Professional Documents
Culture Documents
დღეს ქართველი საქართველოში ვერ იცხოვრებს, თუკი ქართველთა შეშინება ვერ ისწავლა.
აშინებენ სიმდიდრით, ავტორიტეტით, ნაცნობობის წრით (სოციალური სტატუსის
ერთადერთი მნიშვნელობა მათთვის).
I. სოციალური რასიზმი
XXX
მხატვართა მეორე ჯგუფი უფრო მრავალფეროვანია და, თუნდაც უკვე ამიტომ, უფრო
საინტერესოც. მათი უმრავლესობა ამ ლამაზ, ბევრისათვის მხოლოდ ტკბობის საგნად ქცეულ
ქალაქში თითქოს არ ცხოვრობს. ისინი სადღაც გარეუბანში ბინადრობენ, მეტროთი
მგზავრობენ და თბილისურ ლუდს სვამენ. თავიანთი ცხოვრებისეული პრობლემებისაგან
თავის დასაღწევად თვითგამოხატვის სხვადასხვა ფორმას მიმართავენ. გარკვეულწილად ეს
მართლა ასეა. მხოლოდ ნაწილობრივ, ეს მართლაც `ინტერნაციონალური~ შემადგენლობაა.
სოციალური დიფერენციაცია მათთვის თითქმის აღარაა პრობლემა. ავანგარდისტთა (ან
მასთან ერთად არსებობენ კიდევ სხვებიც, რომლებსაც ასევე ავანგარდისტებად მიაჩნიათ
თავიანთი თავი) უმეტესობას ის ადამიანები შეადგენენ, რომლებიც მუდამ უკმაყოფილო
იყვნენ გარემოთი. მათ წილად ხვდათ მრავალი უსამართლობის დანახვა და თავისუფლების
ძიების პათოსი მათთვის ცხოვრებისეული აუცილებლობაა. მათი უმეტესობა
სხვადასხვაგვარად გაურბის აქაურობას: ნაწილი ემიგრაციაში წავიდა, სხვები, რომლებმაც
დასავლეთში დამკვიდრება ვერ მოახერხეს, სხვადასხვაგვარ თავშესაფარს იწყობენ _
გამაოგნებელს ან, უბრალოდ, საინტერესოს.
დღეს ჩვენს ქვეყანაში მომხდარი `საახალწლო ომის~ შემდეგ ახალი ხელოვნების შემქმნელთა
შორის თვალნათლივ შეიმჩნევა აქტიური კონსოლიდაციისა და სოლიდარობის პათოსი.
განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ახალი ხელოვნების სასიცოცხლო სივრცის შექმნისა და
გაფორმების მოთხოვნილება. სხვაგვარად, საუბარია ჩვენს გარემოში რეალურად
თვითდამკვიდრების მცდელობაზე. ეს პროცესი თავისთავად გულისხმობს სოციუმში
მიმდინარე პროცესებში უფრო აქტიურ მონაწილეობას, ზოგჯერ `კვაზიპოლიტიკურ~
რადიკალიზმს, სიფხიზლისა და გულისხმიერებისაკენ მოწოდებას პიროვნების
თავისუფლებისა და მისი დაცვისათვის ბრძოლის დროს. ბოროტების ჩვენება არ ნიშნავს ამ
ბოროტებაში განურჩევლად ყველას დადანაშაულებას. ყველამ, ვინც ახალი ხელოვნების
ნიმუშს ნახავს, როგორმე უნდა დაინახოს, რომ ავტორი მხოლოდ ერთი თხოვნით მიმართავს
ადრესატს: `მე მხოლოდ იმის ჩვენება მინდა, რომ შენც უფრო მეტი ხარ, ვიდრე გგონია”.
1992 წ.
როგორც ყველაფრიდან ჩანს, ჩვენში ასე თვლიან, რომ ამ უახლესი ხელოვნების შეფასების
ერთადერთი კრიტერიუმი მხოლოდ ის არის, ვინ უფრო მეტად გააკვირვებს ან შეაწუხებს
ვინმეს თავისი პიროვნული ამბიციებით, ე.წ. `უკომპლექსობით”, რომლის კომპლექსი
მხოლოდ პიროვნებებად ვერჩამოყალიბებულ, თავისუფლების ვერშემქმნელ სუბიექტებს
სტანჯავთ.
ამ ბრძოლის შესახებ კარგად შენიშნავდა ალბერ კამიუ: `მემარცხენეები, რომელთა შორის მეც
ვითვლები, წინააღმდეგი არიან სხვებისა და თავიანთი ნების”... მხოლოდ ეს ტრაგიკული
ბრძოლა ქმნის შესაძლებელს იდეალურ დემოკრატიაზე ზრუნვას, რომელიც, იმავე კამიუს
განსაზღვრით, `უმრავლესობის ძალაუფლება კი არ უნდა იყოს, არამედ უმცირესობის
დაცვა”.
ალბერ კამიუ ასეთი `მხატვრების~ შესახებ წერდა: `ტრადიციის გარეშე მხატვარს უჩნდება
ილუზია, რომ ის თვითონ ქმნის წესებს: აი: ის უკვე ღმერთია”.
ზემოთ ნათქვამი როდი ნიშნავს იმას, რომ დღევანდელ საქართველოში არ არის ხუთი-შვიდი
ნამდვილი არტისტი, რომელსაც შეუძლია თანამედროვე ხელოვნების კეთება (ვგულისხმობ
ფეწერის ალტერნატიულ ფორმებს) და რომლებიც აკეთებენ კიდევაც საკმაოდ საინტერესო,
აქტუალურ ნიმუშებს. ამ ფერმწერთა შორისაც ყველა ერთნაირად დაკაბალებულია
დაბალკულტურული მომხმარებლის გემოვნების შესაბამისი სალონური ფერწერის
ნორმებით. მიუხედავად ქვეყნის წარმოუდგენელი გაჭირვებისა, სადაც ნამდვილი
ხელოვნება საუკუნის განმავლობაში არავის სჭირდებოდა, დიდი მხატვრები კი მხოლოდ
გარდაცვალების შემდეგ უყვარდათ, ჩვენში მაინც იქმნება ხელოვნების შესანიშნავი
ნიმუშები, თუმცა არც ისე ბევრი, როგორც ეს ბევრს ჰგონია, ბევრს `აწყობს”, ხოლო ბევრსაც
გულწრფელად ესურვილება.
1993 წ.
კარლო კაჭარავა