Professional Documents
Culture Documents
मन्दिरै मन्दिरको शहर भिे र र्वश्व िर्सद्ध िे पा (काठमाड )ौं उपत्यकाको जीवन्त र्चिारी
र पररचय अब्यवन्दथथत र सबै भिा वायु िदु र्ित शहर भिे र फेररिँ दै छ।
११लाि मोटर गाडी र बाईक यहािँ को सडकमा गु ड्दाको पररणाम धुलो धुवािँ , टर ार्फक
जाम र दु र्िटिाको आौं तक यर्त छ की र्बहाि र्रबाट र्हिँ डेको मार्िस सािँ झ सर्हसलामत
र्र फर्कििे हो र्क होईि ढु क्क हुि गाह्रो छ।
उपत्यका र्भत्र १५९४ र्कमी जर्त सडक छि् भिे सवारी साधि गु ड्िे ब्यस्त सडक ४७२
र्कमी छ।
सि् २००३ मा गरे को अध्ययि अिु सार उपत्यकाको वायु िदु िणमा िमुि र्जम्मेवार
३८% र्डजे ल पेटरोलले चल्िे सवारी साधिले र्िकाल्िे धु वािँ र २५% ती सवारीले उडाउिे
सडकको धु लो हो।
उि विि सम्म लगभग २ लाि मोटर गाडी, बाइक गु ड्थे। अथाि त २ लाि बाईक,
मोटरगाडीले धु वािँ र्िकाल्दा ३८% र धु लो उडाउिँ दा २५% को योग सम्पू णि वायु िदु िणको
६३% र्जम्मेवार र्थए।
१५ विि पर्छ यहािँ २ लािको पािँ च गु णाभिा बढी ११ लाि बाईक, मोटरगाडी थर्पए।
मर्हिै र्पच्छे १० हजार थर्पएको अवथथामा वायु िदू िण कर्त हदसम्म बढे को छ अिु माि
गर ! हाम्रो दै र्िक जीवि र भोगाई िै तथ्ाौं कहरु भिा बढी र्चच्याएर बोर्लरहे को छ।
हावा यर्त दू र्ित भईसकेको छ र्क िे पाल र काठमाड ौं र्वश्वकै सबै भिा वायु िदु र्ित दे श
र शहरमा गर्िि पु ग्दा हामीलाई पीडा र ररस मात्र उठ् छ तर सरकारिर्त वायु
िदु िणबारे शसि आवाज उठाउि हामी िागररक समाजहरुले सकेका छै ि ।
जसले दे श, शहर र समाजको साि र्गरे को छ, र्शर िु र्हररएको छ। भयावह धुलो, धुवािँ ,
टर ाफीकजामको अवथथा मेलम्ची िािे पािी र सुस्त सडक र्बस्तारले झिै आगोमा घ्यू
हाले झै बिाइरहे को छ।
यही अवथथामा हामीले र्वगत १० विि देन्दि साईकल मुद्दा उठाईरहे का छ ।ौं र्वर्वध
साईकल र् याली, क्यान्दम्पएि, छलफलमा साईकलका महत्व र गु रूत्वलाई सरकार,
समाज, शहर, िे ता, कमिचारीतन्त्रलाई बु झाउि िोर्जरहे का छ ।
समय समयमा हाम्रो साईकल आवाजहरु हाम्रो क्षमता, र्वविता, सर्ियतासिँगै कर्हले
उठ् िे गछि भिे कर्हले सेलाउिे ।
एक अध्ययि अिु माि अिु सार उपत्यका र्भत्र यातायातको ६५%जर्त १-५ र्कमी
सम्मको दु रीको यात्राको लार्ग हुिे गरे को छ। यस दु री पार गिि पर्ि सवारीसाधिमा
औसत १०-३० र्मिे ट लाग्ने गरे को छ। जु ि छोटो दु रीको यात्रा गिि सडकमा सुरर्क्षत
रूपमा साईकल चलाउि र्मल्िे साईकल ले ि बिाइएको भए मार्िसहरू कार, मोटर
गाडी, बाईक छोडे र साईकलमा यात्रा गिे र्थए।
र्बिा कुिै झन्झट, र्बिा कुिै जाम, ठे लमठे ल, कोचाकोच, धुवािँ , धुलोबाट बचे र त्यर्तिै
समयमा गन्तब्यसम्म िै पुर्गन्छ।
यसका लार्ग िमुि च डा सडकहरुमा अर्िवायि सेग्रेगेटेड साईकल लेि र मध्यम र सािा
बाटाहरुमा र्मक्स्ड शे ररङ साईकल लेि बिाउि सर्कन्छ।
गाडी गु ड्दाको कम्पिले गल्ली गसिँगैका पुरािा िे वारी र्रहरू चर्किएर क्षर्त भईरहे को
हुन्छ। ती गल्लीलाई ठूला सवारीसाधि र्ििे ध गरे र साईकल, पैदल यात्राको लार्ग
िोर्लिु पछि । यसले उि बाटाहरु र्बर्ग्रि कम हुिे छ भिे त्यहािँ का गल्लीमा पयि टकीय
सम्भाविा र ब्यापार ब्यवसाय फस्टाउिे छ।
िे पाल सरकार लगायत सम्पू णि थथािीय सरकारले गाडी केन्दित यातायात िीर्त
(Vehicle-Centric Transportation Policy) होइि मार्िस केन्दित यातायात िीर्त
(People-Centric Transportation Policy) अपिाउि र्ढलो भईसक्यो। यी िीर्तहरू
दे शभरीका िगरपार्लकाहरुमा लागू गररए बु न्दद्धमािी हुिे छ।
पशु पर्तदे न्दि टे कुसम्म साईकल लेि बिाउिे र्वियमा िगरपार्लकाले यस विि
छु ट्याएको बजे टमा किसल्टे न्सीको टे ण्डरसम्म आिाि गरे को छै ि। अब उि बजे ट
फ्रीज हुिँ दैछ।
कोटे श्वरदे न्दि कलौंकीसम्मको चीि सरकारबाट बिै गरे को र्बस्ताररत ररङरोड सडकमा
साईकल लेि छै ि।
र्मर्डयि लाईि भएको, साईकल लेि हटाइएको, सािो फुटपाथ बिाईएको, र्िकै लामो
दू रीमा जे ब्रा िस रान्दिएको यस ररङरोड सडकमा कय ौं िार्वर्धक त्रु र्ट रहे को र्वज्ञले
कुरा उठाइरहे का छि् ।
भयावह वायु िदु िण, टर ार्फक जाम, सडक दु र्िटिाले उपत्यकाको जीवियापि
िकितुल्य बिाउिु अर्र्िै यसका समाधािका लार्ग िीर्तर्ियम लगायत, अन्य र्बकल्प
िोर्जिु पछि ।
यसका लार्ग सहज, सस्तो, स्वास्थ्य र वातावरणमैत्री साईकल लेि यसको िमुि र्बकल्प
हो।
िे वारी सौंस्कृर्त सम्पदाबाट धिी र जीवन्त उपत्यकाकामा साईकल सौंस्कृर्तबाट अझै
जोर्डिु पछि । जहािँ िु ला ठाऊ होस्, स्वच्छ वायु बहोस्, सु िर,थचच्छ बागमती गौं गा
बगोस्।
त्यही सौंगीत सुिै साईकल चलाउिु को जस्तो र्मठो यात्रा दै र्िक अिु भवले हाम्रा र्दिहरु
कर्त स्वथथ र ताजा हुिे छ, जसले हाम्रा कायि , ब्यवहारमा पर्ि कर्त स्फूर्ति भदै कायि
सफल हुिे छि् ।
अत: साईकल लेिको राम्रो शु रूवात बागमती कररडोर, अन्य िदी कोररडोरबाट शु रु
गिि सर्कन्छ। बागमती िर्दको सरसफाई अर्भयाि र िदीमा ढल र्मसाउिे कायि बि
गदै जािु आवश्यक छ। बिे का अिु पयु ि साईकल लेिहरु पर्ि सुधार गरे र सक्दो
सदु पयोग गिुि पछि ।
सरकारी लगािीमा साइकल लेिहरुको राम्रो िे टवकि बिाईए धेरैभिा धेरै गाडी, कार,
मोटरबाईक चलाउिे पर्ि साईकलमा यात्रा थाल्िे छि् । साईकल लेि र्बिाको हालको
सडक एकदमै असुरर्क्षत छ। यहािँ ज्यािको जोन्दिममा रािे र र्कि साइकल चलाउिु ?
त्यसैले साईकल लेि, पथहरू, स्टाण्डहरुमा सरकारले लगािी गिुि शहर, समाज,
िागररक, दे श सबै को स्वास्थ्यमा लगािी गिुि हो। जु ि अत्यावश्यक र अर्िवायि छ।
Share:
िकार्शत र्मर्त: शर्िबार, फागुि १२, २०७४ ०९:०२:५