Ons privacybeleid zal op 24 mei 2018 worden aangepast.

Meer informatie

Christoph Willibald Gluck

Christoph Willibald Gluck

Christoph Willibald Gluck

geschilderd door Joseph-Sifrède Duplessis

Algemene informatie

Volledige naam Christoph Willibald Ritter

von Gluck

Geboren 2 juli 1714

Overleden 15 november 1787

Land Duitsland

Werk
 Genre(s) Klassiek

Beroep Componist, muziekpedagoog

(en) IMDb-profiel
(en) Allmusic-profiel

Portaal Muziek

Buste van Gluck door Jean-Antoine Houdon

Christoph Willibald Ritter von Gluck (Erasbach bij Berching, 2 juli 1714 - Wenen, 15 november 1787)
was een Duits operacomponist.

In het Heimatmuseum in het Beierse Berching is een deel van de collectie gewijd aan zijn werk en
leven.

Inhoud

[verbergen]

1Levensloop

2Gluck als componist

3Composities

3.1Muziektheater

3.1.1Hervormingsopera's

3.1.2Overige opera's

3.2Werken voor harmonieorkest

4Bibliografie
5Externe link

Levensloop[bewerken]

Gluck was de oudste zoon van een houtvester (een soort bosbeheerder) in dienst van
de Beierse keurvorst. In 1717 vestigde het gezin zich in Bohemen. Zijn vader was in dienst bij
prins Lobkowicz. Over zijn muzikale opleiding is niet veel bekend, vanaf 1726 was hij koorknaap
in Komotau. In 1732 ging Gluck naar Praag, waar hij aanvankelijk als organist aan de kost kwam.
Als violist trad hij vervolgens in dienst van verschillende adellijke heren, eerst in Praag en daarna in
Wenen.

Pas op zijn 23ste begon hij serieus met componeren. Via prins Melzi maakte hij kennis met Giovanni
Battista Sammartini en richtte zich op de Italiaanse opera. In 1741 kwam zijn eerste opera
in Milaan op de planken: Artaserse, op een libretto van Pietro Metastasio. Het werk was succesvol en
er volgden opdrachten uit verschillende steden in Italië.

In 1745 maakte hij als begeleider van prins Lobkowicz een reis naar Parijs, waar
hij Rameau ontmoette, en naar Londen, waar hij kennis maakte met Händel. Händel vond dat Gluck
minder van contrapunt had begrepen dan zijn kok. Uiteindelijk kwam het toch nog goed en gaven ze
samen een uitvoering.[1] In de daaropvolgende jaren volgden reizen door Duitsland in het
operagezelschap van Pietro Mingotti, dat lange tijd in Hamburg verbleef.

In 1749 dong hij vergeefs naar de hand van Marianna Pergin, de dochter van een rijke Weense
bankier. Toen de vader in het volgende jaar stierf, kon het huwelijk alsnog doorgaan. Het leverde
Gluck een aanzienlijk fortuin op, en hij vestigde zich definitief in Wenen. Hij werd hofdirigent en
schreef een aantal gelegenheidsopera's, vanaf 1755 vooral Franse opéra-comiques, die toen in
Wenen in de mode kwamen. Paus Benedictus XIV sloeg hem tot ridder en vanaf 1756 heette hij Von
Gluck.

Onder invloed van de ideeën van de Italiaanse tekstdichter Raniero de' Calzabigi, die in Parma groot
succes had als librettist van een opera door Tommaso Traetta, kwam in 1761 in Wenen aan, schreef
met Gluck zijn legendarische Orfeo ed Euridice (1762), een dramma per musica. Hierin brak hij met
de heersende operaconventies en luidde daarmee een nieuwe fase in de operageschiedenis in. Aan
het verhaal dat in de barokopera ondergeschikt was, werd meer aandacht besteed. Hij greep terug
op de Griekse tragedie, Racine en de tragédie-Lyrique.

In de volgende jaren keerde Gluck terug tot zijn vroegere stijl, en pas met Alceste uit 1767 kwam de
tweede hervormingsopera tot stand, wederom op tekst van Calzabigi. De hervormingen werden in
deze opera zelfs consequenter doorgevoerd dan in Orfeo en uitgebreid toegelicht in een voorwoord,
een belangrijk manifest uit de muziekgeschiedenis. Alceste werd een groot succes.

Minder succesvol was Paride ed Elena uit 1770. Een attaché aan de Franse ambassade, François
Leblanc du Roullet, vestigde zijn aandacht op de Franse operatraditie en bezorgde hem in 1772 een
Frans libretto, Iphigénie en Aulide. De opera die Gluck schreef werd door de Parijse Opéra in 1774
opgevoerd, gevolgd door een sterk omgewerkte Franse versie van de Orfeo onder de naam Orphée
et Eurydice.

Deze opera's deden veel stof opwaaien, en toen zich in 1776 een tegenstander aanbood, namelijk de
Italiaan Niccolò Piccinni, ontbrandde een hevige richtingenstrijd tussen de
hervormingsgezinde Gluckisten en de Piccinnisten, aanhangers van de Italiaanse traditie.
Gluck bleef tussen Wenen en Parijs heen en weer pendelen. In Parijs kwamen de Franse versie
van Alceste en de nieuwe opera's Armide, Iphigénie en Tauride en Echo et Narcisse tot
opvoering. Iphigénie en Tauride was Glucks grootste triomf, maar Echo et Narcisse was een
mislukking, en verbitterd verliet Gluck Parijs. Hij raakte gedeeltelijk verlamd en in de laatste jaren van
zijn leven componeerde hij niet meer.

Gluck als componist[bewerken]

Gluck is bekend als hervormer van het operagenre. Met zijn Orfeo ed Euridice ontketende hij haast
een revolutie in de operawereld. Zijn invloed was het grootst in Parijs, en duurde tot Hector Berlioz.
Berlioz was een groot bewonderaar van Gluck, en diens opera Les Troyens is zonder Gluck
ondenkbaar.

Composities[bewerken]

Muziektheater[bewerken]

Hervormingsopera's[bewerken]

Voltooid i
titel aktes première libretto
n

5 oktober
Orfeo ed 1762, Wenen, Burgtheater
Ranieri de' Calzabigi;
Euridice; ;
1762/177 drie bedrijve Franse versie: bewerkt
Franse Sterk bewerkte Franse
4 n door Pierre-Louis
versie: Orphée versie:
Moline
et Euridice 2 augustus 1774, Parijs,
Académie Royale

Ranieri de' Calzabigi

16 december 1767,
naar het gelijknamige
Wenen, Burgtheater;
1767/177 drie drama van Euripides;
Alceste Franse versie: 23 april
6 bedrijven Franse versie: bewerkt
1776, Parijs, Académie
door François Gand-
Royale
Leblanc du Roullet

Iphigénie en
Aulide
François Gand-Leblanc
(opgedragen
drie 19 april 1774, Parijs, du Roullet naar Jean
1774 aan
bedrijven Académie Royale Racine (naar Euripides
koning Lodewij
)
k XVI van
Frankrijk)

Philippe Quinault naar

23 september 1777, Parijs, "Gerusalemme
1777 Armide vijf bedrijven
Académie Royale liberata" van Torquato
Tasso
 Nicolas-François
Iphigénie en Guillard en François
Tauride Gand-Leblanc du
(opgedragen Roullet
18 mei 1779, Parijs,
1779 aan de vier bedrijven naar de gelijknamige
Académie Royale
koningin Marie- tragedie van Claude
Antoinette van Guimond de La
Oostenrijk) Touche
(naar Euripides)

Overige opera's[bewerken]

Voltooid i
titel aktes première libretto
n

3 bedrijve 26 december 1741, Milaan,

1741 Artaserse Pietro Metastasio
n Regio Ducal Teatro

Cleonice (Demetri 3 2 mei 1742, Venetië, Teatro

1742 Pietro Metastasio
o) bedrijven San Samuele

Demofoonte
(opgedragen aan:
Otto Ferdinand 3 6 januari 1743, Milaan,
1742 Pietro Metastasio
Graf von bedrijven Regio Ducal Teatro
Abensberg und
Traun)

Carlo
Goldoni naar Francesc
3 26 september o Silvani
1743 Il Tigrane
bedrijven 1743, Cremona "La Virtù trionfante
dell'amore, e
dell'odio"

La Sofonisba
Francesco Silvani
(opgedragen aan:
3 18 januari 1744, Milaan, (Recitatieven) en
1743 Vorst Georg
bedrijven Regio Ducal Teatro Pietro Metastasio
Christian von
(Aria's)
Lobkowitz)

La finta
schiava voltooid 13 mei 1744, Venetië,
1744 Francesco Silvani
door Giacomo Teatro San Angelo
Maccari
 21 november 1744,
3
1744 Ipermestra Venetië, Teatro San Pietro Metastasio
bedrijven
Giovanni Grisostomo

Pietro Metastasio
3 26 december 1744, Turijn,
1744 Poro "Alessandro
bedrijven Teatro Regio
nell'Indie"

Ippolito
(opgedragen aan:
1744- 3 31 januari 1745, Milaan,
Vorst Georg Gioseffo Gorino Corio
1745 bedrijven Regio Ducal Teatro
Christian von
Lobkowitz)

La caduta de' 2 7 januari 1746, Londen,

1745 Francesco Vanneschi
giganti bedrijven King's Theatre

Francesco Vanneschi
3 4 maart 1746, Londen,
1746 Artamene naar Bartolomeo
bedrijven King's Theatre
Vitturi

29 juni
Le nozze d'Ercole e 2
1747 1747, Pillnitz bij Dresden, sl
d'Ebe bedrijven
ot Pillnitz

La Semiramide 3 14 mei 1748, Wenen,

1748 Pietro Metastasio
riconosciuta bedrijven Burgtheater

La contesa de' 2 9 april 1749, Kopenhagen,

1749 Pietro Metastasio
numi bedrijven Charlottenborg

26 december 1749, Praag;

3
1749 Ezio 2e versie: 26 december Pietro Metastasio
bedrijven
1763, Wenen, Burgtheater

3
1752 Issipile 1752, Praag Pietro Metastasio
bedrijven

La clemenza di 3 4 november 1752, Napels,

1752 Pietro Metastasio
Tito bedrijven Teatro San Carlo

24 september 1754,
1754 Le cinesi 1 akte Pietro Metastasio
Schlosshof bij Wenen

Les amours
1755 1755
champêtres

1755 La danza 1 akte 5 mei 1755, Laxenburg Pietro Metastasio

 Giacomo
Durazzo (Recitatieven
L'innocenza 8 december 1755, Wenen,
1755 1 akte )
giustificata Burgtheater
en Pietro Metastasio
(Aria's)

3 9 februari 1756, Rome,

1756 Antigono Pietro Metastasio
bedrijven Torre Argentina

Le Chinois poli en
1756 1756
France

Le déguisement
1756 1756
pastoral

3 8 december 1756, Wenen,

1756 Il re pastore Pietro Metastasio
bedrijven Burgtheater

Louis
8 januari 1758, Wenen,
1757 La fausse esclave 1 akte Anseaume en Pierre
Burgtheater
de Marcouville

L'île de Merlin Louis Anseaume

3 oktober 1758,
1758 ou Le mond 1 akte naar Alain-René
Wenen, slot Schönbrunn
renversé Lesage en d'Orneval

Charles-Simon Favart,
naar
voorjaar 1759, Wenen, Barthélemy-
La Cythère 2
1759 Burgtheater; Christophe Fagan «Le
assiégée bedrijven
nieuwe versie 1775 pouvoir de l'Amour»
ou «Le siège de
Cythère»

Michel Jean
Sedaine, Pierre
Le diable à quatre,
3 Baurans
1759 ou La double 28 mei 1759, Laxenburg
bedrijven naar Charles
métamorphose
Coffey "The Devil to
Pay"

Pierre Louis
Moline naar een
L'arbre enchanté, 3 oktober 1759, Wenen, Frans vaudeville van
1759 1 akte
ou Le tuteur dupé Schloss Schönbrunn Jean-Joseph Vadé,
«Le poirier», dat op
Lafontaines
 «La gageure des trois
commères» baseerde

2 10 oktober 1760, Wenen, Giovanni Ambrogio

1760 La Tetide
bedrijven Hofburg Migliavacca

Louis Anseaume
en Jean-Baptiste
2 eind 1760, Wenen, Lourdet de Santerre
1760 L'ivrogne corrigé
bedrijven Burgtheater naar een idee van de
sprookjesdichter La
Fontaine

naar Pierre-René
1761 Le cadi dupé 1 akte 8 december 1761, Wenen,
Lemonnier

14 mei 1763, Bologna,

3 Teatro Comunale
1763 Il trionfo di Clelia Pietro Metastasio
bedrijven (voor de opening van het
theater)

L.H. Dancourt naar

Alain-René Lesage en
La rencontre 3 7 januari 1764, Wenen,
1764 D'Orneval «Les
imprévue bedrijven Burgtheater
pèlerins de la
Mecque»

24 januari 1765, Wenen,

1764 Il parnaso confuso 1 akte Pietro Metastasio
Schloss Schönbrunn

Marco
Il Telemaco, ossia 30 januari 1765, Wenen,
1765 2 aktes Coltellini naar Carlo
L'isola di Circe Burgtheater
Sigismondo Capece

Isabelle et 14 augustus 1765, Parijs,

1765 1 akte Charles-Simon Favart
Gertrude Théâtre Italienne

13 november 1987, Wenen,

Schloss Schönbrunn;
de opera was bestemd voor
1765 La corona 1 akte 4 oktober 1765, een Pietro Metastasio
feestdag van de
Oostenrijkse keizer, maar
werd toen niet uitgevoerd.

22 februari 1767, Florence, Lorenzo Ottavio del

1767 Il prologo
Teatro di Via della Pergola Rosso
 Le feste d'Apollo Gastone
(Prologo; Atto di Rezzonico, Giuseppe
3 24 augustus 1769, Parma,
1769 Bauci e Filemone; Maria Pagnini,
bedrijven Teatro di corte
Atto d'Aristo; Atto Giuseppe Pezzana
d'Orfeo) Calzabigi

Raniero Simone
5 30 november 1770, Wenen,
1770 Paride ed Elena Francesco Maria de'
bedrijven Burgtheater
Calzabigi

1e versie: 24 september
Louis Théodore Baron
1779, Parijs, Académie
3 de
1779 Écho et Narcisse Royale;
bedrijven Tschudi naar Ovidius'
2e versie: 8 augustus 1780,
"Metamorphosen"
Parijs, Académie Royale

Werken voor harmonieorkest[bewerken]

Alter Russischer Marsch

Bibliografie[bewerken]

A.R. Thoeming: Die Amazone im gelben Zimmer : Gerd Albrecht und Peter Mussbach bringen Glucks
Armide an der Hamburgischen Staatsoper heraus, Oper und Konzert 34:7-8 N1 1996

S. Schuetz: Selig die Musik, die Schatten erweicht, Orchester, Das 44:55 N10 1996

G. Rohde: Nach Paris der Oper wegen : Jenufa im Théâtre du Châtelet, Glucks Titus im Théâtre des
Champs-Élysées, Norma in der Opéra Bastille, Carmen in der Opera Comique, in: Opernwelt N8:7-9
Aug 1996

G. Rohde: Beziehungskiste und ewige Liebe : Zweimal Gluck : Armide in Hamburg, Alceste in
Strassburg, Opernwelt N4:12-15 Apr 1996

Lutz Lesle: Vom Liebesblitz versengt : Armide von Christoph Willibald Gluck in der Hamburgischen
Staatsoper, Orchester, Das 44:34-5 N6 1996

Max Loppert: Magnificent conception, imperfect achievement, Opera (England) 47:379-87 Apr 1996

Dezso Legany: A nyitany fejlodese Gluck ota, Magyar Zene 36:76 N1 1996

Strasbourg Alceste, ou l'art de l'avenir, Diapason (France) N425:18 Apr 1996

Nice Trois Gluck pour faire un monde, Diapason (France) N425:10 Apr 1996

J. Sunier: Classical recordings Rebel : Les Elemens - Telemann : Sonata in E Minor for Septet - Gluck :
Alessandro (Musica Antiqua Koln, Reinhard Goebel) (Archiv CD), Audio 80:74 May 1996

Patricia Howard: Gluck the family man : an unpublished letter, Music & Letters 77:92-6 N1 1996

Patricia Howard: Christoph Willibald Gluck: a guide to research, 2nd edition, Routledge, 2003. 148
p., ISBN 978-0-415-94072-6
J. James: Classical music Gluck : Orphee et Eurydice (Dawn Upshaw, Jennifer Larmore, Alison Hagley;
Orchestra and Chorus of San Francisco Opera, Donald Runnicles, conductor) (Teldec, 2 CDs), Stereo
Review 61:120 Dec 1996

Externe link[bewerken]

Bladmuziek van Christoph Willibald Gluck op de website van het International Music Score Library
Project

Bronnen, noten en/of referenties

Omhoog↑ Gluck of Lobkowicz kwam in het bezit van de originele Messiah, die later door Mozart gebruikt zou worde

Zie de categorie Christoph Willibald Gluck van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp

Categorieën:

18e-eeuws componist

Duits componist

Duits muziekpedagoog

Klassiek componist

Duits operacomponist

Navigatiemenu

Niet aangemeld

Overleg

Bijdragen

Registreren

Aanmelden

Artikel

Overleg

Lezen

Bewerken

Geschiedenis

Zoeken

Top of Form
Bottom of Form

Hoofdpagina

Vind een artikel

Vandaag

Etalage

Categorieën

Recente wijzigingen

Nieuwe artikelen

Willekeurige pagina

Informatie

Gebruikersportaal

Snelcursus

Hulp en contact

Donaties

Hulpmiddelen

Links naar deze pagina

Verwante wijzigingen

Bestand uploaden

Speciale pagina's

Permanente koppeling

Paginagegevens

Wikidata-item

Deze pagina citeren

Afdrukken/exporteren

Boek maken

Downloaden als PDF

Printvriendelijke versie

In andere projecten

Wikimedia Commons

In andere talen

‫العربية‬
Deutsch

English

Español

Français

Bahasa Indonesia

Русский

Türkçe

中文

Nog 52

Koppelingen bewerken

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 7 apr 2018 om 18:37.

De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er

kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer
informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie
zonder winstoogmerk.

Privacybeleid

Over Wikipedia

Voorbehoud

Ontwikkelaars

Cookiesverklaring

Mobiele weergave