You are on page 1of 77

Şebeke

Çözümleri
Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.
Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu
yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : OCAK 2004

Basıldığı Yer : Ankara

Dökümanda Buluananİlgili Modüllerin Versiyonlaır :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 5.0

Şebeke : V2.07

Revizyon Tarihi : 20.06.2005

Revizyon No : 002

Hazırlayan: TB

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

Şebeke Çözümleri1
İÇİNDEKİLER
AÇIK ŞEBEKE İŞLEM ADIMLARI.............................................................. 4
1. Projenin Yüklenmesi...................................................................... 4
2. Boru Çizimleri ve İşlem Adımları ................................................... 4
3. Depo Hacim Hesabı:....................................................................... 8
4. Şebeke Bilgilerinin Girişi.............................................................. 10
5. Çizim Parametreleri ..................................................................... 12
6. Şebeke Çözümü ........................................................................... 13
6.1. Çizim Kontrolleri ....................................................................... 13
6.2. Hesap Adımları ......................................................................... 14
7. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri...................................... 15
8. Düğüm Detayları.......................................................................... 17
8.1. Parça Ağırlıkları Girişi ............................................................... 18
KAPALI ŞEBEKE İŞLEM ADIMLARI........................................................ 20
1. Projenin Yüklenmesi.................................................................... 20
2. Boru Çizimleri .............................................................................. 20
3. Şebekeyi Besleyen Depo Sanat Yapısının Yerleşimi ..................... 27
4. Depo Hacim Hesabı...................................................................... 28
5. Şebeke Bilgilerinin Girişi.............................................................. 30
6. Çizim Parametreleri ..................................................................... 32
7. Ölü Nokta Tesbiti ......................................................................... 33
7.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm) .............................. 34
7.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm) .................. 35
7.3. Hesap Adımları ......................................................................... 39
7.4. Hesap Kontrol Adımları ............................................................. 39
8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri...................................... 40
8.1. Düğüm Detayları ....................................................................... 42
8.2. Parça Ağırlıkları Girişi ............................................................... 43
HİDROFORLU ÇÖZÜM İŞLEM ADIMLARI ............................................... 45
1. Projenin Yüklenmesi.................................................................... 45
2. Boru Çizimleri .............................................................................. 45
2.1. Şebekeyi Besleyen Hidrofor Sanat Yapısının Yerleşimi.............. 51
3. Depo Hacim Hesabı:..................................................................... 52
4. Şebeke Bilgileri............................................................................ 54
5. Çizim Parametreleri ..................................................................... 56
6. Ölü (Kör) Nokta Tesbiti Yöntemleri.............................................. 57
6.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm) .............................. 58
6.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm) .................. 59
6.3. Kontrol İşlemleri....................................................................... 63
7. Hidrofor İşlemleri ........................................................................ 64
7.1. Kritik Nokta Tayini .................................................................... 64
7.2. Hidrofor Hesapları .................................................................... 64
7.2.1. Boru Bilgileri........................................................................... 64
7.2.2. Basınç Bilgileri ........................................................................ 65
7.2.3. Kazan Bilgileri ......................................................................... 66
7.2.4. Manometrik Bilgiler.................................................................. 66

Şebeke Çözümleri2
7.2.5. Pompa ve Motor Bilgileri........................................................... 67
7.2.6. Basınç Ayarı ........................................................................... 68
7.2.7. Boy Profil ............................................................................... 68
7.2.8. Sistem Kontrolü ...................................................................... 68
8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri...................................... 69
8.1. Düğüm Detayları ....................................................................... 71
8.2. Parça Ağırlıkları ........................................................................ 72
8.3. Hidrofor Hesap Raporları: ......................................................... 73
8.3.1. Hidrofor Hesapları Raporu ........................................................ 74

Şebeke Çözümleri3
AÇIK ŞEBEKE İŞLEM ADIMLARI

1. Projenin Yüklenmesi

Proje\Aç komutu ile Aciksbk.Ncz dosyası seçilerek yüklenir.


(Netcad\Ornek\Icmesu\Aciksbk.ncz dosyası )
Burada proje; üçgen modeli yapılmış olarak yüklenir. Modelleme işlemlerini
halihazır harita kitabında ve helplerinde görmeniz mümkündür.

2. Boru Çizimleri ve İşlem Adımları

\İçmesu Projesi Seç komutunu seçiniz.


Proje adını giriniz.(Kök isim)

\Şebeke komutunu seçiniz.


Proje Listesinde proje adını yazın + Ekle butonuna tıklayıp kabul ediniz.
Ardından şebeke menüsü açılacaktır.

Şebeke Çözümleri4
Çizim\Hat Ekle komutu ile boru çizimini başlatınız.

Açıklama:Tüm boru çizimleri buradan yapılır. Boru tipi ve kademe seçimi


yapılarak borular çizilir. Mevcut boru çizileceği zaman boru listesine girip boru
cinsi ve çapı seçildikten sonra çizime başlanır. Bu işlem sonucunda şebeke
çözümü sırasında mevcut boruların ikinci kez tanımlanmasına ihtiyaç
duyulmayacaktır.. Ayrıca çap seçimi sırasında da mevcut boruların çapları
değişikliğe uğramaz. Buna göre; önce ana borular, esas borular ve en son tali
borular çizilir. Bu çizim sırası takip edilmelidir. Borular gerekli yerlerde kesilerek
düğüm noktaları oluşturulacaktır. Gerekmeyen yerlerde boru kırılırsa gereksiz
yere düğüm noktası oluşturacağından, gereksiz ek parça çıkaracaktır. Buda
yapılan işin mali yönünü olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple boru çizimi
çok önem arzetmektedir. Ayrıca boru çizimini yaparken nokta yakalama,
gerektiğinde hat yakalama modları kullanılacaktır. Bunları da gerektiğinde
kullanmayı unutmayalım. Aksi borular birbirine bağlanmayacaktır. Bu sorun da;
proje çzöümünde bazı boruların devre dışı kalmasını sağlayacak ve eksik çözüm
yapılmasına sebep olacaktır.

Şebeke Çözümleri5
Bütün çalışmaların temeli boru çizimine dayanacaktır. Azami dikkat göstermek
gerekmektedir.

Örnek olarak verilen dosyada: Esas boru tipi ve 1. Kademe ile birleştirilecek
noktalar sıra ile; (52-1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-17-18-19-22-26-27-28-29-30-
31-32-33-34-35-36-37-38-39-40-51-44-45-46-48) birleştirilir. (Nokta yakalama
modu açık iken yapılacaktır.)

Esas boru çiziminin bitiminde sonra taliboruların çizimine geçilir. Boru Ekle
listesinden Tali Boru tipi seçilir. Bu projede;
10-12-13 birinci kol çizimi için 10 numaralı nokta tıklandığında aşağıdaki gibi bir
mesaj görüntülenir.
Hattı böl butonu tıklanır ve çizime devam edilir.(Sonucunda düğüm noktası elde
edilir.) Diğer kollar da aynı şekilde çizilerek oluşturulur.

Şebeke Çözümleri6
11-14-15-16 ikinci kol
22-23-24-25 üçüncü kol
40-41-42-43 dördüncü kol olarak çizilir. Boru çizimi bu şekilde tamamlanır.

Şebeke Çözümleri7
Çizim\Depo seçilir ve 52 numaralı noktanın üzerine yerleştirilir. (Nokta yakalama
modu açık olacak)

3. Depo Hacim Hesabı:

Raporlar\Depo Hacim Hesabı seçilir. İstatistiki bilgileri girilir


Raporla butonu na tıklanır ve rapor üretilir.

Şebeke Çözümleri8
Şebeke Çözümleri9
4. Şebeke Bilgilerinin Girişi

İşlemler\Şebeke Bilgileri komutu seçilir. Buraya depo hacim hesap


penceresinden ihtiyaç debisi ve nufus bilgisi gelir. Gerekirse müdahale ederek
değiştirilebilir.
Buna göre yangın debileri girilir.

(Gerekiyorsa tali ve esas boruların minimum iç çap boru seçimi yapılır. Bunun

için... nokta butonu tıklanır. Gelen listeden malzeme seçilir, dayanım seçilir
ve buradan da minimum iç çap seçilerek kabul edilir. Ancak bu projeyi Köy
Hizmetleri standardına göre çözeceğimiz için çap seçimi yapmayacağız.)

10
Şebeke Çözümleri
Şebeke bilgileri penceresinde Diğer sekmesi de var. Burada varsayılan ayarlar
değiştirilebilir. Ancak biz bu ayarları kabul edeceğiz.

11
Şebeke Çözümleri
5. Çizim Parametreleri

İşlemler\Çizim Parametreleri seçilir. Burada çözüm öncesi yapılabilecek ayarlar


var. Başlangıç düğüm numaraları ayarlanarak istenilen numaradan
başlatılabilmektedir. Bu projeyi 101 numaradan başlatarak numaralandıralım.

12
Şebeke Çözümleri
6. Şebeke Çözümü

İşlemler\Açık Şebeke Çöz komutu seçilir.


Şebekeyi besleyen depo sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede çizilen tüm
borular algılanacaktır. Boruların seçiminden sonra şebeke ekranına dönülecektir.

6.1. Çizim Kontrolleri

Raporlar\Kontrol menüsünden;
• Boru Kademe Takip Kontrolü
• Açıkta Kalan Boru Kontrolü
• Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır.

13
Şebeke Çözümleri
6.2. Hesap Adımları

• İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz


• İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
• Raporlar\Kontrol\Sistem Basınç ve Hız Kontrolü yapılır.

Basınçlar limitlerin dışında olduğu için 106 numaralı düğüm noktasına


BKV(basınç kırıcı vana) yerleştirmek gerekir.
Çizim\BKV komutu seçilir. Kullanılmak istenen oran yazılır.

Hat yakalama modu açıkken, BKV 106 numaralı düğüm üzerine yerleştirilir.
Sonra açık şebeke çözümü yeniden yapılır.
İşlemler\Açık şebeke çöz komutu seçilir. Proje kapatılacak onaylıyormusunuz
sorusu gelecek. Evet butonuna tıklayarak devam ediniz.
Depo sanat yapısını gösteriniz.
• İşlemler\Hesap debilerini buldurunuz.
• İşlemler\Boru çaplarını hesaplatınız.
• Raporlar\Kontrol\Siste Basınç ve Hız Kontrolünü yapınız.
Sistemdeki tüm değerlerin limitler içinde kaldığını gösteren bir mesaj gelecektir.
Bu projemizin çözümünün tamamlandığını gösterir. Bunun sonucunda lazım
gelen planlar, raporlar, düğüm detayları üretilir.

14
Şebeke Çözümleri
7. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri

Hesap Tablosu:

Hesap tablosunu üretmeden önce İşlemler\Çizim Parametreleri menüsüne girilir


ve buaradan gerekli ayarlar yapılır. Hesap tablosu için yazı boyu, satır yüksekliği
istenilen değerlere getirilir. (Yazı boyu =2, Satır yüksekliği =3 olsun) Bu ayarlar
1/1000 ölçeğine göre verilmelidir. Akabinde;
Proje ölçeğini istediğiniz ölçeğe ayarlayınız. (Proje\Özellikler\Ölçek = 2000
olsun) Hesap tablosunu; Raporlar\Hesap Tablosu komutunu seçerek raporu
üretiniz. Ekranda uygun gördüğünüz yere yerleştiriniz.
Planlar :
Taslak planı, hesap planı ve inşaat planı aynı mantıkla üretilecektir. Bu planların
da 1/2000 ölçeğinde üretileceğini varsayalım.
Çizim parametrelerinde;
Yazı boyu= 2
Şebeke blok boyutları= 2
Düğüm dairesi uzaklığı= 10
Mesafe digit sayısı = 3
Kot yazısı digit sayısı= 3
LJ yazısı digit sayısı = 2
Diğer Menüsünde de
İnşaat planında dirsekleri çiz seçeneği aktif yapılmalı
Plan çizimlerinde boru cinsini yaz seçeneklerinde Yazma işaretlenmelidir. Çünkü
\Boru Çapı Yazım Biçimi ayarları geçerli olacaktır.
Kör noktalarda kot yaz işaretli olmalıdır.
Buna göre hesap , inşaat planlarını ayrı ayrı (Raporlar\Hesap Planı) üretilerek
ekranda uygun yere yerleştirilir. Bunun sonucunda; boyutlar ölçek katsayısı ile
çarpılarak yeni boyutlar elde edilir. Planlar üretildikten sonra gerekli yerlerde
editleme işlemleri yapılarak çizim uygun hale getirilir.

15
Şebeke Çözümleri
Hesap Plan Örneği

İnşaat Plan Örneği

16
Şebeke Çözümleri
Hesap Tablosu Örneği

8. Düğüm Detayları

Düğüm detaylarını üretmek için öncelikle çizim parametreleri menüsünde gerekli


ayarları kontrol edip varsa değişiklikler yapılmalıdır. Genel menüsünde varsayılan
değerler için Köy Hizmetleri için,Köy Hizmetleri butonu tıklanmalıdır.
Çizim parametreleri, düğüm detayları sekmesinde;
Detay blok boyutları
Detay blokları arası boşluk
Armatür ağırlık digit sayısı
Yangın musluğu boru çapı,
Bu seçeneklerde uygun değerler girilir.
• Raporlar\Düğüm Detayları komutunu seçiniz. Düğüm Noktası Detayları
menüsü gelir. ÇÖZ butonunu tıklayarak düğüm nokta detayları bulunur.
• Rapor\Düğüm Detayları komutunu seçip raporu hazırlayınız. Üretilen
raporu ekranda uygun boş bir yere yerleştiriniz.

17
Şebeke Çözümleri
Düğüm Detayları Örneği

8.1. Parça Ağırlıkları Girişi

Daha sonra Armatür Tablosunu üretirken parça ağırlıklarını da eklemek gerekir.


Ancak hazırlanan projede hangi parça detaylarının kullanıldığını öğrenebilmek
için Armatür tablosu parça ağırlıkları girilmeden üretilir ve ekranda görüntülenir.
Üretilen bu rapora göre Rapor\Parça ağırlıkları komutu seçilir ve bu listede
parçalar girilir:
+ Ekle butonu ile ihtiyaç duyulana satır sayısı elde edilir.
Ana grup hücresi tıklanarak listeden istenen parça seçilir.
2nci sutunda Alt grup hücresinde parçanın çap bilgisi girilir. Burada çap
bilgilerinin girişine dikkat etmek gerekir. Aksi halde raporda ağırlık bilgisi
listenemeyecektir.

18
Şebeke Çözümleri
Parça/çap çeşidine göre giriş örnekleri :

19
Şebeke Çözümleri
KAPALI ŞEBEKE İŞLEM ADIMLARI

1. Projenin Yüklenmesi

Proje\Aç komutu ile Sebeke.Ncz dosyası seçilerek yüklenir.


(Netcad\Ornek\Icmesu\Sebeke.ncz dosyası )
Burada proje; üçgen modeli yapılmış olarak yüklenir. Modelleme işlemlerini
halihazır harita kitabında ve helplerinde görmeniz mümkündür.

2. Boru Çizimleri

• \İçmesu Projesi Seç komutunu seçiniz.


• Proje adını giriniz.(Kök isim)

• \Şebeke komutunu seçiniz.

• Proje Listesinde proje adını yazın + Ekle butonuna tıklayıp kabul


ediniz. Ardından şebeke menüsü açılacaktır.

20
Şebeke Çözümleri
• Çizim\Hat Ekle komutu ile boru çizimini başlatınız.

Açıklama:Tüm boru çizimleri buradan yapılır. Boru tipi ve kademe seçimi


yapılarak borular çizilir. Mevcut boru çizileceği zaman boru listesine girip boru
cinsi ve çapı seçildikten sonra çizime başlanır. Bu işlem sonucunda şebeke
çözümü sırasında mevcut boruların ikinci kez tanımlanmasına ihtiyaç
duyulmayacaktır. Ayrıca çap seçimi sırasında da mevcut boruların çapları
değişikliğe uğramaz. Buna göre; önce ana borular, esas borular ve en son tali
borular çizilir. Bu çizim sırası takip edilmelidir. Borular gerekli yerlerde kesilerek
düğüm noktaları oluşturulacaktır. Gerekmeyen yerlerde boru kırılırsa gereksiz
yere düğüm noktası oluşturacağından, gereksiz ek parça çıkaracaktır. Buda
yapılan işin mali yönünü olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple boru çizimi
çok önem arzetmektedir. Ayrıca boru çizimini yaparken nokta yakalama,
gerektiğinde hat yakalama modları kullanılacaktır. Bunları da gerektiğinde
kullanmayı unutmayalım. Aksi halde borular birbirine bağlanmayacaktır. Bu
sorun da; proje çzöümünde bazı boruların devre dışı kalmasını sağlayacak ve
eksik çözüm yapılmasına sebep olacaktır.

21
Şebeke Çözümleri
Bütün çalışmaların temeli boru çizimine dayanmaktadır. Azami dikkat
göstermek gerekmektedir.

Boru çiziminde yukarıda anlatılan sıra takip edilmelidir. Bulvar, cadde ve sokak
sırasında sokak ekseni ortasından boru çizimi yapılmalıdır.

22
Şebeke Çözümleri
Şekilde görüldüğü gibi çizilmiş bir boruya bağlanıldığında yukarıdaki gibi bir
mesaj görüntülenir. Burada uygun olan buton tıklanarak bağlantı yapılır. Burada
hat böl butonu seçilerek boru bağlantısı sağlanarak göz oluşturulur. İşlemin
sonucunda da aşağıdaki görüntü elde edilir.

23
Şebeke Çözümleri
Alttaki şekilde de, en dıştaki göz oluşturulduktan sonra bu gözü ikiye ayırmak
gerekirse; daire içinde gösterilen kırık noktayı aynı zamanda bir düğüm nokta
olarak tanımlamak için son nokta yakala modunu açarak kırık tıklanır. Ardından
gelen mesajdan Hattı Böl butonu seçilir ve boru çizimine devam edilir.

24
Şebeke Çözümleri
Bu şekilde tüm esas boru çizimleri yapılır. Esas boru çizimlerinin
tamamlanamsında sonra sıra tali boru çizimlerine gelir. Tali boru çizimi mevcut
esas borulardan çıkış alarak başlatılacaktır. Yukarıda anlatıldığı gibi aynı mantık
çerçevesinde çıkış alırken gerekiyorsa (yani bir kırık varsa) yakalam modları
kullanılmalıdır. Örneğin;
Bir düğüm noktasından başlanacaksa,
Düğüm noktası olmayıp hattın bir kırık noktasından başlanacaksa son nokta
yakala modu aktif yapılması gerekir. Aksi halde gereksiz bir düğüm noktası veya
kırık nokta elde edilmiş olur. Bu da gereksiz yere maliyet demektir. Önceden
oluşturulmuş bir düğüm noktasından çıkış alırken herhangi bir mesaj
gelmeyecektir. Ama herhangi bir kırık veya hat üzerinden (kırık olmadan) çıkış
alırken Hattı Böl uyarısı gelecektir.

25
Şebeke Çözümleri
Boru çiziminde dikkat edilmesi gereken bir husus daha var. Boruyu çizilmiş
herhangi bir boruya bağlarken, Hattı Böl ve Hat Sonu seçenekleri gelir.
Burada esas boru bağlantılarında göz oluşturulacaksa Hattı Böl butonu seçilir.
Aksi halde yani göz oluşturulmayacak ise Hat Sonu butonu seçilmeldir. Ancak
tali boru bağlantılarında Hattı Böl butonu seçilmemelidir. Hat Sonu butonu
seçilmelidir. Aksi halde şebeke çözümünde sorunlarla karşılaşılabilirsiniz.

26
Şebeke Çözümleri
Tüm boru çizimi yapılır. Sonuçta aşağıdaki gibi bir çizim elde edilir.
3. Şebekeyi Besleyen Depo Sanat Yapısının
Yerleşimi
Daha sonra çizimin tamamlanması ile şebekeyi besleyen sanat yapısı depo bloku
ana hattın ucuna yerleştirilir. Bunun için şebeke menüsünden;
• Çizim\Depo seçilir ve ana hattın ucuna yerleştirilir. (Son nokta yakalama
modu açık olmalı)

27
Şebeke Çözümleri
4. Depo Hacim Hesabı
• Raporlar\Depo Hacim Hesabı seçilir. İstatistiki bilgileri girilir
• Raporla butonuna tıklanır ve rapor üretilir.

28
Şebeke Çözümleri
29
Şebeke Çözümleri
5. Şebeke Bilgilerinin Girişi

• İşlemler\Şebeke Bilgileri komutu seçilir. Buraya depo hacim hesap


penceresinden ihtiyaç debisi ve nufus bilgisi gelir. Gerekirse müdahale
ederek değiştirilebilir.
• Buna göre yangın debileri girilir.

(Gerekiyorsa tali ve esas boruların minimum iç çap boru seçimi


yapılır. Bunun için ... nokta butonu tıklanır. Gelen listeden malzeme
seçilir, dayanım seçilir ve buradan da minimum iç çap seçilerek kabul
edilir. Ancak bu projeyi Köy Hizmetleri standardına göre çözeceğimiz
için çap seçimi yapmayacağız.)

30
Şebeke Çözümleri
• Şebeke bilgileri penceresinde Diğer sekmesi de var. Burada varsayılan
ayarlar değiştirilebilir. Ancak biz bu ayarları kabul edeceğiz.

31
Şebeke Çözümleri
6. Çizim Parametreleri

• İşlemler\Çizim Parametreleri seçilir. Burada çözüm öncesi


yapılabilecek ayarlar var. Başlangıç düğüm numaraları ayarlanarak
istenilen numaradan başlatılabilmektedir. Bu projeyi 1001
numaradan başlatarak numaralandıralım.

32
Şebeke Çözümleri
7. Ölü Nokta Tesbiti

Ölü (Kör Nokta) tesbitinde 2 yöntem vardır:


1. Yöntem: Ölü noktanın tesbiti program tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı program tesbit eder ve buna göre hesap debi ve
boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre ölü noktadaki basınç farkları
0 (sıfır) olana kadar iterasyon devam eder.
2. Yöntem: Ölü noktanın tesbiti kullanıcı tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı kullanıcı göstererek tesbit eder ve buna göre
hesap debi ve boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre; şartnamalere
göre her gözdeki ölü noktadaki basınç farkı 0(sıfır) değilde 0-1 arası
veya 0-2 arası bir değer kabul edilebileceğinden bu yöntem seçilir.
(Limitler ilgili şartnamelerde belirtilmiştir.)
Yöntem seçimi;

33
Şebeke Çözümleri
Ölü nokta tesbiti program tarafından yapılacak demektir.

Ölü nokta tesbiti kullanıcı tarafından yapılacak demektir.

7.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm)

1. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir.


2. Şebekeyi besleyen depo sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede çizilen
tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı görüntülenir. Göz
çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve gerekli kontroller
yapılır:
3. Raporlar\Kontrol menüsünden;
4. Boru Kademe Takip Kontrolü
5. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
6. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun yoksa; çözüme
geçilir.
7. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve depodan başlayarak göz
çözümüne başlanır.
8. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelebilir. (Kapalı gözün toplam
uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde tanımlanan
bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak bilgi verilir.
Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli düzeltmeleri yapmalı
ve bu aşamaları tekrar etmeli.)
9. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajları onaylanır. Başka göz varsa aynı şekilde
çözüme devam edilir. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
10. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Evet butonu seçilir.


11. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
12. 7.maddeye dönüp aynı işlem adımları tekrarlanır.
13. İşlemler\Hesap debileri komutunu seçiniz.

34
Şebeke Çözümleri
Bu mesaj ile ölü noktalar sabitlenir. Yani bundan sonra yapılacak tüm
iterasyonlarda ölü nokta aynı yerde bulunacaktır. Bu sebeple çözüm
sonlandırılır.
14. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
15.

Bu mesaj ile boru çap seçiminde değişiklik olmayacağı bildirilir. Bu sebeple


çözüm sonlandırılır. 1.yönteme göre yapılan işlemlerde; yani iterasyon
işlemine bu mesajlar gelene kadar devam edilir. Bu sonuçlardan sonra hesap
işlemi tamamlanmış olacaktır. Devamında diğer plan çizimleri ve diğer
raporların üretimine geçilir. Bunları 2.çözüm yöntemini anlatıktan sonra
ekleyeceğim.

7.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm)

16. İşlemler\Şebeke Çöz komutunu seçiniz.


17. Şebekeyi besleyen hidrofor sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede
çizilen tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı görüntülenir.
Göz çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve gerekli
kontroller yapılır:
18. Raporlar\Kontrol menüsünden;
19. Boru Kademe Takip Kontrolü
20. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
21. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun yoksa; çözüme
geçilir.
22. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve deponun olduğu yerden
başlayarak göz çözümüne başlanır.
23. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelecektir. (Kapalı gözün toplam
uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde tanımlanan
bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak bilgi verilir.
Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli düzeltmeleri yapmalı
ve bu aşamaları tekrar etmeli.) Ardından “Kapalı Göze Giriş Hattını
Göster” mesajı gelecektir. Buna göre depodan çıkan borudan başlayıp
1.göze kadar olan boruları sıra ile seçmek gerekir. Gözün girişine kadar
olan boruları seçtikten sonra “Seçtiğiniz Kapalı Göz Üzerindeki Kör
Noktayı Gösterin”mesajı gelecektir. Yakalama modlarından En yakın
obyeyi yakala modunu açarak göz üzerinde yaklaşık olarak bir yeri

35
Şebeke Çözümleri
tıklayınız.

Ardından yukarıdaki gibi bir mesaj gelecektir. İlk çözümde


yorumlamadan kabul ediniz.
24. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajlarını onaylayınız. 1. göz için uygulanan aynı
işlem adımlarını uygulayınız. Başka göz varsa aynı şekilde çözüme
devam ediniz. 2.gözün de giriş borusu aynı olduğundan giriş borusunu
sormadan ekte görüldüğü gibi bir pencere açacaktır. Listeden hattı seçip
Tamam butonuna tıklayınız.

Daha sonra “Seçtiğiniz Kapalı Göz Üzerindeki Kör Noktayı


Gösterin” mesajı gelecektir. Yakalama modlarından En yakın obyeyi
yakala modunu açarak göz üzerinde yaklaşık olarak bir yeri tıklayınız.
25. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
26. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı


mesajı gelir.

36
Şebeke Çözümleri
27. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı


mesajı gelir.

37
Şebeke Çözümleri
28.
Gözleri silip işlemleri tekrarlamamız gerekiyor. Bunun için ağaç yapısının
olduğu yerde mouse sağ tuşuna basınız ve gelen listeden Tüm Kapalı
Gözleri Sil komutunu seçiniz.
29. 1. Kapalı gözü seçiniz. Göz boyutları ile ilgili bilgiler gelir. Onaylayınız.
Gözün giriş hattı daha önceden tanımlı olduğu için yeniden seçmek
yerine gelen listeden seçilecektir. Daha sonra en yakın objeyi yakala
modu açıkken gözü ortalayarak hat üzerinde bir yeri tıklayınız.

Hesaplanan değer kriterler içinde kalıyorsa (bu değeri kullanıcı


yorumlayacaktır.) Kabul ederek ilerleyiniz. Seçtiğiniz yere göre hesap
edilen değer kabul edilemeyecek kadar büyük çıkarsa; hesaplanan
değerin yanındaki okun yönünü dikkate alarak İptal butonuna tıklayıp
hat üzerinde ve belirtilen ok yönünde ilerleyerek yeni bir yer belirleyiniz.
Buna göre hesap edilen değer kabul edilebilir olana kadar yeni yer
gösterimine devam edilir.Sabitleyince diğer gözün çözümüne geçilir.
Diğer gözü de aynı yolla çözünüz. Bitiminde şebeke ana menüsü
gelecektir.

38
Şebeke Çözümleri
7.3. Hesap Adımları

30. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz. Gelen mesajları onaylayınız.


31. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz. Gelen mesajları onaylayınız.
32. Raporlar\Kontrol\Kör Noktalardaki Basınç Farkı komutunu seçiniz.

Gelen raporda son hesaplanan değerler kabul edilebilir olduğu


yorumlanırsa kör noktaların yerleri buna göre kabul edilecektir. Yani
sabitlenmiş sayılacaktır.
7.4. Hesap Kontrol Adımları
33. Raporlar\Kontrol\Sistem Basınç ve Hız Kontrolünü yapınız.
Sistemdeki tüm değerlerin limitler içinde kaldığını gösteren bir mesaj
gelecektir. Bu projemizin çözümünün tamamlandığını gösterir. Bunun
sonucunda lazım gelen planlar, raporlar, düğüm detayları üretilir.

39
Şebeke Çözümleri
8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri

Hesap Tablosu:
Hesap tablosunu üretmeden önce İşlemler\Çizim Parametreleri menüsüne girilir
ve buaradan gerekli ayarlar yapılır. Hesap tablosu için yazı boyu, satır yüksekliği
istenilen değerlere getirilir. (Yazı boyu =2, Satır yüksekliği =3 olsun) Bu ayarlar
1/1000 ölçeğine göre verilmelidir. Akabinde;
Proje ölçeğini istediğiniz ölçeğe ayarlayınız. (Proje\Özellikler\Ölçek = 2000
olsun) Hesap tablosunu; Raporlar\Hesap Tablosu komutunu seçerek raporu
üretiniz. Ekranda uygun gördüğünüz yere yerleştiriniz.
Planlar :
Taslak planı, hesap planı ve inşaat planı aynı mantıkla üretilecektir. Bu planların
da 1/2000 ölçeğinde üretileceğini varsayalım.
Çizim parametrelerinde;
Yazı boyu= 2
Şebeke blok boyutları= 2
Düğüm dairesi uzaklığı= 10
Mesafe digit sayısı = 3
Kot yazısı digit sayısı= 3
LJ yazısı digit sayısı = 2
Diğer Menüsünde de
İnşaat planında dirsekleri çiz seçeneği aktif yapılmalı
Plan çizimlerinde boru cinsini yaz seçeneklerinde Yazma işaretlenmelidir. Çünkü
\Boru Çapı Yazım Biçimi ayarları geçerli olacaktır.
Kör noktalarda kot yaz işaretli olmalıdır.
Buna göre hesap , inşaat planlarını ayrı ayrı (Raporlar\Hesap Planı) üretilerek
ekranda uygun yere yerleştirilir. Bunun sonucunda; boyutlar ölçek katsayısı ile
çarpılarak yeni boyutlar elde edilir. Planlar üretildikten sonra gerekli yerlerde
editleme işlemleri yapılarak çizim uygun hale getirilir.

40
Şebeke Çözümleri
Hesap Plan Örneği

İnşaat Plan Örneği

41
Şebeke Çözümleri
Hesap Tablosu Örneği

8.1. Düğüm Detayları

Düğüm detaylarını üretmek için öncelikle çizim parametreleri menüsünde gerekli


ayarları kontrol edip varsa değişiklikler yapılmalıdır. Genel menüsünde varsayılan
değerler için Köy Hizmetleri için,Köy Hizmetleri butonu tıklanmalıdır.
Çizim parametreleri, düğüm detayları sekmesinde;
Detay blok boyutları
Detay blokları arası boşluk
Armatür ağırlık digit sayısı
Yangın musluğu boru çapı,
Bu seçeneklerde uygun değerler girilir.
Raporlar\Düğüm Detayları komutunu seçiniz. Düğüm Noktası Detayları menüsü
gelir. ÇÖZ butonunu tıklayarak düğüm nokta detayları bulunur.
Rapor\Düğüm Detayları komutunu seçip raporu hazırlayınız. Üretilen
raporu ekranda uygun boş bir yere yerleştiriniz.

42
Şebeke Çözümleri
Düğüm Detayları Örneği

8.2. Parça Ağırlıkları Girişi


Daha sonra Armatür Tablosunu üretirken parça ağırlıklarını da eklemek gerekir.
Ancak hazırlanan projede hangi parça detaylarının kullanıldığını öğrenebilmek
için Armatür tablosu parça ağırlıkları girilmeden üretilir ve ekranda görüntülenir.
Üretilen bu rapora göre Rapor\Parça ağırlıkları komutu seçilir ve bu listede
parçalar girilir:
• + Ekle butonu ile ihtiyaç duyulana satır sayısı elde edilir.
• Ana grup hücresi tıklanarak listeden istenen parça seçilir.
• 2nci sutunda Alt grup hücresinde parçanın çap bilgisi girilir. Burada çap
bilgilerinin girişine dikkat etmek gerekir. Aksi halde raporda ağırlık bilgisi
listelenemeyecektir.

43
Şebeke Çözümleri
Parça/çap çeşidine göre giriş örnekleri :

44
Şebeke Çözümleri
HİDROFORLU ÇÖZÜM İŞLEM ADIMLARI

Hidrofor çözümleri açık şebeke ve kapalı şebeke sistem çözümleri gibidir.


Bilindiği gibi en önemli fark; kritik noktaya göre işletme basınçlarının
ayarlanmasıdır. Bunun dışındaki işlemler aynıdır. Bu sebeple kapalı şebeke işlem
adımları üzerinden anlatım yapılacaktır. Farklı işlemlerin olduğu yerlerde gerekli
anlatımlar yapılacaktır.
1. Projenin Yüklenmesi

Proje\Aç komutu ile Sebeke.Ncz dosyası seçilerek yüklenir.


(Netcad\Ornek\Icmesu\Sebeke.Ncz)
Burada proje; üçgen modeli yapılmış olarak yüklenir. Modelleme işlemlerini
halihazır harita kitabında ve helplerinde görmeniz mümkündür..

2. Boru Çizimleri

• \İçmesu Projesi Seç komutunu seçiniz.


• Proje adını giriniz.(Kök isim)

• \Şebeke komutunu seçiniz.


• Proje Listesinde proje adını yazın + Ekle butonuna tıklayıp kabul
ediniz. Ardından şebeke menüsü açılacaktır.

45
Şebeke Çözümleri
• Çizim\Hat Ekle komutu ile boru çizimini başlatınız.

Açıklama:Tüm boru çizimleri buradan yapılır. Boru tipi ve kademe seçimi


yapılarak borular çizilir. Mevcut boru çizileceği zaman boru listesine girip boru
cinsi ve çapı seçildikten sonra çizime başlanır. Bu işlem sonucunda şebeke
çözümü sırasında mevcut boruların ikinci kez tanımlanmasına ihtiyaç
duyulmayacaktır. Ayrıca çap seçimi sırasında da mevcut boruların çapları
değişikliğe uğramaz. Buna göre; önce ana borular, esas borular ve en son tali
borular çizilir. Bu çizim sırası takip edilmelidir. Borular gerekli yerlerde kesilerek
düğüm noktaları oluşturulacaktır. Gerekmeyen yerlerde boru kırılırsa gereksiz
yere düğüm noktası oluşturacağından, gereksiz ek parça çıkaracaktır. Buda
yapılan işin mali yönünü olumsuz yönde etkileyecektir. Bu sebeple boru çizimi
çok önem arzetmektedir. Ayrıca boru çizimini yaparken nokta yakalama,
gerektiğinde hat yakalama modları kullanılacaktır. Bunları da gerektiğinde
kullanmayı unutmayalım. Aksi halde borular birbirine bağlanmayacaktır. Bu
sorun da; proje çzöümünde bazı boruların devre dışı kalmasını sağlayacak ve
eksik çözüm yapılmasına sebep olacaktır.

46
Şebeke Çözümleri
Bütün çalışmaların temeli boru çizimine dayanmaktadır. Azami dikkat göstermek
gerekmektedir.

Boru çiziminde yukarıda anlatılan sıra takip edilmelidir. Bulvar, cadde ve sokak
sırasında sokak ekseni ortasından boru çizimi yapılmalıdır.

47
Şebeke Çözümleri
Şekilde görüldüğü gibi çizilmiş bir boruya bağlanıldığında yukarıdaki gibi bir
mesaj görüntülenir. Burada uygun olan buton tıklanarak bağlantı yapılır. Burada
hat böl butonu seçilerek boru bağlantısı sağlanacak ve göz oluşturulacaktır.

Alttaki şekilde de, en dıştaki göz oluşturulduktan sonra bu gözü ikiye ayırmak
gerekirse; daire içinde gösterilen kırık noktayı aynı zamanda bir düğüm nokta
olarak tanımlamak için son nokta yakala modunu açarak kırık tıklanır. Ardından
gelen mesajdan Hattı Böl butonu seçilir ve boru çizimine devam edilir.

48
Şebeke Çözümleri
Bu şekilde tüm esas boru çizimleri yapılır. Esas boru çizimlerinin
tamamlanamsında sonra sıra tali boru çizimlerine gelir. Tali boru çizimi mevcut
esas borulardan çıkış alarak başlatılacaktır. Yukarıda anlatıldığı gibi aynı mantık
çerçevesinde çıkış alırken gerekiyorsa (yani bir kırık varsa) yakalam modları
kullanılmalıdır. Örneğin;
Bir düğüm noktasından başlanacaksa,
Düğüm noktası olmayıp hattın bir kırık noktasından başlanacaksa son nokta
yakala modu aktif yapılması gerekir. Aksi halde gereksiz bir düğüm noktası veya
kırık nokta elde edilmiş olur. Bu da gereksiz yere maliyet demektir. Önceden
oluşturulmuş bir düğüm noktasından çıkış alırken herhangi bir mesaj
gelmeyecektir. Ama herhangi bir kırık veya hat üzerinden (kırık olmadan) çıkış
alırken Hattı Böl uyarısı gelecektir.

49
Şebeke Çözümleri
Boru çiziminde dikkat edilmesi gereken bir husus daha var. Boruyu çizilmiş
herhangi bir boruya bağlarken, Hattı Böl ve Hat Sonu seçenekleri gelir.
Burada esas boru bağlantılarında göz oluşturulacaksa Hattı Böl butonu seçilir.
Aksi halde yani göz oluşturulmayacak ise Hat Sonu butonu seçilmeldir. Ancak
tali boru bağlantılarında Hattı Böl butonu seçilmemelidir. Hat Sonu butonu
seçilmelidir. Aksi halde şebeke çözümünde sorunlarla karşılaşılabilirsiniz.

50
Şebeke Çözümleri
Tüm boru çizimi yapılır. Sonuçta aşağıdaki gibi bir çizim elde edilir.

2.1. Şebekeyi Besleyen Hidrofor Sanat Yapısının Yerleşimi

Çizimin tamamlanması ile şebekeyi besleyen sanat yapısı hidrofor bloku ana
hattın ucuna yerleştirilir. Bunun için şebeke menüsünden;
• Çizim\Hidrofor seçilir ve ana hattın ucuna yerleştirilir. (Son nokta
yakalama modu açık olmalı)

51
Şebeke Çözümleri
Hidroforlu sistemde depo hacim hesap editörüne debi hesabı için girilir.

3. Depo Hacim Hesabı:


• Raporlar\Depo Hacim Hesabı seçilir. İstatistiki bilgileri girilir
• Raporla butonuna tıklanır ve rapor üretilir.

52
Şebeke Çözümleri
53
Şebeke Çözümleri
4. Şebeke Bilgileri

• İşlemler\Şebeke Bilgileri komutu seçilir. Buraya depo hacim hesap


penceresinden ihtiyaç debisi ve nufus bilgisi gelir. Gerekirse müdahale
ederek değiştirilebilir.
• Buna göre yangın debileri girilir.

(Gerekiyorsa tali ve esas boruların minimum iç çap boru seçimi yapılır. Bunun

için... nokta butonu tıklanır. Gelen listeden malzeme seçilir, dayanım seçilir
ve buradan da minimum iç çap seçilerek kabul edilir. Ancak bu projeyi Köy
Hizmetleri standardına göre çözeceğimiz için çap seçimi yapmayacağız.)

54
Şebeke Çözümleri
• Şebeke bilgileri penceresinde Diğer sekmesi de var. Burada varsayılan
ayarlar değiştirilebilir. Ancak biz bu ayarları kabul edeceğiz.

55
Şebeke Çözümleri
5. Çizim Parametreleri
• İşlemler\Çizim Parametreleri seçilir. Burada çözüm öncesi
yapılabilecek ayarlar var. Başlangıç düğüm numaraları ayarlanarak
istenilen numaradan başlatılabilmektedir. Bu projeyi 1001
numaradan başlatarak numaralandıralım.

56
Şebeke Çözümleri
6. Ölü (Kör) Nokta Tesbiti Yöntemleri

Ölü (Kör Nokta) tesbitinde 2 yöntem vardır:


1.3.Yöntem: Ölü noktanın tesbiti program tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı program tesbit eder ve buna göre hesap debi ve
boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre ölü noktadaki basınç farkları
0 (sıfır) olana kadar iterasyon devam eder.
2.4.Yöntem: Ölü noktanın tesbiti kullanıcı tarafından yapılır. Her
iterasyonda ölü noktayı kullanıcı göstererek tesbit eder ve buna göre
hesap debi ve boru çapı hesabını yapar. Bu yönteme göre; şartnamalere
göre her gözdeki ölü noktadaki basınç farkı 0(sıfır) değilde 0-1 arası
veya 0-2 arası bir değer kabul edilebileceğinden bu yöntem seçilir.
(Limitler ilgili şartnamelerde belirtilmiştir.)
Yöntem seçimi;

57
Şebeke Çözümleri
Ölü nokta tesbiti program tarafından yapılacak demektir.

Ölü nokta tesbiti kullanıcı tarafından yapılacak demektir.

6.1. 1.Yönteme göre çözüm: (Otomatik Çözüm)


1.34. İşlemler\Şebeke Çöz komutunu seçiniz.
2.35. Şebekeyi besleyen hidrofor sanat yapısını seçiniz. Buna göre projede
çizilen tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı görüntülenir.
Göz çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve gerekli
kontroller yapılır:
3.36. Raporlar\Kontrol menüsünden;
4.37. Boru Kademe Takip Kontrolü
5.38. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
6.39. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun yoksa;
çözüme geçilir.
7.40. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve depodan başlayarak göz
çözümüne başlanır.
8.41. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelecektir. (Kapalı gözün toplam
uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde tanımlanan
bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak bilgi verilir.
Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli düzeltmeleri yapmalı
ve bu aşamaları tekrar etmeli.)
9.42. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajları onaylanır. Başka göz varsa aynı şekilde
çözüme devam edilir. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
10.43. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Evet butonu seçilir.


11.44. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.
12.45. 7.maddeye dönüp aynı işlem adımları tekrarlayınız.
13.46. İşlemler\Hesap debileri komutunu seçiniz.

Bu mesaj ile ölü noktalar sabitlenir. Yani bundan sonra yapılacak tüm
iterasyonlarda ölü nokta aynı yerde bulunacaktır. Bu sebeple çözüm
sonlandırılır.
58
Şebeke Çözümleri
14.47. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.

Bu mesaj ile boru çap seçiminde değişiklik olmayacağı bildirilir. Bu sebeple


çözüm sonlandırılır. 1.yönteme göre yapılan işlemlerde; yani iterasyon
işlemine bu mesajlar gelene kadar devam edilir. Bu sonuçlardan sonra hesap
işlemi tamamlanmış olacaktır. Devamında diğer plan çizimleri ve diğer
raporların üretimine geçilir. Ama raporlar kısmına geçmeden önce 2.çözüm
yöntemini anlatalım.

6.2. 2.Yönteme Göre Çözüm: (Kullanıcı Tanımlı Çözüm)

15.48. İşlemler\Şebeke Çöz komutunu seçiniz.


16.49. Şebekeyi besleyen hidrofor sanat yapısını seçiniz. Buna göre
projede çizilen tüm borular algılanacaktır. Kapalı Göz Seç mesajı
görüntülenir. Göz çözümüne geçmeden önce mouse sağ tuşuna basılır ve
gerekli kontroller yapılır:
17.50. Raporlar\Kontrol menüsünden;
18.51. Boru Kademe Takip Kontrolü
19.52. Açıkta Kalan Boru Kontrolü
20.53. Boru Kotları Kontrolü işlemleri yapılır. Herhangi bir sorun
yoksa; çözüme geçilir.
21.54. İşlemler\Şebeke Çöz komutu seçilir ve hidroforun olduğu
yerden başlayarak göz çözümüne başlanır.
22.55. 1. Kapalı gözü seçiniz.Bilgi mesajları gelecektir. (Kapalı gözün
toplam uzunluğu, Max. Kapalı göz kenarı. Çizim parametrelerinde
tanımlanan bilgilerle çizimdeki göz ve kenar uzunlukları karşılaştırılarak
bilgi verilir. Gelen bilgiler limitleri aşıyorsa çizime dönüp gerekli
düzeltmeleri yapmalı ve bu aşamaları tekrar etmeli.) Ardından “Kapalı
Göze Giriş Hattını Göster” mesajı gelecektir. Buna göre hidrfoordan
çıkan borudan başlayıp 1.göze kadar olan boruları sıra ile seçmek
gerekir. Gözün girişine kadar olan boruları seçtikten sonra “Seçtiğiniz
Kapalı Göz Üzerindeki Kör Noktayı Gösterin”mesajı gelecektir.
Yakalama modlarından En yakın obyeyi yakala modunu açarak göz
üzerinde yaklaşık olarak bir yeri

59
Şebeke Çözümleri
tıklayınız.

Ardından yukarıdaki gibi bir mesaj gelecektir. İlk çözümde


yorumlamadan kabul ediniz.
23.56. 2. Gözü seçiniz. Bilgi mesajlarını onaylayınız. 1. göz için
uygulanan aynı işlem adımlarını uygulayınız. Başka göz varsa aynı
şekilde çözüme devam ediniz. 2.gözün de giriş borusu aynı olduğundan
giriş borusunu sormadan ekte görüldüğü gibi bir pencere açacaktır.
Listeden hattı seçip Tamam butonuna tıklayınız.

Daha sonra “Seçtiğiniz Kapalı Göz Üzerindeki Kör Noktayı


Gösterin” mesajı gelecektir. Yakalama modlarından En yakın obyeyi
yakala modunu açarak göz üzerinde yaklaşık olarak bir yeri tıklayınız.
24.57. Bitiminde şebeke ana menüsü gelecektir.
25.58. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı


mesajı gelir.

60
Şebeke Çözümleri
26.59. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz.

Gelen mesajdan Evet butonunu tıklayınız. Hesapların tekrardan yapıldığı


mesajı gelir.

61
Şebeke Çözümleri
27.60.
Gözleri silip işlemleri tekrarlamamız gerekiyor. Bunun için ağaç yapısının
olduğu yerde mouse sağ tuşuna basınız ve gelen listeden Tüm Kapalı
Gözleri Sil komutunu seçiniz.
28.61. 1. Kapalı gözü seçiniz. Göz boyutları ile ilgili bilgiler gelir.
Onaylayınız. Gözün giriş hattı daha önceden tanımlı olduğu için yeniden
seçmek yerine gelen listeden seçilecektir. Daha sonra en yakın objeyi
yakala modu açıkken gözü ortalayarak hat üzerinde bir yeri tıklayınız.

Hesaplanan değer kriterler içinde kalıyorsa (bu değeri kullanıcı


yorumlayacaktır.) Kabul ederek ilerleyiniz. Seçtiğiniz yere göre hesap
edilen değer kabul edilemeyecek kadar büyük çıkarsa; hesaplanan
değerin yanındaki okun yönünü dikkate alarak İptal butonuna tıklayıp
hat üzerinde ve belirtilen ok yönünde ilerleyerek yeni bir yer belirleyiniz.
Buna göre hesap edilen değer kabul edilebilir olana kadar yeni yer
gösterimine devam edilir.Sabitleyince diğer gözün çözümüne geçilir.
Diğer gözü de aynı yolla çözünüz. Bitiminde şebeke ana menüsü
gelecektir.

62
Şebeke Çözümleri
29.62. İşlemler\Hesap Debileri komutunu seçiniz. Gelen mesajları
onaylayınız.
30.63. İşlemler\Boru Çapları komutunu seçiniz. Gelen mesajları
onaylayınız.
31.64. Raporlar\Kontrol\Kör Noktalardaki Basınç Farkı komutunu
seçiniz.

Gelen raporda son hesaplanan değerler kabul edilebilir olduğu


yorumlanırsa kör noktaların yerleri buna göre kabul edilecektir. Yani
sabitlenmiş sayılacaktır.
6.3. Kontrol İşlemleri
32.65. Raporar\Kontrol\Sistem Bsaınç ve Hız Kontrolü komutunu
seçiniz. Bu raporda görüldüğü gibi işletme basınçları çok düşük geldi. O
halde kritik noktaya göre basınçları ayarlarsak tüm noktaları dengelemiş
oluruz.

63
Şebeke Çözümleri
Bunun için Kritik seçimini yapalım.
7. Hidrofor İşlemleri

Hidrofor işlemlerine geçiş için kritik nokta tesbiti yapılmalıdır. Bunun için
aşağıdaki işlem adımları uygulanır.

7.1. Kritik Nokta Tayini


33.66. İşlemler\Kritik Nokta komutunu seçiniz.

Tamam ile mesajı onaylayınız.


7.2. Hidrofor Hesapları

7.2.1. Boru Bilgileri


34.67. İşlemler\Hidrofor Hesapları komutunu seçiniz. Kritik Nokta
butonunu tıklayarak kritik nokta bilgilerinin aktarılmasını sağlayınız.
35.68. Buraya gerekli bilgilerin geldiğini göreceksiniz.

64
Şebeke Çözümleri
7.2.2. Basınç Bilgileri
36.69. Basınç sekmesine geçiniz. Burada istenilen işletme basıncını
giriniz. Diğer bilgiler hesaplı olarak gelmiş durumdadır.

65
Şebeke Çözümleri
7.2.3. Kazan Bilgileri
37.70. Kazan sekmesinde 0 (sıfır) olan F(adet) hücresine uygun
şekilde değer girilir. D(mm) sağındaki butonu tıklayrak kazan çapı
seçimini yapınız. Diğe bilgiler otomatik hesaplanır.

7.2.4. Manometrik Bilgiler


38.71. Manometrik sekmesinde emniyet ve dinamik seviye
yüksekliklerini giriniz. Diğer bilgiler otomatik hesaplanır.

66
Şebeke Çözümleri
7.2.5. Pompa ve Motor Bilgileri
39.72. Pompa ve motor sekmesine giriniz. Pompa tipi, n, b
değerlerinini seçimi için sağda bulunan butonlara tıklayınız. Ayrıca b+1
seçeneğinin işaretli olmasına dikkat ediniz.

67
Şebeke Çözümleri
7.2.6. Basınç Ayarı
40.73. Basınç Ayar butonuna tıklayınız. Bunun sonucunda kritik
noktaya göre tüm noktaların basınçları ayarlanmış olacaktır. Bilgi
mesajında yazıldığı gibidir.

7.2.7. Boy Profil


41.74. Gerek duyulursa Hidrofor ile kritik nokta arasındaki boykesit
çizdirilebilir. Bunun için Boykesit butonuna tıklayınız.

7.2.8. Sistem Kontrolü


42.75. Raporlar\Kontrol\Sistem Basınç ve Hız Kontrolü komutunu
seçiniz. Gelen mesaj görüldüğü gibi tüm basınçlar dengelenmiş olur.

68
Şebeke Çözümleri
Bu işlemden sonra gerekli olan raporların alınmasına geçilir.

8. Raporlar, Plan Çizimleri, Detay Çizimleri

Hesap Tablosu:
Hesap tablosunu üretmeden önce İşlemler\Çizim Parametreleri menüsüne girilir
ve buaradan gerekli ayarlar yapılır. Hesap tablosu için yazı boyu, satır yüksekliği
istenilen değerlere getirilir. (Yazı boyu =2, Satır yüksekliği =3 olsun) Bu ayarlar
1/1000 ölçeğine göre verilmelidir. Akabinde;
Proje ölçeğini istediğiniz ölçeğe ayarlayınız. (Proje\Özellikler\Ölçek = 2000
olsun) Hesap tablosunu; Raporlar\Hesap Tablosu komutunu seçerek raporu
üretiniz. Ekranda uygun gördüğünüz yere yerleştiriniz.
Planlar :
Taslak planı, hesap planı ve inşaat planı aynı mantıkla üretilecektir. Bu planların
da 1/2000 ölçeğinde üretileceğini varsayalım.
Çizim parametrelerinde;
Yazı boyu= 2
Şebeke blok boyutları= 2
Düğüm dairesi uzaklığı= 10
Mesafe digit sayısı = 3
Kot yazısı digit sayısı= 3
LJ yazısı digit sayısı = 2
Diğer Menüsünde de
İnşaat planında dirsekleri çiz seçeneği aktif yapılmalı
Plan çizimlerinde boru cinsini yaz seçeneklerinde Yazma işaretlenmelidir. Çünkü
\Boru Çapı Yazım Biçimi ayarları geçerli olacaktır.
Kör noktalarda kot yaz işaretli olmalıdır.
Buna göre hesap , inşaat planlarını ayrı ayrı (Raporlar\Hesap Planı) üretilerek
ekranda uygun yere yerleştirilir. Bunun sonucunda; boyutlar ölçek katsayısı ile
çarpılarak yeni boyutlar elde edilir. Planlar üretildikten sonra gerekli yerlerde
editleme işlemleri yapılarak çizim uygun hale getirilir.

69
Şebeke Çözümleri
Hesap Plan Örneği

İnşaat Plan Örneği

70
Şebeke Çözümleri
Hesap Tablosu Örneği

8.1. Düğüm Detayları


Düğüm detaylarını üretmek için öncelikle çizim parametreleri menüsünde gerekli
ayarları kontrol edip varsa değişiklikler yapılmalıdır. Genel menüsünde varsayılan
değerler için Köy Hizmetleri için,Köy Hizmetleri butonu tıklanmalıdır.
Çizim parametreleri, düğüm detayları sekmesinde;
Detay blok boyutları
Detay blokları arası boşluk
Armatür ağırlık digit sayısı
Yangın musluğu boru çapı,
Bu seçeneklerde uygun değerler girilir.
Raporlar\Düğüm Detayları komutunu seçiniz. Düğüm Noktası Detayları menüsü
gelir. ÇÖZ butonunu tıklayarak düğüm nokta detayları bulunur.
Rapor\Düğüm Detayları komutunu seçip raporu hazırlayınız. Üretilen
raporu ekranda uygun boş bir yere yerleştiriniz.

Düğüm Detayları Örneği

71
Şebeke Çözümleri
8.2. Parça Ağırlıkları
Daha sonra Armatür Tablosunu üretirken parça ağırlıklarını da eklemek gerekir.
Ancak hazırlanan projede hangi parça detaylarının kullanıldığını öğrenebilmek
için Armatür tablosu parça ağırlıkları girilmeden üretilir ve ekranda görüntülenir.
Üretilen bu rapora göre Rapor\Parça ağırlıkları komutu seçilir ve bu listede
parçalar girilir:
• + Ekle butonu ile ihtiyaç duyulana satır sayısı elde edilir.
• Ana grup hücresi tıklanarak listeden istenen parça seçilir.
• 2nci sutunda Alt grup hücresinde parçanın çap bilgisi girilir. Burada çap
bilgilerinin girişine dikkat etmek gerekir. Aksi halde raporda ağırlık bilgisi
listelenemeyecektir.

Parça/çap çeşidine göre giriş örnekleri :

72
Şebeke Çözümleri
8.3. Hidrofor Hesap Raporları:

Raporlar\Rapor Yaz komutunu seçiniz. Gelen pencereden çizim butonunu


tıklayınız. Ardından şebeke bilgileri penceresini onaylayarak ilerleyiniz.

73
Şebeke Çözümleri
Şebeke Raporları listesinden HİDROFOR HESAPLARI seçeneğini seçip Tamam
butonuna tıklayınız. Hazırlanan rapor mouse ucunda gelecektir. Ekranda boş bir
yere bırakınız.
8.3.1. Hidrofor Hesapları Raporu

Aynı işlem adımlarını uygulayarak Hidrofor Kazan Boyutları Hesabı raporunu


da alınız.

74
Şebeke Çözümleri
75
Şebeke Çözümleri
76
Şebeke Çözümleri

You might also like