elektronik

hobby
devreleri
Dizgi İnkılap ve Aka Basımevı
Baskı Anka Ofset Basıınevı
İstanbul - 1983
 elektronik
hobby
devreleri

Derleyen :
İSMAİL KANIK
Yüksek Elektronik Müh.

2. BASIM

İNKILAP ve AKA
KİTABEVLERİ
Ankara Cad. No. 95, İstanbul
 İÇİ ND E KİLER
Sayf a

Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
O 12 Volt Ayarlı ve Regüleli Güç Kaynağı . . . . .
- . 9
Bizerli Devre Kontrol Aleti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Elektronik Yazı - Tura . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . 15
Oyuncak Flaşör Devreleri . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Basit Regülcli Ayarlanabilir 2 Amper Kaynak . . . . . . 23
Elektronik Fırtına Habercisi . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . 25
Elektronik Şifreli Kili t . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . 29
Basit Kondansatörmetre .. . 33
İnfrared Verici . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ... 35
İnfrared Alıcı . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . .
. . . . . . . . . . . . 37
İnfrared Alıcı . . . . . ... .
. . . .. . . ... ..
. . . . . . . . . . . . 41
İnfrared Verici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 43
Kullanışlı Diyafon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Rutubet ve Islaklık Dedektörü . . . . . . . . . 49
Aktif Yüksek Geçiren Filtre . . . . . . . . . . . . 51
Aktif Alçak Geçiren Filtre' . . . . . . . . . . . . .. . . .. 53
Aktif Band Geçiren Filtre . . . . . . . . . . . . .. . .. 55
Elektronik Şömine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 57
Radyo Reklamları Susturucusu . . . .. . . . . . .. 5()
H I - FI Mixer . . . . ... .. .. . . ..
. . . . . . . . 61
Buzlu Yol Alarmı . .. .. ... .
. . . .. . .
. . . . . . . . . . . . . . 63
Otomobi l Devir Sayacı . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Gitar İçin Fuzz . . . . . . ...
. . ... .. . . . . . . . . . . . . . . 67
Tek K::lynaktan Simetrik Çift Kaynak Üreticisi . . . 69
Basit Radyo . . . . .. ... .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . 71
Otomohi l Cam Sileceği Ayan . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . 73
E l ektronik Anahtar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
12 Volt DC. / 220 Volt AC. Konvertör . . . . . . . . . . . . . . . 77
Elektron i k Ses Efektleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
E l ektronik Anahtar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
12/6 Vol t DC. Çevirici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Ka ranlık / Aydınlık Dedektörii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
E l ektronik Kon jektör . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Sinyal Enjektör . . . . . . . . . . .. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Elektronik Volüm Kon trolü . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 97
H I Fi P reanfi .
- .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
15 W. HI FI Güç Anfisi . .. . . . . . . . . . . .. . . . . .
- . 103
Rastgele Çalan Melodili Ka pı Zili . . . . . . . . . 105
LED'li VU - Metre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Elektronik Ta vuk 111
Yumurta Pişirmek İçin Zaman Devresi . . . .. . . . . . . . 113
Ritm Davul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Elektronik Sivrisinek Kovucu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
FM Verici .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Teyp Kafası İçin Pre - Anfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Genel Amaçlı Alarm ve Oyuncak . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Elektronik Çıldırtıcı . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Ayarl anabilir Flaşör . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
E lektronik Yalan Dedektörii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Trafosuz DC - DC Çevirici . . . . . . . . . . . . 135
Tilt . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Disco Işıkları . . . . .. . .. . . . .
. . . .. . . . . . . . . 139
Elekt ronik Konjektör ... . . . . . . . . . . . . . . . 141
Piller İçin Regülatör . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 143
1 Saatlik Zaman Devresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 145
Bisiklet Sireni ... ... ... ... ... ... ... .. . 147
Sayısal (Dij ital) Prop . .. ... .. . .
. . . . . . . . . . . . . . 149
Otoma t i k Pil Şarjörü ve Aydınlatıcı . . . . . . . . . ısı
E lektronik Hedef ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Elektroni k Zar . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . 155
. W. HI Fi Güç Anfisi . . .
- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
 ÖN SÖZ
Bu kitaptaki devreler, yabancı elektronik dergi ve kitap­
larda yayınlanmış çok sayıda devre arasından özenle seçil­
miştir. Bu seçim yapılırken devrelerin ilginç ve basit olma­
lan yanısıra parçalarının yurdumuzda bulunur olmasına da
dikkat edilmiştir. Ancak birkaç parça şu anda bulunmama­
sına rağmen yakında mevcut olacağı gözönüne alınarak dev­
relerin ilginçliği nedeniyle kitaba dahil edilmiştir.

Devrelerin gerçekleştirilmesi yanında, okuyucularımıza

teorik açıdan da aydınlatıcı olacağı kanısındayız.
 1

VOL T, 500 mA.

0-12
AYARLI ve REG ÜLELİ
G ÜÇ KA YNA GI

§ Deney masanızdaki pli

veya adaptöriinüzü bu
çok amaçlı güç kaynağı
ile değiştirebilirsiniz.

Aşağı yukan transistör ve integre devrelerle uğraşan her­

kesin (öğrenci, amatör, teknisyen veya araştırma mühendisi)
ihtiyaç duyduğu araç, ayarlı ve güvenilir bir güç kaynağıdır.
Bu güç kaynağı hem kullanışlı olmalı, hem de ekonomik ve
yapılışı basit olmalıdır. İşte buna bir çözüm olarak O- 12 Volt
arası istenilen değere ayarlanabilen ve SQO mA'e kadar akım
verebilen bir kaynak şeması sunuyoruz. Bu devreyi, bir,- iki
saat içersinde delikli bir pertinaks üzerine rahatlıkla monte
edip, güzel bir kutu içerisine koyduktan sonra senelerce gü­
venle kullanabilirsiniz.

GERÇEKLEŞTİRİLMESİ : Bütün güç kaynaklannda ol­

duğu gibi, yapımı özel bir dikkat gerektirmemektedir. Yalnız
güç transistörii, SxS cm. lik bir soğutucu üzerine monte edil­
meli, soğutucunun devrenin başka devrelerine değmemesine
dikkat edilmelidir. Eğer kutu olarak metal bir kutu kullanıla­
caksa, soğutucu olarak bu kutu. kullanılabilir. Bu durumda İ:la
transistöriin kutudan bir transistör izolatörü vasıtasıyla yalı­
tılmasına dikkat edilmelidir.
9
 +

10
 DEVRENİN ÇAL I ŞMASI : Şebeke voltajı, T1 trafosu va­
sıtasıyla düşüriildükten sonra köprii diyotlara uygulanır. Tam
dalga doğrultulmuş voltaj, Cl kondansatörii ve Rl ayar potan­
siyometresi, akım sınırlayıcı direnç R2 vasıtasıyla 01 transistö­
riinün baz gerilimini oluşturur.

Bu gerilimde bir miktar a. c. bi­

PARÇA LİSTESİ :
leşeni vardır. Fakat bu a. c. bileşe­
Ti: 220/12 V. 600 mA
ni, emiter - kollektör devresindeki
Transformatör
Ol: AD 149 a. c. bileşeni ile zıt fazda olduğun­
Cl,C2: 1000 uF/16 V. dan birbirlerini yok ederler. Böyle­
Rl : 470 Ohm Potans. ce devrenin çıkışındaki a. c. bileşe­
R2 : 15 0 Ohm, 10 Watt ni minimuma inmiş olur. C2 kon­
R3 : 100 Ohm, 10 Watt
dansatörii ile de son filtreleme iş­
Dl,.. D4: 1N400 1 Diyot
lemi yapılır.

Çıkıştaki R3 direncinin birkaç görevi vardır. Bir miktar

akım çektiği için regülasyonun mükemmel olmasını sağlar.
Aynı zamanda sabit bir kollektör yükü oluşturarak çok az akım
çeken devrelerde bile çıkış voltajının sıfıra düşmesini sağlar.
Nihayet, C2 kondansatöriinü deşarj ederek çıkışın kaza ile yük­
sek bir gerilim s"eviyesinde kalarak herhangi bir devreye aşın
gerilim tatbikine mani olur.
Bu ayarlı güç kaynağı elektronikte olduğu kadar metalle­
rin elektrolizle kaplanmasında, model pilli oyuncakların hız
kontrolünde, mikroskop gibi cihazlann lambalarınıı;ı ist�nilen
parlaklıkta ayarlanmasında da kullanılabilir.

11
 2
BİZERLİ
DEVRE KONTROL
ALETİ

§ Bu basit ve çok kulla­

·

nışlı kontrol aleti ile

devre kopukluklarını ve
yan iletkenlerin sağ­
lamlığuıı sesle kontrol
edebllirsiniz.

PARÇA LİSTESİ
Bir elektronik devrede kopuk­
:
Rl: 1 50 K luktan ve transistör, entegre devre,
R2 : 180 K diyot gibi yarı iletkenleri kontrol
R 3 : 10 Ohm etmek çok basit b ir iştir. Bir ohm­
R4: 1 0 K
metre kullanarak bu iş görülebilir.
C I : 0.047 uF
C Z : 1 uF
Ancak direnç öl çüm konumlarında
Ql: BC 237 bu tip cihazların verdiği akım, yan
02 : BC 327 iletkenleri kolaylıkla tahrip edebi­
8 Ohm hoparlör lir. Aynca, ölçü aleti proplannı dev­
rede tutarken aletin skalasına bak-
ma esnasında propların kayarak kı­
sa devrelere sebep olmasından dolayı sağlam devre elemanla­
rının bozulması da çok rastlanan olaylardandır.
13
 İşte bu yapımı basit alet, hertürlü devre ölçümünde prop­
lan arasında sadece 50 mikroamperlik bir akım oluşturduğun
dan entegre devrelerin, hatta MOS transistör ve CMOS enteg­
relerin emniyetle kontrolunu mümkün kılar.
Aletin •skalası», bir ses jeneratörü olup, devredeki kont­
r_ol esnasında gözleri devre üzerinden ayırmaya gerek yoktur.
Devrenin basitliğinden sonra en büyük özelliği de budur. Böy­
lece proplann kayması neticesinde bir kısa devre yapma ih­
timali de ortadan kalkmış olur.

DEVRENİN ÇALIŞMASI: Transistörler 01 ve 02, 8 Ohm'­

luk hoparlörü yük olarak kullanan bir voltaj kontrollü osi-

a::
<
..J
o..
o
a::
Q.

latör olarak çalışırlar. Osilasyon frekansı RI, CI, R4 ve test

propları arasındaki direnç tarafından belirlenir. R3 direnci 02
transistörünün kollektör yükünü oluşturur. C2 kondansatörü
ise ses frekanslannı kısa devre ederek transistörlerin d. c. ba­
kımdan biaslanmasını sağlar. Proplar arasında bir bağlantı
yoksa (proplar arası açık devre), hoparlörden bir ses duyul­
maz. Devrenin tamamlanması halinde ise duyulur. Kırmızı
prop pilin artı ucuna, siyah prop da diğer uca bağlanırsa, yarı
iletken kontrolünde kolaylık sağlanacağı gibi, tipi bilinmeyen
transistörlerin tipi (pnp, npn gibi) de bulunabilir.

14
 3
ELEKTRONİK
YAZ/-TURA

§ Bu basit yazı - tura dev­

resi ile boş vakitleriıilz­
de arkadaşlarınızla hoş­
ça vakit geçirebilirsiniz.
Üstelik bu devre Ue hi­
le yapma. olanağı da
yoktur.

15
 Piyasada herzaman bulunan en­
PARÇA LİSTESİ : tegre devrelerle yapılan bu basit
Rl: 47 K oyuncak, küçük bir kutu içersine
R2: 12K monte edilerek 1ıerzaman yanınızda
R3 : 220 Ohm Trimpot
taşınabilir.
R4, R5 : 100 Ohm
Cl: O.Ol uF DEVRENİN ÇALIŞMASI : S2 a­
ıcı : 555
IC2: 7473
nahtanna basıldığı zaman, bir SSS
'--���
entegre devresinden oluşan osilatör
devresi, bir JK flipflop olan 7473
entegresini sürer. Bu entegre de LEDl ve LED2 ışıklı diyot­
lannı sıra il_e yakar. cı zamanlama kondansatörü tarafından
belirlenen diyotlann yanma hızı, gözün takip edebileceği hız­
dan daha hızlı olduğu için, herhangi bir anda hangi LED'in
yanmakta olduğunu belirlemek imkansızdır. S2 anahtan açıl­
dığında LED'lerden biri yanık, diğeri ise sönük vaziyette ka­
lır. Hangi LED'in yanık kalacağı, tamamen tesadüfe bağlıdır.
Dolayısıyla, LED'lerden biri yazı, diğeri ise tura olarak işaret­
lenirse, hilesiz bir yazı - tura atımı sağlanmış olur.
Devrenin çalışması kritik olmayıp, LED olarak herhangi
iki standart LED kullanılabilir. R4 ve R5 dirençleri, LED'le­
rin parlaklığı istenilen düzeyde olacak şekilde seçilebilir. Yal­
nız LED'lerin maksimum akımlannı aşmamaya dikkat edilme­
lidir. R3 trimpotu ile 7473'ün kaynak voltajı (4 ile 11 numa­
ralı.bacaklar arası) 5 Volt olacak şekilde ayar yapılmalıdır. Sl
anahtan, 9 Voltluk pili devreye sokup çıkarmak içindir. S2
anahtan puş - buton olarak seçildiğinde, anahtara basıldığı sü­
rece devre çalışır, çekildiği anda ise ya yazı, ya da tura LED'i
·

yanık kalır.

16
 4
O YUNCA K
FLAŞÖR
DEVRELERİ

6 s

L"1 3909 PARÇA LİSTESİ :

Rl: 1 K
Cl: 220 uF/ 1 2V
LM 3909
2 3 4
LED

§ Aşagıdaki flaşör devre­

leri ile çok kullanışh o­
yuncaklar ve ikaz sis-
temleri yapabilirsiniz.
A Şekildeki devre, yaklaşık olarak 2,5 - 3 Hz'lik bir hızla ya­
nıp söner. Devrenin 1 ,5 Voltluk pilden çektiği aver-aj akım sa­
dece 1.2 mA olup sarfiyatı yok denecek kadar azdır. Devre,
istenen bir yerin veya eşyanın yangın musluğu, şalter, sigorta
gibi yerinin karanlıkta belirlenmesinde kullanılabllir. Devrenin
bu haliyle 1,5 Voltluk pil, aylarca dayanır.
17
 +
8 6 5
l5V

R2
LM 3909 �2

RL
3 2.2 K

Cl 3JOuF 82

Rl

B Şekildeki flaşörün yanıp - sön­

PARÇA USTESİ : me hızı, O - 20 Hz arasında ayarlana­
Rl: 820hm
bilmektedir. Bu, 2.2K'lik trimpot ile
R2: 820hm
R3.: 2.2K oynayarak yapılır. Bu devre, deney­
R4 : 2.2 K Trimpot lerde, oyuncaklarda ve vitrinlerde
Cl:330uF/12V kullanılabilir. Yanıp - sönme hızı ka­
LM3909 libre edilirse, fotoğrafçılar tarafın­
LED
dan karanlık oda saati olarak da
kullanılabilir.
18
 C Bu şekildeki flaşör devresi, iki
PARÇA LİSTESİ : LED'i sıra ile yakıp söndürür. Bu
Rl: 330 Ohm devrede öncekilere nazaran daha
R2: 4700hm
yüksek kaynak voltajı gerekmekte-
R3: 4.7 K
R4: 100 Ohm ' dir. 9 ila 12 Volt arası rahatlıkla kul­
Cl: 100 uF/12V lanılabilir. Devrenin çalışma hızı,
C2: 330uF/12V yaklaşık olarak 2.5 Hz'dir. Bu hızı
LM 3909 belirleyen eleman, C2 kondansatörü­
2XLED
dür. C2'nin değeri değiştirilerek ya­
nıp - sönme hızı değiştirilebilir.

R1
3 30

RL.
100
RJ
4.7 K 8 7

LM 39 09

L,

19
 1.5 v

39
R6
220
8 6 5

LM 3909

ı.

+
 D Bu flaşör devresi ise aynı anda
PARÇA LİSTESİ: 4 adet LED'i , yaklaşık 1 - 1 .5 Hz hı­
RI: 8200hm zında yakıp söndürür. 1 .5 Voltluk
R2, R3, R4, R5: 390 Ohm
p ilden sadece 2 mA akım çekildi •;in­
R6: 2200hm
Cl: lOOOuF/12 V
den, pil aylarca dayanır.
4XLED Dört adet LED. özel bir i ş:.ı.ret
LM 3909 şeklindeki ikaz devrelerinde kutla­
n ılabilir. Örneğin, bu dört LED. ka­
re, baklava ya da ok işareti şeklinde yerleştiri lebilir. A' nca
model uçakların burun, kuyruk ve iki kanat uçlarına yv !cş­
t irilerek gÜzel bir etki elde edilebilir .

E Bundan önceki flaşör devreleri, LM 3909 entegresinir t!y­

gulamalanna birer örnekti. Aynı flaşör devreleri 555 E n t ··,:r.::­
si ile de gerçekleştirilebilir. Yukarıdaki şekilde, bir 555 ik ç::ı-

R2
470 9V

RA
., K
4 8

:�·s
PARÇA LİSTESİ : 55 5
"27 �
Rl: 4700hm
R2: 4700hm
RA: 27 K 2
RB : 27 K
C: !OuF
555 Entegre
2XLED
-:-

21
lışan flaşör devresi şeması verilmiştir. Bu devrede 555, bir
astable multivibratör olarak bağlanmış olup, verilen değerler
ile çalışma frekansı 2 Hz. dir. Yani LED'ler yarımşar saniye
ara ile yanıp dönerler.

Bu devrenin çalışma frekansı,

f =o:] (RA+2RB) C

formulü ile hesaplanır. LED'lerin yanıp sönme süreleri ise,

T =lif= 0.7 (RA+2RB) C

saniyedir. Bu formüllerden faydalanarak, istediğiniz hızda ça­

lışan flaşör devreleri yapılabilir.
 5

BASİT REG·ÜLELİ
AYARLANABİLİR
2 AMPER KAYNAK

§ Aşqıdakl basit kaynak,

deney ve cihazlannızda
en büyük yardımcımz
olacaktır.

Bu devre, 5 ila 16 volt arasında

PARÇA LİSTESİ : rahatlıkla iki ampere kadar akım ve­
T i : 220/24 v rebilen kullanışlı bir devredir.
4XIN 4001 Diyot
cı: 22oouF/40V DEVRENİN ÇALIŞMASI: Köp­
Rl: Yazıc!a rü diyotlar ve Cl kondansatörü vası­
R2: 2.2 K tasıyla doğrultulan trafonun sekon­
R3:1.8K derindeki alternatif akım, R2 diren­
R4: 2.2 K
ci üzerinden ve 01 transistöründen
Pi : 4.7 K Trimpot
ZDl : 4.7V Zener
bir akım akıtır. Bu akımın değeri,
. Ol: BC 109 Pl trimpotu ile ayarlanabilir. Ol
02: 2N 3055 transistörü, 02 transistörü için bir
sabit akım kaynağı vazifesi gördü-
ğünden regÜlasyon sağlar. Çıkış ise,
Q2 nin emetöründen alınır.

23
 OSA T1 4 XIN�OOI , ... 2 N 3055
+

fJ �-+-- ....
R1

P1
t,,7�

R4
2.2 K

Kaynağın kullanılış sınırlarına göre, Rl direncinin değeri

aşağıdaki gibi olmalıdır :
5 V -9 V: 1.8 K
8 V -13 V: 10 K
13 V - 1 6 V : 22 K
Kaynağın çıkış uçlan arasına bir voltmetre, artı uca seri
olarak da bir ampermetre konulursa, göstergeli bir kaynak
elde edilmiş olur.

24
 6
ELEKTRONİK
FIRTINA
HABERCİSİ

§ Bu d evr e ile karad a ve­

ya d enizd e, gelecek fır­
tınal arı önced en tah·
min ed ebilirsiniz.
PARl;A LİSTESİ:
R l : iM Trimpot
Bu ilginç devre, herhangi .bir kı·
R2: 1.5 K sa dalga radyoya bağlanarak çalışır.
R3 : IS O Ohm Bu radyo, piyasada satılan veya ev­
R4: 47 - K de kullanılan bir radyo olabileceği
RS : 22 K gibi, kendinizin yapacağı basit bir
R6: 3300hm
kısa dalga alıcısı da mükemmelen i»
R 7 : 22 K
R8: 3 .3 K gorur. Elektronik fırtına haberci­
C l : 1 uF si, bilhassa denizle fazla haşır neşir
C2: 0.1 uF olanlar için tavsiye edilir.
C3 : 0.1 uF Atmosferde fırtınalann ve şim­
Ql=Q2=04=05=Q6 :
şeklerin meydana getirdiği parazit­
2N 2218
Q3 : ASY27 ler, radyo dalgalan gibi uzak me­
Hoparör: 8 - 16 Ohm safelere yayılırlar. Radyo alıcılan
Lamba : 2V, 60 mA ile bu parazitleri tesbit etmek müm­
kündür. Bu bilhassa kısa dalga alı­
cılarında çok belirgindir. İşte bir
25
"".>
o.

f,V
kısa dalga alıcısı yayın olmayan bir metreye getirip devre­
mize bağlanırsa, bir fırtına habercisi elde edilmiş olur. Bu­
rada dikkat edilecek husus, çok hassas kısa dalga alıcılan
kullanmamaktır. Aksi halde, çok uzaklardaki parazitler bile
devreyi çalıştıracağından, yanılmaya sebep olabilir. Kullanı­
lan alıcının antenini kısa tutmakta da fayda vardır. Böyle­
ce yalnız yaklaşmakta olan fırtınalar devrede ikaz meydana
getirir ki zaten istenen de budur.

DEVRENİN ÇALIŞMASI : Radyodan elde edilen para­

zitler, Dl doğrultucu diyodundan geçerek Cl kondansatörünü
şarj eder. Kondansatördeki d.c. voltaj, Ql ve 02 transistörle­
rinden oluşan darlington çiftinin kontrol akımını değiştirir.
Darlingtonun çıkışı, R3 akım sınırlayıcı direnci üzerinaen 03
ve Q4 komplementer anfisini sürer. Bu ise, bir gözle ikaz
olan L lambasının yanmasını sağlamak içindir. Aynı zamanda
Q4 transistörü, 05 ve 06 dan oluşan multivibratörü çalıştı­
rarak hoparlörden bir alarm duyulmasını sağlar. Devre 6
voltluk pille çalışmaktadır. Radyodan alınan sinyallerin gen­
liği, havanın açık olduğu bir zamanda devre alarm vermeye­
cek şekilde ayarlanmalıdır. Rl potansiyomefresi ile, radyo
bağlı değilken 01 transistörünün iletimin eşiğinde olması sağ­
lanır. Devrenin çalışması, radyonun yakınında bir tabanca
havyanın tetiğine peş peşe basılmak suretiyle kontrol edilebi­
lir. 03 yerine herhangi bir pnp Germanyum transistör kulla­
nılabilir.
Randımanlı bir çalışma için, cı kondansatörü yüksek ka­
liteli elektrolitik veya kağıt olmalıdır. C2 ve C3 ise, kağıt ve­
ya seramik kondansatör olabilir. L lambası istenirse, seri bir
dirençle birlikte, bir LED ile değiştirilebilir.

27
 7
ELEKTRONİK
SİFRELİ '

KİLİT

§Devresi verilen b u elek­

tronik şifreli kilit, aynı
zamanda eğlenceli bir
oyuncak olarak da ku l­
lamlabilir.
Bu elektronik kilit, ancak beş adet düğmeye doğru kom­
b inasyon ve sıra ile basmak suretiyle açılabilir. D evrede 30240
muhtemel kombinasyon olup bilmeyen b i risinin seçilen bir
kombinasyonu bulma ihtimali üç milyonda b i r kadardır. Üs­
telik beş düğmeye on saniye i çinde basılmazsa, doğru sıra i l e
basılsa bile şifre açılmaz.

DEVRENİN ÇALIŞMASI: D ev re, Ql ve 02 transistörle­

rindcn oluşan bir zaman devresi ile bir SCR sıra dedektöıiin­
den o luşmaktadır. B eş adet puş-buton anahtar (S6 . . . S l O) kom­
binasyon i çin , diğer beş adedi ise (S l . . .SS) devrenin çalışma­
!.ını engellemek i çindir.
29
+ BC 239 1N�001
Bl
-- 56
&v -1 --ı ';, 7

cı ••+

ıOOuF 16V

Sl --j 52 --j : 53 --j

 S6 anahtarı, kombinasyonun ilk b asamağıdır. Kısa bir sü­
re için bu anahtara basıldığında, cı kondansatörü şarj olarak
Ol ve 02 transistörlerini yaklaşık olarak 10 saniye için ileti­
me geçirir.

S7 anahtarı, kombinasyonun ikinci basamağı olup basıl­

dığında SCRl tristörü ateşlenerek R3 direncine bir voltaj tat­
bik eder. Bu ise, S8 anahtarına basıldığında SCR2 tristörü­
nün tetiklenmesi için gerekli akımı sağlar. Bu işlemler böyle­
ce 03 röle sürücü transistörün enerjilenişine kadar devam
eder ve şifreli kilit açılmış olur. Eğer şifre 10 saniye içinde
açılmazsa, kilit otomatikman OFF duruma geçer. Bu durum­
da kilidin açılabilmesi için işlemleri yeni baştan yapmak ge­
rekecektir.
Eğer sıra ile gidilmeyip herhan­
PARÇA LİSTESİ : Ş
gi bir a amada Sl, ... SS düğmele­
CJ : 100uF/16V
rinden birisine basıldığında, kilit
Qt, Q2, Q3 : BC 239
otomatikman yine OFF durumuna
Rl, R3, R5, R7, R9: 1 K
R2, R4,R6, R8, RlO: 2.2 K geçeeeğinden açılamaz.
SCRl, ... SCR4: T1N400
Sl, ... SlO : Puş buton
Kilidin kombinasyonu, istenik
anahtar diği zaman düğmelerin yerleri de­
ğiştirilmek suretiyle değiştirilebilir.
Röle olarak, herhangi bir 6 voltluk röle kullanılabilir. Yal­
nız rölenin devreden 200 mA. den fazla akım çekmemesine dik­
kat edilmelidir. Röle kontakları ise, açılmak istenen kilide
enerji götüren hatta bağlanır. •

Bu devre yapıldığında, kombinasyonun ve sırasının bir

tarafa yazılmasında fayda vardır. Aksi takdirde kilidinizi baş­
kası açamayacağı gibi kombinasyonu unutup siz de açama­
yabilirsiniz.
Devrenin montajında· kolaylık sağlamak amacıyla baskı
devre şeması ve yerleştirme planı da verilmiştir.
31
 �
o o o

'.:>CR4 SCR 3 SCR 2 5CR1

OG bG � c:,G
A
'
57
•
K x i< K
� •510 .. a.59 ... 9'58 .. '
R10
•
�2
R� �
, '
� R� R
•
� R'i '
R3
•

u -cı--
t-
'
Si -SS

I1
T QJ

Rı
• r-
� oV
�
o u 11
OC

02
Ql lı �+

32
 8
BASİT
KONDA NSA TÖRMETRE

Tum skata

Şekilde, basit kondansatör-metrenin şeması görülmekte­

dir. Devrede, geniş bir frekans bandı ve yüksek çıkış akımı
dolayısıyla 555 entegresi kullanılmıştır.
33
 DEVRENİN ÇALIŞMASI : 555, bir multivibratör olarak
bağlanmıştır. Dolayısıyla frekansı RA ve Cl tarafından belir,
lenen bir kare dalga üretir. 555'in çıkışı pozitif olduğunda,
ölçmek istenilen C kondansatörü, Vcc değerine kadar dolar.
Bu sırada göstergeden bir akım geçer. Çıkış •Ü• olduğunda
ise, C'nin üzerindeki yük Dl diyotu üzerinden boşalır. Bir kon­
d ansatörün üzerindeki yük, kapasite ile voltajın çarpımına
eşit olduğuna göre, her saykılda C x V kadar bir yük C kon­
dansatörü üzerinde birikir. Ölçü aletinden geçen akım mikta­
rı ise, bu yük ile frekansın çarpımı kada rdı r . Vcc = 10 volt

için, ölçü aletinin tam skalası ve gerekli frekans de ğe rleri aşa­

ğıdaki tabloda verilmiştir. Ölçü aleti, 100 mikroamperlik ol­
malıdır.

C (Tam skala) Frekans

100 pF 100 Khz
1 nF 10 Khz
10 nF 1 Khz
0.1 uF 100 Hz
1 uF 10 Hz
10 uF 1 Hz
555 in çalışma frekansı,
f = 1/2 .1 (RACl)
formülü ile hesaplanır. Hangi sınırlar içinde ölçü yapılmak
isteniyorsa, RA ve Cl kondansatörü o skalaya karşılık gelen
frekans değerine ayarlanır. Kondansatörü sabit bırakarak RA
dirençleri yerine birer komütatör konursa, kademe ayarlı bir
kondansatör-metre elde edilmiş olur.

34
 9
İNFRARED
VERİCİ

§ 555 tle gerçekleştlrl1en

Ye yapmıı çok basit bir

lnfrared verici şeması.

555 ile gerçekleştirilmiş olan bu

PARÇA USTESİ : verici ile bundan sonraki alıcı dev­
Rl: 2.2 K resi beraber kullanıldığında 10 met­
R2: 12K
re mesafeden alarm vey'i1. uzaktan
R3: 5600hm
kumanda amaçlarıyla kullanılabi­
Cl : 82nF
555 Entegre lir.
Ol : BC 160 Bu devrede 555, frekansı 700 Hz
lnfrared LED olan bir kare dalga osilatörü olarak
kullanılmıştır. Devre pilden averaj
olarak 50 mA. lik bir akım çeker. Burada LED yaklaşık ola­
rak 0.7 msan. yanık, 0.7 msan. de sönük kalır.
35
 Vericinin uzun mesafelerde etkili olabilmesi için infrared
diyotun bir tüp içersine ve bir merceğin odak noktasına yer­
leştirilmesi lazımdır. Devrenin çalışması kritik olmayıp delik­
li pertinaks üzerine veya baskılı devreye monte edilebilir.

+ ·'ı.S v

Rl
'.ED
22 K

R2
7
e 4
\
555 01
12 K 3
BC \60
6

cı

36
 10
INFRARED
ALiCi
§ Bir önceki verici devre­
si 11� mercek kullan­
mak suretiyle 10 m. me­
safeden etkili olabtlecek
bir tnfrared alıcısı...

Şekilde görülen infrared alıcı, LM 324 dörtlü op. amp. kul·

!anılarak gerçekleştirilmiştir. Ancak bu entegre yerine dört
ayn 741 kullanılarak da
PARÇA LİSTESİ : devre kurulabilir. Birin­
R 17 : 10 K ci Op. amp. A, yüksek
Rl: I O K R l8 : 47 K giriş empedansh ve 33
R 2: IO K R l9 : 10 K Tıimpot kazançlı bir voltaj anfi­
R3: 330 K R 20 : 8 . 2 K
R4 : iM si olarak kullanıl �ıştır.
R21 : !O K
RS : 3.3 K Fototransistör Ql , Cl
R 22: IO K
R6 : IS O Oh m CI : O.Ol uf kondansatörü vasıtasıy­
R7 : S O Ohm ez: 0. 22uf la A Op. amp. ının ( +)
Tıimer C3 : 68 nF girişine kuple edilmiş­
RB : 68 K C 4: 68 nF
R9 : 68 K
tir. Op. amp. B ise, ml.r­
CS : l uf/ 1 6V
R lO : I K kez frekansı 700 Hz. o­
C6 : l OuF/1 6 V
Rl l : I OO K C7 : 0.22 uF lan bir aktif filtre ola­
R IZ : 1 K Ql : Fototransistör rak görev yapmakta­
R 13 : 1 00 Ohm QZ: BC 3 27
.dır. Bu filtrenin kazan­
Rl4 : I OO K
LM 3 24 Entegre cı ve Q su 10 olup mer­
R l S : 47 K Dl : iN 41 48
R l6 : 4.7 M kez frekansı TUNING
D2: iN 4001
potansiyometresi ile a-
37
yarlanabilmektedir. Böylece alıcının, verici frekansına ayarla­
narak diğer frekanslardaki sinyaller tarafından etkilenmesi ön­
lenmiştir. Bu filtre ile aynlan 700 Hz lik sinyal, C Op. amp.
mdan oluşan ve 100 kazançlı voltaj amfisi tarafından yeni­
den yüksel tilir. Daha sonra Dl diyotu tarafından doğrultulup
CS ve R 1 4 ile d.c. gerilime çevrilerek bir Schmitt tetikleyici
d evresi olan D Op. amp. ına gelir. Bu tetikleme devresinin
eşik değeri, R 1 9 eşik kontrol potansiyometresi ile ayarlanabi­
lir. D n in (-) girişine gelen sinyal, ( +) girişindeki seviyeyi ge­
çince, çıkışı + 12 volta yükselerek 02 transistörünü iletime
geçirir. Böyl ece röle çekerek bağlı olduğu devreyi çalıştırır.
Bu devreyi bir oyuncak, bir hırsız alarmı v e bir deney
aracı olarak kullanabileceğiniz gibi elektronik bir k ilit olarak
da kullanabil irsiniz. Zira röleni n çekmesi ancak 700 tiz. l i k bir
infrared ışık ile mümkündür. Verici, bir anahtar gibi alıcıya
tutulduğunda röle çeker ve bağlı bulunduğu k ilit açılmış olur.

39
 11

İNFRARED
A LiCi

+ 9V

s 7 c 5

7 41
Al
2 3 "

-9V
-
lK -

cı

-
-

41
 § önceki sayfalardaki veya
başka ışıklı verlcUerle kuJ.
lanılabUen bu alıcı, oldukça
kullanışlıdır.

Bu devreyi bi� infrared alıcı olarak kullanabileceğiniz gi·

bi normal ışıklı LED lerle ve diğer ışık kaynakları ile de kul·
lanabilirsiniz.

DEVRENİN ÇALIŞMASI: Ql fototransistörü üzerine çar­

pan ışık, transistör üzerinden küçük bir akım akmasına se·
hep olur. Bu sinyal Cl kondansatörü vasıtasıyla 741 op.
amp. ına aktarılır. 741 burada, kazancı 1000 olan bir amplifi­
katör olarak kullanılmıştır. Kazancı, R3/R2 oranı belirlemek·
tedir. Yükseltilmiş sinyal, 6 no.lu bacaktan diğer bir devreye
bağlanabileceği gibi bir röle bağlamak suretiyle açma - kapa­
ma da yaptınlabilir. Şekilde görüldüğü gibi 1 K lık seri bir
dirençle bir hoparlör veya kulaklık bağlanırsa, transistörün
üzerine ışık düşmesiyle beraber sinyal işitilir. Burada dikkat
edilecek husus, bir kulaklık kullanılması halinde ses çok şid�
detli olacağı için kulağa fazla yaklaştınlmamalıdır. Fototran­
sistör bir tüpün içine yerleştirilip bir merceğin odağına ko­
nulursa, alıcının etraftaki ışıklardan etkilenmemesi sağlana­
cağı gibi kullanılacağı mesafe de artacaktır.

42
 12
İNFRARED
VERİCİ

+3V

Hl 4148 Lf'f•

8 5

�909

§ İkaz ve alarm devreleri için

bir infrared verici devresi.
Bu basit infrared vericiyi çok kısa bir sürede monte edip
bir kibrit kutusuna bile yerleştirebilirsiniz. Devre, bir LED
43
 flaşör entegresi olan 3909 ile yapıl­
PARÇA LİSTESİ : mıştır. Fakat bu entegre, bildiğimiz
Dl: iN 4148 ışıklı LED lerle kullanılmak üzere
D2 : Infrared LED
tasanmlanmıştır. Bu LED !erin nor­
Cl: 2.2 uF
3909 Entegre
mal çalışmalan esnasında Üzerlerin­
de düşen voltaj 1.7 volt kadardır.
İnfrared diyotlarda ise bu voltaj 12
volt civanndadır. Bu yüzden seri olarak bir lN 4148 diyotu
ilavesiyle 0.7 volt ilave edilerek entegre normal LED !erde ol­
duğu gibi kullanılmıştır. Devrede her t ürlü infrared diyot kul­
lanılabilir. Ancak mesafeyi uzatmak için en iyi netice vereni
deneme ile bulunabilir. Eğer infrared diyot bir merceğin oda­
ğına konursa, vericinin mesafesi daha da artacaktır. Verici, 3
ila 6 voltluk bir besleme gerilimi ile kullanılabilir. 3 voltluk
kaynak ile devrenin frekansı 360 Hz. dir. Devrenin sarfiyatı
çok az olduğundan iki adet kalem pille çalıştırmak pratik ola­
caktır.
 13
KULLA NISLI '

DİYA FON

Bu diyafon devresinin kendine

has bazı avantajlan· vardır. Bir ke­
PARÇA LİSTESİ : re, devrenin kazancı oldukça yük­
Rl: 5K Potans.
sek olduğundan, 2-3 metre mesafe­
R2: lOOK
R3 : 68K deki fısıltılan bile aktarabilmekte­
R4: 1.8K dir. İkincisi, devrede standart 8
R5: 47K Ohmluk hoparlörler kullanılmakta­
R6: IOK dır. Nihayet, güç katını sürmek için
R7: lK
ara trafosu yerine Q3 emiter takip­
R8: 1.8K
R9: 47K
çisi transistörü kullanılmak suretiy­
Cl: lOOuF/lOV le empedans uygulama p roblemi
C2: IOuF/IOV halledilmiştir. Bu suretle devrenin
C3: 0.022 uF oldukça basitleşmesi mümkün ol­
T1 : . 5000/8 Ohm
muştur.
Ql=Q2=Q3: AC 122
Q4: AD 131, AD 138 DEVRENİN ÇALIŞMASI : Her
8 Ohm hoparlör
iki hoparlör de aynı zamanda birer
mikrofon vazifesi görmektedirler.
45
Ses sinyalleri, Cl kondansatörü üzerinden 01 in bazına uygu­
lanır. Sinyallerin seviyesi, Rl kazanç potansiyometresi ile uy­
gun bir seviyeye ayarlanır. Ol transistörü ile yükseltilen sin­
yaller, R4 direnci ve C2 kondansatörü üzerinden 02 nin bazına
gelirler. 03 emiter takipçisi transistörünün çıkışından da Q4
güç anfisine aktarılırlar. Bu katın çıkışı da, Tl empedans uy­
gulayıcı transformatörü vasıtasıyla S2 anahtarının konumu­
na göre hoparlörlerden birini sürer.
Tl transformatörünün primeri, 4000- 5000 ohm civarında
olabilir. Devrenin osilasyon yapmaması için hoparlörlerden
gelen uçlar kısa ve blendajlı olmalı, devrenin montajında Ol
ile 03 ve 04 transistörlerinin bulunduğu kısımlar birbirlerine
çok yakın bulundurulmamalıdır. S2 anahtarının l no.lu konu­
mu konuşma, 2 no.lu konumu ise dinleme pozisyonudur.
 ,......
�
SK
sn Bn
uzak
yukın
hoparlör hop<ırli:ir
 u
d
o
N
N

rvY"

l 1
>
N
"r
l.D

+I >
N
.----
1

ı.o
 14
R U TUBET
VE /SLA KLIK
DEDEKTÖRÜ

...
o
�
"
a.
o
a.

0.01 uF

Bu basit prop ile akvaryum,

sandal, buzdolabı gibi yer­
lerdeki su �tılarmdan
anında haberdar olablllnl­
nlz.

Şekilde de görüldüğü gibi dedektör basit fakat oldukça

kullanışlıdır. En büyük özelliği de çalışmadığı zamanlarda hiç

49
 güç harcamamasıdır. Birden fazla
dedektör kullanılarak geniş bir sa­
PARÇA LİSTESİ : ha kontrol altında tutulabilir.
Cl : O.Ol uF
R l : 22 K DEVRENİN ÇALIŞMASI : R l ve
R2 : 22 K
R2 dirençlerinin boştaki uçları, aynı
SCR : TIN 400
zamanda prop uçları olarak kulla-
nılır. Bu uçlar arasında bir nem
mevcut olduğunda, A ucundaki kaynak gerilimi, Rl ve R2 di­
rençleri üzerinden Tristörün «Gate» ucuna gelir ve Tristöıii
tetikleyerek A ile B ucunun kısa devre olmasını sağlar. Bu uç­
lar arasına uygun bir güç kaynağı ve alarm bağlanırsa, Tris­
törün tetiklenmesiyle beraber alarm da çalışmış olur. Dedek·
törün bir alarm ve (veya) ikaz lambasına bağlanışı arka sayfa·
daki şekilde gösterilmiştir .

Görüldüğü gibi, devre hem d.c., hem de a.c. ile çalışabilir.

A.c. ile çalıştınldığında, prop uçlarının nemden arınmasıyla
beraber ikaz devreleri de susar. Ancak d.c. ile çalıştırıldığında,
prop uçlarının nemdert arınmasından sonra güç kaynağını ka-
patıp açmak lazımdır. Bu, Tristörün tutma akımı dediğimiz
akımını kesmek içindir. A.c. çalışmada, tetikleme akımı kesil­
dikten sonra alternatif akımın ilk sıfır geçişinde bu tutma akı­
mı da sıfıra düşeceğinden problem yoktur.

Bu devreyi küçük plastik bir ilaç kutusunun içinde, di­

rençlerinin uçlan dışarıda kalacak şekilde monte ederseniz,
kullanışlı bir dedektör yapmış olursunuz. Bu dedektörü aynı
zamanda bir seviye dedektörü olarak da kullanabilirsiniz. Se­
viyesi kontrol edilmek istenen sıvı, propun uçlarına değecek
kad� r yükseldiğinde ikaz sisteminiz çalışacaktır.

50
 15
AKTİF
YÜKSEK GEÇİREN
FİL TRE

o.ı uF" 0.1 uF

o--1
c

Rl R2
22K 47 K

-=-

51
 5ekilde görülen aktif yüksek
PARÇA. LİSTESİ : geçiren bir filtre olup ikinci dere­
741 Op. amp. cedendir. Kesim frekansından kü­
c: v.l uF çük frekanslarda kazanç, 40 dB/de­
Rl : 22K
cade veya 12 dB/oktav eğimiyle dü­
R2 : 47K
şer. Filtrenin fo civarındaki davra-
nışı, damping faktörü olan n = R l /
vR2 ile bağıntılı olup n = 1/.../2 olduğunda en keskin karak­
teristik elde edilir.
Filtrenin kesim frekansı fo, aşağıdaki formülden isteni­
len değere göre hesaplanabilir :

fo = l /21tC.../R l R2

Şekilde verilen değerlerle filtrenin kesim frekansı 50 Hz.

olup damping faktörü de yaklaşık olarak 1 /.../2 dir.

51
 16
A KTİF
ALÇA K GEÇİREN
FİLTRE

Bu alçak geçiren aktif filtre dev­

resinin damping faktörü n=v'Cl /C2
dir. Kesim frekansından daha yük­
PARÇA LİSTESİ : sek frekanslarda kazanç, 40 dB/
741 Op. amp.
decade olarak azalır. Bu filtrenin
R: 22K
Cl: 2nF kesim frekansı, aşağıdaki formül­
C2: 1 nF de verildiği gibidir :

fo:;::: l /2ıtyCl C2

Şekildeki değerler ile kesim frekansı yaklaşık olarak

5 olup uygun değerler hesaplanarak istenilen kesim fre­
Khz.
kansında filtre yapılabilir.
53
 17
A KTİF
BAND GEÇİREN
FİL TRE

55
 Şekildeki band geçiren filt reyi fazla izaha gerek görmü­
y o ruz. Bu yüzden yalnız formüllerini vermekle yetineceğiz.
Bu formülleri kul lanarak istediğiniz frekanslar için çeşitli
filtreler yapabilirsiniz.

fo = .,,/2/2ıcRC Hz.
Band Genişliği.
B -_c 4RI R2/2ıtRIR
· Hz.

56
 18

ELEKTRONİK
SÖMİNE
'

01
1 N4004

cı c2
4 7uF 10uF
+ sav +
3 50 v

R2

2.2 M

57
 Şüphe yok ki pek çoğumuz
PARÇA LİSTESİ : bir şömine karşısında oturmak­
Thy 1 : 400 V / I A Tristör tan zevk alırız. Ancak her evde
Dl : IN 4004 bir şömine kurmak imkanı olma­
Tri 1 : 400 V /4A Triyak dığından dolayı genellikle bu
Di 1, Di 2 : Diyak
zevkten mahrum kalırız. Piyasa­
CI : 47 uF/SO V
C2 : 10 uF/350 V
da satılan elektrikli şömineler
C3 : 4.7 nF/ 1 00 V ise, gerçek bir şöminedeki alev
R l : lSO Ohm ışığı yerine sabit parlaklıkta bir
R2 : 2.2M ampul ışığı verdiklerinden haki­
R3 : 2.2M
kisinin yerini pek tutmaz. Bu
mahzuru ortadan kaldırmak için
elektronik şömine devresi biçilmiş kaftandır. Bu devre ile şö­
minenin lambası , alev ışığı gibi titreşecek ve alev hissi vere­
cektir.

DEVRENİN ÇALIŞMASI : Enerji uygulandığında Cl kon­

dansatörii, L lambası, R2 direnci ve Dl diyotlu üzerinden do­
lar. Bir müddet sonra kondansatörün üzerindeki gerilim, Di
1 Diyak'ının iletim gerilimini aşarak onu iletime geçirir. Bu
ise, Thy l Tristörünü iletime geçirerek C2 kondansatörünün
Tristör ve D l üzerinden çabucak dolmasını sağlar. Ancak şe­
beke geriliminin ilk sıfır geçişinde tristör tekrar Off durumu­
na geçer. Bu durumda C3 kondansatörü tarafından çabucak
şarj olur. C2 deşarj oldukça, C3 üzerindeki d.c gerilim azalma­
ya başlar ve bu da Tristörün ateşleme açısının değişmesine
sebep olur. Böylece lambanın titreşmesi sağlanarak bir alev
ışığı etkisi yaratılır. Triyak'ın akım değeri, kullanılacak lam­
banın çekeceği akımın en az iki misli olmalıdır. 4 A. lik bir
Triyak ile 400 Watt'a kadar güç sarfedilebilir. Tristör de en az
400 V. luk ve 1 A.'lill; olmalıdır. Diyak olarak herhangi bir
Diyak işinizi görecektir.

Dikkat edilecek diğer bir husus da devrenin her noktasın­

da 220 volt olabileceğinden çok iyi yalıtılmalıdır.
58
 19
RA D YO
.R EKLA MLA R/
SUS TURUCUSU

<(
>­
o
>­
o
<(
a::

59
§ Hoşlanmadığınız radyo rek·
lamlannı reklam bitene ka·
dar bir düğmeye basarak
susturabilirsiniz.

Radyoda istenmeyen bir reklam olduğunda, Sl düğmesi·

ne bir an için basılır. Böylece radyo yaklaşık olarak bir da­
kika kadar susturulur. Bu süre, R3
potansiyometresi yardımıyla deği­
PARÇA LİSTESİ : şik değerlere ayarlanabilir.
R I : I O Ohrn
Rl : 22 K DEVRENİN ÇALIŞMASI : S l
R.3: 5 K Pot anahtarına basıldığında, c ı kondan­
R4 : I K
satörü dolarak Ol ve 02 transistör­
RS, R6 : 470 Ohm
Dl : iN 4148 lerini kesime götürür. Böylece rad­
Cl : 1000 uF/16V. yonun beslemesi O 1 transistörü ta­
Q I : AD 149 rafından bloke edilerek radyonun
Q2 : AC 127 susması sağlanmış olur. Kondansa-
tör, ayarlanan sürenin sonunda bo­
şalarak Ol ve 02 transistörlerinin iletime geçmesine sebep
olur ve radyo yeniden enerjilenir.

60
 20
Hl- Fi MİXER

+ ıs v

R6
270 K
Q3
B C 1 4S
BC 108
<h

� � ·
l. G1RIŞ2
C
:on n F

�
..n

61
§ İşte size müzik ve ses te­
sisatlannız için hl fi bir
-

mixer .

Bu çok kaliteli mixer ile müzik tesisatınıza yeni boyutlar

kazandırabilirsiniz. Emiter takipçisi tipi bir devre kullanıldı-
ğından çıkış empedansı 70 Ohm, bu­
PARÇA LİSTESİ :
na mukabil giriş empedansı ise 2.5 M
R2, R3 , R7, R9 : 100 K gibi oldukça yüksek bir değerdir.
R l , R6 : 270 K Her iki girişin de voltaj kazancı 1
R4 : 12 K dir. Devre HI Fi standartlarında
-

RS, R8, RIO : 15 K olup distorsiyonu sadece % 0.5 dir.

· cı . C4 : o.ı uF
Bu değer, en kaliteli anfilerin bile
C2, CJ : 4.1 uF
O l , QZ, 03 : BC 148 distorsiyon seviyeleri civarındadır.
veya BC 108 Devrenin girişlerine uygulanan sin­
yallerin genliği, 1 voltu geçmemeli­
dir. G irişlere 100 K lık birer potansiyometre bağlayarak birin­
ci ve ikinci girişe bağlı sinyaller, istenilen oranda karıştırıla­
bilir.

62
 21
B UZL U YOL
A LA RM!

§ Her araba için gerekli olan

bu devre, yolların buzlan­
ması halinde sürücüyü ikaz
etmektedir.
Kışın_ otomobil sürücülerinin en büyük korkusu, yolların
buzlanmaya başlaması durumudur. Bu devre, yollar buzlan­
maya başladığında bir LED yakarak
sürücüyü ikaz etmektedir.
PARÇA LİSTESİ :
R l , R9 : 33 K DEVRENİN ÇALIŞMASI : Ara­
R2 : 22 K Trimpot banın şaşesi üzerine yerleştirilen T
RS, R6 : ! O M termistörü, çevre sıcaklığına karşı
R 7 : 470 0hm
duyarlıdır. Çevre sıcaklığı 0 ° C civa­
R4, RS, R I O : 3.3 M
rına kadar düşt üğünde, A l 'in ç ıkışı
C l : 22 uF
T : 15 K Termistör kaynak gerilimine yükselir. Burada
LED A2 bir multivibra tör olarak kulla­
LM 3900 nılmıştır. 0° C civarı nda, A3 'ün çıkı-
şındaki LED yaklaşık 1 saniye aray­
la yanıp sönmeye başlar. Sıcaklık daha da düştükçe, yanıp
sönme hızı da a::-tar. Eksi 4 derece civarında der tamamen ya­
nık kalır. Devre , termistöre bir buz parçası değdirilerek R2
t rimpotu vasıtasıyla kalibre edilir.
Bu cihaz, seralarda da bir ikaz sistemi olarak oldukça fay­
dalı olabilir.

63
°"
�

RIO 3.3 M

R4
� LED

-=- -=-
cı

-:-

!O M 10 M
 22·
O TOMOBİL
DEVİR
SA YACI

§ Bu devre, otomobiller için

devir sayısı göstergesi, ta­
mirciler için de test cihazı
olarak kullanılabilir.
PARÇA LİSTESİ :
Tam skalası 10.000 devir olan
R I , R2 : 220 Ohm
R3 : 1 .5 K
bu devir sayacı, oldukça hassastır.
R4 : 330 0hm Rl direncinin ucu, distribütörün bo­
RS : 1 K Trimpot bine giden ucuna bağlanır. Doğ­
QI : BC 107 ruluğuna güvenilir bir takometre ile
Dl : 9.1 V Zener
RS trimpotu ile kalibrasycm yapılır.
DZ, D3 : i N 4001
C I : 1 uF
Görüldüğü gibi yapımı oldukça ko­
C2 : 0.47 uF lay ve kaliteli bir devir sayacıdır.
MI : 1 mA Ölçü aleti Otomobil meraklılarına tavsiye olu­
nur.
65
66
 23
G İTA R İÇİN
FUZZ

§ Gitar meraklıları için basit

ve çekici bir devre.

Elektro gitar meraklılarının en büyük zevklerinden biri

de, gitara bir fuzz devresi ilavesiyle gitarın sesini daha cazip
hale getirmektir. Sadece 1 .5 voltluk kalem pille çalışan bu
devre, pek çok kişiyi tatmin edecek kalitededir.
Devre, gitar kristali ile anfi arasına monte edilecektir.
1 Megaohm'luk Rl potansiyometresi , fuzz miktarını belirle­
meye yarar_ 50 Kiloohm 'luk R2 potansiyometresi ise çıkış se­
viyesini ayarlamak içindir. R 1 , fuzz etkisini tamamen yok
edemeyeceği için fuzz istenmediği zamanlarda S2 anahtarı,
nokta nokta ile gösterilen konuma alınmalıdır. Bu anahtar,
bir ayak pedalı şeklinde de yapılabilir.

PARÇA LİSTESİ :
Rl : l M Pot.
R2 : SO K P ot. RB : 10 K
R3 : 22 K cı : ı uF
R4 : 100 K C2 : 4.7 uF
R5 : 10 K C3 : 0.1 uF
R6 : 18 K 01, 0 2 : AC ısı veya
R7 : 22 K AC 160

67
0-
co

r - - -- - -
-ı
BI 1.5 V 1
l
ı-------,- 1
r� 1
1
1
RI
1
iM 1

s�
_ _ _ _
! ı
1
luF 1
r-7,
� C l � IS
R7 1
- _ _ _ _J
GIR i S 22K
 24
TEK KA YNA K TA N
SİMETRİK
ÇİF T KA YNA K ÜRETİCİ

§ Tek bir kaynaktan simetrik

çift kaynak elde etmek için
mükemmel bir devre.
Pek çok elektronik devre, cner,i i kaynağı olarak simetrik
kaynak gerektirmektedir. B u , bilhassa Op. Anıp. kullanan dev·
reler için söz konusudur. İşte bu
PARÇA LİSTESİ : devre kullanılarak tek bir kaynak·
Rl, R2 : 220 K tan simetrik çift kaynak elde edile·
C l , C2 : 22 uf bilir. Bu iş için daha basit devreler
741 Op. Amp. bulunmasına rağmen bunların hiç
Ql : BC : 237
biri yüksek akım seviyelerinde re·
02 : BC 307
gülasyon sağlayamadıkları gibi çe·
kilen akıma bağlı olarak da simetri·
!eri bozulmaktadır. Bu devrenin regülasyonu mükemmel ol­
duğu gibi simetresi de bozulmamaktadır.
74 l ile elde edilen simetrik kaynağa 01 ve 02 transistör­
leri ile akım kazancı sağlanır. Bu transistörler aynı zamanda
kontrol devresinin geri besleme halkasında bulunduklarından
dolayı regülasyon sağlarlar. Devrenin akım kapasitesi arttı­
rılmak istenirse, 01 ve 02 transistörleri yerine güç transistör­
leri kullanılmalıdır.
69
 >i N > iN
+ 1

I• lJ._::ı
N
u NN
f"

,..._ ,..._
�
N
u u
o aı
o
aı

o
:ı:: :ı::
o
N N N
er N er

lJ._
�
u
N
N
::ı

a=
w +
<.'.>
"'
:ı:: "'
<{ 1
>
z
>- ·r
<{ il
>
><'.

70
 25
BA SİT RAD YO

§ Kısa bir sürede monte ede­

bileceğiniz bu radyo ile iyi
bir anten kullanarak pek
çok istasyon dinleyebilirsi­
niz.

Bulunduğunuz yere göre orta veya uzun dalgayı rahatlıkla

dinleyebileceğiniz bu radyo, yapımında size bir zorluk ç ı kart·
mayacaktır.
Anten tarafından toplanan sin­
PARÇA LİSTESİ :
yaller, L1 ve cı den oluşan akort
Rl : 5.6 K devresi tarafından seçilirler. Bulun­
R2 : l . 8 K duğunuz yerde hangi dalga daha
R3 : 10 K Pot. kuvvetli din leniyorsa, L1 bobini ye­
R4 : 82 K
rine o dalga bobini takılmalıdır. Bo­
Cl : 365 pF Değişken
bin, bir ferit nüve üzerinde ol malı­
Ll : Orta veya uzun
dalga bobini dır.
Dl : OA 85 Seçilen sinyaller, Dl diyotu ta­
O l : AC 125 rafından demodülc edilere k dört
02 : AC 127 transistörlü ses anfisi tarafından
03 : AC 126
yükselt ilerek hoparlöre verilir. İs­
Q4 : AC.188
tasyon ayar,ı hem ferit nüve oynatı-
larak, hem de cı değişken kondan­
sasatörü ile yapılır. R3 potansiyometresi, ses ayan içindir. A-B
noktaları arasına kristal mikrofon veya p i kap bağlamak su­
retiyle devreden anfi olarak da faydalanılabilir.
71
 K. 1 27
+ E
R2
1.8K
-:-
.,,,�
3 1 6V
...-------------'
rrpi k ap RS
iM
N
"
 26
O TOMOBİL
CAM SİLECEGİ A YA RI

+
01 silecek
1 N 4001
;ın.tıt.ırırıa

G SA
sav

73
§ Bu devre, hafif yağmurlu
havalarda sileceği uzun ara­
lıklarla otomatik olarak ça­
lıştırmak içindir.

Devre, UJT transistörlü bir osilatör ile röle vazifesi gören

bir tristörden oluşmuştur. Osilatör frekansı, dolayısıyla s i lecek
hızı, R2 potansiyomelresi vasıtasıyla ayarlanabil ir. Böylece i k i­
de birde silecek anahtarının açılıp kapatılma zahmetinden kur­
tulunmuş olur.

74
 27
ELEKTRONİK
ANAHTA R

JAK

l N t.001

12 v

75
 Elektronik anahtar, içine bir diyot bağlanmış kulaklık
j ak'ından ibarettir. Jak yuvasına, bir trafo tarafından düşürül-
müş a.c. şebeke gerilimi t a t b i k edil­
miştir. 12 voltluk rölenin çekebil­
PARÇA LİSTESİ :
220/ 12 V. Trafo mesi için, bu gerilimin Jak'ın için­
Dl : lN 4001 deki diyot tarafından doğrultul ma­
C l , C2 : 100 uF/25 V sı lazımdır. Diyot iyi gizlendiği tak­
Re! : 12 V Röle dirde, boş bir j ak ile kilit açılıyor-
muş hissi uyandırılır. Yuvaya her
hangi 1'ir i letken sokulduğunda ise, röle a.c. ile çalışmayaca­
ğından kilit açılmayacaktır.

76
 28
1 2 VOL T D. C. -
220 VOL T A. C.
KONVER TÖR

12

77
 § 12 voltluk bir araba akü­
sünden 220 V a.c. elde ede­
rek traş makinesi vs. ev
aletlerini 220 bulunmayan
yerlerde de kullanabilirsi­
niz.
Düşük güçlü bir multivibratör olan CMOS 4047 entegre
devresi, cihazın kalbini teşkil etmektedir. Entegre, simetrik
bir kare dalga üreteci olarak kulla­
PARÇA LİSTESİ : nılmıştır. Entegre çıkışları Ti ve T2
Pi : 220 K Tıimpot darlington güç transistörleri tara­
R I , R2 : 470 0hm fından kuvvetlendirilerek 60 Wattlık
CI : 100 nF
bir trafonun 2x10 volt tarafına bağ­
ICI : 4047 veya
. 14047 lanmıştır. Böylece trafonun 220
il, T2 : BD 699 voltluk primer tarafından 220 volt
T r : 220/2X ! O V. a.c. elde edilmiştir. Çı kış gerilimin
60 Watt frekansı, Pl trimpotu ile oynayarak
50 ile 400 Hz. arasında herhangi bir
değere ayarlanabilir.

78
 29
ELEKTRONİK
SES EFEK TL ERİ

§ Bu devre, polis sireninden

kuş cıvıltısına kadar çok
değişik sesleri verebilmek­
tedir.

İki CMOS entegre ile gerçekleştirilen devrenin çalışma

prensibi basit olarak şöyledir. 4040 entegresinden oluşan bir
dij i tal sayıcının çıkışı, analog gerilime dönüştüriilerek bir
voltaj kontrollü osilatöriin (VKO) girişine verilir. Sayıcı çıkışı
ilerledikçe analog gerilimin değeri artar ve voltaj kontrollü
osilatöriin frekansı değişir. Sayıcının sayması bitince yeniden
başa döner ve analog voltaj da yeniden sıfırdan başlayarak
yükselir. Böylece VKO girişine uygulanan gerilimin dalga şek­
l i bir testere dişi olur. Bu, aynı zamanda sayıcıya da darbe ola­
rak verildiğinden sonuç oldukça değişik bir ses olmaktadır.
IC2 sayıcı entegresinin sayısal (dij ital) çıkışları, Rl . . . RB
dirençleri ile analog bir sinyale çevrilmektedir. VKO devresi,
N l /N2 CMOS kapı devreleri ile gerçekleştirilmiştir. T 1 tran­
sistörii ve diyot köpriisü, voltaja bağımlı direnç görevi yaptık­
lahndan osilatöriin frekansı, T 1 'in bazına uygulanan gerilime
göre değişmektedir. Diyot köpriisü ile paralel bağlı Pl trim­
potu ile osilatöriin ilk frekansı ayarlanır. VKO'un kare dalga
79
 Nt . ... N6• 1 C 1 • 40 49

IC 2

4 0 40

11

":'

16V

__ı_ C2� ıF
ı "'J 8fl
L,S V©-45,Tl
":'
12
_
@.___ __._.
":'
!.._._�
çıkışı hem sayıcıya saat darbesi olarak, hem de çıkış devresine
sürücü olarak verilmektedir. N3 . . N6 kapı devreleri paralel
.

bağlanarak akım kapasi teleri dört k atına çıkarılmış ve hopar­

lörü sürebilmeleri sağlanmıştır.
Devreye 4.5 ila 10 volt arasında kaynak bağlanabilir. 4.5
voltluk yassı pil kullanılırsa hem uzun süre dayanır, hem de
devrenin portatif olması sağlanmış olur. Pl ile oynamak su­
retiyle de çok çeşitli sesler elde edilebilir.

PARÇA LİSTESİ :
Rl, R9 : 820 K Pi : l M Trimpot

R 2 : 470 K Cl : J 20 nF

R 3 : 220 K C2 : 1 00 uF/ l 6 V

R4 : 100 K rcı : 4049

R5 : 47 K IC2 : 4040

R6 : 22 K T i : BC 107, BC 547
R7 : 12 K D l . . D4 : i N 4 1 48
R8 : 5.6 K 8 O h m 0.5 W Hoparlör
§ 220 V. ile çalışan elektrlkll
ev aletlerinin anahtarlan 30
ile duvar anahtarlannı, min·
yatür anahtarlarla değişti­
rebilirsiniz.
ELEKTRONİK
ANAHTAR

Rı
10

A.C

Yüksek güç gerektiren elektrikli aletlere kumanda etmek

için büyük anahtarlara ihtiyaç · vardır. Bunlar hem kaba, hem
de büyük ve gürültülüdürler. Kullanılacak aletin gücüne uy­
gun bir triyak seçmek ve şekildeki devreyi kullanmak suretiy­
le bunları minyatür anahtarlarla değiştirebilirsiniz. R direnci­
ni seçmek için 220, triyak için gerekli G (gate) akımına bölü­
nür. Yani ,
R = 220/G akımı .
Çıkan R değerinin beşte biri alınırsa, triyakın garantili ola­
rak ateşlemesi sağlanmış olur.

83
 31
12 16 VOL T O C .
ÇE VİRİCİ

+ u-�_,,..,��---���...r
ul R j ş 15 A T2
ı 0- 1 6 v .A D 1 3 8

Ç ! K l $ · Eı. 5 -7, 5 V
10 A
lfı 7

§ 6 voltla çalışan cihazlara 12

voltla çalıştırmak amacıyla
12/6 volt d.c. çevirici.

85
 6 voltluk arabalar için yapılmış teyp, radyo, v.b. gibi
cihazlar elimizin altında olduğu halde 12 voltluk arabalarda
bunları kullanamadığımız için ziyan
PARÇA LİSTESİ :
olurlar. Şeması verilen bu basit dev­
Rl : 68 Ohm, 2 W re ile bu tip cihazlardan faydalan­
---Z l : 4.7 Volt zener ma yolunu açabilirsiniz.
Ti : AD 167 Devre, basit bir regülatör devre­
T2 : AD 138 sidir. Girişe uygulanan 1 0 - 1 6 volt
arası gerilim, Zl , Rl ve Tl transistö­
ründen oluşan regülatör ile 6 volt civarına düşüıiilür. T2 tran­
sistöıii , devrenin akım kapasitesini arttırmak içindir. Devre­
den 1 0 ampere kadar akım çekilebilir. Kısa devre durumların­
da transistörlerin zarar görmemesi için girişteki 1 5 amperlik
sigorta ihmal edilmemelidir. Aynca T2 transistöıiin e büyükçe
bir soğutucu bağlanmalıdır.
 32
KA RANLIK/A YOINL IK
DEDEK TÖR Ü

+V
L

LOR
8
4

sss
J
L
Sl B
D
ın
-:-

87
 § Anahtann konumuna göre
hem karanlık, hem de ay­
dınlık dedektörü olarak kul­
lanılabilen pratik bir devre.

İşte size basit fakat faydalı bir karanlı k / aydınlık dedek­

törii. Devrede ışığa hassas eleman olarak standart bir LDR
(ışığa hassas direnç) kullanılmıştır. Aydınlık (veya ışık) dedek­
törii olarak kullanıldığında, LDR üzerine ışık düşmesi halinde
hoparlörden bir ikaz sesi duyulur. Karanlık dedektörii olarak

kullanıldığında ise ikaz, LDR üzeri­

PARÇA LİSTESİ : ne düşen ışık m iktan belli bir sevi­
R l : 47 K
yenin altına düşünce duyulur.
R2 : 1 K
R3 : ! O K
Bu devre aslında SSS'li bir osi­
LDR
latör devresidir. Bu entegrenin 4 no.
C l : 0.05 uF lu girişi (reset), devrenin iki türlü
C2 : 4.7 uF çalışmasının anahtarıdır. Bu giriş
555 Entegre Devre + V seviyesinde olduğunda devre
8 Ohm hoparlör osilasyona başlar, toprak seviyesine
Anahtar
düştüğünde ise cı kondansatörü de-
sarj olur ve osilasyon durur.
Her i k i çalışma şeklinde de LDR ve R3, bir direnç böl­
mesi meydana getirirler. Sl anahtarı L konumunda iken,
LDR 4 no.lu uç ile + V arasındadır. Bu durumda LDR üzerine
yeteri kadar ışık çarparsa, direnci minumuma düşerek 4 no.lu
ucun + V değerine çıkmasına sebep olur. Böylece osilasyon
başlayarak hoparlörden ikaz sesi çıkması sağlanmış olur.
Sl anahtarı D pozisyonuna alındığı zaman ise, LDR 4 no.
lu uç ile toprak arasındadır. Bu durumda LDR üzerine yeterli
m i k tarda ışık çarparsa 4 no.lu uç toprak potansiyeline düşe­
ceğinden osilasyon olmaz, devre de bir karanlık dedektörii ola­
rak çalışır.
88
 c ı kondansa törünün değeri arttırılırs a, ikaz sesının fre­
kansı azalır, C l 'in değeri azal �ılırsa frekansı artar. Eğer da­
ha fazla ses istenirse, SSS'in 3 no.lu çıkışı C2 kondansatörü va­
s ı tasıyla bir ses anfisine bağlanabilir.
Devremizin pek çok faydalı uygulama alanları vardır. Ör­
neğin, aydınlık dedektöıii olara k kullanıldığında buzdolabının
açık bırakılmasına mani olmak amacıyla bir alarm gibi kulla­
nılabilir. Karanlık dedektörü olarak karşısına bir ışık kayna­
ğı konulduğunda hırsız alarm devre si olarak kullanılabilir. I ş ı k
herhangi bir kimse tarafından engellendiğinde LDR'nin üzeri
karanlık kalacağından devre alarm verecektir. Ayrıca baş ucu­
na konularak sabah olduğunda bir uyandırıcı olarak da kul­
lanılabilir.
 33
EL EKTRONİK
KONJEKTÖR

§ Otolardaki mekanik konjek­

törlerin yerini alacak hu
elektronik konjektör, aküle­
rinizin ömrünü uzatacaktır.

Konjektörler, bilindiği gibi otomobillerde aküyü şarj et­

mekte kullanılan kontrol cihazlarıdır. Akü gerilimi belli bir
seviyeye ulaşıncaya kadar akünün şarj olmasını sağlarlar, is­
tenilen gerilime ulaşıldığında ise şarj ı keserler. Bu işlem pek
çok arabada mekanik rölelerle ya-
pılmaktadır. Gerilime hassas bir rö­
PARÇA LİSTESİ :
le, akü gerilimi belli bir seviyeye Rl : 100 O hm
yükseldiğinde paletini çekerek kon­ R2 : 33 0hm
taklarını açmak suretiyle alternatö­ R3: 33 0hm
rün besleme sargısına giden gerili­ R4 : 0.05 Ohm/5 W
R5 : 68 0hm
mi keser. Bu durumda alternatör
Pi : ıs Ohm Trimpot
gerilim üretemeyeceğinden akünün cı : 0.047uF
şarjı da durur. Akü gerilimi düştü­ Zl : 10 V. zener
ğünde röle paletini bırakır ve kon­ Dl, 02 : iN 4001
taklar kapanarak alternatörün yeni­ T : Yazıda
Ti : AC 128
den gerilim üre tmesiyle birlikte
T2 : AD 162
aküyü tekrar şarj etmesini sağlar.
Bu iş bu şekilde sürer gide r.

9J
 A l te r n at ör
t a hr i k sarg ı s ı

o N
o ID o
-J o I•
N '-!
z ı- o
a < z

I•

ın CX>
CX: ID l.J...
u
:ı
I• ['-.
·T
o
o'

-J
a: ın
o
o
("')
a:
----ı l ı
::::J
::s:::
<( o
- o ın
+ CX: - Cl.
I•

9'}
 Ancak bu tip mekanik konjektörlerin mahzurları vardır.
Akünün sağlıklı olarak şarj olabilmesi, röle yayının ve kon­
taklarının hassasiyetine bağlıdır. Zamanla deforme olan yay
ve aşınan kontaklar yüzünden akünün az veya fazla şarj ol­
ması, ömrünü önemli ölçüde azaltır.

İşte bütün bu mahzurları ortadan kaldırmak ıçın gunu­

müzde elektronik konjektörler kullanılmaya başlanmıştır. Şe­
kilde görülen konjektör de bunlardan biridir. Negatif şaseli
otolarda kullanılan bu konjektörün A ucu akünün ( +) ucuna,
B ucu ise alternatör besleme sargısı (tahrik) sargısı ucuna
bağlanacaktır. Bu uçlar zaten mevcut konjektöre de bağlan­
mıştır. Dolayısıyla hazır olarak mevcuttur.

Devreyi fazla izaha gerek görmüyoruz. 1 5 Ohm'luk trim­

pot ile akünün istenilen gerilime kadar şarj edilip bu değer­
den sonra şarj ın kesilmesi sağlanır. Akü gerilimi bu trimpot
ile belirlenen değere ulaştığında T2 transistörü kesime gide­
rek alternatörün beslemesini keser. Böylece şarj işlemi di.ı­
rur. Gerilim düştüğünde ise bu transistör iletime geçerek ye­
niden şarjı sağlar.

T termistörü, regülasyon egrısının egımını belirlemekte

olup değeri kritik değildir. (47 Ohm civarında.)

93
 34
SiN YA L
ENJEK TÖ R

cı L1 Rt
-.../'"'

4n7 470

1
R2
J8K
B2

Ql E
-=- 9 V
81 0.1 u F C2

§ B u sinyal enjektörü, 600 Hz.

den 40 MHz. e kadar sinyal
gerektiren devrelerde kulla­
nılabilir.
95
 Şekilde göriilen sinyal enjektöriin kalbi, bir UJT tran­
sistöriid ür. UJT, 600 Hz. lik bir osilatör devresi olmakla be­
raber 30 MHz.'e kadar harmonikler de üretir. Böylece ses
frekansı ve radyo frekans devreleri için ideal bir sinyal . en­
jektörii meydana gelir.

Sl anahtarı kapatıldığında C2 kondansatörii, R2 direnci

üzerinden dolmaya başlar. Bu kondansatör üzerindeki gerilim
Ol 'in ateşleme değerine ulaşınca transistör iletime geçerek
C2'yi boşaltır. Bu deşarj , Rl ve L1 üzerinden bir darbe akımı
�--- ------� akmasına sebep olur. Meydana ge­

PARÇA LİSTES İ : len darbe, c ı kondansatörii ile jak'a

C! : 4.7 nF 1000 V. verilir. Şekildeki eleman değerleri
cı : o.ı uF ile bu darbelerin frekansı 600 Hz. ka­
Ll : 1 rnH RF Şok
dardır. İstenirse R2 ve C2'nin de­
0 1 : lJJT Transistör
2N 160 veya benzeri ğerleri değiştirilerek frekans değişti­
Rl : 470 0hm rilebilir. Darbeler çok dar olduğu
R2 : 1 8 K için 30 MHz.'e kadar z<mgin harmo-
_ _ _ _ __ _ _ _ _. nikler meydana gelmektedir.

c ı kondansatörii yerine daha düşük voltajlı bir kondan­

satör kullanılmamalıdır. Çünkü test edilmek istenen devrede
yüksek d.c. gerilimli bir noktaya değildiğinde, kondansatör
patlayarak transistöriin hasar görmesine sebep olabilir.

Prop olarak piyasada her zaman bulunabilen kulaklık jak­

lanndan kullanılmıştır. Jak'ın canlı ucu, devreye değdirilir.
Eğer enjektöriin sinyal seviyesi yeterli olmazsa, parmak ile
j ak'ın dış kısmına temas edilmeli, ya da bu kısım devrenin şa­
sesine bağlanmalıdır.

96
 35

ELEKTRONİK
VOLÜM
KONTROLU

§ Hiç bir mekanik harekette bu­

lunulmadan sadece dokunmak
suretiyle herhangi bir cihazın
volüınünü kontrol imkanı ve­
ren ilginç bir devre . . .

Şekilde, volüm kontrol devresinin şeması görülmektedir.

GİRİŞ'e kontrol edilmek istenilen ses sinyali uygulanır, ÇI­
KIŞ'tan ise kontrol edilmiş ses sinyali alınır. 1 ve 2 no.lu do­
kunma uçlan, kontrol düğmeleridir. Parmakla birisine doku­
-nulduğunda ses yavaş yavaş şiddetlenir. İstenilen volüm sevi­
yesine ulaşıldığında parmak çekilir. Böylece ses, parmak çe-
 Vl- A
o:: "'
'� L>

:<'. cı:
� ,__ o
o: ,,

>
o
,.,

U'1
+
 kildiği andaki şiddetinde kalır. Ses
PARÇA LİSTESİ : kısılmak istenildiğinde ise bu sefer
R l : lOO K diğer düğmeye basılır. Yine istenil­
R2 : iM diği kadar kısıldığında parmak çeki­
R3 : 100 K
lir.
R4 : 1 K
RS : 680 0hm/ I W
Bu işler şu şekilde olmaktadır :
R6 : 47 K Yazıda 741 Op. Amp.'ı bir entegratör olarak
C ! : 2.2 uF çalışmaktadır. 2 no.ltı düğmeye ba­
741 Op. Amp. sıldığında 741 'in (_..:.).._ girişi toprak
Tl : BC 140
potansiyeline düştüğünden çıkışı
LOR
L : 6.3 V. 0.1 A
kaynak gerilimine doğru yavaş ya­
vaş artmağa başlar. Bu ise L lamba-
sının parlaklığını yavaş yavaş arttı­
nr. LDR'nin direnci düşmeğe başlayacağından dolayı da çıkış
sinyali yavaş yavaş düşerek sesin azalmasına sebep olur. Bu
işler, düğmeye basıldığı süre boyunca devam eder.

1 no.lu düğmeye basıldığında ise 741 'in çıkışı yavaş ya­

vaş düşmeye başlar ve bu sefer yukarıdaki işlemlerin tersi
olarak sesin artmasına sebep olunur. R6 direncinin değeri ,
kullanılan LDR'nin cinsine göre denemeyle en iyi ses kontrolü
sağlanacak şekilde seçilmelidir.

99
 36
Hl- Fi
PREA NFİ

§ Bu kitaptaki HI Fi güç anflle·

.

ri ile beraber kullanılabilecek

kaliteli bir preamplifikatör şe­
ması . . .

Devrenin pikap v e radyo için i k i girişi vardır. Pikap gi­

rişi hassasiyeti 1 80 mV, radyo girişi hassasiyeti ise 45 mV. tur.
R7 potansiyometresi ile bass kontrolu yapılmaktadır. Bununla
100 Hz. de 10 dB. lik bir bass boost'u sağlanmaktadır. R8 po·
tansiyometresi tiz kontrolü için olup bununla da 10 KHz. de
10 dB. lik bir kesim sağlanmaktadır. R 1 6 potansiyometresi
stereo kullanma halinde balans kontrolu yapmak içindir. Bu
devreden iki tane yapılırsa son derece kaliteli stereo biı
preamplifikatör elde edilmiş olur.
 ıs v ,.1 s

2 0-1 ''/
1 15K
� Boss konırol

R7
t.70 ,1.,
R6 L ı n�� r P9

R2
,� ı s" ce

c1
c il 6.8 nF'
.
• ' ( ıs::
;& -
1
IO n F
R 14
1,.2 K
-- r
cıı
�ı::r-
o ı o o pF
�
""
RJ
o 1,SnF R8 1.SnF
270K
il'. +- c
3 ı ıO K L i n" e r
L ıneer
lOuF
4 7 uf
T r e b te kon!ro!
16 v 16V

c
o

o
.,

-::-
O 19er ıı. u n ':J ! u
 37
1 5 W. Hl-Fi
G ÜÇ ANFİSİ

Bu H I - Fi güç anfisinin frekans bandı 10 Hz. - 1 00

KHz. ± 3 dB dir. Anlaşılacağı gibi oldukça kaliteli bir devre
olup toplam harmonik distorsiyonu % 0 . 1 dir. Bütün transistör­
ler düşük güıii l tülü silikon transistörlerdir. Eleman değerle­
ri şema üzerinde verilmiş olup fazla bir izaha gerek yoktur.
Bu devreyi yaparken bir güçlükle karşılaşacağınızı zannetmi­
yoruz. Yalnız 800 mA. lik sigortanın konulması ihmal edil­
memelidir.
1 03
 ..J 8 V
�C l
ıOuF 04
I
-:-
B D 135

R19
0.5

+ C 11
ıOOnF
1700 uF

05
8 o 1 36

81l

R18
ıo

7
1.8 K
 38
RAS TGELE ÇALA N
MELODİLİ KAP/ ZİLİ

§ Her basışta başka türlü ça­

lan değişik bir melodili kapı
zili.
Devre, şekilden de anlaşılabileceği gibi iki kare dalga osi­
latörü, bir sayıcı ve bir akım kontrollü osilatörden oluşmuş­
tur. Birinci kare dalga osilatörünün N l /N2 frekansı, yaklaşık
olarak 12 900 Hz. arasında ayarlanabilmektedir (Pl ile). İ kin­
-

ci osilatörün frekansı ise 1 KHz civarındadır. IC3 sayıcısı , 1 4

no.lu saat darbe girişi « Ü » olduğunda çalışmaya başlar. An­
cak C3/R4 elemanları bir entegratör olarak çalıştığı için, sa­
yıcının sayabilmesi için N3/N4 çıkışındaki pozitif darbe ile
N 1 /N4 çıkışındaki negatif darbenin çakışması lazımdır.
Devre şu şekilde çalışır. S l düğmesine basıldığında, dar­
belerin i lk çakışmalarında sayıcı bir kere sayacak, darbeler
ikinci bir defa çakışıncaya kadar bu durumda kalacaktır. "j3u
şekilde sayıcı çı kışları sıra ile « 1 » olacaktır.
Sayıcı çıkışları R6 . . . R 1 3 dirençleri ve P2 trimpotu vası­
tasıyla Ti ve T2 den oluşan voltaj - kontrollü - osilatör (VKO)
devre s i ne bağlanmışlardır. Böylece hangi çıkış « 1 » ise, ona
bağlı olan d i renç değeri osilatör frekansını belirler. Netice
i se, uzunluğu ve frekansı darbelerin rastgele çakışmalarına
bağlı b i r melodidir.
Sayıcının peşpeşe gelen saykıllan arasına bir boşluk koy­
mak amacıyla O numaralı çıkışı boş bırakılmıştır.
105
 I•

§ o

--;..
1
N
u u

1 •
z z
�·
�
z z
�
 39

LED 'Lİ
VU-METR E

Anfi ve teyplerde kullanılan mekanik ibreli VU-metreler,

sinyal genliklerini ve güç çıkışlarını göstermek amacıyla kul­
lanıhrhr. Bu iş için diğt;r bir yöntem de LED kullanmaktır.
Bu sistemin avantajları, · sarsıntı ve çarpmalardan etkilenme­
mesi ve uzak mesafelerden görülebilmesidir. Aynca mekanik
sistemdeki .gibi ibre ağırlığından do­
layı meydana gelen zaman gecikme­
PARÇA LİSTESİ : si de yoktur. Bu devre radyo, teyp
R l ..RlO : 1 K
veya anfi çıkışlarında kullanılabilir.
Rl l . .R20 : 220 Ohm
Pl : 1 K Pot. VU-metrenin şeması şekilde gö-
P2 : 470 0hm
. rülmektedir. Hoparlör çıkışı P i po­
C l : 22 uF/16 V. tansiyonietresinin uçlarına bağlan­
Tl : 2N 1613 mıştır. Bu potansiyometre ile devre­
T2..Tl 1 : BC 237
nin hassasiyeti ayarlanır.
D l ..DlO : lN 4 1 48
021 : l N 4148 DEVRENİN ÇALIŞMASI: Uy­
D l l ..020 : LED gulanan sinyal, Dl vasıtasıyla doğ­
rultulur ve c ı kondansatörünü şarj
ill7
11 ı ı v 600 m .A.
eder. Gerilim belli bir seviyenin üstüne çıktığında, T 1 tran­
sistörü iletime geçer. c ı üzerindeki gerilim daha da yükse­
lirse, T2 transistörü de R l üzerinden iletime geçer. T2 nin
kollektöründe bir di'renç ile bir LED bulunm�ktadır. T2 ile­
time geçtiğinde bu LED yanar. Gerilimin biraz daha yüksel­
mesiyle beraber D2 ve R2 üzerinden T3 iletime geçer ve LED
D12 yanar. cı üzerindeki gerilimin yükselmeye devam etme•
siyle birlikte transistörler (T2 . . . Tl 1) iletime geçerler ve il­
gili LED !eri (D l l . . . D20) yakarlar. T1 in emiter gerilimi yak­
laşık 7 volt olduğunda, bütün LED ler yanmış olur. LED ler
yan yana düşey veya yatay olarak dizildiğinde, yanan LED
miktarı güç ile orantılı olacağından iyi bir gösterge elde edil­
miş olur.

Tl 'in emiter devresindeki P2 potansiyometresi, akımı sı­

n_rlamak ve ayarlamak için konulmuştur. cı kondansatörü­
nün değeri küçüldükçe, LED !erin yanık kalma Süreleri aza­
lır. Bu süre, kişinin arzusuna göre ayarlanabilir. C l kondan­
satörünün şekildeki değeri ile yanık kalma süresi 0.3 saniye
kadardır. Yani bir LED, onu yakan sinyal seviyesi düştükten
sonra 0.3 saniye daha yanık kalır, ancak ondan sonra söner.
LED !erin ani yanıp sönmesi arzulanırsa, belirtildiği gibi C l 'in
değeri düşürülmelidir.

109
 40
ELEKTRONİK
TA VUK

§ Tavuk gıdıklaması sesi veren

bu devre, oldukça ilginçtir.

Elektronik tavuk devresi, tek bir entegre devre kullanıla­

rak gerçekleştirilmiştir. Piyasada bol bulunan bir en tegre ol­
duğu için temininde bir güçlükle karşılaşılmayacaktır.

Prensip olarak devre, üç adet kare dalga osilatöründen

oluşmuş olup bunlardan ikisi voltaj - kontrollü · osilatör
(V.K.O.) olarak çalışmaktadır. Ses sinyali, üçüncü (V.O.K.)
devresinden alınmış olup diğer (V.O.K.) devresi, gıt-gıt-gıt se­
sini vermek için modülasyonu sağlamaktadır. İlk osilatör
devresi ise hem gıdaklamanın peryodunu, hem de her saykı­
lın süresini belirlemektedir. Gıdaaak sesini elde etmek için
ise, üçüncü osilatörün çıkışı bir RC devresinden geçirilerek
ikinci osilatör girişine verilmektedir. P l ile de istenilen ses
şiddeti ayarlanabilir.

Bu devreyi bir sonraki yumurta zaman devresine alarm

olarak bağlamak suretiyle çok ilginç bir zaman devresi elde
etmiş olursunuz.
1ll
 t J gy

R7
2 x ı M '1'e iM lOOK
w�
02

�
Nl . . . N 6 : ..t 0 49
, 7 0 .f • 7 0 ,f RB ·
6V 6V iM

-= -=
 41

YUM UR TA
PİŞİRM EK İÇİN
ZA MA N DEVRE Sİ

Sayısal devrelerden faydalanılarak yapılan bu zaman dev­

resi, oldukça hassas olup size her seferinde istediğiniz kıvam­
da yumurta pişirme imkanı verecektir.
Devre, bir sayıcı ile bir osilatörden oluşmuştur. Nl . . . N3
kapı devreleri, osilatör olarak çalışır ve periyodu P2 potansi­
yometresi ile ayarlanabilen (1 dakika) kare dalga üretir. B u
kare dalganın h e r « 1 » oluşunda, sayıcının (IC2) çıkışlan sıra
ile e l » olmaya başlar. sı anahtan ile seçilen çıkış « l » oldu­
ğunda , N4 girişi « 1 » olacağından osilatör durur. Aynı anda T l
transistörü d e iletime geçer. Transistörün emiterine b i r direnç
ile bir LED bağlanırsa, bu LED'in yanması yumurtanın pişti­
ğini gösterecektir. Eğer sesli bir ikaz arzu ediliyorsa, o zaman
herhangi bir alarm devresinin kaynak ucu emitere bağlanma­
lıdır. Bu suretle transistör iletime geçtiğinde alarm çalacak­
tır. Burada dikkat edilecek husus, alarm devresinin 9 voltla
çalışması ve Tl transistörünün alarm akımına dayanabilme­
sidir. 100 mA. den fazla akım çeken alarm devreleri bağlamak
için, bu transistör uygun olarak değiştirilmelidir.
113
 "-
�

M� >

����-
....� 9
U
-
�
�
I•
 42
R İTM
DA VUL

§ Gerçek davul ile çalışına im­

kanı bulamayanlar için elekt­
ronik bir davul.

Pek çok muzısyen, bir davul eşliğinde çalışabilmek ıçın

can atarlar. Ancak bu aletin hem çok pahalı olması, hem de
her istenilen yere kolayca taşınamaması, çoğu kez buna imkan
vermez. İşte biraz dikkat ile gerçekleştirilebilecek olan bu dev­
re, böyle kimseler için iyi bir fırsattır.

Devrenin kalbi, Ol transistöründen oluşan darbe üreteci­

dir. 02 ve 03 frekans bölücü olarak çalışırlar ve çeşitli ritmler
için ayar imkanı sağlarlar. 04 ve QS bas d�vul, 06 ve Q7 de
trampet sesi veren osilatörlerdir. Devrenin çıkışı bir anfiye
bağlanarak arzu edilen ritme ayarlanırsa, gerçek davuldan
farksız bir enstruman elde edilmiş olur.
115
 R8
ısoıı.
01- 0 J : H U . 8 7 1
Oı:.· 0 7 : 8 C l J CJ

O l - D4 - 1 N ı:. ı � 8
l9 :��F
a�: � L71<

J1 C I KIS
 43
ELEKTRONİK
SİVRİSİNEK
KOVUCU

Rl
IOK

Bilim adamlarının yaptıkları araş tırmalara güre vü k sek

frekanslı sesler, sivrisinekleri ve bazı haşcrat t ü rleri n i rahat­
sız etme ktedir. İşte bu prensi pten faydalanı larak şcm;:ıda gö­
rülen elektro n i k s i v ri s i n e k kovucu gcrçcklcştiri l m i ) t i r . Y ine
117
yapılan araştırmalar sonunda sivrisineklerin en fazla 5 KHz.
civarındaki seslerden rahatsız oldukları gözlenmiştir. Bu yüz­
den devrenin çalışma frekansı 5 KHz. civarında seçilmiştir.

Devre, iki transistörlü basit bir multivibratörden oluş­

maktadır. Ses kaynağı olarak kristal bir telefon kulaklığı kul-
lanılmış ve iki kollektör arasına
PARÇA LİSTESİ : bağlanmıştır. Böyle yapmakla 1 .5
R I : !O K voltluk bir kalem pil kullanarak
R2 : 560 K devrenin çok uzun süre çalışabilme­
R3 : 560 K
si sağlanmıştır. Kalem pillerin ka­
R4 : !O K
C t : 82 pF
pasiteleri 500 mA/saat kadardır.
C2 : 330 pF Devre ise pilden ancak 300 uA çek­
Ti, T2 : BC 237, BC 547 mektedir. Bu da pilin en az 2000
Kristal kulaklık saat dayanması demektir.
Eğer 5 KHz. lik sesten tatmin
edici bir netice alınamazsa, R2 , R3, Cl ve C2 değerleriyle oy­
nayarak daha iyi bir netice için denemeler yapıla bil ir .
 44
FM VERİCİ

Rl ıs

c
c u bui<
J OO K a nten
__ 51

C2
IOOpF

Bu tek transistörlü basit FM verıcı ile yakın mesafeler

içinde kolaylıkla yayın yapılabilir. Ev içindeki müzik kaynak­
larını, FM radyonuz ile balkon veya
bahçeden dinleyebilirsiniz.
PARÇA LiSTESİ : Devre, mikrofon olarak bir kar­
R l : lOO K bon mikrofon kullanmaktadır. L 1
C l : l0 - 36S pF
bobini, 6-7 m m . çapında b i r karka5'
değişken
C2 : 100 p F üzerine 0.20'lik telden 3 6 tur yan ya­
Ll : Yazıda na sarılmalı, ortadan bir uç çıkarıl­
Ql : AF 126 malıdır.
Devrenin montaj ı bit tik ten son­
ra, radyonun FM kanalının boş bir kısmından C 1 varyabl kon­
dansatörü ile ayar yapılarak yayının duyulması sağlanır. 15
cm.'lik bir anten yeterlidir.
119
 45
TEYP KA FASI İÇİN
PRE-ANFI

24 v

o.sv
2 . 2 tv' Ç I KIS

il
RJ

Rl
R4 CJ
220 68 K 1500pF
K

Devre, düşük gürültülü iki adet

preamplifikatör ihtiva eden LM 38 1 PllÇA USTESİ :
R I : 220 K.
en tegresi ile meydana getirilmiştir.
R2 : l lO Olmı
24 volt besleme geriliminde 56 dB R3 : 2. 2 M
kazanç sağlamaktadır. Mevcut mono R4 : 68 K
teypler, bu devre ilavesiyle stereo C l : 0. 1 uF

anfiler ile kullanılabilir. Preanfi'nin C2 : 22 uF

C3 : 1 500 pF
çıkışı, yaklaşık olarak 0.5 volt RMS
LM 3 8 1
olup her türlü anfiyi sürecek güç­
tedir.

121
 46
GENEL AMA ÇLI
ALA R M
VE O YUNCA K

Bu devre, pek çok yerde alarm olarak kullanılabileceği

gibi, arkadaşlarınıza ve ev halkına şaka yapmak için de bu­
lunmaz bir oyuncak olabilir.

DEVREN İ N ÇALIŞMASI : Şe­

PARÇA LİSTESİ : mada da görüldüğü gibi, devrede
R I : IOO K aktif olarak sadece bir entegre dev­
R2 : 1 M re ile iki transistör vardır. NAND
R3 : 68 K kapıları N3, N4 ile R3 ve C3'ten olu-
R4 : 56 K
RS : IOO Ohm şan 1 Khz.'lik kare dalga osilatörii ,
C I : 22 uF/ 1 6 V 3 Hz.'lik bir ikinci osilatör tarafın­
C2 : 82 nF dan kontrol edilir. Bu ikinci osila­
C3 : 1 2 nF tör, N l , N2, R2 ve C2 elemanların­
Ti : BC 237
dan oluşmaktadır. sı anahtarı ka­
T2 : BC 140
IC ı : 401 ı veya 1 40 1 1
patıldığında, cı kondansatörii kay­
nak gerilimine kadar dolar. s ı açıl-
dığı zaman ise, cı yavaş yavaş boşa­
lacağından alarmın bir müddet daha sürmesini sağlar.
123
 o
·r
"'
t- u
aı

-----·--� L----ı l •
0'-------<•• U)
+ l..L
> ::ı >
°' u "' "'
N -
 1 Khz.'lik osilatörün çıkışı, T 1 , T2 transistörleri vasıtasıy­
la hoparlörü sürer. Devrede CMOS entegre kullanıldığı için,
alarm çalmadığı müddetçe akım sarfiyatı yok denecek kadar
azdır. Bu yüzden minyatür 9 voltluk pillerden kullanılabilir.

Devrenin · oyuncak olarak kullanılmasına bir örnek şöy­

le olabilir: s ı anahtarı yerine bir puş - buton anahtar kullanıp
bu butonu bir kutunun altına monte edin . Bu, herhangi bir
kutu olabilir. Devreyi de ku�unun içine yerleştirin. Kutu ye­
rinden kaldırıldığında, alarm çalacak ve kaldıranı ürkütecek­
tir.

Kutuyu, karıştırılmasını i s temediğiniz bir şeyin üzerin e

koyduğunuz zaman, bir alarm yerine geçer. Herhangi biri, ka­
rıştırılmasını istemediğiniz şeye ulaşmak için önce alarm ku­
tusunu kaldırmak zorunda kalacak, böylece alarmın çalışma­
sına yol açacaktır. B urada d i k ka t edilecek bir husus, devreyi
ve hoparlörü bir köpük veya sünger üzerine yerleştirmektir.
Bu suretle devre, korkup fırlatanlar tarafından tahrip olmak­
tan korunacaktır.

125
 47
ELEKTR ONİK
ÇILDIR TICI

§ Eğlence amacıyla kullanılan

bu devre, karanlıkta çalışıp
aydınlıkta susmaktadır.
Gece tam yatmaya hazırlanıp ışığı söndürdükten biraz
sonra, acaip bir sesle irkildiniz. Ne olduğunu araştırmak için
için ışığı açtığınızda bu rahatsız edici sesin kaybolduğunu gör-
dünüz. Işığı söndürüp yeniden yat­
tığınızda . ses tekrar tüm raha t sız
PARÇA LİSTESİ :
ediciliğiyle ortaya çıktı . Ve bu du­
R l , R6 : 4.7 M
R2, R7 : lO M
rum böylece devam etti. Eh, artık
R3 : !O K halinizi varın siz düşünün.
R4 : I OO Ohm
RS : 470 K İşte bütün bu marifetleri bece­
RS : 220 0hm rl.!n elektronik devre, şemada görül­
R9, R lO : 27 K mektedir. Devrenin mümkün oldu­
Pi : 47 K Trimpot ğu kadar küçük monte edilmesi, sak­
l..DR
lanmasını kolaylaştıracağından , ilgi­
C l : l OOO uF/ I O V
C2 : lO nF
li baskı devre ve montaj planı da ve­
C3 : IOO nF rilmiştir. 9 voltluk küçük pillerden
Ti : BC 107C, BÇ 547C kullanılmak suretiyle çok küçük v e
I C I : 401 ı veya 140 1 1 bulunması zor yerlere saklamak
IC2 : 555 mümkün olacaktır.
Işık dedektörü olarak bir LDR
127
 ._!J 9 V
RS
1
LOR 1 J ,7QK 2 7 ı<
ıc ı
R6

n ıv
, ?M J,
�"
R7 \ -j.. 1 !
•
10 M ı o ı-ı
ıo

1? •1 ,
R IO
1 rlı�ı 1 h
27 K
'' " , �)? J
F:

en
-1
cı
IOnF
ti. ıooo�F·
v
ıo
T o
-
(Işığa Bağımlı Direnç) kullanılmıştır. Karanlıkta direnci çok
yüksek olup Pl trimpotuyla da NI kapı devresinin girişi •Ü•
değerine ayarlanır.

NI ve N2 CMOS kapı devreleri, bir tetikleyici olarak kul­

lanılmıştır. N l 'in girişlerindeki voltaj tetikleme değerinin al­
tına düştüğünde, N2'nin çıkışı « Ü » değerine düşer. T l transis­
törü kesime giderek CI kondansatörünün R5 üzerinden dolma­
ya başlamasına yol açar. cı üzerindeki gerilim, ikinci bir te­
tikleme devresi olan N3 ve N4'ün eşik değerine oldukça yavaş
yükselir. Öyleki gerilimin bu değere ulaşması bir kaç da­
kika alır. Bu değere ulaştığında ise N4 kapısının çıkışı " 1 "
olur ki bu da yaklaşık olarak 9 voltluk kaynak gerilimine
eşittir. N4'ün çıkışı, 555'in reset girişini « 1 » yaparak bu enteg­
renin çalışmaya başlamasını sağlar. 555, bir osilatör olarak ça­
lışmaktadır ve hoparlörü sürmek suretiyle rahatsız edici sesi
çıkarmak tadır.

Rahatsız olan şahıs, sesin kaynağını araştırmak için ışığı

yaktığında LDR'nin direnci süratle düşer. N l /N2 tetikleme
devresi durum değiştirerek Ti transistörünü iletime geçirir.
CI kondansatörü R4 üzerinden çabucak boşalarak N3/N4 te­
tikleme devresinin çıkışını « Ü » yapar. Böylece 555 dsilatör dev­
resinin çalışması durur ve ses de kesilir.

Işık yeniden kapandığında, devre bir kaç dakika sonra

yeniden o rai}atsız edici sesi çıkarmaya başlar. Devrenin ka­
ranlıkta çalışıp ışıkta çalışmaması, Pl trimpotu ile ayarlanır.
Zaman gecikmesi ise, Cl kondansatörünün değerine bağlı ol­
duğundan istenilen gecikmeye göre değeri seçilir. (!2 kondan­
satörü, ses frekansını belirlediğinden değişik sesler elde et­
mek için C2'nin değeri değiştirilmelidir. Son olarak, sesin şid­
deti RB direncinin değerine bağlıdır. Ancak bu direncin değe­
ri, 1 00 Ohm'dan daha düsük olmamalıdır.

129
130
 48
A YA RLANABİLiRI FLAŞÖR
§ Küçük cep feneri ampulünü
ayarlanabilen bir hızda yakıp
söndürea bu flaför devresi, gü­
zel bir ikaz b } olarak bıl­
laonW&.

R2 +
9v
60mA
R3
lO K
_ı
-
-

cı

...
Ql lOuF a2
B
C3

PARÇA LİSTESİ :
R I : 1 M Pot. Bu iki transistörlü flaşör devre·
R2 : 4.7 K si ile bir cep feneri lambası yakıp
R3, R4 : ! O K
söndürülebilir. Lambanın yanıp sön·
RS : 1 20 0hm
C l : ! O uF
me hızı, Rl potansiyometresi ile
C2 : 33 uF ayarlanabilir. Lambanın değeri kri­
C3 : 0.22 uF tik olmayıp yakın değerler rahatlık·
Q I , Q2 : BC 238 la kullanılabilir. Lambaya bir ref­
L : 2 V/60 mA Cep lektör ilavesiyle de devreyi bir ikaz
feneri lambası
cihazı olarak kullanabilirsiniz.
131
 49
ELEKTRONİK
YALA N
DEDEKTÖRÜ

§ Karşınızdakinin yalan söyleyip

söylemediğini anlamak için eğ­
lenceli bir devre.
Şekildeki elektronik yalan dedektörü, yalan söyleme es­
nasında insanda oluşan sinirsel gerilimden dolayı deri ilet-
kenliğinin değişmesi prensibine da­
yanmaktadır. Prop olarak iki adet
PARÇA LİSTESİ :
R l : I OO Ohm iletken tel parçası, kişinin derisine
R2 : 1.5 K iyice temas edecek şeki l d e tut turu­
R3 : ! O K lur. Hoparlörden sabit frekanslı bir
R4 : 22 K ses elde ettikten sonra sorgulamaya
RS : 1.5 K
başlanır. Şah ıs ya l a ı ı söylerken he­
R6 : 33 Ohm
C I , C2 : 0.1 uF
yecanlanacak ve prup uçlc.rı arasın­
O l : BC 108 daki deri parça smı n iletkenliği arta­
02, 03, 04 : BC 327 cağından hoparlörden duyulan sesin
frekansı hissedilir şekilde değişecek­
tir. Bu değişme, Q2 ve QJ 'ten oluşan voltaj kontrollü osilatö­
rün ve voltajının, Q l transistörü tarafından arttırılması sonu­
cunda meydana gelmektedir.
1 31
 50
TRA FOSUZ
DC-DC
ÇEVİRİC İ

§ Bu devre ile pillerin voltajlan­

nı yaklaşık iki katma çıkara­
bilirsiniz.

Şekilde şematik olarak devresi göriil en çevirici, her za-

1D&ll rastlananlardan oldukça farklıdır. Bir kere devre çok
basittir. Sonra göriildüğü gibi devrede trafo yoktur. Zaten ba­
sitliği biraz da bu özelliğinden kaynaklanmaktadır. Şekilde­
ki dıeğıerlcr il e 15 voltluk kaynak gerilimi yaklaşık olarak 27
,

volta yükseltilmektedir. Bu iş şöyle

PMÇA LİSTESİ : olmaktadır: 555 entegresi, bir kare
Rl : 33 K dalga osilatörii olarak çalışmakta­
C l : O.Ol uF
dır. Oluşan bu kare dalga, daha son­
C2 : 1 nF
C3 : 10 uF/ 1 0 V
ra bir gerilim çiftleyici devre olan
C4 : 22 uF/35 V C3, C4 kondansatörleri ve D l , D2 di­
Dl , D2 ; iN 400 1 yotları vasıtasıyla iki katı genliğin­
555 Entegre de bir d.c.'ye çevrilmektedir.
Devreni n diğer. bir önemli özel-
1 35
liği de akım kapasitesidir. 80 mA.'e kadar akım çekildiğin­
de bile çıkış gerilimi fazla değişmemektedir. Çok sayıda pil
gerektiren devrelerde pil sayısını yarıya düşürmek için ra­
hatlıkla kullanılabilir.

• 15

Dl
l N 400 1
8 4
02
� ı,; l KIS
cı 55 5
O.Olu IO�F 1 N 4001 - Z7V
Rl 16V
6 ı
3J K
+ (4
22 uF
J5V
C2
'OOO p F

-:-

136
 51
TİL T
§ SC11lanıldığında alarm sesi
çıkaran hu devre, oyuncak
veya alarm olarak kullanılır.

Küçük bir halka ile bu halkanın ortasından sallanan bir

çubuk, devrenin anahtarıdır. Tabii bu halka ve çubuk, ilet­
ken maddelerden yapılmış olmalı­
PARÇA LİSTESİ : dır. Çubuğun halkaya temas etmesi
R I : 1 2 0hm halinde c ı kondansatörü aniden do­
R2 : 560 0hm
larak T1 transistörünü iletime geçi­
R3, RS, R7 : : 100 K
R4 : 47 K rir. Bu suretle T2 ve T3 transistörle­
R6 : 1 K rinden oluşan tetik devresi çalışa­
RB : 330 Ohm rak T4 vasıtasıyla TS ve T6'dan olu­
R9 : I O K şan osilatör devresinin çalışmasına
RI O : 8.2 K
sebep olur. Böylece hoparlörden b i r
CI : 47 uF
C2, C3 : 220 nF alarm sesi duyulur. Çubuk ile halka­
Ti, T3, T3 : BC 107 nın teması kesildiğinde c ı kondan­
T4 : BC 307 satörü hemen boşalmayacağı ıçın
TS : BC 107 alarm sesi bir müddet daha devam
T6 : BC 140
edecektir. Bu süre, C l 'i n değeri bü-
yütülerek uz;:ı t ı h b i l ir.
Dev ı e bir kutuya monte edildiği11dc. s ı ı l ı ı v t ı ' ; , , ; , . ıı
. · •

bir yere alarıı ı ı çaldırmadan götürm e k _, ,.,, : , ,· : y b

oyuncak elde edi lebilir.
Hareket ettirildiğinde a larm ç a l d ığı mh rı ı.l < ) h y ı .• ı · rn

olarak da kullanılabilir. Bir kapıııın ;ı r k a s , i : ..: !-; · · :o • · ' i ' , :,_

dirde, kapı açıldığı zaman alarm çalacak ve i s t crıın c:, ,· ; , ;.;_ i şi­
leri uzaklaştıracaktır.
137
 I•

138
 52
DİSC O 1$/KLAR I

§ Devamlı degişım bir rltmıııle

yamp söoen ha disco ....
gM,,kça d�.

Diskoteklerde belli bir ritmdıe çakan flaşörleri pek çoğu­

nuz görmüşsünüzdür. FaJı:::ı t hep aynı hızda çakan bu lamba­
lar, kısa sürede sıkıcı olmaya başlac. Bu devre ile bu mahzur
ortadan kaldmlarak lambanın ritminin devamlı değişmesi sağ­
lanmıştır.
Devrenin esası, bir UJT transisk>rlü osilatör ile voltaj
kontrollü multivibratörden oluşmaktadır. T1 transistörü, tes­
tere di şi şeklinde dalga üreten bir osilatördür. c ı kondansa­
törü, R3 vasıtasıyla T i 'in emiterinin tetikleme değerine kadar
dolar. Bu değere ulaşınca T i 'in tetiklenmesi neticesinde R2
akım sınırlayıcı direnç üzerinden aniden boşalır. Bu ise, tes­
tere dişine çok yakın bir dalga şekli üretilmesini sağlar. Bu
dalga şeklinin periyodu, yaltlaşık olarak 7 saniyedir. Testere
d iş i şeklindeki gerilim, T2 emiter takipçisi vasıtasıyla T3 ve
T4'ten oluş.an multivibratörün haz dirençlerine . aktanlır. Bu
ge rili m art tı k ça multivibratörün çalışma frekansı da artar.
,

T4'ün kollektöründen alınan multivibratör çıkışı, R9 direnci

vasıtasıyla TS'in bazına gelir. Bu transistör on - off çalıştığın­
dan kollektöründe tam b ir kare dalga oluşur. Bu ise triyak'ı
sürerek l amb a nı n değişik hızlarda flaşör g ibi çalışmasını sağ­
lar. 6 a mperl i k bir triyak kullanılmasıyla 1 000 Watt'a kadar
lambalar kontrol edilebilir.
139
 1 N 4004

�?

02 2 20
�
DJ
' ı ·ı
:w

+ ı c: ı
. .

� u: � O CJ F
"U '
1
 53

ELEKTRONİK KONJEKTÖR

AD 1 4 9
AKU T1

470
-4
J>
I J>
J;) r
12 -·
--<
Pi 01 ;>:
rn
4 11 1 N 40 0 7 J;)
zı vı z
5 00 723 > J>
--<
J;) o.
Ç> J;)
6 9 -
- vı
R2 5 7 ŞASE
470

§ Bu da daha delfşlk başka

bir elektronik konjektör şe­
ması . . .

723 regülatör entegresi kullanmak suretiyle oldukça gü­

venilir bir elektronik konjektör yapılabilir. Elektronik kon­
jektörlerin avantaj ları, daha önceki elektronik konjektör dev­
resinde anlatılmıştı.
141
 Akü gerilimi, Pl ile ayarlanan değerin üzerine çıktığında
T1 transistörü kesime giderek alternatörün tahrik sargısına
giden beslemeyi keser. Gerilim, ayar­
l anan bu değerin altına düştüğün­
PARÇA LlSTESt :
de 723'ün 1 1 no.lu çıkışı yÜkselerek
Rl , R2: 470 0hm
R3 : 47 0hm Tl transistörünü iletime geçirir. Bu
Pl : 500 Ohm trimpot ise alternatör tahrik sargısının yeni­
ZI : 18 V/1 W u:ner den enerj ilenmesi sonucunda akü­
Dl : l N 4007 nün yeniden şarj olmasını sağlar.
T 1 : AD 149 500 Ohm'luk Pl trimpotu ile
1 3 .8 voltta şarj kesilecek şekilde
ayar yapılırsa, ak.ünün uzun ömürlü olması sağlanmış olur.
Bu devrede kullanılan 723 , 14 bacaklı ve dikdörtgen şeklinde
olan DiP tipidir. Yuvarlak tipleri bu amaç için uygun değil-
dir.

142
 54
P İLLER İÇİN
REG ÜLA TÖR

aı
A C 1 27

R1
Q2
BC 177

+
zı

§ Pille çalışan ve regülasyon

gerektiren devreler için ideal
bir regü_latör devresi.
Öyle cihazlar vardır k i , pille çalıştıkları halde regülasyo­
na ihtiyaçları vardır. İşte şemasını sunduğumuz bu regülatör,
bu amaçla kul lanmak için çok uygundur. Zl zenerinin değe­
ri, isten i len çıkış geri limine uygun olarak seçilir. Örneğin 5
vol t çıkı� için 4.7 voltluk bir zener koyarak çılr:ış 5 voltta sa-
143
 bit tutulabilir. Ql transistörü ger­
PARÇA LİSTESİ : manyum, Q2 ise silikondur.
Z I : Yazıda Bu regülatör devresi piller için
CI : I O uF tasarımlanmış olmakla birlikte her
RI : 390 0hm türlü adaptörler ile de aynı başarıy­
R2 : lM
la kullanılabilir. Transistörler güç­
QI : AC 127
02 : B C 177 lerine göre seçilmek şartıyla yük­
sek güçlü bir regülatör olarak da
faydalanılabilir.

144
 55
SAA TLİK
1
ZAMAN DEVRESİ

R1
100K

§ Ayarlanan süre sonunda elekt­

rikli ev aletlerini açıp kapama­
ya yarayan bu zaman devresi,
basit olmasına rağmen 1 saate
kadar zaman gecikmesi sağla­
yabilmektedir.

145
 Şekilde şeması görülen bu zaman devresi ile radyo, tele­
vizyon, elektrik ocağı v.b. elektrikli ev aletlerini istediğiniz
süre sonunda açıp - kapayabilirsiniz. Bilhassa yattığı yerde
radyo, teyp veya televizyon dinleyenler, uyumaları halinde ci­
hazlarının sabaha kadar açık kalmalarını önleyebilirler. ·

Devrenin gerçekleştirilmesi oldukça basittir. S i anahtarı

1 no.lu pozisyonda iken c ı kondan­
PARÇA LİSTESİ : satörü 12 volta kadar dolar. Anah­
R I : I OO K tar 2 no.lu konuma alındığında ise
R2 : 2.7 K FET iletime geçerek T2 transistörü
R3 : 120 K vasıtasıyla röleyi çektirir. Röle, Cl
P i : !O M
kondansatörü boşalıncaya kadar
C I : 220 uF/ 1 6 V
Ti : BF 245 çekili kalır. Bu kondansatörün bo­
T2 : BC 140 şalması ise, FET'in çok yüksek olan
Re : 12 V. Röle giriş empedansı yüzünden oldukça
zaman alır.
Zaman devresi, P i potansiyometresi ile kalibre edilir. Cl
kondansatörünün değeri daha da büyütülürse, gecikme süresi
de orantılı olarak artar.

1.46
 56
BİSİKLET
SİRENİ

Q1
A D 1� 9
sn
B

-�+l1 l1l1 1 .,___

27K

B1 ----'
9V
-

§ Bisikleti olanlar kadar olma­

yanların da ilgisini çekecek
eğlenceli bir siren devresi.
14 7
 Şekildeki siren devresi bisiklet kornalarının yerini ala­
bileceği gibi, kapı zili veya oyuncak
olarak da kullanılabilir.
PARÇA LİSTESİ :
R l : 56 K
Devre, Ol ve 02 tran.::i §törle­
R2 : 68 K
rinden oluşan direk kı).plajlı osila­
R3 : 27 K
C l : 0.022 uF tör devresinden oluşmaktadır. 8
c2 : 47 uF/ 16 v. Ohm'luk hoparlör, Ol transistörü
Q l : AD 149 için kollektör yükünü oluşturmak­
Q2 : BC 237
tadır. S2 pil anahtarı, S l ise siren
8 0hrn Hp.
an�htandır.
01 transistörü herhangi bir pnp
germanyum güç transistörü, 02 de herhangi bir npn düşük
güç transistörü olabilir.

148
 57

SA YISAL (DİJİTAL)
PROP

Ve

16

PROP · 5

ıo

CD �009

8 6

1
 § Bir tek entegre ile yapılan
bu prop, sayısal devre kont­
rolünde büyük kolaylık sağ­
lar.
Bir adet CD 4009 entegresi kullanarak çok kullanışlı bir
sayısal prop yapılabilir. Bu entegrenin içinde altı adet çevi­
rici vardır. Prop olarak kullanılacak uç, sayısal bir devrenin
herhangi bir noktasına değdirildiğinde o noktada « 1 » seviye
m i yoksa « Ü » seviye mi olduğu, ilgili LED'in yanmasıyla öğre­
nilir.

Bu devre, sayısal devrelerle uğraşanla � ıçın büyük bir

yardımcı olacaktır. Devrenin giriş empedahsı, 1 0 '2 Ohm gi­
bi çok yüksek bir değerde olduğundan yüklem � ·gibi bir prob­
lemi yoktur. 3 ila 15 volt arası seviyeler için kullanılabilir.
1 K.'lık R2 direnci yerine bir Pot. konursa, çeşitli voltaj sevi­
yeleri için LED'lerin parlaklıklan ayarlanabilir.

DEVREN İ N ÇALIŞMASI : Prop ucundaki seviye 1 ,, ise,

«

4 numara «Ü», 2 ve 5 numaralar « 1 », dolayıs ı yla 10 ve 6 nu­

maralar «Ü» olacak, böyl ec e R2 direnci üzerinden LED 1 ya­

nacak tır. Eğer prop ucu «Ü» ise, bu sefer 2 ve 15 numaralar
« Ü » olacak, böylece LED O yanacaktır.
 58
O TOMA TİK PİL ŞARJÖR Ü
ve A YDINLA TiCi

1 N �00 1 33 lW J N 400 1

T1
B C 1 60

+
4,S V 21\ 1 , 25 v_I_

+ c 1
470uF
10 v

§ Devre, şebeke gerilhnlnden ni·

kel - kadmiyum pilleri şarj et­
mek suretiyle ceryan kesildiğin­
de otomatik olarak devreye so­
karak bir lambanın yanmasını
sağlar.
151
 Şekilden de görüleceği gibi oldukça basit ve kullanışlı bir
devredir. Trl , Dl ve C l 'den oluşan yanın dalga do�ltucu
vasıtasıyla yaklaşık olarak 6 V. luk bir d.c. gerilim elde edilir.
Bu gerilim ise, Rl ve D2 vasıtasıyla nikel - kadmiyum pilleri
1 00 mA ile şarj etmekte kullanılır.

DEVRENİN ÇALIŞMASI : D2 diyotu üzerindeki voltaj

düşümü, T l transistörünün baz emiter arasının ters yönde
polarlanması sonucu kesime gitmesine sebep olur. Dolayısıyla
lamba(lar) yanmaz. Ancak şebeke ceryanı kesildiğinde; Tl
transistörü R2 direnci üzerinden baz akımını sağlayarak ile­
t i me geçer ve lamba (veya lambalar) yanar. Şebeke ceryanı
geldiğinde ise transistör tekrar kesime giderek lambalan sön­
dürür ve piller yeniden şarj olmaya başlar.

Bu cihaz, ceryan kesildiğinde aydınlatmanın devam et­

mesinin istendiği yerlerde kullanılır. Ama lamba yerine baş­
ka cihazlar da bağlanabilir.

Cihaz, sigorta kutusunun bulunduğu yere monte edilirse,

sigortalar attığında lamba yanmaya devam edeceğinden baş­
ka hiç bir aydınlatıcıya gerek duyulmadan sigortalar kolay­
l ıkla değiştirilebilir.

152
 59
ELEKTRONİK
HEDEF

RJ

R2
1K

Dl 02

T1

B C 107

R\

LOR R L.
ıo

153
 Elektronik hedef devresi, bir hedef ve bir tüfekten (ya da
tabanca) meydana gelmiştir. Yukarıdaki şekilde, hedefin şe­
ması görülmektedir. Devre, bir optik tetikleme devresi ve LED
!erden oluşmaktadır. Rl fotoseli üzerine bir ışık düştüğünde,
direnci birdenbire azalarak Ti transistörünün kesime gitmesi­
ne sebep olur. Bu ise, T2 transistörünün i letime geçerek LED
!eri yakmasına yol açar. Pi potansiyometresi i le kaba olarak,
P2 ile de ince ayar yapılarak normal gün ışığında LED !erin
yanmaması sağlanır.
Hedef tamam olduğuna göre, şimdi de tüfek ya da taban­
caya bir göz atalım. Bu iş için bir anahtar, bir kondansatör
ve bir cep feneri ampulü yeterlidir. Cep feneri ampulü oyun­
cak bir tüfek ya da tabancanın namlusuna konulur. Ampulün
önüne de, ampül odağında olacak şekilde bir mercek yerleş­
tirilir. Bu mercek, ampulün ışığını bir hüzme halinde hedef
üzerine düşürebilmek için gereklidir. S anahtarı, 1 no.lu ko­
numda C kondansatörünü 9 volta şarj eder. Tetik olarak kul­
lanılan bu anahtar 2 no.lu konuma alınınca, kondansatör kısa
bir sürede ampul üzerinden boşalır. Kondansatörün üzerinde­
ki voltaj , ampul voltajının yaklaşık olarak 3 katı kadar daha
fazla olduğu için, ampulün kısa bir süreyle çok parlak yanma­
sına sebep olur. İşte bu « si lah » i le hedefe «ateş» edilir. He­
def olarak kullanılan R I fotosel ine bir ışık kümesi düşürüle­
b ildiğinde, LED !er yanarak hedefin vurulduğunu gösterecek­
tir.

1000uF
25V 2 , 5 '/
0, J S A

1 54
 60
ELEKTRONİK ZA R

§ Bu elektronik zarın en bil·

yük özelliği, hile yapılama·

masıdır.
Zar atma, insanlığın tarihinde bilinen en eski oyunlar­
dandır. Eski devirlerde kemik yontularak yapılan zar, günü­
müze kadar pek çok maddeden yapılagelmiştir. Elektronik ça­
ğı sayılan günümüzde, bu zarlara alternatif olarak elektronik
zarlar ortaya çıkmış, hem hile yapma imkanını ortadan kal­
dırması, hem de orijinal olması nedeniyle büyük ölçüde kul­
lanılmaya başlanmıştır.
Şekilde elektronik zarın şeması görülmektedir. s ı anah­
ta rı, devreye e ne r ji vermek içindir. S2 anahtarına basıldığı
müddetçe zar sallanmış olacak, bırakıldığı anda ise yanık ı ka­
lan LED'ler kaç geldiğini gösterecektir.
Şekilde de görüldüğü gibi devre iki zardan meydana gel­
m işti r Her iki zara ait LED'lerin yerleştiriliş biçimi, devrenin
.

üzerinde gösterilmiştir. Devre, üç adet çeviriciden oluşan

1 Mhz.'lik osilatörün sayıcılar için darbe üretmesi ve m:tice­
nin LED'ler tarafından gösterilmesi suretiyle çalışır. S2 düğ·
mesine basıldığında, LED'ler 1 Mhz.'lik bir hızda yanıp söner.
İnsan gözü, bu süratte yanıp sönen LED'lerin hepsini yanıyor­
muş gibi görür. Düğme bırakıldığında, zarların durumu o an­
da ne ise sadece o sayıyı oluşturan LED'ler yanık kalır.
Son bir not olarak, devrede kullanılan 5 voltluk kaynağın
gerilimin fazla değişmemesi gerekt iğini belirtmeliyiz. Bu iş
için basit b i r regü l atör devresi kullanılabilir.
1 55
 cS/ ,,,,
L. I:! c : ne : za r l k i nc ı za r ..j
�� . 4
LEDl4

'A :

®@� R10
100
© Z A R \!J
ıf:\
R2 Rl R5 R9
�.7 K 4 .7 K ı oo 1 80

1/2 !O 1 /2 IC3
7400 7400

ı 6 / ıcs
t sv ıiı 1 1 ı� '\
7405

-:-
 61
35 W.Hl-Fi
G ÜÇ ANFİSİ

Bu anfi de son derece kaliteli olup 15 Watlık anfi gibi bu

da Amerikan müzik setlerinde kullanılmaktadır. Frekans ban­
dı 1 0 Hz.- 100 KHz. ± 1 dB. olup toplam hannonik distor­
siyonu 1 KHz. de % O.l 'dir. Daha önce verilmiş olan pre - anfi
ile beraber gerçekleştirildiğinde mükemmel bir HI Fi anfi
-

elde edilmiş olur.

157
 AS
·6 0V
tcı 2.2uF .;, 7 K
04
J 8 0 1 39
Rı
ısa

9cil�·
l.2LF
R\9 +cıı
2 2'/0uF

sn

cı
IOnF

ı.'3K
 B U DİZİ N İ N
İKİNCİ KİTABI

lSMAIL KANIK
Yuk.Elektroruk Muh.

1 KLAP VE AKA