NETCAD/WATER

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.
Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu
yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : OCAK 2004

Basıldığı Yer : Ankara

Dökümanda Buluananİlgili Modüllerin Versiyonlaır :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 5.0

Şebeke : V2.07

Revizyon Tarihi : 17.06.2005

Revizyon No : 0021

Hazırlayan: TB

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

NETCAD/WATER 1
İÇİNDEKİLER

NETCAD/WATER MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI .......................................... 3

1. Projenin Yüklenmesi...................................................................... 3
2. Boru Çizimleri ................................................................................ 3
3. Şebekeyi Besleyen Depo Sanat Yapısının Yerleşimi ..................... 10
4. Depo Hacim Hesabı...................................................................... 11
5. Şebeke Bilgilerinin Girişi.............................................................. 13
6. Çizim Parametreleri ..................................................................... 15
7. Ölü Nokta Tesbiti ......................................................................... 16
7.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm) .............................. 17
7.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm) .................. 18
7.3. Hesap Adımları ......................................................................... 22
7.4. Hesap Kontrol Adımları ............................................................. 22
8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri...................................... 23
8.1. Düğüm Detayları ....................................................................... 25
8.2. Parça Ağırlıkları Girişi ............................................................... 26

NETCAD/WATER 2
NETCAD/WATER MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI

KAPALI ŞEBEKE (AĞ SİSTEMİ)

1. Projenin Yüklenmesi

Proje\Aç komutu ile Sebeke.Ncz dosyası seçilerek yüklenir.

(Netcad\Ornek\Icmesu\Sebeke.ncz dosyası )
Burada proje; üçgen modeli yapılmış olarak yüklenir. Modelleme işlemlerini
halihazır harita kitabında ve helplerinde görmeniz mümkündür.

2. Boru Çizimleri

• \İçmesu Projesi Seç komutunu seçiniz.

• Proje adını giriniz.(Kök isim)
•

• \Şebeke komutunu seçiniz.

• Proje Listesinde proje adını yazın + Ekle butonuna tıklayıp kabul
ediniz. Ardından şebeke menüsü açılacaktır.

NETCAD/WATER 3
 • Çizim\Hat Ekle komutu ile boru çizimini başlatınız.

Açıklama:Tüm boru çizimleri buradan yapılır. Boru tipi ve kademe seçimi

yapılarak borular çizilir. Mevcut boru çizileceği zaman boru listesine girip boru
cinsi ve çapı seçildikten sonra çizime başlanır. Bu işlem sonucunda şebeke
çözümü sırasında mevcut boruların ikinci kez tanımlanmasına ihtiyaç
duyulmayacaktır. Ayrıca çap seçimi sırasında da mevcut boruların çapları
değişikliğe uğramaz. Buna göre; önce ana borular, esas borular ve en son tali
borular çizilir. Bu çizim sırası takip edilmelidir. Borular gerekli yerlerde kesilerek
düğüm noktaları oluşturulacaktır. Gerekmeyen yerlerde boru kırılırsa gereksiz
yere düğüm noktası oluşturacağından, gereksiz ek parça çıkaracaktır. Buda
yapılan işin mali yönünü olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple boru çizimi
çok önem arzetmektedir. Ayrıca boru çizimini yaparken nokta yakalama,
gerektiğinde hat yakalama modları kullanılacaktır. Bunları da gerektiğinde
kullanmayı unutmayalım. Aksi halde borular birbirine bağlanmayacaktır. Bu
sorun da; proje çzöümünde bazı boruların devre dışı kalmasını sağlayacak ve
eksik çözüm yapılmasına sebep olacaktır.

NETCAD/WATER 4
 Bütün çalışmaların temeli boru çizimine dayanmaktadır. Azami dikkat
göstermek gerekmektedir.

Boru çiziminde yukarıda anlatılan sıra takip edilmelidir. Bulvar, cadde ve sokak
sırasında sokak ekseni ortasından boru çizimi yapılmalıdır.

NETCAD/WATER 5
Şekilde görüldüğü gibi çizilmiş bir boruya bağlanıldığında yukarıdaki gibi bir
mesaj görüntülenir. Burada uygun olan buton tıklanarak bağlantı yapılır. Burada
hat böl butonu seçilerek boru bağlantısı sağlanarak göz oluşturulur. İşlemin
sonucunda da aşağıdaki görüntü elde edilir.

NETCAD/WATER 6
Alttaki şekilde de, en dıştaki göz oluşturulduktan sonra bu gözü ikiye ayırmak
gerekirse; daire içinde gösterilen kırık noktayı aynı zamanda bir düğüm nokta
olarak tanımlamak için son nokta yakala modunu açarak kırık tıklanır. Ardından
gelen mesajdan Hattı Böl butonu seçilir ve boru çizimine devam edilir.

NETCAD/WATER 7
Bu şekilde tüm esas boru çizimleri yapılır. Esas boru çizimlerinin
tamamlanamsında sonra sıra tali boru çizimlerine gelir. Tali boru çizimi mevcut
esas borulardan çıkış alarak başlatılacaktır. Yukarıda anlatıldığı gibi aynı mantık
çerçevesinde çıkış alırken gerekiyorsa (yani bir kırık varsa) yakalam modları
kullanılmalıdır. Örneğin;
Bir düğüm noktasından başlanacaksa,
Düğüm noktası olmayıp hattın bir kırık noktasından başlanacaksa son nokta
yakala modu aktif yapılması gerekir. Aksi halde gereksiz bir düğüm noktası veya
kırık nokta elde edilmiş olur. Bu da gereksiz yere maliyet demektir. Önceden
oluşturulmuş bir düğüm noktasından çıkış alırken herhangi bir mesaj
gelmeyecektir. Ama herhangi bir kırık veya hat üzerinden (kırık olmadan) çıkış
alırken Hattı Böl uyarısı gelecektir.

NETCAD/WATER 8
Boru çiziminde dikkat edilmesi gereken bir husus daha var. Boruyu çizilmiş
herhangi bir boruya bağlarken, Hattı Böl ve Hat Sonu seçenekleri gelir.
Burada esas boru bağlantılarında göz oluşturulacaksa Hattı Böl butonu seçilir.
Aksi halde yani göz oluşturulmayacak ise Hat Sonu butonu seçilmeldir. Ancak
tali boru bağlantılarında Hattı Böl butonu seçilmemelidir. Hat Sonu butonu
seçilmelidir. Aksi halde şebeke çözümünde sorunlarla karşılaşılabilirsiniz.

NETCAD/WATER 9
 Tüm boru çizimi yapılır. Sonuçta aşağıdaki gibi bir çizim elde edilir.
3. Şebekeyi Besleyen Depo Sanat Yapısının
Yerleşimi
Daha sonra çizimin tamamlanması ile şebekeyi besleyen sanat yapısı depo bloku
ana hattın ucuna yerleştirilir. Bunun için şebeke menüsünden;
• Çizim\Depo seçilir ve ana hattın ucuna yerleştirilir. (Son nokta yakalama
modu açık olmalı)

NETCAD/WATER 10
4. Depo Hacim Hesabı
• Raporlar\Depo Hacim Hesabı seçilir. İstatistiki bilgileri girilir
• Raporla butonuna tıklanır ve rapor üretilir.

NETCAD/WATER 11
NETCAD/WATER 12
5. Şebeke Bilgilerinin Girişi

• İşlemler\Şebeke Bilgileri komutu seçilir. Buraya depo hacim hesap

penceresinden ihtiyaç debisi ve nufus bilgisi gelir. Gerekirse müdahale
ederek değiştirilebilir.
• Buna göre yangın debileri girilir.

(Gerekiyorsa tali ve esas boruların minimum iç çap boru seçimi

yapılır. Bunun için ... nokta butonu tıklanır. Gelen listeden malzeme
seçilir, dayanım seçilir ve buradan da minimum iç çap seçilerek kabul
edilir. Ancak bu projeyi Köy Hizmetleri standardına göre çözeceğimiz
için çap seçimi yapmayacağız.)

NETCAD/WATER 13
• Şebeke bilgileri penceresinde Diğer sekmesi de var. Burada varsayılan
ayarlar değiştirilebilir. Ancak biz bu ayarları kabul edeceğiz.

NETCAD/WATER 14
6. Çizim Parametreleri

• İşlemler\Çizim Parametreleri seçilir. Burada çözüm öncesi

yapılabilecek ayarlar var. Başlangıç düğüm numaraları ayarlanarak
istenilen numaradan başlatılabilmektedir. Bu projeyi 1001
numaradan başlatarak numaralandıralım.

NETCAD/WATER 15
7. Ölü Nokta Tesbiti

Ölü (Kör Nokta) tesbitinde 2 yöntem vardır:

1. Yöntem: Ölü noktanın tesbiti program tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı program tesbit eder ve buna göre hesap debi ve
boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre ölü noktadaki basınç farkları
0 (sıfır) olana kadar iterasyon devam eder.
2. Yöntem: Ölü noktanın tesbiti kullanıcı tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı kullanıcı göstererek tesbit eder ve buna göre
hesap debi ve boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre; şartnamalere
göre her gözdeki ölü noktadaki basınç farkı 0(sıfır) değilde 0-1 arası
veya 0-2 arası bir değer kabul edilebileceğinden bu yöntem seçilir.
(Limitler ilgili şartnamelerde belirtilmiştir.)
Yöntem seçimi;

NETCAD/WATER 16
 Ölü nokta tesbiti program tarafından yapılacak demektir.

Ölü nokta tesbiti kullanıcı tarafından yapılacak demektir.

7.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm)

1. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir.

2. Şebekeyi besleyen depo sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede çizilen
tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı görüntülenir. Göz
çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve gerekli kontroller
yapılır:
3. Raporlar\Kontrol menüsünden;
4. Boru Kademe Takip Kontrolü
5. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
6. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun yoksa; çözüme
geçilir.
7. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve depodan başlayarak göz
çözümüne başlanır.
8. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelebilir. (Kapalı gözün toplam
uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde tanımlanan
bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak bilgi verilir.
Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli düzeltmeleri yapmalı
ve bu aşamaları tekrar etmeli.)
9. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajları onaylanır. Başka göz varsa aynı şekilde
çözüme devam edilir. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
10. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Evet butonu seçilir.

11. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
12. 7.maddeye dönüp aynı işlem adımları tekrarlanır.
13. İşlemler\Hesap debileri komutunu seçiniz.

NETCAD/WATER 17
 Bu mesaj ile ölü noktalar sabitlenir. Yani bundan sonra yapılacak tüm
iterasyonlarda ölü nokta aynı yerde bulunacaktır. Bu sebeple çözüm
sonlandırılır.
14. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
15.

Bu mesaj ile boru çap seçiminde değişiklik olmayacağı bildirilir. Bu sebeple

çözüm sonlandırılır. 1.yönteme göre yapılan işlemlerde; yani iterasyon
işlemine bu mesajlar gelene kadar devam edilir. Bu sonuçlardan sonra hesap
işlemi tamamlanmış olacaktır. Devamında diğer plan çizimleri ve diğer
raporların üretimine geçilir. Bunları 2.çözüm yöntemini anlatıktan sonra
ekleyeceğim.

7.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm)

16. İşlemler\Şebeke Çöz komutunu seçiniz.

17. Şebekeyi besleyen hidrofor sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede
çizilen tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı görüntülenir.
Göz çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve gerekli
kontroller yapılır:
18. Raporlar\Kontrol menüsünden;
19. Boru Kademe Takip Kontrolü
20. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
21. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun yoksa; çözüme
geçilir.
22. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve deponun olduğu yerden
başlayarak göz çözümüne başlanır.
23. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelecektir. (Kapalı gözün toplam
uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde tanımlanan
bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak bilgi verilir.
Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli düzeltmeleri yapmalı
ve bu aşamaları tekrar etmeli.) Ardından “Kapalı Göze Giriş Hattını
Göster” mesajı gelecektir. Buna göre depodan çıkan borudan başlayıp
1.göze kadar olan boruları sıra ile seçmek gerekir. Gözün girişine kadar
olan boruları seçtikten sonra “Seçtiğiniz Kapalı Göz Üzerindeki Kör
Noktayı Gösterin”mesajı gelecektir. Yakalama modlarından En yakın
obyeyi yakala modunu açarak göz üzerinde yaklaşık olarak bir yeri

NETCAD/WATER 18
 tıklayınız.

Ardından yukarıdaki gibi bir mesaj gelecektir. İlk çözümde

yorumlamadan kabul ediniz.
24. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajlarını onaylayınız. 1. göz için uygulanan aynı
işlem adımlarını uygulayınız. Başka göz varsa aynı şekilde çözüme
devam ediniz. 2.gözün de giriş borusu aynı olduğundan giriş borusunu
sormadan ekte görüldüğü gibi bir pencere açacaktır. Listeden hattı seçip
Tamam butonuna tıklayınız.

Daha sonra “Seçtiğiniz Kapalı Göz Üzerindeki Kör Noktayı

Gösterin” mesajı gelecektir. Yakalama modlarından En yakın obyeyi
yakala modunu açarak göz üzerinde yaklaşık olarak bir yeri tıklayınız.
25. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
26. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı

mesajı gelir.

NETCAD/WATER 19
27. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı

mesajı gelir.

NETCAD/WATER 20
28.
Gözleri silip işlemleri tekrarlamamız gerekiyor. Bunun için ağaç yapısının
olduğu yerde mouse sağ tuşuna basınız ve gelen listeden Tüm Kapalı
Gözleri Sil komutunu seçiniz.
29. 1. Kapalı gözü seçiniz. Göz boyutları ile ilgili bilgiler gelir. Onaylayınız.
Gözün giriş hattı daha önceden tanımlı olduğu için yeniden seçmek
yerine gelen listeden seçilecektir. Daha sonra en yakın objeyi yakala
modu açıkken gözü ortalayarak hat üzerinde bir yeri tıklayınız.

Hesaplanan değer kriterler içinde kalıyorsa (bu değeri kullanıcı

yorumlayacaktır.) Kabul ederek ilerleyiniz. Seçtiğiniz yere göre hesap
edilen değer kabul edilemeyecek kadar büyük çıkarsa; hesaplanan
değerin yanındaki okun yönünü dikkate alarak İptal butonuna tıklayıp
hat üzerinde ve belirtilen ok yönünde ilerleyerek yeni bir yer belirleyiniz.
Buna göre hesap edilen değer kabul edilebilir olana kadar yeni yer
gösterimine devam edilir.Sabitleyince diğer gözün çözümüne geçilir.
Diğer gözü de aynı yolla çözünüz. Bitiminde şebeke ana menüsü
gelecektir.

NETCAD/WATER 21
7.3. Hesap Adımları

30. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz. Gelen mesajları onaylayınız.

31. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz. Gelen mesajları onaylayınız.
32. Raporlar\Kontrol\Kör Noktalardaki Basınç Farkı komutunu seçiniz.

Gelen raporda son hesaplanan değerler kabul edilebilir olduğu

yorumlanırsa kör noktaların yerleri buna göre kabul edilecektir. Yani
sabitlenmiş sayılacaktır.
7.4. Hesap Kontrol Adımları
33. Raporlar\Kontrol\Sistem Basınç ve Hız Kontrolünü yapınız.
Sistemdeki tüm değerlerin limitler içinde kaldığını gösteren bir mesaj
gelecektir. Bu projemizin çözümünün tamamlandığını gösterir. Bunun
sonucunda lazım gelen planlar, raporlar, düğüm detayları üretilir.

NETCAD/WATER 22
8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri

Hesap Tablosu:
Hesap tablosunu üretmeden önce İşlemler\Çizim Parametreleri menüsüne girilir
ve buaradan gerekli ayarlar yapılır. Hesap tablosu için yazı boyu, satır yüksekliği
istenilen değerlere getirilir. (Yazı boyu =2, Satır yüksekliği =3 olsun) Bu ayarlar
1/1000 ölçeğine göre verilmelidir. Akabinde;
Proje ölçeğini istediğiniz ölçeğe ayarlayınız. (Proje\Özellikler\Ölçek = 2000
olsun) Hesap tablosunu; Raporlar\Hesap Tablosu komutunu seçerek raporu
üretiniz. Ekranda uygun gördüğünüz yere yerleştiriniz.
Planlar :
Taslak planı, hesap planı ve inşaat planı aynı mantıkla üretilecektir. Bu planların
da 1/2000 ölçeğinde üretileceğini varsayalım.
Çizim parametrelerinde;
Yazı boyu= 2
Şebeke blok boyutları= 2
Düğüm dairesi uzaklığı= 10
Mesafe digit sayısı = 3
Kot yazısı digit sayısı= 3
LJ yazısı digit sayısı = 2
Diğer Menüsünde de
İnşaat planında dirsekleri çiz seçeneği aktif yapılmalı
Plan çizimlerinde boru cinsini yaz seçeneklerinde Yazma işaretlenmelidir. Çünkü
\Boru Çapı Yazım Biçimi ayarları geçerli olacaktır.
Kör noktalarda kot yaz işaretli olmalıdır.
Buna göre hesap , inşaat planlarını ayrı ayrı (Raporlar\Hesap Planı) üretilerek
ekranda uygun yere yerleştirilir. Bunun sonucunda; boyutlar ölçek katsayısı ile
çarpılarak yeni boyutlar elde edilir. Planlar üretildikten sonra gerekli yerlerde
editleme işlemleri yapılarak çizim uygun hale getirilir.

NETCAD/WATER 23
Hesap Plan Örneği

İnşaat Plan Örneği

NETCAD/WATER 24
Hesap Tablosu Örneği

8.1. Düğüm Detayları

Düğüm detaylarını üretmek için öncelikle çizim parametreleri menüsünde gerekli

ayarları kontrol edip varsa değişiklikler yapılmalıdır. Genel menüsünde varsayılan
değerler için Köy Hizmetleri için,Köy Hizmetleri butonu tıklanmalıdır.
Çizim parametreleri, düğüm detayları sekmesinde;
Detay blok boyutları
Detay blokları arası boşluk
Armatür ağırlık digit sayısı
Yangın musluğu boru çapı,
Bu seçeneklerde uygun değerler girilir.
Raporlar\Düğüm Detayları komutunu seçiniz. Düğüm Noktası Detayları menüsü
gelir. ÇÖZ butonunu tıklayarak düğüm nokta detayları bulunur.
Rapor\Düğüm Detayları komutunu seçip raporu hazırlayınız. Üretilen
raporu ekranda uygun boş bir yere yerleştiriniz.

NETCAD/WATER 25
Düğüm Detayları Örneği

8.2. Parça Ağırlıkları Girişi

Daha sonra Armatür Tablosunu üretirken parça ağırlıklarını da eklemek gerekir.
Ancak hazırlanan projede hangi parça detaylarının kullanıldığını öğrenebilmek
için Armatür tablosu parça ağırlıkları girilmeden üretilir ve ekranda görüntülenir.
Üretilen bu rapora göre Rapor\Parça ağırlıkları komutu seçilir ve bu listede
parçalar girilir:
• + Ekle butonu ile ihtiyaç duyulana satır sayısı elde edilir.
• Ana grup hücresi tıklanarak listeden istenen parça seçilir.
• 2nci sutunda Alt grup hücresinde parçanın çap bilgisi girilir. Burada çap
bilgilerinin girişine dikkat etmek gerekir. Aksi halde raporda ağırlık bilgisi
listelenemeyecektir.

NETCAD/WATER 26
Parça/çap çeşidine göre giriş örnekleri :

NETCAD/WATER 27