Lindi, Mtwara

Toleo No.09 Limesambazwa kwa Taasisi na Idara zote MEM Tarehe Machi 28-April 3, 2014

kuchele!

HABARI KAMILI SOMAUK2

Sefue, Makatibu Wakuu wakagua mradi wa gesi

Ofisi ya Mawasialiano Serikalini inapokea habari za matukio mbalimbali
kwa ajili ya News Bullettin hii na Jarida la Wizara ya Nishati na Madini
Wasiliana nasi kwa simu No 0783 553203 au Fika Ofisi ya Mawasiliano Ghorofa ya Tano (MEM)
Barua pepe: badra77@yahoo.com
2 |  MEM News Bulletin
NISHATI
Lindi, Mtwara kuchele!
Na Mwandishi Wetu
U
Mtwara
zinduzi wa gesi katika
Mikoa ya Lindi na Mtwara
ni kichocheo cha ukuaji wa
uchumi wa mikoa hiyo. Neno
hili la Lindi/Mtwara kuchele
ni maarufu kwa wakazi hao
ikiwa na maana kwamba Lindi/Mtwara
kumekucha (kuchele).
“Itakuwa ni makosa makubwa kwa
Wananchi wa Lindi na Mtwara kudhani
kwamba ugunduzi wa gesi katika mikoa
kutageuza mikoa hiyo kuwa kama Dubai
ama nchi yoyote iliyoendelea huku wakazi
wake wakibweteka kwa kudhani neema ime-
washukia hivyo hawana sababu za kufanya
kazi au kujishughulisha na kazi mbalimbali
za kujipatia kipato”. anatanabaisha Katibu
Mkuu Kiongozi, Balozi Ombeni Sefue
Katibu Mkuu Kiongozi anawakum-
busha wakazi wa mikoa hiyo pamoja na
Tanzania kwa ujumla kwamba matokeo na
mapato halisi yanatokana na gesi hayatakuja
kabla ya miaka sana au zaidi na hata tuki-
amua kugawana fedha zote zinazotokana na
gesi asilia, kiasi ambacho kila mtu atakipata
si kikubwa cha kumfanya mtu yeyite ajione
ni tajiri asiye na haja ya kufanya kazi.
Balozi Sefue ambaye ni mtendaji wa
Mkuu wa Serikali na ndiye anayesimamia
Makatibu Wakuu wa Wizara zote za Seri-
kali, wikii hii aliongoza Makatibu Wakuu
wa Wizara kadhaa kutembelea mradi wa
ujenzi wa gesi katika Mikoa ya Lindi na
Mtwara na hatimaye Dar es Salaam.
Balozi Sefue alitembelea maeneo ya
Msimbati, Madimba na ujenzi wa kiwanda
cha simenti cha Dangote mkoa wa Mtwara
wakati katika Mkoa wa Lindi alitembelea
eneo la Songosongo yatapounganishwa
na kutandikwa mabomba ye gesi eneo la
baharini, ujenzi wa nyumba za wafanyakazi
eneo hilo la Songosongo na hatimaye Dar es
Salaam alitembelea Ujenzi wa mtambo wa
kuzalisha umeme 150 MW wa KInyerezi I.
Kwa hakika balozi Sefue alifurahishwa
Ujenzi wa bomba la gesi asilia kukamilika mwezi Juni
Na Greyson Mwase, Mtwara
K
azi ya ulazaji wa bomba la
gesi chini ya bahari kutoka
katika kisiwa cha Songo
songo kupitia Somanga-
fungu hadi Dar es salaam
inatarajia kukamilika mwezi Juni
mwaka huu.
Mbali na mradi wa bomba la gesi
kunufaisha nchi kuondokana na adha
ya kukosa umeme wa uhakika pia uta-
fungua fursa za ajira ikiwa ni pamoja
na kuboresha huduma za jamii kwa
wakazi wanaoishi karibu na mradi huo.
Akizungumza na ujumbe wa
makatibu wakuu ukiongozwa na Ka-
tibu Mkuu Kiongozi Balozi Ombeni
Sefue Meneja Mradi wa Tanzania
Baadhi ya Makatibu Wakuu wakipanda juu kwa lift katika meli ya
kuchimba kisima cha gesi
na maendeleo ya ujenzi wa bomba la gesi,
mitambo ya kuchakata gesi, nyumba za wa-
fanyakazi katika mitambo ya kusafisha gesi
na kuzalisha gesi na mtambo wa kuzalisha
gesi katika eneo la Msimbati mkoani Mt-
wara huku akipongeza na kusisitiza kasi na
jitihada zinazofanywa na Wizara ya Nishati
na Madini kuendelea.
Alisisitiza kusema kwamba ugunduzi
wa gesi asilia ni kichocheo cha kukuza
Natural Gas Transportation Pipeline
Bw. Kapuulya Musomba aliuambia
ujumbe huo kuwa bomba hilo lenye
uwezo wa kuzalisha futi za ujazo
milioni 140 linatarajiwa kukamilika
mwezi Aprili.
Futi za ujazo milioni 140
zitaunganishwa na nyingine 210
zilizopo Somangafungu na kuongeza
kuwa mradi utakapokamilika utakuwa
na uwezo wa kuzalisha futi za ujazo
milioni 750.
Kwa upande wake Bw. Sultani
Pwaga, mtalamu kutoka Shirika la
Maendeleo ya Petroli (TPDC) am-
baye ni msimamizi wa mradi alisema
ujenzi wa kituo cha kusafisha gesi cha
Madimba umeleta neema kubwa kwa
wakazi wa eneo la Madimba kwa ku-
fungua fursa nyingi ikiwa ni pamoja
FIVE
PILLARS
OF
REFORMS
INCREASE EFFICIENCY
QUALITY DELIVERY
OF GOODS/SERVICE
SATISFICATION OF
THE CLIENT
SATISFICATION OF
BUSINESS PARTNERS
SATISFICATION OF
SHAREHOLDERS
BODI YA UHARIRI
uchumi kwa kuendeleza sekta nyingine
kama vile kilimo, ufugaji, uvuvi na viwanda MHARIRI MKUU
kwani kwa kutegemea gesi peke yake na Badra Masoud
kusahau sekta nyingine. MSANIFU
Balozi Sefue alisema Tanzania Essy Ogunde
imegundua gesi asilia katika kipindi amba- WAANDISHI
cho dunia ina mifano mingi ya nchi zilizo- Asteria Muhozya
tumia vizuri rasilimali hiyo na kufaidika Greyson Mwase
Jema Marko,
nayo hivyo ni muhimu kwa Tanzania kuiga
Teresia Mhagama
mifano mizuri kutoka katika nchi hizo. Nuru Mwasampeta
na ajira. gwa nyumba za kuishi wafanyakazi
“Kwa mfano wakati wa ujenzi wa zenye uwezo wa kubeba wafanyakazi
kituo hiki takribani vijana 350 walia- 60 na wageni 26 na kusisitiza kuwa
jiriwa ambao wamekuwa wakinufaika wafanyakazi wataishi kwenye nyumba
na kipato kinachotokana na mradi zao kutokana na kwamba mitambo
huu.” Alilisitiza Bw. Pwaga. hiyo inaendeshwa kwa masaa 24 kwa
Bw. Pwaga alisema kuwa faida siku saba.
nyingine itakayopatikana ni pamoja Bw. Pwaga aliongeza kuwa
na ajira 60 kwa wataalamu watakao- vyumba vingine 24 ni kwa ajili ya
fanya kazi katika kituo cha kusafisha wageni mbalimbali wanaotembelea
gesi na kuongeza kuwa kipaumbele kituo hicho.
kitatolewa kwa wakazi wa Madimba. Akielezea muda wa kuwasili
Aliongeza kuwa wafanyakazi kwa mitambo ya kusafisha gesi asilia,
30 watafanya kazi kwa siku 28 na Bw. Pwaga alisema mitambo hiyo
kupumzika na wengine 30 kuendelea itawasili kabla ya mwezi Juni, 2014
na kazi kwa siku 28 wengine wa- na mradi unatarajiwa kukamilika
napokuwa likizo kutokana na sababu mapema Desemba mwaka huu.
za kimazingira. Aliongeza kuwa mitambo hiyo
Aidha Bw. Pwaga alieleza kuwa, kwa sasa inatengenezwa nchini Uje-
katika eneo la Msimbati kumejen- rumani, Canada, Australia na China.
 MEM News Bulletin | 3

MADINI

Changamkieni
fursa-Balozi Sefue
W
Na Greyson Mwase, Mtwara

ananchi wa mkoa
wa Mtwara
wametakiwa
kuchangamkia fursa
zilizopo kutokana
na kugundulika
kwa kiasi kikubwa cha gesi katika mkoa
huo kilichopelekea uwekezaji katika
viwanda ikiwa ni pamoja na kiwanda cha
kusafisha gesi.
Hayo yalisemwa na Katibu Mkuu
Kiongozi Balozi Ombeni Sefue aliyeku-
wa katika ziara ya ya siku mbili katika
mkoa wa Lindi na Mtwara kwa ajili ya
kujionea maendeleo ya miundombinu
ya bomba la gesi ikiwa ni pamoja na
kiwanda cha kusafisha gesi cha Mad-
imba na viwanda viwili vya sementi
vilivyopo katika mikoa hiyo.
Katibu Mkuu kiongozi aliam-
batana na makatibu wakuu kutoka
wizara tofauti ikiwa ni pamoja na Bw.
Eliakim Maswi (Wizara ya Nishati
na Madini) Dkt. Servacius Likwelile
(Wizara ya Fedha na Uchumi) Bw. Job
Masima (Wizara ya Ulinzi) Dkt. Sha-
ban Mwinjaka (Wizara ya Uchukuzi) Katibu Mkuu Kiongozi Balozi Ombeni Sefue akisisitiza jambo
Bw. Alphayo Kidata (Wizara ya Ardhi)
na Naibu Katibu Mkuu, Wizara ya rasilimali hii muhimu itasimamiwa
Ujenzi Mhandisi Joseph Nyamhanga. ipasavyo. “ Alisisitiza Balozi Sefue.
Wengine alioambatana nao ni Wakati huo huo, akiwasilisha taarifa
Katibu Mtendaji (Mipango) Dkt. ya maendeleo yaliyotokana na gesi
Philip Mpango, Kaimu Kamishna mkuu wa mkoa Mtwara Mhe. Jospeh
Mkuu kutoka Mamlaka ya Mapato Simbakalia alisema kuwa kutokana na
Nchini (TRA) Bw. Rished Bade ikiwa ugunduzi wa gesi fursa nyingi zimeanza
ni pamoja na watendaji kutoka katika kuonekana katika mkoa huo.
Wizara ya Nishati na Madini na taasisi Akitaja fursa hizo Mhe. Simbakalia
zake. alisema ni pamoja na benki kuu ya Tan-
Balozi Sefue alisema kuwa ume- zania kufungua tawi lake katika mkoa
fika wakati wa wananchi kuchangam- huo, upanuzi wa bandari ikiwa ni pamoja
kia fursa hizo ili kujiletea maendeleo na kujengwa kwa kiwanda cha simenti
kwa vizazi vilivyopo na vijavyo bila cha Dangotte.
kusahau sekta nyingine muhimu. Mhe. Simbakalia aliongeza kuwa
“ Nimefarijika sana na kasi ya zaidi ya ajira 300 zimetolewa kwa vijana
ujenzi wa bomba la gesi ikiwa ni wanaoshiriki katika mradi wa ujenzi wa
pamoja na mikakati ya maendeleo bomba la gesi na kuongeza kuwa ifikapo
ambayo mkoa umejiwekea, lakini rai Mtaalamu kutoka shirika la maendeleo ya petroli nchini (TPDC) Bw.
mwaka 2025 mkoa wa Mtwara utakua Sultan Pwaga akitoa maelezo kwa katibu mkuu kiongozi Balozi Ombeni
yangu ni kuwa, tusisahau sekta nyingine umepaa sana kiuchumi. Sefue ikiwa ni pamoja na ujumbe wa makatibu mbalimbali juu ya hatua
muhimu kwani gesi ni rasilimali inakwi- Akizungumzia changamoto zilizopo ya ujenzi wa kituo cha kusafisha gesi cha Madimba
sha.’’ Alisema Balozi Sefue. katika mkoa wake Bw. Simbakalia
Balozi Sefue aliongeza kuwa aliongeza kuwa ni pamoja na kutokuwa
fedha inayopatikana na gesi inatakiwa na wataalamu wa kutosha kutoka mkoa ya kusomea masuala ya gesi na petroli. hizo ili siku za usoni tupeleke wanafunzi
kutumika ipasavyo kujenga uchumi kwa wa Mtwara wanaoshiriki katika mradi “ Kwa mfano Wizara ya Nishati na wetu nje ya nchi na kujenga uchumi wa
kufungua vitega uchumi vingine vina- wa bomba la gesi. Madini imekuwa ikitoa ufadhili kwa ajili Mtwara.” Alisisitiza Mhe. Simbakalia.
vyoweza kuiwezesha Mtwara kuendeleza Hata hiyo Mhe. Simbakalia alifa- ya wanafunzi wetu kusoma katika vyuo Vilevile Mkuu wa Mkoa huyo
ukuaji wa uchumi wake hata mara baada fanua kuwa kutokana na changamoto vikuu vilivyopo ndani na nje ya nchi , alitaja changamoto nyingine kuwa ni
ya gesi kwisha kabisa mbeleni. hiyo wameanzisha shule mbili kwa ajili lakini changamoto kubwa inakuwa ni pamoja na kutokuwa na teknolojia ya
“Inatakiwa ifikie vizazi vijavyo viji- ya wanafunzi wa masomo ya sayansi na upatikanaji wa wanafunzi wenye sifa kisasa katika utafutaji na uchimbaji wa
vunie na vitega uchumi vilivyotokana na hisabati ili kuzalisha wanafunzi watakao- hizo yaani waliofaulu katika masomo gesi ikiwa ni pamoja na vifaa vya kisasa.
gesi iliyogunduliwa, kwa maana nyingine jiunga na vyuo vikuu vilivyopo nchini ya hisabati na kiingereza, lakini tume- Alisisitiza kuwa mradi wa gesi
gesi iwe imebadilisha historia ya Mtwara, ikiwa ni pamoja na nje ya nchi kwa ajili jipanga kuzalisha wanafunzi wenye sifa unahitaji uwekezaji mkubwa, kifedha ,
naamini hivyo inawezekana kabisa iwapo kiteknolojia na kitakwimu.
4 |  MEM News Bulletin

HABARI KTK PICHA

Balozi wa Tanzania nchini Nigeria, Daniel Ole Njoolay (wapili kutoka

kulia) akipokea tuzo ya heshima ya Mwanajiolojia wa Afrika kwa
niaba ya Waziri wa Nishati na Madini, Prof. Sospeter Muhongo ambaye
ni Mwanajiolojia mahiri anayetambulika Afrika na Duniani

Wataalam kutoka Wakala wa Ukaguzi wa Madini

Tanzania (TMAA), Eng. Yisambi Shiwa, (kusho-
to), na Eng. Liberatus Chizuzu (kulia) wakiwa
pamoja na mtaalam kutoka Ofisi ya Madini
kanda ya Mashariki, Bw. Nkya (katikati) katika
moja ya machimbo ya madini ya ujenzi katika
eneo la Lugoba wilayani Chalinze.

Kamishna wa Madini Mhandisi Paul Masanja akisisitiza jambo wakati

akizungumza na Waandishi wa Habari, kulia kwake ni Kamishna
Msaidizi wa Madini anayeshughulikia leseni Mhandisi John Nayopa na
kushoto kwake Bi. Badra Masoud Mkuu wa Kitengo cha Mawasiliano
Serikalini akifuatiwa na Afisa wa Habari wa Idara ya Habari Maelezo
Bw. Frank Mvungi

Katibu Mkuu Kiongozi Balozi Ombeni Sefue

(kushoto) akiangalia moja ya nyumba za
wafanyakazi zinazojengwa katika kituo cha
kusafisha gesi cha Madimba Mtwara. Katikati
ni Bw. Sultan Pwaga kutoka Shirika la Maende- Katibu Mkuu Kiongozi Balozi Ombeni Sefue pamoja na makatibu wakuu
leo ya Petroli Nchini (TPDC) Kulia ni Katibu wengine (kwa mbali) wakitoka kwenye boti kuingia kwenye meli katika
Mkuu wa Nishati na Madini Bw. Eliakim Maswi. ziara aliyoifanya katika kisiwa cha Songosongo
 MEM News Bulletin | 5

MATUKIO KATIKA PICHA

Mkurugenzi Mtendaji
wa Shirika la Umeme
Nchini (TANESCO)
Mhandisi Felschemi
Mramba (kulia)
akitoa maelezo kwa
Katibu Mkuu Kion-
gozi Balozi Ombeni
Sefue kwenye eneo
kinakojengwa kituo
cha umeme cha
Kinyerezi jijini Dar
es Salaam. Katikati
ni Katibu Mkuu wa
Nishati na Madini
Bw. Eliakim Maswi.

Makatibu Wakuu na watend-

aji wa Wizara ya Nishati na
Madini wakipanda kwenye
meli katika kisiwa cha
Songosongo walipokuwa
kwenye ziara ya kukagua
miradi ya gesi.

Kazi ya ujenzi wa nyumba

za wafanyakazi katika kituo
cha kusafisha gesi cha
Madimba kilichopo Mtwara
ikiendelea.
6 |  MEM News Bulletin
NISHATI/MADINI
Mradi wa Gesi utaondoa
Mgao – Kamishna wa Nishati
“Mpango wa Matokeo
Makubwa Sasa kwa
upande wa nishati
unafanya kazi. Hakuna
sekta ambayo haitumii
nishati. Nishati ni kila
kitu katika njia zote
za kiuchumi, ndio
maana tunazifanyia kazi
changamoto za nishati
ili kuwepo na matokeo
bora zaidi”.
Kamishna wa Nishati, Wizara ya Nishati na Madini Mhandisi Hosea Mbise.
Na Asteria Muhozya, Dar es
K
Salaam
amishna wa
Nishati Wizara ya
Nishati na Madini
Mhandisi, Hosea
Mbise ameeleza
kuwa, kukamilika
kwa ujenzi wa mradi wa bomba
la gesi (Mtwara- Dar es Salaam)
pamoja na upatikanaji wa nishati
jadidifu kutaondoa tatizo la mgao
wa umeme ambao umekuwepo
kwa kipindi kirefu.
Kamishna Mbise aliyasema
hayo ofisini kwake wakati wa ma-
hojiano maalum akieleza namna
ambavyo jitihada mbalimbali
zimefanyika kuhakikisha kwamba
kunakuwa na nishati ya kutosha
nchini na hivyo kuondoa tatizo la
umeme nchini.
“Zamani tulikuwa tunatege-
mea nishati ya aina moja tu ya
maji, lakini sasa tuna gesi, kuna
nishati jadidifu tuna makaa ya
mawe, mgao utakuwa historia.
Changamoto ya nishati ya maji
imetufungua macho” Alisema
Mbise.
Aliongeza kuwa, upatikanaji
wa gesi inayozalishwa Songo-
songo na kuuzwa kwa Shirika la
Umeme Tanzania (TANESCO)
kwa ajili ya kuzalisha umeme
imesaidia kwa kiasi kikubwa
kupunguza tatizo la umeme
kwa kipindi cha kuanzia mwaka
2004, kwani bila hivyo, tatizo hilo
lingekuwa kubwa, hivyo kuka-
milika kwa mradi huo wa ujenzi
wa Bomba la gesi kutaondoa
tatizo hilo kutokana na kuwa na
uhakika wa nishati ya kutosha
itakayotokana na gesi.
Aliongeza kuwa, dira na
dhima ya Wizara ya Nishati
na Madini yakiwemo mageuzi
mbalimbali ya kiuchumi, kisiasa
ikiwemo Sera ya Nishati na hivi
sasa uwepo wa Mpango kwa
Matokeo Makubwa Sasa (BRN)
ni baadhi ya mambo ambayo
yamesaidia kuongeza mabadiliko
katika tasnia ya nishati.
“Mpango wa Matokeo
Makubwa Sasa kwa upande wa
nishati unafanya kazi. Hakuna
sekta ambayo haitumii nishati.
Nishati ni kila kitu katika njia
zote za kiuchumi, ndio maana
tunazifanyia kazi changamoto za
nishati ili kuwepo na matokeo
bora zaidi”. Aliongeza Mbise.
Akizungumzia suala la
kuhakikisha nishati ya umeme
inawafikia wananchi wengi,
Mhandisi Mbise alieleza kwamba,
mkakati uliopo ni kuhakikisha
kwamba wananchi wengi zaidi
wanaunganishwa na umeme ili
kufikia kiasi cha asilimia 30 ifi-
kapo mwaka 2015 kutoka katika
kiwango cha sasa cha asilimia 24.
Kuhusu umeme kuvifikia
vijiji alieleza kwamba, kabla
Wakala wa Umeme Vijijini
(REA) kutekeleza mradi huo,
vijiji vilikuwa vimeunganishwa
kwa umeme kwa kiasi cha asil-
imia 0.2 wakati sasa kiasi hicho
kimepanda na kufikia asilimia
7. Hivyo, amewataka wananchi
kuhakikisha wanaokoa nishati
hiyo kwa kuitumia vizuri ikiwa
ni pamoja na kulinda na kutun-
za miundombinu ya umeme ili
iweze kuwanufaisha wananchi
wengi zaidi na vizazi vijavyo.
Akizungumzia mabore-
sho kwa Shirika la Umeme
(TANESCO), alieleza kwamba,
tayari zipo jitahada ambazo
zimefanywa na Shirika hilo
ikiwemo ukarabati wa miun-
dombinu, kuboresha mfumo
wa utendaji na kuboresha njia
za makusanyo, hiyo yote ikiwa
ni kuhakikisha kuwa nishati ya
umeme inawafikia wananchi
wengi zaidi.

Tujifunze kwa wenzetu ili kunufaika na gesi asilia- Sefue
Maliki Munisi
W
atanzania waaswa
kujifunza ku-
toka katika nchi ny-
ingine ili kunufaika
zaidi na uchumi
wa gesi asilia. Haya yalisemwa na
Katibu Mkuu Kiongozi, Balozi
Ombeni Sefue alipokua katika ziara
ya siku mbili kukagua maendeleo ya
ujenzi wa bomba la gesi na kiwanda
cha kuchakata gesi asilia katika
mikoa ya Lindi na Mtwara.
Katika ziara hiyo Katibu
Mkuu Kiongozi aliongozana na
Madini ya ujenzi yaiingizia
serikali Bilioni moja kwa mwaka
Na Mwandishi wetu
U
bunifu wa Wakala wa
Ukaguzi wa Madini
Tanzania (TMAA) wa
kutumia stakabadhi ka-
tika ukaguzi wa uchim-
baji na biashara ya madini ya ujenzi
umefanikisha serikali kukusanya
mapato ya kiasi cha shilingi bilioni
moja kwa mwaka.
Utaratibu huo ulioanza kutumi-
ka tangu mwezi Juni mwaka 2011
katika mikoa ya Dar es Salaam na
Pwani umeleta ongezeko la mapato
hadi kufikia wastani wa Shilingi
bilioni moja kwa mwaka, ikilin-
ganishwa na wastani wa Shilingi
milioni tatu kwa mwaka zilizokuwa
zikikusanywa kabla ya matumizi ya
stakabadhi kuanza.
Kaimu Mtendaji Mkuu wa
TMAA, Eng. Dominic Rwekaza
amesema kwa kuwa shughuli
za ujenzi zimekuwa zikiendelea
kwa kasi, TMAA iliamua kubuni
utaratibu ambao utawawezesha
wachimbaji wa madini ya ujenzi
kama kokoto na mchanga kulipa
mrabaha kama Sheria ya Madini ya
Mwaka 2010 inavyoelekeza.
Eng.Dominic Rwekaza ame-
sema kuwa kutokana na mafanikio
yaliyopatikana katika ukaguzi wa
madini ya ujenzi katika mikoa ya
Dar es Salaam na Pwani, Wakala
umeanzisha ukaguzi kama huo kati-
ka mikoa ya Mwanza (Machi 2013);
Dodoma na Singida (Oktoba 2013);
na Kanda ya Kusini Magharibi
(Machi 10, 2014).
Ameeleza kuwa Wakala pia
kwa kushirikiana na Ofisi ya Ka-
mishna Msaidizi wa Madini Kanda
ya Mashariki na Jeshi la Polisi,
uliendesha operesheni kabambe
ya kuondoa wachimbaji haramu
wa madini katika mikoa ya Dar es
Salaam na Pwani kwa muda wa
siku kumi na mbili mwezi Agosti,
2012 ili kuondoa wachimbaji ambao
wanaikosesha mapato Serikali kwa
kuchimba madini bila kibali.
Naye Kamishna Msaidizi wa
Madini Kanda ya Mashariki, Eng.
Ally Samaje ameeleza kuwa, kwa
sasa Ofisi yake kwa kushirikiana
makatibu wakuu 11 kutoka wizara
tofauti pamoja na Kaimu Kamis-
hana Mkuu wa TRA.
“Duniani hapa tuna mifano
mingi ya watu ambao wamegundua
au Mwenyezi Mungu amewajalia
rasilimali gesi au mafuta na katika
hao kuna walioharibikiwa sana na
waliofanikiwa sana, sisi tujifunze
kutoka kwa wale waliofanikiwa’’ .
alisema Balozi Sefue.
Aidha, aliongeza kuwa ni
vyema kama jamii ikajipanga ili
kunufaika na sekta hii kwa kuelewa
ni nini gesi asilia na manufaa yake.
Balozi Sefue alitilia mkazo suala la
na TMAA wanaendelea kuzuia
mianya inayotumiwa na baadhi ya
wafanyabiashara wasiokuwa waa-
minifu katika kusafirisha madini ya
ujenzi bila kutumia hati za mauzo ya
madini hayo ilhali ikiwa ni kinyume
cha utaratibu.
Eng. Samaje alisisitiza kuwa
hatua kali za kisheria zitaendelea
kuchukuliwa kwa mchimbaji, mfan-
yabiashara au msafirishaji wa madini
ya ujenzi atakayebainika kukiuka
utaratibu uliopangwa.
Naye Mkurugenzi wa Ukaguzi
na Udhibiti wa Uzalishaji na Bi-
ashara ya Madini kutoka TMAA,
Eng. Liberatus Chizuzu amesema
zoezi la kuwaondoa wachimbaji
haramu na kugawa maeneo mapya
ya uchimbaji, limeongeza idadi ya
wamiliki wa leseni na hivyo kui-
wezesha Serikali kunufaika zaidi
kutokana na matumizi ya stakabadhi
Malori yakiwa yakibeba madini ya ujenzi aina ya kokoto katika moja ya machimbo
yaliyo hapa nchini
kujenga rasilimali watu kwa ajili ya
kufanya kazi katika sekta hii mpya
ya mafuta na gesi.
Vilevile Katibu Mkuu Kion-
gozi alisisitiza kuwa ni vizuri Wa-
nanchi wakaelezwa fursa zilizopo
kutokana na ugunduzi wa gesi ili
waweze kujipanga na kunufaika
zaidi.
Alisisitiza kuwa si kila mwa-
nanchi lazima afanye kazi moja kwa
mojakatika masuala ya mafuta na
gesi bali zipo fursa nyingine ambazo
wananchi wanaweza kunufaika.
“ Uchumi wa gesi si gesi
yenyewe bali ni yale manufaa
hivyo kurahisisha kazi ya kukusanya
mrabaha na kodi mbalimbali kutoka
kwa wachimbaji wenye leseni.
Eng. Chizuzu ameeleza kuwa,
kufuatia mafanikio yaliyopatikana
katika mikoa ya Dar es Salaam na
Pwani, Wakala kwa kushirikiana na
Ofisi za Madini za Kanda ya Ziwa
Victoria na Kanda ya Kati ulianzisha
ukaguzi wa madini ya ujenzi katika
Jiji la Mwanza na mikoa ya Dodoma
na Singida.
Ukaguzi wa madini ya ujenzi
katika mkoa ya Mwanza, umeleta
mafanikio makubwa katika maku-
sanyo ya mrabaha. Kiasi kilichoku-
sanywa katika Jiji la Mwanza ni
Shilingi milioni 133.8 kwa kipindi
cha kuanzia Juni hadi Septemba
2013, ikilinganishwa na wastani
wa Shilingi milioni 2 kwa mwaka
zilizokuwa zikikusanywa kabla ya
matumizi ya stakabadhi kuanza.
MEM News Bulletin | 7
NISHATI/MADINI
yatakayotokea kuzunguka gesi,”
ni vyema vijana wetu tukawaan-
daa katika masomo ya sayansi na
hesabu lakini pia katika masomo
ya biashara ilikuweza kuona fursa
hizo na kuzitumia” aliongeza Katibu
Mkuu Kiongozi.
Kwa upande wake, Mkuu wa
Mkoa wa Mtwara, Mhe. George
Simbakalia alieleza namna ambavyo
mkoa wa Mtwara umejipanga ili
kunufaika na uchumi wa gesi na
kuongeza kuwa ugunduzi wa gesi
asilia umeuweka mkoa huo katika
nafasi nzuri ya kunufaika kiuchumi.
Resolute
kukabidhiwa
chuo cha
madini
Nuru Mwasampeta
B
aada ya mmiliki
wa mgodi wa
Golden Pride
uliopo wilayani
Nzega mkoani
Tabora kufikia kikomo cha
uchimbaji madini mwezi
Februari mwaka huu na
eneo hilo litakuwa chini
ya uongozi wa Chuo cha
Madini Dodoma ili litumike
katika kufundishia wataal-
amu wa kitanzania masuala
ya madini.
Hayo yamebainishwa
na Kamishna wa Madini
Mhandisi Paul Masanja
alipokuwa akizungumza
na waandishi wa Habari
jijini Dar es Salaam juu
ya uvamizi uliofanywa
na wananchi wanaozun-
guka mgodi huo kwa
madai kuwa taratibu za fidia
hazikufanyika wakati wa
umilikishaji wa leseni hiyo
na kwamba wao ni wazawa
hivyo hawana budi kutumia
eneo hilo.
Masanja amebainisha
kuwa taratibu zote za kumi-
likishwa leseni kwa kampuni
ya Resolute Tanzania mna-
mo mwaka 1998 zilifuatwa
na kwamba leseni hiyo inai-
sha muda wake ifikapo Mei
mwaka huu na kueleza kuwa
haikubaliki kwa wachimbaji
wadogo kuvamia na kufanya
shughuli za utafutaji, uchim-
baji na umiliki wa madini
kwani ni kinyume cha sheria
ya madini.
Serikali kupitia wizara
ya nishati na madini
imeweka kipaumbele katika
kuelimisha wataalamu katika
mambo mbalimbali yanayo-
husu madini, petroli na gesi
ili kuiwezesha nchi kuwa
na wataalamu wakutosha
na watakaoweza kusimamia
rasilimali za nchi kwa
ufanisi.
 UJUMBE WA WAZIRI WIKI HII
SAYANSI,TEKNOLOJIA NA UBUNIFU NI NYENZO MUHIMU NA ZA LAZIMA
KATIKA UTAFUTAJI NA UVUNAJI WA RASILIMALI ZA MADINI, GESI ASILIA
NA MAFUTA. VIJANA WA KITANZANIA NAWAHIMIZA KUWEKA MKAZO
KWENYE UFAULU WA MASOMO YA SAYANSI NA HISABATI KATIKA
SHULE ZA MSINGI NA SEKONDARI. MASOMO HAYO NDIYO MSINGI
WA UTAALAMU KWENYE SEKTA ZA NISHATI NA MADINI.

Jumla ya Leseni 603 zafutwa kwa

kipindi cha mwaka 2012-2014
Kamishna wa Madini
Mhandisi Paul Masanja
akizungumza na
waandishi wa Habari
juu ya masuala ya
Wachimbaji wadogo ka-
tika ukumbi wa Idara ya
Habari MAELEZO Jijini
kulia kwake ni Kamish-
na Msaidizi wa Madini
anayeshughulikia leseni
Mhandisi John Nayopa
na kushoto kwake ni Bi.
Badra Masoud Mkuu wa
Kitengo cha Mawasilia-
no Serikalini

Na Jema Marko ni pamoja na leseni 268 za uchumbaji Aidha, alisema pamoja na hatua
mdogo. hizo kufikiwa, wizara imeanza kudhibiti

W
izara ya Nishati
na Madini
imefuta jumla ya
leseni 603 za uta-
futaji madini, na
leseni za uchimbaji mkubwa, uchimbaji
wa kati na mdogo katika kipindi cha
mwaka 2012- 2014.
Akitoa taarifa ya kufuta leseni
hizo wakati akiongea na waandishi
wa habari katika Ukumbi wa Idara ya
habari MAELEZO, Kamishna wa
Madini Wizara ya Nishati na Madini
Mhandisi Paul Masanja alieleza kuwa,
Leseni hizo zimefutwa kwa mujibu wa
sheria na kufuatia agizo la Waziri wa
Nishati na Madini wakati akiwasilisha
Hotuba ya Bajeti ya Wizara ya mwaka
2012/2013 na mwaka 2013/2014 na
kutaka kufungiwa leseni kwa wamiliki
wote wa leseni watakao bainika kukiuka
sheria na masharti ya leseni zao.
Aliongeza kuwa, katika kutekeleza
agizo hilo, wamiliki wa leseni 888 wali-
pewa notisi za makosa katika kipindi
cha mwaka 2012/2013 ambapo jumla
ya leseni 160 za utafutaji na leseni moja
ya uchimbaji wa kati zilifutwa zikiwa
Vilevile aliongeza kuwa, kwa kip-
indi cha mwaka 2013/14, wamiliki wa
leseni 289 walipewa notisi za makosa,
kati ya leseni hizo, 211 zilikuwa za
utafutaji mkubwa wa madini na leseni
78 zilikuwa za uchimbaji wa kati na
leseni moja ya uchimbaji mkubwa wa
madini ya makaa ya mawe katika eneo
la Kabulo. Kutokana na taarifa hizo za
makosa, jumla ya leseni 174 za utafutaji
madini na leseni moja ya uchimbaji
mkubwa zimefutwa kwa mujibu wa
sheria.
Pamoja na hayo, aliongeza kuwa,
wizara imeunda timu Maalumu ya
ukaguzi ambayo inatembelea maeneo
yote ya utafutaji na uchimbaji wa ma-
dini, pamoja na maduka ya wafanyabi-
ashara wa madini nchini ili kujiridhisha
kama wahusika wanahimiza masharti ya
leseni walizopewa.
Vilevile alieleza kuwa, timu hiyo
imeshaanza kazi katika mikoa ya
Arusha, Kilimanjaro na Manyara na
itaendelea na kazi katika maeneo yote
nchini, ambapo wale wote watakao-
bainika watapewa hati za makosa na
leseni zao kufutwa iwapo watashindwa
kurekebisha kasoro hizo.
umiliki wa maeneo makubwa ya leseni
kwa kutowapa maeneo mapya wale
wote ambao maeneo wanayoyamiliki
yanazidi kilomita za mraba 2,000.
Akifafanua juu ya umiliki huo,
Masanja alisema kuwa, uwingi huo
wa leseni za madini, umebainika kuwa
baadhi ya wamiliki wa leseni wanakiuka
sheria ya madini kwa kuhodhi maeneo
makubwa ya leseni, kukwepa kulipa
ada, mrahaba na kodi kwa wakati na
kushikilia maeneo yaliyo chini yao bila
ya kuyafanyia kazi. Hali ambayo inach-
elewesha ukuaji wa sekta na kuikosesha
serikali mapato.
Aliongeza kuwa, ni azma ya
Wizara kuhakikisha kwamba wote
wanaomiliki leseni wanakuwa tayari
kuendeleza leseni zao ili kuepuka
kuchukuliwa hatua za kisheria.
“Tanzania imejaliwa hazina
kubwa ya madini ya aina mbalimbali
ambayo yanawavutia watu na Kampuni
mbalimbali kuomba leseni za utafutaji
na uchimbaji wa madini nchini. Umi-
liki wa leseni za madini hapa nchini
unaongozwa na sheria ya madini ya
mwaka 2010 na kanuni zake.” Alisema
Kamishna.

WIZARA YA NISHATI NA MADINI

Imetolewa na Kitengo cha Mawasiliano Serikalini
Wasiliana nasi kwa simu No 0783 553203 au Fika Ofisi ya Mawasiliano Ghorofa ya Tano (MEM)
Barua pepe: badra77@yahoo.com
 MEM News Bulletin | 9

NISHATI

Wastaafu TANESCO
waaswa kutumia
vizuri mafao
“Mwaka 2009 Shirika lilitoa mafunzo kwa wasta-
afu 30, mwaka 2010 wastaafu 30, mwaka 2011
wastaafu 93, mwaka 2012 wastaafu 67, mwaka
2013 wastaafu 116 na mwaka 2014 wastaafu 114.
Mwisho wa mafunzo haya jumla ya wastaafu
450 watakuwa wamefaidika kwani mafunzo haya
yataendeshwa kwa awamu tatu na yatafungwa
rasmi Aprili 11, mwaka huu”.

Afisa Rasilimali Watu Mkuu kanda ya kati, Bw.

Manyerere Magoti akiongea wakati wa ufunguzi
wa semina ya mafunzo ya ujasiriamali.

Washiriki wa semina ya mafunzo ya ujasirimali kwa wastaafu watarajiwa wakiwa katika picha ya pamoja.
Na mwandishi wetu bisha washiriki hao, alisema TANESCO imekuwa na nini wanastaafu. Amewataka wastaafu kuwa na ndoto ya

A
fisa Rasilimali Watu Mkuu Kanda ya
Kati Bw. Manyerere Magoti amewataka
wastaafu watarajiwa katika Shirika la
Umeme nchini (TANESCO), kutumia
vizuri mafao yao ya uzeeni mara baada ya
kustaafu.
Bw. Magoti aliyasema hayo wakati akifungua
mafunzo ya ujasiriamali kwa wastaafu watarajiwa wa
TANESCO mjini Morogoro ili kuwawezesha washiriki
kujiandaa kwa maisha mazuri baada ya kustaafu na
kuwa na uhakika wa kipato na kujiandaa kisaikolojia.
Afisa Rasilimali Watu Mkuu aliwataka wastaafu
hao kuwa na mtazamo chanya zaidi kuhusu kustaafu na
kutambua jinsi ya kujipanga ili kulinda afya ya ubongo,
mwili na viungo katika maisha ya uzeeni wanayoyaele-
kea.
Naye Msimamizi wa Mafunzo hayo Afisa
Rasilimali Watu Kitengo cha Mafunzo kutoka Makao
Makuu TANESCO, Bw. Benard Masalu akiwakari-
utaratibu wa kufanya mafunzo kama hayo tangu mwaka
2009 baada ya Shirika kuona umuhimu wa kuwapatia
mafunzo ya ujasiriamali wafanyakazi wake wanaotarajia
kustaafu kazi kwa mujibu wa sheria.
“Mwaka 2009 Shirika lilitoa mafunzo kwa wasta-
afu 30, mwaka 2010 wastaafu 30, mwaka 2011 wastaafu
93, mwaka 2012 wastaafu 67, mwaka 2013 wastaafu
116 na mwaka 2014 wastaafu 114. Mwisho wa mafunzo
haya jumla ya wastaafu 450 watakuwa wamefaidika
kwani mafunzo haya yataendeshwa kwa awamu tatu
na yatafungwa rasmi Aprili 11, mwaka huu”.Alisema
Bw.Masalu
Wawezeshaji katika mafunzo hayo, Prof. Andrue
Mbwambo na Dk. Mgemba Makuru kutoka kampuni
ya TETRALINK TAYLOR & ASSOCIATES TAN-
ZANIA LIMITED, kwa nyakati tofauti walieleza
umuhimu wa mafunzo hayo kwa wastaafu, ambapo Prof.
Mbwambo aliwataka wastaafu watarajiwa kufahamu
kuwa kustaafu sio mwisho wa kufanya kazi na wawe na
mawazo chanya na kutokuumiza vichwa kujiuliza kwa
kufikiri kuwa baada ya kustaafu wanaenda kufanya nini.
Kwa upande wa mwezeshaji Dk. Mgemba Makuru
ambaye ni mtaalamu wa masuala ya uchumi na biashara
amewaeleza washiriki kutambua fursa za kiuchumi na
uwepo wa soko ambalo lina watu wengi ambao bado
hawapati bidhaa au huduma fulani vya kutosha.
Dk. Makuru, aliwataka washiriki kutumia uzoefu
na elimu yao kwa kuanzisha miradi ya kiuchumi kwa
kutumia mafao yao vizuri kuliko kuendekeza anasa na
matumizi mengine yasiyo ya msingi, huku akisisitiza
namna bora ya kutumia mafao watakayoyapata wakati
wa kustaafu.
Mafunzo ya ujasiriamali yaliyotolewa kwenye
semina hiyo yamelenga zaidi kuwaimarisha wastaafu
watarajiwa katika kuanzisha shughuli za ujasiriamali
ambazo hazihitaji mtaji mkubwa wa pesa, ambapo
walijifunza jinsi ambavyo mstaafu anaweza kutumia
ardhi ndogo aliyonayo kuanzisha shughuli za ufugaji wa
nyuki na samaki.
 MEM News Bulletin | 10

NISHATI/MADINI

Mafunzo uongezaji Thamani

Madini kuanza hivi karibuni
Na Asteria Muhozya,
Dar es Salaam

M
ratibu wa Kituo
cha Tanzania
Geomological
Center (TGC)
Bw. Musa
Shanyangi, ameeleza kuwa,
baada ya ushiriki wa TGC katika
Maonesho ya 53 ya Kimataifa ya
Bangkok, Thailand mwishoni
mwa mwezi Februari, 2014,
mikakati ya kituo hicho ni ku-
hakikisha mafunzo ya uongezaji
thamani katika madini ya vito
yanaanza haraka iwezekanavyo
mara baada ya ukarabati wa
majengo kukamilika, ili kuwapa
vijana wa kitanzania fursa ya
kujifunza na kufanya shughuli za
uongezaji thamani katika madini
ya vito na hatimaye waweze Baadhi ya vinyago vya mawe yanayotokana na madini ya aina mbalimbali katika banda
kujiajiri wenyewe. la Tanzania wakati wa Maonesho ya 53 ya Kimataifa ya Madini ya Vito na Usonara yaliyo-
Aliyaeleza hayo alipokuwa fanyika mwishoni mwa mwezi februari, 2014, Bangkok, Thailand.
akielezea hatua ambazo kituo
hicho kimefikia katika ukarabati
wa majengo kabla ya kuanza ya vito (jewelry making & bidhaa zenye ubora wa hali ya Ufundi Stadi (VETA)
mafunzo na kuongeza kuwa, design); Mafunzo ya jimolojia juu ambazo zitauzika kirahisi Kituo cha Tanzania
maonesho hayo yamekinufaisha (science of gemology); Mafunzo katika soko la dunia. Gemological Centre (TGC)
kituo hicho kwa namna nyingi ya kuchonga vinyago vya mawe Bw. Shanyangi ametoa awali kilijulikana kama Arusha
ikiwa ni pamoja na kukuza (stone carving) na Maabara wito kwa wadau walioko katika Gemstone Carving Centre
ushirikiano kati ya Tanzania ya utambuzi wa madini ya vito tasnia ya madini ya kuandaa (AGCC). Kilianzishwa mnamo
na Thailand katika biashara ya (gemstone testing & certification mapambo na samani nyingine mwaka 2003 wakati Serikali
madini ya vito na usonara na laboratory); Maktaba ya jimolojia zinazotokana na mawe ya ikitekeleza Mradi wa Maendeleo
kuweza kutangaza mawe ya (gemology library); Gemstones madini kujitahidi kutengeneza ya Sekta ya Madini (Mineral
urembo (ornamental stones) treatment (heat treatment) na bidhaa zenye ubora wa hali Sector Development Technical
na madini ya vito yanayopati- Makumbusho ya madini ya vito ya juu ili bidhaa hizo ziweze Assistance - MSD TA) ambao
kana nchini, kupata masoko na (gem and jewelry museum). kununuliwa kwa urahisi katika ulitekelezwa kati ya mwaka 1994
kuweza kuuza baadhi ya bidhaa Aidha, alizitaja baadhi ya soko la Kimataifa na 2005. Shughuli za uimarishaji
wakati wa maonesho hayo. mikakati ambayo kituo hicho Vilevile, alieleza hatua na uendelezaji wa kituo kwa hivi
Kuhusu aina ya mafunzo kimepanga kuitekeleza ili nyingine ambazo tayari zime- sasa zinafanyika chini ya Mradi
yatakayotolewa alieleza kuwa, kufikia malengo yake, kuwa ni kwishafanyika kabla ya kuanza wa Usimamizi Endelevu wa
mara baada ya ukarabati wa kuhakikisha kituo hicho kinapata rasmi kwa mafunzo kuwa ni Rasilimali ya Madini (Sustain-
kituo kukamilika, kitatoa mwalimu mwenye ujuzi wa hali pamoja na kuandaliwa Mpango able Management of Mineral
mafunzo na huduma ikiwa ni ya juu ambaye atawafundisha Kazi wa Kituo, Mitaala ya Resources Project – SMMRP,
pamoja na Mafunzo ya kukata vijana wanaosoma katika kituo Kufundishia, Mahitaji na Sifa ambapo moja ya malengo ya
na kung’arisha madini ya vito hicho, mbinu mpya za uchon- za Wakufunzi wanaohitajika mradi huo ni kuboresha manufaa
(lapidary); Mafunzo ya usanifu gaji wa vinyago vya mawe ili na maandalizi ya kusajili kituo yatokanayo na rasilimali ya
na utengenezaji wa mapambo kukiwezesha kituo kutengeneza katika Mamlaka ya Elimu na madini.

Wachimbaji wadogo wahimizwa kulipa kodi

S
Nuru Mwasampeta
erikali imepoteza mapato
mengi kutokana na
kuwepo kwa wachimbaji
wadogo wasiofuata tara-
tibu za umiliki wa leseni
za madini.
Akizungumza na waandishi wa
Habari Jijini Dar es Salaam Kamish-
na wa Madini Mhandisi Paul Ma-
sanja amesema wachimbaji wadogo
wamekuwa wakwepaji wakubwa wa
ulipaji wa kodi za serikali.
Alisema takwimu zinaonyesha
kuwa kati ya leseni 597 za wachim-
baji wadogo wa Mirerani ni leseni
13 tu zilizowasilisha taarifa zenye
takwimu za uzalishaji na leseni
10 tu ndizo zilizolipa jumla ya
32,019,175 kama kodi kwa muda
wa miaka sita.
Aidha alieleza kuwa mgodi
wa Resolute Tanzania umechan-
gia takribani jumla ya Tsh
171,143,099,360 ikiwa kama kodi
pamoja na michango mingine
ya jamii kama ajira , elimu, afya
pamoja na michango mbalimbali
kwa jamii inayowazunguka.
Amebainisha kuwa serikali ina
mipango mizuri katika kuwa-
saidia na kuwaendeleza wachimbaji
wadogo.
“Wizara imetenga maeneo
maalum kwa ajili ya wachimbaji
wadogo ikiwa ni pamoja na ku-
wasaidia katika kununua mitambo
ya kuchoronga miamba pamoja
na kuwapa mikopo ili kuwasaidia
kuendeleza shughuli zao.”
Masanja ametoa wito kwa
wachimbaji wadogo kuzingatia
sheria ya madini ili kuweze-
sha katika kuendeleza sekta ya
madini kwa namna endelevu na
bila kuathiri afya, usalama na
mazingira.