nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

X¸c ®Þnh t¶i träng ®éng ®Êt

Theo snip ii-7-81* trong hÖ
kc kh«ng gian nhµ cao tÇng

Lêi nãi ®Çu : HiÖn nay ë ViÖt Nam ®· x©y dùng nhiÒu nhµ cao tÇng, hÖ kÕt
cÊu cña chóng ®Òu lµ hÖ kÕt cÊu kh«ng gian. ViÖc tÝnh to¸n hÖ kÕt cÊu
nµy kh«ng thÓ kh«ng xÐt tíi t¶i träng ®éng ®Êt. §Ó x¸c ®Þnh t¶i träng
®éng ®Êt cho c¸c c«ng tr×nh hiÖn nay ngoµi tiªu chuÈn ViÖt Nam
TCXDVN 375:2006 cã thÓ sö c¸c tiªu chuÈn n­íc ngoµi nh­ tiªu chuÈn
Ch©u ¢u, tiªu chuÈn Mü, tiªu chuÈn NhËt, tiªu chuÈn Nga. Tiªu chuÈn
TCXDVN 375:2006 míi ban hµnh, nªn viÖc sö dông còng cßn h¹n chÕ.
Tiªu chuÈn cña Nga SNIP II-7-81* (СНИП II-7-81*) ®· ®­îc ®­a vµo c¸c
tµi liÖu gi¸o khoa ®Ó gi¶ng d¹y trong c¸c tr­êng ®µo t¹o kü s­ x©y dùng
ở Việt Nam vµ còng ®· ®­îc nhiÒu kü s­ sö dông ®Ó tÝnh to¸n cho nhiÒu
c«ng tr×nh x©y dùng. Song viÖc x¸c ®Þnh t¶i träng ®éng ®Êt cho hÖ kÕt
cÊu kh«ng gian c¸c nhµ cao tÇng trong tiªu chuÈn SNIP II-7-81* còng
kh«ng cã nh÷ng h­íng dÉn chi tiÕt. §Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy §Ò Tµi ®·
nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt mét c¸ch tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh t¶i träng ®éng ®Êt theo
tiªu chuÈn SNIP II-7-81* vµ ®­a ra quy tr×nh x¸c ®Þnh t¶i träng nµy cho hÖ
kÕt cÊu kh«ng gian nhµ cao tÇng.

Néi dung kÕt qu¶ nghiªn cøu :

I. Tãm t¾t néi dung x¸c ®Þnh lùc ®éng ®Êt Fki theo SNIP II-7-
81*

1/ Lùc ®éng ®Êt Fki :

Lùc ®éng ®Êt Fki t¹i träng t©m khèi l­îng cña phÇn thø k cña c«ng tr×nh øng víi
d¹ng dao ®éng riªng thø i lµ:
Fki = Cki.Qk (1)
trong ®ã: - Qk lµ träng l­îng phÇn thø k cña c«ng tr×nh;
- Cki lµ hÖ sè x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (2).

2/ HÖ sè Cki : Cki = K1.K2.A.Kw.βi.ηki (2)

trong ®ã: - K1 lµ hÖ sè xÐt tíi møc ®é h­ háng cho phÐp cña c«ng tr×nh, lÊy
theo b¶ng 1;
- K2 lµ hÖ sè xÐt ®Õn c¸c gi¶i ph¸p kÕt cÊu, lÊy theo b¶ng 2;
- A lµ hÖ sè lÊy theo b¶ng 3;

1
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

- Kw lµ hÖ sè x¸c ®Þnh theo b¶ng 4;

- βi lµ hÖ sè ®éng lùc, x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (3) vµ b¶ng 5;
- ηki lµ hÖ sè ph©n phèi t¶i ®Þa chÊn t¹i träng t©m khèi l­îng thø k ë
d¹ng dao ®éng riªng thø i cña c«ng tr×nh, x¸c ®Þnh theo c«ng thøc
(4).

3/ HÖ sè ®éng lùc βi :

0,8 ≤ βi = [gi¸ trÞ tÝnh theo b¶ng 5] (3)

βi phô thuéc vµo d¹ng dao ®éng (Ti) vµ lo¹i ®Êt ®¸ (ë b¶ng 6)

4/ HÖ sè ph©n phèi t¶i ®Þa chÊn ηki :

HÖ sè ph©n phèi t¶i träng ®Þa chÊn ηki t¹i träng t©m khèi l­îng thø k øng víi
d¹ng dao ®éng thø i cña c«ng tr×nh ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng
r

åQ y j ji

thøc sau η = y
ki ki
j =1
r (4)
åQ y
2
j ji
j =1

trong ®ã:
- yki , yji lµ chuyÓn vÞ ngang t¹i träng t©m khèi l­îng thø k, j ë d¹ng dao
®éng riªng thø i cña c«ng tr×nh;
- Qj lµ träng l­îng phÇn thø j cña c«ng tr×nh.

H×nh 1. S¬ ®å tÝnh hÖ r bËc tù do

2
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

5/ Sè d¹ng dao ®éng riªng cÇn thiÕt khi tÝnh c«ng tr×nh chÞu ®éng ®Êt
Khi tÝnh kÕt cÊu cña nhµ vµ c«ng tr×nh chÞu t¶i träng ®éng ®Êt, sè d¹ng dao
®éng riªng ®Çu tiªn s cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh lùc ®éng ®Êt lµ:
s = 1 khi T1 ≤ 0,4s (chØ cÇn tÝnh víi d¹ng dao ®éng riªng thø 1),
s = 3 khi T1 > 0,4s (tÝnh víi 3 d¹ng dao®éng riªng ®Çu tiªn).
B¶ng 2 : HÖ sè K2
C¸c gi¶i ph¸p kÕt cÊu K2

1. Nhµ khung, nhµ khèi lín cã kÕt cÊu v÷ng tr¾c vµ sè 1 + 0,1(n - 5)
tÇng n > 5

2. Nhµ l¾p ghÐp BTCT tÊm lín hay nhµ cã t­êng BTCT 0,9
®æ t¹i chç vµ sè tÇng n ≤ 5

3. Nh­ môc 2, víi sè tÇng n > 5 0,9 + 0,075(n - 5)

4. Nhµ cã kÕt cÊu chÞu lùc lµ khung BTCT ë mét vµi tÇng
d­íi, c¸c tÇng trªn lµ t­êng, v¸ch cøng hay khung cã
chÌn, khi c¸c tÇng d­íi kh«ng cã chÌn hoÆc cã chÌn 1,5
nh­ng Ýt ¶nh h­ëng ®Õn ®é cøng cña khung

5. Nhµ cã t­êng chÞu lùc b»ng g¹ch ®¸, x©y thñ c«ng, 1,3
kh«ng cã phô gia t¨ng ®é kÕt dÝnh

6. Nhµ khung mét tÇng cã chiÒu cao ®Õn mÆt d­íi cña
dÇm hay c¸nh d­íi cña dµn kh«ng lín h¬n 8 m vµ 0,8
nhÞp kh«ng v­ît qu¸ 18 m

7. C¸c nhµ n«ng nghiÖp cã c¸c cét x©y dùng trªn nÒn 1,0
®Êt lo¹i III (c¸t, sÐt, …)

8. Nhµ vµ c«ng tr×nh kh«ng n»m trong c¸c môc tõ 1 ®Õn 1,0
7

Chó ý : a) K2 ≤ 1,5 ; b) K2 ®­îc phÐp x¸c ®Þnh râ thªm b»ng thùc nghiÖm

3
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

B¶ng 1: HÖ sè K1
H­ háng cho phÐp cña nhµ vµ c«ng tr×nh K1

1. Kh«ng cho phÐp c«ng tr×nh cã biÕn d¹ng d­ vµ h­ háng côc bé 1

(vì lë, nøt nÎ, …)

2. Cho phÐp c¸c kÕt cÊu cña nhµ vµ c«ng tr×nh cã biÕn d¹ng d­, 0,25
nøt, h­ háng c¸c cÊu kiÖn riªng lÎ, …, g©y khã kh¨n cho sö
dông b×nh th­êng, nh­ng vÉn ®¶m b¶o an toµn cho con ng­êi vµ
thiÕt bÞ m¸y mãc (nhµ ë, c«ng tr×nh c«ng céng, nhµ x­ëng s¶n
xuÊt, c¸c c«ng tr×nh giao th«ng thuû lîi, c¸c hÖ thèng n¨ng l­îng
vµ cÊp n­íc, tr¹m vµ hÖ thèng cøu ho¶, v.v…)

3. Cho phÐp c¸c kÕt cÊu cña nhµ vµ c«ng tr×nh cã biÕn d¹ng d­ kh¸ 0,12
lín, nøt, h­ háng c¸c cÊu kiÖn riªng lÎ, bÞ chuyÓn dÞch, …, t¹m
thêi ph¶i t¹m ng­ng viÖc sö dông b×nh th­êng, nh­ng vÉn ®¶m
b¶o an toµn cho con ng­êi (nhµ dïng trong n«ng nghiÖp, nhµ
s¶n xuÊt mét tÇng kh«ng ®Æt c¸c thiÕt bÞ quý hiÕm).

B¶ng 4 : HÖ sè Kw
§Æc ®iÓm kÕt cÊu Kw

1. C«ng tr×nh cao kÝch th­íc mÆt b»ng kh«ng lín (th¸p, trô, èng 1,5
khãi, thang m¸y ®øng riªng biÖt vµ c¸c c«ng tr×nh t­¬ng tù)

2. Nhµ khung, c¸c t­êng chÌn kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn biÕn d¹ng cña
khung, khi tû sè gi÷a chiÒu cao h cña cét víi kÝch th­íc ngang b 1,5
cña cét theo ph­¬ng tÝnh lùc ®éng ®Êt lín h¬n hoÆc b»ng 25

3. Nh­ môc 2, nh­ng h/b ≤ 15 1,0

4. Nhµ vµ c«ng tr×nh kh«ng nªu trong c¸c môc tõ 1 ®Õn 3 1,0

Chó ý : a) Khi 15 < h/b < 25 hÖ sè Kw lÊy theo phÐp néi suy
b) Khi chiÒu cao h cña c¸c tÇng kh¸c nhau, Kw lÊy theo gi¸ trÞ trung
b×nh cña c¸c tû sè h/b

4
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

B¶ng 3 : HÖ sè A
CÊp ®éng ®Êt 7 8 9

HÖ sè A 0,1 0,2 0,4

B¶ng 5: HÖ sè ®éng lùc βi

NÒn lo¹i Chu kú dao ®éng Ti βi
Ti ≤ 0,08s 1 + 15Ti
I 0,08s < Ti ≤ 0,318s 2,2
Ti > 0,318s 0,7/Ti
II vµ III Ti ≤ 0,1s 1 + 15Ti
cã bÒ dµy 0,1s < Ti ≤ 0,4s 2,5
líp ≤ 30m
Ti > 0,4s 1/Ti
II vµ III Ti ≤ 0,2s 1 + 7,5Ti
cã bÒ dµy 0,2s < Ti ≤ 0,76s 2,5
líp > 30m
Ti > 0,76s 1,9/Ti

B¶ng 6: Ph©n lo¹i nÒn (®Êt ®¸) theo tÝnh chÊt ®éng ®Êt
Lo¹i nÒn §Æc tÝnh cña nÒn

I §¸ cøng ch­a bÞ phong ho¸ vµ phong ho¸ yÕu

II NÒn ®¸ ®· bÞ phong ho¸ m¹nh vµ ph©n ho¸

III C¸t, sÐt, c¸c lo¹i kh¸c

II. X¸c ®Þnh lùc ®éng ®Êt Fki theo SNHIP II-7-81* cña hÖ kÕt cÊu
kh«ng gian nhµ cao tÇng
1. C«ng thøc tÝnh Fki theo chuyÓn vÞ ngang uki

5
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

§Ó tÝnh to¸n lùc ®éng ®Êt trong hÖ kÕt cÊu kh«ng gian víi hÖ trôc to¹ ®é xyz,
nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn x¸c ®Þnh thµnh phÇn ®éng cña t¶i träng giã, c¸c c«ng
thøc tÝnh to¸n tõ (1), (2) vµ (4) ë trªn ®­îc biÕn ®æi vµ viÕt l¹i nh­ sau:
Fki = C.Qk = Coi.Qk.uki (1a)
Coi = K1.K2.A.Kw.βi.ηoi (2a)
y

u
x

H×nh 2. ChuyÓn vÞ ngang

r
å Q j u ji
ηo = j =1
r (4a)
i å Q ju 2
ji
j =1

trong ®ã uji , uki lµ chuyÓn vÞ ngang t¹i träng t©m phÇn thø j, thø k ë d¹ng dao
®éng riªng thø i cña c«ng tr×nh, x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau

Uki = ± x ki2 + y ki2 (5)

trong c«ng thøc (5) xki vµ yki lµ to¹ ®é trªn mÆt b»ng (trong hÖ trôc to¹ ®é tÝnh
to¸n xyz) cña träng t©m phÇn thø k cña c«ng tr×nh ë d¹ng dao ®éng riªng thø i
, “±” lµ dÊu cña uji lÊy theo dÊu cña xji hoÆc yji sè liÖu nµo cã trÞ sè lín.

2. C¸c thµnh phÇn cña Fki theo hÖ trôc to¹ ®é xyz

Lùc ®éng ®Êt Fki trong hÖ kÕt cÊu kh«ng gian ®­îc x¸c ®Þnh gåm 2 thµnh phÇn
Fki(x) vµ Fki(y) theo trôc x vµ trôc y nh­ sau
Fki(x) = Coi.Qk.uki.cosα , cosα = xki /uki
Fki(x) = CioQkxki (1b)
Fki(y) = CioQkyki (1c)

6
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

HÖ sè Kw vÉn ®­îc x¸c ®Þnh theo b¶ng 4, trong ®ã kÝch th­íc b cña c¹nh tiÕt
diÖn cét song song víi ph­¬ng ®éng ®Êt (ph­¬ng chuyÓn vÞ U) ®­îc quy ®æi tõ
tiÕt diÖn thùc ( hc , bc ) vµ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (6) sau ®©y

b=
3
(h .b .x
c c
2
+ hc .bc3 . y 2
3
) (6)
( )
hc .bc3 .x 2 + hc3 .bc . y 2 .u 4

trong ®ã: hc lµ c¹nh tiÕt diÖn cét vu«ng gãc víi trôc x, bc lµ c¹nh cña tiÕt diÖn
cét vu«ng gãc víi trôc y, c¸c kÝch th­íc x,y,u lµ c¸c chuyÓn vÞ ngang t¹i träng
t©m khèi l­îng cã chuyÓn vÞ umax ë d¹ng dao ®éng ®ang tÝnh to¸n.

III. Néi lùc cña kÕt cÊu do t¶i träng ®éng ®Êt
Néi lùc trong kÕt cÊu do t¶i träng ®éng ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh riªng rÏ víi t¶i ë tõng
d¹ng dao ®éng. Néi lùc cuèi cïng do t¶i träng ®éng ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc sau
s

N®® = ± åN
i=1
2
di (8)

trong ®ã :
- N®® lµ néi lùc trong kÕt cÊu (m«men, lùc c¾t, lùc däc) do t¶i träng
®éng ®Êt;
- Ndi lµ néi lùc trong kÕt cÊu (m«men, lùc c¾t, lùc däc) do lùc ®éng ®Êt
øng víi d¹ng dao ®éng riªng thø i cña c«ng tr×nh;

IV. Quy tr×nh x¸c ®Þnh Fki cña hÖ kÕt cÊu kh«ng gian theo
SNIP II-7-81*

B­íc 1: X¸c ®Þnh Ti vµ c¸c chuyÓn vÞ ngang cña Ti

- X¸c ®Þnh dao ®éng riªng cña c«ng tr×nh vµ sè d¹ng dao ®éng (s) cÇn thiÕt
®Ó x¸c ®Þnh lùc ®éng ®Êt,
T1 = … , T2 = … , T3 = … ,
NÕu T1 ≤ 0,4 gi©y th× s = 1
NÕu T1 > 0,4 gi©y th× s = 3
- X¸c ®Þnh vµ lËp b¶ng kÕt qu¶ chuyÓn vÞ ngang cña s d¹ng dao ®éng

7
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

Uji = ± x 2ji + y 2ji , “±” lµ dÊu cña uji lÊy theo dÊu cña xji hoÆc
yji sè liÖu nµo cã trÞ sè lín.

B¶ng 7 : ChuyÓn vÞ uji cña c¸c t©m kl cña c«ng tr×nh

T.tù Cao
c¸c tr×nh T1 = … T2 = … T3 = …
träng t©m
l­îng trglg xj1 yj1 uj1 xj2 yj2 uj2 xjs yjs ujs
(j) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m)
1
2
…

k
…

B­íc 2: X¸c ®Þnh c¸c hÖ sè

a/ X¸c ®Þnh c¸c hÖ sè K1 , K2 , Kw , A vµ βi

- X¸c ®Þnh b tõ c«ng thøc c«ng thøc (6) ®Ó t×m Kw : b= …
- Tõ b¶ng 1, b¶ng 2, b¶ng 3, b¶ng 4 vµ b¶ng 5 x¸c ®Þnh ®­îc c¸c hÖ sè K1 , K2
, A , Kw , βi . TÝch c¸c hÖ sè nµy ®Æt lµ kβi ®­îc diÔn gi¶i thµnh b¶ng sau

B¶ng 8: TÝch c¸c hÖ sè = HÖ sè Kβi

D¹ng K1 K2 A Kw βi Kβi
d®«ng
1
2
3

b/ X¸c ®Þnh hÖ sè ηoi

8
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

r
å Q j u ji
Tõ c«ng thøc η = o j =1
, cã b¶ng x¸c ®Þnh hÖ sè ηoi nh­ sau :
i r
å Q j u 2ji
j =1

B¶ng 9: X¸c ®Þnh hÖ sè hoi

TTù D¹ng dao ®éng riªng thø i

kl Qj i=1 i=2 i=3
(j) uj1 uj1 . Qj uj12.Qj uj2 uj2 . Qj uj22.Qj uj3 uj3 . Qj uj32.Qj
1
2
...
k
…
r
Tæng céng ∑ ∑ ∑
HÖ sè ηo1 = ηo2 = ηo3 =
ηoi

c/ X¸c ®Þnh hÖ sè Cio

C¸c hÖ sè Cio x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (2a) vµ ®­îc diÔn gi¶i thµnh b¶ng sau

Coi = K1.K2.A.Kw.βi.ηoi = Kβi. ηoi , Kβi = K1.K2.A.Kw.βi

B¶ng 10: X¸c ®Þnh hÖ sè Cio

Dang dao
®éng (i) η io Kβi Ci o
1
2
3

B­íc 3: X¸c ®Þnh lùc ®éng ®Êt Fki(x) vµ Fki(y)

Lùc ®éng ®Êt Fki gåm hai thµnh phÇn Fki(x) vµ Fki(x). Thµnh phÇn lùc ®éng ®Êt

9
nghiªn cøu khoa häc 2007 Ph¹m V¨n T­ - Bé m«n CT ThÐp Gç

theo ph­¬ng x (Fki(x)) x¸c ®Þnh theo c«ng theo c«ng thøc (1b), thµnh phÇn lùc
®éng ®Êt theo ph­¬ng y (Fki(y)) x¸c ®Þnh theo c«ng theo c«ng thøc (1c) vµ ®­îc
diÔn gi¶i thµnh c¸c b¶ng sau:
Fki(x) = CioQkxki
Fki(y) = CioQkyki

B¶ng 11: X¸c ®Þnh Fki(x)

D¹ng d® riªng (i) 1 2 3

HÖ sè Cio C1o = … C2o = … C3o = …

TT Cao®é
TrgLg TrgLg Qk xk1 Fk1(x) xk2 Fk2(x) xk3 Fk3(x)
(k) (m)
1
2
…

J
…

B¶ng 12 : X¸c ®Þnh Fki(y)

D¹ng d® riªng (i) 1 2 3

HÖ sè Cio C1o = … C2o = … C3o = …

TT Cao®é
TrgLg TrgLg Qk yk1 Fk1(y) yk2 Fk2(y) yk3 Fk3(y)
(k) (m)
1
2
…
J
…
r

10