Hesap

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.
Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu
yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : OCAK 2004

Basıldığı Yer : Ankara

Dökümanda Buluanan İlgili Modüllerin Versiyonları :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 4.0

Hesap : V2.001

Revizyon Tarihi : 20.06.2005

Revizyon No : 003

Hazırlayan: TB

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

Hesap 1
İÇİNDEKİLER
1. HESAP MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI ................................................. 4
2. Poligon Hesapları........................................................................... 4
2.1. Koordinat Girişi........................................................................... 4
2.2. Poligon Rasatlarının Girilmesi ..................................................... 5
2.3. Poligon Güzergahlarının Hesaplanması ....................................... 8
2.4. Kanava Çizimleri ....................................................................... 10
3. Detay ve Takeometrik Noktaların Hesapları................................. 11
4. Yan Nokta Hesapları .................................................................... 13
5. Dönüşüm İşlemleri ...................................................................... 14
6. Paftalama İşlemleri ..................................................................... 15

Hesap 2
Hesap 3
1. HESAP MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI

Amaç:
Arazide yapılan ölçümlerin, büro ortamında bilgisayara aktarılmasından sonra
netcad’in ilgili editörlerine aktarma ve hesap işlemlerini yapmak.
Kapsam:
Poligon hesaplarının yapılması ve çıktıları
Kanava çizimleri.
Kutupsal hesapların yapılması.
Yan Nokta Hesaplarının yapılması.
Dönüşümler.
Stp Paftaların Tanımlanması ve Açılması.

2. Poligon Hesapları

Poligon hesaplarınn yapılabilmesi için 3 adet dosyanın oluşturulması gerekir.

Bunlar;
Nokta dosyası (*.NCN)
Rasat Dosyası (*.NCK)
Poligon Dosyası (*.PO4) dır.

HATIRLATMA: Yukarıda belirtilen 3 adet dosyanın isimleri aynı olmak

zorundadır. Aksi halde poligon hesabı yapılamayacaktır.

2.1. Koordinat Girişi

1. Yapılan nivelman sonucunda poligon rasadına ait tüm poligonların kotları ve

koordinatı bilinen poligonların X,Y,Z değerleri girilir.
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\POLIGON.NCN)

Hesap 4
2. Hesap\Netveri\Netveri Koordinat Editörü komutu tıklanır ve açılan
pencerede dosya adı yazılarak dosyanın açılması sağlanır. Burada F3
fonksiyon tuşuna basarak güzergahlara ait tüm noktaların girişi yapılır.(Bir
sonraki komut sütununa geçmek için enter tuşuna basmalısınız. ör:d.no
yazdıktan sonra enter tuşuna basılarak Ppm sütununa geçilir.)
3. Koordinatlar girildikten sonra F9 Sakla fonksiyon tuşu ile saklanır.

2.2. Poligon Rasatlarının Girilmesi

Poligon rasadına ait karne dosyası oluşturulur.

(C:\Netcad\Ornek\Hesap\POLIGON.NCK)

Bu aşamadan sonra sırası ile aşağıdaki işlemler uygulanır.

1. Hesap\Poligon Hesabı\Karne Editörü komutu tıklanır ve açılan pencerede

dosya adı yazılır. Böylece rasat karnenin açılması sağlanır.
2. Bu pencerede F3 Ekle fonksiyon tuşuna basılarak veri girişine başlanır.
3. İlk olarak D.No (Durulan nokta) girilir, enter tuşuna basılır.(Enter tuşuna her
bastığınızda bir sonraki sütuna veya alt satıra geçiş işlemi gerçekleşir.)
4. B.Nokta(Bakılan nokta) sütununa geçtiğinizde noktanın adı girilir ve enter
tuşuna basılır. Sırası ile her kutudaki bilgi girildikten sonra enter tuşuna
basılır. (1.Yarım, 2.Yarım, Düşey Açı, Eğik Kenar. Diğer bilgiler hesaplanır.
Ortalama ve Yatay Kenar).
5. Alt satıra geçilir, bir daha enter tuşuna basarak diğer bakılan noktanın
bilgileri girilir. Bakılan başka nokta varsa veriler girilmeye devam edilir.
6. Bitiminde bir alt satıra geçilir ve D.No sütununda diğer istasyon numarası
girilir ve aynı işlemler tekrarlanır. Güzergahlara ait tüm istasyonların rasatları
bu şekilde girilir.
7. Daha sonra Gauss Karne sayfasına girilir. Bu editöre geçildiğinde kotlar, alet
yükseklikleri, yansıtıcı yükseklikleri boş gelir. Bu ekranda mouse sağ tuşu
(veya F5 işlem fonksiyon tuşuna da basılabilir) ile gelen menüden Boş Kotları
Hesap 5
 Tamamla komutu tıklanır ve kotlar nokta
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\POLIGON.NCN) dosyasından aktarılır. Devamında
F2 Değiştir komutu ile tüm istasyon noktalarının alet yükseklikleri, bakılan
noktaların da yansıtıcı yükseklikleri girilir.

8. Arazide ölçülen bilgiler girildikten sonra kenar indirgeme hesaplarına geçilir.

Mouse sağ tuş veya F5 İşlem fonksiyon tuşu ile menünün açılması sağlanır.
Gelen menüden Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla seçilir.

9. Gelen menüden BÖHYY 2002’ye gör Elipsoid Yüzeyine, N katsayısı

(N değeri nivelman ölçülerinin dengelenmesinden sonra
belirlenmektedir.) ve Kenar olarak da Eğik kenarlar seçilir ve Tamam
butonu tıklanarak Elipsoid kenar hesabı yaptırılır.

Hesap 6
10. Bu işlemlerin ardından Gauss Kruger projeksiyon kenarı hesabına geçilir. Aynı
editörde mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır. Gelen
menüden Gauss Kruger düzlemini hesapla seçilir.

11. Listeden Deniz veya Elipsoid Yüzeyi Kenarlarından seçeneği işaretlenir ve

Tamam butonuna tıklanır. Devamında nokta dosyasından
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\POLIGON.NCN) ortalama Y Koordinatı hesaplanarak
listelenir. Tamam butonu tıklanarak işleme devam edilir.

12. İndirgenen kenarlar Gauss Kenar sütununa aktarılır. Ölçü düzlemindeki

kenarlar projeksiyon düzlemine indirgenmiş olur.
13. Kenarların indirgenmesinden sonra poligon hesaplarında kullanılmak üzere
özet karneye aktarım yapılır.
14. Karne editöründe iken; mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır.
Gelen menüden Hesap Kenarlarını Seç komutu seçilir.

Hesap 7
15. Aktar butonuna tıklayarak açı ve kenar bilgilerinin aktarımı tamamlanır.

16. F9 Sakla fonksiyon tuşuna basılarak son yapılan işlemlerin saklanması

sağlanır.

2.3. Poligon Güzergahlarının Hesaplanması

Kenar indirgemelerinin tamamlanması ile karne dosyası hazırlanmış olup poligon

güzergahlarının hesabına geçilebilecektir. Bu işlem için yapılması gerekenler
aşağıda sıralanmıştır.
1. Hesap\Poligon Hesabı\Poligon Hesabı komutu seçilir. Açılan pencerede dosya
adı satırına adı yazılır ve poligon hesap editörü açılır.
2. F3 Ekle fonksiyon tuşuna basarak güzergah bilgilerinin tanımlanacağı pencere
açılır.

Hesap 8
 Burada Dayalı (Bağlı) güzergahların ve kapalı poligon güzergahların çözümleri
yapılabilmektedir. Dayalı (bağlı) poligon güzergahlarında, güzergahın ilk 2
noktası ve son 2 noktası bilinen noktalardır. Dolayısıyla poligon güzergahı da
bilinen 2 noktadan çıkarak, bilinen 2 noktaya bağlanır.
Semt Alınan: Güzergahın bilinen ilk noktasıdır.
Başlangıç: Güzergahın bilinen ikinci noktasıdır.( Aletin kurulan ilk noktadır)
Son: Güzergahın bilinen 3. noktasıdır. (Alet kurulan son noktadır.)
Semt Kapanan: Güzergahın bilinen 4. son noktasıdır.
3. Bu bilgilerin tanımlanmasının ardından Kurum Kadastro ve Poligon olarak
seçilir. (Bu seçim Büyük Ölçekli Harita Yapım Yönetmeliği (BÖHYY)’nin son
değişikliklerini içermektedir.) Tanımla butonuna tıklayarak güzergah çözümü
yaptırılır. Hesap sonuçları penceresinde sonuçlar listelenir. Herhangi bir değer
tecvizi aşmışsa yine aynı pencerede raporlanır ve olası hatanın yeri de işaret
edilir.
4. Rapor edilen bilgiye göre aynı pencerede nokta sayfasına veya karne
sayfasına girilerek hata düzeltmesi yapılabilecektir.

5. Hesap sonucu Kabul butonu tıklanır ve gelen listeden Yeni olarak ekle
seçeneği işaretlenir. Tamam butonuna tıklayarak hesaplanan koordinatların
nokta dosyasına (c:\Netcad\ornek\hesap\POLIGON.NCN) saklanması sağlanır.

Yaz butonuna tıklayarak hazırlanan çıktı listelenir.

Hesap 9
6. Tüm güzergahlar bu şekilde hesaplatılır. Güzergah bilgileri aşağıdaki gibi
listelenir.

1. Güzergah: N.1 - P.1 - N.68 - N.501

2. Güzergah: P.4 – P.5 - P.7/1 - N.501
3. Güzergah: N.501 - P.8 - P.10 - N.75
4. Güzergah: N.75 - P.11 - P.22 - N.502
5. Güzergah: N.502 - P.23 - P.25 - N.71
6. Güzergah: N.504 - P.29 – P.31 - P.46
7. Güzergah: P.46 - P.31 - P.1 - N.1
8. Güzergah: N.503 - P.33 - N.75 - P.11
9. Güzergah: N.75 - P.38 - N.71 - P.26
10. Güzergah: N.71 - P.41 - P.46 - N.503
11. Güzergah: P.33 - N.503 - P.2 - P.1

2.4. Kanava Çizimleri

Güzergahlar hesapandıktan sonra Kanava çizimleri de yapılabilir.Bu işlem için

yapılması gerekenler aşağıda listelenmiştir.
1. Hesap\Poligon Hesabı\Kanava Çizimleri komutu seçilir ve açılan menüde yazı
boyu parametreleri ayarlanır. Tamam butonu tıklanır.
2. Açılan pencereden Poligon hesap dosyası
(c:\Netcad\ornek\hesap\POLGON.PO4) seçilir. Devamında hangi
güzergahların çizileceği filtre satırı gelir. Herhangi güzergah numarası
girilebileceği gibi * yazarak tüm güzergahların kanavası çizilebilecektir.

Hesap 10
3. Detay ve Takeometrik Noktaların Hesapları

Poligon güzergahlarının hesaplanmasından sonra sıra kutupsal yöntemlerle

ölçülen detay ve takeometrik noktaların koordinat hesaplarına gelir.Bu işlem için
yapılması gerekenler aşağıda sıralanmıştır.
1. Hesap\Netveri de yer alan kutupsal hesap yöntemleri aynı mantıkla kullanılır.
Bunlardan en çok kullanılanını örnekleyeceğim. (Eğik kenar-Düşey Açı yöntemi)
Hesap\Netveri\Eğik Kenar-Düşey Açı yöntemi seçilir. Dosya adı
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\20031106.YDE) yazılır ve pencere açılır.

Hatırlatma: Yazılacak olan dosya adı poligon dosyasından farklı olmak

zorundadır.

Hesap 11
F3 Ekle ile her ölçülen noktanın bilgisi tek tek girilebilir. Ancak burada alet
okumalarına göre yapılan ölçümlerin aktarılmasını örnekleyeceğim:

1. Editör içinde mouse sağ tuşu veya F5 işlem fonksiyon tuşu ile gelen menüden
Total Station’dan Oku menüsünden ilgili alet seçilir ve gelen listeden
önceden bilgisayara aktarılan dosya seçilerek editöre aktarımı sağlanır. İşlem
sonucu yukarıda görüldüğü gibi bilgiler aktarılır.
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\Topcon içinde yer alır.)
2. Örnek uygulamada Total Station’dan Oku seçeneğinde ilgili alet olarak
TOPCON-Yeni seçilir. Dosya türü bölümünden Tüm Dosyalar seçilerek RAW
uzantılı dosyalar teker teker ekrana yüklenir. (Aletle yapılan okumalar:
RASAT1.RAW, RASAT2.RAW , RASAT3.RAW, RASAT4.RAW, RASAT5.RAW,
RASAT6.RAW, RASAT7.RAW. şeklinde kaydedilmiştir.)
3. Mouse sağ tuşu ile gelen menüden hesapla seçeneği tıklanır ve hesap
seçeneklerinin geldiği bir menü açılır. Elipsoid Yüzeyinde seçeneği işaretlenir
ve sağda açılan N katsayısı girilir. (N değeri nivelman ölçülerinin
dengelenmesinden sonra belirlenmektedir.)

4. Tamam butonuna tıklandığında daha önceden koordinat değerleri girilmiş

Poligon dosyasını seçmemiz istenir. Seçilen Poligon dosyasına göre koordinat
hesabının yapılması sağlanır. Hesap bitiminde kutupsal ölçü ve hesap
çizelgesi raporu gelir.

Hesap 12
5. Bu görüntünün oluşması ile noktaların koordinatları hesaplanmış ve YDE
dosyasının isminde NCN olarak saklanmış olacaktır.
(C:\Netcad\Ornek\Hesap\20031106.NCN)

Rasat dosyaları bu şekilde aktarılıp hesaplandıktan sonra nokta dosyaları grafik

ekrana yüklenir. Proje\Aç ile nokta dosyaları seçilir ve yüklenir.
Halihazır harita yapımına göre; kutusal hesaplar tamamlanınca noktalar grafik
ekrana yüklenir ve detay krokilerinin bağlanmasına geçilir. Bu işlemlerin
devamını Halihazır harita yapımına dönüm dokümandan takip edebilirsiniz.

4. Yan Nokta Hesapları

1. Prizmatik yöntemlerle arazide yapılan ölçümler sonucu bir iş varsa; öncelikle

jalon dikilen noktaların koordinatları grafik ekrana nokta editöründen girilir.
2. (Hesap\Nokta Editörü) Daha sonra Hesap\Yan Nokta Hesabı komutuna
tıklayınız.
3. Komut satırında beliren bilgiye göre nokta yakalama modunu açarak 1. nokta
ve 2. nokta seçilir. Grafikten hesaplanan değer listelenir. Değer kabul edilir
veya ölçülen değer girilerek ölçülen değerin oranlanarak dengelenmesi de
sağlanır. Tamam butonuna tıklayarak ilerlenir.
4. Gelen listede koordinatı hesaplanacak noktanın hatta olan DİK AYAK ve DİK
BOY değerleri girilir.
Hesap 13
5. Nokta numaraları otomatik seçilmez ise koordinatı hesaplanan her nokta
koordinatı ile birlikte listelenir ve onaylanması beklenir.

6. Dik ayak, dik boy değerlerinin girildiği pencere her nokta için tekrarlanır.

5. Dönüşüm İşlemleri
Mevzi (yerel) koordinatlarda ölçüm yapılmış ama koordinatların
hesaplanmasından sonra memleket koordinat sistemine çevrilmesi gerekiyorsa
aşağıdaki işlemler uygulanacaktır. Memleket koordinatlarından mevzi
koordinatlara dönüşüm de aynıdır.
1. Mevzi koordinatları gösteren dosya ekrana yüklenir. Hesap menüsünden
dönüşümler komutu seçilir ve dönüşüm seçeneklerinin olduğu pencere açılır.
2. Buradan N Noktadan AFFİNE ve Objeleri Dönüştür işaretlenir ve tamam
butonu tıklanarak sonraki adıma geçilir. Açılan Affine Dönüşüm editöründe
bölgeye ait önceden bilinen ortak noktaların koordinatları girilir. Bu
koordinatlar hem mevzi (yerel) koordinatlarını, hem de memleket
koordinatlarını gösterir.
Nokta No, Nokta Y, Nokta X mevzi, bunlara karşılık gelen
Yeni Y, Yeni X
memleket koordinatları girilir.

Hesap 14
3. Tüm noktalar bu şekilde girilir. En az 4 nokta girilmelidir. Tamam butonu ile
işleme devam edilir ve gelen bilgi raporu kontrol edilir ve tamam butonu
tıklanır.
4. Ardından dönüştürülecek objeleri seç mesajı gelir. Tüm objeler seçilir ve
mouse sağ tuşuna basılarak dönüşüm tamamlanır. Projeyi görünür ekrana
getirmek için Görüntü\Limitleri Bul komutu tıklanır ve proje ekrana gelir.
Dönüşüm işlemi tamamlanmış olur.

6. Paftalama İşlemleri

Memleket koordinat sisteminde olan koordinatlar ve çizimin pafta indeksini

oluşturmak için, projenin ekranda yüklü olması gerekir.Bu işlem için yapılması
gerekenler aşağıda sırası ile açıklamalı anlatılmıştır.
1. Proje\Özellikler komutuna girilir. Projeksiyon sekmesine geçilir. Burada
Projeksiyon satırının sağında 3 nokta butonu tıklanır ve açılan menülerde;
2. Projeksiyon satırında (UTM) Universal Transver Merkator 3° seçilir.
3. Datum satırında GRS80 Yönetmelik için Datum seçilir.
4. D.O.M hücresine Dilim orta meridyeni girilir. (Dilim numarası (Dilim No)
otomatik seçilecektir. ) Tamam butonuna tıklayarak ayar yapılmış olur.

Hesap 15
5. Daha sonra Hesap\StpPafta Editörü komutu tıklanır. Pafta menüsünden pafta
indeksi seçilir ve gelen menüde Dilim orta boylamı (DOB) girilir ve Devam ile
onaylanır. Tüm çizimin pindeksleri açılmış olur.
6. Açılan pafta indekslerine göre çizimi paftalamak için Pafta menüsünden;Tek
Tek paftala : (sadece seçili paftayı ayrı bir NCZ olarak oluşturur. )Otomatik
paftala : (Pindeksleri açılmış olan tüm paftaları NCZ olarak oluşturur.) İlgili
seçenek tıklanarak paftalama işlemi başlatılır. (Belirtilen dizinde NCZ’ler
oluşur.)
7. Paftalanan çizimler (her pafta adı bir NCZ dosya olacağını ifade etmiştik)
saklandığı dizinlerden yüklenir ve Plotter çizimi için hazırlanıp çizdirilir.

Hesap 16
Hesap 17