Didactisch referentiekader

2017-2018 module 1

Opdracht 1

Groepswerk door:
Catharina Evens, 3I
Laurens Mannaerts, 5I
Nummer 1 2 3 4 5

Doelstelling Kennismaking
Ieder een muziekstuk geven
of één laten kiezen dat ze
tegen de volgende les al wat
kunnen voorbereiden
De leerlingen weten hoe ze
hun muziekstuk kunnen
verbeteren tegen de
volgende les en weten op
wat ze moeten letten hierbij
Basis aanleren van De leerlingen kunnen zowel Leerlingen kunnen
improvisatie boven als onder aan de piano verschillende muziekstijlen
improviseren en durven al interpreteren en durven hier
Leerlingen weten hoe ze hun ‘buiten de lijntjes te kleuren’ rond te improviseren met
stuk kunnen verbeteren behulp van de leerkracht
tegen de volgende les Inbreng muzikaliteit in hun
muziekstuk

Inhoud Kennismaking, eerst
(lesonderwerp) persoonlijk door middel van
vragen de groep beter leren
kennen. Nadien meer
spelenderwijs door bv.
vierhandige stukjes samen te
spelen die goed op zicht te
doen zijn zodat ze elkaar ook
muzikaal leren kennen
Werkvormen Kringgesprek
(lesverloop) Onderwijsleergesprek
Practicum
Om de beurt spelen de
leerlingen wat ze hebben
voorbereid. Ze krijgen les
hierover (bv. oplossingen
voor problemen die ze
ondervinden, over
dynamieken,…)
Practicum
Doceren
Verderzetting van les over
hun muziekstuk
Improvisatie door
vierhandig te spelen, de
onderste aan de piano speelt
een ostinaatbas terwijl de
bovenste een paar noten
krijgt waarmee hij/zij kan
improviseren
Doceren
Practicum
Uitbreiding improvisatie, de
leerlingen wisselen van
plaats en mogen meer
uitproberen, ze krijgen
bijvoorbeeld extra noten,
andere ritme’s,…
Verderzetting van les over
hun muziekstuk met focus
op muzikaliteit
Doceren
Practicum
Leerlingen trekken kaartjes
waar muziekstijlen op
vermeld staan, al
improviserend zullen zij
deze leren ontdekken. Zie
opdracht 2 Catharina voor
verdere uitleg
Educatief spelmateriaal
Presentatie
Toelichting Zodat de leerlingen zich
(waarom doe ik vertrouwd voelen in de
dit?) groep en goesting hebben
om aan de slag te gaan met
hun nieuwe muziekstuk
Vanaf een leerling iets kan
in dit geval een muziekstuk
kunnen spelen zal hij/zij
extra gemotiveerd zijn,
daarom is dit belangrijk in
het begin
Het spelplezier van piano
laten voelen zonder aan een
partituur vast te hangen en
de leerlingen laten ervaren
dat piano spelen ook op een
andere manier gaat
Om het muziekstuk ook op
muzikaal vlak te benaderen
omdat dit erg belangrijk is
Om hun meer vertrouwd te
laten voelen bij het
improviseren
Het kan leerlingen
motiveren om op een andere
niet gewende manier dingen
aan te leren. Leerlingen
nemen rap iets mee als het
in spelvorm is gegoten

Nummer 6 7 8 9 10

Doelstelling Feedback kunnen geven en Leerlingen beseffen het Leerlingen weten hoe ze hun Toepassen van gewicht bij Leerlingen hebben een
krijgen belang van gewicht in stuk kunnen verbeteren stijgende toonladder van do (eerste) ervaring met een
vingertoppen en kunnen dit tegen de volgende les en groot met de rechterhand en concertje
Ervaring met voorspelen bij zichzelf voelen weten hoe aan de slag te juiste vingerzetting
voor elkaar gaan met de stijgende
Leerlingen weten hoe ze hun toonladder van do groot met Leerlingen voelen zich
Elke leerling krijgt een stuk kunnen verbeteren tegen de rechterhand en juiste mentaal klaar om de week
nieuw muziekstuk de volgende les vingerzetting nadien het concertje te
kunnen spelen
Inhoud Soort korte evaluatie zonder
beoordeling op punten. De
leerlingen spelen hun
muziekstuk voor elkaar voor
en geven elkaar feedback
Ze krijgen een nieuw
muziekstuk waarmee ze aan
de slag kunnen
Werkvormen Onderwijsleergesprek
Klasdiscussie
Doceren
Filosofisch gesprek
Toelichting Vaak hechten leerlingen veel
belang aan de mening van
hun studiegenoten. Ook uit
feedback te geven aan een
medestudent leert een
leerling veel
Nummer 11
Leerlingen spelen hun
voorbereide stuk voor en
krijgen hier opbouwende
commentaar op
Ze krijgen de beginsels van
techniek over gewicht en
ontspanning uitgelegd. Ze
kunnen onder andere het
gewicht bij elkaar voelen
Doceren
Practicum
Als er vaak in de lessen wat
techniek wordt aangehaald
leert de leerling enorm veel
bij zonder echt te beseffen
dat ze met een (voor velen)
‘iets minder leuk’ onderwerp
bezig zijn
12
Leerlingen krijgen uitleg
over de toonladder van do
groot met de bijpassende
vingerzetting en waarom
toonladders in het algemeen
van pas kunnen komen.
Oefeningen die vorige les
over gewicht gingen komen
terug aan pas
Ze krijgen les op hun
voorbereide stuk
Doceren
Practicum
Het stap per stap bezig zijn
met toonladders is erg goed
voor de leerling. Als dit
nooit de overmacht neemt en
subtiel wordt aangebracht zal
een leerling de techniek niet
rap beu worden
13
Leerlingen spelen voor wat
ze hebben voorbereid en
krijgen hier les voor
Ze krijgen uitleg hoe een
klasconcert er ongeveer aan
toe gaat en krijgen handige
tips
Ze krijgen werk (stuk plus
iets van techniek voor de
volgende les)
Doceren
Practicum
Het is belangrijk dat een
leerling zich kan
voorbereiden op een
gebeurtenis zoals een
klasconcert wat voor velen
stresserend kan zijn
14
Klasconcertje
Op voorhand wordt hier wat
reclame rond gemaakt.
Vrienden en familieleden
zijn dus ook welkom
Tussentijdse evaluatie
Door voor publiek te spelen
leert de leerling omgaan met
stress en feedback en krijgt
de leerling podiumervaring
wat zeer belangrijk is voor
een muzikant
15
Doelstelling Lln. kunnen en durven zich Leerlingen krijgen het besef
uit te drukken over hun dat ze moeten meenemen
eerste ervaring als wat ze hiervoor hebben
concertant. geleerd, en de moeilijkheden
die bij het concert opdoken,
Ze krijgen een nieuw stuk. in hun studie extra aandacht
moeten geven.
Ze weten hoe ze hun stukje
kunnen verbeteren.
Leerlingen weten hoe ze hun
stuk muzikaler kunnen
spelen en proberen thuis op
hun technische problemen te
werken.
Leerlingen weten hoe ze
toonladders en stuk kunnen
studeren met metronoom.
Leerlingen weten hoe ze zelf
een eigen ‘verhaal’ kunnen
zoeken in hun stuk en durven
te overdrijven met dynamiek.
Leerlingen weten hoe ze
toonladders en stuk kunnen
studeren met metronoom.
Leerlingen weten hoe
belangrijk het is spieren op
te warmen en op voorhand
ontspannen te zijn en kennen
enkele bruikbare fysieke
oefeningen.
Inhoud Kort evaluatiegesprek over
het klasconcertje. Elke
leerling mag kort uitdrukken
hoe het voelde voor publiek
te spelen.
Enkele tips geven over hoe
beter gewapend te zijn tegen
podium stress. Geen
individuele beoordeling,
eerder algemene
moeilijkheden aankaarten,
met oplossing.
Ieder een nieuw stuk geven,
en aandacht geven aan de
werkpunten van de vorige
stukken.
Leerlingen spelen hun Leerlingen spelen hun
voorbereid stuk voor en voorbereid stuk voor en
krijgen hier opbouwende krijgen hier opbouwende
commentaar op. commentaar op. Iets directer
in het (stilistisch correcte)
Herhaling do groot muzikale.
toonladder, stijgend en
dalend. Nadruk op Herhaling do majeur en la
beginselen der techniek mineur ladders, controleren
(gewicht, ontspanning: zie techniek.
les 7).
Deze ladders uitproberen op ladders, hierbij komen do
Aanbrengen van de la klein verschillende ritmes. Triolen, majeur drieklank en la
toonladder, met juiste achtsten, zestienden.
vingerzetting.
De metronoom: waarom
nuttig, hoe studeren,
toonladders maar ook
stukken.
Leerlingen spelen hun
voorbereid stuk en worden
verwacht met muzikaliteit te
spelen. Experimenteren met
de dynamische
opties/extremen. Samen met
leerkracht het stuk enorm
traag en wat sneller door te
spelen.
Do majeur en la mineur
mineur drieklank, met juiste
vingerzetting.
Opnieuw nadruk op belang
van metronoom bij het
studeren.
Fysieke opwarmings
oefeningen (ook voor op
podium). Losmaken polsen,
armen, schouders, lichte
stretch.
Leerlingen proberen hun
stuk voor te spelen met
muzikaliteit, juiste houding
en instelling, als concertje
voor elkaar.
Om les af te sluiten, korte
collectieve improvisatie
sessie. Of met vier handen
aan piano. Met ostinaatbas
en do groot/la klein als
materiaal.
Leerlingen mogen na de
vakantie zelf nieuw stuk
meebrengen, ik geef ook
enkele opties mee waaruit ze
mogen kiezen, wat ze
waarschijnlijk ook zullen
doen.
Werkvormen Doceren
Practicum
Kringgesprek
Onderwijsleergesprek
Filosofisch gesprek
Toelichting De ene leerling speelde een
redelijk ontspannen concert,
voor de andere was het
misschien de hel. Het is een
goed idee ze te laten weten
dat zelfs ik al ‘professional’
er nog telkens mee te maken
krijg en dat het perfect
normaal is. En hoe ze het
kunnen verhelpen.
Relativeren dus.
Nummer 16
Doceren
Practicum
Op een harmonisch
overzichtelijk instrument als
de piano is het belangrijk
enkele basis toonladders te
kunnen, ik breid uit.
17
Doceren
Practicum
Ik benadruk hier ‘stilistisch
correcte manier’ omdat ik de
volgende les met extremen
ga werken. Wat niet persé
‘mooi’ moet zijn, eerder hen
laten overdrijven.
De metronoom is een zeer
belangrijke tool, sommigen
gebruiken het misschien, de
meesten niet. Ook met het
instuderen van toonladders
op ritme en het verleggen
van het ritme is veel nuttiger
met metronoom.
18
Doceren
Practicum
Hier laat ik ze overdrijven in
dynamiek, om hen te
bewijzen dat ze maar een
fractie van de dynamiek
gebruik die ze kunnen
gebruiken, of dat ze
monotoon spelen. Alsook
laten voelen hoe traag je een
stuk wel niet kan spelen.
19
Doceren
Practicum
Opnieuw een kleine nadruk
op ‘voorspelen voor andere
leerlingen’. Dit gebeurt elke
5 lessen, zodat ze vaak
kunnen werken naar een
‘deadline’.
Ook improviseren wordt een
gewoonte. Ik breng niet al te
veel nieuwe leerstof aan
naast de stukken maar zoek
eerder terugkerende
elementen op.
20
Doelstelling Leerlingen kunnen zelf een
stuk kiezen, en durven hun
eigen smaak te volgen.
Leerlingen kunnen enkele
basisakkoorden in
grondligging nemen en ze in
wals ritme spelen.
Inhoud Leerlingen brengen nieuw
stuk mee en stellen
programma samen voor
examen met leerkracht.
Aanleren enkele
basisakkoorden in
grondligging. Alleen witte
toetsen. (Am, Em, C, G, F,
Dm). Wals ritme wordt
aangeleerd, leerlingen
mogen elk om beurt
uitproberen (1 begeleidt, 1
improviseert).
Leerlingen kunnen een
specifiek begeleidingsfiguur
met LH en RH naspelen.
Leerlingen krijgen kort
constructieve commentaar op Opwarmen.
één van hun stukken.
Leerlingen mogen elk aan
een computer in het lokaal
gaan zitten (er staan enkele
desktops). Ik stuur ze naar
een website waar ze enkele
audiofragmenten moeten
linken met de bijpassende
stijl. Niet te moeilijk. Zoals laten bewegen bij spel.
wals, jazz, pop, latin,…
Indien er nog veel tijd over
is, mogen ze zelf op zoek
gaan naar een pianist dat
binnen één van de stijlen dat
hem/haar ligt, op te zoeken
op google. Met een beetje
hulp. (Zie opdracht 2)
Leerlingen leren hun vingers Leerlingen weten hoe ze hun Leerlingen voelen hoe het is
op te warmen met enkele stukken nog zo goed meer dan één stuk voor te
toonladders. mogelijk kunnen afwerken spelen. Leerlingen voelen
voor het examen.
Leerlingen voelen het
verschil tussen gespannen en Leerlingen weten wat ze
ontspannen spelen. tegenover vorig klasconcert
nog kunnen verbeteren, of
zich beter voor kunnen
bereiden, wapenen tegen
stress.
Inspelen met toonladders. Fysieke Generale repetitie voor
opwarming/ontspanningsoef examen en voor elkaar.
eningen. Laatste tips en desnoods nog
Afwerken examen naar laatste oplossingen
programma. Nadruk op Afwerken examen zoeken.
techniek. Samen oefenen op programma. Nadruk op
metronoom. muzikaliteit en laatste Leerlingen worden gevraagd
probleempjes oplossen. of ze er zich klaar voor
Enkele technische passages voelen en wat voor hen het
onder de loep nemen. Doorloop van hoe een best helpt tegen stress en
Nadruk op ontspannen examen eruit zal zien. welke voorbereidingen ze
bewegen, armen soepel mee Enkele reminders over gemaakt hebben/hoe ze
omgaan met podium stress. studeren. (traag?)
Werkvormen Doceren
Practicum
Toelichting Herhalen van elementen die
aangeleerd zijn een tijd
geleden is belangrijk.
Daarmee het wals ritme
opnieuw.
Een harmonisch instrument
als piano eist het beheersen
van op z’n minst de
basisakkoorden.
Doceren
Practicum
Webquest
Deze les en die erna worden
voornamelijk besteed aan het
afwerken van de stukken
voor het examen dat eraan
komt.
Ook worden de akkoorden
gedrild.
Doceren Doceren Doceren
Practicum Practicum practicum
Onderwijsleergesprek
Klasdiscussie
Ik vind het belangrijk De leerlingen door fysieke Ik vind het belangrijk genoeg
minstens één les voor het opwarmingsoefeningen al podium kansen te geven aan
examen de nadruk te leggen een gevoel van performance de leerlingen. Zodat omgaan
op de moeilijke technische geven. Ze moeten de juiste met stress niets sporadisch is
passages, en nogmaals concentratie vinden en het maar een gewoonte wordt.
samen te werken op hoe ze niet zomaar doorspelen. Ik
op te lossen zijn. bereid hen daarop voor,
ookal zijn ze jong.