Mikrokreditna fondacija

Vodi~ za pove}anje
energetske efikasnosti
Va{eg doma
Sadr`aj:

Osnovno o energetskoj efikasnosti 3

Uloga i va`nost toplotne izolacije 5

Pobolj{anje toplotne
izolacije stambenog objekta 9

Prozori i vrata 14

Grijanje 19

Primjer u{tede 26

Prakti~ni primjeri 28
Osnovno o energetskoj efikasnosti
Jeste li znali?
Cijena energije raste, sve ea su poskupljenja raznih energenata kao
da grijanje prostora
i najave da e se sljedeih godina njihove cijene i dalje poveavati. ini
predstavlja 5060%
se, cijeni se samo ono to je skupo. ukupnih energetskih
potreba u zgradi (kui)?
Konano, mnogi su podstaknuti da mnogo vie panje posvete
da gubici toplote
racionalizaciji potronje energije, jer ulaganja u racionalizaciju
kroz prozore i
potronje energije se bre vraaju to je cijena energije via. vanjski zid ine prosjeno
70% od ukupnih toplotnih
Kakav je izlaz? gubitaka u zgradi?

U saznanju da energija nikom da toplotnom

izolacijom vanjskog
nije potrebna ve efekti energije! omotaa kue moete
smanjiti raune za grijanje
Godinama unazad prisutna su upozorenja strunjaka da se za 50 do 80%?
energija troi neracionalno, ali su se samo rijetki obazirali na to.
Ali, s postepenim usklaivanjem cijena energije s realnim trinim
cijenama, budi se svijest da konano treba neto preduzeti, a da se ne
smanjuju ivotni standard i kvalitet ivota. Vi{estruka korist:
finansijska uteda
Osim cijene na dosadanju premalu brigu o racionalnoj potronji na smanjenim
energije esto utie i nedovoljna upuenost. raunima za grijanje,
hlaenje i elektrinu
Neke od mjera su prilino jednostavne i jeftine pa ih neki ve sprovode energiju;
sami, dok za druge treba mnogo vie strunog znanja i uloenog novca. prijatnije i
Meu najjednostavnije spada poboljavanje zaptivanja prozora i vrata kvalitetnije
kako bi se sprijeilo bacanje novca kroz prozor. Na primjer, ulaganjem stanovanje, te dui
petnaestak KM u gumene dihtunge, godinje se na grijanju moe ivotni vijek zgrade;
utedjeti i do pedeset KM! doprinos zatiti
okoline i smanjenju
Mnogo energije, a time i novca, moe se utedjeti: kupujui energetski emisija tetnih gasova
efikasnije elektrine ureaje svrstane u A energetsku klasu (manje u ivotnu sredinu, kao
i globalnim klimatskim
efikasni ureaji su neto jeftiniji, ali troe vie struje), postavljajui
promjenama.
tzv. tedne sijalice umjesto klasinih, pravilnim provjetravanjem
prostorija, redovnim ienjem bojlera od kamenca, ne pretjerujui s
grijanjem i hlaenjem prostorija itd.
energetska efikasnost n EKI
3
 Potrebno je shvatiti:
Pove}anje energetske
efikasnosti: Isti efekat se moe postii sa veim
smanjiti gubitke ili manjim utrokom energije!
toplote iz zgrade
poboljanjem toplotne U stanu moe biti toplo sa vie
zatite vanjskih elemenata ili manje energije!
i povoljnim odnosom
obima i zapremine zgrade; Ruak se moe spremiti sa vie
poveati toplotne ili manje energije!
dobitke u zgradi
povoljnom orijentacijom Jer,
zgrade i koritenjem
suneve energije; Vana je efikasnost koritenja energije!
koristiti obnovljive
izvore energije u
zgradama (biomasa,
sunce, vjetar i dr.); A najvea uteda je kod grijanja!
poveati energetsku
efikasnost
termoenergetskih sistema,
... ali, bez naru{avanja
udobnosti!

EKI n energetska efikasnost

4
Uloga i zna~aj toplotne izolacije

Svaki ovjek osjea temperaturu razliito. Neko se osjea veoma

prijatno na temperaturi od 20C, dok se drugi pri toj istoj temperaturi
osjeaju neprijatno. Ugodnost se ne moe oitati samo na termometru.
Odjea, fiziko i opte psihiko stanje, duevne i fizike aktivnosti
kao i raspored ogrevnih povrina u prostoriji utiu, izmeu ostalog,
na individualan osjeaj prijatnosti. Prijatno osjeanje zavisi i od toga
koliko ovjek zrai toplotne energije u pravcu hladnih povrina kao na
primjer prozora, ili koliko prima od toplih povrina, npr. od radijatora.

Ugodnost je i pitanje raspodjele temperature. Individualno

prihvatljiva temperatura mora biti ravnomjerno rasporeena u
prostoriji da bi se postigla ugodnost. Izmeu ostalog, potrebno je
da se sprijei uticaj hladne vazdune struje koja se proizvodi npr. na
spoljanjim zidovima, a prije svega na prozorskim povrinama.

Osjeaj neprijatnosti u nedovoljno zagrijanom prostoru, strujanja

hladnog vazduha i pored kontinuiranog grijanja, pojave su koje esto
mogu da se osjete u kui. Temperatura gubici sistema
i uslovi u prostoru nedovoljni za grijanje gubici
za osjeaj udobnosti, ugrijani kroz krov

skromno, veina prostorija u kui

hladna ali, cijena grijanja dobici kroz prozore
nesrazmjerna postignutom unutra{nji
efektu, visoka! dobici

Razlog za to su:
energija za grijanje

... gubici toplote

kroz prozore i
vanjski zid koji gubici
ine prosjeno kroz vanjski zid

70% od ukupnih
toplotnih gubitaka u ventilacioni i transportni gubici
zgradi! kroz prozore

gubici kroz pod na tlu energetska efikasnost n EKI

5
 Rjeenje lei u smanjenju tih gubitaka putem:
Jeste li znali:
... Toplotne izolacije vanjskog omotaa kue kojom se mogu
da energijom koju
potroite u standardno
smanjiti rauni za grijanje za 50 do 80%!
izolovanoj kui
... Poveanja toplotnih dobitaka u kui povoljnom orijentacijom
i koritenjem suneve energije!

moete zagrijati 3 do 4 Da bi se u to je mogue veoj mjeri eliminisali gubici i poveali dobici

niskoenergetske kue potrebno je:

z amijeniti prozore i vanjska vrata termiki kvalitetnijim

prozorima (preporuka U(K) prozora 1,11,8 W/m2K);
ili 7 do 8 pasivnih kua
t oplotno izolovati sve elemente vanjskog omotaa kue, dakle
zidove, podove, krov te povrine prema negrijanim prostorima;

izgraditi vjetrobran na ulazu u kuu

Toplotna izolacija vanjskog zida

Industrija graevinskih materijala nudi mnogo varijanti cjelovitih
sistema toplotne izolacije zidova, pri emu debljina toplotno
izolacionog sloja ne bi trebala biti manja od 8 do 12 cm, ime bi se
vrijednost koeficijenta prolaska toplote U(K) zida smanjila na cca 0,25
do 0,35 W/m2K.
standardno niskoenergetski pasivni
izolovana kua standard gradnje standard gradnje

U=0.27 U=0.150.2 U=0.10.13

EKI n energetska efikasnost 10 cm 1520 cm 2530 cm
6
Toplotna izolacija krova
ili tavanice prema negrijanom prostoru
Iako je uee krova oko 10-20% u ukupnim toplotnim gubicima
u kui, krov ima posebno vanu ulogu u kvalitetu i standardu
stanovanja. Ako krov nije izolovan, kroz njega moe proi i do 30%
toplote. Naknadna toplotna izolacija krova je jednostavna i ekonomski
vrlo isplativa, jer je povratni period investicije 3 do 5 godina.

Toplotna izolacija poda na tlu

ili poda prema negrijanom prostoru
Toplotni gubici prema terenu iznose i do 10% ukupnih toplotnih
gubitaka. Kao i kod meuspratne konstrukcije prema negrijanom
tavanu, podnu konstrukciju prema negrijanom podrumu treba
adekvatno izolovati. Potrebno je, takoe, toplotno zatititi i podne
konstukcije iznad otvorenih prolaza.

Ve pri izboru graevinskog materijala treba uzeti u obzir sljedee:

toplotno optereenje se redukuje debljim zidovima i slabije toplotno
provodljivim materijalima budui da se procesi izjednaavanja
temperature odvijaju sporije. Informacije o toplotnim svojstvima
ponuenih graevinskih materijala daju sami proizvoai i njihove
strune slube.

Mineralna vuna, tvrda pjena ili meka pjena su prikladni materijali za

termiku izolaciju vanjskih zidova. Uteda energije dobrom izolacijom
je esto znatna. Shodno tome, potrebno je posebnu panju obratiti na
krov, odnosno, najviu plou, jer topli vazduh prirodno ide prema gore.

Energetska efikasnost prozora i vanjskih vrata

U
 kupni toplotni gubici kroz prozore predstavljaju vie od 50%
toplotnih gubitaka zgrade i obino su deset pa i vie puta vei od
onih kroz zidove

energetska efikasnost n EKI

7
 N
 a starim zgradama koeficijent U(K) prozora se kree oko
jednostruko staklo 4 mm 3,00-3,50 W/m2K i vie (gubici toplote kroz takav prozor iznose
prosjeno 240280 kWh/m2 godinje).
vani unutra
10C 20C
E
 vropska zakonska regulativa propisuje sve nie i nie vrijednosti,
i one se danas kreu u rasponu 1,401,80 W/m2K.
k=5,9 W/m2K N
 a savremenim niskoenergetskim i pasivnim kuama taj
koeficijent se kree izmeu 0,801,10 W/m2K.
IZO staklo 4+12+4 mm
punjeno vazduhom U
 ukupnim toplotnim gubicima prozora uestvuju staklo i
prozorski profili. Prozorski profili, nezavisno od vrste materijala
od kojeg se izrauju, moraju da osiguraju: dobro zaptivanje,
vani unutra
10C 20C
prekinuti toplotni most u profilu, jednostavno otvaranje i
nizak koeficijent prolaska toplote. Stakla se danas izrauju
kao izolaciona stakla, dvoslojna ili troslojna, s razliitim
k=2,9 W/m2K
gasovitim punjenjem ili premazima koji poboljavaju toplotne
karakteristike.
IZO staklo 4+12+4 mm
Low-e punjeno argonom

vani unutra
10C 20C

k=1,1 W/m2K

EKI n energetska efikasnost

8
Pobolj{anje toplotne izolacije
stambenog objekta
Najjednostavniji
Da li je bolje pla}ati energiju koja stalno bjei nain poveanja
energetske efikasnosti
ili je bolje platiti da energija manje bjei? stanovanja,
je primjena
Dodatne investicije u termoizolaciju se vrlo brzo vraaju kroz nie
graevinskotehnike
trokove eksploatacije (grijanja) zgrada. mjere poboljanja
toplotne izolacije
Izolacija postavljena na vanjskoj strani objekta lako umanjuje toplotne stambenog objekta.
gubitke, a time i trokove grijanja. Ekonomske i ekoloke analize
ukazuju na stalni porast cijene energije. Grijanje je glavni i najvei
dio upotrebe energije u individualnim i javnim objektima. Toplotni
gubici su najvei gubici energije objekta vjerovatno zato to se toplota
ne vidi. Skoro svako brine da za sobom ugasi svjetlo i time utedi
elektrinu energiju. Ali rijetko ko pomisli na kilovate
i kilovate izgubljene energije i toplote, koji su
posljedica slabo izolovanih ili neizolovanih
zidova, krovova, tavanica i prozora.

Osim toga, ako u postavljanje toplotne

izolacije uloimo novac, istovremeno
smanjujemo emisiju tetnih gasova, to je
veoma vano za zatitu ivotne sredine.

Toplotni gubici kroz vanjske zidove objekta

predstavljaju najvei dio ukupnih toplotnih
gubitaka objekta.

Toplotna izolacija ugraena u cilju smanjenja gubitaka

je jedan od rijetkih materijala ugraenih u objekat koji od
poetka njegovog koritenja ima viestruko pozitivan efekat povrata
investicije. Uzimajui u obzir razliite faktore u upotrebi energije,
pravilnim izborom sistema grijanja, te pravilnom ugradnjom toplotne
izolacije enormno umanjujemo trokove grijanja i dobijamo optimalne
finansijske efekte.
energetska efikasnost n EKI
9
 Postoje dvije mogunosti izvoenja toplotne izolacije vanjskih zidova:
Toplotna izolacija objekta
mogunosti

Izolacija sa Izolacija sa
unutra{nje strane vanjske strane

Ventilisana fasada Kontaktna fasada Sendvi~ fasadni

paneli

Toplotna izolacija vanjskih zidova s unutra{nje strane

Izrada toplotne izolacije vanjskih zidova s unutranje strane ima
brojne slabosti:
Z
 idovi koji su izolovani s unutranje strane izloeni su preestim
temperaturnim razlikama i optereenjima koja dugorono
uzrokuju eroziju i razliite nepogodnosti zidu.
V
 laga koja dolazi preko konstrukcije kondenzuje se na
unutranjem spoju izolacije i zida ili u samoj konstrukciji zida.
To izaziva niz neprijatnosti u stambenom prostoru, poput
pojavljivanja bui ili zaguljivosti, te mogunost smrzavanja vlage
u zidu zimi i vlanosti cijele konstrukcije zida.
Ne moemo izbjei toplotne mostove.
N
 a unutranjoj strani izolacije moramo obavezno postaviti
odgovarajuu parnu branu.
K
 od postavljanja izolacije na unutranjoj strani sprijeavamo da
se toplota akumulira u zidu i nakon prestanka grijanja postepeno
vraa nazad u prostor.
Toplotna izolacija s unutranje strane daje slabije rezultate i
upotrebljavamo je tamo gdje nam odreeni razlozi ne dozvoljavaju
EKI n energetska efikasnost
10
izvoenje toplotne izolacije na vanjskoj strani. Kod izvoenja izolacije
vanjskih zidova s unutranje strane, svakako se posavjetujte sa
strunjakom o mogunosti izvoenja.

Toplotna izolacija vanjskih zidova s vanjske strane

Kod izvoenja toplotne izolacije vanjskih zidova s vanjske strane Vanjski zid bez izolacije zimi
imamo dvije mogunosti. Prva mogunost je izvoenje ventilisane
fasade, a druga izvoenje kontaktnog izolacionog sistema - fasade.

Kod ventilisane fasade toplotna izolacija je privrena na nosei zid.

Izmeu izolacije i zavrne fasadne obloge (staklo, kamen, metal, drvo,
vjetaka vlakna,...), je vazduni sloj. Toplotna izolacija ima iskljuivo
Vanjski zid sa izolacijom zimi
funkciju izolacije i nije mehaniki optereena.

Kontaktna fasada je kompaktan vieslojni izolacioni sistem gdje

toplotna izolacija osim osnovne, termoizolacione funkcije, ima i ulogu
nosaa zavrnih fasadnih slojeva.

Izolacija vanjskih zidova s vanjske strane je

Vanjski zid bez izolacije - ljeti
najpogodniji nain zatite objekta od toplotnih gubitaka.

Bitna prednost tog sistema je izolacija objekta kao cjeline a ne samo

pojedinih dijelova - prostorija. Takvim rjeenjem se izbjegava pojava
toplotnih mostova, temperaturnih optereenja zidne konstrukcije kao
i pojava kondenzacije vodene pare u konstrukciji zida. Postavljanjem
izolacije na vanjsku stranu omoguavamo akumulaciju toplote u zidu Vanjski zid sa izolacijom ljeti
to znaajno doprinosi prijatnijem boravku u objektu.

Cijena
Toplotna izolacija je jedna od stavki koje ulaze u ukupnu cijenu
izrade fasadnog sistema. Istovremeno je jedini dio koji stvarno vraa
uloena sredstva preko smanjenih toplotnih gubitaka, a time i niim
trokovima grijanja.
energetska efikasnost n EKI
11

Fasadni sistem u slu~aju
kori{tenja kamene vune ~ine:
1. ljepljivi malter
2. fasadne plo~e ili lamele
3. fasadni tipli
4. a rmirani ljepljivi malter ili
armirana mreica
5. drugi sloj ljepljivog maltera
6. z avr{ni sloj (po elji obojen
silikonskom bojom)
EKI n energetska efikasnost
12
To je razlog da pri odreivanju debljine toplotne izolacije uvijek
izaberemo gornje preporuene vrijednosti koje zahtijeva, odnosno
propisuje standard.
Primjer izvo|enja sistema kontaktne fasade
na izolaciji od kamene vune (TERVOL)
Uslovi za izvo|enje fasade
Toplotne izolacione ploe ili lamele nije dozvoljeno lijepiti na zid ako
je temperatura vazduha ili podloge (zida) ispod +5C ili iznad +25C,
kao i u sluaju prejakog vjetra. Izolaciju zatitimo od kie ili vlage
zavrnim (vanjskim) slojem ljepila.
Zahtjevi za podlogu zid
Zidna podloga mora biti suva, bez masnih mrlja kao i oiena
od praine. Svi prethodni malteri koji nisu stabilni moraju biti
odstranjeni.
Ravnost podloge se kontrolie etiri-metarskom letvom. Dozvoljeno
odstupanje od ravnine je u granicama 1,5 cm.
Dodatni zahtjevi za izvo|enje fasade
Potrebno je namjestiti i ugraditi prozore, vrata i klupice prije
poetka lijepljenja i postavljanja izolacionih materijala. Potrebno
je da sve klupice, svjetiljke i vanjske slavine pravovremeno i
pravilno budu postavljene (prije poetka nanoenja vanjskog
sloja ljepila i zavrnog sloja).
Kamena vuna kao potpuno prirodan materijal je neto skuplja od
izolacija od ekspandiranih ili ekstrudiranih plastinih masa.
Via cijena se svakako kompenzuje boljim kvalitetom u pogledu
tvrdoe, vremenske stabilnosti, paropropusnosti, negorivosti i
ekolokom prihvatljivou kamene vune. Navedena naela kojih
se treba pridravati ne razlikuju se ni kada je u pitanju postupak
izolovanja koritenjem ekspandiranih ili ekstrudiranih plastinih masa.

Dobro je znati: Koeficijent prolaska toplote [W/m2K]

Koeficijent prolaska toplote govori kolika koliina toplote [Q]

u sekundi [s] i po kvadratnom metru [m2] prolazi kroz pojedini
materijal kada je temperaturna razlika izmeu toplije i hladnije strane
materijala 1K. S obzirom na to da se radi o koliini toplote koju
izvjesni graevinski materijal proputa, jasno je da teimo njegovoj
to manjoj vrijednosti. Manji koeficijent znai bolje termike osobine
materijala odnosno bolju izolaciju objekta.

Ako elimo da dobijemo koeficijent prolaska toplote za

niskoenergetsku kuu, potrebno je da se koriste toplotni izolatori
navedenih debljina:

Materijal Debljina (cm) Materijal Debljina (cm)

Mineralna vuna 30 Iverica 86

Ekspandirani polistiren 31 Termo malter 86

Ov~ija vuna 32 Drvo 97

Celulozna vlakna 32 [upljikava opeka 325

Pluto 35 Betonski blokovi 355

Ekspandirana glina 55 Puna opeka 415

Plo~a od drvene vune 65 Armirani beton 1490

energetska efikasnost n EKI

13
 Prozori i vrata

Prozorska stakla
Protok toplote kree se uvijek u smjeru od toplijeg prema hladnijem,
pa tako i kroz staklo. Pri tome nas posebno pogaa pravac kojim se
toplota gubi iz zagrijanih prostora u okolinu. Tu je svoje mjesto nala
pojaana toplotna zatita koja se postie primjenom IZO stakla. Ova
vrsta stakla ima tehnoloki poboljana svojstva djelovanja na prenos i
zraenja toplotnog protoka.

Ne{to vi{e o IZO staklu!

Najbitniji dio prozora je staklo. Ono ini oko 70% ukupne povrine
prozora i najvie utie na karakteristike prozora kao to su toplotna i
zvuna izolacija. Od stakla koje je ugraeno u Va prozor zavisi kvalitet
zvune i toplotne izolacije.
Najprije, potrebno je uvidjeti osnovnu razliku izmeu IZO stakla i
obinog stakla. Najbolji nain da definiemo izolacionu mo jednog
materijala je da pogledamo njegovu karakteristiku definisanu
koeficijentom prolaza toplote. On pokazuje koliinu toplote koja u
jedinici vremena proe kroz jedinicu povrine. Koeficijent prolaza
toplote oznaava se sa k ili U, a iskazuje u W/m2K. Kod obinog
jednostrukog stakla koeficijent toplotne provodljivosti kree se oko 5.9
W/m2K. Ve samom upotrebom obinog IZO stakla taj se koeficijent
smanjuje za vie od 50% te iznosi oko 2.9 W/m2K. Dakle, brojke nam
najbolje mogu pokazati vrijednost i prednosti upotrebe IZO stakala.

Struktura IZO stakla i funkcije pojedinih elemenata

a. staklo Odabir debljine i vrste stakala koja se koriste u sklopu IZO
stakla vrlo su vani za njegovu konanu funkciju. Debljina stakla vrlo
malo utie na k(U)faktor, ali ga zato upotreba stakla niske emisije
(Low-e staklo) drastino smanjuje. Low-e stakla premazana su sa strane
koja dolazi u meuprostor IZO stakla posebnim metalnim filmom koji
proputa zraenja kratke talasne duine (suneva svjetlost), dok zraenja
dugih talasnih duina (IC zraenja) reflektuje.
EKI n energetska efikasnost
14
b. meuprostor Meuprostor izmeu dvije staklene ploe moe
biti ispunjen suvim vazduhom ili plemenitim gasovima (inertnim
gasovima). Napunimo li meuprostor IZO stakla nekim od gasova
(argon, kripton, ksenon ili SF6) kfaktor e se bitno smanjiti. Osim
toga, kfaktor smanjujemo veim brojem meuprostora i veom
irinom tih meuprostora. Dakle manji k-faktor dobiemo upotrebom
dvoslojnih ili troslojnih IZO stakala. Npr. 4+10+4+10+4, to znai tri
stakla debljine 4 mm na razmacima od 10 mm.
c. okvir Za okvir unutar IZO stakla uglavnom se koriste
aluminijumski profili. Njihova funkcija je da osiguraju eljeni razmak
izmeu dvije staklene ploe, kao i da omogue umetanje apsorbera
vlage iz vazduha u prostoru izmeu stakala.
d. apsorber (upija) vlage Vrlo je vano da sam sklop IZO
stakla bude ispunjen i odreenim supstancama koje apsorbuju vlagu
iz vazduha koja se prilikom samog sklapanja zatekne u meuprostoru
IZO stakla. Kao apsorbensi se uglavnom koriste granule spoja
silicijuma i aluminijuma vrlo visoke poroznosti.
e. prvi zaptiva Kao prvi zaptiva koristi se tzv. butil (puno
ime polisobutylen PIB). Njega karakterie vrlo velika otpornost
na sve mehanike uticaje, dugotrajnost, vrlo visoka ljepljivost i
onemoguavanje prolaska pare i gasa.
f. drugi zaptiva Za drugi zaptiva koristi se najvie poliuretan,
silikon ili polisulfor.

Kako se pona{a koeficijent k

sa promjenom strukture IZO stakla?
O odabiru stakla koje e se ugraditi u IZO staklo zavisie skoro sva
svojstva IZO stakla. Ovdje emo spomenuti neke vrste stakla koje se
ugrauju u IZO staklo:

1. F
 loat staklo je ravno prozirno staklo koje se standardno ugrauje
u IZO staklo i moe biti u debljinama od 3 do 10 mm.
energetska efikasnost n EKI
15
 Na{a preporuka je:
Ugradnja IZO
stakla koje ima
kao unutranje staklo
ugraeno Low-e staklo a
meuprostor je punjen
argonom. Takvo IZO
staklo ima do tri puta
bolju toplotnu izolaciju
od obinog IZO stakla.
Za bolju zvunu izolaciju
preporuujemo da se kao
vanjsko staklo ugradi
laminirano staklo. Dakle,
idealno IZO staklo za Va
prozor bi bilo:
+ 6 mm laminirano staklo
+ 14 mm me|uprostor
punjen argonom
+ 4 mm Low-e staklo!
EKI n energetska efikasnost
16
2. Laminirano staklo je sastavljeno od dvije ili vie ploa float stakla
zajedno zalijepljenih folijom. Ovo staklo se prilikom pucanja ne
raspada u komadie ve ostaje zalijepljeno za foliju i zbog toga se
koristi kao sigurnosno staklo.
3. K
 aljeno staklo je float staklo koje je termiki obraeno kako bi
mu se poveala vrstoa na udar i vrstoa na savijanje. Prilikom
loma raspada se na velik broj komadia tupih ivica to mu
poveava sigurnost pri koritenju.
4. Ornament staklo je dekorativno staklo koje ima neravnu
povrinu formiranu prema nekom uzorku. Mogu biti bijela,
bronzana ili uta, a
najpoznatiji ornamenti K(U) vrijednost W/(m2K)
Sastav
su: pijesak, inila, silvit, izolacionog stakla vazduh argon
katedral...
4 (6) 4 2,5 2
5. Reflektujue staklo je
ravno staklo koje na 4 (8) 4 2,1 1,7
jednoj strani ima vie
4 (10) 4 1,9 1,4
premaza metala kojima
se postie efekat ogledala.
4 (12) 4 1,7 1,3
Dio svjetlosti se reflektuje,
dio absorbuje, a dio 4 (14) 4 1,5 1,1
prolazi kroz staklo. Mogu
biti u plavoj, smeoj, sivoj 4 (15/16) 4 1,4 1,1
ili zelenoj boji.
Prozorski profili
Iako staklo ini 70% ukupne povrine prozorskog otvora, jednaku
panju potrebno je posvetiti i izboru profila prozora, jer u transmisiji
toplote ravnopravno uestvuje i prozorski profil!

Trite danas nudi iroku lepezu proizvoda koji mogu da zadovolje

i najzahtjevnije konzumente ako je u pitanju dizajn, ali i zahtjeve u
pogledu termike zatite.

Pitanje je samo, ta zapravo elite?

Ako su to aluminijski profili, budite sigurni da obezbjeuju

toplotnu i zvunu izolaciju, otpornost na vazduh i vodu, te da imaju
moderan dizajn. U zavisnosti od potrebe, moete da izaberete:
aluminijumski profili bez prekinutog termikog mosta hladni
profili ili aluminijumski profil s prekinutim termikim mostom.

Dihtunzi za zaptivanje spojeva aluminijumskih profila na

fiksnim i pokretnim djelovima proizvoda vrlo su bitan dio svakog
aluminijumskog proizvoda. Kvalitetni proizvoai kakvim treba
dati prednost, izrauju ih iz visokokvalitenih polimera EPDM
(etilen+propilen elastomer).

Aluminijumski profili bez prekinutog termikog mosta

(hladni profili) nalaze iroku primjenu u interijerima i na objektima
gdje toplotna izolacija nije imperativ ili u uslovima izjednaene
temperature na itavoj etai objekta. U sluaju da ga elite za
zastakljivanje prostorija u kojima boravite, na vanjskom zidu,
savjetujemo Vam da ipak promjenite miljenje.

Profili s prekinutim termikim mostom imaju: svojstva

visokog kvaliteta, vrstoe i nosivosti, estetskog oblikovanja i to ih
razlikuje od ostalih profila, svojstvo toplotne izolacije. Profili se sastoje
iz dva dijela, koja su meusobno spojena izolacionim materijalom
poliamidnim tapom. Tako se sprijeava prijenos toplote s
unutranjeg na vanjski dio i obrnuto. Elementi, izraeni iz ovih profila
energetska efikasnost n EKI
17

Sada je izbor Va{!
Moda ste u dilemi
oko izbora proizvoda
i proizvoaa opreme,
ali dilemi oko ugradnje
stolarije sa termiki
poboljanim svojstvima
mjesta nema!
EKI n energetska efikasnost
18
i u kombinaciji s odgovarajuom izolacionom ispunom (staklom,
panelom i sl.) su toplotno izolovani. Ovi profili se koriste za one
elemente kod kojih je izraen zahtjev za dobrom toplotnom izolacijom.
Ipak, nije iskljueno da e Vam njihova cijena dati povod da traite
neko drugo rjeenje!
PVC materijali pruaju velike mogunosti za izradu najrazliitijih
profila, trajni su i postojani na atmosferske uticaje. Zato se PVC
prozori i vrata sve ee primjenjuju, tako da u razvijenim zemljama,
zbog niske cijene, preuzimaju primat u odnosu na sve ostale. Najee
su to UV stabilizovani PVC profili sa sistemom vazdunih komora
koji se odlikuju trajnou, gotovo neogranienom postojanou boje i
vrhunskim svojstvima u zaptivanju i izolaciji bez obzira na klimatske
uslove. vrstinu prozoru daju pocinani elini profili koji se ne
vitopere i ne korodiraju. Nain odravanja je veoma jednostavan,
ovi prozori ne zahtjevaju nikakvu dodatnu zatitu niti njenu obnovu.
Mada, potrebno je naglasiti da se i u velikoj ponudi mogu klasifikovati
oni proizvodi koji zavrjeuju vie i manje ocjene.
Veliki broj je i onih koji ostaju vijerni prirodnim materijalima, te na
svojoj ljestvici, prvo mjesto daju drvenim profilima. Naravno i pored
navedenih prednosti PVC profila, i oni imaju pravo. Drvo samo ili u
kombinaciji sa drugim materijalima, ali pod uslovom da je propisno
obraeno i pripremljeno, zaista nema konkurenciju. Mnogo slabija
ponuda proizvoaa tako kvalitetne stolarije stavila je, ini se, drvenu
stolariju na podreeno mjesto.
Grijanje

Budui da je na tritu prisutna velika ponuda razliitih sistema

grijanja, izbor pravog proizvoda nije uvijek jednostavan. Stoga elimo
da Vam skrenemo panju na najvanije kriterijume koji treba da budu
zadovoljeni pri traenju Vaeg sistema grijanja. Centralno grijanje je
sistem pomou kojeg se u cijelom stanu ili kui, odnosno odreenom
prostoru, odrava stalna temperatura. Prostor se zagrijava pomou tople
vode ili vazduha koji struje kroz cijevi i radijatore iz centralnog kotla ili
slinog sistema za grijanje. Princip je jednostavan, ali je sistem sloen, pa
zato ugradnju ne treba prepustiti amaterima. Ne preputajte taj posao
samozvanim majstorima i ne nasjedajte na posebno jeftine ponude
bez garancije funkcionisanja. Sasvim je sigurno da mnogi posao mogu da
izvedu, jedino ostaje pitanje koliko dugo e izvedeno funkcionisati?!

Vjerovatno Vas je ivot ve nauio da sve ima svoju cijenu i da je

izbor najjeftinijeg esto zamka sa naknadnom osvetom. To treba da
imate na umu i kod uvoenja centralnog grijanja, kako u pogledu
izvoenja radova, tako i pri izboru potrebnog materijala od bojlera
do radijatora, centralnog termostata pa i ventila.

Na tritu se danas nudi zaista bogat (pa i prebogat) izbor svega to

je potrebno. Na Vam je savjet da prvo obezbjedite strunu izradu
projektnog rjeenja koje e uvaiti i vae estetske zahtjeve, a potom
izaberete kvalitetnog i pouzdanog izvoaa radova.

Od ~ega po~eti
Koliko toplote Vam je potrebno? Sistem za grijanje mora biti
prilagoen potrebama zagrijavanja prostora i zagrijavanja vode. Sva
dimenzionisanja obavljaju se po normama i propisima, a to e najbolje
da obave strunjaci.

Koje gorivo koristiti? Plin je gorivo budunosti. Zato, ukoliko Va

objekat ima prikljuak za plin iskoristite ga. Koritenje alternativne
energije, poput suneve energije, uveliko pridonosi utedi goriva.
energetska efikasnost n EKI
19
 Tipini solarni sistem za pripremu tople vode u domainstvima
sastoji se od solarnih kolektora standardne povrine 3 do 4 m2
postavljenih na juno orijentisanu stranu krova i izolovan rezervoar
za toplu vodu. Ispravno dimenzionisani sistem za pripremu tople
vode bi u zavisnosti od klimatskih uslova trebao da osigura 50 do 60%
ukupnih potreba domainstva za toplom vodom, dok bi se preostali
dio obezbjedio nekim konvencionalnim sistemom. Iako su solarni
sistemi za pripremu tople vode jo uvijek relativno skupi u odnosu na
konvencionalne, oni su jedina ispravna opcija za energetski i ekoloki
odrivu budunost, a njihovom masovnijom upotrebom i cijena bi im
znaajno padala.

Koju instalaciju grijanja odabrati? Osim dobro poznatog

radijatorskog grijanja, predoiemo Vam nekoliko prednosti podnog
grijanja. Podnim grijanjem postiete gotovo idealnu preraspodjelu
toplote kao i utede goriva od 12 do 15% u odnosu na radijatorsko
grijanje. Opasnost od alergije na kunu prainu je bitno smanjena.
Nevidljivi izvor toplote otvara Vam nove mogunosti pri ureivanju
unutranjeg prostora stanovanja.

Kotlovnice: Trite je danas dobro snabdjeveno irokom lepezom

kotlova namjenjenih za proizvodnju toplote. Generalno, dijelimo ih
prema vrsti goriva na:

k
 otlove na vrsta goriva

k
 otlove na plinsko i teno gorivo

e lektro kotlove

Koje god gorivo kao rjeenje izabrali, potrebno je da znate:

Zadatak modernog ureaja za grijanje je

da obezbjedi ugodnost sa to je mogue manje energije
i da to bude to povoljnije za okolinu.
EKI n energetska efikasnost
20
Uteda energije je vrlo jednostavna stvar i ne podrazumjeva smanjeni
komfor i ugodnost. Postoji vie naina da utedite energiju na koje,
savjetujemo, treba da mislite pri traenju Vaeg rjeenja. Time ete
smanjiti svoje trokove, a pomoi ete i u ouvanju okoline. Neki od
naina da utedite energiju su:

Pravilan izbor ure|aja za grijanje

Kod grijanja moete utedjeti izborom
odgovarajueg ureaja za grijanje!

Moderni ureaji za grijanje tede do 40 % energije!

Modernizacijom grijanja moete znatno da utedite na trokovima, zbog

ega preporuujemo zamjenu svih starih ureaja u to kraem roku.

Ureaji nove generacije troe oko 40 % manje energije. Zbog toga

se novac koji ste uloili u kupovinu novog ureaja brzo amortizuje.
Iskustva pokazuju da je kotao stariji od 10 godina energetsko
ekonomski isplativo zamijeniti novim, a sve kotlove u sistemima
grijanja starije od 15 godina treba obavezno zamijeniti. Energetski
najefikasniji je kondenzacioni kotao i kao takav se preporuuje za
sisteme grijanja prvenstveno u veim kuama. Prilikom nabavke novog
kotla preporuujemo da kupite onaj to vee energetske efikasnosti.

Sa aspekta energetske utede, kombinovani kotao se pokazao kao

racionalno rjeenje jer slui istovremeno za grijanje prostorija i pripremu
tople vode. Time to nije potreban rezervoar za toplu vodu izbjegavaju se
toplotni gubici koji su neminovni bez obzira na kvalitet izolacije.

Moderni kondenzacioni ureaji za grijanje

tede energiju iz dimnih gasova!

Od savremenih niskotemperaturnih ureaja za grijanje, plinski

kondenzacioni ureaji pokazali su se najboljima. Oni imaju vii stepen
djelovanja od konvencionalnih ureaja za grijanje koji koriste donju
energetska efikasnost n EKI
21

Preporu~ene
temperature prostorija:
kupatilo 22C
dnevni boravak 20C
dje~ija soba 18C
spava}a soba 1617C
EKI n energetska efikasnost
22
ogrjevnu vrijednost goriva. Njihov normirani stepen iskoritenja se
kree do 109%.
Automatska regulacija: Danas, instalacijama grijanja moete da
upravljate pomou savremene regulacione tehnike. Npr. iz stambene
prostorije moete da podesite eljenu temperaturu. Preko senzora
temperature sistem grijanja provjerava odstupa li temperatura
prostorije od eljene vrijednosti i reaguje na odgovarajui nain.
Temperaturu tokom noi i u Vaem odsustvu najbolje moete da
snizite automatskom centralnom regulacijom koja uzima u obzir
vanjsku temperaturu.
Temperatura prostorije ne treba biti via od 20C, a nou barem 5
nie. Svakim daljnim, stepenom snienja temperature, tedi se do 6%
na trokovima grijanja.
Pravilan izbor plinskih proto~nih grijalica vode
Ispravnim koritenjem ureaja
za pripremu tople vode moete utedjeti energiju.
1. Priprema tople vode uz pomo plina
Rezervoari sa slojevitim punjenjem
koriste toplotu iz dimnih gasova.
Kombinacijom ureaja za grijanje s indirektno zagrijavanim
rezervoarima tople vode u tehnologiji slojevitog punjenja tedimo
na investiciji. Tehnologija slojevitog punjenja rezervoara tople vode,
omoguava pripremu tople vode u kondenzacionom pogonu. Tj.
toplota iz dimnih gasova dijelom se moe koristiti za pripremu tople
vode. Stepen djelovanja je vii za 17%.
Izostavljanjem cirkulacije
tople vode moe se utedjeti.
Za visoki komfor tople vode koriste se uobiajeni sistemi cirkulacije.
Topla voda cirkulie i odmah je raspoloiva im se otvori slavina za
vodu. Izostavljanjem prikljuka cirkulacije tedi se elektrina energija
jer se ne ostvaruje cirkulacija tople vode pomou pumpe. Dodatno
se smanjuju trokovi energije, jer i uz dobro izolovane cijevi za toplu
vodu nastaju gubici zbog njenog hlaenja.

Kombinovani ureaji
tede u ECO pogonu.

Kod koritenja ureaja sa kombinovanim grijanjem i pripremom

tople vode u jednom ureaju, prethodno se moe odabrati komfor
tople vode. U ECOpoloaju provodi se priprema tople vode tek
dojavom potrebe za toplom vodom (kratkotrajnim otvaranjem
slavine za vodu). Na taj nain ne nastaju nikakvi gubici kod stvaranja
zaliha tople vode. Istovremeno se na minimum smanjuje nepotrebno
putanje hladne vode.

2. Priprema tople vode uz pomo elektrine energije

Pripremom tople vode prema potrebi

tedi se energija.

Jeste li razmiljali o primjeni ureaja za pripremu tople vode u

protonom principu? Za razliku od rjeenja sa rezervoarom, ovdje se
ne zagrijava topla voda za stvaranje zaliha, nego prema potrebi. Na taj
nain ne dolazi do nepotrebnih gubitaka.

Koji je sistem snabdijevanja toplom vodom

najbolji za Va{e doma}instvo?
Pojedinano snabdijevanje izljevnih mjesta doprinosi utedi. Rijetko
koritena izljevna mjesta, npr. u sobama za goste, kunoj radionici ili
garai mogu da budu opremljena vlastitim elektrinim ureajima za
pripremu tople vode. Oni ostaju u stanju zatite od smrzavanja ili su
ak iskljueni, sve dok topla voda nije potrebna.
energetska efikasnost n EKI
23
 Sve vei zahtjevi u pogledu obezbjeivanja eljenih parametara
u prostoru u kojem boravimo, nametnuli su i sve ee uvoenje
kontrolisane ventilacije stanova. Doivljavamo je kao koncepciju
novijeg datuma i shodno tome elimo napomenuti:

U cilju utede energije, novogradnje se grade sve nepropusnije.

Prirodna cirkulacija vazduha postaje sve manja. Kao posljedica mogu
da se pojave vlaga i bu. Kontrolisana ventilacija prostora djeluje
suprotno tome i spreava neeljene pojave.

Da bi se mogla primijeniti kontrolisana ventilacija prostora, u kui

moraju da postoje okna za prijenos svjeeg odnosno zagaenog
vazduha. Noviji ventilacioni sistemi za kontrolisanu ventilaciju
prostora, osiguravaju izmjenu vazduha. Zaguljivi vazduh se usisava,
a svjei dovodi u prostoriju. U tzv. protivstrujnom postupku starom
vazduhu se dalje oduzima toplota i time se zagrijava svjei vazduh. U
tu svrhu ne treba da otvarate prozore.

Uz utroak energije od 1 kWh,

regeneracijom se dobije do 20 kWh energije!

Za projektovanje ovakvog ventilacionog sistema vrijedi slijedea

osnovna formula za priblino odreivanje potrebne sposobnosti
izmjene vazduha (nominalni zapreminski protok).

Stambena povrina (m2) x visina prostorije (m)/2 = nominalni

zapreminski protok (m3/h).

Usisavanje otpadnog vazduha provodi se obino u kuhinji, kupatilu,

WC-u. Tamo nastaju umovi i vlaga. Podruja dovedenog vazduha su
spavae sobe i dnevni boravci.

Prednosti ovakvog sistema ventilacije su:

U svako godinje doba redovna izmjena vazduha.

Toplota ostaje u kui, regeneracija toplote do 85%.

EKI n energetska efikasnost
24
 K
 ontrolisana vlanost vazduha u prostoriji, zatita od stvaranja
bui i gljivica.

Zatita od buke, npr. saobraaj.

Zatita od polena i praine.

Hlaenje ljeti zahvaljujui jaem strujanju vazduha (promaji).

G
 rijanje vazduha primjenom registara za dogrijavanje, koji su
povezani sa grijanjem.

U svakom sluaju, bilo koji korak koji elite da preduzmete

a tie se izmjena u sistemu grijanja, predlaemo da se
posavjetujete sa strunim osobljem.

energetska efikasnost n EKI

25
 Primjer u{tede

Primjer u{tede!
unutra vani unutra vani
T(C) T(C)

Uteda u potronji
energije za grijanje u
ovom sluaju iznosi 81%,
tj. 108 kWh/m2 godinje
ili godinje smanjenje
emisije CO2 od 3,5 kg/m2

d(cm) d(cm)

U sluaju neizolovanog zida od {uplje opeke debljine 19 cm,

kr=1,67 [W/m2K], toplotni gubici okvirno iznose 134 kWh/m2

U sluaju izolacije zida od opeke termoizolacionim slojem debljine

10 cm, k=0,32 [W/m2K], toplotni gubici okvirno iznose 26 kWh/m2

Primjer u{tede!
U sluaju neizolovanog AB zida debljine 20 cm, kr=3,20 [W/m2K]
toplotni gubici okvirno iznose 256 kWh/m2

U sluaju izolacije AB zida termoizolacionim slojem debljine 10 cm,

k=0,35 [W/m2K] toplotni gubici okvirno iznose 28 kWh/m2
unutra vani unutra vani
T(C) T(C)

Uteda u potronji
energije za grijanje u
ovom sluaju iznosi 89%,
tj. 228 kWh/m2 godinje
ili godinje smanjenje
emisije CO2 od 75 kg/ m2

d(cm) d(cm)
EKI n energetska efikasnost
26
Kako do u{tede energije od 20%?
Ugradnjom radijatorskih termostata, pokazalo se
da uteda energije dostie ak 20%!

Ovaj podatak se odnosi na termostate s plinskim

punjenjem koji najbre reaguju na promjenu
temperature i na taj nain daju najveu utedu i
udobnost.

Primjer u{tede!
Ako kua od 120 m2 troi godinje za grijanje 2400 m3 plina, ukupna
godinja potronja iznosi 2400 x 10 = 24000 kWh ili 200 kWh/m2.
Niskoenergetska kua iste veliine, s potronjom npr. 30 kWh/m2
imae ukupnu godinju potronju 3600 kWh, odnosno 360 m3 plina,
to je 85% manje.

Primjer u{tede!
Neizolovani zid od npr. uplje opeke 19 cm ima koeficijent prolaska
toplote 1,67 W/m2K. Kroz 1 m2 takvog zida godinje prolazi zavisno od
klimatskih uslova 134167 kWh, to znai potronju od npr. 16,7 m3
plina po m2 zida godinje. Ako takav zid izolujemo slojem toplotne
izolacije debljine 10 cm, njegov koeficijent prolaska toplote iznosi
0,32 W/m2K, to znai gubitak toplote od cca 2632 kWh, ili
potronju 3,2 m3 plina po m2 zida godinje, to predstavlja godinju
utedu u potronji energije za grijanje od 81%.

energetska efikasnost n EKI

27
 Prakti~ni primjeri

Energetsku efikasnost prilikom eksploatacije stambenih individualnih

objekata mogue je postii na vie naina. Pravilnom izvedbom
termoizolacije grijanog prostora u individualnom stambenom objektu
bie mogue napraviti utedu u utroku energenta potrebnog za
zagrijavanje objekta. Takoe, pravilnom i adekvatnom termoizolacijom
fasade, poda na tlu i tavanskog prostora tokom grejne sezone e se
osjetiti smanjenje koliine utroenog energenta, a tokom ljetnih mjeseci
bie znatno smanjeno zagrijavanje unutranjosti objekte. Pored toga
ugradnjom adekvatne fasadne stolarije (ili bravarije) trend utede e se
pokazati ve u prvih nekoliko godina eksploatacije prostora. Na osnovu
gradjevinski pravilno izvedene termoizolacije (po projektu i proraunu
gradjevinske fizike koje daje projektant arhitekta) mogue je optimalno
proraunati i isprojektovati sistem grijanja u takvom prostoru. U
narednih 5 primjera emo vam pokazati ta sve moe da se uradi sa
iznosom od 10.000 KM. S obzirom da e neko uloiti manji iznos, lako je
proraunati ta moe da postigne i u tom sluaju.

Mogu}nosti
Sa novanim sredstvima u iznosu od 10.000 KM optimalno je mogue
izvesti jednu stavku od radova oznaenih od 15 u koliinama datim uz
naziv rada. Kod manjih stambenih objekata je mogua kombinacija radova.

EKI n energetska efikasnost

28
1. Nabavka i izrada kompletne termo-fasade u koli~ini cca 250 m2
Ova stavka podrazumjeva nabavku i postavljanje:
Izrada obodnog sokla podnoja fasade (holker)
sa postavljanjem alu trag-lajsne
Stiropora d=5 ili d=8 cm ljepljenjem po fasadi (debljina se
odredjuje proraunom graevinske fizike), sa protivpoarnim
atestom i gustoe 18 kg/m2.
PVC mreica
Fasadna masa
Boja i tekstura po elji investitora
Skela

2. Nabavka i ugradnja fasadne drvene

ili PVC stolarije u koli~ini cca 25 m2
Ova stavka podrazumjeva nabavku i postavljanje:
Gotovog prozorskog okvira sa ugradnjom krila ili balkonskih
vrata, zastakljenog termopan staklom (u svemu prema proraunu
gradjevinske fizike, odnosno kako je projektant arhitekta opisao u
emi fasadne stolarije)
energetska efikasnost n EKI
29
 Pozicija fasadne PVC stolarije treba biti od peto ili estokomornog profila, a
drvena pozicija mora biti zavrno bojena i lakirana bojom za drvo.
Sa kompletnim okovom i zavrnim lajsnama
Sa unutranjom prozorskom klupicom od drveta ili PVC-a
Zastakljenje termopan staklom min 4+12+4 mm ili 4+16+4 mm
(zavisno od klimatske zone i navedenog prorauna)
(debljina 12 i 16 mm je sloj vakuma izmedju dva stakla i ona je ta
koja je izolator)

3. N
 abavka i ugradnja podne termoizolacije poda na tlu sa
izradom novih glazura, hidroizolacije, podnih obloga od
keramike i parketa u koli~ini cca 80 m2
Ova stavka podrazumjeva nabavku i postavljanje:
Skidanje postojeih podnih obloga i sloja postojee hidroizolacije,
kao i glazura
Postavljanje sloja hidroizolacije var-trakom d=34 mm sa
dizanjem vertikalno min. 20 cm u sanitarnim vorovima ili
perionici
Postavljanje sloja podne termoizolacije od tvrdog tervola d=5 cm
(debljina koja se odreuje proraunom gradjevinske fizike)
EKI n energetska efikasnost
30
 Izrada cementne glazure min. d4 cm
I zrada podne obloge od keramike u ljepilu
sa izradom fuga i postavljanje laminat
parketa d=8 mm
Postavljanje adekvatnih ugaonih lajsni
zavisno od vrste podne obloge

4. Nabavka i postavljanje termoizolacionih slojeva u potkrovnim

i tavanskim prostorima u koli~ini cca 120 m2
Ova stavka podrazumjeva nabavku i postavljanje:
Postavljanja sloja paropropusne i vodonpropusne folije izmedju krovnih
rogova
Postavljanje sloja mekog tervola min d=10 cm (prema proraunu
gradjevinske fizike)
Postavljanje sloja paronepropusne folije (parna brana)

energetska efikasnost n EKI

31
 P
 ostavljanje metalne potkonstrukcije za
gips ploe na rastojanju max. 50 cm
P
 ostavljanje gipsanih ploa d=1,2 cm sa
bandairanjem i gletovanjem spojeva
B
 ojenje plafona i kosina obloenih
gipsanim ploama poludisperzivnom
bojom

5. N
 abavka materijala i izrada instalacije grijanja
u prostorima povr{ine cca 80 m2
Ova stavka podrazumjeva nabavku i postavljanje:
Nabavka i ugradnja kompletnog horizontalnog (podnog) razvoda
cjevne mree centralnog grijanja u svemu prema prethodno
napravljenom projektu i proraunima uraenim od projektanta
(mainski ininjer)
Nabavka i ugradnja grejnih tijela sa kompletnim ovjesnim
materijalom, ventilima i spojnim elementima
Nabavka i ugradnja elektrokotla instalisane snage prema
proraunu za stambeni prostor od cca 80 m2
Punjenje sistema sa hladnom i toplom probom

EKI n energetska efikasnost

32
energetska efikasnost n EKI
33
 Informacije o kreditima za pove}anje energetske efikasnosti
moete dobiti u najblioj kancelariji EKIja ili na web stranici http://www.eki.ba
BANOVI]I: Alije Izetbegovi}a 39; 035 871 425
BANJA LUKA: Nikole Pa{i}a 25a; 051 234 170
BIHA]: Ul. Hasan Pa{e Predojevi}a; 037 318 460
BIJELJINA: Du{ana Baranjina 3b; 055 292 240
BROD: Stevana Nemanje; 053 611 163
BOSANSKA KRUPA: Sokak 8; 037 471 547
BOSANSKI PETROVAC: 502. Vite{ke; 037 883 133
BRATUNAC: Svetog Save; 056 411 072
BR^KO: Uzunovi}a 13; 049 235 650
BUGOJNO: Sultan Ahmedova 82; 030 252 346
CAZIN: Bo{nja~kih {ehida bb; 037 512 054
^APLJINA: Mate Bobana bb; 036 806 081
^ELI]: Alije Izetbegovi}a 31; 035 668 140
DERVENTA: Veljka Milankovi}a; 053 311 260
DOBOJ: Stefana Prvoven~anog 41; 053 201 400
FO^A: Petra Bojovi}a; 058 220 570
GORADE: Sinan Pa{e Sijer~i}a 10; 038 220 367
GRA^ANICA: Sultan Mehmeda II Fatiha; 035 700 651
GRADA^AC: Hadiefendina; 035 822 670
GRADI[KA: Vidovdanska; 051 814 411
GRUDE: Dr. Franje Tu|mana 61; 039 661 715
ILIDA: Mala aleja O-1; pp 16; 033 763 485
ISTO^NO NOVO SARAJEVO: Spasovdanska 21; 057 344 833
JAJCE: Hrvoje Vuk~i}a Hrvatini}a; 030 657 953
JANJA: Ul. Kara|or|eva 133; 055 544 556
JELAH: Titova bb; 032 664 192
KAKANJ: Alije Izetbegovi}a bb; 032 554 217
KALESIJA: rtava genocida u Srebrenici bb; 035 610 360
KISELJAK: Josipa Bana Jela~i}a 57; 030 870 613
KLADANJ: Branilaca Bosne 1; 035 621 387
KONJIC: Trg dravnosti bb; 036 725 833
KOZARSKA DUBICA: Svetosavska 2; 052 417 021
LAKTA[I: Kara|or|eva 63; 051 535 116
Jednostavno
LIVNO: Splitska bb (TC Forum); 034 204 175
LUKAVAC: Petrak bb; 035 556 050
MAGLAJ: Sulejmana Omerovi}a Cara bb; 032 609 480
MODRI^A: Cara Lazara bb; 053 821 710
MOSTAR: Kneza Domagoja 12; 036 355 580
NEVESINJE: Obrena Ivkovi}a bb; 059 602 560
NOVI GRAD: Mi}e [urlana 5; 052 751 800
OBUDOVAC: Nikole Simi}a 46; 054/643 643
ODAK: 15. Majevi~ke brigade bb; 031 763 421
ORA[JE: Jug I bb; 031 717 080
PALE: Jovana Cviji}a 1; 057 202 760
PRIJEDOR: Kralja Petra I Oslobodioca; 052 243 570
PRNJAVOR: Veljka Milankovi}a 16; 051 640 340
ROGATICA: Dobrovolja~ka bb; 058 417-280
SANSKI MOST: Trg oslobodilaca bb; 037 689 480
SARAJEVO: Demala Bijedi}a bb; 033 754 370
SOKOLAC: Jove Jankovi}a bb; 057 401 540
SRBAC: 11. novembra bb; 051 741 477
SREBRENIK: 21. Srebreni~ke brigade bb; 035 647 195
TESLI]: Svetog Save 3; 053 430 416
TRAVNIK: Fatmi} bb; 030 518 872
TREBINJE: Herceg Stefana 5a; 059 225 962
TUZLA: Stupine B14 lam 3; 035 300 460
UGLJEVIK: Kralja Petra I Karadordevi}a; 055 773 249
VELIKA KLADU[A: Huske Miljkovi}a 2; 037 773 903
VISOKO: Vizija - Ul. Alije Izetbegovi}a bb; 032 731 950
VI[EGRAD: II podrinske brigade 1; 058 631 152
VITEZ: Stjepana Radi}a bb; 030 714 561
VLASENICA: Trg srpskih boraca bb, Zanatski centar 8; 056 733 494
VOGO[]A: Bra}e Hala} 20; 033 434 541
ZENICA: Adolfa Goldbergera 9; 032 449 370
ZVORNIK: Svetog Save 46; 056 232 280
IVINICE: Alije Izetbegovi}a bb; 035 743 270