Muzička Kultura

CRNA GORA
ZAVOD ZA ŠKOLSTVO
Predmetni program
MUZIČKA KULTURA
I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX razred osnovne škole
Podgorica, 2013.
Zavod za školstvo Muzička kultura
Predmetni program
Muzička kultura za I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX razred osnovne škole
Izdavač: Zavod za školstvo

Urednik: Pavle Goranović
Lektura: dr Adnan Čirgić i Jelena Šušanj
Tehnička priprema:
Dizajn korica:
Štampa:
Tiraž:
Podgorica, 2013.
Nacionalni savjet za obrazovanje na 23. śednici, održanoj 9. jula 2013. godine utvrdio je izmjene predmetnoga programa Muzička kultura za
osnovnu školu.
2
SADRŽAJ
1. Naziv predmetnog programa ........................................................................................................................................................................ 4
2. Određenje predmetnog programa ................................................................................................................................................................ 4
3. Opšti ciljevi predmetnog programa ............................................................................................................................................................... 5
4. Sadržaji i operativni ciljevi predmetnog programa........................................................................................................................................ 5
I RAZRED ......................................................................................................................................................................................................... 5
II RAZRED ...................................................................................................................................................................................................... 10
III RAZRED ..................................................................................................................................................................................................... 13
Didaktičke preporuke (prvi ciklus)................................................................................................................................................................... 17
Standardi znanja (ishodi programa za prvi ciklus) .......................................................................................................................................... 19
IV RAZRED ..................................................................................................................................................................................................... 20
V RAZRED ...................................................................................................................................................................................................... 25
VI RAZRED ..................................................................................................................................................................................................... 28
Didaktičke preporuke (drugi ciklus) ................................................................................................................................................................ 33
Standardi znanja (ishodi programa za drugi ciklus) ....................................................................................................................................... 35
VII RAZRED .................................................................................................................................................................................................... 35
VIII RAZRED.................................................................................................................................................................................................... 40
IX RAZRED ..................................................................................................................................................................................................... 45
5. Didaktičke preporuke (treći ciklus).............................................................................................................................................................. 50
6. Korelacije među predmetima ...................................................................................................................................................................... 52
7. Standardi znanja (ishodi programa za treći ciklus)..................................................................................................................................... 52
8. Način provjeravanja i ocjenjivanja .............................................................................................................................................................. 52
9. Resursi za realizaciju programa ................................................................................................................................................................. 53
10. Profil i stručna sprema nastavnika/nastavnica i stručnih saradnika/saradnica ........................................................................................ 54
3
1. NAZIV PREDMETNOGA PROGRAMA: MUZIČKA KULTURA
2. ODREĐENJE PREDMETNOGA PROGRAMA

a. Položaj, priroda i namjena predmetnoga programa
Predmet Muzička kultura učenicima/učenicama pruža mogućnost da razviju muzikalnost, steknu osnovna iskustva za selektivno i aktivno
slušanje muzike, za učestvovanje u horovima i drugim muzičkim aktivnostima (priredbe), za dalje obrazovanje koje podstiče dublje
interesovanje za muziku. Muzika je čovjekova stalna kulturna potreba i kao predmet ima značajnu ulogu u razvoju njegove kreativnosti,
usmjerava i razvija njegove umjetničke sposobnosti, vještine i znanja, a utiče i na sposobnost mišljenja i savremenu (multimedijsku)
komunikaciju. Muzika učenicima/učenicama otvara svijet viših kulturnih potreba, osvješćuje ih za više umjetničke vrijednosti i razvija im
kritičnost i estetski senzibilitet.
Napomena: Međupredmetne oblasti/teme su obavezne u svim nastavnim predmetima i svi nastavnici su obavezni da ih ostvaruju.
Međupredmetne oblasti/teme su sadržaji koji omogućavaju da se u opšteobrazovni kurikulum uključe određeni ciljevi i sadržaji
obrazovanja koji nijesu dio formalnih disciplina ili pojedinih predmeta, ili koji su po strukturi interdiciplinarni. Ovi sadržaji doprinose
integrativnom pristupu opšteg obrazovanja i u većoj mjeri povezuju sadržaje pojedinih predmeta.
b) Broj časova po godinama i oblici nastave
Program planiran za Časovi namijenjeni školi i lokalnoj

Razred Ukupan fond časova
fond časova zajednici
I 35 30 5
II 35 30 5
III 35 30 5
IV 70 60 10
V 70 60 10
VI 35 30 5
VII 35 30 5
VIII 35 30 5
4
IX 25 21 4
3. OPŠTI CILJEVI PREDMETNOGA PROGRAMA
Opšti ciljevi nastave Muzičke kulture su da kod učenika/učenice:
 izgradi pozitivan odnos prema muzici
 razvije interesovanje, želju i smisao za različite oblike učestvovanja u muzici
 razvije komunikativnost, spremnost i sposobnost za saradnju kroz timski rad
 razvije želju za pripadnost kolektivu kroz podsticanje prijateljstva i strpljivoga ponašanja u grupi
 razvije kreativnost, motivisanost, marljivost i samopouzdanje kroz pjevanje, igru i učešće u stvaranju umjetničkih sadržaja
 razvije naviku da aktivno sluša muziku, da je doživljava i razvija sposobnost da prepozna njene karakteristike
 razvije sposobnost da stvara muziku, shodno uzrasnim mogućnostima i individualnim sklonostima
 razvije sposobnost da izražava muzičke doživljaje i predstave kroz igru (ples), likovno, verbalno i tekstualno
 razvije opšte muzičke sposobnosti
 razgraniči osnovne muzičke pojmove
 podstakne otkrivanje bogatstva muzičke literature, njenih stvaralaca i interpretatora, upozavanje muzičkih ustanova
 razvije motivisanost za dublje izučavanje muzike
 razvije svijest o najvrednijim dostignućima, koja određuju kulturni identitet pojedinih naroda i zajednica
 razvije svijest o dostignućima koja određuju kulturni identitet Crne Gore.
4. SADRŽAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOGA PROGRAMA

I razred
Aktivnosti
Operativni ciljevi Pojmovi – sadržaji Korelacija
Izvođenje Stvaranje Slušanje
Podsticanje Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obavezni sadržaji za Crnogorski – srpski,

učenika/učenice da - pjevaju kraće - proizvode zvukove - opažaju zvukove izvođenje bosanski, hrvatski jezik
stekne muzička znanja narodne pjesme i oko sebe i književnost:
u školi i van nje. umjetničke kompozicije - slušaju glasove Narodne pjesme: narodni i umjetnički
u odgovarajućem ptica i drugih - Oj svijetla majska zoro tekstovi.
Učenik/učenica treba glasovnom obimu, čija - doživljaj muzike životinja - Pod onom, pod onom
da: sadržina podstiče kreativno izražavaju - slušaju narodne - Durmitor Priroda i društvo: Moja
5
- upozna se s doživljaje, maštu, ples i bojom, pokretom, pjesme i umjetničke - Laje ti moj goce okolina, Ja u saobraćaju
pojmom zvuk igru govorom. kompozicije
- upozna se s - razgovoraju o tome - pośećuju muzičke Umjetničke kompozicije: Likovna kultura:
narodnim muzičkim da su himnu slušali priredbe. - Srećno prvaci, J.M. Crtanje, slikanje
stvaralaštvom, na prvoga školskog dana; Bogojević
elementarnome zašto su baš nju slušali; - Stiže jesen, M-Papić Matematika:
nivou da je to svečana - Zima, S.Vukosavljev Oblik, linije
- upozna se s državna pjesma, da se - Orkestra, L.Dedvukaj
himnom kao svečanom sluša za praznične - Visibaba,
narodnom pjesmom dane; kako se V.Astardžijeva
- upozna se s ponašamo kad se - Apri-li-li, A.S.
umjetničkom intonira himna i sl. Tamindžić
muzikom na
elementarnome Pojmovi: pjevam,
nivou muzika, muzička
- usvaja muzički priredba
rječnik: pjevam,
muzika, muzička
priredba
Napomena: Navedeni primjeri u koloni „Pojmovi – sadržaji“ obavezni su. Nastavniku/nastavnici se preporučuje uvođenje dodatnih
sadržaja u skladu s definisanim ciljevima.
Aktivnosti
6
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Brojalice: Crnogorski – srpski,

da: - izgovaraju slogove - uz izvođenje brojalice - Bumbar bosanski, hrvatski jezik i
- postigne ritmičko kroz kraće đečije oblikuju ritmičku - Pośećuju kabinet za - Trči zeko kroz književnost:
izgovaranje slogova i tekstove (brojalice, pratnju (pomoću Muzičku kulturu šumicu pravilno izgovaranje
glasova uz pljeskanje, zagonetke). ruku, nogu i - En, den, dini slogova i glasova je
cupkanje, lupkanje kombinovano). - Sanke, pozitivan govorni
- nauči sviranje na - Mi smo đeca podsticaj.
elementarnome nivou vesela
na Orfovim Učenici/učenice: Fizičko vaspitanje:
instrumentima s - prate pjesme i pokreti ruku, nogu i tijela
neodređenom visinom brojalice sviranjem na Izbor iz prethodno prilikom izvođenja
tona (štapići, bubanj, Orfovim obrađenih pjesama i brojalica povećavaju
zvečke – izbor) instrumentima i brojalica. spretnost, motoriku i
- zna da se zvuk može drugim izvorima kreativnost.
proizvesti na zvuka.
predmetima koji nas Pojmovi: sviram, Matematika:
okružuju muzički instrument Prirodni brojevi do 20
- navikava se na nastupe
pred većom grupom Priroda i društvo:
- zna izgled u funkciju Moja okolina, Ja i moja
kabineta za Muzičku škola
kulturu
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Primjeri u kojima se čuje Priroda i društvo:

da: - likovno iskazuju - slušaju zvuk, klavira, violine, Slavimo, Moja okolina
- upozna i upamti utiske o slušanoj odgovarajuće flaute, gusala, ljodre i
izgled i zvuk kako bi kompoziciji primjere za dipli
7
vizuelno i auditivno - crtaju instrumente, prepoznavanje

prepoznao/ uključujući narodne, i instrumenata. Sadržaji za slušanje:
prepoznala razgovaraju o tome - M. Ilić: Na slovo, na
instrumente (klavir, - objašnjavaju doživljaj Učenici/učenice: slovo
violina, flauta) odslušanoga (veselo, - slušaju predložene - K. Sen-Sans:
- upozna i upamti tužno, brzo, sporo); primjere. Karneval životinja
izgled i zvuk kako bi na primjeru himne (Kokoške i pijetlovi,
vizuelno i auditivno razgovaraju da li je u Magarci)
prepoznao/ pitanju brza, spora - S. Barić: Strašan lav
prepoznala narodne pjesma; kakav utisak - Ž. F. Ramo:
instrumente (gusle, izaziva kod njih: Kokoška
diple) veselo se ośećam / - J. Magdalić: Mali
- razumije tekstualni ośećam snagu... i sl. Zoo
sadržaj koji prati - Grupa Eklips: Okean
muzika - Zašto se ruke peru,
- napreduje u razvoju B. Milićević
muzikalnosti i - Pahuljica, S. Kostić
ośećaja za ritam.
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: - B. Tamindžić: Biser Priroda i društvo: Moja
da: Učenici/učenice: - oblikuju ritmičku - slušaju kompozicije Mara okolina
- zna da razlikuje - izvode jednostavne pratnju za određene koje podstiču na - K. Orf: Skercando
muziku za različita koreografije na melodije koristeći aktivno razmišljanje - L. van Betoven:
raspoloženja (npr. prethodno naučene svoje tijelo kao izvor i doživljavanje. Pjesmica
veselo – tužno i sl.) pjesme ili zvuka (pljeskanje, - R. Mac: Stara ura
- zavoli muziku putem jednostavne korake lupkanje, cupkanje). igra polku
slušanja. narodnih igara. - B. Kovačić: Pahulja
Učenici/učenice: Učenici/učenice: - M. Ilić: Zdravo,
Učenik/učenica treba - kretanje usklađuju s - slušaju i gledaju vojsko Fizičko vaspitanje: ples,
da: karakterom muzike. video-zapise - Kad si srećan... samostalne koreografije
- zna da postoje izvođenja takvih - A. Obradović: Eci,
koraci koji su igara. peci, pec
8
osmišljeni uz - Muzika iz Diznijevih

određenu muziku. animiranih filmova
- upozna se s - Tradicionalne đečije
jednostavnim muzičke igre:
muzičkim igrama, - Laste, prolaste
plesnim koracima i
koreografijama i
njihovim izvođenjem
Napomena za nastavnika/nastavnicu
Razvojna dostignuća u prvome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu trihorda (re, mi, fa)
 razvijaju muzičke sposobnosti
 prepoznaju izgled i zvučne boje instrumenata (klavir, violina, flauta, gusle, diple, ljodra i ritmički Orfovi instrumenti).
Vještine
Učenici/učenice:
 vježbaju izgovaranje slogova i glasova uz ritam
 navikavaju se na pravilno držanje tijela prilikom pjevanja
 navikavaju se na pravilno korišćenje instrumenata i opušteno sviranje
 razvijaju motoriku izvođenjem jednostavnih pokreta i koreografija.
Informativna znanja
Kroz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

 usvajaju muzički rječnik: pjevam, sviram, instrument, muzika, muzička priredba
 imenuju navedene muzičke instrumente.
9
II razred
Aktivnosti
Obavezni sadržaji za
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: izvođenje Crnogorski – srpski,
da: - jednoglasno pjevaju - oblikuju pratnju na - slušaju narodnu i bosanski, hrvatski jezik
- napreduje u smislu uz instrumentalnu jednom tonu za pjesmu umjetničku muziku Narodne pjesme: i književnost: tekst
razvoja muzikalnosti pratnju ili bez nje - kreativno kroz pokrete - slušaju kraće - Oj svijetla majska narodnih pjesama otkriva
- napreduje u - pjevaju u ili kroz likovne sadržaje kompozicije, zoro jezičku tradiciju i narodne
oblikovanju odgovarajućem obimu izražavaju ono što su prilagođene uzrastu - Rosa plete običaje
pjevačkoga glasa, s narodne pjesme i doživjeli prilikom - pośećuju muzičke - Tekla voda na - brojalice i brzalice
postepenim širenjem umjetničke slušanja. priredbe. valove
opsega glasa kompozicije koje po - Majka Maru Priroda i društvo: Moja
- zna da razlikuje i umije sadržaju odgovaraju - Đevojko, đevojko okolina, Drugi i ja, Hajde
da pjeva brže i sporije, đečijim ośećanjima, - Gjumi da se čujemo
glasnije i tiše, igri i događajima u - Tri livade
pojačavajući i bližoj okolini - Ovako se... Matematika: mjerenje
stišavajući glas. - ritmički iskazuju i
ritmiziraju đečije Umjetničke pjesme:
tekstove (brojalica, - Jesen, J.M.
zagonetke, izreke i Bogojević
odlomke iz pjesama) - Mamin osmijeh
na jednoj, dvije ili tri - Visibaba, S.
različite tonske visine Korunović
- interpretiraju naučene - Z. Vasiljević: Ide
pjesme, tekstove i mali patak
instrumentalne - R. Stanković: Dani u
sadržaje. neđelji
- Pinokio, V. F.
Bogićević
- Curulaja, L.Dedvukaj
- Majka, V.F.
Bogićević
10
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Brojalice: Crnogorski – srpski,

da: - sviraju na ritmičkim - vježbaju na - slušaju - Kišobran, M. bosanski, hrvatski jezik
- proširuje poznavanje Orfovim instrumentima i odgovarajuće Meršnik i književnost: brojalica
zvučnih boja instrumentima. uočavaju razlike primjere. - Aj, baj
- osposobljava se da između zvukova. - Sniježne radosti Matematika: prirodni
razlikuje po zvučanju - Lastavica, M. brojevi do 100
Orfove instrumente Meršnik
- prepoznaje po zvuku i - Enci, menci Likovna kultura: crtež i
izgledu harmoniku, Primjeri u kojima se čuje različitost linija
gitaru, trubu zvuk harmonike, gitare,
- prepoznaje narodne trube, svirale i primjeri
instrumente po za dva instrumenta.
zvučnim bojama - N. Hercigonja: Mali
(svirala, gusle, ljodra). đački valcer
- B. Kovačić:
Učenik/učenica treba - likovno izražavaju Novogodišnja noć
da: - igraju didaktičku igru različita raspoloženja Učenici/učenice: - R. Šuman: Divlji jahač
- uočava da muzika' čiji je cilj koja „otkriva“ muzika - kroz slušanje razumije - Muzika iz filma Meri
izaziva različita prepoznavanje - na primjeru himne muzičke Popins i Diznijevih
raspoloženja i pojedinačnoga ili razgovaraju o tome pojmove,(zvuk, ton. animiranih filmova
pratidogađaje, priče i grupnoga izvođenja. da li je izvodi jačina, brzina...) - Ž. Masne: Meditacija
bajke pojedinac ili grupa; - slušaju adekvatne - L. van Betoven: Za
- prepoznaje slušajući kad je pjeva primjere Elizu
pjevanje ili sviranje pojedinac, a kad - pośećuju muzičke - Đevojko, zlatna Likovna kultura: crtež i
pojedinca ili grupe grupe kroz primjer priredbe. jabuko slikanje
- upozna se s sportskoga događaja
pojmovima: hor, i sl. Pojmovi: pjesme,
horovođa, pjevanje, pjevamo i sviramo, Priroda i društvo: Drugi i
sviranje. glasno – tiho, brzo – ja, Slavimo, Moja škola i
11
sporo, hor – horovođa ja, Moja okolina, Hajde da

se čujemo
- Eklips: Kiša i
grmljavina
- M. Tajčević:
Balkanska igra br. 2
- Nek svud ljubav sja1
- Novogodišnja pjesma:
Zvončići zvone
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice:
da: - grupno pjevaju, - osmišljavaju pokrete Muzičke igre:
- zna da se kroz sviraju, igraju i plešu uz muziku - Izgubljeno pile Fizičko vaspitanje:
muzičke igre druže, (pantomima i slično) - Pčela korak, pokret i ples
prepoznaju - Ribar
instrumente, - Igra sa zvečkama
uvježbavaju glas - Đečije kolo
- ovlada osnovnim
pokretima Igre uz instrumentalnu
tradicionalnih - izvode muzičke muziku:
muzičkih igara zagonetke - Proljeće
- zna korake - igraju poskočicu - Igra Crnogorski – srpski,
poskočice - osmišljavaju priče i Učenici/učenice: bosanski, hrvatski jezik i
- razumije da svi, bez pojedine dijelove - slušaju prethodno Koristiti prethodno književnost: kratke priče
obzira na muzički ilustruju savladane pjesme i navedene primjere.
muzikalnost, - prate ritam kroz brojalice, kao i
doživljavamo i jednostavne ritmičke instrumentalne
ośećamo muziku. korake. primjere.
Napomena: Navedeni primjeri u koloni Pojmovi-sadržaji samo su prijedlozi.
1 Narodna pjesma iz Belgije:
12
Razvojna dostignuća u drugome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 razvijaju muzičke sposobnosti
 ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu tetrahorda (do, re, mi, fa)
 proširuju poznavanje zvučnih boja (instrumentima učenim u prvome razredu dodaju se harmonika, gitara, truba).
Vještine
Učenici/učenice:
 vježbaju izgovaranje slogova i glasova uz ritam
 navikavaju se na pravilno držanje tijela prilikom pjevanja, oblikuju pjevački glas i postepeno šire glasovni obim
 navikavaju se na pravilno korišćenje instrumenata i opušteno sviranje
 razvijaju motoriku izvođenjem jednostavnih pokreta i koreografija.
Informativna znanja
Kroz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

 uvode se u muzičke zapise predstavljene likovnim simbolima
 šire muzički rječnik: pjevanje, hor – horovođa, pjesme, brojalice, pjesme za igru, pjevamo i sviramo, glasno i tiho, brzo i sporo
 imenuju instrumente (onima koji su učeni u prvom razredu dodaju se harmonika, gitara i truba), narodne (ljodra) i Orfove
instrumente.
III razred
Aktivnosti
13
Obavezni sadržaji za
Učenik/učenica treba da: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: izvođenje Crnogorski – srpski,
- šire i detaljnije se - izvode pjesme uz - likovno iskazuju svoj - pažljivo slušaju Crnogorske narodne bosanski, hrvatski jezik i
upoznaje s narodnom jednostavnu doživljaj pjesme apsolutne i pjesme: književnost: tekst u
(izvornom) i instrumentalnu i - polazeći od svojih programske - Oj svijetla majska narodnim pjesmama otkriva
umjetničkom muzikom vokalnu pratnju zamisli, traže i koriste kompozicije za zoro jezik i običaje naroda.
- razvija interesovanje za (ostinato) izvore zvuka iz svoje različite sastave - Oj Vrsuto, goro velja
narodnu i umjetničku - pjevaju jednoglasne okoline i pomoću njih - doživljajno slušaju - Poranila Jagoda na Likovna kultura: crtanje i
muziku narodne pjesme i se kreativno muziku i izražavaju slikanje.
vodu
- produbljuje znanje o umjetničke izražavaju utiske o njoj
- Skoči kolo da skočimo
narodnoj (izvornoj) i kompozicije koje - oblikuju ritmičku - pośećuju muzičke Fizičko vaspitanje: plesna
umjetničkoj muzici odgovaraju đečijim pratnju za pjesme i priredbe - Oj visoki Durmitore
kreativnost.
- navikava se na ośećanjima i njihovu tekstove - prate kulturne - Kolovođo, diko naša
istovremeno slušanje glasovnom obimu - osmišljavaju korake događaje u svojoj - Shamija Priroda i društvo: Živi
izvođenja dva - sviraju pratnju i kraće uz naučene narodne okolini. svijet mog mjesta, Moje
instrumenta instrumentalne pjesme Umjetničke: mjesto, Što mogu da
- usvaja pojmove kompozicije na svojim - dopunjavaju - Telegram, B. Tamerlin uradim
kompozitor – ili Orfovim postojeće melodije - Ora, Gjin Gjaçinari
kompozicija instrumentima. (vođenje muzičkog - Kiša i mrav, Z.
- shvata važnost dijaloga) Turjačanin
školskoga hora i - razgovaraju o čemu
učestvovanja u njemu pjevaju pjesme koje Brojalice:
- usvaja pojmove slušaju i povezuju s - Bubanj zove
dirigent – orkestar. Crnom Gorom: brda, - Ko-ko-ko-ko da
planine, more i sl. - Elem-belem
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Pojmovi: ton, melodija, Matematika: aritmetika

da: - ritmički iskazuju - prikazuju smjer kompozitor –
- stiče osnovna znanja o tekstove i prate kretanja melodije kompozicija, dirigent –
muzičkim pojmovima: tjelesnim pokretima naviše i naniže. orkestar
- zna pojmove muzički ili instrumentom
zvuci – tonovi
14
- zna da tonovi čine Primjeri u kojima se čuju

melodiju različiti pjevački glasovi,
- zna da se melodija instrumenti.
može kretati naviše i Likovna kultura: crtanje,
naniže slikanje, grafika
- zna da pjesma ima
tekst i melodiju
- zna da instrumenti
sviraju niže i više - slušajući,
tonove - igraju didaktičku igru prepoznaju pjevačke
- zna izražajna sredstva: u kojoj se pokret glasove i zvučne
glas i instrument tijela povezuje s boje različitih
- zna da razlikuje visinom tona. instrumenata.
pjevačke glasove
(đečiji, ženski, muški).
Aktivnosti
Primjeri za slušanje:
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: - Đ. Verdi: Crnogorski – srpski,
da: - rade dramatizaciju - prate kulturne Pobjednički marš bosanski, hrvatski jezik
- zna da se bajke i muzičke bajke. događaje u svojoj - J. Štraus: Radecki i književnost: sadržaj
priče mogu ispričati okolini. marš bajki
muzikom (bajke iz - F. Mendelson:
baleta, muzička Svadbeni marš
bajka). - Pjesma patuljaka iz
filmova Snežana,
Mala sirena...
- J. S. Bah: Arija
- A. Obradović: Kroz
svemir
- Eklips: Delfini
- P. I. Čajkovski:
Valcer cvijeća,
15
Labudovo jezero
Muzičke igre:
- Pume
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: - Što smo mi
da: - pokretom i plesom - slušaju kompozicije - Zečevi i zmije
- sazna da pokretom i iskazuju utiske o koje opisuju različita - Nestašno meče Fizičko vaspitanje: korak
plesom izražava slušanome djelu. raspoloženja i - Zeko pleše i ples
sadržaj muzike. izražavaju utiske o - Koliko je sati
slušanome djelu. - Igra kolo
Didaktička igra:
- Na kiši
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Igre uz instrumentalnu
da: - pjevaju, igraju i plešu - osmišljavaju muziku:
- razvija uvažavanje na najdraže pjesme i muzička pitanja i - Mali valcer
individualnosti kroz kompozicije. odgovore. - Igra pahuljica
izbor najdraže - Pjesma Majine
pjesme i mame
kompozicije. - Stara francuska
pjesma
16
Razvojna dostignuća u trećem razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 ovladavaju pjevanjem pjesama najmanje u obimu pentahorda (do, re, mi, fa, sol)
 izricanjem brojalica, zagonetki, izreka i odlomaka s onomatopejama, produbljuju ośećaj za ritam i govorne sposobnosti
 razvijaju muzičko pamćenje
 razvijaju muzičko mišljenje i dolaze do saznanja o osobinama tona: glasniji – tiši, viši – niži, duži – kraći
 produbljuju ośećaj za sazvučje
 razvijaju ośećaj za muzičke formalne cjeline prilikom pjevanja, sviranja i slušanja.
Vještine
Učenici/učenice:
 poboljšavaju tehniku pjevanja i sviranja
 razvijaju spretnost u izražavanju pokretom muzike koju čuju
 estetski oblikuju izvođenje – artikulacija, fraziranje, pjevački izgovor, jačina i brzina izvođenja.
Informativna znanja
Uz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

 razumiju muzičke zapise predstavljene likovnim simbolima
 usvajaju pojmove: ton, melodija, ples, muzička bajka
 razumiju i koriste muzičke pojmove obrađene tokom sva tri razreda
 prepoznaju i imenuju Orfove i druge instrumente.
DIDAKTIČKE PREPORUKE (prvi ciklus)

Muzička nastava planirana je kompleksno tako da svojim aktivnostima i sadržajima doprinosi opštem i muzičkom razvoju učenika/učenica.
Predmet, po svojoj prirodi, omogućava afektivni, psiho-motorički, spoznajni, estetski i psiho-socijalni razvoj.
Zbog toga treba izvoditi sve muzičke aktivnosti (izvođenje, stvaranje i slušanje) u skladu s razvojnim mogućnostima đeteta. Nastava
muzike omogućava aktuelizaciju i raznovrsnost školskih metoda i formi.
Priroda muzike zahtijeva upotrebu aktivnih i kreativnih formi i metoda rada.
Izvođenje
Nastavnik/nastavnica za svaki razred bira pjesme i tekstove. Njihov izbor (i broj) zavisi od dužine i složenosti.
Prilikom pravljenja izbora uzima u obzir različite interpretativne mogućnosti i time obezbjeđuje raznovrsnost i podstiče radoznalost đeteta.
Program obuhvata jednoglasne pjesme s različitom pratnjom instrumenata koju izvode učenici/učenice ili nastavnik/nastavnica, kao i
povezanost s kretanjem i plesom. U trećem razredu koristi se simbolični slikovni zapis.
Stvaranje
Kreativne aktivnosti su prirodni činilac muzičkog razvoja već od predškolskoga uzrasta. Važno je da ih nastavnik/nastavnica stalno
podstiče u nastavi muzičke kulture.
Đeca uz pomoć kreativnosti podstiču zvučnu maštu, a nastavnik/nastavnica je usmjerava prema planiranim ciljevima.
Interpretacija je takvo pjevanje ili sviranje kroz koje dijete izražava svoje doživljaje i estetsko oblikovanje.
Kreativno izražavanje uz muziku razvija se muzičkim vaspitanjem i obrazovanjem, a iskazuje se u različitim oblicima komunikacije
(pjevanje, sviranje, igra, ples, likovno i verbalno).
Slušanje
Nastavnik/nastavnica za slušanje bira kompozicije uz koje se učenici/učenice navikavaju na pažljivo i koncentrisano usvajanje muzičkih
sadržaja. Izbor treba da obuhvata primjere apsolutne i programske muzike, različitih sastava, vrste i žanra.
Postupak slušanja nastavnik/nastavnica mora brižljivo osmisliti i on mora sadržati primjerenu motivaciju i odgovarajuće trajanje saznajne
pažnje te dobijanja povratne informacije, koju učenici/učenice stvaralački izražavaju.
Razvojna dostignuća na kraju prvoga ciklusa
18
Ova oblast sistematizuje muzičke sposobnosti, vještine i informativna znanja koja su karakteristična za pojedine muzičko-razvojne periode.
Prve tri godine školovanja uz predškolski period predstavljaju vrijeme razvoja elementarnih muzičkih sposobnosti. Nastava u školi treba
da obezbijedi razvoj muzikalnosti svakoga đeteta, jer je to od odlučujućeg značaja za dalji razvoj muzičkoga mišljenja.
Vještine se odnose na pjevačku, govornu i instrumentalnu motoriku te na izražavanje pokretom zvukovnih karakteristika. Vježbamo ih
izvođenjem, a posebno didaktičkim igrama pomoću kojih se postiže volja za usvajanjem i kontrolisana pažnja.
Znanja u prve tri godine školovanja obuhvataju upotrebu najjednostavnijeg muzičkog izraza i orijentaciju u slikovnim muzičkim zapisima.
Učenici/učenice razlikuju zvuke i zvučne boje (svijetla, tamna, prodorna, meka).
STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za prvi ciklus)
Učenici/učenice:
 individualno ili u grupi znaju da otpjevaju 8 narodnih pjesama i umjetničkih kompozicija u skladu s individualnim sposobnostima i uz
različita izvođenja (jednoglasno, uz instrumentalnu pratnju ili bez nje)
 znaju 5 brojalica s ritmičkom pratnjom (koristeći ruke, noge ili Orfove instrumente)
 znaju da izvedu 3 muzičke igre (didaktičke, igre s pjevanjem, igre uz instrumentalnu pratnju, male muzičke dramatizacije)
 prepoznaju 9 slušanih kompozicija
 razlikuju zvukove, tonove i tišinu
 prepoznaju i imenuju instrumente po boji zvuka (đečije, narodne, klasične)
 razlikuju boje glasa (đečiji, ženski, muški)
 prepoznaju ko izvodi kompoziciju: glas, instrument, pojedinačno (solo), grupno (kamerno) ili kolektivno (hor, orkestar)
 razlikuju pojmove: glasno – tiho, brzo – polako
 imenuju i razumiju pojmove: hor – horovođa, kompozicija – kompozitor, dirigent, brojalica, muzička bajka, muzička priredba
 znaju da izvedu 1 kraću kompoziciju na metalofonu ili narodnom instrumentu i ritmičku pratnju za 2 pjesme na Orfovim
instrumentima.
19
IV razred
Aktivnosti
Izvođenje Slušanje Stvaranje
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Himna Crne Gore Crnogorski – srpski,

da: - pjevaju Himnu Crne - osmišljavaju ritam i Narodne pjesme: bosanski, hrvatski jezik i
- zna da pjeva himnu Gore pokret na zadatu Kolo, kolo hvatajmo se književnost: tekstovi
Crne Gore - istražuju kad se pjesmu – iz Crne Gore narodnih pjesama
- zna povode i prilike intonira himna (tokom Šetajući pored otkrivaju jezičku tradiciju i
u kojima se izvodi prijema zvanica, u - kombinujući note i Ljubovića – iz Crne narodne običaje
himna i pravila koja Skupštini, na pauze dovršavaju Gore
važe u tim sportskim započete taktove Nina, nona – iz Albanije Poznavanje društva:
okolnostima događajima), da se vježbi u 2/4 i 3/4 taktu Moje mjesto i okolina;
- upoznaje narodne i nekad sluša s CD-a, nekad i sad; nošnja
umjetničke pjesme da je nekad samo hor Oj moja ružo rumena –
- razumije značenje izvodi, da nekad to iz Crne Gore Fizičko vaspitanje:
pojma folklor. može biti orkestar; Mladi muzičari – iz kretanje, korak i ples
razgovaraju o tome Slovenije
kako zvuči u pojedinim Učenici/učenice: Višnjičica rod rodila – iz
okolnostima, - slušaju zvukove Srbije
ponašanju u zavisnosti različitih instrumenata – Umjetničke pjesme:
od okolnosti solo, grupa, hora i F. Bajer: Guščar Aca
- sami izvode himnu orkestra St. Korunović: Pekarčić
različitim P. Stupel: Novogodišnja
instrumentima pjesma
- pjevaju narodne i S. Barić: Lovac Joca
umjetničke pjesme M. Matanović: Notni
- pjevaju uz pratnju stan
melodijskoga B. Milićević: Drugarstvo
instrumenta u carstvu
- pjevanje prate V. Tomerlin: Ribar
pokretima tijela St. Korunović: Na kiši –
(pljeskanje, pucketanje N. Hercigonja:
20
prstima). Šaputanje
P. Bergamo: Avanture
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: maloga Juju
da: - idu u pośetu - likovno izražavaju Na slovo, na slovo – iz
- zna što se uči u muzičkoj školi. doživljeno iz muzičke Engleske
muzičkoj školi škole Nekoliko novih pjesama
(pravilno pjevanje, (po izboru)
sviranje
instrumenata, Pojmovi: Likovna kultura:
pjevanje u horu, muzička škola, kabineti, Prostorno oblikovanje
sviranje u orkestru) hor, orkestar, solista, (opisuje spoljni i unutrašnji
- upozna se s radom note i pauze (cijela, prostor)
muzičke škole polovina, četvrtina, crtanje stripa – tema:
osmina), ljestvica, C-dur Muzička škola
ljestvica, linijski sistem,
violinski ključ, takt,
taktiranje, solmizacija,
abeceda, folklor,
nošnja, ton, repeticija
Aktivnosti
- Učenik/učenica
treba da: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Predloženi primjeri za -
- upozna linijski - pjevaju pjesme- - slušaju melodiju slušanje muzike:
sistem, violinski modele pjesme - likovno izražavaju -
ključ, takt, vrste - zapisuju tonove C-dur - slušaju soliste na doživljaj odslušane - N. Radulović: Moj tata
takta (2/ 4 i 3/ 4 ljestvice različitim kompozicije - E. Grig: Jutro
takta), notna trajanja - rješavaju ritmički diktat instrumentima. - dopunjavaju ritmičke - L. Bokerini: Na času
i repeticije vježbe u 2/4 i 3/4 taktu muzike
- upozna note C-dur - bilježe ritam na dati - P. I. Čajkovski: Igra
ljestvice tekst. šećerne vile
- prepozna note C- - F. Šopen: Poloneza
21
dur ljestvice u - J. Štraus: Na lijepom

linijskome sistemu plavom Dunavu
- zna da imenuje C- Likovna kultura:
dur ljestvicu Pjesme-modeli za: - linijsko ispunjavanje
solmizacijom i - do nacrtanih površina i
abecedom. - re njihovo raspoređivanje
- mi - ritmičko raspoređivanje
- fa nacrtanih elemenata
- sol
- la Matematika:
- si - redni brojevi
- do
Napomena: Navedeni primjeri u koloni „Pojmovi – sadržaji“ samo su prijedlozi.
Aktivnosti
Učenik/učenica: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Primjeri (iz literature) za Matematika: linije, vrste
- razumije osnovne - zapisuju tonske visine i - slušaju odgovarajuće - osmišljavaju ritmičku prepoznavanje linija, razlomci
pojmove teorije trajanja koja uče primjere. vježbu. instrumenata: Likovna kultura:
muzike (linijski - izvode ritmičke vježbe - Blistaj, blistaj (na ritmičko raspoređivanje
sistem, violinski na Orfovim klarinetu i kontrabasu) nacrtanih elemenata
ključ, vrsta takta, instrumentima. - Dž. Geršvin: Rapsodija - obojena površina
notna trajanja, u plavom Fizičko vaspitanje:
repeticija). - Sen-Sans: Karneval - korak i ples
životinja: Kukavica,
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Marš lavova, Fosili,
da: - izvode jednostavne - slušaju primjere radi - crtaju klarinet i Akvarijum, Labud, Slon,
- vizuelno i auditivno melodijske primjere. uvježbavanja kontrabas Finale.
prepoznaje klarinet i prepoznavanja
kontrabas i narodni zvučanja različitih Narodna muzika: Crnogorski – srpski,
instrument (ljodra). instrumenata. - Stara varoš – bosanski, hrvatski jezik i
22
starogradska književnost: Narodni i

umjetnički tekstovi
- Karampana – iz
Boke Likovna kultura: slikanje,
slika
- Čvorak – narodna Matematika:
igra iz Hrvatske djelovi, cjelina
Aktivnosti
Crnogorski – srpski,
Učenik/učenica: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Narodna kola: bosanski, hrvatski jezik i
- razumije značaj - dramatizuju muzičke - gledaju video-zapise i - samostalno izražavaju - Zetsko kolo književnost: bajka
muzičke bajke i bajke slušaju teme iz doživljaje slušanoga - Kolo Sv. Tripuna (dramatizacija) likovi,
muzičke igre - izvode muzičke igre. crtanih filmova djela (tekstualno, - Narodna i osobine likova
(razvijanje mašte, - slušajući muziku, likovno, plesno) umjetnička muzika
izražavanje iskazuju svoj doživljaj manjinskih naroda Likovna kultura: likovni
karaktera bojom - gledaju video-zapis (po izboru) doživljaj bajke, crtež,
instrumenata). sličnih igara. - osmišljavaju slika, boja. Scenski
jednostavnu Pojam: muzička bajka prostor.
koreografiju.
Kompozicije za
slusanje: Fizičko vaspitanje:
- P. I. Čajkovski: Pokret, kretanje, korak
Godišnja doba (Jun,
Barkarola)
- J. Hajdn: Jesenje Likovna kultura:
lišće scenografija,
- E. Grig: Jutro kostimografija
Muzička bajka:
- B. Sajač: Instrument
čarobnjaka
23
Pojam: koreografija
Obraditi nekoliko
igara različitoga
sadržaja.
Razvojna dostignuća u četvrtome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 razvijaju muzikalnost
 razvijaju ośećaj za ritam
 razvijaju muzičku memoriju
 prepoznaju note u linijskome sistemu.
Vještine
Učenici/učenice:
 šire glasovni opseg i poboljšavaju kvalitet pjevanja
 uče tehniku sviranja na Orfovim instrumentima (po izboru)
 taktiraju pjesme u 2/4 i 3/4 taktu
 intoniraju početne tonove pjesama-modela.
Informativna znanja
Učenici/učenice:
 koriste 2/4 i 3/4 takt
 imenuju tonske visine i tonska trajanja (opseg od C1 – C2 )
 poznaju violinski ključ, linijski sistem, takt, taktica i notna trajanja: četvrtina, osmina, polovina,cijela i pauze
 razumiju znake za ponavljanje: repeticija
24
 razumiju pojam folklor i koreografija


 razlikuju narodnu i umjetničku muziku
 slušajući muziku, razlikuju solistu, grupe, horove, zvuke instrumenata (više i niže registre) i orkestar
 razlikuju slušno i vizuelno gudačke i duvačke instrumente (viola, violončelo, kontrabas, oboa, klarinet i trombon).
V razred
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Himna Crne Gore Crnogorski – srpski,
da: - pjevaju narodne i - slušaju himnu, - izvode pratnju na Umjetničke pjesme bosanski, hrvatski jezik i
- stekne svijest o umjetničke pjesme analiziraju tekst, Orfovim instrumentima književnost: tekst u
pripadnosti državi razgovaraju u svojim L. Županović: lirskim pjesmama
slušajući i izvodeći ośećanjima i doživljaju - osmišljavaju korake na Zapjevajmo složno
himnu Crne Gore - taktiraju pjesme tokom slušanja himne, o zadate pjesme svi
- zna da izvodi tome kakav je karakter O. Dakić: Hrani se Likovna kultura: crtanje
jednostavne pjesme himne (brza, spora, tiha, - određuju ritam na dati zdravo Orfovih instrumenata
po notnome tekstu glasna itd.) tekst V. Bogićević: Posjetite
- zna da svira na - sviraju na melodijskim - slušaju primjere za Crnu Goru
Orfovim i ritmičkim Orfovim razlikovanje zvukova - ilustruju svoj doživljaj J. Kaplan: Čestitka
instrumentima instrumentima. različitih instrumenata odslušane kompozicije. majčici
koristeći osnovne Tiho noći –
tehnike sviranja (po - slušajući, analiziraju starogradska
izboru nastavnika). tempo i dinamiku u J. Ce: Vivak
kompozicijama A. Korać: Drugarstvo
Pjesme za
- razlikuju narodne i osmisljavanje
umjetničke pjesme. koreografije:
B. Đukanović: Djeca
imaju pravo
K. Bogićević: Čudno
25
stanje
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: - Pjesme manjinskih Crnogorski – srpski,

da: - pjeva narodne pjesme - slušaju narodne - igraju narodna kola, naroda bosanski, hrvatski jezik
- zna da razlikuje iz raznih zemalja pjesme i igre iz raznih poskočicu i šotu - Pleši, pleši, Črni kos i književnost: tekst u
narodno muzičko zemalja – iz Slovenije narodnim pjesmama,
stvaralaštvo u - razgovaraju i zapažaju - Magica se poljem jezička tradicija i običaji
pojedinim krajevima sličnosti i razlike, povijala – iz Bosne i
naše zemlje (śever opisuju tipičnosti Hercegovine Likovna kultura:
Crne Gore, središnji - istražuju festivale koji - Kiša pada, trava raste narodna nošnja
dio, Primorje) se održavaju u raznim – iz Hrvatske
krajevima Crne Gore, - Poranila Jagoda na Poznavanje društva:
- zna značenja objašnjavaju ih i vodu – iz Crne Gore običaji i način života u
osnovnih pojmova iz komentarišu. - s poznatim tonskim - Popuhnu vihor – iz pojedinim krajevima naše
teorije muzike trajanjima kreiraju Albanije zemlje
molske ljestvice, jednostavne ritmičke - Falile se – iz Hrvatske
oznake za dinamiku vježbe. - Udaralo u tamburu
i tempo, polustepen, đače – iz Bosne i
stepen, stupanj, Hercegovine Matematika: računske
nova notna trajanja i - Šota radnje
vrste, 4/ 4 takt). Pojmovi:
- muzički folklor
- mol
- dur
- dinamičke oznake
(p, mp, f, mf, crescendo,
26
decresendo)
- oznake za tempo
(adagio, moderato,
allegro)
- stepen
- polustepen
- stupanj
Aktivnosti
Učenik/učenica: Učenici/učenice: Muzički primjeri za
- razumije pojmove - izvode pjesme pisane Učenici/učenice: rečenicu, period. Likovna kultura: grafički
motiv, rečenica i u obliku rečenice. - slušajući, analiziraju - N. Paganini: Koncert ili slikani prikaz muzičke
period. zvučne boje za violinu i orkestar forme
instrumenata u br. 2
Učenik/učenica treba djelima čuvenih - A. Dvoržak: Koncert
da: kompozitora (gudački za violončelo i
- zna načine podjele i trzački žičani orkestar h-mol Crnogorski – srpski,
instrumenata u instrumenti, duvački - J. Štraus: Picikato bosanski, hrvatski jezik i
pojedinim grupama instrumenti) polka književnost: primjena
(žičani i duvački) - slušaju zvučne boje - L. van Betoven: teksta u operi (libreto)
- auditivno i vizuelno tradicionalnih Gudački kvartet
razlikuje pojedine instrumenata op.18 br.2
grupe instrumenata - slušajući, analiziraju - V. A. Mocart: Likovna kultura:
- auditivno i vizuelno izražajna sredstva Koncert za flautu i boja zvuka instrumenata
razlikuje tradicionalne muzike (tempo, orkestar G-dur
instrumente iz Crne dinamiku, karakter, - K. M. Veber:
Gore (svirale, gusle, instrumente). Končertino za
diple, kaval). klarinet op. 26.
Razvojna dostignuća u petome razredu
27
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 razvijaju ośećaj za ritam
 razvijaju sposobnost taktiranja 4/4 takta
 prepoznaju zvučne boje različitih instrumenata
 proširuju muzičku memoriju.
Vještine
Učenici/učenice:
 šire glasovni opseg
 napreduju u sviranju i na Orfovim instrumentima
 poznaju i realizuju izvođačke oznake za tempo i dinamiku.
Informativna znanja
Učenici/učenice:
 upoznaju osnovne karakteristike durske i molske ljestvice (C-dur, a-mol)
 koriste solmizacijui abecedu za imenovanje tonskih visina
 upoznaju pojmove muzički folklor, stepen, polustepen
 upoznaju nova tonska trajanja i pauze (pored četvrtina, osmina i polovine i cijele, četvrtinu s tačkom i osminu, šesnaestine, a pored
taktova 2/4, 3/4 još i 4/4)
 prepoznaju (pored rečenice) period
 upoznaju oznake za dinamiku (p, mp, mf, f, crescendo i decrescendo) i tempo (allegro, moderato, adagio)
 postaju svjesni značaja i karakteristika muzičkoga nasljeđa različitih zemlalja
 proširuju znanje o instrumentima i stiču znanja o grupama instrumenata (žičani i duvački).
VI razred
Aktivnosti
28
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Crnogorski – srpski,

da: - pjevaju narodne i - slušaju vokalnu, - osmišljavaju korake na bosanski, hrvatski jezik i
- prepoznaje vokalnu umjetničke pjesme instrumentalnu i zadate pjesme Narodne pjesme književnost: tekstovi
muziku - izvode narodne igre vokalno- Poljem se vija – iz Crne pjesama
- razumije razlike (kolo, poskočica, instrumentalnu - osmišljavaju Gore
između vokalne, šota) muziku jednostavnu melodiju na Sve pticice zapjevale –
instrumentalne i - taktiraju pjesme. - slušaju solističko, dati tekst iz Crne Gore Strani jezik: engleski,
vokalno- kamerno, vokalno i Tring zilja – iz Albanije italijanski, albanski,
instrumentalne horsko izvođenje - osmišljavaju Stirje fantje spilajo – iz slovenački, romski
muzike - slušaju pjesme pisane jednostavnu ritmičku Slovenije
- razumije pojmove u duru i molu. pratnju na zadatu pjesmu Đelem đelem – Romska
povisilica i snizilica, Ptice se vraćaju – iz
partitura, izvođenje - likovno izražavaju utisak Njemačke
a cappella slušane kompozicije. Leti soko visoko – iz
- zna osnovne Crne Gore
informacije o Još ne sviće – iz Crne
ljestvicama G-dur, Gore
e-mol, F-dur i d-mol
- zna otpjevati pjesme Umjetničke pjesme:
drugih naroda Učenici/učenice: N. Karadžić: Ah, ta
- zna koji su pjevački - sviraju jednostavne matematika
glasovi vrste aranžmane na Orfovim J. Brams: Uspavanka
vokalnih sastava, instrumentima. Nepoznati autor: Srećan
vrste horova, ulogu ti rođendan
izvođača, i N. Karadžić: Hej, tebi
stvaralaca govorim
Učenici/učenice: Veselin Bogićević:
Učenik/učenica treba Drugarstvo – rep
da: - razlikuju pjevačke pjesma
- zna da svira glasove i vrste horova. Primjeri za slušanje:
jednostavno Đ. Verdi: Uvertira opere
aranžirane Karmen
kompozicije za J. Ofenbah: Kan-kan
Orfove instrumente. (odlomak iz operete
29
Orfej u podzemlju)
obrada
Miloš Karadaglić:
Još ne sviće
L. van Betoven: Za
Elizu
Š. Serhatlić: Zapjevala
sojka ptica
Šota
Poskočica (po izboru)
Primjeri popularne
muzike (po izboru)
Pojmovi:
vokal, sopran, alt, tenor,
bas, partitura,
jednoglasje, dvoglasje,
a cappella,
folklor, poskočica,
aranžman, duet,
tercet,kvartet, kvintet,
povisilica, kamerni
sastav
snizilica
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Likovna kultura: veza

da: - slušaju zvučne boje - P. I. Čajkovski: zvuk – boja
- vizuelno i auditivno svih učenih Koncert za klavir i
razlikuje instrumente instrumenata orkestar b-mol, I
s klavijaturom i - slušaju primjere za stav
udaraljke) instrumentalne - J. S. Bah: Tokata i Istorija: Folklor Crne
30
ansamble, soliste, fuga u d-molu Gore

- vizueno i auditivno kamerne sastave i - L. van Betoven:
nadograđuje znanja orkestre Peta simfonija
o tradicionalnim - slušaju umjetničke i Građansko vaspitanje:
crnogorskim narodne kompozicije - A. Piacola: Druge kulture
instrumentima i - slušaju melodije koje Libertango
instrumentima se izvode na (harmonika)
drugih zemalja tradicionalnim
instrumentima iz Crne
- podiže svijest o Gore, određuju Primjeri za narodne Matematika: računske
interkulturalnosti u porijeklo, povezuju s Učenici/učenice: instrumente radnje
Crnoj Gori. oblastima u Crnoj - vizuelno predstavljaju
Gori, razgovaraju o crnogorske tradicionalne
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: tome, ukazuju na instrumente.
da: - taktiraju pjesme sa interkulturalnost u -Triola i sinkopa
- razumije i koristi sinkopom i triolom. Crnoj Gori
nove pojmove iz - razmjenjuju radove sa
teorije muzike: školom iz drugoga
naglašeni i regiona, organizuju
nenaglašeni dio zajedničke muzičke
takta, triola, sinkopa. predstave itd.
- slušaju i gledaju
izvođenja
tradicionalnim
instrumentima Crne
Gore i drugih zemalja
i razgovaraju u
tipičnostima,
sličnostima i
razlikama.
Napomena: navedeni primjeri u koloni „Pojmovi – sadržaji“ su samo prijedlozi.
Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi – sadržaji Korelacija
31
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Crnogorski – srpski,

da: - izvode jednostavne - slušaju primjere za bosanski, hrvatski jezik i
- zna značenje kanone i solopjesme. kanon i solopjesmu. književnost: tekst u
pojmova kanon i solopjesmama.
solopjesma - J. Štraus: Na
- zna da pjeva Učenici/učenice: lijepom plavom
najjednostavnije - slušaju odlomke iz Dunavu
dvoglasne pjesme poznatih muzičko-
(kanon i dvoglas s scenskih djela - Primjeri popularne
ležećim tonovima u - razlikuju jednoglasno i muzike (po izboru)
jednome glasu, dvoglasno pjevanje.
dvoglas s ostinatnim - Solo pjesma
elementima).
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Fizičko vaspitanje:

da razlikuje: - izvode plesne korake. - slušaju muziku - osmišljavaju korake i korak, pokret, ples
- vrste muzike različite vrste. pokrete uz primjere
(umjetnička, različitih muzičkih
narodna ii vrsta.
popularna).
Razvojna dostignuća u šestome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 produbljuju ośećaj za ritam
 razvijaju sposobnost za dvoglasno pjevanje
 razvijaju ośećaj za grupno muziciranje
32
 prepoznaju zvučne boje instrumenata

 povećavaju pažnju pri slušanju i muzičku memoriju.
Vještine
Učenici/učenice:
 oblikuju pjevački glas i proširuju opseg
 proširuju i razvijaju spretnost pri sviranju na različitim instrumentima školskoga instrumentarija
 taktiraju pjesme.
Informativna znanja
Učenici/učenice:
 upoznaju osnovne karakteristike ljestvica (G-dur, e-mol ,F-dur i d-mol)
 savladavaju naglašeni i nenaglašeni dio takta, povisilicu i snizilicu
 upoznaju se s pojmovima triola, sinkopa
 upoznaju se s kanonom, solopjesmom
 umiju da prepoznaju različite muzičke vrste
 proširuju znanje o i instrumentima i grupama instrumenata; instrumenti s klavijaturom (klavir, harmonika) i udaraljke
 proširuju znanja o muzičkoj tradiciji drugih naroda
 proširuju znanja o vokalnoj muzici (vrstama glasova, vrstama horova, beat-boxu, izvođenju a cappella)
DIDAKTIČKE PREPORUKE (drugi ciklus)

Muzička kultura u drugome trogodištu planirana je kompleksno po oblastima, djelatnostima i razvoju, a povezanost stvaralaštva, izvođenja
i slušanja muzike neophodna je i zahtijeva kontinuitet. Zahtjevnost muzičkih aktivnosti i sadržaja traži od nastavnika/nastavnice promišljeno
planiranje i ostvarivanje ciljeva. Nastavnici/nastavnice moraju koristiti aktivne oblike i metode rada.
Ciljno sastavljen program daje, pored aktivnosti i razvojnih dostignuća, još tri vrste muzičkih didaktičkih sadržaja koji su međusobno
povezani:
 muzička literatura za izvođenje i slušanje koju nastavnik/nastavnica bira iz postojećih zbirki, pjesmarica i zvučnih snimaka
 različiti pojmovi, zakonitosti i uputstva o muzici koji bliže objašnjavaju muzičku literaturu i obezbjeđuju njeno dublje razumijevanje
33
 podaci o muzičkoj kulturi, njenoj ulozi i karakteristikama koji se u drugome trogodištu odnose na razmatranje muzičkoga života u
bližoj okolini, u regionalnim muzičkim centrima i najzad u povezanosti Crne Gore s bližim i daljim okruženjem.
Izvođenje
Nastavnik/nastavnica u skladu s uzrastom učenika/učenica i osnovnim vrstama didaktičkih sadržaja određuje program koji učenici/učenice
treba da pjevaju i sviraju. Pritom, uzima se u obzir načelo individualizacije s obzirom na razvojne izvođačke mogućnosti učenika/učenica.
Program obuhvata izvođenje pretežno jednoglasnih, a po mogućnosti i dvoglasnih pjesama, koje su povezane s kretanjem i plesom te
izvođenje jednostavnih aranžmana.
Slušanje
Po kriterijumu osnovnih vrsta didaktičkih sadržaja nastavnik/nastavnica bira kompozicije za slušanje koje obuhvataju primjere različitih
vrsta i muzike, formi i izvođačkih sastava. Tokom rada treba izbjegavati stereotipe i sprečavati pasivno saznavanje. U uvodu (pred
slušanje), tokom slušanja kompozicije i u povratnoj informaciji o slušanju treba obogatiti rad različitim i za učenike/učenice zanimljivim
aktivnostima.
Stvaranje
Nastavnik/nastavnica podstiče učenike/učenice da izvedeni sadržaj doživljajno i estetski interpretiraju.

Stvaralačko izražavanje uz muziku povezuje se s likovnim, tekstualnim ili pokretnim i plesnim aktivnostima.
Razvojna dostignuća na kraju drugoga ciklusa
Sposobnosti
Drugo trogodište poklapa se s periodom razvoja ośećaja za sazvučje koje se osvješćuje pomoću dvoglasja u našoj narodnoj pjesmi, kao i
uz pomoć kanona ili ostinatne pratnje.
U ovome periodu razvija se kod učenika/učenica sposobnost razumijevanja tonskih odnosa, trajanja i visina, što utiče na dalji razvoj
muzikalnosti đeteta. Učenici/učenice su osposobljeni/osposobljene da koriste osnovne notne zapise, a njihovo analitičko sagledavanje
muzičkih sadržaja utiče na kvalitet izvođenja, slušanja, koncentraciju i memoriju. Učenici/učenice se postupno osposobljavaju za estetsko
oblikovanje.
34
Vještine
Dalje se razvijaju psihomotoričke vještine potrebne za vokalno i instrumentalno izvođenje, kao i pokretne reakcije na muziku. Uz
dobro odabrani izvođački program i didaktičke postupke, spretnost izvođenja se usavršava, a promjene rješavaju; kod dječaka se javlja
mutiranje glasa, a nastavnik/nastavnica objašnjava kako ti učenici/učenice treba da učestvuju – pjevaju.
Informativna znanja
Na osnovu prethodno stečenih muzičkih iskustava učenika/učenica, nastavnik/nastavnica prezentira potrebna znanja koja omogućavaju
elementarnu orijentaciju prilikom izvođenja, slušanja ili kreativnosti. U drugome trogodištu učenici/učenice upotrebljavaju notne zapise,
upoznaju se s pojmovima iz teorije muzike, razlikuju zvučne boje instrumenata, razumiju da muzička djela imaju formu, upoznaju različite
muzičke vrste i žanrove. Bitno je da nastavnik/nastavnica ne postavlja u prvi plan teoretisanje i verbalno izlaganje.
STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za drugi ciklus)

Učenici/učenice:
 znaju da izvedu 8 narodnih i umjetničkih pjesama (u obimu oktave)
 pjesme izvode u grupi ili pojedinačno – jednoglasno (ili dvoglasno)
 sviraju najmanje 2 kratke kompozicije (ili pratnju) za Orfove instrumente
 razlikuju vokalnu, instrumentalnu i vokalno-instrumentalnu muziku
 prepoznaju pjevačke glasove (đečiji, ženski i muški), grupe i horove
 razlikuju soliste na različitim instrumentima
 prepoznaju zvučne boje instrumenata i njihove grupe
 poznaju okvirnu orijentaciju u notnome zapisu (tonske visine, trajanja, takt)
 razlikuju i poznaju značenje ljestvica, dur – mol (samo po zvuku)
 znaju da je muzika uređena u formalnim djelovima i formama koje imaju svoja imena
 razlikuju pojedine muzičke vrste
 prepoznaju repertoar od 10 kompozicija – domaćih i stranih autora
 znaju što je rad stvaraoca, a što interpretatora.
VII razred
Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi – sadržaji Korelacija
35
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obraditi nekoliko Crnogorski – srpski,

da: - pjevaju pjesme različitih - osmišljavaju narodnih pjesama i bosanski, hrvatski jezik i
- zna da izvodi žanrova - doživljajno slušaju jednostavne melodije na umjetničkih kompozicija književnost: tekst
pjesme različitih pjesme različitih vrsta i zadati tekst ili tekst po s notnoga teksta: pjesama
žanrova - pjevaju pjesme u 7/8 žanrova svome izboru. Oj đevojko, đe si ruže
- zna da koristi 7/8 taktu brala – iz Crne Gore
takt - slušaju pjesme u 7/8 Čobanine lijepa đevojko
- zna primjere u Crnoj taktu – iz Crne Gore
Gori kompozicija iz - slušaju pjesme iz Makedonsko devojče –
ovih perioda, kako i različitih krajeva Crne Učenici/učenice: iz Makedonije
đe su se izvodili. - izvode jednostavne Gore. - oblikuju pratnju na Biljana platno beleše –
aranžmane na Orfovim zadatu ili obrađenu iz Makedonije
Učenik/učenica treba instrumentima. melodiju J. S. Bah: Ah, sto volim
da: Đ. B. Pergolezi: Gdje je
- zna da koristi Orfov - osmišljavaju plakate sa onaj cvjetak žuti
instrumentarij. Učenici/učenice: zanimljivostima vezanim
- slušaju zvučne primjere za muziku Crne Gore.
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: primitivnih plemena Istorija i geografija:
da razumije: N. Paganini:
- pjevaju i sviraju teme iz - slušaju srednjovjekovne, istorijske epohe, istorijski
- muzičke početke Venecijanski karneval
poznatih renesansnih i renesansne i barokne događaji, običaji
- muzičku kulturu (odlomak)
baroknih kompozicija kompozicije.
starih civilizacija Ž. F. Ramo: Rigodon
Učenici/učenice: Likovna kultura: povezati
- muzičku kulturu Pater noster –
- istražuju muzičke - kreativno izražavaju čuvene renesansne i
srednjega vijeka gregorijanski koral
početke u Crnoj Gori doživljaje (likovno, barokne slikare i njihova
- osobine muzike Anonimus: Saltarelo
(primjenjivane tekstualno ili plesno) djela s muzikom i
renesanse J. Brams: Uspavanka
instrumente, prve škole, slušanih muzičkih muzičkim motivima
- muziku baroka. --------------------------------
pjevačka društva, primjera.
- Zvuk paleolitske
kompozitore i druge
svirale
zanimljivosti), prezentuju
- Indijska muzika:
ih unutar odjeljenja,
vina
međuodjeljenjski,
- Seikilova pjesma
organizuju školske
36
izložbe, prezentacione - Indijanski ples

događaje. - Psalmi (stari Jevreji)
- Stara hrišćanska
muzika:
gregorijanski koral i
vizantijsko pjevanje
- Adam de la Al:
Robin i Merion
- Kir Stefan Srbin:
Ninja sili
Aktivnosti
Učenici/učenice:
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: - doživljajno i analitički Učenici/učenice: - Palestrina: Misa pape
da: pjevaju i sviraju teme slušaju djela - plesom ili pokretom Marčela Crnogorski – srpski,
- zna da na poznatih kompozitora iz kompozitora iskazuju doživljaj - O. di Laso: Eho bosanski, hrvatski jezik i
elementarnome doba renesanse. obrađenih epoha. slušanoga djela. - J. Galus: Ecce književnost: analiza
nivou analizira i Quomodo teksta
uporedi - Estampida
karakteristike (instrumentalna
različitih epoha. forma)
- Tartini: Đavolji triler
- A. Vivaldi: Godišnja
doba Fizičko vaspitanje: korak
- D. Skarlati: Sonate po i ples
izboru
- K. Monteverdi:
Madrigali po izboru,
Arijadnina tužbalica
- G. F. Hendl: Mesija
(Aleluja)
- Muzika na vodi
37
(Alegro), Muzika za
vatromet (menuet I i
II)
- G. F. Hendl:
Nedovršena simfonija
Napomena: navedeni primjeri u koloni „Pojmovi – sadržaji“ samo su prijedlozi.
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice
da: slušaju: - J. S. Bah: Tokata i
- auditivno i vizuelno - muzičke primjere za fuga u d-molu
prepoznaje orgulje, orgulje - Brandenburški
instrumentalne - zvučne boje koncerti (izbor – br.
ansamble, soliste na instrumenata i 2, br. 3, br. 6)
različitim instrumentalnih grupa, - Đ. P. Pergolezi:
instrumentima, kamernih sastava, Služavka
kamernim sastavima i orkestara gospodarica (arija
orkestrima - zvučne primjere Serpine)
- razumije pojmove narodne, zabavne i - H. Persl: Didona i
opera, opereta i balet umjetničke muzike Enej
- vizuelno razlikuje - muziku za igru
operu, operetu i balet - operu, operetu i balet
- prepoznaje muzičke Zvučni primjeri za
žanrove (muzika za orgulje i sve
igru, popularna instrumente, kao i grupe
muzika, filmska instrumenata.
muzika i dr.).
Pojmovi:
Folklor,
etnomuzikologija
Arheologija,
amfiteatar,
38
firentinska kamerata,
svjetovna i duhovna
muzika,
misa, liturgija,
graditelji gudačkih
instrumenata, neume,
orgulje, čembalo, fuga,
solistički koncert,
intermeco, bufo opera,
opera serija,
gudački kvartet, klavirski
trio, kvintet
Razvojna dostignuća u sedmome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 produbljuju ośećaj za ritam i muzikalnost
 određuju i upoređuju karakteristike obrađenih epoha i tako proširuju sposobnosti analitičkoga saznavanja
 vrednuju svoja i druga muzička dostignuća
 prepoznaju zvučne boje različitih instrumenata, instrumentalnih grupa i orkestara
 taktiraju pjesme u 7/8 taktu.
Vještine
Učenici/učenice:
 usavršavaju pjevanje i sviranje na Orfovim instrumentima
 istražuju razvoj muzike u Crnoj Gori.
Informativna saznanja
39
Učenici/učenice upoznaju:
 osnove razvoja muzike u Crnoj Gori
 osnovne karakteristike razvoja muzike od njezina početka pa do XVIII vijeka
 stilske periode, imenuju ih i istorijski klasifikuju
 najznačajnije muzičke forme učenih epoha (misa, liturgija, solistički koncert)
 važnija djela stvaralaca – kompozitora renesanse i baroka
 orgulje
 proširuju znanja o muzici drugih naroda
 kamerne instrumentalne sastave
 7/8 takt
 nove pojmove (firentinska kamerata, amfiteatar, bufo opera, opera serija, intermeco, duhovna i svjetovna muzika).
VIII razred
Aktivnosti
Obraditi nekoliko narodnih

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: pjesama i umjetničkih
Crnogorski – srpski,
da: - kreativno izražavaju kompozicija po notnome bosanski, hrvatski jezik i
- zna da pjeva pjesme - pjevaju pjesme - slušaju teme iz muzičke doživljaje i tekstu. književnost:
različitih žanrova. različitih žanrova. poznatih umjetničkih predstave u Pjesme za pjevanje: tekst pjesama
djela i pjesme tekstualnim, likovnim - V. A. Mocart: Čežnja za
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: đečije, narodne i i plesnim iskazima. proljećem
da: - sviraju zabavne. - Jovano, Jovanke – iz
instrumentalne Makedonije
- zna da izvodi
- L. van Betoven: Oda
aranžmane i teme iz sadržaje (melodije i Učenici/učenice:
radosti
poznatih umjetničkih aranžmane) - slušaju sonatu,
djela i pjesme - uz slušanje simfoniju i koncert.
(đečije, narodne, instrumentalnih - V. A. Mocart: Mala Istorija: muzičke sadržaje
zabavne) na odlomaka izvode noćna muzika vezati s istorijskim
Orfovim prilagođenu ritmičku - Čarobna frula (Gle, igre epohama, događajima i
instrumentima. pratnju li krasne) društvenom sredinom
- pjevaju pjesme - 40. simfonija (I stav,
kompozitora tema)
Učenik/učenica treba
40
da: klasicizma. - L. van Betoven: Oda

- prepoznaje radosti Crnogorski – srpski,
najznačajnija djela - VI simfonija (finale, bosanski, hrvatski jezik i
tema)
J. Hajdna, V. A. književnost: muzičke
- Đ. Verdi: Rigoleto (Žena
Mocarta I L. van je varljiva)
sadržaje i aktivnosti
Betovena povezati s književnim
- razumije pojmove - K.V. Gluk:Orfej djelima klasicizma
sonata, simfonija i (Orfejeva tužbalica)
koncert - Primjeri djela bečkih
- zvučno prepoznaje klasičara:
sonatu, simfoniju i - J. Hajdn: Simfonije i
koncert. gudački kvarteti (izbor)
- V. A. Mocart: Mala
noćna muzika (Menuet i
Rondo)
- Simfonije i sonate (izbor)
- Rekvijem - „Lakrimoza“
- Opere (izbor)
- L. van Betoven: Sonate,
simfonije, koncerti,
gudački kvarteti (izbor)
Aktivnosti
Učenici/učenice: Učenici/učenice:
Učenik/učenica treba - pjevaju umjetničke - analitički slušaju Primjeri djela romantičara: Crnogorski – srpski,
da: pjesme kompozitora kompozicije iz - F. Mendelson: Svadbeni bosanski, hrvatski jezik i
marš
- zna karakteristike romantizma romantizma književnost: muzičke
- Koncert za violinu i
romantizma - pjevaju teme iz - idu na koncerte i orkestar u e-molu
sadržaje i aktivnosti
- zvučno prepoznaje instrumentalnih slušaju djela u - R. Šuman: Karneval povezati s književnim
najpoznatija djela muzičkih odlomaka izvođenju poznatih Leptir djelima romantizma
kompozitora obrađenih stilskih interpretatora. - F. Šubert: Nedovršena
romantizma. perioda. simfonija Likovna kultura:
- Solopjesme (izbor) likovni umjetnici klasike i
- F. Šopen: Valceri, romantizma.
poloneze, mazurke,
41
etide (izbor)
- J. Brams: Mađarske igre
- F. List: Mađarska
fantazija br. 14
- Mađarska rapsodija br. 2
- H. Berlioz: Fantastična
Geografija: porijeklo
simfonija (izbor) kompozitora –
predstavnika nacionalnih
- A. Dvoržak: Koncert za škola
violončelo op.104
- B. Smetana: Prodana Istorija
nevjesta
- A. Borodin: Knez Igor
- M. Musorgski: Slike sa
izložb,
- P. I. Čajkovski: IV
simfonija
- Koncert za klavir i
orkestar b-mol
- E. Grig: Solvejgina
pjesma
Aktivnosti
Prethodno navedeni
Fizičko vaspitanje:
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: primjeri i: valcer i ostale igre iz
da: - pjevaju i sviraju - analitički slušaju - St. Mokranjac: Kozar romantizma
- zna osobine popularne teme i djela kompozitora - Rukoveti (izbor)
pojedinih epoha melodije kompozicija obrađenih epoha - Liturgija Sv. Jovana
- prepoznaje iz klasicizma i - analiziraju video- Zlatoustog
kompozitore i zna romantizma. zapise muzičko- - D. de Sarno: Balkanska
kojoj epohi pripadaju scenskih djela carica
- M. Petrović: izbor
- umije da analizira
forme značajne za - Italijanska opera:
42
obrađene epohe - Đ. Rosini: Seviljski

- zna da uoči razlike - slušaju djela berberin
između apsolutne i apsolutne i - V. Belini: Norma
- Đ. Verdi: Travijata
programske muzike. programske muzike
- Nabuko
- Rigoleto
- Đ. Pučini: Toska
- R. Leonkavalo: Pajaci
- Francuska opera:
- Ž. Bize: Karmen
- slušaju primjere za Njemačka opera:

- R. Vagner: Holanđanin
sve učene muzičke
lutalica
forme. - Valkira
Balet:
- A. Adam: Žizela
- L. Delib: Kopelija
- P. I. Čajkovski:
Labudovo jezero
Krcko Oraščić
Opereta (zabavna
muzika XIX vijeka)
- J. Štraus: Slijepi miš
(uvertira)
- Valceri (Na lijepom
plavom Dunavu,
Kraljevski valcer),
Trič-trač polka
- Radecki marš
- Ž. Ofenbah: Orfej u
podzemlju
- F. List: Parafraza na
teme iz opere
Rigoleto
43
Primjeri za sve učene

muzičke forme
Pojmovi:
Klasika, sonata,
simfonija, koncert,
konzervatorijum,
mecena,
programska i
apsolutna muzika,
uvertira, arija, libreto,
inspicijent, valcer,
polka, mazurka,
poloneza, marš
Aktivnosti
Učenici/učenice: Učenici/učenice: Istorija
- znaju o muzičkoj - istražuju i
umjetnosti i kulturi u
predstavljaju
Crnoj Gori toga stvaralaštvo u Crnoj
doba. Gori toga doba i
ostale zanimljivosti:
opere stvarane u
inostranstvu na
temu Crne Gore i
Crnogoraca.
44
Razvojna dostignuća u osmome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 produbljuju ośećaj za ritam i muzikalnost
 razvijaju sposobnosti saznavanja izražajnih i formalnih karakteristika klasicizma i romantizma
 uz muzičke primjere različitih stilskih perioda povećavaju sposobnost estetskoga opažanja, prosuđivanja, oblikovanja i vrednovanja
 prepoznaju najpoznatije kompozicije klasike i romantizma.
Vještine
Učenici/učenice:
 usavršavaju pjevanje i sviranje na Orfovim instrumentima
 razlikuju muzičke forme klasike i romantizma.
Informativna znanja
Učenici/učenice:
 razumiju osnovne karakteristike muzičke umjetnosti obrađenih epoha
 upoznaju najvažnije muzičke forme i stvaraoce klasicizma i romantizma
 postaju svjesni pojma trajne umjetničke vrijednosti klasike u muzici i prepoznaju je u savremenim muzičkim programima.
Upoznaju nove pojmove (klasika,sonata, simfonija, koncert, konzervatorijum, mecena, programska i apsolutna muzika, uvertira, arija,
libreto, inspicijent, valcer, polka, mazurka, poloneza, marš).
IX razred
Aktivnosti
45
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obraditi nekoliko Crnogorski – srpski,

da: - pjevaju narodne i - slušaju crnogorske narodnih pjesama ii bosanski, hrvatski jezik i
- zna narodne pjesme umjetničke pjesme. kompozicije nastale u umjetničkih kompozicija književnost, strani
iz Crne Gore i 19. vijeku. Pjesme za pjevanje jezici: pjevanje s
narodne pjesme Učenici/učenice: tekstovima domaćih i
drugih naroda, - sviraju instrumentalne Još ne sviće – iz Crne stranih pjesama
umjetničke i sadržaje Gore
Bolujem ja , boluješ ti
popularne pjesme - sviraju pratnje uz .
Zavolje se dvoje mlado –
- poznaje razvoj pjesme i Učenici/učenice:
iz Crne Gore
muzike u Crnoj Gori instrumentalne Učenici/učenice: - improvizuju na Kaljinka – iz Rusije
u 19. vijeku. kompozicije. - slušaju kompozicije muzičke teme. Oh, when the Saints –
XX vijeka. duhovna pjesma
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Jesenje lišće – iz
da: - pjevaju teme iz Hrvatske
- umije da poznatih djela XX Aj, puče puška – iz Crne
instrumentalno vijeka Gore
izvodi teme iz Sejdefu majka buđaše –
poznatih - istražuju i iz Crne Gore
kompozicija. predstavljaju
stvaralaštvo u Crnoj Učenici/učenice: - J. Hajdn: Simfonija Istorija i geografija:
Učenik/učenica treba Gori toga doba i - kreativno izražavaju br. 94 (II stav, tema) razvoj muzičke umjetnosti
da se informativno ostale zanimljivosti muzičke doživljaje - A. Dvoržak: Iz novog povezan je s istorijom i
upozna s muzikom XX (prva žena (tekstualno i likovno). svijeta (II stav, tema) geografskim podnebljima
vijeka: kompozitor, prvi - B. Smetana: Prodana
- impresionizam crnogorski školovani nevjesta (tema hora)
- ekspresionizam muzičar, rad stranaca - J. Sibelijus: Finska Likovna kultura:
simfonijska poema
- neo-stilovi na temu Crne Gore i povezivanje s likovnim
(odlomak)
- elektronska muzika. Crnogoraca, rad tehnikama koje su se
- J. Brams: Valcer
Mirka N. Petrovića (odlomak) koristile u XX vijeku.
Njegoša) i
objašnjavaju njegov - K. Debisi: Preludijumi
značaj u datome (izbor)
trenutku. - M. Ravel: Bolero
46
- A. Šenberg (izbor)
- B. Bartok:
Mikrokosmos
- K. Orf: Karmina
Burana
- I. Stravinski:
Posvećenje proljeća
Petruška
Aktivnosti
Učenici/učenice:
Učenik/učenica treba - slušaju kompozicije Prethodno navedeni Fizika: muzička sredstva
da: naše i svjetske sadržaji i: doprinose razumijevanju
- prepoznaje i zna da muzičke istorije sve - B. Britn: Piter fizičko-akustičkih pojava
uporedi stilove kroz do današnjega Grajms
istorijske epohe od vremena, uz - Vodič kroz orkestar
početaka do upotrebu audio- i - O. Mesjen: Iz
savremene muzike. audio-vizuelnih kataloga ptica
zapisa. - K. Penderecki:
Pasija po Luki
Primjeri djela
savremenih
kompozitora iz
okruženja
Primjeri iz literature za Istorija: istorijski periodi u

muziku: vezi sa stilskim periodima
- srednjeg vijeka u muzici
- renesanse
- baroka
- klasicizma
- romantizma
47
- XX vijeka
- obrade poznatih
kompozicija
baroka, klasike,
renesanse, XX v.
Aktivnosti
Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Izbor iz djela savremenih

da: - vokalno- - odlaskom na domaćih autora:
- upozna se s instrumentalno koncerte upoznaju - B. Tamindžić
biografijama i izvode muzičke djela u izvođenju - Ž. Mirković
najznačajnijim sadržaje i teme iz savremenih - S. Gačević
djelima savremenih proučavanih interpretatora - A. Perunović
crnogorskih žanrova savremene - shvataju značaj
kompozitora muzike naše muzičke
- zna osnovne kulture
- L. Armstrong: Kakav
podatke o
divan svijet
najznačajnijim - slušaju snimke s - E. Ficdžerald: Aleluja Crnogorski – srpski,
crnogorskim izvođenjima - Dž. Geršvin: bosanski, hrvatski jezik i
izvođačima najznačajnijih Učenici/učenice: Rapsodija u plavom književnost: muzika je
- zna osnovne crnogorskih - kreativno izražavaju - Porgi i Bes povezana s pozorišnom i
podatke o muzičkim izvođača (solisti i muzičke doživljaje (Uspavanka) filmskom umjetnošću
ustanovama i ansambli) iz različitih (plesno) - E. Presli/Matson:
najznačajnijim žanrova. - oblikuju pratnju za Love me tender
festivalima koji slušane melodije. - The Rolling Stones:
promovišu Učenici/učenice: Thank you for the
umjetničku muziku u - analiziraju video- music
Crnoj Gori. zapise mjuzikla i - The Beatles:
filmske muzike Yesterday
Učenik/učenica treba - vrednuju različite - Dž. Hendriks
da: - istražuju i predstavljaju muzičke oblike,
Primjeri popularne i
48
- poznaje oblike najpoznatije izvođače i vrste, žanrove, filmske muzike.

(mjuzikl) i žanrove objašnjavaju svoj izbor sadržaje i My heart will go on (iz
savremene muzike interpretacije filma Titanik)
(popularnu, džez, - pronalaze i - upoznaju Devojko mala (iz filma
filmsku muziku) predstavljaju rezultate mogućnosti Život i moda)
najnovijih istraživanja o slušanja muzike na
- upozna osnovne uticaju muzike na psihu koncertima i preko
rezultate najnovijjih čovjeka medija.
istraživanja o uticaju - slušajući muziku
muzike na psihu objašnjavaju sopstveni
čovjeka psihološki doživljaj
- razumije pojam -istražuju i

muzikoterapija predstavljaju oblasti
primjene
muzikoterapije, disktuju
o tome.
Napomena za nastavnike/nastavnice
Razvojna dostignuća u devetome razredu
Sposobnosti
Učenici/učenice:
 saznaju osnovne muzičke karakteristike obrađenih epoha
 povećavaju sposobnost estetskoga opažanja, prosuđivanja, oblikovanja i vrednovanja.
Vještine
Prema individualnim mogućnostima učenici/učenice ovladavaju vještinom pjevanja, sviranja i plesanja.
49
Informativna znanja
Učenici/učenice znaju:
 osnove razvoja muzike u Crnoj Gori u 19. v.
 osnovne karakteristike razvoja muzičke umjetnosti XX vijeka
 muzička djela kompozitora i interpretatora XX vijeka
 najznačajnije crnogorske kompozitore i izvođače
 najznačajnije crnogorske pjevače i grupe
 najznačajnije crnogorske horove i orkestre
 značaj muzičkih vrijednosti za našu i opštu kulturu čovječanstva
 uticaj muzike na psihu – muzikoterapija.
5. DIDAKTIČKE PREPORUKE (treći ciklus)

Nastava muzičke kulture planirana je kompleksno tako da svojim aktivnostima i sadržajima doprinosi opštem i muzičkom razvoju
učenika/učenica. U trećem, završnom trogodištu, aktivnosti učenika/učenica oživljavaju ove sadržaje i njihovu interakciju:
 da samostalno koriste muzičku literaturu
 da iz literature izvode zaključke na osnovu informacija o karakteristikama, zakonitostima i ulozi muzike u kulturi
 da u pojedinim slučajevima prezentiraju svoj stav o određenim muzičkim djelima i pojavama.
Pristup ovoj problematici zahtijeva komunikaciju koja sprečava stereotipe u verbalnom objašnjavanju muzičkih zakonitosti i istorije.
Nastavnici/nastavnice moraju koristiti aktivne forme i metode rada. Samo tako će umjesto teoretskih znanja razvijati muzičke
sposobnosti učenika/učenica.
Slušanje
Cilj muzičke nastave jeste da stvara aktivne slušaoce muzičkih priredbi – koncerata, a to podrazumijeva da se na časovima sprovodi
analitičko slušanje. Ne treba prepušati učeniku/učenici da samostalno, bez uputstva, sluša muzička djela, jer svaki muzički rad, naročito u
školi, zahtijeva promišljeni postupak.
Izvođenje
50
Izvođenje podrazumijeva pjevanje i sviranje, a pomoću njih se unapređuju muzičke sposobnosti i vještine kod učenika/učenica ovoga
uzrasta. Treba insistirati na izvođenju novih, zanimljivih i aktuelnih primjera iz literature koje treba korektno izvesti. Pozitivan odnos prema
vokalnome izvođenju produbljujemo različitim načinima interpretacije. Pored izvođenja instrumentalnih kompozicija, potrebno je svirati i
pratnju za vokalnu interpretaciju poznatih pjesama.
Stvaranje
U ovome trogodištu ispoljava se sposobnost stvaralaštva – tekstualnog i likovnog izražavanja muzičkih utisaka, a ritmičko-plesna su
uglavnom karakteristična za pojedince. Nastavnik/nastavnica treba pažljivo da planira aktivnosti i pritom uzima u obzir individualna
interesovanja. Po mogućnosti aktivirati učenike/učenice da vokalno i instrumentalno improvizuju (stvaraju) kraće muzičke sadržaje.
Dostignuća učeničkoga stvaralačkog rada jesu zvukovni mozaici, formalni djelovi (motivi, teme, melodije, ritmovi, pjesme).
Razvojna dostignuća nakon trećega ciklusa
Sposobnosti
Kod opšte muzičke kulture pod sposobnošću se podrazumijeva prepoznavanje pravilnih odnosa među tonskim visinama, trajanjima ili u
sazvučjima. Zato u trećem ciklusu nastavnici/nastavnice treba da dovedu muzikalnost učenika/učenica na viši nivo kako bi se mogli/mogle
vokalno, instrumentalno ili vokalno-instrumentalno izražavati. Treći ciklus poklapa se s periodima i karakteristikama đetetova sazrijevanja i
ono tada dalje razvija muzičku memoriju, kritički odnos i estetski senzibilitet.
Vještine
Pored daljega rada na razvijanju psihomotoričkih vještina, poželjno je znatno unapređivanje vokalnoga (pjevanje višeglasnih pjesama) i
instrumentalnoga izvođenja (sviranje na Orfovim melodijskim instrumentima – ksilofon, metalofon, blok-flauta itd), kao i istovremenoga
pjevanja i sviranja na muzičkom instrumentu.
Informativna znanja
U posljednjem ciklusu muzička kultura je tako planirana da učenici/učenice svoje aktivnosti i iskustva sistematizuju na osnovu podataka o
muzičkim izvođačkim sredstvima, formama, sadržajima, vrstama i žanrovima. U programu stilski periodi prezentiraju svjetsku i domaću
muzičku istoriju, od početaka do današnjih dana.
51
Znanja naglašavaju:
 neposredna muzička iskustva koja učenici/učenice stiču kroz vokalno, instrumentalno i vokalno-instrumentalno izvođenje muzičkih
sadržaja
 sistematizovane podatke koji služe kao osnovna orijentacija u muzičkome djelovanju
 istorijski značaj muzičkih razvojnih dostignuća
 stvaranje muzičkih vrijednosti važnih za muzičku kulturu Crne Gore.
6. KORELACIJE MEĐU PREDMETIMA

Korelacije među predmetima date su u tabelama.
7. STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za treći ciklus)

Učenici/učenice:
 znaju da izvedu 8 narodnih i umjetničkih pjesama koje su estetski i izražajno oblikovane
 znaju da izvedu 2 kraće instrumentalne kompozicije (iz umjetničke i popularne muzike)
 znaju da imenuju stilske periode (od nastanka pa do danas)
 znaju o muzičkoj kulturi Crne Gore
 prepoznaju 10 do 15 kompozicija stranih i domaćih kompozitora, kao i savremene interpretatore
 znaju različite muzičke vrste i žanrove.
8. NAČIN PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA
Nastavnik/nastavnica ocjenjuje dostignuća muzičke kulture tako što u grupi uporedo provjerava muzički razvoj pojedinih
učenika/učenica kroz predviđene aktivnosti pjevačkoga i instrumentalnoga izvođenja, aktivnost slušanja i stvaranja.
U prvom je planu doživljajno usvajanje muzičkih djela. Nastavnik/nastavnica uporedo evidentira i ocjenjuje nivo razvoja muzičkih
sposobnosti, vještina, informativnih znanja pojedinca, njegovu aktivnost i interesovanja.
U skladu s ciljevima muzičke nastave u pojedinome razredu i s pravilnikom o provjeravanju i ocjenjivanju, objektivno ih prikazuje u
propisanoj formi.
52
9. RESURSI ZA REALIZACIJU PROGRAMA
a. Materijalni uslovi
Nastava se mora odvijati u srazmjerno velikom provjetrenom i zvučno izolovanom prostoru.
Učionica mora biti opremljena:
- AV-sredstvima (CD, uređaji za snimanje, TV, DVD)
- kompjuterom
- klavirom (pijanino, klavijature)
- Orfovim instrumentima
- muzičkom literaturom (književna i zvučna).
Muzička učionica mora imati opremu koja joj pripada (platno, grafoskop) i mogućnost zatamnjivanja.
b. Literatura
1. Basrak, D. i Stevković, B.: Zapjevajmo veselo
2. Brkić, M.: Pjesme za djecu sa igranjem, 1990.
3. Dobrić, V.: Zvončići pjevaju za vas, 1997.
4. Gajić, S.: Godine drage, 1991.
5. Grbić, Ž.: Zvuci na frulici
6. Grupa autora: Korak po korak, 2002.
7. Ivanović, M.: Muzičke igre, 1999.
8. Ivanović, M.: Muzičke zbirke (I do IV razreda)
9. Janković, R.: Svečani čas, 1988.
10. Majdanec, B.: Dječje pjesme, 1988.
11. Majdanec, B.: Fokenrol, 1990.
12. Meršnik, M.: Zamislite djeco (muzička slikovnica), 1989.
53
13. Mirković, M.: Frulo, moja frulice

14. Ozgijan, M.: Pjesma u školi, 1990.
15. Stojanović, G.: Nastava muzičke kulture, 1996.
16. Stančić, B.: Mali koncertni repertoar za školske ansamble i orkestre, 1978.
17. Stojanović, G. i Ćirić, N.: Muzičke zbirke (V do VIII razred)
18. Stankom, D.: Moj metalofon, 1989.
19. Vasiljević, Z., Stojanović, G. i Drobni, T.: Muzička radionica, 2000.
20. Vukomanović, N.: Zbirka pjesama
10. PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA/NASTAVNICA I STRUČNIH SARADNIKA/SARADNICA
Stručna sprema nastavnika/nastavnice muzičke kulture: profesor/profesorica muzike, smjer opšta muzička pedagogija (240 ECTS).
U prvom trogodištu nastavu izvode vapitači/vaspitačice i nastavnici/nastavnice razredne nastave (240 ECTS).
U drugom trogodištu muzičku nastavu treba da preuzme profesor/profesorica muzike (240 ECTS). U ovome periodu razvijaju se osnovne
muzičke sposobnosti, proširuje nivo vokalnog i instrumentalnog izvođenja, aktivnog slušanja, kreativnosti i informacija o muzičkoj kulturi.
U trećem trogodištu predmet predaje profesor/profesorica muzike koji/koja vlada savremenim pristupima u muzičkom vaspitanju (240
ECTS).
Za profesora/profesporicu razredne nastave i za profesora/profesoricu muzike obavezno je stalno usavršavanje.
Hor i orkestar
U školama je neophodan rad horova mlađih i starijih razreda. U svakoj školi u kojoj postoje uslovi treba da se osnuje i školski
orkestar. Časovi hora i orkestra izvode se kontinuirano od početka do kraja školske godine.
Preporučuje se da se časovi hora i orkestra mlađih i starijih razreda izvode po dva časa neđeljno.
Časovi hora ili orkestra obavezni su i tretiraju se kao redovni časovi u nastavi i unose se u raspored škole, a dio su radne
obaveze učenika/učenica koje odabere nastavnik/nastavnica.
54
Školskim orkestrom smatra se instrumentalni ansambl s nekoliko instrumentalista. Orkestri mogu biti sastavljeni od instrumenata koji
pripadaju istoj porodici (blok-flaute, mandoline, tambure, harmonike, Orfov instrumentarijum i slično) ili mješovitoga sastava prema
raspoloživim instrumentima.
CIP - Каталогизација у публикацији

Централна народна библиотека Црне Горе, Цетиње
ISBN 978-9940-24-023-3
COBISS.CG-ID 18413584
55

Muzička Kultura

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muzička Kultura

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CRNA GORA

Izdavač: Zavod za školstvo

1. NAZIV PREDMETNOGA PROGRAMA: MUZIČKA KULTURA

2. ODREĐENJE PREDMETNOGA PROGRAMA

b) Broj časova po godinama i oblici nastave

Program planiran za Časovi namijenjeni školi i lokalnoj

4. SADRŽAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOGA PROGRAMA

Podsticanje Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obavezni sadržaji za Crnogorski – srpski,

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Brojalice: Crnogorski – srpski,

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Primjeri u kojima se čuje Priroda i društvo:

vizuelno i auditivno - crtaju instrumente, prepoznavanje

osmišljeni uz - Muzika iz Diznijevih

Razvojna dostignuća u prvome razredu

Kroz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Brojalice: Crnogorski – srpski,

sporo, hor – horovođa ja, Moja okolina, Hajde da

Napomena: Navedeni primjeri u koloni Pojmovi-sadržaji samo su prijedlozi.

1 Narodna pjesma iz Belgije:

Razvojna dostignuća u drugome razredu

Kroz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Pojmovi: ton, melodija, Matematika: aritmetika

- zna da tonovi čine Primjeri u kojima se čuju

Razvojna dostignuća u trećem razredu

Uz muzičke aktivnosti i sadržaje učenici/učenice:

DIDAKTIČKE PREPORUKE (prvi ciklus)

Priroda muzike zahtijeva upotrebu aktivnih i kreativnih formi i metoda rada.

Razvojna dostignuća na kraju prvoga ciklusa

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Himna Crne Gore Crnogorski – srpski,

dur ljestvice u - J. Štraus: Na lijepom

Napomena: Navedeni primjeri u koloni „Pojmovi – sadržaji“ samo su prijedlozi.

starogradska književnost: Narodni i

Razvojna dostignuća u četvrtome razredu

 razumiju pojam folklor i koreografija

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: - Pjesme manjinskih Crnogorski – srpski,

Razvojna dostignuća u petome razredu

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Crnogorski – srpski,

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Likovna kultura: veza

ansamble, soliste, fuga u d-molu Gore

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi – sadržaji Korelacija

Izvođenje Slušanje Stvaranje

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Crnogorski – srpski,

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Fizičko vaspitanje:

Razvojna dostignuća u šestome razredu

 prepoznaju zvučne boje instrumenata

DIDAKTIČKE PREPORUKE (drugi ciklus)

Nastavnik/nastavnica podstiče učenike/učenice da izvedeni sadržaj doživljajno i estetski interpretiraju.

Razvojna dostignuća na kraju drugoga ciklusa

STANDARDI ZNANJA (ishodi programa za drugi ciklus)

Izvođenje Slušanje Stvaranje

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obraditi nekoliko Crnogorski – srpski,

izložbe, prezentacione - Indijanski ples

Razvojna dostignuća u sedmome razredu

Obraditi nekoliko narodnih

da: klasicizma. - L. van Betoven: Oda

obrađene epohe - Đ. Rosini: Seviljski

- slušaju primjere za Njemačka opera:

Primjeri za sve učene

Razvojna dostignuća u osmome razredu

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Obraditi nekoliko Crnogorski – srpski,

Primjeri iz literature za Istorija: istorijski periodi u

Učenik/učenica treba Učenici/učenice: Učenici/učenice: Izbor iz djela savremenih

- poznaje oblike najpoznatije izvođače i vrste, žanrove, filmske muzike.

- razumije pojam -istražuju i

Razvojna dostignuća u devetome razredu