Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP. HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA

GVHD: Thaày Nguyeãn Ñình Huy

Sinh Vieân: Haø Hoaøi Vöông

MSSV: 80903381

Nhoùm: 06

Baøi 1: trình baøy laïi ví duï 3.4 trang 161 vaø ví duï 4.2 trang 171 Giaùo Trình XSTK 2009.

1
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Ví duïÏ 3.4 trang 161: hieäu xuaát phaàn traêm(%) cuûa moät phaûn öùng hoùa hoïc
ñöôïc nguyeân cöùu theo ba yeáu toá: pH(A), nhieät ñoä(B) vaø chaát xuùc taùc(C) ñöôïc trình
baøy trong baûng sau:

Yeáu Yeáu toá B

toá A B1 B2 B3 B4
A1 C1 9 C2 14 C3 14 C4 12
A2 C2 12 C3 15 C4 12 C1 10
A3 C3 13 C4 14 C1 11 C2 14
A4 C4 10 C1 11 C2 13 C3 13

Haõy ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá treân hieäu suaát phaûn öùng?

BAØI GIAÛI:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn phaân tích phöông sai ba yeáu toá.
Giaû thieát: H0 : caùc giaù trò trung bình baèng nhau

H : coù ít nhaát hai giaù trò trung bình khaùc nhau

Thöïc hieän baøi toaùn baèêng Eâxcel

Nhaäp giaù trò vaøo baûng tính:

2
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Tính caùc toång soá:

 Toång haøng T.i: B7 nhaäp bieåu thöùc =sum(B2:E2)
Duøng con troû keùo nuùt töï ñieàn töø B7 ñeán E7
 Toång coät T.j: B8 nhaäp bieåu thöùc =sum(B2:B5)

Duøng con troû keùo nuùt töï ñieàn töø B8 ñeán E8

 Tính caùc giaù trò T..K : B9 nhaäp =sum(B2.C5.D4.E3)

C9 nhaäp =sum(B3.C2.D5.E4)
D9 nhaäp =sum(B4.C3.D2.E5)
E9 nhaäp =sum(B1.C4.D3.E2)
 Toång coäng T..: B10 nhaäp bieåu thöùc =sum(B2:E5)
Tính caùc giaù trò
G7 nhaäp =sumsq(B7:B7)
Duøng con troû keùo kyù hieäu töï ñieàn töø G7 ñeán G9.
G10 nhaäp =power(B10.2)
G11 nhaäp =sumsq(B2:E5)
Tính caùc giaù trò SSR. SSC. SSF. SST. SSE.
I7 nhaäp =G7/4 – 39601/power(4.2)
Duøng con troû keùo kyù hieäu töï ñieàn töø I7 ñeán I9.
I11 nhaäp =G11- G10/power(4.2)
I10 nhaäp =I11- sum(I7:I9)
3
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Tính caùc giaù trò MSR. MSC. MSF. MSE.

K7 nhaäp =I7/(4 -1)
Duøng con troû keùo kyù hieäu töï ñieàn töø K7 ñeán K9.
K10 nhaäp =I10/((4- 1)*(4- 2))
M7 nhaäp =K7/0.3958
Duøng con troû keùo kyù hieäu töï ñieàn töø M7 ñeán M9.

Khi ñoù ta ñöôïc nhö sau:

Bieän luaän:
FR = 3,10 < F0,005(3,6)= 4,76 KL chaáp nhaän H0 (pH) ( trang 188)
FC = 11,95 > F0,005(3,6)= 4,76 KL baùt boû H0 (nhieät ñoä)
F = 30,05 > F0,005(3,6)= 4,76 KL baùt boû H0 (chaát xuùc taùc)
Keát luaän:
Chæ coù nhieät ñoä vaø chaát xuùc taùc gaây aûnh höôûng ñeán hieäu suaát.

Ví duï 4.2 trang 171: ngöôøi ta ñaõ duøng ba möùc nhieät ñoä goàm 105, 120, vaø
1350C keát hôïp vôùi ba khoaûng thôì gian la 15, 30, 60 phuùt ñeå thöïc hieän moät
phaûn öùng toång hôïp. Caùc hieäu suaát cuûa phaûn öùng(%) ñöôïc trình baøy trong
baûng sau:

Thôøi gian (phuùt) Nhieät ñoä (oC) Hieäu suaát (%)

X1 X2 Y

4
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

15 105 1,87
30 150 2,02
60 105 3,28
15 120 3,05
30 120 4,07
60 120 5.54
15 135 5,03
30 135 6,45
60 135 7,26

Haõy cho bieát yeáu toá nhieät ñoä vaø thôøi gian hoaëc yeáu toá thôøi gian lieân quan
tuyeán tính vôùi hieäu suaát cuûa phaûn öùng toång hôïp? Neáu coù thì ñieàu kieän
nhieät ñoä 115oC trong voøng 50 phuùt thì hieäu suaát phaûn öùng laø bao nhieâu?

BAØI GIAÛI:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn hoài quy tuyeán tính ña tham soá.
Thöïc hieän baøi toaùn baèng Excel
Nhaäp giaù trò vaøo baûng tính

5
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Vaøo Data/ Data analysis, choïn Regression roài OK.

Trong hoäp thoaïi Regression laàn löôït aán ñònh:

Nhaán OK. Ta thu ñöôïc keát quaû nhö sau:

6
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Phöông trình hoài quy: Y^X1 = 2.73 + 0,04 X1

Bieän luaän: to= 2,13 < t0,05 = 2,365 ( tra baûng 187 giaùo trình sxtk)

Chaáp nhaän giaû thuyeát Ho

t1 = 1.38 < t0,05 = 2,365

chaáp nhaän giaû thuyeát Ho

F = 1,905 < F30,05 = 5,590 ( tra baûng trang 188 giaùo trình sxtk)

Chaáp nhaän giaû thuyeát Ho

Vaäy caû hai heä soá 2,73(Bo) vaø 0,04(B1) cuûa phöông trình hoài quy

Y^X1 = 2.73 + 0,04 X1 ñeàu khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. Phöông trình hoài quy naøy khoâng
phuø hôïp.

Keát luaän: yeáu toá thôøi gian khoâng coù lieân quan tuyeán tính vôùi hieäu xuaát
cuûa phaûn öùng toång hôïp.
Vaø laïi tieáp tuïc vaøo Data/ Data analysis, choïn Regression roài OK.
7
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Trong hoäp thoaïi Regression laàn löôït aán ñònh:

Nhaán OK. Ta thu ñöôïc keát quaû nhö sau:

8
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Phöông trình hoài quy: Y^X2 = -11,14 + 0,13 X2

Bieän luaän: to= 3.418 > t0,05 = 2,365 ( tra baûng 187 giaùo trình sxtk)

Baùt boû giaû thuyeát Ho

t1 = 4,757 > t0,05 = 2,365

Baùt boû giaû thuyeát Ho

F = 22,631 > F30,05 = 5,590 ( tra baûng trang 188 giaùo trình sxtk)

Baùt boû giaû thuyeát Ho

Vaäy caû hai heä soá -11,14(Bo) vaø 0,13(B2) cuûa phöông trình hoài quy Y^X1 = -11,14 + 0,13
X2 ñeàu coù yù nghóa thoáng keâ. Phöông trình hoài quy naøy phuø hôïp.

Keát luaän: yeáu toá nhieät ñoä coù lieân quan tuyeán tính vôùi hieäu xuaát cuûa phaûn
öùng toång hôïp.
Töông töï ta laøm cho caû hai bieán X1, X2
vaøo Data/ Data analysis, choïn Regression roài OK.

9
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Trong hoäp thoaïi Regression laàn löôït aán ñònh:

10
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Phöông trình hoài quy: Y^X1, X2 = -12,70 + 0,04 X1 + 0,13 X2

Bieän luaän: to= 11,528 > t0,05 = 2,365 ( tra baûng 187 giaùo trình sxtk)

Baùt boû giaû thuyeát Ho

t1 = 7,583 > t0,05 = 2,365

Baùt boû giaû thuyeát Ho

t2 = 14,328 > t0,05 = 2,365

Baùt boû giaû thuyeát Ho

F =131,329 > F30,05 = 5,140 ( tra baûng trang 188 giaùo trình sxtk)

Baùt boû giaû thuyeát Ho

Vaäy caû hai heä soá -12,70(Bo), 0,04(B1) vaø 0,13(B2) cuûa phöông trình hoài quy Y^X1, X2 =
-12,70 + 0,04 X1 + 0,13 X2 ñeàu coù yù nghóa thoáng keâ. Phöông trình hoài quy naøy phuø
hôïp.

11
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Keát luaän: hieäu suaát cuûa phaûn öùng toång hôïp coù lieân quan tuyeán tính vôùi
caû hai yeáu toá laø thôøi gian vaø nhieät ñoä.
Baøi 2:
Laäp baûng ANOVA cho baûng soá lieäu sau ñaây:

Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Nhoùm 4

12 19 34 19
16 20 29 21
12 18 31 17
14 9 19 14
26 22 26
29

Giaû thieát Ho coù bò baùt boû ôû möùc 5% hay khoâng?

Baøi giaûi:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn phaân tích phöông sai moät yeáu toá.

Thöïc hieän baøi toaùn baèêng Excel

Nhaäp döõ lieäu vaøo baûng tính:

12
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Vaøo Data / Data analysis, choïn Anova: single factor.

Trong hoäp thoaïi Anova: single factor laàn löôït aán ñònh:

13
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Nhaán OK, ta seõ coù baûng keát quaû sau:

14
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Bieän luaän: F = 5,8148 > F0,05 = 3,239

Baùt boû giaû thieát Ho

Baøi 3: Moät nhaø taâm lyù hoïc muoán nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa queâ quaùn
ñoái thôøi gian caàn thieát (tính baèng phuùt) ñeå moät sinh vieân coù theá traû lôøi
moät caâu ñoá 4 boán nhoùm sinh vieân töø 4 vuøng khaùc nhau (noäi thaønh, ngoaïi
thaønh, thò traán, noâng thoân) ñöôïc khaûo saùt vôùi keát quaû thu ñöôïc nhö sau:

Noäi thaønh: 16,5 5,2 12,1 14,3

Ngoaïi thaønh: 10,9 5,2 10,8 8,9 16,1

15
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Thò traán: 18,6 8,1 6,4

Noâng thoân: 14,2 24,5 14,8 24,9 5,1
Haõy laäp baûng Anova cho soá lieäu treân.

Baøi giaûi:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn phaân tích phöông sai một nhaân toá.
Giaû thieát Ho: thôøi gian trung bình ñeå moät sinh vieân traû lôøi moät caâu ñoá ôû 4
vuøng laø nhö nhau.

Thöïc hieän baøi toaùn baèng Excel

Nhaäp döõ lieäu vaøo baûng tính:

Vaøo Data / Data analysis, choïn Anova: single factor

16
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Trong hoäp thoaïi Anova: single factor laàn löôït aán ñònh:

Nhaán OK, ta seõ coù baûng keát quaû sau:

17
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Bieän luaän: F = 1,027 < F0,05 = 3,411

Chaáp nhaän giaû thieát Ho
Keát luaän: thôøi gian trung bình ôû 4 vuøng laø nhö nhau.
Hay Queâ Quaùn khoâng aûnh höôûng ñeán thôøi gian moät sinh vieân traû lôøi moät
caâu ñoá.

Baøi 4:
Tính tyû soá töông quan cuûa Y ñoái vôùi X vaø heä soá xaùc ñònh cuûa taäp soá lieäu sau
ñaây:
(X, Y) = (15, 13), (25, 22), (10, 6), (15, 17), (20, 21), (10, 10), (20, 25), (25, 18), (30, 14),
(30, 10).
Coù nhaän xeùt gì veà moái quan heä giöõa X vaø Y?

18
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Baøi giaûi:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn phaân tích töông quan.

Thöïc hieän baøi toaùn baèng Excel

1. Phaân tích töông quan tuyeán tính.
Nhaäp giaù trò vaøo baûng tính:

 Thieát laäp baûng Correlation.

Vaøo Data / Data analysis, choïn Correlation.

19
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Trong hoäp thoaïi Correlation laàn löôït aán ñònh:

Nhaán OK, ta ñöôïc baûng keát quaû sau:

20
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Ta tìm ñöôïc heä soá töông quan r = 0,31984

Vaø heä soá xaùc ñònh r2 = 0,10230
Giaû thieát Ho: X vaø Y khoâng coù töông quan tuyeán tính.

Ta coù: T = 0,9545 vôùi , n-2= 8. r n2

T
8
Maø c = 2,306 ( phaân phoái T0,005 trang 187)
1 r2
Vì T < c neân chöa coù cô sôû baùt boû giaû thieát Ho.
Vaäy chöa keát luaän ñöôïc X vaø Y coù töông quan tuyeán tính.
2. Phaân tích töông quan phi tuyeán.
Saép xeáp laïi caùc giaù trò cuûa X, Y theo baûng sau:

21
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

 Thieát laäp baûng Anova: single Factor.

Vaøo Data / Data analysis, choïn Anova: single factor

Trong hoäp thoaïi Anova: single factor laàn löôït aán ñònh:

22
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Nhaán OK, ta seõ coù baûng keát quaû sau:

Ta ñöôïc SSF = 290,4.

SST = 330,4

Tính: η2Y/X = SSF/SST = 0,8789.

=> Tỷ số tương quan : ηY/X = 0,9375.

Suy ra : η2Y/X - r² = 0.7766 ≠ 0.

Giả thiết Ho : X và Y không có tương quan phi tuyến.

F
  r   nk
2
Y/X
2

     k  2
Ta có: F = 10,688 với 2
Y/X

Mà: c = 5,41

(c là phân vị mức α=0,05 của phân bố Fisher bậc tự do (k-2,n-k)=(3,5).

23
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Vì: F > c nên baùc boû giả thiết Ho.

Vậy: X và Y có tương quan phi tuyến.

Baøi 5 :
Theo doõi soá hoïc sinh ñeán lôùp muoän cuûa naêm tröôøng PTTH vaøo caùc ngaøy khaùc
nhau trong tuaàn ngöôøi ta thu ñöôïc soá lieäu veà soá löôïng hoïc sinh trung bình ñeán lôùp
muoän cuûa caùc tröôøng ñoù vaøo moät ngaøy tieâu bieåu trong tuaàn nhö sau:
Ngaøy trong Tröôøng PTTH
tuaàn A B C D
Thöù hai 5 4 5 7
Thöù tö 4 5 3 2
Thöù saùu 4 3 4 5
Thöù baûy 4 4 3 2
Baïn coù nhaän xeùt gì veà soá löôïng hoïc sinh ñeán lôùp muoän cuûa caùc tröôøng. Coù
söï khaùc bieät gì veà soá löôïng hoïc sinh ñeán lôùp muoän vaøo caùc ngaøy khaùc nhau trong
tuaàn?

Baøi giaûi:
Nhaän xeùt: ñaây laø baøi toaùn phaân tích phöông sai hai yeáu toá (khoâng laëp).
Giaû thieát: Ho caùc giaù trò trung baèng baèng nhau.
H1 ít nhaát coù hai giaù trò trung bình khaùc nhau.
Thöïc hieän baøi toaùn baêng Excel
Nhaäp giaù trò vaøo baûng tính:

24
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Vaøo Data / Data analysis, choïn AÏnova: two-factor Whithout replication.

Trong hoäp thoaïi AÏnova: two-factor Whithout replication laàn löôït aán ñònh:

25
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

Nhaán OK ta seõ ñöôïc baûng keát quaû sau:

Bieän luaän: Frows = 2,0357< F0,05 = 3,8625

 Chaáp nhaän giaû thieát Ho.( ngaøy)

Fcolumns = 0,1071 < F0,05 = 3,8625

26
Haø Hoaøi Vöông
Baøi taäp XSTK – Nhoùm 06

 Chaáp nhaän giaû thieát Ho. ( tröôøng)

Vaäy caû tröôøng vaø caùc ngaøy khaùc nhau trong tuaàn ñeàu khoâng aûnh
höôûng ñeán soá löôïng hoïc sinh ñeán lôùp muoän.

27
Haø Hoaøi Vöông