem adeandem,Quidum vrbem id
eft patriam amamus,dümque rem conuenturam putamus,ita nos
geffimusvtplanèinterclufi captique fimus.Quint.Vt Ariftarchus
& ætate noftra Palæmó,quivocabulum,fiueappellationem nomi•
nifubiecerufit.
Dubitandi. Dubitandi,vtforfan,forfitä,fortaffis, fortaffe,forfit,fors.Vero
gilius, Quos illi fors ad poenas ob noftratepofcent Effugia. Horat,
' Diffimile hoc illieft, quia növt forfit honorem,Iure mihiinuideat.
· quiuis&c. Vfurpanturhaecvbiincertum eft,fa&táneresfit, nécne. .
vt Horat.Et fortaffe cupreffum fcisfimulare.Terent.bonafortaffe.
Euentus. Euentus,vtforté,fortuito, cafu,forte fortuna. Vtimur his, vbi
fa£tum quid indicatur,fedfortuito.Verg.Fortèfub arguta confede*
ratilice Daphnis.Terent.Fortefortuna affuit hic meus amicus.
Perfonalia• Perfonália,vt mecum,tecum,fecum,nobifcum,vobifcü.Sicdi*
&ta,quòd certasperfonas includant.Simodo hæc aduerbiafunt& .
non potiusconftru&tio præpofitionis cum pronomine, quodrelatio
declárat,vt Tecüquimiihi Sed fortaff3feféllit grammaticos, quòd
praepofitio cum fu6cafu faepe eft iooAJvoruop äåuerbio. Perfonalia
(vt quibufdam placet)fünfmeatim,tuatim,fuatim,noftratim,ve*
ftratim,ideft möre meo,tuo,fuo,noftro,veftro.Horum non admo*
dum diffimile eft humanitus.Plin.Vrfi autem,vtdi&tum eft,huma
nitus ftrati,ideft more humano.cum reliqua eiusformae,fignificét
potius id quodea quæ græce in 6vp definíit,vtradicitus, funditus,
diuinitus,antiquitus,pro â radice,fundo,deo,antiquo. -

Similitudis , Similitudinis fünffic,ita,itidem,ficut,ficuti,&vt, quæ omnia

nis. in qualitate quæpiam conferunt. Sicuti quomodo & quemadmo?
dum inratione&modo.Huc pertinent&quafi,ceu,tanquam,ve,
 • S IV E D E w I r I P A R r, , 23
lut,veluti& vti.Sed haec imaginem potiusexhibere Laurentioplae
cet.vtverò atquevti,generalia effe.Eftetiä quodGreci άττοsστηκόρ
vocantvEproás, ficut intali fermone,Sicftudijs incumbit, vt fà*
nitatis fit immemor.
D E I N T 1E R I E C T I O N E. • . '.

n r e R 1 E cr 1 o eftvox,quae fubrudi inc6ditáque vo- Interie&tio

1 ceaffe&tum animi demonftrat. Hanc ideò feparatam ab
aduerbio Prifcianusait,quòdvidetur in fefeaffe&ü vere
bi habere, & plenam motus animi fignificationem, etiam fi verbü
nonaddatur,demonftrare:quod certe aduerbia nö faciunt,vt quæ
confiftere fine verbo præteradmodum pauca,non poffunt. - - •

11abet autem vafias fpecies,fed máxime àgrämaticis cófufas. Interie&tio*

Exultantis vel lætitiæ, vt Euax, vah,ö. Plaut.Euax iurgiovxo- numfpecies.
rem tandem abegi. Terefit.Heaut.Vahergo mea AntiphilãIdem, Exultantis.
Ofa&um bene.T Dolentis vel lugentis,vtheu,hoi,hei,ò,ah.Ve* Dolentis•
gilius,Heu quæ me,inquit,tellus,quæ meæquora poffunt feruare?
Idem,Hei mihi qualiserat,quantümutatusab illo He&tore: Terét. .
fn Eunuc.Iintrohoihei.Verg.O doloratq; decus magnum.Idem,
Ah filice in nudacónixa reliquit. Timentis,vthei,atat.Terent. Timentis.
in Andr.Hei vereor ne quid Andriaapportet mali. Admirätis,vt Admirantis.
ÉÉÉÉÉÉ,noua figuraoris. ' Vitâtis,vt apage,apagefis. Vitantis.
erét.ApagefisEgon* formidolofus? Laudantis, vt euge. Mar. Laudantis.
Effe&te gnauiter,cito,nequiter euge beate. Vocantisfubincon• Vocantis.
dita voce,vt eho,oh,io.Terent.Oh qui vocare?Ouid.Ecquis,io,fyl '.
uae crudelius inquitamauit. Silentium iniungentis,vt Au,Si. Silentium in
Terent, Auobfecromea Pythias. Idem, Aune comparandus hic iungentis.
quidemadillum eft.Deridentis vel Ironiæ,vthui.Terent. Huitam
cito.Idem,Huitu mihi illä laudas. Eximprouifoaliquid deprehé,
dentis,vtatat.Terét. Atathocilludeft,hfficillæ lachrymae. Idem,
Atat datahercle mihi funt verba. Ridentis,vthahahe.Terent. Ridentis.
Eunuch. Ha hahe defeffa iam mifera fum te ridendo. Exclamâ, Exclamantis
tis,vt ô,prob,proh nefas.Lucan.Prohfiremeaffèt invrbè.Terent. , -

Iuppiter magne ò fceleftum atque audacem hominem. Seneca,O

paupertas felix quæ tanto titulolocum fecit.
ID E C o N I v N C T I O N E.

o N 1 v N cT I o eft pars orationis, quæclaufulasinfer* Coniun&tio

c moneapte coniungit.Aliter, Coniun&tio eftparsoratio*
nis,quæ claufularum inter fè connexum decfarans,pluri
mum adorationisclaritatemconfert.Aliter,Qu£ tantum habitudi
 ID E E M E N D. s T R v c T. L I B. TI •

nem claufularum inter fe in fermone definit.Et coniun&tionis quia

demofficium hoc eft,Cum aduerbia ficubi fenfus iungunt,di&tioa
nes etiam refpiciant,vt que fimilitudinis vocantur.Coniun&ionis
multæ funt fpecies,vel vt veteres locuti funt poteftates.
Copulatiuæ Copulatiuae,quibuseane&timusquae coniun&ta fignificare vce
lumus.Aliter,Que copuláttam verba,quàm fenfum,quales funt,
Et,que, atque,ac,quoque,etiam,praeterea,alioqui,item,itémque,
cum &tum.fedvbifequitur Tumi. nävbipræcedit,aduerbiafunt
temporis.Pr£terea tum multiplicatum, vt Tum vefperi,tum mae
ne. Quinetiá,fed&,fupérque,infuper,adhoc,adhaec, vt quibufdâ
placet.Saluft.Adhoc plaeraque tempora in venädoagere, leonem
atque alias feras primüs,autimprimis ferire.Idem, Ad hgc accede•
bat munificentia animi,ingenijfolertia. Hoc amplius & his annpli*
propræterea.Quintil.Inftit.Hoc amplius intro & intusloci adüere
bia:eo tamen intus,& intro fum,folcecifmi funt. Idem,His ampli*
apud eundem, Nam quiste iuuenum confidentiffime. Adeô pro
etiam.Cicer.pro Planco, Infe&tor, pofco,atque adeò flagito.Simul
pro & vel etiam.Huc referantur & horú contraria nec,neque,neu,
néve.Cicer. Lentulo, Peto à te, ne id à me,néve in hocreo, néve in
alijs quaeras.Sunt autem,quæ hiscopulantur,aliquãdo fenfus enere
gia,fiue revera,fiue vt loquuntur,a&tu,vt Vergilius legit,& idem
fcribit.Aliquando poteftate tantum,vt ego lego & tu.Siquis enim
' plenam conftru&ionem faciet,duofenfus etiä reipfa apparebunt,
vt Egolego&tulegis.Exhisquatuor nempe,&,que,nec,neque,cú
Sufpenfiuae. geminantur,fufpenfiuae priore loco apte dici poffunt, quòdaliam
eiufdem poteftatis expe&arifaciant,vel affirmatiuam.Et fugit &
pugnat.vel negatiuam,Iuuenal.Etlateriparcas necquantumiuffit
anheles.Sunt ex his quæ explanationé quandam præcedentium in•
ferant, ficuti J\Iozaro q){αςαξ aduerbia,vt Verg. Manetalta mente
repoftum Iudicium Paridis, fpretáqueiniuriaformæ.quafinempe
iniuria fpretae formæ: vel id eft iniuria fpretae formae. Grammatici
- Epexegefis. Epexegefim vocant. - .
Difcretiuæ. Difcretiuæ,quibus ea quæ difcreta intelligi volumus,conne&tia
mus,vtfed,fèdenim,at,aft,atqui,quidem,autem,verò,porrò,quin
profed,ceterùm,verum,verumcnim,verumenimuer6.Quòd cum
fi, vel nifi, vt Iuuenal. Quòd fi vexantur leges & iura, pro verùm
fi,velat fi.Terent.inPhor.Quòd nifuiffem incogitans,ita eum ex•
pe&tarem vt parfuit. Ex his nonnullæ copulatiue leguntur.Itaque
etiam Prifciano8: Gr£cis intercopulatiuas numerantur,ficuti,quia
dem,autem,verö. Mihifeparatas effe magis placuit,& difcretiüas
appellari, quòd taliofficio maxime iungantur,vt Achillesquidem
 - S I V E D E V I I I P A R T. 24.
fortis fuit,Vlyffes verò aftutus. -

Difiun&tiuae,quibus ea iungimus,quorum alterum, non vträ, Difiun&tiuaι

queaffirmamus.Qualesfunt Aut,vel,We, fiue,feu. ' Hæc quoque
cum geminantur, fufpenfiu£ priorilocoâici poffùnt,vt vel fcribit,.
vel di&tat. -
»

Rationisredditiuæ funt,quas Prifcian? proprie caufàles vocat, Rationis re3

quibus id quod fubijcitur,rationcm effe eius quod praeceffit, figni ditiuæ,
ficamus,vt nam,nâque,enim,etenim,quòd pro quia,quo pro quia
præcipue poft non. propterea quòd, quippe, vtpote,fiquidem, vt
pro vtpote. - -

* Cóntinuatiuæ funt, quæ(vt re£té definit do&tiffimus Theodos C6tinuatiue

rus)confequentiam aliqüam fine fubfiftentia fignificantes, fenfus
coniungütimperfe&tos,vt fi dies eft,lux eft.Aliter, Quæ confequé
tiam omnino,gffèntiâfub conditione,fiue ex hypothefi fignificant.
Aliter,Qu£ effentiam non nifi ex paéto fignificät.Sunt auté hg,fi,
fin,nifi,mi,& iïÉÉÉ & ve (ex quibus com
poni videtur)fignificationem habet. -

Subcontinuatiuæ funt, quæ confequentiam rerum cum fubfi» Subcötinuae

ftentia fignificant,vt quoniam febricitas,cales.Eiufmodi funt quo» tiuae.
niam,quia,quando,quatenus.Quintil.Inftit.Quatenus huc incidi• -

mnus,paulo plus fcholis demus.Poftquam,&cum pro poftquam,

Ę,priufquam,quandiu,quoad: & quod vtrunque horum
fignificat, donec& donicum. Cato, Sed vfque licebit vellas, donia
cum in femen viderisire.Poffunt tamen multa ex his cum poftpo»
nuntur, pro rationis redditiuisaccipi, vt fàlutem debeo tibi, quos
niam tu me feruafti. Nec excidit pöfteriora horum inter aduerbia
temporis pofuiffeme.Sed funt &coniun£tiones, tenuiffimoplané .
ab aduerbijsdifcrimine: atque haud fcioan Latinishocvnico quòd ,
fcilicet coniun&tiones cum funt,verbum fuum in fubiun&tiuo infe•
runt. Graecisfacilis eftdifcretio, vt qui àp £\vvhtikã, adie&to con•
iun&tiones eas faciant. άταμ,άτειάμ,τ£ίρ άμ,έως άμ, μέxeig άρ
dicentes. - -

Definitiuæ,quæ præcedentis verbifignificationem determinât, Definitiuæ.

vtquod Pliniusad Seruia. Gaudeo & gratulor quòd fufcofalinae
torifiliam tuam deftimafti.Cicer.in Saluft.Credo quòd non omnes
tui fimiles incolumes in vrbem veniffènt. a -

Perfe&tiuæ velabfòlutiuae,quas alicuifini perfe&tionique praepo Perfe&tiuæ.

nimus,funt hæ,vt,vti,& quoproyt,quiprovt,ne & vt pronenó.
Terent. Sed vim patris vt queas ferre, Et vt ne pro vt non. Cicer.
pro Milone,Opera datur,vtiudiciane fiât.Et Prifciano interprete,
 1) E E M E N D. S T R v c 'r. IL I B, I.
- quatenus.Horat.Iubeasmiferum effe, libenter quatenusidfaciat
'Dubita tiuae Acronipro qUandiu eo loci ponitur. Dubitatiuæ funt, quasibi
adhibemus,vbi de duobusdubitamus,vt ne,an,ánne, nümi, nun
quid,vtrum, nécne. Quaedam ex his & infòlutionibusproblema,
tumgraeco moreadhibentur, cum vel deduobus ambigimus,vtrú
optemus: velnon pro certo affirmamus quodattulimus, fedád leo
géntis iudicium referimus,vtex interpretibus,DonatusinHecyra,
Sed reprimam me,ne ægre quicquã ex me audiat. Vtrum, inquit,
ægre pro male,an aegre pro inuita.
Colle&tiuæ Colle&tiue velillatiuæ, quas etiam rationales vocat Pri(cianus,
funt,quibus confequi aliquid ea quae propofita funt,fignificamus,
vt ergô,ideò,igitur,itaque, idcirco,quare, quamobrem, quocirca,
proifide,ide6que,ideo.Et qUOd propCR qUOdVeIquare,vfTerent.
Quòd te perhäc dexteram oro.Item propterea & ea fe,Cicero, Ea
. . reftatim ad te Ariftocritum mifi.
are, nec impedimentoefTe quod
Aduerfatiu* TÄäüeíåíïíôùsnonobftquanqua m,quanuis,licet,tametfi.
dicimus,fignificamus,vtetfi, Et
redditiuæ earundem,tamen,attamen,fed tamen.
Epile&icae. Quas GraeciíTi^vktik&g vocant,quáfquetumadhibemus,cú
-ex duóbus propofitisalterü preferrenosfignificamus,(unt Quäm,
& cum pro quàm accipiuntur AC& Atque.Terent.Quaefefèinh6
nefteoptauit parare hâc diuitias poti*,quäm in patiiahoneftepau
-
Quæ Elattoticægræcevocantur,id quod minus eft concedi di•
Elattoticæ. p€t V1Uere, -

gnum,indicant,vt fàltem,& cum pro fàltem accipiüturAECETE

Expleti ve!,vt Nevellatum digitum ceffit.
pletiuæ. Sunt & quas expletiuas veteres dixere , tales fcilicet tum demú
meritocenfendæ, cum additæ vel detra&tæ nihilo plus aut minus
efficiunt, vt eniminatenim &fedenim &enimuerò,& cú inchoat
claufulam.Cicer.ad Quint.fratrem, Atenim interhosipfosexiftiit
aues controuerfiae Verg. Sed enimTroiano à fànguine duci Au•
É Terent.Enimuerò Dauenihil eftlocifegnitiæ, neque fecor,
diae.Idem Adelph.Enim nonfinam.Et nam aliquando.Vergil. Nâ
quisteiuuenum confidentiffime noftras,iuffitadire domos?

*r H o MA e L I N A c R I A N G L I D E E M E N D A r A
s r av crv R A L I B E R P R 1 M v s , s 1 v E
Id E v 1 1 1 f A R τ I B vs F 1 N 1 r.
 25
* RoMAE L 1 N AcR I A N G L I D E E M E N D.A r A s T R.y,
ct v.R a L I B ER s E cv ND v s, s 1 v E D E
PA R T I V M E N A L L A G E.

£ D £ o ct o quidem orationis partibus,earúmq;

{peciebus,quatenus nimirum ad conftru&tionis ră.
…E tionem potiffimumattinent,ha&enus di&tum efto.
füpereftquoniam eaedemabauthoribus varie con•
funduntur, &aliae pro alijs vfurpantur(Graecige•
neraliter Enallagem,priuatim antimerianvocant)vt de hac quóq;
aliquid dicamus.Prius tamen admonitis, quilegent, nequicquid
hic ab authoribusvfurpatum afferetur, licerefibivtcunqüepütät,
fi modo veteribus,quosfibi imitandosproponunt, fimileseffein
dicendo ftudent.Quis enim id fperet, qui quod illi quauis neceffis
tate,interdum veròhumano lapfu,dum alio fortafIe fuêre inten•
ti,vel etiam incuria,femel aut iterum,infummarariffimeadmife•
runt, promifcue & familiaritervtitur?Imòveròfit diffimillimus
neceffe eft.Declarantidfacile,qui talia maxime affe&tant,vtdo&i
alioqui,fed iudicio corruptiffimo,ne dicam infclici. Quos tamen
ab alijs intelligi,quàm à me nominari,malo.Sed illuc reuertor.Si•
cuti quod paffim legis,fecurus reponas: ità quod rarum,aut infre•
uens eft,non nifi quatenus vfurpatum ab alijs eft,fequendü cen
íí, enimperpetuòrarum maniferit.Hocmihipro multis locis,
quorum eft commune,dicendum fuit, necfcio analibi opportu•
nius.Fit ergo Antimeria,fiue partium Enallage,quatuor modis.
Nam autdeclinabilispars ponitur pronon declinabilitaut nô dee
clinabilispro declinabili: aüt declinabilis pro declinabili: aut non
declinabilis pro non declinabili.
p R 1 M V M G E N V S.

w P R 1 M ogenere Nomen pr£pofitionis loco ponitur, Nomen pro

1 vt fècundú pro κατά. Quintil.Secundü confuetudiné. prgpofitione
Etlocoaduérbij,adie&tiuüquidem,vt recens pro recen* Adie&iuum
ter.Verg.Sole recensorto,autno&temiducentib?aftris.Taliafunt, p aduerbio.
Totuum clamat,fùblime volat,magnumftridès pro recenter,tor
ue,fùblimiter,valde.Prætereanonnulli datiuiin o,vtcertè,fedu*
lò,optatê,aufpicatò,pfeudulò,falfö,verò.pro certè, fèdule,opta* Vero.
té,aùfpicaté,pfeudulé,falfè,veré.Poftremùm autem horum,ideft
VEEGwt Hermiolausrefert,modò pro aduerbio sinuni, fiuevt
•]•
 I) E EMIE NIO. * S *r R v Cºr. L I B. I I.

idem vult confentiendi,vt Ego verò mane6. Cicer. Ego verô Serui
vellem,vtfcribis, in me6grauiffimo cafu affüiffes:vbi, quid fi pro
άγωγ« Graeco accipi dicas? Accipitur Donato & pro particula que
Ironiam iuuet,vt Egregiam verò laudem,& fpolia ampla refertis,
Tüque,püerquetuus.modô pro cóiun&tione,yt cum quidem eam
, præcedit.Praeterea vt expletiüa vel ornatiua eft,vtTerent.Id verò
eft quod ego puto mihi palmarium me ÉÉÉÉVö ait Donatus,
nifi ornatiutitn e£t, nihil fignificaret. Idem & pro interie&tioe
ne ftomachantis accipi ait, in illo Eunuchi, Mcue verò ocyus te
nutrix. -

Appellatiuü ' Appellatiuum verò pro aduerbio,vtNecvox hominem fönat,

proaduerbio pro eo quod eft,humaniter.Et Bacchanalia viuunt,pro bacchanaa .
liter.Quanquam hoc genus perillos ablatiuos, more, velritu: vel
etiam eiufiriodi verba,qualiâ funtexhibet,reprgfentat,pr£fert,in*
terpretarificet, fic, Sonat ritu, vel morehominis:vel repraefèntat,
vel prefert hominem. Quemadmodum Vergilius locutus videtur
Quid. in decimo, Frons hominem præfert. Item quid pro qUCERIT, vel
ad quid Vergil.Quid tibiodoratoreferä fudantialigno, Balfàmáq;
& baccas femperfrondétisacanthi?Quid nemora? AEthiopá mol
Nullus. li canentia lana? Idem,Quid maiora fequar £ Et nulIuspro non.
Cicer. Philotimus nö modo nullus venit, fed ne per literas quidé,
aut per nuntium certiorem fecit me, quidegerit.Idem,Quærit ex
proximo vicino, num feriæ quædam pifcatorum effent, quòd eos
Nomen pro nullos videret.Et Terent.Etfi nullusdixeris. Et nomê prointerie
interie&tione
&tione,vtmalum in illo Terentij,Ouid malü alij. Et nomen,fiue
Pronomen pronomen pro cóniunétione,vtTdETi pro etiam authore Lauren•
pro coniunz tio.Cicero,Eft huic coniun&ta beneficentia, quam eandem velbea
&tione. nignitatem,vel liberalitatem appellare licet.Qgintilianus, Si caua
Idem. fam veneficij dicat adultera, nó Marci Catonis damnataiudicio vi
detur,qui nullam adulteram, non eandem effeveneficam dixit.
Columel.Nullum enim temerévidemuslocum,quimodo pigrum
contineat humorem,non eundem vel nigri,vel cinerei coloris.
Pronomé ;p Et pronomen vel prouocabtlum pro aduerbio,vthiccum in lo
aduerbio. co,& hoc,eo,illo,quo cum ad locum fignificant,& quafiue per lo•
Qua. cum fignificet,fiue pro partim accipiatur,vt Cicero ad Qu.fratrë,
Ita omnia conueftiuit hedera,quà bafim villae,quâ intercolumnia
ambulationis.Plinius ad Marc.Medium tempus diftentum impe•
ditúmque, qua officijs maximis, qua amicitia principum egiffe.
QUO3 quoque procur;velquamobrem in illa dicendi figura, cum
fimilibus,qualis eft, Vergilius bucolic.Si ad vitulam fpe&es, nihil
 sivE ro r * A Rr. A N A 1. I. A G E. . 26
eft quòdpocula laudes. Cicer. Terent. In viam quödte des hoc
tempore, nihil cft. Idem, Credo ego vosmirari&c. quid fit quód
ego potiffimum furrexerimi. Plautus Aulul. Iam ad te reuertor,
Nam eft quòd te vifam. Et pronomen vel prouocabulü pro con Prouocabu •
iun&tione, vtquo pro quia: & €Gpropropterea. Terentius, Non lum vel pro•
Pol quò quenquam plus amem, aut plus diligam, eò feci, Cæfar nomen pro
Comment.His Cæfar ita refpondit,eò fibi minus dubitationis da» Coniun&tiöt,
ri, quòd eas res quas legati Heluetij commemoraflent, memoria
teneret. Et quòd pro quia. Cicero Att. Quòd fcribis de Hermaa Quod,
thena, per mihi gratum eft ornamentum TAcademiæ proprium
meæ. Quòd & Hermes commune omnium,& Mineruafingulare
eftinfigne eius gymnafij. Secundo enim loco qucd pro quia legia
tur. Idem, Vtinam illum diem videam, quum tibi agam gratias,
quòd meviuerecoegifti. Et profed,verum, veIat,quomodo feré
cum fi vel nifi iungitur.Terent. in Phormione,Quòd fi tibi res fit
cum lenonequicurn mihi.Idem,Quòd ni fuiffem incogitäs. Verg.
uòd nifi& affiduis terrâ infe&tabereraftris.Et pro quaTe, velita*
[que.Terét.Quòd te per hanc dexterâ oro.Necmie præterit Donae
tum per Eclipfim præpofitionis poft huiufmodi loca interpretari.
Accipitur etiam & pro quadam tantummodo continuatione, fiue
connexione, quoties vtinam adiun&um habet.CiceroTerentiæ,
Quum ad vos fcribo, aut veftralego,cóficior lachrymis,ficvtferre
non poffim,quòd vtinam minus vitæ cupidus fuiffem, certé nihil
aut non multum in vita mali vidiffemus. Terentius, Rogitasqui
mihi tam audacis facinoris confcius fis? Quòd vtinam ne Phore
mioni id fuadere,in mentem incidiflet. Quafi atque vtinam, vel
vtinam autem fuiffem: & atque vtinam, vel vtinam autem ne ina
cidiffet. Et pro 3T4\io:£«£αιότικάς. vt in talibus, Scio quòd fcrie
bis vel fcribas. Et pro Καβάτι vel καθέσορ, fiue quatenus.Terene
tius, Hæc omnia confingam, quòd erit mihi bonum, atque com•
modum. Cicero Attic. Nunc verò cenfèo, quòd commodo tuo
facere poteris, venias ad id tempus quod fcribis. Plaut. Menech.
Non ædepol ego te, quòd fciam, vnquam ante hunc diem vidi,
id eft quantum. Terentius, Tu ne has pepulifti fores ? Non equi•
dem iftas. quòd fciam . Idem, Prodidifti te, atque illam mife*
ram, & gnatum , quòd quidem in te fuit.É quantum qui•
'dem in te fuit, nifi potius Græcum illud fignificari putas τὸ
oröp μέg^g. CiceroTerentiæ, Tu velim quod cum commodo vale*
tudinis tuæ fiat, quàm longiffime poteris obuiam nobis propea
res,ideft quantum, Quintilianus,Ego,quòd confuetudo;u*
 ID E E M E N 10, S T R. V C T. IL I B. II.

rit,fcribendum quicq;iudico,quomodofonat.pro quoad,velqua•

tenus.In illo enimcüm fimilibus vbique prouocabuli naturâ fere
uat κατ'άναλαyàp z3Ióøøg.Terét.Sedfi quid fit,quod meaope
" ra opus fit, aut tu plus vides, quàm ego, manebo.videtur enim
quod,pro in quo pofitum.
Verbum vel *" Everburi,Vi potiusfènfùs pro aduerbio,vt Amabo,& ama*
(éfus pro ad* bote,fodes,fis,fultis.Cicer.Att.Sed amabote nihil incommodova
verbig. letudinistuæ feceris. Item Secundo loco,pro deinde.Cicer. Lent.
Secúdoloco. Facile fecundo locomecôfolaturrecordatiô meorum temporum,
quorum imaginem video in tuis rebus. Non enim præcéffit pri*
müm,aut primo loco. -

Verbum pro . Et verbü pro coniun&tione,vtlicet &IicEBiE,cum pro gUamuis

cóiun&ione. leguntur.Mart.Tu Cæfar vel no&te veni,fint aftralicebit,Nódee•
rit populote veniente,dies.
Participium Et participiü pro aduerbio,vtlibens pro libenter Plaut. Duo,
proaduerbio £um laborihominum parfiffem libens.Terent.Egoverò àclubens.
Participiale Verg.Atbellua Lernæ horrendüm ftridens,prohorrende. Et par*
pro interie, iiciPiugi vel participiale nomen pro interie&tione,vtin illo,Naui:
&tione. bus infandümamiffis.

S E C V N D V M G E N v S.

Praepofitio Σ cv ND v M genus, quoindeclinabilepro declinabili

proverbo. s poni diximus,exhis fpe&tädum eft.Præpofitio prover•
bolegitur,fed Græco inore,vt Nec fuga iam fuper vlla,
profupereft. Et pro participio, vt O mihifola mei fuper Aftyanae
Aduerbium &tis imago. pro 7rkgfjaro.I Aduerbium pro nomineadie&tiuo.
pronomine. Terét.Sic vita erat.Idem,Eft dijs gratia cum ita eftvtvolo.In his
fic & ita,protaliSaccipiuntur.Idem, Atque hæcperinde funt, vt fi
lius anim?eft,qui illa poflidet.Cor.Balb.& C.OpiusCiceroni,Nee
dum hominum humilium, vt nos fumus, fed etiam ampliffimorú
virorü confilia.Hic pro talia & qualia & quales,ponunturperinde,
ita,& vt.Terent.Vtut erat,manfum tamen opórtuit,vbi vtvtpro
qualifcunque Ê Quam præterea ponitur pro quantum, vt
alibidicemus.Iam alia non pauca pronominibuspofita legas.Te•
rent.in Phor.Vt bene fit tibi.Idem, Alijs quia defit quod ament,
aegreeft.Verg.Terrorum & fraudis abunde eft.Mart. Ohe iam fa»
tis eft,OheIibelle.In his enim,bene,aegre,abunde,& fàtis,pronos
minatiuis nominü funt pofita.Pridie quoque,&poftridie,&ante,
cü præpofitionibus fubijciütur,vtCicer.ad Att. DeQuinto fratre
 ----

0IVE D Ε Ρ Α R Τ• £ N A L I. A G E, 27
nuntij nobistriftes,nec varij venerant ex ante diem No.Iunij vfq;
ad pridieCalend.Idéalibi,Ibi volo effe vfque ad pridie Calenda*
Maias. Plinius, Coitus à Delphini exortu, adpridie Nonas Iaa
nuarij. Item partimi pro quidam vt Partimhominum venerunt,
pro parshominum,id eft quidam homines. fic enim interpretaï
turGellius.Et cum partimhominum, procumquibufdam homi•
nibus.EtCato ex eodem, Ibiprofçortofuit,furre&tauit èconuiuio
cum partim illorum. Et QuintusClaudius,quemtamen infolen•.
tius vfumhacparticulaGellius ait. Ego tamenarbitrorClaudium, .*

lingua fuitemporis non incómode vfum.Eius verbaex xxx 1 1 1.'

Annal.haec affert.Sediccirco me feciffe, quod vtrum negligentia ;
partim magiftratuum, anauaritia an calamitate populi Romani,
eueniffe dicam,nefcio.Nondiffimiliratione mihi triäilla ampIius,
pluS,minus cum imaduerbia tranfierunt,pro comparatiuis homiû,
nibus vfürpari videntur. Quod ex fubie&is authórum exemplis,
eruditis virisaeftimädum relinquimus.Certé Lod.Viues, alterüm.
lumenliterarum exoriens, nonimprobat. Plinius x. Plus vicena
quina oua incubanda fubijci vetant,ideftplura quàmvicena,vt
ego interpretor.Idem,Torrentesverò amplius centum,ideft plus
resquämicentum. Idem, Incubanttotidem dies, nunquam plus
ternos.Liuius,Hoftium plus millecaefi,Romanorumminusmille. -
plures quàm ternos, plures quám mille, & pauciores quàm,
mille.Idem,Vi&iamplius ducentis cecidere.pro plures.Caelius Ci
ceroni,Amplius quadragintadiebus manfit.ideft pluribusquàm
quadraginta.Aulus Hircius, Amplius duorummillium terga vere
terunt.vbi etiam fubdendusablatiuus numero,vtfit pluresnume
ro,duorum millium.Caefar,Vna ex parte leuiteraccliuis aditus,in
latitudinem non amplius ducentorumpedumrelinquebatur.pro
non amplior fpacioducentorum pedum. Quæ nunc fubijciam,
aliter funtcuranda, cum tamen nonincommode huc referantur.
Cæfar, A millibus paffuumminusduobuscaftra pofuerunt.id eft
a paucioribuspaffibus,quàm duobus mfllibus.Non enim àpaue
cióribus millibus quàm duobus accipiendum. Liuius, Amplius
fèx milliahominum capta.proplure$quàm fexmillia hominum
capti.vtfitin illoampliusEnallagepartispro parte.Incapta Enal•
lage generisprogenere. In illo verò plus millies audiui,non pro
:nómine accipitur illudplus,fed pro aduerbio fzpius.Non admo•
dum diffimiliab his rationelegüntur duæ præpófitiones füpra &,
intra. Liuiusde 1 1 bel. Punico, Carthaginenfium fociorúmque
cgfaeodie füpramilliaviginti pro pluresquàm viginti j# cgfi.
.iij.
 ID E E M E N D. sºr Rv cºr, l 1 » 1 I.

vt vel fubaudiatur quäT, & fùprà ponatur propTUTES: praeterea.

cæfa ptoc efi: vel præpofitio cumii fuó cafu, loco fit nominatiui, fi•:
cut in illo aduerbium cum appendice. Amplius numero duorum
millium terga verterunt.Itcmi Plinius (vt corrigit & interpretatur;
feliciffimus in vtroque genere Budæus) Huiusvillam intra quàm ;
modicam, quadragies pifcinae vendiderunt. prominorem quàm;
modicä.Infra verò & füpra cum aduerbiantur,proaduerbijscoma:
paratiui gradusinfeHUs & fuperius.Cicero, Stömachi autem pare.
tes,quæ funtinfra quäm cibüs deuoratur,dilatantur,&arteriaaß.
pera oftium habet adiun&tum lingue radicibus,paulo fupra quàm,
adlinguäftomachus adne&titur.pro inferius quàm vbi,& fuperius
quàm vbi. Eft enim eiufmodi fùbaudiendum aduerbium. Aliter,
quoque vicem appellatiuorum fupplent aduerbia, vt in his, Per•,
fius,Hefternum cras abijt.Idem,Euge tuum,& belle.Martial. Aue,
díeris cum grande σοφός. Nifi quis proxima hæc, δειμάe accipi.
Aduerbium dicat;qua ratiofievox quaelibet pronomine accipi poteft._ Et vice
vice prono • :onominis, vt Hinciilæ lachrymae.Vergilius, Hüc dele&avirûm,
minis. ititi corporafurtim:pro inhuncequum. Idem, Hucfe proue&ti
Aduerbium deferro ÉÉÉ Etlocoprouocabuli,fedadtempusre•
loco prouoca lati.Cicero Attic.Tuas x Calend.accepiliteras,quibus omnia cô*
buli. filia differsim id tépus, quum fcierimus quod a&ä fit. Quum pro.
quo,Verg.En erit vnquarn ille dies mihi quum liceat tua dicerefae.
&ta.Ciceroad Attic.Vtinam illum diem videam,quum tibigratias
agam,qüöd me viuere coegifti.pro quo die. Etiocoprouocabu
Aaue,bit, lo licum præpofitione. Vergil.Genusvndelatinum. proâ quo. Te•
co prouoca* rentius, Et praedonibus, vnde eam emerat pro à quibus. Cicero,
Èulíçj prae. £n crimen,en caufà curregem fugitiuus,dominum feruus accufet.
pofitione. Hic cur propter quam figiiificat.Varro deRe ruft.Locacalida pro•
pe areamfaciunt, quò fùccedant homines.proin que.Hocgenere
Enallages veteres paffim,libenter vti videntur. Coniunétiopro
Côniun&i6 nomine. Vergilius in v I, Illius ergo venimus, & magnos Herebi
pro nomine. tranagimus amnes.Sifenna,vt Gel.citat.Milites vt lexCalphurnia
concefferat, virtutis ergò ciuitate donati. pro illius caufa,& virtu•
Coniun&tio tis caufa. Tté loco prónominiscum praepofitione.Cicer. Terent.
loco prono. Eft autem in officio Orpheus, præterea magnopere nemo cætero•,
minis cû pre rum feruorum.Idem proGn.Pompeio, Eundem ab hoflibusmee
pofitione. tui,praeterea neminem.vtrobique,præterea,pro prætereum ponie
tur.Cicer.SeruioSulpitio, A me verò ita diligitur,vttibi vniconce
dam,præterea nemini,ideftpræter te. . . I' - : .
···
 sive de PA R. r. E N A L 1 A gr. 2$
°r E R T I v M G E N v S.
* R r 1 v M g E N vs in quo fcilicet declinabiliumpat•
, •
τ tium aliapro
ponitur
•
ponitur pro aliâ, ex his videatur.,
participio,vtprudens.pro Nomen partici
prouidens.Plin. N.,„„É„.
Illecontra vrinam fpargitprudens, fiancquoque leoni exitialem. plo•
Ita & gnarus fepetiapud eundem legitur,profciens.Etapud Ver
-gilium fiEila pro fibilântia,vt Sibila Iambebant, linguis vibranti•
busora.Etapudeundem corufca pro corufcantia,vtin Georg.Com
rufcafulminâ molitur dextera. . Bronomen locónominis,yífüüs Pronomêlo•
pro proprius. Vergilius, Sunt hic etiam fua præmia laudi. Teren* co nominis.
$ius, Suüs cuique moseft. Plinius de mulis, Sed effe id animalibi
fui generis.Sic dicimus,Et fuus eftHomeri mos.EtIspro talis,vel Is.
* tätus,vt Vergilius, Non ea vis animo.Eo quoque & quo,fimiliter
' Boc& quo fæpiffime pro tanto& quantolegimus.vt in illis, Eo
magis,eominus.Hocmagis, hocminus.Quo magis, quo minus,
vt Cæfar Comment. Eo grauius ferre, quominus merito populi
: Romani accidiffet.Tale eftillud Ciceronis ad Appium, Equidem
- É eo quantite feci, quicquid feceris approbabo, Rurfus ver• Verbum, pro
um pronominevtfüpraeftdi&tum.Cüidius,Saepe valediéto fur nomiì.
. fus fum multa ÉÉÉÉÉ tuum nihil eft,nifi te fcire hoc
£iatalter. Idem, Etnoftrum illud viueretrifle. Mart. Velle tuum
noloDyndimenolle volo._ ., Participiumpronomine.Saluftius, Participium
Alieni appetens, fuiprofufus. Arsenim non recufatappetitor & pro nomine.
. profufor.Aliter quoque pro nomine accipiturparticipium,vt ali•
É; diximus. ' Et proverbo.Saluftius,Équàm incipias,conful* Participium
£9;&vbiconfulueris,maturéopus eftfaég-proconfuli& fieri,yt proveibo.
Prifcianusinterpretatur.Terentius,Itafaéto opus eft.Idem in He*
- cyra,Inarcem tranfcurfoopus eft. Vbi tamen Donatus pro tranf, . . ' . .
currereinterpretatur.Sed poteft& proträfcurri,accipi. Inillis aue . . . .
tem, Volo datum, fa&urh oportuit, infinitum effe fubauditur.
Súntqueinfinitipraeterita, vt quibusetiam perfe£tiofignificetur,
non foluma&tio. - - . . . .

- Q v A R T v M G E N v s. -

Et 1 q vv M E s T quartumgenus,vbifçilicet indecfi•
a : nabile proindeclinabili ponitür,quod ex his fpe&tetur.
• • . ÉÉ pro aduerbio.Abfque,yt Terentius, Quàm Praepofitio p
fortunatus fumi cæterís rebus abfq;haec vna foret, id £ftxògìs,vel aduérbio.
feorfum,vel fècus, Ante,Vergilius, Ante leues ergo pafcentur in
.. Æthctecerui propriUs.Circa,Cicer, Att.Noftram arti
* d.iiij. *
 D E E M E N D. s r R v cºr. 1 1 ■*. 1 1.
& laconicum, eâque quæ circa fint, velim cum poteris inuifas.
Circiter. Caffius Hemina exGellio; Lapidem quadratum circiter
in media arce iun&tum candelis.CiceroAttic.Verùm hæc in Arpi
nati ad fextum circiter Idus Maias non defleamus,ne & opera,&
oleum philologiae noftræ perierit. Sedconferamus tranquillo ani•
mo.CIrcum.Vergilius, Anna vides toto properari littore circum.
Contra.Idem,Et Veneris contrà fic filius orfus.VbiinuiceInfigni
ficat,authore Donato. CGFam. Idem, Coràm quem quæritis ad•
fum.CIaIIi. Idem, Clàm ferro incautumfuperat. Extra. Perfius,
Pinge duosangues, pueri,locus eftfacer, extra meite. Quintilian.
Sint extra licetvfus bellici,tranfeamus,quod Achimedes obfidioa
nemSiracufarum in longum traxit.Iuxta Saluftius,inIugurt.Hie•
mem atqueaeftatem iuxta pati pro æque, quo Terentius fimiliter
vtitur.Nouiaequèomnia tecum.Colum.Nec nimis iuxta fatæ fru•
ges. POne. Vergilius, Pars caetera pontum ponélegit. Et ponef**
quens, proàtergo, velpoftergum.Proge.Terentius, Propè ad•
èft,cumialieno more viuendum eft mihi.Haec tamen duo,accentu
diftinguntàpræpofitione.PoftVergilius,Pòft mihiSifalf
non fimilip
um,
ore
na commiffaluetis.propoftea.Palami.Terentius, aut fi•
&tum,aut vanumeft,cótinuò palám eft.Præ.Idem, Ipræ,fèquar.
Suprá.Saluftius,Paucafuprà fepetam.SecundUIT.Plaut. Amphi
trióne, Itu fecundum,{èquar. SuBter Vergilius, Subter(mirabile
di&tu)Totlinguæ Plaut.Hincatque hinc, Superfùbtérq; premor
anguftijs. Super.Vergilius,Satis vna fupérque vidimus excidia.
Secus.Cicero Attic. Quintus frater purgat fè mihi per literas, &
affirmat nihilâfè cuiquamdete fecüs effe di&um.Tpro male vel
inimice. VItTa. Nil vltràfacies.Vque cumpraepofitiöni adiungi,
no&tis, víqueex AEthiopia. Et præpos
Praepofitio p tur, vtvfque fubobfcurüluft.P
cóiun&tione, fitio proconiunétione.Sa rætefrerum capitaliumcondemina
tis. HicEEterfire&efcribitur (nam aliterßriptum hodie reperi•
tur)propræterquam accipitur,quæ etiam à Donato inter conium•
&tiones fiumeratur, copulátque illud condemnatis cum datiuo,
quip*aeceditmultitudini Prißianus eolocoprofineaccipit,&ablå
fiudconiungit,quodab aliofortaffis, fedperperam notátumacce•
pit. Alioqui necmirummagnopere efi, inter totquærenda, aefti•
' mandáque lapfum in tantilla re fuiffe,vtmihi quoque obiter in
, tot triciscaueam. Cæterum propræterquam vel nifi vtitur Var.
de Reruftica dicens,Præter fialiter nequeas. -

Adueibium Aduerbium pro Praepofitione, vt Vergilius, Taleintus tem•

propræpofi• plodiuûm patriáq;latin? Sede fędens.Sed hocvo^olwoqwìgeft.
 sive dr P AR r. E N a 1 l A gr. 29
Inprofàverò Quintilianoauthore Soloecifmus. -

TEt proconiun&tione, vt quæ congregandi funt, præfertimge, Aduerbi.pro

minata,procopulatiuis.Quintil.Simulvtpleniori obfèquio,demiee cóiun&tiohe.
rereramantiffimos meis fimul nevulgarem viam, ingreffus alienis
demum veftigijs,infifterem.Vergil. Vnaingens Periphas, & equo•
rum agitator Achillis Armiger AutomedonvnàominisScyria pue
besSucceduntte&o. ItemQuum propoftquam.Plaut. in Trucul.
Iambiennium efl,cum mecum eflè ille ÉÉ procopulatiua &.
Vergil.Vix hæc ediderat cum effufisimbribusatia Tempeftas fine
finefurit.Liuiusdebel.Punico,Dies haud multiintercefferät, quü
legati venerunt.pro &atratempeftas,&legati. Cicer.de Orat.Vix
annus intercefferatab hoc fermone cohortationis me£,cumifleaca
cufauitCaium Norbanum.pro& ifte. EtSimul propoftquam fiue
aduerbium eft,fiueconiun&tio. Quidius, Nam fimülafpexitdi&ta
acceptâque {àlute. Idem, Nam fimul extadeo data fumt,licetom•
:nia fari,Cæfar, Noßri fimulin arido conftiterunt,fuisomnibus có•
fecutisin hoftesimpetumfecerunt.Etvtpropoftquam.Verg. Vule
gi quævoxvt venitadaures. Frequenterprætereavfurpatür Vbi
ropoftquam, vtVergil.Illevbi nafcentem maculis variaueritor•
mi Terent.Vbieacaufà,quamobrem hæcfaciunt, eritadempta,
definent. Statim, Protinus, &Continuofubie&ta negationi, quafi
róideoaccipi Laurentioplacet.Quint.Nequeidftatim legëti per•
iuafum fit,omniaquæomnes authores dixerunt, vtiqueeffe perfe*
&a.Idem, Nonautemvt quicquid præcipue neceffàrium eftjficad
efficiendum oratorem maximi protinus erit momenti. Cicer.Atfi
illaefeditiones fàlutihuic ciuitatifuiffent,non continuo fiquis mo•
tuspopulifa£tuseffet,id Caio Norbano in nefariocrimine & frau
decapitalieffeponendum.Similimodo in interrogatione.Quint. -

Continuönefiille flultècogitauit,nobisftultè dicendum eft?

Coniun&io pro aduerbio,vtatque proftatim authoribus Fefto Coniun&io
&Gellio,vtinilloVergilijinGegrg-Atque illum in præcepsprono pro aduer•
rapitalueusamni. Item £ É άταgræco. Cicer.Att. Videquàm bio.
tuipiletopereamus, & dubitari poteft quiaillefeu viétus, feuvie
&ofredierit,cedemfa&turusfitfVerg.Etquifquam numen Iunonis
adoret,prgterea autfupplexarisimponat honorem?Etiam quoque
profic,velitalegitur.Cicer.pro Rofcio, Sinon, quomodo tabulas
i&onficis?Sietiam, quamobremcum caeteranominainordinem re•
ferebas,hocnomenitriennio amplius, quod erat inprimis magnú,
inaduerfàrijsrelinquebas?Item quoq;profic,velita legitur.Cicer.
 Io E E M E NIO. S Τ R v C r,. ■. I •. I I.

de Diuin.Qui magis anguibus quàm lacertis,quàm muribus,qufa

fùnt haec quotidiana:g: #3£proImo.Plaut.Habetgla•
dium,{edduos. id eft imo duos. r.

Specieri no• A r 1 s s 1 M E etiä patetea Enallagespars, quæ perfpe•

minis Enala 1. ciespartium inter fe fit. Cuius nunc per fingulas oratio•
lage. nis partesexemplafubijciemus.
Propria pro In nomine igitur, propria profuis poffeffiuis,poetis nónunquã
fuis poffeffi. vfurpantur,vt Verg.Et dardania fufcitât arma.pródardania.Idem,
uis. Laticémque Lieum,pro lieium,vt Seruius re&ténotauit.Hor. Vos
6 Pompilius fanguis.
Propriü pro Et proprium pro adie&iuo,vtTullius eloquio,viribusMilo.Si•
adie&tiuo. gnificatur enim magn? eloquio,valésviribus,vel eiufmodi aliquid.
Appellatiuú Item Appellatiuü pro partitiuo,vt pars proalij.Saluft. Parsin•
genium,alijcorpus exercebant. * *• .
Appartitiuo, -

Abfolutum Abfolutum pro comparatiuo.Terent.Paulo qui efthomotolee

pro compara rabilis, fcortari crebro non vult.pro tolerabilior. Cicer.Att.Sire&è
tluO. fcriptum eft,vt non folüm gloriófis confilijs vtamur,fed etiä paulo
fàlubribus.Sic legi videtur & dupIicia pro duplo plura.Colum.Vt
ab ijs arcendus, itacohortanduseftadinftrumentorum ferramen•
torúmque curam,vt duplicia quàm numerusferuorum exigit,refe
Cóparatiuü &ta & repofita cuftodiat. _ Rurfùs comparatiuum pro abfoluto,
pro abfoluto vt Quint,affirmat,dicens,Vtimurvulgò comparatiuis pro abfolua
tis,vt cum fequis infirmiorem efledixerit.Veteresgramimaticiferę
omnes,minus aliquid per comparatiuum, quàm peripfumpofitia
uum aliquando fignificari volunt.Et Theodorus apudGraecos,ve•
luti caftigatius aliquid per comparatiuum aliquando fignificariait.
Sed nonnulla veterum grammaticorum exempla,re&e reijcitVal•
la.Sicubitamen ita per fe pofitum comparatiuumfignificet,maxi•
me id in Quintiliani exemplocum fimilibus videbitur. Nam oma
ninodiuerfum aliquidfignificare videtur,qui fe infirmiorem dicit,
quám qui fe infirmum.Alioquicur poti° illo,quàm hocvtitur?A&
cedit quòd comparatiuaficpofita fècundam tranfitionem,id efta•
blatiuum menfüræ recipere pofTunt,quales funt aliquanto,multo,
paulo,vtTerent.Siquâeft habitior paulo,pugilem effe aiüt, quod
planépofitiuum n6facit.Quo minus eiufmodicomparatiuum pro
ipfo prorfùs pofitiuo accipi videtur, fèdin fua ipfi*vimitigata per
aliquam fubauditionem fùbfiftere,vt quife infirmiorê dicit, quàm
iufta valetudopoftulet,fubaudiat,&fiqua efthabitiorpaulo,quàm
Tria compa mediocrisftatusexigit,intclligat.
ratiua pro Legunturtamencomparatis
fuis abfolutis
 , $ I V E. D E P A R Τ• E N A L L A G E. 3o
ua tria profuis abfolutis, Superior pro præcedenti,etiamfiproxie,
me præce{fit.Pofterior profequenté,etiàmfi continenter fuêcedit.
Plures pro multi. Cicero, Cum fintduogenera decertandi, vnum
difceptationem , alterumÉ vim. Cùmque illud fit proprium
minis, hocbelluarum,confugiendum eft ád pofterius,fivti non
licet füperiore.Idem,Quemadmodum officiadücerentur ab honea
flateatque abomnigenere virtutis, fàtis explicatum arbitrorlibro
fuperiore, De plures pro multi, paflim legas exempla. Non igno•
randum füperlatiua fübinde abfólute, ideft fine piima fua tranfia
tione legi, cum aliâs,vt Quanquam mihi femperfrequens confpe*
&usvefter multo iucundiflimus,bicautem locus ad agendum ama.
pliffimus , addicendum ornatiffimus eft vifus. tum vel maxime,
cum quàm intendendi aduerbium præ {e pofitum habent. Quipa -
pe ita necgenitiuum fuperlatiuidebitum , neceain quæ eiufmodi
genitiuusßlui folet, admittunt : non enim quàm do&iffimus om*
niumquifquam dixerit,fedabfolute, quàm do&iffimus. .• •

Accipitur comparatiuum Procontrariopqfitiuicum minus,vt C3paratiuü

ín illo Phor.Qgám inique comparatum cft,bi quiminus habent prò cótrario
vt femper aliquid addant diuitioribus. hgc eft minus pauperibus, pofitiui cum
vt Donatusinterpretatur. Quaratione,illud cü fimilibus interpre* minus.
tandum videtur, Mare Pöticum eft dulcius cæteris maribus.id eft
minus amarum.Etillud Curtij,Mare Cafpium dulcius caeteris,in*
gentis magnitudinis ferpentes alic. - •-. .-
7. Comparatiuum prófuperlatiuo,vtidem Curt.(fire&èfcriptê Cóparatiuti
eft) Dudmaioraominium nauigia fummerfafunt., ., . . . , pro fuperlat.
Superlatiuumproabfoluto, Sed vbi eius abfòlutum n6 eftno* Superlatiuú
men.Terent.Quem egoinfia infimos omnesputohomines.Idem, prò abfòluto
Tutefcis Ê intimumhabeam te.
Superiatiuumprimus pro eius cóparatiu9prigr. CiceroadSer*
uium,'Duo quidem àtenominatim rogo, Primùm vt fi quid fatis
datum,amplius eonomine nonpeticures.Suet.Aug. Admodum
priftinüm íplendorem redegit, düabusleëtionibus;Prima,ipforum
àrbitratu,quovir virum legit.Secunda,fuo& Agrippg Colum.Ab
equino&tioprimo,quod menß Martiocirca o&tauum Calend.Apri
lisino&auä parte Arietis conficitur.Vultenim cóparatiuuspotius
partiri duo.Superlatiuustria, vel plura;....… , ,. . . .
'- Dfoifiuafjue diftributiua pro Cardinalibus maxime apudpoe Diuifiua pro
tas&infingularinumero,vt Vergil. Gurgitefepteno ÉÉÉ
ustna* Cardinalib9,
tefùmmouetamnis, profeptemgurgitibus• Leguntur:fic&apud . --
 d E E M p N D. STR.VC Τ. T. I B. 1 I.

oratores,{èd rarö. Plinius in xxv 1,Prodigiofà fùnt quæ circa hoc

tradit Theophraftus, author alioquigrauis.Septuageno coitu du•
rare libidiném ta&tuherbae , cuiusnomenfpeciémquenonpofuit.
profèptuaginta coitibus. In plurali verò tumapudoratores, tum
poetas faepe, vt Vergil. Totle&tiproceres bis denisnauibus ibant,
probis decem.Idem,Per duodenaregit mundifolaureus aftra.pto
duodecim. Idem,Bis quinos filet ille dies, probis quinque. Et bis
denisPhrygium confcendinauibus æquor.probisdecem. Cicero,
(vt Seruius citat)Binos habebam,iubeopromi vtrofque.Cum hoc
poftremo, duo alia duplices& gemini in vfu conueniunt: quippe
quae nonnunquam pro duo&ambolegantur.Vergilius,Etduplices
tendens ad fydera palmas. Idem, Agnouit prolem ambiguam ge*
minófque parentes. Sedredeamus ad diuifiuorum in plurali pro
cardinalibusapudoratores vfum, apud quos videtur promifcuus.
Plin. de maufoleo. Patet ab auftro & feptentrione fexagenos tera
nos pedes.Idemalibi, Ariftolochiavel agaricóobolisternis ex aqua
calida.proobolis tribus.vt Idem in eodem, Potatribus obolis fan•
guinisexfcreationes. Idem, Viuunt Laconici annisdenis,fœmina
duodenis. Cætera genera quindecimannis, aliquandoviginti.pro
quindenis & vigenis. Idem, Pauo à trimatu parit primo annovnú
aut alterum ouum,fequenti quaterna.pro fingula aut bina.
Cardinalia Cardinalia proordinalibus, vt Cicero adTerentiam, De naui
Ê ordinalis exeuntibus nobis, Achaflus cum literis præfto fuit,vno & vigefie
UlS • mo die.Idem de Sene&ute,Qui vno & o&ogefimo annofcribens,
mortuus eft. In his enim vno proprimopofitum videtur, feréque
Ordinalia ita legas,non aliter, Ordinäliaprocardinalibus.Iuuenal.Sexta
ro cardina* ceruiceferatur.profexceruicibus.Item pro his, quibus multiplicae
ibus. tio fignificatur.Plinius in o&tauo, Nafciturqualicunquefolo cum
centefimo grano. Ipfümque proietamine eft.pro centuplo grano.
Varro de Re ruft. Vt exeodem femine aliubicum decimo redeat,
aliubi cum quintodecimo, vt in Hetruria & locisaliquotin Italia.
In Sybaritana dicunt etiam cum centefimo redire folitum.
Certus nu• Accipitur & certus numerusprofncerto,vtVergilius,Qtérque
merus pro quatérque beati.'Et Cicero, Sexcenta poffum decreta proferre.Et
incerto. Terent. Sexcentasproinde potius fcribito. Ibi enim ter& quater,
profæpe In his fexcenta& fèxcentas,promulta&multas. *.
Partitiuum , Item partitiuá pro numerali aliäscardinali.Cicer. pro Cluent.
pro numera* Qui ciiadvniiiam & alterâdiem defyderaretur. Totâ enim illud
li. vnü8c alterum,pro duobuseftaccipiédum.Idem Att. Quid enim
 $ IV E D E P A R T. E N A L L A G E. 3t \

eft tátum invnoautalterodie.pro vnoautduobus.Aliâs ordina,

li.Idem Philipp.fecunda,Proximio,altero,tertio,deniq;reliquis con
fècutis diebus profecundo,tertio.Cicer.proCornif. Liberalibusli,
terasaccepituas,quas mihi Cornificius ältero& vigefimo die,vtdi
cebat,reddidit.Liui? Ab vrbe cond.Annotrigefimio altero,quàm
Romacondita erat.Idem de bel. Macedonicö,Altera die quàm à
Brundufio foluit.
Etvterqueloco collc£tiui.Saluft.Vterquegrauesinimicitias cú vterque loco
illo exercebant.Hor.Miffimagnis de rebus vtétquelegati. colle&tiui.
Quidam proaliquis, vt in Georgicis. Et quidam feros hiberni Quidam pro
ad luminisignes Peruigilat.Cicer. de Orat. Habes enim meum;de aliquis.
gratoreBruteiudicium, quodautfequere,fiprobaueris:aut tuo fia.
bis,fi aliud quoddam eft tuum.
Cótrá aliquis ptgquidam,vt inillo Ouid.Atque aliquis de dijs Aliquis pro
noftriftibus optat,Sicfieri turpis. quidam.
Item aliquis proquiuis vel quicüque.Teren. Olim ifthuc,olim Âliquis pro
sumita animum induxtituum, hocquodcuperesaliquo pa&to ef, quiüis vér
ficiendum, pro quouisyelquocunquépaéto.Poft negatiönem ve* quicunque.
rò fépeträfit invniuerfale Laurentio authore,vt Non vidit me alia
quis, pro nemo mevidit. _ Item quis pro aliquis, idque honefte, Quis proali,
vbi has particulasfi,fiue,nifi,quo pro qüanto,quum, & aliud,fta: qùis.
tim fequitur,vt Si quis,fiue quis,nifi quis,quo quis, cü quis, aliud
quid, quorum exempla paffim inuenias. Et quifquam pro quiuis. Quifquam
Ciceroad Terent.Nifivós fortiores cognofcerem,quâm quéquam proquiuis.
virum proquenuis virum.Et pro colle£tiuo,vtPlaut.Neque noftrü öuiíquápro.
quifquä fènfimuscum peperit. Etquicunque proquiuis.Quintil. cOIîe&iiu6.
Næ egoilludquidé Apofiopefinfèmper voco,in quores quecunque Quicunque
relinquitur intelligenda. I Item qui,pro quis Verg. Quinung có* próquiuis.
curfusad amnem*Cicer. Qgi cócurfus ex oppidisfinitimis vndiq;* quiproquis
Liuius,Qui finis erit difcordiarü£Item qui pro qualis,vel quantus.
É vel tantus.Ouid.Hæc ego'dum ftulte meditor,qug
Sicut is
veftra libido eft. Et quo pro quanto,præfertim ante comparatiua.
Terent.Meminividere,quo æquior fùm Pamphilo,fi fe illâ infom
nis,quàm illum ample&i maluit. . . Item nemo pro vllus. Cicer. Nemo pro
Dolabellæ,Contingit enim tibi,quod haud fcio annemini,vtfum* vllus.
mafeueritas animaduerfionis nómodo non inuidiofa,fed etiá popu
laris effet. ItéEius generis,pro eiufmodi Plin.nat.hift.Purpure, Eius generis
murices,eius deniq; generis vere pariüt. Præterea quæ patronya pro eiufmo
micorum græcorum forma ducuntur à locis,pro poffeffiuisvfurpa di. :
tafubinde legas Vergilius, Sicelides mufæ paulo maiora canamus• -
 ID E E M E N D. S T R V C T • L I B* I Is

Hefternus& Oüid.Quid mihi cum Lefbo,Sicelis effe volo.

craßinuspro Hefíérnus,& Craflinus,propridianus & poftridianus,yt Verg.
pridianus & Nunquam te craftinafaller fiora propoftridiana.Terent.Cum iure
poftridianus ííôïô panem atrum vorent.
Specierum x pronominibus demonftratiuum fæpe apud authores
Éminis E acçipitur pro poffeffiuo. Plautus, Duórum lab9ri homi•
nallage. - nuth parfifferb libens, mei te rogandi,& tui refponden*
di mihi. Re&turi enim effet meo & tuo.Terentius,Cuium puerum
hic appofuifti? Veftri.cuius veftri? Pamphili. vbiveftri pro pofíeffi
uo;v€fcertè primitiuoveftrum pofitum eft.Sicuti noftri,proPrimi*
. _ tiuo noftrum.
Reciprocü Reciprocum primitiuum pro relatiuo,vtin illo Terentij, Qrat
Primii!im te,fife arhes,hera,vt adfevenias.Iufin. Trecentos exules, iudices
Pro relatiuo- reátoréfque3iüitátiáédit. Apud quos cum potentifiimi quique rei
- - eius ipfiüs criminispoftularehtur, quod periniuriam fe in exilium
exegiffent. In priori enim exëplo videturillud fe,in fi fe amas, pro
cam vel ipfam pofitum,vt ex fentëtiaritéordinata magis apparet,
fic,Herate orat,vtad fevenias, fi fe amas.profi eâ amas. Sic enim
- locutus videtur Caefàr in Com.EiIegationi Ariouiftus refpondit, Si
s. quid ipfi à Caefàre opus effet,fefe ad eum venturum fuiffe, Si quid
ille à fé velit,illum ad fe venire oportere.In Iuftini exemplo,Se pro
eos vel ipfos, vt infpiciétiliquet.Inillo quoq; Mar.De Pantagatho,
* Sis licet inde fibi tellus placata leuifque, Artificis leuior non potes
effe manu.Quis non videt fibi pro illipofitum?Caeterum inpriori•
. _
bus exemplis aeftimetur num vtroque modo loquiliceat. *i ,

Reciprocü Reciprocum poffeffiuum prorelatiuis tertiæ perfone. Cicer ad

poffefiiuum O&auium,Curaüt ingratus ciudeliter,autimmémorbeneficj fui
prorelatiuis. fcelerate circumfcribisfènatum?probeneficii eius.Terent.in Hecye
- ra,Materquod fuafit fua,adolefëens mulier fecit, mirandum ne id
eft?Et Vergil.Tum breuiter Barcen nutricem affata Sychei. Nanq;
fuam,patria antiqua cinisater habebat. In quibus fuam & fua pro
' eius Donatus notat. EtOuid. in Heroid. Refpice Laertem vt iam
fua lumina condas.pro eiuslumina.Et Plin.Vinea fi macrueritfare
*- menta füa comburito. Haec tamen,vt Soloecophanewitäda cenfeo.
PofTefiuum Rurfus poffeffiuum proprimitiuo.Terent.Vr appareret facile
Pro Prigniti* defyderio idfierituo.vbi tui potius poßit fènfùs,& Donat?ita cen•
u9.. . . fet.Idem,Nam negligentiatua atqüe odio id fecit tuo,pro tui.
veibi fpecie N v E R B I etiam fpeciebus non minor permutatio eß.
rüEnallage. 1 Vbi & a&tiuum pro neutro legas abfòlutô, fiue ipfo paf,
fiuo.Verg.Siftütamnes,tertăque dehifcunt.Siftüt ehim
-
 s I v E D E P A R T. E N A L 1. A G E. * * 32
pro ftant accipitur,vel fiftuntur.Plin.Vbi cü alijs iunxere,gignunt.
Var.ex Gellio, In priori vcrbo graues profodiae,quæfuére,manent,
ieliquæ mutant.Sic & Cor. Cel.de tempeft. Peflimæ, quæ variant
maxime Verg.Etiam nox humida cælo praecipitat.Idem,Ingemi*
nant auftri,& denfiffimus imber.Terent.Atqüe illafilaueritjnuná
tia mihi.Idem,Quæ res tibi vortat male.pro mutantur,variantur,
præcipitatur, ingeminantur, lota fit, & vertatur. nifi in ambobus
his generibus, eclipfim potius pronominisTedicas.vt fit, praecipi•
tatfe,ingeminant fe,lauerit fe,vortat fe,præterea fiftuntfè, iunxe*
re fe.Quam interpretationem fecutus eft Seruius dicens,Accingüt
operipio accinguntf: operi.Qgo mgdoverbumprOBo faepe legi
tür. Ad eundem modum & nubo vfurpatum videtur: quòd quae
tradita marito erat,fe nubebat,hoc eft velabat. Quam rationé non
aduertentes,pafliuü putarunt. Cum tamen nonrecipiat proagen»
re ablatiuum cum præpofitione,fed datiuum 7rvei7róiwtikóg. Tea
rentius,Qui ex te auditum aiebät, filiam meam nubere gnato tuo.
In illisquoque, perfregit brachium , vulnerauit pedem, per a&tie
uumintelligitur paffiuum: nempe perfia&tum efteibrachium,vul*
neratus eft ei pes. Etabfolutum pro a&biuo,vt ardebat Alexim, Abfòlutum
pro amabat, vt Prifcianus interpretatur. Idem in Buc. Et mutata pro a&tiuo.
fuos requierüt flumina curfus.Idem in v 1 1, Diues inacceffos vbi fo
lis filia lucos Affiduò refonat cantu.Terentius, Vna omnesforas fè
proruunt.Vbiait Donatus,Neutrale proa&iuopofitum.Vergilius,
Et (pumas falis ære ruebant. hoc tamenfit per detra&ionem prae*
ofitionis é ab eruebant. Paffiuüpro a&tiuo,fed rarius. Vergil. Paffiuâ pro
ellantur Amazones armis.Idem,Expoliantur eos, 8c corpora nu» a&tiuo.
darelinquunt,pro expoliant.Idem, Et placidum paci nutritor olia
uam,pro nutrito. Sed hæcantiquitatem redolent. Apudquamvis
'detur fingulis a&tiuis datum effe fuum medium,fiue commune,fi*
cutapud Græcos.
Diuerfum omnino ab his genus eft, quum nomen & verbum Nomen &
pro verbo 7T,g iq)go sikóg ponuntur, frequentiffimum apud aua verbum pro
thoresgenus, maxime tamen à nobis hic, propter conftru&tionis verbo.
ºrationem notatum, quæ minus clare nonnunquam fub hoc gene*
re perfpicitur. Tranfit enim aliquandoin infinitos verborum mos
dos,vtin illis ,Cicer.prolege Manil.Equitibus Romanis honeftiffia
mis viris afferuntur quotidie literæ,quorum magnæ &c.Bythiniæ,
quæ nuncveftra prouincia eft, vicos exuftos effe complures. Idem,
Mifitad me puerum,feadmevenire.Plin.xx, Varro,quæ faleaut
iaceto pifaeft,arefa&tâque,vermiculis noninfeftari, author eft. Et
 ID E E M E N D. S Τ R V C T. L I B. I I•

Ouid.Signa dediveniffe deum.Et Cicer.adVarronem,In fpemve

mio aduentum tuum appropinquare. Inhis,Afferuntur literae,pro
nuntiatur. Mifit puerüm,pronuntiauit.Author eft, pro affirmat.
Signa dedi,profignificaui.Infpemvenio,profpero:pofitafunt.Tae
liâ quoque funt,Dofidem,pi6iuro vel cönfirmo vt Donatusexpo
nit.Statfententia,pro placet.Et metücapio,pro metuo.Suet.Quos
metusceperat,nihil nön aufurum eum in fummo magiftratu.Huc
reducantur &illa,compertum habeo,exploratum habeo,procom
peri& exploraui.Huc étiá referas& honeftashuiufmodiperiphra•
fes,Oratüm velim,pro orem.Miffum facio,effe&um dabo.Terét.
Miflà ifthæcfaciamüs.Idem, Quin iam effe&um dabo.promittae
mus & efficiam.In omnibustamen his,videtur perfe&ius & abfo•
lutius aliquid perparticipiafignificari.Aliquádó in infinitasparti•
culas cum verbis fubiun&tiuis,vtin talibus,Terent.Nuncquärem
vitio dét,quaefo animum aduertite.Vbi animum aduertite, proade
uertite vel intelligiteeftpofitum,ne duoaccufatiui adverbum ad•
uertite cuivnusfatiffacit,referantur.Eft enim fenfus infiaitae parti•
culæ femper loco accufatiui.Verg. Denique quidvefper ferus vehat
vnde ferenus &c.Sol tibi figna dabit.Subijciunt fibi eiufmodi peris
phrafes & alias particulas,vt in talibus,Cicer.ad Att.Vt alicuides
negotium,quiquærat,Idem,Si pueronegotium dederis vt quaerat.
Eftquádo aduerbium &verbum,proverbo fumuntur.Terentius,
Alijs quia defit quodament, ægrè eft: tibiquia fupereft, dolet. Eft
etiam vbi interie&tio ex duabus partibus proverboaccipitur, vtin
illo Ciceronis,Me miferum te ifta virtute, fide,probitate,in tantas
ærumnas propter meincidifTe. pro miferet, vefvehementer dolet.
Et in illoeiufdem, Otempora'fore, quumdubitetCurtius confùe
latum petere.
Specierum r c M 1 N vs interparticipij fpecies Enallagenreperias.
participij N Nam & a&tiuü ponitur própaffiuo,vt Iuft.Ille plaufuü
Enallage. quo vehéti,regnum delatum fuerat,intemplo Iouis pos
A&tiuü pro fitum maieftaticonfecrauit regiae.Sic&Gel.Qui ornarentintróire
pafliuo. folitosequo vehentes.prove&o & ve&os. Sicve&tor prove&topo•
nitur. Sic etiam dicitur,Euidens,proeo quod aperte videtur & in•
telligitur. Et indulgentior & indulgentiffimus, pro eo nonnuna
quam,cui indulgetur.Ethorrentia Martisarma, prohorrenda po•
fitum videtur.
Paffiua pro Et contrà,paffiuaproa&tiuis,ficut quæ à Laurentionotantur,
a&tiuis. Circumfpe&tus,cófyderatus,incófyderatus,difertus,cautus,tutus,
argutus,falfus,contentus,tacitus,profufus,fcitus,difcretus, cöplae
 s I vE D E P A R T. E N A L I. A GE. 33
eitus,inueteratus,iuratus,excret?,exoletus,adultus,defe&us,igno
tus.Non tamen hæc omnia vbique fumuntur a&tiue.Sed qugdam
interdum paffiue.Cautus,vt Cicer. Quo res mulieri effetcautior.
Tutus,vt Tutusâ periculo.Falfus,Terét.Falfus es animo.Tacitus,
Verg.Quis te magne Catotacitü, aut te Coflerelinquat.lgnotus
vel frequentius,Verg.Ipfe ignotus egens. .

Pofiitur &paffuutì participium proa&tigo InSynecdochen5 Pamut; par,

rar6.Hor. Leuofufpenfi loculos,tabulámquefiniftro. Vergil. Tum ticipium pro
breuiter Didovultum demiffa profatur.Ouid.Siue áliqua eft ocu* aaimo,
1os in me deie&tamodeftos.Non incommode tamentaliaper ablaa
tiuum in confequentia interpretere.Sufpenfis loculis,demiffo vul•
tu,deie&tis oculis,præfertim cum proaoriftis,fiueindefinitis Grae•
corum a&tiuis,pofitavideantur.Qu£ per eiufmodiablatiuum com
modiffimeinterpretamur. - *

Ε A E T E R 1 vs pro alterapraepofitionum abufu,quas , .

Id , alioqui infpeciesdiftinguere non fàtisfuit promptum, ' '
di&tum fuprâeft. Quare nuncdeaduerbijs dicendum, In aduerbijs
fn quibusnonnunquam notatur Enallage,vtcum eaquaeloci,pro
ijs quæ temporis funt,ponuntur. Quod tamen contrà non fit, vt ' Enallage.
Prifmonet.Terent.Hicegoillum contempfipre me.Idem,Ibi,ho
mo coepit me obfecrare,vt fibiliceret difcere id de me. In quibus \
exemplishic&i5iprotuncaccipit Comicus.Quinetiam appellas
tioipfaloci,protemporefæpe legitur.Terent.Atq;aliamulta,que
nunc non eft narrandilocus.proeo quod cft,narrandi tempus.Ad
quem modum etiam numeri appellationem, pro Rithmo ponit
Verg.Etnumeros memini,fiverba tenerem. , •

Aduerbiaqualitatisproaduerbijsintendendi, vt,bene, male, Aduerbia

peius, pro valde & valdius:Cicer. Habetisorationem benelongâ. qualitatis p
Terent.Male mul&tabo illâ.Cicer.Addebat etiam id quod ad rem aduerbijs ine
pertinere credebat,fcriptoresillos male mul&tatos.Idem,Quo nee tendédi.
minem veterani peiusoderunt.Ouid.Queftâqua peius amo.
Ponitur & nondüntaxat,pro n6folum. Liuius in x L v 1,Nec Non dúntae
animü nobis düntaxat fidelemacbonúpraeftitir, fed omnibus in• xat pro non
terfuitbellis,quaegeffiftis.Paulus, Cum tutornórebus düntaxat, folum.
fed etiam moribus præponatur.Rarustamen efthicabufus.
Et nequicquam pr6non. Catull. Rufe mihifruftra nequicquâ Nequicquã
erediteamice.Perfius,Nequicquá fundofufpiret nummus in imo, pro non.
Prætereaqua proquacunq;.Ouid.Nunc mihi qua totü Nereus Qua p quas
circunfonat orbé,Perdendü eft mortalegenus.Idem,Qua terra pa cunque.
tet,fera regnat Erynnis.Idé,Qua latü Nere? cerulus ambithumü.
- €.J•
 I) E E M E N D. S r R v c r. . L Ι β. 1 1,

Interim pro Et intcrim pro aliquando.Quintilianus,Etinterim excufàntur ;

aliquando. cyitia.. - - • - -

Öiinproali
quando.
,,J£g,9lim pro aliquando. Horat, vt pueris olim dant crufiula
blandi do&tores.
Šâ pro , Jtetngqgaggio ficut.Terent.Tanquamphilofophorum ha
ficut. bent ex ipfis difciplinæ vocabula. Plinius i x, Vt tanquam in vis
&tu fiugüm nofcitur ratio,fic omnes,qui iftisgaudent,præmiavi,
tæ fuæ calleant.
Ne pro non. _ Item ne pro non.Cicer.Ne fim fàluus,fialiter fcribo ác fentio,
Idem,Mifi ad te exemplü,vt fi minus placeret,ne remitteres. .
Aduerbium _ Aduerbiú téporis pro aduerbio folitudinis.Modo pro tantum.
temporispro Terent;Sciste pollicitü,Cherea, aliquidinueni modóquodames.
aduérbioioli Quintil.Veteres enim,quorum fuerút Ariftoteles & Theode&tes,
tudinis. verba modò,& nomina,& coniun&tiones tradiderunt. -

Adeo,tam, Adeò,tam,perinde,&ita pro valde.Terét.Iuuenem adeò no

perinde, & bilem.Plin. A pluuijs ferenitatem non perinde certam. Quintil.
ita pro valde Videlicetvt corpora infántium nec cafus,quo in terram toties de•
- feruntur,tam grauiter affigit,necilla per manus & genua reptae.
tio.Ità verò prætertim poft negationem.Cicer.Nec ita multo poft
edi&um Brutiaffertur & Caffij.Quintil.Nec res eft ita magni tem
potis ac laboris. . . ... - ' .

In c6iun&t. ' N c o N 1 v N c r 1 o N 1 B v sverò vel fiequentius Enala

Enallage. ' •■ !3em videas.Statim in ipfiscopulatiuis. *^ £
' Que pro etiâ Quepro etiam,vtPliniüsxxx v, Ab hoc eodem fa&tú
Herculem,qui hodiéque materiæ nomen in vrbe retinet.
Quoque pro Et quoque pro etiam,velvt Seruius exponit, pro fimiliter, vt
fimiliter. Tu quoque littoribus npftris Æneia nutrix. -

Copulatiua Itemi copulatiua pro diliäétiua,vtVerg.Aut pelago Danaùm

pr6difiun&. infidiasfufpe&äquedona Præcipitare iubct,fubicétifq;vrercfiam
mis.proaut fubie&is.' - - . - '- .

Diffi,ha{ua • Et difiun&tiua procopulatiua,vtV€Tproetiam.Terent.Vel rex

pro copulat. mihi femper agebat gratias. . .
Copulatiuæ Rurfüs copulatiüg prorationis redditiuis.Verg.Audieras,&fa
pro rationis m? fuit. pro nam,velquia famafuit,Similiterin illo Quintil. Has
redditiuis. E. audietpuer.Harum verba effingere imitando conabitur.
t naturatenaciffimi fumus eorú,que rudibus annis percepimus.
pro nam, velquia. Et in illo Ouidij, Nil aliud Veftam quàm pu•
iam intelligefiammam: Natâque deflamma corpora nullavides.
pro nata enim. Nec aliter in illo Ciceronis, Non folum nobis nati
fumus,ortúfque noftripartéfibi vendicatpatria.pro ortus enim.
 SIVE D E' P A R T. E N A r I A G E, 34.
Copulatiuae
aliorfü atquè egopro
feciele&tiuis,vt
acceperit. atq; & ac,proquàm.Terét.Néve
Sed deijs Copulatiuæ
incóftru&ione plenius. É ele&tiuis.
Neque pro et non diuifis.Terent.inPhor.Neque eumaequum Neque pro
ait facere.Sed hocGraecum eft. . & non.
Item at pro fàltem.Cicer.pro L. Flacco,Sinon propinquitatis, At Profalté.
atætatis fuæ Sin6hominis, at humanitatis rationem haberet.
Nam proautem,velfimili difcretiua,vt Cicer. in Saluft. Nam Nä pro auté
quodin vxorem,& filiam meam tam petulanter inue&us es.Non
ignorandum hanc & ingreffum tantum rei aliquando fignificare.
vt Terent.Eopa&to & gnativitam, & cófilium meü cognofces, 8c
quid facere inhacre te velim.Ná is poftjexceffit ex ephebis &c.
Nifiproquàm.Saluft.Nihil aliuä fe fàtigando,nifiodium quæ• Nifipro quâ
rere.Terent.Nihil volo aliud nifi Philomenam.Cicero,Cura igitur
nihil aliud nifi vt valeas.Idem, Quid cft aliud Gygätum more bel
lare cum dijs, nifi naturae repugnare? Re&tum enim in his omni•
bus videtur,fiquam loco nifi,ponas. -

Noneft admonitualienum & quòd vt non pro nifi velquin, Vt non pro
honeftavarietate accipitur. Cicer.prolege Manil. Non enim pof nifi vel quin.
funt vna in ciuitate multi rem atqüe fortunasamittere,vtnon plu
res fecum in eandem trahant calamitatem
Videtur quoq;& An profiueaccipiinillo Liuijinprimo,Eò ex An profiue.
finitimis populisturba oinnis fine difcrimine,libet ariferuuseffet,
auidarerümi nouarum perfugit. nifi in genitiuo totum illud,liber
anferuus effet,fubappellatiuo illo3Ifcrimine intelligas. -

Item vnaiilafiüéproduab9fj&veiCicer.AttìÈtHilarüfüá Siije profi&

libertumvenifTeasextocumliterisadconfules,fiuequoalionomi vel
ne fint.pro vel fiquo alio nominefinr. -

Vt quoq;pro quod Prifc. authore legitur in tali figura, qualis Vt proquod

eft Terêt.inPhor.Sieft ô patrue,culpâ vt Antipho infe admiferit,
n6caufam dico.Et Plin. xv 1 1 1, Neq; eft vt putemus ignorari £a
* abamimalibus, quæ quidé quæ præparauerint cötra ferpentiü die
micationéquæ poft præliú ad médédüexcogitauerint,indicauim*.
Sunt & aliæ rationes,(èd ad tropon potius referendæ, quales
funt,cum triftis pro fimilistrifli accipituf,vt Terét.Accipiottiftis,
terrâ intuensmddefte.Et turbarusprofimiliturbato.Verg. Na
vt confpe&u in medio turbatus inermis. Simile eft cum dicimus
&Ioquimur prodicere & loquifolemus,vfurpamus.Et cum fpecia
livtimut prò generali, vt Ouid. Iuppiter é terra genitam mentie
tur.vbi rhentitur, pr6dicit pofitum eft. Idem, Iuffit & extendi
campos,fùbfiderevalles,vbièxtédi& fubfidere profieripofitafüt•
€.ij.
 IDE E M E N D. S*r R v cºr. L1 B. I I.

Hgcautem Enallages ratio,eft Grgcisfamiliariffima.Etinterpretes

ipfiusignaros,nonnunquam torquet.Præterea cumfaétum prodi
§ ponitur, vtVergilius in Bucol. Pafiphaenniueifolatur ämore
iuuenci procanit,vtficdicam folatam,veladiungitfolatam.Rur•
fum,Tum Phaetontiada mufco circundat amaræ Corticis, atque
föloproceras erigit alnos.Vbi circundat,& erigit,pro canitcircüna
datas,& ere&tas.Non alienaabhis funt talia,quali Plinius vtitur,
Tertium molibdenam in plumbo dicendam.Intelligiturenim in
tra&tationevelcapite de plumbo. ;

T H O M AE Il I N A C R I A N G L I D E E M E N D A T A. srav
cT v R A L I B E R s E cv N D v s, s I v E D E
PA R T I V M E N A L L A G E F I N I T.
 <35
'r H oMAE L I N A c R 1 A N G L I D e e m ■ N D A r A
s*r R v cºr v R A L 1 B x R r E R r iv s s I v E
D E CO NST RVcT I O N E NoM I•
N IIS E T P R O N O M I N I S •

c D E. E N A L l A G E ryM partium ipfàrum

generalium, tum quæ fub his cómprehenfà funt,
A generum,ha&enus diâum eftg. Deinceps de ipfâ
partium inter fe emendata ftru&ura, quæ etiàm
conftru&io dicitur,agamus. Eft igitur &ohftru&io, Cóftru&tio.
debita partium orationis inter fe compofitio, ficutire&agrammâ
tices ratioexigit. Porrò re&ta grammatices ratio eaeft, qua vete•
rumprobatiffimi plurimum, cum loquendo tum fcribehdo funt
vfi.Hanc,cumadmodum fit varia,diuififfe in genera,ficutiinalijs
Artibus fierifolet,vtdocendi compendio plurimumconducet,ita
fateor vereri me, neà proprio artisfini nónnullos retardet,dum
uc auocati,curiofius ifta quàm ex vfu fit,difquirent. cuiufmodi
iitiovtiliffimasfalubcrrimâfque artes adgarrülitatem verbáque
propemodum rediffe fcimus. Sed cum mea culpa non erit, fi
$ucd ago, peruerfa ingenia in aliam partem, atqüé ego deftina•
ìi, rapiant, & fimulfperem vertendum mihi vition6€ffe,fi alia•
fumartiumfcriptores imitatus, breuitate diluciditatéque(quam
apta generum diftin&tio maxime profe&to præftat) félicioribus
ingenijs confulam,tentabo confufam conftrü&tionis laxitatem in
certa genera diducere. Quod tamen fi minusaptè præftitero,
quifquis ad publicam vtilitatem id corriget, huictantüm aberit,
vt veluti correptori fuccenfeam, vt etiam tanquam adiutori,
debere me fim profeflurus. Sunt ergo conftru&ionis duo pri* Duo prima
ma genera. Alterum,cuinec deeftquippiam, nec redundat, nec genera con*
1ocofuoabeft,nec immutatur.quod non immeritò Iuftum appel ftru&tionis.
letur. Alterum contrâ, cui deeft aliquid, vel redundat, vel loco
fuo abeft, velimmutatur,non tamen fine fummorum in Roma*
na lingua virorum exemplo.quodfiguratum dici poteft. Horum
quoniam vtrunque tra&are feorfum ftatuimus, prius in duplex
rurfusgenusdiducimus. Alterum, quod ex perfonae ratione to•
tum pendet, quam ab argumento profòpicenappelles.Alterum,
quod perfonædifcrimen non agnofcit. Perfonam hoc loco gene* Perfona.
faliter appello, quicquid rationem exhibet alicuiusvt fubfiften*
tis,vel vôcati,veIagentis,vel patientis, vel cui accedit, deceditve
-
€.11]•
 ID E E M E N D. s T R. v c r • L 1 B. I I I •
quippiam, vel caufae,vel loci,vel temporis,vel inftrumétf, vel de*
niqüé quod cafus alicuius propriam rationem præfert. vocetürq;
(finon difplicet)hæc,conftru&tionis perfona. Sicuti alteraquæ ab
hac eft diuerfà,fèrmonis:nempe quæ loquitur,ad quam ferm9di•
rigitur, de qua fermo habetur. Proximüm genus, quod perfonae
differentiam non agnofcit,rurfus in duas fcinditur fpecies.Vnam
quæ non declinata Syncategoremata recipit, vnde & Syncategoa
Syncatego• rematicem non incommode dixeris. Vocogeneratim Syncatego!
I€I112• remata,quae nec folidum quippiam fignificát,nec in oratione nifi
cum alijsiun&ta confiftunt. Quod genus funt non declinatae par•
tes omnes, & ex declinatis interrogatiua,& partitiua, & particua
laria,& vniuerfalia nomina, & quædam etiam pronomina.Alte•
ram, quæ in vocibus düntaxat pro linguæ Romanæ proprietate
iungefidis, tota verfàtur. Hæc in dele&tu & ordine tota confiftit.
Defe&u,vtcum fuperlatiuis qui[quepotius fubijcis quàm Omnis.
Ordine, cum dicis, Quam vrbem ftatuo, potius, quàm vrbem
quam ftatuo.Videtürque hæc reliquorum generum communis:
quinetiam cum figurato interdum fè communicare. Itaque nec
certo aliquo loco à nobis, fèd fparfim prout occafioeius erit, trae
&tabitur.Voceturauté(fi placet)latina, quoniam latinæ linguæ fit
propria. Omnibus hisgeneribus illud primum cómune eft, quòd
in vocibus,non in rebus eorü congruentia fpe&tatur.Neque enim
fi indicata muliere dixeris,hic me cædit,inc6grua ftatim partium
conftru&tio arguitur, nifi mulieris vocabulum cum pronomine
fubaudias. Qua ratione te&um foloecifmum committi nemo me• *.
get.Sienim viri vocabulum fubaudias,ad cóftru&ionis certé cona
gruentiam nihil defyderatur: rebus tamen vocabula parum re•
&té reddideris.Verum id genus in Barbarifimum potius cadit.
Similis adhibenda & in talibus difcretioeft, Si quis ad vnum lo•
quens,dicatvenite:aut ad multos,difcede,nam fi in priore fubau
diat tu,in pofteriore Vos,Soloecifmumfaciat.Sin illic VOS,hic fu:
non Soloecifmum, fed Barbarifmum. Commune quoque & illud
eft,quòd in duabus minimum vocibus, eorum natura fpe&atur.
Id quod ex vocabuli ipfius tum vi, tum definitione facile intelli•
gitur, nec ferè planè pluribus, mifiSyncategorema vel numerale
fit quod tertio loco adijcitur, vt Centum niuei iuuenci , Nullus
vir bonus , Quidam homo diues, Omnes boni ciues, Hic vir
prudens, Ad oceanum vfque. Cæterum ex duabus his vocibus,
quibus minimis conftare conftru&tionem diximus, inprofopicis,
-

.
 sive D £ cons T R. N e M 1 N. e r * r o n. 36
alterafubie&i, & tanquam,bafis rationem fuftinet,velutipropria
nomina & appellatiuataltera, eiusquod huicfemper innititur,ac
de ea dicitur, eòque fine ea confiftere in oratione non poteft,'vt
adie&tiua,& quæ adie&tiuorum naturam imitantur, & verba, &
quaedam Syncategoremata.Sed quam ex Perfonae ratione pendee
re diximus, quae fcilicet latiffime patet, & ideòcæteras ÉÉÉ
naturaliter praeuertitur,ea duplex eft. Aut enim voces ex quibus
conflat,ad eandem perfonam referuntur, eandémque repraefen•
* tant, aut diuerfas. Priorem, quoniam in eadem perfona fubfiftie
tur, intranfitiuam, fiue(fi Graece mauis) ταυτόzgozdowikkp fi
άμ&τά&ατομ appelles.Pofteriorem,quoniam ab vna in alteram fit
tranfitus,tranfitiuam,fiue Græce μ&ταέατικΚρ.Harum ficuti no
mina ipfà,fic naturæproprietatcs diuerfæ funt: Quippe quibus
vnica perfona fubeft, hæ in ijs conftru&tionis accidentibus, quæ
inter féhabent communia,neceffè eft concordent,vt in progreffu
per exempla patebit. Voco conftru&tionis accidentia gêneratim,
cafum,genu s;numerum,perfonam,modum,&tempus,Quòdin
hisferè omnis legittima conftru&tio verfetur. Contrâ, quæ ad die
uerfas referun
tur, Apollonio authore, fub- diuerfis accidentibus
coniungi partim poflünt, partim omninQdebent:Quippequi ca• Apollonius.
fum &perfonam adeò recurrere cenfet,vtvbi eadem fifperfona,
idemfifomnino ponendus& cafus:Contràque vbi idemfitcafus,
eadem fubfit & perfona. Sed huic perdifficilé inijcit fcrupum ace
cufàtiuus,fi quando infinitum ver5um tum præcedit, tum fequia
• tur,vt Chremetem percuffifTe Demeam: vbi diuerfas effe perfo»
nas conftat,nempe agentis, & patientis, fub eodem tamen ca(u.
.Scd facile fórtaffetanto viro,cui etiä fubfcribat TheodorusGaza, Theodcrus
-patrocinabitur,qui librum de partibus,quem huic neceffario præ•
pofuimus, accurate legerit, Nam Apollonius fortaffe, ficuti hi
„qui fextum & feptimum cafum fub vna voce comprehenfos voa
fünt,ficgeminumvult cffe accufàtiuum. Verüm nos certè à fcru
isidgenus,quantumlibet blandiantur,deinceps cófulto abftinea
imus, cum fintadoftentationem, quàm ad deftinatü nobis fcca
spum,magis accommodati.Illae igitur elocutiones,Cui nunc cogno
, men Iulo, & Cui Africano fuit cognomen, & Fauftulo fuifTe no•
men ferunt, cum fimilibus, nifi eas contra rationem authorum
vfus afferat, Soloecophanes fint: cum datiuus ille propriorum, &
nominatiuus cOgnOmen vel nomen eandem perfonam repræa
, fentent. Itaque etiam & àre&tis illis arguuntur, cui Iulus, & cui
Africanus fuit cognomen. Cuiufmodi elocutionum etiam plu*
- - - €.111;•
 4.

I» E E M E N D • S Τ R. V C T • L l B• I I I•

rimus eft apud autbores vfus.Cicer. Argentarius fextus Clodius,

Cui nomen Phormio.Quintilianus, Notum eftquid Gliconiac*
ciderit,cui Spuridium fuit cognomen. Terentius, Hecyra£fthuic
nomen fabufae.Sed de träfitiua& intranfitiua mox latius,fi prius
quæ mihi ante omnem de his difputationem prgfumenda viden•
tur,appofuero.Ea igitur funthuiüfmodi, Verbum definiti nume•
ri& pérfonae confiftere in oratione fine nominatiuoà fronte non
poteft.Nec rurfus nominatiuus aut folus,aut à verbo omnino abs
íolutus. Nec adie&tiuum nomen, aut quod adie&tiuorum natu•
ram conftruendo imitatur, fine proprioyel appellatiuo, cui imnie
tatur, Nec prouocabulum qui, relätiuümve pronomen, fine ali*
quo quod à priore fenfu repetat,præterea fine verbo fuo,eoque à
verbo eius quod repetit plane diuerfo. Nec rurfus duo verba in
eodemfenfü, quorüm fcilicet neutrum fit infiniti modi, fine no•
mine vel aduerbio infinito, vt teneo quid erret: præ gaudio,vbi
fim, ne(cio. Nam fi vel coniun&tio, vel fimilitudinis aduerbium
expreffum,fuppreffümve interueniat,duo omnino fenfus potefta•
te & viribus fünt,Di&tat & cantat,Viuit ficut fcribit.Nec præpos
fitio extra compofitionem, citra nominis vel pronominis cafum.
Vocatiuus fubijcere fibi verbum, ficuti nominatiuus non poteft,
proptereaquodagentis,velpatientis,vel fubfiftentis reprgfèntare
perfonam nequit.Iam quod omniintranfitiuae cömunieeflè dixi•
mus,age per fingulasexâminemus. Additis etiam fi qua velqua•
rundam putemus communia, vel fingularum propria. Mox de
tranfitiuis a&turi. Ergo quatuor non amplius modifunt, quibus
intranfitiue conftrui quæpiam ob(èruantur. Aut enim verbum
Primainträfi cum eo ftruitur,cuiinnititür,quae prima Intranfitiua idcirco iure
tiua. appelletur,quoniã omnis quantumlibet pleni fermonis, fit veluti
fundamétum.Aut adie&tiüü cum propriovel appellatiuo,de quo
Secunda. dicitur. Quæ fecunda , Aut próuocabulum qui, relatiuümve
pronomen, cum eo quod à fupériore repetitum,iecumrepraefen•
Tertia. tant. Quæ tertia, Aut quodapponitur,cum eo cui apponitur.
Quarta. Quæ quarta, Veteres hanc Epexegefin vocant, Neoterici Apa
pofitionem. Sed cum publice feceptæ appofitiones,participium
Ens quod aliâs in vfu non eft, omnino fubauditum habeant,
nos aliàs non diffimiles eiselocutiones, inquibus tamen adhibia
tum participium eft, Grammaticorum pace, huc reduximus.
Cuiufmodi funthae,Cicero defignatus confül,Scipio di&tus Afri•
canus. Etiam in quibus verbum inter ea, quæ fub eandem ca•
dunt perfònam, eft interpofitum, vt Cæfar erat diétator , O&tae
 s 1 v E D E c o N s T R. N o M I N. E r r- R o N. 37

uius dicebatur Auguftus. Sed in hispropria vel appellatiua ter,

tiumlocum occupant.In quibus enim adie&iuum hunc locum te•
net,vt terra eft immobilisido&orum iudicio arbitrioque relinquo,
velintne eas ad fecundam intranfitiuam, an adhancquartam redú
ci.Ip(e interim dehis, quoniam nominealiquo docenti eft vtendú,
quafiquartam efficiant,verba faciam: quandofi ad fecundam refe•
ram,fortaffis nomina confundam,duas nimirü eius ratiónes, pri•
mam fecundâmque ftatuere coa&us.Ergocum tot n6ampliüsin•
tranfitiuæ conftru&tiones fint,verbum certè cum eo,cui à fronte
coniungitur, fi is nominatiuus eft,duo tantíi habet accidentia cô*
munia,numerum & perfonam. Itaque in totidem cum eoconue•
niat neceffe eft,vt AEneas ait.Sin accufatiuus eft, cui verbum infi•
niti modi fuccedat, ficuti nullum habent commune accidens, ita
tranflatitie coniungi inter fe poffunt,Te iffe,vos iffe,hunc iffe,hos
iffe.Adie&tiuum cum proprio vel appellatiuo fuo, quoniä cafum,
genus , & numerü cum eö communia poffidet , in eifdem quoque
confèntiet,vt Elephas Indus,Troianæ opes.Idemftatuepdum de
omnibus,quae adie&tiuorum conftru&tioiiem imitantur.ÖNiufmo»
di'funt ex nominibus,interrogatiua,relatiua,vniuerfalia,partitiua.
Ex pronominibus,demonftratiua,& poffeffiua.Item participia,vt
quis deus,quantagula,neutra acies,hicvit,nofter herus,vinea pu•
tanda,ager colendus,homo armatus, Prouocabulum qui,vel rela•
tiuum pronomen,cum eoquod à fuperiore repetitum aperte fecü
vel tacite exhibet,triaitemhabet accidentia communia,in quibus
etiam neceffàrio cum eo confèntiet,cafum,genus,& numerü,Qui
Vergilius,Is locus,Idemvir.Sunt qui perfonam prouocabulo adij•
ciant,{edqua ratione n6video,Cum prouocabulum adeônullius
fitperfonæ, vt quipronominibus id adnumerarunt , ideò infini*
tum appellarint, quòd nullam perfonam reprgfèntet.Idautem
quod ápponitur, cum eocui eft appofitum,fi quidem idadie&tiuge
rum conftru&tionem habet, in tribus ad fummum conuenit,cafu,
genere & numero.Itaqueintotidem confentiet,vt Apollonius die
άus dificilis,Et Apollónius erat Alexandrinus,Redeoinde iratus.
Et in alijs cafibus(fit enim feré per omnes) vt mei redeuntis irati,
Tibi euntiinuito, Me ire inuitum.Sin appellatiuum eft, fiue con•
tinuo fuccedat,fiueverbum vllum participiümve intercedat,cafu
certé omnino confèntiet. Homerusfonspgetarum, Et Homcrus
di&us fons poetarum.Quæ incedo regina,Iouifque & forcr, & cô*
iunx.Illud ergoVergilii,Veránete facies,verus mihi nfitius affers:
nifialiqua ratioreaccurate leniatur, videri poteft Soloecophancs.
 ror E MEN D. s r Rv cºr. L I B. I 1 I •
Omnibushis inträfitiuarumgeneribus,commune eft,quòd in fin*
gulis,non folum vnum vni cöniungi poteft, fed etiam vnum duo*
bus.Quod cum multis modis fiat,natura & proprie dupliciterau*
thore Gaza fit.Vno,cum id quod vnius ratiónem obtinet, fecüdo
loco ponitur & pluratiue, vt in prima, Socrates & Plato philofo^
phaiitur.In fccúnda, Socrates & Plato Athenienfes.Et adie&tiuis
ipfis vtvidetur,appellationem precedentibus.Ouid.de triftib.Ma
gna minórque feræ, nifi appofitionem dicas.In tertia,Quos Socra•
tem & Platonem laudant.In quarta,Socrates & Plato philofophi,
Allia Serpillúmque herbas.Altero modo,cum quod vnius rationé
habet,fingulariter duobus vel praeponitur,vel interponitur,vtPhi
lofòphatur Socrates & Plato,Socrates philofòphatur & Plato. Mi•
hi verò fecunda hgcratio omnino figurata eft,vtproximo libroape
parebit.Sunt qui dubitent, vbi copulatiua coniun&tio propria vel
appellatiua tum precedit,tumintercedit,num adie&tiuo,verbo,&
prouocabulo,tam fingulari liceat,quàm plurali vti.Sed fruftra,vt
authorum vfus docet,qui & fingulari vtuntur,vt Cicer.Quæ quia
dem abs te cü dies venerit,& ego & Cicerome? flagitabit.EtCol.
Nam fi negle&ta cruditas eft, & inflatio ventris & inteftinorú ma
ior dolor fequitur,qui nec cibos capere finit.Seneca,Eft autem nos
xia aqua,in Theffalia circa Tempe,quam 8c feræ, & pecus omne
deuitât. Et plurali,idque honeftiùs, vt Seruio placetifiillo Vergil.
Ventüfquegubernatórque vocabant. Idem, Egregiam verò laudé
& fpoliâ ampla refertis,Táque puérque tu?.Oüfd. Mulciberis ca•
ptiMâr{que,Venúfque dolis.Côlum.Ita vt & a&tor&familia pec•
cent.Terent.Hæc fi neque ego,neque tu fecimus. -

Primae , tera At primae,tertie,&aliquaten?quartæ;illud cömune eft,Quòd

infingulis,(enfusquoqueprobafieffe poteft.In prima,yt Tempo•
tiæ & quara
tæ cómune. rivenire præftat,quàm férò In tertia, vt Intempore ad eam veni, i
quod omniumeft primum.In quarta, vt Quintil. Cogitet oratoré
inftitui,remarduam,etiam cum ei formando nihil defuerit.Item,
Venire in tempore,omnium eft primum.Tertiæ verò & eiquäpre
cario vocamus quartam,quòd nónunquã ibi prouocabulü,hicver•
bum cum pofteriore aliquo iungitur,cui in accidentibus adfimilea
tur,Verum eò demum pofteriore,quod cum priore cum quo con•
ftrüi deberent,fitidem.Adderem(vt Diale&tici loquuntur)præfere
tim fubie&o,nifi quicquid fupra grammaticum putem, toto ope•
t.
re confulto
1emihi refugiä.Sed
ad quaedam fi illudvel
alia fortaffè pachymeros le&tor
fuérit.Cæterum quòdattingat,vtia
pofterius il•
Iud,cui interim concordat verbum vel prouocabulü,idem fit cum
 s I v E D E c o N s r R. N o M 1 N. E r p R o N. 38
eoquod hæc præcedit,declarat, quòd vbi hocincidit,vefbum non
aliud eft,quàm vel fubfiftédi,vel vocandi.Exemplum verbi eft, ila
lud Plinij,Iuftum erat duæ libræ in femodios.Terent. Amantium
iræ amoris redintegratio eft. Relatiui autem,illud Saluftij, Eft lo»
cus in carcere, quod Tullianum appellant. Sed de his diffufius in
figuris, quo magis attinent. Nam re&tum plané in his eft, vt cum
fuperiore conformentur : quemadmodum magnorum authorum
exempla docent.Plin. Proditur certè in Creta expugnato oppido,
quod vocabatur Archadia,ceffaffe fontcs.Cicer.de natur.déórum.
Propius à terra Iouis ftella fertur,quæ Phaeton dicitur. Liuius,Her
culi facrificium fecit in eo loco quem Pyram (quòd eo loco mortale
corpus eius dei fit crematum) appellant. Quint. Curt. Darius ad
eum locum,quem Amanicas pilas vocant,peruenit. Pomp.Mela,
Ab co flumine, quod Saliam vocant.Ouidius,Vnus erattoto na•
turg vultus in orbe,Quem dixereChaos.Cicer.decrat.Tum etiam
eloquentem conflat fuifle Scipionem Naficam , qui eft Corculum
appellatus. Secundæ autem curn tertia & aliquatenus quara Secúdæ,tera
tåcommuneeft, quòd in fecunda & quarta, Interrogatiua, relati, tiæ,& quare
ua, & infinita, in tertia prouocabulum QUI, fenfus fui proprium tæ cómune.
vel appellatiuum femper præcedunt.Interrogatiuum in fecunda,
vt Qualis tabella eft?Quis homo eft?& quasfabulasnarrat?Rela•
.tiuum in fecunda,vt quantam turbam non vidi.Infinitum in fecüa
da, vt fcio quis homo fit, & qualis tabellafit, & quasfabulas nar•
ret. In quarta ficut in talifermone, Talis eft Budæus, qualis erat
Her.Barbarus. Prouocabulum in tertia, vt QUihomo mihi fabua
las narrat. Secundæ autem cum quarta illud aliqua ex parte Secundæ &
conuenit, quòd vtrobique adie&tiuum cum proprio vel appellati• quartæ com
uo de quo dicitur,intribus confentit,vtfupra apparuit.Differunt mune,
in eo,quòd hic femper verbum participiúmve interuenit,ibi non.
Rurfus hic adie&tiüum natura fenperfequitur, nifi (vtiam diétü
cft)jnterrogatiuum, infinitum, vel relatiuum fit,ibi aliâs fequitur,
aliâs praecedit, vtVir bonus,bona fortuna. Nifi forte aut patrium
gentifëve fit,quod fequi magis videturpropenfum,Plato Atheniée
Íis, Vergilius Mantuanus, Erafmus Roterodamus, Budæus Pari•
fienGs.Äut tranfitionem aliquam fibi annexam habeat, nam tum
fequi omninopotius debet,vtVir ignarus omnium,homo peritus
refum.Participiü quoque fequi proprie videtur,vt Ariftotelesam?
bulans,Plato nauigans. -

Secúdæveròcìtertia illud côuenit,quòd easpertranfitiuäine Secundæ &

tertiæ com a
terpretari nónunquamlicct, adic&iuoipfo vel prouocabulo verfo ■nllIlC.
 p e ■M e n p. s r av cr. l 1 8. 1 1 1. . .
in neutrum,& appellatiuo ingenitiuum.quæ locutio, maioris etiã
effe veheméntiæ videtur. Adie&tiuum tamen inhoc genere plerü•
que generalem aliquam fignificare qualitatem folet. Quod genus
funt multum, minimum,exiguum,paululum,tantum,quantum,
aliquid,nihil,vt Multa eruditio,multum eruditionis,Paulula ope*
ra,paululum operæ, Maior eloquentia,plus eloquentiæ, Minor fà*
pientia,minus {apientiæ Vfurpantur tamen & alia ad eundé mos
dum,vt Quis animus,quid animi,Id tempus,id temporis,Abditæ .
res,abdita rerum.Relatiui exemplum fit,Qui ager,quod agri. Ci•
cer.Et militum quodhaberent,ad vos dcducerent.Sicuti contrà in
paucis,qualia fint medius,primus,poftremus,fummuscum fyno•
nimis,fimilem tranfitiuam per intránfitiuam efferimus.Terenti9,
Mediam mulierem comple&titur.pro eo quod eft, medium mulie*
ris.Verg.Medióque ex hofterccepi Cicero,Quib? in extremisfctis
ptum erat.pro quarum in extremis;Idem, Cum ipfa prima aeftate
Secúdae pro Euphratem träfiturus fit. Illud fecúdae proprium videtur,quòd
tertium declinabile eodé fenfu recipit,{èdSyncategorema, vt quis
§¤.
prium.
pro dam vir do&tus. Quartæ illa priuatim funt propria , Ê'£
quòd di&tio,quae appofiti vicé fuftinet, quicquid illi fucceflerit, cü
roprio vel appellatiuo,cuiapponitur,omnino cóuenit,potiffimú
É, di&tio adie&tiuum fit, vt Plin. Boues animalium folæ,etiäres
tro ambulantes pafcuntur.Idem de coturnicibus, Quem folae ani•
malium fentiüt pr£ter hominem.Terent. Qui fe primos omnium
, rerum volunt. Nemorümque Ioui que maxima frondetÆfculus.
Plin.Sequitur naturaauium,quarum grandiffimi& penèbeftiarü
generis ftruthiocameli.Atfiparticipium fit,aliâs cum eo quodprie
mo loco ponitur concordat, vt Iuftinus de Semiramide, Puer cre•
dita eft.PHn.Arefcitve in gemmas carbunculis fimiles,igneo colo•
re fulgentes Lyncuriumvocatas. Vergil. Atque habitae Graijsorae
cula quercus. Aliâs cíi eo quod fuccedit.Liuius,Gens vniuerfaVe»
neti appellati.Cicer.Non omnis error,ftultitia eft dicenda.Sunt ta
men hæcquoque figurata : cumiuftior omnino fit cum priorc c5•
cordia.Deindè quòd appellatiuum,quod apponitur,interdum dif
fidet ab eo cuiapponitür.Aliâs numero,vt cum di&tioni quae vo•
ce fit pluralis, fignificatofingularis, apponitur appellatiuum fine
gulare cui fit etiam plurale. Thebae vrbs Bozotiæ, & Thebæ funt
vrbs Bœotiae.Itemcontrà cú fingularé habentiapponitur appella•
tiopluralis tantum numeri.Verg.Formofum paftor Coridonárde•
bat Alexin Delitias domini.Diffidet nónunquä eiufmodi appella *
tiuum & perfona,vt cú pronominiprimæ vel fecüdae perfonae,ap
 -}
s 1 v E d E c o N sºr Rv c r. N om 1. E r P r o. 39
nituraliquidquod fit tertiæ, vtEgohomuntiohocn6facerem?
É illi viétor ego& tyrio confpe&tus in oftro, Centum quadriiugos
agitabo ad flumina currus. quo genere quando duo funt nominati
ui, is qui prior naturaeft, id eft, cui fit appofitio, propterea verbo
quodfequitur,accidentia præfcribet,quodis demum eft,qui inter•
rogatiud quis velquidcum verbopræponitur,refpondet, vt in illo,
Ego homuntiohocnon facerem?Quis hoc non faceretfego. Sicuti
rurfus alternominatiuus refpondet, cum eiufmodiquæftioparticis
pioensquod in omni tali appofitioneeft fubauditü, poftpónitur,
vt Ego quis,velego ensquis,hoc nô facerem:homuntio.Itaquecü
invtraquecóftru&tione,tum ea quæ primam intranfitiuam efficit,
tum eaquæ quartam,priornominatiuus fubie&tifiue bafis vicé füe
ftineat,meritòin vtraqueaccidétium legem ei quodaftruitur,prae•
fcribit.Fruftraigitur hicrecentioresnouam, & veteribustum Græ•
corum tum Latinorum inauditam cóftru&tionisfiguram,euocatio•
nem fuam excogitarunt, quam (fiqua in tali dicendigenereeffet)
auocationem potiusappellarent. Sed quod de verbopoft eiufmodi
appofitionemieftpræceptum,idem de prouocabuloquificubiidfee
quitur,eftftatuendum:quippe ad id,quodpriusnatura eft, refere,
tur.Vergil.Nos tua progenies cæliquibus annuisarcem.Cicer.Hic
egoille vehemens conful,quiverbo ciues in exilium eijcio, quæfiui
a Catilina.Idem in fecundaquoque appofitione feruabitur.PIin.de
viris illuft. Ludos Cófualia fimulauit, adquoscum vtriufque fexus
multitudo adueniffet,dato fuisfigno,virgines raptæ funt Verg.Il•
le ego qui quondam gracili modulatus auena Carmen, & egreffus • •
fyluis vicina coegi,Vt quanuis auido parerentarua colono. Brutus
ad Ciceroné, Ego verò is fum(vtifthücreuertar)qui non modo nö
fupplicem,fèd etiam coerceampoftulantes,vtfibifupplicetur.Sicu
bi autem verbum, relatiüumvéin eiufmodilocutionéaliter leguna
tur,Enallage éft,vtinfiguris docebimus.Præterea quod vbi infini*
tus modusijs quæapponütur,interuenit,fi nominatiuus fequatur,
non debet accufàtiüusante infinitum præponi,necfubaudiri: nec
contrà,fi accufatiuuspræcedat,nominátiuüs fequi. Non enim aut
volo afcribiprimum,autvolomeafcribi primus,dicas:fedvolome
afcribiprimüm,&voloafcribiprimus. IHocloconomalienú fit, Primi genes
adijceré primigeneris appofitiónem multifariam fieri po(Iè.Nam ris appofitio
&di&tionis addi&ionem,vtfuprà viderelicet. Et fenfus addi&tios multifariam
nem,vt in illo Ouidij,Vnus erat toto nature vultusinorbe, Quem
' dixere chaos,rudisindigeftáque moles,Necquicquam nifipondus
iners, congeftáqüe eòdem, Nonbeneiunétarumdifcordiafemina
 t.

p e E M £ N b, s r Rvc r. r. i e. 1 r. '
rerum.Quintil.in fuperius pofito exemplo,Cogitet oratorem infti.
tui, rem arduam,etiam cum eiformando nihil defuerit. Et intege! -

fenfus ad fenfum, vt Studes philofophiæ, id quod me magnopere

dele&tat.Si modo hic appofitio fit,cum aliter non fuccurrattalis ge• .
nerisexemplum.Interdum aliquot di&tionum,fiueimperfe&ti fen*
fus,adfenfüm perfe&tum.Verg.Coegi, Vt quanuisauido parerent
arua colono,Gratú opus agricolis.Idem, Tris Eurus ab alta in bre* .
uia & Syrtes vrget,miferabile vifu. Interdum ad aliquid fubauditü
fit appofitio,vt in illo Vergilij&fimilibus,Quo faepe fòlem9 pafto• .
res Guium teneros depellere fœtus.Et Horat.Maxima pars vatum, ,
pater,&iuuenes patie digni,Decipimur fpecie re&i.Neceftin eiuf .
modi fermone,quanuis vocandi vel fubfiftendi verbum non adfit,
quemadmodü & Apollonio,& qui ab eo difcedere nefcit Caefàrien•
fi Prifciano videtur,Soloecifmus.Non indignum etiam fcitu eft,fie»
ri primam appofitionem,modò fpeciei ad genus.Saluft.In tugurio .
mulierisancillg. Idem,Vrbem Romam ficutiego accepi.Vergilius, .
Tum geminifratres Cratillusacérque Coras.Modò generis ad fpe
ciem.Liuius,Super Numicum amnem.Idem,Prope Tyberim fua
uium.Vergil.Cratillus,acérqueCoras,Argiua iuuentus.Vtrobique . .
tamen declarandæ reicaufa.Et voces quaefub vnius perfonae repre•
fentatione conftruuntur,ad iam di&tum modum, in orationécon•
gerentur.Nunc qu£madmodum quæ ad diuerfasreferuntur, inter ,
fe iungendæ fint, idque per fingulas partes quæ ficiungi poffunt,
eft agendum.Interie&is,vbioccafioerit, quælatinæ conftru&ionis
funt propria. - -

Omnibus Omnibus igitur tranfitiueconiun&tis commune eft, quöd vox

träfitiue con à qua träfitusperfonae fit,natura praecedere poftulateam,inquam
iun&tis coma tranfitus fit.PáterPamphili, Filia Chremetis,Dixi natura. Namfi
1muI1€.
Rhetorum ftru&tura aüribus potiuscófulens,hocnon feruat, nibil
id adgrammaticum.Excipiendafunt abhocpraecepto, Interrogae
tiua,relatiua,& infinitaea,quae fubiun&ta vöcauimus.preterea nee
.gatiua nomina,quæ di&tionem à quafitin ipfà tranfitüs, vnà cum
ijsquibus inträfitiue adherent;natura praecedunt, vt Cui non ri(€•
re parentes.Quémnam hic laudat?Vträmauis?Qualidignatabel•
la?Quätas follicitudines mihi fecitfNeminis mifereri.Nulli dixeris.
Nullümne habes vitium?Prioré locum vindicare & pofíeffor, quo•
ties àpofTeffione fua,inipfum fit tranfitus,fcilicetquofitreciproco ,
Appellatiua locus.Cicer.Sed illum vlcifcenturmoresfui. _ Tranfèuntappella .
in genitiuos. tiua omnia ingenitiuos propriorum & appellatiuorum, eorú præ
cipueque vel poffidentispeifònamexhibént,veltotius,vel eiüsad
 …
s 1 v E D E coNsT R« N o M 1 N. e r P R o N. 4o
quod quicquã quoquo'modo fpe&tat.CodexVergilij,Caput Cice•
ronis,Difcipulus Platonis,Vmbra platani,Examenapü,Amphora
vini,Iugerü agri, Cibus hominis, Luteüoui,Clunesleporis.Acvi•
dentur quidem omnes higenitiuipoffefforis perfònam exhibere,
propterea quòdfi quis per Pro(opópœià ipfisloquelâ det, finguli,
qudd fub nominatiuo eft fignificatum,dicere fuum poffint,vtVera
giliusfuum Codicem,Cicero fuum caput, Plato fuum difcipulum.
' Atque adeundem modum reliqui.Itaque & per poffeffiua pleraq;
efferuatur,Euandrius enfis,Herilis filius,Paterna domus.Appclla?
tiuorü veròingenitiuos tranfitus, etiam reciprocat,vel peffè, vel
additis adie&tiuis,velpronominibus.Apeshuiusexaminis,alueive,
Vinumvnius amphore,ager trium iugerum,homo vel hofpes non *
multicibi,fed multiioci, ouum paucilutei, lepus magnarú cluniü,
probaantiqui moris fœmina.Quæ verò ambigua diximus,quoties
• proappellatiuis accipiuntur,meritò ingenitiuos,ficut appellatiua,
feruntur.Rex hominum,pater deorum,pellex Iunonis. Aliquãdo
in datiuum, Lucan.Vrbipater eft,vrbiquemaritus. -

Item verbalia,potiffimü quæfubappellatiuorum fpecieaba&i Verbalia in

uis verbis ducuntur.Amator ftudiorum,amatrix virtutü, Tegmem genitiuos.
fagi,Textura virginis, Le&tio præceptoris,Vfus rerum, Dogma Pla
s tonis. Necin hos modògenitiuos,quifcilicet poffidentiú,fiueagen
: tium fpecié referunt,fed etiä ficut ipfatü a&tiue,tum paffiue accipf
' poffunt,inalios qui patientiü fpecié exibent,& quos ferè per ablaa
: tiuum cum præpofitione de interpreteris.Terent.Amor, mifericor
diahuius,nuptiarum follicitudo,tum patris pudor,qui me tam le•
ni paffuseft ánimo. pro pudor depatre, & mifericordia de hac,&
follicitudo de nuptijs.Cæfar, Multiex noftris vulnerabantur, ma•
gnúfqueincefferåttimorfagittariorum. Saluft.Sed gloriæ inter ipa
fos maximúcertamen erat.Cicer.Neque enim valde aduentus eius
eft opinio.Seneca,Nullam fecit cometarum mentionem. pro de fa•
gittarijs,degloria,de aduentu,de cometis. - -

Tranfeumt inhunc cafum & variaadie&iuorum genera,veluti Ingenitiuú

partitiuaomnia.Alter Aiacum,Singulæ fororü, Sola auium, Vtere varia adie&i
É,Quifque vel vnufquifque veftrü.Et interrogatiua quga uorú gcnera.
.Quis deorum?Vter Atridarum?Quot hominum? Et particus
laria nonnulla, Quidam vel aliqui noftrum. Si quifquam,vel vllus
veftrü.Et queparticulariainfinita dixim?,vt quiliber,velquiuis ve*
ftrum.Etquginfinita vniuerfaliavocauimus,Quifquis fuit ille deos
*um,quicunque hominum.Illud non ignorandum,partitiua quoa
ties non habent, cum quo intranfitiue conftruantur, à genitiuo
 •,

10 E E M E N De S Τ R V C Τ• L I 8< I I I.

quifequitur,genus fuum contrahere,quod ratione euenit.Nam cä

exhis fint,quæ alteri omnino adhærent,nifi cuihgreant expofitum
fit,neceffe eftaliundeid mutuentur.Senfusautem in ea,quam pro•
• pofuimus ratione,nihilfuggerit,nifi quodexgenitiuoaccipias,vtin
illis exemplis,Solæ auium.Singulæ fororü.profolæ aues,de nume•
ro auium;& fingulæ forores,denumero foforum. Quoties verò cú
aliquo intranfitiue conftruuntur, ab eo quoque genus, cæterorum
adie&tiuorum ritu,fortiütur.Mutatur partitiuorum genitiuus,mos
dò in ablatiuum cumpraepofitione E,velEx.Ouid.inarte,Eft deus
è vobis alter & alter erit. modò cum de,vt Idem, Solus defuperis,
qui tua terga vides. Quæ infinita fubiun&ta vocauimus,fiue nomi•
na fint,fiue aduerbia,ea ex modis vel fubiun&tiuos vel potentiales
perpetuò poftulät.Terent.Scio quidconere.Idem, Necquid agam
fcio,h£reo an agam.Verg. Nanque videbat vti bellantes Pergama
circum, HacfugerentGraij,premeret Troianaiuuentus.Cicer.Att.
Itaque id ipfum dubito, an excufàtionem aliquam ad Silium paré.
Narò aliter legas,nifiaut mendum fit,vt in illofortafTe ad Att.Ille
alterita nihil eft, vt planèquiderit, nefcia... vbi quod videtur fcri•
bendum.aut apud poetas Græcorum more,qui huiufmodi particu
las indicatiuis iungünt,vt Plaut. Obferuatote quàm blandé mulie
-ri palpabitur.Et Terentius in Adel. Nuncvidevtrum vis argentü
recipere,an caufam meditari tuam.Et alibi,Quid fiet rogas?queta
men figurate funt di&ta,vt etiä Donatus fentire videtur, qui in illo
Eunuchi,Viden? ocium,& cibus quid faciatalien9fLegitur inquit,
Et quidfacit,vtfit figura per modos, pro quid faciat. Et in illo He•
cyræ,Idquefi nunccommiemorareveiim,quàm fidelianimo,&be•
migno inillam,& dementifui,verépoffum.Indicatiuü profùbiune
&tiuopofitä effe ait,nempefiüi pro fuerim. Aut priuatim poft vnú
aut alterum verbum,cuiüfmodi funt dico,&quæEC.Terent. Quin
tu vnoverbo dic,quideft quod mevelis.Mar. Dicquotuses,quäti
cupias cœnare.vbi vtriufque modi exemplü eft.Cicer.Att.Sed quge
roquid illiopuserit, Athenis permutarivt poffit. Quorum verbo•
rum quanquam multafuntexempla, videritur omniadiftin&ione
defendi poffe,nec præceptum conüellere, Si eapoft imperatiuú dic
ftatimadhibeatur.Sicutiin illa dicendi figura, quæ non minusvel•
Iicare praeceptumvidetur,Nefcio quis tenerosóculusmihi fafcinat
agnos.Ordo ipfè defendit à vitio,fic,Oculus nefcio quis.Tale eft il•
lud Plinij,Tum mihinefcioquis in auremfufurrauit.Necfi Gellius
aliter nonnunquamloquitur;vt in illoprimi libri, Video quoufque
progreffuseft, id mihi pro lege fit, Inhoc tamen genere obfèruaffé
 s 1 v E D E const R • N o M 1 N. E r p R o x. 41
videor profuturo fubiun&iui ,;££j? eiusfirequentiusponi, -

veluti profcripferis,fcripturus fis,guodfortaffe obàmphibologiâ

yitandam accidit.Cicer,Att.Et fi id fcire cupio,quod ad temp9res
&teadtefcribere, ideft quandiu Romæ futürusfis.Idæ,Tu quæf»
quid agas, vbiquoque hoc tempore futurus fis,qualestes Romæ,
reliqueris &c.cuta vt fciamus. Rarius per futurumipfüm.Quint.
Præcipue illa infigat animis, quæ in oeconomia, quæ indecorores,
rum,quid perfonae cuiqueconuenerit.quanquam etiam cónuene•.
fifh9cloco abßlutum viderifuturum poteft.Hisnonobftät, quæ,
perfiqUISferè fub Indicatiuoefferútur,vtCicer.ad Att.Velimita,
inen fiquid eft de Antonijaduentu quod audieris, fcribasad me.
proptereaquèd ft qUis eiufmodi Infinitum noneft. Ratgcä füb.
iun&tiuo, vtIdem Att.Sedqugfo yt fcribas quàm faepiffime,non.
modo fi quid fcies aut audieris, fed etiam fi quidfufpicabere, Nifi.
illud audieris,futuri etiam abfoluti dixeris,Acritertamen attëdem.
dum in infinitis aliquando eft,neprouocabulum qUÎnobisproin•,
finito imponat,yt Audiuiquae legifti,vbifi quævfprouocabulum
ceperis,re&téhabet,proilla quælegifti.Si pro Infinito legeris: non
fegiftidicendum erat,(edlegeris. Nam quotiesaccu(àtiuus præce•,
dit,quiträfitü verbiexcipiat,omninoprouocabulivox eft,quefub.
fpécie InfinitiqUISfequitur.Infinitü enim cum fiioverbo, ἐμάσας,
tranfitionem verbi,accufatiui vice excipiunt.Atque hacratione ile, ,
1ud Ouidij defenditur, Ede fimul caufàm curde cæleßibus vnus,
Sitque quod à tergo,fitque quod ante vides,fi illudcUfin prGpter,
quam föluas.Prouocabulum Quifiue relatiuumfubftãtiæ,de quo ,
in partibus inter pronomina propter veterum cófuetudinem me• .
minimus, quoties continuato cum præcedentibus fermonc legi•.
tur,fubiun&iuis verborum quàm indicatiuisfiequentiusiungivis,
letur.Verg.Omniaventorum concurrere prælia vidi,Quae grauia
damlate fegetem abradicibus imis Sublime expulfam eruerent,
ita turbinenigro Ferret hyems,culmümque leuém ftipuláfque vo.
lantes.Horat.Dicitur & plauftrisvexifle poemata The[pis, Quæ.
canerent ageréntque perün&tifecibus ora. Cicer.Nam Pomp.non.
dubitatea,quæ de republica nuncfentiat,mihivalde probari.ldè,
Sumenim folus,autcumaltero,cui nequeadillos reditus fit,neq;
abijsipfis quicquam adfpem oftédatur.Idem,Dices, Quid igitur
proficis,quianticipes eius rei moleftiam,quam triduofciturus fis?
Legitur Équoque & cum Indicatiuis , fed minus fiequenter, vt
Idém,Erantinhis literis,quas ad me Philotimus fcripferat.Idcm,
Quare cum me affli&tum,& cófe&um lu&tu suae,sine me
•J -
 ID Ε Ε M E N D • s r R v c r. L r B. ■ 1 r. ?
fìultitiæ meæ pœnam ferre grauius quàm euenti, quòdeicredide*
rim,quem effe nefariü nö putaram.Idem, Nunc illum,qui pedem
portâ,quoadhoftis cis Euphratem fuit,nô extulerit, honore auge•
ii,Me im cuius exercitu fjjem illius exercitus habuit,idem nô affe•
quidedecus eft noftrü.In quo fermone fi re&è fcribitur,vtriufque
modi eft exéplü.Coniungitur fub eadé ratione& Potentiali.Verg.
Progeniêfedenim Troiano à fanguineduci Audierat,Tyrias olim
quæ verteret arces:Vbi verò talis côtinuationoneft,indicatiuü
fius vult Verg.Vrbs antiqua fuit,Tyrijtenuere coloni, QuamIu•
nofertur terrâ magis omnibus vnâ PofthabitacoluiffeSamo.Idé,
Nec procul hinc Rhoefi niueis tentoria velis Agnofcit lachrymäs,
primo quæ proditafomno Tytides multa vaftabat cæde cruentus.
Rurfus vbi caufam fignificat,fubiü&tiuis tantü iungitur. Terent.
And.Satin* fanuses,qui me id rogites?Idem Phor.Rogitas,qui tâ
audacis facinoris mihifiscófciusfVerg. Nos delubra deum miiferi,
quibus vltimus effet Ille dies,feftavelámus fronde per vrbè.Idem,
Haud credoinuifus cæleftib9 aurasVitalas carpisÄÈÉ quiade
ueneris vrbé.Cor,Nepos invita Pom.Attici.Atille,qui amicis offi
cia praeftádafipefa£tioneexiftimaret,fempérq; à talibus cófilijs fé
ÉÉÉÉ fiquid Brutus&c.Idem Cor.Nepos,Attic?,
qui ciuitaté cóferuatâ cuperet,pecuniâ numerauit defuo.Quòdfi
quädo cüindicatiuis fic legitur,rarüid arbitror,vtCicer.Att.Ephe
fum vt venerim nofti, quietiâ mihi gratulatusesillius dieicelébri
taté.In hac loquendifigura, Quint.&alij illius aetatis,particulâ vt
proVtPCEerelatiuo præponunt, vt Quint.inprimo Inftit. Etome
mia noua offendit, vt qui folus didicerit, quod inter multos faciédú
eft.Colum.Locü neque pingué neq; ftercoratú,fedapricü defydes
rant, vt quæ macerrimo folo per fe maritimis plerunq3 regionibus'
nafcátur.Sub quippe etiäindicatiuo,vtSaluft.Quippequæ pröbie
taté,induftriâ aliáfq; bonas artes,neq} date,neq3 eripere cuiquam
poteft.In illa verò particulariäperiphrafi Eft qui,Síitqui,Eftquäe
do,Eft vbi, vterque 3î modus.Indicatiuus,vt Horat. Sunt
quos cumiculopülueré Olympicum collegiffeiuuat.Subiü&iu*, vt
Idem,Sunt quibus in Satyra videar nimis acer.Colum.Suntquites
nerae lauruscauliú librâ,cü abrotani macerati pari portione dent,
cum aquæ calidæduobus fextarijs, atque ita faucibus infundant,
eadémque pabulo,vt fuprá dixim?,obijciant.Ouid.Faft.Sed erät,
qui me finxiffe loquantur,Nulláque mortali numina vifa putent.
Nifi hæc proxima potentialismodi,proindicatiui futuris dicas.
Vllus,
De particulariveròWllUSquodadlatinitatis proprictatem fpe^
 si vz D e c e N s r r. N o M 1 n. E r e x o n. 4a
&tat,priuatim obferuatur, necfermonéidinchoare, nec nifi innea
gatione,interrogatione,velfubiun&tione ferè adhiberi.In negatio»
ne,Terentius, Nec mora vlla eft,quin vxorem illam ducam. Ouia
dius, Neque enim mandata dediffemvlla. Poft fine quoque & ciò
traicum profineaccipitur, quoniam latentem negatiónisvim ha•
bent,adhibetur.Itaquefine vlla laude,gratia,fruge,& citra vllum
incommodum dicimus.Ininterrogatione,Vergili?,Creditisaue&tos
hoftes,aut vlla putatis Dona carere dolis Danaùm*In{ubiun&io*
ne,Cicer.Att. De mulieribus noftris,in quibus eft tua foror, quæ•
fovideas,vtfatis honeftum nobis fit,eas Romæ effe,cú cæterævlla
dignitate difcefferint.Ité,Si vlli remiferis,erraueris.Videtur & poft
vniuerfalia infinita adhiberipoffe , vt Quifquis vel quicunq; éxu•
les vllos acceperit.Et poft qUaIIicomparationis,vtIuft.Priufquam
vlla nauis littore excederet,hoftias caedit.Celf. Plus alimenti eft in
carne quàm in vllo alio. Huius naturam imitatur 8c vnquam Vnquam.
aduerbium,Nemo vnquam,Quis vnquam,Si vnquam.
Quifquam quoque fimilem inplerifquevfumhabet.Nam & Quifquam.
in negatione,& interrogatione & fubiun&tione lcgitur.Verg. Non
illa quifquam me no&teperaltum Ire,nequeà terra moneat cöuel•
lere funem.Idem,An qüifquam nobis talifit munere dign9£Cicer.
Hunc hominem parum gratum quifquam putet? Terent. Si quif,
quameft, quiplăcere (eftudeat bonisquamplurimis. Cicero Att.
Quòd fì non modo tu,fedquifquam aliusfuiffet.Idem,Socijs mul
tofidelioribus vtimur,quàm quifquávfus effet. Vniuerfalia in•
finita,cuiufmodi funt quifquis & quicüq;,fi orationem inchoant,
aliâ fenfum poftulät.Verg.Quicquiderit,fùperäda omnis fortuna
ferédoeft.Ouid.Quicquiderit,melius quàminüc erit.Iuuen.Quo
cunq; in triuio,cuicüq; eftobuia,narrat.In illo enim Martialis,Nó
quicüq; capit faturatas murice veftes, Nec nifi delicijs cóuenit ifte
dolor: Videtur quicûq5pofitü proquiuis, vel quodgræce dicitur δ
<rvX£p.Cüverò fenfum aliqué ÉÉ non defyderät,Plin.
Nafcitur qualicunq;folo. T Quifquis 8c omnis fdlatinæ conftru* Quifquis.
&ionis difcrimen habent:quòd Gmnis feré pofitiuis accóparatiuis Omnis.
iungi notatur.Omnes boni,vtiliora ÄÈÉ auté fuperlatiuis,
vt Cecil.Plin.ad Romanü,Poft longütëpus epiftolas tuas tres pa•
riter accepi, omneselegätiffimas.vbitamé pcniquifq; non poteft.
Idáinpariegyr.Necvideri poteft optimus,nifi quiomnib? optimis
in fua cuiufque laude pr£ftantior eft. Quint. in 1 1 1 1, Demus alia
quas(näidéxigit ratió nónunquä) etiam ne potétiffimas omnes,
ídeft totam caüfam.TreboniusCiceroni,Non enim n:; quanti
•!}•
 * .
» E E M E N D. s r R. vc r. L 1 B. 1 1 1.
te faciam,& quàm pronoftro veterrimo,veriffimöque amore,om*
nibus tuis etiam minimis commodis,nó modo tam bono gaudeâ.
Terent.Quem ego infra infimos omnes puto homines.Vergil. Ex•
trema per omnia duco.Horum tamëpoftremorä pofitiones nomie
Quifq3. na nö funt, quo minus mirú eft ita vfurpari. » Quifque verò vel
fuperlatiuis,vel his, quæhorum fimilé habent naturam,qualiafunt
ex numeralibus ordinalia cum fuo interrogatiuo vel infinito quos
ius,veIpofitiuis his,qugfuperlatiua publicovfu non recipiunt,vel
duobus£É & fiIUs vel obliquis relatiui fubftantiæ,
ferèiun&tum inuenias.Optim?quifque.Et aliquädoin diuerfò cafu
à fuperlatiuo,vtmaximo quifq;animo.Validiffimiquifq$ corporis.
Quarto quoque anno.Quotus quifque.quo fermone nullus vel ra•
rus fignificatur.Cicer.Tufc.Quotus enim quifque philofòphorum
inuenitur,quiita fit morat?.Idem de diuin. Quota enim quaeque
res euenit praedi&a ab iftis, Strenuusquifque.Vnus quifque. Etvt
Laurentius cenfet,quoniam fuperlatiuum non habent,Singularis
quifque,Principalis quifque. Item profequifqueviri. Ettrahit fua
quenque voluptas. Quint.Cuiquodque locoftaptiffimum.Rarò
abfolutis alijs,velcomparatiuis.Suet.Ferebatur & vagarino&tibus
folitus,atque inualidum quenque obuiorum, vel potulentum cor•
rigere,acdiftétofagoimpofitum,in fublimeia&tare. Tacit.Trepi•
datione vulgi inualidusquifque obtritus. Quint.Erit etiam eo oba
fcurior,quo quifque deterior.
Vter.
Ex interrogatiuis vter potius comparatiuisiungitur,ijfque par
Quis• titiuorüritu vfurpatis,de qua ratione mox dicetur. Quis fupere
latiuis.Quint.Ità non tantü vtrum fit melius,fed igi; fit optimú,
quæritur.Etiterü,ex duobus vter dignior,ex pluribus quis dignifì
fimus.Declárat autem comparatiua in talib9 pattitiuefumi,quod
licet illis genitiuumaddere, vt Vter horumdignior, Nam compa•
ratiue etiam cum quisiunguntur,vt Quis do&ior illo?Quid meli*
turdo? Superlatiua quoque,quæ partitiuorum naturam aliqua ex
parte imitantur,quodfcilicet vnum ex multis fignificant, in genie
tiuum feruntur,fèd hunc pluralem,vtgrauiffima corporum. Nifi
aut colle&iuum fit,vt Danaùm fortiffimegentis Tytidae.Autper
Metonymiamaccipiatur.Cicer.pro Rabir.Virum vnútotius Grae•
cie,facile do&iffimium Platonem.Plin.Craffusorator fuitinprimis
nominis Romani.Interpretantur authores genitiuum hunc, mo»
doperéveIex Cicer.Acerrimfiautem ex omnibus noftris fenfib9,
effé fénfum vidédi.Saluft. SedHiemfal,quiminimus exipfis erat.
Modòperinter,vt Inter & Acheidas longe pulcherrima matres.
.
 S Iv E D Ε C o N S T R. N O M I Nr. E r ■ R o N. 43
Modò per ante.vt Primusibi ante omnes magna comitate cater,
ua,Plin.Fideliffimiante 9mnia hominicanes atque equi. Neq; fa•
nè intereft Grämatici,adidem, an ad diuerfumgenus referantur,
modò cóftru&ionislegem feruept.Quáuis enim vera(fiquis remì
exigere advnguévelit) inhis effe affirmationon putetur, nifiad
idem genusreferätur,negatiotamen certèpoteft,vt Eft timidiffi,
mus hominü,non quadrupedü.Sum breuiffimusnoftrum triú,n6
illorü.Haecnon eft pulcherrima fuarü fororum.Fortaffeetiá in tali
figura,vbifubeft affirmatio,ytfum maximus noftrum triú,potius
quàm illorü.Quáquaminaffirmatione quoque proveriseiüfmodi
elocutiones vfurpareauthores inuenias.Pliniusxx 1 1, Mitridates
maximusfua ætate regum,quem debellauit Pompeius, omnium
ante fegenitorü diligentiffimus vitae fuiffe argumentis,fupérq; fae
ma intelligitur. Idem xxx 1 1 1 1, de Cadmia,Oftracitis tota nfa
' gra & cæterarum fordidiffima.Macrob.Age Serui non adulefcen•
tium,quitibi æquæui funt,fedfenum quoqueomniüdo&tiffimus.
Qualis loquendi licentia&inalijs quibufdä deprehenditur. Plaut.
Stich.Neuterneutriinuidet.CaefarinCom.Cüvterque vtriq;infi•
diaretur.Et quod imitatione græca di&tü eft.Cicer.Att. Familiaria
tas autem tanta,quanta cü Siculo nullo.Et Plin.inopufculo de vi•
ris illuftrib. AduerfusingentéGallumprouocatoré, í\us Valerius
tribunus pleb.omnibus territisproceffit.EtValer.Max.Omni ciue
temporibusfuis maior. Quæ ferè omnia,tametfi morofius difqui•
renti deprehendútur falfa,proveristamen ab ipfis authorib9 fürit ;
vfurpata. Neclegibus grämatices reclamant. Sicui auté hæc falfa ,
ex ipfa faltem elocutionis natura non videntur,is reputetfalfa illa,
quæ nos per hgcfignificari cenfemus, aliterquàm ficenuntiarinô
poffe:Etauthores quædãaliter alibiinterpretari, vtCicer. Quorü
vterquefuo ftudio dele&tatuscótempfitalterum.Quint.Cú enim
vterque alteriobijciat,palàm eftvtrunquefeciffe. Idem,Ita fiet,vt
cú æqualicura linguâ vtranq; tueri cœperimus , neutra alteri offi•
ciat. Quomodo hos duos femperlocutos Laurentius putat. Sed
quodadconftru&ionem füperlatiuorum etiã attinet,illudn6igno
randum,quòd ea quoque,ficuti partitiua,quoties nóhabent cum
quo ametabatos id eft fub eodemicafu cóftruantur,genus à genitia
uo quifequitur,fortiuntur,vt Luc.Minimas rerü difcordia turbat,
pacëfumma tenent.Plin.Ampliffima arborum adhoc æui, exiftia
matur Rome vifa.Nifi in neutrogenere ponantur,vt Luc. Cogít
tamen vltima rerüfpem pacistentare ducé. Liuius, Vt nihilbelli
domiq;poftea nifi aüfpicäto gereretur,Concilia Per; exercitus
•11J.
 d e e M E x n • s r R vc r. L r 8. I i I. * * *
vocati,fumma rerü,vbiaues nonadeffent,dirimerentur.Ouid.Sic
ego fumrerünö vltima Sextetuarü, Tutelaeq; feror munus opúfq;
Proximus. tüg.Priuatim verò ex fuperlatiuis PIGXin 3 peculiariter datiuóiuni»
&tum legitur.Sal.Proxima Carthagini loca.Et accufàtiuo, Cicer.in
Pifonem,Proximus Pompeiü fedebam.Etcü praepofitione,Ouid.
Proximusaddominam nullo prohibente fedéto.
Numeralia Inpluralem gignédicafüm feruntur & numeralia, tum cardi*
in Genitiuü. nalia,præfertim cum partitioné quandä fubindicät,tum ordinalia
omnia.Tres fratrum.Quatuor iudicum.Primus,fecundus, tertius
librorum Æneidos. Ordinalia tamen alio fenfu, & cum auferendi
cafu fub praepofitione iunguntur. Primus ab Hercule. Tertius ab
AEnea.Alio etiam fenfu cumdandi cafu,vt Nulli pietate fecundus.
quo [ermone vel primus omnium,velparcuiuis fignificatur.
Quodadlatinâ conftru&ioné fpe&at,obferuatur numeralium
inter felegittima quædã difpofitio, quæ nó inutiliter hoc loco tra•
detur.Näincardinalib? vocatis à decem adfedecim,minor numea
rus femper prgcedit,idq;incópofitione, vndecim,duodecim, tres
decim,quatuordecim,quindecim, fedecim. Ab hisad viginti du•
pliciterproferuntur,& finecopula adiâ di&orümodü, feptemde•
cim, o&odecim,nouemdecim: & cücopula, maiore numeroprae•
cedente,decé & fèptem,decé & o&o,decè & noué. Horum poftes
riora etiã alijs nominibus efferuntur,duodeuiginti, quo fignificam
tur o&odecim:& vndeuiginti, quofignificátur nouemdecim.quae
ratio anteomnes quæ in gintafiniuntur, vfurpari poteft, Duode*
triginta,vndetriginta.Duodequadraginta,vndequadraginta,& fic
ante alios.A viginti verò ad cétü,ficöiun&tionë adhibueris, minor
numer°preponi debet,vnus & viginti,duo & viginti,tres & vigin
ti.Plin.de Epimenide, Puerüaeftu & itinere feffum, in fpecufeptë
& quinquaginta dormiffeannos. Sin cóiun&tionéfubtraxeris,ma•
ior præcedet,vtviginti vnus,viginti duo,viginti tres.Idem,Ex fœ
minis Liuia Rutilij,nonaginta feptéannos exceffit. Supra cétum,
& cum copulandi cöiun&tione,&fineea,naturaléordinem feruät,
Nempe vt maiorprecedat,Centum vnus,centum duo,centü tres.
Mille vnus,mille duo,mille tres.Item,Centum & vnus, cétum &
duo,centum &tres.Quint.de Gorgia, Is beneficiolongiffimæ eta•,
tis(nam centum & nouem vixit annos)cum multisfimul floruit.
Plin. feptimo, Epigenescentü & duos annos impleri negauitpoß
fe,Berofuscentum feptemdecim.Idem,Fauentiæ vna mulier cens.
tum vigintiquinque,Parmæ duo,centum triginta.Scire tamenlia
cetinipfismillibus numerandis eamfèruandam effe rationé, quæ

:
 s 1 vr pae consrn • new I w. sr pro n. 44
intra centum eftpræcepta,Sex &viginti millia,vel vigintifex mii•
lia. Col.Fitin affem fumma fortis &vfurarum, xxx 1 1 millium
ÉÉÉÉÉ; o&oginta nümorum.Idem, Has fùmmas inter
multiplicabisvicies & femel ducentos & vnú, atque ita efficies
quatuormilliaducentos & viginti vnum.Similisratio & inhis qug
diftributiua,item quæ ordinalia vocantur,& fupraviginti obfèrua
tur,& fupra centü.Indiftributiuis näque, finecopulädiparticula,
vigeni vel vicenifinguli dicim9,Vicenibini,viceniterni,Viceni quâ
terni.Et cum copulandi particula,Singuli & vigeni,Bini & vigeni,
Terni & vigeni,& ita deincepsvfq;ad <GÉÉÉÉÉÉâ centü, Cés
teni finguli,Cétenibini,Céteniterni,Millenifinguli,Milleni bini,
Milleniterni.Plin.Centù denü,homihes quatuordecim.Centù vie
enü quinum,homines quatuor.vbi tamécentenü,pro centú fcri•
ndü arbitror.Et cíícopulatiua,Cateni & finguli,Ceteni & bini,
Cétcni & terni.Milleni& finguli,Milleni& bini, Milleni & terni.
… Trinus,na,num,huiusgeneris nóvidetur,cum plurimum pro Trinus. 1
tribus legatur.CgfarCom.Trinis cathenisvin&9.Tacit.Trina Bela
la ciuilia,plura externa,atq3 plerüq; permifta.quáuis &proternus
legatur.Cicer.proMure-Trinos ludós ædiles fecerût.Liui?,Trinis
caftris exuti.pro ternos&ternis.Cicer.Att. Literáfq; reddidit tri•
mas.Plin.de pyrauli. Mutatio & in alias figuras tranfitus trinisaut
quadrinis diebus.proternis. Et in ordinalib9finecopulatione,Vi•
cefimus primus,vicefimus fecundus,vicefimustertiüs.Cú copula•
tione verò,Primus 8c vicefimus,Secundus& vicefimus,Tertius &
vicefimus.Pro primus tamé & fecundus ante vicefimUSfæpius le•
gimus vnus& É; vnus & vicefimus,duo & vicefimus,vfuma
gis,quàm rationeprobante.Plin.Quantasenim dimetiens habeãt
fèptimas,tantashabere circulü duo& vicefimas.Cicer. Platovno
& o&ogefimo anno fcribens,eft mortuus.Fabius 1 1 1 1 Annalium
ex Gellio,Primum explebe alter conful fa&useft,duo & vicefim9
anno,poftquam Galli Româ ceperunt.A centüverò,Centefimus
primus,Centefimus fecundus,Centefimustertius.Millefimus pri•
inus, Mfllefimus fecundus, Millefimus tertius.Vel Centefimus &
primus,Centefimus& fecündus,Centefimus & tertius. Millefim?
& primus,Millefimus &fecundus,Millefimus & tertius,Plin. Ab
amfiovrbi§,quingétefimo fèptuagefimo nono.Idem de téforibus,
In Italiam ex Cilicia venere poft Romäconditam Anno quadrin!
gentefimo quinquagefimoquarto, Cicer.Att.Item poft Leu£tricâ
pugnâ die fèptingentefimofexagefimo quinto.Cicer.pro Milone.
(Centefimalux eft haecab interitu.P.Clodij,& opinor #*
.111]•
 v

Io E E M E N D. S Τ R V C T. IL I B • 1 1 I • ^?

Non tamen vfque adeò religiofe fupra centum obfèruatur ratio cü

cóiun&tione.Idem enim Plin.in v 1 i natur.hift.Ei quod de Epime•
nide citauimus,hæc verbafubiecit,vttamé in feptimü & quinqua•
gefimüatq; centefimüduraret annô. Colu. Satiátque femodius ci•
Biin dieb9fingulisvicemas &centenas turtures.Caeterü in his duo
busgeneribusintraviginti,ibipoft duodecim ftatim ex duobusina
tegrisdicim? Ternideni,Quaternideni,Quinideni,Senideni, In tris
. büs veròetiam cóuerfoordine,vt Vallæ placet,Deniquaterni,Deo
niquini,Deni femi. Quo ordine dúntaxat dicuntur, quæ deinceps
habentur,Denifèpteni,Denio&toni,Deni noueni.Hicverò Terti*
decimus,Quartus decimus,Quintus decimus,Sextus decimus,Sea
ptimus decimus,O&auus decimus;Nonus decimus.Plin. Nanque
o&auo decimo die excludunt, ftatimque concipiunt. Et Papinius
in fyluis, Primoautemfeptimum decimum Germanicinoftri triüa
phum adoraui. - Similis difpofitio & in aduerbijs eft obferuane
da,Vndecies,duodecies,tredecies,quatuordecies,quindecies,fede•
cies,(èptieflecies,o&iefdecies,nouiefdecies,præterea vicies. Et vi•
cies femel,viciesbis.Item femel& vicies, bis & vicies, & deinceps
pro ratione iam di&ta. Plin.x. Idemfèlla currulifemel &vicies fe•
dit.Colum.Quinquies & vicies duceni quadragenifingulifiantfex
millia& vigintiquinque.Dehis finecopula Plin.mox.Peculiariter
ad hocgenus pertinet,quòd vltra nongenta nonaginta nouémile
lia,his aduerbijs vti veteres animaduertas. Quod Plin.exëplo fal*
tem monet.Eius verbain trigefimo tertiohgcfunt,Non eratapud
antiquos numerusvltracentum millia.Itaque hic& hodie multfe
plicatur,vt decies centum millia,autfaepius dicantur.hæc Plinius,
VItrahunc numerum fic proceditur numerando,Vndecies,duode
cies,tredecies,quatuordecies, centena millia, & fic deinceps vfque
advicies,àquotricies,quadragies,quinquagies,vfq3 ad centies.Ab
hincducéties,trecenties,quadringenties, quingenties vfq3admile
liescentena millia.Valer.Max. Filiam in matrimonium cum decies
centum millibustalentûm.Iuftin.1 1, Nauesquoque decies centú
millianumero habuiffe fertur.Suet. Patetincircuitu ad bis & tria
cies centummillia paffuum.Ipfe Plin.in fecundo, Pars noftra ter•
rarum de qua memoro,ambiêtevtdi&tum eft, oceano velutinnae
tans,longiffime abortu & ab occafu patet,hoceftab India ad Her
culiscolumnasGadibus fàcratas, o&ogies quinquies centena fe•
ptuaginta o&o millia paffuum, vt Artemydoro placet authori:vt
verô Ifidoro, Nonagies o&iescentema decé & o&o millia paffuíi.
Sedintra fùpradi&umnumerum(quam partem præcepti do&tiff.
 s 1 v B de co N s τ R • N o M 1 N. E r P R o N. 45
Pudaeus egregie obferuauit)fine hacper aduerbiamultiplicatione
locutos veteres doceamus.Cecil. Plin.ad Romanum, Cffero tibi
adimplendas equitis facultates,trecenta millia nummüm. Idem
• ad Fabatum, Adijcis poffeeos nongentis millibus venire.Emilius
Probus in Paufamia, Quod eoduce Mardonius Satrapes regius,
natione Medus,tegisgener, in primis omnium Perfarüm & ma•
nu fortis & confilijplenus,cum ducentis millibus peditum fugas
tus eft. Cicer.ad Rufum. Nam defeftertijs noningentis millibus
certe ita relatum eft, vt tu fiue frater tuus referri voluit. Quintil.
1 x. Et ne illa quidem teftimonia recito, quæ di&ta funt de fefter•
tijs fèptingentis millibus.Horat.Si feptingentisfex,feptem millia
demas.Mar.Quadringentatibi non funt.Varro,Et vnæ quadrige
conftiterint millibus quadringentis.Caefàr de Britannia,Huius eft
longitudo vtfert eorum opinio,fèptingentorü millium, Priuae Mille. -

. tim de quibufdam numeralibus óbferuantur hæc.Mille cum non

folum vt cætera numeralia,adie&tiuum fit omnis generis & plura
lis numeri, fed etiam appellatiuum neutrigeneris & numeri fine
gularis, quod olim Macrobio authore declinabatur, mille millis,
duplicem meritofortitur conftru&ionem& intranfitiuam, ficuti
adie&tiua,vt millehomines,mille iumenta,& tranfitiuam in geni
tiuum,ficuti appellatiua.Cicer.inPhilip. Inuentus eft, qui Lucio
Antonio mille nummüm ferret expëfüm.Et pro Milone, In quia
Bus propter infanas illas fubftru&tiónes,facilemille hominum vere
fabatur.Millia quoque vtpote ab hoc fingulari declinatum,appel•
Iatiuum eft, &ingenitiuüm tranfit,vt milliapaffuú,millia ftadios
rum,millia fèftertiúm vel nummûm,Suet.O&oginta millianum•
múm diurna erogauit.Cicer.Si doceo,iudices,eos qui quadraginta
millia modiúm lucrifaciunt.Sicubiautem in fimilicafu continen•
ter cum alio appellatiuolegatur,apudidoneum præfertim autho».
rem,fufpe&tus plané habenduseftlocus: cum & ratiorefragetur,
vt mox oftendam, & frequens paffim authorum vfus reclamet;
& quod non minimum argumentum eft,in verfu nihil tale(quod
fciam)legatur.Nam quod ex 1 x Vergilij quidam afferunt, Tot
milliagentes arma ferunt Italæ. Ego gentispotiuslego,vtfitgen
tis Italæ, nulla nec carminis nec fenfus,vt opinor, iniuria. Acce•
dit quòd opportuna resadcorruptelam vtroq; gener£ fuit,& nua
meriipfiusratione, Cum veterestum mille, tum millia per M lie
terami fignarint,&appellatiuorum, quorumgenitiuos potiffimä
menfuram quamlibet ponderis magnitudinffvefignificántes,per
fyncopen ferè,vtPrifcianus teftatur,proferebant,velcertis notis,
 , *
1o r E M E N D. S ° r R. v Cºr., I, I e. I I I.

uelcerte dimidiatos fcribebát.Quæ pofteavel à librarijs male ex*

íí; vel à fciolis male fuppleta, cæterisminuscuriofis errádioce
cafionem dedere,vt cum pro duo millia Seftertiüm,talentüm yel
modiùm, 1 1 M. L l s. vel talent.vel Seft.vel mod.fcriptuminus
mirent, illi duo millia feftertia vel talenta vel modios ponerent;
Cum duoappellatiua fub vnius perfonae ratione iungi continens
ter non poffint, nifi vtVallamederivitio conatur, per appofitio•
nem.Quae tamen nullum habere locum in talibus videtur: cum
nec generalitatis contrahendæ caufà, vt mulier ancilla: nec variæ
fignificationis determinandae,vtcanisfydus:nec fignädgproprie•
tatis,vt Ariftides vir iuftiffimus: adie&us isnumerus videri in ta*
libus poffit, quialioquipræponiin taliloquédigenere femper no•
tatur:Cum appofitionaturafequi debeat id cui apponitur.Itata
Ii medela daturpotius negligétiae fecuritas,quàm vindicatur à via
ciocorruptaloquendi ratio. -

Vnus.
Vnus quoque vt Prifcianus obferuat, häcpeculiaremhabetin
conftru&tioneproprietatem,quòd pluraliseius numerusfjs dunta
xat pluralibus iungitur,quae pro fingularibus intelligútur.Saluft.
Hi poftquam in vna moenia cóuenere.proin vnam vrbem.Verg. :
Satis vna fupérque vidimus excidia.pr6vnum excidium. Lucam.
Totúmq; in partibus vnis Bellorum fecere nefas.proin vna pars
te.Liuius,Hæc tum facra Romulusvna ex omnibusperegrinia fu
fcepit.pro vnum facrü. Ita cumin prolepfi eiufmodi pluratiuum
nomen ponitur, fn prolepfeos partibus plurale huius numeralis
fubijcimus,vnas &alteras,non vnam & alteram dicentes, vt Ci•
cer.Appio.Nam quasex itinere antequam ex Afia egreffuses,ad
meliteras mififti,vnas delegatis à me prohibitis proficifci, alteras
de Apameorum ædificatione impedita,legi perinuitus. -

IOiftributiua Diftributiua cum ijsnominibusquæ fingulari numero deficis

pro cardina* untur,cardinalium loco iungifola poffunt, cardinalibus exclufis.
libus. Binæ literae, terna arma, quaternicodicilli. nö duae,tria,quatuor,
dicendü.Adhibétur prætereavbifingulis multorüfimilé aliquem
numerum diftribuimus,velutiexemplain primo librodocent.
Quæ in ari9. Quae in Arius finiuntur, cum ijs quæ numerantur iungi non
folent. Non enim dicitur centenarius annus. Sed cum ijs ad quæ
pertinent,autreferuntur ea,quæ numerantur, vthomocentenae
rius,quicentum eft annorum, Lapiscentenarius, qui centum eft
librarum.Cicer.ad Att.Cohorteshabet quadringentarias. Nume
rum tamen centenarium,denarium & ternarium dicimus, fi cui
hoc fcitu non indignum videtur. - -
 s 1 v 2 » E consºr R. N o M 1 N. E r • r.on. 46
• Ferunturingenitiuum diuerfæ perfonæ, & exadie&iuis vere Que per ax.
balibus quæ perax finiuntur, Audax,capax,edax, ferax, fugax,
pertinax,rapax,fagax,fpernax,tenax.Papin. in Sil. Audax inge•
hij.Ouid.San&iusijs animal métifquecapacius altæ.Idem,Tem
pus edax rerum.Verg. Illaferax oleieft. Senec. Eftoviciorum fu*
gax.Tacit.Opum contemptor,re£ti pertinax.Plin. Omnium vtia
fitatum & virtutum rapaciffimi.Horât. Vtiliúmque fagax rerum.
Sil.Du&or Pifoviros fpernaces mortis agebat. Horat.Iuftum & !
tenacem propofiti virum. - …
Exijsquæ in Idus terminantur, Auidus,callidus,cupidus,ine Queinidus. .
uidus,impauidus,prouidus,timidus,trepidus,& validus. Plin.Vt
eft naturâ hominum nouitatis auida.Tacit.Nemo illa tempeftate
militaris reicallidior habebatur.Ouid.Cupidus ftudiorum.Plaut.
Cupidus lenoauri.Sil.Impauidus fomniferuat pecus.Iuuenal. Et
fubiti cafus improuidus.Liuius,Trepidi rerumfuarum.Horat.Ti
midúfq3 procellæ.Tacit.Validus animi & corpore ingens. Similia
ter ijs indigus 8c prodigus.Verg-Haud opis indiga noftræ.Lucan.
Terra fuis contenta bonis,neque indiga mercis externæ.Horat.Et,
animæ magnae prodigum Paulum fuperante Poeno. - .• _ •

Etpaudáterminatâ inius,nontarié omniaverbalia, Anxius, Quaein ius.

confcius,dubius,deuius,egregius,infcius,nefcius,nuncius,obno.
xius,præfciusSil.Anxiafati Verg.Et mens fibi cófciare&ti.Idem,
Necfum animi dubius.Sil.Sed deuius aequi.Papin.Tu tamé egre
giusfa&i.Verg.Etiámque tremens,etiam infciüs aeui. Ouid. Viri
$quafinefcia qüaerit.Veig. Tam fi&ti prauique tenax, quàm nune
ciaveri. Liuius,Spei liberam,obnoxiam timoris.Vergil.Praefciafu
turi da,nóindebita pofco.Confcius tamenaliaratione in datiuü. Confcius.
Terent Egomet, quæ mihi fum confcia.
Ex participialibus quoque multa eorum quae in ens, vel ans Quæ in ens
finiuntur,vt Abundans,amans,audiens,appetens,abftinens,cu velans.
piens,efficiens,experiens,ferens,fugiens,fugitans,fidens,furens,
metuens,negligens,obferuans,patiens,potens,præftans, profpi•
ciens,reuerentior,fitiens,feruans.Verg. Quàm diues pecoris, ni*
ueitam la&tisabundans Iuuenal.Viuebidentis amans,Senec.Aa
mantes tui ama.Plaut.Audiensimperij. Horatius, Abftinens dus
centis ad fe cü&ta pecuniae.Sal.Alieni appetés,fuiprofufus.Plaut.
Cubat complexus,cuius cupiens maxime eft.Cicer.Virtuseft effi
ciens vtilitatis. Ouidius, Experiénfque laborum. Tacit. Corpora
hominum falubria & ferentialaborum . Caefàr, Nemo erat tam
tardus&fugienslaboris, Terentius, Herus eft perliberalis & fu*
 p E E M £ N O. s r R v cºr. l 1 8. 1 1 r.
gitans!itium.Verg.Fidens animiatq3 invtrunqueparatus. Idem,
Nanque furens animi.Colum.Cum fit molliffimum genus & fere
uitutis indignantiffimum.Iuuen.Metuens virgæ iam grandis A*
chilles.Tacit. Vitellius amicorum inimicorúmque negligens.Sal.
Corpus patiens inediae.Vergil.Tempeftatümque potentem.Stat.
Hauid tulit armorum præftans animique Corebus. Ouid. Nec re•
uerentior vlladeorumi.Sil.Et femperfamæ fitiens.Verg.Etferuan
- tißimus æqui.
Quæ intus Et exijs quæ intus,vel fus exeunt,Confultus, contentus,do•
velfus. &tus,indo&tus,eruditus,expertus,falfus,lapfus,ma&tus,mutatus,
oneratus,praefe&tus,profufus,fufpenfus,vi&tus.Horat. Confultus
iuris&a&tor caufarü Liui.Conterituslibertatis.Horat.Indo&úfq;
pilae difcive trochive quiefcit.Idem,Do&te fermonis vtriufquelirie
guae.Verg.Expertos belli iuuenes Afcilua trecentos. Plaut.Falfus
animi. Idem, Ita me amor lapfum animi Iudificat. Mart. Ma&te
animi quem rarus habet,morúmque tuorü.Apul. Derepente ani•
mi mutatus.Pacuuius ex Nonio Mar. Oneratus frugum & floris
liberi.Plin.Praefe&us pretorij eius.Saluft.Profufüs füi.Apul.Oppi
dò fufpenfüs animi.Tacit. Animi validus.Vergil. Immemor heu
vi&tusanimi. Hæc cum participia funt, alijs etiam cafibus merito
iunguntur,fèd qui ex vérborûnatura haud difficulter intelligane
tur,vt paucis cGntento,Arci præfe&o,Do&us iter melius,Vi&tus
â Scipione,Ma&te virtute effó.Reliqua quæ in patrium cafum fee
runtur,quoniam de verbalibus 8c participialibusfeorfum egimus,
quæ fuccurrent per ordinem literarum exequemur, potius quàm
parütuto perlo&os. Legútur igitur cum hoccafu iun&ta, Amens,
auarus,alienus.Verg.Ifque amensanimi&rumore accenfusama•
ro.Horat.Præter laudem nullius auaris.Cicer.Acad.Et vno nomi
ne omnia,quæ effentaliena famæ & conftantis affenfionis, dvira
tute fapientiâqueremouebant. Benignus.Horat.Vinifominique
benignus. ItemCaecus,certus,incertus,gertior,compos.Quintil.
Inftit.Atfi quis tam cæcus animieft,vt de alijs dubitet.Gefi.Cer
tus rei, incertus vitae.Tacit. Sententiæ Vitellij certior fieret. Val.
NMax.Imperatores compotes vi&toriarum.Item Elegans,aemulus,
expers.Gell.Elegätiffimius verborum latinorum.Ouid. Vt tamen
exemplisintelligat aemula laudis.Idem,Pétq; nouem luces expers
vnd£que cibiqüe,Sedit humo nuda.Ét feffus.Vergil. Expediunt
fcffirerum.Etgnatus.Colum.Armorum militi£quiégnaròs. Prate
terea integer,imperitus,ingps,inanis,infolens,ignarus,immunis.
Horat.Integer vitae,fcelerifque purus.Terent. Imperitosrerum,
\-
 . s m v E D E c o N s T R • N o M 1 N. E r P R o N. 47

edu&oslibere, in fraudem illicis ? Ouidius, Illuc mentis inops. -

Idem.Sanguinis atque animæ corpus inanefuit.Hoc& cum abla- Inane.

tiuoiungitur.Cicer.Attic. Nulla enimabs te per hos dies epiftola
inanis realiquavtili & fuauivenerat.Sal.Infolens malarum artiü.
' Verg.Ignarofq; viæ mecum miferatus agreftes,Ingredere. Idem,
Profpicit ignarusrerü ignarüfque fàlutis.Ouid.Immunibus huius
effemali dabitur.Item Largus,liber,liberalis.Verg. Largus opum,
' lingua melior,fedfrigida bello Dextra.Saluft.Laudis auidae,pecu
niæ liberales.Terentianus, Libera legis.Illa quoque,Maturus,mea
mor,immemor,mifer.Verg. Atque æuimaturus Aceftes.Terent.
Vt memor effes fui.Idem,Nam ifthaec commemoratio, quafi ex•
probratio immemorisbeneficij eft.Plaut. Ciftel. Petulantiamea,
ne animi miferâ habet.Item profper,pauper,parcus, particeps,
præceps peritus,prudens,imprudés,Horat.Profperä frugum,&ele
rémq; pronosvoluere méfes.Idem, Horü ego fèmper optaré pau
perrimus effe bonorum.Suet.Pecuniae parcus ac tenax, Iuuenal.
Öqui te participem fecreti fecit honefti.Verg.Et prgceps animi Ti
narus.Horat. Agricolam laudatiurislegúmq; peritus.Idem, Re»
rúmque prudés,& in fècundis temporibus dubiífque re&tus. Tea
rent.Imprudens harum rerum.Item reus & rudis. Ouid. Spretaa
rúmqueagitur legum reus.Perfius, Arator luciferi rudis. Cicero,
Græcarum literarum rudis.Adhæc fànus,fatur,fecurus,ferus,fole
licitus,fterilis,fuperftes.Plaut.Satin* tu fàmus mentis atque animi
tui es?Vergil.Securus amorumgermane.Terent.Adel. Sed pofta
quam intus fum omnium rerum fàtur.Hor.O feri ftudiorum.Ta•
cit.in 1 1, Virtutum fterile féculum.Verg.Cum tibifollicito fecre»
ti.Plin.natur.hiftor.Marcus Perpenna & Lucius Volufius Satur•
nius,omnium quos in fenatu fèntentiam rogauerunt,fuperftites
fuere. Praeterea vecors,& vanus.Apul. Iam vecors animite&tum
fcandulare confcendit.Verg. Aut egoveri vana feror. Sunt ex ijs
nonnulla & quæ cum alijsiun&ta cafibus apud authores legütur,
ræfertim ablatiuis.Cicer.ad Brutii.Me velim de tuis rebus confi•
Ë. facias diligentiffime certiorem.Liuius,Praeda compotem.
Plaüt.Dono te ob ifthuc di&tü,vt expers fismietu.Cicer. de Orat.
Inops verbis,Plin.Caprificus omnibus immunis eft,quæ adhuc
diximus.Ouid.Ambrofae fuccofaturos.Cicer.Alienum eft dignis
tate tua.Et cü præpofitione.Idem,Non alienus à Sceuolae ftudijs.
' D A N D 1 c A sv M adfcifcunt cü multa ex iam di&tis(quan• Nomina in
quam alia quapiam ratione) nempe aliqua ex ijs,quæ iam dicen* datiuum.
fur.vt amatorilli,præceptor mihi,vfibus capax.Cecil, Plin.Villa
 .

ro E E M E N D. s 'r R v c T • L 1 B • I I I •

vfibus capax,non fumptuofà. Tum generaliter quibus lucrum,

damnum,voluptas,gratia,fummiffio,deniquecommodi,incom*.
modíve acceffió alicui fignificatur.Haec enim omnia metabaticos
in datiuos tranfeunt,eorum aduerfus quae ficfe habent, vt vtilis,
damnofus,periculofus,difficilis,fidus,gratus, iucundus. Supplex:
Fidus. tibi.FidusWerò & ingenitiuum.Vergif.Praeterea reginatuifidiffi•
ma,dextra occidit ipfa fua. Datiuum adfcifcunt& quæ fimie,
litudinem, paritatem, vel fimuleffe fignificant, & quæ ex coni
:
præpofitione componuntur.Præterea exijs quae ad aliquid dicun•
tur, quæ æquiperantia vocant, vt {imilis, diffimilis, par, impar,
aequalis,aequus,contrarius,aduerfus,focius, contubernalis, com•
milito,conferuus,cognatus,communis,vicinus,finitimus,propin
quus,amicus, inimicus, & cum his proprius & Idem fiue nomen
id voces fiue pronomen.Quinetiam exhis multa genitiuis iun&ta
reperias,partim poffeffionis lege,vt amicusSenecae,inimicusCæ•
faris.partimaliter. Lucanus,Quem metuis,parhuius erat.Vergil.
Atque impar congreffus Achilli.Terent.Dómini fimilis es.Cicer.
Communis. Acad.Eorum quatuor,quae fupra dixi,diffimile.Idem,Commune
animantium omnium eft coniun&tionis appetitus,procreandicau,
fa.Hoc verò præter datiuum & genitiuumietiam cum auferendi
cafu & præpofitione iun&tum legitur. Cicero, Hoc enim onere, .
quod mihi tecumeft commune.Idem,Quibus eft cum oratoribus,
illa ex repugnantibus fententiis communis conclufio.Horat. Nifi
nosvicina Triuicivillula cepiffet.Iuft. Chalybes fluuijhui?finitia ,
mi appellati. _ Adhgc verbalium quæ in lis,& participialiü quae
indusfyllabis finiuntur, præfertim quæcunqueà paffiuis verbis
declinantur,paffiuorum datiuum recipiunt,vtamäbilis,docibilis,
execrabilis,legibilis,penetrabilis, amandus, docendus, vifèndus. ,
Stat.Nulli penetrabilis aftro lucus erat. Horat. Nulli flebilior quä
tibi Vergili.Idem,Hic tibi fit potius quàm tu mirabilisilli Vergil.
Nec di&tu affabilis vlli.Sil.Superifqué habitabile faxum.Ouid.O
mihi poft nullos vnquam memorande fodales. -

Nomina in 1 n A ccv s A t 1 v v M tranfeuntex adie&tiuis nominibus

accufatiuü. ea,quibus generalismenfura fiue dimenfiofignificatar,latus,lone
gus,craffus,profundus,altus.Sed eiusdi&ionis,quae priuatâ mene,
furam fignificat.Plin.nat.hift.Caulis palmum £ïÉ hoc
cæli circumplexu equino&tijdie media,vmbilicus,quemgnomos
nem vocant,feptem pedeslongus,vmbram non amplius quatuor
pedes Iongam reddit.Præterea ingenitiuum.vt Colum.Inmorem
hortiareas lataspedum denum,longas pedumquinquagenum fa•
 s 1 v E D E coN s r R. N o M 1 N. * r p R o n. 48
cito.Idem,Atque ita menfevltimo Aprilisfèriturtantum, quan•
tum finguli cyathifeminislocum occupent decem pedü longum,
& quinque latum.Item in ablatiuum.Idem, Auarius quidam du
poiidio & dodrante altum fulcum,latum pedum quinque, deina
de ter tanto (pacium crudum relinquunt.vbi etiam accufatiui eft .
vfus.Plin. xxxv,Longum fefquipede,latum pede. Alia rur(us
in modum infinitum,vt bonus,dignus,indignus,aptus,ineptus.
Verg. Cur non Mopfebonis quoniamcöuenimus ainbo, Tu cala
mosinfare leues,ego dicereverfus.Pom.Mel.Verum afpicicogno
fcique dignißimùni.Ouidius;Sed puer eft aetas mollis&aptarégi.
Eodem modo Cereus proaptus.Hor.Cercus invitium fie&i.Pro
a&tiuo tamen infinito,profafcribentes accufatiuo gerundi modi
cum præpofitione potius vtuntur.Vehemens ad dicendum,Piger
adfalutandum.Commodus,incommodus,vtilis, inutilis ad milis
tandum.Propaffiuo autem,velvltimo gerundimodi,quod per u
finitur, vt optimum fa&tu,digniffimum memoratu, hórridâ vifu.
Hor. Sapiens vitatu quidqueÉ fitmelius, caufàs reddet tibi.
Plin.adApol.Quæ & tibiauditu & mihirelatu iucunda erüt.Vel
paßiuoeo,quodperdum terminatur,cum praepofitionead.Cicer.
Quod non facile ad credendumeft. proeoquod eft creditu,vel vt
credatur.Vtrunque modum interim & perprouocabulum qui nó
ineleganter interpretariauthores videas.Priorem,vt Terét.Nam
fi ego digna hac contumelia fum maxime,attuindignus qui faces
res.Pofteriorem. Cicero, Non eritidoneus, quiad bellum Afiatis
cum regiúmque mittatur.
a B l a t 1 vv M verò diuerfae perfonæ adfcifcuntfibi hæc, Nomina in
Dignus,indignus,plenus,vacuus,diues,dis,locuples,fortus, fœ, ablatiuum.
cundus,viduus,caffus,orbus,truncus,extorris,præditus.Terent.
Dignus es odio cü fufpicioneifthac tua fcelus.Iuuenal.Quanquã
plena omnia gyp(o Chryfippi inuenias. Cicer. Cüfumus neceffa•
fijs negocijscurífq* vacui.Hor.Diues agris,diues pofitis infœnore
nummis.Pom.Mel.Tantü pecore ac finib9dites.Cicer.pro Rofc.
Locuples metu.Verg.Loca fœta furentibus auftris.Plaüft.Amor
& melle&felle eft fœcundiffimus.Hor.Viduus pharetrarifit Apol
lo.Verg.Nunc caffum lumine lugét.Ouid. Orba parentefuo,quia
cumq; volumina cernis.Idem,Etgenerat truncaspedibus pernici•
busális.Verg. Finibus extorris complexu auulfusIuli. Cicer. pro
Rabir.Sene&ute affe&um,morbopræditum.Terent.Quifilium
haberemtali ingeniopraeditum. Imitantur hæc & duo participia
aptus&cótátus.Illudquoties partiiungitur,vtmëtecapt?,oculis
 -

p e E M E N D. s τ R vcr. L 1 B. 1 1 r•
captus .Verg.Atq; oculis captifodere cubilia talpg.Hoc,vtHorat, .
Céntena dediffeShuicparcó paucis contento.De hoc vero vt cú
genitiuo iungitur,fuprà eftdi&um, cum quq etiam, fuperiorum
monnulla legas.Ouid.Militia eft operis altera digna tui.Verg. De*
fcendam magnorühaudquaquam indignusauorum.Saluft.Ager
aridus&vacuus fiugü.Tacit.Annonæ fœcunda.Verg. Diues opü
variarum.Idem.Truncapedumprimo.Idem,Quæ regio in terris
noftri non plena laboris£Hoc tamen vt Quintilianusait,fuo tem
pore,ablatiuoiunxerunt,plenus vino dicentes,noa autem vini,
vtveteres.Qgiigiturveteribus effe fimilis cupit,videtinhoc quid
{equatur.Diuerfitatis quoque nomina ablatiuosfibi cum præpoe
fitione fubijciût,Alter ab illo,Aliudab hoc,Diuerfusab ÉÉ
vero & fine praepofitione.Hor.Alius (àpiente bonöque.Item nu•
meralium quæ ordinaliadicuntur,Primus à Dardano,Secundus
ab Homero. Ablatiuis iunguntur & comparatiua omnia, idque
vel fingularibus,vel pluralibus,vt frigidius glacie,leuius ventis,
nifi partitiopotius fignificetur, quàm collatio, fic enim in genie
tiuum partitiuorum ritu feruntur,vt maior iuuenum,Soluitur cô
paratiuorumablatiuusin quám coniun&tionem ele&tiuam,& no•
minatiuum eiufdem vocis,vtdo&tior Platone,do&iorquám Pla•
to-Quam folam conftru&ionem videntur diminutiuacomparatie
uorum habere.Plin.Duriufculum (è fecit,quàm volebat exiftima
riávernariolis tuis& famulis.Terem.Thais quàm ego maiufcula
eft.Genitiuusautem peré vel expartitiuorum ritu.Caefàr. Com.
In teftamento Ptolemæi patris hæredes erant{cripti,exduobusfi ,
lijs maior.Et Ouid.Cum minor é pueris iuffusftudiöque videndi ,
Conftitit ad geminæ limina primãforis.Et per inter.Quint,in gla
diat.Quiinter eosvtapparet,fortior fuit.Admittit comparatiuus
nonnunquam & alterum ablatiuum, nempe eius di&tionis quæ
menfuram exceffùs fignificat, vt multo antiquior Socrate, nihilo
fegnior illo.Vocetur autem(fi libet)hgc comparatiui tranfitiofècâ
da,ficut quæ in priorem eft ablatiuum, prima. Verum pofterior
ablatiuus, aliorum quoquequorundam eft communis,ficut fu•
perlatiuorum nonnunquam. Quintil.Declamandi ratiovteft ex
omnibus nouiffime inuenta,ita& multo eß vtiliffima. Catullus,
Tantopeflimus omnium poeta,quanto tu optimus omnium pa
tronus.Caeterum,comparatiuacum duplicem habeant ablatiuú,
alterum pere, alterum finitum per i, obferuat Laurentius,cum
fœmininorum ablatiuis intranfitiuefunt conftru&a,faepiuseaper
elegi,vt fecundiorefama, lætiorefortuna.Cum alijs pótius péri.
 -

- s 1 w » » » consºr * N on 1 n. ■ r • r o w. 49
Iuuen.Conftatleuioribelluafumptu. Notatur verò & percom, '
paratiuum collatio quadruplex.Vnafubftantie adfubftantiam&i
üerfam, vt homo eft mitior leone. Alterafubftantiæ ad tempus,
vel adfeipfam temporis rationevariatam, vt fum hilarior Giro.
Terent. Ah quantô nuncformofior vidére quàm dudum.Tertia
adie&iuiad diuerfum adie&tiuü,vtEft magis fortis quámdo&us,
magis foelix quâm prudens.Hocmodo comparatiuum cum coma
paratiuo nonnunquam committimus,etiam cum aduerbioTiagis
authore Prifciano,vt fuit Achilles Aeneafortior, magisquamiü.
ftior. Et Hieronymus nofter de paupertate,Quidam ex fratribus
arcior,magis quàm auarior.Etfine aduerbio magis.Quintil. Sit
àlubrior ftudijs,quàm dulcior.Colum.lib.v 1 ,At filôgiorfuerit,
quàm latior.Eadem ratione & peram vtimur.Gel. Perincert9 fto?
lidior,anvanior.Solin.Calamitöfior, an beatior fuerit Auguftus,
ambiguum.Quartacollationis ratio eft, cum ad opus velaííe&io.
nemalicuiusfit cóparatio. Et ea triplex. Aliâs pefablatiuum no•
minis,vt ditior opinione hominum, ideft quàm vt homines opi•
nentur.Etpauloaliter,vtcaufayellis minor dignitate noflra, pro
quàm vt deceat,velquàm que deceat dignitatem noftram.Mäior
prætoria cognitione fumma.pro quàm vt praetor cognofcat.Aliâs
perquämidupliciter,modocumVtapoftatico,&a&iue,vtnotius
eft quàmvt egoidpraecipiam. Quintil. Sednecbonus præceptor
maiore feturbaquàm vt fùftinere poßit, onerauerit, qua ratione
exempla qugdammodointerpretati fumus.Etpaffiué,Notiuseft
quàm vt à me præcipiatur.Quint. Sedhocapertiuseft, quàm vt
probandum fit. Modoper relatiuum qui Notiuseft,quàm quöd
ego precipiam,&notiuseftquàm quòd à me præcipiatur. Qüint.
Ideóne fùfcipiéde quidépluresfuntcaufae,quàm qüibusfuffe&ue
rü fe fciat.Illa verò, Maiorvigintiannis,minor viginti annis,pro
eo quod eft fupravel infra ætatem vigintiannorum,monadica pu
to.Nam maiorviginti annorú,per defe&tum potius ablatiuiætáíé
dicitur,velvtPrifcianus interpretatur,per defe&um illo quieft,vt
fit,maior illo quieftvigintiannorum.Maior verò & maximus nas
tu,& grädior natu cumfimilibus, ficut maior & maximus ætate,
dicuntur.Eftenim illud natumonoptoton.
Decóparatiuoräpariter fuperlàtiuorümq; natura, illud prae•
tereundum nóarbitrör, quòd præter ha&enus di&tas cöftru&io*
nes,etiampofirioaum fuarum cafus nonnunquã recipiunt,diuer
'fævidelicet perfonae,vt dignum laude,& dignius & igniffimum
Iaude.Auidiùs habendi,&auidior&auidiffimushabendi.Amicus
3-J•
 p e e Mt E N D • S r R v C r. L I B. I f I.
nobis,& amicior & amiciffimusnobis. Horatius, Sapiens vitatu,
quidque petitu fit melius,caufas reddet tibi.Aliquando diuerfum;
& àpofitionis fuae cafu & fuo.Saluft.Nulla arte cuiquam inferior.
Plinîde Pado,Nulli amnium claritate inferior. Pleraque etiam
Adie&iuain ablatiuum feruntur eius rei fecundum quam, vel ra*
tionecuiusdequopiam affirmantur. Andria genere. Syrus natio*
De Fufcuscolore.Prudens cófilio.Verg.Formâ pulcherrima Dido.
Mar.Caftus moribus,integer pudore;veloxingenio, dccore felix.
Et quæ apertius per Synecdochen dicuntur.Idcm, Crineruber,
nigéxore,breuis pede,lumine laefus. … - * • **» ..
- '* • , • ft ' j. • • '.. *j". . * .

' P R O N o M1 Nv M, C O N• , • * *
S T R V C T 1 O.

r. o N om 1 n A faaptenatura tranfitionem in alia nö

, p faciunt,habent tamen aliâs in coniunétione cum alijs
partibus proprietatem quandam,grammatico nópræ2
termittendam.Duplices enim demonftratiuorum primg & fècum
dæ perfonæ genitiui, produplici fignificatione, certarum vocum
tranfitionem recipiunt,certarum refpuunt.vt enim quiperis v
um finiuntur,quarundam vocum tranfitioni priuatim funt add
&i,ita quiper i terminantur,certas voces habent, quibus fucce•
dät.Quippe quoties poft verba participia&participiafia, vfusge.
nitiui vtriufuis horum pronominüincidit,ijsqui per i finiuntur,
eft vtendum,quorum etiam naturam & füigenitiuusfequitur,vt
me tui pudet,nilnoftrimifèrere,oblitüfque fuieft Ithacus.Item,
ytpleniore obfequio demerereramätiffimios mei.Excipiútur,quod
fciam,ex omninumeroverború dúntaxat tria:quorum duo inter•
eft & refert. Quòdex eo nomine compofitafunt, quod in hocgea
nusgenitiuostranfirenonpoffit(vt niox dicetur)poffeffiuaaltera
ius generis,id efteorum quiper is vel um finiuntur,cum ipfo móa
*mine quodin fe cludunt, intranfitiue conflru&ta acciperefolent,
fic,Intereft& refert mea, tua, noftra, & veftra, quibusadduntur
* fua &cuia.Cicer.Rufo,Quin ego omniafaciâ, quæ intereffè tua,
aut etiãvellete exiftimem.Idem in eadem, Et quod tua pihil refee
rebat. Idem ad Curio. Quod eos fcire,autnoftra,autipforüintera
effet.Terent.Mea nilrefert, dum potiar modo. Idemi,Quid tua,
malum,id refert£Cicer.pro Murena, Ea cxdes criminipotiffimä
daturei,cuia interfuit,non efcuia nihil interfuit.Quòdautemex
nominere vel res côponäturea verba, de intereft quidé,declarât
 sxv» de consºr * • N om I w. * r • ■ o n. ;o
verba Plauti,quibus idfolute pronüciat.Vtrunque veniat nécne,
nihil in te eft mea.Et Terent.in And. Si inrevtrique eftvtfiant,
accerfiiube.Neceft quod datiuusille fcrupum vlliinijciat,cöeun?
dem quoqueverborefert fubie&tum inuénias. Quod etiam ex eo
nomine compofitum effè docet, primaeius fyllaba longa. Horat.
Vel dicquid referat intra naturæ fines viuenti.Tertium eft ipfum
èft fimplex.Qgod tamenaliter eiufmodipoffeffiua n6recipit,nifi
cum pro intereftlegitur,vt Plaut.in Amphyt.Quid eft mea? Le•
gi etiam pro interef{ declarat illud Ciceronis adAtt. Scioquanti
reipub.fit, omnes copias in vnum locum primo quoque,tempore
conuenire.Item Columel.Nam non eftnoítrinegotijalterumiim•
perare &alterü docere.Simili modo & poftadie&iua feréomnia,
quæ in genitiuum feruntur, ijfdemgenitiuis id eft i finitis vten•
dum.Expers tui,fidiffima tui, composfui, æmulus mei. Terent.
Hancméritâ effe,vtmemor effes fui.Cicer.ad Terent. Reliquum
eft, quod ipfae optime confyderabitis,veftrifimiles fœminæ fint•
ne Romae.Exadie&tiuorum numerodemuntur,Numeralia,parti•
tiua,particularia,&fuperlatiua,quae quoties ingenitiuum multi•
tudinis feruntur, eos demum horum pronominum genitiuos re•
cipiunt,quiperum finiuntur. Vnus & primus noftrum, finguli,
:vterque,vnufquifque,quidam vel aliquis veftrum,& maximus na
tunoftrum.Terent.Ne cui veftrum fit mirum, curpartes &c.
Illud enimQuintiliani quodfuprapofui,Vtpleniore óbfequio dee
merereramantiffimos miei,cum fimilibus, âbfolutinôfùperlatiui
propria conftru&ioeft. Poft appellatiua verò(ytfumma quadam
comple&tar)fiuefubfiftendi verbú intercedat,fiue non,ijs qui per
is &umfiniuntur,vel quæ generaliterhorumloco accipi poffunt,
poffeffiuis vtédú,vtfumidus,ager,codex, pes,oculusmeus, tuus,
fuus,nofter,vefter,vel noftrü & veftrum,vel eft meus,tuus,fuus,
nofter,vefter,vel noftrum & veftrum.Plaut.Da diem hunc fofpie
tem rebus misagundis.Cicer.inPhilippic. 1 1 1,Frequentia veftrú
incredibilis.Gellius quoque ex antiquiscodicibus Saluftianis,ma*
iores noftrum fcribendum effecôtendit.Sed mis& tis prifcis qui•
dem vfitata, poftea exoleuerüt.Itaque eorum loco, poffeffiuisne?
ceffario nuncvtimur, Caeterum fi quod per appellatiuum fignifi*
catur, aut pars fitgeneralis, non fpecialis, eiùs quod fignificatur
perpronomen, aut plané extra id quod fignificatur per pronoa
men, nec ab eo poffeffum, per genitiuos in i loquendum eft.
Exemplum partis, quam voco generalem,vt dimidium,pars,ali*
quid,hihii,multum,reliquum,tefiduum,plurimum mei,tui,fui,
3•1]•
 D E E M E N D. S T R V Cºr. l I B. .1 f 1 . . . ?

noftri,veftri.Cicer.de orat.Ex quovereor, ne nihil fim tui,nififiip

plotiónem pedisimitatus.Exemplü eius, quod extra effe nec pof.
íeffum intèlligo,&refpe£tu cuiüs (authore Laurentio)genitiuus
pronominisaccipitur paffiue, vt cura,follicitudo,memoria,copia,
áolor,poteftas,vtilitas,vfus,vis,faftidium, fauor, defpe&us mei,
tui,fui, noftri, veftri, prohis nimirum ipfis,quae nonin nobis de
alijs,fedinalijs de nobis habentur.Näfjpenes nosfint & dealijs
habentur, dicendum potius eft, cura, {òllicitudo, memoria, coa
pia,dolor,poteftas,vtilitas,vfus &c.meus,tuus,fuus, nofter, ve!
fter, vel nöftrum & veftrum. Prioris rationisexemplafunt, illud
«Quintiliani,Amore mei vicit & matrem.Item Terentij, Hem tot
mei folliciti funt caufa.Et Cicer.Att.Vehementérque tua fui me•
moria dele&tatur.Horat.Ne ftudio noftri pecces.Alterius rationis
exépla,Verg.Natemeae vires,mea magnapotétia.Item,Et noftro
doluifti fæpe dolore. Rurfus, Ad vrbéSidóniá puer ire parat mea
maxima cura.Sunt fané non adeò multa,in quibus tum genitiuis
in i, tumpofíeffiuisvti permittitur, vtcaufâ, fama, imago mea,
tua,fua,n6ftra,veftra,& mei,tui,füi, noftri, veftri. Per poffeffiua .
tamen eft locutio vfitatior.Terent.Meacaufa,caufàm hanc fufci•
ite. . Illud nonmodo de vtrifquegenitiuis, verùm etiä poffefe
fiuis obferuatum eft,quòd præteriam fubijciédos, nullum vfquâ
ex omnigenitiuorum numero præter fortaffevnum poft fè per
appofitioné recipiunt: nempeipfius, folius,vnius,duorú,trium,
&ficdeinceps,omnium,plurium,paucorum, cuiufque,&gene•
raliter participiorum.Cicér.proMürena,Ex tuo ipfius animo con.
ie&turam feceris.Idem in Gab.& Pifonem, Dico mea vniusopera
rempub.effe liberatam. Idem Att. Solius enim meum peccatum
corriginon poteft. Quintil. Deinde cum fàtis vires eorüm explo^
rauerint,fuae ipforum fiduciae permittunt. Liuiuso&auo ab vrbe
cond.Nofter duorum euentus oftendat,vtragens bello fit melior.
Pliniusin Paneg.Infua cuiufque laude præftantior.Cicer.deOra•
tore,Si volütatiomnium veflrum parüi. BrutusadCiceronê,Qui
veftrispaucorumrefpódeat laudibus.Horat.Cum mea nemo fcri•
pta legat,vulgo recitaretimentis.Cato ad Cicer.Libenter facio vt
tuam virtutem, innocentiam, diligentiam cognitam in maximis
reb? domitogati, armatiforis pariinduftriaadminiftrarigaudeá.
Sed participium poft poffeffiuâ hæc,ßæpe vertitur in proüocabu•
lum qui,&verbum.Ouidius,Näc mea fcripta legis,qüifum fum•
motusadHiftrum.profümmoti.Sic proilfo,Vulgò recitaTEEITE,
tis, quivulgorecitaretimeam,dixerjs Alteriusrationis, ideftfinis
 s I v e D e co N s T R. N om I N. ■ r ■• ■ o y. 51

torum per i, rariorafüccurrunt exempla,vt Meißlius immemor.

Suiigfius memor.Cicero ad Lentulum,Quocunq; tempore mihi
É praefentistui fuerit.Idem de Orat.Luciurf Craffì, quae
colligendi fuicaufa,fe in Tufculanum contulifTe.Ouid.fi…ę.
Copia placandæ fit modo paruatui.Dixi nififortaffè vnum pro•
pter illud Terentijin Heaut.Inopis te nunc mifèrefcat mieijüôá
Pur;monadicon.
riuatim denoftri& veftri illudfcire licet,quòdquotiesa Obferuati
fitio pluralis eosfequitur,cedere debent É ÉÉ • vt jí deÉÉÉ
mifertus,aut nefciüs,aut contemptor nöftridixeris,ita mifertus, veftri.
nefcius,&contemptor noftrum duorum,vel omnium dicendimí.
*
s.
P RONOMI NvM R EC I•
P R O C A T I O.

a A N s I rv s quoque à perfonaquapiam infeipfàm,

r quæ reciprocatio grammaticis dicitur, peraliudplanè
quàm pronomina fieri non poteft. Fit itaque à prima
perfona in feipfam tranfitus per idem ómnino pronomen,vt Ego
quæ mihifum confcia.Simili modo àfècundaperfona in feipfàm,
Tu qui tibies confcius.Sed â tertia in feipfam,per diuerfumi ome
ninopronomen neceffe eftfiat. Vnicum enim primitiuumprono
menêftSIiquodcum folis,tum verò omnibus tertijs perfönisin
eodem praefèrtim fenfu,ipforum in fe tranfitionem regerit, quod
pretereâipfum inchoare fenfum nunquam poteft.Hoc pervàrios
cafus,varijsexemplorü formulis oftendiffe,non ab re püto difcen
tium erit.Dicimusigitur,Ciceroreminifcitur fui, parcit fibi, dili•
gitfe,fruitur fe,loquitur fecum, agnofcitcontemptü fui.Et altcro
interuenienteverbo multifariam, Hortatur teredire ad fe, vel vt
redeas ad fe.Dicit telaefiffe fe,vel quòd laefiftife.Inhis tamen for
mulis,vbi duo funt verba citra vllam infinitam particulam,Graeci
antimetabafin,Prifcianusretranfitionévocat,In qua fcilicet prius
verbum infe non fuá, fed fecundi verbitranfitionem retorquet,
vt exempla pofita docent.Etfub infinito nomine alio interuenien
teverbo.vt Dubitantquid fibi expediat. Et vbi non tam liquidò
vnicus cernitur fenfus.vt Dedit,quod fibierat chariffimum.Obti
net enim hic quoq; relatiui fenfus vnius dúntaxat cafualis vicem,
eiúfqueadverbum dedit relati,quod eclipfin fupplenti,facile pa•
teat.Eftenim plenti,Deditillud, quod fibierat chariffimum.Vbi
totus prouocabuli fènfùsexplicatio eft demonftratiuipronominis*
3.11]•
 Id E E M E N D. s r R vcr. l 1 b. 1 1 1. *
iIIud. Quae enim fequuntur, inter vnius verbi fenfuspotius funt ,
numeranda.Non magisalijs difplicet eius negligentiâ, quàm fibi.
Et ita te amat,vt fe.Si quis enim zeugma impleat, & plenos hos
fermones reddat, videbit in altera parte totam ę reciprocatio*
né,verbigratia,Quàm fibi difplicet eius negligétia,& vt fè amat.
Sed in quibus alterum interuenit verbum, etiam per relatiua illa
ipIe,iIIe,& isloqui authores deprehendas.Quint,iì Declam.Non
petit vt illum miferum putetis,nifi & innocens fuerit.Idem,Neq;
ignorauit, quæ eum mânerent pericula. Quanquam haecre&tius;
plané haberent,fifedixiffet,cum nihil aliud fit,ad quodreferri rea
ciprocumpoffit.In illis enim Ciceronis,aliudefle videtur,adquod
referri poffit, vt pro Rabirio, Nec enim cuiquam eius confilium.
vehementius,quàm ipfi difplicet.Et pro Marcello, Eft verò fortu
natus, cuius ex falute non minor pené ad omnes, quâm ad illum
ventura fit lætitia.Aliquando fit tranfitus â tertia perfona non in
feipfam,fed inaliquid quod fignificatur ab ea poffeffum,velcótrà,
ab eo quod â tertia perfonapoffidetur,ad ipfàm: quibus vtrifque
modis dum in vna claufula tranfitusfit,pef poffeffiuüfüüs omnia
noIoquédü eft.Pofterioris modi exempla funt,Indigec Ciceronis
fuus filius.Martial.Et fua riferüt fecula Meonidem.Cicer. ad Att.
Sed illum vlcifcentur mores fui. Inducitur à Cicerone fuus Dicee •
archus.Etquodpoffeffum eft,pofito in obliquo.Rumor eft Ca:fa
ri infidiarifamiliares fuos.Et fama eft Alexandrum occidiffe fami
liares fuos.Nam illa,Rogat me Cicero,vt fuushabitet apud mefi
lius,vclfuus audiatur à me filius: nö plane huiusfunt generis, In
quibus videlicet vt perTuus,ita pereius,ipfius,vel illius loqui pofe
fis. Prioris modi, hoc eft in quo träfitus à tertia perfona in aliquid,
a fè poffeffum fignificatur,exempla varijs cafibüs & formulishæc
fint.Cicero reminifcitur clientum fuorum. Parciterroribusfuis &
familiarium fuorü.Diligit remfuam.Scripfit calamo (uo. Et altero
interpofito obliquo tertiæ perfonae, ad qué refertur poffeffio. Per•
cuffifti illum gladio fuo.Relinquâ legentibus iudiciü fuum.Coma.
monefecit illum vicij fui. Item altero verbo interpofito,Hortatur
teredire,vel vt redeas domum fuam.Dedit quodpræcipuum erat.
rerum fuarum. Scit quid doleat inimicis fuis. Quæ nanq; fequun»
tur fi re&té`infpiciantur, vnius verbi funt exempla. Ita fauet tibi, .
vt intimis fuis. Adeft vtaccipiat præmium fuum. Mauult hiceffe
quàmin patria fua.Et participio interueniente,modopofito,vt vi
deo hominé ferentem agrum fuü.modo fubaudito,vt vidi colum•
bam triftem inpericulo pullorum fuorum.Et quauis prgpofitione.
 si v* D E consºr R • N om. 1 n. E r P R o N. **
fntercedente,vt Comitatus es illum ad ædes fuas. Perc6taborillä
' deregno fuo. Cepicolumbam cum pullis fuis,vel in nido fuo, vel
extra,vel prope,vel iuxtanidum fuum.& ita per omnes præpofi
tiones:in quo maxime genere,etiam per genitiuos illos tertiæ per
fonae, eius,ipfius,illius,promifcue,authore Valla,loquilicet,Cepi
columbam cum pullis eius,vel in nido eius. ,
Cæterum vbi tres funt tertiæ perfonae, quoniam ambiguum
erit ad quam potiffimum referatur poffeffio, qui amphibologiam
vitare volet, per hos potius genitiuos loquetur, quoties ad fecun•
doloco pofitam refertur poffeffio, vt Cepitcolumbam cum pul•
' lis eius,potius quàm fuis.Cepit furem cum focijs eius, vel ipfius,
potius quàm fuis. Amat deum propter bonitatem ipfius, potius
quàm fuam. Cum verò ad primo locopofitam poffeffio refertur,
perfuus potius.vt Tueturhominemdeus propter bonitatem fuá,
potius quàm eius,
* s r E r alius in pronomine perfonarú tranfitus, huic pro•
ximo affinis,nempe cüm duarummutuusinter fe tranfitus figni
ficatur,quæ Græcis Allelopathia dicitur. Haec praecipue per duo Allelopathia
aduerbiainUiceTT&TTUTUS,& vnam plurimüpræpófitionéinter,
cum aliquo pronomine fit,hoc modo,Amamus nös mutuo.Dili•
gitis vos inuicem.Diffident inter fe.Diffidemus internos.Eaedem
locutiones & per partitiuum alter geminatum proferrifolent,fed
figurate,vt Amanbus alter alterum, amatis altéralterum, amant
alter alterum.Verum de Inter peculiariter obfèruat Laurétius(cui Obferuatio
pleraq3 in hocgenerereferimus accepta)quoties hominatiuus vel de intere
accufatiuuspræcedit,perfuiloqui authores. Cicer. Dele&tat hoc,
quodinter fèomnes partes corporis quodälepore confentiunt.Et
Quintil.Damonem & Phinciam Pythagoreos ferunt hoc animo
inter fe fuiffe.Cicer.tamen ad Att.fire&éfcriptü eft, aliter loquia
tur,cum dicit,Vnafpes eft falutis,iftorü interiftos diffentio.Cum
verò antecedit geniiiuus, datiuus vel ablatiuus,per pronoméipfe
potius loqui folere,vt Cicer.Nec mihi caeterorum iudiciovidetur
folum,fedetiam ipforum inter ipfos cófenfu.Quintil.Circa quem
inexplicabilis & grammaticis inter ipfos & philofophis pugna eft
Idem,Nammagnis quoque authoribus incidunt aliqua vitiofa,&
à do&tis inter ipfos etiam mutuo reprehenfa. .
E x D E M o N s r R A r 1 v I s quatuor illa hic,Tte,IIIe, & is
aliquando non tarn extra pofitum aliquid, quàm continuo in fèr
mone dicendâ demonftrant.Terent.Vereor ne illud grauius tule
rit Phaedria,néve aliorfum atquéegofeci,acceperit,quòd heriin*
-, " . . giiijs
-.
 - - D E E M E N p. s r R v cºr. L r B. r I I.

tromiffus non eft.Idem, Vtinam iftudverbum ex animo ac verè

diceres, Potius quàm te inimicü habeam.Idem,{ed hoc mihimo
leftum eft. Nam iftheccómemoratio quafiexprobratio eft imme
moris benefici. Cicer. Sed fihoc fuit liberis nóftris gratius, nos vi•
uere.Terét.Nam id arbitror apprimein vita effe vtile, vtne quid
nimis.Et pluraliter,Sedijs,quasfemper intellexi in te fitas,fide &
taciturnitate.Videtur & idem in illoTerentij, fi re&tèfcriptä eft,
demonftratiue accipi, Ego dudü nonnihil veritus fumabsteDa•
ue,nefaceres idem quodvulgus feruorum folet,dolis vt me delu
deres. Aliquando de abfente dicitur demonftratiuum: fèd vel res
cens præfente,velde quopaulo antehabituseft fèrmo, vt in illis,
Proh deum immortalem,negat Phanium hanceffefibiDemipho
cognatam.Item,Neque meocordi effe quenquam chariorem höc
Phedria.Idem in Andria, Sed hic Pamphilus firmauit fidem.Vbi
vult Donatus hicadditum, vt oftendaturdeillofuiffe fermonem.
Obferuatio Horum ille & ifte priuatum vfum habent.Prius,cum ob eminen•
de ille & ifte tiam quandam rem omnibus notam praefumi volumus.Cicer.Na
fica ille prudens,bis conful,Pofterius contrà,cum alicuiusreicum
contemptu ftomachöve mentionemfacimus.Terent.Munus no•
ftrum ornatoverbis,&iftum æmulum quoad poteris,ab ea pelli•
to.Idem,Cum milite ifto praefens, abfensvtfies,me ames.Idem,
Ifte Cherea,ifte ephebus É; Phgdriæ.
Relatiuum.
R e l A r 1 v A s v N r, quibus repetitiofitpræcedentis in
oratione cuiufpiam, quoties fcilicet ipfüm & non aliud intelligi
volumus quod per aliam orationis partem, quàm relatiuum,fieri
commode nó póteft.Si quis enim dicat,Emi agrum, & agrum rea
linquam tibi: incertum fit, an de vno eodémque agro fit fermo.
Sin, quem relinquam tibi:nemo dubitet de eodemeffe fermonë.
' Hanchorum pronominumvim pragmatici recentiores cum igno
rauerint,inftrumenta omnia participijs illis præfatus,prælibatus,
praedi&us,& fimilibus dehoneftarunt. Sunt autem relatiua(vt in
proximo libro diximus)numerofex,fimplicia quinque, & vnum
compofitum,vt infubie&is exemplis videre licet.ÉHic,vt Florus,
Poftremus omnium regum fuit Tarquinius, cui nomen Supere
bo ex moribus datum. Hic regnumauitum quod à Seruio tene•
hatur,recipere maluit,qudm expe&tare. Ille,vt Ciceroim Tufcul.
I)emocritum illum magnum quidem virum, fed leuibus & ro*
tondis corpufculis efficientem animum concurfu quodamfortui*
to,omittamus. Nihil eft enim apud illum, quod non atomorum
turba conficiat.Ifte,vt Terentiüs,Quorumaemulari exoptat nee

.
 s 1 V 2 D E C O N S T R · N o M I N. E r p R o N, 33

gligentiâ potius,quàm iftorum obfcuram diligëtiam.Ts,vt Saluft.

Igitur de Catiling coniuratione quàm veriffimie potero,paucis ab•
fóluam.Nam id facinus in primis ego memorabiieexiftifmo fceleris
nouitate atque periculi.ldem;vt Cicer.ad Appium Pulchrum,Om
nino tibi agitgratias,fed idem fcribit meas litëras maximumapud
te pondus habituras.
Priuatim de hic&ille obferuatum eft,cum ad duo antè pòfita Hic.Ille.
referuntur, hic ad pofterius & propius;iIIead prius,& remotius re•
ferri.Plinius,Ouium ad fummum genera duo,Te&tum & Colonia
cum,illud mollius,hoc in pafcuo elegantius.Colum.Quafi fitagris
colæcontrarium paftoris propofitum,cum illequàm maxime fübe
a&o & puro fölögaudeat, hic nouali graminofoq;.IIle fru&tum è
terra fperet,bic épecore.Peculiariter illefepecücöiun&tione quida
iungitur,cü videlicetaliquid cócedimus,à quo mox aliud remioue•
timius.Cicer. Qui autem fummü bonum in virtute poníit,praecla•
re illiquidem.Sed hæcipfa virtusamicitiam &gignit,& cóntinet,
Legitür tamen & fine É verò & Iselegäter poft pros
uocabuli fenfumlocãtur.Saluft.Scilicet qué restanta,atqjtä atrox
non permouet,eüoratioaccendet?Terent.Quam ego animo egre*
gie charäpro vxore habuerim,bene & pudice eius du&tüatq; édu•
catum,finam coa&um egeftate ingeniü immutarier ? Idem in Eu•
nucho,Quitibinuncvidetur vir effe,hic nebulo magn? eft,ne me•
tuas.Verg.Cui nôrifere parentes,Nec deushunc mëfà,dea nec di•
gnata cubili eft. In hoctamen generedemonftratiua potius, quàm
íelatiua vidétur.Ibiplané relatiuafunt, cum poftcopulatiuam cô*
iun&ionéquafiin epexegefiponuntur,vt Alexandefparuis copijs
{retus fuperauit Darium cum infinito exercitu,& id in adolefcen•
tia,vel &hoc in adolefcétia.Item,Veftis pauca & ea detrita& fore
dida.& Paucis nummis füperbit,necijsfuis.In his tamen vltimis,
proprium locum habetis,non hic.
er H o MA E L I N A c R I A N G L I D E E M E N D A T A
s 'r R v c r v R A L I B E R. r E R T I v s , s I v E
ID E c o N S r R v c T I o N E N O M I N I S
ET P R O N O M I N I S F I N I T.
 r h om AE l 1 N A cr 1 A N c L 1 D E em E N D A r A s τ Rv
c r v R A L I B E R. Qv A R r v s, s 1 w E D E c o N s T R. v
C T I O N E V ERB I. ' E T P A R T I C I P I I • . •

E R. B o R v M c o N s r R v cºr I o maxime non

modovaria,verùm etiam perplexa plané eft,fiquis
v genera ipfa àquibus £i, ionis ratio maxime
.ducitur,parü ritè Ę autem ea in vni*
Verborum uerfum tria, nempe a&iuü, paffiuum, & neutrü.
tria genera. Quæ enim deponens &commune vocant, vocis magis, quàm fi•
gnificationis gratia,diuerfum fortitafunt nomen.Siquidem depo•
mens,a&iui vel neutri:Commune,a&tiui& paffiui fignificationem
obtinent. Qui igitur vnam tantum in a&tiuis rationem contem•
plati, cæteras ad neutra relegant, vt generaipfa confundunt, ita
conftru&tionis proprietates neceffario mifcent. Idem faciüt & qut
generalium conftru&ionum præceptis vel omiffis,vel fatis adhuc
fibinö perfpe&is,ordines quöfdami comminifci funtindu&ti, qui•
bus omnem verborum conftru&tionem explicarent, cum interim
nec vnius feréordinis verbafatis comprehendant, nec vllum pené
ordinem conftituantfub quo alterius ordinis verba non veniant.
A&tiuorum Nos his incommodis medericonati, primùm genera quæ memo*
triplex ratio. rauimus, ita diftinximus, vt triplicem ftatuerimus a&tiuorum rae
tionem.Vnam,eorumque omnibus numeris & perfonis paffiuam
interpretationem recipiant, vt quæ in rem præ iî loquela, vel
(vt Prifcianus interpretatur)in id quod fateri poteft,quod in fè fit,
tranfeant,vt doceo,verbero.Alterám,eorum quæ in tertia vtriufq;
' numeri eiufmodiinterpretationem recipiant, vt quae in eatranf,
eant, quæ quoniam fateri nequeunt quod in fe fit, nec primae nec
, (ecundæ perfonae paffiuaeyocis vfum dederunt. Tertiam, eorum.
quæ in aliquid cognatae düntaxat fignificationistranfeant, fi mos
do in aliquid.vt Curro,nauigo.Hispaffiua triplicia in libro depare
tibus,quem huic neceffario praepofùimus,ex aduerforeddidimus.
Quod reliquum vorborum eft,quoniam neca&tiui generis eft nec
paffiui,ipfà rei natura indu&ti in neutra mcritòconiecimus.Ita tae
metfi deponentium & communium meminerimus , tamen con*
ftru&tionem eorum adhæc tria genera referemus.
Rurfus quò tota mihi expeditior ratio fit, generalibus verbos
rum conftru&ionibus (hæ funt quæ omni verborum generi adijci
àtergo poffunt) feorfum pofitis, propriastrium quæ memoraui•
 I) E C o N S T R. V E R B. E r P A R rr, , 34.

musgenerü,per fe reddidimus. Nec has cófufe,vel vtcunque fors

tulit, fed primum fimplices, deinde compofitas. Quöverö adhuc ,
dilucidior tota mihi tra&tatio fit,Imperfonalium quæ vocant, nus
merum aftrinxi, vt quæ paucis demptis ad perfonalium normam
omnia reuocarim. In quam fané non tam meam , quàm veterum
omnium fententiam,vt Prifcianus & ante eum Apollonius autho
res fùnt, gaudeo do&tosquofdam ex Germanis Hifpanifque non
alio quâm ipfà veritatis vi impulfos quadantenus conceffiffe. Ad
hæc cum pleræque Praeceptionum,yarias& perplexas exceptiones
recipiät, placuitquò minus generalium præceptionum claritatem
turbarem , eas in vnam veluti fummam includere , quam idcirco
Idiomatonappellauimus,quòd quorundamverborü priuatas cona
fru&tiones continet: hic quoque quoad potui, ordinis ratione ali•
qua captata;cum hgc ipfa partim inÉÉÉÉ in literarum fea.
riem digefIerim.Sedcum fiaecfortaffe ijs,quires ipfas expeétabär,
nimium vifus fuero præfatus,quodinftat,aggrediamur.T -

o M N E igitura&tiuum verbum,qua vtique eft a&tiuum,in aca A&tiui con•

cufatiuum patientis perfonae tranfit. vtDoceo puerum, aro cama ftru&tio.
pum,viuo vitam. Quae ratio adeò recurrit,vt quicquid in accufae ,
tiuum huiufmodi tranfit,etiam fita&tiuum,quod etiam paffiuum
ex fe declinari natura certè patiatur, præter admodum pauca,eâ•,
que ex vfu,qualiafunt, Volo, malo,facio, & quæ ab eo compofita.
feruantA,vt Calefacio, liquefacio,præterea doleo. Priuatim verò
a&iuorum quaedam in a&tionem tránfire poffunt,atque infinitum'
modum pro accufatiuo habere. Talia funt hæc cum fynonymis,
Cupio,volo,malo,nolo,paro,cogito,affirmo,nego,cogo, incipio, ,
inftituo, cenfeo, fentio,fcio, iudico, exiftimo, puto, dubito, dico,
oftendo,indico,audeo,timeo,fuadeo, iubeo,impero,opto, difco,
debeo.vtVolo difcere, & te difcere. Noloire,&teire. Puto te au• .
diffe. Horum autem quaedam in infinitum feruntur modum, qui
folui perVEvel quôd poteft. Talis autem infinitus eft, qui accufa*
riuum ante fe vel pofitum,velfubauditum habet, Quippe is de•
mum ita folui poteft, vt Meminime fomniaffe, Aioillüih rediffe,
Rogo te adeffè, Memini quòd fomniaui, Aio quòd redifti, Roe
go vt adfis. Quaedam in infinitum, qui foluificnon poteft.vt Ina
cepi fcribere, Audeo affirmare, quæ fictantum dicuntur. Quæ?
dam in vtrunque.vtScio legere, & te legere. Doceo tacere, & te
tacere. Hisgeneribus commune eft, quoties infinitus modus ips .
fius perfonâ aétio paffióve eft, quæ finitum verbum præcedit,.. - .
 D E E M ■ N p. $'r R v C r • L 1 B. 1 1 I I.

poffe id & poftfe fimilem illi perfonae cafumÉ appofitionem

Övt ante eßtraditum)recipere.vt Poffum refifterefolus. Videor
fcripfiffe haec primus. Sperovideri tibi amicus. Et cum nominae
tiuum habetpoft fe, accufatiuum minime haberepræ fe. Con•
tráque, cum infinitus modus non eius quæ finitum verbum præs
cedit, fed alterius perfonae a&ioeft, vt nec nominatiuum poft fè
recipere, ita plané ante fe accufàtiuum diuerfæ illius perfonaenee
ceffàrio habere debere.Iubeo illum faluere.volo terefcribere.Caete•
rum non ignorandum infinitum hunc,varie folui poftvaria verba
folere.'Modo(vt Graeci vocant)&&\ikóg id eft vtverbi generalitatë
definit per quòd, & verbumaliâs indicatiuum vel fubiun&tiuum,
vt Laurentio placet.Video te fapere,video quòd fapis&fapias.Ae
liàs fubiun&tiüum düntaxat.Iubeo teredire,iubeo quòd redeas.In
hoc genere cenfet idem Laurentius prioris rationis effe, Credo,
opinor,puto,gaudeo,laetor,voluptatem capio,cum fimilibus. Poe
fterioris illa, Mando,iubeo,impero, exigo,volo, poftulo, moneo,
fino, permitto, & fynonyma. Tibul.HancVenus ex altoflentem
fublimiis olympo Spe&tat, & infidis quòd fit acerba,monet.Ouid.
de Triftib.Delitiasfi quislafciuâque carmina quaerit, Præmoneo,
nunquam fcripta quòd iftalegat.Idem in epift. Sapphus, Non vt
ames oro,fed quòd amare finas.Modo(vtijdem Græcidicunt)re
Ἀiκός quand6aliquid vt finem fignificat, perVE, ficut hæcproxi•
ma,Iubeo vt pergas.Volo vt narres.Terent.Orareiuffit fi (eames,
hera, vt adfevenias. Sunt ex priore genere, quæ cum in futurum
infinitum tráfeant, honeftam eius per infinitum(fore vel futurum
effe)periphrafim accipiant. ÄÄÈ auguror,fpero, fufpicor,vel
ominor homines aliquando veterum le&ione dele&tandös effe. &
Confido,fpero,fufpicor,vel ominor fore velfuturíieffe,vthomines
veterú leétione aliquando dele&tentur.Sunt ediuerfo quaedam tero
tiæ a&tiuorum perfone,quæ vt poftfeaccufatiuum,ita antefeinfi•
nitum loco nominatiui accipiunt.Ea funt,Decet, Dele&tat,Iuuat.
Verg.Iuuateuafiffe tot vrbes Argolicas.Liuius,Mequoque iuuat,
veluti ipfe in parte laborispericúliq; fuerim,ad finem belliPunici
perueniffe.Soluunturautéêiufmodi infinitiper quòd,& fubiun&i•
uum.Iuuat euafiffe,Iuuat quòdeuaferim.Hisaddituroportetqucd
fimili modo infinitum ante fè pro nominatiuo habet. Meminiffe
oportet. Recipiunt tamen hæc nihilominus & alios nominatiuos.
vtOuid. in epift.Tuncte plus folitolafciuia noftra iuuabat.Vergia
lius,Non omnes arbuftaiüuant.Ouid.Lude,decentanimos moiiia
 8 1 v • • P s cons r *• w E x B. ae r P A R r, ;;
;gt;i; Agricolam arborperdu&a adfru&ij dele&tat.
cetverò & cum datiuo nónunquälegitur.Cicer.de Orat. Qua•
döque id deceatprudentiæ tuæ.Terent.in Adel.Vt vobis decet.
p A ss 1 v A omnia cuiufcunque fintgeneris,in ablatiuö agen Paffiuorum
tis perfonae cum A vel ab præpofitione tranfeunt. Horat.Lauda, conftru&tio,
tur abijs,culpaturabillis.Ouid. Nontamen illa legi poterant pa•
tienter a6vllô. Plin.ad Atrium. Amarique ab illo iaboraui.virti
poteftablatiuus hic in datiuüvbiq*,Gr£co(vt Seruio placet)more.
Verg.Nec cerniturvlli.Cicer.Honefta bonis viris, n6occulta quæ,
runtur. Poft paffiuaveròparticipiavel frequentioreftdatiui vfus
quàm ablatiui.Vergil.Nulla tuarum audita mihi nec vifà fororum.
Idem,Præterea duo mec tuta mihi valle reperti.
P A s s 1 v o R v M naturam & quinque illa imitantur, Vapu• Quae paffi,
1o,veneo,liceo,exulo,& fio.Quint. x Inftitut. An ab refuftib* va* uOrum natu
pülaffet?Idem, Fabricius refpondet fe à ciue fpoliari malle, quàm ram imiten»
ab hoftevènire.Macrob.Satur.lib.v 1 1,Si propter hoc à conuiuijs tur,
exulabit philofophia, proculhinc faceffan£&alumnae eius,hones
ftatem dico& modeftiam,necminus cum fobrietate pietatem.Ci•
cer.Tacitus verôille finis teterrimus vt quätiquifquefe ipfefaciat,
tantifiat ab amicis.Legütur hæc & fine ablatiuisâ tergo.Iuuenal.
Si rixa eft vbi tu pulfas,ego vapulotantum.Plaut.Menech. Dief&s
ptimi auétio fietMenechme mane fané,feptimivenibunt{èrui,fü•
pellex,aedes,omniaquiquelicebuntpræfente pecunia.Horat.Con•
tra Leuinum Valerigenus,vndeSuperbus Tarquinius regno pul*
fus fuit, vnius affisnó vnquam precio plurislicüiffe. Martial.Pare
uocum precio diu liceret. Et Quintiliani illud, Proditionis dána•
tuscäaduocato exuler.Iuuenal.Hicfiunthomines. _ Recipiunt
paffiua & modos infinitos. Modo poftfe.vtIuuenal. Contemnere
fulmina pauper creditur.Modoante fe,&nominatiuiloco. Verg.
Cur dextram iungere dextrae non datur?Plin.in nat.hiftor. Locu•
ftas pennarum attritu fònare creditur. Idem, Qualé fuiffe Quinti
Sertorij ceruam traditur. Hicpofterior modus,id eft vbi infinitus
modus finitum verbum precedit,verti in priorem,vbi fcilicetis fe•
quitur,poteft,fic, Locuftæ pennarumattritu fonare creduntur.Et
qualis füiffe QuintiSertorijceruatraditur. Rurfuspriorinpoftea
fiorerh,hoc modo,Creditur pauperem fulmina contemnere.Vtrá*
que figuram côtulit Plin.ineundem fenfum,in 1 m, Solufque rerü
naturæ intelle&um,& cófundiomnia,fi aut ipfefol lapis effe,aut
vnquam lapidem in eofuiffe credatur.Videortamen paffiuum,al
terám tantum harum rationumrecipit,id eft in qua infinitum fe•
 pr £ M » no. s* *vcr. 1 1 8. 1 1 1 1•
quitur.vtTerent.in Heaut. Quod mihi vidére præter ætatem tuâ
facere,& preterquã res adhortatur tua.Et inEunucho, Multo fore
mofior vidéremihiquàm dudum.Prifcianus hocfignificato abfo•
lutumvocat,pro á\οκόgræce.
Cömunium co M M v N 1 a ficùti a&iuorum paffiuorümq; fignificationé
conftru&tio. obtinent,ita vtriufque generis conftruétioné fibivendicant.Ofcue
lorte,& à te.Criminor te,& à te.Huius generis pauca â grãmaticis
notátur,Criminor,Experior,Hortor,Interpretor,Largior, Moror,
Ofculor,Veneror,Stipulor.Quibus annumeratur fungor. vt Coi.
Sed quifquis ædificia voletin decliuibusareis extruere,femper ab
inferiore parte aufpicetur, quia cú ex depreffiore locofuerint orfà
fundamenta,n6folum fuperficiem fuam facile fuftinebunt, fed &
pro ful&ura & fubftratiofiefungéturaduerfusea, quæ mox fi fore
te villam prolatarelibuerit,ad fuperiorem partem applicabuntur•
Neutrorum E x N £v r R. 1 s, ea quibus vel paffi6intra ipfa fignificatur,
conftru&tio. quæ Idiopathe Græci vocant, vela&io in ipfis completa, denique
abfoluta omnia,nominatiuo à griorigontenta funt,nec tranfitum
in alium feré cafumfaciunt,quòd fcilicetperfe fenfum abfoluant.
vt Palleo,pallefco,naufeo,ru&o,curro,ambulo,iaceo,fto. Qu£e
dam in infinitum ferri videntur.vtCeffo,perfeuero,defino,&per*
go properfeuero. Terét.Ceffo huc introirrumperefIdem,Pergin?
fcelefta mecü perplexe loquifIdem,Et definant maledicere. Ouid.
Definite ad cytharas turba venire meas.
Quædam nominatiuoipfo(quod ferèiscertuseft)abie&o, (&•
ipfis fenfum perficiunt.vt Pluit,tonat, fulminat, ningit, corufcat,
hyemat,differenat,rorat,lapidat,gelat;vefperafcit. Plin.xv 1 1 1,
Cum in cacuminibusmontium nübes confident, hyemabit. Sicaa
cumina pura fiét,differenabit.LiuiVeijsdecxlolapidauerat Pluit
tamen cüm ablatiuo iun&umlegitur, fedrei quæ alienæ fit fignifi*
cationis.vt Plin.Relatú eftin mönumenta la&e & fanguinepluif*
fe.lllud præcepto nó obftat,quod apud eundem legimus,Quanto
tuore patris lâudestonas*Qüippe quod per träflationem dicitur.
Rorat verò cum accufàtiuoIegitur.Plin. Mirümque di&u pericu•
lum eo die eft,fi rorauerit quantulumcunqueimbrem,aut fi affla•
uerit.Peculiariter abfòluta,quæ motum totiuscorporis fignificant,
quoties vt pleniorem efficiántfenfum, in a&ionem tranfitumfaa
ciunt,participiale in tumvolunt.vt Eoperditum. Curroadiutum.
Quod etiam in aliudparticipialecum praepofitionevertipoteft.vt
Eo vifüm, &advideridum." Sunt& quæ infinitos verborümos
dosrecipiunt,paffiuis fimilitcr,idcfttumhàpriore,tum àpofterio•
 s 1 y E D E cons r ■• v * * B 1. £ r . p A R r. 36
*ewt Apparet hicyiteffeprobus.Et Apparet hunc effe feruumdoa
mini paüperis miferique.Soluuntúrqüê hi infinitieodem modo,
quoijquípaffiuisiunguntur,Apparetquòd hic virfit probus,Ap.
paret quòdhic fit feruus dominipauperis.Caeterum abfoluta orh*
nia, quibus intraipfà finita fignificatúraëtio, accufatiuum &7ti€α•
τικάς recipere perfepoffunt,fèd eiusrei, quæ vel cognatæ fignifi•
cationis fit,vtCurrocurfum,viuo vitam. Vel ad menfuram perti•
nethuiufce fignificati,vt curro multum.Quätum percurrifti? Pera
curriftadium, Vixiaetatem.Cicer. Catone maiore, Tertiarn enim.
ætatem hominum viuebat.Idem proSylla, Cum Lentulo & Catie.
lina & Cethego, fœdiffimam vitám & miferrimâ turpiffima mor•
te propofitadegeret.Quintil.Quivitam beatam viuere volet,phi•
lolopbetur oportet.Vergilius, Longam incomitata videtur ire viâ.
Martialis,Te tamen vtvideam,duo millia non pigetire,Vtte non
videam,quatuor ire piget. Qua ratione a&tiuanimirü cenferipof,
{unt, cum etiam pafliuam interpretationem recipiant, vt in mula,
tis viderelicet.Ouid.Iätertiaviüitur ætas,Plin.in x 11, Sinequis
vitadegi nonpoffit. Cicero definib. Ea vita quæ ex fummo bono
degitur,Martial.Totamihi dormitur hyems.Terent.in Adelpho,
IDecurfo fpatio. §# abfolute accepta id eft citra vllum ac*.
cufatiuumi,hæc eadempaffiuam vocemaccipiunt,vt curritur,fta*,
tur,itur.Ouidius,Viuitur ex rapto.Iuuenal, Curritur ad vocem iua.
cundam &carmen amicæ Thebaidos, Sictamen idipfum fubaua
ditum habent pro nominatiuo,quod abfoluta eorum in 9,pro ac*
• cufatiuo,vtcurritur,pro curfus curritur.Sicutcurro,prg currocur
fum. Taliaenim, qualiafunt,tum illud Ciceronis adTrebatium,
Sed nihil à me inferuitum eft temporis caufa. Tum ad vxorem,
Minusefterratum à vobis* defyderare nominatiuumnon videna
tur. Suntenim nihil&minùs nominatiui, quod declarant a&tiua,
Nihil inferuiui,Minus erraftis.Ita videlicct di&ta,ficut Aliquid vel
multum inferuiui,vel crraui. Vocauimus haec in tur finita, alibi
tertium paffiuorum genus : ficut illa ino, tertium a&iuorum. A*.
blatiuumjtamé perfönae a&ricis,modo his damus, quotics vidcli•
cet ipfam definire inanimoeft. vt Caefàr dcbel. Gal. Cum ab hoa
ftibüs conftanter ac non timide pugnaretur.pro eoquod eft, cum
hoftes pugnarent.Modo omittimus,vbi videlicet de ea definien*,
da non laboramus.vt Itur in antiquamfyluam. Sic enim trala*
ticius ad omnem perfonam & numerum eft fermo , vt ex inter•
prctatione a&iua patet.Statur enim cum per fepronuntiatur,pr9
eo quodeft,fto, ftas,ftat, fèd& ftamus, ftatis, flant, accipi indif*
 p E E M E N D • S T R V Cºr. L I B • 11 1 1•

ferenterpoteft,provt materiae conditio poftulat. Nec tamen euga

hocgenus paffiüa per a&iua interpretamur, protinus ea effe a&i•
uæ fignificationis putabimus, ficüt veteres grammatici cenfent,
Non magis profe&ò quàm aliapaffiuorumgenera,quorum nómi•
nus fignificatio reddi per a&iua poteft. vt Cedimurab hoftibus,
Cedütnos hoftes.Doceor à te,Doces me.Doceris à me, Doceote.
Illud non omittendum, in huius generis paffiuorum temporibus
ijsque Latini non aliter,quàm periphrafi,hoceft circuitione expli•
cant,participium fub neutro genére dúntaxatvfurpari.vt Reclae
matum eft,Itum eft,Conclamatum eft. Mihi quoque placet à ple*
rifque pero,finitisverbis,non modo neutris,eiufmodi paffiuayere
ba trahi poffe:quando omnia quoque,ficuti alibi diximus, abfolu*
te,ideöqüe vt neutra vfurpari poffunt. Ab a&iuis, vtfi quaerenti,
quid agatur,refpondeas,légitur aut fcribitur.Terent.Tum fi quis
eft,quidi&um in fe fnclementius exiftimat.Cicer.ad Att.Cum ad
me aditum effet ab ijs, qui dicerent à fe intolerabilia tributa exigi,
Ad€S enim Prifciano a&tiuü eft. Quod ex paffiuoei9probat, apud
Ouid. in 1 1 1 1 Faft. Sol aditusquam quaeris ait, ne vana labores,
Nupta Iouisfratri tertia regna tenet. Plin. de canibus, Quidamfi
vnus gignatur,nono die cernere:figemini,decimo, &ab eaque fore
mina fit,ex primiperagenita,citius cerni.Idem quoque in x v 1 1 1
ait,Siinter árborés vitéfquearetur.MihiveröÄrò a&tiuum eft, tae
metfi inprima perfonapaffiuum ncn recipit. Et plané neceffe eß
ab a&tiuis quoque hæc deduci,tametfî nôntanqüä ab a&iuis, fed
abfolutis:cü aliter refpondere apte adquærétem quid agatur,fub•.
inde non poffis. A neutrisveröpraeterquam fortaffe ab ijs quæ in
fco definünt.vt Verg.Itur in antiquam fyluam.Terent.Quid agi•
tur?ftatur.Idem,In ignem pofita eft,fletur.Plaut. Quafi cum ca•
Vetur,Cochleæ in occülto latent.Verùmaccufatiuus is quem abfo•
lutis dedimus,in ablatiüum authoribus faepe mutatur.Plaut.Mil.
Diu videor vita viuere. Idem in Perfa.Vt memineris, dum vita vi•
uas.Seneca,N61icetinquafnirere&tavia.Suet.in Aug.Morteobijt
repentina. Difficiliorin reliquis neutris,c6ftru&ionis ratio eft,nés
pe ijs, quae tranfitum in aliam perfonam faciunt. Atque haud fcio
an eiufmodi, quæ aliter quàm per fingula tradi commode nö poß
£$£! tametfi promptum non eft,non tamen ideò referendus
pes eft:Cum haudfruftra,vt auguror, ab æquis aeftimratoribus vee
niam fperauero,fiplurimacomplexus,pauca re'inquam,quehaud
difficulter ftudiofifuis locisinferät.Necignoro per quofdäm locos
à plerifque folere hæc tradi,dicêtibusquæ ad fàuorem,occurfum,
 s 1 v e' d E consºr R. vr r s. • r • A n r. s,
auxilium,famulatum,©bfequium,refiftentiam & fimilia pertinêt,
hæc datiuum pofcere.Mihi fatius vifumeft fingillatim eâ recenfè
retentate,quàm nihil minusverborum, filocoseiufinodi poneré,
exceptionibusconfumere.
# E R v NT v R. igitur huiusgeneris in datiuum hæc, Parco, Neutrafa
ebedio,feruio,inferuio,placeo,difpliceo,obtempero, fàtiffacio,be, datiuum.
nefacio,malefacio,acquiefco,fubuenio, fuccurrò,occurro, obfifto,
Š faueo,ftudeo,afpiro,noceo,offi
cio,adfto,haereo,adhæreo,incumbo,impendet,imminet,tempero
É moderor,propinquo,fido,cófido,inuigilo,infto,fuccé{eo,prae•
deo,praefto,præualeo,præniteo,benedico,maledico, conful6pro
confilium do& profpicio.Praeterea quæ à verboSUmcomponüne
tur,vt Adfum,obfum,defum,præterpoffum.Sunt & alia, quæ in
datiuumferuntur,fed ferè cum infinito à priore,de quibus mox.
Ex ijs quæ enumerauimus,ea quæ per ofiniuntur(ficutiabfo•
Muta quæ diximus)paffiuum tertiæ perfonae recipiunt.vtSeruitur,
placetur,reclamatur.Quibus illa etiam communia funt,quae tum
de re&to àpriore defyderato, tum de ablatiuo cum praepofitione à
tergo & admiffo & omiffo in tertiopaffiuorü generéfùpràdixim9,
praetérque datiu? ipfius neutri in o.vtCicer.de offi.Occurritur au•
tem nobis& quidé à do&is & eruditis. pro do&i & eruditi occura
runt. Idem ad Lént. Eiusorationi vehementer ab omnibus recla•
matum eft.pro omnes reclamarunt.In horum numerum referun•
tur tria illa,tametfi fub voce a&tiua,Benefit,Malefit,Satiffit. Quia
bus autem neutrisfpacium interuallúmve fignificatur,hecaccufae
tiuum fibi fubijciunt,eiusdi&ionis quæfpacijvel interuallimenfu
räfignificat.vt Patet,porrigitur,diftat,abeftcüfynonymis.Vergil.
Dic quibus interris,& eris mihi magnus Apollo,Treis pateat celi
fpatium non ampliusvlnas. Cicer. Cum abeffemab Amano iter
vnius diei.Ouid. Millia qui nouiesdiftat ab vrbe decem. Cicer. ad
Tyronem, Islocus eft citra Leucadem ftadia centumviginti. Cur•
tius, Aedificianon funt admotamuris,{ed feréfpacium vnius iuges
ris abfunt.Idem accufatiuus & a&iuis, paffiuifque aliquandofuce
cedit.vtColumel. Campeftris loc? alte duos pedes & femiffem in•
fodienduseft.Accliuisregiotres. Præruptior verò collisvel in quae
tuorpedesvertendus.Vbi etiam praepofitioadie&ta cernitur.Sæpe
etiam hoc genus per ablatiuum interpretantur authores. Ouid.in
Ibin,Iugeribüfque nouem fummus qui diftat abimo.Vergil. Nec
longis interfepaffibus abfunt.Plin.in v,A tergo eius mons Liba*
nusorfus,centum quinquaginta ftadijs Zamyram *®;porrigi,
- •}•
^
 ID Ε E M E N D. S r R v Cºr. Il I 18. I I I I.

tur,Idem de Palmira vrbe, Abeft à Seleucia Parthorum,que voca*

tur ad Tygrim, D trigintafeptem millibus pafluum. A proximo
veròSyriæ littore cc quinquaginta duobus millibuspafluum. Et
Damafco xx v 1 1 millibus. -

Neutra in 1 N A B L A T I vv M verò tranfèunt hec,Affluo,abúdo,exu•

ablatiuum. bero,gaudeo,careo,&geo,indigeo, fuperfedco.Plaut. Adeò vt fru•.
métoaffluam.Quint.Abundat dulcibus vicijs.Verg.in Geor. Nec
requies quin aut pomis exuberetannus,aut fœtu pecorum. Ouid.
Morte carent animæ.Terent.Vt malis gaudeat alienis.Ouid.Arte
egeo nulla.Valer.Max.Malo virum pecunia,quàm pecuniam viro
fiidigentem. Huius quoque paffiuum protülit Plinius, de auibus
Seleucidibus, Nunquam confpe&tis nificum præfidio earum indi•
getur.Cicer.Sulp. Superfèdeas hoc labore itineris.Idem arte Rhe•
Eor. Exemplorum multitudine fuperfedendum eft. Ex ijs nonnul*
la &genitiuum admittunt. Lucil. Quarum abundemus rerum, 8e
quarum indigeamus.Terent.Omnes labores mei leues fuere,prae•
terquam tui carendum quòd erat.Sed haec antiquiora.Cicer Quid
eftquod in haccaufa defenfionis egeat?Terent.Quafitu huius ima
digeas patris.Gaudeo verò,& cum accufatiuo legitur,fed vetufte.
Terent.Quem fciomea folide fòlum gauifurum gaudia.
A r cv M infinito à priori intranfitiue iunguntur hæc, Acci•.
dit,Contingit,Euenit,Conuenit.vt Terent.Non conuenit vnâ ire
cum amica imperatorem in via.Placet, libet,licet, Eft,prolicet.vt
Vergil.Cernere erat. Expedit,liquet, patet, conftat,fufficit, vacat.
Ouid.Non vacatexiguis rebus adefféIoui.Reftat, præftat.Saluft.
Nönne emoriper virtutem praeftat, quâm vitam per dedec?amite
tere?Supereft,dolet.Terent. Dolet di&tum imprudentiadolefcen•
ti&libero.fubauditur enim efle.Et ceFü eft:Vergil.Certum eftim
fyluis inter fpelea ferarum Malle pati. Item Terent.Ita facere cera
tú eft.Et ftat,pro certü eft.Verg.Stat cafus renouare omnes.Horü
pleraq; cü datiuo ficuti neutra illa,qugfingillatim enumeraui,iun•
guntur.Exépla horüà me defyderari fcio,fed cü dubia effe nö arbis
trer,nöeft confiliü his qugrédis tépus confumere,quod magis du•
bijs eft referuádú.Quod genus eft,quod hoc loco æftimandü cens
feo,nüquid infinitus modus quädo eü datiuusfèquitur,pronomia
natiuo horü fit habédus.vtinillo Hor.Eia quid ftâtisfnciüt.Atqui
licet effe beatis. quum datiu? ille Beatis cum datiuovoBis qui pòft
verbum licet neceffàriòfubauditur,eiufdemfit perfonae.Sed ÉÉ
haec locutio naturalis non eft, fed figurata,datiüo pofteriore in ac•
cufatiuiloco per Enallagenpofito, &adfinitiverbi datiuum pro
 si v e pre co N s 'r R. v E RYs. re •r ■• A R. r. 38
nfiniti accufàtiuorelato, Licet effe beatis, prolicet efTe beatos.
Quoetiam modo authores paffim loquuntür.Terent.Expedit bo
nas effè vobis.EtQuintilianus,Procuratorétibieffen61icuit. Non
omittendum Laurentio authore Eft cum pro Icet accipitur, nifi
cum negatione ab oratoribus non vfurpafi, fed docebimus in hel•
ienifmis etiamapudoratores tum in affirmatione, tum negatione
legi.Sunt qui obferuent ftat, & certUm eft ex temporibus praefens
fèmper pofcere, vt tum in fuprà pofitis exemplis,tuminiiio, Stat
conferré manum. Fittamen hocinplerífque vel per fubauditioné
alteriusverbi,velper Enallagen,vtin figuris dicetur.
P R. 1 v A r 1 M verbü Sumvariam praeter cætera neutra con* Conftru&io
ftru&ionem recipit.Ná &in patriíicafüm fertureius rei, quæ poß verbi fum.
fidentis rationem exhibet.vtPecus eft Melibœi. Exhibetauté poß
fidentis perfonam,quicquid,modo loquipoffit,de præcedente ap•
pellatiu6 vel proprio, poffeffiuum prónomen meus affirmare po•
teft,vt in propofito exemplo genitiuus MeIIECEi,refpe&tu nomina*
tiuipecuseiufmodiperfonam repræfentat, Cum poffit Melibœus
dicere, Pecus eft meum . Tranfit& indatiuum,cum id per habeö
interpretari licet.vt Eft mihi iniufta nouerca. pro eoquod eft, hae
beo iniuftam nouercam. Vergil. Eft mihi difparibus feptem com•
a&ta cicutis,Fiftula. Recipitautem & aliumi fubinde datiuum ab
ocomnino diuerfum,nempe fignificantem idquod accedit,aliàs
fuperiam di&um.vtEft mihi lucro,voluptati,cüræ, vfui, honori,
infamiae. Aliâsfolum, vt Exemplo eft Regulus.Et ea res quæftio•
ni diu fuit. Sed in his datiuus pro nominatiuo pofitus videtur,
quòd nominatiuum eius loco pofitum in eiufmodielocutione non
rarò inuenias. vt Plinius in præfatione, Et ob id magna inuidia
fuere ea omnia. Cicer. ad Quint. Fratr. Tanta inuidia funt con•
fules propter fufpicionem pa&torum à candidatis præmiorum.
Ouidius in Faft.At deus obfcoena nimium quoque parte paratus,
Omnibusad lunæ lumina rifus erat. ldem de Triftib. Quò vereae
re minus, ne fim tibi crimenamicus. Inuidiam fi qua eft , author
habere poteft.Idem alibi, Tu procul abfènticura futurus eris.Tee
rent. inPhor. Quantus metus eft mihi , venire huc faluum nunc
patruum Geta? Cicer. Att. Me in cuius exercitu fpem illius exere
titus habuit,idem n6aflèqui dedecus eft meum.Non diffimile cere
ré videtur & illud Ciccronis ΰ lege Manil.Veruntamen illis im•
peratoribuslauseft tribuenda, quod egerunt: yenia danda, quod
feliquerunt.Videtur&accufàtiuum ficvfurpaffeCicer.adAtt.Ace
cipiam doloré,mihiillum irafci:fed multo maiorem,póÊ talem,
•lJs
 p E E M E N D . s 'r R v c r. l I-8. 1 1 1 I•

qualem putaffem.Sed hicaliud eft verbum. Cæterumfrequentiffè

mus eft datiuivfus,etiam alijs verbis nó paucis cómunis.vt Do pi•
gnori,& dotibi pignori.Habet me defpe&ui.Plin.nat.hift. Säqüae
Iæ auem atque Mimufculú augures Romani magnæ quæftionihae
bent. Datür nuptui.Canoreceptui.Plaut.Menech.Bene merétem
tibihabes defpicatui.Idem,Aliam pofthac inuenito,quam habeas
fruftratui.Horat.Nec timuit fibi,ne vitio quis verteret olim.Verg.
Venturum excidio Libyae.Terent. Poftulareid fibi apponi gratiæ.
Idem in Adelph. Tu nunc id tibi laudi ducis, quod fecifti inopia.
Vergil.Fiftula, Dametas dono mihi quam dedit olim.Verum poft
hæc omniaverba,datiuum per In velad cum accufàtiuo interpre•
tantur aliqui,quafio&tauusfitcafus, Impignus, in defpc&tum, ad
nubédum,in vitium,adopus,in excidium.Item vt Donatus vult,
ingratiam. Qualis etiam interpretatio & poft verbum Sumiaccös
mödari interdum poteft,vt Neeares infamigfibieffet.pro adinfa
miam.Poffunt nonnulla exijs,& per propriumcafum verbi expli•
cari,iuxta prius pofitumCiceronisexemplum.Per accufàtiuum fic,
Do tibi pignus.Et venturum excidiü Libyæ.Et id fibi apponigra*
tiam.Ettibi ducis laudem.Etquam mihi dedit donum.Etne ea res
fibi effet infamia.Tranfit non minus tum verbum ipfum,tü etiam
participium eius ens,(quod taméfemper fupprimitur)& in abla•
tiuum eiusappellatiui, quod perfonæ,quæ præceffit,omnino pare
tem aliquamiçorporisariimívè fignificét, vtique quum adie&iuä
aliquod adiun&tum habet,quodqualitatem aliquam rei per appel•
latiuum fignificatæ demonftret,& cum ipfoappellatiuo intranfitie
ue conftruatur.Etverbum quidem.vt Cæfar erat procero corpore,
& acri ingenio.Suet.in Cgfare,Reliqua militia fecüdiore fama fuit.
Terent. Leno ego fum,atita,vt vfquä fuit fide quifquam optima.
Participium ens.vt Idem,Fortè vnam afpicio adolefcentulam fore
ma & vultu Sofia,adeò modefto,adeò venufto,vt nihil fupra.Quo
genere etiam per haBeoexponitur.vt Cæfar habebat procerü cora
pus, & acre ingenium. Et adolefcentulam habentem formam, &
vultum &c.Dixi eius appellatiui,quod perfonæ quæ præceffit,om
nino partéaliquam corporis animiivefignificet,ne qüis ficut Gel*
lius,re&tè di&tum putet,Picus quirinaliIituoerat. De quo in fylle•
pfi plenius.Ethic quidem per ablatiuum (ermo,ferèperpetuusef?
oratorum. Quem tamé etiam pergenitiuum fæpe prolatum legas.
vtCgfarerat proceri corporis,& acris ingenij.Plin.Animal ftrido•
ris horrendi. Columel.Veruntamen ab afpe&u nonaliterprobari
debet,quàm vt fit ampliffimi corporis, ceruicevalida, robuftisac
 G 1 ve 1o e c o N 8'r R • v ■ A B., e r . p A R. re. 59
latis coftis,pe£toremufculofo& vafto,femoribus lacertofis,cerui,
cibus compa&is,coloris nigrivel maculofi.Vbi ambæ conftru&io,
nes(vt faepealibiapudeum)funtmiftæ.Interdum adie&iuumhu
iufmodicum aliquo, quod praecedit, intranfitiuec6ftruitur,& ap•
pellatiuü ipfum in ablatiuoponitur.Quae ratio hiftoricis fréqueiis
£ft.Saluft.Atex altera parteC.Antonius pedibus æger,quòd prae•
lioadeffenequibat,M.Petreiolegato exercitum perimittit.Et Öor.
Cel.Atimbecillisftomach9, quo innumero magna pars vrbano•
rum omnéfq3penè cupidiliterarum fünt. Plin. Inuehimus in mo•
numentis Salamiæ Eutimenis filium,in tria cubita triennio adole*
uiffe,inceffutardum,fenfühebetem,&iam puberem fa&um, vo•
cerobufta,abfumptumcontra&tione membrorum fubita,triennio
circuma&o Mart.Caftus moribus,integer pudore, velox ingenio,
decorefelix.Idem, Crine ruber,niger óre,breuis pede,lumihelæ,
fus.Nonnunquam in accufatiuo,fedGraeco more & pöetis dúntas
xat. vtNudagenu. Hicmodus multorum etiam abfòlutorum, &
omnium paffiuorum cum fuis participijs communiseft.vt Laedor
vel lgfus manum. Pallet vel palens labra. Extenditúrque nonnun•
quamad extrinfecus pofita,præfertim perparticipia praeterititem
ris.vtOuid.Illa füper furastunicam coile&a miniftrat.Horat.
aecrecinuntiuuenes di&tatafenéfque, Laeuofufpenfi loculos,ta•
bulámquefiniftro.Ouid.Viridéfque manu ficcata capillos, Flumi•
nis Alpheiveteres narrauit amores. Videntúrque per haec partici•
piaexplicari Græcorumindefinitatempora, quafiovX&£άσα &
£wgáváro,vt in fuperiorelibro diximus.
*' r R 1 A neutrorum generis defe&tiua funt, quæ ingenitiuos, Defe&tiua
vt Grammaticis placet,ferantur,Intereft,refert,& eft.Liuius,Sini
hil intereftregis,petovt dum dico,vinculis liberer.Saluft.Iugurth. neutra inge
nitiuum.
Faciendum aliquiid,quod illorum magisquàm fuaretuliffe videre•
tur.Cicer.Att.Scio quantireipub. fit omnes copiasinvnumlocü
primoquoque tempore conuenire.
Id ep on e n r 1 v M verborum quæcunque a&tiuaefignifica•
tionis funt,a&iuorum iure,in accufatiuos perfonae patientis tranf, Deponentiä
eunt.Vergil.Sylueftremtenuimufam meditarisauêna.Taliafunt, conftru&tio.
Aucupor,alloquor,confolor,deprecor,aemulor,fateor,furor,gratis
ficor,hortor,imaginor, lucror,metor, nancifcor, operior, percon*
tor,queror,reor, trücor,venor. Quæ fi quis colligere literarum or*
&ineadcommunem vtilitatem velit, nô inutilemlaborem fumat,
ILongeverò vtiliffimum , fi omne deponentium genus fic collige•
retentet:cum do&tis quoque nonnunquam impens; qui ea fub
•11]•
 , o E E M E N D a 8 T R. V C T. L II.8. _I I 1 I.

a&iuorum voce nonnunquamvfurpent. Quaedam infinitum poft

ferecipiunt.vt Molior,inficior,reor,opinor, yereor,hortor,gratua
lor.Verg.Hortamurfari.Ouid.Gratulor OEchaliam titulis accedee
renoftris.Duo funt quæ ingenitiuum vel accufatiuum tranfeunt,
Reminifcor & obliuifcor.Vergil.Oblitüfque fui eft Ithacus. Idem,
Hinc iam obliuifcere Graios.Terent.Eius reminifcor.Mifereor ve•
ròingenitiuum. Vergilius, Mifererelaborum. Rariffime verò in
datiuum.Cicer.in Tufc.Patris peftibus miferere.
.
s E D quibus neutrorum abfolutorum fignificatio eft, ea quoa
que quoniã fignificato fuoauditori{atiffaciüt, nominatiuo à prioa
iicontenta,cafum intranfitione non exigunt.Talia funt,Altercor,
aurigor,bacchor,cachinnor, crapulor, concionor, cun&tor, digla•,
dior,defetifcor,expergifcor,epulor, fabulor, confabulor, frumen•
tor,gradior,gefticulor,digredior,congredior, progredior,ingredi•
orprogradiór,grafior, iocor,lachrymior, lignor, labor,lu&tor, mee.
ridior,niétor,nugor,nafcor,renafcor,orior,exorior,obfonor,otior, .
proficifcor, poetor,prælior, pergræcor;prophetor, præuaricor,ra*.
tiocinor,reuertor,rethoricor,rixor,rufticor,fcortor,fpatior,(ermo•
cinor,tumultuor,triftor,verfor,villicor,yerecundor, vociferor,ve*
litor. Huius etiamgenerisabfoluta quæ motum fignificant, ficuti
fimilia neutrain penultimüparticipiale feruntur,Proficifcor, gra•
dior, reuertor vifum.foluto etiam hoc fupino in alterum, ficutiin
neutris,Reuertor ad videndum.
Reliquum deponentiü neutrorú genus,quod fcilicet ab agen•
te in aliam perfonam tranfitum facit,ficuti fimilia neutra,partim
in datiuumfertur. Auxilior,affentior, affentor, adulor, adüerfor,
blandior,dominor,fœneror,famulor,grator,infidior,irafcor,lenoa
cinor. Plinius, Cum illi neceffitas lenocinetur. Medeor, moderor,
medicor.Verg.Etfenibus medicantur anhelis.Hoc & accufatiuum
recipit.Vergil.Sed non Dardaniæ medicari cufpidis i&tum.Minor,
minitor,ob(equor,palpor.Plaut.Obfèruatote quâm blande mulie
ri palpabitur. Refragor,fuffragor. Adulor autem &cum accufàtis
uolegitur.Tacit.Tigillinumaut quem alium potcntium adulatus .
eft.Hoc&a&iua voce legitur.Valerά{ax.Si Dionyfium non adua
lares,illa non effes.Ethuiuspaffiuum.Cicerin officijs, Nec adulari
nos finamus. Palpoquoque pro palpor,accufatiuo iungitur.Iuue•
nal.Quem munere palpat charus.Gratulor quoque cum accufatia .
uo. Cicero in Ver. Et voce maxima vi&toriam gratulatur . Partim
veròtranfit hoc genus inablatiuum.vt Vtor,abutor,fruor,fruifcor
pro fruor,Metell.Domit. Egonequeaqua nec ignicareo,fed fum•
 sivae D E cons r *• v * * 8. e r r A r r. 6o
magloriafiuifcor.FungorJLiuius, Quod annixurus pro fequifque
fit,vtcum fuam vicem fun&us officiofit,parentum,etiam patiiæ
expleatdefyderium , Defungor, vefcor, pötior. Præterea afia for•
taffis ratione, Dele&tor,lætor, vt Afpiceventuro lætentur vtoma
niafeclo. Hoc& accufàtiuoiunxit Cicero ad Marium, Vtrunque
1ætor,& fine dolore corporis te fuiffe,&animo valuifTè.Alia etiam
gloriSi.Caefàrdebel.Gallico,Quodfiiavi&oria
11árentur.
tam infolentergio•
Conftru&tio.
si a cr E N vs verborum primas & fimplices tranfitiones, nesa&iuorú
per quinque velpotius triagenera perftrinximüs. Deincepsgemis diabaticæ.
inatas (\iox€áatis Græci vocant)referemus.quætamëin yn6a&i•
uorumgenere maximefpe&átur. Ex ijs igiturquædam praeter ac•
cufàtiuum,etiam ingenitiuum vel ablatiuü feruntur. Ea funt quæ
adaccufàtionem,criménquepertinent.vt Arguo,accufo,ago, allis
go,arceffo, aftringo,damno, condemno,incuíò, infimulô, p6ftulo
ro accufo. Cicer.pro L. Sylla,Quialterum coniurationis accufet.
nnil. Probus, Accufàtus hoccrimine. Idem in Paufania, Accue
fatus capitis abfoluitur.Terentius,Hicfurrifealligat.Plautus, Ita
eüfurtoalligat.Idem in Penulo, Furti feaftringit.Suet.in Caefàre,
INehofpitem aut negligentie,autrufticitatis videretur arguere.So»
linus, Peccato argutus.Et in rhetor.ad Heren. Arceffitur Cepio
maieftatis. Cicer.de Officijs, Ne quem vnquam innocentem iudi•
ciocapitis arceffas.Et in rhetor,ad Heren. Maiores noftrifi quan•
do peccati mulierem damnabant.Cicer.in Tufcul.Capite damna*
tos, mortemul&auit.Idem ad Tyronem, Etiam fceleris condem*
natgenerum fuum.Idem ad Curionem,Quare fi in me iniquus es
iudex,condemnabo ego te eodem crimine.Plaut.Qui alterum in•
cnfat probri,ipfum fe intuerioportet. Terent.Si herum infimulae
bis auaritiæ, male audies. Hypfipyle Iafoni,Vtinam temeraria die
car Criminibus falfisinfimuläffe virum. Suet. in Caefàre,C6fularé
8: triumphalem,virü Ę poftulauit. Similem his con•
fru&tionem habet abföluo. Cicer.ad Heren. Ceciliusiudex abfòla
uit iniuriarum illum, qui Lucium Accium poetam in fcenanomi•
natim læferat. Liuius, Latæ deindeleges, quae confulé regni fufpi•
tione abfoluerent. Sunt ex ijs & quæ Syncategorematicos conftrue
antur.Gel.Quàm Thimarchum de púdicitiâ grauiter infignitérq;
accufauerit.Cicer.ad Heren. Lex vetateum, qui de pecunijs repea
tundis damnatus fit, in concione orationem habere. His accedit
& multo.Quint.Curtius, Is quoque infulas præfidijs occupat, per
cunia multat. Sunt tamencerta nomina, vt reétè i{;u- no*
h.1111«
 Y
Væ
p e E M E N p. s r R v cºr, - ■ 1 B. * 1 1 1 1 • .

tauit,quae poft huiufmodi verba,nonnifiinablatiuo ponifoleant,

Qualiâßudthuiufmodipartitiua,Vterque, neuter,nullus, alter,ae
liùs,&ambo.Quibus fórtaffe accedant& fùperlatiua.vt Accufäß
nc hunc furti, anfacrilegij, an vtroque vel ambobus,velneutrof
Item, Accuféfhe huncfurti,an fàcrilegij, an incefti, anommibus,
vel annullo,velam maximo exijs£Ex quo apparet nóinepta côies
&tura eorú , quigenitiuos poft huiufmodiverba per eclipfin abla*
tiuialterius appellationis crimine,vel fimilis cuiufquam pronune
tiatos putât.Quædam in accufatiuú,&genitiuü tranfeunt.vt Ade
momeó,commoneo.Saluft.Sedquoniam tanti viri tempusadmo*
nuit.Quintil.Grammaticosfui ófficijcómonemus. Admoneo ve•
rò, & dum praepofitione gvvkxTwyoewpa mxâç.Ciceroin quarto
epift.Putauieadere,teeffeadmonendum.Quaedam cumaccufàti
uo etiam datiuürecipiunt,fedeiusreiquæ ad quaeftionemCui,apa
te redditur.vtConfero,comparo,do,reddo, impero,præcipio, ve*
to,prohibeo,nuntio,iudico,vindico,addico,mitto, remitto,oppos
no,obijcio,fpondeo,promitto,fubmitto,fubijcio,cumfynonymis.
Item,Dedo,deuoueo.Cgfàrcomment.Neq3adhuc hominum me*
moria repertus eft quifquam,qui eo interfe&o cui? fe amicitiae deo
uouiffet, mori recufaret. Ouid. Deuoueocapititriftiabellatuo. Et
fine datiuo,Idem inIbin,Illumdeuoueo,quem me?intelligit Ibin.
Præterea quæ à prævelántecomponuntur, vtiquea&tiua, vt Præ•
pono,antepono hunc illi. Idem faciunt& deponentia fimilis gene
ÉÉÉ
iis.vt Loquor,fatur,teftificor, hgcamicis.Etiam
ob(equor, vt Terent.Copihis omniafacere, obfequiquæ vellent.
Ex fupradi&tis quædã pr6datiuo,accufatiuum cum ad recipiunt,
Scribo,refcribo.Mitto,remitto.
sv N r quae alterum recipiuntaccufàtiuum, cuiufmodi funt
hæc, Doceo,erudio,edoceo,peto,pofco,repofco,poftulo,rogo,oro,
exoro,obfecro,precor,flagitó,exigo,exuo,cælo,induo, cingo,pere
contor,admoneo,hortor,moneo,vt Cicer.ad Trebat. Filijcaufàm
te docui.Stat.Theba.Etquae te legespræceptâque fortia belliEru•
dijt,genitrix nimium didici[fe queretür.Gell. Græcas literas erudie
tus.Saluft.Perlegatos cun&aedo&us.Tacit.Experimentis cogni*
tum eft Barbaros malle Romam peterereges, quàm habere.Plin.
Qui Lufitaniam &Taraconenfemaccolunt,iura Cordubâpetüt.
Verg.Racem te pofcim° omnes.Plaut. Quam tu virginem me ree
pofcis£Cicer.Hocte vebamëter etiamatque etiärogo.Terent.Pri•
mum hocteoro.Plaut.Hanc veniam illis fine te exoré.Cicer.Hoc
teobfecrat,Luc. Dux etiam votishocte fortuna precatur, Cicer,
 S I V Ε D Ε C o N S r R • v e A B. E r ■• A ■ -r. 6t
£ Plantio,Dicendumeftid,quodille mefiagitat.Idem delegib,
e veritatem exigant.Verg. Troianos exue ceftus. Ouid.Hdc te
cglauimusvnum.Hocaliterquoq; Cicer.in epiftola.Baffus noßer
de hoc me cælauit Martial.Duminutat cultûs induitúrquetogâ.
Vergil.Et inutilefertum cingitur.Plaut.Sit quæ tevoluihus pére
contari.Terent.Ridiculum eft teadmoneremeiftudCIitipbó.Ci
cer.in Catil.Quodteiamdudum hortor.Terent.Ni metuám pa*
trem, habeo pro illare,quod illumadmoneam probé. Suntexijs
non pauca,quæ pro alteroaccufàtiuo,ablatiuü`cum praepofitio•
ne recipiant.Cae(ar de bel.Gall. Qui de fuo aduentu doceant. De
ijs,quibus petialiquid fignificatur,moxplura.
A L r ■ avM etiam accufatiuum accipiunt& quæ vocandi
a&tiua vocantur.vtVocas me Didymum. Nominote Iulium. Et
cum his facio,& praefto.vt Faciotearbitrum.Praeftate eum mihi,
quiâ tenerisvnguiculis es cognitus.Sunt& quæ accufàtiuum abs
latiuo excipiant,qualia funt,Spolio,priuo,emungo, viduo, fepo^
mo,onero,exonero,fraudo,leuo,vacuo,impartio, participo, im•
pleo,compleo,expleo,imbuo,inftruo,libero,munero,fiuémune*
for,dignor,affició,profequor,communico,expedio,oble&or,de•
libuo,abdico,conficio, & conficior.Vergilius,Poftquam illum vi•
ta,vi&orfpoliauit Achilles.Cicer.Grauiteflepriuatusfum,patre
tuoclariffîmo viro.Horat. Scim9inurbanülepidofeponere di&to.
Terent.Emunxiargentofenem.Cicer.in É nequiffi•
mi quibus te onerarunt mendacijs £ Terent. Vosquoque amicos
eius exoneraftis metu.Idem,Ego nunc mihiceffo,quihunc hume
rum exonerem pallio.Verg.Qgem regnohefperiae fraudo,&fatae
libus armis.Idem,Ego te hocfafceleuabo.Terent.Plurima falute
Parmenonem fummum fuumimpartitGnato. Plaut. Nã ille nö
potuit,quim aliquam familiarem fuo fermone participauerit.Hoc
8tingenitiuum. Idem, Paternum fèruum {ui participat confilij.
Vergimpleuftqs meropaterâ, pinguißøferinô.IdemjVterümqo
armato milite complet.Terent.Atq; animum eiusexpleamgau*
dio.Colum. in x, Quibus liquoribusmundâ lanâimbuere opore
tebit.Idem,Nonnulliftrenue fabricant nauigia, nec cöfummata,
proindeinftruunt armamentis miniftrifq}. Horat. Quo femel eft
imbuta recens, feruabit odorem Tefla diu. Terent. Obfecro te
quàm primumhocmemiferum libera metu.Et cum praepofitioe
iie.Cicé. Nihil antiquiusfuit, quàm vt te à fceleratorum hominü
calumnijsliberaré.Macrob.Regnieü focietate munerauit. Cicer.
in OEcono.Homo exeonumero hominü, quiapud noshoc noa
 D e ae M e N p. s r R v cºr. L 1 B. 1 1 1 1 .
mine dignantur.ItemVerg. Haud equidem tali me dignorhonos
re.Cicer.Magno me doloreaf{eciffenttuæ literæ. Hoc &abfolute
legitur,vt Hòc magis afficit. Sic&paffiuä eius.Colum.Pulmoto*
tus afficitur.Cicer.inVer. Ifte iratiis hominem verbis vehemétio•
ribus profequitur.Plaut.Cômunicabote femper menfà mea. Te•
rent.Tehoccrimine expedi.Solinus,Vnguentis eum delibuit. Li•
uius, Di&tator magiftratu (è abdicauit.Cicer.Plagis confe&tü ante
oculostuos cecidiffe.Quædam ex ijs & cum genitiuo fuper accu•
fatiuum conftruuntur.Plaut.Hæres vitæ me fororfaturant Verg.
Poftquá dextra fuit cædisfàturata.Liuius, Adolefcentem fuae te•
meritatis implet.Plaut.Amph.Errorisambo egoillos& dementie
complebo.Cicer.in Ver.Completus iam mercatorum carcereffet.
Verg.Implentur veterisBaccfii,pinguifqueferinae. In ablatiuum
fuper accufàtiuum feruntur,& quæ prælationem, exceffümvefi*
riificant,fed eius rei quae menfüraniexceffus demôftrat. vt Prae*
rohunc multo. Paulo illum füperat. Aliquanto eum præcedit.
Iuuenal.Tota cohors pedemoneftaltiorvno.Item eius rei,in qua
eft prelatio vel exceffiis.vt Præcellit virtute.Valer.Maximus, De*
formeexiftimás,quos dignitate praeftaret,ab ijsvirtute fuperari.
Non defunt exa&iuis&que præter accufatiuã, ablatiuum quoq;
cum præpofitione Avelab σύνκατwyogwg«nkác fufcipiant.Tae
lia fùftqüaeablationem,feparationémve fignificát,vtAufero,eri•
pio,adimo,auello,furorâ te.Idem ablatiuus & indatiuum muta•
fipoteft.vt Adimo tibi.Item quibus peti,interrogarive aliquidfie
gnificatur:quippe quae pro altèro accùfatiuorum,ablatiuum cum
praepofitione nónnäquämrecipiunt.vt Peto,pofco,poftulo,rogo,
oro,quaero,fiagito,interrogo à te. Sicutiex deponentibus, Scifci•
tor&percontoráte.Cicer.pro Sylla, Hanc à me orationem fiagia
taffent.Plaut.in Bac.Egoqùidem ab hoc certèexorabo.Verg. Ve*
niâmque oremus ab ipfo.Luc.Vxor & à charo pofcet fibifatama
rit9.Cicer.derefpon.Ârufp.Nifi à Senatu pr£fidiumpoftulaffent.
Fab.in 1 x, Quod precatus à dijs immortalibus fum.Cicer. rhe»
tor. I 1, Ab aduerfarijs percontabitur accufator. Idem ad Mem*
mium,Nunc à te illudpiimum rogabo. Saluft.in Iug. A Metello
petendi confulatum gratia,miffionem rogat.
Cafum in dis : E o R v M quæ ha&tenus memorauimusa&tiuorum, exceptis
abafictiapaf ijs quæ vocandidicuntur, communis etiam paffiuis eft cafùs, qui
fiuiscominu in diabafi eft pofitus.Accufaris à mefurti veffurto. Reddúturno
nem, bis à te literae.Doceoráte literas. Spolior à teyefte. Superaris ab
hoc multo, Aufertur à te veftis. Cumfcilicet fignificatur alterum
 s I v B D E c o N s τ R • v E R B. E r P A R T. 6s
auferre à te veftem.Induitur togam. Petor à teveniam,n6autem
petiturà te veniam,propter caufàmalibiaffignatam,
commvnes o M N 1 v M v E R. B o R v M
C O N S T R. V C ' T I O N E S •

vAE D E 1 N c E P s fequuntur c5ftru&tiones,omniver Communes

q. . . borum geneticommunes funt.Quippe omne verbum in datiuum.
indatiuüm ferri poteft eius perfonæ, incuius gratiam,
vel commodum,vel horum contraria, verbia&tio cedit. Vt Verg.
Nefcio quisteneros oculus mihi fafcinat agnos. Idem,Pòft mihi
non fimilipccna commiffa luetis.Ouid.Diruta funtalijs, vni mihi
pergama reftant.Iuuenalis, Moechisfoliata parantur,His emitur
quicquidgracileshuc mittitis Indi.Verg.Tibi res antiquælaudis,
& artis ingredior,Terét.Siquid peccat Demea,mihipeccat.Itaq;
hunc datiüum veteres per Ingratiam, veIin detrimentum fepè
interpretantur. - -

Communes
.. _ o M N E P RAET E R E A verborum genus ablatiuo iungi po in ablatiuü.
tefteius rei, quae inftrumenti rationem obtinet. Alola&te. Cædo
virgis.Placeo obfequio.Curro pedibus.Coerceor vinculis.Premor In inftrumés
tum.
onere.Etiam alijsfingulorum generum conftru&tionibus adhibia
tis,Alo tefa&te.Coerceor à te\inculis.Placuiillisobfequio.Simili.
ter eius rei,quae caufàm fignat, ob quam,fiue propter quam vera In caufam.
burn de nominatiuo dicitur,vtVerberat hunc, odio.Vituperat,in*
uidia.Nondonat,penuria.Non prodit,pudore.Pulfus eft,vel exua
lat,inuidia.Quafòrtafferationedicuntur illa,Gaudeo, Lætor,Deo
le&tor tuis commodis. -

1 A M o M N E verborü genus ablatiuum fibi fubijcere poteft In precium.

eius rei, quæ prccijrationem obtinet: fed ita, fi appellatiuum fit.
vt,Vendidit hic auro patriam. Horatius, Eritquè tuus nummos
rum millibus o&to. Liüius, Multo fanguineac vulneribus ea Pœ,
nis vi&toriaftetit.Perfius,Et centum Græcos vno centuffe licetur.
Mart. Paruo cum precio diu liceret. Pauci appellatiuorü genitiui :
funt, qui poft non multa verba precij rationem habent, Flocci,
nauci,nihili,lucri,pili,affis,cum verbo facio.vt Floccifacio, nihilis
facio, lucrifacio. Plautus in Curgul. Refpicio vos, nihili meam
gratiam facere.Idem in Ruden. Minacias ego iftas flocci non fae
cio.Vergilius,Non affis faciunt.Catull.Necpilifacit.Legitur & in
Plauto,Vt præter operam reftim fumpti fécerim. Et terunci fa•
ciam, Simileaccidit &verbo pendo.Terent. Egoillum floccipen*
 p E E M E N p. s 'r R v cT'. t I s. 1 1 1 1 •
dere.Item æftimö.Catul.Omnes vnius aeftimemusaffis.Cæterum
ex adie&tiuis o&to vel nouem maxime notauit Laurentius,qug fi
fecumappellatiuum adhibitum nonhabent,ingenitiuoponifem
per folefit.Sunt autem fimplicia quatuor, Tanti, quanti, pluris,
minoris.Cöpofita quinque, $íú;
tantiuis,& tantidem.Simodò poftremum hoc,adie&tiuum eft,vt
Restantivalet,quantivendi póteft.Liuius,Mancipiaminoraane
nisviginti, quæ poftproximiimluftrum decem millibusaeris aut
plurisveniffent,ea quoq; decem tanto pluris,quàm quäti effent,
ieftimarétur.Iuüenai.Atq;ideò pluris qùàm Coffus agebat. Plin.
xxxv,Neminem minoris docuittalento.Horat.Quätiemptæ?
Paruo.QuätiergofO&tuffibus.Eheu!Iuuem.Tanti tibi n6fitopae
ciomnisarena Tagi.Plin.tamen in x 1 1,hocinablatiuopofuit,fi
re&èfcriptü eft.Tanto nobis deliciæ & fœminæ cóftant.Iuuenal.
Quanticünq; domusconftet.Quint.In paftu cadauerühoc vnum
fupererat,vt deue&um tantidem venderes. Cicer.in Ver. Aiebat
tetantidem æftimaffe,quanti facerdotem. Detanti tamen n6in*
utile notatu fit,quòd aliquandonontam planéad precium refere
ri videtur,quàm aliquid quod magni ÉÉ fit &aeftimationis.
vt in illo Didus ad Æneam,Non egofum tanti,quod non medite
ris inique,Vtpereas,dum me per fretalöga fugis.&,Vix Priamus
tanti,totáq; Troia fuit.Plin.Tu qui te deum credisaliquofucceffu
tumens,tantitamen perire potuifti.Sin eiufinodi adie&tiua appel
latiuum,quo precium indicatur,fecum habent, in ablatiuo vfüre
pentur,prætertantideTi, quod ablatiuo caret. Et itépIuris,quod
adhuc notarim.Liuius xx 1 1,Hicnbilesmagis placuit, cum pre•
cio minore redimédi captiuoscopia fieret.Iuuenal.Quätometiris
precio,quodnitibideditus effem,Deuotúfq; cliens,Wxortibivire
go maneret.Necobftat precepto,velquod Liui9 xxv 1 1 ait,Sed
nequaquãtantum reli&tüeft,quante fummæ damnatus fuerat.vel
Terent.in Andria,Cúfaciemvideas, videtur quãtiuis precij. vel
Plaut.inEpid.Fateor me effeminimfprecij.CüinilloLiüijn6tam
preciú,quàm mul&ta fignificetur, vt etiâ Laurentius monuit.In
É;
alijs appellatiuú OTTOveTres fubaudiatur, vt fit, Homo
velres minimiprecij,qualeeft illud,Agrum inhis regionibusmee
lioré,necprecijmaiorishabetnemo.pro neq; agrämaioris precij.
9v A T v o R item adie&tiua funt, quorum genitiui inprecio
fignificando poft duo illa intereft & í£fert vfürpantur. Eä fünt
duoexiam diétis,quantus & tantus, & cum hi$magnus & pare
uus.Cicer, Tyroni,Quanquam magniadhonoré nóflrüintéreft
 si v E D Ε cons r r. vr R B. ■ r P a nr. 6;
quàm primumadyrbem mevenire.Terétias in Phor. Quidtua,
malum,id refertf Magni. Rurfus duo hæc pofteriora cum tribus
fuperlatiuis,Maximus, minimus, plurimus, alijs quoque verbis,
cuiufmodi funt,Facio,aeftimo,pendo,puto,curo,in precioindicam
dogenitiuos fuosfubijciüt.Emil.Prob.in vita Cat. Magniq; opee
ra eius exiftimata eft in prælio apud Senam, quo cecidit Hafdrua
balfrater Hanibalis.Terent.Andr. Meritò femper te maximife•
ci Chreme.Idem Heaut.Tu illum nunquam oftédifti,quantipem
deres.Idem Adel.Ego quoque à meis amari,& magnipendipo•
ftulo.Catul. Nolifpernere nec putare parui. Terent. Tü quid de
me fiat,paruicuras. Cicer,in É;, A me minimi putabantur.
Duobusautem primis intereft & refertapte (vt Laurentiusvult)
iunguntur, fiueaccufatiuos,fiue etiäaduerbia dicere mauis,Mul•
tum,plus,plurimum,parum,paulum,pauxillum,nihil, aliquid,&
fimilia.vt Multum refert.Plurimum intereft.Plin.ad Pomp. Fal.
Plurimum refert,quideffe Tribunum putes. Et in eadem, Pluri•
mum intereft,quid effe Tribunatum putes.
s A N E pauca quædã notantur,quibus addereappellatiuum,
vel demere pro arbitrio poffis, Magnus, paruus, minimus, pau
Iulus,nimius.Terent.Quidagas,nifi vtte redimas captum,qüám
queas minimo: fi nequeas paululo, atquãtiqueas?Verg.Hoc Itha
cus velit,& maghomercentur Atridæ.Horat.Quätiemptæ?pare
uo.Senec.Cóftat paruo fames,magno faftidium. Luc. Æremerét
paruo.Terent.Hecy.Quàm minimoprecio fuam voluptatem exe
Ε Plaut.Pacifcicum illo paula pecunia potes.Val.Max.lib.v,
agnovbique precio virtus æftimatur.Duo funt quibusaddi ap»
pellatiua non fòlent caIG& vili.Plaut.in Epid. Quantieam emit?
Vili.Declarat idem & vilipendo. Priorisloco,aduerbium legitur.
vt in epiftola Bruti ad Ciceronem, Valdecare aeftimas tot annos.
nifi caro fcribendum eft.
Rurfus quatuor funt comparatiua, quæ ad precium demon•
ftrandú,ipfa non adhibentur,fed loco fuo aduer6ia defe fufficiút.
Carius,vilius,melius,peius.Mar.Carius ergo cacas.
H v I c A F f 1 N E preceptoeft,quanquam non tam multorü In pondus li
verborum;ommune,Quòdpoft non pauca verba di&tio qua pon qufdive mé,
dus,liquidive menfurafignificatur,inablatiuoponitur, Plin.nat. furam.
hift.Iocfnori priuatim teucria bibitur,recens drachmisquatuorin
pofcae hemina. Betonicæ in aquacalida cyathis tribusad cordis vi
tia.In frigida cyathisduobus.Idem, Agaricum vi&oriati pondere
tritum,&inmulfà quinque cyathis datú.Idem, Ariftelochia obo»
 p E E M E N D. sr Rv e*. 1 1 b. 1 1 1 1 .
lis ternisexaqua calida,aut la&eafinae pota.
Jm praepofi• P R ae P o s 1 r 1 o quoque cum fuó cafü omni verborumge
tionein, cum neri fuccedit,vt Sum in agris Iaceo antepedes,& iuxta muros,&
fuo cafu. prope flumen.Doceo & doceor in ludo,& cum alijs,& fub te&to
Qccurri ante aedes,& circa meridiem.Laetor,iocor cum amicis,in
fefto,fine inuidia.&ficde alijs praepofitionibus.
Cómunis in P R I v A T I M v E R o qug ex his £# A, ab,ad,
certas pr£po con,de,e,ex, & Incomponuntur, modo praepofitiones ipfae vim
fitiones. fuam feruent, pleraque fimilem omnino præpofitionemcum fuo
cafu recipiunt, & Àí, quidem praeter legitimum fuum accufa*
tiuum,vt in fubie&tis authorum exemplisvidere licet.
Abftineo. Abftineo.Cicer.in Saluft.Facilius fè à viris abftinuerunt.
Accómodo. Accommodo. Idem de orat. Affricano illifuperiori coronam
in comuiuio ad caput accommodant.
Addo. Addo.Idem ad Ruff. Etfimeo iudicio nihil ad tuum prouin•
ciale officium addi poteft.
Adijcio. Adijcio.Plaut.Mercat. Neadillammeanimum adieciffe ali•
qua fentiat.
Adhibeo. Adhibeo. Cicer.inTufc. Quod vetat Chryfippus ad recentes
quafi rumoris animi remedium adhibere quicqüám, præter na*
fturcium.
Aduoco. Aduoco.Terent.Amicos aduocabo ad rem hanc.
Adiungo. Adiungo. Cicer. in Philip.Caefàr fe ad neminem adiunxit.
Admoueo. Admoueo.Caef.debel.ciüil. Ad turrim hoftium admouent.
Adhortor. Adhortor.Cicer.in Philip. Vt ad defendendamrempublicam
te adhortarer.
Affcro. $e. Plaut. Epid. Non meminiftiaureamadte afferrena*
tali die.
Appello. Appello.Terentius,Poetaquum primum animum adfcriben
dumappulit.
Applico. Applico.Cicero de orat.Sife adaliquem quafi patronum apa
plicuiffet.
Auerto. Auerto.Suet.in Ner.Aphilofophiaeum mater auertit.
Impono. Impono.Pallad.Imponîtque léuesinftipite phyllidisvmbras,
Plaut.in Bac. In te ergofioc onus omne impono.
Induco. Induco.Terent.Iftbuc in animum inducas tuum.
Includo. Includo. Cicer.in Ver. Includunturin carcerem condemnati.
Idem, In paucis villis inclufas effe videtis.
Inijcio. Inijcio.Terent.Quae fefeinignemipijcere voluit.Plaut.Tragu
Iam inijcere in te adornat.
 s I v E D E const R • vr R B. E r P A w r. 64
Expedio.Terét.in Hecy.Quin te citius expedias ab ijs grünis. Expedio.
Expello.Cglius ad Ciceroné,Namme cumiexpuliffet ex Italia Expello.
Pompeius.
Extraho.Terent.in Heaut.Ex quanta ærumna extraxeris. Extraho.
Exuo.Statius Theb. 1 x, Magnóq; evulneretelum Exuit ipfe Exuo.
gemens.
Exonero.Plaut. Atque ita profe&òvt exhoc exoneres agro, Exonero.
Deeft autem accufatiuüs.
R E L 1 Qv A v E R o ex iam di&tis præpofitionibus compo
fita,quae a&tiua non funt,ipfàm praepofitionem cum fuo cafü fine
accufatiuo omnino recipiunt.vt, -

Abfum.Cicer.Cúabeflemab Amano.Idem,Quomodoigitur Abfüm.

iucunda vita poteft effe,à quaabfit prudentia,abfit moderatio?
Adfum.Cato,Mulierne ad rem diuinam adfiet. - Adfum.
Q.v AE D A M v E R o a&tiuorum non vtrunq; pariter vt iam
di&ta verba,hoc eft accufàtiuü & cafum cum præpófitione,fed ex
ijs alterum recipiunt.
Abhorreo.Suet.in Calig.Necabhorretâveritate.Catul.Saeuâ• Abhorreo.
queabhorrebas prifci præcepta Catonis.
Adeo.Suet. Liberâ &fœderataoppida fine li&toribus adibat. Adeo.
Terent.Edicit,nevir quifpiam adeat ad eam. Cicero intert. epi•
ftolarum, Ad me adire qüofdam memini.
Afpicio.Verg. Iupiter omnipotens precibus fifie&teris vllis, Afpicio.
Afpicenos.Plaut.in Cap.Agedum afpice nos.
Euado.Suet.in Tibér. Carmilius me euafit. Cicer. pro Sylla, Euado.
Cum ex infidijs euaferis.
Exeo.Terent. Cum limen exirem. Idem, Poftquá cxceffitex Exeo.
ephebis. Cicer. epiftolarumquarto, Ne aut tibi exite ex vrbe nee
ceffe fit.
Intro Suet. inVefpaf. AEdem Serapidis fummotisomnibus Intro.
folus intraffet.Cicer.pro domofua ad Pont. In Capitoliü intrare.
Inuado.Saluft.inCatil.Tanta vis morbi,vti tabes plerofq3 ci• Inuado.
uium animos inuaferat.Cicer.Qui in fortunas huius inuaferant.
Sicvfurparipoffe vidcntur & compofita ab inter, Cicero,Magno
me metuliberabis,dum modo inter me atq$ te murus interfit.
- P R I v A T 1 M ex ijs quæ de Ad, COn, 8cTn componuntur,
tum a&tiuis,tum neutris, multa non modopræpofitionem ipfam
(vt di&tum eft) cum fuo cafu recipiunt, verùm etiam loco eius
datiuum.vt,
Accedo, Ouid.Tumveròpoftquá folitas acceffitadiras Cau* Accedo.
 1o . E M E N D. sr avct. 1 1 8. 1 1 1 1.,
fà recens.Idem,Acceditfatismatris miferabilis infans.
Accido. Accido.Terent.Ifthucverbum verèin te accidit. Cicer.in Le»
lio, Nihil mali accidifTe Scipioni puto.
Accómodo. Accommodo.Quint.Aüribus accommodentcuram.
p E accufatiuo cum praepofitione fuprà di&tum eft exemplum,
itaq}nec repeto. Sicut néc in fubie&örum quibufdam.
Adhæreo. Adhæréo. Plaut, in Penul. Ne ad fundasvifcus adhgrefceret.
Apuleius,Quæ clauftris adhærent.
Adhibeo.
Adhibeo.Verg.in v 1 1 1,Hos caftris adhibe focios.
Adijcio. Adijcio.Ouid.Adijce praeceptis hocquoque Nafotuis.
Adiungo• Adiungo.Verg.Vlmífque adiungerevites,Conueniat.
Addo,
Admoueo.
Addo.Ouid.in quartóMeta.Additur his Nifeus.
Admoueo.Valer.v 1 1,Quiin equæ genitalem partem manâ
mifTam cum in eum locum ventum effet,maribus equi admouit.
Adeffe. Adeffe.Verg. Cum creber ad aures vifus adeffe pedum fonit?.
Cæfar,Omnibus his pugnis Dolabella affuit.
Hoc & ablatiuo cum iniungitur.Cicer. de orat.In Pauli pugnanô
affuerat.
Affero.
Affero.Plaut.in Epid.Affer domum auxilium mihi.
Appropin* Appropinquo.Hircius libro v, Donecad ipfas portasacmus
quo• *
rum appropinquaret.Cæfar de bel. Gall. Cum iam muro appro•
pinquaffent.
Adfcribo. Adfcribo. Horat. Et adfcribi quietis ordinibuspatiar deorum.
Hoc & cum in iungitur,vt Ciceroin Philip.Tuveròadfcribe me
talem in numerum.
Affuefco. Affuefco.Caefàr fibro v 1, Sed affuefcere ad homines & man•
• fuefieri ne paruuliquidem excepti poffunt.Verg.Vbilibera colla
feruitio affüerint.
Comparo. Comparo.Valer.lib.v 1 1, Quàm porro fubtiliter Anacharfis
legesaranearum telis comparabat.
Confero. Confero.Cicer.proleg.Cor.Cum legibus conferemus.Iuuena
Iis,Con{cr& his,veteris qui tollunt grandiatempli Pocula. Cecil.
Plin.Quis exiftis,qui tota vita literis affident,cöllatus illi &c.
Aliter quoque COnfeftpro vtileeft,vel auxilioeft,vel addit.Fab.li•
bro 1 1 1 , Interim confert admirationi multum etiam infirmitas.
Idem, Scioqueri etiam,naturâne plus ad eloquentiam conferat,
an do&rina. -

Immineo. Immineo. Cicer.in Phil. v 1 1 ,Quiin Gallia dele&tus habent.

qui in noftras fortunas imminent.Ouid.Imminet his aer.
Incedo, Inccdo. Terent.Vnde noua nunc religioin teifthaec inceffit,
 s 1 v e D e consºr R. v E R B. * r P A R r. 6;
cedo?Verg.Regibus inceffit magno difcordia motu. -

Includo.Cicer.adAtt.Topethefiamquam poftulas, Mif&ni& Includo

Puteolorum,includam orationimeæ,
Impono.Iuuenal.Imponit finem fàpiens;& rebus honeftis. Impono.
Infideo.Verg.Infideatquätus mifere deus!Cicer.proleg.Cor. iní$.
Sedinanimis omnium penitusinfideat.
Incumbo.Cicer.epiftolarü x,Vt in remp. co itatione,curáq} Incumbo.
incumberes. Idem, Mi Plance incumbe toto $i; ad laudem.
Verg.Incübenstereti Damon fic cœpit oliue.Plin.nat.hift. Nan•
que in illo caua in fe conuexitas vergit, & cardinifuo. hoceft vna
dique terræ incumbit. -

Infilio.Plaut.in Rud.Ambæ in fcapham infiluimus. Luc.Sed Infilio.

cæcano&te carinis infiluit Caefar. - -

Infum.Terét.Inamore hæc omniainfuntvitia. Suet.inTito, Infum.

Cuinon minusauthoritatis ineffet.
Illabor.Verg. Mediâque minans illabitur vrbi. Idem,Senfit Illabor.
mediosillapfus imhoftes. -*

* Infifto.Plaut.in Mil.Age nunciam infiftein dolos.Fabius,Si. Infifto•

mul ne vulgarem viamingreffus, alienis demum veftigijsinfifte»
rem.Terent.Quam infiftamviam.vbi legatur, quainfiftam via,vt
dubitari poffit de illo alienis Veftigijs datiuffiefit, an ablatiui.
Idem accidit aliquando & depraepofitioni.
Detraho. Oiiid.de Trift.Detrahat authori multum fortunali Detraho.
cebit.Et fine accufàtiuo eclipticos.Cicer.adAppi.Egofi in prouin
cia detrahere de tua fama vnquam cogitaffemi. Idemde refponfis
Arufp.Qui in concione detrahatde Pompeio.
' E x 1 1 s verò quæ de AB,á,de,ex,componuntur,non pauca
ablatiuum citra praepofitionemaccipiunt.
Abftineo.Cicer.quimeoftreis&murenis abftinebam,àbeta Abftineo.
& maluacaptus fum.
Auerto Verg.Necpoßè Italia Teucrorum auertereregem. Auerto.
Auello. Idem, Fatale aggreffifacrato auellere templo Pale Auello.
ladium. -

Abfum.Suet.in Cæfare,Italia abeffet. Abfum.

Amolior.Luc.Humeri$iam pondere feffis Amolituronus. Amolior.
Detrudo.Terg.Detrudunt nauesfcopulo, Detrudo.
Defifto.Idem, Méne incoepto defiftere vi&am? Defifto.
Deijcio.Caefar,Heluetijea fpe deie&ti. Deijcio.
Emoueo.Verg.Emoti procumbunt cardine poftes. . Emoueo.
Egredior.Idem,Eft vibe egreffistumulus. T . . Egredior.
i.j.
 D Ε e M e N Di s r &v c r. L 1 B. 1 1 1 I.
Exire. Exire.Idem,Neque feruitio me exire licebat.
Exigo.' Exigo, Italia exigitur.
s 1 M 1 l E M conflru&tionem habent, quanquam nonex fimis
libus præpofitionibuscompofita, Arceo,Seponò,Summoueo,Pel
lo.vt Italia pellerétur.Italia fummouit.Verg.Arcebat löge Latio.
Suet.Domit.Philofophos omnes vrbe Italiáq;fummouit. Horat.
' Scimus inurbanum lepido feponere di&to.Sicuti quæ ex Ad,cori,
in,& per componuntur,etiam harumpr£pofitionum qualibet nö
adhibita,cafum tamen cius admittunt.vt, -

Aduenio. Aduenio,Verg.Tyriam qui adueneris vrbem.

Accedo. Accedo.Idem,Quas ventoaccefferat oras. -

Concludo. Concludo.Terent.Vt ab illa excludar,hac concludar.

Infigo. Infigo.Verg.Hgrent infixi pe&tore vultus. -

Perlabor. Perlabor.Idem, Atque rotis fummas leuib9perlabitur vndas.

H A c maxime ratione videntur exulo & expediöablatiuum
fibifubijcere. - -

Expedio. Expedio.Terent.in Heaut.Téque hoc crimine expedi.

Exulo..
Exulo.Cicer.Tufc. Telamonem pulfum,patriâque exulantë.
Terentius,Domo exulo. - -

Cömunis in
vrbem oppi•
Ρ R 1 v AT 1 M quoque vrbium & £# proprla,poft .
quoduis accommodatum verbum fuccedere citra præpófitionem
dúmve. poffunt. Vtique quod tanquam ad locum fignificat, vel quodad
quæftionem fa&tam per QUo, redditur,in accufàtiuo. vt Eo Roa
mam,Tarentum,Carthaginem.Quorum naturam duo etiam apa
pellatiua imitantur,rus & domus.Terét.Ego rusibo. Ouid.Quò
ruitis?veftras quifque redite domos.Verg. Ite domum faturæ,ve•
nit hefperus,ite capellae.Quod verò veluti à loco fignificat,vel ad
quæftionemVnde refpondetur,in ablatiuo.Veni Roma,Taréto,
Thebis.Adde etiam rure & domo.Eodem cafu vfurpantur nona
nunquam & quæ veluti per locum fignificant,fiue quæ percontäe
ti Qua,reddas.vt Tranfiui Roma,Tarento, Rure,Domio.Hocta
men modo loquendi vtimur & in alijs quàm vrbium nominibus,
vt Horat. Ibam fortévia quadam, ficut meus eft mos. Aliquando'
etiam præpofitione cum vrbium nominibus addita. vtHircius de
bel.Hif.Etad Cordubam fe recepit.
At quæ in loco fignificant,vél ad quæftionemVBi referütur,
fi prime nominum declinationis,vel fècundæ fint,& fingularis nu
, meri, ingenitiuo verba fequi folent. vt Fui Romæ, Tarenti, vel
fóndini. Quorum naturam appellatiua quatuor imitantur, Do•
mi, militia,bclli, humi, Horatius, Me primisvrbis belli placuiffe
f;
 s Iv E D E consºr R • v * R*. E r e A r r. 66
domique.Cicer.de offi.fècundo,Præterea quibufcunquerebus vel
belliveldomi poterunt,remp.augeant.Saluft. Sed mihi multa leo
genti, multa audienti, quæ populus Romanus domi militiæque
mari atque terra præclara facinora fecit. Liuius, Quibus artibus
domi militiâque &partum,& au&tum imperium fit HUmii quoq;
adimitationem horum vfurpatum eft, non tamen eodem omniû
no fignificato,Cum aliâs fuperhumü fignificare videatur.vt Vere
gilius,Quilegitis flores,& humi nafcentia fraga.Horat.Serpithu
mi,tutus nimium, timidúfque procellæ. Aliâs inhumum, vel ad
humum.vt Idem,Procumbit humi bos.Stat.Sternethumi popu•
los, miferümque exbauriet orbem. Comprobat hanc interpretae
tionem,quòd etiam authores fic loquantür.Curt. Plura in humü
innoxia cadebant.Tacit.Proie&tus in humü.Ouid.Vipereos den•
tes in humum pro femine ia&tos.Aliâs intrahumum. Colum. Cu
mulifque exaggeruntur, vt latius fefe frutex humi diffundat.
Sin vel pluralis numeri fint,vel genitiuum in is mittät,profa fcri
bentibus, vt Seruius obferuat, in datiuo verbisfuccedunt. Plin.
Cum fpe&tare antiqui moris fupplicium Tiburi concupifceret.
Suet. Lentulus Getulicus Tiburigenitum fcribit. Cicero ad Att.
Conuento Antonio Tiburi. Idem ad eundem, Sextum nuntiauit
cum vna fola legione fuiffe Carthagini.Liuius,Negle&tum Anxu
ripræfidium.Simili modo ruri.Colum.Rurimoretur.Terét. (Vt
cuius,quanquâ poete,profæ quàm verfui propior fit oratio.)Rue
ri fere fe continet.In quo Feftus fentire cü Seruiovidetur.Eius ver
ba funt,Ruri effe, nón rure effe dicendum, teftis eft Terentius
Phormione,cum ait,Ruri ferè fecötinebat, vbi agrum de noftro
atre colendum habebat. Poetis verò in ablatiuo, Horat. Romæ
£;iburamem,ventofus Tibure Romam.Idem,Quinque dies tibi
pollicitus me rure futurum.Verg.in quarto,Tyria Carthagine qui
nunc expe&tat.Perfius,Rure paternó eft tibifar modicii.Iuuenal.
Magna tamenfamaeft cuiufdam rurepaternoviuentis.Prifcianus
fine exceptionetum vorfa,tum profafcribentibus,in ablatiuopo
nenda cehfet: Sed quäm veré, fäcile exiftimaricxpropofitis licet.
Cæterum non infréquens eft eorum in ablatiuo vfus etiamapud
oratores.Cicer.in Philip. Cum tu Narbone menfashofpitum c9n
uomeres.Idem de natüra deorum, Sepultus effe dicitur Lacede•
mone.Idem ad Seruium Sulp.Commendo tibi domum eius,quæ
eft Sicyone.Plin.nat.hift.Effe&ü Sicyoneprimum,deinde in tota
Graecia.N6 eft ignorandú,quod eorú deqüibus egimus,genitiuus
domi quinq3 tätum pronómina,Meæ,tuæ,{uæ,noftrae,&l,1]•
' • • -
yeftræ,
 so E E M E N D. S • r R v C T. IL I B. -I I.I I • •

& vnumnomen alienæ iungif&cumpatitur, vt Domimeæ, tuæ,

*fuae.Domialienæ. -

C6munis in : o M n E praeterea verbum in datiuum ferripoteft eius perfoa

datiuúgratig næ in cuiusgratiamvel detrimentum a&tioverbi cedit.vt Vergil.
Cui pédere fuapatererisin arbore poma.Idem Geor. Cùêta mihi
Alpheum linquiés,luc6fque Molorchi.fignificatur enim, In cuius
gratiam.Inmeam gratiam,velhonorem.
Communis ' T . D 1 c r 1 o præterea qua tempus rei gerendæ fignificatur, fi
in tempus. velutiad quæftionemQUamdiu,redditum ponitur,cuicunqyere
bo fuccedit,&continuatum aliquod tempus neceffario fignifica•
re videtur,& per accufàtiuum vel ablatiuum efferri poteft. Verg.
Hiciam ter céntum totos regnabitur annos.Cicer.pro reditu fuo,
Qui totos dies de officio,& de virtutedifferüt. Suet. in Augufto,
In le&tumdeinde tranfgreffus,non amplius cum plurimü, quàm
feptem horas dormiebat,& ne easqu É continuas,{ed vt in ils
lotemporis fpacio ter aut quater expergifceretur. Plin. nat.hift.
Sub ar&ico vertice, nemo fex menfibus videt folé. Suetonius in
Calig.Vixit annis xx 1 x,imperauit triennio & decem méfibus,
diebüfque o&o. At fi veluti ad quæftionem Quando redditur, in
ablatiuo plurimüvfurpabitur.vtVenihora prima.Cicer.Superio•
ribus diebus veniinCümanü.Idem pro Rôfcio, Criminatiotua,
quæ eft, Rofcium cum Flauio profocietate decidiffe. Quo tempo•
re?Abhincannisquindecim. Dicimustamen tanquam eiufmodi
quaeftioni reddentes, etiam praepofitione adhibita,Veni ad diem
ftatutum, & inipfo tempore. Et in epiftola Ciceronis adTeren•
tiam,Athenis ad quintumdecimum Calendas Nouébris.Rarum
omnino in accufatiuo.vt Plin.adCanid.Rufum,In hac tamé tran
quillitate annum quintum & fexagefimum deceffit.Cicer.pro Mi
fone,Profe&us eft id tempus, cum iam Clodius, fiquidem eo die
Romam venturus erat &c. Sed hic Græcavidetur Eclipfis. Si tae
men alicuius harum, Ante,poft,intra,vel circiter,circunftantiain
eiufinodi fermone eft explicanda, ipfispraepofitionibus omnino
pofitis vtédum.vt Veni poft,velante feftum,& circiterCalendas.
Abfoluam opus intra paucos dies.Hoc tamêvltimum & per abla
tiuum honeftefæpeinterpretamur.Terentlus,Paucis diebus,qui•
bus haec a&ta funt,Chryfis vicinahaec moritur. Plin. Filix biennio
moritur,fi frondem agerenon patiaris.Cicer.Quihis paucis dies
busfa&tus eft pontifex.Idem, Triduo aut adfummum quatriduo
periturum. Sic dicitur Memoria noftra,& memoria patrum noa
ftrorum.Caefar, Hicpagus cum vnuscumdomo exiffet, patrum.
 s 1 vs D e cons r R. vae a B. ■ r PA ar. 67
noftrorummemoria L. Craffum confulem interfecerat. prointra
memoriam.Videtur & præpofitionem poffcum fuo accufàtiuo,
perablatiuum interpretatusCicero ad Caffium, cum dicit,Vt t€ ,
quem iam diu plurimi facio,tantointeruallo viderê,ideft(vt mihi
videtur)pofttantum interuallum. . — — -

N v i. lv M præterea verbum eft,quodfenfumvtconiun&tio, Communis

nifubie&tum telicos admittere poftfenonpoffit. Doceogramma.in vt telicoa
ticam,vtalij difcant.Doceor grammaticam, vt emendate loquar.
Adfùm vtdgigas.Surgovtfedeas.Ipfe feruio,vttufis liber.Hunc.
fenfium poetæ interdum perinfinitü modum Græco more inter•
pretantur.vtin Hellenifmis dicetur.Vergil.Hocregnum dea gen.
tibus effe,Si quafatafinant,iam tum tenditquefoüétque,
Quinquenumero defe&tiua notätur,quæ imperfonaliavulgo Conftru&io
grammaticorum dicuntur, Pœnitet,tedet,miferet, piget, pudet. poenitet, te,
Hæcquotiesinfinita verborüadiun&ta
&accufàtiuumferuntur.vt Miferet menon habent,ingenitiuum
fratris, Piget me laboris, áet
. &c. •!

Poenitetillum impendij.Cumveròinfinitum adnexum habent,fi

quid poft ferecipiunt, in accufatiuoponetur, infinitoipfo nomi•
natiuilocumfuppléte,vt Poenitetnos,tenonaffuiffe.nifi quis infi
nitum hoc, genitiuumeffe contendat, fic, Poenitetnos huius rei,
CuiusfNempete n6 affuiffe. Quodvtique à refolutione horú vet ;
Eorum,quam Prifcianusaffert, alienum nó eft.Sic enim refoluit, :
Poenitet,tedet,pudet,miferet metuisPœnitentia,pudor,tedium,
mifericordia habet metui. Additur miferefcit,quod horum natus
ram imitatur.Terét.in Heaut.Inopis tenunc miferefcatmei.Item.
veritum eft,propuduit vel puditum eft.Cicer.de Finib. Primum
AriftippiCyrenaicorümquèomnium,quos non eft veritum in ea
voluptáte, quæ maxima dulcedinefenfum moueret,fummum bo
numiponeré.Item in præfenti,Sedapud A&ium ex Nonio,Vere•
tur téprogenitoris.Leguntur tamen &cum nominatiuis aliqua
horumiintranfitiueconiun&ta.Mart.Nulli Thai negas,fedfi tenö
pudet ißud,Hocfàltem pudeatThainegare nihil.Terétin Adel.
Hei mihi,nonte hæc pudentfLuc. v ■ 1 ι,Semper metuit, quem
£æua pudebuntfuppficia.Plaut.Neminismifèrericertum eft,quia
nemdmiferetmeiTerentius,Nequefe id pigere.Vbi circa infinie
tum duofunt accufatiui;quorum prioragentiseftperfonae.Cicer.
Rhet.1 1,Deinde vtrum facinusfit,quodpoeniterefuerit neceffe.*
Et in aliofignificato, nempeproparUm eft,velvidetur,vtGellius
& Donatus interpretantur.Terent.Me quoquequátum hic9pee
ris fit,poenitet.Idem,An pocnitebat te authore fiagitij3; feciß.
1-11].
 D E E M E N D • S T R V C T. L I B. 1 I I I.

fetadolefcens,nimiferum patriinfuper etiam indicares? Cicero,

Nec poenitet me quantum profecerim.Moerorem minui,dolorem
nec potui,nec fi poffem,veliem.Item pro pudet.Vergilius,Nec te
pœiiiteat calamo triuiffelabellum.Liüius,Nec me eörumfenten•
tiæ effe poenitet.Vel protedet.Cicer.inCato.Numigitur ficentes
fimum vixiffet annum,fene£tutis eumfuæ pœniteret?Non igno•
randum quibufdam exijs duplicia præterita dari. Legimus enim.
uduit,& puditum eft.Sil. xjMensabijt,puduitque fugæ.Plaut.
É me, nequete tuis intus puditum eftfa&tis-Star.v 1 1 ,Nec
pigitum paruoiquelarcs,humiléfquefubire. Quibufdarn vnicum.
& paffiu* yocis. A miIeret enim,mifertumeft,Et à tedet vel po*
tius pertedet,pertefum eft.Terent.Heaut.Sic me dij amabunt,vt
tuarüm mifertum eft fortunarum.Vergilius,Si non pertefum tha
lami,tedáéquefuifTet. A miferet & tertij ordinispaffiuum legitur.
Cicero pro Liga,Cauetefratrumpro fratris falute precantium vos
mi(ereatur. -

Notantur & fextertiæ verborum perfonae,quae quoties infini*

tis vocatorum imperfonalium, aut etiam tertijgeneris paffiuorú
, iunguntur,abfolutorum formam fufcipiunt.Ea funt hæc,Incipit,
Cœpit,Definit,Debet,Solet,& Poteft.vt Quint. in v 1, Vbiprie
mumcœperat nonconueniri;quaeftiooriebatur.Idem,Sedvt pere
ueniri adfummä,nifi ex principijs non poteft. Idem, Mihi qüoq;
profe&ò poterit ignofci.Tedere folet auarosimpendij.Solet quge
iri à multis.Debet ftariantehoftium Thaidis. Cicero,Non poteft
iucunde viui,nifi cum virtute viuatur.
v E R. B O R V M I 1) I o M A T A.
--

v N c QyAE promifimus certorum verborum, quæ

n • varijs cafibus iúnguntur,idiomata quædam, ideft pri• ,
uatas quafdam rationes aggrediemur. Ea igitur in due
plex genus diducimus.Alia enim pródiuerfà fìgnificatione,inva
rioscafus feruntur,Alia ex vfu tantum authorum. Quorumigene
rum nonnulla quæ reperiuntur communia fparfim in ijs duóbus
prout alterutrius magis vifaerunt,tra&abufitur, feruatoingene•
ribus literarum9rdine.Ergo quæ prodiuerfoauthorumvfu,inva•
rios feruntur cafus,talia fùnt, ' m •
Abftineo. A B s T 1 N E o genitiuo. Horatius Abftineo, dixit, irarícalia
dèque rix£.Etablatiuo.Ouid.Eftvirtus placidis ábftinüiffebonis.
Iufiin.Contcnti viétoria,imperioabftinébant.Ablatiuo&accufà
 s 1 V Ε D Ε co N S T R • v E R 8. E r p A R r. 68
tiuo. Liuius, Romanobellofortuna Alexandrum magnum abfti•
nuit.Ablatiuocum przpofitione. Luc. A trepido vix abftinet ira
magiftro.Et cum accufàtiuoadiun&o.Liuius, Bellum ab innoxio
populoabftineat.Et datiuo, locoablatiuicü praepofitione. Plaut.
Abftineiftihanc tumanum. -

Admoneoingenitiuum.Sal.Iug.Sed quoniam tanti viri teme Admoneo.

pus admonuit. Ouidius, de trift. Ocia dele&ent, admoneántque
mei.In accufatiuum, Cicer.adTreb.Sedvtegoquoque te aliquid
admoneam.Terent.Ridiculum eft te iftudme admonere.In abla
tiuum cum præpofitione de.Cicer. Epiftolarum libro 1 1 1 I, Pu*
tauiea de reteeffeadmonendum. Idem prolege Manil. De quo
vos paulo anteadmonui.
Antecedo in datiuum.Cicer.de officijs,Quantum naturaho* Antecedo.
minis pecudibus,reliquifq3beftijs antecedat.Inaccufàtiuâ. Suet.
in Auguft.Et magnificentia omnes anteceffit.
Anteeoin datiuü.Plaut. Amphit. Virtusomnib9 rebus anteit Anteeo.
profe&ò Inaccufatiuum.Saluftiüs in Iugurth.Etcumomnes glo
ria anteiret. -

Anteftat in datiuum. Gellius, Quigeftus& vocis claritudine Anteftat.

& venuftate cæteris anteftabat.In accufatiuum.Apul.Tunc inter
eosvnus,qui robore caeteros anteftabat.
- Attendo in datiuum.Suet.in Galb. Inter liberales difciplinas Attendo.
attendit & iuri.Inaccufàtiuum.Cicer. pro Archia, Quoniamme
in hoc nouogenere dicendi tam diligenter attenditis.
Affluo in ablatiuum.Plaut.Atque adeò vt frumentoaffluam. Affluo.
In datiuum.Ouid.Affluit incautis defidiofusamor.
Adfcribo datiuo.Horat.Adfcribi quietisordinibus patiar deos Adfcribo.
rum.Etaccufatiuocum ini.Cicer,Philip.Tu veròadfcribe mein ta
lem numerum.
Affentio& afTentiordatiuo, Cicero,Senatus mihiaffenfuseft. Affentio.
Et datiuo cum accufàtiuo.Idem de orat. Cætera affentior Crafio.
Idem,Nam neque ego affentior illud Theophrafto.
cE l o E T c E L o R in accufàtiuü. Oüid. in epiftolaCanac. Celo.
Hocte celauimus vnum.In ablatiuum cum præpofitione. vtCi•
cer.proDeiot.Dearmis,deferro,deinfidijscélaré te voluit.Idem
inepiftola ad Metellum, Debes exiftimarete maximis de rebus,
afrâtre effe celatü.In datiuü.Terent.Phormione,Si hocceletur pa
tri,in metu fum.Emil.Prob.Id Alcibiadi celari diutius nö potuit.
Cófidoin datiuü.Caefar de bel. Ciuili, Cui maxime cófidebat. Confido.
In ablatiuum.Idem de bel.Gall. Multum natura loci çant.
•1l1J•
 ID E E M E N D. S T R. v C T. L 1 8. I I I I.

Conduco. Conduco im datiuum. Colum. Id minimeconducit agricolae.

Cicer. Lentulo, Id reipub.rationibus putem conducere. Inaccu•
fatiuum cum ad.Plaut.Cap.Ad vi&um côducunt. Item in accu•
fatiuum cum in.Plaut.Ciftell.Quod tuam in rem bene conducat.
In accufatiuum,fed alia fignificatione.Iuuenal.Conducütforicas.
Compleo. . . Compleo ingenitiuum.Cicer.in Ver.Completus iam merca•
torum carcereffet. Inablatiuum.Vergil.Vterúmque armato mi•
lite complent.
Conqueror. Conqueroraccufatiuo.Suet.in Aug.Vicem fuá conqueftus eft.
Idem in Claudio,accufatiuo cum C5. Ip(è quodam libello cóque•
riturob hanc eandem valetudiné.Ablatiuocum de.Idem in Aug.
Tiberio quoque de eadem refedulòviolentius apud fè per epifto
lam conquerenti,ita refcripfit.
Decet, Id e cr r datiuo.Tacit.Decere nobis terram.Cicer.deorato•
re,Quandoque id deceat prudentiae tue.Accufatiuo.Ouid. Lude,
decentanimos mollia regna tuos. Huius compofitum dedecet,&
accufatiuo cum praepofitione. vt Cicer.in officijs,Vt fi quid dedea
ceat in illos,vitemus ipfi.
Difcrucior. Difcrucioringenitiuum.Plaut.in Aul.Difcrutioranimi.Inaco
cufatiuum & ablatiuum, vt Diomedes ait, Difcrutior animum
& animo.
IDo.
Do accufàtiuo & datiuo fimul. Plaut.in Trinum.Eft ager fub
vrbe hicnobis,eum dabo dotem forori.Vergil. Donomihiquam
dedit olim.Item accufàtiuo cum In.Terent. Meprecipiteminpie
ftrinum dabit.Idem,Vtinam mihieffet aliquidhic, quóme praeci
Doleo.
pitem darem.proin quod.
Doleo in accufàtiüum.Ouid.de Trift.Tu veròtuadamna do•
le.Stat.in Theb.Bellorum extremadolemus. Suet. Se quoque re•
fponditvicem eorum dolere. Hoc tamen Prifcianus pro inuicem
exponit.In ablatiuum.Verg.Etnoftro doluifti fæpe dolore. In ac•
cufàtiuum cumpropter in eodem fignificato, Quint.in 1 x, Nec
ÉÉ ei credereáut propter eum dolere &'irafciiudex, cui putat
v.
oc vacare. In datiuum. Terent. Aut hoc tibi doleret, itidem vt
mihi dolet.In ablatiuum cum de,fed infignificatopTGFter. Ouid.
Sum mifer,& de me quòd doluerenihil.
Diffentio. Diffentio tibi,& à te.Quintil.Inftit.Huicopinionineque om*
ninoaccedo,neq3 plané diffentio. Columel. Sed ego plurimorum
opinioni diffentiefis, preciofum vinitorem imprimis effe cenfeo.
Cicer.M.Marcello;Nön quin ab eo ipfodiffentiam,fed quòdeate
fapientia effeiudicem,vt meumconfiliumnon anteponam tuo»
 sive D E cons T R. v E R B. £ r * A Rr. 69
* Di&o inBpexegefi quiddam peculiarehabet.Nam& inaccufà Dico, .
tiuovfürpatur.Cicer.ad Att.Nam fuit apudme Cornelius, hunc
dicoBalbum.Idem,Itáque Cæfaris amici,medico & Oppium,dif
rumparis licet.Et in alijs cafibus.Quint. Incipiamus a6eo,qui cü
freqüétiffimus eft,tum longepulcherrimus,tranflatione dico.Hor.
Ser.Tutiorat quãto merx eft in claffe fecunda,libertinarum dico.
f A c I o genitiuo. Cicer. ad Att.Tranquilliffimus autem ani* Facio.
mus me?,quitotum iftud æqui boni facit.Item infinito.Idem Phi•
lip.Facitefiocmeum confilium, legiones nouas non improbare.In
fübiun&iuum cum vt,cumveluti periphrafisalterius eft verbi.Ci•*
cer.ad Att.Non faciamvtenumeremimifèriasomnes in quas inci
di per fummâ iniuriam.Terent.Nefaceresidem quodvulgus fere
uorumfolet,dolis vt me deluderes. Cæfarcöment.Omnibüs Gal•
lis idem effe faciendum,quod Heluetijfecerunt,vt domo emigrét.
Columella, Hoc enim& fàlubrius, & elegantius eft, quàm illud
quodquidá faciunt,vt palis in parietes vehementer a&isvimineos
quallosfuperimponant.pro Non enumerabo,Emigrandum eft,Su
erimpofiere. Simili ratione vfurpatur huius ver5ipaffiuum fig.
1uuenal.Vndefitvt malim fraterculus efTe gyganturfi.Horat.Inde
fitvt rarò,quife vixiffebeatum Dicat,& exa&ocontentus tempo*
revite Cedat,vtfconuiua fatur,reperire queamus.Significatenim,
Vnde malo, Vnderaròreperire quimus. Similis periphrafis & per
verbum ERinuenitur.vt Terent.Phor. Si eft patiue, culpa vt An•
tiphoin fè admiferit, ex qua re minus rei foret, aut famiae tempe*
rans.Idem,Si vismihi vxorem dare quam defpondifti,ducam.Sin
eft vt velismanereillâ apud tè , dos hic omnis maneat Demipho.
pro,Si admifit, Sin vis, Non diffimilis periphrafiseft &inill6Ca•
tonis,Eftinterdum præftarepopulo,mercaturis rem quaerere,nitâ
riculofum fiet.pro Præftatinterdum. -

Fidoindatiuum.Verg. 1 x,Et fidere no&i.Etin ablatiuü.Idem Fido.

infèptimo,Molliri iam te&ta videt,iam fidere terra. , -;
Faftidioingenitiuum.Plaut.Aul.Abijt,neque me certiorem fe Faftidio.
cit,faftidit mei.Inaccufàtiuum.Verg.in Bucc.Inuenies alium,fite'
hic faftidit Alexis. - - ;,. , • - -*-

- Fungor in accufatiuum.Suet.in Augufto, Qui fuam vicépræ• Fungor.

fidendo fungerentur.Idem,Senatoria munerafungeretur.Terent.
in Adel. Liberalis fun&tuseftofficium viri.In ablatiuum.Idem, Et- r
•-, •
.

tuo officio fuerisfun&us. - -

G A v D £ o in datiuü.Cicer.ad Bafil.Tibigratulor,mihi gau* Gaudeo.

deo,teamo,tuatueor.Inablatiuum cum præpofitione.Terent.in
 p e e M e N n..s r R w cºr. L 1 B. 1 1 ■ r •
Hecy.Vt tacita mecum gaudeam.In ablatiuum. Idemim Andria,
Vt malis gaudeat, atqueex incommodis alterius,fuavtcomparet
commoda. In ablatiuum cum de. Cicer.ad Marium, Deburfa te.
gaudere certo fcio.Inaccufàtiuum cum propter. Idemdefinibus,
Eft autem à te femper diétum, necgaudere quenquam nifipro*
pter corp?,nec dolere.Etibidem,Vt is qui propter mealiquid gau*
deat. In accufatiuum. Idem declaris oratöribüs, Simul illudgau»
deo,quod & gqualitas veftra &c.Plaut.in Moftel.Haec quigaudét,
gaudeant perpetuo fuo femper bono.CaeliusCiceroni Ix epiftolae
rü,In theatrum Curionis Hortenfius introijt,puto vt fuumgaudiü
gaudeamus.Terentius, in And.Hunc fcio meâfolide folumgauifue
rum gaudia. • •. •

Grauor. Grauor in accufatiuum.Suet.in Auguft.Ampla & operofà prge

toria grauabatur.In ablatiuum.Vergil. Pluuia cumfortè grauan•
tur.Seruius,Grauor,grauiter fero. _ -

Habito. H A B 1 T o in ablatiuum cum in.Terent.In hac habitaffe pla•

tea di&tum eft Chryfidis patrem.In ablatiuum.Verg. Habitabant
vallibus imis.PropertiusjEt ipfe ftraminea poffetdux habitare ca•
fà.Verg. Lucis habitamus opàcis.Inaccufàtiuum.Idem,Habitarüt
dij quoque fyluas. -

Incido. 1 N c 1 D o 1 N æs & ære.Liuius tertio ab vrbe cond. Legesim

aes incifas in publico propofuerüt.Cicer.inVer.Inci(umin ære nos
bis tradiderunt.Caecil.PIin.in Panegy.Incidenda inære cenfuiftis..
Frequentior eft tamen accufatiuivfus.
Inceffit. ' Inceffit in datiuü.Verg.Geor. Regibusinceffit magno difcore
dia motu.Liu.Grauior cura patribusinceffit.Valer.Max•Nec mi•.
hi cun&ta comple&édicupido inceffit.Et in accufàtiuú.Liui?,Ma*
gnus plebem metus inceffit. Idem, Timor deinde patres inceffit.
Curtius, Non mediocres omnium animos formid6incefferat. Et
cum in præpofitione.Terent.Vnde noua nunc religio in te ifthaec
inceffit,cedo? -

Illudo.
, Illudo in datiuum.Verg.Certántqueilludere capto.In accufà*
tiuum.Idem alibi,Verbis virtutem illude füperbis.
Infulto. Infultoin accufatiuum. Saluft.Multos? pueritia bonos infule
tauerat.In datiuü.Suct.in Cæfare, Ex eoinfültaturum omniú ca*
pitibus.Etabfolute.Verg. CernisvtinfultentRutulifideft percae ;
uillationem irrideant,vtSeruius interpretatur. -

Inuado. Inuado indatiuum.Varro,Täta porro inuafitcupiditas bono•,

rum plerifque.Et accufàtiuo.Saluftius Iugurth.Milites Iugurthini W
figno datocaftrahoftiuminuadunt Verg.Inuadunt vrbem fomno.
 S1VΕ D E . C O N S T R. • V E R B. E T. P A R T. 7o

vin6quefepu'tam.Etiäcum præpofitione Ti.Cicer.Non potuimae

gis in arcem illius caufæ inuadere.Idem, Accufanthi,qui in fortu •
nas huius inuaferüt.Saluft.Catil.Tanta vis auaritiæ in animoseo»
rum,veluti tabes inuaferat. -

- Inuideoingenitiuum.Plautus in Moftel. Quiinuident,ne vno Inuideo.

quam eorum quifquam inuideat prorfus commodi.In accufatiuú
& datiuum. Vergil. Liberpampineas inuidit collibus vuas. Cicer,
Optimam nobisnaturam inuidiffe videantur.Plin. Neque vtmulâ
ti,inuideo alijs bonum,quo careo.Inablatiuum. Luc.Inuidetigne
rogi miferis.In ablatiuum cum In Cicer.pro Luc.Flac.Purpuream
tyriam,in quatibiinuideo.Huius etiampaffiuum legitur. Plinius,
Nönne fiinuideris,maiores eo quiinuidetfHorat.Egocur,acquiree
repaucafipoffum,inuideor?
Impleóingenitiuum. Liuius,Adolefcenté fuae temeritatisime ImpleOe
pleuit.Vergilius, Jmplenturveteris Bacchipinguifqueferinæ. In
ablatiuum.Idem,Impleuitque mero pateram. Luc.Implentur va•
lidotyrone cohortes.In ablatiuum cum de. Martialis, Hos nifi de
flaualoculosimplere moneta. Non decet argentum, vilia ligna
ferant. . - - - -

Interdicocum datiuo & ablatiuo. Suetonius Augufto, Alteri Interdico.

ob ingratum & maleuolum animum domo,&prouincijs interdis.
xit.Etpaffiue.Cicer.in Catone,Male remgerentibus,patrijs bonis
interdicifolet. Cæcilius Plin.Prifcoinbiénium Italia interdi&um.
Etablatiuo fine datiuo, vt Interdicuntaqua&igne.Et datiuo fine
ablatiuo.Cicero adpontifices pro domofua.Velutiiubeatis,vt M.
Tullioaqua &ignis interdicatur.Suet.Claudio, Hi, quibus magis
ftratus interdicerentur. A&iuumverò, & accufàtiuocum datiuo.
Suet.Domit.Interdixit hiftriónibus Scenam.Liuius xxx i 1 1 1 ,
Foeminis dúntaxat vfum purpuræ interdicemus.Iuftin. Cui paulo
ante omnem humanam opem interdixerant. Ouid.Cui quondam
regia cóiunx orbeminterdixit.Itemaccufatiuo cumablatiuo.Cæ.
faFdebel.Gall.OmniGallia Romanosinterdixiffet. Et datiuo fo•
li. Cicer.in Ver. Pater improbus,cui nemointerdicerepo{fet.Sed
hicproobfiftere,vel obßare ponitur. , ,
' Impertio &impartiorin accufatiuum&ablatiuum.Terent. Impertio.
Adel. Curceffoherähis malis impartiri?Idem Eunucho, Plurima
fälute fuum fummum Parmenonem impartit Gnato.Et accufatis
uocum datiuo.Cicero,Huicreialiquid temporis impartias.Ité da•
tiuo cum ablatiuo & de Ciceroofficijs,Sæpe idoneishominib9,&
indigentibus de re familiariimpartiendumieft.
 p E e M E N D • „ s r R v cºr. 1. 1 8. 1 1 1 r.
Iubeo.' Iubeo,accufatiuo.Terent. Heaut.Imô filiiipotius iube. Plaut.
Si refpexeris,donecego te iuffero.Etabfolute.vt Populus iuffit.pro
decreuit.In hoc tamë aliquid fubaudiri videtur. Et infinito. Verg.
Infandü regina iubes renouare dolorem.Etdatiuo.Macrob.Satur•
• Sacrorum cuftodibus iuffit,ne mulierem intereffepermitterent.
Loquor. , l o Qv o R,datiuo& accufàtiuo.Ouidius,Necdubites illivere
ba (ècundaloqui.Accufatiuo & ablatiuo,intercedente cum.Idem,
Et modo cum chara coniuge multa loquor. Et ablatiuo per fe.Suea
tonius Claud.Etiam heroicis loquutus eft verfibus, Et alteroaccue
fatiuo cum præpofitionead Plautus,Merc.Decidecaput,fifalfum
adte loquor.
I.udo. ILudo,in accufàtiuum.Suet. Cæfar.Troiamlufitturba duplex
maiorum minorúmque puerorum.Idem Aug.Aliquädo vtvificat,
luditaffidue aleam.In ablatiuü.Idem,Vel talis,vel par imparlude•
re.Idem Claud. Aleaftudiofiffimelufit.Plaut.inMoftel.Scis folere
illacaetate taliludo ludere. -

Miror. M 1 R o R,,inaccufàtiuum.Verg.Miratur portas.Ingenitiuum•

Idem,Iuftitiæne prius mirer,belline laborum?
Mifceo. Mifceo,datiuo.Luc. v 1, Turbæ fed miftus inerti.Etablatiuo,
interpofito cum. Columella, Nonnulli pellemferpentis obrutam
cumvino mifcent.Et interpofitoin Verg.Craffünïque cruoré Ore
reie&antem, miftófqueinfanguine dentes. Etfiné præpofitione.
Ouid.Quæ fanguine mifta recenti Coxerat aere caud. -

Moderor. Moderor,in accufatiuum.Suet.inAug.Necfucceffumvi&oriae.

moderatus eft.In datiuum.Saluft.in CatilJortuna,cui9libidogé•
tibus moderatur.Cicer.pro Celio,Quod &pudortuus modetatur
orationi meæ.Lucil.Syderibus quæ folafuga moderantur olympi.
Mifereor.
Mifereor,ingenitiuum.Verg. Nil noftri miferere, mori me de•
nique cogis.In datiuum rariffime.Cicer.in Tufc.Perge,aude, nate
illachryma,patris peftibus miferere. :
Nitor. N 1 r o R,inablatiuum.Verg.Ille vides puraiuuenemqui nitie
tur hafta.In accufatiuum cum ad.Quint. Altius tamenibunt,qui
ad fümma nitentur. - •• . -'* · · · ·
Ob!iuifcor. o B l 1 v 1 s c o R,accufàtiuo.CiceroadAtt.Suauiffimamhae
*; ; bui recordationem clariffimi iurisiurandi, quod ego non erä obli•
tus.Verg.Hinciâ obliuifcere Graios.Cicer. Att. Quodlaudas,quia
obliuifcime fcripfi antefa&a& di&ta noftriamici. Ego veròita fas
cio.In genitiuum.Verg.Obftráfque fui eftIthacus. .. • •• i
Obtre&to. Obtre&o,in datiuú.Suet.in Tyb. Germanicovfq3 adeò obtree,
'&tauit.Cicer.pro lege Man.Qui huic obtre&ätlegi Inaccufatiuü,
 s I v E D E C O N S T R. v E A B. E T p A R rr. 7i
Valer. Max.libro v 1 1 , Quodftultum & inutile fit eas obtre&tare
vires,quasipfefoueris. - -

Occumboin datiuum.Verg.Seu certè occumbere morti.In ac• Occumbo.

cufatiuum.Suet.in Aug.Voluntariam occubuiffet necem.
Oleoin accufatiuum.Cicer.in Antonium, Vinum redolétibus. Oleo.
Plaut.in Moftel.Metuo ne oleant argétum manus. In ablatiuum.
Quid.Perlucosfacros,& olentiafulphure fertur.Verg.Redoléntq;
thymo fragrantia mella. - - -'

P A £ P 9 E t palpgrinaccufàtiuum.Iuuenal.Quem munere Palpo& pal,

alpatchar? In datiuü.Plaut.in Amphitryone,Obferuatote quàm pof.
lande mulieri palpabitur. -

Pertefus ingenitiuum.Macrob.Pertefus neceffitatis.Vergil. Si Pertefus.

nô pertefum thálami,tedæque fuiflèt.In accufatiuü. Suet.in Aug.
Pertefus,vt fcribit,morum peruerfitatem eius.Et in Cæfare,Quafi
pertefus ignauiam fuam. •

* Potior,genitiuo.Cicer.Illius regni potiri.Saluft.Iugurth. Priuf Potior,

quam legatos conueniret,Atherbalis potiretur.Idem,Romani fi•
gnorum &armorum potiti funt.Ablatiuo.Verg.Egreffi optata po
fiuntur Troes arena.Ouid.Tüque tuis armis nos te potiremur A*
chille.Accufatiuo,fedantique.Hicpotiturgaudia.
Praeirein datiuum.Cicer.proMilone,Incitatifùnt,vtvobis vo Præire.
ce præirent.Quint. Do&tores nonpoffè femper præire fingulis leo
gentibus.In accufàtiuum. Liuius,Agedum pontifex publicus po•
puli Romanipræiverba,quibus me prolegiónibus deuoueam,
Præftolor in accufatiuú.Terent.in Eunucho, Quem præftolare Præftolor.
Parmeno?Plaut.in Caff.Te ecaftor præftolabor.In datiuum.Cice*
rolibroprimo Inue&.Qui tibiadförum aurelium præftolarentur.
R. E c ο R D o R in accufatiuü. Cicer.in Philip. Recordare igia Recordor.
turdiem M.Antoni illum,quo di&taturam fuftulifti.In ablatiuum
cum de.Idem proPlancio,Quin iftisveftrislachrymis de illis recor
dor,quaspro me fæpe & multum profudiftis.
Refertiogenitiüo.Cicer.Referto prædonum mari.Et ablatiuo Refertio.
cum de.Idem,De nugis referti libri.
s A r v R o ingenitiuum. Plaut.inSticho,Hae res vitae me fo* Saturo.
ror,faturant.Et ablatiuum. Varro de Re ruftica, Dum agnofcant
matrem agni & pabulofè fàturant.
Subeo in datiuum. Verg. Iámque propinquabantte&tis, mu* Subeo.
rbquefubibant.In accufatiuum. Idem, Haec inquit limina vi&tor
Alcides fubijt. In accufàtiuum cum ad.Adte&tafubibant paupe*
ris Euandri. - - -
 n E e M* N D. s 'r Rvcr. r. r e. 1 1 r r •
SatifFacio. Satiffacio in datiuum & accufàtiuum.vt Satiffaciet tibi hgc.Et
accufàtiuo per fe. Cato dere ruftica, Quin pecuniam fàtiffaceret.
Indatiuumíquoque & ablatiuum cüm de.Seneca, Lachrymas fol•
licita materabftergit,cui de pædagogofatiffa&um eft. -

Vtor. v τ ο R. hacre,& hancrém.Cicét.Prepofteris vtimur confilijs.

Terent.Mea bona vtantur. - :
Vlcifcor. Vicifcor accufàtiuo.Cicero,Sed illum vlcifcentur mores fui.Te•
rent.Vt te vlcifcar fcelus. -

1 N s E cv N D o genere ex multis hæc annotauimus.

Aufculto. A v s cv l t o pro óbtempero, datiuo. Terent. Pamphilüm
ne adiutem,an aufculté feni.Et datiuo vel accufatiuo pro audio,vt
Idem,Aufculta pauca. -

Accedo. A cc E D o pro aduenio,vel adeo,accufàtiuocum præpofitio•

ne.Terent.Accedo ad pediffequas.Etfine praepofitione.Verg. Vo*
&Scylleam rabiem,penitúfque fonantes Acceflis fcopulos.Proade
dor veladiungor,datiuo velaccufàtiuo cum præpofitione ad.Ouid.
Poftquá folitas acceffitadiras Ira recens.Aliquando datiuo & abla
tiuo cum praepofitione a vel ab.Liuius,Haec tibi à medotalia dona
accedent. Pro affentior,datiuo tantum.Fab.Nec Celfoaccedo. _ .'
Animaduera Animaduerto Apobferuo,veladuerto,in accufatiuú.Cato de Re
tO. ruftica,Viciniquopa&toniteant,idanimaduertito.Propunio,accu•
fatiuo cüin. Suet.in Aug. Perufiacaptain plurimos animaduertit.
Caueo. : c A v E o pro prouideo,datiuo.Cicer.ad Appiü, Melius enim
eicauere volo,quàm ipfe alijs folet.Etaccufatiuo,proVito vel dee
clino.Suet.inGalba,Caueret periculum.Ablatiuocum prgpofitio•
ne,pro dcfendere vel munire fe.Idem in Calig.Vt à Caffio caueret,
Ablatiuo cum de pro meminitad cautioné. Idem in Augufto, Cü
de numero,& de conditione ac differentia eorum,qui manumitte•
rentur,curiofe cauiffet. Et in Tiberio, Quodnihil de ijs Auguftus .
teftamento cauiffet. - - -

Cedo. c E D o pro difcedo,ablatiuo.vt Cede bonis, & Cedo iure. Et

datiuo cum ablatiuo.vt Cedo tibibonis. Hic ablatiuus in accufa•
tiuum verti poteft. vtVergilius, Cedatius proprium regi. Papin.
Hortantur,cedüntque locum.Sed tum proconcedo ponitur. Item
pro difcedo vel abeo, ablatiuo cum ex.Lucil. Quandoque pudor
ex pe&tore ceffit.Pro contingit,tantum datiuo. Vergilius, Cefferit
Aufonio fi fors vi&toria Turno. Item pro dare locum,velparêre.
Verg.Cededeo.Pro loco alicui9 effe,ablatiuo cum pro.Columella,
x 1 1 ,Nam pro pulmentario cedit ficuti ficus.Diüerfum omnino
ab hocverbum eft,quod pro Dic,vel Dalegitur,vt Terent.Cedo,
 s 1 v E D E c o N s r R. v E R B. E T P A R T. 72
cuium puerumhic appofuifti?&,Quin tu mihi argentüccdo?Non
diffimile eft & illud éiüfdé in Heaut.Dumnos ferifiones cedimus,
reli&tæ funt mulieres.
Confuloteillud,& de illo,propeto confiliü.Plaut.in Menech. Confijlo.
Ibo& confulam hanc rem amicos,quid faciendum cenfeant.Luc.
in v 1 1 1 , Re&torémque nauis de cun&tis confulit aftris.Confulo
huic rei,pro prouideo, vel profpicio. Idem in 1 1 1 1 ,Confulite ex•
ternisangufto in tépore rebus.Confulo in te ifthuc, proftatuo vel
inftituo.Terent.Peffime ifthuc in te atque in illum confulis. Con*
fuloboni,pro in bonam partem accipio.Plin.Quærebatargentum
auaritia, boni confuluit interim inueniffe minium,rubentifq3 tera
ræ excogitauit vfum.
, Conducohoc,proeoquod eft,precioad tempus accipio.Iuue* Conduco.
nal.€onducuntforicas.Conducit huic vel in hoc,pro vtile effe. Cia
cer.ad Lentul.Id reipub.rationibus putéconducere.Plaut.in Cap.
Vt potiffimum quod inrem re&té cónducat tuam,idpetam.
Contingere tibi velinte,pro accidere.Verg. Quisante ora paa Contingere.
trum Troiæ fub moenibus altis Contigit oppetere.Cicer. Atque in
magnis animis ingeniifque id plærüqüe cófitingit.Cótingeré hoc,
pro tangere.Verg.Funémque manu contingere gaudent. -

Conuenit pro conueniens vel aptum eft,datiuo.Ouid.Conue» Conuenit.

nit illa tibi,conuenitilla mihi. Datiuo & accufatiuo cum inter pro
conuenientia vel concordiaeft.vt Iuuenal. Saeuis inter fe conuenit
vrfis. Etdatiuo cum ablatiuo praepofita præpofitione cUffi feré eo?
demfignificato,pro confentienseft.Terent.Adel.Haec fratri mecü
non conueniunt.Et ablatiuo cum præpofitione de.Quint. Quan•
quam de hoc parum conuenit. - -

D E F 1 ci r tibi, pro deeft.Vergil. Quinetiam glandes atque Deficit.

, arbuta facre deficerent fyluæ.Deficitte aliquid,prodeftituit.Cicer..
pro Rofcio,Tépus te citius quàmoratio déficeret.Et paffiue.Colu*
inella,Quib9 fideficitur agricola. Deficio â te ad hüc, pro eo quod
eft,à partibus tuis difcedo.Suet.Priusà Galba adfenatü defecerat.
Differtpro di(fidet vel aliud eft,ablatiuo cum praepofitione aE Differt.
cuius paffim funt exempla. Et datiuo.Horat. Nifi quod pede certo
fert fermoni fermo verus.
E v A D o hunc & ex hoc,pro effugio.Suet.in Tiber.Carmili* Euado.
me euafit.Cicer.pro Sylla,Cuius ex infidijs euafèris, Euado gradus
vel ad grad?,pro afcédo.Verg.Sic fata gradus euafèrat altos.Idem
alibi,Euado ad fummi faftigia templi.
íw P o N o tibi&intéâliquid profuperponoveldo Vergili?, Impono.
 • D E E M E N D. S Τ R v C T. L I B • I II I•
/ Vidit thuricremiscum dona imponeretaris.Idem, Finémque im•
ponerecuris. Plaut. In Bacch. In teergo hoc onus omne impono
Lyde.Imponohuic nomen.Tacit.Vt degeneri Pfeudophilippinoa
men impofitum,Impono tibi,pro decipio.Quint.Spes tibi perpe
tuæ laudis impofuit.
Incumbo. Incumbo pro inhæreo 8: innitor,datiuo.Verg. Incumbens te•
reti Damon ficcoepitoliuae.Idem,Validis incumbiteremis.nó au•
tem in remos, vel ad remos,authoreValla. Et pro obnixe operam
do,vel Impenfè me comparo,accufatiuo cum ad Cicer.Mi Plance
incumbe toto pe&toread laudem. Idem, Ad illud bellum incum•
bite.Idem, Qüare incumbamus à nofterTite ad illa praeclaraftu•
dia. Accufatiuo cum in non multú diuerfo fignificato àiam di&to.
Cicer.Vt in rempub.omni cogitatione,curâque incumberes.Item,
Incumbe per deos immortales in eam curam & cogitationé, quae
tibilaudem & dignitatem afferant.Idem,Pergite adolefcentes, &
in hæc ftudia in quib9 eftis,incumbite.Et in malam partem. Idem
Marco Catoni,Incumbit in eius perniciem. Item accufàtiuo cum
in pro violéter incidere vel irruere.Quint. Magna vis ventiin ma•
reincubuit.Et datiuo.Vergili?, Incumbere mari. Eidem cafuiiun•
gitur &pro fuperiaceo.Vergilius,Incubuitquethoro,dixitque no•
uiffima verba. -

Intereft. Intereftproin re eft,vel vtile eft,genitiuo rei animatæ.vt Cice•

ro,Intereft ómniü re&é agere. Idem ad Curioné,Quod noftraaut
ipforum intereffet.Plin.Necintereft hominum,nec capit humanae
conie&tura mentis.Etgenitiuomenfurae, vel precij. Cicer. Perma•
gni intereft , quo tempore hæc epiftola tibireddita fit. Accufàtiuo
cumad. Idem ad Luccium, Equidem ad noftram laudem nö mul»
tum video intereffe, fed ad próperationem meam intercft, non te
expe&tare dum ad locumvenias.Et abfolute. Plin.Seri etiam radi•
ces illitas fimo intereft. Intereft verò ab inter &fum,cum praefens
effe fignificat,datiuo.Cicer.Bruto,Qui noftro fermoni interfuit.Et
ablatiuo cum præpofitionein. Idem ad Planc. Si quiderit, in quo
me intereffeneceffe fit,nunquam deero.Etaccufatiuocumi prgpo•
fitione.Cicer. Rhetor.Siquo die Romæ ifta cedesfa&aeft, egóA•
thenis eo die fui,intereffeincedem nó potui.Et prointerponi, ab•
fo!ute, Liui?, Id morarivi&toriam rati,quòd intéreffetaminis. Praee
terea pro differétia eft,accufatiuo cü inter. Cicero,Inter hominæ &
belluä hocmaxime intereft.Aliquando fineinter.Seneca,Nihilina
tereft hos & illa.nifi diuifim legas. Ité pro differt,datiuo. Terent.
Stulto intelligés quid intereft?Etcü ablatiuo.Idem, Hóc dominus
 s 1 vae d e co N s τ α. ve r e. e r p A ar. 7}
-

ac pater intereft.Et cumgenitiuo.Cicer.Att.Quoniam vkuw&p in•

tereft ? q)6ováp.
1. a B o R o de ijs,pro follicitus velanxius fum,velcuro.Cicer. I.aboro.
pro Deiot.Sed cum de ill9 laboro,tum de multis ampliffimisviris.
îaboro ex hoc,pro aeger fum.Idem ad Papir.Petum,Quod ex pe
dibuslaborares.Terent.Laborat é doloré.
M A N E 9 ablatiuo.Verg:Tu modo promiffis maneas, feruas Maneo.
tàque ferues Troia fidem.Et datiuo. Idem, Parcemetu Cytherea
manétimmota tuorü Fatatibi.Et accufatiuo.Idé, Maneat noftrcs
eacuranepotes.Tibul.Attepoena manet,nifi definis effefuperba.
Metuo te & àte,protimeo.Terét.Hei mihi metuiaChiyfide. Metuo.
Idem,Metuebant omnes iam me.Metuotibi, id eft incommodü
vel vtilitatem tuam,vel follicitus fum dete.
o P v s effe,procarere vel indigere,ablatiuo& datiuo.Cicer.in Opus effe.
epiftolis, Authoritate tua nobis opus eft, Item ablatiuo & accufà,
tiuo cum præpofitionead datiuil6co.Terent.Nihil ifthac opuseft
arte ad hanc rem quam paro.Etablatiuo tantum.Idem,Qjid ver
bis opus eftfEt datiuocum ablatiuofub praepofitionein,fiIoc9re,
&é eft fcriptus.Cicer.Siqua in re opus eifuerit, iuueris. Aliquádo
ro neceffarius accipitur,& poft verbum intelligitur,alio nomina•
tiuo vel accufatiuo numerumverbo conferente. Cicero, Dux noa
bis & author opus eft.Terét.Alia quæ opus funt comparet. Cicer.
ad Terentiâ,Siquid opus erit,fi quid acciderit noui, facies vtfciä.
Liuius, Adcomparanda ea quae opus erant. Cicero ad Att.Video
mihi opus efleviâticum. Idem, Dices nummos mihi opus effe ad
apparátum triumphi.Potéftque alteraratio mutari in alteram,fic,
Dices mihi opus éffenfimis,&Video opus effe viatico.& Ad hanc
rem nihil opus eft ars. . •

p A R co pro remitto,condono,vel ignofco,datiuo.Verg.Par Parco.

cere fubie&is,& debellare{uperbos.Item proabftineo.Suet.inTis
ber.Neq; tormentis neque fuppliciocuiufquä pepercit.Verg. Pare
ce metu Cytherea.Proferuoautem,accufatiuo & datiuo.Vergili9,
Argentiatque auri memoras, quæ multataléta Gnatis parce tuis.
Pepigi tibi & tecum,propåêtum feci,vel pa&to promifi. Suet. Pepigi.
inCaefar.E competitoribus non aliosadiuuare, autad honoré pati
peruenire, quàm qui fibi pepigiffentpropugnaturos abfentiáfuá.
idem in eodem,Cümaduerfàrijsautem pepigitvtdimiffis c&tole•
gionibus &c. -

Pergo,accufàtiuo.Cicer.ad Att.Sed pergo præterita. pro prae• Pergo.

tereo. Etinfinito. Terent. Tu tamen hasnuptias P£; facere, ita
•J«
 D Ε Ε Μ Ε Ν D • s * * vcr. ι ι s. 1 ■ 1 1,
vt facis. -

Præftat. Præftatceteris & cæteros,propræualet.Cicer.de oratore,Mula ;

tum cæteris hominibus omniügentium praeftiterunt.Quint. Præ•
ftat tamen ingenio alius alium.Et pro melius eft,abfolute.Vergil. '
Sed motos prgftat componere flu&tus. Praefto me talem,pro exhis
beo vel præbeo. Cicer. Lent.Sed præftate eum,qui mihiâ teneris
(vt Græci dicunt)vnguiculis es cognitus.Praefto hæc,pro confero.
Cæcil. Plin.Plura hic mihi praeftitit,quàm parentes. Et præfto vis
tium,pro eo quod eft prohibere,ne cuiex vitio rei acceptæ fiat dä•
num.Etabfolute,pro caueri & prohiberi.vt Cicer.in Tufc.Cum id.
quod ab homine nonpotuerit præftari,euenerit.
Rccipio. R E c 1 P 1 o meadvrbé,vel ad meos,vel in caftra,vel proximo
caftello.alibipro fero,alibi pro colloco.Hircius de bel.Alexand.Vi•
&tor fe Brüdufium incolumi exercitu & clafferecepit.Idem de bel.
Hifpa.EtadCordubam ferecepit.Et ibidem,Proximo fe recepitca •
ftelIo.Idem debel.Afric.Seadfuos recepit.Et ibidem,Se recepit in
caftra. Aliter verò conftruitur,cum vel promittere, vel quafi cum
fideiuffione promittere fignificat.Cicero adCraffum,Quę tibi pro•
mitto, acrecipio fan&iffime effe obferuaturum. Et ad Brut. In ea
caufa exponenda fatisetiam de probitate dixi,fedtamé feparatim
ex me recipio fore eum tibi & voluptati & vfui.
Renuntio. Renuntio,datiuo &accufatiuö,pro aperte nuntio & oftendo.
Terent. Quafi non tibirenuntiata fint hæc fic fore. Et accufatiuo .
per fe,pro declaro. Cicer, prolegeManil. Ná cum propter dilatio•
nem comitiorum ter prætor primus centurijs cun&tis renuntiatus
fum.Etdatiuo perfè,pro recufo vel renuo.vt Renuntio liti.
Refpondere Refpondere pro dicere quod rogatur, & proconfentire & pa*
rem effe, datiuo vel accufatiuo cum ad.Terenf.Iam tu hoc refpone ,
de mihi.Cgcil.Plin.Cum ad eos breuiffime refpondiffem.Plin.nat.
hift.Stru&turam ad normâ & libellam & ad pérpendicukum refpó
dere.Verg.Di&tis refpondent caetera matris.Cicer.Tufc.Nec tamë
fiquid magnis ingeniijsin eogenere extiterunt, Græcorum gloriae
refponderüt.Verg.Illa demum feges votis refpondetauari Agrico* '
læ.Aliter quoquè & abfolute.Vergili?,Contra elata marirefpondet
Gnofia tellus.pro offert vel oftendit fe,vcl obijcitur.
Sapio, s A P I o & abfolute legitur, quafi fàpiens vel intelligens fum.
Mart.Nubere vis Prifco,non miror Gallàfàpifti. Et tranfitiue pro
intelligo.Plaut.in Pfeud.Egomeam rationem fàpio. Aliter quoq*,
vtintälibus,Sapit mel,Sapitdemorfos vngues,profaporemhabet,
vel repræfentat,
 sive pr consºr *. v * * *• * r * A R. r. 74
Sufficio profatis fum,datiuo.Vergil.Necfufficitvmboi&tibus,
Luc.Suffecitque omnibusvnda. Et miodoinfinito. Verg. Necnos Sufficio.
abniti cótrà,nec tendere tantum fufficimus. Item accufàtiuo cum
præpofitione,Quint.Ad quas nec mens,nec corpus,nec dies ipfa
s
üßìciat.Profubminiftro,datiuo& accufatiuo.Verg.Ipfe pater Da•
pais animos,viréfque fecundas Sufficit,atque deos iniDardana fue
(citat arma.Idem,Ipfà fàtis tellus cum derite recluditur vnco, Suf.
ficit humorem.Pro fubftituo verò,accufàtiuo düntaxat. Vergil.in
Geor.Atque aliam exalia generando fùffice prolem. -

Supereffe pro reliquum effe vel reftare,dàtiuo.Ennius,Inde fi.

bimeihoratvnum fupereffe laborem.Aliter quoque,vt Plaut. Afi« Supereffe.
mar.Sicut tuum vis vnicum natum tug fupereffe vitae fofpitematq;
fùperftitem.Et provincere.Verg. Ferrea quae blandonequeant fiie
pôtefielaboriEt proadeffe.vt Ego illi fùpétfum.Pro abííde effe vel
2bundare,abf olute.Verg.Auxili6vrbes Itale populique fuperfunt,
JNam datiuusille auxilio alterius eftrationis & multorum verború
communis.vt Sum auxilio,Venit auxilio. Et produrare. Verg.Pri*
.mus ego in patriam,mecum modovita fuperfir.
Sfo,ablatiuo.Verg.Omnis fpes Danaùm & coepti fiduciabel•
li,Palladis auxilijsfemper ftetit.ltem cíi per pro impedimcnto effe, Sto,
Cæfar Comment. Vbi cognouit per Afranium ftäre, quò minus
yrælio dimicaretur.Liuius ab vrbe cond.Per duccs non per milites
etiffe,ne vincerent. - * * .,'. ^ . -

Studeopro do operam &faueo,datfuo.Quint. Abdicatus me*

diginae ftuduit.Ouid.Cui ftudeat,deus omnis habet.Itcm ablatiuo Studea.
cum in.Gell.Siquisin ea reftudebat.Item accufatiuo cùin.Quint.
Poetæ vt pi&toresinidfolum ftudent, vt defcribere fabulas men•
furis aclineisfciant.Pro cupio,volo,vel affe&to,accufatiuo.Terent.
Vt omnes mulieres æque ftudeant,ac velint omnia. Cicer, Philip.
Vnum fentitis,vnum omnes ftudetis.Terent. Horü ille nihil egre•
gie præter caeteraftudebat.
'r 1 M E o hunc,vt inimicum.Verg.TimeoDanaos & donafe
rentes.Timeo tibi,vtamico.Terent. Syre tibi male timui. Timeo Timeo, -
de te,vtroque modo. Cicer.ad Treb. Valde mehercle dete timue*
ram. Luc.De fuperis ingrate times. ' , '
Tollo fuftufi,pro aüfero 8: accipio& nutrio,in accufàtiuum.vt
Suftulit hic matrem, fuftulitille patrem.Horat.Cum fueret,lutus Tollo*
lentus erat,quod tollere velles.Terentius,Quicquid peperiffet,dce
creuerunt tollere.Pro aufero verò,&in ablatiuú cum de.Cicer. in
Lelio,Solem enim de mundo tollere videntur,qui amicitiam è vita
ik.ij.
 p r E M r N D. s r a.vcr. 1 1 s. 1 1 1 1 •
tollunt. Profufcipiovel accipio,inablatiuum cum ex.vt Suet. Dee
ceffitque Pyrgis,morbo aquæ intercutis fublato filioNerone ex A•
'grippinagermanicigenito•
Vaco, • Tv A co in hoc & ad hoc,pro do operam,vel potiusotiô habeo.
Ouid.de Ponto,In nullümeagensgrande vacabat opus. Et in eos
dem,Corporis adcultü vix vacat illa fui.Senecain primo epift.N6
vaco ad iftas ineptias.Vaco culpa & à culpa,pro vacu9fum.Cicer.
Nullá eft tempus, quod iuftitia vacare debet. Seneca epiftola x c
v 1 1 1 ,Nulla ætas vacauit àculpa.Etiam abfolute,pro vacu9fum.
Cæfar in Comment. Id ea ratióne fecit, quòd noluit eum locum,
vnde Heluetij difcefferät,vacare. Et fine vllo nominatiuo pro otiü
eft.vtIuuenal.Si vacat,& placidirationéadmittitis, ædã.Sic &in»
finito iungitur.Verg. Et vacatannales noftrorum audirelaborum.
Valeo, Valeo viribus,pro potens fum.Cicer.Alios videmus velocitate
ad curfum,alios viribus ad lu&andü valere.Valet tanti, vel minis
mo,preciä fignificat.Paul?,Sed aeftimandüfundüquätivalet.Vlp.
Quafi minimo valeret hæreditas.Varro taméinprecijfignificatio•
ne accufatiuo iunxit,dicés, Denarij,quòd denos æris valebát.Quia
marij,quòdquinos. Sepe etiã perMetalepfin verba conftru&tio•
nem mutât. vtVerg.Nam me decederefleuit.pro doluit.eft enim
natura abfòlutum.EtperEnallagen appellatiuipro adie&tiuo.vt fi
dicas,Da te mihi virum, Præftate mihivirum.pro eo quodeft fore
tem.Non enim accipiunt hæc duplicemaccufàtiuum natura.
R E L I Q.V O R V M . A B I N D I C A T I V O M o D O R V M
IE T P A R T I C I P I O R v M A C P A R T I C I P I A 2
IL I V M C O N S T R. V C T I O.

nos cari vi tranfitione,reliquietii verbi modifibi

1 vendicänt.Itémq; participiaproprie di&ta,& participia
Iia verba,fiue gerüdi modüs,quéetiam participijs annua
meram?.Itaque fiquædã participia proverborü conftru&tione cöa
firmandaaliquandó citauimus,nihil fit miri. Cæterü participia
vtrâq; fibi cóftru&ionëdefendüt,Tautopro(opicé,fiue Ameta5a•
ton.vt Mecoenas atauis editeregib*.Etres audita mihi,nöctedita.
Et Metabaticen, Amans virtuté.Superaturushofté.Auditus& au•
diédus à me & mihi,parat®decernere,volensabire,vadens vifum.
IE S T É; alia quoq$ intranfitiua conftru&io, adeò pro•

pria,vt nifi ipfopofito,ve1fùbaudito,cóftare non poffit,népe abla•

tiuiconféquentiæ:quodnoméexeovidetur fortitus,quòd fémper
-

*-
 siv* p* cons* a. v* * *. • r • A r r. »;
fntranfitiuã grimâ, quæ tamen fit £x nominatiuo&verbo finito,
fibi reddipoftulat.hoc præterea obferuato,vteiufmodi nominari,
uus diuerfæ omningreifit,quám cuius eft àblatiu9,nifi Græco mo
seloquare,vtalibidicetur.Et participioquidem pófito.vt Henrico
c&tatio Anglos tegente;haec fcripfimus.Subauditover6,vtHarico
rege hæc prodidi. . Aliquandófolü participium in confequentie
ablatiuoIegitur,fed inpræterito &inneutrô genere.Plin.Í`efätü
arborüabüdemonftrato.Idem alibi, CerebroVeneficium effeHif,
paniæ credunt, occiforú infpe&aculiscapitacremät,teftato, quo•
piam potüin vrfinâtabiem agat.Quint Excepto,qúod pedesmie
bitrifyllabos növideturexcedere.Saluft.Audito regeifiCiciliam
vendere. Quanquäinhis p9fteriorib? exéplis,fènfùs quiparticipia
fèquuntur,nominüviceinfüpplerevidentur.Obferuat Làurentius
É* participiú fubhoccafù per E,quämper I,poti2efTepro•
blatiuusvarijs um,vtIüue•
ierendü. T Sokiiturhica modis,però
mal.Animante tuba galeatâ fero duelliPoenitet.proCiiariimat tu•
Ba.Per Dum,vt Iuuenal. Ad cœnâ fi inteftatus eas, adeò totfata,
quotilla No£te patétvigiles te prætereuntefeneftræ pro Dá præ?
teris. Aliquãdo perSi,vtIuftin.Speräsvt autconcordante ciui• ,
tate, dux belli ab omnib?legeretur, aut difcordia inter ordinesfas
&a,abaltera parte in auxiliúvocaretur.pro fi concordaret,& fifae
&a effet.& Ouid.Proximusaddominaminullo prohibente fedeto.
* M oro o per Quanquam,vel Quanuis.Plin.deviris illuftribus,
Lex refiftente Appio Claud.tamenlata eft.pro quanuis refifteret.
Cicer.proMilone, Qui nondumliberaciuitate,tamen populi Ro•
manicomitijsliberatus eft.proquäuis nondumlibera éffètciuitas.
M o D o per Poftquam velCum propoftquä,praecipue'in prge
terito.vt Cicer.ad Att.Et fi mihi videtur ifte qui vinbras timet,ad
cædem fpe&tare, tamen nifi explicatafolutione non fumdifceffu•
rus.propoftquam explicuero.Et Plinius,Etenim praedi&ta ratione
ventorum,nefæpius eademdicantur, tranfireconuenitadreliqua
tempeftatumpræfagia.id eftÉÉÉ praedi&a eft.Ouid.Nunc
mihinaufragioquidprodeft dicerefa&o, Quameadebueratcur»
rerecymbavia?proPoftquam fa&tum eftnaufragium.
: qv oro a v r e M ad participiorum Metabafin attinet, funt Præterita
quædam præterita,quæ inaccufatiuumferuntur,Exofus,perofus, quaedam in
pertefus.Verg.Iuppiter omnipotés,fi n5 exofusad vnú Troianos. accufàtiuum
Suet.inCaefàt. Et quafi pertefus ignauiáfuá.Col.x,Neq; ea cura•
toréfraudulentum tantü, fèd etiã immundâ fegnitiem perofà eft.
Suet.inAug.Pertefus,vtfcribit,morü peruerfitatë sui; duo
•11J•
 p ■ e M ■ N D • S T R v cºr • I. I B. , I I I f • v *

& cum datiuolegätut,Perofus & Exofus,Suet.in Tiber.Deos ob*

fecro, vt te nobis conferuent,vt valere nunc & femper patiantur,
fi non populo Ro.pet9fi funt.Gell. 1 1,Nó omnes modo dijsexo•
fos nos effe. Sunt rurfusalia,quæ in ablatiuum fine praepofitionis.
bus his A vel ex Græco more tranfeunt.Ea funt,Natus,Prognat?,
Satus,Cretus,Creatus,Ortus, Æditus.Plin.x 1 1,Reftätterra aedi•
ta.Térét.Bonäbonis prognatã.Verg.Satæ fanguine diuûm.Idem,
Quo fànguine cretus. Ouid.Venus orta mari,mare præftet euntię
N o N eft hocloco prætereundü compendium quod affert ora•
tioni participium, cum duo, quorum alterum tempore præcedit,
quæ âliâs per duo verba & coniun&tionéfunt dicenda,ipfum mul•
to aptius fine copütatiua interpretatur. Saluft. Iugurth. In primis
Atherbalem cruciatum necat.pro eo quod cruciat & necat. Aliter.
etiam copulatiuæ vicem fupplet,vt in ea figura,quam Laurentius
notauit, Circumdedimus caftris foffam & vallum,nevenienteshos
ftes nos opprimant, quodaptius cft quàm vt vulgus loquitur,Vca
niant & opprimant. - * • •-

Participialiü P A RTI c 1 P 1 A L 1.A verba (quae etiam gerundi modum &c.

jÉ fupina veteribus appellarialibi diximus) quæ$unqueâ verbis du•;
ftru&tio cuntur non paffiuis, feu malis, paffiuam fignificationem non ha*
°°* bentibus,verborumîfuorum cófiftru&ione5(vtdi&um eft)feruät.
Hocilluftrius fietijs,quæ fubijciütur,exemplis.Genitiuus,qui poft
appellatiua& quaedam adie&iua fuccedit, vtCicer. Equidem effe•
röfftudio patres veftros, quos colui& dilexi, videndi, Idem, Hic
dies attulit initium dicendi quae vellem. Vergil. Et quæ tantafuit ;
Romam tibicaufa videndi? Plin.Oues lauandi,hoc idem tempus.:
Huius participialis loco, infinitus nonnunquam ponitur modus.
vt Verg.Et iam tempus equùm fumantia foluere colla. Idem,Stue:
dium quibus arua tueri.Caefar Comment.Pofterodie confiliumces
perunt ex oppido profugere. -

Datiuus.vt Quint.decla. Placeamuslicet nobisfortuna pater, *

auperifoluendonon fumus.Idem,Maximitamen virorú,& quia
. *** bus artis fuae foluendo non fit humanitas.Et fine tranfitione.Cicer.
Philip.Nectu foluendo eras.Idem de orat.Cum eft inficiãdo reus.:
Apul. CumCharitenubendo maturuiffet. Dubitari poßit, inquit.
Laurentius,an haec dandicafus fint,an auferendi, Cæterumpaffìe ,
ua interpretatio per participium,declarat datiui potiuseffe. Cor.
Cel. Et tranfeundum ad médicamenta, quae purîmouendo funt.
Et Liuius,Portorijs quoque 8c tributo plebe liberata,vtdiuites c6a
ferrent,quionerifkrundoeffcnt.Plinius,Telum verò perfodiendo
 s 1 vs pr consta• vae R b. e r r A a*. 76
tergori,quo fpiculauit ingeniofAtque vt in capaci, cum cerninon
poffit exilitas, ita reciptcca generaüitarte,vt fodiendo acuminatü
É; forbendöquefiftulofum effet.Columel. Mediaftinus quae
ifcunque ftatus poffit effe, dummodo perpetiendo laborifit ido*
peus.In his,Mouendo,ferundo,perfodiendo,& perpetiendo, paf*
fiua participiadandi cafus funt, fimiliplanè figura cum praedi&is
enuntiata.Imòverò illa Soluendo & Inficiando non minus fortaß
£ paffiuafunt per duplicem eclipfim di$ta, ficut infigurisindicae
bimus,vt ex omnibus quæ di&afunt, fortèillud tantum Nuben»
doparticipiale fit.Quod etiam datiuieffe cafus,videturex illa non
omnino diffimili conftru&ione.Plin.Ita enim vocatur, priufquam
cibo matura fit. Quæ fimiliter(vt mihividetur)figuraripotuiffet,
* fic,Priufquam comedendo matura fit.
Accufatiui cumprepofitionifubijcitur,tranfitiorarareperitur,
proptereaquòdlibëtius id in paffiuum participium,praefeftim vbi
ip accufatiuum foret tranfitus, authoresvertúnt. Süccedit hic cae
fus quatuor præpofitionibus. Ad.vtCicer.Hic auté locus ad agen•.
dum ampliffimüs,ad dicédú ornatiffimus eft vifus.Inter.vt Vergis
lius,Et inter agédum Cccurfare capro,cornu ferit ille,caueto. Ve•
rám poft hanc præpofitionem , aliquando participialehoc tranfi•'
tum in aliud fàcit, propterea quodin paffiuum participiú mutari.
rarò folet. Liuius, Et ipfe inter fpoliandum corpus hoftis, veruto.
cüffus.Idem,Inter accipiédum de fuiscommodis rationes-Ob.
vtCiceroin primo Verrin. A quepecuniam ob abfoluendum hoc
acceperas.Iureconful.x lv 1 1 1 Dig. Lege Iulia repetundarum te
nentur,qui cum aliquam poteftatem haberent,pecuniam ob iudi• •
candum,velnon iudicandum decernendümve acceperint.Ante.vt
Verg.Nanque ante domandum ingentes tollentanimos.
A l r E R 1 v s generis in Dum finitiduplex efttranfitio.Alte .
rain datiuüà quocûqueverbo genus hocfitdedu&tum.vt Vigilan•
dum eft nobis.Seruiendumeft mihi.Gaudendüeftillis.Alteravere
bi,àquo ducitur propria.vtSeruiendum eft mihi amicis. Gauden•
dum eft nobishac re.Vtendum eft mihihac vefte. Hanc tranfitio•
nem, quæ ab a&tiuis trahuntur,rarius admittunt.Sedmutat poti*
eamaüthorum vfus inparticipium paffiuum,pro Alendum cft ca*
nes, Alendi funt canes;dicentes rariffime aliter.
', a B l A r 1 v v s in Do, verbi fui cafum fubijcit ad hunc mo•
dum,Hosaccufando,illos occidendo,totam ciuitatem labefa&tafti,*
Hic multis præpofitionib9 fubiicitur.In,vt In denegädo.Cicer.pro,
Milone,Hüius interfe&or fi effet in confitendo. Etä tranfitiomg,
. K-u1}.
 1D Ε Ε Μ iE N D. $ ' ' RvC' r • IL I .3. - 1 I 1 I • *• • .

In tribuédo fuü cuique.De Cicer.ad Att.Tu quid cogites detrif^

eundo in Epirum,fcire fanévelim.E,velEx defendendo, quàm ex
accufando vberior gloria comparatur.A,vel ab.Cicero,Ex quoare
defcit fiue amor fiueamicitia, vtrunque enim di&tum eft ab amäe
do.Etalibi, In quo iftinosiureconfülti impediunt,á difcend6que
deterrent.Cum.vt Quint.Sed ratiore&èfcribendiiun&tacumlo•
quendo eft.Pro.vtPlautusin Aul. Heu fenex,pro vapulando here
de ego abste mercedem petam.'
Accufàtiui . Ir e m accufatiuus in Tum velSum,qui poft verba mot?ade
in tum vel hibetur.vtVerg.Aut Graijsferuitum matribusibo.Terent.Curte
fum conftrue is perditum?Vergil.Sufpenfi Euryphilum (citatum oracula Phoebi
&tio. mittimusJnillis enim,Dovenum,Donuptum filiam,& fimilib9,
latés (übeftmotus.vt Horat.Spe&atäadmiffi rifumteneatisamie
ci4Plautusin Aul.Co&tumegonomvapulatum dudum côdu&us
fum.Hoc participiale& perparticipium inrus,nônunquam Grae•
comore effertur.vtVenio petiturus,Veniooraturus.Etperpartici
pialein Dum,Venio adorandum. -

Ablatiuiin Ablatiuus autem in TuveiSu a&iuus, à quofcilicetfuturum

tu velfu cô, participium trahitur,raro aliàs in vfu,abfolutetantum legitur.vt
ftru&tio. Cato in Reruftica,Primuscubiturefurgat, poftremus cubitüear.
Plautus in Menech.Obfonatu redeo.Statiusin Achil.Quem nunc
venaturediturum inlimine primo.
• Participialiti . A t QvAEâ paffiuis párticipialia ducãtur,omnia(quod fciä)
paffiuorücö. abfolutelegätur.Subiungitur autéquodinDifinitur, nominibus.
ftru&tio. Iuftin?,Quod ad te imperator Antonine non täcognofcédi,quàm
emédâdicaufâtrâfmifi.Idem, Athenasquoq3 erudiédigratiamiß
fus.proVtemédaretur,Vterudiretur.Rarätaméhoc'aliâs inuëtu,
nifi illudCicer.inofficijs,eiufmodi eft,Adré auté gerendâ quiacce
dit, caueat ne id modo cöfyderet quàm illareshoneftafit, fedetiâ
vthabeat efficiédi facultaté.Vbi videtur efficiendi Ę
di&um,
atqueadremgerendam referri,proVtefficiatur,veIeffici poffit.Cö
fi adhominemreferas,videaturdefyderari pronomen ipfe.&aliàs
nifivt proQUemadmodú accipiatur, non commode füccedetvere
boc GIIIydero.Iam quae fub illa figura prolatafunt,qualiseft Plauti,
Nominandi tibi iftorum magis erit,quàm edundi copia.Et Cicee :
ronis, Dolebas tantam Stoicos noftros Epicuræis irridendi fùifae
cultatem dedifTe. EtCaefàris debelloGallico, Vtque eovtquifub
valle tenderent, mercatores recipiendifuinonhaberent poteftae
tem. Terentius, Date crefcendicopiam nouarum. Liui. Non ve•
teor,nequis hoc meveftriadhortädicaufà magnifice loquiexifti•.
 ¢ 1 ve De Co NST A. v E R B. E r P A R r I c I p. 7y
miet,ipfumaliteranimo affe&um effe.Quis non videt pafTuæ ß.
gnificätionis
anumeriefTefTgerundi,
' & pro veterum fententia incertigeneris&
w

Accufàtiuusin dum, quipoft adie&iua locum habet,& poft

Ę Advfurpatur, etiamabfolute legitur. Salüftitis in
ugurth.Paucafuprà repetam,quoad cognofcehdum,omnia illu
ftria magis, ÉÉÉ apertofint.proVt cognofcantur. Item
ablatiuusin Do,quiverba fèquicitrapraepofitionemfolet,vtVere
gil.Aliturvitiumfi,crefcitque fegendo.Idém,£grefcitque meden•
do.Idem,Vrftqüe videndoformina. Idem, Cantand6 rumpitur
anguis.Idem,Lentefcit habendo.Quintil. Sed memoria excölens
«do, ficut alia omnia augetur. pro Cum vel dum tegitur vitium,
Cum curaturæger,Cum videtur fœmina,Cum cantatur,Cum ha
betur;Cum excolitur,Varrotamé de Re ruftica,videtur præpofi•
tionem addidiffe,inillo,Quàm pauciffimosreliqueris,tarfi optimi
inalendofiunt propter copiamla&is.Et Columiel.Atqueitä cum
£uocefpite plantaeruatur,quicefpes in eximendo nefoluatur. _
AccufatiuusinTum,vel Sum,paffiuenon legitur,nifi fortaffe
autâ talibusverbis,cuiufmodi eft Vapulo,vt infuprapofitoPlau
tiexemplo,Co&um ego non vapulatum dudum condu&tus fum.'
Aut anteinfinitíiriintalibus,quale eft illudTerent.Quipoftquä.
audierat non datum irivxorem filio. Et Quintil.Reus parricidij,'
quòdfratrem occidiffet,damnatum iri videbatur.
Atablatiuusin Tu vel Su,ferè femperpaffiue accipitur ac no
mina fequitur. vt Resdigna memoratu. Vergil. Necvifufacilis,
nec di&úaffabilis vlli.Salúft.Optimumfa&turatus fortunam bel•
lotentare.proQuæ memoretur,qui videatur,quod fiat.Etfi re£tè
fcriptú eftâi&u affabilis,non diéto-pro Quiconueniatur,fiue affe
tur communi genere. - -

Participiale verò nomen,quodperDus finitur,datiuum agen

tis perfonae plaerunq; poftulat.vt Frater eft expe&andus mihi.Et,
reftat Chremes, qui mihiexoranduseft. Rarò ablatiuum cum ;
praepofitione.vtCicer. Neque enim quae tupropter magnitudiné
3: animi& ingenijmoderatefers, à te non vlcifcendafunt etiam,
finonfint dolenda. •*. *

* H om A E l 1 N A c R 1 A N o 1 1 D E r M E N D A r A
s r R v crv R A L1BER Qv A R r vs,
'. s 1 v e D e cons r R.v ct 1 o •
… - ne vx a B 1 et PART 1 •
GI P I I ■ I N I T •
 ' * '- • • • • • • . II v. -

^r H om AE l 1 N A c R 1 A N 6 ly pr e M E N n A r A s r R.v,
cr v R. A l 1 B £ R. Qv 1 N T v s, s I v E D Ε Ν ο Ν D Α•,
c l I N A T A R vM C O N s T Rv cT I o N E • ' • . .. .

• ' Ε c 1 N D E c L i N A B 1 l E s partes vtcunq; fora

- - tulit, in feriem orationis difpenfántur, fedearum
* * N quoquenon paucis,legitima quædam (quam Syn•;
… categorematicen appellauimus) debetur cum alija.
.. . confiru&tio. Nam íünt ex ijs, quaepromifcue con*
iuhgicum multis poffunt,Quxdam cum cerris măritarirecufant:
Qüzcunque enini in fuafigfiificatione conftru&tionis accidentiâ
cuiufquäm vim aliquam præferunt, declinatarumvocum quibus
eiufmódiaccidentiâ varij§vocibus fignificantur,easdüntaxatiun.
gi fibi patiuntur,quibus maxime confimile aliquidadfignificatur,
Vt quibus fi diffimilem addas, ea ftatim à fimili fit redarguenda.
Rurfus quæ nulliuseiufmodiaccidentis vim aliquam in füa figni*
ficatione fubindicant, haec nulliusvocis fòcietatem, ea fcilicetra*
tione,recufànt, fed cmnibus iungi citra vitium pofIunt. Sed haec
quandogeneratim fic tradita,ficüt omnia quæ ifiyniuerfum fünt,
praeceptâ,confufiora obfcurioráquefint neceffé eft,age membrae.
timea clarius explicemus.THeri fianqüe&vtinati aduerbiafunt,
uorum alterumi,quòd præteritum tempus fua fignificatione de* ,
nit,præteritistantum verborum iungitur,Herißripfi,alijs tem•,
poribusnoniungitur.Nonenimheri fcribo, aut fcribam dicas: .*
Alterum quoniäm optantis eft aduerbium, accertám módidifa
ferentiam fuo fignificatorepræfentat,ex modis admitterenifiope
tatiuum non poteft.Vtinám fis, vtinam velis. Non autem vti•
nam fum,aut volo. Rurfus hoc, quia nullam temporis differen
tiam fua fignificatione præfcribit,éx temporibus nüllum refpuit.
Vtinam velim, vellem,voluerim, voluiffem. Illud cum nullius
quatuor faltemmodorum vim vllam fubindicet, omnibus illisae
ftrui tranflatitie poteft. Heri feci,vtinam heri feciffem, cum heri
feciffem, heri feciffe. Imperatiués,propterea quòd diuerfam ab
ipfò naturam omnino habent,addifibi non patitur. Nemo enim
herilege, legátve dixerit. Spe&tant enim in futurum Imperatiui .
9mnes,quofa&um eft,vtfiùturum hisex temporibus non detur,'
ficut alibi docuimus.Vtrunque horum adueibiorum, quoniam
nullius numeri, perfonae, gefierifve difcrimen fua fignificatione
infinuat,9mnibus iungifiümeris &perfonisre&é poteft.Herife* .
ci,fecifti,& fecit, Sed &fkcimus, feciftis, & feceruht. Vtinam wie
--*

*.
 s rv E D Ε Ν ο Ν D Ε c LI N. c o N s r R. 78
deam;videas,videât. Vtinam videamus, videatis, videant. Iam
qualitatis & quantitatis aduerbia quando nullius modi, tempo•'
iis,perfonae,generis,numeríve differentiamagnofcunt, omnibus
iungi modis,temporibus,perfonis,generibus,& numerisindiffe•
renterpoffunt. Bene vel fatis habeo,habebam,habebo. Item,bes
neveffàtishabeto, vtinam bene vel fatis habeas. Cum bene vel
fatis habeas. Bene vel fatis habere. Præterea benevel fàtis exer•
citat,velexercitatur. Habitus eft,& habiti funt.Habita eft, & ha•
bitæ fünt. Eandem rationem in declinatis quoque partibus fere
uari deprehendet,quifquis ritèeam in ijs exarhinabit. Ego nan•
que prónomen, quoniam primæ tantum perfonae eft, primis dea
mumperfònis verborum additur. Ego fcribo. Idem pronomen'
quum nullum generis difcrimen fignificatione fua determinat,
cum omnium generum vocibus coiiiungi poteft. Ego æger, ego'
aegra,egoaegrum,Siper profopopœiam, néutrum aliquod fingae, '
• tür loqüi. Rurfus fui cuin nec genetis, nec numeri differentiäm
vllâ in fignificatopræferat;vtriufque numeri & omnisgeneris vos, *;
ces fecumadmittit.Suiipfius,& füi ipfòrumi,vel ipfarum,feipfum,
vel feipfam,&feipfos,vel feipfas. Ex nominibus quoqueCentum.
cum £luralis fit tantum numeri, folis plüralibus iungitur. Cum
omnis fit generis,nullum meritògenus refpuit,Centum viri,Cen
tumoues, Centum iumenta. Ideificötemplari in participijs licet.
Arans enim quoniam omnis eft generis,& numeritantüm fingu
faris,omnibus addigeneribus poteft, feddüntaxat fingularibüs,
Virarans. Mulier arans, Iumentum arans. Atque his Ę
darefcit,quod obfcurius effe fuprà eft propofitum, Nunc adfine
gularum indeclinabilium partium conftru&ioncm propius ac*
cedamus, *' '*. · · · · · · ·

• • • , ~,
* * p Rae pso'rsR1 vr c1 onv
,•• • • . ., r I o.M 'c' o N •

•* ' rae p o s 1 r τ ο Ν Ε s cum verbisvel aduerbijsfe con

P' | iunginif in compofitione non patiuntur;authore D9•
***' ; ' natö, quiderepefite, exaduerfüm, deinde, cum fimili•
bus,cuiufrhodifùnt,infuper,defuper,circumfècus,aforis,compos
fitiönes cenfet.Et Prifciafio,qui præpofitiones,quoties cafu carena
tibus iunguntur,di&ionisvim âmittere ait.Cótrácú folis cafuali•
bus iü&tas,di&tionisvimferuare.Nosraròidquidé,fedtaméaliter
 mos aem e nn. s* avcr. v. 1 e. v.
effe deprehendimus.nifiquisadpridie,adpoftridie&inante(de
quibusalibi præcipiemus)compofitas voces putabit.
Præpofitio• Praepofitiones quæ accufandi cafum exigunt,etiam quocunq*
nes accufa* fignificatoaccipiantur,modopraepofitionisvim feruët, hæ fiunt,
tiui. Ad,apud,ante,aduerfus veladuerfum,cis,citra,circum,circa,cire
citer,contra,erga,extra,intra,inter,infra,iuxta,ob,penes,per,po
ne,poft,prope,propter,præter,fecundum,fupra,{ecus, trans,vl•
trà,verfiis.Annumeretür his&vfque.vtCelfùs,Itaq; fi quafunt,
qugexafperatura eorum animos fünt,optimum eft,ea dum ægro
tant eorum noticiæ fùbtraheres fiidfieiinonpoteft, fuftinere ta•
men poft cibum vfque fomni tempus. Idem, Sedieiunis etiam
vfquefudorem.Quorum exempla,étiam di&is authorum confir•
mata,ex pr£cedentelibro,vbifignificata earum collegimus,peté
Præpofitio* tur.Quæ verò auferendicafum volunt,hae funt,A,ab,abs,abfq*,
neS Ë. cum,coram,de,e,ex,pro, prae, palam, fine, tenus. Quæ reliquae

Præpofitio* funt& modoaccufatiuum,modoablatiuum pro variofignificato

volunt,in hunc locum tra&andas feruauimus.Sunt autem hæ,In,
nes vtriufq;
cafus. fub,fuper,fubter,clam, & tenus.Quarüin accufàndicafum tum
In. etit, cum pereamtranfitus vel mutatioin aliquid fignificatur.
ά An quovia ducit in vrbem. Plaut. Dabo tein caueam.Te•
rentius,Dic quid velistibi dari in manum,vt herus hisdefiftatlie
tibus.Plaut.E manibus,deditipfemihi in manus.Mart.Dicas in
aurem. Differt ab ad,quòd hae&ingreffum termini fignificat: Ad
tantum ad huncacceffum. Huc effetaliareferenda liquet, qualia
fiunt redijtin gratiam.Et Ouidius, Innouafert animus mutatas
dicereformas,Corpora. Idem, Verfa eft in cineres fofpite Troia
viro, Etverfa in Latinam linguam. Et, Scinditurincertum ftudia
in cótraria vulgus.Et,Se&tus in minima,cú fimilibus. e r cum
verba fequitur,quorum a&ioin futurum fpe&tat. Liui. Bellum in
trigefimum diem indixerût.Idem, Defignaticonfülesineum an•
num fuerant.Terent. Olimqueinhuncdiem funt conftitutæ nu•
ptiae. Plaut. Stich. Aliam conuiuam quaerito in hunc diem.
cv M ad vel PTöfignificat. Plin. Multis fortuna parcitin pœnam.
Item Catul. Inbonamaccipias partem rogamüs. Cæcil.Plinius,
Sed annuos in alimenta ingenuiorum pollicebamur. Terentius,
Etaduerfàrios rapere in peiörem partem. Plinius nat. hift. Pars
quædam Æthiopum locuftis tantum viuit, fumo& fale duratis
inannuaalimenta. Terentius, Emptosoboloin coenam feni. Co•
' lumella, Cratibus in hocfa&is; Pliii. de Ladano,Preciafuntlaue
 . s I v E ; D E N o N D E c L 1 n. cons r r. 79
datiffimoin libras,affes quadraginta.Idem de Serichato, Permua
tatur inlibras xv 1.Item de Hammoniaco,Precium optimi in li•
bras,affes x 1 Varro de re ruft.Alijprecia faciunt infingula capi,
tacanum. Idem,Numerus de tauris & vaccis fic habendus,vt in
fèxaginta vnus fitanniculus,alter bimus. cv M erga fignificat
vel Verfüs.Verg. Accipit in Teucros animum regina benignum.
Celfus, Ante aduerfam autem valetudinem quædam notæ oriun
tur,quarum omnium eft commune, Aliter fe corpus habere at
confùeuit,neque in peius tantü,(èdetiäin melius.I cv M apud.
Cicer.paradox.Non probantur in vulgus.Tacit.Celebrata in vul
gus Celfilaus.Cicer.Att.Alter religiofus nunc dies,alterim vulgus
ignotus. cv M contra. Verg. Quid meus Æneas in te coma
mitteretantum?Quid Troes potuerefSic dicitur,Inue&tus in illü.
Quintil.Nam quidam vehementer ineam inuehi folent. Cicer.im
Saluftiam,Nam quòd iftainufitatarabie petulanter in vxorem &
filiam meam inuafifti. cv M quafi locoveTvicefignificat,quod
tamen frequens nö eft,vt Plin.de vrticis,Ora ei in radices effe traa
duntur.Quint.Curt.Igiturrex Babyloniæ Agaticem in prefidem
effe iuffit.T , cv M ad fimilitudinem VeTin formamTfignificat.
Verg.Portus ab Eooßu&tucuruatus in antrum.Idem, Tum verò
innumerum faunöfque feráfque videtes.pro in fimilitudinem vel
formam antri.&fimilitudiné numeri, ideftrithmi,vt Seruio pla•
cet.Apul.Lapis parius in Dianam fa&tus.Verg.Continuo in fyluis
magna viflexa domatur Inburim, & curui formâ accipit vlmus
aratri. cvm Vfque ad.Varro,Pleræque pariüt in decem annos,
quaedam etiam in plures.Mart. Inlucem femper Acerra bibit.
cvm antefignificat. Terent.Vereor te in oslaudare.Hoctamen
&per ablatiuum effertur.Curt. Inoculis maiora duoomnium na
uigia fümmerfà fùnt. cv M Tuper fignificat, vt Dormitimaue
rem.EtVarro, Quioneraextollere in iumétapoffit. Simili modo
cum ad interpretamcnta refertur,vt Donatus in Terentium. Ser
uius inVergilium.Si modo hæc loquendi ratio apud probatos ine
uenitur. TA r ablatiuo fungitur,cum pro inter accipitur.VtSa
luft. Igiturirnperatoromnes res feréafperas per Iugurthâ agere,
in amicis habére.Quintil.Neque Tiburcinabündum iam innobis
quifquam dixerit.pro inter.In hactamen fignificatione & in accu
fàtiuolegitur.Cicer.de nat.deorum,Homines mortedeletos repoa
nere in deos. 1 r E m cum intra locum veIrem, cOnfiftere Vel
agi aliquidfignificat.vt Verg. Lucusinvrbe fuit medialætiffimus
vmbra. Idem, Tum cornixplena pluuiam vocat improba voce,
-
-

\
 rore e M e N p • $ r R v Cºr. 1. r B • . v•
Et fola in ficca fecum fpaciatur arena.Adhunc modum didmus,
Terentius in Andria,Vergilius in Æneide.Et,Veniftiin ipfo terì
É; Aliter quoque,vt Plinius,Alterutrumquidem foreincaufa.
iioc eft pleniiunium aut interlünium,non erit dubium Vbi figni•
ficatur vel pro caufa, vel plané caufam in accufatiuo. -

Sub. sv b,àccufàtiuo iungitur,cum veTpaulGaiiEeyeTcirca fignifi

'cat.Caefar,Dies continuöstriginta fubbrumam effe no&tes. Suet.
in Aug.Sub horam pugnae tamar&torepéte fomno deuin&tus, vt
ad dádum fignum áb amicis excitaretur.Liu.Vtrinque legati fore
téfub idem tempus adresrepetédas miffi.Hoc modo & cum aba
latiuo legitur.Plin.de ceruis,Cornua folianimalium omnibus an•
nis flato veris tempore amittunt, Ideòfub ipfà die quàm maxi
me inuia petunt. T 1 r E M cum PauIopoft fignificat. Cicero ad
lancum,Cum his frigidas fané & incohftantes recitaffet literas
ILepidi,fubeasftatim recitat£ funttuae. - Etcum per.Vergilius,
Et fimulachra modis pallentia miris Vifa fub obfcurum no&tis.
Idem,Et fub no&tem cura recurrit.Et cum proin. Idem,Nanque
fub ingentiluftrat dum fingula templo. Item cum pro άσόfiue
fubterponitur: fed cum motu ad id cui præponitur,vtVergilius,
Poftéfque fubipfos nitunturgradibus. Nami fine talimotu abla•
tiuum vult.Vergilius, At illum Sub pedibus Styx atra videt ma•
néfque profundi.Horatius, Et adhucfub iudice lis eft. Videri po•
eft & cum motus aliquis intelligitur, ablatiuo coniungi.Vt Ara.
mafüb aduerfà pofuit radientiaquercu.Inillis autem,Sub die,fub
manu,nefcio aripro intra interpretere.Seneca ad Lucil.Cófilium
nafcifub die debet.Hoc quoq3tardü eft nimis. Sub manu quoq*,
quod aiunt,cófilium nafcatur.Suet.in Aug.Et quò celerius acfub
manu annuntiari cognofciquepoffet.
Super. sv P £ R cum fubfeFpræpófitionis cótrariumfignificat, item
cum pro,VeTGEV€TCB,vél poft fignificat,ablatiuoiun&tum repe•
ritur.Vergilius,Fronde fuperviridifunt nobis mitia poma. Idem,
Nec fuper ipfe fua molitür laude laborem. id eft profualaude,
Idem,Multa fuper Priamorogitans,fuper He&oremulta.piode
Priamo.Cicer.Att.Hacfuperre fcribamiadte.Idem,Hac füperre
fcripfi ad te.Tacitus, Multus ea fùperre variáfque rumor.Quo
modo Gel!ius ferè loquitur.Vergilius, His accenfa fuperia&tatos
arquoretoto,Trciasreliquias Danaùm &c.ideft,Ob haec vel poft
haec. Accufatiuoverö cum prope fignificat, vt Liui. Situseft,
quemcunque eum dici ius fàfque eft fuper Numicum amnem,
Et pro in vt ad interpretationem refertur, vt cum dicimus, Sex«
 8 1 V E D E N O N D E c I, I N. c o N s T R. 8o

uius fuper Vergilium. Et cum Vltra fignificat,vel InEEF quafi in

tempore. Vergilius, Ille fuper Gangem,fuper & Garamantas &
IndosProferet imperium Liui. Super ripasTyberis effufus. pro
vltra vtrobique.Suet. in Cæfare,Pridie quäm'occideretur, infer•
mone nato fuper coenam apud Marcum Lepidum,quifham effet • *. '
finis vitae comimodiffimus,repentinum inopinatümque prætule*
rit. Aliquando tamen ablatiüo pro VIra iufigitur, vt Noëte fuper'
media.Sicuti rurfus in prima & propria fignificatione, nempè vt
eft cótrarium fubter interdum accufatiuo.Verg. Furor impiüs in- '
tus faeua fedens fuperarma. • -

sv B T E R, vnofignificato modo accufàtiuo iungitur apud 'Subter.

authores,modo ablatiuo. Liui.Pugnatum eftfupcr,fubtérquetera
ram.Stat. Defilit in campos, qui fubter moenia nudos Afferuat
manes.Vergilius, Cum tamen omnes Ferre libet fubter denfa tea
ftudinecafus._ -

• Similiter clamiaccufatiuo, vtCicero, Timens ne facinora eius Clam.

clam vos effent.Plaut.in Mer.Ratusclam patrem meum poffe ha
bere. Ablatiuo. Idem, Is amare occepit Alcumenamclam viro.
Cicer.Att.Quinetiam paulo clam ijs eam vidi.
-r E n v s ablatiuumpoft fe tum fingularem,tum pluralem Tenus.
recipit. vt Pube tenus. Pe&toribus tenus. Genitiuum verò tan•
tum pluralem.vtCrurum tenus.Sic tamenSeruio præpofitio non
eft, fed aduerbium.
Priuatim tenus & verfus praeter reliquarum naturam,fequun
tur di&iones,quibus infèruiunt. vt Romam verfus. Pube tenus.
Earúmq; naturam & Cum imitatur poft prouocabulum & quæ•
dã pronomina,vt Quicum,quocum,quibufcum,mecum,tecum,
fecum,nobifcum, vobifcum.Sunt qui ijs addät procul,quod tum
ablatiüo iungitur, idque frequentius. Tacitus,Nec pròcul caede
aberam. Tum accufàtiuo. Plinius, nat. hift. Villa eft Campaniæ
haudprocul Neapolim.Liui.Locus procul murosfatis æquus agé• .
diswineis fuit.

a dv = R » 1 9xv M con•
$ T R V C T I O. -. -

• • p v e R b i A qvo qvae partim in quofdam cafùs,

A partim verborum modos temporáve, partim in quaea
- am priuatim nominaius habent, vt per fpecies com•
templari licebit.
 pae 1: M E N D., S T R V C T. IL I B • V•

Aduerbia fn Ex ijs igitur quæ loci effe diximus, genitiuisiun&alegimus.

genitiuum. Vbi,vbinam,nufquam,eo,&longe.vtVbigentium, vbinam gen
tium,nufquam gentium,longegentium.Cicer.ad Att.Tu autem
longé gentium.Eo loci DeprGctiI verò fiue praepofitio fit,fiuead*
Vfque. uerbium,mox di&tum eft.T VIque quod tumlocitum temporis
aduerbium eft,his præpofitionibüs coniun£tum legitur.Ab,vtSi*
culo profpexit ab vfque Pachino.Ad,vt Hinc vfque ad fyderano
tus.Ex,vt Ex Aetiopia eft vfque haec.In,vtVfque in flumen.Sub,
vt Vfque fub obfcurum no&is. Item exhis,quæ tempus figni
ficarit,genitiuo iunguntur,Tüc,interea,pridie,poftridie.vt Tunc
temporis,interealoci. nifihoc compofitum dicas. Pridie eiusdiei.
Iuft.Tunc temporis Perfàrum Cambyfi mediocri viro. Idem in
Emilio Probo legitur,fedlocus non fuccurrit. Terent. Te interea
loci cognouf. Cicer.ad Lentulum,Quodillam fententiam Bibuli
detribus legatis,pridie eius dieifregeramus.Caefide bel. Gal. Poe
ftridie eiusdiei Caefar praefidium vtrifque caftris,quod fatis effe vi
fum eft,reliquit.Nam quod haec pofteriora cum accufatiuis legun .
tur,vel enallage eft.Cicer.ad Att.Tu pridie compitalia memento,
balneum calefieriiubebo. Liu. Etiamípoftridie Idus rebus diuinis
Aduerbia
• fuperfederi iuffum eft.Veleclipfis praepofitionum ante & pgft.
D v D v M,pridé, & nuper præteritis verborü iungi poftulät.
iun&ta prae* Terent.Narrohuic,quaetu dudùm narraftimihi.Plin.nat.hift.Ipfi
teritis, verò pridé vidimus eadem ferme omnia, præter pubertaté in filio
Cornelij Taciti equitis Romani.Cicer. Neque enim affentior his,
qui nuper hæc differere coeperüt. Hoctamé & cü præfenti iunxit
VTerét,in Heaut.Quäquäbtc nuper inter nos notitia admodü eft.
Iamdudum. Iamdudum & iampridem præfens magis volunt. Sed vbi mae
Iampridem. nere adhuc a&tio,non ceffaffé intelligitur.Terent.Iamdudum ani
mus eft in patinis. Vergilius,Iampridem nobis cælite regia Cæ•
fàr Inuidet. Idem, Iampridem à me illos abducere Theftilia
orat. Sed nonnunquam & præteritum admittunt.vt Plautus,
Iamdudum muliertibi non imprudens aduerfabar.Plinius, Iam•
dudum ex eadé Hifpania Zoëliton venit in Italiam plagis vtiliß
fimum.Idem, Quod maiores noftros iampridem feciffe manifea
ftum eft.Saluftius,Iampridem equidem nos vera vocabula rerum
Iamolim. amifimus.Iamdudumverò pro continuo vel quamprimum,om•
nibus modis &temporibus iungi poteft. , Similem his conftru
&tioné habet iaTOIiin.Quintil.Olim iam imperator inter fulgen*
tes virtutes tuas liuor locum quærit.proiam longo tempore.Vere
Donec. gilius, At iam olim feras pofuit cum vinea fródes. Donecpro
 G1v - 1) e NON D E C L I N , C O N S *r. 8i

quandiu,finitiuosverborumadfcifcit modos. Ouid.Donec eram!

fofpes.Et pro quoad vel quoufque modo item finitiuos. Liui.Do
nec adhæc tempora,guibus nec vitia noftra,necremedia patipof
fumus,peruentüm eft,Verg.Donec regina facerdos Marte gráuis
geminam partu dabit Ilia prolem.Idem, Cogere donec oues ftae
Bulis numerümque referreiuffit. Modo fubiun&iuos. Columel.
Donec eaaqua,quam adieceris, deco&a fit.
pvm dere præfenti nonperfe&a,fatendi modofungitur.Te Dum. -

rent. Dum apparaturvirgo in conclaui.Idem,Dum haec mecum

reputo.Etiam pro donec. Verg. Tityre dum redeo, breuis eftvia,
É capellas. Cìcer. Ego in arcano operior, dum ifta cognofco.
dem Att.Quodfi totum tibi perfuadere n6poffum,falterii dum
quid de Hifpanisagamus,fcitur,expe&ta.Etpro quandiu.Terent.
Ego te meum dicitantifpervolo, dum quod te dignum eft,facis.
Pro dummodo veròaliâspotentiali. Idem,Dum id efficias,quod
cupis, neque modum benignitatis, neque quid me ores,cogitas.
Idem,Dum profimtibi.Saluft. Nequeidqüibus artibusaffeque•
retur,dum fibi regnum pararet, quicquam penfi habebat. Aliâs
fùbiun&iuo.Terétius, Dumne abhocme falli comperiam Chre•
me.Etpro donecfùbiun&iuo.Verg. Tertiadum Lâtio regnãtem
videritaeftas. -

Qv o A p pro quandiu,indicatiuis.Terét.Phor. Quid fenem Quoad.

quoad expe&tatis veftrum?Et fubiü&iuis.Cicer.Vt quoad poffem
& ficeret,ab eius latere nunquam difcederem. Pro donec,fubiun•
&iuis.Planc. Ciceroni, Omniáqueintegraferuem,dabo operam,
quoad exercitushucmittatis.
ex negandi aduerbijs NöTomnibus modis præter impera* Non.
tiuum iungi poteft.vt Nonfacio,vtinam non faciám,nö feciffem,
cum nonfacerem,nonfacere.
n E verò prohibendi adüerbium fècundis perfonis non folum
fubiun&iuorum(vt Seruius præcipit)fed etiam imperatiuorum.
Et horum quidem.vt Vergil. Nefaeuimagnafacerdos.Idem, Ne
pete cónubijs.Idem,Nefugite hofpitium, néve ignorate Latinos.
ÍLiui.Craftino die oriente folein aciem redite,erit pugnádi copia,
netimete.Subiun&iuorumverô.vt Terent. Ego quoque vnâ pere,
eo,quod mihi charius eft,ne ifthuctam iniqug patiare animo.Pli•
niüs adSuet.Autfi tutiüs putasillud,cautiffitfii cuiufque praece•
ptum quod dubites, ne feceris, id ipfum refcribe.Terentius,Hic, .
hebulo magnus eft,ne metuas.Ne tamen pro non,etiamalijs mo
dis&perfonis meritò adiungitur, Optatiuo, vt Cicero, s; me vi•
- •j.

- -
 • D • • M * n d • s r xv cºr. 1. 1 s. v. *
uam,fitibi concedo-Mart. Ne valeam, fi non multo fapitaltius
iftud.Terentius,Quod vtinam ne Phormioni id fuadere,in men
tem veniffet.Subiun&iuo.vt Terent.Hocmodo te obfecro, vt ne
credas à me allegatum hunc fenem. - * : ... . '
Equidem. = Q v 1 d E mCvt Seruius notat)cum non folum pro Ego quiè
deTvtapud Vergilium vbique,fed etiam pro quidem accipiatur,
non immeritò diuerfis perfonis iúgitur.Verg. Equidem perlittora
certos Dimittam. Perfius, Non equidem hoc dubites, amborum
fœdere certo Confentire deos. Idem, Per me equidem fint omnia:
protinus alba. Cicero Attic. Equidem id erat primum & maxi•
mum Clodiæ. -

Iurandi ad- Tiurandiaduerbijs finiendimodus,vel potentialis maxime con

uerbia. uenit.Terent.Perecaftor fcitus puer natus eft é Pamphilo.Et, Nö.
hercle feciflem. .
Hortandi. qvAsveròhortandi vocantur, imperatiuos omnia pofcunt.
vt Dic (odes,Vidc fis.Quædam tamen cum difcretione.Namage
fingularem ferèpoftulat.Terent. Agefihicfatis fua fponten6ine
fànit,inftiga. Rarius plurali iungitur,vtVal.Flac.Vosagefunereas
ad littorayoluite (yluas.Plaut.Agelicemini.Age fultis.AgIe plu
rali.Vergilius,Quareagite öte&tisiuuenes fuccedite noftris, Age;
dum vtrique.Plaut.Afin. Agedum iftum oftende, quem confcri•
… pfifti fyngraphum.Cicero, Sic agedum conferte pünc cum alijs
^ Vitam Pub.Syllæ vobispopulöque Romano notiffimam.Quintil.
Agedum fi videtur,extra portasprofpicite. Agitedü plurali.Liui.
Agitedum ite mecum. - £
Vocandi. Vocandiaduerbia nominum iunguntur vocatiuis.vt OMeli*
• • bcre.Ofcelefte.Amabo & amabote fiue aduerbia füt hortátis,(iue
interie&tiones blandientis,licet fingulariumfpeciem prebeant,ta
men fingularibus& pluralibusaccommodantur.Singularibus.vt
Cicero, ad Quintum fratrem, Amabote aduola, confolabor te.
Pluralibus'. Plautus, Trucul. Properate, afferte menfam ama•
- bo. Idem, Rud. Quo amabo ibimus? Idem, Ite, inquam, dos
mum amabo. -

Optandi. Optandi aduerbia vtoptatiuorum funt propria, ita meritò ijs ,

folis fünguntur.Terent.Vtinam fic fint, qui mihi malevolunt.
• Verg.Ofi remeaffet in vrbem. Idem, Sinufic fe nobis ille aureus,
arbóre ramus Oftédat. Idem,Otantum libeatmecum tibi fordi•. •
darura, Atquehumiles habitare cafas. - -

Quantitatis. ' Quantitatisaduerbiagenitiuos poft fé recipiút,vt Satis fàpien

tiæ,Parum animi,Praeterea,multum,paulum,&paululum,fimoe
 $ 1 v E D E N O N D E cr. I N. co N s r R. 82

do aduerbia fùnt,vt Multum eruditionis,Paulum otij. .

QvAE diuerfitatisappellauimus, nempe alitei&T€GUSinab* Diuerfitatis.
latiuum generalis qualitatis feruntur. Multo aliter, Paulo fècus.
Quorum naturam duo illa temporis imitantur Ante & poft,vt
Multo ante,Paulo poft.Varro dere ruftica,Præterea habeiida rae
tio, quanto ante, quàm incipiat admiffura fieri, mares à fociminis
fecretos habeant.Quibus addi,vt videtur, poteftCIami.wtCicer.
Att.Quinetiam paulo clam ijs eam vidi. -

QUæ comparatiui & fuperlatiui gradus fun£, nominibus his Cóparatfui

è quibusproxime ducuntur, fimilem conftru&ionem habent.vt & fuperlatfe
Dó&tius illo, & do&tiflime omnium. Propius illo, Proxime om* uigradus.
nium. Propius verò & cum datiuo legituf. Vergilius, Propius fta
Bulis armenta tenebat.Vtrunque verötam propius,quàm proxi•
me,accufàtiuo,ficutprimaeorum origo,iufiítüm reperituf.Cice•
-ro ad O&ta.Cur medio caftra itinere lógius aduerfàriòrum caftris,
& propius vrbem mouentur?Idem proMil. Proxime deos accef.
fit.Idém Attic.Officium meum effe putaui quàm proxime hoe
ftem effe.Hircius,Cumpropius hoftem acceffiffet. Légimi9& pro•
piusaddeos, & propius à terris. Cicero pro Ligario, Homines
çnim ad deos nulla re propius accedere,quâm falutem hominibus
dando.Idem denatura deorum, Infiaautem hanc propius à terra
Iouisftellafertur. - … * *

h AEc 1 N T E N T 1 o N 1 s aduerbiä per,&quäIFillud Lati Intentionis.

inae conftru&ionis ius propriü habent, quòdper abfolutisiun&tü
legitur.Terentius,Perpulchra credo dona haud noftrisfimilia.
Item quibufdam verbis,vt Pervelim, perplacet. Rariffimefupere
latiuis. vt Columella, Adhuc perpauciffimis contigit agricolis.
QUàm verò fuperlatiuis. Terentius,Si qui(quam eft, qui placere
feftudeat bonis quàm plurimis. Quintilianus,Vt in manus ho•
minum quàm emendatiffimiveniant. rariffime aliter, vt Plinius,
quare quaefo,nifi vt quàm multi easconferui inferrent.Sed cum
taliararilfima fint(quod dicendum femel fuerit) qui fimiliter ve•
teribus loqui ftudebit, non committet, vt ea frcquentet,in qui•
busfi non per incuriam funt admiffa, certè illi fùere parciffimi.
· QUäm prò quantum pofitiuis iungitur, fiue infinite legatur.vt
Cicero, Videte, quàm valde maliciæ fuæ confidat. Siue intere
rogatiüe, vt Terentius, Reiecit fe in eum fiens quàm familiaris.
ter. Quibufdam tamen interpofitis verbis, cuiufmodi funt poß
fum, valeo, & fynonyma, tum fuperlatiuis, tum pofitiuis addi•
tur.Et fùperlatiuis.vt Saluftius,Iugurtha quàm nasum; poteft,
- « .ij.
 s* 3o E E M E NT 1D. $ * r R. v C ° r. L I e. ,v • • *

copias armat.CgfarComment.Refrumétariaquàm celerrimepe

tuitcomparata.Pofitiuis.vt Cicer.Philip.Sedreliquum curfumvie
tæ,quàmiquidem poffum breuiter perftringam.Cum ijfdem ver*
bis & VEpro quàm vel quantum fubinde pofitum legas. Cicer.de
oratore,Haecvtbreuiffime dicipotuere;itâ à me di&tafunt. -

Quantum. r r 1 A M non minus eleganter nomen ipfum QUantUm. vt

Cicero de amicitia, Tanta eft inter eos, quanta maxima poteft,
morum ftudiorümque diftantia.Quintilianus,Cum aliquidadhi•
bitâque quanta maximapoteftcura,diligenter elimauerit. -

Rein6 pere Ex aduerbijsijs,quaereinöplanè pera&te appellauimus Feré

a&tg aduerb. &cum vniuerfali figno & appofito&omiffo,idem fubindevalet.
vt In feftis ferè hac vtor vefte.proferè femper. Et Sic feréviuitur.
pro vbique,vel ab omnibus. Et Romaniferè orbem fubegerunt.
roferétotum orbem.Cicero,Neganda ferèfùnt omnia. Quintis
ianus,Nam in omnibusferè minus valent præcepta,quàm expe
rimenta. Idem, His feré veteres facultatem dicendi exercuerunt.
proveteres omnes. *

Perquam, fa 1 L l A verò cóplexaperquam,fanequam,valdequam,admo•

nequã, vale dumquam,minufquam,oppidoquam,& oppido perquam abfolu
dequam & tis nominum maximeiunguntur,& quibufdam verbis.Ser.Sulp.
alia. ad Cicer.Sanequam pro eo âc debui,grauiter moleftéq; tuli.Deci
usBrut.adCicer.Namfuos valdequâ paucos habet.Tit.Liui.Nec
: enim multafolum,fed etiam pleraque oppidoquam parua erant.
Cæfar in Commét.Quibus rebus oppidoperquam pauci fub pel•
libusacquiefcebant.Cicer.ad Qu.fratrem,Sanequam refrixit.Cea '
lius ad Cicer.Sanequam literisC.Caefarisfumus commoti.Plin.ad
Suram,Perquãvelim fcire effe phantafmata,(eu habere propriam
figuram numénque aliquodpütes.Rariffimeautem iungunturfü
perlatiuis. vt Curtius,Beffum quoq; Ba&rianorü ducem perquä
maximepoffetexercitucoa&o,defcendere ad feiubet.Pomi.de ori
gine iuris,Nam ante eum Seruius duoslibros ad Brutum perquá
breuiffimos ad edi&tum fubfcriptos reliquit. Similem his & illana
turam habét,Inprimis,in paucis,cum paucis, inter primos, inter
,
paucos, fùper omnes,ante alios, præter cæteros, vt quæ abfolutis
frequenteriungantur. Saluft. Tamen in primis arduû videtur res
geftas fcribere.Idem, Id facinus ego in primis memorabile exifti•
mo.Superlatiuis rarôiun&ta legas.Sicutin illo Cicer. in Verr. Hoe
miniiri primis gloriofiffimo reípondet.Et Plin.de Abfynthio,Có•
uenit dicere herbæ facillimæ atque inter paucas vtiliffimae.EtVero
gil.Petitante alios pulcherrimus omnes,Turnus.Rarò etiäcom•
 s1 v* D Ε Ν ο Ν D Ε c. 1 n, consºr r. 8;
paratiuis,vt fnilloVergilij,Scelereantealios immanioromnes.Et
Suet. in Galba,Præter cæteras altiorem & dealbatam crucem fta
tuiiuffit. .
longe verò pro valde, comparatfuis additur & fuperlati, Longe.
uis. Quintil. Longe omnium quos quidem mihi videre cöntigit,
præftantiffimus Domitius Afe£Verg.Atpedib9 longe meliofLy
&us.Præterea his, quibus diuerfitas fignificatur,partim aduerbijs,
cuiufmodifunt;fecus,aliter, vt Longe aliter, Longe fecus. Cicerò
de Amicitia,Quod longe fecuseft.Partim ÉÉ Alius,di•
uerfus, diffimilis, alienus.Saluft. Longe mihi alia mens eft patres
Conf. Pari modo ijs,quae fuperlationem quädam important, fiue
ea verba fint.vt Vinco,fupero.& quæ ex præ, poft, & ante com•
ponuntur,vtpraecello,praefto,pofthabeo;antecello. Quintil. Sed
cum longe praecedunt ingenia viuentium. Siue nomina fint,vt
princeps,præcipuus,primus.Idem Quintil.Nouemverò Lyrico•
fumlonge Pindarus princeps. Cum hisautem proximisnomi
nibus,&generaliter fuperlatiuis etiam Facile prohauddubie ßepe Facile.
iungitur.Cicero pro Rab. Virum vnum totiüsGræciæ facile dos
imum Platonem.Idem proRof. N6 folum municipij larina•
tis,ex quo erat,fed etiam regionis illius & vicinitatis virtute, exis
i. ftimatione,nobilitate facile princeps.Quintil.deEuripide,Inaßee
&tibus tum omnibus, tum in ijs,quae miferatione conftant, facile
praecipuus& admirandus maxime eft.Dicimusetiam facilefecum
âus,(èd pari modo ad dignitatem referentes magis,quàm ordiné,
Alia qu6que,quæad intentionem referuntur,fuperlàriuisiungun
tut.vt Eximie,AEgregie.Columel.Stagnum cenfèmus eximie opti Eximie. ,
mum,quod ficpofitum eft. - * .. Egregie. *
' ex s 1 M 1 l 1 r v D 1 N 1 s aduerbijs, quae imaginem potius Similitudia
innuunt,verbi quidemfubfiftendi fubiun&iuis iunguntur,feréq; nisaduerb.
*f praefenspraecedit,præterito imperfe&o.vt Incedis,veluti rex ef,
fé§.Aliorum veròverborum poténtialibus potius.Incedis, veluti
' rex incederet.Et,Facis,veluti vir probusfaceret.Minaris,quafilæo
dere poffis.Plin.nat.hift.Tanquäm nefciamus hanc effe fòlà, quæ
nunquam irafcatur.Quæ verò fimilitudinemfignificant, indicati
'uis.vt Fremis, ficut vel ficuti leo fremit, vel fremere folet. In hoc
genere funt,quae inter fe natura præcedant & fequantur. Præce•
dunt,Sic;ita,& itidem.Sequuntür,Vt,vti,ficut,ficuti.Suet. Cen•
turiones
uerfione ftatione deferta,itidem
puniuit.De vt manipulares
Sic adiurantisalibi dicetur.capitali
I. animad* • '
-

' Ex his duoVtatque Ita füperlatiuis fæpeiungi est; paria Vt.Ita.

- .iij.
 « : ID ■ . ■ M ■ N D • $ r R v Cºr. IL I B. v.

" effe volunt.Namfipriusfüperlatiuum fortiatur,reliquum quoque

fuperlatiuum poftulat. Cicero de Orat. Vt enim quifque optime ;
dicit,ita maxime dicendi difficultatem,variofque euentus oratio• ;
nis,expe&tationémque hominum pertimefcit.Idem de Officijs,Vt
quifq;animi magnitudine maxime excellit, ita maxime vult prin
ceps omnium,vel potius folus effe. Quintilianus, Quodvtlónge
optimum, ita difficillimum eft. Similem his naturam habent ,
Tam & qua Tam & quàm fiue pro iam di&is accipiantur,vt Saluftius,Quàm
quifquepeffime fecit,tam maxime tutus eft. Terentius, Nanque ,
adolefcensquàm minima in fpe fitus erit, tam facillime patris pae
cem inleges cóficiet fuas.Siue protantum& quantum accipias,
maxime præcedéte Tam.vtHicefttam omnium optimus;quàm ,
nobiliffimus. Sic tamen etiam comparatiuos,tametfi raro, admit•
tunt. Vergil. Tam magis illa fremens & triftibus effera flammis, .
Quâm magis effufocrudefcunt fanguine pugnae. ideft tantoma*
gis, quanto magis. Nam quod abfoluta hocfignificatorecipiunt,
«^
ficutitantum & quantum,quorum vicem explent,nemo dubitet. -
Non fit hoc loco inutile monitu, quaedam ex fimilitudinis aduere
bijs fæpe amphibologiamin oratione creare, quae aliter quàm ex.
circumpofitis difcutivix poffit.Sicutiquemadmodü & qüomodo, :
vtin illó Quintiliani cum fìmilibus, Lumina non inter vmbras •

quemadmodum Cicero dicit, fed planéin tenebris clariora funt. ,

Incertum enim eft, ex ipfà di&tione quid affirmare Ciceronem :
Quintilianus velit. - -

Demófträdi. 'Demonftrandi aduerbia nominatiuisfrequentius iunguntur.

Quintilianus,En improbitas.Verg.En Priamus,Cicero, Ecce tibi
ftatus pofter. IdemädAtt. Ecce tibinuntius pueros veniffe Ro•
mam.Rarius accufàtiuis.Plaut. in Bacch. Opüfneerit tibiaduoa
cato trifti,iracundo?Ecceme.Iuuen.En habitum. Prifci ex his ad•
uerbialia nomina declinarunt,Eccus,ca,cum,quod ecce hicfignié
ficat.Et ellus,la,lum,quod ecce illicfignificat.Conftruitur autem
vtrunq; intranfitiue cum eo, quod demonftratur. Terent.Eccum
Parmenoné.Idem,Sedecca ipfâ egreditur.Idem,Ellum cófidens,
catus.Cumfaciem videas,videtur quantivis preti. pro ecce illic
virum,hocenim fubintelligitur. - a

Negatæ foli• _- QvAE negatæ folitudinis fiue congregandi diximus, vt Non ,

tudinis, folum,non modo,non tantum,nedum,ea duos fenfus ferépoftu•
lant. Quorum fecundus, fi horum aliquod fine altera negatione:
priorem occupat,per (èdetiam,vel verum etiam,vel fed ne,vel fed ;
 si vr Dr N o N pr c 1 1 n. cons r a. 84
, nec,redditur,vtCor.Balb. Ciceroni,Nedumhominû humilium,
vt nos fumus,fedetiam ampliffimorum virorum confilia ex euem
tu,non exvoluntate,à plaerifque probarifolent.Atfiadditur illis
alianegatio,fuccedunt ferèfèdnec,velfèd ne quideTn Cicer. Att.
Horum ego fummorum imperatorum non modo res geftas non
antepono meis,fedneforturiam quidem ipfam, quailliflorentiffi
ma, nos duriori confii&tati fumus. Aliquando tamen ficquoque
fucceditfed etiam.CiceroDolabel.Contigitenim tibi,quodhaud
, fcio an nemini, vt fumma faeueritas animaduerfionis non modo
, non inuidiofa, fèd etiam popularis effet. Dixi fuprà, duos hæc
fenfüs ferépoftularepropter elegantemillam figurám, qua vtitur
: Quintilianus,Primi,quorum quidem opera non vetuftatis modo
gratia vifenda funt, clari pi&ores fuiffe dicuntur Polygnotus,
,atque Aglaophon. Idem, Et Quinti Hortenfij filiæ oratio apud
.triumuiros habita, legitur non tantum in fexus honorem.
Horum aduerbiorum dum
Laurentioobferuatur.Ne peculiaris quidem
enim cum authorum
pofteriorem vfus â îr,dene
claufulam o£,f;
tenet,inaffirmatione,minoris momentireiiungitur, vtEffunde•
rem pro te fanguinem, nedumpecuniam. In negatione contrâ,
Non effunderem pro te pecuniam, nedum fànguinem. Reliquo•
rumcontrarium huic notat vfum,vt &priorem fenfum occupét,
& claufulas, quae res tum imparis tum paris momenti funt, con•
fungant: & quæ impares funt, contrario ordine committant. vt
„Non folum,vel non tantum,vel non modopecuniam prote effum
derem, fedetiam fanguinem, vel fedetiam mortem oppeterem.
;Etnegatiue,Non folum non moriarpro te, fed neceffündam pee
cuniam.Inrebus paribus,Non fòlum veftesâ mieaccipies,fedetiä^
1ibros.Videtur tamé hic horum aduerbiorum vfusnonnunquam
.confundi. Nam & nedum in priore claufulapro non folum, vel
non tantum,legimus.vt Cicero Attico,Tu quoniam quartana ca•
res,& nedum morbum remouifti,fed etiam grauedinern,te vege
tum nobis in Graecia fifte.Et non modo fecundo locopofitum pro
nedum. Plinius nat.hifto. Cum res inter rufticosgeratur litera•
„rum expertes,nonmodo fyderum.Eftenim tanto maiuseffe fite*
--
rarum éxpertes quàm fyderum, quanto ad earum peritiam facie
fius peruênitur. Trebonius Ciceroni, Non enimnefcis, quantite
faciam, & quàm pro noftro veterrimo veriffimöque amore om^
nibus tuis etiam minimis.cómmodis, non modo tam magno
gaudeam. Hoc verò & inter paria, vt Idem notat, H. fccundo.
- - - »lllj«
 , D 1 E E M E.N.p. S • R. V cºr , L I B. * v •• ' •
locolegitür. Cicero, Ad quod eft adhibendaa&tio quædam, non ?
folummentis agitatio. Quanquam poteftim his intelligi impari*
tas.NOn foIumi verò interpariâ & inpofteriore loco inuenitur, vt
Cicer.Att.Veflrumiam confilium eft, non folum mcum, quidfit,
vobis faciendum. • . -

Vt Apofta» v r(quodGræciapoftaticon vocant)haec ferèfequitur,Tam,

ticon. talis, tantus, tot, adeò, fic, ita. Et fubiun&tiuum poftulat verbi,
uodferè, tumà fuperiore eft diuerfum, tum eius intenfionem
eclarat.Vnde fortaífe Apoftaticon eft di&um,quòd eiufmodi di
gteffumad aliudverbum facit.Quintilianus,Nunquam adeòpro
iiobis follicitalexeft,vt quod præftet,extorqueat. Plinius, Signis.
quæ vocantCorinthia,pleriqüe in tantum capiuntur,vtfecumcir
cumferant.Idem,Nullum eft tamimpudens mendacium,vttefte
careat . Cicero, Cum ita ieiunus fuiffèm, vt ne aquam quidem
guftaffem. Idem, de Sene&ute, Sene&tus plaerifque fic odiofa
eft, vt onus Ætna grauius dicant fe in humeris portare. Huc
£; & elocutiones illæ, quæ pertantum abcft,& adeò non
gurantur. '
-;

I N T E R I E c -r I o N v M c o N •
S'' R. V C T I O.

wr e R 1 e c r 1 on E m verbis cohgrere n6pofTe affir

* mat Seruius,atque inde adeò fa&tum,vtdiuerfà parsab
aduerbijs conftituta fit. Sunttamen quæ nominumva•
Hei.Veh. rios exigunt cafus. Heinamque & veh datiuishærent.Vergil. Hei
mihi qualis erat.Mart.Vehtibi caufidice.Terent. Veh capiti tuo.
Hei verò & nominatiuo.Idem,Hei mifera.Heu & proh rhodo ac•
Heu.Proh. cufatiuis.vt Verg.Heu ftirpem inuifàm. Terét. Pröh deüm atque
hominum fidem.Modo nominatiuis.Verg.Heu pietas,heu prifca
fides.Plin.Heu demëtia,allatoris aduentus femper eft gratus.Tee
rentius, Proh Iuppiter nuncefttempus profe&to interfici me.O
O, quoque modo accufàtiuis iungitur.Cicer.O te felicem Marce Por
ci.Vergil.Ofortunatosnimiä,fua fi bonamorint,Agricolas.Modo
nominatiuis.Idem,Ofortunati,quorú iam moenia furgüt.Seneca,
Opaupertasfelix,quæ tãto titulo locúfecit.Terét.in Phormione,
O vir fortis atque amicus.Modo vocatiuis.Cicero, O noxilla,que
tenebras attulifti. Minimeignorandum tameneafäem in oratios
ne abfolute quoque poffeinterferi.Vergil. Spemgregisahfilicein?
;
nuda connixa reliquit.
 \

s I v ■ ' ro g* N o N* p ■ c L I • co N $ r ■*.* i? 83
- -: : : : … co N I v N c r r o N v M c o N s. ; Tf . '
• . . s * avc r 1 o • .. .;

o n 1 vn cr 1 o N 1 s precipuavisimiungendis longios
c risfermonis fenfibuseft.Itaque nullam conftru&tionis,
fpeciem efficit,qualemha&enus tra&atæ partes inter fe . .
côflru&tae.Sed eft & aliavis eius, qua nimirum in verba tus habet,
vt quorum modum nonnunquam mutet. Inaliâs partesfola fore
taffisopinione,qua fcilicet videtur etiam cafus,generis,numeri,&.
temporisrationés attingere.Quorumtamêleges ex alijsfi quis pe•
nitus infpiciat,omnino pendére deprehendet.Prioreius vis ex de*
finitionibusfpecierum É patet.Alteram hoc loco tra&tabim? ad•
ie&tis nonnullis,quæàdlatinifermonis proprietatem pertinent. :
Copulatiuæ igitur & difiun&tiuæ,câfuâlium diétiónum, quæ* Copulatiuæ
cunque advnumreferuntur vcrbü,fimiles omninocafus ne£tunt» & difiü&tiuae
Xenophon&Plato fuereæquales. Socrates docuit Xenophontem.
& Platonem.Nifi obftet ipfius cafualis diétionis ratio vlla priuata.
vtinhis,Emiequum cëtum nummis & pluris.FuiRomæ & The•
bis.Horat.in arte poet.In Metidefcendatiudicis aures,& patris8c
noftras.Aut in illa dicëdifigura,qualiseft Plin.in v.1 1 ,Choromäa
dorum gentem vocät Tauroni,fylueftré,fine voce,ftridoris horren•
di,hirti$corporibus,oculisglaucis,détibus caninis.QuafiguraCo•
lumella non femel vtitur.Necfi copulatiua particula hic defydera•
tur, quicquam id refert, cúneceffario fubaudiatur. Parem his vim
& illa quatuorhabent,Quam,nifi,an,præterquam.vt Alterum vi•
desan vtrunque£Eft minor natu quàm tu.Nemini placet nififibi,
vel præterquam fibi. Eædem copulatiuæ & difiun&iuae inadie&i,
uis prætercafum,generisquoque & numerifimilitudinem exigfit.
vt Socrates fuitmodeftus & grauis.Idemnonnulli grammatici de
modo &tempore in verbis praefertim diuerfis cenfent.vt Sedeo &
fcribo.Sedaliter faepe deprehendas.vt Terentius,Nifi me la&taffes •
amantem,& falfà fpe produceres.Idem in Eunucbo,Ethabetur &
referetur à me Thais,itavti merita es,gratia.Cicero ad Att. Con•
fidebam acmihiperfuaferam fore,vtomnia placarentur intervos.
Cicer TrebatiQ,Ex tuis literis & Quint.fratii,gratiasegi,& teali,
quando collaudarepo{fum,Dequatuortamen additis,ÖÜämalis
interdum modisredditindicatiuum.vtVtinam cautiorfis, quàm
illefuit.Quanuis cautio: fis,quàm ille erat.Priuatim quaedafh co,
pulatius,ficuti& cumfynonymis,appellatiuis&proprijs,quae c&
 •, ' 1D E I I M E N D • $ ' ' R. v C T. IL I 18 • V •

iungunt, pluralis numeri vim aliquando conferunt: quæ tamen !

aliàsfolui in fingulares poffunt.vt Confules erant Cæfar & Bibus
lus:Confulerat Caefar, & confulerat Bibulus. Aliàs nonpoffunr,
nifi falfum efficiantfenfum.vt Duo & tria efficiunt quinque.Non
enim ita foluas, Duofaciunt quinque,& tria faciunt quinque. Et *
Syrus & Dromo poffünt ferretot pöndo.Non tamen ftatim Syrus
poteftferretot pôdo, & Dromotôt pondo. Item animal diuiditur
in rationale & irrationale.Non taménanimal diuiditur in rationa•
le, & animal diuiditurin irrationale. Itaque Diale&tici haecnifi in
fenfu compofito non concedunt. Pluralisvim his, quae coniungit,
Neque. confert interdum & ncque gemipata, vt apud Terent. Haecfine,
-^
que ego,neque tu fecimüs.Cor.Cel.E6que ex toto neq;vinum,ne*
que aqua femper vtilia funt. -

JDifcretiuæ. Εx ijs,quäs difcretiuasappellauimus,Autem, & verònon ea•

dem indeclinabilia fecum iungipatiuntur.Verö enim ijsiungi fò
let, Neque, nec,tum,age, fànè,iam,enim,at, quafi,eeu, nunc, vt
Neque verò,Nec verò,Tum verò, Age verò,Sanè verò, Iamve»'
rô,Enimverò,Atverö,Quafiverô,Ceu verò.Raro cumhisiungi,
tur autem.
Vero. ' VERö quoque cum pronomine Ego,nótam difcretionemine
terim fignificat,quàm (vt Hermolao placet) confirmationem, pro
quinetiam,vel etiam. Plin.Proinde occupantibuslocum faueo,ego
verò & pofteris. Quod etiam cófirmare videtur Ciceroad Att. qui
etiam fimili ratione vtitur, fic fcribens ad Dolabellam, Quemad•
modum tibi dicis placere, fcripfi diligenter. Ego etiam ad Sicam.
Sepe veluti in refpondendo adhibetur,fignificátq; profe&to,velcer
té,vel potius* græcum.Cic. ad Att.Nam quod fcribiste audire,
me etiàm métis errore & dolore affici.Mihi verò mens integra eft.
Idem,Quod laudas,quia obliuifci me fcripfiante fa&a & di&tanos
ftri amici.Egoverò ita facio.Seneca, Socratem cum Platone & Ze
nonem & Cleantem in animum meum fine dignatione recipiam?
Ego verò illos veneror, & tantis nominibus femper affurgo.Cæcil.
Plin.adFabatü, Adijcispoffe eosnongentis millibus venire, actan
to magis quæris,an quodgeffit,ratum ferué. Ego veròferuo.Idem
ad Gallum,Quare egoverò Coreliæ adero promptiffime. Similem
vfum habet & cum Tu pronomine.Terent. Quem tu veròvidere
velles Phædria.Et cum Ille pronomine. Cicer.ad Att. De Lepido
verò & Tullioquod quaeris, Illi verò non dubitãt,quinCæfari præ•
flofuturi,in Sénatümq; venturifunt, Legitur&cumnominibus.
 .. •

s 1 vae D Ε Ν ο Ν D Ε cl 1 n. co n s r R. '86
Terent.Illa illico vbi me accepit, læta veròad fé abducit domum.
Autem,negationis Non &pórrò, propria videtur.vt Non autem,
Porrôautem. Rariffime enim legitur, Non verò. vt Cicero de See
ne£tute,At ij quidem iam mortui funt.Non verò tam ifti,quàm tu
É nugator &c. s E D quoq; cum Ita, veItaInen, videtur cona Sed.
itionem aliquam innuere.Cic.Att.Scribis enim in cælüferripro*
fe&tionem meam: fedita, fiante calendas Ianuarias redeam. Cel,
fus,Siidnimium fupercreuit, tentanda fquamaaeriseft, quæ leuif,
fima eft ex adurentibus)'eatenus ne quideminere patiatür: fedita
fi nihil exacerbauit. . -

p I s I v N c T 1 v A E autem in numerum propè nullumius Difiun&tiuæ

habét fimile copulatiuis, nifi negatiuis particuli§ fuccedant , ficut *-

Neque & minime: qua ratione cumplutatiuis leguntur, vt apud

Vergiliü,Nectiliae leues,aut tornorafile buxum, Nöformam acci•
piunt,ferròquecauantur acuto. EtCor.Cel in primo, Minimeaut
frigusautcalor tutafunt,vbifubita infuetis funt.
Ex rationis redditiuis Quippe& vtpote illud præter aliâs fui Rationis ,
. generis propriumhabent, quod honnunquãQui,&cífibi comia redditiuæ.
tesadiungunt.Quippe.vtin illo antiquo,Quippe quiveficam ple•
namvini habeant.EtColumel.in xi 1,deCappari. Quippe quæ
res etiäin defertis agris citra ruftici operam cóüälefcit. Cic.in Phi*
* fip.L.quidem frater eius,vtpotequi peregre depugnauit,familiam
ducit.Saluft. Antoniusprocul aberat, vtpote quimagno exercitu
locis æquioribus expeditos in fugam feqüeretur.Cicer.Att.Me &c.
incommoda valetudo, qua iam emerferám, vtpote cum fine febri
laboraffem,tenuit.Dixiadmittunt.Nam Quippe fine his frequen*
tiori eft invfu.vtQuint.Quippe id eft homini naturalc.Vergilius,
Quippe domütimèfambiguam.Quippe veròetiam Vbifibi fubijs,
cit.Idem, Quippevbi fas verfum atquenefastot bellaper orbem- .
Vtpote verò&fine vllo verbolegitur.vt Clauduseftaltero crure,
vtpote curto.Sed ficrationalis nön videtur,fed potius aduerbium:
ròceuveltanquam.Vt quoque de quoalibilocuti fumus, à quo
É ducitur,ficpofitum{èpefegimus.fed fempercumfubiun&tiui
voce.Quint.Et ómnia nouâ offendit,vtqui fol°didicerit, quod in•
ter multos faciendú eft.Idem,Necignoro igitur,quos tranfeo, nec.
vtique damno,vtqui dixerim in ominib9 effevtilitatis aliquid. Vix.

. cum alio modo.vt quint.Cum mevt cuius interieéto marin5f9r*

tunam quifque noftè;n6natales,non patrem poterat.Nifiquis hic
eradendam yt dicat. . *

;
 p e e M ■ N D • s 'r R v cºr • l I 1* • • v • . -

Nam. H v 1 v s generis Nam non tä caufàm aliquando reddit,quâm

ingreffumreifignat, vt Terent.Rem omnem à principio audies,
eo pa&o & gnativitam,&confilium meum Š; & quidfae
cere inhac rete velim.Namis poftquam exceffitexephebis._
Ergo.Igitur. E R G o &igitur breuioribus cóclufionibuscompetunt.Cicer.
in Philip. 1 ,Quis enim aut accufator tam amens reperitur,quireo
côdemfiatoo5i;cife multitudini condu&tæ velit: aut iudex,quireö
damnare audeat, vtipfe ad operas mercenarias ftatim protrahae
tur? Nonigitur prouöcatio ifta legedatur. Vergil.Hucfe proue&ti
deferto infittore condunt, Nosabijffe rati,&vento petijffe Myces
nas,Ergo omnis longofoluitfeTeucria luétu.Terenti°, Ergopres
cium db ftultitiam fero. QUare& quamobremi longioribus dün•
taxat cum coniun&iones funt, nam aduerbia &interrogatiueace
cipi,& infinite poffunt.vt Quare inuidesfScio quare inuideas. Scis
re tamen licet Ergo &Tigitur ingreffum quendam materiæ non•
nunquam fignificare,vtVergilius, Etcertamen eratCoridon cum
Thyrfide magnum: Alternis igitur cótendere vcrfibus amboCore
perunt.
Aduerfàtiug Aduerfatiuarum Etfi,tametfi,etiamfi,& quanquam,cum vere
bis haerent,&orationé inchoant,indicatiuos magis poftulant. Cic.
proMilone,Etfivereor iudices. Idem, Tametfiia&tatille quidem
illud fuum arbitrium.Saluft. Quæ tametfi animus afpernabatur.
ÉÉÉÉÉ tibi,etiamfi nondefyderas,tamen mittä.Quan•
uis & licetfubiun&tiuos{æpius. Verg.Quanuismulta meisexiret
vi&tima feptis.Idem, Quanuis Elyfeos miretur Graecia campos. .
Iuuenal. Molles quod in aure feneftræ Arguerint, licet ipfe neges.
Verg.Fixerit AEripidem ceruam licet, aut Erimanthum.Iungútur
tameninterfm tum illæ fubiun&iuis, tum hæ finitiuis, praefèrtim
orationem noninchoantes.Cicero Lentulo,Quanquã aperte Volo
catioaffentirentur.Idem, Att.Quanquam à meipfönoridiuellerea
tur.Quint.Caediverò difcipulos,quanquam illud receptum fit,&
Chryfippus non improbet.Cicer.Att. Rhodum volopuerorú cau•
fà,inde quamprimú Athenas,& fi Etefie valdereflauerint.Idérure
fum,Atprimü illud,in quo de Dicearcho mihi affëtire negas,& fi
cupidiffimeexpreffum &expeditü áme fit &c.Haecpoftremâetia
futuro abfolutoiungitur,cuiufcüq;id modi cenfeas.Cic.Att. Quae
re velim,& fi(vtfpero)tehgc legéte aliquantulü tumviæ proceff&•
ro, tamen obuias mihi literas quàm argutiffimas de omnibus re•
bus crebromittas.Hisomnibuscum prioremfenfumtenét, reddi
-
 s 1 v* px non D E c L 1 N. cons r a.
- - - N 87
folettamen,vtQganquam haecinter nos nuper notitia admodâ
eft,inde adeò quòdagrum h&c in proximo mércatus es,tamen vel
virtus tua me velyicinitas &c.Hæc etiam interdum fineillis poni•
tur,quafi incorre&tione eius quoddixeris,& cumfi,vt Ouid.áetri
ftibus,Nunc incorre&tum populi peruenit in ora, In populiquic
quam fi tamen ore mei eft. Sed & aliter quoque, vtihfiguris do•
cebitur.
c VM &coniun&ioeftcontinuatiua,aliàs propoftquam,aliâs Cum.
proquoniam,vel quandoquidem,&copulatiuâprö&,fèd fequens
te tamen,&aduerfatiua pro quamuis,& temporis aduerbiuni.Po
fcitautem ex modis cum temporis eft aduerbium vel indicatiuü.
vtVergil.Cumyenit,auleis iam fè reginafuperbis Cópofuit.Cicer.
Tantum profe&òcum àteconfulatum reppuli, proféci. Verg.Cú
dabitamplexus atque ofcula dulciafiget.Vélfubiun&iuum.Vt Ci•
cer.Quintus igitur Ligarius cú effetadhucnullabelli fùfpitio, Lee
gatus in Africam cum confuleConfidioeftprofe&us.Vérg.Nuper
me in littore vidi,Cum placidum ventis ftatet mare.Quum adüer
fatiua eft,fubiun&tiuum.vtCicer.Satisne conftanter facere videa•
mur,qui cum præcipi nihil poffedicamus,tamenalijsderebus difè
fererefoleam?,& hoc ipfò tempore præceptaofficij profequamur.
Cum copulatiua eft, & comitéhabet Tumi pro &, vel min9 quid•
dam vel magisgenerale proponit. Tum verò maius vel minus ge•
nerale finitiuo ferè iungitur.Cicer.denatura deorum, Cum multae
res in philofophia nequaquam adhuc explicatæ funt,tum perdiffi•
cilis Brute(quod tu minime ignoras)qugftio eft de natura deorum.
Sed hic duplexeft verbum.Aliquädo vnum tantum eft,& cui ad•
hæreatúmi.vt Idem in Tufcul. Cum multis locis noftrorum ho•
minum ingeniavirtutéfque Brute foleomirari,tum maxime in his
ftudijs, quæ fero admodü expetita inhanc ciuitatem èGræciaträf
tulerunt.Aliquando tamen &fubiun&iuo modo iungútur.vt Cic.
Att.Noscum multum literae,tum non minimü Idus Martiae con*
folentur.Aliquandohæc nulli verbo adhærent, vt infubie&tis ex•
emplis.Quintil. Quod opus tibi Marcelle Vi&oridicamus, quem
cum amiciffimum,tum eximioliterarum amore flagranté, digniß
fimum hoc mutuofnternos charitatis pignore iudicauimus.Cicer.
Curioni, Quicumfuis virtutibus,tum verò te filio fuperafTetom*
niumfortunas, fi te antèvidiffet,quàmà vita difcederet. Idem in
Verr. Fa&um eft,vti cum fummum in veteribus patronis multis,
tum nonnullum etiam præfidium fuis fortunis cóftitutum effe are
bitrarentur. Pro quoniämvelquandoquidcmfemper fübiun&iuä

j
 p e e M r N p. s r R v cºr. L I B. *v.
petit.Cicer.prolegeManil.Quisnauigauit,qui non feaut mortis,
aut feruitutispericulo committeret, cüaut hyemeautreferto prae•
donum mari nauigaretur?Ouid. Cum fis officijs Gradiue virilibus
aptus,Dic mihi matronæ cur tuafefta colant.Propoftquam, tum

• ** s .
fubiun&iuo.vt Cicer. Cumille hornoaudaciffimus confcientia cô»
ui&us reticuiffet, poftremo patefecit. Tum indicatiuo. Idem pro
Deiot. Deinde etiam impunius fit,quod cum eftfa&tum, negare
poteft.Quint.Noninutilemfcio àpr£ceptoribus meis feruatümge
rem,quicum puerosin claffes diftribuerant,ordinem dicendifecüs
.
dum vires ingenij dabant. : -

Si.
D E SIDiomedes præcipit diminute, vt arbitror, nonfècus ac
deCum. Quippe quóauthore finitiuisiungitur, quoties res fa&ta
fignificatur,vt Cicer.Si illuftrantur,fi erumpuntomnia. Nec enim
dubitat,an illuftrentur:fed quia illuftrantur,fuadet,vtmutet Cati*
1ina métem.EtVerg.Sitefata vocant.Item, Si potuit manes arceß
fere coniugis Orpheus.Affirmat enim potuiffe. Subiun&iuis verò
quoties conditionalis &incertus eft fermo,veluti,Sifacias, Sifaces
res.Qui enim fic loquitur,non fa&tum interim declarat.Sic Diome
des.Ego tamen finitiuisiun&am in côditione fubinde lego.vt Te•
rent. Si illum relinquo, eiusvitae tirneo:fin opitulor, huiusminas.
Idem,Pamphile fiidfacis,hodie me poftremüm vides.Quint.Iam
firninor in elegendis cuftodum & præceptorum moribusfuit cus
ra, pudet dicere,in quæ probra nefandi fiomines ifto caedendi iure
abutantur.Saluft.Equidem ego vobis regnum trado firmum,fi bo
ni eritis:fi mali,imbecillum. -

Num igitur ita potius præcipiendum?Cum res fa&a fignifica•

tur, finitiuis adijci, vt inmiemoratis exemplis.Cum potentialis in
apodofi,ideft redditaeius fubijcitur,potentialivelfubiü&tiuoiun*
gitur.Quintil.Nec fi rationem fyderüm ignoret,poetas intelligat.
Cicero,Sieffet in hisfides,inquibus fumma effe debebat, non lae
boraremus. Aliterverò nifi pro quanuis accipiatur, finitiuis fübe
iun&iuifqueindifferenter, idque merito, cumiduarum Græcarum
&&&&p apud nos locum expleat,quarum alterafaepe finitiuis,alte
rafubiun&iuisaftruitur.Cicer.Si vales,bene eft.Terentius, Qrare
iuffithera,fife ames,vtadferedeas.Proquáuis verò,fubiun&tiuis
iungitur.Terent.Nonficapiundos mihiomnes hominesinimicos
fciam.Idem,Redeamfnonfi me obfecret. Si tamen cum quisimdi
catiuoferè iungitur.Quint.Inftit.Deinde fi cui eft mens itaillibe*
ralis,vtobiurgátione non corrigatur,is etiam ad plagas vt peffima
quæque mancipia, durabitur.& Si quisinhoc artem populo non
 s I v E D Ε Ν ο Ν D Ε c L 1 N. c o N s r R* 88

nouitamandi. Huic nonnunquam fubijcitur Sini quum di&orum

ferè eft opp9fitio.vt in fuprá di&o exemplo,Siillum relinquo,eius
vitae timeo:fin opitulor,huius minas. Etfongiore aliquando intere
uallo,ficut inillgeiufdem,Sipropter amorem vxorem nolit ducea
re,ea primùm ab illo animaduertendainiuria eft. Et nunc id opes
ram do,vt per falfasnuptias vera oblurgandi caufa fit, fi deneget,
fimul fceleratus Dauusfi quid confilijhabet,vt confumat nunc,cü
nihil obfint doli,quem eg6 credo,manibus pedibúfq; obnixe om*
niafa&urum,magis id adeò,mihivtincominodet, quàm vt obfe*
quaturgnato.Qua propter? RogasfMalamés,malus animus,qué
quidem egofifenfero.Sed quid opuseft verbis? Sin eueniat quod
volo,in Pamphilo vt nihil fit mora:.Nam ita re&iffime, vt mihi vie
• deturGrocinus locum correxit, Significat autem Sin fi verò, vel
fèd fi.Adhibetur & vbinontamiliqüidocernitur di&torum oppofi*
tio.vt in illo Ciceronis ad Atticü, Tu fi modo es Romæ (vix enim
puto)Sin es,hoc vehementer aduertas velim.Ponitur aliquando &
§infinefi:vt Terent.Adel.Hoc reliquumeft,fin inficias ibit, teftis
mecum eft anulus,quem ipfe amiferat. - · ·
n 1 E r N 1 s i tumpræcedentes,tum fequentes,finitiuis & Ni. Nifi.
fubiun&tiuisiungipoffunt.Terent.Pamphilamergohuc redde,ni*
fi vimauis eripi. Idem,Nónne fatis efthoctibi fòlidü vifumgau*
dium,nifi mela&taffes amantem,&falfàfpe produceres? Etiã po*
tentialifiue optatiuo, fi vtique verbum ÉÉ apodofiredditur,
§¤: fit modi.Vergil.Nifaciat,maria ac terrascælümq;pro•
undum,Quippe ferät rapidi.Terent.Dicmihi fi omneshunc cô,
ie&tum in nuptiasinimicivellét,quod,nifihocconfilium, darent?
In ea tamen figura,quam exemplis fubijciem?, indicatiuis Š;
iunguntur.Terent.Hac non fucceffit,alia aggrediamur via: nifi id
putas,quia primoproceffitparum, non pofíéiam ad falutem cona
üertihoc malum.Cicer.proMilone,Vobis illæ vobis,veftro in cone
fpe&u ferè,fed iuftae tamen & debitae poenae folutæ funt:nifi fortè
hoc etiam cafu fa&tum effe dicimus.Saluft.Fruftraautem niti,neq;
aliudfe fatigando nifiodium quaerere, extremae dementiae eft:nifi
fortèqueminhonefta & perniciofa libidotenet,potentiæ paucorü
decus atque libertatemgratificari fuam. . .. -.
s 1 v È cum ex fi&yecompofitum fit, duorum generum vim Siue.
fimul obtinere videtur.Itaq; cum orationem inchoat, minime mi•
rum eft, fi præter morem aliarum coniun&tionum tres minimum
fènfuspoftülat, cum & ficontinuatiuafuam apodofin , & ve altea
ram difiunétiuam exigat.vt Siuemeamas fiue odifti, non magni
 D Ε E M E N D • S T R. V c T. L 1 B. V.

aeftimo.Aliquando quatuor. Ouidius, Siue quis Antilochum nar•

rabat ab He&tore ï Antilochus noftricaufa timoris erat,Si•
ue Menoetiadenfalfis cecidiffe füb armis, Flebam fucceffu poiïë
rere dolos.In quafigura notandum eft folere eleganter cum prota•
fibus apodofes mifceri. - , , ;

Poftquam. Poftquam Diomede authorenon diuifa, finitiuis iungitur.vt

Terent.Poftquam amans acceffitvnus & item alter. Et poftquam.
exceffitex ephebis.Vergil.Poftquä tefata tulere.Diuifafubiun&tia
uis.Cicero,Pofteaquàm maximias exaedificaffet, exornaffétq3claf,
fes.Cgterum legitur,arbitror,&cüfübiun&tiuis non diuifa.vt Plin.
nat.hift.Sedfiueantè quàmver præuenerit,fiue poftquam hyema
rit,pofteam diem, inquá,innumerarufticos curâ diftringat.Et die
uifà cum indicatiuis.vt Cicer.Appio, Pofteaveròquàm ita coepi.
Idem Planco,Etabfui proficifcens in Graeciam,& pofteaquàm de
meo curfu,reip.fum voce reuocatus,nunquam per M. Antonium
quietusfui.Legitur autem in diuifione non folum interpofitopro*
nomine ea;fedetiam alijs,nec fine gratia, idquefiuepoft aduerbiú
fit,fiue praepofitiorelataad tempus.vt Hircius fiue Panfa in com•
ment.Poft diem tertiüquàm Africam attigit. Cato de Reruft.Po•
ftridieaut poft diè tertiâ quàm le&ta erit. Cicer. Att. Quatuordes
cim annis pòft prætoreftfa&tus Tuditanusquâm conful Minuti9,
Vbi. v B 1 quoque cum fynonymos huius eft,tum indicatiuis iungi
tur.Verg.Hæc vbi di&a dedit.Tum fubiun&tiuis,vt Idem, Ille vbi
nafcentem maculis variauerit orbem.Nifi idfuturum abfolutúdia
cas.vt in illo Terentij,Vbinos lauerimus,fivolcs,lauato. \

Antequam. Rurfus Antequam(vt idem Diomodesinquit)cum indiuifale

gitur,fubiun&tiuisiungitur.vt Cicer.Antequam de rep.patres con•
fcripti dicam.Diuifà finitiuis.Vergili*, Antépudor quàm te violo.
At ego tum diuifam, tum coniun&tävtrique modoadditam lego.
Cicer.Anréquàm proxime difceffi.Idem.Att.Si quenquamna&us
fueris,qui perferatliteras,des antè quàm difcedimus.Idem ad eun•
dem,Quod putaftifore,vt antè quàm ifthucvenirem,Pompeium
viderem,fa&tum ita eft.Rurfum diuifà fubiun&tiuis.Verg. Neque
antèfalcemmaturis quifquam fupponatariftis,Quàm Cereritore
}. taredimitus tempora querculOet motus incompofitos,& carmina
dicat.Idem,Anténouis rubeant quàm pratacoloribus.
Priufquam• Priufquam tumfubiun&tiuosfubijcitfibi,vt Saluft.Priufquam
incipias cónfulto,& vbi confulueris,maturefa&o opus eft. Tü in•
dicatiuos.Cicer.Philipp.Priufquam de repub.diceré incipio,pauca
querar de hefterna M.Antonijiniuria.Terent.Priufquam pereo.
 s 1 vae pr n o N D E c L 1 n. c o N s T R. 89
Q v ò D caufalis pro quia,frequentius fùbiun&tiuumfibifubij. Quôd caufa
cit.Cicer. Att. Et accerfam;fedpróhibebo, ÉÉÉg; multo lis.
magisintereffe tua,te agere quod agendü effet hoc temjìore,quàm *
mea,te adeffe comitijs. Idem, Mihiquòd É fuco !
cenfuit.Sed & indicatiuú.Idem,Quòd non tam interfüit mea.Ne,
que enim illae res &c. quàm reipub, quòd erant qufdam im probi ,
quicontentionem forealiquam mihi cum Pompeio exillarüm re%
fum diffentione arbitrarentur. Idem, Senatus &onfulta duo fa&a
fùnt odiofa, quòd inconfulem fa&ta putantur Catone & Domitio
poftulante.DequGdformali dixim?nonnihil inc6ftru&ione verbi.
* ' 1 l 1. vp tamen hoc loco addendum nonfruftravidetur,quod
quäuis ibi fub authore Laurentiodixerimuspoftquoddam verboa
rum genus infinitum per quod folui,& fèquens verbum vel indica,
tiuum vel fubiun&tiuum.vt Gaudeo quòd fcribis&ftribas:n6tas
men videtur id in omnib? feruaritemporibus;nâ vt Gaudeo quòd
fcribis & fcribas,re&té dixeris:ita nefció angaudeo quòdfcribebas
&{criberes,dixeris,prgfèrtim fübiun&tiue.nam potentialiterfic di•
ci,dubium non eft. [Dubito nóminus,angaudeo quòd fcribes &
fëripferis,fubiun&tiue dixeris.Abfoluto verò futuro fic dici, dubia
tarinonpoteft. -

Töüäineie&iua fubiun&iuo iungitur.vt Aliudhoneftum iudi. Quàm ele&ti

casquámpbilofophi ftatuant.Scd &indicatiuo.Cicer. Att.Quem ua.,
iam etiamgrauius accufas,quàm patitur tua côfuetudo. Haec cum
duobus Ac & atque varijs particulis pro varijs fignificatisfuccedüt:*
Nam & c6paratiuis.vt Plaut.Mer.Amicior mihi null9 viuit,atqué
is eft.Terent. N6 Apollinis magis verü, atqué hoc refponfum eft.
Et verbis, cuiufmodifunt Præfto, Præualeo. vt Praeftat honefle
mori,quàm inhonefteviuere. Item poft alius & diUEFTIS. Terent.
Andriâ, Aliú cenfes núc me,atqué olim cum dabam? Idem, Aliud,
mihi refpondes âc rogo.Quint.Inftit.Pranfus quoque ac potus die
uerfumvalent quàm indicant,Poft Secus, Alitér,Cótrà, & Supra.
Verg.Haud fecüs àc iuffifaciunt.Cicero de orat.Quoniam coepifee
cuságere,atquè initio dixerâ.Idem in Verr.Quodifte aliter atqué
vt edixerat,decreuiffet.Vbi fignandum particulam atqueetiam vt
fècum accipere,vt exemplum docet.Saluft.Vbi videtCatilinâ con
tfà àcratu§ erat,contendere.Idem,Suprà quàm cuiquam credibile
eft.Pöftfirniliter,item aeque,perínde;pariter,&iuxtá,fed fic propo
fitæ tres particulæ pro vt,vel ficut aduerbijs accipiuntur.Cicer.Phi•
• 1ip.Neqüe enim illum fimiliter atquè ipfè erami, commotum vidi.
Varro delin, lat. Analogia non item ea definienda, quæ dirigitur
m.}.
 r» e e M ■ ■ D. $*r xv c*r. l 1 s. v», .
ad naturam verború, atque illa quae advfum loquendi.Terentius
Andria, Quis miferæque eft,atqué ego fum*Cicero Curioni,Cui
charus æque fis ac iucundus,àcfuiftipatri.Plaut.Aulul. Nüquam
seque patrimuntiülepidum attulit,'quàm ego nuncmeæ heræ num
tiábo.Tit.Liuius,Perindeâc vrbe capta.Huic redditur 8c quafi.vt
Idem,Perinde quafi exitus rerum, nonhominum confilia legibus
vindicentur.Plaut.Menech.Pariter hoc atquéalias res foles.Saluft.
Iugurth.Prætereatranfuerfis itineribus quotidie caftra mouere,iue
xrà àc fi hoftes adeffent.Tit.Liuius,Trucidâtinermes iuxta atquè
armatos. Poftnomina Similis, diffimilis, par, & vnum pronomen ,
idem,fedeiufmodi particulis pro quaIis acceptis.Terent.Phor.Ne
fimilivtamur fortuna, atquévfifumus. Caefar Comment. Horta•,
tur eosvt fimiliratione atqué ipfi fecerunt, fuas iniurias vlcifcan*
tur.Cicer.Att.Aut quiefcendum,quod non diffimile eftarqué ire
Solonium aut Antium. pro fimile quale. Cicero de nat.deorum,
Neque mihi par ratio cum Lucilio eft, àctecum fuit. Sedhic pare
ticulam ac per copulatiuam interpretari licet, ficutin illo TitiLia
uij, Ipfareintelligetis nequaquamiidem effe Syracufàs àc Leontie
nos oppugnare.Cato de Re ruftica,Pomarium feminariumadeäe
dem modum atquèoleaginum facito, Hic atque vel per EE,velper
QUointerpretandum.Legitur etiamprGeGac,&prGeCatque,pro
ita vt,profic vt,vel perinde vt.Seruius Sulp. Ciceroni,Sanequam
pro eoäcdebui,grauiter moleftéq; tuli.Et Vlpian.Iurifcon.Siquis
exteftibus nomen fuum nomafcripferit,veruntamen fignarit,pro
eo eft àc fi adhibitus non effet.Idem,Pro eo habendum eft, atqué
fi nulloiurefa&tum effet. — —
Dubitatiuae . Dubitatiuæ coniun&tiones An & ne& indicatiuisiunguntur.
cóiun&iones vt Eft ne eaintus? Et an in aftu venit aliud ex alio malum ?Vergia
lius 1 1 1 1 „Veránetefacies,yerus mihinuntius affersfEtpotentiae
libus.Idem, An mare quodfuprà memorem,quödque aliuitinfraf
Idem, An quicquam nobis tali fit munere maius? Cicero ad Atti.
An libertinis atqué etiam feruis feruiamus?An mihi mutusn6fa•
ceret fidem? An dubitatiua ficut VETUm eius fynonymos, aliquan•
do in folutionibus & interpretationibus adhibetur, vbi fcilicet hæ
duplices afferuntur,neutrâpraelata.vt Donatusinillo Adelph.Iue
be nunc dinumeret Babylo illi vigintiminas. Cui inquit,illiCtcfi•
phoni, an lenoni, an Aefchino, an Syro? Et ftatim , An inquit fra•
trem Babylonem nimiamobliberalitatem vocct,an AEfchinumnia
mis prodigum£Item in illo, Omnia hæc auferet mater. An inquit
nutrix,an veramater?Gcll.Curaqugex niue,glaciéyeliquat£,funt
 sivs px non pr cl 1. eons* a. $e
vitiofèfAn quia cum aqua quæuis gelu concrefcit,eius pars tenuif,
fima difflatur{Inhisnotarelicet duplicismodivfüm.Sùbiun&iui,
vt in illo Donati, An vocet.quod latinius viderur.Etindicatiui, vt
in exemplo Gellij, quod more potius diétum videtur : cum afi&
.wEruin particulæ in taligenere infinitæ videantur fub verbo aliquo
fubtíg; vel #; d -

Vt perfe&tiua
fungitur.vt vel abfòlutiua
Aderam,vt §#ííííííí; Εilluc V; perfe&tl•
de praeterito quidem, potentiali
fé*
cumi,vtvnà effetmeum. De præfenti vel futuro, fubiun&tiuis.Te•
rent.Et nüc id ÉÉ do,vt perfalfas nuptiasveta obiurgandi cau•
fa fit,fi deneget.Idem,TeoroDaue,vtfedeatiam fn viam.Eifdem
modis additur & prone nOn poft verba timoris.Terent.Metuo vt
fùbftet hofpes.& Metuebam vt fubftaret.Cicer.Att.Accepi enim
a teliteras,quibus vereri videris,vt epiftolasfllas acceperinh.Vtcô*
cedentis pro dato quod,vel conceffo quod,velvt aliqüiinterpreti•
tur pro quanuis,fubiun&tiuisiungitur.Cicer.Philip. Legemiillam
appellarefas non eft,& vt fit lex,non debemus illám Hircijlegem
putare.Idem Attic. Nam quid de me dicam,cuivt omnia contine
gant,quæ volo,leuarinon poffumfProvtpote quoquefùbiun&iuis
iungitur,vtfuprà notauimus.
TO Ê,indicatiuis.Cicer.Bruto,Vt ab vrbe difceffi,nula -

Iam intermifi diem,quin aliquid ad te literarum darem. Ouid. de

Ponto,Nec quicquam ad noftras peruenit acerbius aures,Vt fum?
in Ponto, perueniátque precor. Vt pro quemadmodum velficut,
aduerbium eft,& finitiuis iungitur,vt Terent. Tu tamen has nus
ptias ÉÉ facere,itavt facis.Aliter quoque proficut, indicatiuis,
Vtin illa figura dicendi,cuiufmodfefíillaCaefàris,Horumauthorie
tate finitimi addu&i,vt funt Gallorum fübita & repentina côfilia.
proficut funt.EtTerent.Credovt eß dementia.Et eiufdem,Tuvt
tempus eftdiei,videfis ne quohinc longius abeas. Nam in illoCie
ceronis, Multæ vt in homine romanoliterae,paulo aliter accipivis
detur.Item interrogatiuü pro Quomodo.Cicer.Vt fuftinuitfimò
verò vtcontempfit? Poteft proquomodovel quemadmodô & po*
tentialâ recipere.veluti vtfeciffesfEt facitavt feciffes.DeVt optan*
di,&vt apóftatico,di&tum in aduerbioeft. -

h o c l o co quoniá fub hac orationis parte plures fenfus ςί Varioríitem

fuis verbis cómittátur,n6intempeftiuepraecipiendä nobiseffet de porum con•
variorü temporum inter fé connexione.Sedquum idem in metho* nexio.
do docendiädtyronum exercitationem iam latius propofuerim?,
hic fpecimen dúnraxat reipofuiffe contenti erimus. Poteft igitur
- - tm.1Ja
 p E s M e N p. s-r R. vcr. l 1 8. v* * *
• fpe&ari circa omnesferé cóiun&igneseiufmoditemporum cónes
xio.Verbigratia circa Quod äå\ικόp.
' . D 1 c ó quód fcribis & fcribas vel nonfcribas,infinitiuo& fub
iun&tiuo.Et quòd fcribebas & fcriberes,in indicatiuo & potentiali.
Et quód fcripfifti, non autem quòd fcripferis, faltem in præterito.
Et quòdfcripferas& fcripfiffes,fed hocpofteriusin potentialitan•
tunì. Et quód fcribes & fcripferis, fed fecunduminifuturo exa&o
fiue abfoluto.
Iterum dicebam quòd fcribebas & fcriberes, tum fubiü&tiue,
tum potentialiter.Et quòdfcripfifti,tantü indicatiue.Etquòd fcri•
pferas& fcripfiffes,&fubiun&tiue & potentialiter.Et quôd fcribes
&fcripferis,in futuro exa£to tantum.
Dixi quòd fcribis &fcribas. Etquòdfcribebas& fcriberes, &
fubiun&tiüe & potentialiter.Et quòd fcripfifti, an etiam quòd fcri•
pferis,aeftimandum. Etquòd fcripferas & fcripfiffes,altero infub•
iun&iuo& potentiali.Etquòd fcribes & fcripfèris, in exa&ofutu•
ro tamtum, . . ) :
Dixerâ quòd fcribis & fcribas. Et quòd fcribebas &fcriberes,
tamin fubiun£tiuo quàm potentiali.Et quòd fcripfifti&fcripferis.
Et quòd fcripferas & fcripfiffes,in potétiali & fübiü&iuo. Efquòd
fcribes & fcripferis,in exa&o futuro. -

Dicam quòdfcribis&fcribas.Etquòdfcribebas,& inpotentia

li tantum fcriberes.Etquòdfcripfifti,aeftimandum autemi, an etiä
quòd fcripferis. In paffiuo dubium non eft,dicam quòdfcriptum
aliquidàte fit.Etquòdfcripferas,& potétialiter fcripfiffes.Et quöd
fcribes & fcripferis,inexa&tofuturo tantum.
sv A d E o vt fcribas, & inpotentiali tantum vt fcriberes. Et
in praeteritofimili futuro exa&o,vt fcripferis,nó autem vtfcripfi£
fes,nec vt fcripferis in futuro.
, Suadebamivt fcribas & fcriberes:vt fcripferisauté, nec in præ•
terito necalterutrofuturo: vtfcripfifTesvefö, potentialitertántii.
Rurfus fuafi vtfcribas,& potentialiter,vtfcriberes & fcripfiffes:vt
fcrip(eris autem,nulloarbitror nec modo nec tempore.
Suaferam vt fcribas, &in potentiali, vt fcriberes& fcripfiffes,
non vt fcripferis.
Suadebovt fcribas,nonautem vt fcriberes autfcripfiffes.Etin
futuro exa&to,vt fcripferis.Similis ratioiniti & in alijs debet,fed cü
acri omninoiudicio,
-
 ,-

s I v B D ■ M O N D E c L I N. c o M s -r R. 9t
C O N I \^ N C T I O NV M O R. D Q.

ab o 1 n coniun&ionibus varie fpe&atur.Sunt enim

o aliæ quæ præponifibialiquâ di&tiónem omnino volât,
vt quæEncleticae dicuntur,Que,ve,ne proam, quoque,
;££££££* omnes primum ipfe locum in fen•
fufuovendicant.Exceptishis,Nanque,etenim, fiquidem,ergo&
igitur,quætranflatitium fitumhabent.Rurfus aliæ funt,quæ fen•
fiiminquo habentur,præponialterifenfuinaturaliter volunt,vea
luti Continuatiuae.vtSi, nifi.Subcontinuatiuæ.vt Quoniam,quü.
Et Aduerfàtiuæpotiffimum,cum easfequitur tãITen vt quanquä,
quanuis,& fi,licet.Præterea Necum eamAIivelNe feqüitur. Lg.
tur tamen Continuatiuæ, Subcontinuatiuæ, & Aduerfàtiuae
fiubinde fecundo loco cum fuo fenfu pofitae s fed eft tum inuerfus
earum ordo,cum priorem locü natura poftulent. Declarat ita effe,
δdvbifecundü fenfum tenent,illico fünt inferendae,nefidiftina
ã mora intercedat, auditor adipfarum fenfumnonfitatten•
tus,naturali fcilicetearum vi, qua confequentiam fenfibus confc•
runt,omnino vanefcente. -

£ T R O MAE Il 1 N A c R 1 A N G IL r D e 1. M E N D A T A
s r R v crv w. A l 1 B E R Qv 1 n r v s,s 1 v E
· · D E • N O N D E C l I N A T A R.V M
C O N s ° T R V C T I O N re

- ' f 1 N 1 r.

m.iij.
 *

q. H oMAE L I N A c R I A N G L Ι D Ε E M E N D A r A s r R v.
c r v R. A l I B E R. s E x T V s, s I v E D E c o N s T R. ve
cºr I co N I S F I GV R. I §•

r qvae 1 r A quidem adfenfum animi prodendum,

A. iuftafe habet partium inter fe conflru&tio.Cuius vitium
generali vocabulo Soloecifmos dicitur. Id in trfbus ad
fummumgeneribus fpe&tatur, Numero, ordine,&immutatione.
Quorum tamen cestæ rationes funt, quæ quòd publicèab illuftrie
bus authoribus,vel neceffitate,vel fingularicommoditate frequem
tantur,figuræ provitijs funt appellatæ.Dehis Grämatico non mi*
nus certèquámdere&o genere agendum.Ad numerum igitur re•
ferantur, £t in defe&u atqueexceffu confiftunt. Priorisgeneris
funtEclipfis,Apofiopefis,Zeugma,Syllepfis,Prolepfis,& Änapo*
doton.Pofterioris Pleonafinos,& fub eo Parelcon, & Epanalepfis.
Adordinë fpe&ant Hyperbaton,&quae fub eo funt, Anaftröphe
& $ynchyfis.Immutatioipfà eft Enallage. De his ordine deindeps
agemus, non in vniuerfum tantum & ftri&tim, ficut grammatici
ha&enus fecerunt,folis definitionibus cum exemplo contenti,fed
particulatim & diffufè, quò fimulcófufionem ominemdifcutiam,
fimul difcentes exerceam,quihis perceptis, reliqua fimilis generis
quæcunquein:le&tioneoccurrent, facile(arbitror) deprehendent.
In quotamen non dubitofore,quihanc meam diligentiam,vt nie
miam reprehendant.Sedijpotiffimum erunt, quicum ea quæ tra
demus,ipfifint confècuti,aliorum conditionis immemores,aut fu
perflua putabunt, quibus ipfinon egenti aut minuta & indigna
præceptu,quæ legere vtnoua nonpoffunt. Ego fané minuta eá &
tenuia fateor, fi cum maioribus & grauioribus conferantur: ficuti
totamartem ficum potioribus ftudijs.Caeterùm tanta effe ea con•
tenderim, vt fineijsomnis fermo rudis & puerilis planéfit, me dü
parum latinus. Aquibus incommodis,quódad hanc artempertio
net,horumtantum ope vindicatur, quæ omnem plané fermónem
ad eundemperpetuòmodumfealiâshabentem,nonfolum aliqua
nouitatisgratia excitatam commendant,{ed etiam mea quidëfëne
tentia velut coloribus ornant,& vt ficdicam, luminibus quibufdá
non fecusâcrhetorumfiguræ flluflrant, ficutiiafuis locis fortaffis
admonebimus.Quafiducia ipfecontra iftorum cenfuram fecurus,
inftitutum meum quoddifcentium caufafufcepi,profèquar.
 s I v e ro ■ c o N s 'r ■ v cºr. p I o v. 9a
•. • » c A n rv R igiturquæindefe&u confiftunt,induplex
•.. s genus• Alibi enimforis petendum eft, quod defit, vtin
- Eclipfi & Apofiopefi.AIibiex proximo mutuandum,vt
inreliquis.Eftenim Eclipfis,di&ionis adfegitimam cöftru&ionem Eclipfisquid
neceffâriae in (enfu defe£tus:fed quæ ÉÉ fit petenda, vel cöe · ·
fùetudineauthorumfubaudirifölet,velquia ex cæteris verbis eft
certa.Qua maxime ratione Quint.(vt mihi videtur) Synecdochè
£É alioqui Eclipfin provitiohabeat.Sed cú fit âliâs fynece
hemaiorefui parte tropus,nobishanceius partemcumgram*
maticis edipfim,fi non tam appofita, at certé réceptaiam voce po•
tius appellareliceat%uàm figuramfimul & tropum(qui adgram*
maticî omninononfpe&tat)vnonominecófumidere. Èft ergo ecli*
pfisomnium orationis partium cömunis,vtper fingulas indicabie
imus.Quippe nomina necgeneris vnius,necvnomodoad côftrue
&tionis números requiruntur, vt in fubie&is patebitexemplis.Ná
&appellatiua defyderata videas. - -

? E M p L v M vel ædes,vtiniliis,Advefte,adOpis,adDianae, Templô vel

adVeneris.Cicer.Philip.Vbieft fèptiesmilliesfeftertium, quodin aedes.
tabulis quæ funtad Opis,patebat?Terent.Vbiad Dianæ veneris,
ftoad dexteram.Horat.Ventum erat adVeftae.
n A v 1 s.vt inillis,Cicer,Tu fi ita expedit,velim bona& cer* Nauis.
tatempeftate confcendas, ad méque venias.Idem,Ephefo c6fcen*
denteshancepiftolam dedimusJdcm,Hæcego confcendens éPó»
peiano,tribuia&uariolis.
T v iA.vt in talibus, Terent.Cur non re&ta introiftifIdem, Po4 Vla.
ftridie adanum re&a pergit.Cicer. Re£ta venit ad me. Aliquando
nitur,yt Cicer.Simihi inimico,vt prædicas,tuocôßare visin*
uidiam,re&avia pergein exilium. - -

l 1 r E R. AE.vtiniillo Ciceronis ad Attic.Acceperam autem fa Liter£.

tis celeriter Iconijper £rgum tabellarios à Létulitriumpho
datas.In his illud confirmas&c.
, 1 r • R.vtin talibus,Cicero,Nosin caftraproperabam*, quae Iter.
aberantbidui.probiduiitinere.
... v o lv N £ A s,vel propofitum.Ciceroadvxorem, Cü inani* Voluntas vel
mo haberet nauigandi. propofitum,
... F R o N D E s, vel fimile aliquid.Ouid. Immoderatapatiiäfii• Érohdes.
gora iámque calores,Sternere vel nuda poffe füper filice.
I r EN r o r 1 a,velpelles.Caefàr,Vfque eovt quifub valleten* Ten«„{,
derent, mercatores recipiendifuifacultaté nonhabcrent. Vergili*, „i pelles.
Hic[aeuustendebat Vlyffes. iii.
- - . m.111J• -_
 1D E 1** M E N D • $ * T R. VC T. L I. 1$. V I.

Prgdium. P Raed 1 v M.in talibus,Suburbanum,Tufculanum,Otricu• .

lanum.Cæcil.Plin. Quantum copiarü in Otriculano, in Narnien•
fi,in Carfulano,in Perufino tuo &c.
Partes. p A R r E s.vt intalibus,Quint.Quanuis ei fecundas ferègri
maticorum confenfusdeferat.Idem,Secundas cófeffione plurimo•
rumphiletasoccupauit.Terent.Non pofteriores feram.
Caro. da a o.vtin illis,cumabfolute vfürpantur,Suilla,bubula,oui*
la, caprina, ferina.Celfus, Inter,domefticas veròquadrupedes le•
uiffinia fuilla eft, grauißimabubula.Vergilius, Implentur veteris
bacchi, Ê ferinae. Rariffime additürhisvocábulum carnis.
vtSaluft.Getuliscibus erat caroferina.Idem, Numidæ plaerunque
la&te&ferina carne vefcebantur. - i

Febris. f E B R 1 s.vt in illis,Tertiana,quartana,quotidiana, cum ab

folute vfurpantur.Suetonius in Cæfare, Quanquam morboquare
tanaeaggrauante.
Taberna. r A B E R N A.vt in illis,Sutrina,piftrina,etiam medicina,qug
(vt Donatus ait)ad tabernam referebant veteres. vt Plautus Am•
phi.In medicinis,intonftrinis,apud omnes ædes facras.Nunc pro
appellatiuisaccipi videntur.Cæterum adie&iua fuiffe cöfirmatile
lud Plinij,Vnumi laudibus eius dicauit volumêHippocratesclarifti
mus medicinaefcientiae. Legitur medicina&promedela.
Pecunia. P e cv N 1 A.quo nomine(vt Laurentius vult) omnia quibus
diuitiæ conftant,côtinentur,vt poftparticipiú repetundarú.Suet.
Dolabellamconfularé & triumphalem viríi repetundarü poßulas
uit.Declarat eius appellatiui ÉÉÉÉÉ aliquãdo adhibetur.
vt Caluus ex Quint.Non ergomagis pecuniarum repetundarum,
quàm maieftatis,neque maieftatis magis,quàm Plautiæ legis. .
Nummus.
N v M M v s. vtin illo Varronis, Denarius, quòd denos æris
valebat.
Seftertius• Seftertius quoque,vt paulo infiadicetur.
Verbum vel v E R B v M vel fermo.vtin talibus,Quid multis moror?Quid
fermo. multa?Paucis te volo.Cicer.Paucis comple&tar,differam pluribus.
Seruusvel s E R v v s vel minifter.vtinillis circuitionibus,Apedibus,cire
minifter. Culmn ÉÉ manu,admanum,à fècretis,âlibellis.Vtfitferu? vel
minifter à pedibus,à manu,vel ad manum. -

Recordatio• R Ε cor D A r I o. vtinillocum fimilibus,Vbi eiusaduenti

venit in mentem. -

Paffus. P A s s v s.vtCæfar de Britannia, Huiuseft longitudo vtfert

illorum opinio , fèptingentorum millium. pro milliüm paffuum.
Martial, Te tamenvtvideam,duo millianon pigetire,Vt tenon
.-*
 s 1 vae pae cons r x. f 1 gv. * * 93
videam,quatuorire piget. -

wow o.intalibus elocutionibus,qualesfunt,Ferunt,dicunt, Homo

aiunt.Terent.Ita aiunt.Idem,Ita prædicát.Cicero, EtXenoph& '.»

tis voce mufas quafi locutasferunt.Ouidius,Quem dixere chaos.

Etiamante prouocabulum QUi;imillo loquendi genere, quale eft
Iuftini, Steinántqueomnia, vt qui fciant (epugnare noh fpevi.
&toriae,fed vltionis.Terent.Ita tum difcedo, vt qui fefiliam neget
daturum.pro eo quodeftabhomine qui,vel vt Prifcianoplacet,
abillo qui.Item poft adie&tiuorum quæ etiã de hominibus dicun»
tur,mafculina,vbifine appellatiuolegútur.vt Græcus,Italus,Bri•
tannus,grammaticus,diale&ticus,iuftus,amicus,familiaris,liber,
neceffarius,& quis.Quorumpaffim funtexempla.
H om 1 N E s vel populi, vt poftnomina patria, ficut Parifij, Hominesvei
Morini,Cantij,Brutij.Plin.quartonat.hift. Deinde Menapij,Mo populi.
rini,Oromäfaciiun&ipago,qui Cerciacus vocatur.Britanni,Am•
biani &c. -

sv n r quiadie&iuahæc, quæ per Eclipfinvnius alteriúfve

appellatiu*abfolute pronuntiaridicimus,appellatiua dicimalint,
quibus nihil praefcribimus,fedfinevlla(vtfpero)artis grammati•
&ae fraude,liberam opinionempermittimus,dümne ignorét,cum
adie&iuorum naturám deponíit,Enallagenfàltem effe.cum alio•
qui pro ambiguis, ideft quæmodo appellatiua, modo adie&tiua
funt,àgrammaticisnonmiotentur.
ib GM e s r 1 cvs, familiaris, velminifter, vel famulus poft Domefticus
poffeffiuapronomina, cum fine appellatiuisvel proprijsvirilige• vel minifter.
hereleguntur.Cæcil.Plin.ad PompeiüCeterem,Hoc tamê differt,
quod follicitius&intentius tui me quàm mei recipiunt. Cicero
Valerio, Namillòfi veneris, tanquam Vlyffes cognófces tuorum
neminem. -

r r officiumpofteadempronomina,cumin neutro leguntur Officium. .

fola.Terent.Tuum eft,fiquid præter fpem euenit,mihi ignofcere.
Aliquando adiungitur.vt Nunctuúeft officium,has benevtaffi•
mules nuptias. .
r = M pv s.vt in talibus,Exquo,exeo, exillo. Verg. Impius Tempus.
ex quo Tytides.Idem,Exillofluere,acretigfublapfà referri.Suet.
Domit.Neq;ceffauitex eoinfidiasftruerefratri.pro ex quo;illo,&
eo tëpore. EtinilloVergilij, Hoftiante expe&tatum pofitis ftatim
agminecaflris.pro anteexpe&atâtempus.Sic dici pöftea,& poft
ilIa videntur.Terent.Tute £ispoftilla,quàm intimum habeäte.
w E N s 1 s.vt poftadie&iusilla,Ianuarius,Februarius,Quin* Menfis.
 p E e Mye N o • S T R v Cºr. IL I B • V I •

tilis,September,vtCalendis Ianuarij. promenfis Ianuarij.Nam

.*
, quddadie&iua hæc fint,declarat quod intranfitiuecumappella*
tiuisiunguntur.vtcum dicimusNonas,Calendas,vei IdusIanua
rias,QuintilesvelSeptembres.
Dicsvel lux. Dîes.vt apudὸuidium, Brumanouiprimaeft, veterifque
nouiffimafolis.Vergil. Meuseft natalisIolla. Dies vellux,vtcum
dicimus,illuxit.
Fa&tum. fa crv m quoquein illo Ciceronis fimul audiendum Laue
rentius cenfèt.Obfuit plurimumeo tempore confülum, fiueftul
titiam,fiue malitiam dicere oportet,vtfit;obfuitconfülümfa&i,
fiueilludftultitiam &c.
Appellatiuü A p P e L l A r 1 v vm aliquod cognatæ fignificationis cum
cognatæ fi• verbo.vt in illis,Aduefperafcit,diefcit.nifi quisnominatiuü deus
gnificationis fubaudirimauult,ficutante illa,Pluit,grãdinat,ningit,tonat,qug
cum verbo. vulgusgrammaticorum Græcorum ac Latinorum ad deum refe
runt.vt fit,Deus pluit,ningit,grandinat.quáquam leguntur hæc
apud veteres & fiibalijs nominatiuis.StatiusTheb.Saxa pluunt. .
Verg.Geor.Tantum pluit iliceglandis.Tibul. Multus vtinterris.
depiüerítque lapis.Plin. Effigie§quæ pluerat, fpongiarum ferèfie.
milis fuerat, Mihi certècumisquoque, fi per Grammaticos, qui,
iam occuparunt,integrum fit,aliquid eiufáem fignificationisfübe
audirinon difpliceat.vtGrando,pluuia,tonitrus, nix.Cum præ•
fertim diuerfàrum nationum idiômata,ipfà reinatura,vtvidetur,
impellente,taliafubaudiant.
Itemappella A P P £ L l A r 1 vv M aliquod eiufdé fignificationis & cum
tiuüeiufdem
abfolutorum cæterorúmq; neutrorumpaffiuisijs, quæ nos genus
fignificatióis vocamus tertium paffiuorum, fubaudiri Apollonio ac Prifciano
cum verbo.
placere video, vtcúm fedetur,fèffio, cum curritur, curfus. Huius
enim ex x v 1 1 1 verba funt, Sed fi quis & hgcomnia imperfo*
nalia velitpenitus infpicere, adipfasresverborum referuntur,8c
funt tertiæ perfonae, etiam fi prima & fecunda deficiantur.Illius?
verba paul6 infra Prifcianusipfè fubiecit. Mihi certe religioeft,
ob delitias ne dicam iniquitatem eorum,qui Graece nefciút,Græ• ,
corum verborum nifires impenfeexigat, quod non breuiffimum
fit inferere.Sed fi quem tantórum virorum authoritas mouet,nô
video cur is verba huiufmodi imperfonalia ftatuat,potius quàm
perfonalia per defe&um nominátiui, qui videlicetcertus eft,ritu ,
aliorum, de quibusmodo egimus, femper prolata. Nam qui ab
hoceiufdemfignificationis nominatiuo diuerfüs eft, is vtpote in•
certus,planè proferédus eft.vt Ouidius, Iam tertia viuitur aetas.
 01 v ■ D E consºr ■•- ■ I G v. - 94
Et totamihi dormitur hyems.Quod fi hæc £t vidétur (vt
mihiplanevidentur) non videoquomodofiocverborum genüs,
£ quocunque etiam verbo declinetur, trâfire in accufatiuum pof
fit,ne fi principale quidem in duplicem tráfeat,alterum perfönæ,
alterum rei,vt Doceo,oro.Non enim oraturte, veloratur regem,
necoratur pacem dixeris: fi videlicet oratiopronominatiuointél
ligitur:nifi quistam demensfit,vt oratio orátur regem,velpacë,
dicipoffe putet.Adeundem modum,nec docetur tevelgramma
ticam, nifi etiam do&tio docetur te vel grammaticam, dici poffit,
quodabfurdiffimum fit.Quare fi quæ apud authoreshuiusfigure
£*! fufpe&tafunt,vt deprauata,velalia quapiam ratione
Curanda; *\

_ E 1 vsro* m fignificationis appellatio&poftabfoluta per o, Item appel•

finitafubauditur,ijfdemauthoribüs.Poftcurfo,curfus.Poftviuo, latio eiuf&é
vita,Itaque nec profertur cum certum fit.Quod diuerfüm ab hoc fignificatioa,
eft,proferatur, heceffe eft, vtpoteincertum.Curroftadium, vixi nis cüverbo,
ætatem.Adeò ipfaquæ eiufdem fignificationisfunt, fiquandoea
definiri alique adie&tiuo velis,neceffeeft adhibeantur.Viuo vitam
miferam. Cucurricurfum longiffimum. Terent. Nam ego vitam *
duram, quam vixivfque huc, prope iam excurfofpatio omitto. .
Quintil.Quivitam beatam viuerevolet.
.__ a N r e genitiuum qui fequitur verbum Sum,videtur fubau• Appellatiuú
diriĘ aliquod, quod magis fit commune, quàm id aliquod poft
quodidem verbum præcedit.vt Quintus Cicero eratbreuis ftatu verbü fum.
ræ.pro eo quodeft,homo breuis ftaturæ.Ouidi? de Ponto,Crede
mihi,verifi fum tibi cognitusoris. Alibi res.vt Plin. Felicitas cui
præcipuafuerithomini,non eft humaniiudicij.Verg. Grates per•
foluere dignas,Non opiseftnoftrae. prores humaniiudicij, & res
opis noftræ.Et in talibüs,Antiquimdris eft,& moriseft.Plin.Om
nia eanöftatim moris eft in fuâlocari,fèd prius nutricidari.Quin
tilianus,Pythagoricis certé moris fuit, & cü euigilaffent, animos
adlyram excitare.Queetiam per nominatiuum interpretari licet.
vt Antiquis moseft,& moseft.Eadem & per ablatiuum interpte
tantur authores.vt Plin. Ludos ineunti, femperaffurgietiamab
fenatuin more eft. -

s 1 cv r 1 A v rr m in quibusfubauditur vocabulum rei,ea

per nominatiuum interpretarilicet,ita alibinominatiuum perge
mitiuum cum vocabulo rei pofito,vel fubaudito interpreteris.vt
Veftri confilijeft,non fòlumimei.Etresveftriconfilijeft.Frequens
tamëcftper nominatiuä£rmo.vt inillis,Cicer, ad Att.Scdtuid
 Id e ■ M ■ E N D. $ ^r RV C'■'• ■ 1 18 • V I •

quantiaeftimes,tuum iudicium eft.Etadvxorem &filiam,Veftrâ

iàmconfilium eft,non fòlum meum,quidfit vobisfaciendum. Et
iterum,Rom£ne fitis,an mecumaliquotuto loco,idnonfolum
meum confilium eft,fed etiam veftrum. -

Nomencum n om e N cum præpofitione,vtante tales genitiuos, Animae

prepofitione lium,quibus fànguis effcraffior,fortiora.Subauditur enim de nu•
mer6,vel ex numero.Et Quintil.Veteres quorumfuerät Arifto•
teles& Theode&tes. -

A D I e c° r I v O R v M • E C L I P S I S . · ·

p 1 e cºr 1 v A quoqueconftru&ionis integritati noa

A rarò defunt, vt cùm ijs quæ diftributiua dicuntur, vbi
Singuli vel pluraliter vfurpantur Singuli,quifque,velvnufquifque.
quifque. Plin.de canib9,Viuunt Laconiciannis denis.Idem,Foeminæ duo»
Š finguli Laconici,&fingulæ fœminæ.Vergil.Bina boum
nobis Troia generatus Aceftes,Dat numero capita in haues. pro
in fingulas naues.Cicer. Is (eternis nummis in pedétecum tranf,
egiffe dicebat. pro inquéque,velvnumquéque pedem.Similifub•
auditione vtitür Prifcianus & in illis,In dies,in horas. vbi tamen
nullum eft diftributiuum. pro in dies fingulos, in horas fingulas
accipienda effe dicens.Sic etiam interpretanda videntur in libras,
in modios.vt Plin.Cinamo pretia quondam fuere in libras denae
riúm mille.Idem, Pretium huic annona media in modios farínæ
x l affes.Quanquam in his de numerali ambigas,[itne cardinale
fcribendum,andiftributiuum. -

Centenamil . c E N r E N A millia, in illis nummarijs fummis, Seftertium

lia. centies,Seftertium decies.Suet. Etiam circafeftertium vicies pro•
fequutuseft.Etiam praeter cétenamillia ipfegenitiuus Teftertium.
Mart.Habet Africanus millies,&tamen captat. promillies cen•
tena millia feftertium. - -

Solus. s o L v s,vt apud Ouid.Faft. At ruber hortorum deus, & tua

tela Priapus,Omnibus ex illis Laide captus erat.profola Laide.
Vnus. v N v s.vt Plin.nat.hift. Primus autem hominüm leoriem ma•
nu tra&tare aufus, & oftendere máfuefa&tum Hanno éclariffimis
Pœnorum traditur.
Nullus.
1 t E M nullus,præfertim anteTifi,vt fntalibus,Sinif quae f.
cie,poterit te dignayideri, Nulla
futuratua eft. Eft enimintegrâ,
Si nulla poteritte digna videri, nifi quæ facie eftte digna,nulîà fiâ
tura eft tua. - -
 s 1 v*, d e • c o N s r R • F 1 G v. < . 95

, - A l 1 vs,vt inillo Cæcilij Plin. de quo generealibi locuti fu* Alius.

mus.Quod deforme arbitrabar,cuiaffurgere,cui loco cedere om»
nes opdrtet,hunc omnibus fèdentibus ftare. Vult enim omnibus
alijs fedentibus dicere.Plin. de obelifcis, Omnibus quæcunque in
mari vifa funt,mirabiliorem. pro9mnibus alijs. Huius vel fimilis
nominis ablatiuus & poft comparatiua,vbivel nullum,vel folum
ablatiuum exceffus fecum habent, fimul audiendus eft. Terent.
Siqua eft habitior ÉÉÉÉÉÉ aiunt.pro cæteris habitior,
velquàm decet,habitior.Alibi aliud quippiam,quod comparatio•
nemiperficiat,vt Ventriculihyeme & vere calidiores natura funt.
pro quàm alijs temporibus calidiores. Sic fuppleri poffe videtur
& illud Terentijcum fimilibus, Is poftquam exceffit ex ephebis
Sofia, liberius viuendifuit poteftas. pro liberius quàm anté. Nec
ignoro Donatum fubaudire aliquantG.Sedfic quoque expe&at
animus plenius abfoluicomparationem. -

- r At 1 s quoque velis,vtin illa figura,Homo illiteratus, fed Talis vel is.

cui paucos anteponas.Homoilliteratus quidem,qué tamen mul•
tis nö poftponas.pro talis velis,cui vel quem, authore Laurétio.
• * A l 1 qv 1 s,vtin illis locutionibus, Suntquoscurriculopula Aliquis. }

uerem olympicum.Eteft qui necveteris poculãMaffici.Nó defue

runt qui interpretarentur infomnium.Item in talibus,Mifi,qui ei
diceret.Non habeo,quem fèquar. -

:' • P R o N o M 1 N v M, E c L 1 p s 1 s. - · · ·

se s v N r o R A r 1 o n 1 nonnunquam & pronomi•

ID na feréomnisgeneris:nam ante verba primæ & fecun• * '
- dæ perfonae adeò omitti folent fimilia demonftratiua
pronomina,ytnifi certis de caufisin publica dicendiconfùetudi
ne rarò adhibeantur.vt Arma,virúmq; cano.Et paulo maiora ca*
namus.& Incute vim ventis.& Maturatefugam.Adhibentur ve*
rò,aut difcretionis caufa.vt Si vales bene eft,ego quidem valeo.&
Nos patriam fugimus, tu Tityre létus in vmbra. Autcum ferium
aliquidorationipromittitur, vt Ego poftquam te emiâ paruulo.
Aliquãdo in difcretione omittuntur,fedplanè duriffime,vtapud
„Horatium,Quod fime Lyricisvatibus inferis.vbi defyderaturtu. _
P R I v A r 1 M verò nominatiuus tuÜnifi adhibitum fit)poft Tu.
omnem vocatiuum,cüifubijciturverbum fecundæ perfonae,defy»
deratur.vtVergilius,Sed tamen ifte deus quifit,daTityre nobis.
Idem, Non me pafcente capellæ, Florentem cythifum & fàlices
 ID E ■ M ■ Noe 8ºr RvC*r. l I B. VI •

earpetis amaras.pro tu da,& vos carpetis.Etiam poftipfiusveeae

tiuum.vt fiinillo fermone,Otu 33:,accipiaturtu vocatiue,ni
hilo minus fubaudiendusefteiufdem nomihatiuus,nedefit nomi
natiuus verbo.
Demonftra? . 1 N prima quoque appofitiua Gepiffime omittuntur demon•
tiua prim£& ftratiua primæ & fécundâ perfonae.vt Ouid.Hanc tibiPriamides
fecundgper* mitto Ledaeafàlutem.Verg.Troeste miferioramus.Terent.Ome
fonae. nes deteriores fumuslicentia.Plin.Magna pars ftudiorum amoeni
tates quærimus.Horat. Non femel dicemüs Iotriumphe, ciuitas
omnis.Iuuenalis, Hisemitur, quicquid graciles hucmiittitis Hndi.
Accufatiuus . P RAE r ■ R E A ante infinita verborum, quæ vim habeant
ante infinitü fenfus,vbi deeft accufatiuus,{aepeadconftru&iönis debitum füffi
ciendus eft accufàtiuuspronominiseiufdemperfonae,cuiuseßmo
minatiuusverbifiniti.vt Meminividere.pro me videre.Credisla*
tere.prote latere.Credit fcire.profè fcire.Vbiverò datiuuspræce*
dit,accufàtiuus ipfius,vtqui (quod (atis ex eointelligitur)meritò
cmittatur.vt Peimittotibidicere.propermitto tibite dicere. Per•
mittoilli dicere. pro permittoilliiilum,vel ipfum dicere.
Item accufà , saepe etiam pöftverba,quæ quüm fihttranfitiua,abfòlute
tiu*ante ver tamen proferátur.vt Terét.Facile vtproEunuchoprobes. Idem,
ba tranfitiua Haec hihcfacefcat.proteprobes,& féfacefcat.vtvult Donatus.Es
abfolute la Verg.Dixit,& auertensrofaceruicerefulfit.Idem 1 1 1 1 Æneid.
tá- Ingeminant curae, rurfáfque refurgensSaeuitamor. Idem, Tum
pröraauertit.pro fe auertens,& feauertit,vtinquitSeruius.Sic di
ci videntur,Béne habet,Benevortat, Malevortat. Si cuiin pofle•
rioribus düobus nonplacet Eaallagen effea&iuipropaffiué.
Demonftra* E r 1 A m tertiæ perfonae demónftratiua.vtidem quod com•
tiua tertiae pofitumeft,ante proüocabulum Qui.vt Plin.Tarandomagnitu•
Perfonae. äo,quae leoni.Idem,Equo fere,quifi6mini, morbi.Idem,Visbitu
minis,quae fulfuris,difcutit,attrahit,glutinat. pro eadem quæ, &
ijdem qui.Ille vel is.Curtius,Haecvociferantem,quibuserat impe
ratum,iugulât.Cicero,Initium dicendi,quæ vellem.Verg. Quam
quibus in patriäventofà per aequorave&is,Pontus&oftriferifau
ces tentätür Abydi.Integra enim horâ funt,Illi quibus,& ea qu£.
Pronomina 1 r e m fimilia pronominavnà cum præpofitione repetita,Ci
cum praepos cero ad Att. Quaréad illud redeo. Curavt huius reicaufa deditas
fitiorie opera mittat aliquem Balbus, ad quos videbitur, pro ad eos, ad
tit3• repe* quos videbitur. • -,

In illo verò,Scio quem timeas,cumfimilibus,nihilopusefttali

pronomine,cumfitibi Quem nomeninfinitum, nöprouocabu
 , , s iv » » » consºr &• * 1 G v. - - 96
lum,&à quisnon àquidedinatum. '~ -
saere pronomen ille cum alijs quibufdam additis.vt fit, Quätum ad
g; adillud,ficut in quibus fubaudirividetur verbürefpone illud.
eo.vtCicero in epiftola,Quodfcribis te vellefcire, qui fit reipu•
blicæ ftatus,fumma diffentio eft,fed cötentio difpar. pro eo qüod
eft,quantum adillud pertinet,quod fcribiste velle fcire. Præterea
ante relatiuum,cumfèquitur prævt vel prae-Terent.in Eunucho,
Praeut huius rabiesquæ dabit. Et Plaut.in Perfa. Omnes res relie
&tas habeo,prae quod tu velis.Hicenim eo vel illo,illicilIafubintel
ligendum. -

Rv R s v s relatiua.vt Plin.Impofito raphanofcorpionibus, Relatiua. -?

rnoriunt ur.Item inillaGr£ca figura,vbi redundare videtur parti•
cipium,de qua alibi dicemus.vtVerg.Etdiuûm amplexæ fimulae
<ratenebant.Aut enim verbo,aut participioaddendus eft accufà … -
-

tiuus relatiui pronominis, vtfitveIamplexæ fimulacra tenebant

illa,veltenebant fimulachra amplexæ illa. -

ÈVRsvs poffefiua omniä promateriæcircunftantijs fre* Poffefiiua.

quentiffime.Terent.Num tuibignatumfvbi deeft tuum.Idem,
Gnatam vtdetoro.vbideeftfuam.Ouid.in epiftolis,Frigidiusgla
cie pe&tus amantiserat.pro meum amantis.
.. sAE P E videas omiffum,velprouocabulum QUi,vel certères Qui velis.
latiuum Is.vt Verg. Vrbs antiqua fuit, Tyrij tenuere coloni. Eft
enim integra locutio,aut quam Tyrij,aut eam Tyrij, vt fit Paren
thefis.Seruius tamenpriorem rationem probat,vocátque rationé
hanc&cumEclipfi pronominis,&citra hanc expexegefin.vt Eft
locus,Italiam Graijcognomine dicunt,
…

v ■ R. 8 O R V M LE C r. 1 P $ I S. .

r R b a qvo qv E non pauca ad legitimam conftru*

v &ionem nonnunquam requiri folent, præcipue vcrbâ
: < Sum,quod etiam in omnib9modis defyderatum legas.
Indicatiuo.vtVérgil.Sed vosqui tandem, quibus aut veniftis ab
oris?Ouid, Quid niihi cum Lefbo? Sicelis effe yolo.Item Vergil.
Necrequies, quin aut pomis exuberet arbos.Idem,Hinc mihi pri
ma malilabes.Idem,Et quave&us Abas prolabes erat,& ve&us
erat.Item in illalocutione cum fimilibus,Immenfum quantii, Mi
rum quantâ.Liui.Mirü quantüilli vironuntiáti haec,fides fuerit.
miirä eftquátú.Imperatiuo.vt Verg.Fas mihi Graiorü fecreta
fefoluereiura,Fas odiffe viros, profas efto vel fit, authore Seruio
 p ε e M E N p. sr avcr. 1. f 8. v.
In optatiuo.vtVtinam n6omnia vana,Vtinam hæc vera.pro fint
vanâ,fint vera.In potentiali vel fübiun&tiuo.Terent.Etvultu So•
fia,adeò venufto,adeò modefto,vt nihil fupra. vbi deeft eflet. Et
Verg.Nunc quales Diomedis equi,nunc quätus Achilles. Defunt
enim effent,& effet.In modoinfinitofaepiffime. vtVerg. Promifi.
vltorem.vbi deeft fore,velfuturum effe.Etin futurorü modi huius
periphrafi.vt Dixifuturum.Dixitibicauendum. -

Fac,vel vide. *. F R AET E R E A Fac,vel vide,ante fubiun&iua præfertim cú

imperatiuorum locum,{ed mitius implent.vt mittas, pro facmit
tas.Ouid.Nil mihi refcribas,attamen ipfe veni. - -

Dico vel alia E r dicOverbum, velaliquid cognatum illi. Aliâs in talibus

quid cogna* tranfitionibus,Sed dehispluribus,Sed de hisha&enus,Sed haec&
tum, multa alia coràm.Quid multa?Ne multa. in quibus fupplendum
dicam,veTdi&umfitprovt fenfüs pofcit. Iteni in illis cùm fimili•
bus,Egomet continuo mecum,Et haec fecum.defyderantur enim
ibidixi,hicdixit.Aliàs ante infinita verborum, vt in ea dicendifi•
gura,quam Quintilianus obliquam allocutionem vocat,qualis eft
illa Ciceronis, Habendas effe quâmlaxiffimas amicitiae habenas.
Caput enim effe adbene viuendum.vbi dicunt fubaudiendum.
Et vergil.Nam fiveftra manusviolafTet dona Minerue,Tum ma•
gnum exitium(quod dijprius omen in ipfum Conuertant)Pria•.
mi imperio Phrygibúfque
ciendum. • *• £ . . • '
futurum.vbidicebatV€TdEft
, : . . ' E. • J * * * . . *!* ' . ,. •
-
adijs
« …

1 N hac verò figura, tum hoc verbum varijs modis, tum alia
requiri obferuo.Et hoc verbum fimpliciter,vt iniam pofitis exem
plis.Modo cum coniun&ione eniri Caefàr debel.Gail.Congrega•
tionem nobilitatis fecit,& ciuitati perfuafit,vt de finibus fuis cùm
omnibus,copijs exirent,perfacile effe, cúvirtute omnibus præftaa
rent, totius Galliæ imperio potiri. pro dixit enim perfacile effe.
Modo in participio præfentis.Caefàreodem libro,Diuitiacus mul
tis cum lachrymis Cæfarem complexus, obfecrare cœpit, nequid
grauiusinfratrem ftatueret, fcire fe illa effevera, necquéquam ex
eo plus quàm fe doloriscapere.pro dicens fefcire.Idem,Bello He1
uetiorum confe&o, totiusferè Gaffiaelegati, principes ciuitarum,
ad Caefàrem ííííííí conuenerüt. Ifitelligere fèfetametfi pro
veteribus Heluetiorum iniurijs pópulus Romanus,ab his poenas
bello repetiffet,tamen eam rem non minus ex vfu terræ:Galliæ,*
quàm populi Romani accidiffe. pro dicentes vel affirmantes fèfè
intelligere.Modoeius participiurfi futurum,vel verbum cum rela
tiuo Qui Idem,Hedui cöfe fuâque abhis defenderenonpoffcnt,
 s 1 vs D Ε cons* a. * 1 ov a. 97
tegatos ad Cæfarem mittunt rogatumauxilium.Itafeomnitem•
pore de populo Romano meritos effe,vt pene in confpe&ü exere
çitus noftriagri vaftari, liberieorum in fèruitutem abduci, oppi•
da expugnarinon debuerint pro di&turos,velquidicerent, itäf.
9mni tépore depopulo Romano meritos. Talé eft & Liuijillud,
Tum ex confiliópatrum Romulus legatos circa vicinas genté
mifit,quicum finitimis connubia peterent,vrbes quoque vt cæte
ra ex infimo nafci,deinde qua fua virtus ac dijiuuént,?magnas o».
pes,magnúmque nomenfibi facere,proinde negrauentur homi•
nes cum hominibus fanguinem & genus mifcere, vbiante illud
Vrbes,fimulaudiendum qui dicerent, quod Cæfar quodam loco
apponit. Modo in eadem eiusgeneris allocutione, álibidico alibi
ίηΟηεο,vtin illa,Is ita cum Caefare egit,Sipacem populus Romia
mus cum Heluetijsfaceret,in eam partem ituros,atqüeibifuturos
Heluetios,vbiCæfar cóftituiffet,atqueeffevoluiffet.Sinbello per• '
fèqui perfeueraret,reminifceretur & veteris incómodipopuli Roe
mani&priftinae virtutis Heluetiorum.Vbipriore locöarite irurcs
fubaudiendum videturdicesisvel vEdiceret.Secundoloco,vel hor
tabatur,vel monuit reminifceretur, Et paulopoft in eadem,Se ita *
apatribus, maioribüfque fuis didiciffe, vt magis virtute, quàm
dólo contenderent.vbiiterum dixit adijciendum. Etftatim poft,
Quare ne committeret, vt is locus vbi conftitiffent, ex calamitae
te populiRomani&internecioneexercitus nomen caperet.Vbi _
iterum monuit fubdédum.Alibi rogatvelrogauit,ibidem in Cae•
farisallocutione ad omnium ordinum centuriones,Omniúmque
ordinumad idconciliumadhibitis centurionibus, vehemétereos
incufauit.Primum,quòd aut quam in partem,autquoconfilio du
cerentur,fibi quærendum,autcogitandíi putarent.Ariouiftum fe
confulecupidiffime populi Romani amicitiam appetiffe,cur húc
ram temerèquifquám ab officio difceffurum fudicaret. Vbi ante
aperiffe dicit, ante Cur hunc rogaE fubaudiendum videtur. Et
niox,Quod fifurore,atque amentia impulfus, bellum intulifTet,
quid tandem vererentur?aut cur defua virtute,aut de ipfius dili•
gentia defperarent?Vbi iterum rogat ante quid fubdendum.
Aliâs cum pronomine,vtante quafi in talifigura,qualis $; Hocdico.
laTerentij,Ridiculum caput, íá neceffefit,fi illin6dat,te ill
vxoré ducere. Idem, Mod6 introij.Quafi ego quàm dudü rogem.
poftulat enim plenus fènfùs fubaudifihoc dicis, Et cum relatiuo
Qui,vtin talibus, Quintil.Inftit.Ide6que apud Cæliumlegimus
PèìåCincinnatus &apud Mecœnatëbenefccit Enthia. Et apud
In•J•
 … pr. e M e N D • s r ■ v cfr. lrb. v r. *
Cicer.Hermagora, ne miremur quod ab antiquorum plaerifque
Ænea & Anchifafit di&us.Plin. mat. hift. Admouitquè fibigula
fàpores,pi(cibusfatis& nouum incolam mari dedit,nequis pere•
grinas aues Romæpárere miretur, pro,quoddico nemiremur,&
quod dico nequis miretur.Idem,Subcifiüis temporibus ifta curas
mus,id eft mo&turnis,ne quid noftris putes ceffatum horis. . .
Hocdico,vel Simili modoante VTvel ne,ad hunc modum,vt Cicer.Satiari
quod dico• dele&tatione nópoffum,vtmee fene&tutis requiéoble&tationémq;
nofcatis.vbi hoc dico,vel quod dico fubintelligitur. I . -

Dico, puto, ID 1 co,puto,velcenfèo, prout fenfui melius quadrabit, vtin

vel cenfèo. illis interrogationibus, quæ pér Quò,velVnde figurantur. Horat.
Quò mihifortunam, finori permittitisvti? ideft ad quévfum yel
finem dicatis mihieffefortunam?Rurfus Idem,Vnde mihi lapidé,
quorfum eft opus, vnde fàgittas? pro putesvel dicas mihiefle. Sie
mili fupplemento egét & h£c.Cicér.ad Fab. Martis verò fignum,
quo mihi pacis authori? Et Quintil.Quo perfidem diuitias cæcof
Idem,Vnde tantüvirium cæcofvtvno ftatimi&tu mors tota pera•
garur.Iuuenal.Vnde tibifrontem,libertatémque parentis? Eft ta•
menvbiverbû eft fubauditur.vtQuintil.Vnde mifero tunc,vnde
fomnus?pro eo quod eft,erat fomnus.
Dico vel fa• p 1 co, vel etiam fácio, prout di&um fa&túmve probatur in
cio•
illis,BeneEnnius,Præclare Anaxagoras,Prudenter Fabius.Dixit
enim velfecit proc6ditionerei adorationis perfe&ioné addendú,
Dico velan• ro 1 co,vélannuntio.vtCicero Attic.Pyliæ paratum efthofpi
nuntlQe tium,fedvellem Atticam,verum tibi ignofco, quarum vtrique fà
lutem.Idem proxima epiftola,Pyliæ & Atticæ falutem.pro dices,
vel annuntiabis falutem. -

Volo. v o l o.vtin illis,Ita facere certum eft.Etftat cafus renouare

omnes.pro velle facere, & vellerenouare, de quibusin verborum
conftru&ione. - -

Facio. f A c 1 o.vt in illoCæcilij Plin.cum fimilibus,Studes?an pifca

ris? an venaris? an fimul omnia? Plin. Atque pulmentarij vicem
quod non alia præter cotonea & ftruthea. pro an omnia facis? &
non aliafaciüt.EtMar.Nil aliud bulbis,quàm fàtur effe volo.pro
fieribulbis. Item in illo loquendi genere,Æquauit fummos viros,
idque in adolefcentia.deeft enim fecit. Viuo in feceffu, neque hoc
vel neq3 id fineconfilio virorüprudentiü. Supplendü enim facio.
Facio, velwo f A c 1 o,vel volo.inillis,Dijmelius,Dijmeliora.profaciant,
lo. vel certe velint.
Refpondeo. Refpondeofubinde in oratione defyderatur, vtinfubic£tis
 srvr. D. e. coxs T a. rn gvr. . 98
exemplis.Cicer.Attic. Quod epiftolam meamad Brutum poßis,
non habeo eius exemplum. -

. Refpondeo vel certeconfiteor,vt Quint.Sedfi confeffionem Refpondeo

culpæ meæ exigis, eg9 fuipater durus;& patrimonij, quodiam velconfiteor
' melius ab his adminiftraripoterat,tenax cüftos.
ID £ cr £ vel oportet.vtin talibus,Verg.Méne incœpto defie Decet;w«16,
£reviííarnfTeterir. Ahtantämne rit, täm negligenté ageret poiï
Idem,Siccine meatq3illam tua opera follicitarier? Idem, Seruon* -

fortunas meas me commififfe futili? Plenæ enim conftru&iones

fientperDecet velöportuit. - • • • *

Aliquandohoctótum,vel fìmile aliquidVerùmne eft?velVe, Verúmne :

rëneita eft? vt Iuftin. Tantam famæ velocitatem fuiffe, vt cum eftfvel verè
matutino tempore prælium in Boeotia commiffum fit, meridiae ne itaeft£
ihis horis in Afiam per tot maria & tantum fpatij, tam breui hoe -'.
rarum momento,deviétoria nuntiatum fit*proverümneeft fuiß “
ferPlin.ad Adri. Hominémne romanum tam græcekoqui?Verg.
Méne Iliacis occumbere campis Non potuiffefIdem in Georgic.
… Sic omniafatis in peius ruere,ac retrofublapfareferri proverum
eft vel certumeft. -

• £ s r vbi fuerit,velfeceritvelfimile aliquid pro implëdacone Fuerit,velfe

ftru&tione fit addendú.vt Suet.in Cæfare, Siue diuinitus fiue con cerit.
ie&tura,vincerentacfibihaberent,dummodofcirenteü&c.Verg. :
Primúfq; Thimetes Duciintra muros hortatur&arcelocari,Siue
4*, feu iam £í. fic ĘĘ pro #; dolo id Ę.
vel £íá
n eperotefi quoq}
Éeiufdem verbi,vbi
Terent.in Adel.fcilicetmutatur ille §3o,vel fi
modus,
Quidisfecit? Quid $ 112

fecerit?pro rogas quid ille fecerit? Et in Eunucho, Non vides? Vis

deamfóbfecroquemfpro,rogas num videamfEt in Phor.Quidere
go narras?Quid egonarrem?pro,rogasquid egonarrem?
ID E B E r quoque,vtCor.Tacit.Quibus operiri auxilia & tra Debet,
here bellum Ę legionum vim famâmque
extollcbant.pro eo quod eft operiri,& trahere debere.Plinius, In
hunc fpe&tare oliueta Cato iuffit. profpe&are debere. Columel.
Iure igitur quantum mea fert opinio,M.Portius talem peftem vie
tare cenfuit.Idem, Cenfet propter hanc fæpius diligenter ouium
terga perfpicere.Terentius, Aliquotmeadierunt,ex te auditum
quiaiebant, hodie filiam meam nubere gnato tuo. Cicero Attic.
Cato tamen affirmatfe viuo illum nötriumphare. pro debere tri•
umphare.Nifi quisin aliquib9talé Enallagefidicatprgfentisa&iui
profuturopaffiuo.vtin illoCatonis, Talépeftemivitare cenfuit.
- n·1]•
 1D E E M E N D. S T R v c °r. IL I B. v I.

prgvitandam effe.Etin illoTaciti,Operiri auxilia.pro operienda

èffe.Et trahere bellum,protrahendum effe.
Natú eft, vel Aliquädo parum integra locutio videbitur,nifi natUm eftvel
ortum eft. örtum eft,velaliquid fynonymum fubaudias.vtVerg.Genusvnde
a *
latinâ, Albaniq; patres,atq$ altæ moenia Romae.Idem,Vndeim*
ber &ignes.Nam easvoces aduerbia ferè fubijciunt.
1Loqui. sv N r &alia,quæ omittuntur,quod ea exalijs fereintelligâ
tur.vt Plin. ad Pontium, Quos latine huius libelli amor docuit.
Simul enim auditurlóqui. Sic dicitur fidibus fcire, per defe&um
eius,quod eftfonare,velcanere.
Dixit, vel di i Defyderatur interim & integerexnomine & verbo fènfùs, vt
cebat quis. in ethopoeijs,fiueperfona ia&is,vt Quintilianus notat.Vergil.Hic
Dolopum manus, hicfaeuus tendebat Achilles. Deeft enim dICE
bat quis.
Ire,velfimile $. talibus quoque,quale eft illud Ciceronis ad Att.Irevelali
quidfimile.Inde ad Taurum cogitabá,vtcumMophagone fignis
collatisfi poffem. In priore ire, In pofteriore confiigerem vel tale
quippiam fubauditur.Idem ad eundem, Rhodum volopuerorú
caufà,inde quàm primum Athenas.Idem Mario, Cülibonetuo,
vel potius noftro in Pompeianum ftatim cogito. -

Audire,vel A v D 1 R E ,vel intelligere.vt in illo Ciceronis ad Attic.Horri

intelligere. bile eft, quæ loquantur, quæ minitentur, cum fimilibus. videtur
enim integrum,horribileeft audire,
I P A R T I C I 2 I O R V M E C L I Ip S I $.

A R r 1 c 1 P r A a A r 1 v s orationi defunt, nona

p nunquam tamenadlegitimam conftru&ionem fuppes
ditanda(unt.In ea enim appofitiua, quam primamh'die,
Ens,
ximus,fiEnsparticipium abfit,vbiq$,Prifcianoäuthofe,fubaudi•
endum eft.vtHomerus poeta. Nostamen appofitiuam häcinter
legitimas conftru&iones ideò adfcripfimus, qüöd participium id
minimevelâ paucis receptum,pronullo habeatur.Declarant aue
tem huiufmodi participium intelligi, maxime ablatiuiilli confea
quëtiæ, Me duce,me authore, Caefare & Bibulo cófulibus, & alij
confimiles,vt qui nifiparticipio fubaudito, confiftere nö poffent.
Aliudveróparticipium fenfüinon quadrat.In hoc tamen genere
figuratum vfu recipi neceffe eft, cum participium, quo fupplea•
tur, receptum inyfum publicum non fit,tametfi à Caefàre proba
tum,atquevtfcribit Acron,Philofopho,quieofitwfüs, etiam lau•
-
 s 1 vae D 2 cons r a. f 1 ov R. , 99
dem attulerit. Idem participium,& vbi aduerfàtiua coniun&io
di&tioni præponitur,nonfententiæ.vt Affuitibi,quanquaminimi
co.pro inimico enti. - -

1 N 1 l l o quoque &tuToIuefidöTöTETás Ciceronis,& qui Sufficies vel

oneri ferendGeIIentLiuij,cum fimilibus, fùbaudiendum videtur potens,
vel fufficiens,vel potens,yel fimile aliquid,quod fènfui quadret.In
É verò,& appellatiuú debito,vel aerialieno,vel fimile aliquid.
eclarat hoc Celfus,qui conftru&tionem implet. eius verba funt,
Sicaetera defunt,imponi debent.Primum nón pingue emplaftrâ
vtid reprimat:deinde fi non repreffit, quodlibet pütimouãdo ac.
commodatum.Caeterum hac ratione huiufmodi voces gerüdimo.
dinom erunt,fed potius Ę tamen Apuleiomnino ge
fundividetur,Cum Charite nubendo maturuiffet. Similisloquén
di figura,&per nomina prolata legitur, vt Macrob.Sunt deâgri•
cultura fcriptores, qui nuces & mala fic diuidunt, vt nucesTdia
cant omnepomü,quodforis durotegatur, & intushabeat, quod
efui eft,Malum verò,quod foris habeat, quod eft efui,& durum
intus includat. - - -

1 N talibus quoque requiri videtur participium,quale eft Cice Scripta. \

ronis ad Att. Occupationum mearum vel hoc fignum erit, quòd

epiftola librarij manu eft. Vbi fcripta fubaudiendum videtur.
Idemad eundem, Venio ad epiftolas tuas, quas ego fèxcentas
vno tempore accepi, aliam alia iucundiorem, quæ quidem erant
manu tua•
* r 1 A M inilla figura,qualiseftVergilij,Equidem perlittora Sciturus.
certos Dimittam,& Libyae luftrare extrema iubebo,Si quibus ea
ie&tus fyluis,aut montibus errat.Scitura enim velfcituros fupplé•
dum,vel quodcertè idem fueritvtfciam,vel fciant.Sic enim vide•,
tur Seruio illud eiufdem fupplendum,Etomnem Profpe&tum lae.
te pelago petit Antea,fiqüem Ia&atum ventovideat.Eft inquit
ordo,Confcendit fcopulum requifiturus Antea. quanquam mihi
magisplacet,requifiturus fi quemvideat, vt fubijciatur pro epee ,
xegefiAntea,Capyn,aut arma Caici. Ciceroad Att. Delatus eft
ad mefafciculus, fölus folui,fi quid ad me literarum, nihil erat.
In quibus tamen omnibusTiTpro an pofita videtur, vt alibi eft
di&tum. -

Simili ratione fupplendum videtur & illud Vergilij infèptie. Di&turus.

mo,Pandite nunc Helicona deae,cantúfque mouete,Quibello ex•
citireges,quae quenque fecutæ Complerint camposacies. prodie
&uri,vel vt dicatis velreferatis.
n.llJ.
-*
 ID E ■ M ■ N D • S T R. V c T. • IL I B. V I.

Maceratü,e• c Inillo quoqueTerétijin Eunucho, Quo pa&o ex iure heftere

mollitü,vel no panem atrum v9rent. Intelligit Donatus vel maceratum, vel
madidum. emóllitum, vel madidum. Cuiufmodi eclipfis & in alijs fimilibus
eft,quae funtapudCelfum &Plinium plurima. Vt fp6gia ex acee
to,offaex vinovel pofca.
Hærétia vel Itemin illo Terétijcum fimilibus,Signavideo omnia adfalua
fpe&tantia. tem.vbi deeft hærentia,velfpe&tantia. -

praepos 1 r 1 o nvm E c L 1 P s 1 s. ;
aaep os 1 r 1 o N E s quoque non poetis modo, ve*
r rùm etiam oratoribus, frequentiffimè orationi deeffe
quis non animaduertat? Veluti aB & ad ante vrbiü noa
mina,quoties ad quæftionem Quo & Vnde redduntur.vt Eo Ro
mam,Venio Roma.Inprimo enim defyderatur ad, in fecüdo ab.
Cum nanque ad quæftionem Vbi redduntur in gemitiuo,invrbe,
veloppidófubaudiendum videtur,quae etiam aliquando adhibita
videntur.Cgterum vfitatior eft figurata,quàm integra locutio pro
Varronis fèntentiaex quadam Ciceronis epiftola, & non minus
Quintiliani,quifiquisVenideSufis,dicat,Soloecifimum céfet.Sed
adhibitis,vt dixi, præpofitionibus ipfis, fubinde magnos autho»
reslocutosinuenias, etiam Ciceronem ipfum, fi codices depraua
ti non funt,vt inVerrem,Ea die Verres ád Meffänam venit.Et ad
Terentiam incalce cuiufdam epiftol£,DeVenutio.Etalterius,De
Brüdufio.Sal.inCatil.Nam Brutusab Roma aberat.Liu.Ab Laa
uinio venerant antiqua auxilia. Cæfar verò Auguftusaliter loqui
non folebat,authoreSuetonio. Poetæ verö& ante prouinciaríi vel
regionum nomina, huiufmodipraepofitionum defe&tum licenter
abutuntur.vt Italiam fato profùgus, Lauinâque venit Littora.
Ante. P R AET E R E A anteaccufatiuos Calendas, Nonas,Idus,fe*
rèfubauditur praepofitio ante. vt Tertio Calendas, Nonas, vel
Idus,protertio ante Calendas,Nonas,Idus.Idem dici poteft& de
ridie,quoties accufatiuos præcedit. vt Cicero, Pridiè Calendas
É j; Brundufio. cum proprius eius cafus, genitiuus potius
fit , cuius alibifunt pofita exempla. In illo quòque,Annös na•
tus x,cum fimilibus, Ante fubaudit Prifcianus,vt fit, ante an•
nos decem.
Poft. A r vbi poftridie eiufmodi accufàtiuos præcedit, fubaudien•
daeft præpofitiopoft.Cicer.Attic.Itaque fefe fcripturum aiebat,
wt venationemetiam, quaepoftridieludos Apollinaresfutura eft,
 • $1 v e D e - co. N s r R. r I g w ■. •. foo

profcriberent Donatus quoque imillo,Quod te per hanc dexterâ

ότο,poft defyderari
mode(vt ait,vt fit,poftquodperquarè
mihividetur)intalibus qucd.Vtcunqüeft,nomincom
interpretere. • .

1 D E M Donatus etiam præpofitiofié Propter in tálibusadijs Propter.

cit.Terent.Magis id adeò, mihi vt ÉÉ Idem, Nunc id
prodeo, vt conueniam Parmenonem. In quibusid proob id, vel
pr:: id accipit.
ÉÉÉÉÉɤ; ablatiuo debentur, frequétif A,cum, de,
erutmn €X
-

fime cóftru£tioni deficiunthæ A,cum,de,e,pro,cum fynonymis. &,pro.

a B yel ■ N.vt Vergil.Cii Iuppiter aetherefummo Defpiciens Ab, velim.
mare veliuclum.Idem, StridenöÄquilone procellaVelumi aduer
faferit.Idcm, Atque imo Nereus ciet æqucra ponto. Ouid. Faft.
Iuppiter arce fua totum cum fpe&et in orbemi.
I. Tin,vtPlin.Vt dubium fit,togäne,anbello præftantior fuerit. In
É in bello, in toga. Columel. Nec denfanafcitur humo. Idem,
on vt pinguiffima, vel macerrima iacitur hümo.pro in humo.
Cicer.pro domofua, Domo me contineo. Ouid. Suftinet inuidia
triftiafigna domo.Vergil.Saxumantiquum ingens,campo quod
forte iacebat Limes agro pofitus.IdemGeor.Híc quoquevbi aut
morbo grauis,aut iam fegnier annis Deficit,abde domo.Suet. in
I)omit.Natus eft regione vrbis fexta.proin regione.Hanc&in ci
tandis authorum operibus defyderarefolent veteres græco more.
vt Plautus Menechmis.Terentius Phormione.
... cv m comitantiæ, non inftrumenti.Verg. Et magnis quatiüt Cum.
clangoribus alas. Et Plin.quiplurimum huiuspr£pofitioniseclipfi
vtitur,vt de Elaterio,Cuius çaufa,nifi maturiüs incidatur, femen
exilit oculorum etiam periculo. Talia funt apud eundem miro
compédio,Magna mortalium vtilitate,& publico bono.Et Cicer.
Ne dici quidem poteft,quanta diminutione ciuium.Cgfar,Scribit
Labieno,fi reipüb. commodo facere poffet, cumlegioneadfines
Neruiorüm véniat.Vergil.in 1 x,Tum demumpræceps fàltufefe
omnibus:.rmis In fluuium dedit.Varro, Ac cum Luculli & Metel
1ivillis peffimo publico ædificatis certant.Inftrumenti enim ratio
folius ablatiuivis eft,ficutigraece datiui,nequis deeffe prepofitio•
nem hanc putet, quæ tamen ferèin publicis gentium idiomatis
hodie adhibetur. - -

Ila vel E.vtverg.Proijce telamanu.pro è vel â manu.Ité poft A,vel ®.

natus & fynonyma fæpiffime, dequibus alibi diximus.Liuius,Io*
uenateHercules falue. Verg. Quo fanguinecretus. Et alibi,Sate
{anguine diuûm. -

n.iiij,
 ID E E M E N D. S*r. R v c T . . L I ■ • ' v i •
IDe. d e.vtVergil.Etafai&ismelius confidererebus, pro de affiis
&tis rebus,vt Seruius interpretatur.
Pro. pro,vt Horat.Diruit,aedificat, mutat quadrata rotundis.
A D V E R. ■ I O R V M E C L I P S I S

rov E m. s 1 A v 1 x defyderantur, fiue quia certa non

A (unt,fiue quiaidquodinnomine & yerboincertum eft,
Ante&poft. definitit.Duæ tamen praepofitiones cum aduerbia£iit,
âd plenam aliquando conftru&tionem requiruntur: hæ funt ante
£É
& p. Haec antequàm ele&iuä, cum numeralia ordinalia fequi•
tur.Liuius,Quadringentefimo anno, quàm vrbs Roma condia
ta erat.Idem,Annotricefimoaltero,quàm Roma côdita erat,ite*
rum mutatur forma ciuitatis à côfulibus ad decemviros.proÉ;
quam Roma conditaerat.Et poft alter Idem debello Máced.At
tera die, quàm à Brundufiofoluit. Item præcedente protinus vel
ftatim,vt Plin.Protinus intereunt,quàmlitatum eft illi deo,ideft
poftquamlitatum eft.Marcel.Iure conful.Omnes proconfules fta
tim quàm vmbem egreffifuerint, habentiurifdi&ionem. Vlpian.
Iudici eorum ftatim atque iudex fa&tus eft, omnium rerú officiô
incübit. fubauditur enim FGRytrobiq;,vtfitpoftquä,& poftatq;.
Requirütur eædem præpófitiones,& poft pridie & poftridie,cum
eis fubijcitur quàm.Cicer.ad Terent. Quid caufaeauté fuerit,poe
£#H;eiam
bis difcefll. ' à vobisdifceffi,pr6poftridiepoftquamävo
- v

Non folum, . p e E s s e videtur & noaTOIIIm interdum non fine quadam

varietatisgratia,vtQuint.Cum Ciceroni dormitare interim Dea
mofthenis oratio,verùm etiam Homerusip(e videatur.Cicer.Vra
get ille quidem,& Philotimus & Cincius,fèd etiã ipfe crebro ine
teruifo.Nifi in hisverum etiam & fed etiã pro imo etiã accipias.
Ita, Defyderatur& aduerbiü ita fimilitudinis ante VE inHoratio
faepiffime.vtinprimo fermonum,Quanquamridentë dicere veríi
Quidvetat?vt pueris olim dant áííííííí Do&tores,elemen
tayelintvt difcere prima.Idem,Vt fi Reticulum panis venalesine
ter onuftoFortè vehashumero,nihiloplus accipies,quàm Qui nif
portarit. Iterum in eodem,Vt tibififit opus liquidi non amplius
vrna Vel cyatho, & dicas,ex magno flumine mallem, Quàm ex
hoc fonticulo tantundem fumere. Hanc Horatij figuram amator
eius Quintilianus fæpe imitatur.vt in prooemio, Seu quod proxie
mumvero,nullam ingenijfperantes gratiam circa res etfineceffà
 • *s I v E t p e c o N $ r R . . f I 6 v R. . ` iOt

rias,procul tamen ab oftentationepofitas:vtoperumfaftigiafpe•

£tantur,latentfundamenta.Idem,Nonfubeft veravis, nec pehit?
immiffisradicibus nititur,yt quæ fummo fòlo fparfàfünt feinina,
3######i fpicasherbulæ inanibus ariftisan•
te meffem flauefcunt.In quibus omnibus exemplis ita ante yEeft
• audiendum.vt fit,ita vt. - -

VT quoque fimilitudinis aduerbium ante exépla honefte fæpe vt.

defyderant eruditi.vt Quintilian°&paffim,&in V 1 1 1,de Enthya
memate loquens,Dehocin argumentis fatis di&tum eft. N6 fem•
perautem adprobationem adhibetur, fèd aliquando adornatum.
Ouorum igitur impunitas Cæfar ÉÉÉÉÉÉÉÉie laus eft,eorú ipfos
rum ad crudelitatêteacuit oratio.Et paulopoft, Eftenim Epipho•
nema,reinarrate,vel probatæ fummâ acclamatio,Tátæ moliserat
Romanam condere gentem. -

vs Qveyt Horat.Ad vnguem faétushomo Vergil. Iuppiter vfque.

omnipotens, fi non exofusad vnum Troianos.Liuius, Románus
* in Algido confecutusadvnum omnes occidit. • '
Er 1 A M. negatiua non. Aliâspofthuiufmodiverba, Vereor, Non.
metuo,caueo,fequentenECicer.ad Quintum fratrem, Quòd au*
temabfuifti,veréorne fàtisdiligenterin fenatu a&tumfitde literis
meis.pro ne nö fatis.Idem ad Att. Si manet,vereor ne exercitum
## ïîä poffit.etiam pro ne non poffit. Aliâs poft nómiGdO,
ficutGraece poftδυχάτας,vt varijs locis diligenter notauitdo&tif,
fimus Budæus. Cicer. proSextio, Cum illi fòli effentpræter illum
flagitiofum tribunum plebisduo reipub. turbines, qui non modo
præcipitanti patriaefubuenirent, fed etiam nimis tärdeconcidiffe
moerérent.Idem de perfe&to gratore,Nâ fic in epularü apparatuâ
magnificentia recedens,non fe parciifolú,fed etiã elegantë dicivos
let.Colum.Nävile ne captare quidé,ne dum alere códucit,pro non *
| modo nöfubuenirét,& non fblünon parcii.& nedum nö alere. In *.
[ hoc genere eft,vbi negatiua nöneceffäriodeeft,nempe vbi in prio•
re fenfu nullum eft verbú,inquod cadat.vt intali elócutione, É
modoftellæ,fed ne luna quidé adfolem fuum fèruat fplédorem. Si
enim addita eanegationé,n6ftelledixeris,videbitur de alio,quànì
ftellis verbûinferri. Atcópofita negatio præponiin tali figura poß
fet,fic,Nonmodo nullæ fíellæ, fedneluha quidem ad fòlem füum
feruatfplendorem. Quodautem in primoexemplo negatiodefit,
facile appareat,fi quis Zeugmaipfum fu Ę hocpa&to,N6moa
do ftellæ ad folemfuum fplendorem non feruant, fed ne luna quis
dem ad folemfuum feruât fplendorem, Laurentius hoc, vbi con*
*a
 p ■ E M E N D, $ T R V Cºr. Il I B • \/ 1 •

traria funt,tantum cötemplatur. Deeftnegatiua particula & É

neduIn,vbiad præcedens verbum nonrefertur, fed fuum habet,
& femper in pótentiali modo.Horat.Mortaliafa&taperibunt,Ne*
dum verborum ftet honos &gratia viuax.pro non ftet* Saluftius,
Quippe fecundæ res fapientium animos fatigant, nedum illicor•
ruptiffimis moribusvi&oriae temperarent,ideftnontemperarent.
Liuius, Attonitus repentino malo,vix quid obijceretur,intelligere.
potui, nedum fatisfciam,quomodo me tuear.Cicer.proCIuentio,
ÎNec Metellus nec Pompiliusclariffimi viri vim tribunitiam fuftine
re valuerunt,ncdü histemporibus, his moribus,fine veftra{apien
tia,acfinc iudiciorum remedijs fàlui effe po(Iimus,
.«--- --

c o N 1 v N c r 1 onvmi e c l 1 ps 1 s. - - -

E sy D E R A N T v R & cöiü&iones latinæ orationi vc!

Id maximé,fed claufularum connexioni,& fermonis conti•
nuationi, potiusquàm iuftis cóftru&ionis numeris.Ita*.
que nec hui°lociproprié fufit,{iquisexa&ti ordinis ius advnguem
exigat:Sed nec alibi tamen cómodius tra&tentur, cum frußra mea.
fententia huic vni rei fua quæpiam tra&atio dicaretur.Itaq; ad tan
tilla conniuentes,fecuri quod cœpimus,peragamus.Defyderantur.
copulatiuæ maxime,vbi celeritati ftudetur.vtVergilius,Alij naua*
libusite,Ferte citi ferrum,date vela,impelliteremos.Terent.Vide•
rem,audirem,effem vnâ,cum qua cupiebam Antipho. Idem, Ad
fèpulchrum venim?,in igncm pofita eft,fletur.Sed Eclipfin wbico•.
pulatiuæ defunt, Afyndeton, vel Dyalyton vocant. Aliter quoque
honefté inter duocommata,vel quafi di&iones defyderantur.vtin
talibus, Æqui,boni cófulere.& Mar.Excipere hos,illos,& tota fure.
gere cœna.Idem, Atque inter menfàs ire,redire fuas.Plin.Atabun
de orbeterrarum extra,intra indicato. Sic dicútur vltrocitro,hinc.
illinc,huc?illuc Cicer.ad Attic.Ne fortéautabfim cum veniet,aut
curfem huc illuc via deterrima. -

Copulatiuae 1 N N v M E R 1 s vero faepiffime defunt copulatiuae. vtVixit

viginti vnum annos.vbinonminusfubijcienda copulatiuaeft, tä•.
etfi appofita,ordo fit mutandus,vt fùprà docuimus, Neque enim
compofitio effepoteft,cum plurali fungitur.Quod autem de vigine.
tivno diximus,idem de alijs fimilis formae numeris dicendum.
1 N omniprgtereadiftributione omitti copulatiua videtur,vix
apponi,vt Vergil.At noshinc alij fitientesibimus Afros,Pars Scy•
thiam,& rapidum Cretæ veniemus Oaxem,Nifi difcretiuas quidã
 s 1 v e d e co N s r &. * 1 gvr • . - io»
&AUEEITfùbaudiremauis.Itéinilla figura,qualiseftVergilij,Haud
mora, feftimantiutfi.pro haud mora eft,& feftinât. Declarat,quod
etiam in eadem figurâ adhibetur.Verg.Nec longum tempus,& in*
gens Exijt ad cælum ramis felicibus arbos. ^ •*,
ID E est aliquädopoft non modo vel non fòlumiin altera άγι Etiam,vel &
ti£u«se&qovtog parteetiam veI&.vtQuintil.Quo quidemfeuere
vfiveteresgrammatici, vt nóverfus modocenforiaqüadam virgu*
la notare,& libros,quifalfòviderentur infcripti,tanquam fubditi•
tiosfubmouere familia permiferint fibi, fedäuthores alios in ordia
nem redegerint,alios omnino exemerint numero.Et mox,Nó pro
pter hiftoricos modo,fed verba, quæ frequenter ius ab authoribus
fumunt.Inillo enim Ciceronisad Att.Neviuam mi Attice,fimihi
nó modo Tufculanum,fedμακά€œpv§oot tanti funt,vtfinete fim
totos dies.Videtur vel illud modo vacare,vel poftfed fubaudiri ne.
IDeeft& totum &vtiAi&sgoq)op,idque honeftiffima figura, vt in ila
lo Columellae, Neque haec tantum remedia falubritatem faciunt,
multilargofale mifcent pabula. -\-

s AE p E Difcretiuæ.vt Terentius,Traditus fum mulieri, il!a Difcretiuæ.

illico, vbi meaccepit. pro illa verò.Sed praecipua cum gratia omite
tuntur in ea figura,inquaidem verbum repetitur, fedtamen cum
aliqua contrarietate.vtCicer.Tu cum principem fenatorem auun•
culum domi habeas, ad eum non referes,adalios refers, qui fuam
domum non habét,tuam exhauriunt?Quint. Propatremori pofè
furn,coram patre non poffum.In vtroqueexemplo defyderatuÍåü
terri veiV€IG: fed aptius certè,quàm apponitur,etiam vbi nö repea
tituridem verbum,vt poft negatiuam non.Cicer.Tantum cibi &
potionisadhibendum,vt reficianturvires,non opprimátur.Idem,
iHaecmorum vitiafunr,non feneëtutis.Sæpe etiam in excurfu poe•
tico,quem Seruius præcipit növltrà tris verfüs extendendum.C5a.
fiigüfit Zephiráfque Notus, & lætuseois Eurus equis,ftridunt fyl•
uã, {acuitque tridenti Speumeus, atque imo Nereusciet aequora,
ponto.proftridunt autem.EtinGeorg.Omnia ventorum concur•,
fere pręliavidi,Quae grauidam late fegetem abradicib?imisSub•
limeexpulfàmerueremit,itaturbine nigro Ferrethyems,culmúmq;
leuem ftipuláfque volantes.pro itavero. -

' * ex äifiun&iuis quoquè, modo feu vel fiU€vt Mart. Tuöque Difiun&tiuæ
triftis filius,velisnolis,cum concubino no&te dormiet tota. Seneca
de ftud.lib.Scias nefcias,fient.Modo vel aut ve.Plinius,Continen•
tur hifpidocalice per genera plus minus.Quod Martialis declarat,
cumait, Sperantiplures, namftare, autcrefcere dcbcnt Munera,
 1D E 1E M E N D • S T R. V c T. IL I B. v I.

veneruntplúsve,minüsve duae. Significatur autem circiter duae.

Ve!. Sed difiun&tiua vel aliter defyderatur.vt Cicer. Quando enim
frequentiffimo fenatuquatuor,adfummum quinque funtinuenti,
quiMilonis caufam non probarent.Deeft enim vel fiueaut. . .
Caufales. ,- ro E s v N r orationis cótextui & caufalesdiuerforum generá...
Enim vel alia fimilis fignificationis.vtin illo Terét.authore Dona•
to,Obferuabam mane illorum feruulos venientes,aut abeütes.pro
obferuabâ enim.Etin Adelph.Hæc cû illiMitio dico,tibidico.Tu
illum corrumpi finis.Vbi déeffe nam inquit Donatus,acferuentius
afyndetos dici. Verg.Nunquam É imber Obfuit,aut
illum furgentem vallibusfmis Aeriæ fugere grues.proautenim il•
lum.Idem, At fi virgineú fuffuderit ore ruborem,Ventuserit,ven*
tofemper rubetaurea Phoebe.pro vento enim.
Vt. vt finalis, vel perfe&tiuaàntefubiü&iua verba frequétiffime,
præcipue poft verba Volo,Nolo,Malo,Precor,Rogo cü fimilibus.
Vt Cicero,Tu velim definasiam literis noftris vti.Idem,Nolim me
iocariputes.M.Brut?,Refcribas ad omnia rogamus.Praeterea poft
Oportet & Neceffe eft & Licet. vt Cicer. Hominé occidat oportet,
qui &c.Idem,Hoc tu meum confilium laudes,neceffe eft.
Ne. E r 1 A M Ne finalis,nefcio an poft aliud verbü,quàm Caueo.
vt Caue credas,Caue titubes. Licétque vel per defe&um horü, vel
plene pro arbitrio loqui,nifi fortècum verbo Licet,poft quod pera
... L petuò videtur vtdefyderari, Licet facias, licet venias. • •

Quodidicö, Qv o I) quoqueidicon,vt Volo fcribas.Velim nos facias certio

res.proquòdfcribas,quòd facias. -

H A N c v E Ròpoft verba,quæ in infinitumferütur, quoties

infiniti (olutionem pérfinitum veibum potiusvfurpare libet, fup•
primit ferè doétorum vfus.Cicer.ad Quint.fratrem,N6prgtermite ,
tam ne illud quidem,M.Furium Flaccum equitem Romanum,ho•
minem nequâ Capitolini & Mercuriales decollegio eiecerunt.pro,
quòd eiecerunt.Terent.Audiui Archyllis iamdudum Lefbiamiada
duci iubes.Idem, Nae tu iftasfaxo calcibus infultabis fruftra. Supa
plendum enim,vt fit,quòd iubes,quòd infultabis.Idem,Hocfigni
eft,vbiprimum poterit,fe illincfubducet fcio.Vbi Donati fentëtia
deeft quod & Vnde,vtfit,hoceftfigni,vndefcio,quod vbiprimum
poterit, fe illinc fubducet. Mihi verò minus durüm videtür, fivel
verbü fcio per parenthefin legatur,velqucdbis fubaudiatur,quäm
illud vndefubijci, quodalibifubintelle&um non legi. Adhibetur
tamenfæpiffime eadem coniun&tio.vt Martialis, Hoc fcio, quòd
• fcribit nulla puella tibi. Horatius, Si tibi fitim leuaret copiaIym•
 $ nvs D ■ ' consr x. * 1 ov x. Io3

phæ,Narrares medtcis,quod quantopluraparafti,Tanto plura cu

pis. Seneca in natur.quæftion. Miramur quòd acceffionë fluminü
maria nonfentiant.aeque mirandum eft,quòddetrimentä exeätiö
terran5fentit.Etalibi,Nos putam*,quod quia nubes collifæ funt,
ideô fulmina emittüt.Plin.ädSeruianà,Gaudeo & gratulor,quòd
Eufco Salinatori filiâtuä deftinafti.Cicer.inSaluft.Credo quòd non
omnes tuifimiles incolumesin vrbé veniffent.Hunc huius particu
læyfum quidam interpretes nimium refugiétes,nonfolüififipide,
fed etiam mea fententia,citra vllum authorem pro έτι Græco,alij
. vt, alijquoniam,alijquia nonraropofuere. Eft tamenelocutio per
quod,vtTheodoruscenfèt, magisfupina,perinfinitum magisére•
&a &vegeta. -

1 r EM qUCd velvEvel nepoft verbaCenfeo,fuadeo,nötio,di Quod, vt,

co,caueo,facio.Cicer.Treuirosvites cenfeo.Idem, Id fi eft, effedô veTne.
aliquod fuadeocapias.Cn.Plan.In quibus aperte denuntiatvideä,
ne fallar.Idem,Cauefeftines,autcömittas,vt auteger, authyeme
nauiges.Idem,Tu fachabeas fortem animum.
15 E sy D É R A r v R coniun&ionú WEvel quodalterutra,poft Vt,vel quod
verba Puto,opinor,credo,arbitror,fateor,& fimilia.Vatinius,Non
É repudiabis inhonore, quem in periculorecepifti.Cicer. Nio•
e fingitur lapidea,propter æternum credo inlu&u filentium.Tee
rent.Eius anüis caufa opinor;quæ erat mortua,In quibus exéplis,
velperquod fupplere qüod deeft licet, vt Puto quod non repudiae
bis in hónore.&Credo quòd propter æternum in lu&tu fileiitium.
vel pervt.fic,Propter æternum vt credofilentium.& non repudia
bis vtputoinhonore.
oM I r r 1 T v R inoratione nónunquam & continuatiuaSi, Si.
vtin illis,Dediffes huic animo parcorp9,feciffetquod optabat.Ius
uenal.Graeculus efuriés in cælumiufTeris,ibit.prò fi dediffes,fi iuß
feris.Poteft tamen in his & illud dediffes accipi pro debueras dare.
8£iufferisimperatiue.In illo tamë Martialis cum fimilib9,omnino
fubaudituffi. Ergo eroVergilius,fi muneraMecœnatis Des mihi,
Vergili* n6 ero,Marfüsero. Eft enim fenfùs,Sinó eroVergili?,ero
Marfus.Terent.Negat quis,nego.Idé, Quàm fortunat? fum cæte•
ris reb9,abfq; haec vnâföret.pro fi negatifiabfq3 foret,id eft fiabef,
fet.Horat. Decies cétena dediffes Huicparco pauciscótento,quin•
que diebus Nil erat in loculis.Verg.Tu quoque magnâ parté ope•
re in tanto, fineret dolor, Icarehaberes.profi dediffes, fi fineret.
P R AE r E R E a fi nonvel fi aliter. vt in tali figura dicédi,qua Si non,velfi
liseft Quintiliani, Quisnö obtundipoffit, fi per totum diem cu• aliter,
 p E E M 1 N D • srrvcr. 1 1 ». w ■•
iufcunqueartis vnâ magiftrumferat, mutationerecreabitur.Sicut.
in cibis,quorum diuerfitatereficiturftomachus,&pluribusminos
re faftidio alitur.Aut dicät iftimihi,quae fitaliaratio difcendi.pro,
aut fiita non eft,dicant ifti mihi.Eft haecratio Graecis frequens.
Illatiuæ, * • D E s v N ridcntidé&illatiuae.vt Verg.Ceffi,& fublato iion
temgenitorepetiui.pro,igiturceffi,authore Seruio.Et Quid.Hunc
quoque fyderea qui temperat omnia luce Cepit amor folem, Solis
referamus amores.Hians enim oratioeft,nifi quare,vel aliquidfimi
le fubijcias. vt fit, quare rcferamus. Et Terefit.Hac non fucceffit,
alia aggrediamur via.proergo alia,velquare alia.Et in illo Horatij,
Audiet ciuesaccuiffe ferrum.Porphiriofubaudititaque.Rurfusin
eoquod ftatim fequitur, Quemvocet diuum populus ruentis im•
perijrebus.Subaudit ergo, additque ferè hunc miorem Horatium
habere tranfeundi fineconiun&tionibus.
Aduerfatiu£ A D v E R s A r I v AE quoque deefTe interdä videntur, vt cú
finehis legitur Tamen. Cicer. pro Archia, Quifedulitatem mali
poetæ duxeritaliquo tamen præmio digná.Idem pro Milone.Qui
nondum libera ciuitate, tamen populi Ro. comitijsliberatus eft.
Integra enim funt,quäuis mali,& quanuis nondum.Idem ad Ate,
ticum,Caefàrem quidem LucioCgfare cum mandatis de pace miß
fo,tamen aiunt acerrime dele&tum habere.
Quàm ele&ti Q v A M quoq; ele&tiuapoft plus,minus,& amplius & in fum•
Al2. ma comparatiua.Varro de Reruft.Non minores oportet iniri, bie
mas,vt trimæ pariant.Idem,Videndü ne fint minores trimæ, ma•
iores decem annorü.Terent. Quintilianoauthore, Accede adigné
hunc,fam calcfces plus fàtis.Idem,Plusmilliesaudiui.quáuis Doa ;
natus in priori,Plecnafinom potius velit.Item Plin.x,Plus vicena
quina oua incubandafubijci vetant. Idem v,Torrentes verò ams.
plius centum. Liuius, Hoftium plus mille caefi, Romanorum mi•.
nus mille interempti. -

Quàm cum , M 1 h 1 verò hæc ipfà coniun&tio cum adiun&toaliquoproc6•

adiun£toali* ditione materiæ defyderarifæpe videtur,veluti poft comparatiua, .
quo•, vt alibi di&tum eft,quoties abfoluteproferütur.vt Libcrius viuée
difuitpoteftas.Simul enim audio quäm ante.Itidem inillo, Vbi fi
qua eft habitior paulo,pugilem effe aiunt'vel quàm aliæ, vel quid
fimile.Simile aliquid defyderari videtur, & cü illa fimilitudinisade
uerbia tam, ita, perinde,adeò,poft negatiuâ particulam abfolute .
ponuntur.vt in talibus,Non perinde gratus,non adeò multa, non
itafero,non tam prldem.Tefent. Non ita diffimilifünt argumen•
to.Cicer.Nccita multopoftedi&um Bruti, affertur & Caffij.Plin. .
 srvs D m consr w. *1 ovr. Io4.
Apluuijs ferenitatem non perinde certam.Verg .Necfum adeò in
formis,nuper me in littore vidi.Idem,Non obtufa adeò geftamus
ú: Poeni,Nectâ auerfus equos Tyria fòl iúgitab vrbe.Quint.
idelicet vt corpora infantium,nec cafus quo in terram toties de•
feruntur,tamgrauiter affligit,necilla per man* & genua reptatio.
Non ignoro haec pervalde nonnullos interpretari fòlere, fed tamë
tali quapiam,quali dixi ratione,huc venerint. -

1 A M an dubitatiua nonnunquam deeffeinoratione videtur,

Alias femel, vt cum in priorifenfü,necipfà nec ei9 fynonymosne
adhibetur.vt Studes anfcribis?Studes annom,vel necne? Cicer.in
partitionib?.Rurfusfuperiorisgeneris funt tria, fit nécne fit,quid
fit,quale fit. proam fit,an non fit. Liuius, Hic LuciusTarquinius
PrifciTarquinijregis filius, nepósnefuerit,parum liquet.pro filius
ne,nepösne fuerit. Alias bis.Cicer.de nat.deorum,Nec verò Pro•
- tagoras,qui fenegatomnino de dijs quidliqueat fcire,fint,nó fint,
qualésve fint , quicquam videtur de natura deorumfufpicari.Te,
rent.Quid cum illis agas,qui neque ius,nequeaequum,neq3bonú
fciunt,meli° peius,profit obfit,nihil videntfHorat.Ludere parime
par,equitare inarundine longa,Idem,Serius ocyus. …

A P O S I O P E S I S.

• e s r A r huius generisalteraÉin quanimirú quod

* fermonis integritati deeft, aliüde qüoqüe petendum fit.
Cæterù non tam quia certü eft,vei quòd ipfa confuetu*
dinefubaudiri folet,quàm quòd planè velaffe&u aliquo,vel tráfie
tus caufà ad aliud,quod magisvrget, prætermiffumeft.Et affe&tu
, quidem multis modis.Ná & ira.vt inilloVerg. Quos ego,fed mo•
tospraeftat componere fiu&us.Etpudore. Vergilius, Nouimus &
quite tranfuerfâ tuentibus hirquis.Et timore,vel religione. Cicer.
De noftrum enim omnium,non audeo totum dicere.Idem, Data
lupercalibus.Quo die Antonius Cæfari.Tranfitusadaliud gratia.
vfinillo,quodQuintilianus affert. Communis autem, tametfi ie
gnofcitemiihiiudices.Donatus aliter diftinguit & trifariam Cum
per feipfum tacet quis, &ad aliud tranfit, quam vocat primam.
Terentius,Ecceautem de integro,nifi quicquideft,volo[cire.Ver•
gilius,Necrequieuit enim,donecCalchimteminiftro.Sedquid ego
íæc autem.Vel tacet,necvltra aliquid loquitur.Terent.Adel.Iam
fi verbum vllá poft hac.Vel alterius interüétu perfongtacet.Idem
inHeau.Itares efthaec nunc quaficum InterpellatenimClitipho,
 D B E M E N D. S T R v C T. LT B. V 1 â

Quas(malùm)abages mihi narrare occipitf Idem Phormione.Dee

niiphónem fi eft dömi,vifam,vt quod,Demipho,Nos adteibam?
Phórmio.Phor.De eadem hacfortaffecaufa.Necignoro Quintilia
num ex his plaeraque, in quib9{cilicet ex alijscertü eft,quod omita
titur,ad figúram quam ille fub Synecdoche comprehédit, nos Ecli*
pfinvocamus,referre:Ad Apofiopefinveròea düntaxat,in quibus
vel id incertü eft,qualiamaxime funt quæ per iram reticentur,vti*
que dum iratis ipfis non fàtisliquet, quibus verbis explicent, quae
minantur,vel certèid longiore fermone eft explicandum,atque ide
circo potiorealiquare inftäte,omiffum.NobisApofiopefeosappel*
latione latius vticum grammaticis,Quintiliani pace libuit.Cuitae
men eius fententia placebit,videt arbitror quidfequatur.
A C O M M V N I.

Ε qvi r v R. detra&ionisgenus, quodin plurib9eiuf

s modi claufulisconfiftit,inter quas aliquid eft commune,
quod tamenin vnica pofitum, in reliquiseftfubaudien•
dum.Itaq; Græcis generali nomine &7rò koivoüdicitur, quo etiam
nomine Porphirio & Prifcian9aliquandofuntvfi.Hocgenus in tris
fpecies à grämaticis diducitur, Zeugma,Syllepfin, 8: de qua poft
agetur,Prolepfin.Quintilianus priora duo, vnogenere comprehés
Synezeug^ dit,quod Synezeugmenö vocat,atque ita finit,vtfitfigura, in qua
:nnenOn•
vnum adverbüplures fententiae referuntur,quarúvnaquæque de•
fyderaret illud,fi fola poneretur.Sed grämatici diftingünt ac fèore
IDefinitio fum definiunt. Donatusad hunc modô, Zeugma eftvnius verbi
Donati, conclufio,diuerfis claufulisapte cöiun&a.vt Troiugenafnterpres
diuüm,qui numinaPhœbi, Quitripodas Clarij,lauros,quf fydera
fentis,Et volucrum pennas& præpetis omniapennæ.
rv p.sv s Syllepfis eft diüerfàrum claufularum per vnú vere
bum conglutinata conceptio. vt Hicillius arma,hiccürrus fuit. Et
fubdit,Hoc Schema late patet, &fieri folet nö folü per partes orae
Definitio tionis,{ed etiã per accidentia partium. Diomedes fic, Zeugma eft
Diomedis• vnius verbicôclufio,diuerfis claufulis cóiun&ta,cü duo aut cóplu•
raadvnã parté orationis iungenda referútur. Rurfus Syllepfis :
eftdiffimifü claufularäper vnum verbum c6glutinata conceptio,
cúfingularisdi&ioplurali verbo,vel pofterioritantum,velvltimo
redditur,vtHicillius arma,hiccurrusfuit. Sed cü multo latiuspa•
teantharü figurarü vocabula, quàm proiam di&tarüfinitionú åne
guftia,ficut Donat? ipfe dicit,&tü ipfe,tum Serui?,& Porphirfo,
 s 1 v e d e c o M s r ■• • 1 o v a. ioy

in Terentij,Vergilij,& Horatijenarrationibus fubinde confirmât,

nosaliàs,quæ nominibus fuis magis fint pares,nectamen à fèntê
tia veterum alienae,adaptare tentemus.Efto igitur Zeugma, quo• Zeugma
ties in fimilibusclaufulis commune aliquid invna pofitum,in alijs quid.
non mutatum defyderatur.Syllepfis,cum indiffimilibus eiüfmodi Syllepfis
commune in vna pofitum,in caeteris fatiffacere non poteftnifimu quid.
tatum.De his qudniam frequentiffimus eorum eft vfus,& magnâ
compendijgratiam fermoni afferunt, non abre mihi videtur áif,
fufius,non vtgrammatici(quod fciam)ha&tenus fecerunt,ftri&tim,
differendum, præfertim qui fingulas conftru&ionis figuras,fingue
la fermonis ornamenta, quæ faltemgrammaticus conferrequèat,
exiftimem.
f 1 r 1 G 1 r v R. Zeugma fiueidinfpicias, quod detrahitur, Variatio
fiue locü vnde detrahitur,fiue ea,quae claufulascöniungunt, muf, Zeugmatis
tisfané modis.Quippe quod detrahitur, in vniuerfum triplex eft. multiplex.
Autenim ipfum eftyerbü,aut aliquidquodyerbum præcédit,aut
aliquid quodipfumfequitur.Etverbum quidemipfum,fic,N6lo•
cus virum,fedvir locum honeftat.
Qv o D verbum præcedit,quadrupliciter.Modo vnica di&tio.
Vt probus non folum præfentesamicos colit, fed etiam abfèntes
amicosobfèruat Supplendum enim iterum probus.Modoplures.
Quivir prob? viderivolet,præfentesamicoscolet,&abfentés ami•
cos tuebitur.Vbi totü illud quiViEpTOBUSViderivoletfubdendum
fn fecundofenfu eft. Modototum,quod verbum præcedit cú ipfo
. verbo.Qui virprobus videri volct,tuebituramicos abfentes,nedù
amicos præfentes.Petédum eft enim àpriori fenfu totum illud qui
vir probusVideri volet, tuebitur.Etiam cúaliqua parte eius, quod
verbum fequitur, vt fi è Ê amicos femeldempfee
ris,fic,Tuebitur amicos abfentes,nedum præfentes.
a l 1 Q v 1 D quod verbú fequitur,itidem quadrupliciter.Mos
downica di&io,fic,Vt probus abfentes amicostuetur,ita improbus
abfentes deftituit.Modoplures di&tioneshoc modo,Vt probusabe
fèntesamicos fua operatuetur,ita improbus deftituit. Modo totú
quod fequitur cum ipfo verbo, ad hunc modü, Vt vir ingratus be•
neficio eft indignus, ita & quifaciléobliuifcitur.Etiäcüaliqua pare
teeius, quod verbum præcedit,Non fòlum Mutiushoftimetü in•
cuffurus, manum rogo intulit, fed etiam Agefilaus.
v A R 1 a r v R. Zeugma & à loco, vbi commune illud quod Aloco•
alibi fubauditur, eft pofitum. Nam id vel in priore aliqua claufula
ponitur,vocatürque Prozeugmawt, Vicit pudorem libido,timoré Prozeugma.
Q•]•
 p E E M E N D • S T R V Cºr. L I B. y I.

Hypozeuge audacia,rationéamentia.Vel in poftrema,dicitúrque Hypozeuge

11na. ma.vt Ouid.Non Venus & vinum fublimia pe&tora fregit.Terent.
Mefozeug Höcpater ac dominus intereft.Vel in media, cum Mefozeugma vo .
11n2• cant.vt in illo fuprà pofito,Troiugena interpres diuüm,qui numis
na Phoebi,Quitripodas Clarij,lauros,qui fydera fentis,Et volucrú
pennas,& præpetis omnia pennæ. -

A particulis, t E R £ 1 ÄM varietatem accipit à particulis,quæ claufulas cöa

quæ claufua mittunt.Hæ tribus quatuórve fumimum partibus cótinentur, Nos
las commit* mine,aduerbio,coniun&tione, & aliquando participio.Sunt igitur
tunt. in nomine,quæ Zeugma faciunt,ea quæ relatiua dicuntur,tü fuba
ftantiae.vt Vergilius eft,qui enarratur. integrum enim eft,quiVera
gili? enarratur.Tum qualitatis.vt Nigerhomo eft,qualis Æthiops,
Tum magnitudinis. Magni nominis erat, quanti quifquam. Maa
gnas copias fecum duxit,quätas Xerxes.Magnum pafcit gregem,
quantum Anglorum quiuis. Tum numeri, vt Centum vel multas
exaedificauit naues,quot non alius.
E r Redditiua fimiligenere.Talis efthic,qualisille.Tantü ha•
bet agri,quantum ciuis quifquam.Tot tenet verfus,quot audit. _ ,
Er vniuerfàliainfinita.Quicunque vult effe continens,poteft.
1 N aduerbio verò,di&torum iam nominum aduerbia.vt Facit
apte,qualiter femper.Studet impenfe, quantopere nullus.Pugnae.
uit fingularicertamine,quoties nemo alius.Et perrelatiua.Diu fuit
abfens,quàm diu praefens.Venit hora tertia,quädo etiã prgceptor.
Pergitadvrbé,quótuus pater.Tranfiuit Roma,quà nofterhofpes.
Redijt Londino,vnde ndfter Mor9.Studuit Patauij, vbi Latimer?.
r v M Collationis aduerbia,& fimilitudinis. Sic vel ita tibiina.
uidit,vt mihi.
r v M paritatis.Tam deeftauaro quod habet,quàm quod nori
habet. Tá funt Ar&turifyderanobis,Hoedorümq; dies feruandi,&.
lucidusanguis, Quàm quibusin patriâ ventofa per æquora ve&tis,
Pontus & oftriferi faucestentantür Abydi. Accipiendum enim à
prioriTunt feruandi.
1 T E M congregandi,fiuenegatæ (olitudinis aduerbia.Non fo»
lum nobis nati fumus,fed etiam amicis,& patriæ. -

1 N coniun&tione tücopulatiuae.Socratésiudicatus eft fapiens,

& Ariftides iuftus.Sol auget vétos & cóprimit. Mutat colores Scya.
tharum Tarandus,necaliud ex ijs,quæ pilo integuntur. *-

r v M difium&tiuae. Vel quod certo fëis,vel nihil eft loquédum.

Aut Ararim Parthus bibet,aut Germania Tigrim.In hoc genere,
vbifcilicetduplex eftconiun&tio, vel particula,quæ fimiliter duos
 s I v E D E c o N s r R FI G v R. io6
fenfus ne&it,monet Laurentius,fi præcedat coniun&tiones, quod
cum aliquo fequentium eft conftruendum,obfequiillidebere claus
fulas,quæ fequantur.non enim te&tedici, Tu néc faceres, nec ego
te permitterem.Dicendum nanque vel tranflata in priorem locum
cohiun&ione,fic,Nec tu faceres,necegote permittérem.Vel muta
tofecúdo verbo,fic,Tu nec faceres,nec à me permittereris.Rurfus
vitiofum effe,Potescognofcere partim ex aliorum fermone,partim
docebit te ipfe tabellarius.Dicédum enim velfic,Partim pötes co•
gnofcere exaliorum fermone,partim docebit te ipfetabellari9. Vel
fic,Potes cognofcere partim exaliorum fermone, partim ex tabele
lario.Accipiantur enimhoc loco partim, vnâ, Pariter, {imuI,quafi
cóiun&ionesfint : cum ipfaquoque priori loco pofita claufulasge•
minent,ficut copulatiuæ, & difiun&iuae. Sed nec diuerfae conftrue
&ionisverba,cum talis,qualem diximus,particula coniun&tionem
praeceffit, coniungenda effe, idem Laurétius eft author.non enim
fatis latinum effe,Ille mihinec nocuitvnquam,nec adiuuit.Sed di
cendum effe,aut fic,Ille mihi necnocuit vnquam,nec profuit.Aut
fic,Ille nec nocuit mihi vnquam,nec me adiuuit. Aliáfque diuerfae
conftru&tionis verba vni cafui fubieciffe,parum terfæ latinitatisvi•
detur,nec ftudio fequendú,quod genus eft illud Ouidij,Nefciagra•
tentur, cófolentúrve parentem.Cæterum fiquid apudmagnosaue
} thores contra Laurentij præceptü legitur,efto Syllepfis, ficut illud
Quintiliani,Et quas res,quöfque homines,quibus reb9,aut homie
nib9,vel cóciliaffet,velalienaffetipfà natura.EtilludTerentij,Qué
neque
eq pudet quicquam,nec
quicq metuit quenquam,neclegem
lenquam, fe putat.
tenere vllam.De quo alio loco plenius. -

P RA ET E R E A Difcretiuæ.vt Isadeò ex me natus nö eft,fed

r!
ex fratre.Et Athenienfes Peloponnefiacumbellum gefferüt,Thua
cydides autem confcripfit. -

1 r E m rationis redditiua.Credibile eftillum feciffe,nam frater

non negat,vel quippe,vel etenim frater non negat.
E TSubcontinüatiuae. Quoniam hæcdomus tibi non placet,
altera tibi quærendaeft.
Ie r Cóntinuatiuae.Sialium fuccurrere prohibetis,faltem hunc
ne prohibete.Si tibifui iniurius,qua quaefóin re?Et hanc mihi nifi
mors,adimet nemo.pro nemo adimet. Nam fi adimat fubaudias;
Syllepfis erit. - -

r r Perfe&tiuae.vt Adijftime,non vt falutares,fedvt tentares.

Σ Τ Illatiuæ.Vnicus es patri,igitur hæres.
ae r Aduerfatiuae.Et fipatritüomultü debeo,nötamé
. t
& tibi,
Q•!] •
 p E E M E N D. S 'r R v cºr, l I 8. • v I.

p RAET E R E A quàm ele&tiua. Eft magis amicus tibi, quàm

mihi.Etper fynonyma ac& atque.Magis alienusvifus eft à nobis,
atque à reliquis.Item aliud eft effe ciuem,quàm aduenam.Præftat
in egeftateviuere,quàminhonefte.
£ r 1 A M Dubitatiuæ.Eft 'me Meliboeihoc pecus,an tuumfIn
hocgenere f£pe alter fenfuum defyderatur totus,cum tamen con•
iun&io alterum omnino exigat,vt qugaliterconiun&tionis munere
fungi non poffit. vt An venit?vel venit ne£fupplenda enim vtrobia
que oratio eftper annon.Sgpe non modo altertantum fènfùscum
figno,fedetiam ipfiuspofitifenfus dubitationis nota.Veluti inillis
fimplicibus interrogationibus, Ibimus? pro an ibimus, an non?
Quális fortaffe fubauditioinillis non requiritur,vbi per interrogae
tiónem aliquid veluti extorquemus. vtin illis, Türieimpune hoc
facies?& Itáne paratus tandé aduenis? & Hoccine eftcredibile aut
memorabile,tanta vecordia innata cuiquam vt fiet?
Nedicam. 1 N c 1 D 1 r Zeugma& vbiinterponitur ne dicam,vt,An fpe
raffet hoc viuo Milone, nedicam confule. pro confule Milone. In
quo genere notat Laurentius,vbi talisfermo per nominatiuum fia
guratur,fi proprium,appellatiuümve præcedat, re&ius fubijciaco
cufatiuum.vt Crudelis Caftor,ne dicam fceleratum & impium.Se
cus autem fjfequitur, re&tius enim dici, Crudelis ne dicam fcele2
ratus &impius Caftor:quàm fceleratü & impium Caftorem:Quae
diuerfitas in alijs cafibus non accidit. -

Dico. f I r & aliàs fubinde Zeugma inepexegefi verbi dico,vt in il•

1o Horatij, Tutior at quanto merx eft in claffe fecúda,Libertinarú
dico. Repetendumenim ad abfolutam ftru&uram illud claffe, vt
fit,dicoclaffe libertinarum.
$Y L L E RS IS .

x L 1. £ P s 1 s vtfuprà diximus, eft, cum diffimilibus

s claufulis commune aliquid,quod in vna ponitur, muta•
tum aliquatenus in alia defyderatur. £ì: (vt fùb Do
natoauthore predi&umeft)& perpartes & peraccidentia partiü.
Et per h£c quidem,vbiquodfubauditur,gcnere,perfona,número,
cafu,modo,vel temporé,fiadhibeatur,eft mutahdum. Per partes
modocum earum fignificatio eft varianda,modo aliter,vt pòft dia
cetur.Prior ratio,ideft quæ peraccidétia fit, per verbum,àdie&tia
uum nomen,præterea nomen,pronoménwe relatiuum, aut partia
sipium fit, quæ particulæ ingeneris,faltem numeri,& perfofigfyl*
 s I v e D e c o N S T R. f I G v R., Io7

lepfi , tumfingulariter communis locum fùftinere, tum pluraliter

pöffunt:& fingulariter quidem pofitæ conformaricum aliqua par•
ficulaclaufulae,inquaadhibentur,omnino debent:pluraliter cum
eorum quibus in omnibusclaufulis refpôdent,maxime digno.Sed
prius vt fingularitercommunislocum fuftinent,agamus.Fit igitur
$yllepfis communieo,quodin claufulis eft,fingulari& per genus,
ficutin illo Terentij,vt Donatus confirmat,Vtinam aut hic furd*,
aut haecmuta faétafit.Cuifimile eftillud eiufdem, Dati anuli, lo•
cus, tempus conftitutum. Et Vergilij, Tu quosadftudium atque
vfumformabis agreftem.In hoc quoque genere monet Laurenti9,
vtficömune præcedat,quæ fubijciuntur inclaufulispraefertim du•
plici cöiun&tione copulatis,tum appellatiua, tum propria omnino
óbfequantur.Nó enim apud Ciceronem re&élegi, Optima funt&
mente & viribus*fed legendum effe,velfic, Et mentëoptima funt
& viribus. vt videlicetcommune illud appellatiuum fequatur.Vel
fic , Optima funt mente & viribus.alterafcilicet coniun&tione de•
tra&a.Necdicendü effe,Nulla virgo eft dicendacorrupta vel men•
te vel corpore:fedvel mutato altero appellatiuo, vt fint fimilia,ad
hunc modum,Nulla ÉÉ eftdicenda corrupto vel animo vel cor•
pore. Vel tranflato adie&iuoinmedium vel poftremum kocü, qua
ratione fubgenerali Syllepfeos præcepto cadet, vt côproximo ape
pellatiuo confentiat, hocpa&o, Nullâ virgo eft dicenáa vel mente
corrupta vel corpore.Velfic, Nullavirgoeftdicenda velmente vel
corpore corrupto.Quare illudGellijfortaffenonprobabitur,In {ἐ
&tolibro nullam effein eo verbo nec mendam néc vitium . Sedhic
facile reijciculpa in librarium poteft,fcribent£mendam promen•
dum,& nullam pro nullum. \

p E R perfonâ verò, &cómuniin claufulis fingulariterpofito. Syllepfis per

Cic.ad Qu.fratrem,Et penéille timore,egorifu corrui.Idem de fo• perfonam &
mno Scipionis,Egoillúde fuo regno,ille me de noftra Repub.per• cömune fin*
con&tatus eft.In hocgenere,vbi collatio aliqua fubeft,licet verbum gulare.
pofterioriloco adhibeatur,tamen cum prioris claufule nominatiuo
potiusconfentiet. vt Tu melius ifta quàm ego faceres,n6facerem.
& Ego melius ifta,quàm tu facerem,non faceres.Simili modo,Tu
ita vt ego hgc feciffes.Ille perinde vt tu liber eft.Cicer.ad Atticum,
Nunc cum hoc tempore nihilo magis ego. quàm vosfubfidio Doe
mitioire poffim.Siniili modo vbiTiffclaufülam fubiungit,tametfi
verbum poßeriori loco ponitur,tamen cum priori nominatiuopo
tiusin accidentibus cócordabit.Terent. Talem filium nulla nifitu
pareret. Legitur tamé & aliter apud alios poetas,fcdfigurate.Verg.
c.iij.
 r) E E M E N D • S T R V c T. L 1 B. v 1•

- Nihil hic nifi carminadefunt.Ouid.Quidnififecretae lgferüt Phyla

lidafyluæ£Idem,Dijmaris & cgli(quid enim nifi vota fuperfunt?)
Soluere quaffatæ parcite membra ratis. . . - - - -

Syllepfis per F 1 r^perfonarum Syllepfis & per cum vt comitem fignificat,

Cum • vtin propofita ratione,vbifcilicet communis particulafingulariter
adhibetur.vtin illo Ouidij,Tu quoque cü Drüfopræmia fratre fea
res.Et Horatij,Tu quid ego & populus mecum defyderet,audi. .
Syllepfis per p E R numeros & communi fingulariter pofitoSyllepfis fit.vt.
miuméros. in illo Vergilij,Hic illius arma,hiccurrusfuit.Item in illoeiufdem,
Socijs & rege recepto. -

Gcnerum di a r cum plurale eft id,quodinclaufulis commune eft,cum dis.

gnitas. gniore in ipfis,vt di&ü eft;coaptabitur.Eft porròinter genera maf,
ÉÉÉaiua, culinum digniusfœminino & heutro• In perfonisprima praeftana
dignitas. tior,quàm fecüda &tertia,fecunda verò quàm tertia.Ergo perge•.
nerain hac £atione figfiunt Syllepßs.Quid,Faft.Iane face æternos
pacem, pacifígminiftros.Idem, Mulciberiscapti Már[3Venúfq;
dolis.Terent.Domus,vxor,liberi inuentiinuitò patre.Cicer.deofa,
fic.Propter fummam & do&oris authoritatem& vrbis,quorüalter
te fcientiate augerepoteft,altera exemplis.Verg, Cæfófque repore
tant, Almonem puerum fœdatique oraGalefi. . . ,• . * * .*

sv N r qui fœmininumneutropræftarevolunt,quorü cft Pria

fcianus,illo nimirum Lucaniindu&tus,Suntleges & plebifcitæ co•,
** \ -. a&tae. Ego contrâ, cum alibi femper neutropotius cederefœmini•,
- - num obferuem, illud & monadicon & aliâs adcorruptelam,lubrie,
cum,potius deprauatum cenfeo,cü diuerfæ rationis exempla fint.
Ę: Saluft.Præterea diuitig,decus,gloria in oculis fitafunt.
dem, Genus,aetas,eloqucntia,propè paria fuere.Suetoni?, Pulfis,
cultoribus obtinuere terras, inquibus vrbs &templum dedicata
funt.Nec eft quòd quifquam illud Lucani Graecorü imitatione die,
&tum, defendat,apud quos ficubitalis locutio legitur,non nifi vbi,
fexus eft difcrimé, & per participium id fieri obferuatur.vt in illo,
Homeri,&i£\άτονύμέτιςαί τ*&λóxoi Kgi v$tio:τέκνα άατ' ἐμμε•
Ύάgoig 7toTi6\έγμέναι. Quafidicas, At veftrae vxores, & pignora
nefcia fraudis, §íí te£tisrefident expe&tantes. Et per cumi.Ouid.
Faft.Ilia cum Laufo de Numitore fati.
Syll£pfis Pcr P E R perfonas & commune plurale ad hunc modum.Cicer.Si
perfonas & tu& Tullia lux noftravaletis, ego & fuauiffimusCicero valemus.
cómune plu Terent.Haecfineque ego neque tu fecimus,non fuit egeftas face•,
rale. re nos.Verg.Spolia amplarefertis,Tüque puérque tuus. Horat.Si.
modo ego& vos Scimus inurbanum lepido feponere di&to.Et per
{•
s I vE p r c o N s r R. r 1 G v g. no8

cum.Verg.Iphitus & Pelias mecumdiuellimurinde.

: P E R numeros qu9que Syllepfinfieri fub hac ratione volunt
grammaticisvtSuntnobis mitia poma, Caftaneæ molles,& preffi
copiala&tis.Ponitur enim hic invnâ claufularum,quod etiamjmue
tato numero fubaudiendum eft inalijs. Volunt&in talibus Sylle•
pfin effe, Cicero & Hortenfius regnarütincaufis. fed paulo diuere
íaratione, cum id quofingula funt fupplenda, innulla poteft non
mutatum poni.In illo nanqueiuftaeft Syllepfis,Vixitafinisvigine
tivno,fiuevno & viginti dicas, cum fint poteftate duo fènfus, nec
poffitvtrique pluralis ille annisfèruire.
P E R. cum.Ouid.Meta.Fors eadem Ifmarios Ebrum cum Stri•
moneficcat. Ideminprimo, Literacum plaufiìclamor fuperáfque
deorum Impleuere domos. -

f 1 r &per cafusSyilepfis,maxime inhisclaufùlis,qugper pro Syllepfis per

uocabula & relatiua pronomina cöne&tuntur,quotiesfcilicetquod
1 eaadlegitimos conftru&ionis numeros repetinaturadebet,in
diuerfo cafüab eo,quo pofitum eft,defyderatür.vt Armavirümq;
cano Troiæ qui primus aboris.Namfi eodem, quo inaltera claue
fula funt pofita,in altera defyderantur,Zeugmafaciunt, non Syl•
lepfin.vtOuid.Hanc tibi Nafo tuus mittit Rufinefalutâ,Quimi•
£eft,vllififuus effe poteft. Itaq; traétari in Zeugmatemagis po*
ftulabat;nos petita veniade vtraque fimul ratione,quæ fuccurrët
trademus,fipauca,quorum advtrâque rationê nonnulla pertinét,
de varietate eius,quodrepeti per fiuprà di&tas particulasfölet,appo
fuerimus.Reperiturergo per has particulas modopropriü,vt in il•
loOuidij modo pofito exéplo,Hanc tibi&c.Mod6appellatiuú,vt
in illo,Fiftula,Damoetasdono mihi quam deditolim.Modo prono
mem.vt Ille ego qui quondam gracili modulatus auenaCarmé, &
egreffus fyluis vicina coegi.Modo aliquid loco nominis.Cicer. Pere
difficilis Brute quaeftio eft (quod tu minime ignoras)de natura deo
rum. Repetitur enim pro nominefenfus, perdifficilè effe quaeftio•
nae,fed höc penéin apertoeftpofitü.In illoenim Terêtij,Et laudae
re fortunas ineas,quignatum haberé tali ingenio praeditüsid quod
£££; planè inclufuminalioeft.repetendus enim cum prouo•
cabulo eft nominatiuus pronominis primæÉ , in poífeffiuo
tneas inclufus. Eft vbiinnullo includitur,fedex alijs veluticertum
Habetur.vt in illo,Coram quem quæritis,adfum. Et in illo Ouidij,
fedpaulo durius,Praefidetuta deo nemorum fecretafubibis, Nec
de plebedeo, fed qui cœleftia magnaSceptra manuteneo.Vbiyt
(ìt àquo relatiuum quicafum, genus, & numerum accipiat, fub*
- Q.iiij,
 ID E E M E N D. S T R V C T • L I B • • V I •

audiendusante ideftablatiuus me.Vtfit,me,qui.Eft vbiquod per

relatiuum repetitur,inalio tanquamgenus in fpecie includitur, vt
in illo Saluftijcum fimilib?,Deinde Philenorum aræ, quem locum
AEgyptum verfus finem imperijhabuere Carthaginenles.EtVergi•
lij,Atcúmq;manu celeréfque fagittas Corripuit,fidus quæ tela ge•
rebat Achates.Idem,Interea focios inhumatâq; corpora terræ Mä»
demus,quifolus honos Acherontefub imo eft.Huc arbitror paren
thefes illas referendas,Quae tuaefthumanitas, quæ tua eftpietas.
vt Cicer.Attic.Quare quoniamhæc à me ficpetis,vt(quæ fua po•
teftas eft)id neges meinuitovfurum.Ouid. Haec quoque dumftul*
te meditor(quæ veftralibido eft) EfTe ÉÉ captus amore po•
tes.Quam figurâ varie interpretari pofle Laurentius docet,vt Qua
pietate es,Cuius pietatis es,& Eatua pietaseft,vel Eius pietatis es,
vel Ea pietatees.Aliquando quod extrinfècus petitur,videtur ome
nino alienum. vtCicer.ad Terentiam, Plancus me retinet, fperat
poffefieri,vt mecum in Italiam decedat,quem ego diem fividero,
& in amplexü veftrum venero, fatis mihimagnü fru&um videbor
percepiffe & veftrae pietatis & meæ. Et Cornelius Nepos in Atti•
civita, Tranquillatis autem rebus Romanis remigrauit Romam
vt opinor, Lucio Cotta& Lu. TorquatoCoss.quem diem ficvnia
uerfà ciuitas Athenienfium profecuta eft,vtlachrymis defyderijfu
turi dolorem indicaret. Cicer.Attic. Quinetiamfeciquodprofe&ò
ante me nemo,vt ipfe me perliteras confolarer:quemlibrum ad te
mittam,fi defcripferintlibrarij. Aliquando generalipofito,fpeciae
le quod eifubijcitur,repetitum per relatiuum videas.vt in illo Tea
rentijin Phor. In quo hæc difcebat ludo, exaduorfum eiloco tonw
ftrinaerat. Eftenim illudei demonftratiuum, cuiusindicationem
relatiuum circumloquitur. Similehuic videripoteft & illud Vergi•
lijin v 1 1, Arte nouafpeculata locum, quolittorepulcher Infidijs
curfùque ferasagitabat Iulus.Etquod perrelatiuum nomen repe•
titur,tot ferémodis variatur.
s 1 M 1 l 1 s variatio & per pronomem relatiuum fit.Nã & voa
cem quæ præceffit,aliàs fub eodem cafurepetit.vtScribo Vergiliú,
&eüdemaudio.Aliâsfùb diuerfo.Caefàr,Extremum oppidum Al•
lobrogum eft, proximümque Heluetiorumfinibus Géfieua, ex eo
oppidoponsad Heluetiospertinet.Etvtroque locopofitum, vt in
iam di&o exemplo,&iniiloeiufdem, Diem dicunt, quadieadrie
pam Rhodaniomnes conueniant.Is dies eratad quinitum Calen•
das Aprilis.Et generalius aliquidquâm præceßit,cum quoin acci•
dentib?cóformetur,fibifubijcit,vtCgfai,Millia paffuü decénouâ,
 $ 1 V 1 E. D E • C O N S T R. • f I Gv r\ • - 1o9 ,

muruminaltitudinem pedumfexdecim, fo(fàmque perducit. Eo

9pere perfe&o,praefidia difponit,caftellacommunit.Plin.nat.hift.
Nam Thoes luporumid genuseft,procerius longitudine,breuita
te crurum diffimile.Et ifodynamon aliquod in alioinclufum,vtin
illo Ciceronis ad Attic.Bruto fuades vtrefcribam,eas literas cras
habebis.Quint.DeÉ hoc amplius,vtaut finteruditi,pla
ne quam primam effecuram velim,autfe non effeeruditos fciaht.
Nó ignorandumautem id quod repetitur,fi diuerfa voxeft abea,
qug in altera claufula præceffit,fiue generale fit,fiuefpeciale,omir
ti non poffe.Sineademvoxeft, defyderari alterutroIoco poffe.In
pofterióri loco,vt inillo Vergilij,Suntmihibis feptem praeftanti
corpore nymphæ:Quarú,quæformaeft pulcherrima, Deiopeiâ.
pro quarum nympharum. Ade6que defyderarihoc loco fòlet, fi
priori adhibetur,vtHieronymo vitiofum videatur,fi quisidappo
nat,& integramlocutionem faciat,vt qui in Rufino id taxet.Cæ•
terum adhibetur paffimapudprobatiffimosauthorum,Apud Cæ
faremcertefrequétiffime.vt in primo,Erantomninoitineraduo,
quibusitineribüsdomo exirepöffent.Et ibidem, Omnibus rebus
ad profe&tionemcomparatis,diem dicunt,qua die adripam Rho
dani omnes conueniant.Idem,Vltra eum locum, quo in loco Ger
maniconfederant. Suet. Defeditapud Nicomedem non fineru•
more proftratæ regipudicitiæ,quem rumorem auxit,&c.Plinius,
Iuxta Mareotim lacum, quilacusantea Arapotesnominabatur.
Plinius de viris illuftribus,fiue quifquisfuit author, Vbi poft an•
nos arcula cum libris à Terentio quodam exarata, quilibri, quia
Ieues quafdam facrorumcaufas continebant, ex authoritatepae
trum cremati funt.
1 n P r 1 o r 1 av r e M loco defyderatur etiam honefte, fi
in fecundo loco poft relatiuum fit adhibitum.Quod oratores fere
uare Laurétiuseft author. vt Quintil.Vereor ne quos porrexerim
cibos,venena fiant.Et Terent. Populo vtplacerent,quas feciffet
fabulas.Et pofthac quasfacietde integro comoedias.Idem,No&e
illaprimavirginem non attigit. Quæ confecuta eftnoxyeamnie
hilomagis.Iterum enim fubaudienduseftablatiuusno&e. Poetae
tamen fæpe relatiuo id præponunt.Plautus Curg.lllü quem quæ•
ritis,egofum.Idem Amphit.Nauticratem,quem conuenirevolui,
in nauenon erat. Antiptofin in hiseffe ficutiSeruius cenfet, hi•
miæ videtur licentiæ, & quod authoribus imputare fit durum,
cum nec vllanitatur ratione, &alioquiDonatusSyllepfin effe di•
cat,alia quidemratione quàmadhuc fit di&a,vtique generali,qua
 ^ , p e e m e nro- s r R v e^r. r. r B. vr.
multa, de quibus nosalibi agimus, ad Ę trahit, cæterum
cum noftraTnon pugnante.Aitenim in illo Terëtijcum fimilibus;
Populo vt placerent quasfeciffetfabulas, Quodnomé fabulas,ad
verbum feciffetretulit,non adverbum placerent. Qua ratione &
Hellenifmon illum,Scin* meim quibus fim gaudijsfadhâc redue
citfiguram. -

M 1 h 1 verò & illa Syllepfes videntur, fiueeaper cafum,fiue

aliter fieri dicas,qualiafuntTerentij illud,Quęneque pudetquic?
quam,nec metuitquenquam,neclegem feputattenêre vllam.Et
Vergilij in v 1 1 1 ,Quis neque mos, neq; cültus erat, nec iungere
' tauros, Aut componere opes norant.Non enim poteft relatiuum,
quodclaufuliseffcómune, fingulisearum, nifi mutatü quadrare.
s 1 cv r Quintiliani illud per genera, Illud ingeniorum prae•
cox genus nó ternere vnquam venit ad frugem,hi funt qui parua
facilefaciunt.Et illud Ciceronis ad Petum,fedalia ratione, Ille ve
réputabat te quaefiturum,an vnum fit cælum,aninnumerabilia.
Et illud Saluftij, quod Seruiuscitat per numeros, Quia Sertorio
triplices infidiaeper idoneos faltus pófitae erant, prima&c.Item
alio genere illudVergilij,in quo copulantur duoverba diuerfinue
merifub vnonominátiuo,qüitamén conuenire vtrique verbo nó
poteft,Troas relliquias Danaùm, atqueimmitis Achilli Arcebat
longe Latio, $;£g annos errabant.N6 enim poteft prio'
risverbi nominatiuus Iuno quià fuperioribus petitur, fecundo
verbo,cui nominatiuus defit,fatiffâcere,fed petédum extrinfecus
eft nominatiuus iIII. -

1 N fuperioribus tamen exéplis Terétij& Vergilij,Quëneq;

É quicquã.& Quis neq; mós,neq3 cultuserat, quatenus obe
èruationi Vallæ de verborúin talibus primæ di&tioniobfequela
aduerfantur,anacoluthon effedixeris.De quafigura quoniam affi
Per aduerbis
nis quadantenus eft his,quæ diximus,paüca infine dicemus.
P E R modos fitSyllepfis.Aliâs cum inter claufulasintercedit
um imaginis imaginis aduerbium.Incédis veluti rex,velquafi rex.Fremisquafi
leo.Subaudiendü enim in altera,vt fit plena conftru&io,vel idem
verbum in potentiali modo fic, Incedisquafirex incedat, incede?
rétve.Vel certe verbum fubfiftendi in fübiun&iuo & imperfe&to
tempore,Incedis velutieffes rex, Fremis quafi effes leo. Hac verò
fteriore ratione innuitur per aduerbiäimago,potius quàm prio
fe.Caeterum Eclipfis potiuseft,quäm Syllepfis. T .
Pervt apofta A l 1 A s vbivt apoftaticofi interponitur. Horat. At eft boe
ticon. nus,vt melior vir nonáliusquifquam.Terent.Et vultu Sofiaadeò
 -^

, sr v E D E co N s τ R • * 1 G v R. , IIo
modefto,adeer
defe&tuseftp Ę-srr
diuerfum nihilfup
ò venufto,vt lendus enim vtrobiq3
- -

· 1 r £ M per vtfimilitudinis.Horat.Præterea neficvt quiiocu Petyt fimili

lariaridens percurram.Affumendum enim authore Porphirione, tudinis.
cum percurram etiam percurrit,qua ratione fit Syllepfis. Fit eos.
£5? & Zeugma nomine iocularia bis accepto, vt idem eft.
áú • t . - - -

1 r E M per copulatiuam coniun&ionem.vt,Et ftudes,& ho* Per copulati

tor ne defißås.Item,Nec tu faceres,nec ego te permitterem.Sub* gam conium
audienda enim infinitaftudete,&fäcere,Vtiùfà fit conftru&io.' åionem.
, E r per faltern,vt in illo Terentij, itànè tandemidoneus tibi Perfàltem.
videor,quem tam aperte fallere incipias dolis?Saltem accurate,vt
metuividear.Vbi iniquit Donatus,Saltem accurate, Zeugma à fù
periore,fallere incipias:aut certe Syllepfis,fallere inciperes. -

., s 1 M 1 l I s Syllepfis & per prouöcabulum fit, vt Video qugs Per prouoca

volebä.Subauditur enim infinitum videre: quod ferèaccidit,vbi bulum.
fecunda claufula deponitui in verbum defyderandi, opinandi,vet
nofcendi, Ditior efíqüám opinabar, prudentior eft qiiàm intelli,
gebam.Subaudiendüm enim vtrobique effe. : .

., P E R tempora.vt Cum antête virum oftendifti, tum hic vel Pertempora

maxime.Addéndum enim adfenfüs abfolutionè oftendis.Etlon
ge do&tior eft,quàm olim.Subaudiendum enim eft erat. Quoties
enim inclaufulisponuntur aduerbia diuerfi temporis, neceffe eß
verbum variari.Olim erat do£tior,quàm nunc. 7 …, , , j ' , .
sv nt(non ignoro)&aliæ huius pertempora& modos Sylle
pfeos rationes,fed quas non difficultei(vtfpeio) per fe percipiet,
quifquis has perlegerit. - ' • . •

f E R partes verò ipfas varié fithaec figura.Alibi enim aliquid Syllepfis per
detra&um cernas,quod fitvoce tantum,non etiamfignificatione partes,
commune,vt in illo Ouidij de trift, Nöpeto, quas quóndam petij
ftudiofus Athenas,Oppida non Afiae,nö mibi vifa prius, Nön vt
Alexandriclaram delatus in vrbem, Delicias videám Nile iocofe
tuas.In prioribus enim verbum Peto pro adeo accipitur:in poftea
riorepr6poftulo.Et Iuftini.Prouolut£ deinde genibusAlexándri,
non mortem, fèd vt Darij corpus fepeliant, dilationem mortis
deprecantur.Eteiußem,Ita egregiusadolefcens & cedem patris,
& necem fratris,& fé abinfidijs Artabani vindicauit.In priori exè
emplo verbum deprecor, alibi proprecor, alibi pro précando ae
uerfor. In pofteriori verbum vindico priorilocoprovIcifcor, pòft
pro libero accipitur.Alibi tum voce, tum fignificato diuerfum
 p e E M E N D . S r R v c T. L I B. vr.

eft fubaudiédum, cumid quod in altera eftclaufularum,aptarial

teriomnino non poffit.vt in illo Vergilij in v 1 1 ,Ipfe Quirinalili
tuo,paruâque fedebat Succin&ustrabea.Nonenim lituo fùccin»
* &us,commiode dixeris,neclituo erat,vtGellius non fatisGram*
matice fupplet.Sed necpromptum eft, quo locumfùppleas, nifi
cafum mùtes,ve[Infignisfübáudias, quód Vergilius alibipofüit,
Etlituo pugnas infignis obibat & hafta. Et fn x 1 1, Diße pues
virtutem ex me,verúmque laborem, Fortunam ex alijs.Vbiopta
fùbaudit Seruius.non enim difcitur Fortuna,aittamen effe Zeua
gma n6integrum-Zeugma quidem(vtego exiftimo)quòd diuere
fitas accidentium in claüfulis non vifitur:Nonintegrüverò,quòd
vnicum verbü duobus Ę: non poteft,quæ generalis quæ*
dam Syllepfeos eft ratio.Tale efteodem authore&illud intertio,
, Nec iam ámplius armis,Sedprecibus votifque iubent expofcere
pacem.Non enimvult dicere, iubent jÉÉÉ arrhis: fed agere
' potius fùbaudiédum.Et Ciceronis illud, Et tamen fufpicor ifdem
febus te, quibus rhe- ipfùm, interdum grauius commoueri. Non
enim vtrobique apte refp6detfüfpicor.Et inGeor. Ne tenues plu
.. uiæ,rapidive potentia fölis Acriör, aut Boreae penetrabile frigus
* * adurat.Vbi jíillud pluuiæ vel refrigerent,vel mergant,vel fuffo•.
cent,vel tale quippiäm addendum eft. Nam quanuis conftetadu
rerefoleretum folem,tum Boream, nemo tamen id dixerit effice
retenues pluuias.Seruius quoque ipfe fimilefermonis genusSylle
££ feptimam vocat,inillo fecüdi Æneidos,Sacra manu, vi&ófq;
deos, paruümque nepotem Ipfe trahit. Licet enim (inquit)illud
trahit fiepotis tantum fit, tamen & fuperiora concludit,Sacra nia
mirum & vi&tos deos,quos tamé potiüs geftabat.Tale eft& illud
* Vergilij etiam in tertio Æneidos,Socijs tunc armacapeffant Edi•
* *** co,& dira bellum cum gentegerendum.In quo Fabius aitplane
figuram effe,propterea quòddiuerfà fermonisforma cóiungitur.
diuerfæ nanque formæ funt, arma capeffant,&bellumgerendú,
quarum vtriq; vnum edic6 non conuenit. ftaque fubaudiendum
aliud verbú in altero membro videtur,fortaffeiudicC;aut mutans
dum illud gerendUm ingerant.Quanquam fimilidi&tionisforma
Quiritilianus ipfevideturvfus in primoinftitutionum,cum dixit,
Nec ipfe vfque adextremam anxietatem, & ineptas cauillationes
άefcendendum,atque his ingenia concidi& comminui credo. Eft
* Syllepfis & in illo Terentij,Äudiftin*ex aliquo fortaffe,qui vidiffe
- eum diceret exeuntem, aut introeuntem ad amicäm. Quo loco
DonatusSyllepfim effe primâ dicit.Velutiin illoeiufäem,Inludü
 s 1 v * nore consºr m • fr ov x. IIII

ducere atq$ reducere.quodvidelicetillud adamicamivtrfque dau

fulæ non quadrat: ficutinecillud adludum, fedibiab árnica pe•
tendum extrinfecuseft,hic à Iudo.Simile quid apparet in illoVer
gilij v 1 1 Æneid. Hinc exaudirigemitus, irâque leonum Vincla
recufantum,& ferafub no&te rudentum, Setigerique fues, atque
in præfepibusvrfi Saeuire,acformg magnorum vlülare luporum.
Non enim illud hincin pofterioribus claufulis re&e refpóndeat,
{ed hic potius.Aliquando incertum videtur,quod verbum fubau•
diri poffit,vt in illo Quintiliani, Si furem no&urnum occiderelio
cet,quid latronem?
Aliquando in vna claufula Syllepfin accidere volunt poetarü
interpretes,quorum eft Donatus,cüm duarü diffimiliumvocum,
alterâ earum nóad vocem alterius,{ed ad remfignificatamrefere
tur. Idque modo per genera. Terent.And.Vbiiiliceft fcelus, qui
me perdidit£Vbi ait Donatus, Adintelle&tum,non adverbum re.
degit,& eft figuraSyllepfis per genera.Idem in Eunuch.Vt illum
dijdeíéque omnes fenium perdant, qui me hodie remoratus eft.
Idem , Quinetiam infuper fcelus poftquam ludificatus eft virgi•
nem. Idem, Easfe perfonas non negat tranftuliffe in Eunuchum .
fuam. EtVerg.Prænefte fub ipfa.Qualisfortaffe locutioeft, Mea
Glycerium,cum fimilibus,cum fint Graecorum diminutiua neue
tra. Quodconfirmare aliquantumvidenturtum Quintilianivere
ba illa exprimo inftit.Nec ftatim diligentem,qui promifcua,qug
epicoena dicuntur,oftenderit,inquibusfexus vterque peralterum
apparet;autque fœminina pofitione mares,autneutrali fœminas
fignificãt,qualiafunt Murena & Glycerium.Etalibi ex eodem, In
eademfpecie funt,(ed fchemate carent,vtfuprà dixi, nominafo:
minea,quibusmaresvtuntur,& neutralia,quibus fœminæ. Tum
Prifcianus,quidocens primam & fècundam perfonam primitiuo•
rum pronominum neutrum habere genus,hominum quoque in•
ueniri propria neutra dicit.Mariumquidem hoc Baffion & Helie
conioni:Fœminarum Glycerium,Dorcium-Donatus tamen fœmi
mina cenfet.Huc referriquodammodo poteft & illud loquendige
nus,in quo neutrum latinum cum græco mafculino coniungitur,
quod fæpe vfurpantauthores.Columel.Vinum apfinthitem,hiffo
pitem &abrotoniten&thimiten & glicirizem fic condire oportet.
Sed differt hoc genus à prioribus, quòd in eo non ad fignifica*
tum nominis Winirefertur mafculinüm,fedadaliam vocem,nem*
pegræcam?jvog,Nondefitfimilis rationis exemplum, vbi foemie
minumadie&tiuumfubijciturappellatiuoneutrolatino, fed plane
 ID E E M E N D • S r R v cºr. IL 1 B. v I. '

fimilis fignificationis.Ouid.Hoc pecus omne meum eft,multæfta

bulantur in antris. Etiam vbi foemininum fubijcitur mafculino.
Idem,Eft fpecus exofus ftru&tura pumicis afper,Non hominifae
cilis,non adeunda ferae.Modo fitper numeros in vna claufulaSyt
lepfis.Verg.Pars in frufta fecant.Öuid.Pars volucresfa&tæ.Modo
per genera & numeros fimul.Verg.Hic manus ob patriâ pugnam
do vulnera paffi.Idem,Pars merfi tenuere ratem. Liuius, Maxia
ma parsabequitibus infiumen a&ti.Idem,Pars pervrbes dilapfi.
Sal. Maxima pars vulnerati, aut occifi. Talia funt & illa:Liuius,
Samnitium caefi tria millia trecenti.Florus, Duo millia ele&ti, qui
mori iuberentur.Curt.Duo millia crucibus affixi.Hoc de quoagis
musgenus,aetas quae poft do&os fucceffit,Synthefim appellat,nul
lo(quodfciam)veterum authore,fed Alexandro(vt videtur)affen
fi,àquo euocationem quoque veteribus inauditam figuram didi•
cit. Mihi fane piaculum fitveterum fapientiam eius vel infcitiæ,
\
velinfantiae damnare,vt quib9 rebus hic præfertim noua nomina
finxit, eos putem aut parùmaduertiffè, àut eloqui non potuiffe,
fèdiftü(fidijs placet)töt feculis defyderafIe,à quolatine difcerét.
Zeugma et Vtriufque figuræ rationes, Zeugmatis dicò & Syllepfeos, in
Syllepfis in interrogatione & refponfione incidunt.Nam fi quod in interroga
refponfionia tione eft pofitum,inrefponfione fubijfdem accidentibus fubtice»
bus. tur, Zeugma erit: fi fub diuerfis, Syllepfis.Sunttamen & alia in
refponfionibus feruanda, quæ hic non incommodereferentur.
Quoties igitur de agente,vel patiente, vel deniq5 alia quauis con•
ftru&ionis perfonafit quæfti6,refponfio hanc füb eodé cafu cum
eo,cui in interrogatione redditur,fubijciet,verbum autévtrobiq;
erit commune,etiam cum appédice.Cuius rationis plenus fermo
talis eft,QuisfcribitfMorus fcribit.Quis fcripfitVtopiamfMorus
fcripfitVtopiam.Zeugmatefiguratus,talis,Quis fcribit? Morus.
Quis fcripfit Vtopiam?Morus.Non ignorãdum tamen fìverbum
inquæftione primíæ perfonae fit,velfècunde,altérque refpondeat,
folere id in réfponfióne mutari. Prima fcilicet ibi, in fecündâ hic:
& fècûda illic,in primâ hic.Cui fcribo hæc?ftudiofis linguæ latinæ
fcribis hæc.Sin ÉÉ qui quærit, refpondet nö,mutabitur perfona.
Cui donolepidánouum libellô£Cornelitibi.Tertia perfonavtroa
biq$ feruatur,Quis fcripfit Georgica?Vergili2.Eadératio & in adie
&tiuis,vbifcilicet de accidentibus quaeritur, feruanda erit. Quâtus
eft mundus?immenfùs.Qualis eft terra?rotunda. Quot funtftellg
errantes:feptem. Aliquando tamen peculiaris ratio eius,qugd red
ditur,rccufat fub codem cafu infcriiidcumeo, cuiim quæftione
 S I V Ε D Ε - C O N S Τ R • F I G V R. . . IIZ

re(pondet.vt in illo Horatij,Quanti emptae? paruo. Quanti ergo?

o&uffibus eheu.Et damnatüfné eft furti: Imò alio crimine. Et cua
ius eß codex£meus, non autem mei.Ingenere verò & numeroni
hil prohibet diffidere id,quod redditur ab eo, quod in quaeftione
ponitur, vt Quis fcripfit endecafyllabos? Sappho. Quæ eft hæc
vrbs? Thebae. Quot oculos habuit Polyphemus? vnicum. Etiam
genere pariter & numero,Quot funt cæliflellati?vnum. Ad eun•
dem modum fi de caufa,loco,tempore,ratione interroges, fubiea
&tis in refponfione, quae his fatiffaciant, verbo ipfo communi ima
terrogationis vtêris,idque fifigura vtiplacet, fuppreffo:fi non pla
cet,pofito. Cur non venifti citius? quia imber vetuit.Quando vea
nit Clemens? dudum. Quomodo egit pedum menfuramfmagna
dexteritate. Atvbi de a&tione eft ÉÉ per generale verbum
ago fit, vel faciG, per fpeciale eft refpondendüm, feruato fi tertiæ
ÉÉ fit,nominatiuo vtrobique communis fin primæ fit, aut.
ècundæ perfonæ, {icut di&tum eft,mutato. Quid facit, vel agic.
præceptor? enarrat, vel di&tat. Quid facio? fcribis. Quid agisflua
do.Ahquidegiferraui. At fi per fpeciale fit verbum, per idem rea
fpondebitur, Recitàntne clafles? recitant, vel non récitant. Res
? onderi poteft & perfic, ita,veIetiam, Reddita&ne funt literæ?
c,velfic eft, velita, vel ita eft,vel etiam.Et per generale verbum
facio. Dic dum hoc rurfum Cherea, tuam veftem detraxit tibi?
Fa&tum. Et eam eft indutus? Fa&um. Et pro te huc dcdu&us?
Ita. Sicubi autem negare fimul quod quæritur, & corrigere pla•
cet, per imò refpondeas. Conualuftrie Polus? Imò recidit in
morbum. *, •

P R o l E P s I s. . · ·· · · ·

R o L E P s I s £ s T, cum generalis di&tio,quae in mul•.

P. titudinis numero feré præcedit,rurfus in partibus intel
ligitur,necadhibetur.Aliter,Prolepfis eft,cum generale
præcedit,& idem diuiditur in partes, in quibus etiam fubauditur
præterea cóiun&tio aliqua,quæ vel copulatiua fit,vel difcretiua.vt
Aquilae volant,hæc ab oriente,illa ab occidente.Cepere captiuos,
partim integros,partim faucios.pro & hæc volat ab oriéte,& illa
volatab occidéte.Vel,& hæc quidem ab oriente,illa verò ab occi•
déte.Obferuatum eft in hac figura præfertim extra carmen,fivera
bum pluralein colle&tione præcedat, merito quoque nominatiuü
vnâ præcedere:& cótrà,finominatiuus præcedat,etiä verbü plu• ,
 Io E e M e NT p. 8 'r Rvc'r. il I s. v I •

rale præcedere, vtiniam di&isexemplis.Sinverbum in partibus

adhibetur,genitiuum in colle&tione præcedere debere.vt Aquilae
rum,alia ab oriente volat,alia ab occidente.Ciuiú,alios regere de•
cet,alios parère.Quod tamen in colle&tione praecedit,plurale om•
nino effepoftulat,vel voce,vt in fuperioribus exemplis : vel certe
fignificatione,vt Auitiúgenus,partim terreftreeft,partim aquati•
le.Etauitijgeneris,aliud eft terreftre,aliud aquatile.Humanigene
ris,pars corpus excolit,pars animum.Non ignorandú,vt do&iffie
- mus Gaza præcipit,fingulare eiufmodi aliàsin fingularialicere di
uidere,aliàs in pluralia.Humanum genus,partim fuiiuris eft,pare
tim alieni.Humani generis,alij probifunt,alijimprobi.Quanquã
hic duplex eftfigura,fortaffe tsiplex, vt pòft apparebit. Et rurfus
pluraleijfdem modis.vtHominum,alius eft frugi, alius nequam.
Et ciuium,alij præfùnt,alijparent.Poteft autem vtrunq;,& quod
in colle&tione, & quod in pârtibus fumitur, per obliquümefferri,
fi participiü loco verbifit pofitü,& träfitus perfonae fiat.vt Aqui•
lafü volántiü,alterius ab órtu,alterius ab occafu,par eft velocitas.
f 1 r Prolepfis per omnia, quæ generalein partes diducunt.
Per nomina.vt Alius,alter,vnus. Per pronomina. vt Ego,tu, hic,
ille. Per aduerbia. vt Partim,modo,aliquando,cum fimilibus.Etiä
fine his perfolainterdü appellatiua,velpropria.vtVerg.Interea re
ges,ingenti mole LatinusQuadriiugo vehitur curru: bigis it Tur
nus in albis, Hinc pater Aeneas Romanae ftirpis origo, Et iuxta
Afcanius magnæ fpes altera Romæ: Procedunt caftris.
E s r quando vnicomembrogeneralitatem fequente,formula
quaedam huius figuræ repræfentatur.vt Saluft.Coepere fè quifque
magisextollere.Terent.Aperite aliquisa&tutumoftium. Supplen•
dum enim ita,quod defit,Aperite oftium,& aliquis a&tutum apee
riat.Et cœpere fe extollere,& quifque magis fè extollere.In illove
rò Terentij,Verum Demea curemus æquam vterque partem, tu
alterum, ego verò alterum, Vtraque earum quas nunc retulimus
formarum,cernipoteft,& prioris,qug integra eft,& pofterioris,in
qua vnicum membrum generalitati fubijcitur. -

Ρ L E O N A S M O S.

I v e r svm A b H 1 s genus eft,quod exceffu cóftat,

1) Pleonafmos generatim appellari folet. Acciditautem,
cum vna, pluréfve diétionesadlegitimâ conftru&ioné
non neceffàriæin oratione redüdant, Idfanéfitpervarias partes.
 s 1 v E D E cons r R. r 1 ov R. 113

: Nam & appellatiua nomina interdumfic redundare videas. Pleonafmos

vtVerg.Sic ore locuta eft.Terét.Hifceoculis egomet vidi.Item ge appellatiuoa
nitiui illiloci & gentiumTconftru£tionis legibus nihil conferuit. Iufn.

Terent. Teinterealogicognoui. Nonnúquam epithefinaliquam

adijciant.Idem,Sedvbinam gentium eft* Inappofitione quoque
fi {peciale prgceditgenerale,ipfumgenerale Qüintilianifèfteritia
abundat.vt fi pro fiatres gemini,gemini fratres dixeris.Quodta•
men intelligendum eft deijs,quae publice funtnota.vt Múlieranl
cilla,vrbs Roma.cum alibigeneralitatisappofitiofortafTefuper•
uacua non fit.vt Sabrinaflumen.Sicuti nec cum æquiuocofifap•
pofitio.vt Taurus mons.Etalioquinon videtur antiquitas reduha
dantiam hancne in notiffimis quidemvalderefugere, vt ex mul•
- tis,hocin capite liquere poterit,cum &geminifratres,&alia fimi
lia faepe legas. Cicer.Pröcles& Califthenes Lacedgmoniorumre•
ges gemini fratres fuerunt.Suet.Cæfare, Vt enim geminis fratria
busacdesin foro conftitutatátum Caftoris vocaretur &c.Plin.Fru
&us magnitudine auellanæ nucis.Caefar,ProximiRhenoflumini
fiunt.Liuius,Tyberi amnifeptus.Curt.Nilo amne ve&us.Homi•
nis quoque vocabulum in eiufmodi fermonibus abundat, quales Homo.
funt Terentij,Egohominem callidiorem vidineminê,quàm Phor
mionem.Et Suetonij,Exnonnullis comperiperfuafiffimumhabu
iffe eum neminem hominem pudicum.Et Ciceronis, Neminem
tibiprofe&ohominem ex omnibus aut antepofuiffem vnquam,
autetiam comparaffem. ' -' -

E radie&iua.vtCicer.inVerr.©mnia quæcunq; Carpinatus Adie&tiuorti

ftulabat, facere & decernerefolebat. EtValer.Max.inprimo, pleonafmos.
oxhumaniingenijprona voluntate vetitafcrutandi,ponerefpi
ciens animaduertit immenfemagnitudinisferpentem, concitato
impetu omne quicquid obuiumfuerat,proterentem.Suet. Calig.
OmnesGermanico corporis animique virtutes,& quantas nemi•
nicuiquâ contigiffe fatis conftat.Satis enim fuerant quæcunq5,&
quicquid,queipfa vniuerfalia funt,& nemini detra&oillo cuiqua.
fimile eft illud Terétij,Cóperiebam nihil ad Pamphilum quicquã
attinere.Vbi Parelcon effe illud quicquamTDonatus ait. -

¥A RV vs quoque & Ininutus cum diminutiuis adduntur, Paruus &

redundare videntur.Cicer.paradox. Accipies igitur hoc paruum minutus.
opufculum. Idem, Minutis interrogatiunculis, quafi pun&is id
quod propofuit,effecit.
* Nefciò analio,quàm huc referâ, quod deinterrogatiuineutro
[QÜId obfèruo. vt inillo Ciceronis in partitionibus, Quid oratio•
P•J•
 ID ■ E M E N D a . S T R. v c r. ILI B. v I.

nis, quot funtpartes?Etiterum,Quid quæftio, quas mam habet

partesfEtrurfus,Quidindeliberatione,quid fpe&tas?Item,Quid
iniudicijs,quæ eft collocatio?Videtur enim eodempto,nihilomi•
nus ftare fènfus,fi modo ordo paulum mutetur.Etiä in illis Quin
tiliani, Quid Herculis a&ta nóbene pifandros? QuidNicandrum
fruftrafecutiMacer, atque Vergilius? Quid Euphorionem fruftra
tranfibimus?Quid HoratiusfruftraDirceum Homero fubiungit?
Et Terent.Quid pedagogusille,quicythariftriam? quidreigerit?
Idem,Quid (enem,quoad expe&tatis veftrü£Vbi Donatus inquit
QUGTfecundum morem quotidianum tunc dici, cum tranfitus
fitâ mentione alterius reiin alteram. -

Se geminatü Geminatorum etiam in accufàtiuo,& ablatiuo pronominum,

fialterü redundat,quonam alio,quàm huc referam?vt in illis Ver
gilij,Memeadfum,quifeci,inmc cóuertiteferrüORutuli.Item,
Me me duce ferrum Corripite ô Rutuli.Item, Verte omnes tete
infacies.Et Quintil.Tetehoclocomulier interrogo.Terent.Quae
fefe in ignem inijcere voluit.Etin nominatiuo aliquãdo.vt Cicer.
in Philip. Tutufacesillasincendifti. De fegemitiato & fimplici
Seruius. Seruius exCaefarehoc notat,Sefimplex ponimus, cum aliquis fe
in alium quidfeciffe fatetur:Sefe,cum in fèipfum.
Ille relatiuü. 1 1. l e relatiuumfæpe poetis§ì & Homericomore redum
dat. Verg.Multum ille & terrisia&tatus.Idem,Nunc dextra inge.
minans i&tus,nuncille finiftra.Idem,Quid maiora fequar? falices
humiléfque genittæ,Aut illæ pecori frondem,autpaftoribusvme
bram Sufficiüt. Idem, Vndiqueiam tergoferratos fuftinet orbes,
Puppibusilla prius,patulis nunc hofpita plauftris.
Hic&is rela P RAET E & E A hic&isrelatiua.Priuscerte cum miragratia.
tiua.
vt apud Liuium, Itagenitiatque educati, cum primum adoleuit
aetas,necin ftabulis nec hi ad pecora fegnes venädo peragrare fal•
tus.Pofterius,vtSaluft.inCatilin. Sed vrbana plebs,ea vero prae•
ceps erat multis de caufis.Et Terent.Sed easfàbulas fa&tas prius
latimas fciffe fefe,id verò pernegat.Idem,Tum hoc alterum,idve
rò eft,quod ego puto palmarium me reperiffe.Idem,Id propterea
nunc hunc venientem fequor. Hucpertinet & illud Vergilij, Sed
reuocare gradum,fuperáfque euadere ad auras Hoc opus, hic la•
bor eft. Satiffa&ü enim conftru&ionis legibusfuiffet,fi fuperáfq;
euadere adauras eft opus & labor,dixiffct, fed minus vehemens
fuiffet oratio. Item íí, paulo duriorameoiudicio, maxime quod
in principio orationisfuntpofita. Æmilius Probus, Chabrias A•
thénienfis, hic quoq;infummis habitus eft ducibus, Idem rurfus,
 S 1 V E D E * co N s r R • . ■ I G v ■. n[4.
TimotheusCimonisfilius Athenienfis,hica patre acceptamglo
riam multisauxitvirtutibus.Et Terent. Phamphilus v5inam hic
eft*Cicer.adAtt.Pofthumius autem,dequo nóminatim fenatus
decreuit,vt ftatim inCiliciamitet, Fufànóq; fuccederet, isnegat
feitur um fine Catone. - • .

, 1 P s E quoque epitagmaticonfiue fubie&iuâ, cum poftinet Ipfe epita•

di(cretionis itemi particuîäadhibetur,vtTerent.§ôd quod modo gmatic on.
bic nos. Antiphonem monuimus, id nofmetipfòs facére oportet
Phcdria.Et Cicer.dc officijs.nifi nofmetipfòs amabimusvalde.
= x verbis quoque peculiariter dico,praefèrtim apud Cicero, Dico.
nem.vt inillo,Cui cumfamiliaris quidam quereretur, quòd dice•
retvxorem fuamfufpendiffefe de ficu. Idem, Gregáléíque eum
cum non venifIet in campum,requirerent,excufauitVefpa Teré»
tius,quòd eum brachiü $5 diceret.Hic enim fatis erat,quòd
brachium fregifferribi,quòd vxorfua de ficufefufpëderat, omiffo
vtrobique illo diceret.Nó diffimile his videtur &iIlud eiufdem de
lege Manil.Reliquum eft,yt deGu.Catuliauthoritate dicendum
effe videatur. Satis enim effet WEdicatur. Caeterum in hisnulla fit
debitae ftru&turæ iniuria.Sicutinec in illis Periphrafibus, quæ tae
men redundantiam omnino prae fe ferunt,qualesfunt&illa Te* .
rentijin Hecyr. Si eft, vt velifreducerevxorem, licet.pro fi velit.
Eteiufdem in Phor. Sieftpatrue, culpam vt Antiphoin fe admie
ferit.pro fi admifit,vt Donatus interpretatur.Idem, Si eft,vtdie
cat velle fe,redde. Si eft,vt Ëconfuluignatæ meæ.
Participium quoque nonnunquam fmftru&uraredundat,fèd
Græcomore,proinde in Hellenifmis dicetur.
. Ex præpófitionibus verò ijs,quæ cum verbis componuntur, Pleonafimos
etiam nónnülle ad conftru&ionem füperfluunt.Terét.Adeon'ad
eum?Saluft.Tanta vis auaritiae in anfimos eorum,veluti tabes in* præpofitio»
num.
uaferat. Staret enim tum fenfus, tum conftru&tio, fi demereshic
In,ibiad.Sed hunc Pleonafmonin qucque præpofitioni
âÄÈÉÊVidetürantiqüitas,vtinfipalijs bus
€ioiiibro huiiisexemplis
widere licet. -

R = quoquein compofitione nonminus apudprobatiffimos Re.

authores faepeabundat;vt Cicer.defato.AdChryfippilaqueos rea
uertamur.Nihil enim aliud vult dicere,quàmveniamus.Quintil.
Siverum eftpoft multafecula& innumerabiles reddirurfus alijs
corporib9animas,fortaffisin merenatusfit aliquisex illis.Et Te*
rent.Renuntiohcre futurû.Quo loco Donatus,Te fyllaba,inquit,
apudveteresinterdum abundat,vtrenuntiopronuntio.
P ij,
-
 p E E M E N D. s τ R vc r. L I B. v 1 .
Ad,ab,& 1 r E M antenominavrbium & oppidorum Ad,ab,& per.vt
per. -
Cicer.Ea die Verresad Meffanam venit.Sal. Nam Brutus ab Ro*
ma aberat.Vergil.Illis quiad Troiamforte diebus Venerat.Cicer.
Circiter Idus Sextiles ab EphefoinSyriam mauibus profe&us eft.
Aduerbiorü
E x aduerbijs autëpoft verbaquæ à récóponuntur, cüTetTG
plecnafmos. fequitur,velipfumfeEEG,vel certere abundat Verg.Afperacerba
Ante. tuens retro redit.Idem,Etretro fublapfà referri. Etante poft vere
Simul.
bacompofita à præ.Terét. Nònne oportuit præfciffe me ante?Et
fimulcümverbisà Concópofitis.Idem,Multafimul concurrunt,
quiconie&turam hanc nunc facio.Vbietiam qui pro vnde videtur
áccipi,nifi fortaffe quis fcribendum pro quibus. Sicut inillo fora
fitan,Nonqui argumentum narret.qui pro qua.
Qua longù. QUa longüquoqueredüdat.vtVerg.Siqua fatafinant.Idem,
Qua breue, Ne quafcire dolos mediúfve occurrerepoffit.Item qua breue.Ver ,
gil. Phoebe diu res fiqua diumortalibus vlla eft.
Negatio. N E G A r 1 o praeterea varijs modis abundat. Aliâs poft com
pofitam negationem primo locopofitam.Compofitas vöco, quae
Ies funt,Nego,nefcio,nequeo,neino,nullus,nunquam.Terent.in
Phor.Negatneque eius patrem fcire,quis fuerit.Cicer. definibus,
Sed quanquã negét Stoicinecvirtutes,nec vitia crefcere. Etnefcis
necin pace,necinbelloviuere. Verg.Nulla neq; amnem Libauit
quadrupes,necgraminis attigit herbam.Cicer.Acad. Nullam de*
nique effe artem,necdicendi,nec differendi putant. Nam fi poft?
ponatur compofita,decedet altera reliquarum.Terent.Agrum in
hisregionibus melioré,neque pretij maioris habet nemo.Si enim
alteram appofuiffet, aut compofitampraepofuiffet, aut poßremo
É ea pofüiffet affirmatiuam particulàm,vtquifqüam,vel vllus.
eclarat autem,quòd inhis rédüdet negatio,quòd vna detra&ta,
idemfènfùsferuatur, Neque eios patrem ait£fcire, Necinpace
fcisviuere, nec in bello, Nec vlla quadrupes libauit amnem, nec
attigit herbam.Aliter quoq$ fuperfluitnegatio,vtin illo Terentij,
authore Donato,Neque haudtu dicas tibi non praedi&umcaue.
Item aliter,fed cum quadam vi,vbinimirum perfecundam nega•
tioné adftruitur quicquã veluti majus,vtin talibus, Noneam, ne
nunc quidem cum accerfor vltrofCicer.ad Lentul.Neq;errarent
ne aduerfarijquidem. Quorünon admodú diffimile eß illud Tea
rentij,Per omnes tibiadiuro deos nunquam eam deferturú,nonß
capiundos mihi fciam inimicos omnes homines. Figura certeeft
&cumaffirmatiuumper duasnegationes interpretamur.vt Vera
gil.Necno&urnaquidécarpëtes penfàpuellgNéfciuere hyemem.
 ----

ì $1 w E D E . C O N S Τ R • -f 1 G v R. 115

, Et,Nequeo n6mirari.Et,Nemo non ftupidus.Sed non huius loci. >

c o N 1 v N c τ 1 o N v M verò quædamhuicfiguræ adeò funt Coniun&io,
obnoxiae, vtcum nihil ad conftru&tionem, vel fenfum conferant, nti pleonaß *
expletiuae,vel ornatiuæ tantü dici meiuerint,vtfunt,Num,nam, moä.
dum,im,etiamnum,numnam,& adefdum,aliáque.Terêt.Num. -

nam perim9* Idem,Ehodum bone virad me.Idem,Dic dum.Ver

* gil.Nam neq; Parnafi nobis iuga,nam neque Pindi.
P RAETE R £ A Copulatiu£;vt Multaquoq; & bello paffus. Copulatiuæ.
Redundat enim &.Idcm Verg.Atque hinc,atque illinchúmeros
ad vulnera durat. Sed hæ fæpiflime cum epexegefin tantum ad.
ftruunt.vt in illoVergilij, Iudicium Paridis fpretáqueiniuria for,
mæ. Eftenim interpretatio iudicijParidis, fpretáqueiniuria for•
mae.Taliafunt& illa,Molémque & mötesinfuper altos Impofuit.
Item,Dixitque,& prælia você diremit.
vTquoque,cum ei fuccedit ne, velipfa otiofà eft, vel nepro Vt.
nGnTaccipienda.vt Terent.Ego polte pr6iftis di&tis & fa&is vlci.
frarfcelus,vt ne impune in nosilluferis.Idem,Miferet me.Itaque
vt ne viderem mifera, effugihuc foras. Quanquamgræca potius
talia videntur proivà u$.
Et ne.vtin illoHoratijin fermonib9,Nemon*vtauarusfepro* Ne.
bet.Item in illo,Oferiftudiorü,qui ne putetis difficile & mirüm,
Rhodio quod Pitholeonti contigit. authore Porphirione.Quan•
quam Prifcianus confirmatiuam in talibus dicit,pro etiam,vt Te
rent.Nunccine demum ifthuc verbum in te incidit?

IE P A N A L E P S I S.

v c s P E c r A r & epanalepfis, in primis fcitu digna

H figura.Hæcaccidit, cum poft aliquammultainterpofie
ta,vel claritatis,vel alia quapiä caufa refumimus, quod
in principio collocauimus,cum alioqui fine eocöftru&tio fuos nu•
méros häberet.Refumimus autem,vel ijfdem verbis.vt Verg.Ta
lis amor Daphnin,qualis cum feffaiuuencum Per nemora,atque
altos querendo buculalucos, Propteraquæ riuum viridiprocum?
bit in herba Perdita,necferæ meminit decedere no&ti,Talis amor
teneat.Et Cicer.ad Brutum,Caue enim exiftimes Brute(quanquã
non eft neceffe ea me adte,quæ tibi nota funt fcribere), caue pu•
tes probitate,conftantia,cura,ftudioreipub.quidquam illi effefia
mile.Idem in libris de oratore,Noftra eft enim,fi modo nos orato•
resfumus,fiinciuium difceptationibus, fi in periculis, fi in deli
p.iiJ. -
 ID E . E M E N D • S T R V C T. IL I B. V I.

berationibuspublicis adhibendi authores & principes fumus. No

ftra elt,inquam,omnis ifta prudentiæ do&rinaeqüe pofféffio.Vel
diuerfis verbis ab his,quae fünt propofita,aliâs poteftate paribus•
vt Cicer.in Tufcul.Cófirmato illo,de quo fi mortales animi funt,
dubitare non poffumus,quumtantus interitus in morte fit,vt ne
minima quidem fufpitio fenfus relinquatur. hoc igitur probe fta•
bilito & fixo,illud excutiendum eft,vtfciatur quid fit carere.Aliâs
magis generalibus. Idem pro Marco Marcelló, Verum animum
vincere,iracundiam cohibere,vi&toriam temperare, aduerfarium
mobilitate,ingenio,virtutepræftantem,non modo extollere iacem
tem,fed etiam amplificare eius priftinam dignitatem. Haecquifa
ciat, nonego fummis viriscóparo, fed fimillimum deo iudico.In
hisfi demas in prioribus taIisanior, & caue É; in tertio illud
hoc igitur ftabilito &fixo,in quarto noftra ef{inquam, nihilomi•
mus integravbique conftru&tio fuerit. In quinto exemplo Cicero
figurammutauit,vt magis apte clauderet. Adhibenturin hac fie'
guraaliquando notæ quædam,quales funt inquam,igitur,& fimi
Iia,vtin modo di&tisexemplis patet.Præterea fed,vtCicer.in Phi
£É tuum aiunt in hac fua fortuna (quæ bona
ipfi videtur)mihi ne grauiusquippiam dicam,auorum & auuncu
lifuiconfulatum fiimitaretur,fortunatior videretur,(ed eum ira•
cundum audio fa&tum. Idem alibi, Quum audio focrum meam
Leliam (facilius enim mulieresincorruptam antiquitatem confer
uant, quòd multorum fermonis expertes, ea tenent femperquæ
prima didicerunt)fed eam ficaudio,vt Plautümihi,aut Neuium
videar audire. -

YH Y P E R. 3 A T O N.
_-

v M o R D o l e G 1 r 1 M v s di&tioníi,claufularúmve
c mutatur,Hyperbaton grammaticis dicitur. De re&to
huius generis feorfum tra&tauimus, tra&tatu quem de
ordine fnfcribimus.Huius varias fpecies faciunt grammatici,Ana
ftrophen, Hyfterologian, Tmefiij, Synchyfim, Parenthefin. Die
&tionum præpofterum ordinem,Anaftrophen vocant.Accidit hoc
multis præpofitionibus, vt Italiam contrà.Et, His accenfà fuper.
Et,Maria omnia circum.Et,Spémque metümque inter dubij.Et,
Multa deno&e profe&um. Et,Quem penes arbitrium eft. Item,
Mecum,tecum,quicum,quibufcum. Sed non ignorandum, quo•
ties præpofitionis alicuius cafusingenitiuumtranfit relatiui fub»
 S 1 V Ε D E C O N S T R • ■ I G v R. n6
ftantiæ, præpofitionêcum fuo cafu plerunq3in Hyperbato legi,
acgenitiuofubijci,vtCuius de honote agitur.Cicer.Cuiuscumpa
rre magna mihi fuit amicitia. Idem, Cuius ob oculos Graijcta
obuertebát fua.Idem,Quorum énumero primuseftaufus Leon*
tinus Gorgias in conuentu pofcere quaeftionem. Idem, Cuius in
1abris veterescomici,etiâ cum illi male dicerent (quod tum Athe
nisfieri licebat)leporem habitaffe dixerunt.Idem, Cuius adexco^
gitatam fpeciem imitando referuntur ea,quæ fub oculosipfa non
cadunt.Accidit præterea aduerbijs, & coniun&ionibus. QUUm.
vt Caefàr,Frequéntiffime diutiusqüum noftrorum impetum ferre
nonpofIent.ltem,Diu quum effet pugnatü.Item, Ipfequum pri
mfipabulicopiaeffe inciperet.proquum diutius,quüm diu,quùm
• ipfe.ItemVETerentio,&Ciceroni,& Cæfaripaffim.Terent.Nec
te quiuit hodie cogere,illam vt duceres. Et,Huc face ad me vt ve•
nias.&,Atque incómodis alienis fua vt comparet cómoda.Caefàr,
Eâque resconfilium vt diremifIet, Idem, Breui fpatio interie&to,
vixvt his rebus,quas conftituiffet,collocandis atque adminiftiane
dis tempus daretur.Enim,vt Terent.Enim non finam.Quecopus
latiua.vt Horat.in Car.feculari. Orbis vt cantus referâtque ludos,
Idem,Ore pedes,tetigitque crura.Idem,Magna fonabit cornua,
quodvincátque tubas.Tibul.Meffalamterradum fequitúrq; ma•
… ri.Ne,vtHorat. Cum faber incertus fcamnú facerétne Priapum.
Sed hæcordinis mutatio in qUe & neduriffima eft,quare imiitan•
dam non cenfeo.Sedenim.Verg.Impius ex quo Tytides f&denim
fcelerümq; inuétor Vlyffes.profèdefiimex quo. QUOniani.Idem,
Infànire libet quoniam, prò quoniam libet. Relatiuum quoque
fubftantiæ loco fuononiiunquamabeft, non fine gratia.vtCicer• •
In medio reli&is quod erat,populo Romano adiudicauit.Terét.
Mater quod fuafitfua,adolefcens mulier fecit.Plaut.Vix apud me
fum,vigilans qui propedormio. Sicubi tamen lógius à l9cofuodi
&ioeft tranfgreffâ, Hyperbaton etiam fpeciali nomine dicunt, vt
in illo Ciceronis nótat Quintilianus,Animaduertiiudices omnem
accufatoris orationem in duas diuifàm effe partes.Re&um enim
effe ait,in duas partes diuifam. Adhâc Hyperbston referri poteft
& di&tio,quae iriter adie&iuum pofitum in accufatiuo,&appella•
tiuum ingenitiuo eftinterpofita,quod faepiffimefa&itatumjab au
thoribus feges.vt Terent.Paululü da mihi operae.Cicer.Sed amor
voluntatífque confun&tio plushabet fuauitatis.Idem, Neque re*
peto proilla quicquam abs te precij, *. " -.'
- - - ~ p.iiii,
 ro E E M E N D • S r R. V c T. , L I 8. -* I •
H Y S T E R. O L O G I A •

v M P R AEP o s 1 r 1 o nöcafui, cui feruit,fed verbo,

c quafi cum eo compofitum fit, iungitur,Hyfterologian
Seruius vocat.vt Tyriam qui aduenerisvrbé, pro vene
ris ad Tyriam vrbé.Et,Quas vento accefferat oras.& Atque rotis
fummas leuibus perlabitur vndas.Et Horat.Innati triuijs.Dona•
tus Hyfterologiafi,fiue üskgop 7reótkgop,praepofterum ordinéfen
fuü vocat.vt Ettorrereparant flämis,& frangere faxo.Sedhæc ra
tio ad cóftru&ionis rationé parü pertinet.Huc pertinentilla,Vrbé
quam ftatuo,veftra eft.Et Naucratem,quë cöuenire volui,in naue
nó fuit.Re&ü enim erat,Quävrbé ftatüo.&,QuêNaucraté cóue
nire volui.Qualis ordoapud oratores obfèruatur,vt antèeft diétü.
T M E S I S.

M E s I s vocatur, cú cópofitavoce diuifa, di&io aliqua

r . eius partibus interponitur,quod facere authores libêter
vidétur, vt Quint.Ná rogationib9plebffvefcitis fan&a
funt ifta præcepta.Verg.Septémq; fubie&ta trioni. Et Terét.Que
.meocunque animo libitü eft facere. Idem, Thais maximo orabát
opere,vtcras redires Idem,Omnia prius experiri quàm armisfàa
pientem decet.Plaut. Sédne egoftultus, qui remcüropublicam?
Cicer. Quärem procul inquit dubio dixiffet.Idem,Rem veròpu
blicâ penitusamifimus.Idem,Ante Salaminam ipfam Nepturius
Ë memoriâ, priúfq; Boeotia Leu&tra
obruet,quàm Salaminij
tollentur,quàm ÉÉÉÉÉÉÉ###; & illa
congregandi aduerbia nOn modo, non folum, non tantüm intere
pofita di&tionidirimunt.Quintil.Sententijs quidem poetarü non
crationes modo funt refertæ, fedlibri etiam philofòphorû. Cicer.
Eft enim munus eius non ingenijfolum,fedfaterumi etiam,& vis
rium. Idem, Nec verò dubitet agricolaquamuis fenex,quærenti,
cuiferat,refpondere,dijsimmortalibus,qui me non accipere tan*
tum à maioribus voluerunt,fèd etiam pofteris prodeffe.
IP A R. E N ' T H E S I S.

A ■ E N r H E s 1 s eft fenfus quifpiä fermoni antequä

P. abfolug^urinterie&tus, quiquanquã eius virib9 aliqüid
confert,tamenfùblatuslegitimü fermoné relinquit,vt
 $ I v E D EAC O N S ^r R. ■* I G v R. m7

Iuppiter hofpitibus(nam te dare iuraloquuntur)Hunclaetum Ty

riifq3 diem Troiâque profe&is Effevelis.Horatius,Cætera de gene
reboc(adeò fùnt multa)loquacem Delaffare valent Fabium.
$ Y N C H Y S I $.

¥ N c H y s τ s eft ordo di&tionum confufior,alicuius in•

·¤; s … continuitatis vitandæ caufa fufceptus. Donatus Hyper* ,
batonobfcurum,& ex omni parte confufum interpreta
tur.vt Tras Notus abreptas in faxa latentiatorquet, Saxa vöcant
Itali medijs qugin flu&ibus aras.Quod fic ordinat,Tras naues aba
reptas Notustorquetin faxa,quæ faxain medijs flu&tibus latentia
Itali vocantaras. Sed hic confufio in vnâ relatiui eft claufula. Ali•
quando duarum claufularum mifcentur di&tiones, vt apud Horae
tium fæpenumero.vt in illo,Nanque pila lippis inimicum & ludea
re crudis.Idem,Pene macrosarfit,düturdos verfat in igni.Et alibi,
Cum mea nemo Scripta legat vulgo recitare timentis ob hancrë,
Quödfunt, quos genus hoc minime iuuat, vtpote plures Culpari
dignos.Etin illo anonymi authoris,Nam lachrymis ftruit infidias,
dum fœmina plorat. Eft enim ordo ibi, Ludere pila eft inimicum
lippis&crudis.Et dum verfatmacros,turdos penè arfit in igni.hic,
Sunt plures,quosgenus hoc minime iuuat, vtpote culpari dignos.
Inquibusexemplis hinc maxime cöfufio oritur,quòd quæ di&tioa
mesalteri£enfuidebentur,in alterofunt pofitæ.Vtiturhaccompo
fitione fupra cæteros omnes(quod fciä)authores Horatius, vt etiã
in Satyra v 1 1 1, Lanea & effigies erat altera cerea. Et paulo poft,
Serpentes atque videres infernas errare canes. Eft enim ordo, Erat
lanea effigies,& altera cerea.Item,Videres ferpentes errare,atq; ine
fernas canes.Vbi Porphirio ait ficferèinftituere Horatium coniuna
&tiones,vt nö fuo loco ponat.Et iterum in arte poetica,Qui variae
re cupit rem prodigialiter vnam,Delphinum fyluis appingit.Et in
eadem,Chorüfquéturpiter obticuitfüblato iure nocendi. Sic enim
ordino,Prodigialiter appingit,&,Iureturpiter nocendi.
… H v c quodammodo fpe&tat & illudHypallages genus, quale
eft Vergilijinfecundo,Ibant obfcuri folafubno&e.profolifubob»
fcura no&te.Idem,Sceleratam intorferit haftam.proipfe fceleratus.
Idem,Nanq3 omnem curfum mihi profpera dixit Relligio.proom
nis relligio dixit profperumcurfum,vtSeruius enarrat.
E s r Hyperbatón cum relatiuú qui non ex proxima claufula,
£dfüperiorealiquidrepetit,vtinilloVergilij, Me puer Afcanius,
 ro e e M E N D. s T R v cºr. 1. 1 ». w 1.
capitífque iniuria chari,Quem regno Hefperiae.Tale vult Seruius
& illudeffe,Sunt& Aminææ vites,firmiffima vima, Tmolus & af
furgit quibus,& rex ipfePhaneus.Ad vites enim referriait;nonad
vina, nefortèvinis dicerecogatur . Sed fruftra, cum non folum eo
cafulatiniffimivtantur , vt Plin. Vafa viatoria ex ea vinis in Gallia
fa&ta mortifera fuiffe compertum eft. Sed etiam genitiuo.Idem de
Faftiano,Solum vinorumflamma accenditur.Vt merito coarguen•
dain talibusgrarnmaticorum fuperftitio fit,quicontra vfum fum•
morum in Romana lingua virorum multatemere precipiunt,velu
tietiam propria carere plurali. -

Metathefis. A D hunc locum pértinet & naturalisordo fenfuum mutatus,

fiue Hyfterologiam, fiue £sseop reάτεgop , fiue fenfuum Metathe,
fin, fiue quocunquehuncnomine appelles.Cuiufmodiefttum in
eo,quod avv&s€orpuévop Græcis dicitür, vbi relatiuifenfus demone
ftratiuo pronomini,cuius demonftrationem interpretatur,praepo•
nitur.vtin illis Ciceronis,Sedhocnon cöcedo,vt quib9 reb*gloriee
miniin vobis,eafdéin alijsreprehédatis.Idem, Quotus enimiftud
quifq; feciffet, vt quibuspartibusindiffentione ciuili nó effet fece•
Ê effétque etiamcumi crudelitate eie&us,ad easipfas rediretf
um vbi relatiuum fenfui,ad quemrefertur,poftponitur.vt Ouid.
de Pont.Quòdq$ folesanimo femper quodvóceprecari OmniaCæ
faribus fic tua fa&appobes.Tale eftillüd Liuijcüm fimilib9,Quod
bonum,fauftum,fœlixque fit,inquit,Quirites regem create,
Etiã talia,licet fitEnallage relatiui, quale eft Ciceronisad Rue
fum, Tamen quae tuafuauitas eft,quique in me amor,nolles à me
hoc temporeæftimationem accipere.
Tum verò in illa figura,queGraeciseft vfitatiffima,inquarela•
tiui diuerfitatis fenfus,quæ narura fequi debeat,præponitur, vtin
illo Ciceronis,Cæteris fätiffacio omnibus,mihi ipfinünquam fatif*
facio.Idem,Cui quidem amori vtinam cæteris rébus pofTem,amo•
re certe refpondebo.Terent. Adel. Pifces caeterospürga Dromo,
congrum iftum maximum finito inaqualudere paülifper, Celfus,
Ex ijscæteræ quidemfuturæ in vnguem committuntur,hæ verò,
quæ fuperaures tranfuerfae funt, tótis oris paulatim extenuantur.
Tum in illafigura,vbi eft obteftatio cum comprecationc.vtin
illo Vergilij,Sic tua Cyneas fugiantexamina taxo$, Sic cythifopae
ftae diftentent vbera vaccæ, Incipe fi quid habes. Horat.Sicte diua
potés Cypri,Sic fratres Helenæfucida fydera, Ventorúmque regat
Pater,Obftri&tis alijs præter Iapiga Nauis,quae tibi crcditü Debes
Vergilium finibus Atticis Reddas incolumé precor, Natura enim
*-
 • ; . s Ivr. D e co N s r R. * 1 ov R. 118

precatio præcederet.vt inilloQuid.de Ponto,Idquefacis,faciáfque

precor,fic mater &vxor,Sictibi{int fratres,totáquefalua domus.
- IE O R. V M*Q.VA E P A R T I B V S A C c I 2
D V N T » E N A L L A G E. ~ .

E Qv 1 rv R. A cc 1 D Ε Ν τ I v M enallage,quam ideô
~ . s in hunc locum diftulimus, quòd ea maxime legitimæ
ftru&turæ leges perturbat : Quippe quæ in his potiffi•
mum verfètur.
c A s v M igitur pro cafüpofitum,qug Antiptofis dicitur,mul, Antiptofis.
tis modisapud illuftres authoreslegimus. Nam 8c nominatiu9 pro Mominatiu?
vocatiuo.vt Vergil.Proijcetela manu fanguis meus-promi. Idem, provocatiuo
CornigerHefperidum fluuius regnator aquarum.pr6fluuie.Idem,
Mufcofifontes, & fomnomollior herba,Etquæ vos rara viridis te•
gitarbutus vmbra,Solftitium pecoridefendite.proarbute,quæ eos
tegis rara vmbra. Et Perfius, Vos ô patritius fànguis. pro patritie.
Tale mihi videtur & illud Plinij,Salue primus omniumiparens pa•
triæ appellate.Quod exilius fortaffè fonaffet, fi prime dixiffet, ree
&ius tamen effet di&tü,cumineandêrecidat perfonäcü appeIIate.
E r c o N T R. A,vocatiuus pro nominatiuo.vt Perfius,Ceffo» Vocatiuus
rémve tuü,vel quod trabeate falutas.pro trabeatus.Et, Ma&te viro pro nomina•
tute efto,inquit fententia dia Catonis,apud Horatiä. Donatus ve• tiuo.
rò ait& in illo Terentijvocatiuum ponipronominatiuo, Tumos
doanime minolite macerare.Sed fruftra, vt mihi videtur.
R. v R s v s nominatiuus progenitiuo,Prifcianoauthore.vt Li• Nominatiu*
uius,Periti religionum,iurifqüepúblici,quandoduoordinarijcon• pro genitiuo
fules eiusanni,alter ferro, alter morboperijffèt, fuffe&um confulé
negabant comitia habere poffe.Saluft.Igitur initio reges(nä inter•
ris nomen imperijid primum fuit)diuerfi,pars ingenium, alij cor•
pus exercebant.Inhöc tamengenere ÉÉÉÉÉ & alijcafus in priori
Iocoponi.vtPlaut.in Caff.Habet gladium,fèd duos,quibus áltero
te occifurum ait,altero villicum.pro quorum.Quint.Sed authores
alios in ordinem redegerint,alios numero exemcrint. Cæterùvbi•
que re&tius,& magis exarte,genitiuusin priori locoponeretur.N6
infrequens tamen eftdiuerfusvfus,& Græcis vfitatiffimus.
G E N 1 r 1 vv s proab!atiuo, vt in illo Plinij, quod planè eft Genitiuus
Soloecophanes,modore&e fcriptum fit,Omnium triumphorú lau pro ablatiuo
ream adepte maiorem.pro omni triumpho.Num igitur forte omif .
fumeftlaureS,fuitque yetusle&tio,omnium triumphorumlaureis
 ID E E M E N D • S T R v c T. L 1 B, v 1 •,

Mauream adepte maiorem, aut laurea fcriptum? Cicer. Attico, In

cppido Antiochiæ.pro oppido Antiocbia.Et pro accufatiuo.vtin
illoVergilijcum fimilibus,Et celfam Butroti afcédimusvrbem.Et,
Fonté fuperare Timaui.Effetenim magis exconfuetudine locutio,
Butrotum celfam vrbem,& fontem Timauum.
Datiuus pro Id A r I vv s pronominatiuo,velaccufatiuo,vt Verg.At puer
nominatfuo,
vel accufàtia
Afcanius,cui nunc cognoméIulo.Liuius,Scipio, cui Africandfuit
cognomen.Item,Fauftulo fuiflenomenferunt.Re&ta enim locutio
!
UIO.
in omnib9talibus eft per nominatiuú,velaccufatiuum,Iulus, Afri•
canus,&Fauftulum.vt Cicer.Argentarius Sextus Clodius,cui Spu
ridion fuit cognomen.Terent.Hecyra eft huic nomen fabulæ.Free
quens tamen eft datiuivfus. De his fuprà di&um in primo lib.eft.
Datiuus pro ID A T I v v s pro genitiuo.vt Verg.Ceruix cui la&tea crines ac•
genitiuo. cepit.pro cuius ceruix.Idem in v 1 1 ,At iuueni oranti fubitus tre•
mor occupat artus. Ouid.Ille pater, re&törque deûm, cui dextera
trifulcis Ignibus armata eft.pro cui9.Et illud Terétijim Phor. Vin*
primum hodie facere,quod ego gaudeam Naufiftrata, & quòd tuo
viro oculi doleant?NifiquòdproVEaudis.Verg.Etcultor memorü,
cuipinguia Cææ Tercentum niuei tondent dumeta iuuenci.
Datiuus pro ID A r I vv s quoquepro accufatiuo varie vfurpatur.Aliâs pro
accufatiuo. fimplici, præcipue poft infinitum Efle.vtin talibus, quale eft illud
Horatij,Mediocribus effe poetis,Non dij,non homines,non c6cef,
fere columnæ.Et Brut? adCiceronem,Et quis fupplicat,vt optime
meritis de Repub.liceat effe faluis? Martial.Nobis non licet effe tá
difertis,qui mufas colimus fèueriores.Re&tum enim in his eft,mea
diocres, faluos, difertos.vt Quintil. Procuratorem tibi effe non lia
cuit. Terent. Nam expedit bonas effe vobis.Sed funt in datiuo ad
Græcorum potius imitationem prolata. Aliâs pro accufàtiuocum
praepofitione, düntaxat poetis,fœpiffiméq; Vergilio,vt,It cælo clas
mor.Terent. Interea mulier quaedam ab hinc triennium commis
grauit huic viciniæ, pro ad hanc viciniam. Donatus aduerbium in
loco dicirtiuic viciniae, cuius ad locum fithuicViciniaTT,Tquod ta•
men non congruit cum verbo commigrauit.Hunc datiuum, o&tae
uum cafum effe Sergius ait.Etiam aliomodocum apud prepofitio•
ne, vel fecundum. vt Pridie Nonas Ianuarias Cæfari Deiphinus
matutinoexoritur.pro apud Cæfarem, vel vt alij Græco more funt
Accufatiuus
locuti,fecundum Caefàrem,vel iuxta Cæfarem.
Accufatiuus pro ablatiuo.vtHorat.in Epod.Senem quidé om*
pro ablatiuo nes rideãt adulterum nardoperun&um,qüale nunquã perfe&ius
meæ laborauerüt manus.Hocmodo &nominatiuus próablatiuo.
 s1v E D E coNs TR f I G v R. u®
Idemfn primo Ser.Occurrunt anime,quales neq$ candidiores tere
ratulit.pro quali, & qualibus. Ponitur enim vtrobique relatiuü in
ipfo cafu,quo demonftratiuum talis(quod Prifcianoauthore, ybi
adie&tiuum non præcedit,fubauditur)poni deberet. -

Ablatiuus progenitiuo.vt Vergil. Et iniquo pondere raflri.Et Ablatiuus

alibi,Etacuto robore vallos.De quogenerealibi interlegitimas có- progenitiuo
ftru&iones meminimus. Item ablatiuus cum præpofitione progeo
nitiuo,vtin illo Terentij, Adibo,atque abeo gratiam hanc, quam
video velle,inibo.Vbi Domatus,Gratiamab eo inibo,pro eiusgra•
tiam merebor. Nam adeò amat Terentius ab eo proeiUS ponere.
vt in Andria,Ea primum ab eo animaduertenda iniuria eft, id eft
eius iniuria. -

a B la r 1 vvs pro datiuo.Verg.Hæretpede pes,denfüfque Ablatiuus "

virovir.propedi.Sunt&quivoces illasSenatu;metii,ornatu,abla• prodatiuo.
tiuos pro datiuis pofitosputent. vt in illo Vergilij, Parce metu Cye
therea.cum fint ipfae potius datiui à vulgatis genitiuis Senat?,me•
tus,ornat?,vtCæfari ex Gellioplacet.nonaliter quàm illiSenatui,
metui,ornatui à prifcis & exoletisgenitiuisSenatuis, metuis,orna
tuis.Cui° generisapud Terétiülegitur,Hui? anuiscaufà.Sicinpri•
ma inclinatione antiquus genitiuus finiebatur in as. Ennius, Dux
ipfevias.Liuius Andronic.Mercurius,cúmq*eo filius Latonas.Cu
iüfmodigenitiuiratio in paterfamiliâs &materfamiliâs adhuc du•
rat.Intertia verò terminabaturini,præfertimin proprijs.vt Verg.
Etvulnere tardusVlyffi.Cicer.In Timarchidipoteftate fociorüpó•
puli Roantiquiffimorü,atque amiciffimorüliberos,matres,boha,
fortunas omnes fuiffe.In quintaperes,ij,vele,exijt.vt Huius dies,
huius dij,huius die. Cicer.Equitesverò daturos illius dies poenas.
Verg-Muneralætitiâmquedij.Saluft.Vixdecima parte die reliqua.
Nec le&toréperturbet, quòd quædã ex his ad Anacoluthon retuli•
mus,cü fit diuerfa vtriufq; loci ratio. Hic nanq;accidentiüimmue
tatiotantum fpe&tatur,ibiconfèquutionisà fuperioribusvariatio,
G E N E R. V M E N A L LA G E •
«

x G E N E R 1 s v s verò,mafculinum pro foeminino ali Mafculinij

E . quando ponitur.vt Amaræ cortices,&validi filices pro pro fœmini,
amari,&validae.EtapudHoratium,Etmammæ putres, no.
equinaquales vbera.pro qualia.Hocautè penè Soloecophaneseft,
vtpote diffidenteadie&tiuoabeo,cuiinnititur,appellatiuo.
M Ascv L 1 N vM proneutro,vtinilloQuintiliani,Ne mites Mafculiníi
pro neutro.
 1o r E M E N D • S* R. V C*r. l 1 B. \71 •

mur, quòd ab antiquorum plaerifque Ænea & Anchifafit ái&us.

Nifi quis particulä nöminatiuus ÉÉÉÉ enim quae δεικάe
dicuntur,omnia neutra,nec declinata. Itaque interpretes aliquam•
do neutrum articulum graecum ijs præponunt.vt Donatus fuper
illudin Andria,Egö ne dicam.tò ego ifiquit,emphafin habet.Que
ratiofi in multis feruaretur,non pärumclaritaticonferret.Nosali*
quädoeiufmodivocesnota,quæ eum articulum quodammodore?
Prohacnota prgfentet,àfronte includimüs, femicirculo à tergo,ita nimirum à
& femicircu parenthefèos confüetis notis has diftinguentes. Non ignotandum
lo € ), fuper óratores rem provoce in quibufiam huius generis loquelis liben•
ofuim9 di* tiusvfurpare vt Virtus à viro eft appellata,potiusquàm nomévir
ionibus ia• tuseftdiótum, vel dedu&um à viro. Cicer. Ipfe animus ab anima
catem lineâ di&useft. Vtriufquetamen dicendigeneris exemplum eft in illo
Ciceronis, Ab inuidendo autem inuidentiare&té dici poteft, vtef,
more anti* fugiamus ambiguum nomen inuidiae.Quod verbum du&tum eft
quorum• à nimis intuendo fortunam alterius. ne quis altero tantummodo
loqui putetlicere.
Neutrti pro . T ni. v r R vm profœminino. Terent.inEunuch.deancillislo*
fœmininó. . quens, Continuo hæc adornant, vt lauet. Idem in Phor. Haecillæ.
erantitiones.Idem in Heaut.Veivirtus tua me,vel vicinitas, quod
egoin propinqua parteamicitiae puto.Itemin Andria,Egoquoque
vnàpereo,qu6d mihi chari9eft.pro quimihi charior fum,vtinquit
Donatus.Et Plin.De tempeftatüpræfagijs,Nube grauida candicâ
te,quod vocant tempeftatê albari,grando imminebit.Et Verg.de
capris,Haec quoq; nón cura nobisleüioretuéda.Similehisfuerit&
illud eiufdé,Hicillius arma,hiccurrusfuit,Hoc regnum deagenti•
buseffe.Nifi quis proillohoc,aut hic, aut hancfcribendum putet,
refertur enim planè adCarthaginem.Necignorohaec,quoniam in
diuerfisfintfenfibus,adSyllepfin pofTereferri.
N v M E R O R. V M E N A- l l A G E •

x N vm e R t s quoque,fingularisproplurali.vtSaluft.
» Interea feruitia repudiabat, cuiusreiinitio ad eum ma•
gnæ copiae concurrebant.pro quorum.Terenti9, Cufus
maxime mos eft confimilis veftrum,hi fè ad vos applicant. Idem,
Adeon*homines immutarier ex amore,vt non cognofcas eundem
effefEtHorat.Atveftri proaui Plautinós & numéros & Laudaue•
re fàles,nimiâ patiéter vtrunque Ne dica ftulte mirati.Et ouid.Et
fiefti,& noftrosvidiftifientis ócellos.profientium;nifi noftros pro
 $1 VE ID E C O N S T R. * I G v R., 12O

meos dixeris.Cicer.adCelium,Vel quia totünegotiánoneftdignú

virib? noftris,qui maiora onera in repub.fuftinere & poffim,& fo»
leä. In prima tasnéperfona tolerabilius hoc eft, quòd in ea pluralis
profingularietiamcü gratiafrequentiffimepomifoleat: in fecüda &
tertianonitè.Huius generis eft& illud Plauticü limilibus, Nomi•
nanditibiiftorü magis erit, quàm edüdicopia. Nifi Diomedis fen•
tentia magisplacet,quiparticipialia verba certam habere perfonâ,
aut numerum,aut fignificatum negat.
3. s 1 N G v l a R 1 s propluralieft & in illo C. N.Pomp.ad L. Singularis
Domitium, Æquumeftmeâ te impetrare, vtcohortes quæ ex Pi• pro plurali.
ceno& Camarino venerunt,quæ fortunas fuas reliquerunt,ad me
miffum facias.Sed hocgenusnunc in Archaifmon abijt.
E r pluralis pro fingulari. Plin. In Africamaior parsferarum Pluralis pro
aeftate non bibuntinopia imbrifi.Verg.Pars infiuftafecant. Ouid. fingulari.
Pars volucres fa&tæ.Idé in Faft.Hocdedimus nos tibi noméeques.
Sunt quihaccSyllepfesvocát,vt anté eft di&ú.Cæterü huius genes
risfunt & illud Vergilij, Frater vt Æneas pelagotu? omnia circum
ILittoraia&etur odio Iunonis iniquæ Norâ tibi. Vbinotü poti° vis
detur dicendü,cü referatur ad fenfum.Senfusauté omnino fingu•
lariseft numeri.Itêillud eiufdé,Fulmen erat totogenitor quæ plu•
rima cælo Deijcit in terras.Et Cicer.pro Milone,Si tempus eft vllü
iure hominis necandi(quæ multa funt)certè illud non modo iuftû,
verum etiam neceffarium,cum visillata defenditur. Et Terent. in
Eunuch.Eunuchum dixti velle te,quia folæ his vtuntur reginæ.
- , IP E R S O N A R V M E N A L L A G E •

Ε R s o N A Qv o Qv E permutatur,fed minus vfitate.

P vt Danaiquiparent Atridis, contra Priamum arma fu•
mite. Cuitamë növalde diffimile videtur illudVergilij,
Mufcofifontes & fomno molliorherba, Et quæ vos rara viridis re•
gitarbutusvmbra,Solftitiü pecori defendite. Aliter quoq3 fit mu
tatio perfonae,fed tolerabili?.vt Terent in Phor.Si quis me queret
rufus.Praeftoeft,define.propraeftofum,nam de fe loquitur. Perfo*
næ Enallage eft & infllo, Dijfaciant fine me non moriatur ego.
M O D O R V M E N A L L A G E.

n e qv e nr 1 s s 1 m A taméinomniveterúle&i6eeft Finitiu? pro

* immutatiomodorü.Näfinitiuü proimperatiuo legim9. imperatiuo•
vt Itis,Paratis-proite,parate.Etindicatiuü propotétiali,
 ID E e M E N D • S T R. V C T. L I B. v I ,

maxime in præteritoimperfe&o.vtVerg. Etfi non aliô lateia&a*

retodorem, Laurus erat.pro effet.Plin.v 1 1 1, Figura& magnitu•
doeratlacerti,nificrura effentre&ta,& excelfiora.Idem xv 1 1 1 ,de
Erifimo, Idémq; erat,nifi pinguiuseffet.Et profubiun&iuo.Cicer.
ad Attic.Dices quid?quafifthuc erat magnum. pro effet. •
Futurü indi• Rv R s v s futurum indicatiui pro imperatiüo. Cicer. ad Tres
catiuipro im bat.Sedvalebis,meâque negotia videbis, méque dijsadiuuantibus
erat1uO.
antebrumam expe&tabis.pro vale,vide,expe&ta.
mperatiuus c o N T R. a qv e,imperatiu?profuturo indicatiui Verg.Nöe
_ profuturo in te marmoreü protéporefecimus,at tu Sifoctura gregéfüppleuerit,
%dicatiui. aureus efto.pro aureus eris.Et Ouid.in Meta. Dent ocyüs omnes,
quas meruere pati,Sicftat fentëtia,poenas.pro dabunt,nifi poten•
tialem dicas,pro debent dare,qui tamen ifödynamos eft futuro.
Imperatiuus Rurfus imperatiuus prooptatiuo.vt Verg.Viuitefœlices, quis
pro optatiuo bus eft fortuna pera&taIám füa.proviuant.Qua interpretandira•
tione non erit Enallageinfüa. -

Subiun&tiu9 <Subiun&tiuus quoque pro imperatiuo, cum alibi, ficut prædi•

pro impera• &umeft.vt Terent.Quiefcas.Tumvbiimperatiu* deeftpræcipue.
tiuo. vt Velis,malis. -

Subiun&tiu? Ε r fubiun&tiu?,vel potius potétialis proindicatiuo,vtin quo•

vel potentia• tidiano vfu,Vellé adeffet,nollé abeffet.Ouid.Nunc velfè formofafo
lis pro indi* rem.provolebä.Nulla enim ratio eft,cur fubiun&iuifint,aut opta
catiuo. tiuihuiufmodi voces.Ne in illo quidemVergilij, Hoc Ithacus vélit.
quodQuintilian? provellet exponit. Donat? autéin illo Terentij,
Infinit9 mo•
Ita velim me promerentem ames.Velim inquitantique,provolo.
P RAE r E R E A infinitus modus propræterito impérfe&tofi•
dus pro præ• nitiui.vt Terentius,Facile omnes perferre,acpati,cum quibus erat
terito imper cümquevna.properferebat,& patiebatur.Idem, Ego illud fedulo
fe&to finitiui. negare fa&tum. quodtamen
É; verbi cœpit exponitur.vtPrifciano atq$ etiäQuintilianoperde
coepi negare.vt Verg.Ex illoßuere,
ac retro fublapfà referri Spes Danaùm.Hancfiguram hiftoricam
vocat Seruius, fedvfurpatur & ab oratoribus aliquando. vt Cicer.
Galba autem alludens varie & copiofe, multas fimilitudines affere
re,multâque pro æquitateius dicere.Interdum verövidetur infini•
tum pro praeterito perfe&oponi.vt Terent.in Adel.Ille c6trahaec
omnfa,ruriagere vitam,femper parce,ac duriterfehabere.pro eo
quod eftegit,habuit.Nam & fequitur,Vxorem duxit,nati filij duo
funt. EtinPhor. Itáne tandévxorem duxit Antiphoiniuffumeo?
Nec meum imperium(age mitto imperium)nonfimultatem mea;
reueteri?pro reueritus eft.Etiam profupinoinfum,veltú.Terenr.
vultisne'eamus vifère? Sed hocgraecuri eft.
 sive D Ε consºr a. f 1 gv a. I2I

r E M P o R v M E N A l l A G E.
* M P v s ve ao protempore pofitum frequentiffime. Praefenspro
r inuenias• Nam & præfens pro imperfe&o & perfe&o,
tam in profà,quàm in verfupofitum legas, máxime cü
rem quafigeri, & fub oculisponi ftudemus.Vnde Energiagram, Energia.
£Éę&to. ©

maticis dicitur.Terent.Accedo ad pediffequas,quæ fit rêgo, foroe

rem effe aiuntChryfidis.pro acceffi,rogaui,dixerunt.Vergilius, Et
omnishumofumatNeptunia Troia.pro fumauit.Idem in quarto,
At regina grauiiamdudumfaucia cura, Vulnusalitvenis, & caeco
carpiturigni.proalebat,& carpebatur.IdéQuintiliano tefte, Hoc
Ithacus velit,& magnomercentur Atride.pro mercarétur.Etpoft
continuatiuasfi& nifi etiam eleganter. ÉÉ Ni faciat maria,
ac terras,caelümque profundum,Quippeferant rapidi fecum,ver,
räntque per auras. pro faceret,ferrent,& verrerent. Plin.de Erinae
tijs,Si non fint illiaculei,fruftravellerum mollities in pecude more
talibus data.profi nó effent.Terent.Tufi hicfis,aliterfentias. pro
effes,& fentires.Talia vidétur &illa paffimvfurpata,Quid facias,
& quid faciat. Sic videtur& imperfe&tum pro plufquamperfe£to Imperf. aa
in Adelphis poni.vt Nam fiefTet,vnde idfieret,faceremus.profuif ÉÉ;.
fèt,& fèciffemus.Etiam m pro plufquamperfe&to. vtVere Perfe&ö pro
gilius,Et ni mea cura refiftat,Iam flämæ tulerint,inimicus & haue plufjperf.
feritenfis.vbi tulerint protuliffent pofitum eft.Sic Liui. Me quoq;
iuuat,velut in partefijerimlaboris.Praefensprofuturo, praefèrtim Praefens pro
in infinitis.Vergil.Progeniéfèdenim Troianoàfànguinè duci Au• futuroin in•
dierat.pro ducédam effe.Itemaliter,vtSenecainnat.qugftion.His finitis.
hoc nomen imponim9,an facio quod Vergilius,qui dubitat de no•
mine?Deinde id de quo dubitauit,pofuit.Item præteritum pro fu Præteritum
turo,vt in illa dicendi figura,qualis eft Hânibalis apud Liuium, Si profuturo.
tales animos in prælio habebitis, quales hic oftenditis, vicimus. Et
* Quintil.Si talesmilites omneshabemus,Mari vicimus.
c AE r E R v M præteritum perfe&um pro imperfe&toadeò Præteritum
'frequëter,vt nifi quum rem inchoatam nec abfolutam fignare ftu• perfe&ú pro
demus,tranflaritie ferè proeoponivideatur. Quod liquido in nare imperfe&o.
ratione illa Thaidis in Eunucho perfpicienti patet.Samia mihimaa
ter fuit,ea habitabat Rhodi.Et mox,Ibi tum matri paruuläpuel•
lamdono quidam mercator dedit. Et paulo poft,Matris nomen &
patris dicebat ipfa, patriam, & figna cætera neque fciebat, neque
peraetatem tum potuerat.Mercator hocaddebat.Etiterum,Soro*
item plærique effe credebant meam. Ego cum illo quo cum vno
q-j•
 p e e M * s D. s τ r vcr. 1 1 s. vi.
rem habebam tum hofpite,abijhuc,qui mihi reliquit haec quae ha*
beo omnia.Et poft pauca,Intereamiles quime amare cœperat, in
Cariam eft profe&tus,te interea loci cognoui. Etiterum,Fortéfore
tuna affuit hic meus amicus. Quid autem ad Eunuchum legentes
remitto? quafinon in ipfa prima fcena Andriæ,narratio Simonis
clariffime quod hic præcepimus, oftendat, Ponitur& pro praefen•
ti,fed poetis dúntaxat.vtVerg.Quáquam animus meminiffe hora
ret,lu&túque refugit. - '
Præteritum E r aliterpraeteritum perfe&tumprofuturo,maxime inpoten
perfe&tü pro tiali modo,vt intalib9.Terent.inHecyr.Deniquehercle aufugerim
futuros potius, quàm redeam. Quo loco Donatusconiun£tiuum dicitpro
indicatiüo pofitüfuturo,velvtalij dicunt,promiffiuo.Etin Heaut.
In mea vitatutibilaudemis quæfitü fcelus.Vbifi paululum moa
do quid te fugerit,ego perierim.Etin Adel. Obfecro hercle homi•
' nemiiftüimpuriffimäqüàm primü abfoluitote,nefimagisirritatus
fiet,aliqua ad patrêhoc permanet,atq$ ego tüc perpetuoperierim.
Plufquäper• ÉÉÉÉÉÉÉ É 3j£ïí Senaa
fe&tum pro tus confultum,vtVe&tiusquod&onfeffus effet fe cum telo fuiffe,in
imperfe&o. vincula conijceretur,qui emififfet contra Rempub.effefa&urum.
É emitteret.CæfarComment.Nonnulli etiam Cæfarinütiae
ι • . ant,cum caftramoueri,autfigna ferri iuffiffet,non forè di&toaue
dientes milites. ' ' — '

Fore pro efTe , h vcfpe£tat & quòdfore quoque proe(Iè legitur. vtCicer.ad
Attic. Addis fiquid fecus,te ad me fore venturum.Cum alioqui,vt
notat Valla,huic infinito¤É fubijci nó liceat,quòd parti•.
cipium in fè includat,ac icubi fubie&tum legi videtur,ibi noininis
vice ponatur,vtCicer.Speroamicitiä noftrâ notam pofteritati fore.
Etin illo Caefàris,Nonfore di&oaudientes milites.In hisTOTaTnT&.
audientes nominum vicefunguntur,vtetiamdocet conftru&io cú
datiuo.Affore quoque compófitumpro præfenti accipiinillo Cice
ronis ad Sulpitiä videtur,Quomagis teéxpe&to,téq; videre quàm
- §£ cupio,maiormihi ratio affore nulla poteft,quàm coniune
oconfuetudinis,fermonümque noftrorum. -

Futurú vera P o R RÖ legitur nonnunquam & futuríi verbum cum futuro

bum cum fu participio cóiun&um.In quibusEnallage eft vel participij,vel cere
turo particis têverbi.Ouid.Siquistamen Hercule,fiquis Forte deúm doliturus
pio coniü&tü erit.Idem,Tu procul abfenti cura futurüs eris.Propert. Etfiquid
doliturus eris,Martial.Mergite me flu&us,cum rediturus ero.Rur
füs Ouid.Enfifer Orion afpiciédus erit.Idem,Huic íi ante ocu*
losdurushabendus erit.Cicer,ad Attic.Tutamenfiquid cum Sis
 s I v E D E € o N s T R. f I G v R. 122

liovelipfodie,quo ad Sicam venturus ero,certiorem me facias.

sv N r & aliæ non paucæ fermonis formulæ, in quibus legiti•
ma & naturalis emendatæftru&turæ ratio ingenere & numeróad
vnguem nô feruatur,maximevbi inter appellatiua,quæ idemali•
quô pa&o fignificant,verbum fùbfiftendi vocandívèintercedit, in
uibus cum ratio verbum,participium, & relatiuum, ad priusre• '
èrédapoftulet,vfus etiam adpofterius fubinde refert. Verbú qui•
dem,vtTerent.Amantium iræ, redintegratioamoriseft.Et Ouid.
Siue aliqua eft oculosin me deie&tamodeftos,Vror, & infidiae funt
pudor ille meæ.Idem,Veftes quasgeritis,fordida lana fuit.Plinius,
ftum erat duæ libræin femodios.In hocgenerefunt, qui notent ;
verbum ad id,quod proximeipfum præcedit,quanuis in ordinane
do fenfu pòft fit ponendum, aptari debere, vtiniam di&tis exem•
plis.Sed huic obferuationi reclamare videtur illud Liuij,Patres cer
te ab honore,patritiique progenies eorum appellari.In primaquo•
que appofitione fimilis legitur generis, itémque numeri Enallage,
vt in illis Plinij, Tungri ciuitas Galliæ fontem habet infignem. Et
Vulfinij oppidum Tufcorum opulentiffimum, totum concremae
tum eft fulmine, Participium verò ad pofteriusrefertur. vt in illo
Terentij,Nunquam æque paupertas onus vifum eft mihigraue,&
miferum.Relatiuum verò,vt Saluft.Eft locusin carcere,quod Tule :
lianum appellant.EtCicer. Tum domiciliaconiun&ta, quas vrbes
dicimus.Et Liuius, Anxurfuit,quae nunc funt Tarracing,vrbs pro•
ma inpaludem.Quintil.Necmitetur,cur exfcamnofiat fcabellum, '
aut à pinna, quod eft acutum , fecurisvtrimque habens aciem bi* '
nnis.Idem,Accentus,quas Græciprofodias vocant. Vergil. Hic
ubitam canibus rabiem Cocytia virgo Obijcit, &notonares con* '
tingit odore , Vt ceruum ardentes agerent , quæ prima malorum
caufà fuit. ~. - . . • -

h a s fermonisformulas,quòd in promptu credo non erat, ad

quam maxime figurarum fpeciesreferrent,veteres(quod fciam) in
incerto reliquerút. Nobis vel propter examinis methodum, quam
latinæ lingüae tyronibushuicópeti fubijcere deftinauimus, ad cere
tum locuiíreuocandae funt vifae.Itaquequodcommodiffimum eft
vifum,in accidentium Enallagen ea retulimus,vt fit in alijs nume•
rus pro numero,in alijs genus pofitum progenere. '.
• i N illis vcroTerentijcum fimilibus,Et quod nunc tutetecum
iratuscogitas, Eg6ne illamfquæ illum.quæ me. quæ non.finem9* '
do,morfme malim, fentiet quivirfiem.Haecverba,vna mehercle `
falfalachrymula, qúam oculös tergendomifcre,vixvi exprçferit,
'. - - - q.ij.
• -
 1o s r. M E N D. S τ R V C ° *. l 1 B. V I.

reftinguet.Et quod plærique omnesfaciuntadolefcentuli,vt animiâ

ad aliquod ftudium adiungant,aut equos alere,aut canes ad venäs
dum ,autad philofòphos. Horum ille nihil egregie præter cæter*
ftudebat.Duplex ratio eft.Nam vel Syneftrammenon facias,éftque
fic Enallage É propluraliin relatiuo, vt fit quod proquæ
nunc tute tecum iratuscogitas.Et,quæ plaerique omnes faciütado
lefcentuli.Vel Epanalepfin,cum ita concinnes fermonem,vt fitdu
lex figura, Eclipfis fübauditopronomine demonftratiuo illud, Et
ÉÉ fis refumptodiuerfis verbisquod prius erat pofitum,hoc
pâ&to,Illudquod nunctute tecum iratuscogitas,Egóneillam &c.
Haec verba.Et,Illud quodplærique omnes faciunt adolefcentuli,vt
animum ad aliquod ftudium adiungant &c.Horum ille nihilegre•
giepræter cæteraftudebat.
A N A c o L v T H o N.

* A n A c o l v r H o, Quod huc diftulimus, fcireli•

mo cetgrammaticorum fententia id tumaccidere, cum ab
- ea quæ ponitur in protafi,diffidetvox,quæ adhibetur in
apodofi.Sicut notâtDonatus in illoTerentij,Omnia prius experie
ri,quàmarmis fàpiëtem decet.Vbi ait άνακόλουθορ effearmis,pro .
arma. Item in illo Eunuch.Phaed.Curergo in his ego te confpicor
regionibus?Thraf.Vobis fretus,Anacoluthon effe ait,& vitiofarae
tioeft.Eft Anacoluthon & in illo Columell£,Nullú enim temerevia
demus locum,qui modo pigrum cótineathumorem,non eundem
vel nigrum,velcinereicoloris.Nec minus in illo Terentij, Nos om
nes,quibus eft alicüde obie&tuslabor,omne quodeft interea tem*
pus,priufquam idrefcitum eft,lucro eft.
ro e v A R 1 1 s 1 N E A D E M o R A •
TI O N E f I G v R I S. -

a s s 1 M p L 1 c E s figuras quifquis re&téperceperit,fas

h cile deprehendet,ficubibinæ, térnæve coierint.Nosex•
emplicaufà paucas delibabimus.Incidunt pariterim eüe
dem fermonem Eclipfis & Syllepfis.vt in illo Vergilij,Vnde homi•
numgenus,&pecudes,vnde imber& ignes.Eft enim Eclipfis vero
bi Sum.Quodtamen nifi mutatum,accómodariquatuor diuerfis
non poteft: quæratiofyllepfeos eft. nam fiuefitfubaudias,non rea
fpondebitpluribus:fiuefifit,non conueniet cum fingularibus,
 e1 vr D e c o N s r R. f 1 G v ■. . . i23
: * * ol ■ P s 1 s quoqueipfamultæ planè fùnt figuræ,Nam&
: Eclipfis in ea coniun&tionis eft,vt ÉÉ;
loco 3: fæpe Ana
ftrophe,vel Hyperbaton,vtcumgenitiu? praeponitur di&tioni,quæ
; in eüm tranfit, & Zeugma,vel Syllepfis,femper cum quod in pare
tibus defyderatur,à priorepetatur. -

1 n illo quoque Saluftijtriplexnonminus figuraeft, Igiturini,

tio reges (näinterrisidnomen imperijprimumfuit)diüérfi, pars
; ingenium,alijcorpus exercebant.Nam &Enallageinillo regëpro
regum,& præter Prolepfin etiam $££; in verbo exercebät. Ac,
- cidit autem Prolepfiscum alia Syllep eos rationein illo Terentij,
-

Verü Demea curemus æquãyterque parté,tu alterü,ego verò alte

rü.Refertur enim illud alterü ad rem, non ad Š; ve»

rò etiã Eclipfis alicuiusgeneralis verbi inilloVergilijdeprehëditur,

Continuo reges,ingentimole Latinus Quadriiugoinuefiitur curru,
Bigis it Turnus in albis,Tumpater Æneas Romane ftirpis origo,
Ex iuxta Afcanius magnae fpesaltera Romae.Simul enimicum illo
reges audiendum eft verbum pTOcedunt vel tale quippiam.
.T 1 Am inillo quoq; Terêtij,Scin*me in quib9 fim gaudijs£No•
tat Donat?duplicéfigurã,Syllepfin,quód pronomé adTcis declina•
tüeft,nó adfimArchaifmon,quòd huiufmodi elocutio iäinuetera
uit,& quafi exoleuit.Mihi tamen Hellenifmon effe magis placet,§
Archaifm6,cú fitGræcis fermotalis familiariffim?,vtpößäicemi*.
D v P l Ex figura eft & in illo Horatij,Fuluiusacerambulat&
Captius rauci.Nempe Syllepfis & Zeugma.

R E Il l E N I S M O S. • •

- --

' e s r A B A N r tradenda duo, Hellenifmos & Ar•

chaifmos(quorum vterque à trita Romanis emen•
L. datæ ftru&turæ ratione nónihil defle&itur)nifi mi•
hi pofterioris generis flluftrium grammaticorú Fe•
fti,Nonij, Donati, & Seruijdiligentia laborem de•
meret:quiferè quicquidhuiufce figuræapud vetuftiffimoseorum,
qui extent, Plautum, Terentium, Ciceronem, & Vergilium legie
tur, ftudiofe notarunt. De reliquisenim,qui vel non extent, vel fi
extent, ad ftylum latinum efficiendum non multum conferunt
(quanquam de ijs quoque memorati grämatici curam habuerût)
quidattinet effe fòllicitosfDe altero,cuius illiminus meminerunt,
- - •*. q.iij.
 p = £ M £ N D. s τ R vc*. v 1 b, v i.
qubq; authores,quihabentur,frequ£ntiffime vtuntur,potius quæ
fuccürrunt, fedadconftruétionem düntaxat pertinentia,age non* .
nulla delibemus. • ' '. - -

Græcæ con* o RAE cae conftru&iones funt,in quibus di&tio non ei cafui ;
ftru&tiones. iungitur,quem latina proprietas exigit, fed græca, quales funtillæ ;
Vergilij,Cui nec certaueritvlla.Et Ouidij, Dum nouus eft etiã cœ»
ptopugnemus amoriprocuJiqua,& cum amore.Sic enim Græa ;
ci.Agisoq)ävwg,E yò τέεῖ ταύτης άν μαχούμά σοι.Præterea Horae ;
tij,Define curarum. proâcuris.Graece enim,A$y* *W τόνωρ, ait :
Ifocrates.Eiufdem Horatij, Alium fapiente bonóque. SicGræci, ,
άλορ τε σοφού άγαθοῦ τα. Nam Latinialium à fapiente dicunt.
Item Ciceronis ad Quint.fratrem, Nã quòd inertiam accufasadoa ;
lefcentium.Et AEmyl.Prob.in Lyfandro, In quo accuratiffime eius
auaritiam perfidiàmque accufar#t.Sicenim Græci,Ifocrat, MÀê
uo: roxyvóg*W &v6e437r@ytodox&Twg %\vsvx(op.Idem,Ouk%sigáste.
άμκ άντός άvτού καταγνέσεται τάρ με yiswp£wuixg. Nam latine, .
Accufas adolefcétesinertig,Et,accufàrat eü perfidiæ potius dicere* :
tur.Item Horat,Agreftiú regnauit populorü Greci,£ασιλένω σον•
Thucyd. ETi κύeόύτιegáíTe4$ròv άσσΊλένοντος. Etftatim poft,
3gpw&t& καμ£υσwp Tvgvâpè€ασίλευσι.Nobis enim abfolutüeft.Et
Terent.Vt vobis decet.Graece,og rgérra üpu7g. Latine enim decet
vos dicit.Xenophon Apologia,q* T. rgirovg«p qyivûαι τλμμ* .
Ύxλwyogizp άυτούτάλιαyoiae. Lucian?,ou %\& re&rov τα σεαυτά.
a D Græcam etiam formâ figurata conftru&ioeft,& quotiesin.
mafculino præfertim,vel fœminino ex intranfitiua fitträfitiua,ap•
pellatiuo ingenitiuum pluralem mutato,& adie&tiuogenusab eo
fortiente.vt Plin.Planipifcium,quibus cauda non obeft.Idem,Sura
dis etiã rerú fua cuiq; funt remedia.Idem, In capite paucis animae
1iünifi volucribus apices. Idem,Canü degeneres caudä fub aluum
refle&unt.Idem,Nigræ lanarum nullum colorébibunt.Sic Graeci,
Ifocrat.Aiaxgöp ταῦς μέρ γεαφάς άτακάζειμτ&#3λ&*W ἐσίωρ,
τούς Δι ταύτας μά μίμάδαι τοὺς ατονλαύνε τή γονέωg.
G R AE c A metabafis & illa eft, omnibus feré verbis cömunis,
quam Graeci Kxr* £X£•! Ip vocant.Verg.Nec memini,lætórve la
borum.Cui fimile eft illud eiufdé, Quos iililaeta laborum,Ipfafuia.
quondä manibusSidonia Dido Fecerat.Ité,Iuftitiâne prius mirer, ,
belline laborii?Supplendü enim vtrobique eft,vt fit cáufa laborü,
caufá iuftitiæ.Sic illi,Plutarchus Ariftide. to?'ς μάρ τολέμίοις ayye
*&php &x£p φάσκοντες , ά πάντα τλαστον καῖxewp£Tog äyio.
voμi3oiçp, Xenoph.pædiaCyri, Eyà Tvfyvpêqn6tiy3&vng, ά μέμ.
 s 1 v E D E coN s T R. F 1 G v R. i24.
&y&wai, * T«re% , à $ax&£oJAa/r«i;i8o« tèrg«g£ Aox&p
7τάντα ίμαετγκέψαι, ττάνυσοι ανμ€ov^èvatoûro μίμάδαι. Huk
fpe&at& illudSaluftijin Iugurth.Qu£ poftquá glöriofà modonee
que belli patrandicognouit.Vbi Prifcianus caufafubaudit. . '
_ o R AE c A non minus cöftru&ioeft,& quam Latini poft vere
: ba,qug in infinitum non feruntur per defe&üm vtfinalis,per infi*
mitum tamen eloquütur,fèd quodpervteftinterpretandüm,vtile
HaeftPerfij,Et peétQtelaeuo Excutiasguttas,lætaiipraetrepidücor,
similiter poft adie&tiua.vt Vergili?, Peftisacerba bóum,pecorfque
afpergere virus.Intalib?enim auditurVt proâsç,quod apudGrge
côsirifinito fæpiffime iungitur.Ifocrat. 7r£òg Nikóú\&«,R£ y&gtói
*'ειοι χάνόμεναι}ιαί Χάμάτæp;τλᾶsæp;ά τςαγμ*τωρ μέγisøp
à\f&to pò k«^δε χάδαι τάταις τάΚάφόςμός τιτάΚκατi,
&ει βλεύς άμφίσέκτάρ τότεζομ}sig&£iogixê« * cioy,
*rìp*% i\i&rây per&læêáú τεαῖάτὰρ} τάρτάρ τvgovvay6va
<ræp.Latinum enim potiusfit,Vt lætetur,Vt afpergat.Huc ipfè cü
seruio&illa Vergilijreferenda putem,Dederátque comas diffuna
dere ventis.Et,Ille fùo moriés dat habere nepoti.Et,Magnumdat
ferretalentum.NifiQuintil& poft eüDonátus in p9ftremo Enale
lagen facerent verbi pro participio,vt fit,Dat ferendum.Serui?tae
men nobifcum graecämäitfiguram, Prout diffunderentur,vel po*
tius ytipfe i;;sigetgt;yt diffunderent fe.agisoq6vMg, Ei μοι τοgf»
v«« &e fop tip* έτιτιμμένομ,^oiwe koztzôzyäp.Theocrit. £ore
vsp %\£μοι άυτάςέλακέμ. Et in his quidem tacetur particulaWEIn
fllo verò Horatijvideturadhibita,Tünequæfieris fcirenefas,quem
mihi,qué tibi Finem dij dederint Leucothee,neu BabyloniosTen
taris numeros,vtmelius quicquid erit,pati.provtmelius quicquid
erit,patiaris.At in illo Terêtijin Adelph.Itäque vnam hancréhae
bere me præter alios præcipuam arbitror,fiaftemhominem nemi*
nem effeprimarum artiumi rhagis principem.Videturvt particula
fubaudichda,fedapoftaticos,nön telicos vtfit fènfùs, Frärremtae
iem,vt nemo homofit magis Princepsprimarum artium. t .
¥ G RAE c o & illaEclipfis accéptâ eft,quapaffim pro parti Eclipfisgræ2
cularibus vtimur, Eft qui,Sünt qui,Eft quãdo,EftvbiHorat.Sunt Ca.ca.
quos curriculo püluerem Olympicum collegiffe iuuat. Et iterum,
Eft qui nec vetèris pocula Maffici. Dicunt enim Graeci, Esip8e,&
ágigáve,&£sipârê,&έsip o5.Etiam illa,Deiphobe Glauci,& He•
άoris Andromache. proGlaucifilia, & He&torisvxor.Hocgenere
(Seruio authore) circa patres & maritos dúntaxat vtimur. Græci,
Ariftoph.Ergt*£y* páMçyzk%ovg £ Móyακλίους &%%1AWPs.
- - q.iiij,
.-
 ID E E M E N D • S T R V C T. LI B. V r.

Aliquandotamen videtur &adferuosreferri,vtTerent.Fortéhu•

!
ius video Birriam.
o RAE c A Eclipfis eft, &quum incitandisauthorib9 ablatiuo
vtimur fine in præpofitione.vt Terétius Eunucho, Vergili° Aeneie
de.Plautus Milite.Quod genus loquendi frequens eftquum apud
alios,tum maxime apud NoniüMarcellü.Sic enim Græci, Plutar.
in Párallelis.og fotogâ Keit6X«os reit* §7r£eornwäy.Qe6v&ngoe
£\vt%ω μακάλογικάμ.ος Agisάλneάννεακαιλέκάτω fta^Ikóg.
Græcam effe figuram affirmat Seruius etiam in illis elocutioni•
bus,Explerimentem nequit.Et,Os,humerófque de9 fimilis.Item,
OmniaMercurio fimilis,vocémquecolorémq;.Et, Nuda genu.Et,
Faciémutatus & ora.Quum fintad fimiles græcasaffi&tæ,in quib^
• deeftpraepofitio κατά. Latine enim per ablatiuüpotius loquimur.
vt Märt.Ore tener, latus pe&tore,crüre glaber.Græci peraccufati?
uum & præpofitioné fubàuditâ.vt Ifocrit.Aλ* άτόeºr&*W teâa
πωρ Ηθά σπουλαιὰ πέφυκέναι Δό{ουσι. Et Theocrit. Mogq*$ μάρ
άγx6%,tòp \& tg6Top δυκέ0*8uofq. Ex hac,quòd in ea plaerunq;
proprietas partis totitribuitur,pr£bita eftneotericis errorisoccafio,
vt quod in ftru&turæ ratione hic nouatur,Synecdochen appellarét:
quum fitin Græcis Synecdoche Tropifpecies, non Lexeos figura.
Idem Seruius aithancrem poetarum propriam.Reperitur tamen
&apudhiftoricos.Pompon.Mel.de prifcis Britannis, Vltrò corpo•
ra infe&ti. Idem alibi,Sarmatae totum brachati corpus, & nifi qua
vident,ora te&ti.Mihiquoque accufatiuus adie&tiuorum nominâ,
quæ ad quantitatem referuntur , ad eundem modum per Eclipfin
græco more pofitusvidetur,Multum,paulum,paululum,nimiüm,
minimum,plurimum,aliquid,quippiam, aliquantulum,quätum,
Addantur his cæteruTn & cætera,præcipuequum velcomparatiuis
- iunguntur. vt Terentius, Eius frateraliquantulum ad rem eft auis
dior.Et Quintil. Atquidam fifortèfufceperint negotia paulum ad
dicendum tenuiora.Valer.Max.Quantum domoinferiör, tantum
gloria fuperioreuafit.Varro, Praxiteles propter artificium egregie
um nemini eft paulum modohumaniori ignotus. Velijs vocibus,
quæ comparatiuorum vim habent. vtVergilius, O præftans ania
mi iuuenis, quantum ipfe feroci Virtute exuperas. Vel fupra nee
ceffarias verborum tranfitiones adhibentur.vt Ciceronis proPlan
tio, Quoniam iftisveftris lachrymis,de illis recordor, quas prome
fæpe & multum profudiftis.Vergiliüs, Heimihi qualis erat,quan*
tum mutatus abillo He&ore.Terent.Num illi moleftaequippiam
hae funt nuptiæ?Columella, Circavillam deinceps hæcéfèópora
 $IvE DE C O NS Τ R • F I Gv ■ •, 125

tebit,furnum & piftrinum, quantùfuturus numeruscolonorum

poftulauerit,pifcinas minimü duas.Plin.de canibus, Ferüt lxx
diebus,& plurimútribus méfibus.Etdevrfis, Pariunt plurimum
quaternos.Pro hocvulgus WEPIUIiTiüdicitGræcorümöre,qui oe
ᾶσι τὸ τλᾶsop dicíit,ficut & áe άαὐτὸ πολύ,quod ad côfùetudi
nem etiã refertur.Eodé modo & quid vfurpatur,licet ad quantita
tem nöreferatur.Quintil.Quid tibitätü malifeci? Quid offendi?
Terent.Hominihomo quid preftat?In quib? Laurétius QUid pro
in quoaccipit.Quo modo etiam Gr£cit) proκατάiti,Ariftoph.
τοῖ δ\' άμ€x^ioig Tixe{αςταῖτις άσάμοῖDemofth.tf %\xeiior3
μεθαá ává\€¢¢ άθηναῖόt τούτω.Aliquando fimile quid in pronos
mine accidit. Cicer. Hóc præftat amicitiapropinquitati. Terent.
Hóc pater ac dominus intereft.Nec obftethuicfentëtiæ, quod in
idiomatis verborum deintereitaliterpræcepimus.EtCicer.Scipio
Africanus id aetatis,atq3ijs rebusgeftis.Et Verg.Téq;adeò decus
boc æui teconfule inibit.Terent. Ego ifthucætatisamori operam
non dabam.Nifi duopofteriora téporis effe accufatiuosmáuis.In
illis verò,Multüvigil6,plurimum ambulo,tranfitionéverborum,
vt alibidiximus,explefit, necvlla opus eft præpofitionefubaudi•
ta-Declaratea,quae fuprà diximus,accufatiuos effe potius quàm
aduerbia,quòdetiam aliqua ex ijs in multitudinis nümero legum
tur.Verg.Multa gemensignominiam,plagâfquefuperbi viétoris.
Liuius,Ergo virú,caetera egregium,fecuta,quam in petendo ha•
tuerat,etiä regnãtem,ambitioeft.Plin. Tradunt in Mifia feram,
<quae Bonafus vocetur,equina iuba,caetera tauro fimilem. Graeci,
Plutarch. in Cicerone,PóÀ&άντιόχονταςατάλινομένον τοῖς κοι•
vo$ άστ€αλάμ σέ άγμασι.Etin vita Ant. ip &\& Myi τά τολὰ δω
μαίοις ἐσαχθλς άτάρτετάρ &€XÄ. Sic etiäm dicunt vulgo μέγα,
&μάζω φεονάp.Ifocrat. 7tX£στα όφελλίσαι ά\vvw0áαι. Idem in
Areopag.ov τός τείχ&αι μέγiso Wyì kάλIsa.7rv€i€¢£λκμένοιg.Et
ftatimi poft, &λ& το7ς άgiso: Agò oraoqogovászto, t\p άυτάρ σ\ot•
xoùortu. -

άa mihi videtur Eclipfis &inillo Quintiliani in primo,de

quo alibi diximus,Quâlibet multa egerimus,quodam tamen mo
dorecentesfumus adid,quod incipimus. Quis nóobtundipoffit,
fi pertotum diem cuiufcunq; artis vnum magiftrum feratfmuta•
tiöne recreabitur,ficut incibis,quorum diuerfitate reficitur ftoma
chus,& pluribus minore faftidio alitur,aut dicât iftimihi,quæ fit
alia ratio difcendi.Videtur enim deeffe fermoni Sin6ita eft.vt fit,
autfiitanoneft, dicantmihi. Sic Græci, Demoßhenes Olynth.
 Io E E M E N os $ r R. v Cºr. IL I B. v I,

k«jecti à &Aesc &9w«fot τάδε, ταῦτο τάg;s; g^fgwάτ&

*re£γματα. ί Ίτ&τλδαίμ τις ἐμοι,μάλορ λεύμή λ&#&rœû ô£
ôùí åÀw% ταῦτ' ἐγὰ, ἐάς ό τ&7tgårx &£háørwp%oi τ&λote
r&ris&vvova-ig άυτά.Eclipfis veröilla CæcilijPlinijad Caleftinü
tyroné,Increuerat valetudó, quam téperantia mitigare cófueuit,
tétauit,perfeueranté conftätiafugit.Iam dies altertertius quartus
abftinebat cibo &c.adillam Demoflhenis formata videtur. De*
mofthenes, Kx) μετὰ ταῦτα ΔιςNθόντος τοῦ ἐνιαυτά τοστον,
άκατομ€αιάμ,μίταγατyiàp,£9*£\gogiàp, το}του τοῦμαγδε μά*
Ἀτε μέτ&τάjusfigi& £\x«y«υς άσέsάλατι έχονταΧαςίΛΛμορ
*ενάς W&i τάντα τάλαντα &gtyvgiov. -
E cl 1 P s 1 s græca eft & in illo Terët, in Adel.Ne nimiâ mo
do bonae iftae tuæ nos rationesMitio,& tu9ifte anim° aequus fub•
uertät.providenefiibuertät.Sic $££; Ow«»ς λέμοι ©
*r° &λ&συματαςαs&τὰ ἐστὸς, και σωτ§e«ς όντως τοῦ θεοῦ.
, Atticos imitari videmur & in nominibus oppidorû & vrbiä,
quum tres motuslocalis differentias, quasilli diuerfà düntaxatvo
cisterminatione 6i,6cp,&^ς, difcernünt, nostribus gafibys citra
prepofitionéefferimüs.Vbienim illi ad quaeftioné Foî;*%v&£& re
fp5dét,nosperaccufatiuâ Athenas dicimus.Vbiilliad quaeftioné
fi$6.p,&6$v$6y,nos per ablatiuú,Athenis.Vbi rurfus illi ad quæ*
ftioné Foù,&%vìeri dicút, nos aliâs per ablatiuüvel datiuã, non*
nulla circa id do&orum difcordia. v£Carthagini, vel Carthagine.
Aliáspergenitiuum, vt Rhomae, Similicum illis ratione & in voa
cabulö domusvtimur.Sicut enim illi8iko61, öixo^k & άτκοθερ die
eunt,ita nos domi,domú,& domo dicimus.Hac fortaffis interpre .
tatione quidam etiam do&ti funt indu&ti,vt dubitét, an aduerbia
fint cenfenda.Quum tamen nomina effe illud haud dubievincat,
quòd adie&tiuis & relatiuis accidentiú legem præfcribunt. Adiea
&tiuis.vt Ouid.Do&taseat,inquit,Athenas.Verg.Tyria Carthagia
ne qui nunc expe&tat.Suet.in Galba, Carthagine noua conuentû
agens tumultuauit. Titus Liuius, Capuam fle&tit iter luxurianté
longa felicitate ac indulgentia fortun£.Relatiuis,vt Cicer.ad Len
tulâ, Te cum claffe& exercitu proficifci Alexandriâ, vteam cum
pacepræfidiifq; firmares. Létufus Ciceroni,Nullaalia re confifus,
Laodiceam, quae eft in Syria, fe contulit. Seruio tamen aduerbia
effe placet,fuperillo Vergilij,Omnia ni repetant Argis. _ ' _ ' :
Plconafmi o RAEci funt & illi Pleonafmi.Vergilius,OEfron Græci ver
grae ci. tere vocantes. Idem in Geor. Sæpe volutabris pulfosfylueftribus
aptos Latratu turbabis agens, Etin Æneide, Et diuûm amplexæ
 s 1 v E D E co N s T R. * 1 G v R. 126
fimulachratenebät.Et rurfus,Clype6que finifträinfertabâ aptäs.
In quibus vel redundant participia illa,Vocantes, Agens,Ample
xæ, Aptans.Vel fubaudiendum éft pronomépro loco,illum,illos,
vel illa,vtfit Eclipfis. Græcis nanqüehgcratiofamiliariffima.Ari
ftoph.Aλ* άνλάχούσ* §aiveg άρτά γgάμματι.Idé,q*g« vùp,vô
ιος γάe ἐst, τὰ καταχυσματα ταυτ} καταχέω σον λαζούσα;.
dem,Ovkovg ãgàg xvva xoxkviou6g Tivo; , . . - - - •

Pleonafhusad imitationem Grœcorum eft &inillo Terétiiim

Phor. Negat neq;eius patremfe fcire quifuerit negat.Neq;Stilio ,
phoné ipfum fcire qui füerit negat.Integra enim eft locurio, fide*
mas fieq;.SicGrgci,Ariftoph.E£αςνός ἐsi μλά\° ij\άρ με τάaγοτα, , '
In illo enim Horatij,Neque fe fore pofthac tam facilem dicat:Hy»
pallage græca potius videtur.Sic Græci, Qvq^ai ταςαγενέδαι.
pro φασίρ ἐν άαςαγενέδαι.Homerus ßIliados,ov y&£ άγά σέo.
q^P} x«£äötvgog ßgoTápáÀog , kppaoa, ; Agisoq.Et τούτο γέ
voi?* à zo8§3* όμός, άν φκμ* &ρ λυσιτελάμσφάρ. . . . .;__ .
, E N A l l a g Egræca eft & cü praefens profituro accipitur. Enallagegre
vt in illo Phormionis,Quid agofdicHegio.SicGrgci.ti \2ö, Agis ca·
soq.HTάσι τούτοις Άζά.Præterea Terentijilla,in qua adfinga
lare redditur plurale,Si quifquam eft, qui placere fe ftudeatbonis
quàm plurimis,& minime gultoslaedete,inhispoctahic,nomen
prgfitetur fugm,Sic Demofthene; in Olynthiacis,Et pépy&£tis
àyàg èp άvτοῖς οῖος έμτ£eog τολέμων και άγένωμ,τούτους μάρ
qi^otiuio: Täyto:g άσωδάμ άυτόράφΜ. ' . . ' — •-^•
' G RAËc A Enallage eft & cum Sipro An ponitur,vt inillo Te Si pro an.
rëtij,Eftne ea intus?Si fit,rogas? Idem Vifam fi domi eft.Columel. .
Animaduertat anpulli roftellis qua procuderint,& aufcultetur fi '
pipiant.Ariftoph.fApótæ, Feuzóp$os & x€$ uvrx£«^%vtx τούς
πόσους, άναίτανοῦς γομ,άλκομ,άγιάς μιό\ig. - - - -

1 T £ M NifiproSed,vt Terent. Nefcio, nifi deos fuiffe iratos Nifi profed.

mihi fàtis fcio,qüi illi aufcultauerim.Et faepe alibi.Grgci enim,Aii, -

£op.£v τοι λέγάμάμοιγε φαίνεάορτάν,τλίμάρ μόνορ ἀλοικα.,

P R AET E R E a quum hgc prg partim legitur.vtVergilius, Hoc propar
Georgic.Iámque repeiti,Qgi faxofupet,atque ingentispondere tim.
teftaeVrgerent hoc£ffufos munimenad imbres, Hoc, vbi hiulca
fitifindiícanisaeftifer arua.Iarokg&τεσυμμαχικά, τεῦτρμὰρ γ&e
τλμτεgaráp. î Vαμιμ άσαντες jgggp twyxovTwp τὸ μέγεθος γὰ
*jwμέύκμ,άυ ΔίάτΆρ τόμ άνά\gάρ φθόνκαιρ, άλ* άτί μχλομ
£&y&λλῦ τλp ßααλεαρ τιμάαι, τούτο % Ai6vvgog röp τύ.
• g«jyog άτταςαλα&άρ τλPPágáÀMP viκίλίαρ άγὰs«τορ γεγ«'
 io E E M E N D. $ T R v C T. L Ι Β• VI•

.vspùwp, τ\p A* άνταύταταλα πολιοεκουμέwp,ίνμένορ ἐντεύε

τάμταεόντωρ κινδ\Jva»päwkA«£«p,άλάκι&ί μέrisnp τὸμίλs
vl%p τέλεαρέποίησιμ. -

r * quöAt pro ergò vel quare,ficuti &λ&apud Græcos.Ouid.

in Metámorph.fecundo,Vix me patiútur vbi acres Incaluere ani•
mi,ceruixquè repugnat habenis.Attu funeftine fimtibimuneris
author,Nate caue.Sic Homerus,
Aλ* ά μλ μ* έεάθμέα,σ&έτςeoíáακενέται. Idem, • . •
Aλ&7tf6«£« Agi tppve,ισάπάθεέαι άμεινομ.
Eftprolicet. £sTquoque prölicetadimitationé Græcorum fimili figura:
videtur di&tii.vtVerg.Cernere erat.pro licebat. Et Plin. de Erinae
tijs,Aliter nö eft occidere,& tergoriparcere.Idem,No&turnorum
: animaliú,veluti felium in tenebris fulgent,radiântq3 oculi,vt con
tuerin6fit.Etaffirmatiue,vtalibi diximus.Plin. De noftris mori•
bus benefperare eft, fi tanta apud maiores fuere auiaria. Horat.'
Cois tibi penèvidere eftvt nudam. EtGellius fæpè,Vt multosvi
dere eft pecuniaecupidos.Idem, Animaduertere eft pleraque ver•
borülatinorü ex ea fignificatione, in quanatafunt, deceffiffe. Sic
Græci {s) pro ę£tsi dicunt. Demofthehes, κατὰ μείζ\iov,ov μόνομ
A* έσι τούτωρ τοΓέ ίκ τεοαιείσεως ί€eisaig x«λεσόύε δύταζ
i\àp èst τούe v6pove,&λὰ και έφ' άσάντωρ.
In pro inter. P RAE r E R E AIn prointer fimili imitatione ponitur.vt Pli
nius deCilio,Hoc vulnere didu&um non coalefcitini paucishuma
- - - - ^. - - - a. - •

, nicorporismembris.Lucian.tojtw μέντοι τὰ τέκνὰ δg&μένα έμ

toîç θέο73.
Poßea inter, j G RAEc A imitatione vfurpata eft illa locutio Plinij,deHelpi
rogatiue.
de &leone cü fimilibus, Miremur poftea veftigia hominis intelli•
già feris,quum etiam auxilia ab vno animaliú fperét£Terent.Eho
hônne hgc iuftatibividétur pofteafEt grgce,Aéisoq).£t°åv£vyi#e
tìp èwiwoioptoù %ού;Idë,ôμιας ότατά άνλεάρ ἐσ&ντἀμάτ*
ίτίγας ττλούτος άρ,Hanc figuram per & nonnuhquam effèrrevi
détur Latini.Verg.Etquifquâ numéIunonis adoret,Præterea aut
fupplex arisimpónathonoré£In quogenere aduertendâ Latinos
ferêvel potétiali modovtifolere,vel eiusperiphrafi.vt Cicer.Et du
bitari poteft,quin ille feu vi&? feu vi&tofredierit,caedé fa&tur? fit?
Accufàtiuus . CA s v s quoq; nônunquâ adgrgcüidioma immutatur.Aliàs
pro nominae in tali figura,qualis eftTerentij, Quum meipfum noris quâm ele
tiuo. gansformarüfpe&ator fiem.Idem furfus,Scin* mein quibus fim
gaudijs£Idem,Obferues filiú,quidagat.Sic enim Graecifepiffime.
Ariftoph. Pluto, AY* AÀ av7f?&rsgów wovtópásis â, qúoop. In
his enim omnibus latina poti? locutió eftper hominátiüü,Qüum
 s Iv e D e c o NrS r ■ • ■ I Gv R . 127
moris quàm elegans egoipfeformarum fpe&ator fiem. Etfcin* in.
uib° ego fim gaudijsfEt,Obferues quid filius agat.Aliàs fub hac
É qualis eß in Rhetoricis ad Herénium,Inter infinuationem
& principium hoc intereft, quia principium eiufmodi debet effe,
vtftatim apertis rationibus,quibuspraefcripfimus,aut beneuolü,
aut attentum,aut docilem faciat auditorem.Et Terent. Reftitue
in quem me accepifti,locum.Vtrobique enim prouocabulum qui
non ad fuum,fed præcedens verbum refertur.Quum re&tum fit,
quas præfcripfimus,& inlocú,in quoaccepifti.Ita Græci,Ifocrat.
toîç yàg άλοις oiçêxop£p, δυσ\&ρ τόμ άλ&ωρ ἐάωρ ά\1o:q*gousp.
Ariftoph.Pluto,t&λαip* έγό τ$ς Veάως ίς ί€¢íáoíì«i.
A . 1 A rurfusfigura nominatiu? proaccufàtiuo, Nempe poft Nominatiu9
infinitiuum, quoties ea verba fèquitur, quæin fenfum infinitiui p accufàtiuo
dúntaxat feruntur,Qualiafunt,Dico,Sentio,Aio,cüfynonymis,
& eadem eft agens perfona verbifiniti,& infiniti.vt Catul.Phafel
lus ifte,quévidetis fiofpites,ait fuifTe nauiä celerrimus.EtParodia
dehocipfo,Sabinusille,quem videtis hofpites,ait fuiffe multo ce
lerrimus.Quid. Sedenim quia rettulitAiax Effe Iouis pronepos.
Verg.Senfit mediosillapfus inhoftes.Terét.Quaefefe óptauit in•
honefteparare hic diuitias potius,quàm inpatriahonefte pauper
viuere. Lucanus quoque paulo etiãdurius,Tutúmq; putauit iam
bonus effefocer.Necminus dure,vt videtur,Ouid.deTriftib.Ac•
ceptumrefero verfibuseffe nocens.Sic Graeci, Ifocrat. Kx) αιαυ•
τὸν &ς άνθεωσος άρ ύσομιμνάσκεις . Awpoêgné ëp T&7r«g«•
avgw£άore.Ei μέρ γάe å7roxvto 8vox ίτάσχάθ*ύμΊμ έκ τῖς άehvne
χέγονε και τότάvτης άνανδείας καί κάix¢ âuo¥\oyër, ip$e
ται μέsoi. -

a Græcis planè & illacafus mutatio accepta eft, Quum abla•

tiuus incófeqüétia diuerfa perfonanö eft ab ea, quæ finitü verbô
praecedit.vtQu.Tul. ad Tyron. Non potes effugerehuiusculpæ
pœnam te patrono,Marcus eft adhibédus.pro ip{e patronus,vel
fi ipfè fispätronus.VolcatiusSedigitusapud Geii.Eiim me iudice
errorem diffoluâ tibi.SicGraeci.Plato Apolog.aXA* &wogiæ μάρ ἐe
&λακα δυ μέντοι λέγωρ, &λάτολμλε ψύαἰσχgyrigg è toù
μά ἐθέλειρΆ&γαρ τόδε ίμάς τοιαύτα οῖαύμῖρμάρfAfs*&p%y &•
xövgp 6eivoûvtάς μου καί δAvgopuévov*®iäÄAάποιοῦrroe wgi Aë
fovrog 7roX\&wgj àv&£ιαάμούδε έχὸ φημf.
* s E d & illa,quum praepofitioniin pröablatiuofubijcitur ac•
cufàtiuus.vt Gellius notat in oratione Ciceronis de imperio Gm.
Pópei,Quum noftros portus,atq; eos portus,quibusvitâ ac fpiri
tüducitis;in prgdonüfüiffepoteftatêfciatis.Etin Amphit.Plauti,
•
 ror ae M e Nro. s r Avcr. L r B. vt•
Nücvetò mihi in mentéfuit, proin poteftate,in mäte,qugdgon
trà rarò,autvixfit.Ide6q; illud Vergilij,Rapuitq3 in fomitefiam
mam:Seruius effe ait perieSoloecophanes. Tale tamen eft&illud
Quid.Metamor.Afpice vultus Ecce meos,vtinámq;oculos in pe*
&torepoffes Infereré.Nifi quis in pe&ora fcribëdü cenfet. Plutar.
in Afitonio,Avr&viog A&tkp τόλμ έκλτάμ,ααι τάς μετά τάρ
qixop Aio reie&s,öiwig ö&^iojko.tworkájázq' άντά τις ίτίρ .
gêgop άς τλμ θάλxoyo p.
IDatiu9 loco άΧΕΝΑΕigínvocatseruius,quumpoftpafiuada,
ablatiui cum tiuus loco ablatiui cú præpofitione adhibetür,vtVerg.Nec cernia
prgpofitione tur vlli. Horat. Scriberis Vario fortis & hoftiü vi&tor.Xenophon, '
Owiaog uoi wgi Alkoriœ¢ãtrovto: Töp ßiog ß%€t4»g%vog,Ifocrat.ad
Pemoiìic.&s« μηά τόμ άτανταχόγορ λύναδα λΚόκρίμαοι•
£ίσαι τάρ έκάνοίς ττισεαγμένωρ.
Græcæ nóminus funt& illæ, de quib? fupràin Enallagedixi.
Nobis nö licet effe tam difèrtis.EtMacrob.Sivobis volentib?eft.
Sic Graeci. Ariftoph.£vr&ς γάς έsi ττλονσίοις ἐσαοιρ ίμύάναι;
Et, ἐμο]€ov\ouę íp. -

Nomen pro ô RAEc a quoq;antimeria eft, quum nomen pro aduerbio

aduerbio. fumitur ad huncmodü.Plin.Hæc fingula & matutina & vefpertis, '
nadantur. pro mane&vefperi. Vergil. Nec gregibus no&urnus
obambulat.pro no&tu.Idem rurfus, Nec minus Æneas fe matuti
nus agebat.pro mane.Huc attinet & illudeiufdé,Vibranti gladio
connixus ab aggere;dexter Occupat,Aesoq. Aí^oç ê êsip ότι
toùTgáypuoctog Ἄκάκοὰρ Ti τά βάΑίσει ἀ τά τάχα, Homerus,
Aλοι μέρ ἐάθεοίτες ἀέεις faywokogvsgì . Eî^op παννύχιοί.
Idem,oùxeâ Tovvvxiog £v£\ap CovXwq)6gop &v£\eo. . •

g RAEc a videtur & illa Enallagesforma,quein Prolepfifæ•

pevfurpatur.vt Saluft.Itaq;initio reges diuerfi,pars ingenium,alij
corpus exercebant. De quain enallage diximus.Eft enim Graecis
familiariffima.C;bes, &vtgi τάivwp£jw,iìgèp τλρ μέsiyαέχουσα
xx^£rat ripœ£!«,íá\&t\p κεφαλλρ έμ τοῖ γόνασιμάχουσαλυ•
zyw, § %\& rxg Tgixoze t fA6varo: ἐαυτ$ςάλυww.
Græcum eft &illud Saluftijcum fimilibus,in quibus poft ma
fculina & fœminina fubijcitur neutrü. Huic ab adolefcëtia cedes,
rapinae,difcordia ciuilis,gratafuere.Terent.Atq; hgc,quimifit,nó
foli fibi poftulatteviuere. Ad Eunuchü enim & ancillä refertur '
illud hæc.Idem,Tamen vel virtus tua me,vel vicinitas, quod ego
in propinqua parte amicitiae puto, facit vt auda&ter moneam &
familiariter.Cicer.de offic. Qüam fimilitudinënatura, ratióq; ab
oculisad animum tranfferens,multoetiämagis pulchritudinem,
' . • , , •.
 srve D e cons r a. F 1 gv x. 128

conftantiâ,ordiné inconfilijs,fa&ifq; conferuãda putat.Sic Græa

ciI(ocrat. kéapop,&ισχάκρΛκαιόσύνηρ, σωφόσύνημ,τούτοις
Ύάς άπασι λοκά κεατάδαι.&c.Tale putatSerui* &illud Teren
tij,Qui habet falem,quod in teeft.
Homerica figura eft,qua vtitur Vergilius incóparationib9ine
terdü,qualis in illacernitur,QualispopüleamoerésPhilomela fub
vmbra, Amiffos queritur fœtus,quös durusaratorObferuãs,nido
implumes detraxit.Et Qualis vbi in lucem colubermala gramina
paftus.Et Ouid.Falcata nouiffima cauda eft,Qualia dimidig finua
-|1 anturcornua lunae. Eftenim Enallage Qualis pro qualiter, vt in
illa Homeri, .
8th A* &gt;μεᾶσι κατ'άνθεος ἰοχέαιgo,
ί κατ&τψύγετορ πιειμάκέτορ ?$. ύμανθορ
*r«£wouévw κάγgoiari καί δκέαις ἐλάφοισι.
πόλε δ* άμανύμφαι κούe«i Aiàeàiyi6xoio
άγεονόμαι τgi?ovzi, yéywθε λέτε φαίνάλwt&.
£rœvâ:âp A* $rte $y€káen ἐχά ἐλέμάτωτα,
άδα Δ* άeryw&Tw 7ré\ιταιμαλαῦ λέτι πάσαι,
ög #y άμφιττάλοις μετέπεέτι τάe6wog άλμεῖς.
1 n illatamen primi Æneidos,quæ ex haceft verfa,Qualis in
Eurotæ ripis,aut per iuga Cynthi Exercet Dianachoros, quâ mil
le fecutæ Hinc atq; hincgomeräturOreades:Eclipfis vel prouoca
buli quivel aduerbijquädo magis quadrare videtur,propter Apo
dofinillam, Talis erat Dido.vt fit,qualis Diana, quæ exercet,vel
qualis Diana, quum velquando exercet choros.Simile eft &illud
Horatij in Serm. Eòque Non vt magna dolofa&fi negat effe fuo
pars,Quòd nóingengos habeat,claréfq; parétes,Sicme defendâ.
Sic Theocrit.AAiopâ τοιμὰρ τό τιάρ μέλος ἐ τὸ κάταχες
τλp &τά τάς τέτζας καταλά€¢tori íJ.60.jíAa»e. .'

1 n illaveròfexti AEneidos,vix hoc fufficiat,Qualefolet fyluis

brumali frigore vifcum Fronde virerenoua, quod nö fuafeminat
arbos,Et croceofœtuteretes circundaretruncos:Talis erat fpecies
auri.Supplendü enim videtur, quale eft vifcum,quodvifcuni folet
brumali frigore. &c.
r H o MAE L 1 N A c R 1 A N G L I p e e M E N D A r A s r av
C T V R A S I v E D E C O N S T R v c*r I o N I S F I 2
G Y R I S L I B R I S E x T I F 1 N 1 S.

A aevo R ob E R rvm s t E p H a nvm, M. p. xxv 1 1 1.

Σ Ι Ι Ι C A L E N D • F E B R.,
 -
-

- - - -

- * --*
- -- -

- .- . - -

- - .
- -
-
-

-
-
- - -
-
- _ .*
- *
-*
.-.
-
- -
-
-

-
* : · · -

-
-
- -
- •*
-
- -

-
- - -
- -
- -
- - · · · -
-

- , . .* .
- -

. -

- -
- - -

-
-

-
- -

-
- -
- -

- -
-
-
- -

- *-
-
-
-
-
-
-

- - - -

- -
-
•
- -
-

-
-
-
/
-

- -
-
- -
. -
- - l
-

- -
- -

- -
- . • -

* .
-
-
-
-

-
- -
- - - -
- -

- - *-
-

- - -
-
- -
--
-
-
-
-.
-
-
-
-
- -
- -
. -

- •* - 1
-
-

-
- -
-
...- -
-
-
-

- -
- -
.* -

•. -

-* .

-
-

- -
- -

-
-
- -

v
-
- -

-
- -
-
- -

- -
- -
- -
- -
- - -
- -

-
-

- - -
} -

- -

- -

- -
-
-
- -

-
- -

-
I N D E x I N S E X T H O M AE L I N A c R I A N G L I
Id E E M E N D A T A s T R v cT v R A L I B R os ,
s IvE D E og To PA R T I v M o RA T I oN 1 s
C O N S T R. V C T I O N E .

Noli altum fa
pere,fedtime.

P A R I S I I S

F x o F F I cI N A R o B E RT I S T E R H A N I.

M. . p • x x 1 x •
 |-
·
|-|-
|-|-, ,|--
|--|-----|-
*…|-
|-|-|-|-|-
- -|-|-
|-- -
----++
|-|-----|-
ſ-a|-·|-|-|-|-
`-|-***,… *|-· |-
·|--*ae* ſ;
|-|-
*|-|-
！|--** …|-
^º ,~*~*·. --|-|-
|-*（3)|-|-|-|-
- -|-
··*, ,|-·
, ！…***----|-
|-------------
· |-*
**,+ →|- |-·|-
:: -*|-|-|-- -|-----
* ，----·----
----|-|- ----！
， ,·*|-
·- -- - -·|-|-
|-
•-|-
--------|-··
----|-|-·
*** • • . .،·|-·|- |-|-

|-|-----
·
-*--------
ae|-*<.|-· .
|--

-
·----·-|-
:！-！|-----|-·----
……
|-·|-·|-
|-|--
----|-
|-·ae|-|-
***- |-
|-
|-|-|-|--«.
|-|-
- -
".-4--|- |-
→--|- |-|-
， ，
|-
----|-|-
·|-- -|-
|-��|-|-
----
• •|-
|-， ,
··|-|-|- * .
|------
--------- |-
----|-|-|-|- |-
|-|-
|-|-|-
·----
::：-:|-|-
|-|-|- |-
·--.*----|-
|-- -- …·
|-
|-|-|- |-
|-----
,,，，-|-|-|-
----|-|-* ,|- |-
|-
º ： ·|-|- |-
--|-
----→ ·|-|-
·
،، ،،، |- ، ،|- |-|-

-
|-|-
·
* ·|-|-|-|----- |--
·|-
--------|-
ae .|-·
----
·|-
|- |-|-|-
-----|-* - ,
••
•'<|-|-
|-·|-
！|-
-*-|-|-
|-·|- |-|-
|-|-! ± |-
·|-
· -_）~
|--！
… --
*|-
|--
|-|-
|-·|-
|-----·
----|-
|-·
*： -·
·-
！
|-…
· ！-
-
<*|-·
|-
|--
,
:-） ）|-|-
* * * =*-
----
·|-|-
|-|-
|-|-ae|-
→ ·|-
|-
 1 ndex 1 N sex T H oMAE I. 1 N A cR I D E r M E N D A T A.
ftru&tura libros : iuxta foliorü numerücöpofitus, quem numerú fi
pr£cedat püêtus,facié primâ folij,fifequatur,fècundam indicabit.
A
Abfum ab Amano •64
Præpofitio, & eius conftrue Abfum Italia .6S
. A, &tio I 8. • I9 Abfum iter vnius diei •57
A milibus paffuum minus Abûdat dulcib?vitijs & rerù s7.
duobus caftra pófuerunt .27 Abun dans la&tis •46
Ab, Abs • I9
Abunde pro abundantia 26. .
Abdicauit fe magiftratu 6I. Abutor hac re $9•
Ab eo,pro eius •I I9 6II Ac 24. •89
Ab Ephefo II4.
Ac pro quàm •34
Abeft bidui,fup.itinere •92.
Accedo 71.&accedo,p acceffì .izi.
, Ab hinc quindecim dies 66. Acceptum refero verfibus effe noa ,
Abhorret à veritate,&veritaté.64
cens. • I 27
Ablationé, feparationémve fignifie Accef lit ad irâ, Accedit fatis .64
cantia verba quomodo conftruan Acceffit vrbem 65.
tur . 6I.
Acceperam per tabellarios .9z
Ablatiu* præteriti participij in neu Accidentia conftru&tionis .36
tro genere,quomodo foluat .75 Accidit
Ablatiuus qui caufam fignat .6z. $
Ablatiuus comparatiuorü duplex,
Accidit inte,& tibi £
Accómodabät coronâ ad caput 63.
per e & i · 48• Accómoda curâ auribus 64•
Ablatiuus progenitiuo • I I9 Accufatiuus cafus,illi qui etiäincüa
Ablatiuus pro datiuo • II 9 fatiuus & caufatiuus dicitur s.
Ablatiuus,qui & larinus,{extus,& Accufatiuus Ap nominatiuo 126.
cóparatiuus cafus dicitur $•
Ab Lauinio 99•
Accufatiuus pro ablatiuo 1 1 8.
Ab Roma aberat 99.
Accufatiuus ante infinitum fæpe
fubauditur 95•
Abfoluit illum iniuriarum .6o
Accufatus hoc crimine,& illum cöa
Abfòluta,fiue abfòlutiua,quæ &fu
1 É dicütur à Diomede .8
iurationis accufauit & de púdici•
tia .6o
A. folutum pro a&tiuo •32. Accufandi,criminãdiq;verba,prge
Abfòluta duplicia '- •
ter accufatiuum , etiam genitiuo
* Abfolutum pro cöparatiuo 29. vel ablatiuoiun&a .6o
Abftineo 67.
Abftinuerunt fe á viris •6z.
Accufas inertiâ adolefcentiæ 1 23.
Abftinebam oftreis
Acquiefcotibi • .57
•65 A&tiuum verbum <7.
Abftinens pecuniæ •46 A&tiuorum tres fpecies <7.
Abfque hæc vna foret • I o3 A&iuüverbü,pneutro abßoluto 5i.
Abfq; £ féorfum vel f&cus .28 A&tiui verbi conftru&tio •54
a,ij,
 IN r H. 1. 1 N A c R 1 & R A M M A•
A&iuorum verborum triplex fa 2 Adie&iuorum varia generatri(;it,
tio - .53• tia in genitiuum '^**''* •4•.
Acuto robore vallos .. • 39 Adie&tiüorum fpecies *** ** • 3
ôïÀäpr*pofitionis variæI6.
fignifica Adijce hoc præceptis _ * * 64•
tiones •I7 Adiunxit rieminêm adfe!'-*- 63•
Ad Dianæ ventum eft Adiungere vitibusvlmos ' 64*
• 92.
Addico,accufatiuo & ablatiuo iun* Adimo à te,& tibi ' 6f.
&tum - 6o. Ad manum,fup.feruus '-92•
Ad diem ftatutum veni 66. Ad Meffanámvenit 99. & 1 34*
Addi nihil poteft ad tuum prouin* Admodum intédédi aduerbiú •*3
Admirantis interie&tio • •
22•
ciale officium 63«
Additur his Nifeus. • 64• Admodumquam, * 8z.

Adeo adis a&tiuü Prifciano 56. Admoneo te illud ' .6 I

Adeo oppidü,&adiuit ad eã _:64 Admonuit hæc res tanti viri,&ada

monui te de hac re 6o.
Adeò prò etiàm,copulatiua coiup* Admouit maribus equi 64•
&io* 23. & pro valde 22. 33. Admoueo .68
Adeöne ad eum? • I I4
Adeò non 84. Admouent ad turrim hofté 63.
Adfirmatie refp6dédi aduerbia ?I. Ad Opis,fup.téplum,ventú eft.92
Adherefcit caftris& ad fundas 64. Adquosvidebitur , pro ad eos ad
quos videbitur 9 $•
Adhgreo tibi . 57
Adhibebos caftris ... 64. Adfalutem omnia,fupple fpe&tan•
Adhibere remediú ad aliquid 63. tia 99 •
Adfcribo .68
Adhoc,adhaec,
&tio
copulatiua
• I
coniun*
2. 3• Adfto tibi .57
Adhortatur ad defendendam rem? Adfcribo ordinibus , & in numeríi
publicam 63 •
-
militum 64•
Aäiecit ad illam animum _ 63 • Adfum tibi .s7 _ Adfum prælio
Adie&iuü proprie di&tum, & pro^ .59 & 64. Adfumadrem diui•
rium •3 mam • • 64
Adie&tiuum •3 Ad fummum I O2 •

Adie&tiuú & fubftãtiufi .37 • 38 Ad fummum, quantitatis aduer a

bium • 2. 2,
Adie&iuum pro aduerbio . _.25
Adie&iuü,qüod & appellatiuü •?. Ad Taurü cogitabá,fup.ire 98.
Adie&iuum in neutrum genus có^ Ad tempus
Aduerbium • * •
.2. O
17•
uerfum, cum genitiuo fubftantia
uo,fine fubftantiuo 38. Aduerbiorum conftru&tio . . 8o
Adie&iuum cum appellatiuoabla* Aduerbiorum eclipfis 94. I oo.
tiui cafus - • S9 Aduerbiorum enallage .33
Adie&iuum pro aduerbio . . ? 5 Aduerbium propraepofitione 28. .'
Aduerbium pro nomine adie&tiae & pro coniun&tione •29
uO. * '. z6, Aduerbium vice Agnominis ” 27.
• -
 • • • • • • 1 N D. E x . • • • - , ,
AdVenetis,fup.téplú,ventü eft,9z Agitedum ite mecum 8r.
Aduenit vrbefii Tyriam 65. Agite,fuccedite te&tis noftris * 8r.
Adueneris vrbem I 16. Agnomen '•z.
AdVeftae ventum eft , . . .92. Agnomen,apud eruditi fèculi fcria
Aduefperafcit,fup.vefpera 93. ptores non legitur 2a

Aduerfatiuæ coniun&iones , 24. Ago pro accufò,accufàtiuo & abla•

Aduerfatur illi , $9• tiuó iun&umvel genitiuo , .6o
Aduerfus vel aduerfum . .I 7 CAh , dolentis vel lugentis inter a
Adulo adulas $9• ie&tio •23 -

' Adulatur illi & illum . $9• CIAitfuiffe nauiücelerrimus .127

Ad vnguem fa£tus • I or Aiunt,fup.homines „ •93
Ad vnum exofus •IO I Aiunt,pro,dixerunt I 2. I •

Aduocabo amicos adrem häc 63. CIA libellis,fup.feruus 92•

CIÆditus regibus <7s. Aliena famae *46.
Ægre,aduerbiü remittédi 22. 24. Alioqui,copu latiua coniun&tio 23.
AEgre eft . 32• Aliter multo ' , .8z.
Ægre pro æger 26.
Aliter diuerfitatis aduerbiü ^.zz.
Aëmulor te •59 Aliquid I24•
Æmulus laudis 46. Aliquis pro quidam,quiuis vel quia
AEque ac,cóparationis aduerbiúeft cunque •3I
cü p tam & quàm fumütur .22. Aliquis 4•
Aëris denos valet fex númos 92. Aliquis in oratione aliquando de a
AEthere fummo „IO O effe .95
¢IAffabilis vlli 47. Aliquibonialiqui mali 4.
Affer mihi auxilium 64• Allelopathia Græcis quid ;• § 2,
Affeceruntme dolore.legitur & ab» Alligat fè furti,& furto .6o
folute, Hoc magis afficit, pulmo Aloquor te - •59
eius totus afficitur . . 6I. Aliquantulum - I 24•
A£ferre ad te auream non memia Aliquid refert •63
nifti 63. Aliquotfariam 2. I •

Af{eruntur literæ,£, nütiatur 32. Alia aggrediamur via Io3.

Affirmo •54.Alit pro alebat • I2 I
-

Affirmationis aduerbia , 21. Alium fapiente bonóq; I23•

Affli&is melius cófidere rebus Ioo. Alius ab hoc,& aliusfapiente bd •
Affluo .68 nöque 48.
Affluo frumento 57. Alter • 52.
Affore pro prgfenti I2.I. Alter verbo accufandi iunétíi in,aa
A{{oris
blatiuo poni 6o.
.78
•IAge inftiga' 8 I. Alter è vobis , 4o•
Alter ab illo 48 •
Agedum fingulari& plurali verbo
iun&tum - 81. Altera die quàm à Brundufio fola
Agererurivitam I2. Os uit I O O.
a.iij.
 % N r H. L 1 N A c R 1 g R A M M.
Altercor abfolutum , $9• Annotinus ...,, .» • — . 3•
Altero anno profecundo anno • 3 I Annos natus decé,fup.ante 99.
Alteruter 4• Annum quintum decefTit 66.
Altus palmíi 47. & dodrãte.48 Annuus,& anniculus | 3•
€IAmábo amabòte,hortädi aduer* Anuis •I I9
bia Ante,pr£pofitioni fubie&tum, no •
• 2. 2,

Amabo amabo te, g aduerbio 26. men eft .2.7

Amabo & amabotè quid fignificét Ab ante verba c5pofita,accufatiuo
& quomodo cóftruantur 8I. & datiuo iunéta 6o«
Amans bidentis •46 Ante quando im oratione defiderea
Amantium iræ • I 2, tur I O O·

Amare cortices . , II9 Antepro prius , -, •28.

Amator illi •47 Ante alios - 82.
Amatum iri • I 2, Antecedo 68.
Ambiani,fup.populi •93 Anteeo .68
Ambigua nomina
Ambo verbo accufandi iun£tum
•3 Ante ÉÉ
Ante expe&tatum,fup.tépus
.2 P.
P. ?
.

in ablatiuoponi 6o. Ante multo .8z.

Amens animi 46• Antequam 88.
Amicus,fup.homo •93 Antequam , fubcontinuatiua con •
Amolitur onus humeris .6S iun&tio • 24
Amplexæ tenebant I 2. 5. Anteftat .68
Amplius in aduerbiütranfiens,pio Antimeria qd&quotmodisfiat,zs '
comparatiuo noimacceptü 17 Antimetabafis •$ I
Amplius centum . Io3. Antiptofis •I I 8
Amplius ducentorum millium,am Antiquitus,abantiquo . .zz.
plius ducentorum pedum,fubde Anxia fati - •46
numero & fpatio .27 CIApage,apagefis, vitantis inter a
QIAm .85 89. ie&tio •23:
An pro fine 3 Apedibus,fup.feruus 92 • •
An, nónunquam in oratione deeffe Aperite aliquis a&tutum II ».
videtur •Io4• Apofiopefis ... •I o4
An,ánne, dubitatiuæ coniun&tio • Apparet .s6
neS 24• Appellatiuum nomen , T2. .
Anacoluthon , I 2.2.. Appellatiua ingenitiuos •39
Andria genere 49• Appellatiuum pro aduerbio 23.
Animalium,fup.denumero, vefex Appellatiuum propartitiuo 29• .
numero 94• Appellatiui nominis vim obtinent
Animaduertite, pro aduertite vél neutra adie&tiuorum. 2•
intelligite 32 • APpello animüadfcribendä 63.
Animaduerto 7r. Appetens alieni •28 . •46
Anime mi dimidium • I I8
APPlicat (ead aliqué patronü 63,
 * * * * •- - -
•
„.
'*
**- *• ••
- **' ' * N o iE *

Appofitio,quæ & epexegefis 36. Audaxingenij •46

£ÉÉÉÉÉÉ. 64.
Appropinquat ad portas
2.2. Audeo T •54,
Audiens imperij . •46
ÃÉÉ ÉÉÉ •48 Audito,abliiiuùs vice nominis £o
-Apud „ . . . . .17 .18 fitus 23•
Apud Cæfarem r I 8. Auello tibi & à te 6I.
©IArbitror propter eft . •Io3 Auertit Italia regem •6$
Arbutus pro arbute .II8 Auertit eum â philofophia , 63.
'Arcebat longe Latio 63• Auferoâ te,& tibi 6I.
Arceffunt innocentem iudicio câ • Aufugerim potius I 2.1.
pitis .6o Auguror 34*
Archaifmos •123 Aufèulto • . 7r•
Ardebat pro amabat • 32 Auidus nouitatis •46 •47
Arguit hófpitem negligentiæ .6o Aurigor abfolutum •S9
Aridusfrugum ager. 48. Aufpicato pro aufpicate •2$
Armis experiri parma I 22•
Aut,difiun&iua cöiun&tio .24.
* Aro aras, Linacro a&tiuum s6. Aut dicant ifti &c. T 1 o3. • I z $.
QIAftrinxit fè furti •6o
Auté,difiü&tiua c5iun&tio 23. 85.
A fecretis,fup.feruus 92 • Autem , aliquando in oratione dea
Afpergere, £,vt afpergat . . 124 • fideratur * •I oz,
Afpice nos,& ad nos •64 Author eft,pro affirmat 32•
Afpiciendus erit I 2. I • άυτο7ταθwtik& verba *7.
Afpiro tibi • 57 Auxilior tibi 59•
Affentatur illi 59•
Affentio,& afTentfor .68 B. - <

Affis non faciunt I 6z.

Affuefco ad homies,& feruitio 64. Acchanalia.i.bacchanaliter,
CIAttendo .68 • B V1uunt 2$*
Attamen 24. Bacchor abfòlutum . .59
Atqui,difcretiua cöiun&tio 23. Barbarifmus 3S*
Atque - 24• (IBelle 6 §• -

Atque pro quàm ` • 34 Bene habet 9S •

Atque,atque vt . .89 Benefit •57
Atenim,expletiua cóiun&tio 24. Bene pro bonum 26•
Atat,timétis iterie&tio,etiäexipro• Beneintendëdi aduerbiüaliqfi z z.
uifo aliquid deprehédentis T. 23 Eene Ennius 97• •
At pro ergo vel quare 1 26. Bene pro valde •33
At,aft,difcretiuæ cóiun&iöes 23. Benedico tibi •57
At pro faltem 24. •34 Benefacio tibi .S7
Au interie£tio filétiíiniíigentis.23 Bene vertat 95•
Auarus nullius , 46• Benignus fomni . 46•
Aucupor laudem •59 QIBidui abeft,füp.itinere •92.
 1 N r H. 1 1 n A c R 1 c * A M M.
CIBIanditur illi - - 59. Caufales,fiue redditiuæ rationis có
4TBonus dicere & ad dicendü •48 iun&tiones •24
€IBreuitérque I1I· Caufam fignificans ablatiuus .6z.
Britanni,fup.populi •93 Cautus,a&tiue & paffiue. • 33
Bubula,fup.caro 92.
CICedo <7I.
Budæus 2.7. Celo & celor .68
Butroti verbum 1I8, Cenfeo •54
Cenfeo vites .. . I o3
C Centefimum granum procentuplo
grano 3o•
Amo receptui 58. Cereus pro aptus,cú infinitiuo .48
C Cachinnör abfolutum •59 Cernitur vlli 127.
Cæcus animi ' 46• Certamé gloriæ,ideft de gloria •4o
Cælauimushocte vnum 6o. .61 Certauit illi I z 3»
Cæfari Delphinus matutino exo* Certe pro fàltem 24•
ritur I 18. Certioré de tuis rebus facias .47
Cætera egregium •I2 S Certo pro certe •2 s
Caetera,caeterum I24• Certus rei 46.
Cæterum difcretiua cöiun&tio 23. Certum eft habitare, s7. .58
Calendas tertio,fup.ante 99• Ceffi,& fublato ,” Io 3,
Caletur 36. Ceffo cum infinitiuo §$•
Calidior hyeme,pro, quàm alio té. QICingiturferrü inutile 6o. .61
pore •95 Circiter præpofitio 17.
Callidus militaris rei .46 Circiter calendas 66,
Campo quod iacebat •IO O Circiter aduerbium 28.
Cantándorumpitur anguis »77 Circum aduerbium 28,
Canum degeneres ' ^. 123• Circundafalnos,id eft canitcircum*
Caro emit,fup.pretio j •63 datas 34•
Capax mentis •46 Circumpedes,fup.feruus 92•
Capaxvfibus villa 47. Circumfècus .78
Caprina,fup.caro 92• Cis praepofitio 17.
Caipitur pro carpebatur • H 21 Citatio authorum in ablatiuofifie
Captus mente .48 praepofitione • I oo I24•
Cafét morte,animæ & Caretui 57. Citeriör cum ablatiuo .6o
Caffus lumine .48 Citra praepofitio 17.
Cafus nominum •S £IClamaduerbium . 28.
Cafus pro cafu , : •II8 Clam,quomodo conftruatur .8o
Caue credas
Caue feftines
Ioz.
• Io3
$£g* ic
•IS •8z
6-7,
Caue putes
Caueo
II 5« Cogito 3;
<71. Cognomen qd vocet Diomedes'.*
Caueone hoc facias •I o I Cogo •54
 • **. * * .. - 1 N. Io 1- • * * , - - -.

Colle&tiug cóiíi&iones,& illatiue& s miffuscumaduerbiom Agis,&

rationales vocantur T,, . . . 24. fine,& per an, , , •49
Colle&tiuum ., , . . . . •3
'Commodum
Compa randi aduerb ia , •22
2O.
-

Cóparatiua,ablatiuis iúgitur 48*

'Commodus ad militandum .48 Comparatiuus partitur duo
•39
£Commonuit grammaticosfui offi• Comparatiuumiprocontrariopofi*
, .cij 6o. -
tiui cum M 1 Nvs •3o
'Commune verbum .8
Cöpendio miro,deeft cum .1 oo
Commune animantium , cömune
tecum mihi 47• 3î
Cöpertum habeo,%Ppro cöperi
pe 32•
68.
ACommuni, figura IO Completvterü armatomilite .6r
Commune trium, vel commiî Compos præda ?
mum genus •5 Composvi&toriarum 46•
Commune duûm genus •$. Ex cöcöpofi,datiuü adfcifcüt 47.
Cómuniü verborü cöftru&tio $;. Concedétisaduerbia 2I•
Cömunicabo te menfa mea 6r. Concionor abfolutum •59
Côparoleges,aranearü telis 64. “Conclamatum eft 56.
Cóparatiuorüablatiuus,inqiv a M Concludar hac 65.
' refòluitur 48. Códónabat fceleris generü .5 .6o
Comparatiuü pro abfoluto fiue po Conduco .72 Códuco., 68.
fitiüo 29• Confabulorâbfolutum • 59
Cóparatiuü pro fuperlatiuo . 3o
3#ÄÈÉ auíá gonfe&usplagis
Confer
61.
oteilli 6o.
per e & i * 48. Confertadmirationi,& adeloquem
Per Comparatiuum notatur colla • tiam 64s
tio quadruplex ' 48• Cóferem9cä legib9,& cófer his 64.
Comparatiuuscafus,ablatiuus s. Confido tibi .57
Comparatiuum nomen 4• Confido 34. •68
Comparatiui aduerbiales quomo a Confirmationis aduerbia 2I•
doconftruantur •82 Confluens •IS
Cóparatiuus genitiuo iúgitur cum Congrediorabfolutum •59
| pártitiofignificatur,quigenitiuus Congregandiaduerbia •22
foluitur p e,velex,velinter 48. Coniun&io proaduerbio •29
cópatiua,nônüjfuorüpgfitiuorú Cóiun&tio Ap nomine, & loco pnoa
cáfusrecipiút,aliquädo diuerfü& minis cum praepofitione 27•
á pofitiofiis fuæ cafu & fuo .49. Coniun&ionum eclipfis I OI•
Cóparatiuus admittit mönüj&ale C3iun&im cögregädiaduerbiü .22
terüablatiuú,& qualem _ 48. Coniun&tio •23
VC5paratiuuscfiquä& vtjaliquädo Coniun&tionum ordo •9 I
cùm quàm &qui • 49 Coniun&tionúpleonafmos • I 15
Comparoteilli 6o. Connixus proconnixe 127.
Cöpäratiuus cum cóparatiuocom* Conqueror b.i 68.
•]•
;
 * N r H. 1 1 w A c R r g & A m M. ---
- -
--• -

Confcendens Ephefo »92. Cuicrines,Apcuius crines 118.

Confilijveftri eft, &confilium ve* Cuius dehonore agitur .116
ftrum eft •94. Cuius,de poffeffore di&tum
-
3•
Confolor te • 59 Cuiufque in fua laude So•
Conftru&io quid •35 Cum paucis . ,, 82,
De cóftru&i6epartiü oratióis .3s Cupiens cüius •46
Conftru&ionis duo genera · 35 Cupio - , • •34
Conftat 57. . Cur pro propter quam 27. .4r
C6fulo p confilium do & profpicio Curas parui quid de me fiat .63
«. datiuoiun&tum .57 Curritur,fup.curfus 93•
Confulo .7z. Curritur advocé iucundam .$6
Confulum,fup.fa&tum 93• Curro curfum,multum . 56
: Confulto pro confuli .28 Curro,fup.curfü,Curro ftadiü .94
Confultus iuris 46• Curro adiutü,& ad adiuuádü s 5,
Contemptor opum • 46 Cum præpofitio 19.
Contentus libertatis , 46. Cum coniun&tio .87
Contentus paucis •48• Cum pro poftquá,fubiun&iua con
i Cótinés,terra quæ nö eft ifula • I s iun&tio ' •24
Continens procontinuo,& pro fir* Cupidus ftudiorum '.46
. mamento rationis • I $. Cun&tor abfolutum `39•
Cótinuo, fubie&tum negationiprá
... ideo , . •29 ' D .
Continuatiuæ coniun&iones *. 24 A habere,& datferre.124
Contingit. ' *. ' … - S7, » Dämauit mulierem p&ti,&
Contrâ aduerbium 2.8. • de pecunijsrepetédis.6o
Conuenit , * •7z Dardana armia I29•
Conuenit vnâ ire ... 57. Datiuus verbis iunétus, quomodo
Copulatiuæ coniun£tiones 23• explicandus . • 66.
Copulatiuæ coniun&tiones fæpe rea I)atiuus pnoiatiuo vela&tó 118.
dundantes •IIS Datiuus pro genitiuo , - r 1 8.
Corufca pro corufcantia . . . .28 Datiuus pro accufatiuo . . r 1 8.
Corufcat - $ $• DatiuusIocoablatiui cumpraepofi•
CI Crapulor abfolutum •59• . tione _ I 27•
Craftinus pro poftridianus 31. Datiuus, fiue dandicafus, fubqüo
Credo : ... - 4•. & o&tauus cafus cóprehéfus Ts.
Credo,ppter æternfifilentià .1 o3 Datiuü,qui omnia verba fèqui p62
Criminor verbum cömune . . 55. teft,quomodo interpretentufve.
Criminãdi,accufandiq; verba, 5ter teres .6z.
accufatiuum , etiam genitiuo vel Datur nuptui $8.
ablatiuo iun&a . 6o CIDe,praepofitio I9e
€ICuia interfuit 49• Debet , 67. Debeo .54
Cuias,de patria fk£táve dicitur 3, Decet 34• •55 68•
 .-* s ^ * •• 1 N D. E. x. •; • .* a

Pecet vobis ,-,, ,. ... I23* Defino cum infinitiuo * * * $$.

ßêçurfo fpatio , ' ' ' ' .$6. Defum Defifto,incepto
tibi * .. •6s
s7 •*
2ediffescentum … ' ' .133
Dedit diffundere ' ' ' '.x,4; Petrahit authori multum, & detrâ
Dédo me tibi - 6o. '
here de fama •6$.
{Defetifcor abfolutum . • 59
Deficit •7z. Petrudunt naues faopulo .6$.
- -

Deuius aequi , . ' · · •· 4

-
46 -

!Definitiuæ c5iun&iones ;.24. Deuouit fé amicitiæillius, & deuoa

2efungor,ablatiuoiun&tum .66. ueo illum . 6o.
Deie&üs ea fpe -•63 STA1«■£&tikêp : : •4.
De interrogationibus 1 1 1. .112. Diale&ticus,fùp.homo •93
Dego vitam * I. • 56 Dico - •1I4.
IDeie£ta oculos;p deie&tis oculis3; Dico libertinarum I o6.
Deiphobe Glauci ' •I 24, Dicunt,fup.homines • 93.
I)ele&tor hac re - - - - .66 IDiefcit,fup.dies,vel deus 93•
Dele&at 54• IDifco - " •54
Delibuit eum vnguentis 6 I. Diuifiuum nomen - «4
Eemiffàyultü, £ demiffovultu.33 £D9 pignori,& dotibipignori 58.
DemonftratiuaT . . . . . . 3. Pofidé,£ iuto vel cófirinió 32.
Demóftratiuumpronomé
-.fe(fiuo
propoí
, 3 I•
Do das 68.
Doceo - •54.
Demóftratiuorü pronominum con Doceant de fuo aduentu .6r
ftru&tio 49•
Po&?fermöis vtriufq; linguæ 46.
Demôftratiuorü pnominii ablati, Docui te filij caufam 6o.
; | uis in i termiatis,poft quæ nomi I)olentis interie&io •23
' navtendum- ', 49. »so Doleo G8.
Demonftrandi aduerbia az.
Rolet di&um,fup.effe 57.
Ibemóftrandi aduerbia quibus ium Doliturus erit * : I2I•
. _ gantur 83. Dominor illi $9•
Demum,exclufionisaduerbiä .22 Domo me contineo * .IOO
Denique . •21 Domiì redite,reuertor domo, träß
Penis nauibus;pdecâ nauibus 3o. iui domo 6$.
IDemosaeris,fup.nümos . 92 • Domus I 2. $.
Dent pœnas T- T 2I2. Q• Domi 65. - Domimeæ .63
IDeponensverbum .8 Donec Apquãdiu quo cóftruat.8r
Deponentiumconftru&io . .59. Donec,Donicum •24,
Deprecor »I I O Dormitur hyems •56
Deprecor mortem •59, Do te illi 6o..
Derepente .78 £Dubitatiuæ cóiun&tiones , 24.
IDeridentisinterie&tio •23 Dubitandi aduerbia 22•
T)efine curarum 123• Dubito •34
Definit * * 67, Dubius animi • 46.
b.ij.
 .•

In r H. L 1 N A c R 1 o R A m M .
Dubiumgenus •5 Ellus ella ellum 83•
Ducere laudi ; . . . . . 38. GEmififfet proemitteret 121.
Duci pgeniô,£ ducendâ •12r Emoti cardine poftes •6$
Dudum 2O· Emunxi fenem argento .6r
Dudum narrafti 8o. CIEnimprobitas,& habitum 83.
Dulcius cæteris maribus •3o IDe Enallage •25
IDum varie conftru&um .8r , Energia •I2I

Dútaxat, p folümodo •33 Enim .1 16

Duo miliaele&ti II I • Enim, aliquando in orationedefye
Duo milliaire piget,fup.paffuü 92. deratur ' . I oze
Duorum nofter euentus 3o« Enim,etenim,caufàles coniun&tio•
Duplices pro duo 3o• 11€S •24
Duplicia pro duplo plura 29• Enimuero,expletiua cöiun&tio 24.
Dufiufculum fè fecit quàm vole a Inää' participialium conftru 146
bat - 48• io •

Ens participium,(ubintelle&ü 98.

CIEo perditum $$•
- 8c ex I9• Eoviâ quadam 6j•
£, Ea re , rationalis coniun • Eo pro propterea •26
&tio ' - 24• Eo fe&taviâ 56•'
Ecce nuntius & nuntium 83. Eo viam,&iduo millia •56
άγκλισις ~ ..9 Eopro tanto •28
Eclipfis quid •92 CTEpanalepfis •I I S
Ecquid 2. I • Epexegefis i33• '
€IEdax rerum tempus •46 Epexegefis,quæ & appofitio 36.
Edoceo duobus accufatiuis 6o. Epicoenum genus • $.
•IEffe&tum dabo, Apefficiam 32. Epile&icæ coniun&tiones
Ef{iciás vtilitatis virtus •46 Epitagmaticon Græci vocant
QIEgopronomen .6 ' IS TIE .6 -

Egomet continuo mecum 96. Epulor abfolutum . . . •39

Ego n6moriatur fine me .12o 6IEquidé, confirmationis aduerbi•
Egeo nulla arte & defenfionis 37. *um 2. I •
Egregius fa&ti •46 Equidem pro ego quidem & qui •
Egregie,feparädi aduerbiü .2. .83 dem 8r.
Egreffusvrbe. .65 CErat pro effet 12o. '
•íEho,vocantis interie&tio •23 Ergo 86. . Ergo p caufà 27.
Ehodum I. •22 Ergo,rationalis cöiun&tio 2
Eius generis,;p eiufmodi •3 I ' Erigit alnos ideft canit ere&tas aΕ
Eiufmodi,redditiuum 3• 1nOS 34•
CIEIlattoticæ coniun&iones 34. Eripio à te,& tibi 61.
Elegans verborum latinorum 46. Ef£ infinitum, feqüitur aliquando .
Eligendi aduerbia • 22 datiuus r I 8,
 ., ** * * * . 1 N D E x .
Effet profuißet ' . • I2. I Eunuchum
E [ihis *. .I2e
* EfTentprofuifïènt I 2. O· CIEx aceto fpongia 99•
Eft pro accedit .S8 ÉÉÉÉ 3 .78
Eft cum genitiuo • 59 Exclamantis interie&tio • 23
Eft locus in carcere • I 2. 2,
Ex eo,fup.tempore •93
Eft locus citra Leucaden ftadia cen F; limien , & exceffit ex ephe •
tum .37 1S . ©

Eft mea,pro intereft mea •So Exigitur Italia 65.

Eft prohabeo .58 Exigo 54•
Eft procero corpore,& proceri cor• Exigunt te veritatem 6o. .61
Ex illo,fup.tempore •93
É
Eft pro licet 58.
S7. • 58 .I 26 Eximie .83
.Efto aureus I 2 O• Exire feruitio non licebat 65.
Efto,concedétis aduerbium 2. I. Exiftimo •54.
Eft quando . • I 24, Exoneraftis me metu .61
Eftqui,Eftquando,Eft vbi quomo, Ex iure hefterno 99•
do conftrüuntur 4.I • Exoneres te ex hoc agro _ , .64
Eft qui • I 24 Exorem te illis hanc veniá,fine 6o.
Eft qui,fup.aliquis • 95 Exofus ad vnum Troianos, & Dijs
Eft vbi • I24 exofus •75.
CIEt coniun&tio quomodo conftrue Excrior abfolutum • 59
' atur - .85 Expedit 57.
Et haec fecum 96. Expedit bonaseffe vobis • 58
Et proäito. •29 Expedite ab his ærumnis »64
Et,pro nam,velquia 33• Expe&tabis proexpe&ta 1(2Oe
Et fedundans .I I 5 Expergifcor abfolutum •S9
Et interrogatiue 126. Expedite hoc crimine 61. 65.
- Etiam 2. I. 85. Experiénfq; laborum • 46
Etiä,aliquãdoinoratióe deeft .Io2. Experior verbum commune $$e
Etiam,copulatiua coniun&tio 23. Expersyndæ
Etiam prófic velita •29 Expers metu
Etiamnum
Etiamfi
, •I I$ Expertusbelli ?
- 86. Explanandiaduerbia 22$•
Etfi 86. Expleri mentem nequit 124•
Etfi,aduerfàtiuaconiun&tio 24. Expletiuæ coniun&tiones 24•
GIEuado • 72. Expleuianimü eius gaudio .6r
Euafit me,& ex infidijs •64 Exploratü habeo, pexploraui 32•
Euax,exultâtis interie&tio •23 Expoliantur eos,Apexpoliant •32.
Euenit $7. Expulit ex Italia .64•
Euge,laudantisinterie&tio , .23 Ex quo,fup.tempore •93
• Euge tuum 27. Ex torris finibus •48
Euidens • I S •32. Extra præpofitio 17.
b.iij,
-
 1 N r H. LI N A c RI GRAMMA.
Extra aduerbium 28. Ferunt,fup.homines •93
Extraxiftieü ex magna æríina .64 Q[Fidibus fcire,fup.fonare 98.
Exue ceftus troianos 6o. 61« Fido fidis .69
Exuerint,exuiffe debent I I. Fido tibi .57
Exuit telü è magno vulnere .64 Fidus tui 47•
Exulo patria,domo 65. Figuræ 9 Is
Exulo quomodo cóftruatur_ .S5 Figurata conftru&tio •3S
' Exultátis vel lætitiæ interie&tio .23 Figurarum conftru&tio 9 I•
Finitiuus pro imperatiuo .Izo
15 Finitimus huiusfluuij 47•
Finiendi modus,indicatiuus .9
Abulor abfolutum .59 Fio quomodo conftruatur •SS
1* Fac 96 ò
GFlagito â te 6 I.
Fac habeas •Io3 Flagitatid ille me 6o, .61
Faceremus p feciffemus •I2I Floccifacias iftas minacias .6z.
Faciem mutatus & ora I24• Floccipendere • .6z
Facile,pro haud dubie .83 Flueré I2 Cys
Facile creditu & ad credédum, vel Fluuius pro fluuie *'. I 18
vt credatur .48 CIFore pro efîè - I z I.
Facio facis .69 Forfit,fors,dubitandi aduerbia zz.
Facio te arbitrum .6 I Fortaffe 2.2•

Fa&to pro fieri .2.8 Fœcunda annonae 48.

Fa&um,aliquädo per eclipfimfüb» Foecundus melle •48
intelle&tum 93. Foemininum genus
• • • •S
•

Fa&tum oportuit .28 Fœmininum neutro cedit, contra

Falfo profalfe •2$ Prifcianum Io7.
Falfus,a&iue & paffiue •33
Foeneror illi - • . s9.
Familiaris,fup.homo . •93 Fœtus locus furentibus auftris 48
Eamulor illi 59. CIFraudo eum imperio .61
Fafcinat mihi agnos *6z Fruifcor pro fruor, ablatiuoiun a
Fas mihi, pfas efto vel fit .96 &tum … -
59v
Faftidio .69 Fruor hac re S9«
Eatendi modus 9. Frumentor abfolutum •S9
Falfus animi 46. €IFuerit,tam praeteritiquàmfuturi
Fateor proptereum • I o3 effè poffeaiÉPrifciantis .IO
Fateor id quod eft •59 Fugiens laboris. •46
Fatur talia illis 6o. Fugitans litium 46.
Faueo tibi .57 Fumat pro fumauit • I2 I
CI Feciffet •I o3 Funditus, à fundo 22.
Feré quomodo conftruatur 82. Fungor .69
Ferens laborum »46
FungQr,ablatiuo iun&um cumpre
Ferina,fup.caro 92« pofitione * 35,
 1 N D E x
Futurus erit I2I. Glycerium « I III
Fungor cfficio • 6o Gnarus armorum 46•
Furens animi 46. Gnarus pro fciens .28
Furor veftem •39 Gradior abfòlutum •59
Euror à te,& tibi 6I. Græcus,fup.homo •93
Futurumexa&um Pomponius vos Grammaticus,fup.homo •93
| cat, quod Donatus fübiun&tiua Grande αοφόg 27.
' proindicatiuispofitaeffè dicit,vt Graffor abfolutum •S9
vicero 8. Grata fuere, cædes fcilicet & rapi a
Futurum verbum cum futuro pare mae 127.
ticipij / I2I. Gratificor cum accufatiuo • 59
Futurü,qâ & pmiffiuú, & qre 8. Gratificor hæc amicis 6o.
Puturumiimperatiuis deeffe^ 9. Grator illi $9•
Futurum potentialis modi II. Gratulor cum accufatiuo $9•
Futurum indicatiui pro imperati• Gratulor cum infinitiuo 59•
UJO I2O4 Grauor 69.
G -

, Audeo S4. .69 H

G Gaudet malis alienis, & Aha he, ridentis interiea
gaudium 57. h &tio • 23
Gelat $$ • Habendus erit I 2. I •

Gemini proambobus 3o• Habet magnæ qugftioni 58•

Genera nominum •S Habet me defpe£tui 58.
Generum enallage • II9 Habere arbitrör fratrum hominem
Genitiuus proablatiuo . I I8 nemfnem efIe , • I 24
Genitiuus,qui& patrius, & gignée Habere fe duriter I 2. O •

di,& veteribus interrogandi ca • Haberes • I o3

fus dicitur $• Habitabile fuperis faxum 47•
Genitiuus quintæ declinationis in Habitior paulo,fup.caeteris,velquä
- es , & e »I9 decet •9$
Gentile nomen •4 Habitiorpaulo,pugileaiüt effè 105.
Gentiliavel patria pnomina 6. Habito 69.
Genus vnde latinum 98. Haec adornant vt lauet . I 19.
Gerundi à participiopraefèntipaffi Hæcillæ erant itiones II9•
uo diuerfum eft • I3• Hgcqui mifit,eunuchum fcilicet &
Gerundiorum,quae fupina fiue par ancillam I 27.
ticipialia vocat Linacer,conftru* He&toris Andromachæ • I 24
&tio 75. Hei 84.
Gerundiíi vel gerundiuum 14. Hei, dolentis vel lugentis interie •
Gefticulor abfolutum .59 &tio •2.3
Gignendi cafus genitiuus $• Hei,dolentis vel lugétis eft & timé*
Gloriofabelli,fup.caufa . 124 tis interie&tio •z 3
b.iiij.
 1 N r H. L 1 N A c RI GRAMMA.
Hellenifmos • 123 Hortor te • 59 -

Hercle non feciffem 8I. Hortor te illud *. •6r

Hæreo tibi .57 CHucpro inhunclocum 27. '
Hæret pede pes . I I9 Huic viciniæ II 8. -
Heri, præteritis tantum verborum Hui,deridentis interie&tio .23
iun&tum <77. Huius video Birriam •I24
Hefternum cras 27. Huiufmodi,redditiuum ' ' '3• •
Hefternus pro pridianus 3 I• Humi, 65. .66
Heu 84. Humo denfa nafcitur , IOO

Heu,dolentis vellugentis interie a CIHyemat 55•

&tio • 23 Hyperbaton r I $•
Heu,refpondendi aduerbiü 2I. Hortor verbum commune $ $•
Heus,vócandi aduerbium 2 I'• .
Hyperbaton .1 17
oTHic Dolopümanustédebat,fup. Hypoteticon •9 • I2
dicebat aliquis 98. Hypotheticos modus, qui &authy
Hic & is relatiua II 3• pota&tos dicitur • I o* • I2

Hic,Ifte,Ille .6 Hypozeugma Io$•

Hic pronomen • 52 • Hyfterologia .116 , I I7
Hic,protunc • 33
•THöc amplius,his amplius,copula I
tiuaconiun&tio 2. 3•
Hoc eft,explanandiaduerbiü 22. Andudù animuseft in pati
Hoc ÉÉ eft: II 3• I nis,& coenauit 8o.
Hoc pater acdominusitereft .125 Iampridem inuidet,& cora
Hoc pro partim . I 26 nauit '. 8o.
Hoc pro tanto .28 Ianuarius,fup.menfis •93
Hoc æui • I2S Iamolim, p iaml6go tëpore 8o.
Hominémne Romam tam græce CIIbi,protunc • 33
loqui? .98 Ibimus annon? Io6.
Hominem fonat, id eft humaniter, OTIdem, datiuo iun&tum 47.
velritu, vel more hominis,velrea Idem pro etiam 25•
præfentat hominem 25• Idé relatiuü, cibus pfonis iúgi .6
Homo • •22
Ideo,ide6q; ratiöalés cöiü&ióes 24.
£Homo nemo ~_ • I I3 Id eft,aduerbium explanandi 2z.
Horrendum ideft horrende ftris Id ætatis • I2S
des 26. ' Ideo,rationalis coniun&tio 24.
Horrétia arma £ horrida 32• Idiomaton • 54
Horribile eftquæ loquantur 98. i4\o7rot? verba .8
Hortamur fari § 9• Idoneus mitti,ad mittédú,vt mitta
Hortandi aduerbia •22 tur,& q mittatur ad bellü .48
Hortandi aduerbia, imperatiuos Idque in adolefcentia 97.
pofcunt 8 I• (IIgitur 86. II 5.
 * N D E x
Igitur,rationalis eoniun&tio 24. careat - »9 .
Igitur fubintelligitur nónunquam Imperfe&tum preteritum •8
in oratione Io3. Imperfe&tum pro plufquamperfea
Ignarus viæ •47 &to. « I2 I
Ignotus,a&tiue&paffiue • 33 Imperitus rerum 46•
I I M. L L S. 4§• Impero - •54;
CIIIlabitur vrbi,& illapfus'in hoa Impero hoc tib 6os
ftes •6S Impertio .7o
Ille •52• •53 Impleo »7o
Illicet confirmationis aduerbiü 21. Impleuitmeropateram .61 &
- IIludo 69. • implet adolefcentem fuae tem£e
Illuxit,fup.dies 93• ritatis 6r.
CIImaginor id • §9 Imponit finem rebus honeftis
Imbuere mundam lanam his liquo 64. . .6S
ribus oportet .61 ImponQ .7z
Immemor beneficij •47 Impono in te hoc onus 63.
Immenfum quantum •96 Improuidus fubiti cafus •46
Imminet tibi .57 Imprudés harumrerum •47
Imminetin noftrasfortunas,& imia CIijo: u¥ 2. I •
minet his 64. Inane corpus animæ , & inanis re
Immunis mali •47 aliqua •47
Immunis omnibus •47 In ans participialiú cóftru&io .46
fmò,eligendi aduerbium • 2. 2. Inarius numeralia 45•
Imo Nereus ciet æquore • I oo In ax termiatorü noim cóftru. .46
Impartit fummum fuum plurima Incertus vitæ 46.
fàlute •6r Inceffit 69•
Impar congreffus 47• Inceffiti te & tibi nouareligio 64.
Impauidus [omni •46 Inchoatiua verba , quæ Lau.Valla
Impendet tibi •
continuatiua vocat .8
Êndis,intendendi?
uerbium
Incidoin æs & in ære 69.
© 2. 2» Incipit ; 67.
Imperatiuis futurum deeffè 9. Includam orationi meæ .63
Imperatiuus modus • 9 • I 2. Includuntur in carcerem 63.
Imperatiuiplufquamperfe&ü . 1 o Incómodus ad militandum .48
Imperatiuus pro futuro imperatia Incumbe in rempu.& ad laudem,
Ul1 - -
I 2. O•. & incumbens tereti .6 I
Imperatiuus pro optatiuo I zo. Incumbo <72.
Imperatiuus, quarc pmiffiuus mo» Incumbo tibi .S7
dus dicatur. •9 •I2. Incufat alterum probro .6o
Imperatiuus qui & mandatiuvs di• Incufatiuus cafus,accufatiuus 5.
citur fo. Indicatiuusyqui & finiendi & inter
Imperatiuus,quare prima perfona terogandi, &fatendi,& pronune
 '1 N r H. L I N A c R I G R A M M .
• tiatiuus dicitur modus »9 •I. In,quomodo conftruatur , & varia
Incipio •54. eius fignificata . 78.
Indico •54 In fümmo frigore, pro in fummo
Indigeo pecunia,& pecuniarü 57. frigoris 38.
Indigetur prgfidio earum s7. In totum,c6gregãdi aduerbiü .zz.
Indicatiuum pro potentiali .I29 In vniuerfum, Congregandi aduer
Indigus opis - .46 * bium .2.2
Indignantiffimus feruitutis 46. Infandum,participium prointeriea
Indignus mitti,& qui mittatur •48 &tione 26.
& indignusmagnorü auorú 48. Inficiando .76
Indo&tus pilæ 46. Inficior cum infinitiuo $9•
Inducas iftucinanimú 63• Infinita fubiun&ta 3•
In dumparticipialia 1 5. accufa? Infiniti fenfus 2•
' tiuo cafuiiun&ta .I6 Infiniti folutio •54•
Indulgentior,indulgentiffitnus 32. Infiniti verborum modi,nominum
Indulgens .IS vim obtinent aliquádo,& in quo
In animo habere, fup.voluntatem cafu 2e
vel propofitum 92. • Infinitiuus,per debet folutus .98
In extremis quibus,pro quarum in Infinitorü noim conftru&io .39
extremis 38. Infinitorü fubiü&orú cóftru&tio4o.
In diem,in dies •2. I Infinitorü vniuerfaliú cóftru&tio.42
In dies 94• Infinitum,Gellio indefinitum dicia
In gratiam redijt *78. tur »9
In horam,& horas Infinitumpoft paffiua
•2. I
•SS
In horas 94• Infinitum quare dicatur Qui .37
In idus terminata cóftru&tio .46 Infinitum quare di&tum fit pronoa
In ius terminatorü conftru&tio.46 men .7
In libras 94• Infinitum, verbi nomen vocarunt
In mentem fuit .127 Stoici,& quare •9
In modios 94• Infinitus a&tiuis & paffiuis nominia
In more eft ,• •94 bus iun&tus,nöriunquam per qui
In naues,proinfingulasnaues 94. interpretatur 92•
In pedem 94• Infinitüs modus II•
In,pro inter 126•
Infinitus modus pro prgterito pere
In plumbo dicendâ,id eft in tra&a fe&to finitiui I 2. O.
tione vel capite de plübo 34. Infodiendus locus alte duos pe •
In Pompeianü ftatim cogito 98. des .57
In prædonum poteftaté fuiffè fciaa Infixi pe&ore 65.
tis . 127 Infra cum aduerbiatur, pro infe ,
In primis,& in paucis 8z. r1u3 27.
In primis,pro valde 2 2. •
Ingeminant pro ingeminantur,vel
In fpem venio,pro fpero 32. • ingeminant fe ' ' •32
 I N n E x
Ingredior pro gradiorabfòlutü .59 Intereft magni,velparui,mea 62.
Iniecit fe in ignem 63. Intereft ex re vel res,& eft compos
Inibo ab eo gratiam •I I9 fitum effe probatur ex Plautô &c
Iniquo pondereraftri •II9 Terentio 49• •5o
In fis vérballa quomodoconftruana Interie&tio quid •23
tur 47• Interie&tionü conftru&tio 84.
Inops verbis 47• Interim,pro aliquando 33•
Inops mentis •47 Interpretor verbum cómune 55.
Inquam I I $• Interrogatiuum duplex •3
Infcius aeui •46 Interrogatiua quædam, genitiuus
Infertabamaptans »I26 fèquitur •4o
Inferuitum eft à me nihil •56 Interrogandi aduerbia 2. I•
Infideat quantus mifere deus,& in Interrogandi verba quomodo con•
animis ómniuminfidet .6S ftruátur - 6r.
Inferuio tibi .57 Interrogo à te 6r
Infimulas herum auaritiæ .6o Interrogandi cafus genitiuus 5.
Infidiatur illi $9• Interrogatiua,aliquando nihil quæ
Infiluimusin fcaphâ,& carinis.65 runt 3•
Infifte in dolos,infiftit alienis vefti• Interrogatiuum nomen •3
[gijs,nefcio quâ infiftam wiä .65 Interrogatiuorum conftru&tio .39
Infolens malarum artium • 47 Interuallum & [patium fignificana
Inftans tempus,praeféns .8 . tiumconftru&io .57
Inftituo •54 Intra 17.
Infto tibi , •57 Intra Calendas 66.
' Inftrumenti ablatiuus ', .6z. Intra quàm modicam, quadragies
Inftruunt nauigia armamétis , 6r pifcinæ vendiderunt 27.
Infulto * 69. Intranfitiua conflru&tio •36
Infunt in amore hæc vitia, ineftilli Intro ædem,& in Capitolium .64
multii authoritatis •6$ Inuado : 6 9• -

Integer vitæ , 46• Inuafit multos, & infortunas hu •

Intendendi aduerbia,. . , Izz. ius inuaferat •64
Inter - - - - I 7. Inuicem aduerbium •32,
De inter obferuatio »52 Inuideo .7o
Interdico - .7o Inuigilo tibi .s7
Inter primos,inter paucos , 82. (IIocor abfolutum • 59
Interea loci cognoui te 8o. CI Ipfe epitagmaticum •I I 4.
Inter eft · · · · · 59 72. Ipfius tuo animo •S o
Intereft inter me & te murus .64 Ip(e trium perfonarum fignifica ,
Intereft mea. 49• tionem repraefentat,quöd Græ2
Intereft cum Multum Paulum, ci Epitagmaticon,Donatus fubie
: &c« - •63 tiuum vocant .6
… 2 ,'
-
 -*

'1 N r H, L I N A c RI GRAMM.
Cfrafcitur illi $9• Læta laboris,fup.caufà rz 3.
CIIs ea id •Sz. Lætari,pro, vt lætetur •I 24,
Is pro talisveltantus .z8 Lætor hac re,& vtrunque «6o
Ifte •52. Lætor 34•
Iftiufmodi,redditiuum 3• Laudecaptusprofolalaude 94.
£ftud ætatis •I 25 Lapidat S $•
�IIta .83 Lapfus animi 46.
Ita,aduerbium affirmatiue refpon* Largior verbum cómune 55.
dendi 21. & fimilitudinis 22• Largus opum •47
Hta facere certum eft 97. Latêre credit,deeft fe 9§•
Itapro talis,& qualis 26. Latina conftru&tio 3S.
Hta provalde,præfertim poft nega• Latinus cafus ablatiuus 5•
tionem 33• Latus pedum denum 47•
Ita aliquando in oratione defyde* Laudantis interieétio •23
ratur I O O. CILenocinatur illi neceffitas s g.
Itaque, rationalis coniun&tio 24. Leuabotehocfafce- .6r.
Italus,fup.homo •93 QILibensprolibenter ' ' %6.
Item,itémq; , copulatiua coniun a liberalegis *******,A.
&tio 2. 3• Libera me miferum metu,& à fée,
Item proitavelfic •29 _ leratorum calumnijs »6r
Itidem .83 Liberalis pecuniæ
Itidem,fimilitudinis aduer.
Itis pro ite
zz. Liberius viuédifuitpoteftas „?
•I2O
Liberi? viuédi,fup.quàm ante .gs
Itumeft
Itur inantiquam fyluam
56.
•56
ILiber,fup.h
Libet P omo 3.
-
•»

�IIubeo •54 , 7o• Liceo quomodo conftruatur 3

Iucundum relatu •48 Licet . $7. 86.
Iudico 6o.
Iicet,aduerfàtiua cöiun&tio 24.
Iulofuit illi cognomé II 8. Licet concedétisaduerbiú aí.
Iurandi aduerbia 2 I• Liceteffe beatis - $7.
Iurandi aduerbia quomodo con • Licet effe tam difertis · 13.
ftruátur 8 I. Licet licebit verbapro quanuisali,
Iufferis,ibit • Io3 quando 26.
Iufta conftru&tio • 35 ILieum prolieium 29•
Iuftus,fup.homo •93 Iignorabfolutum •59
Iuuat 54• Liquet 57.
Iuxtaaduerbium 28• ©ILocale nomen •4
* Iuxta I 8. Localia aduerbia 2o.
1L
Locus,Pro diétione tempus pofi ,
- Abor abfolutum •$9 tum • 33
- • L Laboro »73 Locuples metu .48
1achrymor abfolutü .$$ Lodouicus Viues, alterum, lumén
 * . 1 N d * *
1iterarum •27 Maneo •73
Longe pro valde •83 Manu mea literae •99
Longe,intendendi aduerbiä zz. Mafculinumgenus •$.
Longiffime, quantitatis aduer• Mafculinum pro •I I9
cbium . - • •22 Mafculinum pro neutro •119^
Longus fèptem pedes, . 47. & Materfamiliâs ; . •II9
pedum & fèfquipede II .48 Materiale nomen ' ' •4,
Loquor . . : O• Maturusæui •47
Loquimur,pro loquifòlemus: 34 Matutinus pro mane 127,
Loquor hgcilli 6o. Maxime,quantitatisaduerbiú •i2
©ILucrifacio .6». Maximi puto .6
Lucror pecuniam •59 Maximo orabat opere : 11
Lu&or abfolutum •59 ©Mea refertvelifitereft , 6z.
I.udo .£7o. Meatim,meomore ^ 2 £.
Luetis mihipoenas •6z. Mea timentis,velqui timeâ so.
Mecum perfonaliter aduerbiä zz.
M. . Medeor illi $9•
Mediam mulierem, pro medium.
Quid antiquis fignifica • mulieris 38.'
' M, bat · · · Medicina,fup.taberna
· · ·4$. 92.
- Ma&te animi 46• Medicorcumidatiuo aliquãdo, ali•'
ÌMa&e virtute efto .I 18. quandocumaccufatiuo 59•
Magnia:ftimo •63 Meiudice .127"
Magni intereft,velrefert 6z. Mei,fup.domeftici vel miniftri.93.
IMagnopere,intêdêdiaduerbiä zz. Memiferum promiferet, vel vehea
Magnum provalde •2$ - menter dolet. 32•.
Maior,& maximus natu •49 Melius emi •63.
Maiorviginti annorum,fup.aetate, Melius peius •I o4.
vel illo quieft •49 Melius petitu .48
Maiufcula eft Thais quàm ego 48. NMeme adfum 113.
Maledico tibi .s7 Memor fui •47
IMalefacio tibi .57 Memorandus mihi 47•
Malefit .57 Memoria noftra, & memoria pä •
Male ,'intendendi aduerbium ali? Vtrum - 66.
quando ' 22• Méne Iliacis occumbere campis
Male provalde, • 33 . non potuiffe .98
Male vortat 9$ • Méneincoepto defifterevi&tä .98
Malis I 2 O. Menfuram liquidifignificätia .63 '
Malo - •34 Menfuram fignificätia nomina, in
Malum,interie&tio 25• quo cafu ponantur 7.
Mädatiuus modus imperatiuus 9. Mentio cometarú.i.de cometis.4o
Mando 54• Mentitur pro dicit • 34
 1 n r h. 1 1 x A c R 1 G R A M M.
Mercentur,pro mercarentur •141; Mifer animi · · ···· · · •47
Meridior abfolutum ; »59'. Mifereor ** ' ' ». 7o.
Mefozeugma .* I © 5.*
-
Mifèrerelaborum tãtorum $9.
Metathefis fènfuunì , I I7. Miferefcit quomodo côftruatur.67.
Methodum doc&diadtyronum ex* Mifèricordia huius,i.de hac * .4o
ercitationem , compofuit Lina *; Mifit puerum pronütiauit 32•.
cer *. »9o .I2. 2." Miferet quomódocóftruatur .67
-

Metor cum accufatiuo , •59 Miffum facio,pr6mitto : » 3i.

NMetuamnilpatrem , : … •61 Mittas. . . . * T * .. . . ;;. 96.;
Metuens virgæ . . 46. Mitto tibi donum . . 6ο• .
Metu,metuis , , •I 19 Mitto tibi & adte 6o. »
Metum capio,pro metuo ' . 32. Q[Moderor . ;. 7o, :
Metuo T, I. ' : ; .'/3 , Moderor illi ** -*- -*- * '59•*. -

Metuone fatis diligenter • •I or: Mod. - 45.

Meuspromi ... • I I 8°. Modo,protantum 33•.
QIMihi peccat .62. Modo,exclufionis aduerbium .za
Mille, •43 Modo non,reinon pera&tæ aduere
Militiæ ; 65•. bium 22 • ,
NMiloviribus.i.valensviribus. 29. Modorum diuifio , . . . . .9
Millia duo irepiget,fup.paffuü 92. Modorumienallage _: … .Ixo
Millies habet Afranius 94•. Modorum folutiö in infinitum .1* '
Minime .86 Modus verborum , ftatus & qualia.
Minime,comparãdi aduerbiü .22 tas verbialiquibus dicitur 7 .8.
Minime,quantitatisaduerbiü .22 Modus latine,Graece rgétros, .9 .
Minimi facio . .63. Molior cum infinitiuo $9• .
Minimi pretij,fup.homo 62. Moneo 34* .
NMinimum - I24• Moneo te id .6r |
IMinorilli ' $9• Monendo pueri fiunt 7$•.
Minitor illi $9• Moretum Virgilijvocat Linacer .3
Minores trimæ .... Io3• Morini,fup.homines »93
Minoris talento non docuit 62. Morior verbum cömune $$•
Minusinaduerbium tranfiens,pro Moris eft - •94.
cóparatiuo nominüacceptü .27 ©IMul&tauit illum morte .6o
Minufquam 8z. Multifariam 2I•.
Mifceo <7o. Multum vigilo •Y2$
Minutis interrogatificulis vir 3 Multum ' 124•
Mirabilis illi 47• Multum intereft •63
Mirando,dum miror I 4• Munerauit, fiue muneratuseft eíí.
Miror <7o. regni focietate •6r.
Miror iuftitiae,fup.caufa 123. Murena •I I I
Mirum quantumi •96 Mutant, pro mutantur, vel mu •
Mis & tis exoleta .so tant fe s . •3* .
 ' -- - - a .
- * ' . * … e ' i '. : …
1x p ex
Mutat quadratarotundis xoo. Nedum 83. . x84 »ro6
Mutatus animi 46• Nedumalere, prönedum nonale •.
Mutuo aduerbium •52 re conducit ' I •1o9
• •. - N -
Nedum,negatæ folitudinis aduere
. bium - •2$
AE, confirmationis aduer• Negandi aduerbia ' 2 Ke
·· N bium . 2. I • . Negatæ folitudinis aduerbia .2*
„' * Nam . * * 86. . • II 5 Negare fedulo ' ' ' 12.Os,
Nam, quandoq; expletiua coniuna Negatio varijs modis in orationeae
-&tio . . 24* bundat , * * 14*
-

: Nam,inoratione aliquando defyde 1Negat neque 114•. -

ratur * f I O2 •
Negat quis,nego .1 o3
•

Nifi,nâq; caufàles côiunétióes. 14 Negligens amicorum 46•

Nä pauté,vel fimili difcretiua.34 Nego - .. •54
Nancifcor quod volebam , .59 . Nemo pro vllus <3r
Nafcor abfolutum ; •, e •59 . Nemo homo ' * . • II 3.
Natalis,fup.dies . . . 93• Nemohabet,neque x I4e
' Natatur vnda , . . . , . 7. Neque 8$. .86
Natus patregentili , ., . . 75. Neque pro & non . . . •34
|Natu,monoptotum »49 Neque
tuit.,pudetquicquam, nec me •
Io9e
, •

GENe - 89. .116

Ne pro non 2I • 33• Neque redüdans inoratione .12.6
§îas
ratur.
inoratione defyde •
• I o3 I O2.
Nequicquam pro non , , : .33.
Nefcia viri … . . •46
Ne,prohibendi aduerbiii . .zz. Nefcis nec . . •. . II4•
Néfùperfluit aliquando in oratio • Neuter verbo accufandi iun&tum,
ne - , _. _ • 115 in ablatiuoponi 6o.
Ne p nó,perfe£tiua cóiun&tio .24 Neutraadie&tiuorü,appellatiui noa
:dubitàtiua coniun&io , 24. minis vim obtinent T . . . a.
Ne prohibendi aduerbium, varie Neutra in datiuum •57
I cohftru&tum . . ., .8£ Neutrale fiue abfolutum proa&tia
Ne multa , , ' , 96. uo pofitum •32
Ne nimium modo 125. Neutralia paffiua 7• :
Necita multo poft I o3s. Neutropaffiuaverba, antiquisträf.
Necne,dubitatiuæ coniü&tióes 24. greffiüa di&ta , 12•
Nec,néque,neu, néue, coniun&tio. Neutrorum conftru&tio $ $•
ines copulatiuæ : : 23• Neutrum gemus . . •S
INectufäceres, nec àmepermitte Neutrum nomen,mafculino & fœ•
reris . .Io6 minino fubie&tum, I 27.
Nάriusmeus,fùp.homo •93 Neutrum pro fœminino I 1 $.
Neceffe eft hoc coiifilium meum Neutrum verbum ' , .8.
, kaudes - ' : Io« CNiçtor abfolutum ' , ' .s9
i
 1 N r H. 1. 1 N A c R. 1. G R A M M .
Nigræ lanarum ! : : 123. Non autem .86
Nihil quicquam ... : .1 33 Non dumtaxat,prononfolü .33
Nihilimeãgratiamfacitis •6z. Non efthumaniiudicij,fup.res.94
Nihil refert •63 Non ita diffimili argum&t6 163.
Nimium , 114• Non modo 83. .84 II 6.
Ningit - - $ $• Non modo præcipitantipatriæ fub
Ni & nifi .88 uenirent •IOI
Ni faciat maria • I2. I Non modo cenforia &c.fed authoa
Ni,nifi,cótinuatiuæ coniü&tióes.24 res &c.deeft etiam •I O2
INifi .85 .1 o7 Non perinde gratus I o3•
Nifi,proquám - •34 Nonfolum 83. . 84. 116•
Nifi pro fèd * , , •Iz6 Non tantum 83. .84 r 16,
Nitor niteris É Non vero ' .86•
CINobis non licet effe tam difer • Noftratim,noftro more 22•
tis 127. 1De noftri&veftriobfèruatio .gr
Noceotibi •57 Non folum,nontantü, non modo,
No&turnus pro no&tu 127. negatæ folitudinis adüerbia .22
INolim me iocari putes I oz, Nonfe parcü folum,pfön6'ßläïíô
Nollem adeffet 7 * * * * 1 zo. parcumfe dicerevölebat* *or
Nolo •54 Nota tibi,pronotum · I2O
Nomen & verbum proverbo , .32. Nouiffima,fup.dies 93.
Nomen pars orationis,quid . . .z. (INubendo .76
Nomen proconiun&ione _ _ 25. Nubo - - <32
Nome prointerie&tione pofitä 2s. Nuda genu •59 ' I24•
Nonnen pro participio ; .2.8 Nugor abfòlutum •39
Nomen proprepofitione •z$. Nullus pro non 2$e
Nomen quidvócet Diomedes .z. Nullus,verboaccufandi fun&tii.ir
Nomen proprium • * •z. Num •II $.
Nominanditibi iftorum : i .12o Num, nunquid, dubitatiuæ con •
Nominatim,{èparãdi aduerbiü. 22. iun&tiones 24•
Nominatiuus cafus,qui& re&us y. Numerale nomen •4
Nominatiuus pro genitiuo •118 Numeralia ad pondusvel nume ì
Nominatiuus pio accufàtiuo .127 rum in plus 4•
Nominatiuus provocatiuo . I 18 Numeralia in rius •4
Nominum conftru&io •35 Numeralia quomodo conftruan ò
Nominü vim quæ habeant 2• tur 43•
Nonas tertio,fup.ante ' 99• Numeriduo in nomine $e
Non,omnibus modis, præter impe Numerorum enallage II9• • .
ratiuum iun&tum .8r Numerus certus próincerto 3o.
Non, quando neceffàrio deeft ino• Numerus,prorythmo •33
ratione •IO I Nuntiat videam * • I o3
Non adeò multa 1 o3. Nuntiohoc tibi 6o.
 -a-

x x p e x
Nuper hgc differere cœpertit 8o. Oleo .^7I
Nufquam gentium
Nutritor pronutrito
8o.
• 32.
9lim pro aliquando
όλοςvèywtik&verba
3;
7.
inor - 34•
O Moeliboee 8I.
Exultàtisfnterie&tio,excla• Omnibusfedentibus,deeftalijs.95
o, mätis & dolentisfiue lu* Omnino,intendendi aduerbiú zz.
gentis 423 Omnium veftrum voluntati 5o.
O,optandi aduerbium •2.2. Omnis 4•
O,quomodo conftruatur 84• Omne Mercurio fimilis 124•
€I Ob præpofitio 17. Omnino,ordinisaduerbium .21
Obedio tibi .s7 Omnino,quantitatis aduerbiä .22
Obijcio tibi ftuprum 6o. Omnis & quifquis in quo differant
Obijt morterepentina $6. conftru&tione •42
Obliqui omnes cafus præternomi• Omniü triúphorü adepte .1 16
• . natiuum $• (IOnerarunt te mëdacijs .6r
Obliqua alloquutio 96. Oneratus frugum 46•
Obliuifcor <7o. Q[Operior te •S9
Obliuifcor huius&hacre $9. Opinio aduentus » •4o
Obnoxia timoris. •46 Qpinor cum infinitiuo $9•
Obfècrat hoc te 6o•
Opinor eiusanuis caufà • I o3
Obfequor quæ volunt 6o. Oportet - 34•
Obfequor illum $9. Oportet hominem occidat 1 oz.
Obferuabam mane IO2 • Opinor ui $4•
Obfiftotibi .57 Oppidum Antiochiae II 8.
Obfonor abfòlutum • 59 Oppido quàm 8z.
Obftrepotibi .57 Oppidorumnomina quo cafu po •
Obfto tibi •57 nantur 6$.
Obfum tibi .57 Oppidorum nomina I25•
Obtempero tibi .57 Oppofuit fe mihi 6o.
Obtre&to <7o. Optandi modus • I O . Iz.
€IOccumbo .7r Optandi aduerbia e 2 2,
Occurro tibi .s7 Optandiaduerbia,optatiuisverbos
coccurrit nobis,&idé à do&is .s7 tum iun&ta 8r.
Ocior abfolutum • 59 Optatopro optate •2$
O$tauus cafus,(ubdatiuocompre • Optauit inhonefte parare diuiti•
henfus . $• 2S •127
O&auus cafus 118• optatiuümmodum, Linacer Potée
oTOeftrü græci verterevocãtes 125. tialem,Subiun&iuum,& Optatis
QTOf{iciotibi .57 uum VOCat. • I2
çTOh,vocantis fnterie&tio •23 Opto •54
δίκάιωματικός • 4. Opus effe . .73
cj.
 1 N r*. LI N A c RI GRAMM A.
Orationis partes o£to , veteribus Paritatem fignificantia nomina da•
{ex tantum •2. tiuum adfcifcunt 47•
Oratum velim,pro orem 32. • Pariter t. .1 o6
Orbis parente fuo .48 Paro •54.
Ordinale nomen •4 Particeps fecreti • 47
Ordinalia quomodo cóftruátur 43. Participat paternum fuum fui con
Ordinalia ablatiuocum præpofitio, filij .61
ne iun&ta 48• Participauit aliquâ familiarem fuo
Ordoconiun&tionum •9 I {ermone •6r
Ordinisaduerbia Participium
•2 I I2s

Ordinalia pro cardinalibus 3o. Participia paffiua pa&tiuis 32. .33 .

Ornatu,ornatius • I I9 Participiale in dum I §•
Ornotinus 3• Participiale fiue gerundi,quid voca
Oro te hoc 6o. rint veteres 13•
Oro à te 6r. Participiale verbum, gerundiuum,
£IOfculor verbum cómune $ $. vel fupinum I4•
Oshumeröfq3deofimilis 124. Participialianomina 14. & à qui
O fi remeaffet 8 I. busparticipijs fiant ` · ·rs
Ofi,optandi aduerbium •22,
Participialia hominain rus,quomo
Oftendo •S4 do interfitäda céfeat Linacer .1s
O tempora fore 32. Participiaiiüa&iuorücöftru&io7y.
Otriculanü, fup.praedium , 92. Participialium paffiuorum conftrue
Ouina,fup.caro 9z • &tio <76.
Participijpreteritielegãtia,&quale
P cópendiüm afferat orationi [7s.
Participiorum genus triplex Iz.
Alam aduerbium 28. Participiorüpaífiuorücöftru&io.;;
Ρ Palpo & palpor .71 Participiorum tempora I2.

Palpo pro palpor cum accu Participiorum praefens cumpofíeffi

fatiuo $9• uis pronominibus $ o.
Palpatur mulieri $9• Participium paffiuum cum appella
Panè ex iure hefterno,(up.macerae tiui accufatiuo - •$9
tü,emollitü,vel madidü 99. Participium a&tiuum Appaffiuo 32.
Papæ,admirátis interie&tio. .23 Participium vel participiale nomiens
Paratis proparate •I2. O pro interie&ione 26•
Parco parcis •73 Participiú præteritü in ablatiuo &
Parco tibi .57 neutro genere,quo foluatur .75
Parcus pecuniæ •47 Participium pronomine,item pro
Parenthefis • I I 6. verbo . 2.8
Par impar •IO4 Participiú praefens paffiuorum 12.
. Par huius 47• Participium pro aduerbio 26.
Parifij,fup.homines : .•93 Particulare nomen i, 4•
 * N D r *
Particularia ifinita,ôlibet&quis 4. Paulapecunia pacifci .63*
Partim • I o6 Paulum,paululum I 24*
Partim proquidam,& cum partim Paulum refert •63
m. .27 Pauper bonorum •47
Partitiuorü genitiuus cóparatiuus Pauxillum refert .63
cun&us,per evelex,veIinter rea (I Peccantur multa <7.
foluitur 48. Peccat mihi,id eft in detrimentum
Partitiuorum conftru&tio •4o mn€um •6z
Partitiuumpronumerali,alias care Pedetétim,aduerbiíiremittédi zz.
dinali 3o• Peius emi .63
Partitiuum nomen 4• Peius pro validius •33
Parui refert,vel intereft 62. Peius, peffime, intendendi aduer?
Parum,aduerbium negandi 2 I. bium aliquando 22 •

Paruum opufculum •II3 Pelluntur Italia 65.

Parum refert •63 Penes præpofitio . I8
Pars ingenium,alij corpus I27. Pendi magni à meis,poftulo .63
Pars pro alij 29• Penetrabilis nulli 47•
Pars fècant • I 2. O
Poenitetquomodo cóftruatur .67.
Paffiuum - 7. Penitus intendendi aduerbiü 22.
Paffiuorumconftru&io • $$ Pepigi •73
Paffiuorum triplex ratio - 7. ÉÉÉabium quomodo conftru•
Paffiuum proâ&tiuo •32. atut .82
Paffiuum quädo poft & ante fe res Percontari illa te volumus .6I
cipiunt infinitum • $$ Percontor à te 61.
Paffiuis, cafus fecundus aëtiuorum Percontor cum accufatiuo .59
communis 6I· Perfe&tiuæ, vel abfòlutiuæ coniun•
. Pater familiâs . •II9 &tiones - •24
Patet 57. Perfe&tum præteritum 8.
Patettres vlnas •57 Perferre properferebat I2o.
Patipro patiebatur I 2. o. Perfregitbrachium,ideftperfra&ü
Patiens inediae 46• eft eibrachium .32
Patria quid •4 Pergo .73
Patria,noue apud Vergilium proa Pergo, properfeuero cum infiniti •
latum •4 TlO $$•
Patrium nomen •4 Pergrgcor abfòlutum •59
Patrius cafus genitiuus $• Periculooculorum,deeft cum.roo
Patrius pro patrie •I I8 Perierim I2I •
Paucis animantium 123• Perinde,pro talia 26•
Paucisdieb*quibus hæc aëta 66. Perinde provalde 33•
Paucis tevolo,fup.verbis 92. Peritus legum •47
Paucorum veftrís refpondeat lau* Perlabitur vndas 65.
, dibus • $o. Per meftetit • 18
c.ij,
 in r*. l IN A c R 1 GaAMMA.
Permiffiuus modus indicatiuus,im Plures pro multi •3o
• peratiuus 9. • I z. Plurimi facio - .63
Permitto 34• Plurimum - 124•
perofus morum peruerfitatem , & Plurimum ambulo • I2S
perofus populo .75. Plurimü,quantitatisaduerbiü •zz.
Perquam 8z. Plurimum refert 63.
Perquam,intédendi aduerbiú 22. Pluris quàm Coffus agebat 62.
Per qui,nönüjauthores interpretâ Pluris in aduerbium tranfiens, pro
tufirifinitum a&iuum & paífiuü cóparatiuo nominü acceptii .27
, nominibus iun&tum •48 Plus milliesaudiui .27
Per quòd, infinitum folui, & quo• Plus minus duae .Io2. .
modo .89 In plus numeralia, ad pondus vel
Perfeuero cum infinitiuè $$. numerumn 4•
Perfona ^ .35 Plus refert .63
Perfona conftru&tionis 35. Plus fatis I o3•
Perfona in verbo 12. Plufquamperfe&tü imperatiui .Io
Perfona tertia .7 Plufquamperfe&tüpræteritü , 8.
Perfonarum enallage .1 2o : Pluuntlagides,velglandes,veleffi•
Perfonalia aduerbia 22• gies 93•
Perfonae tres in pronoibus 6.^®IPolliceor hæc amicis 6o. .
Pertefus • 71 Pondus fignificätia,in ablatiuo .63
Pertefus ingnauiä fuä .75 Pone aduerbium , 28.
Petédi verbaqüocóftruátur 61. Porrò,difcretiuacóiun&io · 23.
Peto .1 Io Pofcimus te pacem 6o.
Peto â te - 61. Pofco â te 6r.
Petunt iura Cordubam 6o. Pofleffiua pronomiua 6.
©IPiger ad falutandum .48 Poffeffiuorum pronominü vfus.so
Piget quomodo c6ftruatur .67 Poffeffiuum •4
Pilalippis inimicum,& ludere cru• Poffeffiuum proprimitiuo 3r.
dis » .1 17 Poffum . .«^7
Pili non facit - .6z. Poft praepofitio $4 ?
Piftrina,fup.taberna 92 • Poft quando in oratione defyde •
(I Placeo tibi .57 ratur IO O·
Placet 57. Poft aduerbium 2.8.
Placetur .57 Poft diem tertium quàm 88.
Planis pifcium I 2.3. Poft ea •93
Plenum gypfo ' •48 Poft £eftum 66.
Plenus laboris antique , & nunc Poftilla i •63
vino 48. Poft paulo .8z.
Pleonafmos II2 • Poftea interrogatiue I o6«
Pluit,& pluit lapidibus $ $• Pofterior profequente •3o
Pluralis pro fingulari • 12. O
Pofteriores ferä,fup.partes gz.
 Y N D E x
Poftquam 88. antur 6r.
Poftquá,fubc5tinuatia cöiü&tio.24. Praeniteo tibi • 57
Poftridie intellexi quàmà vobis dif Prænomen' , •2
ceffi Praepofitio
•IOO. I6.
Poftridie ludos,fup.poft 99• Praepofitio pro coniun&tione 28.
Poftridie, præpofitióni fübie£tum Præpofitio pro verbo 26.
nOmen .27 Praepofitiones accufatiui, ablatiui,
Poftulat id fibi apponi'gratiæ & & vtriufque cafus •78.
gratiam. 58. Praepofitio pro aduerbio .28
Poftulauit crimine confularé virum Præpofitiones quot numero I 6.
id eft accufauit . 6o Præpofitionum eclipfis 99•
Poftulat præfidium à fenatu , 61. Bræfcia futuri «46
Poftulo S4• Præfens paffiuorum participiü 12.
Poftulo tehanc rem 6o. Praefens p futuroin infinitis . 12r
Potcntialis modus I O. • I2 Praefens profuturo . I 26
Potens tempeftatum 46. Praefens p impfe&o & pfe&to .121
Poteft . 67. Praefens tempus,qd &inftans .8
Potior .71 Præfideo tibi .57
Potior,ablatiuo iun&tum •6o Praefta te eum mihi .6I
Potius,potiffimum,eligendiaduera Praeftans animi 46.
bia • 22 Præftat 73.
(II Præ « 2. O
Praeftat emori per virtutem s7.
Præ aduerbium 28. Præftat eos virtute 6 I.
Apræ verba compofita,accufatiuo Praeftoeft,pro praeftofum .1 2o
& datiuoiun&ta 6o. Præfto tibi .57
Prae quod tu,propræ eoqάtu .96 Præftolor .71
Præcedit eum aliquanto 6I. Praequam •2O
Præcellit virtute 6I . Præter I 8.
Præcepsanimi •47 Præter cæteros 82.
Præceptor mihi •47 Præter cóiun&tio,pro præter quàm
Praecipio hoc tibi . . . . 6o. vel fine 28.
Praecipitatpro praecipitatur,velpre Præterquam .85
cipitat fe •32 Præterea,cóiun&tio copulatiua 23.
Præclare Anaxagoras 97. Præterea, pro præter eum, præter
Prædicantita,fup.homines .93 te - 2 -

Præditus morbo,&ingenio .48 Praeteriti perfe&i & plufquâperfe»

Præfe&us prætorij 46. &ti modi potentialis differétia II.
Præfero hunc multo 6I. Prgteriti pérfe&ti vox in paffiuis,du
Præfertfrons hominem 25.
plex,präfus fum & práfus fui 8.
Præire 'a- Præteritum plufquäperfe&tum pro
.7r
Prælationem,exceffümve quæ véra imperfe&to I2 I •-

• . ba fignificant,quomodo conftru* Præteritum perfe£tü pro plufquä •/

c.iij.
 in T H. ■ I N A c R I G R. A m M .
perfe&o • I 2. I ie&tio •23
Præteritum perfe&um pro impera Prohibendi aduerbia • 2. 2,
fe&to • I2. I Prohibeo hoc tibi 6o.
Præteritum profuturo • I2 I Proijce tela manu • I OO

Præteritum triplex .8 Prouide,rationalis cóiun&tio 24.

Præualeo tibi T ' .57 Prolepfis •II 2,
Praeut • 2. Q Promiffiuú,quod nosfuturú 8.
Praeut huius rabies, pro præut illa Promitto tibi hanc rem * 6o.
huius •96 Pronomen .6
Precatur hoc te fortuna 6o. Pronomen loco nominis .28
Precor hoc facias I O2 .
Pronomen pro aduerbio 25. etiã
Praelior abfolutum •59 pro coniun&tione <26
Pretij ablatiuus .62 Pronomé quare di&tü infinitü .
Præuaricor abfolutum • §9 - Pronomina demonftratiua .6
Pridem vidimus eadem 8o. Pronoia fecüde & tertie pfonae quâ
Pridie eius diei, & pridie compitae do in oratione ponuntür •9S
lia 8o. Pronominum cofiftru&tio .3s 49.
Poftridie eius diei 8o. Pronominum eclipfis •9$
Pridie præpofitioni fubie&tum, noa Pronominíigenera quatuor 6.
Tnnen .27 Pronominum fpecies •6
Prima æftate,proin principio æfta, Pronuntiatiuus •9 •I2
tis 38. Prope aduerbium 28•
Primus à Dardano 48. Propemodum,rei non pera&tæ ad•
Primus pro prime •I I8 uerbium ` 22•

Primus pro prior •3o Prophetor abfòlutum * •S9

Principale nomen 4• Propinquo tibi ■ • 57
Priuatim •2. 2. Propiusad deos .8z.
Priuatus (um graui tefte •6r Propius datiuoiun&tum 47•
Priufquam - 88. Propria nomina non carent plurae
Priufquam fubcontinuatiua cöiune 1i I I7.
&tio - •24 Propria pro fuis poffeffiuis 23.
Pro, præpofitio • 2. O Proprijnominisfpecies •2;

Procül cæde aberam,&procul Nea Proprium pro adie&tiuo 29•

polim ' .8o Proprium nomen • 2,
Prodigus animae magnae •46 Propter ". 18
Pro eo quanti te feci .2.8 Propterea quòd •24.
Pro eo ac,Pro eo atq; . 89. Propterea,rationalis cöiä&tio 24.
Proficifcor abfolutum • 59 Prorfus,intendendi aduerbiä 2*.
Ρrofufus fui •28 46. Profequitur hominem verbis vehea
Progredior abfolutum • 59 mentioribus 6I.
Proh 84. Profit obfit • I o4;
Proh,proh nefas,exclamantis inter Profopice cóftru&io, •3S
 * N D E x
Profpera frugum •47 Quàm,defyderatíiinoratióe 1 o5.
Protin9interemit jlitatü eft roo. Quàm proquantum, interrogandi
Protinus fubie&tum negationi, pro aduerbium 2I. 26
ideo •29 Quàm diu præfens I o5- '•
Prouocabula,quæ & Relatiua 3. Quàm & qüantú,cóparationis fiue
Proxim?,quomodo cöitruatur 43. collationisaduerbia •22
Prozeugma •I o$ Quamobrem , rationalis coniun •
Prudens rerum •47 &tio 24. 86.
Prudens pro prouidens .2.8 Qgando, fubcontinuatiua coniun•
Prudenter Anaxagoras 97. IO • 24
®IPfeudulo, ppfeudule •2S Ad Quando,quæ aduerbia reddam
¢IPublico bono , •IOO tuit 2. O·

Pudet quomodoconftruatur .67. Quanquam 86.

Pudor patris ideft depatre .4o Quâlibet & quätülibet 2. I•

Pugnaretur •56 Quãdiu,fubcötinuatia cöiä&tio.24

Pugnemus certo amori I23• Ad Quandiu,quæ aduerbia reddäa
Puto I 54• tur - •2I

Putonon repudiabis •I o3 Quanquam,Quanuis 24•

^.
Quantus ad magnus refe£tus 3.
Quantitatisaduerbia • 22

Va,per locú, vel partimfi'• Quantæ fummæ 62.

q | gnificat 25. Quanti vendi poteft 6z.
Ad Qua,qug aduerbia reda Quantiuis pretij, fup. homo vei
dantur 2. O· ICS 62.
Qua pro quacunq; • 33 Quanticüq; domus cóftet 6z.
Quæ leoni, Tarando magnitudo, Quantitatis aduerbia genitiuis gau
pro eadem quæ leoni 9$« dent 8 I•
Quae tua eftfuauitas 1 I 7. Quantopere nullus Ioye,
Quae vellem,proea quæ 95• Quantum I24•
Quæro à te - 6I. Quätü quomodo cóftruatur 8z.
Quales vbera •I I9 Quätus quätus, Quätufcüq; 4
Quales pro quali • II9 Quantus quifquam Io5• .
Qualifqualis,Qualifcüq; 4• Quanuis pro quantüwis 2. I•
Qualitatis aduerbia • 2. 2. Quãuis&quantüvis _ 21. 86.
Qualitas verborü,& ftatusquibuf Quare,rationalis cöiüëtio 24. 86.
dam dicitur modus .8 QUartana,fup.febris 92•
Qualiter femper Io$. Quafi,fimilitudis aduerbiü 22. 83.
Qualis pro qualiter I28. Quatenus, fubcötinuatiua coniuna
Quàm 24. 83. .85 &tio • 24
Quàm ele&tiua •89 Quatenuspro quandiu, perfe&tiua
Quàm quomodo cöftruatur . .82 coniun&tio 24•
Qua longum,& Quabreue • 1 14, Que ,116 Que pro etiam 33«
c.iiij,
 1 N T H. LI N A c RI GRAMMA.
Quid ifthucc6cedétis aduerbiü zt.
Ve pro aut 33• Quid isfecit? •98
Q. Quje,pro id eft 23• Quid ita 2. I •

' Quje pro enim 33• Quid multis,fup.verbis 92•

Quem tâmén nonpoftponas, fup. Quid multa ? 96.
is vel talis .95 Quid orationis, quot funt par •
Quemadmodum,interrogandiade tes ? • I I3 -
uerbium 21. 83 Quidam 4•
Queror cum accufatiuo • 59 Quidam É aliquis •3 I
CI Qui Quidam boni,quidam mali _ 4.
. I 27
Qui provnde I I4• QUidé,cófirmationis aduerbiú 21.
Qüi pro quis , item pro qualis & Quidni, aduerbium affirmatiuum
quantus •3£ refpondendi 2. I •

Qüiquæ quod, quare infinitum di Quidem,difcretiua cöiun&tio 23«

C3tur • 37 Quippiam I 24•
Qui quæ quod,veteribus prouoca Quiefcas I 2. Oe
bulum di&tum -
Quinetiá,cöiü&tio copulatiua 23.
-

Qui quæ quod, quomodo conftru Quilibet *•*. . 4•

tur •37 Quindecim annis,;pquindenis 3o.
Qui quae quod nönüquam loco fuo uin 2I•

abeft in oratione cü elegãtia 116. Quinos dies filet 3o•

çg; pro fed, difcretiua coniun • Quintilis, fup.menfis •93
o ' , .. 2. 3• Quippe • 24
Qui vel is aliquãdo fubauditum in
oratione .96
QjP* qui,Quippe cum,Quippe
vbi 86
- -

Qui É vt,perfe&tiuacöiü&tio .24 Quis quomodo conftruatur 4z.

ui bello excitireges • 99 Quis pro aliquis •3I
Quibus erat imperatum, pro illi Quis relatiuum,amittit s 3. s.
quibus 9$• Quifquam
Quifpiam 4. •4?
•
Qui tuus eft in me amor _ I 17.
QÜi homini morbi, equo ferè, pro Quifquam pro quiuis,item pro &i
ijdem qui homini 95. le&tiuo - * * • •3I'
Quia,fubcótinuatiua cöifi&tio .24 Quifque,quomodo cóftruatur 42.
Quianam 2. I • Quifquis,Quicunq; 4• •42
Quicunq; - •42. Quiuis 4•
Quicunq; pro quiuis •3 I CIQuoad pro quandiu .8r
Quid,pro in quo •I25 Quoad,fubcötinuatiacöiü&tio .24
Qüid & quod,appellatiuorum vim Quô pro in quæ loca. o-, • 27.
obtinent 2. • Quò mihi fortunam - 7.
Quid,pquorfum,vel adquod 25. Quo,interrogandi aduerbiä 2i.
Quid ego narrem? .98 Quo pro qua • 26
Quid facias,Quid faciat? •I2 I Quo fanguinecretus .1 oo.
 * n ro ae x
Quo proquanto •28 .31 Quôd,pro poftquod,vel quare,ra
Quopoftpofitum, caufàlis coniun• tionalis coniun&tio 24•
&tio •24 Quòdfi,difcretiua coniun&tio 23.
Qgo pvt,perfe&iua coniä&tio.24 Quomodo > 83•
: Adquo,queaduerbia reddant 2.o. Quomodo & quemadmodü zz.
Quocirca,rationalis coniú&tio 24. Quoniam • .116
Quod pro in quo 26. çgum,fubcontinuatiuaconiun
Quod,& quodcunq*, appellatiuoa - •24
rum vim obtinent 2• Quoque pro etiam 33•
gg, ίιά\ικόp, varia tempora â
€nS
ne» Quorum fuerunt, fup.de numero,
vel ex numero 94•
Quod prouocabulum, aliqua Ad Quorfum , quæ aduerbia red•
cum priore,aliquando cum pofte $ dantur 2. Oe
riore coniun&tum i , 37. Quos ego • 1 o4.
Quod pro quare vel itaqs .2.6 Quot,ad duo,tria &c.refertur .3
Quod honpoffit admittere . .67 Quoteni,ad bini &c.refertur ' 3.
Quodbonùm,fauftum,fœlixq; fit, Quotenus diftributiuum 3•
inquit,Quirites regé create 1 17. qg-ad biennis 8c bimus re
Quod nunc tute tecü cogitas . Izi rtur 3•
Quod,poftpofitiuus articulus Grae* Ad Quoties quæ aduerbia reddan•
cis dicitur, Latinis alijs prouoca* tur •2. I

bulü,alijs pronomen infinitü .7 quotidiana,fup.febris ; 92•

Quod mihi charius eft I 19• Uotuplex,ad duplexrefertur 3.
Quod vtinam •26 §ĂŠ aliquando fub•
Quod pro cur,vel quamobré 2 s. iungitur 3•
Quod fi,Quod nifi .26 Quotufquifque 42s
çQuod pro quæ I 22s Quotufquotus,quotcunq;, quotufe
Quod te per hanc • IOO cunque 4•
Quod fcribis te velle,proquantum Quotus,ad primus &c.refertur 3. .
ad illud quod fcribis .96 §Ă duplus refertur 3.
Quod pro καθάti velκαθάσομ,fiue Adquöufq3 quæ aduerbia reddan•
quatenus,Item pro quantíi , 26 •* tur .2I

Quòdnifi,difcretiuaconiú&tio 23. Quum .1 16

Quòdhocvis,non habeo .98 QÜum aliquando continuatiua cö•
Quòd pro quia, etiam fècundolo, iun&tio 24•
copofitum .z6 Quum pro quo die vel tëpore 27.
Quôá,difinitiua coniun&tio .24 Qjum pro poftquam vel &, con
iun&tio
•
•*9
•.• •
Quòd aliquando in oratione defye
derari Ioz• • I o3 - R. - … , - -

Quòd tuo viro oculi doleant 118. Adicitus,à radice 22 •

Quòd caufàlis .89 R. Rapax virtutum •46

Quòd pro quia •24 Rátióis redditiuae,fiue cau•
- C.V.
 %n ra. 1 1 w A c * 1 o * a w w.
fàles coniun&iones •24 Remittendi aduefbia zz•
Ratiocinor abfolutum •59 Remitto tibi librum 6o.
•IRe,faepe abüdat in oratióe •114 Remitto tibi& ad te , 6o.
Recens pro recenter •25 Renafcor abfolutum •59
Recipio 73. Renuntio *73-2
Reciprocum primitiuum pro rela* Reor cum accufatiuo •59 ''
tiuo 3I• È É #: - • S9•
Reciprocum poffeffiuum pro rela • petüdaríi,fup. rú 92«
tiuis tertiæ perfonae 31• Repofcit Έ quam 69.
Reciprocatio pronominum •5r Repugnotibi •57
Reclamatum eft 56. •57 Refcribo tibi & adte 6o»'
Reclamatur . . , . . .57 Refpondere *73•
JReclamo tibi •57 Refpondendi aduerbia 21. .
Recordor - .71 Reftat ' ; … - *s?.
Redditiuum nomen quod fit ,'& Reftant mihi pergama * •6z
quot redditiua 3• Rethoricor abfölutum ' ' •59
: Rédditiuis, aliquando admirantes Retranfitionem quid vocetPrifcia
vtimur ... . . . ,.,. r •4 `\ imus *• -i •j*
£Reddo te illi … 6o. Rettulit Aiax effe Iouis prone • . .
Rediturus ero • • I2I. - - £•. • .I2.
Refertio .71 Retro referri ; >I ?
Referamus folis amores Io3s Reuertor abfòlutum … , ….$9 .
Refert •59 Reuerentior deorum • . • ;• 46.
1Refert mea ... .. » .. 49• Reuereri pro reueritus eft • • . 1zo.
Refert cum multum, palum .63 Reuslegum. -** ^ • ' .47
Refert parui, magni , mea, & €TRhodü volo,fup.ire 98.
tua - 62. �IRidentis interie&tio •23
Refragor illi $9• Inrius numeralia •4
Regione vrbisfexta •IOQ Rixorabfolutum •59
Regnauit agreftiü pauxilloríi , I23.
CIRogamus ad oía tefcribas Ioz.
Reinon pera&tæ aduerbia , zz. Rogo à te hoc , . . .: . 6r.
P.elatiua 3• Rogoprorogaui … i„^
-
.121
Relatiuum in neutrum conuerfum Rogo te hoc 6os
cum genitiuo- 38* Rorat imbrem - ss.
Relatiua,ad quæ referantur . .'3. SERudisgraecarü literarum 47
Derelatiuo I, -; _ * * ti •I 22, In rus participialia -* • I ;
IRelatiua pronomina ... , .sz Rus ibo, rure venio, rure tranfi?
Relatiui cum antecedenteconftrua ui*, *.. … o . t.). 65.
- &tio - 37 -
Ruri moratur, Ruri effe poetæ in
Relatiuum cum antecedente .38 . ablatiuo .. •i • .66
IR<minifcorhuius & hac re '59. Plufticor abfolutum. •59
* • •
--^ • .
-
• *… -
 • * * * . 'r n d e * * * * 1.
.*, * * S * SecundumCaefàrem xx8.
… Agaxrerumvtilium •46 Secundum,pro κατ& •25
, s Salem quod • 128 Secundum aduerbium 28.
* . , Saltem •II o Securus amorum •47
Saltem,coniú&ioelattotica , 24. Secusaduerbium 28.
Salubribus profalubrioribus .29 Secus Paulo •8*
Salutatorius cafus . s. Secus diuerfitatisaduerbium .zz.
Salutem Ciceroni&vxorieius 97. Sed I I $•
Sanequam 82. Sed cui paucos, fupple, talis vel
Samus mentis •47 is • • •9$
Sapiens vitatu .48 Sed de his pluribus 96•
Sapio •73. Sed dehisha&enus 96•
satefànguine diuûm .roo. Sedetiam 83• -

Satim fübie&tum negationi pro Sed etiam, aliquando deeft in ora•

ideo •?9 tione •IOz.
Satis 26. Sed enim •I I6
Satiffit s7* Sedenim,expletiuac6iun&io 24.
Satiffacio - , - *7r. Sed hæc & alia multa coram . 96.
Sati£acio tibi <57 Sed&,coniunétio copulatiua 23.
Satur ambröfiae fùcco , . .47 Sed ne,vel fèd nec ... 83.
Satur omnium rerum | … _ •47 Sed proimo 39v
Saturant hæ res meæ vitæ, fàtura • Sedita - .86
• tus cædis * * . 6r. Sed tamen 24« .86.
Saturo ; . . . . . . * <yx Sed, fedenim difcretiuâ conium a
Satus fànguine diuûm : 75. - _ &tio 23•. -

Saxa vocant Itali t. ' .i 17 Sedetur,fup.feffio. 93•.

oTSceleratâ intorferat haftä .117. Sedulo profedule • •z$.
Scilicet,affirmationisaduerbiú 21., Segregatim <22,
-

Scias nefcias -• τοz., Seífií medios illapfus in ho •

ftes ^ ***** .*
Scio , « T …… * ' ' . ' •54 • I 27
Sciretuum . ' '. i. ; ' s * zs. Sentio , .. .- • •54
sciretuum,verbü pronomine .48 Sentias aliter pro fentires .rzi
Scire credit,deeft fé • • ':.*' . 95? Separandi adüerbia • 2. 2,

Scifcitor à te ' : ' s 61. Separationemablationémve fignia

Scortor abfòlutum **:.*•y9 ficantia verba, quomodo cóm •
Scribo tibi & adte : ' **' . . 6o, . ftruantur 6r.
Scribentis Vario i 127. Septem fubie&a trioni 116.
€ISe prò eum,fibiproilli ' -:. 31. Septenogurgite,profèptem gurgi•
Se geminatum r. '.* ' * II 3.' * tibus - 2.o •

Secúdasoccupauit,fup.partes 92. Septimus cafus,ablatiuus $•

Secundo loco pro deinde 2.6. Seponimusinurbanumlepido di •
Secundum * 18.' 3. &to - 65.
c.Wj.
 r N r H. 1. 1 n A c f. 1 G R A M M .
Septuagenocoitu, pro feptem coi • Signa ad fàluté, Ęti- 99•
tibus - 3o. Sigma dedi,pro fig i 32•
Serius ocyus •Io4 Silentiüiniúngétis interie&io .23
Sermocinor abfolutum •59 Similitudinisaduerbia 22e

Serpens mafculine&fœmininele* Similitudinem fignificantia, dati • '

gitur ·IS uumadfcifcunt 47•
Seru6nefortunas meas mecómifif* Similis domini 47•
fe futili .98 Sinif,fup.nullus 94•
Serus ftudiorum •47 Simul .Io6
Seruantiffimus æqui 46. Simul coniun&tio •29
Seruio tibi .s7 Simul pro &,veletiam, eopulatiua
Seft. & . 4$ • coniun&tio 23•
Seftertium decies 94• Simul concurrunt II4•
Seu,difiun&iuaconiun&tio . •24 Simul pro poftquam •29
Seu aliqíiin oratióedefyderat. I oz, Simul èffefignificantia nomina, da•
Seruitur .57 tiuum adfcifcunt 47•
Sexagenosternos pedes 3o• ' Sin .88
Sexcéta pro multis • • 3o. Singularispro plurali , c-r 19,
Sextus cáfus,ablatiuus $• Si non fint ..•*•*•12*

Sexta ceruice, p (exceruicibus 3o. Sinom , frequenter defyderatur in

ŒSi 87. oratione .1 o3
-

Si,fifi optandi aduerbium • 22. Sino 34•

Si,nonfiunquam in oratione omifa Siquid ad me literarum. ' •99
fum : *• •Io3 Si quidem,caufalis coniú&tio. .24.
Si eft vt velit reducere •II4 Siquis •4I . 87•
Si,Sin,cótinuatiuæ cóiun&tióes.24 Sis pro aduerbio 26.
Si pro an •99 : • I26 Siftünt proftant,velfiftütur 3r.
Siáliter,nonnunquam defyderatur Sit,nécnefit •ro4
in oratione • I o3 Siue . .88
Si,filentijiniügentis interie&tio.13 Siue,difiun&tiuacóiun&tio •24
Siconfeffionê exigis,egofuide*.98 Siue, aliquando explanandiaduerè
':bium 22e
Sibila profibilantia 28.
Sicquómodo conftruatur .83 Siue diuinitus,fiuecöie&ura .98
Sic aduerbium demonftraudi & fi» Siue aliquando in oratione defydea
militudinis 22• ratur •IO 1*

Sic pro talis 26. Siue, aliquandocontinuatiua con•

Sic,aduerbium affirmatiuerefpon• iun&io •24
dendi 2I • ©ISodes,hortandi aduerbij .z*
Sic omnia fatisin peiusruere .98 Sodes,proaduerbio 26.
Siccine me folicitarier •98 Solafub no&te .1 r?
Sicut,ficuti,fimilitudinisaduer. 22. Solet 67;
Sicut,Sicuti •83 Solius meum peccatum $oe
 I N D E x
Sollicitudonuptiarum,ideft denuo Sub, quomodo conftruatur, & waa .
ptijs •4o ria eius fignificata *79.
Sollicitus fècreti •47 Subcontinuatiuæ coniun&tióes 24
Soloecifmus 35• Subeo - »7r
Solcrcophanes elocutiones •36 Subie&tiuú vocat Donatus ipfe 6.
Soloecifmus 9 I• Subiecit mihi imperium 6d,
Soluédo pauperin6fum 75. »76 Subiun&ta nomina propria & ap •
Soluédo h6füm,fup.fufficiés 98. pellatiua • 36
Solus de fuperis 4o• Subiun&tiuus modus 11. .i z.
Solus,aliquando fubintelle&tü 94. Subiun£tiuus pro indicatiuo 12o.
Solum,exclufionis aduerbiü • 22. Subiun&iuus proimperatiuo 12o.
QTSpacior abfòlutum • 59 Subiun&torum infinitorum conftru
Spätium & ihteruallum fignificana &tio 4o•
tium conftru&tio
- •57 Sublime,pro füblimiter
_ •S -
•2$
Speciatim,feparandi aduerbiü .22 Submitto,accufàtiuo& datiuoiune.
spe&are in hunc oliueta, Catoiuf, &tum 6o•
{it .98 Subftantiuorum duorum conftrua,
Spernax mortis •46 &tio 39• •4o.
Spero $4• Subter aduerbium 28.
Spoliauit eum yita '.6 I Subter modo accufatiuo , modo a •
Spondeo accufàtiuo & datiuo iun* blatiuo iun&tum .8o
&tum 69. Suburbanum,fup.prædiü 92.
CI Stat,pro certum eft • 57. .58 Subuenio tibi .57
Stat fententia,pro placet '32• Succenfeo tibi •5
Stat cafus renouare 97. Succurro tibi .5-7
Statim quàm vrbéegréffifunt Io6. Sufficio · ·74*
Statu •56 Suffragorilli , $9•
Staturæ breuis,fup.homo •94. Sufficit - 57.
Status & qualitasverbi quibufdam Suipronomen reciprocum 6•
modus verborum dicitur .8 Sui pronomen reciprocum .5r
Sternere po{fe,fup.frondes . .92. Suilla,fup.caro 92 •
Sterne virtutis feculum .47 Sultis,hortandi aduerbium . .22
Stetit ea vi&toria Pœnis multo fam» Sultis pro aduerbio 26.
guine ' * ' ' '. .62. Summouit Italia 65 *-

Stipulor verbum cómune 55. Summü,quantitatis aduerbiü .22

--- . - '. •: - - •74 Super,quomodo conftruatur, & va
Studeo ,. ' , •74 -fia eiüs fignificata 79.
Studeo tibi • - .57 Super aduerbium 28.
CI Suadeo - - •54 Super omnes , 82.
Suadeo capias . I o3Supereffe •74
Suam & füa,pro eius 3 I. Supereft s7.
Suatim,fuo more • * 22• Superior pro pr£cedenti •3o.
 I N T H. I. I nA cR1 'G R A M M .
Superlatiuorum conftru&io . .43 Sunt qui .I 24
Superlatiuus partitur tria vel plu • Sunt qui,quomodo cóftruatur 41.
13 .3o Surdis rerum : I23•
Superlatiui genitiuus per é,vel ex, In fus terminatorü conftru&tio 46.
ifiter , vel ante intérpretatur ab Sufpenfi loculos,profufpenfislocu•
authoribus 42• Iis •33
Superlatiua,nonnunquam fuorum Sufpenfiuae'coniun&tiones 23•
pofitiuorum cafusrecipiunt, ali* Sufpenfus animi 46•
quando diuerfum,& äpofitionis Sufpicor 54•
fuæ cafu & fuo •49• Suus pro proprius .28
Superlatiuus admittitnonnúquam QISyllepfis . T I o4. .ros Io6.
& alterü ablatiuü & qualé 48. Syncategorema o 3$ •
Superlatiui aduerbiales quomodo Syncategorematica cöftru&tio 3$.
conftruantur •82 Syncategoremata & fymbamata
Superlatfua nónunquã abfolute.3o quid vocentStoici •9
Superlatiuum propofitiuo .3o Synchyfis .1 17
Superlatiua nomina •5 Συνέseo-puuévop I 17.
Superat illum paulo 61. Synezeugmenon xo4*
Supérque,copülatiua cöiüëtio 23. -
Super pro fupereft 26• -. •p.

Superfedeas hoc laboreitineris 57.

Superfèdeo 57. A&us,a&iue&paffiue .33
Superftes omnium 47. r Talis,tätus,tot,redditiua 3.
Supplex tibi 47• Tam pro valde 33«
Supina quæ vocat Diomedes,abfòa Tam & quam 83.
: lütavérba,fiueabfolutiua,eaGre Tam & tantii&intantú cóparatioa
ci&utoουλετέgo. .8 nis fiue collationis aduerbia .2z.
Supinorü(quæ gerüdia & participi Talent. 4$ •
alia dicíitur Linacro & veteribus Tamen 24. .87
quomodocöftruátur 75. 76. Tametfi 86.
Supinum, gerundi , & párticipiale Tametfi,aduerfàtiuacóiun&tio 24.
quidvocabant veteres I4• Tandem •2. I

Supra aduerbium 28. Tanquam .83

Supra,cumaduerbiatur, pro fupe» Tanquam fimilitudinis aduer. zz.
rius 27. Tanquam proficut 33•
Supra I8. Tantâ famæ velocitaté fuiffè .98
Supra milliaviginti cæfa .27 Tantæ molis,admiratio •4
Sutrina,fup.taberna 92• Tanti aeftimo,dem6ftratiuü ,4
Sum in oratione fkpiffime fubaudia Tanti valet, tanti vix fuit Pria •
tum .96 nnus 6z.
Sum eseft quomodo cóftruatur.58 Tantidem vendidi 6z•
Sunt quos,fup.aliqui •9S Tantiuis 62,
 1 N d e x •
Tanto interuallo videro , _ .67 CITô ego II9•
Tantum non, rei non pera&tæ ad • Togâne,anbello præftätior .1 oo
uerbium • 22
Tolerabilisprotolerabilior , .29
Tantum, tantummodo, exclufio • ^ Tollo •74
nisaduerbia •22 ~Tonat,& tonas laudes $$•
Tantumabeft 84.
Toruum pro torue •2S
QITedetquomodocöftruatur .67 Totidemäliquando redditiuis fub•
Temere proferé 22« iungitur 3•
Tempero 1 4• Totus 4•
Temporum diuifio Grocini .9 CITrabeate pro trabeatus .1 18
Tempusverborütriplex .8 Tranfcurfo proträfcurrere velträß
Tempero promoderor datiuoiuna curri .28
&tum •57 Tranfgreffiuaverba, quænücneue
Tempus continuü reigerendg per tropaffiua dicuntur I2&

accufàtiuum & per ablatiuum Tranfitio fecunda 48.

efferri 66. Tranfitiua conftru&tio •36
Tempora participiorum I2. Tranfitiuum verbum .8
Temporum enallage '» I2I Trepidi rerum fuarum •46
Tenax praui •46 Trinus,a,um •44
Tenax propofiti - •46 Triftis,profimilis trifti * • 34
Tenax pecuniæ •47 Triftor abfolutum •59
Tendebathic Achilles,fup.tátoriâ τεάτος Græce,latine Modus .9
vel pelles •92 Truncor •S9
“Temus quomodo conftruatur .8o Truncuspedes,& pedibus .48
Te patrono .127 OITu pronomen .6
Tef&quaterprofæpe 3o• Tu, in oratione fæpiffime defydea
Ternis obolis pro tribus 3o • fatur •9S
Tertiana,fup.febris 92• Tua refert vel intereft 62.
Terunci facio •6z Tuatim tuo more 22s
Tete hoc loco II 3• Tui,fup.domeftici vel miniftri.93
Teftificor hæc tibi 6o. Tulerifit protuliffent •I2 I
Teftato, ablatiuus vice nominis Tullius eloquio, id eft magnus eloa
pofitus 2• quio 29•
QITimanifontem I18. Tum .87
Timeo •54 •74 Tum pro tunc 2. O·
Timentisinterie&tio •23 Tü,quädo copulatiua cöiüëtio 23.
Timor fagittariorum,ideft de fàgit Tumultuor abfolutum •59
tarijs •4o Tunc temporis .8o
Timidus procellæ •46 Turbabis agens I 2$.
Timuitfibi ne vitio gsverteret 38. Turbatus,pro fimili turbato .34
QITmefisfigura II 5 • In tus terminatorü cöftru&tio 46.
* .
 'r N r H. I. I N A. c R I G R A M M .

Tufculanum,fup.praedium 92. Velit hoc1thacus I2Os

Tutus a&iue & pâffiue •33 Velis - I2O •

Tutúmque putäuitiam bonus efle Velis,nolis •IO?

focer .127 Vellem adeffet I2O·

Tuum eft,fup.officium •93 Velitor abfolutum •59

Velut, veluti, vti, aduerbia fimili
V -
tudinis 22•
Veluti .. .83
Acat 57. Vendendi verba .62.
v. Vaco 74 • Veneo quomodo conftruatur ... 55 -

Vacuus frugüager 48. Veneror verbü cömune S£•

Vacuus curis . .' Venit in menté,fup.recordatio 92.
Vacuo, accufatiuo & datiuo iun •
&tum
Vah,exultantis interie&tio -
Valdequam
.6 I
•23
82.
Venor laudem
Venturus ero
Venturus excidio,& venturum ex•
cidium 1 , 58. '
… .
• • 59
I2I • .
Vale vérbü pnominealiquädo 28 Verba infinitum pro accufàtiuo hâ.
Valeo ^74• bentia - •54
Valebis pro vale I 2. Os Verbalium conftru&tio •4o
Validus animi 46. Verbi diuifio - .7
Validi filices • . II 9 Verbo quot accidunt .8
Vana veri · 47 Verborum eclipfis .96
Vapulo quomodo conftruatur ;ss Verborum tria genera ; $3•
Variant pro variantur, vel variant Verbum pro aduerbio & coniuni•
{e •32 &tione 26.
�I Vbi 88. Verbum pro nomine .28
Vbi pro poftquam •29 Verbum quid - .7
Vbi,& vbinam gentium 8o. Verecundor abfolutum .39
Advbi,quæ aduerbia reddátur 2o. Vereor ne fatis diligenter .ror
CIVe vel, difiun&tiua c6iun&io .24 Vereor cum infinitiuo $9•
Vecors animi •47 Veritum non eft te .67
Ve&tor pro ve&to 32• Vero pro verè •2$•
Veh 84. Vero,difcretiua c6iun&tio, 23•
Ve&tore vocantes I25. Vero quibus iungatur 85.
Vehens prove&to 32• Vero,aliquando incratione defyde
Vehemens ad dicendum .48 , fatur •1 O2

Vel pro etiam 33. Verfor abfolutum $9•

Vel pro faltem 24• Verfus di&tiones féquitur quibus
Vel aliquando defyderatur in ora • feruit .8o
tione I O2. Verum etiam 83.
Velim pro volo I2O. Verú,verüenim,verûenimvero 23.
Velim definas I O2• Veßor,ablatiuo iun&tum .6o
 1 N. D e x
Vefperafcit fi $$. Vltraaduerbium 28.
Vefpertina pro velpere I 27. (IVnâ .Io6
Veftes
fuit
É?geritis, fordida lanâ Vnà coniun&tio •29
• I22, Vnde,interrogandi aduerbiú 21.
Veftratim,veftromose 22•
Vndeimber & ignes 98.
Veto hoc tibi 6o• Vnde pro à quo 27.
©IVia quadam ibam 65. Vnde mihi laudem 97,
-
Viasgenitiuus •I I9 Ad vnde , quæ aduerbia reddari •
Vicero 8. tur - 2O•
Vicimus provincemus •I2. I Vniuerfaliter, congregandiaduer •
Vi&us animi 46. bium •22
Vide _ 96. Vniuerfàlium infinitorum conftrue
Videam?prorogas num videã .98 &tio •42
Videbisprovide I 2. Oe Vniuerfim,cögregädiaduerbifi.zz.
Video $4• Vniuerfàle nomen 4•
- .Videor 34• Vniuerfus 4•
Videor quomodoc5ftruatur _.ss Vnius mea opera $o.
Videlicet,affirmatiöis aduerbiú 21. Vmquam adüerbium •4z
Videre memini,deeft me 9$• Vnum proprimò 3o«
Viduus pharetra .48 Vnum & alterum,produobus 3o.
Viginti vnü annosvixit I I O I.
Vnum aut alterum ouum, profin*
Viiiaeftimo,vilipendo •63 gula aut bina 3o•
Vilius emi .63 Vnus •22 45•
Villicor abfolutum •39 Vnus,aliquando fubintelle&tfi 94.
Vindico •IIO (IVobisfretus I 7.24

Vindico, accüfatiuo & datiuoiun* Vobis volentibus eft * 127.

&tum 6o. Vocandi verba accipiunt accufä •
Vinumapfinthicum • III tiuum - .61
' Vinorumi 117. Vocandi aduerbia , vocatiuis iun •
Vifere provifum I (2. O° &ta 8 I.
Virantis interie&tio •23 Vocandi aduerbia 2I•

Viuere trifte,verbü pro noie .28 Vocantis interie&tio •23

Viuere vita - $6. Vocatiuus pronominatiuo .1 1 8
Viuo vitam •56 Vocatiuus,qui & fàlutatorius 5.
Viuo vitam,vel ætatem •94 Vociferor abfolutum •S9
Viuite fœlices I 2. O, Volo •54
Viuitur tertia aetas .56 Voluenda dies * I3 14.
Viuitur ex rapto • .56 Voluptatem capio 54•
Vix aduerbium remittendi 22. CIVrbem quamiftatuo I I 6.
CIVIlus 4• 4I • Vrbium nomina I 2 5.
Vlcifcor 71. Vrbiú &oppidorü nomina, inquo
Vltor •7r. cafu ponantur 65. •66
 -*

'1 N r *i. 1. 1 N A c R 1 G R A M M. ' '

Vrit videndo fœmina .77 iun&tio •24
CIV[que , quibus praepofitionibus Vt non,pro nifi vel quin • 34
iungatur 8o. Vt operäveftigialateant • ror
Vfquèaduerbium cum præpofitio* Vt pati,pro patiaris
Vt pueris olim &c
• I 24,
I O O.
ne adiungitur 28.
Vfque præpofitio accufatiui 78. Vtplurimum .I2S
GIVt - •I I 6 Vt plurimü,quãtitatis aduerbiü .22
Vt,fimilitudinis aduerbium 22. Vtpote,caufalis cóiun&tio • 24
Vt,optandi aduerbium •2. 2. Vtpote qui,vtpote cum .86
Vt,varia tempora ne&tens , 9o. Vt qui - .86
Vt, aliquand6 defyderatur inora a Vt qui,fup.ab homine qui .93
` tione . I or _ I o2. • I o3, Vter,quomodocöftruatur 42.•
Vtperfe&iua vel abfolutiua .9o Vterque,loco colle&iui •3r
Vt apoftaticon 84. Vterque,verb is accufandi iun&tum
Vtpfo quòd • 34 in ablatiuo poni '6o.
Vt pro quàm vel quantum 82. Vter vter 4•
Vt p vtpote,caufàlis cóiun&tio .14 Vtilis ad militandum •48
Vt propoftquam •29 , Vtinam, optatiuum tantummodíi
Vt,pro ne non,petfe£tiua coniun • optat 77. .
&tio •24 4 I • Vtinam fic fint 8I.
Vt pro qualiavelquales 26.'
Vtor hac re $9•
Vt,vti .23 .83 Vtrum dubitatiua coniun&io 22.
Vt,vti,perfe&tiuæ cóiun&iöés .24 CIVulneratus eft eipes •3z
Vtut pro qualifcunque 26.
Y
Vt meae fene&tutis rationem no •
fcatis 9 Vs«gog wgársgog 116. 117.
Vt melior vir n6aliusquifquä 1o9.
Vt ne • I IS Z
Vtne, pro vtnon , perfe&iua con• Zeugma το4• •I os

I MP R I M E BA r R o B E R rvs s 'r EP H A Nvs I N

sv A o F FI c I N A A N N. M. D. xx Ix,
V I I DV S I A NV A R.

*'

- s. -

<•-•*•

• • $.
•' à
-
 -

Österrelchische Nationalbibliothek
:
-

+Z1618152O7

- .-* *.
-
... -
….. ?'
A.* - I.
- r .
- -
- -

. - - … -* : , •
- -
-*
/
-
_*
1. … -
*. 1
-
- -
- ,- - -
-

•'.
-
•-
^ |
? -

- -. - - 1
-
-
- -
- t
-
-
-

.* * «
-
-
-
-

- -
- -

- - •*' .
-* -
»;.', ' -

- -
-
-

-
,- -
-
-*
_-
« +-
.*
-
-
- .-*.-
- -
-
 |
]
\

/^

© N
-
$*\_ _
:---a
Ęτ.£oltmtstrinu cr
-
£g.- -<
>\
iuu\ EGÍÍ€ii au- s
I N w ■ ■ rrN.