NETCAD/3D

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD

ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt
niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım
sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde
açıklanan amaçlar dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999-2004

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller
dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme
edilmesi yasaktır.

NETCAD Apache Software Foundation tarafından geliştirilen XML Parser

kütüphanesini kullanmaktadır. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir.
"This product includes software developed by the Apache Software Foundation
(http://www.apache.org/)."

Birinci baskı, Nisan 1999

Basıldığı Yer: Ankara

Versiyon: V.5

Revizyon Tarihi: 10.11.2007

Düzenleyen: Berna BALKAN GÖRGÜLÜ

Revizyon No: 05

Doküman No: NC_NET3D_01

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

1. Kitap hakkındaki görüş ve düşünceleriniz için bilgi@netcad.com.tr

2. Teknik Destek almak için http://www.netcadportal.com

adreslerinden ulaşabilirsiniz.

NETCAD/3D 1
İÇİNDEKİLER
1. Bölüm Giriş.........................................................................................5
1.1. NETCAD/3D Nedir? ......................................................................... 5
1.2. NETCAD/3D Kurulumu .................................................................... 7
1.3. NETCAD Yardım............................................................................... 7
1.4. NETCAD/3D Ekranı.......................................................................... 8
2. Bölüm NETCAD/3D Modülü ...................................................................9
2.1. NETCAD/3D Dosyası Yapmak .......................................................... 9
2.2. NETCAD/3D Dosyası Oku .............................................................. 14
2.3. Kabartma Harita............................................................................ 15
2.4. Objelere Kot Ver............................................................................ 17
2.5. Model Tabakalandır ....................................................................... 18
2.6. Model Kaydır ................................................................................. 19
2.7. NETCAD/3D’yi Başlat .................................................................... 20
2.8. NETCAD/3D’yi Kapat ..................................................................... 20
2.9. 3D Üçgen Model Etekleri ............................................................... 20
3. Bölüm NETCAD/3D Modülü ................................................................. 22
3.1. Proje Menüsü ................................................................................ 22
3.1.1. Dosya Yükle ................................................................................ 22
3.1.2. Yeniden Yükle.............................................................................. 23
3.1.3. Model Ekle/Çıkar.......................................................................... 23
3.1.4. Bilgileri Sakla .............................................................................. 25
3.1.5. Yeni İsimle Sakla ......................................................................... 25
3.1.6. Film Oynatıcısı ............................................................................. 25
3.1.7. Fotoğraf Çekmek ......................................................................... 26
3.2. Çizim Menüsü ................................................................................ 28
3.2.1. Yöntem....................................................................................... 28
3.2.1.1. Listeden ................................................................................ 28
3.2.1.2. Renk Kaplı ............................................................................. 28
3.2.1.3. İki Renk Arası ........................................................................ 29
3.2.1.3. Tel Maket .............................................................................. 30
3.2.1.4. Gourard ................................................................................ 30
3.2.1.5. Düz ...................................................................................... 30
3.2.2. Üçgen Yüzeylerini Hesaplamak ...................................................... 31
3.2.2.1. Arazi Yumuşatmak.................................................................. 31
3.2.3. Yüzey Normallerini Bulmak............................................................ 33
3.2.4. Tüm Çizim Listelerini Hesapla ........................................................ 33
3.2.5. Şekilleri Göster ............................................................................ 33
3.3. Nesne Menüsü............................................................................... 33
3.3.1. Yan Duvarları Seçmek .................................................................. 33
3.3.2. Seçim İptal ................................................................................. 34
3.3.3. Seçilenleri Doku Kapla .................................................................. 34
3.4. Dialog Menüsü .............................................................................. 36
3.4.1. Tabakalar ................................................................................... 36
3.4.2. Yollar .........................................................................................40
3.4.3. Işıklar......................................................................................... 43

NETCAD/3D 2
 3.4.4. Doku Kütüphanesi........................................................................ 44
3.4.5. Madde Kütüphanesi...................................................................... 46
3.5. Opsiyonlar Menüsü........................................................................ 47
3.5.1. Genel ......................................................................................... 47
3.5.2. Göster ........................................................................................ 48
3.5.3. Arkafon ...................................................................................... 50
3.5.4. Grid ...........................................................................................52
3.5.5. Hareket ...................................................................................... 54
3.5.6. Atmosfer..................................................................................... 55
3.5.7. Yollar .........................................................................................56
3.5.8. Gölgeler...................................................................................... 57
3.5.9. Işıklar......................................................................................... 59
3.5.10. Donanım ................................................................................... 60
3.5.11. Yüklerken Üçgenleri Düzelt .......................................................... 61
3.5.12. Çift Taraflı Işıklandır ................................................................... 61
3.6. Pencere Menüsü ............................................................................ 61
3.6.1. Yatay Döşe ................................................................................. 61
3.6.2. Alt Alta Diz.................................................................................. 62
3.6.3. Üst Görünüm............................................................................... 62
3.6.4. Ön Görünüm ............................................................................... 63
3.6.5. Yan Görünüm .............................................................................. 64
3.6.6. Perspektif Görünüm ..................................................................... 64
3.6.7. Info............................................................................................ 65
3.7. Yardım .......................................................................................... 66
3.7.1. Program Hakkında ....................................................................... 66
3.8. Araç Çubukları .............................................................................. 66
3.8.1. Tabakalar ................................................................................... 66
3.8.2. Opsiyonlar .................................................................................. 66
3.8.3. Fotoğraf Çek ............................................................................... 67
3.8.4. Gereken Çizim Listelerini Oluştur ................................................... 67
3.8.5. Tümünü Gör................................................................................ 67
3.8.6. Bu Bakışı Sakla............................................................................ 67
3.8.7. Bakışları Demo Yap ...................................................................... 67
3.8.8. Bakış Seç .................................................................................... 68
3.8.9. Koordinatlardan Bakmak............................................................... 68
3.8.10. Perspektif Penceresini Döndürmek................................................ 69
3.8.11. Yan Duvarlara Doku Kapla........................................................... 69
3.8.12. Obje Sor ................................................................................... 69
3.8.13. İleri/Geri Hareket ....................................................................... 70
3.8.14. Aşağı/Yukarı Bakış...................................................................... 70
3.8.15. Objeye Kilitlenme Modu .............................................................. 70
3.8.16. Pencere Yaklaş........................................................................... 71
3.8.17. Perspektif Penceresinden Duruş Noktası Seç .................................. 71
3.8.18. Işık Ekle Sil ............................................................................... 72
3.8.19. Yollar ve Objeleri ....................................................................... 72
3.8.20. Yol Noktası Ekle/Sil .................................................................... 72
3.8.21. Yol Noktası Düzelt ...................................................................... 74
3.8.22. Yol Objelerini Hareket Ettirmek .................................................... 74
3.8.23. Uçuş İçin Anlık Bakış Eklemek...................................................... 74
3.8.24. Anlık Bakış Düzeltmek ................................................................ 75

NETCAD/3D 3
3.8.25. Sürücü Seç................................................................................ 75
3.8.25.1.Yol Sürücüsü Nasıl Tanımlanır?................................................ 75
3.8.2.5.2. Klavye Sürücüsü Nasıl Tanımlanır?......................................... 80
3.8.26. Simülasyonun Yapılması.............................................................. 81
3.8.26.1. Yol Sürücüsü ile Simülasyon Yapmak ...................................... 81
3.8.26.2. Klavye Sürücüsü ile Simülasyon Yapmak ................................. 82
3.8.26.3. Avi Dosyası Oluşturmak......................................................... 83
3.8.27. Aktif Sürücü Ayarları .................................................................. 83

NETCAD/3D 4
1.Bölüm Giriş
1.1.NETCAD/3D Nedir?
NETCAD/3D programı NETCAD ile oluşturulan dosyaların 3 boyuta
aktarılmasını sağlayan programdır. Salt arazi modellerinin 3 boyut görüntüsü
elde edilerek çalışma alanı hakkında ön bilgi edinilebilir. PLANET modülü ile
hazırlanmış olan imar planları arazi modeline uyarlanarak, NETCAD/3D
programının sağladığı pratik kullanım özellikleri ile görsel zenginlik sağlanır.
Kent modeline ait tüm ayrıntılar üzerinde doku, ölçek, renk, materyal, arkafon
gibi değişiklik yapılabilir. Bu özelliklerin yanı sıra kent modelinin gerçek görüntü
kalitesinde fotoğrafları çekilebilir.

Elde edilen renkli görüntüler ekran görüntüsünde hiçbir farklılaşma olmadan

kağıt üzerine aktarılabilir. Projedeki tüm öğeler programın doku
kütüphanesinden seçilen doku ile kaplanabilir. Elde edilen modele arka fon
eklenerek proje gerçeğe daha da yaklaşır. Bunun yanı sıra yerleşim birimlerine
ait hava fotoğrafları, uydu görüntüleri NETCAD/3D’ ye aktarılarak kabartma
haritaları hazırlanabilir.

NETCAD/3D 5
PLANET modülü kullanılarak elde edilen eğim, yükseklik ve bakı analizleri 3
boyuta aktarılarak yerleşilebilirlik açısından arazi hakkında genel bilgi
edinilmesini sağlar.

Aktarılan modelde bina yükseklikleri, yol genişlikleri, planın arazinin eğim ve

yönelim özelliklerine uygunluğu kontrol edilebilir.

Gerekli düzenlemeler NETCAD 2 boyutlu plan görüntüsüne dönülerek yapılır.

İstenilen değişiklik kısa bir sürede 3 boyut görüntüsünde gözlemlenebilir.

Atmosfer, gölge, ışık efektleri tercihe göre farklılaştırılarak görsel nitelikleri

yüksek, model görüntüleri
elde edilme imkanı
sağlanmıştır.

Doku, bina cephesi, arkafon

kütüphanesi kullanıcı
tarafından zenginleştirilebilir.

Plan görüntüsü üzerinde

kullanıcı tarafından belirlenen
hat boyunca seçilen araç ile
hareket edilebilir. Aynı hat
üzerinde film çekme, çekilen
filmi tekrar oynatma imkanı
da bulunmaktadır.

NETCAD/3D 6
Modele istenilen açıdan bakılarak, her açı için model görüntüsü saklanarak tekrar
ekrana çağırılabilir. İstenilen açıdan, üstten, yandan veya önden görünüm
pencerelerindeki çekilen fotoğrafları değişik formatlarda (*.bmp, *.pcx, *.jpg
gibi) kaydedilebilir.

3D gösterim özellikleri ile plan öncesi analiz ve plan sonrası sunum aşamalarında
daha gerçekçi tasarımlar elde edilecektir.

1.2.NETCAD/3D Kurulumu
NETCAD/3D'in CD ‘den yüklenmesinde izlenecek yol şudur:

1. NETCAD CD ‘sini CD sürücüsüne yerleştiriniz.

2. Kurulum otomatik olarak başlayacaktır.

3. Çıkan otomatik kurulum penceresinden Anamodül ile birlikte Planet

modülünü işaretleyiniz. Kur butonuna basınız.
4. Programın yerleşeceği dizin adı NETCAD varsayılan olarak gelir Tamam
ikonuna basılarak işleme devam edilir.
5. Kurulumun sonunda Program başarılı olarak kurulmuştur mesajı ile
işlem tamamlanacaktır.

1.3.NETCAD Yardım
Programla ilgili tüm işlemler için kullanıcıya bilgiler sunan yardımcı metinlere 3
farklı yöntemle ulaşılabilir:

1. Menülerden seçilen işlem üzerinde F1 tuşuna basılması

2. Yardım Menüsünden İçindekiler ya da Konu Başlıklarına Göre
bölümlerinden
3. İşleme girdikten sonra yardım ikonuna basılarak konu hakkında bilgi
edinilebilir.

Yardımcı metinler program ve işlemler hakkında bilgi sunarken ayrıca işlem ile
ilgili yöntemleri de açıklayarak kullanıcıya rehber olurlar.

NETCAD/3D 7
1.4.NETCAD/3D Ekranı
NETCAD/3D ekranı menüler, görüntü ekranı ve araç çubuklarından
oluşmaktadır.

Ekranda menülerin altındaki araç çubukları işlemlerin ikonlarında oluşur.

NETCAD/3D 8
Fare kürsörünün buton üzerine getirilmesi ile butonların işlevi ile ilgili kısa
açıklamalar görülebilir.

2.Bölüm NETCAD/3D Modülü

2.1.NETCAD/3D Dosyası Yapmak

NETCAD ile oluşturulan üçgen model ve model üzerinde doğru, çoklu doğru,
şekil, yay, blok objeleri NETCAD/3D programına aktarılacak şekilde
hazırlandıktan sonra NETCAD/3D/3D Dosyası Yap işlemine girilir.

NETCAD/3D 9
Ekrana gelen tablodan mevcut modelin özelliklerine göre aktarım parametreleri
belirlenir.

Obje Seçimi

"Tüm Objeler": Seçeneği işaretli ise, data tümüyle 3 boyuta aktarılacaktır.

"Tüm Objeler" seçeneği işaretli ise tüm parametreler belirlendikten sonra
"Tamam" butonu ile geçilir.

Aktarılan 3 boyut datası *.n3d formatında olacaktır. Ekrana gelen menüden,

.n3d dosyası için isim ve adres belirtilir. "Tamam" butonu ile geçildikten sonra,
tüm objeler seçeneği işaretli ise tüm data 3 boyuta aktarılır.

NETCAD/3D 10
"Seçilen Objeler" seçeneği işaretli ise, objeler ya fare ile grafikten tek tek
seçilir ya da obje seçim menüsünü kullanılarak seçilir. Bu yöntemle yalnızca
seçilen objeler 3 boyuta aktarılır. Aktarım işlemi bittikten sonra, 3 boyuta
aktarılan obje, bitmap ve yol sayısı ekranda görülür.

3. Boyut

“Modelden Hesaplanan”: seçeneği ile üçgen model üzerine çizilmiş olan tüm
objeler araziye uyarlanır. Köşe Z değerleri birbirinden farklı olan objeler bu
seçenek ile aktarılamaz. Çünkü objenin köşelerine ait Z değerleri araziden
hesaplanan değere eşitlenir. Ada kenarı çizgileri, kaldırım çizgileri ya da buna
benzer çizgisel objeler bu yöntem ile aktarılabilirler. Çatı gibi yerden belli bir
yüksekliği olan blok yapılar varsa bu seçenek aktarım için uygun değildir. Çatı
gibi yapıların tüm kotları üçgen modelden hesaplanacaktır. Bu tür objelerin
farklılaşan Z değerleri kalmayacağı gibi yerden yükseklikleri de göz ardı
edilecektir.

“Obje Z Değerleri”: genellikle arazi modeli olmayan verilerdeki objeler için

kullanılır. Fakat arazi modeli olan verilerin aktarılması da bu seçenek ile
yapılabilir. Objeler NETCAD grafik ekranında boy, kot, uzunluk gibi değerlerle
belirlendikten sonra bu seçenek aktif yapılmalıdır.

“Modelden Hesaplanana Ekle”: seçeneği çatı, köprü gibi blok objelerinin

aktarım için kullanılır. Blok objesi, birbirinden farklı Z değerlerindeki
bileşenlerden oluşmaktadır. Örneğin binayı ve çatıyı oluşturan çoklu doğruların Z
değerleri birbirinden farklı olacaktır. Bu tür blok objeleri, Modelden Hesaplanana
Ekle seçeneği ile aktarılmalıdır. Bu seçenek ile, bloğu oluşturan tüm bileşenlerin
Z değerleri, ayrı ayrı arazi modeline eklenerek doğru sonuç elde edilecektir.

Bu seçenek ile mevcut arazi modeline göre obje kot değerleri hesaplanıyor ve
"Hesaplananlara Eklenecek Z" değeri kadar objenin kotu artar.

NETCAD/3D 11
Arazi modeli üzerinde yer alan ve kot değeri verilecek doğru, çoklu doğru gibi
objelere, "Modelden Hesaplanana Ekle" seçeneğinin kullanımı yanlış sonuçlar
verecektir. Kot değerleri atanacak objelere verilen "Hesaplananlara Eklenecek Z"
değeri kadar arazi modelinin kotunun üzerine eklenecektir. Bu durumda doğru
ve çoklu doğrular ile blok objeleri aynı anda 3 boyuta aktarılmamalıdır. Yapılması
gereken ayrı ayrı 3 boyuta aktarılarak NETCAD/3D içerisinde "Model Ekle" işlemi
ile birleştirilmesidir.

Çizgiler Araziyi İzlesin: “Çizgiler Araziyi İzlesin” 3D’ye aktarılan objelerin,

arazi ile birleştikleri kenarların veya noktaların araziyi takip etmesi için kullanılır.

Bunun öncesinde kot değerlerinin verilmesi işleminin (NETCAD/3D/Objelere Kot

Ver) bir kez yapılarak saklanması daha uygun olacaktır. Kot ver işlemi
uygulanmış bir data 3 boyuta aktarılırken, "Çizgiler Araziyi İzlesin" seçeneğinin
kullanımına gerek yoktur. Ancak kotlama işlemi daha önceden yapıldığı halde 3
boyut görüntüsünde arazi modeli üzerinde net görülmeyen çizgi objelerinin
araziden yükseltilmesi için kullanımı gereken bir seçenektir.

NOT: "Çizgiler Araziyi İzlesin" seçeneği ile

• "Obje Z Değerleri" yöntemi ve "Hesaplananlara Eklenecek Z" kutusunda

belirtilen Z değeri geçerli değildir. Bu değer "0" olarak kabul edilir.

• "Modelden Hesaplanan" yöntemi ile kullanılması durumunda ise,

"Hesaplananlara Eklenecek Z" kutusunda belirtilen değer geçerlidir. Bu değer
hesaba katılarak çizgi objelerinin z değerleri yeniden belirlenir. Genelde bu
yöntemle kullanılması daha sağlıklıdır.

• "Modelden Hesaplanana Ekle" yöntemi ile aktarımda kullanılmamalıdır.

"Modelden Hesaplanana Ekle" seçeneğinin amacı, bloğu oluşturan objelerin
yerden yüksekliklerinin korunarak arazi modeline uyarlanmasıdır. Bu nedenle,
kullanıldığı durumda tüm çizgi objelerinin Z değerlerine arazi modeli üzerindeki
değeri tekrar eklenerek hesaplanır. "Hesaplananlara Eklenecek Z" kutusunda

NETCAD/3D 12
belirtilen değer "0"dan farklı bir değerde ise, "arazi modeli+obje z değeri"ne
eklenerek Z değeri yeniden hesaplanır.

Hesaplananlara Eklenecek Z Değeri: Modelden Hesaplanana Ekle seçeneği ile

3 boyuta aktarılan objelerin arazi seviyesinden itibaren yükselmesi gereken
değer buraya yazılır. Örneğin blok olarak oluşturulmuş bir çatının kaç metre
seviyede olacağı bu seçenek ile belirlenir.

Modelden Hesaplanan seçeneği ile araziye aktarılan çizgilerin daha net

görünebilmesi için bu fonksiyondan yararlanılabilir.Örneğin ada kenarı çizgilerinin
araziye uyumlu çıkabilmesi için Çizgiler Araziyi İzlesin fonksiyonu aktif
yapıldıktan sonra hesaplananlara eklenecek Z değeri de verilebilir.

İzin Verilen Maksimum Obje Z

Bu değer, Modelden Hesaplanana Ekle seçeneği aktif ise geçerlidir. Buraya

yazılan değere kadar Z (kot) değeri olan objeler, arazi modeline göre verilen
değer kadar kotları artar.

Buraya yazılan değerden büyük kotlara sahip objeler modele göre

hesaplanmazlar. Kendi değerlerine göre 3 boyuta aktarılırlar. Bu durumda
aktarılan objeler arazi modelinin altında kalırlar.

NETCAD/3D 13
Bu değer, blok objelerinin maximum değerine göre belirlenmelidir. Örneğin blok
olarak bulunan bir çatının tepe noktasının kotu 15 ise İzin Verilen Maksimum Z
değerine 15 yazılmalıdır. Eğer 15'den büyük bir değer yazılırsa, o zaman çatı
objesi modele göre hesaplanamaz.

2.2.NETCAD/3D Dosyası Oku

NETCAD/3D Dosyası Oku işlemi ile *.n3d uzantılı 3 boyut dosyasını oluşturan
*.ncz dosyası okunur. NETCAD/3D programında kullanılan herhangi bir *.n3d
formatında dosya üzerinde değişiklikler yapmak ve dosyayı tekrar 3 boyuta
aktarmak amacıyla kullanılır.

3D Dosya Oku işlemine girilir ve ekrana gelen tablodan *.n3d dosyası seçilir.

NETCAD/3D 14
İşlem sonuçlandığında, seçilen dosya *.ncz formatında ekrana gelir. İstenilen
değişiklikler yapıldıktan sonra tekrar 3 boyuta aktarım yapılır.

2.3.Kabartma Harita
Kabartma Harita, üçgen model üzerine gerçek koordinatlarındaki raster
görüntünün yerleştirilmesiyle oluşturulan haritadır. Kabartma haritanın
hazırlanmasıyla arazi modeli hakkında ayrıntılı bilgi elde edilmiş olunur.

Kabartma Harita Hazırlama işlemi için, üçgen model ve referans bitmap ekrana
yüklenmiş olmalıdır.

NETCAD/3D/Kabartma Harita Hazırla işlemine girilir ve drape işlemi için doku

boyu (pixel) verilir.

NETCAD/3D 15
Doku Boyu (max:1024): Bu değer referans bitmapin bölüneceği karelerin
boyutunu belirler. 1024 verildiğinde referans bitmap 1024*1024 pixel'lik kare
birimlerine bölünür. Bu değer ne kadar büyük olursa NETCAD/3D'de dosya
yükleme ve hareket hızı düşer, fakat görüntü kalitesi artar.

Drape Üçgen Tabaka Filtresi: Üçgen model hangi tabakada ise o tabakanın
ismi yazılır.

3 boyut görüntü için *.n3d uzantılı dosya ismi girilir ve dosya oluşturulur. İşlem
tamamlandığında aşağıdaki mesaj çıkacaktır.

NETCAD/3D/3D'yi Başlat işlemi ile 3 boyut programına girilir ve buradan

Proje/Dosya Yükle işlemi ile kabartma harita yüklenir. Yükleme sırasında
bitmapla ilgili bilgiler verilir ve küçültme oranı girilir.

NETCAD/3D 16
Verilen küçültme oranı x ise "2xdeğeri" kadar küçültme uygulanır. Küçültmenin
anlamı 2x kadar pixel (bölünme) sayısı azaltılır. Dolayısıyla bitmapin kalitesi
düşer (yükü de azalır).

NETCAD/3D'de Tabakalar bölümünde Yüzey için Drape seçilir ve Başlat (B)

ikonuna basılır. İşlem tamamlandığında aşağıdaki gibi görüntü elde edilir.

2.4.Objelere Kot Ver

Objelere Kot Ver işlemi aktif data için bir defa yapılarak saklanır. İşlemin
yapılabilmesi için arazi modelinin olması gerekmektedir. Kot verme işlemi
yapıldıktan sonra 3D aktarım işlerinde tekrar kot vermeye gerek yoktur.

NETCAD/3D/Objelere Kot Ver işlemine girilir. Çıkan Seçenekler tablosundan kot

okunması için bir takım fonksiyonlar belirlenir.

NETCAD/3D 17
Kotları Araziden Oku: Tüm objelerin kotları üçgen modelden okunarak
belirlenir. Doğru, çoklu doğru, daire, yay, sembol, blok vb... objelere bu işlem ile
tek seferde kot verilebilir.

Extra Kot Ekle: Araziden kotu okunan objeye ek kot verir ya da objeleri
istenilen kot değerine getirir. Eklenmesi gereken kot değeri "Extra Kot"
bölümüne girilmelidir. Seçilen tüm objeler bu işlem ile araziye göre istenilen
değere atanırlar.

Objelere istenilen kot değerini verebilmek için Kotları Araziden Oku kutucuğu
pasif yapılmalı ve Extra Kot Ekle kutucuğu seçilerek değer verilmelidir.

Ortalama Kotu Hesapla: Çizgilerin tüm köşe noktalarına ait kotlar modelden
okunan değerlerin ortalaması olacaktır. Bu seçenek işaretlendiğinde kotlanacak
objelerin tüm noktalarına ait kotlar sabit olacaktır.

Üçgen model oluşturulduktan sonra araziye çizilen doğru, çoklu doğru objeleri,
çizim anında kotlanırlar. Bu nedenle, üçgen model üzerine çizilen objeler için
kotlama işlemi yapmaya gerek yoktur.

2.5.Model Tabakalandır
Bu işlem, arazi kullanımlarının (orman, sanayi alanı, tarım alanı vb.), ada ve
parsellerin ya da bunlara benzer alanların model üzerinde gösterilmesinde
kullanılır. Bunun için üçgen modelin hazırlanması gereklidir. Burada dikkat
edilmesi gereken husus, sınırların çoklu doğru çizilip, kapalı alan olmasıdır.

NETCAD/3D/Model Tabakalandır işlemine girilir. Tabakalandırılacak alanlar

seçilir. Sınırlar çoklu doğru ile çizildiğinden F3 fonksiyon tuşuna bastıktan sonra
sınırın kenarı fare ile seçilir ya da obje seçim menüsü kullanılarak toplu olarak
seçim yapılabilir.

NETCAD/3D 18
Seçim işlemi yapıldıktan sonra sınırların içinde kalan üçgen model veya
karelajlar, sınırların oluşturulduğu tabakalara dönüşecektir.

2.6.Model Kaydır
Model Kaydır işlemi, objeleri Z (dikey) yönünde verilen değer kadar kaydırır.

Örneğin bir arazi modelinde yer alan üçgenleri Z değerlerine göre kaydırmak, bir
modeli oluşturan noktaların kotlarını yükseltmek ya da düşürmek, vb işlemler
yapılabilir. Kaydırma işlemi için verilen değerler (+) ise yukarı yönde, (-) ise
aşağı yönde kaydırma yapılır.

Model Kaydır işlemine girildikten Z yönünde kaydırılacak olan objeler fare ile ya
da obje seçim menüsü ile seçilirler.

NETCAD/3D 19
Seçim işlemi bittikten sonra fare sağ tuşuna basılır ve kaydırılacak miktarın
yazılacağı bir tablo çıkacaktır.

Burada Delta Z kısmına dikey yönde kaydırılacak miktar (Z) yazılır. Yazılan Z
değeri kadar obje aşağı ya da yukarı yönde tekrar kotlanacaktır. Eğer bu değere
(-) verilirse aşağı yönde (+) verilirse yukarı yönde kayma olacaktır. Bu tabloda
kopyala modu aktif yapılırsa seçilmiş objelerin bir kopyası oluşur.

Model kaydır işleminin yapıldığını anlamak için bunu 3 boyuta aktarmak gerekir.
Aşağıda yer alan örneklerin birinde model kaydır işlemi yapılmamış diğerinde ise
yapılmıştır.

Mevcut noktaların bir kısmı model kaydır işlemine girmiş ve tekrar

üçgenleşmiştir. Birinci örnek model kaydırılmamış hali, ikinci örnek ise model
kaydırılmış halidir. Modelin sağ alt kısmında kaydırılmış şekli görülebilir.

Örnek 1 Örnek 1

2.7.NETCAD/3D’yi Başlat
NETCAD/3D/3D Dosyası Yap işlemi ile hazırlanan 3 boyutlu dosya NETCAD/3D
programında yüklenebilir. NETCAD/3D'yi başlat işlemi ile farklı bir arayüze geçilir
ve dosya 3 boyutlu olarak yüklenir.

3D’yi Başlat daha önce yapıldı ise bir sonraki 3D’ye aktarımda 3D’yi Başlat
işlemini tekrarlamaya gerek yoktur. 3D arayüzüne gelip, Proje/Dosya Yükle veya
Proje/Model Ekle işlemi yapılmalıdır.

2.8.NETCAD/3D’yi Kapat
NETCAD/3D arayüzü bu işlem ile kapatılır. Programın kapatılabilmesi için
NETCAD/3D program ekranının minimize edilmesi gerekmektedir.

2.9.3D Üçgen Model Etekleri

Arazi modelleri, 3 boyuta aktarılırken sadece yüzeysel olarak aktarılırlar. Arazi
modeline tam bir arazi görünümü kazandırmak için 3D Model Etekleri işlemi

NETCAD/3D 20
yapılmalıdır. Bu işlem ile üçgen modelin sınırları çizilir ve 3 boyuta aktarıldıktan
sonra toprak katmanı şeklinde görünüm sağlanır.

3D Model Etekleri işlemine girilir. Çıkan tablodan oluşacak olan model sınırı için
parametreler verilir.

Tabaka Filtresi: Model sınırı çizilecek olan tabaka belirlenir. Üçgen Oluştur
işlemi ile oluşan model, genelde UCGEN_MODEL tabakasındadır. Buraya
tabakanın adı yazılır ya da yanında bulunan buton ile seçilir. Birden fazla tabaka
adı da seçilebilir.

Yeni Üçgenlerin Tabakası: Oluşacak olan model sınırlarının atanacağı tabaka

adı KENAR_UCGEN olarak gelir. Eğer farklı bir isim verilmek isteniyorsa buraya
yazılarak, model eteklerinin oluşacağı tabakanın ismi değiştirilebilir.

Yeni Üçgenlerin Rengi: Model sınırının tabaka rengidir. Satırın sonunda

bulunan 3 noktaya basılarak farklı bir renkte seçilebilir.

Taban Kot Farkı: Modeldeki minimum kot ile etek arasındaki kot farkıdır. Bu
fark fazla olursa eteğin kalınlığı artar.

Bu tablodan Tamam ile geçildiği anda grafik ekranda modelin sınırları oluşmaya
başlayacaktır. 3 boyuta aktarılan aşağıdaki örneklerde model eteği yapılmamış
ve model eteği yapılmış örnekler görünmektedir.

NETCAD/3D 21
Model Eteği Yapılmamış

Model Eteği Yapılmış

3.Bölüm NETCAD/3D Modülü

3.1.Proje Menüsü

3.1.1.Dosya Yükle

NETCAD'in 2 boyutlu ekranında hazırlanan projeler 3 boyut dosyası yapıldıktan

sonra bu işlem ile yüklenir. Dosya uzantısı *.n3d 'dir. Bu dosya 3 boyut
programına aktarılıp yüklendikten sonra, program içinde doku kaplama, raster
görüntülerini drape yapma, model üzerine yol ve araç ekleme, arkafon
görüntüsü belirleme gibi işlemler yapılır. Eğer dosya, bu işlemler yapıldıktan
sonra saklanmış ise tekrar yüklendiğinde bu bilgilerle birlikte yüklenecektir. Bu
bilgiler *.ini dosyalarında tutulurlar.

*.n3d dosyalarının içinde arazi modeli (üçgen model), doğru, çoklu doğru, şekil,
blok, kapalı alan, yol (kapalı olmayan poligon) objeleri bulunmaktadır.

NETCAD/3D 22
Proje/Dosya Yükle işlemine girilir. Çıkan tablodan *.n3d uzantılı dosya seçilir ve
seçilen dosya açılır.

3.1.2.Yeniden Yükle

Yeniden Yükle işlemi ile daha önceden yüklenmiş olan dosyalar Dosya Yükle
işlemine girilmeksizin tekrar çağrılabilir.

Yeniden Yükle işlemine girildikten sonra, daha önceden yüklenmiş olan son 10
proje hazır olarak listelenir. Ekrana yüklenmek istenen proje seçildikten bir süre
sonra proje yüklenmiş olacaktır.

3.1.3.Model Ekle/Çıkar

Model Ekle işlemi ile aynı veriye ait başka dosyalar istenilen durumlarda aktif
dosyaya eklenebilir. Eklenen dosyada aynı arazi modeline ait ağaç, bina ya da
blok objeleri bulunabilir. Örneğin bir binanın çatısı ya da aynı modele ait ağaçlar
bu işlem ile eklenebilir. Aktif dosya üzerine birden fazla model eklenebilir.

Model Ekle işlemi, 3 boyuta aktarım işlemi tamamlandıktan sonra modele

eklenmek istenilen ekstra özellikler bulunduğunda kullanılabilir. Ancak, eklenen
model hacim olarak aktif dosyadan büyük olmamalıdır.

Bu işlemde, eklenen modelin *.ini dosyası göz ardı edilir. Aktif dosyada tabaka
yapısı ve opsiyonlarla ilgili yapılan değişiklikler eklenen model üzerinde de
gözlenir.

Model Çıkar işlemi ile aktif dosya üzerine daha önceden eklenmiş modeller
istenilen durumlarda çıkarılabilir.

Model Ekle/Çıkar işlemine girildiğinde bir tablo çıkacaktır.

NETCAD/3D 23
Model Ekle butonuna basıldığında çıkan dosya yükleme tablosundan eklenecek
olan dosya seçilir. Dosya seçilip Tamam butonuna basıldığında aktif proje
üzerine dosya eklenmiş olacaktır.

Eklenen dosya kaldırılmak isteniyorsa; Model tablosundan silinmek istenen dosya

aktif yapılır. Model Sil butonuna basılır. Tamam butonuna basılarak işlem
sonlandırılır.

Örnek 1

Örnek 2

NETCAD/3D 24
Örnek 1’de kabartma harita var iken, Örnek 2’de model olarak kabartma harita
üzerine binalar eklenmiştir.

3.1.4.Bilgileri Sakla

Proje içinde kullanılan detaylara ait tabaka bilgileri, bina cephesi bilgileri, yol ve
ışık bilgileri, demo amaçlı oluşturulan bakış noktası bilgileri, perspektif bilgileri,
model ekle ile oluşturulan referans dosyalar bu işlem ile saklanırlar. Eğer bu
işlem yapılmazsa yapılan işlemler saklanmaz ve dosya ilk durumundaki gibi
yüklenir.

Bilgileri Sakla işlemine girilmesi yeterlidir. İşleme girildikten sonra bilgiler

saklanmış olacaktır.

3.1.5.Yeni İsimle Sakla

Oluşturulan 3 boyut dosyası (*.n3d) farklı bir dizine ve farklı bir isimle
kaydedilerek yedeği oluşturulabilir. Ana dosya içindeki referans dosyalar,
tabakalar, dokular, bina bilgileri, yol ve araç bilgileri vb.. yani dosyada bulunan
her şey olduğu gibi saklanır.

Proje/Yeni İsimle Sakla işlemine girildiğinde çıkan tablodan, dosyanın

saklanacağı dizin seçilir ve oluşacak olan isim yazılır.

3.1.6.Film Oynatıcısı

Kullanıcının tercihine göre, gerçek zamanlı uçuş simülasyonu görüntüleri film

olarak kaydedilebilir. Simülasyonun film olarak kaydedilme işlemi SÜRÜCÜ
bölümünden oluşturulmaktadır.

Not: Netpro (Yol Kanal Baraj Projelendirme) Modülü ile hazırlanmış ve 3D

modülüne aktarılmış bir örnektir.

NETCAD/3D 25
FİLM OYNATICI işlemine girilerek daha önceden çekilmiş olan *.avi uzantılı
dosyalar seçilerek izlenebilir. Oluşturulan *.avi dosyaları Windows Media Player
gibi başka programlar tarafından da açılabilir.

Proje/Film Oynatıcı işlemi seçildikten sonra bir tablo çıkacaktır.

AVI butonu ile gösterim dosya seçilir.Tablonun ekranına film gelecektir.

butonu ile *.avi dosyası oynar.

butonu ile film durdurulur.

butonu ile film sonlandırılır.

Dosya isminin yanında yer alan Resim Sayısı, filmin kaç tane bitmapten
oluştuğunu belirtir.

3.1.7.Fotoğraf Çekmek

Model üzerindeki görüntülerin fotoğrafları çekilerek saklanabilir. Fotoğrafı çekilen

görüntüler istenilen formatlarda saklanabilir. Bu görüntüler başka programlar
tarafından da kullanılabilir. Fotoğraf olarak saklanmak istenen görüntü, aktif
proje üzerinde elde edilmelidir.

Fotoğraf Çek işlemine girildiğinde Fotoğraf Bilgileri tablosu çıkacaktır. Bu

tablodan fotoğraf çekme kriterleri belirlenir.

NETCAD/3D 26
Ekranın Aynısı: Bu modda fotoğraf parametreleri geçersizdir. Ekranda
görüldüğü şekilde modelin fotoğrafı çekilir.

Fotoğraf Özellikleri: Belirlenmiş bir objeyi ya da uzaklığı odak alarak çekme

işlemi için işaretlenir. Odak olarak belirlenen noktanın etrafında bulanık bir
görüntü sağlanır. Bu seçenek işaretli iken "Fotoğraf Özellikleri (Focus)"
penceresindeki değerler aktiftir. Burada odak noktası seçilir.

Seçilmiş Objeye: Fare ile ekranda seçilen odak noktasının kameraya uzaklığı
parantez içinde yazılır.

Sabit Uzaklığa: Odak noktasının kameradan uzaklığı belirtilir.

Geçiş Sayısı: Fotoğrafın kalitesini belirleyen parametredir. Bu değer en az "3"

olmalıdır. Geçiş sayısı arttıkça fotoğrafın kalitesi artar.

Netlik Açısı: Bu değer arttıkça fotoğrafın bulanıklık derecesi artar. Bu değer

derece cinsindendir ve "0" ile "360" arasında bir değer olmalıdır.

Yumuşatma: Odak belirtilmeden bulanıklık işlemi için kullanılır.

Jitter Sayısı: Seçeneği ile resmin çoğaltılma sayısı belirtilir. Bu değer

2,3,4,5,6,8,9 ya da 12 olmalıdır. Jitter sayısı arttıkça fotoğrafın kalitesi artar.

Uzaklık: Seçeneği ile fotoğrafın bulanıklık derecesi belirlenir. Uzaklık derecesi

arttıkça fotoğrafın bulanıklığı artar.

NETCAD/3D 27
Fotoğrafı çekilen görüntü, Sakla butonuna basılarak istenilen formatta saklanır.
İşlemden Tamam butonuna basılarak çıkılır.

3.2.Çizim Menüsü
3.2.1.Yöntem

Yöntem menüsü ile tabaka kontrolünde belirtilen bilgiler esas alınarak projenin
görüntüsü çeşitlendirilebilir.

3.2.1.1. Listeden

Listeden seçeneği aktif ise, model üzerinde yapılan doku bilgileri, opsiyonlarda
yapılan arkafon ve atmosferik gösterim gibi bilgiler geçerlidir. Fotoğraf
görüntüsü ve çıktı elde etmek için Listeden modu kullanılmalıdır. Yani modelin
gerçek görüntüsü bu mod ile sağlanır. Program bu modda açılır. Çizim modu
Listeden ise "Gezerken Tel Maket" ve "Hızlı Gezi" seçenekleri çalışmaz.

3.2.1.2. Renk Kaplı

Renk Kaplı modu aktif ise, tüm objeler için tabakada belirlenen renk bilgileri
geçerlidir. Şekiller, dokular, arkafon gibi opsiyonlar görünmez.

NETCAD/3D 28
İlk olarak Tabakalar menüsünden renkler belirlenmelidir. Daha sonra Renk Kaplı
moduna geçilirse, bütün model kendi renginde görünecektir.

3.2.1.3. İki Renk Arası

Modeldeki tüm objeler minimum ve maksimum kot değerlerine göre

renklendirilirler. Daha estetik bir görüntü sağlanır. İki Renk Arası moduna
geçildiği anda bir renk ayar tablosu çıkacaktır.

Örneğin bir arazi modelinin yüksek ve alçak yerleri bu mod ile renklendirilebilir.

NETCAD/3D 29
3.2.1.3. Tel Maket

Arazi modeli tel maket (katı taramasız) şeklinde görünür. Renk, doku gibi
özellikler görünmez.

3.2.1.4. Gourard

Yüzeyler üzerinde ışığın gölge etkisini göstermek amacıyla kullanılır. Bu seçenek,

arazi modeline (üçgen modele) "Yumuşatma" işlemi uygulandığı durumda
aktiftir. Gourard etkisinin daha iyi anlaşılması için "Işık Editörü"nden yansıma
rengi attırılmalıdır.

Gourard modu işlem hızını düşüren bir seçenektir. Arazi modeli olmayan
verilerde kullanılmasına gerek yoktur. Gourard modu Düz modundan daha
yavaştır. Özellikle spot ışık sayısı Gourard modunda olan çizim hızını düşürür.

Araziyi Yumuşat işlemi uygulandıktan sonra, Gourard modu seçilir ve ışığın

yüzey üzerindeki etkisi belli olur.

3.2.1.5. Düz

Düz modu, Gourard işleminin uygulanmadığı durumdur. Bu mod yüzeyler

üzerinde ışığının etkisinin yumuşatılmadığı durumdur. Işığın etkisi daha keskin
olur.

Araziyi Yumuşat işlemi uygulandıktan sonra, Düz modu seçilir ve ışığın yüzey
üzerindeki etkisi belli olur.

NETCAD/3D 30
3.2.2.Üçgen Yüzeylerini Hesaplamak

3.2.2.1. Arazi Yumuşatmak

Arazi modelinde, üçgenler arası geçişleri yumuşatarak daha gerçekçi görüntüler

elde edilmesini sağlar. Arazi modelinin yüzeyindeki keskin görüntüler kaybolur.
Bu işlemin arazi modeli (üçgen model) dışındaki objelere uygulanması görüntü
kalitesini bozacaktır.

Bu işlem iki türlü yapılabilir.

1. Projenin yüklenmesi esnasında Yumuşatma uygulanacak tabakalar

seçilebilir. Dosya Yükle işlemi ile proje yüklenirken bir tabaka listesi
çıkacaktır. Bu listeden yumuşatma uygulanacak arazi modellerinin
tabakası seçilir.

2. Çizim/Üçgen Yüzeylerini Hesapla/Araziyi Yumuşat işlemi ile yapılır. Bu

işleme girildiğinde yumuşatılacak tabakaların seçileceği bir tablo
çıkacaktır. İşlem uygulanacak tabakalar buradan işaretlenir. Tamam ile
işlem sonlandırılır.

Model üzerinde yumuşatma işlemi hemen gözlenemezse butonuna

basılarak ekran yenilenmelidir.

NETCAD/3D 31
Arazi Yumuşatılmamış

Arazi Yumuşatılmış

NETCAD/3D 32
3.2.3.Yüzey Normallerini Bulmak

Yüzey Normallerini Bul seçeneği ile arazi modelinin kendi yüzey normalleri
hesaplanır ve arazi modeli üzerinde yumuşatma işlemi yapıldı ise, tekrar arazi
modeli o keskin üçgen kenarlarının görülebildiği şekle kavuşur. Bu seçenek
çizimin biraz daha hızlı olmasını sağlar.

İşleme girildiğinde, otomatik olarak gerçekleşir. Model üzerinde işlem

gözlenemezse butonuna basılarak ekran yenilenmelidir.

3.2.4.Tüm Çizim Listelerini Hesapla

Program içinde herhangi bir işlem yapıldığında veya yapılan işlemlerin ekranda
sonuçları gözlemlenmezse, Tüm Çizim Yüzeylerini Hesapla işlemi yapılır.

Örneğin Model Ekle işlemi ile projeye eklenen yeni objeler ekranda görünmezse
bu işlem yapılmalıdır.

Ekranda görünen butonunun karşılığıdır.

3.2.5.Şekilleri Göster

Ağaç, direk gibi şekillerin açılıp kapanmasını sağlar. NETCAD'in 2 boyutlu

ekranında Sembol Yerleştir işlemi ile atılan semboller,3 boyut dosyası yapıldıktan
sonra bu işlem ile ekranda kapatılıp açılabilirler.

Bu işlem eğer aktif konumda ise yani şekiller ekranda görünüyorsa "Şekilleri
Göster" menüsünün yanında işaret bulunur.

3.3.Nesne Menüsü
3.3.1.Yan Duvarları Seçmek

Model üzerinde yüksekliği olan tüm kapalı çoklu doğruların veya doğruların
kenarlarını seçer. Bu işlemin amacı yüksekliği olan objelere doku atamaktır.
Seçme işlemi toplu olarak yapılabildiği gibi tek tek modelden de seçilebilir.

Nesne/Yan Duvar Seç işlemine girildiğinde bir parametre tablosu çıkacaktır.

NETCAD/3D 33
Tabaka Filtresi: Doku kaplanacak olan bina ya da duvarların tabaka adı yazılır.

Yükseklik Filtresi: Doku kaplanacak olan objelerin minimum ve maksimum

yükseklik değerleri girilebilir.

Genişlik Fitresi: Minimum ve maksimum genişlik değerleri girilir. Burada

verilen değerler arasında kalan objeler seçilir. Örneğin yüksekliği sıfır ile 25 m
arasında olanlar gibi.

Bu tablodan Tamam ile çıkıldığında bu kriterlere uyan objelerin duvarlarının

sınırları işaretlenecektir.

Yan duvarlar manuel olarak da seçilebilirler. Araç çubuklarında yer alan

butonuna basıldığında ekrandan duvarlar tek tek seçilebilir.

3.3.2.Seçim İptal

Cephesi kaplanmak üzere işaretlenen yan duvarların seçim işlemini iptal eder.
İptal işleminden sonra cephe kaplama işleminden vazgeçilmiş olur.

3.3.3.Seçilenleri Doku Kapla

Yan Duvar Seç işlemi ile seçilen duvarlara bu işlem ile doku kaplanır.

Yan Duvar Seç işleminden sonra Nesne/Seçilenleri Doku Kapla işlemine

girildiğinde Doku Kütüphanesi tablosu çıkacaktır.

NETCAD/3D 34
Buradan Ekle butonuna basıldığında NETCAD içinde bulunan doku kütüphanesine
girilir. Tablonun sol tarafında doku grupları, orta bölümünde ise her bir grup
içinde yer alan dokular bulunmaktadır. İstenen doku buradan seçilir. Tablonun
sağ tarafındaki bölümde ise seçilen doku görünebilir.

Kabul butonuna basıldığında Doku Kütüphanesi tablosuna seçilen doku

eklenecektir. Doku Kütüphanesi tablosunun Yükseklik bölümüne seçilen dokunun
yükseklik değeri yazılır. Mesela bu doku 10 metrelik bir binaya döşenecekse
buraya 10 yazılmalıdır.

NETCAD/3D 35
Doku Kütüphanesinden tamam ile çıkıldığında seçilen bina ya da duvarlara
aşağıdaki gibi doku kaplanmış olacaktır. Eğer ekranda Kaplanmış olan doku

görünemezse butonuna basılarak ekran yenilenir.

3.4.Dialog Menüsü

3.4.1.Tabakalar

3 boyuta aktarılan tüm objelerin tabakaları olduğu gibi aktarılırlar. Kapalı olan
tabakalar 3 boyuta aktarılamazlar. Aktif veride bulanan tüm objelerin tabaka

kontrolü buradan yapılmaktadır. NETCAD/3D program ekranında bulunan

butonu ile de tabakalar işlemine girilebilir. Tabaka kontrolünde; tabakaların açılıp
kapatılması, yüzeylere madde, renk, doku kaplatılması, yüzeylerin transparan
NETCAD/3D 36
yapılması, şekillerin büyüklüklerinin ayarlanması, gölgelerin açılıp kapatılması
gibi işlemler mevcuttur.

Tabaka Adı: NETCAD/3D programına aktarılan tüm tabaka isimleri "Adı"

kolonunda yer alır. Buradan tabakaların isimleri değiştirilemez. Aktarım sırasında
kapalı olan tabakalar burada yer almaz.

Aç/Kapat: 3 boyut programına aktarılan tüm objeler kapatılıp açılabilirler.

Dolayısı ile istenmeyen objeler ekranda görünmezler.

Tabakalar tablosunda yer alan "açık" kolonu ile açma kapatma işlemi yapılır. Her
tabakanın karşısında yer alan açık kolonu üzerinde x işareti varsa, bu tabaka
açık anlamına gelir. Kapatılmak istenen tabanın açık kolonuna tekrar basıldığında
işaret kalkar ve objeler ekranda görünmezler.

İstenirse tabakaların hepsi tek bir işlem ile açılıp kapatılabilir. Tabakalar

tablosunun üstünde bulunan butonları ile bütün tabakalar açılabilir,

bütün tabakalar kapatılabilir ya da açık ve kapalı olma durumlarına göre tersine
çevrilebilir.

Tabaka Yüzeyleri: Buradan obje yüzeylerine kaplama şekli belirlenir. Her

tabakaya karşılık gelen kaplama şekli Yüzey kolonundan ayarlanır. Kaplama şekli
renk, madde, doku, drape, transparan ve tel maket olabilir.

Tabaka Renkleri: NETCAD grafik ekranında belirlenen tabaka renkleri aynen 3

boyuta aktarılırlar. Tabaka renginden farklı olarak obje rengi bulunan objeler,
obje rengi ile 3 boyuta aktarılırlar. Bunlardan farklı olarak 3 boyuta aktarılan
NETCAD/3D 37
objelerin tabaka renkleri NETCAD/3D programındaki tabakalardan da
belirlenebilir.

İşlemin gerçekleşmesi için Yüzey kolonunun Renk konumunda olması gerekir.

Daha sonra Renk kolonuna girilince çıkan renk paletinden tabaka rengi belirlenir.

Model üzerindeki değişikliği görmek için butonuna basılmalıdır.

Yüzeylere Madde Kaplamak: Tabaka yüzeylerine, renkten farklı olarak madde

kaplatılabilir. Böylece yüzeylerin daha maddesel görünmesi sağlanabilir. Örneğin
bir yüzeye toprak ya da demir niteliği verilebilir.

Tabakalar tablosunun Yüzey kolonunu "Madde" konumuna getirilir. İlgili

tabakanın Madde kolonuna basıldığında Materyal Editörü çıkacaktır.

İlk olarak kaplanacak madde seçilir. Daha sonra maddenin gölgede görünen
rengi, ışıkta görünen rengi ve parlaklığı ayarlanır. Bu ayarlamalar kırmızı, mavi
ve yeşil tonlarında yapılır. Her bir rengin karşısında bulunan sağa-sola ilerleyen
butonlarla işlem gerçekleştirilir. Değişiklikler önizleme penceresinden izlenebilir.

butonuna basıldığında önizleme penceresindeki küp döner ve maddenin

gölge rengi, ışık rengi ve parlaklığı izlenebilir.

NETCAD/3D 38
Yenile butonuna basıldığında, seçilen maddenin mevcut ayarları değiştirilir. Ekle
butonuna basılırsa Madde Kütüphanesine yeni bir değer olarak eklenir. Sil
butonuna basıldığında seçilen madde, kütüphaneden silinir.
İşlem tamam butonuna basılarak sonlandırılır. Model üzerinde madde özelliğini

görmek için butonuna basılmalıdır.

Tabakalara Doku Kaplamak: Yükseklik değeri olmayan objelere tabakalardan

doku kaplanır. (Yükseklik değeri olan bina, duvar gibi objelere Nesne
menüsünden doku kaplanır) Toprak, su, çim, taş vb… dokular kaplanabilir. Doku
kaplama işlemleri ile modelin görselliği artar ve gerçekçi görüntüler elde edilir.

Tabakalar tablosunun Yüzey kolonu "Doku" konumuna getirilir. İlgili tabakanın

Doku kolonuna basıldığında Doku Kütüphanesi çıkacaktır.

Doku Kütüphanesinin sol tarafında toprak, su, tuğla gibi doku grupları yer alır.
Orta bölümünde ise her bir grubun içinde yer alan farklı özellikteki dokular yer
alır. Seçilen her doku önizleme penceresinden görünebilir. Doku Kütüphanesine
kullanıcı tarafından doku eklenebilir. Bütün dokular NETCAD/Modul/Net3d/Doku
dizini içinde gruplanarak yer alırlar.

İstenen doku, kütüphaneden seçildikten sonra Kabul butonuna basılır ve

tabakalar tablosundan da çıkıldıktan sonra butonuna basıldığında doku

model üzerinde görünecektir.

Tabaka Yüzeylerini Transparan Yapmak: Bazı durumlarda, objelerin arazi

modelinin ne kadar altında kaldığını anlamak gerekir. Bu durumda arazi
modelinin şeffaf özelliğine getirilmesi gerekir. Arazi modeli şeffaf özelliğine
getirildiğinde modelin altı da görünecektir. Örneğin sondaj çalışmalarında ne
kadar derinliğe inildiği bu şekilde görünebilir.

NETCAD/3D 39
İlgili tabakanın "Yüzey" kolonu "Transparan" konuma getirilir. Transparan
kolonuna şeffaflık değeri verilir. Bu değer 0 ile 1 arasındadır. Değer 1'e
yaklaştıkça modelin şeffaflığı artar. 1 tam şeffaf anlamına gelir. Bu değer için en
uygun değer 0,5 dir.

Tabakalar tablosundan çıkıldıktan sonra butonuna basılırsa modelin

transparan özelliği görünecektir.

Şekillere Büyüklük Vermek: Şekiller sütununda model üzerindeki sembollerin

büyüklük katsayısı yer alır. Buraya verilen değer kadar sembollerin mevcut
boyları çarpılır ve yeni bir boy verilir.

Gölgeler: Her tabakada bulunan objelerin gölgesi bulunmaktadır. Işığın konumu

değiştirilebilir. İstenirse bu gölgeler kapatılabilir.

Tüm Tabakalar Renk Kaplansın: Bu seçenek aktif iken objelerin hepsi renk
konumuna geçerler ve kendi tabaka renklerinde görünürler. Her tabaka için ayrı
ayrı yapılan renk konumu, tek bir işlemle yapılır. Kaplanmış olan dokular
geçersiz olur. Bu işlem sembollerde geçerli değildir.

3.4.2.Yollar

Arazi üzerinde hava ya da karadan araç simülasyonları yapmak için araç tanımı
ve bunların yol parametreleri tanımlanır.Güzergah adı,arazi üzerinde izlenecek
kot değeri,,aracın hızı gibi parametre değerleri girilir.Buradan tanımlanan yol ve
araçlar daha sonra simülasyonlarda kullanılacaktır.Aynı işleme ekranın sol

yanındaki araç çubuklarından butonu ile de girilebilir.

Yollar menüsüne girildiğinde Yol ve Model seçiminin yapılacağı aşağıdaki editör

çıkacaktır.

NETCAD/3D 40
Buradan ilk olarak “Ekle” butonu ile bir yol ismi verilir. Varsayılan isim olarak
Yol–1 çıkacaktır. İstenildiğinde bu isim değiştirilebilir. Başka bir yol eklenmek
istendiğinde aynı şekilde isim verilir. İptal edilmek istenen yol, “Sil” butonu ile
silinebilir.

Projeye eklenen tüm yollar Aktif Yol listesine eklenecektir. Kullanılmak istenen
yol buradan seçilebilir.

“Seç” butonuna basıldığında model seçiminin yapılacağı aşağıdaki editör

çıkacaktır. Buradan hava, kara ya da deniz araçlarından bir tanesi seçilir ve
Kabul butonuna basılır. Önizleme penceresinde model görünecektir.

NETCAD/3D 41
Seçilen aracı tekrar tanımlamak için “Sil” butonu ile silinip tekrar “Seç” butonu
ile araç seçimi yapılmalıdır.

Renk butonuna basılarak çıkan renk paletinden model için bir renk seçilebilir ya
da modelin rengi değiştirilebilir.

X,Y ve Z eksenleri ise modelin bu eksenlerle yaptığı açıyı ifade eder.

Boyu bölümünden modelin boyu ayarlanabilir. Buradaki değer boyun

katsayısıdır. Bu katsayı değeri kadar modelin mevcut boyu çarpılarak bulunabilir.

Yola Teğet kutucuğu aktif ise modelin sıfır kotunda yani yer yüzeyinde yaptığı
açı ile yol ekseninin açısı aynı olur.

Döndür butonu ile önizleme penceresinde yer alan model döner.

Model ile ilgili belirlenen tüm parametrelerin sürekli kullanılabilmesi için “Default
Yap” butonuna basılması yeterlidir.

Modelin simülasyon anındaki hız değeri verilir. Buradaki hız km/h cinsindendir.
Hız değeri arttıkça aralık değeri de otomatik olarak artacaktır. Aralık değerinin
artması simülasyon hızını da arttıracaktır.

FPS simülasyon anındaki resim sayısını ifade eder. Bu değer yüksek olursa
simülasyon hızı düşer. Bunun için düşük bir değer verilmesinde fayda vardır.

butonu ile modelin kot değeri belirlenir. Bu butona basıldığında bir

parametre tablosu çıkacaktır.

Z değeri kısmına modelin arazide olması gereken yükseklik değeri yazılır. Bu

değer metre cinsindendir. Eğer Z değerini Artır/Azalt aktif olursa, simülasyon
anında model araziye göre iniş çıkışlar gösterecektir. Örneğin bir araba, bu
fonksiyona göre tanımlanmalıdır. Çünkü araba hareket halindeyken araziye
uyumlu gidecektir. Eğer Z değerini Aynı Yap aktif olursa, burada verilen değer
model için sabit kalacak ve model sürekli bu kot değeri üzerinden hareket
edecektir. Örneğin araç olarak uçak seçilmişse bu fonksiyona göre
tanımlanmalıdır.

NETCAD/3D 42
Yolu Göster fonksiyonu aktif yapılırsa, tanımlanan güzergah renkli olarak
ekranda belirlenir. Modeli Göster fonksiyonu aktif olursa seçilen araç görünür.
Yumuşat fonksiyonu aktif ise, modelin keskinliği giderilecektir.

3.4.3.Işıklar

Model üzerinde bulunan tüm ışık objelerine ait tür, şiddet, renk, koordinat ve
yön parametrelerinin belirlendiği editördür. Eklenen ışıklar model üzerinde
etkisini gösterir ve model üzerindeki renkler buna göre görünüm kazanırlar.
Program açıldığında default olarak Işık–1 tanımlıdır. Bu editöre ışık eklenebilir ve

parametreleri verilebilir. Işık ekleme işlemi araç çubuklarında yer alan

butonu ile gerçekleştirilir.

Model yüklendikten sonra Pencere/Üst Görünüm işlemine girilir ve bu işleme

girildikten sonra ayrı bir pencere çıkar.

Üst araç çubuklarında yer alan butonuna basılır ve üst görünüm

penceresinden ışığın yeri seçilir.

Işığın yeri seçildiği anda çıkan tablodan bir isim verilir.

İsim verildikten sonra Işık editörü çıkacaktır. Bu editörde tanımlı olan ışıklar
bulunmaktadır.

NETCAD/3D 43
Işıklar listesinden eklenen ışık aktif yapılır. Aktif yapılan ışık için parametre
bilgilerinin girilmesi gerekir.

X ve Y yerleştirilen ışığın koordinatlarıdır. Z ise ışık kaynağının modelden olan

yüksekliğidir. Yükseklik değerinin ışığın model üzerinde etkisi bulunmaktadır.

Editörün altında bulunan renklendirme butonları ile ışık rengi, kırılma rengi ve
yansıma rengi ayarlanır. Sol tarafta bulunan butonlar ışık rengini, ortada
bulunan butonlar kırılma rengini ve sağda bulunan butonlar ise yansıma rengini
ayarlar.

“Sil” butonu ile de istenmeyen ışık kaynakları silinebilir.

butonu ile ışık kaynakları açılıp kapatılabilir.

Floresan, noktasal ve spot ışıklar olmak üzere üç çeşit ışık kaynağı

bulunmaktadır. Her bir ışık kaynağı için bir tanesi tanımlanır.

1. Floresan ışık, model üzerinde gün ışığı etkisi yaratır ve ışık

kaynağından doğrusal olarak ışık demetleri yayılır. Bu ışık çeşidi için ışık
rengi, kırılma rengi ve yansıma rengi ayarları geçerlidir. Diğer
fonksiyonlar (Açı-XY, Açı-Z,koni ve parlaklık değerleri) geçerli değildir.
Floresan ışığın etkisi, Z değerinin değiştirilmesi ile belli olur.

2. Noktasal ışık, floresan ışıktan farklı olarak noktasal ışık demetleri

yayar. Işık kaynağının Z değeri etkilidir. Diğer fonksiyonlar (Açı-XY, Açı-
Z,koni ve parlaklık değerleri) geçerli değildir.

3. Spot ışık, belirtilen ışık kaynağından koni açısı ve parlaklık değerine

göre noktasal ışık demetleri yayar. Floresan ve noktasal ışıktan farklı
olarak, koni açısı ve parlaklık değeri verilir. Koni, ışık kaynağının
aydınlatma alanını derece cinsinden belirler. Koni açı değeri olarak en
fazla 90 derece verilmelidir. Bu açı değeri artarsa aydınlatma alanı da
artar. Parlaklık değeri ayarlanır. Bu değer büyüdükçe model üzerindeki
parlaklık artar ve gölgeler koyulaşır. Spot ışık kaynağı için Açı-XY ve Açı-
Z parametreleri geçerlidir. Bu değerler ile ışığın yönü belirlenir.

“Ekran Yenile” butonu ile her bir ışık kaynağı için verilen parametrik değerlerin
etkileri model üzerinde görünür.

3.4.4.Doku Kütüphanesi

Model üzerine, gerek tabakalardan gerekse Nesne menüsünden tanımlanan

dokular, arkafon ve grid dokuları buradaki kütüphaneden alınırlar. Program
içinde kurulum ile birlikte gelen dokular vardır. Kullanıcı tarafından da bu editöre
doku eklenebilir. Kullanıcı tarafından hazırlanmış olan değişik formatlardaki

NETCAD/3D 44
(*.bmp,*.jpeg,*.gif,*.tif vb…) raster imajlar NETCAD/Modul/Net3d/Doku dizini
içine atıldıklarında bu kütüphaneye gelirler ve model üzerinde kullanılabilirler.

Dialog/Doku Kütüphanesi işlemine girildiğinde Doku Kütüphanesi editörü

çıkacaktır.

Buradan Ekle butonuna basılarak NETCAD/Modul/Net3D/Doku dizininde yer alan

dokuların olduğu tablo çıkacaktır.

NETCAD/3D 45
Modelde kullanılmak üzere istenen doku buradan seçilir. Tablonun sol tarafında
doku grupları, orta bölümünde her grubun içinde yer alan doku isimleri ve en
sağda ise seçilen dokunun görüntüsü yer alır.

Bu tablodan Kabul ile çıkıldığında seçilen doku, Doku Kütüphanesi editörüne

işlenecektir.

Yüksekliği olan objelerde kullanılacaksa, yükseklik değeri verilmelidir.

Doku Kütüphanesi içinde olup modelde kullanılmayan dokular "Kullanılmayanları

Sil" butonu ile temizlenebilirler.

3.4.5.Madde Kütüphanesi

Model üzerine tabakalardan kaplanan materyaller bu kütüphaneden alınırlar.

Programa kurulum ile gelirler. Toprak, ahşap, demir gibi değişik materyaller
kaplanabilir.

Dialog/Madde Kütüphanesine girildiğinde Materyal Editörü çıkacaktır.

Buradan ilk olarak uygun bir materyal seçilir. Seçilen maddenin gölgede görünen
rengi, ışıkta görünen rengi ve parlaklığı ayarlanır. Bu ayarlamalar kırmızı, mavi
ve yeşil tonlarında yapılır. Her bir rengin karşısında bulunan sağa-sola butonlarla
işlem gerçekleştirilir. Değişiklikler önizleme penceresinden izlenebilir.
NETCAD/3D 46
 butonuna basıldığında önizleme penceresindeki küp döner ve maddenin
gölge rengi, ışık rengi ve parlaklığı izlenebilir.

Yenile butonuna basıldığında, seçilen maddenin mevcut ayarları değiştirilir.

Ekle butonuna basılırsa Madde Kütüphanesine değiştirilen özellikte yeni bir

madde eklenmiş olur. Eklenen bu madde daha sonra kullanılabilir.

Sil butonuna basıldığında aktif materyal kütüphaneden silinir.

Eklenen yeni materyaller tabakalara doku kaplama işleminde kullanılabilir.

3.5.Opsiyonlar Menüsü
Opsiyonlar menüsünde, proje için bir takım ayarlar yapılır ve bu ayarlara ait
parametreler girilir.

3.5.1.Genel

Perspektif (deg): Modelin uzak ya da yakın görünmesini sağlayan bir

parametredir. Girilen değer ne kadar büyük olursa model o kadar uzakta
algılanır.

Yakın Klip (m): Modele en fazla yaklaşma parametresidir. Modelin ileri-geri

hareket ettirilmesi ile girilen değer kadar modele yaklaşıldığında, model
kaybolur. Bu değer metre cinsindendir.

NETCAD/3D 47
Uzak Klip (m): Modelden en fazla uzaklaşma parametresidir. Modelin ileri-geri
hareket ettirilmesi ile buraya verilen değer kadar modelden uzaklaşıldığında
model kaybolur. Bu değer metre cinsindendir.

Z-Kat Sayısı: Modelin Z ekseninde çarpım katsayısıdır. Buraya verilen değer

oranında modele ait tüm kotlar ve yükseklikler artırılır ya da azaltılır. Arazi
modeli üzerinde topografik yapıyı daha iyi algılayabilmek amacıyla kullanılabilir.

Kursor Boyu(pixel): Obje seçerken kursor boyudur. Bu değer pixel

cinsindendir.

Dil: Program, Türkçe ya da İngilizce olarak kullanılabilir. Programın dilinde

yapılan değişikliklerin gerçekleşmesi için, programdan çıkılıp tekrar girilmesi
gerekir.

Dönüş açısı: Araç çubuklarında bulunan butonu ile model döndürülür.

Bu döndürme işleminin kaç derece aralıklar ile olacağını belirleyen bir
parametredir.

Bekleme (mlsn): Modeli döndürme işleminde bekleme aralıklarının kaç

milisaniye olacağını belirler. Örneğin dönüş açısı 3 verilsin. Bekleme süresi de 50
verilsin. Bunun anlamı şudur: Her 50 mlsn de bir model 3 derece dönecektir.

Bakışları Demo Yap ( Bekleme mlsn): Araç çubuklarında bulunan

butonu ile her görüntü saklanabilir. butonu ile de bu görüntüler sıra ile
izlenir. Bu parametre görüntülerin izlenmesi sırasındaki geçiş süresini belirler. Bu
değer milisaniye cinsindendir.

Z- Katsayısı: Modelin Z ekseninde çarpım katsayısını belirler. Belirtilen değer

oranında modele ait tüm yükseklikler arttırılır. Arazi modeli üzerinde topografik
yapıyı daha iyi algılayabilmek amacıyla kullanılan bir seçenektir.

3.5.2.Göster

Opsiyonlar menüsünde belirlenen bir takım niteliklerin model üzerinde görülmesi

kullanıcı tarafından belirlenebilir. Bu işlem Göster penceresinden niteliklerin açılıp
kapatılması ile sağlanabilir. Listedeki seçeneklerde yapılan değişiklikler anında
ekranda gözlenir. Seçenekler aktif değilse model üzerinde görünmeyecektir.

NETCAD/3D 48
Şekiller: NETCAD ekranında sembol yerleştir işlemi ile oluşturulup 3 boyuta
aktarılan tüm şekiller (ağaçlar, direkler, lambalar vb…) açılıp kapatılır.

Grid: Modelin tabanına döşenen ve grid penceresinde parametreleri belirlenen

kaplamanın açılıp kapatılması sağlanır.

Arkafon: Modelin arkasına Arkafon penceresinde yerleştirilen efektin açılıp

kapatılması sağlanır.

Gölgeler: Model üzerindeki bütün objelerin gölgeleri açılıp kapatılabilir.

Gölgelerin açılıp kapatılması tabaka bazlı da yapılabilir.

Sis: Atmosfer penceresinde verilen sis efektinin açılıp kapatılması sağlanır.

Uçuş Yolları: Yollar ve Objeler işlemi ile belirlenen yol güzergahının model
üzerinde görünmesini ya da kaybolmasını sağlar.

Yol Objeleri: Yollar ve Objeler işlemi ile belirlenen araçların ( araba, uçak vb…)
model üzerinde görünmesini ya da kaybolmasını sağlar.

Uçuşta Bakış Noktası: Uçuş simülasyonu anında belirlenen bakış noktasının

model üzerinde açılıp kapatılmasını sağlar.

Işıklar: Işık editöründen eklenen ışık kaynaklarının model üzerinde sembolik

olarak görünmesini ya da kapatılmasını sağlar.

NETCAD/3D 49
Obje Arka Yüzleri: 3 boyuta aktarılan üçgen model ve kapalı çoklu doğruların
arka yüzlerinin görünmesini sağlar. İşlemin etkisini anlamak için model hareket
ettirilmelidir.

Çizgi Objeleri: Çizgileri ya da açık çoklu doğruların model üzerinde görünmesini

sağlar.

Polygon Ön Yüzleri Çizgi: Çoklu doğru ile oluşturulan objelerin ön yüzlerinin

çizgi olarak görünmesini sağlar. Kaplanan dokular görünmezler.

Polygon Arka Yüzleri Çizgi: Çoklu doğru ile oluşturulan objelerin arka
yüzlerinin çizgi olarak görünmesini sağlar. Kaplanan dokular görünmezler.

Doku Düzelt: Tabakalardan doku kaplanmış yüzeylerin dokularına yumuşatma

işlemi uygulanır. Bu işlem, ekran kartlarının hızını etkiler.

3.5.3.Arkafon

Model üzerine belirlenen niteliklerde arkafon görüntüsü yüklemek amacıyla

kullanılır. Doku Kütüphanesinden eklenen arkafon efekti, istenilen boy ya da
görsel nitelikte yüklenebilir.

R: Model üzerine eklenen arkofon efekti küre şeklindedir. Oluşan bu kürenin

yarıçapıdır.

Yükseklik: Arkafon efektinin modelden yüksekliğidir.

NETCAD/3D 50
Taban-Z: Arkafon efekti modelin çok üzerinde kaldığı durumlarda taban Z
indirilebilir. Buraya verilen değer kadar efekt aşağı inecek ya da yukarı
çıkacaktır. Aşağıdaki 1.modelde taban Z=0 olarak ve 2.modelde de taban Z=-
300 olarak verilmiştir.

Bölünme: Arkafon efekti küreseldir. Dokunun küresel olabilmesi için kırılması

gerekir. Bu kırılmanın kaç yerde olması gerektiği buradan verilir. Örneğin bir
portakalı 8 parçaya dilimlemek gibi. Bu değerin 8-10 arasında olması daha
kullanışlıdır.

Doku Tekrarı: Arkafon dokusunun küresellik boyunca kaç kez tekrarlanması

gerektiği buradan verilir. Küre boyunca doku bittikten sonra tekrar aynı dokudan
devam edilir.

Listeyi Yenile: Parametrelerde yapılan değişiklikleri her durumda saklar. Yani

tablodan iptal ile çıkılsa bile değerler saklanır.

Arka Plan Rengi: Programın arka plan rengi ayarlanır. Kırmızı, yeşil ve mavi
tonlarına göre belirlenir. Her renk için sağa sola butonlarla işlem gerçekleştirilir.

Doku Seç: “Doku Seç” butonu ile Doku Kütüphanesine girilir ve buradan arkafon
dokusu seçilir.

Doku Sil: “Doku Sil” butonu ile istenmeyen arkafon dokusu silinir.

NETCAD/3D 51
3.5.4. Grid

Modelin tabanına tel maket, renk ya da doku kaplama işlemi yapılır.

Listeden materyalin türü seçilir. Tel maket, dolu(renk)

ya da doku kaplı seçilebilir.

Bu buton ile Doku Kütüphanesine girilir ve modelin tabanı

için doku seçilir. Bunun için materyal türünün doku kaplı seçilmiş olması gerekir.

Bu buton ile modelin tabanı için döşenmiş olan doku silinir.

Buradaki renk butonları ile modelin tabanı için renk

belirlenir. Bu işlem için materyal türünün dolu (renk) seçili olması gerekir. Renk
verme işlemi kırmızı, mavi ve yeşil tonları ile olur. Her renk tonunun karşısında
bulunan sağa-sola butonlar ile yapılır.

En ve Boy: Modelin tabanına döşenecek olan materyalin yerleştirileceği alandır.

Aralık: Tabana döşenecek olan materyalin yerleştirme aralığıdır.

NETCAD/3D 52
Z: Materyalin modele göre kot değeridir. Buradaki değer sıfır verilirse materyal
ile model tabandan yapışık olacaktır. Buradaki değer eksi (-) bir değer ise verilen
değer kadar materyal modelin altına inecektir.

Doku Tekrarı: Materyal olarak doku kaplı seçilmişse, bu dokunun en ve boy

değerlerine göre tekrarlanma sayısıdır. Verilen en ve boy değerlerine göre doku
sığmamışsa aynı doku tekrarlanarak döşenir.

Listeyi Yenile: Parametrelerde verilen bütün değerler ve yapılan bütün

değişiklikler her durumda saklanır. Yani bu değerler iptal edilse dahi saklanmış
olur.

Grid'in tel maket ile kaplanması

Grid'in renk ile kaplanması

NETCAD/3D 53
Grid'in doku ile kaplanması

3.5.5.Hareket

Ekranın üstündeki araç çubuklarında bulunan butonları ile yapılan

ileri, geri, sağa, sola hareketlerinin hassasiyetlerini ayarlayan parametrelerdir.

İleri Hareket Hassasiyeti (m/pixel): Kursor ile yapılan ileri-geri hareketlerin

hassasiyetini m/pixel cinsinden belirleyen parametredir. Kursor ile ekranda

NETCAD/3D 54
yapılan 1 pixel hareketin, model üzerinde kaç metreye denk geldiği buradan
verilir.

Dikey Hareket Hassasiyeti ( m/pixel): Kursor ile yapılan yatay-dikey

hareketlerin hassasiyetini m/pixel cinsinden belirleyen parametredir. Kursor ile
ekranda yapılan pixel hareketin, model üzerinde kaç metreye denk geldiği
buradan verilir.

Yatay Sağa-Sola Hareket ( m/pixel): Kursor ile yapılan sağa-sola

hareketlerin hassasiyetini m/pixel cinsinden belirleyen parametredir. Kursor ile
ekranda yapılan 1 pixel hareketin, model üzerinde kaç metreye denk geldiği
buradan verilir.

Yatay Dönüklük: Sağa-Sola hareket sırasında her harekette modelin dönme

açısıdır. Derece cinsindendir. En fazla 40 derecedir.
Dikey Dönüklük: Aşağı-yukarı hareket sırasında her harekette modelin dönme
açısıdır. Derece cinsindendir. En fazla 40 derecedir.

Gezerken Tel Maket: Model üzerinde hareket yaparken modelin tel maket
olarak görünmesini sağlar. Hızlı Gezi fonksiyonu ile birlikte kullanılır.

Hızlı Gezi: Yüklü verilerde modelin hareketi yavaşlar. Hareketleri hızlandırmak

için hızlı gezi fonksiyonu aktif yapılmalıdır. Hızlı gezi fonksiyonu, hareket halinde
iken modeli tel maket olarak gösterir. Bu fonksiyonun çalışması için
Çizim/Yöntem menüsünden Renkle Kaplı ya da İki Renk Arası modu aktif
konumda olmalıdır. Hareket halinde iken modelin görüntüsü çizgilerden ya da
noktalardan oluşabilir. Çizgiler seçeneği aktif ise modeldeki tüm objeler çizgilerle
temsil edilecektir. Noktalar seçeneği aktif ise modeldeki tüm objeler noktalarla
temsil edilecektir.

Objede Bir Çiz: Burada belirtilen değer, hızlı gezi sırasında objelerin kaç objede
bir çizgi ya da nokta ile temsil edileceğini belirler. Belirtilen değer 1 ise tüm
objeler temsil edilir, belirtilen değer 10 ise 10 objede bir temsil edilir ve diğerleri
gözardı edilir. Buradaki değer ne kadar büyük olursa yüklü verilerde kullanıcıya o
kadar zaman kazandırır.

3.5.6. Atmosfer

Model üzerinde sis efekti oluşturmak için buradan parametreler belirlenir. Sis
efektinin kullanım şekli, yükseklik ve yoğunluk ayarları ile çeşitlendirilebilir.
Model üzerinde sis efektinin görünebilmesi için Opsiyonlar/Göster içindeki Sis
kutucuğu aktif olmalıdır.

NETCAD/3D 55
Başlangıç ve Bitiş Değerleri: Bu parametreler sisin yoğunluğunu ve kalınlığını
ifade eder. Başlangıç değeri, sis efektinin hangi kottan itibaren başlayacağını
belirler. Bitiş değeri ise sis efektinin yoğunluğudur. Sis efekti başlangıç ve bitiş
değerleri arasında oluşturulur ve bitiş değerinden yukarı doğru yoğunluğu azalır.

Sis Düzeltme İşlemi Uygula: Tüm parametreler doğrultusunda sis efektinin

oluşması için bu seçenek aktif olmalıdır.
Renk ayarları butonları ile sis efektinin ortam rengi ayarlanabilir. Ayarlama işlemi
kırmızı, yeşil ve mavi renklerde yapılır. Sağa-sola butonlarla işlem
gerçekleştirilir.

3.5.7.Yollar

Dialog/Yollar ve Objeler işlemi ile tanımlanan güzergahlar için belirlenen

parametreler buradan ayarlanabilir.

NETCAD/3D 56
Yol Noktası Eklerken Üçgenlerden Enterpolasyonla Kot Bul: Dialog/Yollar
ve Objeler işlemi ile tanımlanan yol noktalarına kot verilir. Güzergah
tanımlanırken her noktanın kot değeri modelden otomatik olarak okunabilir ve
okunan kot değerine ilave yapılabilir. Örneğin bir uçak güzergahı tanımlanırken
izleyeceği yolun kot değerleri modelden okunur ve uçağın modelden kaç metre
yüksekte uçması gerektiği verilir.

Enterpolasyona Eklenecek Değer: Yol noktası tanımlanırken okunan yol

kotuna burada verilen değer kadar ilave yapılır.

Yol-Z: Bu değer verinin maksimum ve minimum kot değerleri arasındaki farktır

ve program tarafından bulunur. Bu değer değiştirilebilir. Eğer Enterpolasyonla
Kot Bul seçeneği aktif değilse buradaki değer geçerli olur. Her eklenen kot değeri
buradan alınır. Bir uçağın uçması gereken sabit yükseklik buradan verilebilir.

Tag Boy: Yol çizgilerinin ve yol noktalarının görsel olarak gelen büyüklük
değerleridir.

Plandan Seçilen Bakışlara Eklenecek Z Değeri: Uçuş için belirlenen bakış

noktalarına buradan verilen değer kadar kot ilave edilir. Örneğin bir tepeye çıkan
ve aracı gözleyen bir şahsın boyu buradan verilebilir. Dolayısı ile bakış noktası
şahsın boyu kadar yükselecektir.

3.5.8.Gölgeler

Model üzerindeki objelerin ekrandaki ışık kaynaklarına göre gölgelerini oluşturur.

Işık kaynağının açısı ve yeri gölgelerin oluşması için önemlidir.

NETCAD/3D 57
Gölge Extra Kot (+): Gölgeler, obje tabanından yükselirler. Arazi modelinin
fazla eğimli olduğu yerlerde, gölgeler arazi kotunun altında kalabilirler. Buradan
verilen extra kot değeri ile gölgeler arazi modelinin üstüne çıkması sağlanabilir.

Şekil Gölge Kalitesi: Şekillerin gölge kalitesini belirleyen bir parametredir. Bu

değer sıfır ile 10 arasındadır. Bu değer azaldıkça gölge kalitesi artar. Sıfıra
yaklaşması durumunda şekillerin gölgesi daha ayrıntılı ve gerçeğe daha yakın
olacaktır. Bu değerin 4–5 gibi olması daha uygun sonuç verecektir.

Gölgeler Hesaplansın: Bu seçenek aktif ise modeldeki gölgeler görünecektir.

Bu seçeneğin pasif olması durumunda model üzerinde hiç bir gölge görünmez.

Listeyi Yenile: Parametrelerde yapılan değişiklikler bu buton ile saklanır.

Tablodan İptal ile çıkılsa bile saklanmış olur.

NETCAD/3D 58
3.5.9.Işıklar

Model üzerinde tanımlı tüm ışık kaynaklarına ulaşılır ve kullanılmak istenen ya da

değiştirilmek istenen ışık kaynakları seçilir. Işık Editörüne ulaşılarak yeni
kaynaklar eklenebilir.

Default Ortam Rengi: Model üzerinde hiç bir ışık kaynağı tanımlı değilse ortam
rengi geçerlidir. Bu butona basılarak ortam rengine dönülebilir.

NETCAD/3D 59
 Default ortam rengi, renk ayarları ile belirlenebilir.
Kırmızı, yeşil ve mavi renklerin tonlarında belirlenir. Her rengin karşısında
bulunan sağa-sola butonlar ile işlem gerçekleştirilir.

Işık Koni Boyu: Modelde üzerinde ışık kaynağı bir sembol olarak görünür. Bu
sembolik görüntünün boyu buradan değiştirilebilir. Bunun ortama herhangi bir
etkisi yoktur.

Işık Şekilleri Etkiler: Bu seçenek aktif ise ışık niteliklerinde ya da ortam

renginde yapılan değişiklikler şekilleri de etkiler.

Buton ile Işık Editörüne geçilir. Yeni ışık kaynakları eklenip

mevcutları parametreleri değiştirilebilir.

3.5.10.Donanım
Bilgisayarın donanım özellikleri ile ilgili bir seçenektir. Hızlandırıcı grafik kartı
olmayan bilgisayarlarda bu fonksiyon aktif olmalıdır. Hızlandırıcı grafik kartı
bulunan bilgisayarlarda bu seçeneğin aktif olması görüntünün bozulmasına
neden olabilir. Bu fonksiyon aktif iken açma, kapatma, minimize, maksimize,
ileri-geri hareket, sağa-sola hareket, yatay-dikey hareketler hızlanır ve
kullanıcıya zaman kazandırır.

NETCAD/3D 60
3.5.11.Yüklerken Üçgenleri Düzelt

NETCAD ekranında oluşturulan üçgenlerin çizim yönleri farklı ve karışık olabilir.

Bunlar 3 boyuta aktarılınca bazılarının görünmeme durumu olabilir. Bu seçenek
aktif yapılıp proje yüklendiğinde bütün üçgenler aynı yöne çevrilecek ve
görünürlük artacaktır.

3.5.12.Çift Taraflı Işıklandır

Bu işlem objelerin ön ve arka yüzlerinin beraber ışıklandırılmasını sağlar. Bu
fonksiyon pasif ise objelerin sadece ön yüzleri ışıklandırılır.

3.6.Pencere Menüsü

3.6.1.Yatay Döşe

Ön görünüm, perspektif görünüm, yan görünüm, üst görünüm pencereleri peş

peşe açıldığında bunlar ekrana yan yana dizilirler. Yani aynı anda bir modelin
değişik görünümleri sağlanabilir.

NETCAD/3D 61
3.6.2.Alt Alta Diz

Perspektif görünüm, yan görünüm, ön görünüm, üst görünüm pencerelerini alt

alta dizer. Aktif yapılmak istenen pencere kursor ile seçilir.

3.6.3.Üst Görünüm

Modelin kuşbakışı görüntüsünü verir. Burada butonları ile sağlanan

hareketler geçerlidir. Yalnız kursorun sağ tuşu ile ileri geri hareketler sağlanır.
Yol noktası ekle, yol noktası düzelt, perspektif bakış noktası seç, anlık bakış ekle,
ışık ekle/sil işlemleri bu pencereden yapılır.

NETCAD/3D 62
3.6.4.Ön Görünüm

Modelin ön taraftan görünümüdür. Ayrı bir pencere açılarak oluşur. Daha sonra
yatay döşe ya da alt alta diz işlemleri ile diğer görüntülerle birlikte görünebilir.
Kursorun sağ tuşu ile hareket ettirilebilir.

NETCAD/3D 63
3.6.5. Yan Görünüm

Modelin yandan görüntüsüdür. Ayrı bir pencerede çıkar. Daha sonra alt alta diz
ya da yatay döşe işlemleri ile diğer görünümlerle birlikte görünebilir. Kursorun
sağ tuşu ile hareket ettirilebilir.

3.6.6. Perspektif Görünüm

Modelin tüm görüntüsünün tek bir penceredeki görüntüsüdür. Kursorun sol ve

sağ tuşları ile hareket ettirilebilir. Yatay döşe ya da alt alta diz işlemleri ile diğer
görünümlerle birlikte görünebilirler. Model Döndür işlemi ile döndürülebilir.

NETCAD/3D 64
3.6.7. Info

Bu seçenek ekran kartı ile ilgili bigi verir. Ekran kartının OpenGL renk sayısını ve
Z Buffer derinliğini raporlar. Z Buffer derinliği 8,16,24,32 bit gibi değerlerdir. Bu
değer arttıkça görüntü kalitesi artar.

NETCAD/3D 65
3.7.Yardım

3.7.1.Program Hakkında

Programın versiyon bilgisini verir. Versiyon bilgisi, ekranın sağ üstünde de

çıkmaktadır.

3.8.Araç Çubukları

3.8.1.Tabakalar
Butonu ile Tabakalara ulaşılır. 3.4.1 bölümünde ( Dialog/Tabakalar) ayrıntılı
olarak anlatılmıştır.

3.8.2.Opsiyonlar
Butonu ile opsiyonlar menüsüne ulaşılır. 3.5 bölümünde (Opsiyonlar
Menüsü) ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

NETCAD/3D 66
3.8.3.Fotoğraf Çek

Butonu ile Fotoğraf Çek işlemine girilir. 3.1.7. bölümünde (Proje/Fotoğraf

Çek) ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

3.8.4.Gereken Çizim Listelerini Oluştur

Butonu ile ekran yenileme işlemi yapılır. 3.2.4. bölümünde (Çizim/Tüm
Çizim Yüzeylerini Hesapla) anlatılmıştır.

3.8.5.Tümünü Gör
Butonu ile projenin tamamı ekranda görülebilir.

3.8.6. Bu Bakışı Sakla

Butonu ile Model üzerindeki her görüntü, her açıdan saklanabilir ve daha
sonra da bu görüntülere ulaşılabilir. Saklanan görüntüler daha sonra Bakışları
Demo Yap işlemi ile izlenebilir.

Ekranın solunda bulunan butonuna basılır. Çıkan tablodan görüntü için bir
isim verilir.

Her bakış için bu işlem tekrarlanır. Saklanan her bakış daha sonra Bakışları
Demo Yap işlemi ile gösterilir.

3.8.7. Bakışları Demo Yap

Butonu ile bakışlar demo yapılır. Bakışları Sakla işlemi ile saklanan
görüntüler, perspektif penceresinde belli aralıklarla gösterilirler. Bakışlar
arasındaki bekleme süresi Opsiyonlar/Genel menüsü içinde yer alan Bakışları
Demo Yap bölümünden verilir. Bekleme süresi milisaniye cinsindendir.

NETCAD/3D 67
Ekranın üstündeki butonuna basılır. Saklanan bakışlar belli aralıklarla
gösterilecektir. Durdurmak için tekrar butonuna basılmalıdır.

3.8.8. Bakış Seç

Butonu, Bakışları Sakla işlemi ile saklanan bakışlar arasında seçim

yapılarak perspektif penceresinde görünmesini sağlar ya da daha önce saklanmış
olan bakışları siler.

Ekranın solunda bulunan butonuna basılır. Daha önce saklanmış olan

bakışların yer aldığı bir liste çıkacaktır.

Auto Bak: Buradan butonu ile sol tarafta seçilen bakışlara seçildiği anda
gidilecektir.
Bak: Sol taraftan bakış seçildikten sonra butonuna basılırsa seçilen bakışa
gidilecektir.

Sil: Butonu ile daha önce saklanmış olan bakışlar silinebilir.

Kapat: İşlemi ile çıkılır.

3.8.9.Koordinatlardan Bakmak

Butonu Model üzerinde duruş ve bakış noktalarını koordinatlara göre

belirleyen işlemdir. Koordinatlar verildikten sonra model üzerinde duruş
noktasına göre bakış noktası görünecektir.

Ekranın solunda bulunan butonuna basıldığında Anlık Bakış adlı bir

koordinat verme tablosu çıkacaktır.

NETCAD/3D 68
Buradan duruş ve bakış noktalarının koordinat ve kot değerleri girilir. Tamam ile
işlem sonlandırıldığında verilen koordinat değerlerine göre model görüntüsü
değişecektir.

3.8.10.Perspektif Penceresini Döndürmek

Butonu Mevcut modeli ya da perspektif penceresindeki modeli belli

zaman aralıkları ve açıyla döndürmek amacıyla kullanılır. Döndürme işleminin
zaman aralıkları ve açısı Opsiyonlar/Genel menüsü içinde yer alan Model Döndür
Bilgilerinden girilebilir.

Ekranın üstündeki butonuna basıldığında model dönecektir. Durdurmak

için tekrar aynı butona basılmalıdır.

3.8.11.Yan Duvarlara Doku Kapla

Butonu ile Model üzerinde gösterilen duvarlara doku kaplanır. 3.3.1.
bölümünde (Çizim/Tüm Çizim Yüzeylerini Hesapla) anlatılmıştır.

3.8.12.Obje Sor

Butonu ile Model üzerinde bulunan objeler hakkında bilgiler verir. Objelerin
tipi, tabakası, kot değerleri vb… bilgiler alınır.

Butonuna basılıp sorgulanacak obje seçildiği anda aşağıdaki bilgi tablosu

çıkacaktır.

NETCAD/3D 69
3.8.13.İleri/Geri Hareket
Butonu ile modelin ileri-geri veya yukarı-aşağı hareketi sağlanır.

Butona basıldıktan sonra Model üzerinde fare sol tuşuna basılıp modelin ileri ya
da geri çekilmesi ile hareket sağlanır.

Model üzerinde fare sağ tuşuna basılıp modelin ileri ya da geri çekilmesi ile
yukarı ya da aşağı yöne dönmesi sağlanabilir.

3.8.14.Aşağı/Yukarı Bakış

Butonu Modelin sağa ya da sola kaydırılmasını ve yukarı ve aşağı

kaydırılmasını sağlar. Odak objenin etrafında bu hareket gerçekleşir.
Bu mod aktif durumda iken fare sol tuşu ile model sağa ya da sola kaydırılır.
Fare sağ tuşu ile de yukarı ya da aşağı kaydırılır.

3.8.15.Objeye Kilitlenme Modu

butonu ile Model üzerinde bir objeyi merkez kabul ederek etrafında sağa-
sola ya da aşağı-yukarı hareket imkanı sağlayan bir moddur.
Ekranın üstündeki araç çubuklarında butonuna basıldığında merkez obje
sorulacaktır. Farenin sol tuşu ile odaklanacak obje gösterilir. Yapılacak tüm
hareketlerde merkez obje aynı kalacaktır. Modelin her yerine hareket imkanı
sağlanır. Farenin sol tuşuna basılı tutularak model sağa-sola serbest olarak
hareket ettirilebilir. Modelin istenilen bölgelerine yaklaşılabilir. Farenin sağ
tuşuna basılı tutularak model yukarı-aşağı yönde hareket ettirilebilir. Model
üzerinde fare sağ tuşu ile merkez obje gösterilirse, kamera bu objenin
koordinatlarına kilitlenir. Fare sağ tuşu ile obje gösterildiği anda İzleyici bilgileri
tablosu çıkacaktır.

NETCAD/3D 70
İzleyici Boyu: Odak noktasının yerden yüksekliğidir. Metre cinsindendir.

Yatay Açı: Odak noktasının XY yönünde bakış yönünü belirler. 0–360 derece
arasında bir değerdir.

Dikey Açı: Odak noktasının aşağı-yukarı yönde bakış noktasını belirleyen açıdır.
0–90 derece arasında odak noktası yukarı bakar. 90–180 derece arasında ise
aşağı bakar.

Max-Z : Merkez objenin maksimum koordinatıdır.

Maxsimum Z’yi Kullan: Bu seçenek aktif ise, odak noktasının yerden yüksekliği
maksimum Z değeri ile izleyici boyunun toplamı kadar olacaktır.

3.8.16.Pencere Yaklaş

butonu Modele ya da model üzerindeki herhangi bir objeye bir pencere

içinde yaklaşma modudur. Bu butona basıldıktan sonra Model üzerinde pencere
içine alınacak bölge üzerinde fare sol tuşuna basılı tutulur. Fare çekilerek
pencere oluşturulur. Sol tuş bırakıldığı anda bölge zoomlanmış olacaktır.

3.8.17.Perspektif Penceresinden Duruş Noktası Seç

butonu, bir duruş noktası ve buradan bir bakış noktası belirlenerek modelin
o bakış noktasında görünmesini sağlar.

Üst Görünüm penceresine girilir. Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında

butonuna basılır. Üst görünüm penceresinde bir duruş noktası kursorun sol tuşu
ile belirlenir. Kursore basılı durumda iken bakış noktası belirlenir. Bakış noktası
belirlenirken duruş noktasından bakış noktasına doğru koni şeklinde bir açı
oluşur. Kursorun sol tuşu bırakıldığı anda duruş ve bakış noktalarının
koordinatları çıkacaktır. İstenirse buradan koordinatlar ve kot değerleri
değiştirilebilir.

NETCAD/3D 71
Bu tablodan Tamam ile çıkılırsa bakış noktasının koordinatlarında görüntü oluşur.

3.8.18.Işık Ekle Sil

butonu, model üzerine yeni bir ışık kaynağı eklemek amacıyla kullanılır.
3.4.3. bölümünde (Dialog/Işıklar) ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

3.8.19.Yollar ve Objeleri

butonu ile Yol Objeleri işlemine ulaşılır. 3.4.2 bölümünde (Dialog/Yollar)

ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

3.8.20.Yol Noktası Ekle/Sil

butonu ile Dialog/Yollar işlemi ile tanımlanan araçların güzergahları

belirlenir. Simülasyon anında ya da model üzerinde arac hareketi sırasında bu
güzergah takip edilecektir. Yol güzergah noktalarının model üzerinde
görünebilmesi için Dialog/Yollar menüsünde Yolu Göster fonksiyonu aktif
yapılmalıdır.

Pencere/Üst Görünüm penceresine geçilir ve bu pencere biraz genişletilir.

Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında butonuna basılır. Üst Görünüm

penceresinde güzergah noktaları seri olarak gösterilir. Eklenen yol noktaları
renkli olarak görünecektir.

NETCAD/3D 72
Kara araçları için eklenen noktaların arası kısa olursa, aracın araziye uyumu
daha iyi sağlanır. Hava araçları için eklenen noktaların arası uzun olmalıdır.
Çünkü hava araçları simülasyon anında sabit yükseklikten gideceği için inişli
çıkışlı hareket engellenmiş olur. Yol Noktası Silmek İçin; Üst Görünüm
penceresine eklenmiş olan yol tagları üzerinde fare sağ tuşa basılması ile yol
noktası silinir.

NETCAD/3D 73
3.8.21.Yol Noktası Düzelt

butonu Yol Noktası Ekle/Sil işlemi ile oluşturulmuş yol noktalarının yerlerini
düzeltmek için kullanılır. Düzeltilen noktalar güzergahın yeni noktalarını
oluşturur.
Noktanın Konumunu değiştirmek için; ekranın üstünde bulunan araç

çubuklarında butonuna basılır. Üst Görünüm penceresinde Yol Noktası

Ekle/Sil işlemi ile oluşturulan taglar üzerine fare sol tuşu ile basılır. Seçilen nokta
kırmızı renkli olur. Noktanın yeni yeri fere sol tuş ile gösterilir.

Noktanın Koordinatlarını Değiştirmek için; eğer nokta üzerinde fare sağ

tuşuna basılırsa noktanın koordinatlarını içeren bir tablo çıkar. Bu tablodan
noktanın yeni koordinatları girilebilir. Her nokta için kot değeri girilebilir. Eğer bir
uçuş güzergahı belirleniyorsa, uçağın inişi ve kalkışı için noktaların kotları
verilebilir. Bu durumda uçak yavaş yavaş yükselerek ya da alçalarak
görünecektir. İstenen noktalarda araç için açı verilebilir. Yani simülasyon anında
o noktaya gelindiğinde araç verilen açıya göre dönecektir. Tamam ile işlem
sonlandırılır.

3.8.22.Yol Objelerini Hareket Ettirmek

butonu Dialog/Yollar menüsünden tanımlanan araçların model üzerinde

hareket ettirilmesi sağlar. Bu işlemin gerçekleşmesi için Yol Noktası Ekle/Sil
işlemi ile yol güzergahının tanımlanması gerekir. Aracın model üzerinde
görünmesi için Opsiyonlar/Göster menüsünden Yol Objeleri aktif konumda
olmalıdır.

Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında butonuna basıldığı anda model

üzerinde araçlar hareket edecektir. Durdurmak için tekrar aynı butona
basılmalıdır.

3.8.23.Uçuş İçin Anlık Bakış Eklemek

butonu Simülasyon boyunca sabit bir noktaya bakmak ya da sabit bir

noktadan yol hattına bakmak amacıyla kullanılır. Yol Sürücü ile Simülasyon

Yapılması anında yol panelindeki butonu ile devreye girer.

Üst Görünüm penceresine girilir. Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında

butonuna basılır. Üst Görünüm penceresinde model üzerinde bir bakış

noktası seçilir. Bir koordinat tablosu çıkacaktır. Bu tablodan noktanın adı ve kotu
girilir. Koordinatlar, gösterilen noktanın koordinatıdır. Z değeri ise mevcut kot
değeridir. Eğer bu kot değeri değiştirilmek isteniyorsa, örneğin noktadan aracı
gözleyen bir adamın boyu da hesaba katılmak isteniyorsa, mevcut kot değerinin
NETCAD/3D 74
üstüne adamın boyuda ilave edilmelidir. Tamam ile işlem sonlandırılır. Bakış
noktaları model üzerinden görünmek istenirse Opsiyonlar/Göster menüsündeki
Uçuşta Bakış Noktaları aktif konuma getirilmelidir.

3.8.24.Anlık Bakış Düzeltmek

butonu Uçuş için anlık bakış noktasının koordinatlarında değişiklik yapmak

amacıyla kullanılır.

Üst Görünüm penceresine girilir. Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında

butonun basılır. Üst Görünüm penceresindeki bakış noktası (mavi renkli

kübik noktalar) sol tuş ile gösterilir. Noktaların koordinatının olduğu tablo
çıkacaktır. Bu tablodan noktanın koordinatları, kotu ya da ismi değiştirilebilir.
Tamam ile işlem sonlandırılır.

3.8.25.Sürücü Seç

butonu ile Model üzerinde Dialog/Yollar menüsü ile tanımlanan araçların,

Yol Noktası Ekle/Sil işlemi ile tanımlanan güzergahta gerçek zamanlı simülasyon
yapabilmesi için Yol takip Ayarlarının yapılması sağlar. Yol Takip ayarlarında araç
ve yol için bir takım parametreler tanımlanır.

3.8.25.1.Yol Sürücüsü Nasıl Tanımlanır?

Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında butonuna basıldığında Veri

Kaynağı tablosu çıkacaktır. Buradan yol sürücüsü seçilir.

Butonuna basılarak Yol Takip Ayarları parametrelerine geçilir.

NETCAD/3D 75
Genel Penceresi

Gerçek Zamanda Hareket: Bu fonksiyon aktif ise yapılacak simülasyon

durdurulana kadar devam edecektir. Herhangi bir şekilde kayıt yapılmayacaktır.

AVI Video: Yapılacak olan simülasyon *.avi uzantılı dosyaya kaydedilir ve daha
sonra Proje/Film Oynatıcı işlemi ile oynatılır. Bu yapılan dosya media player gibi
başka programlarda da oynatılabilir.

Ekran Boyutları: Simülasyon anındaki ekranın ebatlarıdır.300*200 gibi.

Başlangıç Yol: Dialog/Yollar menüsü ile tanımlanan güzergahın ismidir.

Araç Penceresi

NETCAD/3D 76
Araç Türü: Simülasyon yapılacak aracın türüdür. Kara Aracı ve Hava Aracı
olarak iki türlüdür. Araç türleri Dialog/Yollar menüsünde seçilen araçlarla
belirlenir.

Dönüklük Açısı Otomatik: Hava aracının dönüşler sırasındaki açısını otomatik

olarak belirler. Daha gerçekçi simülasyon elde edilmesini sağlar. Eğer bu
seçenek pasif ise dönüşler sırasında açı verilmez.

Hız: Simülasyon anında aracın km/h cinsinden hız değeridir. Bu değer

simülasyon anında isteğe bağlı olarak değiştirilebilir.

Yol Penceresi
Burada simülasyon için başlangıç modu belirlenir.

Yola Teğet: Simülasyon anında aracın yer düzlemi ile yaptığı açı yol hatları ile
aynı olur. Yol noktalarının kotları farklı bile olsa araç yola uyum gösterir ve yolu
takip eder.

Yola Paralel: Simülasyon anında aracın yer düzlemi ile yaptığı açı sabit kalır.
Genelde düz yollarda kullanılabilir.

Otomatik Kameralar: Yol hattı boyunca yerleştirilen kameralar tarafından araç

takip edilir.

Ön Kamera: Aracı, ön taraftan bir kamera takip eder.

Arka Kamera: Aracı, arka taraftan bir kamera takip eder.

Yerel Kameralar: Ekranın üst araç çubuklarında bulunan butonu ile

tanımlanan noktalara göre simülasyon gerçekleştirilir.

NETCAD/3D 77
Yol Bittikçe Tekrarla: Simülasyon anında yol biterse, tekrar başa dönülmesi
için bu fonksiyon aktif yapılmalıdır.

Yerel Kamera Bakışı: Simülasyon yerel kameralara göre gerçekleştirilecekse

buradan duruş ve bakış noktaları seçilir.

Auto Kamera Penceresi

Modele yerleştirilecek otomatik kameralara ait parametreler girilir.

Sayısı: Aktif yol boyunca yerleştirilecek otomatik kamera sayısıdır. Kameralar

yol hattı boyunca eşit aralıklarla yerleştirilecektir.

Dx: Kameraların yol hattına uzaklığıdır.

DZ: Otomatik kameraların kotlarıdır.

DX Taraf Değiştirsin: Bu fonksiyon aktif ise DZ değeri her kamera için + ya da

- değer alır.

Kamera Z= YolZ+DZ: Bu fonksiyon aktif ise otomatik kameraların yerden

yüksekliği, yol objesinin kotu ve Dz değerinin toplamı olacaktır.

Test: Bu butona basıldığında otomatik kameraların üst görünüm penceresinden

görünürlük analizi yapılır. Kameraların yerleri belirlenir.

Arka Kamera Penceresi: Aracın arkasına yerleştirilen kameranın parametre

bilgisi girilir.

NETCAD/3D 78
DY: Arka kameranın araca XY ekseninde olan uzaklığıdır.

DZ: Arka kameranın kotudur.

Kamera Z= YolZ+DZ: Bu fonksiyon aktif ise arka kameranın yerden yüksekliği,

yol objesinin kotu ve Dz değerinin toplamı olacaktır.

Ön Kamera Penceresi: Aracı önden takip eden kameranın parametre bilgileri

girilir.

DY: Ön kameranın araca XY ekseninde olan uzaklığıdır.

NETCAD/3D 79
DZ: Ön kameranın kotudur.

Kamera Z= YolZ+DZ: Bu fonksiyon aktif ise ön kameranın yerden yüksekliği,

yol objesinin kotu ve Dz değerinin toplamı olacaktır.

Bu parametre bilgileri verildikten sonra butonu ile simülasyona

geçilir.

3.8.2.5.2. Klavye Sürücüsü Nasıl Tanımlanır?

Simülasyon anında aracın hareketlerini klavye ile sağlamak amacıyla kullanılır.

Ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında butonuna basıldığında Veri

Kaynağı tablosu çıkacaktır. Buradan Klavye Sürücüsü seçilir.

Butonuna basılarak Klavye parametrelerine geçilir.

Bu tablodan klavye tuşlarının kontrol zamanları mlsn cinsinden ayarlanır. Sola-

sağa, Yukarı-Aşağı ve Hız için ayarlar yapılır. Model dışına çıkılmaması için Proje

Limitleri Dışına Çıkma aktif yapılmalıdır. Daha sonra butonu ile

simülasyona geçilir.

NETCAD/3D 80
3.8.26.Simülasyonun Yapılması

Yol Sürücüsü ya da Klavye sürücüsü tanımlandıktan sonra ekranın üstünde

bulunan araç çubuklarında butonuna basılarak simülasyona geçilir.

Simülasyon işlemi gerçek zamanda gerçekleşebileceği gibi *.avi dosyası ile film
olarak kaydedilebilirler.

3.8.26.1. Yol Sürücüsü ile Simülasyon Yapmak

butonuna bastıktan sonra açılan ayrı bir pencerede simülasyon

başlayacaktır.

Simülasyon penceresi ile birlikte Yol Paneli çıkacaktır. Bu panelde daha önce Yol
Sürücüsü/Yol penceresinde seçilen yol takip türleri bulunmaktadır. Burada aktif
yapılan tür, bu panelde start anında çıkacaktır.

butonuna basılırsa yol teğet olarak izlenir. Aracın içinden yol takip edilir.
Yol üzerindeki kot farkları aracı etkiler.

NETCAD/3D 81
 butonuna basılırsa aracı takip eden bir arka kamera olur.

butonuna basılırsa araç, otomatik kameralar ile takip edilir.

butonuna basılırsa araç, yolu paralel olarak takip eder. Yol üzerindeki kot
farkları aracı etkilemez.

butonu ile araç ön kameradan izlenir.

butonu ile araç, butonu ile eklenen bir bakış noktasından takip edilir.
Yol Panelinden Duruş ve Bakış noktaları seçilir.

Yol panelinin Hız bölümünden aracın hızı km/h cinsinden ayarlanabilir. Aynı
pencereden yol panelinden takip edilecek güzergah seçilebilir.

Simülasyonu durdurmak için ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında

butonuna basılmalı ya da klavyeden ESC tuşuna basılmalıdır.

3.8.26.2. Klavye Sürücüsü ile Simülasyon Yapmak

butonuna basıldıktan sonra simülasyon penceresi ve Klavye Paneli

çıkacaktır. Klavyeden aşağı-yukarı, sağa-sola tuşlarıyla yol takip edilir.

Simülasyonu durdurmak için ekranın üstünde bulunan araç çubuklarında

butonuna basılmalı ya da klavyeden ESC tuşuna basılmalıdır.

NETCAD/3D 82
3.8.26.3. Avi Dosyası Oluşturmak

Avi dosyasının yapılabilmesi için Yol Sürücüsü/Genel penceresinde AVI Video'nun

aktif yapılması ve oluşacak olan dosyanın adının verilmesi gerekir.

butonuna basıldıktan sonra simülasyon penceresi açılacaktır. Yol

Sürücü ile simülasyonun yapılmasında olduğu gibi değişik yok takip türleri
simülasyon anında seçilebilir. Klavyeden ESC tuşuna basılırsa ya da ekranın

üstündeki araç çubuklarında butonuna basılırsa *.avi dosyası

oluşmaya başlayacaktır.

İşlem tamamlandıktan sonra Film Kaydedildi mesajı çıkacaktır.

Yapılan bu *.avi dosyaları daha sonra Proje/Film Oynatıcı ile izlenebileceği gibi
windows media player gibi başka programlarda da izlenebilir.

3.8.27.Aktif Sürücü Ayarları

butonu ile Sürücü Seç/Ayarlar bölümünde yapılan işlemler gerçekleştirilir.

NETCAD/3D 83