Gap Sanliurfa İl Veri̇leri̇ 2016

İÇİNDEKİLER
1. SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLER .............................................................................. 1

1.1. Nüfus ............................................................................................................................................ 1
1.2. Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu ........................................................................................ 1
1.3. Bebek Ölüm ve Doğurganlık Hızı ............................................................................................... 1
1.4. Göç İstatistikleri........................................................................................................................... 2
2. SEKTÖREL VERİLER....................................................................................................... 2
2.1. Tarım Sektörü .............................................................................................................................. 2
2.1.1. Tarım Alanları ...................................................................................................................... 2
2.1.2. İlde Sulanan Alan................................................................................................................. 3
2.1.3. Hayvan Varlığı...................................................................................................................... 3
2.2. Sanayi Sektörü ............................................................................................................................. 4
2.2.1. Teşvikler ................................................................................................................................ 4
2.2.3. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ........................................................................................ 5
2.2.4. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ................................................................................................ 5
2.2.5. İstihdam ................................................................................................................................ 6
2.2.6. Sanayi Tesisleri ..................................................................................................................... 6
2.3. Eğitim ........................................................................................................................................... 7
2.4. Sağlık ........................................................................................................................................... 8
2.5. Ulaştırma...................................................................................................................................... 8
3. EYLEM PLANLARI (2008-2016) ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞMELER ............. 9
3.1. Sulama Yatırımları ...................................................................................................................... 9
3.2. Toplulaştırma............................................................................................................................. 10
3.3. Tarım .......................................................................................................................................... 10
3.4. Doğal Kaynaklar........................................................................................................................ 10
3.5. Sanayi......................................................................................................................................... 11
3.6. Kobi Destekleri ve Kümelenme ................................................................................................. 11
3.7. Enerji ......................................................................................................................................... 11
3.8. Ulaştırma.................................................................................................................................... 11
3.9. Sağlık ......................................................................................................................................... 12
3.10. Eğitim ....................................................................................................................................... 14
3.11. İstihdam ................................................................................................................................... 15
3.12. Sosyal Destek Programı (SODES) .......................................................................................... 15
3.13. Sosyal Hizmet ve Yardımlar .................................................................................................... 16
3.14. Spor Tesisleri ........................................................................................................................... 16
GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ
3.15. Kültür Ve Turizm ..................................................................................................................... 17

3.16. Sosyal Fiziki Altyapı ................................................................................................................ 18
3.17. Cazibe Merkezleri .................................................................................................................... 18
4. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ PROJE ve FAALİYETLER ............................... 19
4.1. Tarımsal Faaliyetler .................................................................................................................. 19
4.1.1. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi ....................................................... 19
4.1.2. Tarımsal Araştırma Projesi (Eylem Planı) ........................................................................ 19
4.1.3. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi......................... 20
4.1.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi (Eylem Planı) ............................................................... 20
4.1.5. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Çalışmaları .............................................................. 21
4.1.6. Hassas Tarım (Eylem Planı) .............................................................................................. 21
4.1.7. Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi (Eylem Planı) ................................................... 22
4.1.8. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi (Eylem Planı) .................... 23
4.1.9. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (Eylem Planı) ........ 24
4.1.10. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi .............................................................. 24
4.1.11. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (Eylem PLanı) ..... 24
4.1.12. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının ve
Enerji Verimliliğinin Artırılması Projesi (Eylem Planı) ............................................................. 26
4.2. Sosyal Gelişmeye İlişkin Çalışmalar ......................................................................................... 27
4.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) (Eylem Planı) ............................................... 28
4.2.2. GAP Gençlik Evleri Projesi ................................................................................................ 28
4.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos
Çocuk Gelişim Merkezleri)........................................................................................................... 29
4.2.4. Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluluklar İçin Geçim Kaynakları ve
İnsana Yakışır İş Fırsatlarının Geliştirilmesi ve Türkiye’de Suriyeli Akınına ILO’nun Yanıtı
Projesi ........................................................................................................................................... 29
4.2.5. Suriyeli Çocukların ve Gençlerin Güçlendirilmesi Çalışma Planı ................................... 30
4.2.6. GAP Bölgesi’nde Yaşayan Suriyeli Kadınların Sosyal ve Ekonomik Yaşama
Adaptasyonu ................................................................................................................................. 31
4.3. Çevre ve Altyapı Faaliyetleri ..................................................................................................... 31
4.3.1. Susuz Köylerin Sağlıklı İçme Suyu Kaynağına Kavuşturulması ...................................... 31
4.3.2. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları ........................................................... 32
4.3.3. Siverek-Hilvan Sulama Alanları Alt Bölge Gelişme Planı ............................................... 32
4.3.4. Birecik Baraj Gölü Aşağı Çardak Rekreasyon Alanının Oluşturulması Projesi (Eylem
Planı) ............................................................................................................................................. 33
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı ................................................................................... 1

Tablo 2: Göç İstatistikleri....................................................................................................................... 2
Tablo 3: Şanlıurfa İli Tarım Alanları.................................................................................................... 2
Tablo 4: DSİ Tarafında Şanlıurfa İlinde Sulamaya Açılan Alanlar ................................................... 3
Tablo 5: Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı ........................................................... 4
Tablo 6: Şanlıurfa İli İthalat – İhracat Verileri.................................................................................... 5
Tablo 7: Şanlıurfa İlinde Tamamlanan OSB’ler .................................................................................. 5
Tablo 8: Şanlıurfa İlinde Tamamlanan KSS’ler .................................................................................. 5
Tablo 9: İmalat Sanayi Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam...................................................... 6
Tablo 10: Şanlıurfa İli 2015-2016 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen, Öğrenci ve Derslik Sayıları .......... 7
Tablo 11: Şanlıurfa İli Hastaneve Yatak Sayısı .................................................................................... 8
Tablo 12: Şanlıurfa İli Karayolu Projeleri .......................................................................................... 11
Tablo 13: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları......................................................................................... 15
Tablo 14: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri (2010-2011) .............. 19
Tablo 15: Tarımsal Araştırma Projesi ................................................................................................. 19
Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi ........................................................................................ 21
Tablo 17: Bileşen-2 Kapsamında 2015-2016 Yıllarında Gerçekleştirilen Faaliyetler ....................... 22
Tablo 18: Karacadağ Kalkınma Ajansı Tarafından Sözleşmesi İmzalanan Projeler ........................ 23
Tablo 19: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri (2010-2014) ... 23
Tablo 20: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (2009-2014) ............ 24
Tablo 21: Güneş Enerjili Sulama Pilot Projeleri ................................................................................ 27
Tablo 22: Şanlıurfa İli Sondaj Çalışmaları ......................................................................................... 31
GRAFİK DİZİNİ
Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu............................................................................................................. 1
Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı ................................................................................................... 2
Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı .................................................................................. 2
Grafik 4: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı ................................................................................... 6
Grafik 6: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı ................................................................................... 6
ŞANLIURFA
1. SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLER
1.1. Nüfus
Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu
Nüfus
2.000.000
2015 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre
Şanlıurfa 1.892.320 kişilik nüfusu ile GAP illeri 1.500.000
arasında ikinci sırada yer almakta ve Bölge 1.000.000
nüfusunun %22,6’sını oluşturmaktadır. 500.000
0
Nüfusun 950.493’ü (%50,2) erkek, 941.827’si
(%49,8) kadındır.
1.2. Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu
İlin 2015 nüfus artış hızı binde 24,96’dır. Şanlıurfa GAP illeri içerisinde nüfus artış hızı büyüklüğü
bakımından üçüncü sıradadır.
GAP Bölgesi’nin nüfus yoğunluğu (km2’ye düşen kişi sayısı) 2015 yılında 112 kişi iken, Şanlıurfa’da bu
sayı 101’dir.
1.3. Bebek Ölüm ve Doğurganlık Hızı
Bebek ölüm hızı 201-2015 yıllarına baktığımızda ülke genelinde iyileşme gösterirken, Bölge genelinde sabit
bir seyir izlemiştir. Şanlıurfa iline baktığımızda ise bebek ölüm oranının Bölge genelinden çok üzerinde
olduğunu söyleyebiliriz.
Doğurganlık hızında ise Şanlıurfa ilinde, Bölge genelinin üstünde değişimler gözlenmektedir.
Tablo 1: Bebek Ölüm ve Doğurganlık Hızı

İller Bebek Ölüm Hızı (Binde) (*) Doğurganlık Hızı (Çocuk Sayısı) (**)
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Şanlıurfa 17,0 16,9 15,8 15,5 18,0 20,1 4,58 4,45 4,48 4,40 4,55 4,38
GAP 15,8 15,9 15,6 15,5 16,5 15,9 3,57 3,48 3,53 3,47 3,61 3,49
Türkiye 12,0 11,7 11,6 10,8 11,3 10,7 2,08 2,05 2,11 2,10 2,18 2,14
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum ve Ölüm İstatistikleri, 2016
(*) Bebek Ölüm Hızı: Belli bir yıl içinde meydana gelen bir yaşından küçük bebek ölümlerinin o yıl içinde meydana gelen
canlı doğumlara oranının binde olarak ifade edilmesidir.
(**) Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) doğurabileceği çocuk
sayısıdır.
1
1.4. Göç İstatistikleri
Şanlıurfa, GAP illeri arasında göç veren illerden biridir. Net göç hızı Bölge genelinin üzerindedir.
Tablo 2: Göç İstatistikleri

Yıllar İller Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde)
Şanlıurfa 1.574.224 25.510 37.282 -11.772 -7,45
2008
GAP 7.350.752 132.328 188.111 -55.783 -7,56
Şanlıurfa 1.892.320 40.135 50.580 -10.445 -5,50
2015
GAP 8.385.540 153.387 223.917 -70.530 -8,38
Kaynak: TÜİK, 2016
2. SEKTÖREL VERİLER
2.1. Tarım Sektörü
2.1.1. Tarım Alanları
2015 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’nin tarım alanı 3.109.200 hektar, Şanlıurfa ilinin tarım alanı ise 1.181.043
hektardır. Şanlıurfa ilinde ekilen tarla alanı 882.634 hektar olup, nadas alanı 154.908 hektar, sebze
bahçeleri alanı 20.445 hektar ve meyve bahçeleri alanı ise 123.050 hektardır.
Tablo 3: Şanlıurfa İli Tarım Alanları

Toplam Tarım Ekilen Tarla Nadas Alanı Sebze Bahçeleri Meyve Alanı
Alanı (ha) Alanı (ha) (ha) Alanı (ha) (ha)
Şanlıurfa 1.181.043 882.634 154.908 20.445 123.050
GAP 3.109.200 2.314.536 201.008 72.656 520.994
Şanlıurfa/GAP (%) 38 38,1 77,1 28,1 23,6
Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı
Tarım Alanlarının Dağılımı Tarım Alanlarının GAP İçindeki

Payı
Ekilen Nadas
Alanı Meyve Alanı
Tarla
Alanı Sebze Bahçeleri Alanı
Nadas Alanı
Sebze Ekilen Tarla Alanı
Bahçeleri
Alanı 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Meyve
Alanı şanlıurfa GAP
2
2.1.2. İlde Sulanan Alan
İl genelinde toplam 345.675 ha alan sulanmakta olup, işletmede olan sulamalar aşağıda verilmiştir.
Tablo 4: DSİ Tarafında Şanlıurfa İlinde Sulamaya Açılan Alanlar (2015)

2015 Sulamaya
İşin Adı
Açılan Alan (ha)
Bozova Pompaj Sulaması 1. Kısım 8.669
Bozova Merkez Pompaj Sulaması 1.098
Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım Şebeke 15.791
Yaylak Ovası Sulaması 18.322
Yukarı Harran Sulaması 13.455
Şanlıurfa Ovası 2. Kısım İnş. 35.192
Şanlıurfa Ovası 3. Kısım İnş. 15.368
Harran Ovası Sulaması 3. Kısım İnş. 22.861
Suruç Ovası Pompaj Sulaması Taşbasan Sağ Sahil Sulama Şebekesi İnşaatı 14.757
Suruç Taşbasan Sol Sahil 1. Kısım Sulaması 12.812
Suruç Ovası Pompaj Sulaması Taşbasan Sol Sahil II. Kısım Sulama Şebekesi İnşaatı 20.081
Suruç Ovası TP1 Pompaj Sulaması 5.445
Mardin Ceylanpınar 2. Kısım Şebeke 4.650
Mardin Ceylanpınar 3. Kısım Şebeke 500
Bozova Buğdayhöyük sulaması 2.770
Paşabağ Sulaması 520
Akçakale YAS Sulaması 10.255
Ceylanpınar YAS Sulaması 9.000
Hacıhıdır Sulaması 2.080
Tepedibi Pompaj Sulaması 330
TİGEM Ceylanpınar YAS Sulaması 57.253
TOPLAM 345.675
2.1.3. Hayvan Varlığı
2015 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’ndeki 1.032.125 adet büyükbaş hayvanın 221.735 (%21,5) adedi
Şanlıurfa’dadır. Şanlıurfa ilindeki büyükbaş hayvanların 193.000 tanesi yetişkin, 28.456 tanesi ise genç
yavrudur. GAP kapsamında büyükbaş hayvanların toplam süt üretimi miktarı 1.089.963 ton olup, bunun
213.339 (%19,6) tonu Şanlıurfa’da üretilmektedir.
3
GAP Bölgesi’nde mevcut 7.488.070 adet küçükbaş hayvanın 1.749.453 (%23,4) adedi Şanlıurfa ilindedir.
Bölge’deki küçükbaş hayvanların toplam süt üretimi 323.709 ton olup, bunun 74.474 (%23,0) tonu
Şanlıurfa’da üretilmektedir.
2.2. Sanayi Sektörü
2.2.1. Teşvikler
Bölgesel ve sektörel nitelikli yeni teşvik politikalarının uygulanması Bölge yatırımları açısından olumlu bir
etki yaratmış, özel sektör yatırımlarında artış izlenmiştir.
Yeni yatırım teşvik sistemlerinin uygulanmasıyla, özellikle Haziran 2012’den sonra Bölge’ye yapılan özel
sektör yatırımlarında dikkate değer bir artış gözlenmiştir.
2008-2012 (1.dönem) döneminde verilen toplam teşvik belgesi sayısı 191, sabit yatırım tutarı 793 milyon
TL ve istihdam öngörüsü 5.040 kişi iken, bu rakamlar 2012 (2. dönem)-2015 döneminde sırasıyla 313 belge,
1.859 milyon TL ve 19.335 kişi olarak gerçekleşmiştir. Belge sayısında 2, sabit yatırım tutarında 3, istihdam
sayısında da 5 kat artış gerçekleşmiştir. GAP geneline baktığımızda belge ve sabit yatırım tutarında 2,
istihdamda 3 kat artış gözlemlenmiştir.
Tablo 5: Şanlıurfa İli Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı
Yıllar Belge Sayısı (Adet) Toplam Yatırım (Milyon İstihdam (Kişi)
TL)
2009 28 95 496
2010 84 210 2 321
2011 51 394 1 253
2012 1. dönem 28 94 970
2009-2012 1 dönem TOPLAM 191 793 5.040
2012 2. dönem 59 349 4.620
2013 131 988 9 459
2014 77 372 5 023
2015 105 499 4 873
2012 2 dönem-2015 TOPLAM 313 1.859 19 355
Kaynak: Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 1.01.2001-31.07.2016 tarihleri arasında düzenlenen yatırım teşvik belgeleri
Not: Yeni Teşvik Sistemi’ne ilişkin “Uygulama Tebliği” 19 Haziran 2012 yılında yayınlanmıştır.
4
2.2.2. İthalat – İhracat
İthalat
Şanlıurfa ilinin 2002 yılında 64 milyon dolar olan ithalatı 2015 yılında 116,7 milyon dolar, GAP
Bölgesi içerisindeki payı aynı yıllar itibarıyla %8,3 ve %2,1 olmuştur.
İhracat
Şanlıurfa ilinin 2002 yılında 6,9 milyon dolar olan ihracatı 2015 yılında 272,7 milyon dolar, GAP
Bölgesi içerisindeki payı da aynı yıllar itibarıyla %1 ve %3 olmuştur.
Tablo 6: Şanlıurfa İli İthalat – İhracat Verileri (Bin Dolar)

İhracat İthalat
2002 2015 2002 2015
Şanlıurfa 6.967 272.741 64.002 116.664
GAP 689.434 8.838.038 772.986 5.348.163
Şanlıurfa/GAP (%) 1,0 3,0 8,3 2,1
2.2.3. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)
İlde 258 firma üretime geçmiş bulunmaktadır. Üretime geçen OSB'lerde 8.700 kişiye istihdam olanağı
sağlanmıştır. Şanlıurfa Birecik yapılmaya, Viranşehir OSB kendi imkanlarıyla, yapılmaya devam
etmektedir.
Tablo 7: Şanlıurfa İli Tamamlanan OSB’ler

Tahsis Üretimd
Alan (ha) İmar OSB’de
Parsel Edilen eki
İller Proje Adı (YP de esas Planında Çalışan
Sayısı Parsel Firma
alınan) Esas Alınan Kişi Sayısı
Sayısı Sayısı
Şanlıurfa Merkez 1 286 391 265 265 255 8 500
Merkez 2 96 1 170 345 64 3 200
Toplam 382 1 561 610 329 258 8 700
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2015
2.2.4. Küçük Sanayi Siteleri (KSS)
İl’de 5 adet KSS tamamlanmıştır. Tamamlanan KSS’lerde 912 adet işyeri mevcuttur ve bütün KSS’ler
doludur.
Tablo 8: Şanlıurfa İli Tamamlanan KSS’ler

İller Proje Adı İşyeri Adedi
Merkez 1. Bölüm (Evren) 500
Merkez 2. Bölüm (Evren) 500
Şanlıurfa Siverek 100
Suruç 105
Birecik Fırat 202
Toplam 1.407
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2015
5
2.2.5. İstihdam
TRC 2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) Bölgesinde 2008 yılında %14,1 olan işsizlik oranı, 2012 yılında %6,9’a
gerilemiştir. Ancak 2013 yılında Türkiye genelinde yaşanan işsizlik TRC 2 Bölgesinde de kendini göstermiş
ve 2015 yılında 17,5’e yükselmiştir. İşgücüne katılma oranı ise 2008 yılında %31,8, 2012 yılında %28,8’e
ve 2015 yılında %43,7’e, istihdam oranı da 2008 yılında %27,3, 2012 yılında %26,8 ve 2015 yılında da 36,1
olarak olarak gerçekleşmiştir.
2.2.6. Sanayi Tesisleri
GAP BKİ’nin 2002 yılından bu yana yaptığı imalat sanayi envanteri çalışmasına göre, Şanlıurfa’da 2015
yılı sonu itibarıyla 10 kişiden fazla işçi çalıştıran imalat sanayi tesisi 829 adettir. Bu tesislerde 9.928 kişi
istihdam edilmektedir. Gıda sektöründe 135, tekstil ve deride 233, kimya - petrol ve plastikte 93, taş ve
toprağa dayalı sanayide 153, makine – metalde 94, orman ve kâğıt ürünlerinde ise 121 firma faaliyet
göstermektedir.
Tablo 9: Şanlıurfa İli İmalat Sanayi’nde Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam
SEKTÖRLER Şanlıurfa GAP Şanlıurfa/GAP (%)
(2015 YILI) Firma Firma Firma
İstihdam İstihdam İstihdam
Sayısı Sayısı Sayısı
Gıda, İçki ve Tütün 135 1.487 869 32.940 15,5 4,5
Tekstil, Giyim ve Deri 233 3.732 1.120 103.605 20,8 3,6
Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri 93 996 469 19.908 19,8 5,0
Taş ve Toprağa Dayalı 153 1.773 476 13.200 32,1 13,4
Metal Eşya ve Makine Teçhizatı 94 1.269 473 15.696 19,9 8,1
Orman Ürünleri ve Mobilya İmalatı 121 671 241 4.993 50,2 13,4
TOPLAM 829 9.928 3.648 190.342 22,7 5,2
Kaynak: GAP İdaresi Sanayi Envanteri 2015
Grafik 4: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı Grafik 5: İstihdamın Sektörel Dağılımı
Sanayi Tesislerinin Sektörlere İstihdamın Sektörel Dağılımı

Dağılımı (2015) Petro-
Taş ve
Kimya
250 Toprak
200
150 Tekstil ve
Makine
Deri
100 Metal
50
0
Gıda Tekstil Petro Taş ve Makine Orman Orman ve
ve Deri Kimya Toplak Metal ve Kağıt
Kağıt Gıda
6
2.3. Eğitim
Şanlıurfa ilinde 2015 - 2016 eğitim döneminde okullaşma oranlarına baktığımızda;

- Okul öncesi eğitimde %37,47 (4-5 yaş bürüt),
- İlköğretimde (İlkokul+Ortaokul) %107,56,
- İlkokul %107,42,
- Ortaokul %107,73,
- Ortaöğretimde %84,53 düzeyindedir (Genel %45,63 ve Mesleki Teknik Ortaöğretim %38,90 dahildir).
2015-2016 öğretim yılında ilde mevcut okul, öğrenci, öğretmen ve derslik sayıları aşağıda tabloda
verilmiştir.
Tablo 10: Şanlıurfa İli 2015-2016 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen, Öğrenci ve Derslik Sayıları
Okul Öncesi Eğitim
Okul Sayısı Öğrenci Öğretmen Derslik
Şanlıurfa 913 37.703 1.918 1.563
GAP 3.823 151.031 7.603 6.567
Şanlıurfa/GAP (%) 23,9 25,0 25,2 23,8
İlkokul
Şanlıurfa 1.308 231.810 8.834 7.550
GAP 5.026 885.981 38.691 31.224
Şanlıurfa/GAP (%) 26,0 26,2 22,8 24,2
Ortaokul
Şanlıurfa 601 194.461 9.983 4.778
GAP 2.360 788.487 41.771 21.188
Şanlıurfa/GAP (%) 25,5 24,7 23,9 22,6
Genel Ortaöğretim
Şanlıurfa 98 81.096 3.049 1.973
GAP 473 390.490 13.980 8.869
Şanlıurfa/GAP (%) 20,7 20,8 21,8 22,2
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim
Şanlıurfa 124 69.142 4.169 2.684
GAP 542 332.830 18.553 10.231
Şanlıurfa/GAP (%) 22,9 20,8 22,5 26,2
Kaynak: MEB İstatistikleri 20015-2016
7
2.4. Sağlık
Şanlıurfa’da 2014 yılı sonu itibarıyla 14 adet kamu hastanesi, 5 adet özel hastane ve 1 adet üniversite
hastanesi olmak üzere toplam 20 adet hastane bulunmaktadır. Kamu hastanelerinin toplam yatak kapasitesi
2.016, özel hastanelerin yatak kapasitesi 552, üniversite hastanesinin yatak kapasitesi 308’dir. Toplam yatak
kapasitesi 2.876’dır.
Tablo 11: Şanlıurfa İli Hastane ve Yatak Sayısı

Kamu Hastanesi Özel Hastane Üniversite Diğer Toplam
Şanlıurfa 14 5 1 20
Hastane Sayısı 2014
GAP 78 40 3 2 123
Şanlıurfa 2.016 552 308 2.876
Yatak Sayısı 2014
GAP 10.659 3.646 2.318 272 16.895
Şanlıurfa 15,6
10.000 kişiye düşen
GAP 20,5
yatak sayısı
Türkiye 26,6
2.5. Ulaştırma
Şanlıurfa ilinde toplam karayolu ağı uzunluğu 1.366 km’dir. Bölünmüş yol uzunluğu ise ilde 2002 öncesi
28 km iken, 2015 yılı sonu itibariyle 550,5 km’ye çıkmıştır.
8
3. EYLEM PLANLARI (2008-2016) ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞMELER
GAP’ın başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişiminin
hızlandırılarak büyük bölümünün tamamlanması amacıyla 2008-2012 dönemini kapsayan GAP Eylem Planı
(EP) hazırlanmış ve etkin bir şekilde uygulanmıştır. GAP Eylem Planı 2014-2018 birinci EP kapsamında
başlatılan ve hala devam eden yatırımları tamamlamak, yapılan yatırımlarla doğan potansiyeli ekonomik,
sosyal ve kültürel gelişimin hızlandırılması yönünde tam olarak kullanmak, Bölge’nin rekabet gücünü
artırmak ve GAP’ı daha ileriye taşımak amacıyla hazırlanmış ve uygulamaya konmuştur.
3.1. Sulama Yatırımları
EP döneminde sulama projelerine ayrılan kaynak önemli ölçüde artırılarak yatırımlara hız verilmiştir.
Devam eden projelerin büyük bir kısmı tamamlanmış, yeni yatırımların da proje yapımları ve onu takiben
inşaat çalışmaları başlatılmıştır.
Tamamlanan Sulama Yatırımları

- Yukarı Harran Ana Kanal İnşaatı (86.372 m): Tamamlanmıştır (2012).
- Aşağı Mardin 1. Kısım Ana Kanalı (28.530 m): Tamamlanmıştır (2012).
- Aşağı Mardin 2. Kısım Ana Kanalı (42.762 m): Tamamlanmıştır (2012).
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 1. Kısım (29.150 m): Tamamlanmıştır (2012).
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Sol Sahil Ana Kanalı (46.304 m): Tamamlanmıştır (2013).
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Sağ Sahil Ana Kanal (24.603 m): Tamamlanmıştır (2013).
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 2. Kısım (18.766 m Suruç Tüneli): Tamamlanmıştır
(2014).
- Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 3. Kısım (1.112 m): Tamamlanmıştır (2014) Taşbasan
Depolaması: Tamamlanmıştır (2014)
- Yukarı Harran Sulaması (13.455): 2.879 ha alan Eylem Planları (2008-2015)
- Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım Şebeke İnşaatı (16.291 ha): 15.791 ha alan Eylem Planları (2008-
2015) döneminde sulamaya açılmıştır.
- Suruç Ovası Pompaj SulamasıTaşbasan Sağ Sahil Sulaması Şebeke İnşaatı (17.657 ha): 14.757 ha alan
Eylem Planıları (2008-2015) döneminde sulamaya açılmıştır.
- Suruç Ovası Pompaj SulamasıTaşbasan Sol Sahil 1 Kısım Sulaması (13.112 ha): 12.812 ha alan Eylem
Planı (2014-2015) döneminde sulamaya açılmıştır.
- Suruç Ovası Pompaj SulamasıTaşbasan Sol Sahil 2 Kısım Sulaması (20.081 ha): 20.081 ha alan Eylem
Planları (2008-2015) döneminde sulamaya açılmıştır.
- Suruç Ovası TP1 Pompaj Sulaması (5.445 ha): 5.445 ha alan Eylem Planları (2008-2015) döneminde
sulamaya açılmıştır.
- Mardin Ceylanpınar 2. Kısım Şebeke İnşaatı (23.169 ha): 4.650 ha alan Eylem Planları (2008-2015)
döneminde sulamaya açılmıştır.
- Bozova Buğdayhöyük Sulaması (2.770 ha): 2.770 ha alan Eylem Planları (2008-2015) döneminde
sulamaya açılmıştır.
Devam Eden Sulama Yatırımları:

- Bozova Pompaj Sulaması 2. Kısım Ana Kanal İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi %88’dir.
- Bozova Pompaj Sulaması 2. Kısım Şebeke 1.Ünite İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %50’dir.
- Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım Şebeke İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi %97’dir.
- Bozova Pompaj Sulaması Günışık Ana Kanal İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi %97’dir.
- Taşbasan Sağ Sahil Şebeke İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi %87’tir.
- Taşbasan Sol Sahil 1.Kısım Şebeke İnşaatı: Fiziki Gerçekleşmesi %94’tür.
- Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 1. Kısım Şebeke inşaatı; Fiziki Gerçekleşme %6’dır.
9
- Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 2. Kısım Şebeke inşaatı; Fiziki Gerçekleşme %47’dir.
- Viranşehir Pompaj Sulaması 1. Kademe İnşaatı; Sözleşmesi imzalanarak yer teslimi yapılmıştır.
- Viranşehir Pompaj Sulaması 2. Kademe İnşaatı; Fiziki gerçekleşme %27’dir
- Hilvan-Siverek Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı İnşaatı: Proje çalışmaları tamamlandıktan sonra
inşaat ihalesi yapılacaktır.
3.2. Toplulaştırma
Arazi toplulaştırması ve tarla içi geliştirme hizmetleri, 36 proje kapsamında 908 köyü içine alan toplam
1.135.243 ha alanda tamamlanmıştır.
3.3. Tarım
Eylem Planı uygulamaları ile tarımsal sanayinin geliştirilmesi hedeflenmiş ve tarımsal verimliliği artırmak
üzere tarımsal örgütlenme projeleri, organik tarım uygulamaları, kırsal kalkınma programları ve
hayvancılığın geliştirilmesi desteklenmiştir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından EP kapsamında Şanlıurfa’da verilen destekler
aşağıda özetlenmiştir.
Tarımsal Örgütlenme Projeleri kapsamında 2008-2012 döneminde 30 kooperatife 74,9 milyon TL kredi
desteği sağlanmıştır.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 2008-2012 döneminde tamamlanan

143 projeye toplam 36,2 milyon TL hibe desteği sağlanmıştır.
Hayvancılığın Desteklenmesi Programı kapsamında; 2009-2015 döneminde 46 proje desteklenmiş olup

43 proje tamamlanmış, 3 proje devam etmektedir. Bu kapsamda 5.316 baş hayvan desteği yapılmış ve 20,4
Milyon TL hibe desteği verilmiştir.
3.4. Doğal Kaynaklar
Orman varlığının artırılması ve barajların erozyondan korunması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü
tarafından ağaçlandırma, rehabilitasyon, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve fidan üretimi çalışmaları etkin
olarak yürütülmektedir. 2008 – 2016 Haziran döneminde Şanlıurfa ilinde;
- 2.807 ha alanda ağaçlandırma,
- 5.481 ha alanda erozyon kontrolü,
- 38.424.000 adet fidan üretimi gerçekleştirilmiştir.
10
3.5. Sanayi
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tamamlanan ve devam eden OSB ve KSS’ler aşağıda yer
almaktadır.
Devam Eden ve Tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)

- Birecik OSB (116 ha); Altyapı avan projeleri onaylanmıştır.
- Şanlıurfa OSB I. Etap (1.335 ha) Toplam alanın 96 ha alanın altyapısı 2010, arıtma tesisi 2012 yılında
tamamlanmıştır. Projenin 704 ha’lık alanın altyapı inşaatı %16 seviyesinde, kalan 535 ha’lık kısmın ise
proje çalışmaları devam etmektedir.
Devam Eden ve Tamamlanan Küçük Sanayi Siteleri (KSS)

Birecik KSS 202 işyeri 2009’da tamamlanmıştır.
Şanlıurfa Matbaacılık KSS (29 iş yeri) 2015 yatırım programına alınmış olup, proje çalışmaları devam
etmektedir.
Ayakkabucular KSS (46 iş yeri) 2016 yatırımprogramına alınmış olup, proje çalışmaları devam
etmektedir.
3.6. Kobi Destekleri ve Kümelenme
GAP Eylem Planı ile KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak tedbirler alınmış, kullandırılan
kredilerde artış sağlanmıştır.
- Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla 2009-2013 döneminde uygulanan SELP II
programı kapsamında 351 işletmeye 4,3 milyon avro kredi kullandırılmıştır. Bu kapsamda 321 kişilik
istihdam oluşturulmuştur.
- KOSGEB tarafından 2008-2010 döneminde uygulanan bölgesel kalkınma programı kapsamında
Şanlıurfa’da 250 işletmeye 30 milyon TL destek verilmesi öngörülmüş; bu dönemde ulaşılan işletme
sayısı 639, verilen destek 56 milyon TL olmuştur.
- Kredi Garanti Fonu (KGF) A.Ş tarafından 2008-2012 döneminde 21 işletmenin 40 talebi için 10 milyon
TL kefalet onayı verilmiş, 12,6 milyon TL kredi hacmi yaratılmıştır.
3.7. Enerji
Şanlıurfa OSB Doğalgaz Boru Hattı; Boru hattının mühendislik işinin sözleşmesi imzalanarak
çalışmalarına başlanmıştır.
3.8. Ulaştırma
Karayolu Genel Müdürlüğü tarafından yapılan karayolu projelerinin son durumları aşağıda verilmiştir.
Tablo 12: Şanlıurfa İli Karayolu Projeleri

Proje Adı Son Durum
Şanlıurfa-Habur Otoyolu Şanlıurfa-Nusaybin arası ön projesi tamamlanmıştır. Nusaybin-
Habur arası ön proje çalışmaları devam etmektedir.
Şanlıurfa-Viranşehir (BY 91 km) Yolun tamamı BY-BSK seviyesinde tamamlanmıştır
Yolun tamamı BY-BSK seviyesinde tamamlanmış olup
Viranşehir-Kızıltepe (BY 72 km)
tamamlanan kesimlerde İkmal işi devam ediyor.
Diyarbakır-Siverek-Şanlıurfa (Akziyaret BY-BSK çalışmaları devam etmektedir.
Havaalanı-Hilvan Ayr.D.) (BY 187 km)
Şanlıurfa-Akçakale (BY 56 km) BY-BSK çalışmaları devam etmektedir.
11
2015 yılı sonu itibarıyla 57 km. TY-SK seviyesinde

Akçakale-Ceylanpınar (113 km) tamamlanmıştır. Geriye kalan kesimlerde yol yapım çalışmaları
devam etmektedir.
Suruç-Akçakale (2A 57 km) Proje çalışmaları devam etmektedir.
Fiziki standartlarının yükseltilmesi amacıyla proje çalışmaları
Ceylanpınar-Kızıltepe (1A 62 km)
devam etmektedir.
Viranşehir-Ceylanpınar (1A 46 km) 6,5 km'si BY BSK seviyesinde, kalan kesimlerde TY SK
seviyesinde tamamlanmıştır.
Baraj Gölü üzerine yapılan NİSSİBİ Köprüsü 610 metre
Adıyaman-Kahta-Siverek-D.Bakır
uzunluğunda ve 24.50 metre genişliğinde, 2x2 taşıma yoluna
Yolunda Nissibi Köprüsü Yapımı
sahiptir. 2015 yılında tamamlamıştır.
Kaynak: Karayolları GAP Eylem Planı İzleme Raporu 2016
Demiryolu
Mürşitpınar-Suruç-Şanlıurfa Yeni Demiryolu Projesi: Güzergahın tamamında 1/2.000 ölçekli harita alım,
plan-profil ve jeolojik-jeoteknik etüt çalışmaları tamamlanmış olup, uygulama projeleri hazırlatma
çalışmaları devam etmektedir. İlk 37 km nin yapım ihalesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Kalan
kesimde projenin nihayi incelemeleri devam etmektedir.
İç Sular;
Atatürk Barajında hizmet vermek üzere inşaası tamamlanan 2 adet feribottan Karagül-1 isimli B tipi feribot
Hilvan Belediyesine, Göbeklitepe isimli A tipi feribot ise Bozova Kaymakamlığına 2015 yılında teslim
edilmiştir.
3.9. Sağlık
Tamamlanan Sağlık Tesisleri:

Hastaneler
- Suruç Devlet Hastanesi Ek Bina (İdari Bina, Yemekhane, Mutfak ve Lojman) (2008)
- Eğitim ve Araştırma Hastane Ek Bina (2012)
- Siverek Devlet Hastanesi (200 yatak) (2013)
- Viranşehir Devlet Hastanesi (200 yatak) (2013)
- Çocuk Hastalıkları Hastanesi Ek Bina (2013)
- Akçakale Devlet Hastanesi (100 yatak) (2015)
- Şanlıurfa Halfeti İlçe Hastanesi (30 yatak) (2015)
- Şanlıurfa Merkez (Eyyübiye) Devlet Hastanesi (400 yatak) (2016)
- 600 Yataklı Üniversite Hastanesi (2015)
- Karaköprü ADSM (50 Ünit) (2015)
- Eyyübiye ADSM (50 Ünit) (2015)
Aile Sağlığı Merkezi (ASM), Toplum Sağlığı Merkezi (TSM) ve Sağlık Ocağı
- Harran ASM+TSM (5 hekim) (2012)
- Suruç ASM + TSM (5 hekim) (2012)
- Siverek Gürakar ASM (3-4 hekim+lojman) (2012)
- Halfeti Yukarıgöklü ASM (1-2 hekim+lojman) (2012)
- Bozova Deliler Köyü Sağlık Ocağı (2012)
- Siverek ADSM (20 Ünit) (2012)
- Siverek Hamamören ASM (5-6 hekim) (2013
- Harran Meydankapı ASM (3-4 hekim+lojman B tip) (2013)
- Siverek Söylemez ASM (3 hekim) (2013)
12
- Siverek Karakoyun ASM (3 hekim) (2013)

- Viranşehir Karakuzu ASM (3 hekim) (2013)
- Duruca ASM (3 Hekimlik) (2013)
- Akçakale İncedere ASM (1 hekim) (2013)
- Birecik Meydan ASM (6 hekim ASM+112 Acil) (2014)
- Karaali ASM (6 Hekimlik) (2014)
- Halfeti İlçesi Argıl Beldesi ASM (4 hekim) (2014)
- Harran Demirli ASM (2 hekimlik) (2014)
- Siverek İlçesi Başbük Köyü ASM (2 hekim) (2014)
- Merkez Hamidiye ASM (3 hekim) (2014)
- Merkez Karaköprü ASM (6 hekim) (2014)
- Merkez Uluhan ASM (2 hekim) (2014)
- Merkez Hayati Harrani ASM (6 hekim) (2014)
- Merkez Devteşti ASM (6 hekim) (2014)
- Yardımcı Köyü ASM (6 hekim) (2014)
- Merkez Sağlık Köyü ASM (2 hekim) (2014)
- Merkez Muradiye ASM (4 hekim) (2014)
- Merkez Uğurlu ASM (6 hekim) (2014)
- Siverek Camikebir ASM (6 hekim) (2014)
- Siverek Hamurören ASM (1 hekim) (2014)
- Merkez Yenice ASM (6 hekim) (2014)
- Ceylanpınar İlçesi Saraççeşme Köyü ASM (2 hekim) (2014)
- Merkez Havşanlı Köyü (2 hekim) (2014)
- Bozova İlçesi Koçhisar Köyü (2 hekim) ASM+(lojman) (2015)
- Merkez Seksenören ASM (2 hekim) (2015)
- Siverek Erkonağı ASM (2 hekim) (2015)
Sağlık Ocakları
- Mağralı Köyü Doktor Hüseyin Mirkelam Sağlık Ocağı (2008)
- Merkez 18 Nolu Zeliha Öncel Sağlık Ocağı (2009)
- Suruç Merkez Sağlık Ocağı (2009)
- Karaköprü Hacı Eyüp Sağlık Ocağı (2009)
- Merkez Sırrın Karşıyaka Sağlık Ocağı (2009)
- Siverek Merkez 4 Nolu Sağlık Ocağı (2009)
- Viranşehir Merkez 4 Nolu Sağlık Ocağı (2010)
- Birecik Altınova Sağlık Ocağı (2010)
- Siverek Bucak Ergen Köyü Hüseyin Akkaya Sağlık Ocağı (2010)
- Akçakale Merkez 2 Nolu Sağlık Ocağı (2011)
- Akçakale Ekinyazı Sağlık Ocağı (2011)
- Harran Koyunluca Sağlık Ocağı (2011)
- Merkez Onikiler Sağlık Ocağı (2011)
- Bozova Sağlık Ocağı+(4 lojman) (2012)
- Ceylanpınar 3 Nolu Sağlık Ocağı (2012)
Devam Eden Sağlık Tesisleri

- Hilvan Devlet Hastanesi (50 Yatak): Fiziki Gerçekleşmesi %92’dir.
- Birecik Devlet Hastanesi (120 Yatak / 150 yatak): Fiziki gerçekleşmesi %89’dur.
- Şanlıurfa Çocuk Hastanesi Prefabrik Ek Bina: Fiziki gerçekleşmesi % 40’dır.
- Şanlıurfa Suruç Devlet Hastanesi (150 yatak): Fiziki gerçekleşmesi % 43’tür.
- Ceylanpınar Devlet Hastanesi (100 yatak): Yatırım Programına alınmış olup arsa aşamasındadır.
- Harran Devlet Hastanesi Revize Blok Yapımı (60 yatak): Yatırım Programına alınmış olup arsa tahsisi
yapılmıştır.
13
- Viranşehir Sarpın Köyü ASM (2 hekim): Fiziki gerçekleşmesi %90’dır.

- Viranşehir Usluca Köyü ASM (2 hekim): Fiziki gerçekleşmesi %90’dır.
- Şanlıurfa Merkez Harankapı Halk Sağlığı Merkezi (6 hekim) ASM+(ilçe sağlık müdürlüğü+112
ASHİ): Fiziki gerçekleşme %12’dir.
- Şanlıurfa Merkez Haliliyeı Halk Sağlığı Merkezi (7 hekim) ASM+(ilçe sağlık müdürlüğü+halk sağlığı
laboratuvarı: Fiziki gerçekleşme %38’dir.
- Viranşehir Halk Sağlığı Merkezi (8 hekim) ASM+(ilçe sağlık müdürlüğü): Fiziki gerçekleşme: Geçici
kabul aşamasındadır.
3.10. Eğitim
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından; 2008-2013 döneminde okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam
3.271 derslik, 2014-2015 döneminde 3.542 derslik açılmıştır. Toplam 4.400 öğrencilik 20 pansiyon
tamamlanmıştır.
Harran Üniversitesi
Harran Üniversitesi 1992 yılında kurulmuştur. GAP Eylem Planı kapsamında Bölge’deki üniversitelerin
fiziki ve beşeri altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar desteklenmiştir. Eylem Planları döneminde;
Yeni Açılan Fakülte ve Yüksekokullar:

- Devlet Konservatuvarı (2011)
- Yabancı Diller Yüksekokulu (2012)
- Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi (2012)
- Viranşehir Sağlık Yüksekokulu (2012)
- Diş Hekimliği Fakültesi (2015)
Tamamlanan İşler
Derslik ve Merkezi Birimler
- Ziraat Fakültesi (2009)
- Mühendislik Fakültesi (2010)
- Tıp Fakültesi Morfoloji Binası (2010)
- Ceylanpınar MYO İnşaatı (2014)
- Viranşehir MYO İnşaatı (2014)
- Merkez Kütüphane ve Merkezi Derslik (2013)
- Harran Üniversitesi Araştırma Uygulama Hastanesi (600 yatak) (2015)
Araştırma Merkezleri
- Harrran Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi (2009)
- Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi (2012)
- Harran Üniversitesi TEKNOPARK (2013)
- Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Merkezi (YENEV) (2015)
Lojman ve Sosyal Tesisler

- Lojman İnşaatı (2010)
- Kapalı Spor Salonu (2010)
- Kapalı Yüzme Havuzu (2010)
- Stadyum ve Sporcu Konaklama Binası (2011)
- Birinci Etap Bisiklet ve Koşu Yolu (2013)
- Öğrenci Yaşam Merkezi (2015)
14
Üniversite Yurtları
- Şanlıurfa Öğrenci Yurdu (1.000 kişilik) (2008)
- Şanlıurfa Öğrenci Yurdu (1.000 kişi) (2016)
- Birecik Öğrenci Yurdu (300 kişilik) (2016)
Devam Eden İşler:

- Merkezi Araştırma Laboratuvarı: Fiziki gerçekleşmesi % 73’dır.
- Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi: Fiziki gerçekleşmesi % 52’dir.
- İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İnşaatı: Fiziki Gerçekleşme %12
- Viranşehir Öğrenci Yurdu (300 Öğrenci): Arsa tahsis edilmiş olup, proje çalışmaları devam etmektedir.
- Şanlıurfa Öğrenci Yurdu II. Kısım (1.000 kişi) proje çalışmaları devam etmektedir.
3.11. İstihdam
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından Şanlıurfa’da 2011-2015 döneminde 91.256 kişinin yararlandığı
Toplum Yararına Çalışma Programları (TYÇP) ile Genel ve İstihdam Garantili İş Gücü Yetiştirme Kursları
düzenlenmiştir.
Tablo 13: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları

Şanlıurfa GAP
Yıllar Kurs Toplam Toplam Şanlıurfa/GAP (%)
Kurs Sayısı
Sayısı Katılımcı Sayısı Katılımcı Sayısı
2011 78 9.845 335 18.828 23,3 52,3
2012 96 22.190 681 55.829 14,1 39,7
2013 87 21.039 384 41.096 22,7 51,2
2014 88 14.070 412 37.392 21,4 37,6
2015 70 24.112 462 80.428 15,2 30,0
Toplam 419 91.256 2.274 233.573 18,4 39,1
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Aylık İstatistik Bülteni (2011-2015)
3.12. Sosyal Destek Programı (SODES)
İlk defa GAP Bölgesi’nde uygulanmaya başlanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı,
toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamayı; kültürel,
sanatsal ve sportif faaliyetler yoluyla Bölge’deki çocukların, gençlerin ve kadınların kendilerini daha iyi
ifade etmelerine katkı vermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla meslek edindirme, sosyal içerme ve kültür-
sanat-spor projeleri desteklenmektedir.
2008-2013 döneminde 490 proje desteklenmiş ve yaklaşık 65,4 milyon TL kaynak aktarılmıştır. 2015
yılında 20 projenin kabulü yapılmıştır.
15
3.13. Sosyal Hizmet ve Yardımlar
Sosyal hizmetler ve sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda gerçekleştirilen
yatırımlarla Bölge’de daha çok sayıda vatandaşa ulaşmak mümkün olmuştur. Çocuklar, gençler, kadınlar,
engelliler ve yaşlılar gibi kırılgan kesimlerin toplumla bütünleşmesini ve toplumsal kalkınmaya katılımının
sağlanması amacıyla yapılan sosyal koruma merkezlerinin sayısı artırılmaktadır.
Tamamlanan Projeler
- Şanlıurfa Çocuk Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (2009)
- Engelsiz Yaşam Merkezi (2009)
- Kız Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (2010)
- Şanlıurfa-Harran 1 nolu Toplum Merkezi (2011)
- Siverek Gençlik Merkezi (2013)
- Şanlıurfa Merkez Gençlik Merkezi (2014)
- Şanlıurfa Bağlarbaşı Gençlik Merkezi (2014)
- Suruç Gençlik Merkezi (2014) (öz gelir)
Devam Eden Projeler

- Sevgi Evleri Sitesi (erkek-60 kişi): İhale aşamasındadır.
- Şanlıurfa Huzurevi (80 kişi): Arsa tahsisi yapılmış olup, proje çalışmaları devam etmektedir.
- Şanlıurfa Ceylanpına Gençlik Merkezi: Arsa tahsis çalışmaları devam etmektedir.
- Şanlıurfa Eyübiye Gençlik Merkezi: Arsa tahsis çalışmaları devam etmektedir.
- Şanlıurfa Kültür Merkezi: Kesin projelerin elde edilmesi devam etmektedir.
3.14. Spor Tesisleri
Tamamlanan Tesisler
- Merkez Spor Salonu (5.000 seyirci) (2013)
- Siverek Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası (öz gelir) (2014)
- Ceylanpınar Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası (öz gelir) (2014)
- Harran Spor Salonu (öz gelir) (2014)
Devam Eden Tesisler

- Şanlıurfa Sporcu Fabrikası: Fiziki gerçekleşmesi %25’tir.
16
3.15. Kültür Ve Turizm
Türkiye Turizm Stratejisi 2023 çalışmasında kültür turizmi açısından “Marka Kent” olarak belirlenen
Şanlıurfa şehri aynı zamanda “GAP Eko Turizm Bölgesi” içerisinde yer almakta olup, aynı zamanda “İnanç
Koridoru” kapsamındadır.
Türkiye Turizm Stratejisi kapsamında Kâhta “Turizm Kenti” önerisi de yer almaktadır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tarafından Şanlıurfa’da yürütülen çalışmalar:
Tamamlanan ve Devam Eden Projeler

- Şanlıurfa-Viranşehir Eyyüpnebi Turizm Merkezi 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonu ve 1/1000
ölçekli uygulama imar planı revizyonu tekliflerinin değerlendirilme süreci devam etmektedir.
- Germüş Kilisesi ve çevresi Turizm Gelişim Merkezi olarak ilan edilmiştir. “Dağ Eteği Turizm Merkezi”
kapsamında 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama
imar planı çalışmalarının 2016 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
- Şanlıurfa Kalesi Onarımı ve Çevre Düzenlemesi İşi tamamlanmıştır.
- Harran Kentinin Restorasyonu;
o Harran Kalesi (1 ve 2. Etap); tamamlanmıştır.
o Harran Kalesi Sur Duvarları Restorasyonu 1. Etap; tamamlanmıştır.
o Harran Kümbet Evler Restorasyonu; İş kapsamında 230 parseldeki yapının projeleri
hazırlanarak uygulaması ihale edilmiş olup iş devam etmektedir. Ayrıca, 2011 yılında
kamulaştırılan 15 kümbet evin restorasyonunun yapılması planlanmaktadır.
- Edessa Arkeoloji Müzesi Yapımı ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi ve Arkeopark Yapımı;
tamamlanmıştır.
- Birecik Kalesi Restorasyonu; tamamlanmıştır.
- Göbeklitepe Örenyeri Çevre Düzenlemesi; çalışmalar devam etmektedir.
- Bozova Çarmelik Kervansarayı Restorasyonu Uygulama İşi tamamlanmıştır
- Harran Ulucamii Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon ve Müh.Projeleri Yapım tamamlanmıştır.
- Şanlıurfa Eski Halfeti Sokak Sağlıklaştırma Proje Yapımı tamamlanmıştır.
- Koruma Amaçlı İmar Planı ve Kentsel Tasarım Projelerinin Yapımı Söz konusu işin I. ve II aşama
çalışmaları tamamlanmıştır. III aşama çalışmaları Koruma Bölge Kurulunca uygun görülmüş olup, ilgili
idarelerce onay süreci devam etmektedir.
- Harran Kalesi ile Harran Şehir Suru'nun Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, İnşaat ve Elektrik
Mühendisliği Projelerinin Yapımı İşleri; tamamlanmıştır.
- Şanlıurfa Siverek Kalesi Projelerinin Yapımı; devam etmektedir.
- Şanlıurfa Kalesi Göçen Kısmın Onarımı; geçici kabul aşamasındadır.
17
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tamamlanan ve devam eden eski eser onarım faaliyetleri aşağıda
yer almaktadır.
Tamamlanan Projeler
- Merkez - Selahattin Eyyubi Camii (2008)
- Merkez - Şeyh Salih Türbesi (2009)
- Merkez - Hüseyin Paşa Camii (2010)
- Merkez - Hacı Lütfullah Camii (2011)
- Merkez - Hizanoğlu Camii (2011)
- Merkez - Şeyh Mesut Türbesi (2011)
- Merkez - Ulu Camii (2011)
- Siverek - Hamidiye Camii (2012)
- Siverek - Karakeçi Camii (2012)
- Viranşehir - Tekye Camii (2013)
- Bozova – Kırmızıpınar Camii (2015)
- Birecik – Tekke Camii (2015)
- Merkez - Karamusa Camii (2015)
- Birecik – Tekke Camii (2015)
- Harran - İmam Bakır Türbesi (2015)
- Siverek - Yeni Camii (2015)
Devam Eden Projeler

- Siverek Hacı Ömer Camii
- Merkez Halilür Rahman Camii
- Merkez Dabakhane Camii
3.16. Sosyal Fiziki Altyapı
Adıyaman-Şanlıurfa-Diyarbakır Planlama Bölgesi’ne ait 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları

tamamlanmış ve 02.04.2012 tarihinde onaylanmıştır.
Devlet Su İşleri Tarafından yapılan ve yapımı devam eden içmesuyu projeleri aşağıda yer almaktadır.
- Şanlıurfa İçmesuyu Tesisleri 2 Kademe İsale Hattı: Tamamlanmıştır (2015).

- Şanlıurfa İçmesuyu Tesisleri 2 Kademe Arıtma Tesisi: Tamamlanmıştır (2015).
Konut: 2003-2016 döneminde TOKİ tarafından 13.417 adet konutun yapımı planlanmıştır. 8.939 konut
tamamlanmıştır. 4.478 konutun inşaatı devam etmektedir.
3.17. Cazibe Merkezleri
Bölgesel ve ulusal ölçekli "Cazibe Merkezi" işlevi görecek kentlerdeki iş ve yaşam ortamının iyileştirilmesi
için KOBİ'lere yönelik iş destek hizmetlerinin, girişimciliğin ve istihdam imkânlarının geliştirilmesi, turizm
faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve kalitesinin artırılması gibi çok yönlü projeler ilgili kuruluşlar aracılığıyla
desteklenecektir. Sağlanacak destekler, şehrin rekabet üstünlüğü ve özgünlüğü olan sektör ve alanlarının
geliştirilmesi konularına odaklanacaktır. İlk aşamada Diyarbakır şehir merkezinden başlatılacak pilot
uygulamanın 2008 yılı sonrasında Bölge’deki diğer 2 merkeze (Gaziantep, Şanlıurfa) yaygınlaştırılması
planlanmaktadır. Finansman hem mevcut uygulamaları yoğunlaştırıp etkisini artırma, hem de yeni araç ve
imkânlarla yeni uygulamaları destekleme amacıyla kullanılacaktır.
18
CMDP ilk defa Eylem Planı için hazırlanmış ve uygulamaya konulmuştur. CMDP ile büyüme ve çevrelerine
hizmet verme potansiyeli yüksek “cazibe merkezleri” belirlenerek, yerel dinamiklere ve içsel potansiyele
dayalı gelişme ortamının oluşturulması, kamu yatırım uygulamalarında ve hizmet arzında mekânsal
önceliklendirme ve odaklanmanın sağlanması amaçlanmıştır. Bölge’de yatırım potansiyeli yüksek
şehirlerde rekabet ortamının geliştirilerek ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi planlanmış; programa
Diyarbakır’da pilot uygulama ile başlanmış, daha sonra Şanlıurfa ve Gaziantep’te yaygınlaştırılmıştır.
Şanlıurfa - CMDP uygulamalarına 2010 yılında başlanmıştır.
Desteklenen Projeler
- Sokak Cephe İyileştirme ve Kültür Adası Projesi
- Kale Eteğinin Turizme Kazandırılması Projesi
4. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ PROJE ve FAALİYETLER
4.1. Tarımsal Faaliyetler
4.1.1. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi
Proje ile bölgede yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların
“Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” ile birlikte ele alınarak, Bölge’de sağlıklı bir kırsal yerleşme
düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır.
2010 yılında Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında Şanlıurfa’da aşağıda yer
alan projeler desteklenmiştir.
Tablo 14: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri (2010-2011)
2010 Yılı
Merkez Modern Sınıflarda Çağdaş Eğitim Projesi
Siverek Yumru tepe Köy Grubu İçme Suyu Projesi
Suruç Okulumu Seviyorum Projesi
4.1.2. Tarımsal Araştırma Projesi (Eylem Planı)
GAP Bölgesi’nde sulama sonucu ortaya çıkacak tarımsal potansiyelin en iyi şekilde değerlendirilmesi için
Bölge’de yapılması gerekli tarımsal araştırma-inceleme ve geliştirme hizmetlerinin gerçekleştirilmesi ve
Bölge’nin ekolojik, ekonomik ve pazar koşullarına en uygun üretim sistemlerinin saptanarak bilimsel
bulguları ile belirlenmesidir. Bu amaçla projeye özel “Tarımsal Araştırma Geliştirme İstasyonu”
kurulmuştur.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve GAP Toprak Su
Kaynakları Araştırma ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokoller
çerçevesinde aşağıda yer alan projeler desteklenmiştir.
Tablo 15: Tarımsal Araştırma Projesi

2008 Yılı
Harran Ovası Tuzluluk Haritasının Oluşturulması ve Tuzlulaşmanın Bitkisel Verim
Kayıplarına Etkisinin Tahmini Üzerinde Bir Araştırma Projesi
GAP Bölgesinde Zeytin Yetiştiriciliğinde ve İşleme Sanayiinde Mevcut Durumun
Belirlenmesi ve Gelişme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma Projesi
19
2010 Yılı
GAP Bölgesi’ndeki Vitis Vinifera L.Cv. Kızılbanki ve Şire Üzüm Çeşitlerinin Virüslerden
Harran Üniversitesi Arındırılıp Damızlık Parsel Oluşturularak Kaybolmasının Önlenmesi ve Bölge’ye Tekrar
Kazandırılması Projesi
GAP Tarımsal Hümik Asit Uygulama Projesi
Araştırma Enstitüsü
2012 Yılı
Harran Üniversitesi. 3. Ulusal Biosidal Kongresi
Zeytin ve Zeytin Yağı Kongresi
2013 Yılı
Harran Üniversitesi GAP Bioçeşitlilik Sempozyumu
2014 Yılı
Birinci Ulusal Harran Ekonomi Kongresi (EconHarran)
Urfa İsot Biberinin Özelliklerinin Belirlenerek Pazar Potansiyelinin Artırılması Projesi
Bağcılığı Geliştirme Projesi
GAP Tarımsal
Şanlıurfa İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Bazı Yerel Üzüm Çeşitlerinin Çardak Sistemindeki
Araştırma Enstitüsü
Performanslarının Belirlenmesi Projesi:
4.1.3. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi
Büyük yatırımlarla gerçekleştirilecek olan sulama projelerinden beklenen yararın sağlanabilmesi için yöre
koşullarına en uygun işletme, bakım ve yönetim modelinin belirlenmesi ve uygulanmasına yönelik
çalışmalar yürütülmektedir.
Şanlıurfa’da Atatürk Barajı, Ceylan, Cullap ve Tatarhöyük Sulama Birliği alanları, pilot alanlar olarak
belirlenmiş; sulamaya yeni açılmış ve açılacak pilot sahalardaki çiftçileri, sulama birliği personeli ve
yönetimini sulu tarıma hazırlamak üzere işletme, bakım, yönetim ve sulu tarım agronomisi ile ilgili
faaliyetler yürütülmüştür. Harran Ovası’ndaki katma değer hesaplamaları için gerekli olan veri toplama
çalışmaları yapılmıştır.
Proje kapsamında Şanlıurfa’da 2010 yılında gerçekleştirilen çalışmalar şunlardır:
- Ceylan ve Cullap pilot alanlarına ilişkin mevcut durum analizleri için tüm köylerde toplantılar
yapılarak, faaliyet raporu hazırlanmış, ayrıca çiftçi gezileri düzenlenmiştir.
- Ceylan, Cullap, Tatarhöyük ve Atatürk Barajı pilot alanlarında meyvecilik ve sulama sistem
demonstrasyonları kurulmuştur.
- Meyvecilik, sebzecilik ve sulama sistemleri gibi konularda çiftçiler yerlerinde eğitilmişlerdir.
- Samsat Sulama Birliği’nden gelen talep doğrultusunda eğitim toplantısı yapılmıştır.
- Tarımsal Eğitim, Yayım ve Danışmanlık Projesi’ne yön verilebilmesi, kurumların projeye katkılarının
belirlenerek iş planlarının hazırlanması amacıyla 11-12 Mart 2010 tarihleri arasında Antalya’da ikinci
bir çalıştay düzenlenmiştir.
- Diyarbakır İBY çalışma sahası içerisinde yer alan çiftçilere yönelik olarak toplulaştırma ve sulama
konularındaki eğitim ihtiyaçlarını gidermek amacıyla Şanlıurfa’ya çiftçi gezisi düzenlenmiştir.
4.1.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi (Eylem Planı)
Bölge’de kırsal alanda yaşayan ve işlemeli tarıma uygun arazilerin az olduğu nüfusun sosyo-ekonomik
yaşam koşullarının sürdürülebilir ve katılımcılık ilkesi doğrultusunda geliştirilmesi ve iyileştirilmesi
projenin amacını oluşturmaktadır.
GAP İdaresi tarafından uygulanan Entegre Kırsal Kalkınma Programı kapsamında Siverek ve Halfeti
20
İlçelerinin “Alt Bölge Kalkınma Planları” hazırlanmış olup, aşağıda yer alan projeler desteklenmiştir.
Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt

2012 Yılı
Halfeti Turizm Amaçlı Konaklama Tesisi
Halfeti Çevre Düzenlenmesi
Planlama Raporunda yer alan diğer projelerin ön fizibiliteleri hazırlanmış olup idaremizce
Halfeti
değerlendirilmesi devam etmektedir.
Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarım Geliştirilmesi Projesi
Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme Projesi
Halfeti Halfeti Turizm Altyapısının Geliştirilmesi
Halfeti Yavaş Turizmin Geliştirilmesi
Halfeti Halfeti Turizm ve Çevre Düzenlemesi
Halfeti Konaklama Tesisinin Kurulması
Siverek Taşlı Arazilerin Temizlenmesi ve Organik Tarımın Geliştirilmesi
Siverek Takoran Vadisi Turizm Geliştirme
Siverek Karacadağ Süt İşleme Tesisi Projesi
4.1.5. Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Çalışmaları
GAP Bölgesi’nde yürütülen ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları kapsamında 2003-2005

döneminde toplam 611.851 fidan ile yaklaşık 503 ha alan ağaçlandırılmıştır.
2008 yılında GAP İdaresi ile Harran ve Akçakale Kaymakamlıkları arasında yapılan protokoller ile Harran
ve Akçakale merkez ve köylerinde toplam 184 okula 16.850 adet fidan dikilmiştir. Bu proje ile 184 köyde
yaklaşık 94.000 insana ağaçlandırmanın faydaları ve sevgisi aşılanmaya çalışılmıştır.
2009 yılında Şanlıurfa Valiliği ile “Şanlıurfa Merkeze Bağlı Köy Okullarının Ağaçlandırma Projesi”
başlatılmış; Şanlıurfa Merkeze bağlı 234 köy okulunda öğrenci ve öğretmenler ile birlikte 20.200 adet
fidan ile ağaçlandırma faaliyetinde bulunulmuştur.
2009 yılında, Hilvan Belediyesi ile GAP İdaresi arasında imzalanan protokol kapsamda ise 2.500 metre
yol boyu 3.000 adet fidan ile ağaçlandırma çalışması gerçekleştirilmiştir.
2010 yılında, GAP Kırsal Kalkınma Projeleri Destekleme Programı kapsamında Hilvan Tarım İlçe
Müdürlüğü ile “Kuskunlu Köyü Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Projesi” protokolü imzalanarak
çalışmalara başlanmıştır.
4.1.6. Hassas Tarım (Eylem Planı)
GAP Bölgesi’nde Hassas Tarım (Precision Farming) sisteminin yaygınlaşmasını sağlayarak bölgedeki
tarımsal üretim işletmelerinin rekabet gücünü ve verimliliğini artırmak, GAP Bölgesi’nin hassas tarım
alanında teknoloji ve öz bilgi üreten bir merkez olması sürecini başlatmak amaçlanmaktadır.
Bu çerçevede; TÜBİTAK UZAY Teknolojileri Araştırma Enstitüsü ve İdaremiz arasında 12 Aralık 2014
tarihinde “GAP Bölgesinde Hassas Tarım ve Sürdürülebilir Uygulamaların Yaygınlaştırılması Projesi”
işbirliği protokolü ve sözleşmesi imzalanmış ve çalışmalara başlanmıştır.
Yapılan çalışmalar;
- Spektral imza alımları için hazırlık çalışmaları yapılmıştır.
- Mevcut bitki deseninin belirlenmesi çalışmalara devam edilmektedir.
- Pilot alan bitki deseni için hava fotoğrafları alımına yönelik alt yüklenici belirlenmiş ve sözleşme
imzalanmıştır.
21
- 02.07.2015 tarihinde proje gözden geçirme toplantısı gerçekleştirilmiştir.
4.1.7. Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi (Eylem Planı)
Başta Şanlıurfa olmak üzere, tüm GAP illerini kapsayan organik tarım küme geliştirme projesi ile Bölge’nin
tarımsal potansiyellerinin değerlendirilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğinin artırılması
amaçlanmaktadır.
Proje çerçevesinde hazırlanan Küme Yol Haritası, Değer Zinciri ve Küme Analizleri bir yılı aşan saha
çalışmaları sonucunda hazırlanmış olup, çalışmada tabandan tavana katılımcı bir yaklaşım izlenmiştir.
Rapor, GAP Organik Tarım Kümesini harekete geçirecek stratejik yol haritasını sunmaktadır.
Küme Vizyonu: 2023’te GAP Bölgesi geniş ve verimli sulanabilir tarım alanları ile Türkiye’nin önde gelen
organik tekstil ve gıda hammadde tedarikçisi, yenilikçi ve rekabetçi organik üretim cazibe merkezi olacaktır.
Uygulanacak Strateji: Küme aktörleri arasındaki işbirliğini geliştirilerek, “tekrarlanabilecek “ve/veya”

ölçeklendirilebilecek” başarı hikâyeleri oluşturulacaktır.
Ana Başarı Unsurları:

- Ölçeklendirilebilir ve tekrarlanabilir başarı hikayeleri,
- Güçlü üretim ve pazarlama altyapısı ve
- Aktörler arası işbirliğinin geliştirilmesi olarak tespit edilmiştir.
Üretim ve Pazarlama Yeteneklerinin ve Kabiliyetlerinin Geliştirilmesi Bileşeni; çerçevesinde Organik

Tarım Danışmanlık ve Yayım Merkezi (OTADAM) alternatif OTADAM iş modelleri belirlenmiştir. Yerel
paydaşların görüşleri de alınarak belirlenecek iş modeli ve iş planı kısa süre içerisinde uygulanmaya
konulacaktır.
Proje için oluşturulacak GAP Organik Tarım Portalı’na (www.gaporganik.org) ilişkin ihtiyaç analizi
çalışması, portal modeli, içerikler ve görünüm tasarımı tamamlanmıştır. Portala içeriklerin yüklenmesine
başlanılmıştır. GAP OTK Projesi kapsamında yürütülmekte olan faaliyetler, hazırlanmakta olan bilgi föyleri
ve başarı hikayelerinin de yüklenmesi ile küme aktörlerinin organik sektöründeki gelişmeleri takip etmeleri,
küme üyeleri arası ve sektörel işbirliklerinin gelişmesi, özellikle çiftçiler ve teknik personelin bilgiye
ulaşımının sağlanması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede ilde gerçekleştirilen faaliyetler aşağıda tabloda
verilmiştir
Tablo 17: Bileşen-2 Kapsamında 2015-2016 Yıllarında Gerçekleştirilen Faaliyetler

Tarih Faaliyet Yer
15 Haziran 2015 GAP OTK Projesi 3. Yönlendirme ve 5. Yürütme Kurulu toplantıları Şanlıurfa
yapılmıştır.
14-15 Eylül 2015 “Toplum Temelli Sürdürülebilir Turizm Çerçevesinde Eko Turizm” eğitimi Şanlıurfa
verilmiştir. Eğitime 38 kişi katılmıştır.
19 Kasım 2015 “10. Tekstil Çalışma Grubu” toplantısını yapılmıştır. Şanlıurfa
4-5 Şubat 2016 GAP Rekabet Gündemi Revizesi ve Suriye Krizi kapsamında yapılan Şanlıurfa
çalıştaya katılım sağlanmıştır.
Aktörler arası İşbirliğinin Geliştirilmesi Bileşeni; çerçevesinde Küme Yönlendirme ve Yürütme

Kurulları ile beş çalışma grubu (tekstil, gıda, tanıtım ve pazarlama, kurumsal kapasite geliştirme,
OTADAM) kurulmuştur.
22
2015 yılında gerçekleştirilen, GAP OTK Projesi 5. Yürütme Kurulu toplantısında alınan kararla çalışma
grupları Gıda ve Tekstil olarak ikiye indirgenmiştir.
GAP Organik Tarım Değer Zinciri Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı ve OTADAM: GAP
OTK Projesi başta olmak üzere, çeşitli projeler ve girişimler ile organik tarım sektörü Bölgede
desteklenmekte ve güzel gelişmeler yaşanmaktadır. Bununla birlikte Bölge’de organik sektörü ulusal ve
uluslararası pazarlarda rekabet üstünlüğüne sahip bir konuma henüz ulaşamamıştır. Mevcut kurumsal
yapıların (Özel firmalar, STK’lar, Üretici ve Yetiştirici Birlikleri vb.) desteklenerek rekabet güçlerini bir
üst seviyeye çıkarmak gerekliliği bulunmaktadır. Bu çerçevede Mali Destek Programı hazırlanmıştır.
2015 Yılı GAP Organik Tarım Değer Zinciri Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı, GAP İdaresi
Başkanlığı koordinasyonunda İpekyolu Kalkınma Ajansı (TRC1) ve Karacadağ Kalkınma Ajansı (TRC2)
ile işbirliği ve eşgüdüm içerisinde uygulanmaktadır.
Yukarıda belirtilen bölgesel ve sektörel hedeflerle uyumlu olarak GAP Organik Tarım Değer Zinciri Pilot
Uygulamaları Mali Destek Programı çok yıllık bir programlama çerçevesinde, İpekyolu Kalkınma Ajansı
(TRC1) ve Karacadağ Kalkınma Ajansı (TRC2) tarafından GAP İdaresi ile koordinasyon içerisinde aşağıda
belirtilen Bölge illerini kapsayacak şekilde yürütülmektedir.
Başkanlığımız ile Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından çıkılan “GAP Organik Değer Zinciri Pilot Projeler
Mali Destek Programı” çerçevesinde ilde desteklenen projeler aşağıda yer almaktadır.
Tablo 18: Karacadağ Kalkınma Ajansı Tarafından Sözleşmesi İmzalanan Projeler

İl Başvuru Sahibi Proje Adı
Siverek Kaymakamlığı Organik Karacadağ Pirinci Paketleme Projesi
ŞANLIURFA
Yusuf Can Tarım Ürünleri Gübre İnş. Nak. GAP Bölgesinde Organik Tahıl Üretiminin ve Rekabet
Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti. Gücünün Arttırılması Projesi
Şanlıurfa’da Organik Zeytin Üretiyor Geleceğe Umutla
Bakıyorum Projesi
Eyyübiye Belediyesi Organik Ürün Semt Pazarı Projesi
4.1.8. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi (Eylem Planı)
Sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni tarım ve tarım dışı
faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız ve az topraklı çiftçilerin
gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile gelirlerine katkı sağlanması
amaçlanmıştır.
Bu kapsamda; 2010 – 2015 döneminde Şanlıurfa ilinde uygulanan proje ve faaliyetler aşağıda yer
almaktadır.
Tablo 19: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri
2010 Yılı
Halfeti Halfeti Kırsalında Yaşayan Dezavantajlı Grupların Bilişsel, Sosyal ve Sportif Açıdan
Geliştirilmesi Projesi
2011 Yılı
Halfeti Tarımsal ve Turistik Kırsal Altyapının Geliştirilmesi
Birecik Birecik Bezinin Üretimi Tanıtımı ve Tescili Projesi
2012 Yılı
Birecik Rotamız Birecik
Merkez Jeotermal Saha Etüdü Projesi
23
Merkez GAP Tarım Sektöründe Özelleşmiş Dijital Tasarım ve İnovasyon ve Eğitim Merkezi
Projesi
Merkez Karaali Karali Jeotermal Sondaj Kuyusu
2014 Yılı
Merkez Yukarı
Varlıce ve Serben
Köyleri)
Şanlıurfa Merkez de “Organik Meyve Yetiştiriciliği (GAP EKO-DER)
Hilvan (İlhan Köyü)
Siverek (Küçük
Güvenli Köyü)
2015 Yılı
Merkez Arıcılık Projesi
4.1.9. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (Eylem Planı)
Bölge’de sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların

mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine uygun
gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında 2009-2014 döneminde Şanlıurfa ilinde uygulanan projeler aşağıda verilmiştir.
Tablo 20: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi
2009 Yılı
Birecik Fatmacık İçme Suyu Grubu Projesi
2011 Yılı
Merkez, Birecik, Halfeti, Şanlıurfa İline Bağlı İlçelerde İçme suyu Temini Projeleri
Hilvan
Akçakale, Harran İçme suyu Temini Projesi
2012 Yılı
Şanlıurfa Merkez Karaali Karaali Jeotermal Sondaj Kuyusu
Merkez Modern Tarım ve Hayvancılık İçin Büyükbaş Hayvan Barınak Rehabilitasyonu
2013 Yılı
Gaziantep-Şanlıurfa Bağcılıkta Çardak Terbiye Sisteminin Uygulanması ve Yaygınlaştırılması Projesi
2014 Yılı
Şanlıurfa Süt Sığırcılığını Geliştirme Amaçlı Süt Toplama Merkezleri Kurma Projesi
4.1.10. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi
Hayvancılık sektörünün canlandırılması, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması,

katılımcı ve sürdürülebilir hayvancılık modelinin çiftçi koşullarında uygulanması, bölge içi gelişmişlik
farkının azaltılması, bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanması, göçün önlenmesi projenin amacını
oluşturmaktadır.
Proje kapsamında Şanlıurfa Merkez ve Halfeti ilçelerinde “Modern Tarım ve Hayvancılık için Büyükbaş
Hayvan Barınak Rehabilitasyonu Projesi” (2012) ve “Süt Sığırcılığını Geliştirme Amaçlı Süt Toplama
Merkezleri Kurma Projesi” (2014) uygulanmıştır.
4.1.11. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (Eylem PLanı)
Bölge’mizde tarımsal eğitim yayım hizmet kalitesinin artırılması ve bu hizmet açığının kapatılması
amacıyla uygulanan projenin 1. aşaması 2011-2013 tarihleri arasında tamamlanmıştır. Proje çerçevesinde;
24
416 teknik eleman eğitimi gerçekleştirilmiş olup, 256 faaliyet ile 2.129 çiftçiye doğrudan ve yaklaşık 10.000
çiftçiye dolaylı olarak ulaşılmıştır.
Projenin 2 aşamasında “GAP TEYAP Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli geliştirilmiştir”.
Modelin amacı; çiftçi örgütlerinin idari ve teknik açıdan geliştirilip güçlendirilerek sürdürülebilir ve etkin
bir yayım ve danışmalık hizmeti verme işlevini üstlenmelerini sağlamaktır.
Bu çerçevede İl’de 2014-2015 yılları arasında 1.936 teknik elemana eğitim verilmiş olup, 101 faaliyet ile
2.299 çiftçiye doğrudan ve yaklaşık 11.000 çiftçiye dolaylı olarak ulaşılmıştır.
GAP TEYAP Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli kapsamında yılında Şanlıurfa’da
gerçekleştirilen faaliyetler;
Yürütülen faaliyetler ;
- Muhtelif konularda 1121 teknik elemana eğitim verilmiştir.
- 12 fuara 63 teknik eleman, 170 çiftçi katılmıştır.
- Genel sulama ile ilgili 500 adet, pamuk yetiştiriciliği ile ilgili 50 adet ve 100 broşür basılmıştır.
- 88 çiftçi, 4 konuda teknik geziye katılmıştır.
- 534 dekar alanda, dört üründe, 51 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- 1489 dekar alanda, dört üründe 36 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- Altı konuda 90 adet demonstrasyon kurulmuştur.
- İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi (Çiftçi) sonucu 10 çiftçi bir eğitime katılmıştır.
- İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimi (Çiftçi) sonucu 9 çiftçi Almanya’da bir eğitime katılmıştır.
- Beş adet tarla günü düzenlenmiş ve 429 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.
- 63 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1386 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.
- GAP Köşesi Oluşturma: Beş Çiftçi Örgütü (Şanlıurfa, Harran, Suruç, Siverek Z.O. ve Siverek K.D.),
Üç kurum (GTHB İl Md., GAP BM, GAP-TEYAP)
- Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır.
- Proje Yönetimi Teknik Gezi (Hollanda, Belçika): 23 kişi geziye katılmıştır.
- Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya’daki eğitimlere 35
teknik eleman katılmıştır.
- Şanlıurfa/Suruç Ortak Makine Kullanım Parkı projesi hazırlanarak GAP İdaresi Başkanlığına
sunulmuştur.
- Şanliurfa Cullap Sulama Birliği Türkiye’de ilk olarak “Danışmanlık Yetki Belgesi” almak için
başvuruda bulunmuş ve 3 tarım danışmanı istihdam etmiştir.
- Tarımsal Eğitim Yayım Koordinasyon Birimi (TEYKOB) kapsamında Şanlıurfa’da yayım elemanları
için basınçlı sulama yöntemleri projelendirme eğitimi, pamuk ve hububat yetiştiriciliği eğitimi,
sebzecilik eğitimi, pamuk ve mısır yetiştiriciliği eğitimi ile tarımsal yayım ve yönetmelik eğitimi
verilmiştir. Mevcut eğitimlere toplamda 242 kişi katılmıştır.
- Belkıs Nizip Sulama Birliği, Midyat Ziraat Odası ve İdil Ziraat Odası ve Suruç Ziraat Odası üyelerine
bilgilendirme ve bilinçlendirme amacıyla 2 farklı konuda toplam 300 liflet hazırlanarak dağıtılmıştır.
- GAP TEYAP Model Uygulaması Sulama ve Bitkisel Üretim Demonstrasyonu kapsamında 2015 yılında
Şanlıurfa’da; Karık Sulama Yöntemi İle Pamuk Yetiştiriciliği Demonstrasyonu, Damla Sulama
Yöntemi İle Antepfıstığı Yetiştiriciliği Demonstrasyonu, Damla Sulama Yöntemi İle Biber
Yetiştiriciliği Demonstrasyonu, Yağmurlama Sulama Yöntemi İle Yonca Yetiştiriciliği
Demonstrasyonu kurulmuştur.
- 02.04.2015 tarihinde Şanlıurfa İl Koordinatörlüğü tarafından düzenlenen koordinasyon ve farkındalık
çalışmaları kapsamında; “GAP Bölgesinde Tuzluluk” konulu konferans düzenlenmiştir. Konferansa
184 kişi katılmıştır.
25
- 08.05.2015 tarihinde Şanlıurfa İl Koordinatörlüğü tarafından düzenlenen koordinasyon ve farkındalık

çalışmaları kapsamında; “Antepfıstığı Yetiştiriciliği” konulu panel düzenlenmiştir. Panele 120 kişi
katılmıştır.
- 23-24.05.2015 tarihleri arasında Şanlıurfa İl Koordinatörlüğü tarafından düzenlenen “Pestisitlerin İnsan
Sağlığı ve Çevreye Etkisi” konulu panel düzenlenmiş ve 72 kişinin katılımı sağlanmıştır. Şanlıurfa
ZMO, GAP TEYAP ve Haliliye Ziraat Odası’nın iş birliği ile Şanlıurfa’da bulunan Zirai İlaç bayileri
ve teknik elemanlarının katılımı sağlanarak bir panel düzenlenmiştir.
4.1.12. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının ve Enerji

Verimliliğinin Artırılması Projesi (Eylem Planı)
Yenilenebilir enerji kaynaklarının tüm potansiyelinin kullanılması ve yayılmasını öngören benzersiz bir
değer önerisi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesini “Medeniyetlerin Beşiği”ne dönüştürmeyi amaçlamaktadır.
Bu çerçevede, UNDP’ nin teknik desteği ile yürütülen projenin proje dokümanı Dışişleri Bakanlığı, UNDP
ve GAP BKİ tarafından imzalanmıştır. Ayrıca UNDP ve GAP BKİ arasında Maliyet Paylaşımı Anlaşması
da imzalanmıştır. İlk adım olarak, projede çalışacak ulusal ve uluslararası danışman ekibi kurulmuştur. Bu
ekip öncelikle ayrıntılı bir mevcut durum analizi yapmışlar, Başlangıç raporu, Taslak Eylem Planı ve
Stratejik Eylem Planı hazırlamışlardır.
Ekonomik ve teknik uygulanabilirlik ölçütleri göz önünde bulundurularak ve dünyadaki uygulamalar

dikkate alınarak GAP Bölgesi’nin gelişimini ve rekabet edebilirliğini artıracak aşağıda yer alan öncelikli 10
proje belirlenmişlerdir:
1. GAP “Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Merkezi” kurulumu,

2. “Güneş Enerjili Su Pompalama” ve “Mikro Sulama Sistemi” kurulumu,
3. “Endüstri Tesislerinde Güneş Enerjisi” sistemlerinin kullanımı,
4. “Hayvan Atıklarından Biyogaz” üretimi,
5. Kamu binalarının enerji verimliliği açısından iyileştirilmesi,
6. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji teknoloji uygulaması için işgücü (teknisyen) eğitimi,
7. Otellerde ve kamu binalarında güneş enerjili soğutma ve klima sistemlerinin kullanımı,
8. Tarımsal (Buğday ve Pamuk) atıklardan enerji üretimi,
9. GAP Bölgesi KOBİ’ler için enerji verimlilik etüdü ve yatırım programı uygulaması,
10. GAP Bölgesi “Küçük ve Orta Ölçekli Rüzgar Enerjisi ve Jeotermal Enerji Kullanım Potansiyelinin”
belirlenmesi.
İlk 8 adet pilot proje için ayrıntılı fizibilite çalışmaları tamamlanmış Ekim 2010’da DPT onayına
sunulmuştur. 2011 yılında Stratejik Eylem Planının önerdiği entegre yaklaşımla pilot projelerin birbirlerini
destekleyecek şekilde bir bütün olarak uygulamaya geçirilmesi Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanmış
ve böylece projenin 2. Fazına geçilmiştir.
Projenin ikinci fazında;

 Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sanayi sektöründe ve hizmet binalarında EV/YE imkânlarının
belirlenmesi, örnek uygulamaların yapılması ve yaygınlaştırılması (Çıktı1),
 Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin YE kullanım potansiyelinin arttırılması (Çıktı 2),
 Bölge’de sanayi, hizmet, bina ve tarım sektörlerinde EV ve YE konularında teknik, kurumsal ve
işgücü kapasitesinin geliştirilmesi (Çıktı 3) hedeflenmektedir.
Projenin hedeflerine ulaşılmasında tekrarlanabilir ve ölçeklendirilebilir pilot uygulamaların hayata

geçirilmesi, EV ve YE alanlarında faaliyet gösteren ulusal ve bölgesel ölçekteki aktörler arasında işbirliğinin
ve eşgüdümün güçlendirilmesi, Bölge genelinde YE ve EV alanlarında farkındalığın arttırılması ve bilgi
altyapısının geliştirilmesi ana başarı unsurları olarak benimsenmiştir. Bu çerçevede hem bölgesel hem de
ulusal ölçekteki ilgili paydaşları bir araya getiren Proje Yönlendirme Kurulu, proje faaliyetlerinin
26
planlanması, uygulanması ve izlenmesi süreçlerinde işbirliği yapmak ve yenilenebilir enerji ve enerji

verimliliği alanlarında farklı kurumlarca yürütülen girişimlerin eşgüdümünü güçlendirerek bu girişimlerin
tekrar edilebilirliğini ve ölçeklendirilebilirliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Genel amaç ve öncelikler
çerçevesinde uygulanmakta olan proje bileşenleri aşağıda sıralanmaktadır. Bu çerçevede ilde yapılan
çalışmalar aşağıda özetlenmiştir.
Kamu ve Hizmet Binalarında Gerçekleştirilecek Enerji Verimliliği Projelerinin Belirlenmesi ve Hayata

Geçirilmesi; Kamu binalarında enerji verimliliği tedbirlerinin alınmasına yönelik pilot ve demonstratif
çalışmalar kapsamında, Şanlıurfa Bölge İdare Mahkemesi ve EVD Kuluçka Merkezi binaları, enerji
verimliliğini iyileştirmeye yönelik pilot uygulama alanları olarak belirlenmiştir. Şanlıurfa Bölge İdare
Mahkemesi binası için planlanan ve teknik detayları belirlenen ısı ve ses yalıtımı uygulaması 26 Ağustos
2013 tarihi itibarı ile tamamlanmıştır.
Sanayi Sektörlerinde Verimlilik Potansiyelinin Tespit Edilmesi ve Pilot Uygulama Modellerinin

Belirlenmesi; Bölge’de yer alan sanayi tesislerinde, sektörel bazda enerji tüketim oranlarının ve (üretim
kapasitesi bazlı) tüketim verimliliğini iyileştirme amaçlı tedbirlerin tespitine yönelik bir analiz çalışması
başlatılmıştır. Bu çalışma, ilk noktada, istatistiksel olarak anlam ifade edecek biçimde, bir modelleme
analizini ihtiva etmektedir. Örnek belirleme aşamasının sonrasında, geçmiş dönemlere ilişkin enerji/kaynak
tüketim miktarlarının derlenmesi ve ön etüt çalışmalarıyla sağlanabilecek yaklaşık enerji tasarrufu
miktarlarının ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adıyaman
ve Kilis’te muhtelif sektörlerde faaliyet göstermekte olan toplam 38 endüstriyel tesisi kapsayan saha
ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Enerji tasarrufunun arttırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının
kullanım olanaklarının belirlenmesine yönelik sektör analizi çalışmaları tamamlandıktan sonra, yüksek
tasarruf potansiyelini haiz işletmelerde detaylı analiz ve ölçüm çalışmaları yürütülecek, oluşturulacak bir
hibe destek ve eş-finansman programı çerçevesinde uygulamalar gerçekleştirilecektir.
Bu kapsamda, İpekyolu Kalkınma Ajansı, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Dicle Kalkınma Ajansı ile birlikte
sanayide enerji verimliliğinin iyileştirilmesine yönelik bir ortak mali destek programı
Güneş Enerjili Mikro Sulama Sistemlerine İlişkin Demonstratif Çalışmalar; Güneş enerjili mikro sulama
sistemlerinin Bölge’de pilot ve demonstratif uygulamalarla yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar
kapsamında; öncelikle, GAP BKİ, UNDP, Kalkınma Ajansları, Tarımsal Araştırma Enstitüleri ve Üniversite
temsilcilerinden oluşan bir yönlendirme komitesi kurulmuştur. Komite tarafından pilot alanların seçilmesine
yönelik ölçütler belirlenmiş ilde aşağıda yer alan projeler uygulanmıştır.
Tablo 21: Güneş Enerjili Sulama Pilot Projeleri

Fotovoltaik Panel Kurulu Güç
Uygulama Sahası Sistem Türü
(Adet) (kW)
GAP Tarımsal Araştırma
Şebeke Bağlantısız Yüzey Sulama
Enstitüsü Müdürlüğü Gündaş 18 3.60
(Kamu)
İstasyonu, ŞANLIURFA
Pollen Seracılık, Nusaybin, Akü Depolamalı Yüzey Sulama (
10 2.00
MARDİN Özel)
Şebeke Bağlantısız Yüzey Sulama
Kepirli Köyü, ŞANLIURFA 18 3.60
(Özel)
4.2. Sosyal Gelişmeye İlişkin Çalışmalar
Bölge’de ekonomik kalkınmanın desteklenmesiyle birlikte sosyal altyapının geliştirilmesine, dezavantajlı

nüfus kesimlerinin toplumsal kalkınmaya entegrasyonlarını sağlamaya yönelik proje ve programlar da
geliştirilmektedir.
27
4.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) (Eylem Planı)
Kadınların toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla uygulanan proje kapsamında

Şanlıurfa’da 9 ÇATOM kurulmuştur.
Ahmet Yesevi ve Savcı Mehmet Parmaksız mahalleleri ile Bozova, Siverek, Suruç, Viranşehir, Hilvan,
Birecik ve Ceylanpınar İlçeleridir.
ÇATOM'larda uygulanan programlar; i) okuma-yazma, okul öncesi eğitimi, anne eğitimi, bilgisayar,
beslenme, ev ekonomisi alanlarında eğitim programları, ii) sağlık eğitimi, kısmi ve gezici poliklinik
hizmetleri gibi sağlık programları, iii) el sanatları, trikotaj, tekstil, kuaför, keçe işlemeciliği, yöresel bebek,
gümüş işlemeciliği gibi konularda beceri geliştirici programlar, gelir getirici atölyeler ve kadın
girişimciliğini destekleyici programlar, iv) sosyal yaşama katılımı destekleyen ve kadın bilincini
oluşturmayı hedefleyen sosyal ve kültürel programlar, v) hedef grupların sosyal destek hizmetlerine (burs,
yeşil kart, ayni yardım, resmi nikâh vb.) ulaşmasını kolaylaştırıcı sosyal destek programlarıdır.
Şanlıurfa ÇATOM’larda eğitim, sağlık, gelir getirici ve beceri kazandırıcı, sosyal-kültürel faaliyetler,
çocuklara yönelik faaliyetler ile sosyal destek programları uygulanmaktadır.
4.2.2. GAP Gençlik Evleri Projesi
Temelde gençlerin yerel yönetim ve karar alma süreçlerine katılımını sağlamak amacıyla yürütülen proje
kapsamında Gençlik ve Kültür Evleri kurulmakta; bu merkezlerde üniversiteye hazırlık, bilgisayar, resim,
müzik, halkla ilişkiler, tiyatro ve halk oyunları kursları düzenlenmektedir.
Şanlıurfa Gençlik ve Kültür Evi’nde yürütülen faaliyetler kapsamında;

- Üye sayısı 822 kadın, 902 erkek olmak üzere toplam 1.424’tür. Gönüllü olup, faaliyetlerin
gerçekleştirilmesinde görev alan genç kadın sayısı 59 genç erkek sayısı ise 53’dır.
- Tanıtım faaliyetleri kapsamında lise ve üniversitede 21 toplantı gerçekleştirilmiş ve bu yolla 4.37 kişiye
ulaşılmıştır.
- Kapasite artırıcı etkinlikler kapsamında (devam eden ve tamamlanan) 42 etkinlik düzenlenerek, 366
genç kadın ve 309 genç erkek toplam 675 genç çalışmalardan faydalandırılmıştır.
- Sosyal ve kültürel etkinlikler kapsamında 18 faaliyet gerçekleştirilerek, 1.265 genç kadın ve 460 genç
erkek toplam 1.725 gencin çalışmalara katılımı sağlanmıştır.
- Toplumsal kalkınma etkinlikleri kapsamında 10 faaliyet yürütülmüş 1.650 kişiye ulaşılmıştır.
28
4.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk
Gelişim Merkezleri)
Çocukların beklentilerine uygun, enerjilerini olumlu yönde kullanabilecekleri, zihinsel, duygusal, sportif,
kişisel ve sosyal gelişimlerini destekleyen eğitimlerin planlandığı ve etkinliklerin düzenlendiği Çocuk Oyun
Odaları ile 4-6, Çocuk Gelişim Merkezleri ile 4-6 ve 7-14, Çocuk Okuma Odaları ile ise 7-14 yaş grubu
çocuklara yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Proje kapsamında merkezlerin hem iç hem de dış yapılanmalarında çocukların gelişimlerini destekleyecek
zengin uyaranlarının yer almasına dikkat edilmekte sportif, kültürel, sanatsal faaliyetlerden
yararlanabilmeleri, okul çağındaki çocukların ders çalışabilmeleri, kitap okuyabilmeleri, araştırma
yapabilmeleri için uygun alanlar oluşturulmaya çalışılmaktadır.
Şanlıurda Hilvan Çocuk Gelişim Merkezi’nde yapılan faaliyetler aşağıda yer almaktadır.
- Çocuk Gelişim Merkezine, okul öncesi eğitimde 30, ilköğretimde221 ve ortaöğretimde 273 olmak
üzere toplam 524 çocuk kayıtlıdır.
- Bilgisayar, matematik, fen ve teknoloji, Türkçe, İngilizce, sosyal bilgiler, gitar, resim, keman, bağlama,
yüzme, futbol, basketbol, voleybol programlarına 470 çocuk katılmıştır.
- Kütüphane, etüd, bilgisayar açık kapı programlarından toplam 281 çocuk faydalanmıştır.
- 14 öğrenciye burs desteği verilmektedir. 167 öğrenci ise kitap okuma etkinliği yapmıştır.
- Veli toplantıları ve el sanatları gibi ailelere destek programlarına toplam 130 kişi katılmıştır.
- Sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler kapsamında düzenlenen 18 etkinlikten toplam 1.450 kişi
faydalanmıştır.
4.2.4. Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluluklar İçin Geçim Kaynakları ve İnsana
Yakışır İş Fırsatlarının Geliştirilmesi ve Türkiye’de Suriyeli Akınına ILO’nun Yanıtı Projesi
Projenin amacı Suriyelilerin ve ev sahibi toplulukların istihdam edilebilirliklerinin artırılması için çalışma
hayatındaki temel prensipler ve haklar çerçevesinde Türkçe dil kursları, mesleki eğitim, beceri geliştirme,
girişimcilik faaliyetleri yürütmek ve yerel ekonomik kalkınmayı desteklemektir. Proje kapsamında
Gaziantep, Şanlıurfa ve Kilis’te faaliyet gösteren ÇATOM ve Gençlik ve Kültür Evlerinde mesleki eğitim,
Türkçe dil kursları, temel beceri geliştirme faaliyetleri ve girişimcilik eğitimleri gerçekleştirilecektir.
29
Gerçekleşen Önemli Faaliyetler:

- Şanlıurfa ve Kilis’teki ÇATOM’larda Suriyelilere yönelik olarak toplam 11 kurs açılmıştır. Şanlıurfa
Ahmet Yesevi ÇATOM’da iki sınıf Temel Türkçe Dil Kursu (A1) ve Makyaj Kursu; Parmaksız
ÇATOM’da Türkçe Dil Kursu ve Kuaförlük Kursu; Kilis İslambey ÇATOM’da Ev Yemekleri Kursu
ve Türkçe Kursuna ek olarak Kadın Sağlığı Eğitim Programı; Kilis Ekrem Çetin ÇATOM’da Türkçe
Kursu, Güzellik Kursu ve Kuaförlük Kursu açılmıştır. ILO’nun 75.000 TL’lik finansman desteği ile
sürdürülen kurslara Mart-Haziran 2016 döneminde toplam 184 kişi katılım sağlayarak sertifikalarını
almışlardır.
- Şanlıurfa ve Kilis ÇATOM’larda yaz döneminde gerçekleştirilecek Mesleki Eğitim Kurslarının ve
devam edecek olan Türkçe Dil Kurslarının (A2) planlaması yapılmıştır.
- 23-24 Mayıs’ta İstanbul’da düzenlenen “Dünya İnsani Zirvesi” kapsamında ILO tarafından düzenlenen
panele, İdare panelist olarak katılım sağlamış, ÇATOM tecrübelerini aktarmıştır.
4.2.5. Suriyeli Çocukların ve Gençlerin Güçlendirilmesi Çalışma Planı
2011 yılından bu yana Suriye’de yaşanan iç savaş nedeniyle Türkiye, “açık kapı politikası” uygulamıştır.
2011 yılında göreceli olarak çok yüksek olmayan rakamlarda Suriyeli, Türkiye’ye giriş yapmıştır; 2012 ve
izleyen yıllarda, yaşanan iç savaşın ülke geneline yayılması ile birlikte Türkiye’de ki Geçici Koruma
Altındaki Suriyeli sayısı artmaya başlamıştır. 2012 yılında bu sayı 9.500 iken 2014 yılı Ocak ayında
1.115.551’e ulaşmıştır. Mart 2016 itibariyle Türkiye’de 281.943’ü kamp içi, 2.475.134’ü kamp dışı olmak
üzere 2.747.946 Geçici Koruma Altındaki Suriyeli yaşamaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kamp dışında yaşayan Suriyeli sayısı 1.300.000’dir; bu sayının il bazında
dağılımı sırasıyla Şanlıurfa 400.967, Gaziantep 325.067, Kilis 129.162, Mardin ise 97.719’dur. Suriyeli
nüfusunun cinsiyet dağılımına bakıldığında % 50,8’inin erkek, 49.2’sinin ise kadın olduğu görülmektedir.
Yaş dağılımına bakıldığında ise nüfusun % 20’si 0-4 yaş, 20.2’si 05-11 yaş, 14’ü 12-17 yaş, 42.3’ü 18-59
yaş, 3.6’sının ise 60 yaş ve üstünde bulunduğu görülmektedir. Nüfusun yaklaşık yarısı 12 yaş altı çocuktan,
kadın ve çocuk oranı ise Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin yaklaşık % 75’i oluşmaktadır.
Türkiye’de yaşayan Geçici Koruma Altındaki Suriyeli nüfusunun yaklaşık yarısına ev sahipliği yapan
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, Suriyeli nüfusunun yoğunluğu eğitim, sağlık gibi temel hizmetler, kentsel
alt yapı, yerel işgücü piyasası, belediye hizmetleri ve diğer kamusal hizmetler üzerinde baskı oluşturmuştur.
Türk vatandaşları ve Suriyeli vatandaşların bahse konu hizmetlerden yeterli düzeyde faydalanması ve uyum
içinde yaşayacakları ortamın oluşturulması gerekliliği ortaya çıkmıştır.
Bu gerekçe ile, GAP İdaresi Başkanlığı ve UNICEF işbirliğiyle “Suriyeli Çocukların ve Gençlerin
Güçlendirilmesi Çalışma Planı” hazırlanmıştır.
Türk vatandaşları ve Suriyelilerin uyum içinde birlikte yaşayacakları bir ortam oluşturulmasına katkı
sağlayacak olan proje 3 bileşenden oluşmaktadır. Bütçesi 2 milyon Dolardır.
- Bileşen 1. Sosyal Uyum Eğitimleri
- Bileşen 2. Erken Çocukluk Gelişimi
- Bileşen 3. Çocuk Dostu Belediyeler
Proje Çerçevesinde Gerçekleşen Önemli Faaliyetler:

- GAP İdaresi, Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV) arasında Erken
Çocukluk Gelişimi Bileşeni kapsamında 3’lü protokol imzalanmıştır.
- GAP İdaresi Başkanlığı ve TKV arasında Çalışma Planı uygulamalarınaa ilişkin 2’li protokol
imzalanmıştır.
- TKV ve UICEF arasında işbirliği anlaşması imzalanmıştır.
30
- Sosyal Uyum Bileşeni kapsamında 27-29 Nisan’da ÇATOM, Gençlik Evi ve Çocuk Gelişim
Merkezlerinin sorumlularına yönelik farkındalık eğitimi gerçekleştirilmiştir.
- 4-5 Mayıs 2016 tarihlerinde Şanlıurfa’da “Suriyeli Çocuk ve Gençlerin Güçlendirilmesi için Çalışma
alanlarının Belirlenmesi Çalıştayı” yapılmıştır. Çalıştay yaklaşık 100 Kurum ve Kuruluştan 185 kişinin
katılımıyla gerçekleşmiş olup, çalıştay taslak raporu hazırlanmıştır.
- 12-15 Mayıs 2016 tarihleri arasında “Gençlik Çalışmalarında Sosyal Uyum Temel Eğitmen Eğitimi”
Bölge illerinden gelen gönüllü 36 gencin katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
- Erken Çocukluk Bileşeni kapsamında yapılacak Yaz Anaokulu eğitici eğitimi ve süpervizör eğitimi
05-19 Haziran 2016 tarihleri arasında Şanlıurfa’da yapılmıştır. Eğitimi 20’si eğitici, 7’si süpervizör
olmak üzere 27 kişi katılmıştır.
- 19 Hazirandan itibaren Yaz Anaokullarında görev alacak eğitici ve süpervizörlerin işe girişleri için
gerekli olan belgeler hazırlanmış ve işe giriş işlemleri yapılmıştır.
- Yaz Anaokulu mekânsal düzenleme çalışmalarına başlanmıştır.
- Eylül ayının son haftası Şanlıurfa’da yapılması planlanan “Kadın ve Çocuk Çalışmalarında Sosyal
Uyum Temel Eğitmen Eğitimi” hazırlık çalışmaları yapılmıştır.
- Çocuk Dostu Belediyeler Bileşeni kapsamında gerçekleştirilecek Sirk ve Sokak Sanatları Festivali
hazırlık çalışmaları devam etmiştir.
4.2.6. GAP Bölgesi’nde Yaşayan Suriyeli Kadınların Sosyal ve Ekonomik Yaşama Adaptasyonu
Projeyi GAP İdaresi Başkanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının teknik, Kuveyt Hükümeti
Fonu’nun finansman desteği ile Gaziantep, Kilis, Mardin ve Şanlıurfa illerinde uygulayacaktır. Projenin
amacı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yaşayan Suriyeli kadınların, Bölgenin sosyal ve ekonomik yaşamına
adapte olmasıdır. Proje süresi 12 ay olup, bütçesi 250.000 ABD Dolarıdır.
Proje kapsamında Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa ve Mardin illerinde faaliyet gösteren ÇATOM’lar ile diğer
sivil toplum kuruluşlarla işbirliği yapılarak, Suriyeli kadınlara hizmet sunumu yapılacaktır.
Proje kapsamına Türkçe pratik dil eğitimi, gelir getirici faaliyetler, atölye çalışmaları, ev ekonomisi ve
uygulama mutfağı etkinlikleri, sağlık eğitimi, psiko-sosyal destek, kadın sağlığı, kişisel gelişim ve özel gün
kutlamalrı gibi faaliyetler gerçekleştirilecektir.
Gerçekleşen Önemli Faaliyetler:

- Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa ve Mardin’de faaliyet gösteren 13 ÇATOM’da finanse edilen uygulama
mutfağı, sosyal aktivite, bademli şeker üretimi, Türkçe dil kursu, hediyelik eşya, psikolojik
danışmanlık, kuaförlük, el sanatları, dikiş atölyesi, kadın sağlığı eğitim programı, keçe atölyesi vb
faaliyetlerin uygulanmasına başlanmıştır.
4.3. Çevre ve Altyapı Faaliyetleri
4.3.1. Susuz Köylerin Sağlıklı İçme Suyu Kaynağına Kavuşturulması
GAP Bölgesi’nde bulunan susuz köylerin yer altı suyu etütlerinin yapılarak, bu köylerin hijyenik koşullarda
sağlıklı içme suyu kaynağına kavuşturulması amacıyla alınan sondaj makinesi ile 1998-2010 dönemi
itibarıyla Şanlıurfa’da 3.560 metre sondaj gerçekleştirilmiş; 10’u sulu toplam 27 adet kuyu açılmıştır.
Tablo 22: Şanlıurfa İli Sondaj Çalışmaları

Açılan Kuyu Sayısı Hizmet Götürülen
Metraj Köy,
Sulu Kuru Terk Toplam Diğer Toplam
Mezra
Şanlıurfa 10 12 5 27 3 560 13 3 16
31
4.3.2. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları
Halihazır Harita: GAP Bölgesi’ndeki il, ilçe, belde belediyelerinin imar planları ile altyapı çalışmalarına
ve özel proje alanları için gerekli olan her tür projeye altlık olmak üzere, halihazır haritası olmayan veya
haritası olup güncelliğini kaybetmiş olan yerleşim yerlerinin ve proje bazında ihtiyaç duyulan yerlerin
sayısal halihazır haritalarının yaptırılması amaçlanmaktadır.
Halihazır harita alımı işleri Akçakale, Siverek (1992), Bozova, Siverek Arıtma Tesisi Yeri, Harran, Harran
Üniversitesi Kampüs Alanı, Viranşehir (1993), Karaköprü, Uluslararası Havaalanı (1994), Uluslararası
Havaalanı (1995), Halfeti (2001), Birecik, Gülakar, Halfeti Kıyı Kenar Çizgisi (2002), Viranşehir (2003),
Yaylak (2004), Onbirnisan, Suruç (2005), Hilvan (2006), Bozova (2008) yıllarında tamamlanmıştır.
08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince
Ayran (2011), Argıl (2013) yıllarında harita çalışmaları tamamlanmıştır. Aynı protokol kapsamında 2015
yılı 2. dönem itibariyle Ceylanpınar harita çalışmaları ihale edilmiş olup, %40’lık bir fiziki gerçekleşme
sağlanmıştır.
İmar Planı: GAP Bölgesi’ndeki belediyelerde, sağlıklı kentleşme ve düzenli gelişmeyi sağlayabilmek ve
gelecekte yapılacak altyapı çalışmaları ve diğer projeler için altlık teşkil etmek, İmar Planı çalışmalarının
amacını oluşturmakladır.
Akçakale, Siverek (1993), Bozova, Viranşehir (1995), Karaköprü (1997), Onbirnisan (2007), Hilvan (2008)
yıllarında tamamlanmıştır. 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında
yapılan protokol gereğince , Ayran (2012) yerleşim yerinin; 6 aralık 2014 tarih ve 28489 Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması
İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” doğrultusunda,
Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer aldığından belediyelikleri kaldırılarak mahalle statüsü
almıştır.
4.3.3. Siverek-Hilvan Sulama Alanları Alt Bölge Gelişme Planı
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile hedeflenen kalkınmaya yönelik çalışmaların hayata geçmeye
başlamasıyla, Şanlıurfa İl’ine bağlı Siverek ve Hilvan ilçelerinde, GAP Eylem Planı kapsamında sulamaya
açılmış ve açılacak alanlarda sulu tarıma geçişle birlikte yaşanacak sosyal, ekonomik ve mekansal değişim
süreçlerinin yönlendirilmesi, alanın ana kaynak değeri olan verimli tarım arazilerinin ve sulama alanlarının
korunması, planın amacını oluşturmaktadır.
GAP İdaresi Başkanlığı tarafından 21.11.2013 tarihinde ihale edilen ve 02.01.2014 tarihinde imzalanan
sözleşme gereği 15.01.2014 tarihinde işe başlaması verilen Plan; Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu Onayı
(I. Etap), Mevcut Durum ve Sentez (II. Etap), Projeksiyon, Hedefler ve Taslak Planın Hazırlanması (III.
Etap) ile Kesin Plan ve Onay (IV. Etap) olmak üzere 4 etaptan oluşmaktadır.
Plan’ın, 15.12.2014 tarihinde işe başlaması verilmiş olan III. etap (Projeksiyon, Hedefler ve Taslak Planın
Hazırlanması), çalışmaları plan müellifince tamamlanarak, 05.04.2015 tarihinde GAP İdaresi’ne teslim
edilmiştir.
20.05.2015 tarihinde konu ile ilgili kurum ve kuruluşlar, belediyeler, Harran Üniversitesi ve meslek
odalarından temsilcilerin katılımıyla gerçekleştirilen bir toplantıyla taslak planın sunumu yapılmıştır.
İdaremize teslim edilmiş olan Plan’ın III. etap çıktılarının İdaremiz uzmanlarınca incelenmesi devam
etmektedir.
32
4.3.4. Birecik Baraj Gölü Aşağı Çardak Rekreasyon Alanının Oluşturulması Projesi (Eylem Planı)
Birecik Baraj gölü ve çevresini bir bütün olarak ele alarak turizm amaçlı değerlendirmek, Birecik Baraj
Gölü çevresinde yer alan yerleşimlerin düzenli ve sağlıklı gelişmesi ve kentlileşme olgusunun
yaygınlaştırılması için sosyal, ekonomik ve mekânsal alanlarda topyekûn bir iyileştirme çalışmasının
yapılmasını sağlamak projenin genel amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda,
 Rekreasyon alanlarının sayısı ve kalitesini artırmak,

 Rekreasyon-turizm ve rekreasyon-doğa koruma kullanma ilişkisini kurmak,
 Alanı kullanacak kişilere yönelik doyurucu, kendini geliştirici, ruhsal ve bedensel yenilenme
gereksinimi giderecek sosyal, kültürel ve fizyolojik aktiviteler oluşturmak,
 Yerel halkın serbest zamanlarını bireysel ve gruplar halinde verimli bir şekilde kullanmaları ve
kendilerini çok yönlü geliştirmelerini sağlamak,
 Kentsel altyapının geliştirilmesi ve iyileştirilmesini sağlamak,
 Turizm altyapısı ve turizm gelirlerini geliştirmek,
 Yaşam kalitesini yükseltmek,
 Gelir getirici faaliyetleri geliştirmek,
 Ekonomiye katkı sağlamak ve
 İstihdamı artırmak amaçlanmaktadır.
Bu çerçevede; Başkanlığımız ile İller Bankası arasında imzalanan Teknik İşbirliği Protokolü kapsamında
çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda, Başkanlığımız tarafından aktarılan ödenek ile İller Bankası;
Gaziantep ve Şanlıurfa illerinin ortaklaşa kullanabilecekleri rekreasyon alanının oluşturulmasına yönelik,
haritası olmayan yerlerin haritasını çıkarmak için 2013 yılında ihaleye çıkmış ve harita çalışmaları
tamamlanmıştır.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nın revizyon
çalışmalarının tamamlanması ve resmiyet kazanmasından sonra, imar planı çalışmaları, çevre düzenleme ve
peyzaj projelerinin hazırlanmasına yönelik çalışmalara başlanacaktır.
4.3.4. GAP Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma Projesi (Eylem Planı)
GAP İdaresi’nin yaptırmış olduğu “GAP Bölgesi Turizm Master Planı”nın ortaya koyduğu önemli
verilerden biri de; tarih öncesi çağlara kadar dayanan ve dünya çapında önemli kültürel mirası bünyesinde
barındırmasına rağmen, Bölgenin çok az sayıda turist çektiğidir. Bu nedenle de Bölgeye turist çekebilmek
için Bölgede turizm çekim merkezlerinin oluşturulması ve bu merkezlerin tanıtımının yapılarak
markalaşmasının sağlanması gerekmektedir.
Bu kapsamda, Bölge’nin bir bütün olarak tanıtılması yerine Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin ve
Adıyaman’ı markalaştıracak tanıtım politikalarının izlenmesi, diğer illerde yer alan kültür varlıklarının beş
ile yönelik yapılacak olan tanıtım ve markalaşma çalışmaları kapsamında değerlendirilmesi ve Bölge’de
bağımsız yürütülen projelerin, planların bütüncül bir yaklaşımla ele alınması önem arzetmektedir.
Bu çerçevede bütüncül bir yaklaşımla Bölge’nin kültürel mirasını korumak, koruma-kullanma dengesi
gözetilerek turizm odaklı değerlendirmek, istihdam ve turizm gelirlerinin artışını sağlamak, turizm
hareketlerinin daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamlılığını sağlamak üzere tanıtım ve
markalaşma çalışmalarını gerçekleştirmek projenin amacını oluşturmaktadır.
2014 yılında başlayan GAP Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma Projesi kapsamında Adıyaman
ilinde yürütülen çalışmalar aşağıda özetlenmiştir.
33
- Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa’da Turizm Platformlarının oluşturulması

ve/veya etkin hale getirilmesi: Saha çalışmaları sırasında Platformların en önemli paydaşları olan
belediyeler ve valiliklerle görüşülmeye başlanmıştır. Bölgenin hassasiyeti nedeniyle yeni platformlar
kurulamamış veya kurulu olanlar da harekete geçirilememiştir. Tanıtım materyallerinin
hazırlanmasından sonra il ziyaretlerine başlanmıştır.
- Adıyaman, Batman, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Siirt, Kilis ve Mardin’de yapılan dijital veri
toplama çalışmaları sırasında alt marka değerleri belirleme çalışmalarına başlanmıştır.
- Tematik Rotaların Oluşturulması: Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kilis ve Mardin’de yapılan dijital
veri toplama çalışmaları sırasında tematik rotalar da oluşturulmaya başllanmıştır. Tematik rotaların
büyük bir bölümünün taslak çalışmaları bitirilmiştir. Tematik rotalar içinde yar alan “kuş gözlemciliği,
trekking rotaları” gibi rotaların yürüyerek çizilmesi işinin uygun mevsimin beklenmesi ve Bölge
hassasiyeti nedeniyle uygulamalı olarak Mayıs-Haziran 2016 tarihinde yapılması öngörülmektedir.
- Marka şehirlerden bölgeye, bölgeden marka şehirlere paket turların oluşturulması: Adıyaman,
Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kilis ve Mardin için kent içi rota güzergâhları, il tur paketleri
belirlenmiştir. CBS yazılımları kullanarak dijital hale getirilerek sisteme entegre edilmiştir. Diğer iller
için çalışmalar devam etmektedir.
- Adıyaman, Gaziantep, Kilis, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Siirt ve Batman kent ve il turizm haritaları
çalışmaları devam etmektedir.
34

Gap Sanliurfa İl Veri̇leri̇ 2016

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gap Sanliurfa İl Veri̇leri̇ 2016

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İÇİNDEKİLER

1. SOSYO-EKONOMİK ÖZELLİKLER .............................................................................. 1

3.15. Kültür Ve Turizm ..................................................................................................................... 17

Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı ................................................................................... 1

Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu

1.2. Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu

1.3. Bebek Ölüm ve Doğurganlık Hızı

Tablo 1: Bebek Ölüm ve Doğurganlık Hızı

1.4. Göç İstatistikleri

Tablo 2: Göç İstatistikleri

2.1. Tarım Sektörü

2.1.1. Tarım Alanları

Tablo 3: Şanlıurfa İli Tarım Alanları

Tarım Alanlarının Dağılımı Tarım Alanlarının GAP İçindeki

2.1.2. İlde Sulanan Alan

Tablo 4: DSİ Tarafında Şanlıurfa İlinde Sulamaya Açılan Alanlar (2015)

2.1.3. Hayvan Varlığı

2.2. Sanayi Sektörü

2.2.2. İthalat – İhracat

Tablo 6: Şanlıurfa İli İthalat – İhracat Verileri (Bin Dolar)

2.2.3. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)

Tablo 7: Şanlıurfa İli Tamamlanan OSB’ler

2.2.4. Küçük Sanayi Siteleri (KSS)

Tablo 8: Şanlıurfa İli Tamamlanan KSS’ler

2.2.6. Sanayi Tesisleri

Grafik 4: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı Grafik 5: İstihdamın Sektörel Dağılımı

Sanayi Tesislerinin Sektörlere İstihdamın Sektörel Dağılımı

Şanlıurfa ilinde 2015 - 2016 eğitim döneminde okullaşma oranlarına baktığımızda;

Tablo 11: Şanlıurfa İli Hastane ve Yatak Sayısı

3. EYLEM PLANLARI (2008-2016) ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞMELER

3.1. Sulama Yatırımları

Tamamlanan Sulama Yatırımları

Devam Eden Sulama Yatırımları:

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 2008-2012 döneminde tamamlanan

Hayvancılığın Desteklenmesi Programı kapsamında; 2009-2015 döneminde 46 proje desteklenmiş olup

3.4. Doğal Kaynaklar

Devam Eden ve Tamamlanan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)

Devam Eden ve Tamamlanan Küçük Sanayi Siteleri (KSS)

3.6. Kobi Destekleri ve Kümelenme

Tablo 12: Şanlıurfa İli Karayolu Projeleri

2015 yılı sonu itibarıyla 57 km. TY-SK seviyesinde

Tamamlanan Sağlık Tesisleri:

- Siverek Karakoyun ASM (3 hekim) (2013)

Devam Eden Sağlık Tesisleri

- Viranşehir Sarpın Köyü ASM (2 hekim): Fiziki gerçekleşmesi %90’dır.

Yeni Açılan Fakülte ve Yüksekokullar:

Lojman ve Sosyal Tesisler

Devam Eden İşler:

Tablo 13: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları

3.12. Sosyal Destek Programı (SODES)

3.13. Sosyal Hizmet ve Yardımlar

Devam Eden Projeler

3.14. Spor Tesisleri

Devam Eden Tesisler

3.15. Kültür Ve Turizm

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tarafından Şanlıurfa’da yürütülen çalışmalar:

Tamamlanan ve Devam Eden Projeler

Devam Eden Projeler

3.16. Sosyal Fiziki Altyapı

Adıyaman-Şanlıurfa-Diyarbakır Planlama Bölgesi’ne ait 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları

- Şanlıurfa İçmesuyu Tesisleri 2 Kademe İsale Hattı: Tamamlanmıştır (2015).

3.17. Cazibe Merkezleri

Şanlıurfa - CMDP uygulamalarına 2010 yılında başlanmıştır.