‫بررسی و مقایسه روش های ارزیابی پتانسیل روانگرایی در خاک های‬

‫ماسه ای‬

‫‪3‬‬
‫عسکر جاوعلیسادٌ چًب بستی ‪ ،*، 1‬مُران وقی زادٌ رکىی‪ ،2‬محسه وقی زادٌ رکىی‬

‫ٔكرهات ٘‪ٛ‬يؿ‪ٙ‬س‪ ٜ‬ا‪َٚ‬‬

‫‪ٛ٘ -* 1‬يؿ‪ٙ‬س‪ٔ ٜ‬ؿ‪ :َٚٛ‬زا٘كیاض‪ ،‬زوتطا ؾٕطاٖ‪ ،‬ذان ‪ ٚ‬پی‪ ،‬زا٘كٍا‪ٛ٘ ٜ‬قیط‪ٚ‬ا٘ی تاتُ‪،‬‬
‫‪Asskar@nit.ac.ir‬‬

‫ٔكرهات ٘‪ٛ‬يؿ‪ٙ‬س‪ ٜ‬ز‪ْٚ‬‬

‫‪ٟٙٔ -2‬سؼ‪ ،‬واضق‪ٙ‬اؾی اضقس ؾٕطاٖ‪ ،‬ذان ‪ ٚ‬پی‪ ،‬آظاز ظ٘زاٖ ‪،‬‬
‫‪Naghizademehran@yahoo.com‬‬

‫ٔكرهات ٘‪ٛ‬يؿ‪ٙ‬س‪ ٜ‬ؾ‪ْٛ‬‬

‫‪ٟٙٔ -3‬سؼ‪ ،‬واضق‪ٙ‬اؾی اضقس ؾٕطاٖ‪ ،‬ذان ‪ ٚ‬پی‪ ،‬آظاز ظ٘زاٖ‪،‬‬
‫‪Naghizademehran@yahoo.com‬‬

‫چكيده‬
‫يىی اظ ٔ‪ٕٟ‬تطيٗ پسيس‪ٞ ٜ‬ايی و‪ٍٙٞ ٝ‬اْ ظِعِ‪ ٝ‬ذؿاضات قسيسی ت‪ ٝ‬ؾاذتٕاٖ ‪ ٚ‬قطياٖ ‪ٞ‬ای حیاتی ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز تط ض‪ٚ‬ی‬
‫آتطفت‪ٟ‬ای ٔاؾ‪ ٝ‬ای ر‪ٛ‬اٖ ‪ٚ‬اض ز ٔی و‪ٙ‬س پسيس‪ ٜ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی اؾت‪ .‬اظ رّٕ‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای ٔتسا‪ َٚ‬تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‬
‫ذان ٔی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ‪ ٚ‬ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی اقاض‪ ٜ‬وطز‪ .‬ايٗ ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ا زاضی ٔعايا ‪ٔ ٚ‬ؿايثی‬
‫‪ٞ‬ؿت‪ٙ‬س و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض وّی زض ايٗ تحمیك ٔ‪ٛ‬ضز اضظياتی لطاض ٌطفت‪ ٝ‬ا٘س‪ .‬أا زض ايٗ ٔیاٖ زض ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی‪ ،‬چ‪ ٖٛ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان‬
‫ٔاؾ‪ ٝ‬ای ٔؿتمُ اظ ٘‪ٛ‬ؼ تاضٌعاضی تطضؾی ٔی ٌطزز‪ ،‬تیكتط اظ ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای زيٍط ٔ‪ٛ‬ضز ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬لطاض ٌطفت‪ ٝ‬اؾت‪ِ ،‬صا ايٗ ض‪ٚ‬ـ‬
‫زض زض ٔمايؿ‪ ٝ‬تا ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای زيٍط تؿییٗ پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ‪ٞ‬ا‪ ،‬اظ لاتّیت تیكتطی تطذ‪ٛ‬ضزاض اؾت‪.‬‬

‫ياشگان کلیدي‪ :‬رياوگرایی‪ ،‬ريش اورشي تلف ضدٌ‪ ،‬ريش تىص سیکلی‪ ،‬ريش کروص سیکلی‪.‬‬

‫‪ 1‬و *‪ -‬نويسنذه مسئول‪ :‬درجو علمي‪ ،‬مقطع تحصیلی و رشتو تخصصي‪ ،‬دانشکذه و‬
‫دانشگبه محل تحصیل نويسنذه اول (‪ ،11 pt. B Nazanin‬راست چین)‬
‫‪ -2‬درجو علمي و رشتو تخصصي (يب سمت كبري)‪ ،‬دانشکذه و دانشگبه محل تحصیل‬
‫نويسنذه دوم (‪ ،11 pt. B Nazanin‬راست چین)‬
‫‪ 1‬و *‪ -‬نويسنذه مسئول‪ :‬درجو علمي‪ ،‬مقطع تحصیلی و رشتو تخصصي‪ ،‬دانشکذه و‬
‫دانشگبه محل تحصیل نويسنذه اول (‪ ،11 pt. B Nazanin‬راست چین)‬

‫‪1‬‬
 ‫‪Comparison of soil liquefaction assessment methods‬‬
‫‪Sand‬‬
‫‪Abstract‬‬
‫‪One of the most severe damage to the building during an earthquake phenomenon‬‬
‫‪that vital artery on the phenomenon of liquefaction is young sand alluviums. Including‬‬
‫‪procedures for evaluation of soil liquefaction can be a time of stress, strain of time and‬‬
‫‪energy on. These methods have advantages and disadvantages that are generally‬‬
‫‪evaluated in this study. But the sandy soil liquefaction in the energy independent of the‬‬
‫‪load will be dealt with most of the other methods is considered, This method compared‬‬
‫‪with other methods to determine the liquefaction of soils, higher capabilities.‬‬

‫‪Keywords: Liquefaction, wasted energy by way of cyclic stress, cyclic strain‬‬

‫‪method.‬‬

‫‪ -1‬مقدمٍ‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی يا اظ زؾت ضفتٗ ٔما‪ٔٚ‬ت ؾاذتاض زض احط ر‪ٙ‬ثف ٘یط‪ٙٔٚ‬س ظٔیٗ يىی اظ پسيس‪ٞ ٜ‬ای ٔ‪ ٟٓ‬زض ٔثحج غ٘‪ٛ‬تى‪ٙ‬یه‬
‫ِطظ‪ ٜ‬ای ٔی تاقس و‪ ٝ‬تاؾج ايزاز ذططات رسی تط تاؾیؿات ‪ ٚ‬ات‪ٙ‬ی‪ ٝ‬احساث قس‪ ٜ‬تط ض‪ٚ‬ی ذان ‪ٞ‬ای ٔؿتؿس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض طی‬
‫اؾٕاَ ت‪ٙ‬ك‪ٟ‬ای تطقی ؾیىّی ٔی ٌطزز‪ .‬تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ِ ٝ‬طظ‪ ٜ‬ذیعی ٔ‪ٙ‬طم‪ ٝ‬ای و‪ ٝ‬ايطاٖ زض آٖ ‪ٚ‬الؽ قس‪ ٜ‬اؾت‪ ،‬اضظياتی پسيس‪ٜ‬‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی و‪ ٝ‬يىی اظ ٔؿائُ ‪ٔ ٚ‬كىالت اوخط ؾاظ‪ٞ ٜ‬ای ذاوی ٔزا‪ٚ‬ض تا آب ٔی تاقس‪ ،‬ضط‪ٚ‬ضی ت‪٘ ٝ‬ػط ٔی ضؾس‪ .‬ؾّیطغٓ ٌصقت‬
‫چ‪ٙ‬س ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬اظ آق‪ٙ‬ايی ٔ‪ٟٙ‬سؾاٖ ٔترههاٖ تا ايٗ پسيس‪ ٚ ٜ‬ا٘زاْ ٔطاِؿات ‪ ٚ‬تحمیمات ‪ٚ‬ؾیؽ ‪ٌ ٚ‬ؿتطز‪ ٜ‬پیطأ‪ ٖٛ‬آٖ‪ ،‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‬
‫وٕاواٖ ذؿاضات ؾ‪ٍٙ‬یٗ ‪ ٚ‬ظيازی زض اغّة ظِعِ‪ٞ ٝ‬ای تعضي زض ٔ‪ٙ‬اطك ٔرتّف ر‪ٟ‬اٖ ت‪ ٝ‬ز٘ثاَ زاقت‪ ٝ‬اؾت‪ .‬زضٔ‪ٙ‬اطك ؾاحّی‬
‫و‪ ٝ‬ر‪ٙ‬ؽ ذان زضآ٘‪ٟ‬ا ؾٕستا اظ ٔاؾ‪ٞ ٝ‬ای ؾؿت اقثاؼ قس‪ٔ ٜ‬یثاقس ت‪ ٝ‬زِیُ ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز راشت‪ٞ ٝ‬ای ذال‪ ،‬ؾطٔاي‪ ٚ ٝ‬رٕؿیت لاتُ‬
‫ت‪ٛ‬ر‪ٟ‬ی زض آٖ ٔ‪ٙ‬اطك رصب قس‪ ٜ‬اؾت ‪ ٚ‬ات‪ٙ‬ی‪ٞ ٝ‬ای ٔتؿسزی زض ايٗ ٘‪ٛ‬احی احساث ٌطزيس‪ ٜ‬ا٘س و‪ٔ ٝ‬ؿّٕأ زض ن‪ٛ‬ضت ‪ٚ‬ر‪ٛ‬زذطط‬
‫ِطظ‪ ٜ‬ذیعی ظياز زض ٔ‪ٙ‬طم‪ٍ٘ ،ٝ‬ا‪ٚ ٜ‬يػ‪ ٜ‬ت‪ ٝ‬تحج اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ‪ٔ ٚ‬ما‪ ْٚ‬ؾاظی ؾاظ‪ٞ ٜ‬ا زض ٔماتُ ايٗ پسيس‪ ٜ‬ضا ٔی‬
‫طّثس=‪.<1‬‬
‫اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تؿت‪ ٝ‬ت‪ٛ٘ ٝ‬ؼ ‪ ٚ‬ا‪ٕٞ‬یت يه پط‪ٚ‬ظ‪ٕٔ ٜ‬ىٗ اؾت زض ٔمیاؼ ‪ٞ‬ای ٔرتّف ا٘زاْ ٌیطز‪.‬زض حاِت وّی ا٘زاْ‬
‫ٔطاِؿ‪ٔ ٝ‬راططات ٘اقی اظ ايٗ پسيس‪ ٜ‬زض ؾ‪ ٝ‬حاِت و‪ٛ‬چه‪ٔ ،‬ت‪ٛ‬ؾط ‪ ٚ‬تعضي ٔمیاؼ ٔیؿط اؾت‪ٔ .‬طاِؿات ٔمیاؼ و‪ٛ‬چه‪،‬‬
‫ٔطاِؿاتی اؾت و‪ ٝ‬تط اؾاؼ اطالؾات ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز اظ ‪ٚ‬ل ‪ٛ‬ؼ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ظٔیٗ ِطظ‪ٞ ٜ‬ای ٌصقت‪٘ ٚ ٝ‬مك‪ٞ ٝ‬ای ظٔیٗ ق‪ٙ‬اؾی‬
‫غ٘‪ٛٔٛ‬ضف‪ِٛٛ‬غی ن‪ٛ‬ضت ٔی ٌیطز‪ .‬زض ٔطاِؿات تا ٔمیاؼ ٔت‪ٛ‬ؾط‪ ،‬زلت ٔطاِؿات ت‪ٔ ٝ‬طاتة تیكتط اظ ٔطاِؿات لثّی اؾت ‪ ٚ‬ؾال‪ ٜٚ‬تط‬
‫ٔ‪ٙ‬اتؽ ٔ‪ٛ‬ضز اؾتفاز‪ ٜ‬زض ٔطاِؿات ٔطحّ‪ ٝ‬لثُ‪ ،‬اظ ؾىؽ ‪ٞ‬ای ‪ٛٞ‬ايی‪ٔ ،‬طاِؿات ٔحّی ٌعاضقات غئ‪ٛ‬تى‪ٙ‬یىی و‪ ٝ‬زض ايٗ حاِت‬
‫‪ٚ‬ضؿیت الي‪ ٝ‬ت‪ٙ‬سی ذان تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪٘ ٝ‬تايذ آظٔايكات نحطايی ‪ ٚ‬آظٔايكٍا‪ٞ‬ای تؿییٗ ٔی ٌطزز‪ ،‬ن‪ٛ‬ضت ٔیپصيطز‪.‬‬
‫طی ؾاَ ‪ٞ‬ای ٌصقت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای ٔتؿسزی تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ت‪ٛ‬ؾؿ‪ ٝ‬يافت‪ ٝ‬و‪ ٝ‬اظ آٖ رّٕ‪ٔ ٝ‬ی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ وط٘ف‬
‫ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ‪ ٚ‬ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف تطقی ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ا قاض‪ ٜ‬وطز‪ .‬زض ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای ت‪ٙ‬ف ‪ٚ‬وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای‪ ،‬تايس تاضيرچ‪ ٝ‬ظٔا٘ی ت‪ٙ‬ف ٘أ‪ٙ‬ػٓ ‪ ٚ‬غیط‬
‫‪ٞ‬اضٔ‪٘ٛ‬یىی ظِعِ‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬يه ؾطی ؾیىُ ‪ٞ‬ای ت‪ٙ‬ف يى‪ٛٙ‬اذت تثسيُ ٌطزز‪ .‬أا زض ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی تّف قس‪ ٜ‬ت‪ ٝ‬ايٗ ٌ‪ ٝ٘ٛ‬زؾت‬
‫ذ‪ٛ‬ضزٌی ‪ٞ‬ا زض اطالؾات ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز ٘یاظی ٘یؿت‪ .‬اظ ايٗ ض‪ ٚ‬اؾتفاز‪ ٜ‬اظ ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی ٘ؿثت ت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای زيٍط اظ اضرؿیت تطذ‪ٛ‬ضزاض‬
‫ٔی تاقس‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ -2‬بررسی ضکل گیري پدیدٌ ي رياوگرایی‬
‫‪ٍٙٞ‬أی و‪ٟ٘ ٝ‬كت‪ٞ ٝ‬ای ذان اقثاؼ زض احط حطوات ِطظ ‪ٞ‬ای ت‪ ٝ‬ؾطؾت ‪ ٚ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ز‪ٚ‬ؾ‪ٛ‬ي‪ ٝ‬تحت تطـ لطاض ٌیط٘س‪ ،‬فكاض آب‬
‫زضزاذُ ذُّ ‪ ٚ‬فطد ذان قط‪ٚ‬ؼ ت‪ ٝ‬افعايف ٔی ٕ٘ايس ‪.‬زض ذا و‪ٟ‬ای غیطچؿث‪ٙ‬س‪ ٜ‬ی اقثاؼ ؾؿت‪ ،‬فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی ت‪ ٝ‬ؾطؾت‬
‫افعايف يافت‪ٕٔ ٚ ٝ‬ىٗ اؾت ت‪ ٝ‬حسی تطؾس و‪ ٝ‬شضات ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ٔزعا اظ يىسيٍط ٔؿّك ق‪٘ٛ‬س ‪ ٚ‬تطای ِحػاتی ٔما‪ٔٚ‬ت ‪ ٚ‬ؾرتی‬
‫ذان ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ضوأُ اظ تیٗ تط‪ٚ‬ز ‪.‬ايٗ پسيس‪ ٜ‬و‪ ٝ‬زض انطالح ت‪ ٝ‬آٖ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ٌفت‪ٔ ٝ‬ی ق‪ٛ‬ز‪ ،‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت قٕاتیه زض قىُ (‪)1‬‬
‫٘كاٖ زاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬اؾت‪.‬‬

‫ضکل ‪1‬‬

‫ٔما‪ٔٚ‬ت ذاو‪ٟ‬ای زا٘‪ ٝ‬ای ٘اقی اظ تطآي‪ٙ‬س ٔما‪ٔٚ‬ت انطىاوی ‪ ٚ‬چفت ‪ ٚ‬تؿت ٔیاٖ شضات ذان ٔی تاقس ‪.‬زض ‪ٞ‬ط ؾٕمی اظ ظٔیٗ‪،‬‬
‫لثُ اظ ظِعِ‪ ،ٝ‬تركی اظ ‪ٚ‬ظٖ ذان ‪ ٚ‬زيٍط تاض‪ٞ‬ای ض‪ٚ‬ی آٖ ت‪ٛ‬ؾط ٘یط‪ٞٚ‬ای ٔیاٖ شضات ‪ ٚ‬تركی زيٍط ت‪ٚ ٝ‬ؾیّ‪ ٝ‬آب تحُٕ ٔی‬
‫ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫‪ٍٙٞ‬أی و‪ ٝ‬ذان ؾؿت ٔ‪ٛ‬ضز ِطظـ لطاض ٔی ٌیطز‪ٌ ،‬طايف ت‪ٔ ٝ‬تطاوٓ قسٖ ‪ ٚ‬يا فكطز‪ ٜ‬قسٖ زاضز‪ٚ .‬ر‪ٛ‬ز آب زض ٔیاٖ ٔ‪ٙ‬افص‪،‬‬
‫ؾثة ٔی ق‪ٛ‬ز تا ايٗ وا‪ٞ‬ف حزٓ ت‪ ٝ‬زِیُ ظ‪ٞ‬ىكی تسضيزی ‪ ٚ‬و‪ٙ‬س ت‪ ٝ‬ؾطؾت ن‪ٛ‬ضت ٘پصيطز ‪.‬زض ٘تیز‪ ٝ‬تا ازأ‪ ٝ‬تىاٖ ‪ٞ‬ای ِطظ‪ٜ‬‬
‫ای‪ٚ ،‬ظٖ ف‪ٛ‬لا٘ی تیكتط ‪ ٚ‬تیكتط ت‪ ٝ‬آب ٔ‪ٙ‬فصی ٔ‪ٙ‬تمُ قس‪٘ ٚ ٜ‬یط‪ٚ‬ی ٔیاٖ شضات ذان وا‪ٞ‬ف ٔی ياتس ‪.‬زض ا٘ت‪ٟ‬ا‪ ،‬فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی‬
‫ٕٔىٗ اؾت ت‪ ٝ‬زضر‪ ٝ‬ای تطؾس و‪ٛٔ ٝ‬رة ق‪ٛ‬ز آب تا قىافتٗ الي‪ٞ ٝ‬ای ف‪ٛ‬لا٘ی ر‪ٟ‬ف ٕ٘ايس ‪ ٚ‬تٕاْ ‪ٚ‬ظٖ ٔهاِح ف‪ٛ‬لا٘ی ت‪ ٝ‬آب‬
‫ٔ‪ٙ‬فصی ا٘تماَ ياتس ‪.‬زضايٗ قطايط‪ ،‬ذان ض‪ٚ‬اٍ٘طا قس‪ ٜ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت يه ؾیاَ غّیع ضفتاض ٔی ٕ٘ايس ‪ٕٔ ٚ‬ىٗ اؾت راتزايی ‪ٞ‬ای‬
‫تعضي زض ظٔیٗ ت‪ٚ ٝ‬ل‪ٛ‬ؼ تپی‪٘ٛ‬سز‪.‬‬
‫ايٗ ‪ٚ‬ضؿیت ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تا ظٔا٘ی و‪ ٝ‬اضاف‪ ٝ‬فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی ز‪ٚ‬تاض‪ ٜ‬ظ‪ٞ‬ىكی ٌطزز ‪ ٚ‬تٕاؼ ٔیاٖ شضات ذان ايزاز ٌطزز ازأ‪ٝ‬‬
‫ذ‪ٛ‬ا‪ٞ‬س يافت ‪.‬زض احط ايٗ فطآي‪ٙ‬س تطذی الي‪ٞ ٝ‬ا زض ظٔیٗ ٔتطاوٓ ذ‪ٛ‬ا‪ٙٞ‬س قس ‪٘ ٚ‬كؿت ‪ٞ‬ای غاِثا ٘أتماضٖ تط ض‪ٚ‬ی ظٔیٗ ٔكا‪ٞ‬س‪ٜ‬‬
‫ٔی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫الي‪ٞ ٝ‬ای زيٍط زض قطايط ذیّی ؾؿت تالی ٔا٘س‪ ٚ ٜ‬زض ٔؿطو ض‪ٚ‬اٍ٘طاقسٖ ٔزسز زض طی ظِعِ‪ٞ ٝ‬ای آتی ذ‪ٛ‬ا‪ٙٞ‬س ت‪ٛ‬ز‪.‬ذطاتی ‪ٞ‬ای‬
‫‪ٚ‬ؾیؽ ٘اقی اظ تغییطقىُ ‪ٞ‬ای حانُ اظ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض طی ظِعِ‪ٞ ٝ‬ای ٌصقت‪ ٝ‬ؾثة قس‪ ٜ‬اؾت تا ايٗ پسيس‪ ٜ‬ت‪ ٝ‬يىی اظٔ‪ٕٟ‬تطيٗ‪،‬‬
‫پیچیس‪ ٜ‬تطيٗ ‪ ٚ‬تحج تطاٍ٘یعتطيٗ ٔ‪ٛ‬ض‪ٛ‬ؾات زض ٔ‪ٟٙ‬سؾی غئ‪ٛ‬تى‪ٙ‬یه ِطظ‪ ٜ‬ای تثسيُ ق‪ٛ‬ز ‪.‬آق‪ٙ‬ايی تا ايٗ پسيس‪ ٚ ٜ‬تطضؾی قطايط‬
‫قىُ ٌیطی آٖ ت‪ ٝ‬چ‪ٙ‬سيٗ ز‪ ٝٞ‬ی ٌصقت‪ ٝ‬تاظٔیٍطزز ‪.‬تاظتی‪ٙ‬ی تؿاضيف اضائ‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬تطای ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ازتیات ف‪ٙ‬ی‪ ،‬اظ يه ؾ‪ ٛ‬ت‪ٝ‬‬
‫ا‪ٕٞ‬یت ايٗ پسيس‪ ٚ ٜ‬احطات ٘اقی اظ آٖ ضا تیاٖ ٔی و‪ٙ‬س ‪ ٚ‬اظ ؾ‪ٛ‬ی زيٍط ض‪٘ٚ‬س تىأّی ق‪ٙ‬اذت پسيس‪ ٜ‬ضا ٘كاٖ ٔی ز‪ٞ‬س‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ -3‬اثرات رياوگرایی َاي اتفاق افتادٌ پیطیه بر سازٌ َا‬
‫پسيس‪ ٜ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تط ؾاذتٕا٘‪ٟ‬ا‪ ،‬پُ ‪ٞ‬ا‪ ،‬ذط‪ٛ‬ط ِ‪ٔ ِٝٛ‬سف‪ ٚ ٖٛ‬زيٍط ؾاظ‪ٞ ٜ‬ا ‪ ٚ‬تاؾیؿات ٔ‪ٟٙ‬سؾی ت‪ ٝ‬ططيك ٔرتّفی احط ٌعاض ٔی‬
‫تاقس‪ .‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تط طثیؿت حطوات ؾطح ظٔیٗ ٘یع تاحیط ٔ یٍعاضز‪ .‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی رطيا٘ی ٔی ت‪ٛ‬ا٘س ٔ‪ٛ‬رة ِغعـ ت‪ٛ‬ز‪ٞ ٜ‬ای تعضي‪،‬‬
‫غطق قسٌی ؾاظ‪ٞ ٜ‬ای ؾ‪ٍٙ‬یٗ‪ ،‬ق‪ٙ‬ا‪ٚ‬ضی ؾاظ‪ٞ ٜ‬ای ٔسف‪ ٖٛ‬ؾثه ‪ٌ ٚ‬ؿیرتٍی ؾاظ‪ٞ ٜ‬ا حائُ ٌطزز‪ .‬تحطيه ؾیىّی ٘یع ٕٔىٗ‬
‫اؾت ٔ‪ٛ‬رة فط‪ٚ‬ضيعی قیة ‪ٞ‬ا‪٘ ،‬كؿت ؾاذتٕاٖ ‪ٞ‬ا‪ ،‬تغییط قىُ ‪ٞ‬ای را٘ثی ‪ٌ ٚ‬ؿیرتٍی زي‪ٛ‬اض حائُ ٌطزز‪ .‬زض ؾاذتٕاٖ ‪ٞ‬ای‬
‫ٔؿطح احطات ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٔؿٕ‪ٛ‬ال ت‪ ٝ‬قىُ ‪ٞ‬ای ‪ٕٞ‬چ‪ٛ٘ ٖٛ‬ؾا٘ات لثُ ٔالحػ‪ ٝ‬ظٔیٗ‪٘ ،‬كؿت ؾطح ظٔیٗ‪ ،‬ر‪ٛ‬قف ٔاؾ‪ٚ ٝ‬‬
‫٘اپايساضی ‪ٞ‬ای پؽ اظ اتٕاْ ظِعِ‪ ٝ‬تط‪ٚ‬ظ پیسا ٔیى‪ٙ‬س=‪.<2‬‬

‫ٔ‪ٙ‬كا ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ احطات ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ضا ٔی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ ٝ‬ؾ‪ ٝ‬زؾت‪ ٝ‬تمؿیٓ وطز‪:‬‬

‫‪ ‬احطاتی و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬زِیُ ت‪ٙ‬عَ ٔما‪ٔٚ‬ت ذان ت‪ٚ ٝ‬ر‪ٛ‬ز ٔی آي‪ٙ‬س‪ٔ .‬خاَ ‪ٞ‬ای تاضظ ايٗ احطات ؾثاضت‪ٙ‬ساظ‪:‬‬
‫ٌؿیرتٍی ‪ٞ‬ای تطقی ذان ظيط پی و‪٘ ٝ‬تیز‪ ٝ‬آٖ فط‪ ٚ‬ضفت ؾاذتٕاٖ زض زاذُ ذان ‪ٚ‬وذ قسٌی آٖ ٔی تاقس ‪.‬‬
‫تغییط قىّ‪ٟ‬ای را٘ثی ظٔیٗ ‪ٞ‬الی قیة زاض و‪ ٝ‬ايٗ تغییط قىّ‪ٟ‬ا ت‪ ٝ‬ز‪ ٚ‬زؾت‪ ٝ‬تغییط قىّ‪ٟ‬ای را٘ثی ٔحس‪ٚ‬ز ‪ ٚ‬تغییطقىّ‪ٟ‬ای‬
‫رطيا٘ی تمؿ یٓ ت‪ٙ‬سی ٔی ق‪ٛ‬ز ‪ِ .‬غعق‪ٟ‬ای را٘ثی قیث‪ٟ‬ای طثیؿی زض احط ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ ظِعِ‪ٚ ٝ‬فط‪ ٚ‬ضيرتٗ ذان ضيع‪ٞ‬ا ‪ٚ‬ؾس‪ٞ‬ای ذاوی‬
‫ٔخاَ ‪ٞ‬ای اظايٗ ٘‪ٛ‬ؼ تغییط قىّ‪ٟ‬ا ٔی تاق‪ٙ‬س ‪.‬‬

‫‪ ‬احطاتی و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬زِیُ ظايُ قسٖ فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای اضافی ت‪ٚ ٝ‬ر‪ٛ‬ز ٔی آي‪ٙ‬س و‪ ٝ‬قأُ ٘كؿت ‪ٞ‬ای حانُ اظ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ضخ زاز‪ٜ‬‬
‫زض ٔ‪ٙ‬طم‪ٔ ٝ‬ی ت‪ٛ‬ا٘س تاقس‪.‬‬

‫‪ ‬احطاتی و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬زِیُ ت‪ٙ‬عَ زض ؾرتی ذان ت‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز ٔی آي‪ٙ‬س و‪ ٝ‬اظ تاضظ تطيٗ ايٗ احطات ٔیت‪ٛ‬اٖ ت‪ٔ ٝ‬تفا‪ٚ‬ت قسٖ اضتؿاقات پی‬
‫٘ؿثت ت‪ ٝ‬اضتؿاقات ؾ‪ ًٙ‬تؿتط اقاض‪ٌ ٜ‬طزز‪ .‬زض ايٗ حاِت ت‪ ٝ‬زِیُ وا‪ٞ‬ف ؾرتی ذان زض احط ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ ض‪ٚ‬اٍ٘طائی‪ ،‬اضتؿاقات ؾ‪ًٙ‬‬
‫تؿتط زض ذان ض‪ٚ‬اٍ٘طا ٔ یطا قس‪ ٚ ٜ‬زض ٘تیز‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬پی ؾاذتٕاٖ اضتؿاقات وٕی ا٘تماَ پیسا ٔی و‪ٙ‬س ‪ ٚ‬پی ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض ٔزعا تا قتاب‬
‫وٕتطی ٘‪ٛ‬ؾاٖ ٔی و‪ٙ‬س‪ .‬اِثت‪ ٝ‬تطای ٔماتّ‪ ٝ‬تا ايٗ پسيس‪ ٜ‬يه ؾطی تى‪ٙ‬یه ‪ٞ‬ايی ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز زاضز و‪ ٝ‬اظ ٔیاٖ آٖ ‪ٞ‬ا ٔی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ ٝ‬ؾت‪ٖٛ‬‬
‫‪ٞ‬ای ق‪ٙ‬ی اقاض‪ ٜ‬وطز و‪ ٝ‬يىی اظ ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای ٔ‪ٙ‬اؾة تطای ٔماتّ‪ ٝ‬تا احطات ض‪ٚ‬اٖ ٌطايی ٔیثاقس و‪ ٝ‬وٕاتیف ‪ٞ‬طؾ‪ ٝ‬احط ٔصو‪ٛ‬ض ت‪ٛ‬ضیح‬
‫زاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬ضا تحت پ‪ٛ‬قف لطاض ٔیس‪ٞ‬س‪.‬‬

‫‪ -4‬ارزیابی پتاوسیل رياوگرایی‬

‫طی ؾاَ ‪ٞ‬ا‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای ٔتؿسی تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٖ ٌطايی اضائ‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬و‪ٔ ٝ‬تسا‪ َٚ‬تطيٗ آ٘‪ٟ‬ا ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ؾیىّی‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ‬
‫وط٘ف ؾیىّی‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی تّف قس‪ ٚ ٜ‬ض‪ٚ‬ـ تحّیُ پاؾد تط ٔث‪ٙ‬ای ت‪ٙ‬ف ٔ‪ٛ‬حط ضا ٔی ت‪ٛ‬اٖ ٘اْ تطز‪ .‬زض ايٗ تحمیك ؾ‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ‪،‬‬
‫ت‪ٙ‬ف ؾیىّی‪ ،‬وط٘ف ؾیىّی ‪ٚ‬ا٘طغی تّف قس‪ٛٔ ٜ‬ضز تطضؾی ‪ٚ‬الؽ قس‪ ٜ‬اؾت‪ .‬الظْ ت‪ ٝ‬شوط اؾت و‪ ٝ‬زض اغّة پط‪ٚ‬غ‪ٞ ٜ‬ای تعضي‬
‫تیف اظ يه ض‪ٚ‬ـ تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٖ ٌطايی ت‪ ٝ‬واض ٔیط‪ٚ‬ز و‪ ٝ‬زِیُ آٖ ت‪ ٝ‬ضفتاض پیچیس‪ ٚ ٜ‬غیط ذطی ذان تط ٔیٍطزز‪.‬‬
‫ٌاْ تؿسی پؽ اظ تؿییٗ اؾتؿساز ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان‪ ،‬اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ٔی تاقس‪ .‬ز‪ ٚ‬قی‪ ٜٛ‬ی انّی تطای اضظياتی‬
‫پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز زاضز ‪ٞ.‬سف ض‪ٚ‬ـ ا‪ ,َٚ‬آٖ اؾت و‪ ٝ‬ايٗ فؿُ ‪ ٚ‬ا٘فؿاَ پیچیس‪ ٜ‬ضا زض يه تحّیُ غیطذطی پاؾد‬
‫ؾاذتٍا‪ ٚ ٜ‬تا اؾتفاز‪ ٜ‬اظ يه ٔسَ ؾاذتاضی ٔ‪ٙ‬اؾة ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت نطيح ٔسَ ٕ٘ايس‪ .‬زض تحّیُ ‪ٞ‬ای غیطذطی پاؾد ؾاذتٍا‪ ٜ‬و‪ٝ‬‬
‫ٔؿازِ‪ ٝ‬ی حطوت ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ضفتاضی ٔؿتمیٓ زض زأ‪ ٝٙ‬ی ظٔاٖ ‪ ٚ‬تا ٌأ‪ٟ‬ای ظٔا٘ی ت‪ ٝ‬لسض وافی و‪ٛ‬تا‪ ٜ‬ا٘تٍطاٍِیطی ٔی ق‪ٛ‬ز؛‬
‫ٔیت‪ٛ‬اٖ وط٘ف تطقی ‪ ٚ‬اضاف‪ ٝ‬فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی ضا اظ ض‪ٚ‬ی ٔسَ ؾاذتاضی ترٕیٗ ظز ٔیعاٖ نحت ٘تايذ زض ايٗ ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙٔ ٝ‬اؾة‬

‫‪4‬‬
 ‫ت‪ٛ‬زٖ ٔسَ ؾاذتاضی ‪ ٚ‬وفايت تط٘أ‪ ٝ‬ی آظٔ‪ٞ ٖٛ‬ای آظٔايكٍا‪ٞ‬ی ‪ ٚ‬نحطايی تطای تؿییٗ پاضأتط‪ٞ‬ای ٔسَ غیطذطی ذان‬
‫تؿتٍی زاضز‪ .‬تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬پیچیسٌی ‪ٞٚ‬عي‪ ٚ ٝٙ‬ظٔاٖ ٔ‪ٛ‬ضز ٘یاظ‪ ،‬ايٗ ض‪ٚ‬ـ تیكتط زض ٔطاِؿات تحمیماتی ٔ‪ٛ‬ضز اؾتفاز‪ ٜ‬لطاض‬
‫ٔیٍیطز=‪.<3‬‬
‫ض‪ٚ‬ـ ز‪ ْٚ‬تط ٔث‪ٙ‬ای ‪ٕٞ‬ثؿتٍی ‪ٞ‬ای تزطتی ٔیاٖ تاضٌصاضی ِطظ‪ ٜ‬ای (ؾأُ تحطيه) ‪ٔ ٚ‬ما‪ٔٚ‬ت ذان زض تطاتط ض‪ٚ‬اٍ٘طايی (ؾأُ‬
‫غطفیت) اؾت؛ ‪ٞ‬طچ‪ٙ‬س ٔما‪ٔٚ‬ت ذان ٔی ت‪ٛ‬ا٘س ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ٔؿتمیٓ اظ آظٔ‪ٞ ٖٛ‬ای آظٔايكٍا‪ٞ‬ی ٘یع ت‪ ٝ‬زؾت آيس ‪.‬زض ايٗ ٘‪ٛ‬ؼ اظ‬
‫ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی و‪ ٝ‬اظ آ٘‪ٟ‬ا ت‪ ٝ‬ؾ‪ٛٙ‬اٖ ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای تزطتی‪-‬آظٔايكٍا‪ٞ‬ی ياز ٔیك‪ٛ‬ز‪ٍٙٞ ،‬أی و‪ ٝ‬ؾأُ تحطيه تطاتط‬
‫يا تعضي تط اظ ؾأُ ٔما‪ ْٚ‬ق‪ٛ‬ز‪ ،‬ا٘تػاض ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٔی ض‪ٚ‬ز ‪.‬ايٗ ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ا ٘ؿثت ت‪ٔ ٝ‬سَ ‪ٞ‬ای ؾسزی واضتطز ٌؿتطز‪ ٜ‬تطی‬
‫زاض٘س‪ ،‬چطا و‪ ٝ‬اؾتفاز‪ ٜ‬اظ آ٘‪ٟ‬ا ؾاز‪ ٜ‬تط ‪ ٚ‬اضظا٘تط اؾت ‪.‬اظ اي‪ٙ‬ط‪ ٚ‬زض ايٗ فهُ ت‪ ٝ‬تكطيح تاضيرچ‪ٔ ٚ ٝ‬فا‪ٞ‬یٓ ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز زض ايٗ ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ا‬
‫پطزاذت‪ٔ ٝ‬یك‪ٛ‬ز‪ .‬زض ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای تزطتی‪-‬آظٔايكٍا‪ٞ‬ی‪ ،‬قی‪ٞ ٜٛ‬ای اضظياتی ؾأُ تحطيه زض تؿییٗ پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ت‪ ٝ‬ؾ‪ٌ ٝ‬ط‪ٜٚ‬‬
‫ؾٕس‪ ٜ‬ی ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای تط ٔث‪ٙ‬ای ت‪ٙ‬ف ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی‪ ،‬وط٘ف ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی ‪ ٚ‬ا٘طغی تمؿیٓ ٔیٍطز٘س‪.‬‬

‫ضکل ‪ -2‬ريش َاي ارزیابی پتاوسیل‬

‫ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی و‪ ٝ‬تیكتطيٗ واضتطز ضا زض ٔیاٖ ؾ‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ٔصو‪ٛ‬ض زاضا ٔی تاقس‪ ،‬زض حس‪ٚ‬ز چ‪ٟ‬اض ز‪ ٝٞ‬ی پیف ت‪ٚ ٝ‬ر‪ٛ‬ز آٔس‪ٚ ٜ‬‬
‫تا أط‪ٚ‬ظ تس‪ ٖٚ‬تغییط وّی ‪ ٚ‬ت‪ٟٙ‬ا تا انالحات رعئی ٘ؿثت ت‪ ٝ‬لاِة ا‪ِٚ‬ی‪ ٝ‬ی ذ‪ٛ‬ز تالی ٔا٘س‪ ٜ‬اؾت ‪.‬اٌطچ‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای وط٘ف‬
‫ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی ‪ ٚ‬ا٘طغی پؽ اظ ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ت‪ٚ ٝ‬ر‪ٛ‬ز آٔس٘س ‪ ٚ‬اظ ِحاظ ٔف‪ٟٔٛ‬ی ٘یع ٘ؿثت ت‪ ٝ‬ايٗ ض‪ٚ‬ـ زاضای تطتط ي‪ٟ‬ايی ٔی تاق‪ٙ‬س‪ِٚ ،‬ی‬
‫ت‪٘ ٝ‬ؿثت وٕتط ٔ‪ٛ‬ضز اؾتفاز‪ ٜ‬لطاض ٔی ٌیط٘س ‪.‬زض ازأ‪ ٝ‬ی ايٗ فهُ ٔفا‪ٞ‬یٓ ايٗ ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ا قطح زاز‪ ٜ‬قس‪ ٚ ٜ‬زض ا٘ت‪ٟ‬ا تا ٔمايؿ‪ ٝ‬ی‬
‫آ٘‪ٟ‬ا‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ ٔ‪ٙ‬ترة ايٗ ضا‪ٕٙٞ‬ا تطای تطضؾی تفهیّی زض فهُ تؿسی ٔؿطفی ٔیك‪ٛ‬ز=‪.<4‬‬

‫‪ -5‬روش تنص دوره ایی‬

‫ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ايی يه اظ واضتطزی تطيٗ ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ا تطای اضظياتی پتا٘ؿُ ض‪ٚ‬اٖ ٌطايی ٔی تاقس و‪ ٝ‬ت‪ٛ‬ؾط ‪seed and idris‬‬
‫اضائ‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬اؾت=‪ . <5‬فطو اؾاؾی زض ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ايی ايٗ اؾت و‪ ٝ‬فكاض آب حفط‪ ٜ‬ايی اضافی ايزاز ق‪٘ٛ‬س‪ ٜ‬اؾاؾا ت‪ ٝ‬ت‪ٙ‬ف‬
‫تطقی ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ايی تؿتٍی زاضز ‪ .‬زض ض‪ٚ‬ـ ٔصو‪ٛ‬ض‪ ،‬تاضٌصاضی ٘اقی اظ ظِعِ‪ ٝ‬و‪ ٝ‬تط حؿة ت‪ٙ‬ف ‪ٞ‬ای تطقی ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای تیاٖ ٔی ق‪ٛ‬ز تا‬
‫ٔما‪ٔٚ‬ت ض‪ٚ‬اٖ ٌطايی ذان ٔمايؿ‪ٔ ٝ‬ی ٌطزز‪ .‬زض ايٗ ض‪ٚ‬ـ اٌط ( ‪ٔ )  liq‬ؿطف ٔما‪ٔٚ‬ت تطقی ذان ‪ٔ )  eq ( ٚ‬ؿطف ت‪ٙ‬ف تطقی‬

‫‪5‬‬
‫ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ايی ايزاز ق‪٘ٛ‬س‪ ٜ‬تاقس‪ ،‬ظٔا٘ی ذان ض‪ٚ‬اٖ ٌطا ذ‪ٛ‬ا‪ٞ‬س قس و‪ٔ ٝ‬مساض ت‪ٙ‬ف تطقی ؾیىّی ايزاز ق‪٘ٛ‬س‪ )  eq ( ٜ‬اظ ٔما‪ٔٚ‬ت‬
‫تطقی ذان ( ‪ )  liq‬تیكتط تاقس‪ .‬زض ايٗ ض‪ٚ‬ـ‪ ،‬تاضٌعاضی تا ز‪ ٚ‬ض‪ٚ‬ـ ٔ‪ٛ‬ضز پیكثی‪ٙ‬ی لطاض ٔی ٌیطز‪.‬‬
‫اظ ططيك تحّیُ پاؾد ظٔیٗ و‪ ٝ‬ت‪ٚ ٝ‬ؾیّ‪ ٝ‬آٖ تاضيرچ‪ ٝ‬ظٔا٘ی ت‪ٙ‬ف تطقی زض اؾٕاق ٔرتّف ت‪ٛ‬ز‪ ٜ‬ذان ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ٌصضا ‪٘ ٚ‬أ‪ٙ‬ػٓ‬
‫اضائ‪ٔ ٝ‬ی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫اؾتفاز‪ ٜ‬اض ضاتط‪ ٝ‬ؾاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬پیك‪ٟٙ‬ازی(‪ idriss and seed )1971‬و‪ ٝ‬ت‪ٚ ٝ‬ؾیّ‪ ٝ‬آٖ ٔی ت‪ٛ‬اٖ زأ‪ ٝٙ‬ت‪ٙ‬ف تطقی ؾیىّی‬
‫يى‪ٛٙ‬اذت ‪٘ ٚ‬ؿثت ت‪ٙ‬ف ؾیىّی ضا تطای ؾاذتٍا‪ٟٞ‬ای افمی ‪ ٚ‬يا تا قیة ٔاليٓ تؿییٗ وطز=‪ .<6‬ضاتط‪ٔ ٝ‬صو‪ٛ‬ض زض ضاتط‪ )1( ٝ‬آ‪ٚ‬ضز‪ٜ‬‬
‫قس‪ ٜ‬اؾت‪.‬‬
‫‪ av‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪r‬‬
‫( ‪CSR ‬‬ ‫) ‪)  0.65( max )( v1 )( d‬‬ ‫ضاتط‪)1(ٝ‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪g  v FMS‬‬

‫ت‪ٙ‬ف لائٓ وُ‪  v' ،‬ت‪ٙ‬ف ٔ‪ٛ‬حط لائٓ‪ rd ،‬ضطية وا‪ٞ‬ف ت‪ٙ‬ف ٘اقی اظ‬ ‫‪v‬‬ ‫زض ايٗ ضاتط‪ amax ٝ‬قتاب حساوخط افمی ظِعِ‪،ٝ‬‬
‫ا٘ؿطافپصيطی ذان ‪ FMS ٚ‬ضطية تعضٌی ظِعِ‪ٔ ٝ‬یتاقس‪ .‬زضايٗ تحمیك ٔمازيط ‪ ، rd‬اظ ضاتط‪ )2-4(ٝ‬و‪ ٝ‬ت‪ٛ‬ؾط ٔطوع تیٗإِّّی‬
‫تحمیمات ٔ‪ٟٙ‬سؾی ظِعِ‪ ٝ‬اضائ‪ ٝ‬قس‪ ،‬اؾتفاز‪ٔ ٜ‬یق‪ٛ‬ز=‪.<6‬‬
‫) ‪(1  0.4113z0.5  0.04052z  0.001753z1.5‬‬
‫‪rd ‬‬ ‫ضاتط‪)2( ٝ‬‬
‫) ‪(1  0.4177z0.5  0.05729z  0.006205z1.5  0.001210z 2‬‬

‫و‪ ٝ‬زضايٗ ضاتط‪ z ٝ‬ؾٕك الي‪ٞٝ‬ای ذان اظ ؾطح ظٔیٗ ٔیتاقس‪.‬‬

‫رّٕ‪ FMS ٝ‬تايؿتی تطای تهحیح ٘ؿثت ت‪ٙ‬ف ؾیىّی ظِعِ‪ٞٝ‬ای تا تعضٌی‪ ،‬و‪ٛ‬چىتط ‪ ٚ‬تعضٌتطاظ ‪ 7/5‬ضيكتط تىاض ٌطفت‪ ٝ‬ق‪ٛ‬ز‪ .‬زض‬
‫ايٗ ٔطاِؿ‪ ٝ‬اظ ضاتط‪ٝ‬ای و‪ ٝ‬ت‪ٛ‬ؾط ي‪ٛ‬ز ‪ ٚ‬ازضيؽ (‪ ،)1997‬اضائ‪ ٝ‬قس‪ ،‬ضاتط‪)3( ٝ‬اؾتفاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬اؾت=‪.<6‬‬
‫‪102.24‬‬
‫‪FMS ‬‬ ‫ضاتط‪)3( ٝ‬‬
‫‪M w2.56‬‬
‫زض ايٗ ضاتط‪ٌ Mw ٝ‬كتا‪ٚ‬ض ِطظ‪ٜ‬ای ٔیتاقس‪.‬‬
‫اظ ؾ‪ٛ‬يی زيٍط ٔما‪ٔٚ‬ت ذان زض تطاتط ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تاتؿی اظ ٘ؿثت ٔما‪ٔٚ‬ت ؾیىّی اؾت‪٘ .‬ؿثت ٔما‪ٔٚ‬ت ؾیىّی (‪٘ (CRR‬یع اظ‬
‫ططيك آظٔايف ٘ف‪ٛ‬ش اؾتا٘ساضز تسؾت ٔی آيس‪ٟ٘ .‬ايتا ٔما‪ٔٚ‬ت ذان زض تطاتط ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ضاتط‪ )4( ٝ‬تسؾت ٔی آيس‪.‬‬
‫‪ٔ ;CRR.Ka.K‬ما‪ٔٚ‬ت ذان زض تطاتط‬ ‫ضاتط‪) 4( ٝ‬‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‬
‫زض ضاتط‪ ) 4( ٝ‬ضطية انالح ت‪ٙ‬ف تطقی ا‪ِٚ‬ی‪ ٚ ٝ‬ضطية انالح فكاض ؾطتاض ٔؤحط ٔی تاقس‪ .‬زض ٘‪ٟ‬ايت ضطية اطٕی‪ٙ‬اٖ ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت‬
‫ضاتط‪ )5( ٝ‬لاتُ تؿییٗ ٔی تاقس‪.‬‬
‫‪CRR .k  .k ‬‬
‫‪F .S ‬‬ ‫‪.MSF‬‬ ‫ضاتط‪)5( ٝ‬‬
‫‪CSR‬‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض اؾٕالی اظ ذان ضخ ٔی ز‪ٞ‬س و‪ ٝ‬تاض ٌصاضی ؾیىّی تعضٌتط اظ ٔما‪ٔٚ‬ت ؾیىّی ٔی تاقس ‪ ٚ‬يا ت‪ ٝ‬ؾثاضتی زيٍط ضطية‬
‫اطٕی‪ٙ‬اٖ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی وٕتط اظ يه تاقس‪.‬‬

‫‪ -6‬روش کرنص دوره ای‬

‫زض تماتُ تا ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ‪ ٚ‬ت‪ٙٔ ٝ‬ػ‪ٛ‬ض يافتٗ ٌعي‪ ٝٙ‬ای زيٍط تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی (‪ Dobry )1989‬تا پسيس‪ ٜ‬ی‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ضا اظ زيسٌا‪ ٜ‬وط٘ف تطقی تفؿیط ٕ٘اي‪ٙ‬س=‪ .<7‬زض ض‪ٚ‬ـ وط٘ف فطو ٔی ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬رای تطاوٓ ٘ؿثی‪ ،‬وط٘ف تطقی‬
‫ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی افعايف فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی زض طی ظِعِ‪ ٝ‬ضا و‪ٙ‬تطَ ٔی ٕ٘ايس‪ .‬تا ا٘زاْ ٔزٕ‪ٛ‬ؼ ‪ٞ‬ايی اظ آظٔايك‪ٟ‬ای ؾ‪ٔ ٝ‬ح‪ٛ‬ضی ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی تحت‬

‫‪6‬‬
 ‫قطايط و‪ٙ‬تطَ وط٘ف‪ ،‬ايٗ ٔحمماٖ ٘كاٖ زاز٘س و‪ ٝ‬پیف اظ ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ ‪ٞ‬طٌ‪ ٝ٘ٛ‬اضاف‪ ٝ‬فكاض آب ٔ‪ٙ‬فصی تايس يه وط٘ف حسالّی زض‬
‫ذان ايزاز ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫ايٗ وط٘ف حسی و‪ ٝ‬تحت ؾ‪ٛٙ‬اٖ وط٘ف آؾتا٘‪٘ 14 ٝ‬یع تؿطيف ٔی ق‪ٛ‬ز‪ ،‬ت‪ ٝ‬ؾ‪ٛٙ‬اٖ قاذهی زض اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٘‪ٟ‬كت‪ٝ‬‬
‫‪ٞ‬ای ذاوی پیك‪ٟٙ‬از قس زؾت‪ٛ‬ضاِؿُٕ ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ضا ٔی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ظيط رٕؽ ت‪ٙ‬سی وطز‪.‬‬
‫‪ -7‬تعییه کروص برضی تىايبی ایجاد ضدٌ در اثر زلسلٍ‬
‫وط٘ف تطقی ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی ت‪ٚ ٝ‬ؾیّ‪ ٝ‬ی ضاتط‪ ٝ‬ی (‪ ٚ )6‬تا زض اذتیاض زاقتٗ تؿساز ؾیىّ‪ٟ‬ای ٔؿازَ و‪ ٝ‬اظ تعضٌای ظِعِ‪ ٝ‬تؿییٗ ٔی ق‪ٛ‬ز‪،‬‬
‫ت‪ ٝ‬زؾت ٔی آيس‪.‬‬
‫‪a‬‬
‫‪0.65 max .V 0 .rd‬‬
‫‪g‬‬
‫‪‬‬ ‫ضاتط‪)6( ٝ‬‬
‫‪ G ‬‬
‫‪G max . ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ G max ‬‬
‫و‪ ٝ‬زض آٖ‪:‬‬
‫‪ V 0‬ت‪ٙ‬ف وُ لائٓ ا‪ِٚ‬ی‪ ٝ‬زض ؾٕك ٔ‪ٛ‬ضز ٘ػط‬
‫‪ٔ : G max‬س‪ َٚ‬تطقی تیكی‪ٔ ،ٝٙ‬ت‪ٙ‬اغط تا ‪  10 %‬‬
‫‪4‬‬

‫‪ G ‬‬
‫‪٘ : ‬ؿثت ٔس‪ٞ َٚ‬ای تطقی ٔت‪ٙ‬اغط تا ‪  104 % ٚ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ G max ‬‬
‫‪ : amax‬قتاب تیكی‪ ٝٙ‬ی افمی تط ض‪ٚ‬ی ؾطح ظٔیٗ؛‬
‫‪ : g‬قتاب حمُ؛‬
‫‪ : rd‬فاوت‪ٛ‬ض وا‪ٞ‬ف ت‪ٙ‬ف تطقی زض ؾٕك ت‪ ٝ‬ؾّت طثیؿت قىُ پصيط ذان‬
‫تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬ايٗ و‪٘ ٝ‬ؿثت ‪ G G max ‬تاتؿی اظ وط٘ف تطقی )‪ (γ‬اؾت‪ ،‬ضاتط‪ ٝ‬ی (‪ )6‬تايس ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت تىطاضی ‪ ٚ‬تا اؾتفاز‪ٜ‬‬
‫اظٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی فط‪ ٚ‬افت ٔس‪ َٚ‬تطقیِ ‪ٚ‬اتؿت‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬الي‪ ٝ‬ی ذان ٔ‪ٛ‬ضز ٘ػط حُ ق‪ٛ‬ز‪ .‬ايٗ ٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی و‪ ٝ‬ضفتاض وا‪ٞ‬كی ٔس‪ َٚ‬تطقی ضا زض‬
‫لاِة تغییطات ٔس‪ٕٞ َٚ‬پاي‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬تا وط٘ف تطقی ٘كاٖ ٔی ز‪ٞ‬س‪ ،‬تا اؾتفاز‪ ٜ‬اظ آظٔ‪ٟ٘ ٛ‬ای آظٔايكٍا‪ٞ‬ی قأُ آظٔ‪ ٖٛ‬ؾت‪ٖٛ‬‬
‫تكسيس زضٔحس‪ٚ‬ز‪ ٜ‬ی وط٘ك‪ٟ‬ای و‪ٛ‬چه ت‪ٕٞ ٝ‬طا‪ ٜ‬آظٔ‪ٞ ٖٛ‬ای ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی ٘ػیط ؾ‪ٔ ٝ‬ح‪ٛ‬ضی ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی ‪ ٚ‬تطـ ؾاز‪ ٜ‬ی ت‪ٙ‬ا‪ٚ‬تی زض‬
‫ٔحس‪ٚ‬ز‪ ٜ‬ی وط٘ف ‪ٞ‬ای تعضي ت‪ ٝ‬زؾت ٔی آيس‪ .‬زض قطايطی و‪ ٝ‬ا٘زاْ ايٗ آظٔ‪ٞ ٖٛ‬ا أىا٘پصيط ٘ثاقس‪ٔ ،‬ی ت‪ٛ‬اٖ اظ ٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی ‪ٞ‬ای‬
‫ٔؿیاض پیك‪ٟٙ‬از قس‪ ٜ‬تطای ا٘‪ٛ‬اؼ ذان ‪ٞ‬ا اؾتفاز‪ ٜ‬وطز‪ Seed and Idriss )1970( .‬ا‪ِٚ‬یٗ ٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی ‪ٞ‬ای فط‪ ٚ‬افت ٔس‪ َٚ‬تطقی ‪ٚ‬‬
‫ٔیطايی ضا تطای ٔاؾ‪ٞ ٝ‬ا پیك‪ٟٙ‬از وطز٘س=‪ .<8‬پؽ اظ آٖ ٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی ‪ٞ‬ای ٔكات‪ ٝ‬ی تطای ذان ‪ٞ‬ای ‪ ٚ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت تاتؿی اظ قاذم‬
‫ذٕیطی ‪ Sun 1998 ٚ Vucetic and Dobry 1991‬اضائ‪ ٝ‬قس و‪ ٝ‬زض ٔمانس ؾّٕی ٘یع زاضای واضتطز ‪ٚ‬ؾیؿی ٔی تاق‪ٙ‬س=‪.<7‬‬
‫حُ تىطاضی ٔؿازِ‪ ٝ‬ی (‪ )6‬و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ‪ٙٞ‬سؾی زض قىُ (‪٘ )2‬كاٖ زاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬اؾت‪ ،‬زض لاِة ٌاْ ‪ٞ‬ای ظيط تیاٖ ٔی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫ٌاْ ‪ٔ :1‬مساض ا‪ِٚ‬ی‪ ٝ‬ای تطای ‪ٔ G G max ‬حاؾث‪ٔ ٝ‬ی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫ٌاْ ‪ :2‬اظ ٔؿازِ‪ ٝ‬ی(‪ٔ )3-4‬مساض (‪ٔ )y‬ت‪ٙ‬اؾة تا ٔمساض فطو قس‪ٜ‬ی ‪ٔ G G max ‬حاؾث‪ٔ ٝ‬ی ق‪ٛ‬ز ‪.‬‬
‫ٌاْ ‪ :3‬تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ٔ ٝ‬مساض (‪ٔ )y‬حاؾث‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬زض ٌاْ ‪ G G max  2‬اظ ض‪ٚ‬ی ٔ‪ٙ‬ح‪ٙ‬ی فط‪ٚ‬افت ٔس‪ َٚ‬تطقی ذ‪ٛ‬ا٘س‪ٔ ٜ‬ی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬
‫ٌاْ ‪ : :4‬ت‪ٙٔ ٝ‬ػ‪ٛ‬ض ٔحاؾث‪ ٝ‬ی ‪ y‬زض تىطاض تؿسی‪ٔ ،‬مساض ‪ G G max ‬حانُ اظ ٌاْ ‪ 3‬ت‪ٌ ٝ‬اْ ‪ 2‬تطز‪ٔ ٜ‬ی ق‪ٛ‬ز ‪ٚ‬ايٗ فطآي‪ٙ‬س تا‬
‫ظٔا٘ی و‪ٔ ٝ‬مازيط ٘ؿثت ‪ٞ‬ای ٔس‪ َٚ‬فطو قس‪ٔ ٚ ٜ‬حاؾث‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬زض ٔحس‪ٚ‬ز‪ ٜ‬ی ذطای لاتُ لث‪ َٛ‬لطاض ٌیطز‪ ،‬تىطاض ٔی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ضکل ‪ -3‬دیاگرام براي تعییه کروص برضی (‪ )y‬در عمك مًرد وظر از ویمرخ‬

‫‪ -8‬مقایسٍ ريش تىص ديرٌ اي با ريش کروص ديرٌ اي‬

‫ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ت‪ِ ٝ‬حاظ ؾاذتاض ؾّٕىطزی ٔكا ت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ٔی تاقس‪ .‬أا اظ آ٘زايی و‪ ٝ‬تاض ٌصاضی ‪ٔ ٚ‬ما‪ٔٚ‬ت ت‪ٝ‬‬
‫رای ت‪ٙ‬ف تط حؿة وط٘ف ‪ٞ‬ا تؿییٗ قس‪ ٜ‬ا٘س‪ِ ،‬صا ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ضطية اطٕی‪ٙ‬اٖ زض ٔماتُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٕ٘ی ت‪ٛ‬ا٘س اضائ‪ٝ‬‬
‫ز‪ٞ‬س‪ٔ .‬عيت انّی ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ت‪ ٝ‬زِیُ ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز ضاتط‪ٙٔ ٝ‬طمی تیٗ فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای اضافی ‪ ٚ‬وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ٔی‬
‫تاقس‪ ،‬چطا و‪ ٝ‬اضاف‪ ٝ‬فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای ضا ٔی ت‪ٛ‬اٖ اظ ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای زلیك تط اظ ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ت‪ ٝ‬زؾت آ‪ٚ‬ضز‪ .‬اظ‬
‫ططفی تاضيرچ‪ ٝ‬ظٔا٘ی وط٘ف تطقی ضا ٔی ت‪ٛ‬اٖ اظ تحّیُ پاؾد ظٔیٗ تسؾت آ‪ٚ‬ضز و‪ ٝ‬ايٗ ض‪ٚ‬يىطز قايس ضؿیف تطيٗ ضاتط‪ ٝ‬زض‬
‫ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای تا قس‪ .‬پؽ پیف تی‪ٙ‬ی زلیك وط٘ف ‪ٞ‬ای ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ت‪ٔ ٝ‬طاتة ٔكىُ تط اظ ت‪ٙ‬ف ‪ٞ‬ای ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای ت‪ٛ‬ز‪ٚ ٜ‬ت‪ ٝ‬زِیُ‬
‫ايٗ نؿ‪ٛ‬تت زض پ یف تی‪ٙ‬ی‪ ،‬ض‪ٚ‬ـ وط٘ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای زض واضتطز‪ٞ‬ای ٔ‪ٟٙ‬سؾی غئ‪ٛ‬تى‪ٙ‬یه ِطظ‪ ٜ‬ای ت‪ ٝ‬ا٘ساظ‪ ٜ‬ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ز‪ٚ‬ض‪ ٜ‬ای‬
‫ٔتسا‪ٍ٘ َٚ‬كت‪ ٝ‬اؾت ‪.‬‬
‫‪ -9‬ريش اورشي تلف ضدٌ‬
‫زض فطآي‪ٙ‬س ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‪ ،‬ا٘طغی ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض پی‪ٛ‬ؾت‪ ٝ‬زض تٕاؼ ‪ٞ‬ای انطىاوی ايزاز قس‪ ٜ‬اظ زؾت ٔی ض‪ٚ‬ز‪ .‬تؿسازی اظ ٔحمماٖ‪ ،‬ا٘طغی‬
‫تزٕؿی ٔؿت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬تا حس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ضا ت‪ ٝ‬ؾ‪ٛٙ‬اٖ ٔؿیاض ‪٘ٚ‬كا٘‪ٕٟٔ ٝ‬ی تطای اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ٘ػط ٌطفت‪ٙ‬س‪ .‬اظ آٖ ت‪ٝ‬‬
‫تؿس تؿساز ظيازی اظ آظٔايكات آظٔايكٍا‪ٞ‬ی ‪ٚ‬نحطايی تطای تكریم فاوت‪ٛ‬ض‪ٞ‬ای ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز ر‪ٟ‬ت ايزاز ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ‪ٔٚ‬ىا٘یؿٓ آٖ‬
‫ا٘زاْ قس‪ ٜ‬اؾت‪ .‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ‪ٚ‬الؽ ٔكتُٕ تط ‪ٚ‬يطاٖ قسٖ اؾىّت ذان ت‪ٚ ٝ‬اؾط‪ ٝ‬ايزاز تطقی اؾت و‪ ٝ‬تا اؾت‪ٟ‬الن ا٘طغی ت‪ٝ‬‬
‫ؾّت انطىان تیٗ شضات ذان ‪ٕٞ‬طا‪ٔ ٜ‬ی تاقس ٔمساض ا٘طغی ٔؿت‪ٟ‬الن قس‪ٛٔ ٜ‬ضز ٘یاظ تطای ٘طْ قسٖ ذان ‪ ٚ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ا‪ِٚ‬ی‪ ٝ‬ت‪ٝ‬‬
‫ذه‪ٛ‬نیات انطىاوی شضات ذان‪ ،‬زا٘ؿیت‪ ٝ‬ذان (و‪ ٝ‬اضتثاط ٔؿتمیٓ تا وٕیت ‪ٚ‬ویفیت تٕاؾی شضات زاضز) ‪ٚ‬ت‪ٙ‬ف ٔحس‪ٚ‬ز‬
‫و‪ٙٙ‬س‪ ٜ‬تؿتٍی زاضز‪ .‬اظ ايٗ ض‪ ٚ‬ا٘طغی تزٕؿی ٔؿت‪ٟ‬الن قس‪ ٜ‬تا حس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی( ‪ )wl‬ت‪ ٝ‬ؾ‪ٛٙ‬اٖ يه ٔؿیاض ٔ‪ٛٔ ٚ ٟٓ‬حط تطای اضظياتی‬
‫پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ‪ٞ‬ای ٔؿتؿس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٔی تاقس‪ .‬ايٗ ايس‪ٕٞ ٜ‬چ‪ٙ‬یٗ ٔ‪ٙ‬زط ت‪ ٝ‬ايزاز پاضأتطی ت‪٘ ٝ‬اْ ا٘طغی پاي‪ ٝ‬تطای‬
‫اضظياتی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٌطزيس‪ ٜ‬اؾت=‪ .<9‬ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض وّی ا٘طغی شذیط‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬زض ؾ‪ ًٙ‬تؿتط زض احط ت‪ٚ ٝ‬ل‪ٛ‬ؼ پی‪ٛ‬ؾتٗ ظِعِ‪ ،ٝ‬ت‪ٝ‬‬
‫ن‪ٛ‬ضت ‪ٞ‬ای ٌطٔا‪ ،‬انطىان‪ ِٝ ،‬قسٖ ؾ‪ٞ ًٙ‬ا ا٘تكاض أ‪ٛ‬اد ِطظ‪ ٜ‬ای آظاز ٔی ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬زض ٘‪ٟ‬ايت‪ ،‬أ‪ٛ‬اد ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت ٔ‪ٛ‬د فكاضی ‪ٚ‬‬
‫تطقی ٌؿتطـ ٔی ياتس‪ .‬زض حیٗ ا٘تكاض أ‪ٛ‬اد زض پط‪ٚ‬فیُ ذان ت‪ ٝ‬زِیُ پطاو‪ٙ‬س‪ ٜ‬قسٖ أ‪ٛ‬اد‪ ،‬قطايط ‪ٙٞ‬سؾی‪ ،‬فؿُ ‪ ٚ‬ا٘فؿاَ‬
‫ؾیؿتٓ ذان اقثاؼ و‪ٙٔ ٝ‬زط ت‪ ٝ‬ضفتاض غیط ذطی ذان ٔی ق‪ٛ‬ز ا٘طغی اؾت‪ٟ‬الن ٔی ياتس=‪.<10‬‬
‫(‪ٔ Nasser and shokooh)1979‬ف‪ ْٟٛ‬ا٘طغی ضا تطای آ٘اِیع ‪ ٚ‬تطؾی ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ‪ٞ‬ای غیط چؿث‪ٙ‬س‪ٔ ٜ‬ؿطفی وطز٘س‪ .‬پاي‪ٚ ٝ‬‬
‫اؾاؼ ٔف‪ ْٟٛ‬پیك‪ٟٙ‬ازی تط ايٗ انُ اؾت‪ٛ‬اض اؾت و‪ ٝ‬زض ط‪ َٛ‬اؾٕاَ تاض زي‪ٙ‬أیىی لؿٕتی اظ ا٘طغی ظِعِ‪ ٝ‬زض ذان ٔؿت‪ّٟ‬ه ٔی‬

‫‪8‬‬
‫ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬اؾت‪ٟ‬الن ا٘طغی ايزاز ق‪٘ٛ‬س‪ٔ ٜ‬ی ت‪ٛ‬اٖ اظ ٔؿاحت حّم‪ٞ ٝ‬یؿتطيؿیؽ(ت‪ٙ‬ف‪-‬وط٘ف)ٔكرم ق‪ٛ‬ز=‪ .<11‬ا٘طغی ٔؿت‪ّٟ‬ه‬
‫قس‪ ٜ‬زض ‪ٚ‬احس حزٓ تا حس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‪ٞ ،‬ط ز‪ ٚ‬پاضأتط زأ‪ ٝٙ‬وط٘ف تطقی ‪ ٚ‬تؿساز ؾیىُ ‪ٞ‬ا ضا تحت پ‪ٛ‬قف لطاض ٔی ز‪ٞ‬س ‪ٚ‬‬
‫تطویثی اظ تاحیط ت‪ٙ‬ف ‪ ٚ‬وط٘ف ٔی تاقس=‪ .<10‬ت‪ ٝ‬زِیُ اي‪ٙ‬ى‪ ٝ‬ا٘طغی ٔؿت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬زض ‪ٚ‬احس حزٓ زض ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ٔؿتمُ اظ‬
‫٘‪ٛ‬ؼ تاضٌصاضی(يى‪ٛٙ‬اذت يا ٘أ‪ٙ‬ػٓ) ٔی تاقس ِصا ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی زض ٔمايؿ‪ ٝ‬تا ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای زيٍط تؿییٗ پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ‪ٞ‬ا ت‪ٝ‬‬
‫آؾا٘ی زض ‪ٍٙٞ‬اْ تاضٌصاضی ٘أ‪ٙ‬ػٓ ٔی ت‪ٛ‬اٖ ايٗ پسيس‪ ٜ‬ضا تطضؾی وطز=‪ .<12‬اظ ٔعايای ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی ٘ؿثت ت‪ ٝ‬ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف تطقی ‪ٚ‬‬
‫وط٘ف تطقی ٔی ت‪ٛ‬اٖ ت‪ٛٔ ٝ‬اضز ظيط اقاض‪ ٜ‬وطز‪:‬‬

‫٭ ا٘طظی يه وٕیت اؾىاِط اؾت‪.‬‬

‫٭ ٘یاظی ت‪ ٝ‬تزعي‪ ٚ ٝ‬تطضؾی تاضيرچ‪ ٝ‬ت‪ٙ‬ف تطقی ر‪ٟ‬ت يافتٗ تؿساز ؾیىُ ‪ٞ‬ای ٔؿازَ تطای ا٘تراب تطاظ وط٘ف ‪ٚ‬ت‪ٙ‬ف ٘یؿت‪.‬‬
‫٭ ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی قأُ ت‪ٙ‬ف ‪ٚ‬وط٘ف ت‪ٛ‬ز‪ ،ٜ‬پؽ ذ‪ٛ‬ال ٔىا٘یىی ذان ضا ٘یع تحت پ‪ٛ‬قف لطاض ٔی ز‪ٞ‬س‪.‬‬
‫٭ ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی ٔؿتمُ اظ ٘‪ٛ‬ؼ ‪ ٚ‬اٌصاضی ‪ٔٚ‬ؿیط ت‪ٙ‬ف ٔی تاقس ‪ٚ‬زض ٔماتُ ت‪ ٝ‬فكاض ٔ‪ٛ‬حط ٔحس‪ٚ‬ز و‪ٙٙ‬س‪ ،ٜ‬زا٘ؿیت‪ ٝ‬ذان ‪ٚ‬زأ‪ٝٙ‬‬
‫وط٘ف تطقی تؿتٍی زاضز‪.‬‬
‫٭ لاتّیت اضتثاط تا پاضأتط‪ٞ‬ای ظِعِ‪ٚ ٝ‬الؿی ضا زاضز‪.‬‬

‫‪ -11‬ارتباط اورشي مستُلک ضدٌ با اضافٍ فطار آب حفرٌ اي‬

‫ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض وّی ا٘طغی ا٘تكاض يافت‪ ٝ‬تا ظٔاٖ ت‪ٚ ٝ‬ل‪ٛ‬ؼ پی ‪ٛ‬ؾتٗ پسيس‪ ٜ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ذان‪ٔ ،‬ؿت‪ّٟ‬ه ٔی ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت افعايف‬
‫فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای زض ذان ٕ٘اياٖ ٔی ٌطزز‪ .‬افعايف اضاف‪ ٝ‬فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای زض ذان ‪ ٚ‬ؾپؽ ايزاز ضفتاض غیط ذطی ٔ‪ٙ‬زط ت‪ٝ‬‬
‫٘طْ قسٌی ذان قس‪ٙٔٚ ٜ‬زط ت‪ ٝ‬ايزاز ا٘طغی وط٘كی تزٕؿی زض حیٗ ‪ٚ‬ل‪ٛ‬ؼ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ٔی ق‪ٛ‬ز=‪. <13‬‬
‫تحمیمات ( ‪٘ Figueroa )1994‬كاٖ زاز و‪ ٝ‬يه ضاتط‪ ٝ‬تؿیاض ٔ‪ٙ‬حهط ت‪ ٝ‬فطز ‪ٚ‬ت‪ٍٙ‬ات‪ٍٙ‬ی تیٗ ا٘طغی ٔؿت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬زض ‪ٚ‬احس‬
‫حزٓ تا اضاف‪ ٝ‬فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای ت‪ِٛ‬یس قس‪ ٜ‬زض ذان ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز زاضز‪ ،‬ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ضی و‪ ٝ‬زض آٖ ٔمساض ٔاوعيٕٓ ا٘طغی تزٕؿی ٔؿت‪ّٟ‬ه‬
‫قس‪ٙٔ ٜ‬طثك تطٔاوعيٕٓ فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای اضافی ٔی تاقس‪ .‬زضذاو‪ٟ‬ای اقثاؼ ٔتطاوٓ قسٖ ؾثة افعايف آب حفط‪ ٜ‬ای اضافی‬
‫‪ٚ‬وا‪ٞ‬ف ٘یط‪ٚ‬ی تٕاؾی تیٗ شضات ٔی ٌطزز‪ .‬تا وا‪ٞ‬ف ٘یط‪ٞٚ‬ای تٕاؾی ٔمساض ا٘طغی الظْ تطای رات‪ ٝ‬رايی شضات ذان وا‪ٞ‬ف ٔی‬
‫ياتس‪ .‬تطپاي‪ ٝ‬آ٘اِیع ا٘طغی اؾت‪ٟ‬الن يافت‪ ٝ‬زض ط‪ َٛ‬انطىان تٕاؾی شضات‪ٔ ،‬الحػ‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬اؾت و‪ ٝ‬افعايف ا٘طغی اؾت‪ٟ‬الن يافت‪ ٝ‬زض‬
‫‪ٚ‬احس حزٓ ذان ت‪ٚ ٝ‬اؾط‪ ٝ‬افعايف زأ‪ ٝٙ‬وط٘ف تطقی ∆‪ γ‬حانُ ٔی ق‪ٛ‬ز‪.‬‬

‫‪ -11‬ريود گام بٍ گام براي ارزیابی پتاوسیل رياوگرایی با استفادٌ از ريش اورشي تلف ضدٌ‬
‫زض ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی تّف قس‪ ٜ‬تا ت‪ ٝ‬زؾت آ‪ٚ‬ضزٖ تاضيرچ‪ٞ ٝ‬ای ت‪ٙ‬ف تطقی ‪ٚ‬وط٘ف تطقی زض ٔ‪ٛ‬لؿیت‪ٟ‬ای ٔكرم ٔی ت‪ٛ‬اٖ اظ ططيك‬
‫ٌاْ ‪ٞ‬ای اضائ‪ ٝ‬قس‪ ٜ‬پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ضا تؿییٗ وطز ‪.‬‬
‫تؿییٗ ا٘طغی زض ‪ٚ‬احس حزٓ ٔ‪ٛ‬ضز ٘یاظ تطای ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ( ٔت‪ٙ‬اغط تا ٔما‪ٔٚ‬ت ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان )‬
‫تؿییٗ ا٘طغی زض ‪ٚ‬احس ٔؿت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬زض ذان زض ط‪ َٛ‬اؾٕاَ تاض زي‪ٙ‬أیىی ت‪ ٝ‬ذان‪ .‬ا٘طغی زض ‪ٚ‬احس حزٓ رصب قس‪)∆ ẁ( ٜ‬‬
‫زض ٕ٘‪ ٝ٘ٛ‬ت‪ ٝ‬زِیُ ايزاز ض‪ٚ‬اٍ٘طايی‪ ،‬اظ ططيك ضاتط‪ 7 ٝ‬و‪ ٝ‬ت‪ٛ‬ؾط ( ‪ Figueroa )1994‬اضائ‪ٌ ٝ‬طزيس‪ٔ ٜ‬حاؾث‪ٔ ٝ‬ی ق‪ٛ‬ز زض ضاتط‪ٝ‬‬
‫‪ n ،7‬تؿساز ضو‪ٛ‬ضز‪ٞ‬ا ٔی تاقس=‪ .<11‬ضاتط‪ٔ ٝ‬صو‪ٛ‬ض ٘كاٖ ٔی ز‪ٞ‬س و‪ ٝ‬ا٘طغی ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت تزٕؿی افعايف پیسا ٔی و‪ٙ‬س ‪.‬‬
‫‪n 1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪W   .  i   i 1  .  i 1   i ‬‬ ‫ضاتط‪)7( ٝ‬‬
‫‪i 1 2‬‬

‫‪9‬‬
‫تؿییٗ پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ‪ٔ .‬طاحُ ٌاْ ت‪ ٝ‬واْ شوط قس‪ ٜ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت قٕاتیه زض قىُ ‪٘ 2‬كاٖ زاز‪ ٜ‬قس‪ ٜ‬اؾت تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬قىُ ‪2‬‬
‫زض قطايطی و‪ٔ ٝ‬مساض ا٘طغی ٔؿت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬زض ذان تیك تط اظ ا٘طغی ٔ‪ٛ‬ضز ٘یاظ تطای ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ت‪ٛ‬ز‪ ،ٜ‬آٖ ٔحس‪ٚ‬ز‪ٔ ٜ‬ؿتؿس‬
‫ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذ‪ٛ‬ا‪ٞ‬س ت‪ٛ‬ز‪.‬‬

‫ضکل ‪4‬‬
‫‪ -12‬وتیجٍ گیري‬
‫ا٘طغی پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی يىی السأات ٔ‪ٕٟ‬ی اؾت و‪ ٝ‬تايس زض ٔ‪ٙ‬اطك ٔؿتؿس ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ا٘زاْ ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬زض ن‪ٛ‬ضت ِع‪ ْٚ‬اظ تى‪ٙ‬یه‬
‫‪ٞ‬ای ٔ‪ٛ‬ر‪ٛ‬ز تطای ٔماتّ‪ ٝ‬تا پسيس‪ ٜ‬ض‪ٚ‬ا ٍ٘طايی اؾتفاز‪ ٜ‬ق‪ٛ‬ز ‪ِ .‬صا ق‪ٙ‬اذت ض‪ٚ‬ق‪ٟ‬ای ٔرتّف ر‪ٟ‬ت تطضؾی ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ‪ٚ‬ضؾیسٖ ت‪ٝ‬‬
‫٘تايذ ضضايت ترف اظ ا‪ٕٞ‬یت تااليی تطذ‪ٛ‬ضزاض ٔی تاقس آ٘چ‪ ٝ‬و‪ ٝ‬زض تحج ض‪ٚ‬اٍ٘طايی تا ت‪ٛ‬ر‪ ٝ‬ت‪ٔ ٝ‬طاِة اضائ‪ ٝ‬قس‪ ٟٓٔ ٜ‬ت‪٘ ٝ‬ػط ٔی‬
‫ضؾس ؾثاضت‪ٙ‬ساظ ‪:‬‬
‫‪ -‬ت‪ِٛ‬یس قسٖ اضاف‪ ٝ‬فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت اؾاؾی تطی ت‪ ٝ‬وط٘ف ‪ٞ‬ای ؾیىّی ‪ٚ‬اتؿت‪ٔ ٝ‬ی تاقس‪.‬‬
‫‪ -‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض احط افعايف فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای اضافی ٘اقی اض وط٘ف ايزاز ٔی ق‪ٛ‬ز اظ ططفی چ‪ ٖٛ‬ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی تط پاي‪ ٝ‬ت‪ٙ‬ف‬
‫تطقی ‪ ٚ‬وط٘ف تطقی اؾت‪ٛ‬اض ٔی تاقس ‪ِ ،‬صا ضاتط‪ٙٔ ٝ‬طمی تطی تیٗ ا٘طغی اؾت‪ٟ‬الن يافت‪ ٝ‬تا ٘ؿثت اضاف‪ ٝ‬فكاض حفط‪ ٜ‬ای ‪ٚ‬ر‪ٛ‬ز‬
‫زاضز ‪.‬‬
‫‪ -‬واضتطز ض‪ٚ‬ـ ت‪ٙ‬ف ‪ٚ‬وط٘ف ؾیىّی ٘یاظٔ‪ٙ‬س تثسيُ تاضيرچ‪ ٝ‬ظٔا٘ی ٘أ‪ٙ‬ػٓ ت‪ٙ‬ف تطقی ت‪ ٝ‬يه ؾطی ؾیىّ‪ٟ‬ای ت‪ٙ‬ف يى‪ٛٙ‬اذت‬
‫ٔؿازَ ٔی تاقس‪ ،‬زض حاِی و‪ ٝ‬ايٗ واض زض ض‪ٚ‬ـ ا٘طغی الظْ ٕ٘ی تاقس ‪.‬‬
‫‪ -‬ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض وّی ا٘طغی ا٘تكاض يافت‪ ٝ‬تا ظٔاٖ ت‪ٚ ٝ‬ل‪ٛ‬ؼ پی‪ٛ‬ؾت پسيس‪ ٜ‬ض‪ٚ‬اٍ٘طايی زض ت‪ٛ‬ز‪ ٜ‬ذان ٔؿت‪ّٟ‬ه ٔی ق‪ٛ‬ز و‪ ٝ‬ت‪ ٝ‬ن‪ٛ‬ضت‬
‫افعايف فكاض آب حفط‪ ٜ‬ای تیٗ شضات ذان زض ط‪ َٛ‬تاضٌصاضی زي‪ٙ‬أیىی ٔی تاقس ‪.‬‬
‫‪ -‬ا٘طغی اؾت‪ّٟ‬ه قس‪ ٜ‬زض ‪ٚ‬احس حزٓ زض احط ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ٔؿتمُ اظ ٘‪ٛ‬ؼ ‪ٚ‬اٌصاضی ( يى‪ٛٙ‬اذت يا ٘أ‪ٙ‬ػٓ ) ٔی تاقس‪ِ ،‬صا ض‪ٚ‬ـ‬
‫ا٘طغی زض ٔمايؿ‪ ٝ‬تا ض‪ٚ‬ـ ‪ٞ‬ای زيٍط تؿییٗ پتا٘ؿیُ ض‪ٚ‬اٍ٘طايی ذان ‪ٞ‬ا ت‪ ٝ‬ط‪ٛ‬ض ٔ‪ٙ‬طمی تطی زض ‪ٍٙٞ‬اْ ‪ٚ‬اٌصاضی ٘أ‪ٙ‬ػٓ‪ ،‬ايٗ‬
‫پسيس ‪ ٜ‬ضا تطضؾی ٔی و‪ٙ‬س‪.‬‬

‫‪ -13‬مىابع‬

‫]‪ٔ [1‬یط حؿی‪ٙ‬ی‪ ،‬ؾیس ٔزس اِسيٗ‪ٟٙٔ " ،‬سؾی غئ‪ٛ‬تى‪ٙ‬یه ِطظ‪ ٜ‬ای" ٔ‪ٛ‬ؾؿ‪ ٝ‬تیٗ إِّّی ظِعِ‪ ٝ‬ق‪ٙ‬اؾی ‪ٟٙٔ ٚ‬سؾی ظِعِ‪.ٝ‬‬

‫‪[1] Ishihara, K. (1993)." Kiquefaction And Failure during Earthquake".J.Geotechnial 43, No.3,PP.351-415.‬‬

‫‪11‬‬
[2] Port and harbor research institute, ministry of transport, Japan. (1997). "Handbook on liquefaction
remediation of reclaimed land." A. A. Balkema, Rotterdam.

[3] Technical Committee for Earthquake Geotechnical Engineering, TC4, ISSMFE. (1993). Manual for Zonation
on Seismic Geotechnical Hazard. Published By the Hapanese Society of Soil Mechanics and Foundation
Engineerin g.

[4] Youd T. L. and Idriss I.M.(2001). "Liquefaction resistance of soils:summary report from the 1996 NCEER
and 1998 NCEER/NSF workshops on evaluation of liquefaction resistance of soils. "J. Geotech.
Geoenviron.eng. 127(10), pp. 817-833

[5] Idriss, I.M. and Seed, H.B. (1968). "Seismic Response of Horizontal Soil Layers". Journal of Soil Mechanics
and Foundations Division, ASCE, Vol. 94, SM4, 1003 – 1031.

[6] Seed, H.B. and Idriss, I.M. (1971), “Simplified Procedure for Evaluating Soil Liquefaction Potential”,
Journal of the Soil Mechanics and Foundations Division, ASCE, 97(SM9), pp.1249-1273.

[7] Dobry, R. (1989), “Some Basic Aspects of Soil Liquefaction During Earthquakes”, Earthquake Hazards and
the Design of Constructed Facilities in the Eastern United States, Annals of the New York Academy of Sciences,
Vol. 558, pp. 172-182.

[8] Idriss, I. M. (1999), “An update to the Seed-Idriss simplified procedure for evaluating liquefaction potential",
Proceedings of the TRB Workshop on New Approaches to Liquefaction, January, Publication No. FHWA-RD-
99-165, Federal Highway Administration.

[9] Nemat-Nasser, S. and Shokooh, A. (1979). "A Unified Approach to Densification and Liquefaction of
Cohesionless Sand in Cyclic Shearing," Canadian Geotechnical Journal, Vol. 16, pp. 659-678.

[10] Figueroa, J. L. (1990). "A Method for Evaluating Soil Liquefaction by Energy Principles," Proceedings,
Fourth U.S. National Conference on Earthquake Engineering, Palm Springs, CA , May.

]11[ Figueroa, J.L., Saada, A.S., Liang, L. and Dahisaria, M.N. (1994). "Evaluation Of Soil Liquefaction By
Energy Principles," Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, Vol. 120, No. 9, September, 1554-69.

]12[ Jafarzadeh, F. Yanagisawa, E. (1994). "Shaking table tests for studying the effects of load irregularity on the
behaviour of liquefiable sands", Department of civil engineering, Tohoku University, Sendai, Japan.

]13[ Christian, j.j, ladd, c.c and beacher, g.b.(1992). "Reliability and probability in stability analysis". ASCE,
Geotechnical Spatial Publication, 12, pp.107-1111.

11