12.4.

TOK NAUČNOG ISTRAŢIVANJA U

PEDAGOGIJI
Naučno istraţivanje u pedagogiji obavlja se u
sledećim etapama:
1. IZBOR PROBLEMA
2. PROJEKTOVANJE ISTRAŢIVANJA
3. PRIKUPLJANJE PODATAKA
4. OBRADA PODATAKA
5. SAOPŠTAVANJE REZULTATA
ISTRAŢIVANJA
1. IZBOR PROBLEMA

Istraţivanje započinje utvrĎivanjem: ŠTA će se

istraţivati i ZAŠTO?
Ova etapa je uspešno realizovana kada se precizira
PROBLEM istraţivanja, tj. problem koji će biti
istraţivan, uz navoĎenje razloga za istraţivanje.
Svaki pedagoški problem moţe biti problem
istraţivanja.
Izvori problema su pedagoška praksa i literatura.
Izbor problema zavisi od:

- potreba pedagoške prakse

- potreba pedagoške nauke
- istraţivačevih sklonosti i mogućnosti
- finansijskih mogućnosti
- potreba izbegavanja nepotrebnog ponavljanja
- saznanja da li je problem već istraţivan
- voĎenja računa o širini problema (NE preširoko
postavljen problem istraţivanja)
preširoko postavljen problem, npr.: programirana
nastava, uticaj porodice na vaspitanje dece...
konkretniji i uţi problemi, npr. učenje u vidu
rešavanja problema pri obradi gradiva iz fizike u
osmom razredu osnovne škole, uticaj socio-
ekonomskog statusa porodice na školski uspeh
učenika, primena metode nagraĎivanja u porodici
na ponašanje deteta...
2. PROJEKTOVANJE ISTRAŢIVANJA
To je izbor strategije istraţivanja, tj. KAKO će se
odabrani problem proučavati?
U ovoj etapi se vrši izrada PROJEKTA istraţivanja.
Izrada projekta podrazumeva preciziranje svakog detalja
onoga šta se planira u istraţivanju, tu nema
improvizacija.
Projektovanje istraţivanja podrazumeva izradu:
1. IDEJNOG,
2. STUDIJSKOG i
3. TEHNIČKOG projekta.
1. IDEJNI projekat sadrţi:

- formulaciju problema sa obrazloţenjem,

- definisanje osnovnih pojmova
- cilj i zadatke istraţivanja,
- postavljanje suštinskih hipoteza (pretpostavki) o
ishodima istraţivanja i
- samo načelno metodologiju istraţivanja.
2. STUDIJSKI projekat sadrţi:

- on se nadovezuje na idejni,
- sadrţi bibliografiju relevantnih radova,
- rezultate ranijih sličnih istraţivanja,
- uzorak na kojem će se istraţivanje obaviti,
- metode istraţivanja, načine prikupljanja podataka
- tehnike i instrumente istraţivanja,
- načine obrade podataka.
3. TEHNIČKI projekat sadrţi:

- spisak ustanova i pojedinaca koji će učestvovati

u istraţivanju,
- podatke o organizaciji prikupljanja podataka:
rokove, faze, realizatore,
- pregled predviĎenih troškova u realizaciji
istraţivanja.
 Projektovanje se završava izradom tehničkog
projekta.

Sva tri projekta čine jednu celinu i obično se

nazivaju prosto: PROJEKTOM ISTRAŢIVANJA.
3. PRIKUPLJANJE PODATAKA

Etapa koja sledi nakon projektovanja.

Obavlja se pomoću metoda, tehnika i instrumenata

koji su predviĎeni projektom istraţivanja.

Skup svih jedinica (učenici, učitelji, roditelji, vaspitači,

škole, udţbenici...) na koje se odreĎeno istraţivanje
odnosi je: populacija ili osnovni skup.
Istraţivanjem se ne obuhvata cela populacija, već
samo jedan njen deo, a te izdvojene jedinice se
nazivaju: uzorak.

Istraţivanje ima veću vrednost ukoliko se vrši na

reprezentativnom uzorku, ali se izvode i
istraţivanja na tzv. nereprezentativnim uzorcima.

O konkretnim metodama, tehnikama i

instrumentima prikupljanja podataka u pedagoškom
istraţivanju, biće reči kasnije.
4. OBRADA PODATAKA

Prikupljeni podaci su samo sirovina, oni se moraju

obraditi.

Obrada podataka moţe biti: kvantitativna i

kvalitativna.
Kvantitativna obrada podataka obavlja se pomoću
statistike, tj. statističkim metodama.

Statističkom obradom podataka se dobijaju:

- mere srednjih vrednosti: aritmetička sredina,
mod, medijana,
- mere disperzije (raspršenosti, tj. odstupanja
od srednje vrednosti): standardna devijacija i
- mere korelacije (povezanosti pojava):
koeficijenti korelacije; na osnovu ovih mera se moţe
zaključiti u kojoj su meri ispitivane pojave povezane i da
li je ta povezanost pozitivna ili negativna.
 U pedagoškom istraţivanju nije dovoljno
ostati samo na kvantitativnoj obradi, nego se mora
uraditi i kvalitativna obrada podataka.

Kvalitativna obrada je zapravo razmišljanje

o kvantitativno ustanovljenim činjenicama, tj.
njihovo teorijsko i kritičko tumačenje, putem
odgovarajuće analize rezultata istraţivanja.
5. SAOPŠTAVANJE REZULTATA ISTRAŢIVANJA

Istraţivanje se završava izlaganjem, ilustrovanjem i

obrazlaganjem rezultata istraţivanja.

To se radi u vidu saopštenja, referata, knjiga, brošura,

master i doktorskih teza, članaka u časopisima,
zbornicima...

Istraţivanje mora biti, od početka do kraja, obavljeno na

način da sve faze u istraţivanju budu pravilno izvedene,
rezultati tačno prezentovani i takvi da ih mogu i drugi
proveriti.