Bilimsel Bilginin Sosyolojisi Vize Soruları

1) “Teorileri sorgulamadan bağlılık gösteren bilim adamları olduğu gibi teorileri

sorgulayan bilim adamları da vardır. Nitekim teorilerde yaşanan çoğalmayı başka
türlü açıklamak mümkün değildir.” Thomas Kuhn’a yöneltilen bu eleştiri aşağıdaki
düşünürlerden hangisi tarafından yapılmıştır?
a) Paul Feyerabend

b) K. R. Popper

c) Einstein

d) J. Freud

e) H. Reichenbach

2) Weber, kültürün --------------- belirlenmesindeki rolüne rağmen bilimsel

araştırmanın tümden ------- olduğunu düşünmez. Araştırmacı bu seçiminden
sonra bilimsel düşünmenin normlarından ayrılmayarak gerçeğe ulaşabilir.
Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi
uygun olur?

a) araştırma konusunun – subjektif

b) araştırma metodunun – subjektif

c) araştırma konusunun – başarılı

d) araştırma metodunun – faydalı

e) araştırma metodunun – başarılı

3) “Eğer Kuhn’un dediği gibi her dönem sadece bir tek paradigmanın hâkimiyeti
söz konusuysa, bir paradigmanın diğerinin yerini alması Kuhn’unGestalt Değişimi
adını verdiği şekilde gerçekleşiyorsa; o zaman yeni paradigmanın bir anda
yaratılması gerekir. Ancak bu bir anda yaratılan paradigma öyle bir paradigmadır
ki eski, yerleşik paradigmayı yerinden edecek güce sahiptir. Oysa bir anda
yaratılan bir paradigmanın eskisini yerinden etmesi sağduyuya aykırıdır.”

Yukarıdaki paragrafta ifade edilen görüşü savunan bir kişi, aşağıdaki

seçeneklerde sunulan hususlardan hangisini sorgulamaktadır?

a) Bilimdeki çatışmayı
SP 2014

b) Doğayı

c) Yeni paradigmanın eskisinin yerini alışını

d) Kuhn’un tarafsızlığını
 e) Bilimdeki ilerlemeyi

4) Kekulé’nin benzen halkasının altıgen şeklini rüyasında gördüğü bir yılandan

esinlenerek bulduğunu iddia eden birisi yöntemle ilgili hangi noktayı vurguluyor
olabilir?

a) Hayal etmenin önemini

b) Tümevarımın önemini

c) Bilimsel hipotezlerin tümevarım yerine hayal gücüne dayanabileceğini

d) Tümdengelimin zorluğunu

e) Bilimin zekâyla ilişkisini

5) Mauss, Durkheim ve Lévy-Bruhl haklıysa en temel saydığımız bilgiler, hatta

insan zihninin olmazsa olmazı olarak gördüğümüz kategori ve kavramlar bile ----
--------------

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluğa aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) toplumdan etkileniyor demektir

b) yanlışlanabilir.

c) hatalıdır.

d) kesindir.

e) toplumu şekillendirmektedir.

6) Aşağıdakilerden hangisi bilimin otoritesinin sorgulanmamasına neden olan en

önemli etkendir?

a) Modern üniversitelerin açılması

b) Bilimin Newton’dan itibaren insanların hayatında meydana getirdiği gözle

görülür değişiklikler

c) Aristo’nun evren anlayışının Kilise tarafından benimsenmesi

d) Astronominin astrolojiden ayrılması

e) Modern dönemde bilime ayrılan bütçe

SP 2014
 7) Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir keşfin ortaya çıkmasında sosyal ve psikolojik
faktörlerin etkisine dikkat çekmektedir?

a) Keşif bağlamı

b) Bilimsel metot

c) Gerekçelendirme bağlamı

d) Keşfin yılı

e) Demarkasyon

8) ---------- Bacon, Reichenbach, Merton ve ortodoks bilim sosyologlarının yaptığı

ayrımı reddeder ve sosyal etkenlerin ---------------içeriğine, doğruluk/yanlışlık
kriterlerine de etki ettiği iddiasında bulunur. Ayrıca o, bilimdeki psikolojik ve
sosyolojik ögelere dikkat çekerken, bir bilim adamı için diğer profesyonel bilim
adamlarının takdirini kazanmanın buluşun -----------------daha önemli olduğuna
dikkat çeker.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Kuhn – doğa bilimlerinin - pratik değerinden

b) Feyerabend – hukukun - içeriğinden

c) Lakatos – katı çekirdeğin - sahibinden

d) Hessen – tarihin - patentinden

e) Popper – siyasetin - tarihinden

9)Popper’a göre Marx’ın tarih teorisi, Adler’in psikolojisi ve Freud’un psikanalizi --

-------

Yukarıdaki cümleyi tamamlayabilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

a) yanlışlanamayacağı için bilimsel değildir

b) sosyal bilimlerde dönüm noktasıdır.

c) modern dönemin önemli teorileridir.

d) yanlışlanmıştır.
SP 2014

e) verilerle desteklenmez.
 10) "Modern bilim, ortaya çıktığı ilk günden itibaren ---------------ile
ilişkilendirilmiştir."

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluğa aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Din

b) Üniversite

c) Güç

d) Siyaset

e) Sosyal bilimler

11)Weber, bilim adamlarının objektif olup olmadıklarını tartışırken hangi alanlar

arasında bir ayrıma gitmeyi önerir?

a) Bilgi ve ahlaki normlar

b) Araştırma problemi ve araştırma süreci

c) Doğa bilimleri ve edebiyat

d) Bilim ve teknoloji

e) Fizik ve biyoloji bilim dalları

12)-------------------, bilim dışı unsurların –özellikle sosyolojik ve psikolojik

unsurların- herhangi bir disipline yaptığı etkiyi incelerken o güne dek kabul edilen
-------------------keşif bağlamı- gerekçelendirme bağlamı ayrımını bilinçli bir
şekilde ihlal etmiştir. Ona göre, bir keşfin ortaya çıkmasında sosyal ve psikolojik
faktörlerin etkilerine dikkat çekmek yeterli değildir. Aynı unsurlar bir teorinin
kabulünde ve reddinde de etkindir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Kuhn - Baconcı

b) Reichenbach - Aristocu

c) Kuhn - Reichenbachçı
SP 2014

d) Popper - Lakatosçu

e) Feyerabend - Poppercı
 13) -----------doğanın gelişigüzel keşfedilemeyeceğine inanır. Doğa buna izin
vermeyecek kadar karmaşıktır. Bilim adamı kendisine nereye bakması ve ne
araması gerektiğini söyleyecek bir -------------ihtiyaç duyar.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara sırasıyla aşağıdaki şıklardan hangisinin

gelmesi uygun olur?

a) Kuhn - paradigmaya

b) Bacon - rehbere

c) Popper - hipoteze

d) Hobbes - güce

e) Merton - ilkelere

14) "-------Lazer teknolojisi elektronların düşük enerji seviyelerine geçmeleri ile

ilgili bir teoriye dayanır. Bu teoriden yola çıkılarak geliştirilen teknolojik aletler
gözümüzdeki görme kusurlarının giderilmesinde kullanıldığı gibi daha iyi füzelerin
yapımında da iş görürler. Eğer bazı rölativistlerin ya da konvansiyonalistlerin
iddia ettiği gibi elektronlar gerçekten yoksa -veya kimimiz için var kimimiz için
yoksa- bu durumda elektronlara dayanan bir teoriden yola çıkarak yapılmış
aletlerin bu başarısı nasıl açıklanabilir?”

Yukarıdaki paragrafta dile getirilen görüşü savunan bir kişi aşağıdaki

seçeneklerde belirtilen hususlardan hangisine dikkat çekmektedir?

a) Mucizeye yer yok argümanına

b) Pozitivizme

c) Kuram yüklülüğe

d) Tümdengelime

e) Tümevarıma

15) Bilim sosyolojisindeki rölativist görüşe göre aşağıdakilerden hangisi iddia

edilebilir?

a) Bilim, modern bir uğraş değildir.

b) Bilim güçtür.
SP 2014

c) Bilim çoğunluğun faydasını gözetmelidir.

d) Evrensel, her dönemde ve durumda geçerli bilimsel doğruluk kriterlerinden söz

edilemez

e) Bilim objektiftir.
 16) Bilim tarihinin önemli dönüm noktalarından birisi, Francis Bacon’ın Aristocu --
----- yöntemine karşı çıkması ve onun yerine ---------- önermesidir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara sırasıyla aşağıdaki şıklardan hangisinin

gelmesi uygun olur?

a) tümdengelim / tümevarımı

b) tümevarım / yöntemsizliği

c) tümevarım / tümdengelimi

d) tümevarım / hipotetik tümdengelimi

e) tümdengelim / yöntemsizliği

17) Francis Bacon, “bilgi güçtür” sözü ile aşağıdakilerden hangisini anlatmak
istemiştir?

a) Güçlüler bilgi edinmek isterler.

b) Bilgi, erdemli olmak için yeterli değildir.

c) Bilgi bireyin, toplumun ve insanlığın iyiliği için kullanılabilir/kullanılmalıdır

d) İnsanlara hükmetmenin tek yolu bilgi sahibi olmaktır.

e) Bilgi, en nihayetinde insanların birbirine zarar vermesine yol açar.

18) "Doğa yasaları dediğimiz şeyler bizim yarattığımız, icat ettiğimiz, doğada
olmamasına rağmen karar verip var ettiğimiz yasalardır. Doğa bilimleri de bu
yüzden doğanın resmi olarak görülmemelidir. Onlar, bizim oluşturduğumuz
zihinsel inşalardır.”

Yukarıdaki paragrafta dile getirilen görüşü savunan bir kişi için en uygun
tanımlama aşağıdakilerden hangisidir?

a) Mucit

b) Sosyalist

c) Bilim adamı

d) Konvansiyonalist

e) Felsefeci
SP 2014
 19) Thomas Kuhn, temel olarak doğa bilimlerinin hangi özelliğine dikkat çekmek
istemiştir?

a) Hayatımızdaki merkezi rolüne

b) Objektif olmadığına

c) Hedeflerine

d) Doğa bilimlerinin teknolojik sonuçlarına

e) Sokaktaki insan tarafından anlaşılmazlığın

20) Büyü hakkındaki yorumlar ışığında, aşağıdakilerden hangisi Ortodoks bilim

anlayışını eleştiren bir sosyoloğun ifadesi olabilir?

a) Büyücüler insanları sömürür.

b) Büyü ile bilim arasında hiçbir benzerlik yoktur.

c) Büyücünün kehanetlerinin gerçekleşmesi büyüyü bilim kılmaya yetmeyecektir.

d) Büyü, bilimsel devrimle beraber yerinden edilmiştir.

e) Büyücü de bilim adamı gibi iki doğa olayı arasında nedensel bir ilişkinin
varlığına inanır

21)---------,keşif bağlamı ile gerekçelendirme bağlamı arasındaki sınırı

reddederek aldığı pozisyon ona bugünkü ününü kazandırmıştır. Artık psikolojik ve
sosyolojik faktörler sadece keşfe değil, ----------de etki edebiliyordu. Bir bilim
adamını keşfe iten faktörler gibi, bilim adamını o keşfin doğruluğuna inandıran
faktörler de sosyolojik ve psikolojik kökenli olabilirdi.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Popper’ın – teknolojiye

b) Kuhn’un – gerekçelendirmeye

c) Lakatos’un – bilimsel devrime

d) Popper’ın – gerekçelendirmeye

e) Kuhn’un – teknolojiye
SP 2014
 22) Mannheim’a göre bilgimizin şekillenmesinde toplum ana etkendir; öte yandan
---------ve --------- benzer bir etkide kaldığı iddia edilemez.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Matematiğin – edebiyatın

b) Doğa bilimlerinin – matematiğin

c) Edebiyatın- sosyal bilimlerin

d) Doğa bilimlerinin- sosyal bilimlerin

e) Hukukun- ilahiyatın

23) Aşağıdakilerden hangisi modern bilimlerin doğuşu ile eş zamanlıdır?

a) Felsefi düşüncenin yaygınlaşması

b) Ampirik metotların yaygın kullanımı

c) “Bilim” kelimesinin ilk kez kullanılması

d) Dogmalarla ilk kez mücadele edilmesi

e) İlk üniversitelerin kurulması

24) -------rakip --------hangisinin seçileceği tercihinin de bir paradigma içinde

yapıldığını hatırlatarak, bu tercih yapılırken kullanılan kriterlerin o paradigma
içinde şekillendiğine dikkat çeker.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Kuhn’un –paradigmalardan

b) Bacon- tümevarımlardan

c) Lakatos- soruların

d) Popper – hipotezlerden

e) Freud – yorumlardan
SP 2014
 25) -------tezine göre teoriler hiçbir zaman tek başlarına değildir, belli yardımcı
hipotezlere sahiptirler. Bu yüzden elimizdeki hiçbir veri, teorinin doğruluğunu
veya yanlışlığını belirlemeye yetmez. Ampirik veriler birden fazla teoriyi de
destekleyebilir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Kuhn’un

b) Aristo’nun

c) Feyerabend’in

d) Batlamyus’un

e) Duhem-Quine’nın

26) Lakatos, bilimsel araştırma programlarının sorgulanmaktan kaçınılan, test

edilmeyen kısmını adlandırmak için aşağıdaki ifadelerden hangisini tercih
etmektedir?

a) Tümdengelim

b) Koruyucu kuşak

c) Katı çekirdek

d) Yardımcı hipotez

e) Tümevarım

27) Newton, “devlerin omuzunda yükseliyorum” sözüyle aşağıdakilerden

hangisini söylemek istemiş olabilir?

a) Bilim adamları kendilerinden önceki meslektaşlarının fikirlerinden faydalanırlar

b) Bilim tarihi iniş ve çıkışlarla doludur.

c) Bilim köklü kurumlarda yapılır.

d) Bilim adamları duygulardan da beslenir.

e) Bilim adamlarının dev bütçeli destekçileri olmalıdır.

SP 2014
 28) İlk dönem sosyologlarının hedeflerinden birisi de ----------- ile ---------
arasındaki farkı kapatmaktı. Fiziksel dünyada şahitlik ettikleri yasaların
benzerlerini kendi disiplinlerinde de aradılar.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Teknoloji – sanat

b) Sanat – ilahiyat

c) Bilim – teknik

d) Siyaset – hukuk

e) Sosyal bilimler – doğa bilimleri

29) Bilim adamlarının eş zamanlı yaptıkları buluşlar, aşağıdakilerden hangisinin

keşif üzerindeki etkisine örnektir?

a) Üniversitelerin

b) Sermaye çevrelerinin

c) Bağlamın

d) Doğanın

e) Uluslararası şirketlerin

30) ------------------bilimi eleştirel düşünce ile gelişen bir bilgi çeşidi olarak
görmesi de -------------tarafından eleştirilir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Merton’ın – Popper

b) Marx’ın – Popper

c) Aristo’nun – Feyerabend

d) Aristo’nun – Kuhn

e) Popper’ın – Kuhn
SP 2014
 31) Tümevarımı teorisinde kullanmayan bilim adamına göre bilimin metodu
deneme ve yanılmadır. Ona göre yanlışlanan teoriler elenirken,
yanlışlanmayanlar ayakta kalır.

Yukarıdaki paragrafta açıklanan yaklaşım aşağıdaki bilim felsefecilerinden

hangisine aittir?

a) Thomas Kuhn

b) K. R. Popper

c) Francis Bacon

d) Paul Feyerabend

e) Aristo

32) Aşağıdakilerden hangisi Feyerabend’e göre bilimin belli bir metodu olduğuna
inananların temel problemlerinden birisidir?

a) Sosyal bilimlerde de metot aramaları

b) Hayal gücüne, rüyaya, dinlere ve diğer ilham vericilere kapıyı kapamaları

c) Belli bir metodu savunmayanların dışlanması

d) Zamanla metotsuzluğa sempati duymaları

e) Tümevarımın önemini yadsımaları

33)Reichenbach, Ayer, Tarski, Hempel gibi ----------göre bilimsel teorilerin

değerlendirme sürecinde, bilim içi etkenler rol oynar.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Rölativistlere

b) Bilim adamlarına

c) Materyalistlere

d) Konvansiyonalistlere

e) Mantıksal pozitivistlere
SP 2014
 34) Bu dönemlerde evcilleştirilebilir hayvanlar kadar evcilleştirilemeyenlerin de;
ilaç olarak kullanılabilecek bitkiler kadar kullanılmayanların da toplandığı ve
incelendiği bilinmektedir.

Bu görüşü savunan bir kişi bilimin amacı ile ilgili olarak aşağıdaki görüşlerden
hangisini dile getirmektedir?

a) Bilim zor olanı amaçlar

b) Bilimin en önemli amacı doğadan faydalanmaktır.

c) Bilim adamları meraklarının esiri olmazlar.

d) Bilim her dönem hayvan ve bitkileri incelemeyi amaçlar.

e) Bilimin amacı sadece fayda değildir

35) Galileo teleskopunu Venedik Senatosuna sunarken onlara bu icadın savaşta

düşmanı erken görmeyi sağlayacağını anlatmıştır. Bu görüşü savunan kişi
aşağıdakilerden hangisine yakın bir pozisyonda bulunmaktadır?

a) Bilime sağlanan desteğin ardında, temel olarak pratik fayda beklentisi yatar

b) Bilimsel Devrim Galileo ile başlamıştır.

c) Bilimsel merak bilime destek için yeterlidir.

d) Galileo Bacon’dan etkilenmiştir.

e) Bilimsel merak astronomide de kendini gösterir.

36) ----------------Göre, buluşların ve devrimlerin yaşanması için öncelikle -------

-------ortaya çıkmalıdır. Onlar teori için önem taşıyan yerlerde bulunmalı ve onun
açıklama kabiliyetine darbe vurmalıdır. Ancak bu durumda bir bunalımdan söz
edilebilir.

a) Feyerabend – deneyler

b) Kuhn’a – anomaliler

c) Kuhn’a – eleştiriler

d) Popper’a – hipotezler

e) Bacon’a – gözlemler
SP 2014
 37) ------------tezine göre teori, gözlemlerimizi şekillendirir ve sınırlar.
Gözlemlerimiz tek başlarına, bir tecrübenin sonucu ortaya çıkmış olarak
görülemez. Onlar bir teori ile yönlendirilir, anlam kazanır ve var olurlar.

a) Kuram yüklülük

b) Tümevarım

c) Tümdengelim

d) Pozitivizm

e) Popper’ın

38) -------------,---------------bilimde objektif ve rasyonel kriterlerin var olmadığı

görüşüne katılmamıştır.

a) Feyerabend –Lakatos’un

b) Feyerabend – Popper’ın

c) Kuhn - Popper’ın

d) Lakatos - Kuhn’un

e) Popper – Aristo’nun

39) -------------.ile kast edilen, elimizdeki kanıtın sahip olmamız gereken bilimsel
inançlar konusunda yeterli olmaması durumudur.

a) Tümevarım

b) Ampirisizm

c) Düşük belirlenme

d) Tümdengelim

e) Pozitivizm

40) Mannheim, ---------------negatif bir anlam yükleyen ve onu aşılması gereken

bir engel olarak gören çalışmalardan farklı olarak, çıkar gruplarının kasıtlı
aldatmalarına, manipülasyonlarına odaklanmaz.

a) Doğa bilimlerine

b) Doğaya
SP 2014

c) Siyasete

d) Sosyal bilimlere

e) İdeolojiye
 41) ----------göre gözlemlerimiz içinde bulunduğumuz paradigmadan bağımsız
değillerdir. Paradigma onları şekillendirir. Bu nedenle gözleme dayalı tarafsız bir
bilimin peşinden koşmak hatalıdır. Gözlemin kendisi ----------------değildir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Feyerabend’e - bilimsel

b) Lakatos'a - ampirik

c) Popper'a - teoriyi yanlışlamak için yeterli

d) Kuhn'a - bağımsız ve tarafsız

e) Popper’a - tekrar edilebilir

42) Aşağıdaki isimlerden hangisi, teorileriyle uyumsuz bir gözlemle karşılaşmaları

durumunda, bilim adamlarının teorilerini hemen terk etme eğiliminde olmadıkları
görüşündedir?

A) I.Lakatos

B) K.R. Popper

C) R. Descartes

D) Erasmus Darwin

E) Aristo

43) Felsefeciler Mannheim'ı tutarsız olmakla suçlarlar, çünkü o --------------------

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluğa aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Bilginin sadece bir bakış acısına göre doğru olabileceğini söylerken bir yandan
da bu görüşlerine mutlak bir doğruluk atfeder.

b) Sosyal bilimleri terk edip siyasete girmiştir.

c) Bir sosyal bilimci olmasına rağmen, doğa bilimlerine sosyal bilimlerden fazla
önem vermiştir.

d) Bilgiyi önemsizleştirmiştir.
SP 2014

e) Bilginin kesinliğini sorgulamıştır.

 44) --------------bilimsel değişim rasyonel iken---------onu, sosyolojik-psikolojik
faktörlerle açıklar. Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara sırasıyla aşağıdaki
şıklardan hangisinin gelmesi uygun olur?

a) Lakatos’ta - Popper

b) Popper'da – Kuhn

c) Kuhn'da – Feyerabend

d) Kuhn’da – Lakatos

e) Bacon'da - Popper'da

45)Popper'a göre bilimselliğin önemli bir ölçütü--------------- ------- ---------------

----

Yukarıdaki cümleyi tamamlayabilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

a) Tümevarıma dayanmasıdır.

b) Sosyal bilimlerle aynı amaca hizmet etmesidir.

c) İnsanlığa fayda sunmasıdır.

d) İddiaların yanlışlanma potansiyelini barındırmasıdır.

e) Herhangi bir metodun benimsenmemesidir.

46) “Bilimi yenilikleri arayan bir uğraş; bilim adamlarını yeniliklerden memnun
olan, onlara sevinen, şaşıran insanlar olarak görme eğilimine karşıdır.”

Yukarıdaki cümlede tasvir edilen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

a) G. Berkeley

b) T. Kuhn

c) C. Darwin

d) K. R. Popper

e) I. Newton
SP 2014
 47) Bilim adamlarının gözlemler neticesinde bir genellemeye ulaşmasını aşağıdaki
kavramlardan hangisi daha iyi açıklamaktadır?

a) Tümevarım

b) Felsefe

c) Tümdengelim

d) Yanlışlama

e) Demarkasyon

48)“Kuğuların beyaz olmalarına ilişkin ne kadar çok gözlem yaparsak yapalım,

tüm kuğuların beyaz olduğu sonucuna varmamız doğru olmaz.'

Yukarıdaki görüşü savunan bir kişinin eleştirdiği yaklaşım aşağıdakilerden

hangisidir?

a) Tümevarım

b) Dogmatizm

c) Sosyal bilimler

d) Tümdengelim

e) Bilimcilik

49) Bilginin sosyal faktörlerden etkilendiği görüşü ilk dönem sosyologlarınca

paylaşılır. Ancak aynı sosyologlar, doğa bilimlerinin benzer bir etkide kaldığını
düşünmez.

Yukarıdaki görüşün nedeni aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

a) Doğa bilimlerinin karmaşıklığı

b) Doğa bilimlerinin modern insanın hayatında yaptığı değişiklikler

c) Sosyologların toplumun sınırlarını bilmesi

d) Toplumun bilim adamlarına duyduğu saygı

e) İlk modern üniversitelerin kurulması.

SP 2014
 50) ---------bilimi eleştirel düşünce ile gelişen bir bilgi çeşidi olarak görmesi de --
---------- tarafından eleştirilir. Ortodoks bilim görüşünün aksine ona göre bilim
adamları eleştirel düşünceyi sadece rekabet halindeki teorileri seçmek zorunda
olduklarında benimserler.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Bacon’ın – Feyerabend

b) Feyerabend’in – Lakatos

c) Aristo’nun – Bacon

d) Kuhn’un – Popper

e) Popper’ın – Kuhn

51) ---------------,----------------aksine bilimde anlık rasyonelliğin bulunmadığını

savunur.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Lakatos – Popper’ın

b) Darwin –Bacon’ın

c) Bacon- Aristo’nun

d) Kuhn – Feyerabend’in

e) Lakatos – Kuhn’un

52) “Bilim ile bilim olmayan arasında sınır çizme” eylemi için aşağıdaki
ifadelerden hangisi kullanılmaktadır?

a) Ampirisizm

b) Demarkasyon

c) Ortodoks

d) Konvansiyonalizm

e) Rölativizm
SP 2014
 53) ------- ------------------teorilerin değerlendirilmesinde değişmez standartların
varlığını reddeder. Paradigmanın değişimiyle beraber değerlendirme kriterlerimiz
de değişecektir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Kuhn’un – eş ölçülemezlik kavramı

b) Feyerabend’in – metoda ilişkin görüşü

c) Popper’ın – pekiştirilme ile ilgili görüşü

d) Bacon’ın – tümevarım görüşü

e) Lakatos’un – Popper eleştirisi

54)---------------, normal bilim döneminde eleştirinin ne kadar arzulansa da

mümkün olmadığını belirtmiştir. Oysa ---------göre her ne kadar sosyal
unsurların üzerimizdeki baskısından söz edebilsek de bu etkiyi aşmak ve eleştirel
gözlüklerle teorileri değerlendirmek mümkündür.

a) Lakatos – Popper’a

b) Feyerabend –Kuhn’a

c) Kuhn –Popper’a

d) Popper- Feyerabend’e

e) Kuhn – Feyerabend’e

55) Aşağıdaki isimlerden hangisi “deneyimciliğin” kurucusu olarak anılır?

a) Newton

b) Aristo

c) Boyle

d) F.Bacon

e) Descartes
SP 2014
 56) Aşağıdaki görüşlerden hangisi bilimsel, mantıksal veya matematiksel
doğruların, dünyanın insan varlıklarına dikte ettiği veya zorla kabul ettirdiği
hakikatler olmayıp, insani tercihlerin sonucu olduğunu iddia eder?

a) Maddecilik

b) Pozitivizm

c) Ampirisizm

d) Konvansiyonalizm

e) Spiritüalizm

57) Aşağıda isimleri verilen düşünürlerin hangisinin teorisinin merkezinde, bilim

adamlarının bir topluluk olduğu ve onların bilginin üretimi ve gelişimi sürecinde
diğer topluluklarda olduğu gibi sosyolojik ve psikolojik unsurların etkisi altında
kaldığı fikri bulunmaktadır?

a) I. Newton

b) T. Kuhn

c) Darwin

d) Aristo

e) S. JayGould

58) Almanya’da yaşayan orta gelirli kadın biyolog ile Katar’da yaşayan yüksek
gelirli erkek biyoloğun laboratuvarlarına girdikleri anda aynı gözlemlerde
bulunacakları görüşünü savunan bir kişi aşağıdaki görüşlerden hangisini
savunmaktadır?

a) Toplumsal faktörler, bilimsel bilginin oluşumunda önemlidir.

b) Farklı ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizliğin giderilmesi gerekmektedir.

c) Doğa bilimleri önemlidir.

d) Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması gereklidir.

e) Sosyal etkenler, bilimsel bilginin oluşumunda etkide bulunmaz

SP 2014
 59) Ortodoks bilim anlayışını savunan kişilere göre bilim ------------------------

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluğa aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Sosyal etkenlerden etkilenmez ve objektiftir.

b) Politikadan bağımsız değildir.

c) Fizik ile sınırlıdır.

d) Fizikle başlar.

e) Sosyal etkenlerden etkilenir ve subjektiftir.

60) İtalyan Bilgin Francesco Petrarch, yaşama niye geldiğimizi hatta nereleri
gezmemiz gerektiğini anlamanın yanında hayvanların yaşamları hakkında bilgi
toplamanın ne denli anlamsız olduğunu anlatır.

Yukarıdaki paragrafta anlatılanlara göre, Petrarch’ın aşağıdaki görüşlerden

hangisini benimsemesi beklenir?

a) Her bilim kendi içinde önemlidir.

b) Sanat, toplumsal bilimlerden daha önemlidir.

c) Sosyal bilimler doğa bilimlerinden daha önemlidir.

d) Fizik, biyolojiden daha önemlidir.

e) Doğa bilimleri sanattan daha önemlidir.

61) ----------------“Newton’un Principia’sının Toplumsal ve Ekonomik Kökenleri”

adlı çalışmasında, Newton’ın buluşunun dönemin burjuva sınıfının ihtiyaçlarıyla
yakın ilişkisini gözler önüne sermeye çabalamıştır. Bu çalışma -----------------bir
örnek olarak sunulabilir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) I. Newton - otobiyografiye

b) G. Sarton – bilim tarihi çalışmalarına

c) BorisHessen - keşfin bağlamına

SP 2014

d) F. Bacon – bilim tarihine

e) T. Kuhn - paradigmalara
 62)Durkheim’a göre zaman, sınıf, nedensellik gibi kavramların kökeninde
aşağıdakilerin hangisi bulunmaktadır?

a) Çıkarlar

b) Duygular

c) Doğa

d) Toplum

e) Alışkanlıklar

63) -------------göre deneyim ve gözlemlerin bir teorinin seçimindeki rolü

abartılmaktadır. Doğanın -------------bir incelemeden geçmesi sonucunda
kuramların yanlışlandığını iddia edenler bilim tarihini çarpıtmaktadırlar. Ona göre
------bir gözlem yoktur ve gözlemlerimiz mevcut teorilerimizden –veya
paradigmadan- bağımsız değildir.

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Bacon –objektif- nötr

b) Kuhn’a –objektif- nötr

c) Feyerabend –subjektif –taraflı

d) Lakatos –subjektif –etkili

e) Popper’a –subjektif – taraflı

64) Bulaşıcı hastalıklarla ilgili çalışmalar yapan Semmelweis’ in

doktor/bilimadamları tarafından dışlanmasından çıkarılabilecek anlam
aşağıdakilerden hangisidir?

a) Bilimde sosyal ve psikolojik unsurların rolü azımsanamaz.

b) Semmelweis doktorluktan bilim adamlığa terfi etmiştir.

c) Semmelweis’ın buluşu ile bulaşıcı hastalıklara çare bulunmuştur.

d) Tıp zor bir disiplindir.

e) Bilim adamlarının arasındaki kavgalar geçicidir.

SP 2014
 65) Aşağıdaki görüşlerlerden Feyerabend in bilimsel özgürlükle ilgili görüşünü
yansıtmaktadır?

a) bilim insanı özgürleştirir –

b) galileo acımasızca yargılanmıştır

c) bilim birçok mücadele sonucunda bugüne gelmiştir

d) bilimle ilgili tartışmalarda özgürlüklerin kısıtlanması sadece geçmişe has bir

durum değildir.

e) eski dönemlerde uygulanan cezalar şimdikinden hafiftir.

66)'' batlamyusçu ve kopernikçi astronomlar dünya nın veya güneş in merkezliği

konusunda anlaşamasalarda birçok konuda anlaşabilirler. Örneğin farklı
paradigmalara mensup astronomlar güneş in'' doğuş'' saati ,ay ve dünya nın
ilişkisi gibi konularda aynı sonuçlara varacaklardır.''

Yukarıdaki paragrafta ifade edilen görüşü savuna bir kişi aşağıdakilerden

hangisini vurgulamaktadır?

a) bilimde ilerlemeyi

b) astronominin modern bilimdeki yerini

c) paradigmalar arası farklılıkları

d) gözlemin tamamen göreceli olduğunu

e) ortak gözlem kümesinin küçümsenmemesi gerektiğini

67) Thomas Kuhn, doğa bilimlerinin daha iyi analiz edilmesi için aşağıdaki bilim
adamları grubundan hangisini göreve çağırmıştır?

a) Fizikçiler

b) Sosyologlar

c) Biyologlar

d) Siyasetçiler

e) Tıp Otoritelerini
SP 2014
 68) Aşağıdaki ifadelerden hangisi bilim ile bilim olmayan arasındaki çizginin
muğlaklığına örnek olarak sunulabilir?

a) Bazı Astronomlar, Benzer Gerekçelerle Astrolojiye İlgi Duyarlar

b) Bilimsel Makalelerde Artış Gözlenmektedir

c) Savaşlarda Bilimsel Buluşlardan Faydalanılmaktadır

d) Toplumda Büyüye Duyulan İlgi Artmaktadır

e) Bu Yüzyılda Sosyal Bilimlere Olan İlgi Artmaktadır

69)“Bu normların üretimi ve eleştirel düşünceyi artırdığına inanan ----------söz

konusu normların zaman zaman terk edilebileceğini kabul eder. Bu normlar ------
--------ile bilim adamlarına aşılansa da sonraki dönemlerde yaptırım ve ödüllerle
desteklense de hatta bilim adamlarının ulaştığını iddia ettikleri sonuçlar diğer
bilim adamlarınca gözetlense de Nazi döneminde görüldüğü gibi bu normlara
ihanet edilebilir ve bilim bozulabilir.”

Yukarıdaki cümlede yer alan boşluklara aşağıdaki şıklardan hangisinin gelmesi

uygun olur?

a) Platon - ahlak

b) F. Bacon - eğitimle

c) T. Kuhn - paradigma

d) R. K. Merton– sosyalizasyon

e) Aristo - baskı

70) Aşağıdakilerden hangisi I. Lakatos’a göre bilimsel araştırma programının iyi

işleyip işlemediğini gösteren unsurların başında gelmektedir?

a) Teorinin uluslararası alanda takdir görmesi

b) Değişen yardımcı hipotezler neticesinde ampirik içeriğin artması

c) Bilim adamlarının teoriyi terk etmeleri

d) Bilim adamlarının teoriden tatmin olmaları

e) Bilim adamlarının teoriyi sorgulamaya başlamaları

SP 2014