Professional Documents
Culture Documents
• Toplumlarda belirli işlerin ancak belli mesleğe mensup kişiler tarafından yapılabiliyor
olması veya yapılmasına izin veriliyor olması o meslek mensuplarına çok önemli
sorumluluklar yüklenmektedir. Böylece toplumsal yaşamdaki işlevler koşulların
elverdiğince en iyi şekilde gerçekleştirilip, genelde kıt olan kaynakların israf
edilmeleride önlenmiş olacaktır. Üretim sistemlerinin tasarımında ve işletiminin
kontrolünde, insancıl boyutlarıda gözönüne alarak, önemli işlevleri gerçekleştirmeye
aday olan endüstri mühendisleri, bu işlevlerin en iyi şekilde gerçekleştirilmesinde
topluma ve meslektaşlarına karşı kendilerini sorumlu hissetmeli ve bua göre davranış
biçimlerini belirlemelidirler. Bu konudaki denetimlerin günümüz yasa ve
yönetmelikleri çerçevesinde endüstri mühendislerininde üyesi bulunduğu meslek
kuruluşu olan Tükiye Makina Mühendisleri Odası tarafından yapılması
öngörülmektedir.
• Endüstri mühendisliğinin meslek standartları, başka bir deyişle bir endüstri
mühendisisnin taşıması gereken nitelikler, üniversitelerin ilgili birimlerince
belirlenmektedir. Bu konuda bilimsel bir niteliğe sahip olan Yöneylem Araştırması
Derneği'ninde önemli katkıları olmaktadır. Ancak, Türkiye genelinde üniversitelerdeki
endüstri müühendisliği ders programları incelendiğinde bazı farklılıklar olduğu
görülmektedir. Zamanla bu farklılıkların azalacağı, farkların doğal şekilde olacağı
veya daha açık bir deyişle ülke gereksinimlerine daha uygun nitelikleri taşıyan
endüstri mühendislerinin işletmelerde yer alacağı ümit edilebilir.
Taylor'un yanısıra endüstri mühendisliğine önemli katkılarda bulunan bir diğer bilim
adamıda Frank B. GILBRETH'dir.Taylor'un bir mühendislik eğitiminden geçmiş olmasına
karşılık, Gilbreth mali yetersizlik nedeniyle üniversite eğitimi görememiştir.
Bir tuğla ustasının yanında çalışma hayatına atılan Gilbreth sürekli olarak yaptığı işin
nasıl daha iyi olabileceği konusunda kendisine ve çevresindekilere sorular
yöneltmiştir.Gilbreth çalışmaları sonucunda inşaat işlerinde büyük başarılar kazanmış ve
kendi inşaat firmasını kurmuştur.Çalışırken yaptığı çözümlemeler sonucunda, bir işçinin bir
saatte ördüğü tuğla sayısını yaklaşık %200'lük bir artışla, 120'den 3502ye çıkarmıştır.Ayrıca,
bu artış miktarı işçinin aşırı bir çaba göstermesini gerektirmemiştir. Hatta geliştirdiği
yöntemlerle verimlilikteki artışların yanı sıra yorgunlukta da azalmalar gözlenmiştir. Bir
davranış bilimcisi olan eşi L. Moller Gilbreth ile birlikte, insanların çalışma davranışlarının
çözümlenmesine yönelik araştırmalarıyla da önemli katkılar sağlamışlardır.
Gilbreth'in özellikle üzerinde durduğu konulardan bir diğeri de temel hareketlerin
çözümlemesi olmuştur.İnsanın temel hareketleri sınıflandırılmış ve bunlara Gilbreth'in
adından hareketle "Therblig" adı verilmiştir.Bunlardan hareketle, daha ayrıntılı çözümlemeler
için"mikro hareket etüdü" geliştirilmiştir.
Gilbreth endüstri mühendisliği konusunda yaptığı çalışmalarda Taylor'dan önemli
derecede etkilenmiştir.Ancak, Taylor'un çalışmalarının uygulaması genellikle mekanik
işlemler yapan atölyelerde yoğunlaşmasına karşılık, Gilbreth'in geliştirdiği teknikler
genellikle inşaat, kanal yapımı, eğitim, tıp ve savunma konularında uygulanmıştır.Ayrıca
eşinin de katkılarıyla, bu çalışmalarında "insan faktörü"ne daha fazla önem vermiştir.
3.3.Diğer Klasikçiler
• Carl BARTH : Bir matematikçi olan Barth, Taylor'un Midvale Steel firmasındaki
yardımcılarındandır. Özellikle metal kesimi ile ilgilenmiş olup, bu konuda özel amaçlı
bir sürgülü hesap cetveli geliştirmiştir. Bunun yanı sıra, zaman etüdünde yorgunluk
toleransının belirlenmesi konusunda da çalışmalar yapmıştır.
• Henry Laurance GANTT :Disiplinler arası niteliğe sahip Taylor'un ekibindeki bir
diğer elemandır. Kendi ismiyle anılan ve özellikle üretim çizelgelemesinde çok sık
kullanılan şemaları geliştirmiştir. Söz konusu şemalardan günümüzde de üretim
çizelgelemesi, gözlenmesi ve makina kullanım planlarının hazırlanmasında
yararlanılmaktadır. Gannt'ın bir başka çalışmasıda teşvikli ücret sistemleri konusunda
olmuştur. Bu ücret sistemine göre, standart olarak belirlenen çalışma hızından daha
hızlı çalışan işçilere belli oranda teşvik edici prim ödenmektedir.
• F.W. HARRIS :Talebin bilindiği, yok satmaya veya sonradan karşılamaya izin
verilmeyen, parametre değerlerinin planlama dönemi boyunca sabit kaldığı ve stok
seviyesinin anında istenilen düzeye çıkartılabildiği durumda stok yönetimine ilişkin
toplam maliyeti enküçükleyen sipariş hacmini hesaplayan model Wilson isimli bir
başka araştırmacı tarafından da bulunup, daha önce yayınlandığı için Wilson formülü
olarak isimlendirilmektedir. Geliştirilen model günümüzde de kullanılmaya devam
etmektedir.
Verimlilik Nedir?
Endüstri mühendisliğinin tanımını “insan, makina vs malzemeden oluşan sistemlerin
ya da bu sistemin alt sistemlerinin en yüksek verimlilik düzeyinde çalışabilmeleri icin gecerli
tasarımlar yapar” şeklinde yaptık.Peki burada bahsettiğimiz verimlilik ne anlama
gelmektedir?
İşçilere daha çok ücret ,işverenlere daha çok kar, devlete daha çok vergi sağlamanın
havuzunu oluşturan verimlilik, iç ve dış pazarlarda rekabet eden bir işletmenin kalite, satış
sonrası hizmetler ve imaj gibi kozları arasında seçkin bir yer tutar.Bir işletme, ürettiği mallara
yönelik talebi sürekli kılabilmek ve böylece pazarlarda tutunabilmek için ürün fiyatını düşük
tutmak, ürün kalitesini yükseltmek, satış sonrasında sunduğu hizmetleri geliştirmek ve imaj
yaratmak için olduğu kadar, verimlilik düzeyini yükseltmek için de savaş vermek
durumundadır.
Toprağa on buğday tanesi atıldığında ondan en çok dokuz tane alınıyorsa bu üretimin
verimsiz olduğu söylenebilir.Böyle bir süreç kaynakları azaltıcı nitelikte olduğundan , bir gün
elde toprağa atacak buğday bırakmayacaktır. Bu durumda yapılacak en iyi iş, ekilenden daha
çoğunu biçmenin yöntemlerini öğrenmek ya da bu olmuyorsa buğday tanelerini toprağa
atmaktan vazgeçmektir.
Toprağa on buğday tanesi atıldığında oradan yalnızca atılan ölçüsünde buğday tanesi
alınıyorsa, bu üretimin başa baş noktasında olduğu söylenebilir. Başa baş noktasındaki bir
üretim verimli olarak nitelendirilemeyeceği gibi, verimsiz olarak da nitelendirilemez. Bu
surumda, olduğu gibi kalacak olan eldeki kaynakların bir gün yerinde yeller esmesinden
kaygılanılması kadar, tepe tepe yığılacağından umutlanılması da yetersizdir.
Yukarıda anlatıldığı ölçüde çok yalın bir anlamı olan verimlilik ,toplumsal olarak da
böylesine açık mıdır? Ne yazık ki, hayır! Solomon Fabricant, başka başka insanların başka
başka anlamalarda kullandığı “verimlilik” sözcüğünün ilk sıralarda geldiğini
belirtmektedir.ona göre verimlilikten işçiler başka, işverenler başka, hükümet de başka bir
anlam çıkarma eğilimi sergilemektedir. İşçiler yönünden “ücret karşılığı olmaksızın daha çok
çalışma” biçiminde anlamlandırıldığı için ürküntüyle karşılanan verimlilik işverenler
yönünden “karlılıkta bir yükselme”, hükümet yönünden ise “vergilerdeki artış” diye
anlaşılabilmektedir.
Ancak bütün bu yorumlar, verimliliğin çok farklı tanımları olan değil, yalnızca çok
farklı kesimleri ilgilendiren bir kavram olduğunu göstermektedir. Çünkü öz olarak verimlilik
tek bir anlam taşımakta ve kaynakların ürüne dönüşebilirlik düzeyini yansıtmaktadır. İktisat
yazınında “çıktı/girdi” ya da “katma değer/girdi” biçiminde gösterilen tanımlar da verimlilik
kavramının bu özüyle sıkı sıkıya ilişkilidir. Bunların ilkine göre belli kaynaklardan daha çok
çıktı elde edilmesi ya da çıktının kaynaklardan daha hızlı çoğalması verimlilikteki bir
yükselmeyi gösterir.
Enerji ya da hammadde tüketimini bir miktar artırıp daha yüksek miktarlarda ürün
ortaya koymak, bu nitelikte bir verimlilik artışı olarak ortaya çıkar. Benzer bir biçimde belli
bir işletmede çıktı düzeyi olduğu gibi kalırken, kaynak tasarrufunun sağlanması da
verimlilikteki bir yükselmeyi dile getirir. Daha az enerji ya da daha az hammadde kullanma
sonucunda eski çıktı düzeyine ulaşılması, kaynak tasarrufu yoluyla sağlanan bir verimlilik
yükselişi olarak anlam kazanır.
Mal ve/ya hizmet üretiminde bulunan sistemlerde çok yaygın ve değişik niteliklerde
uygulama olanağı bulan endüstri mühendisliğinin, farklı disiplinlerle yakından ilgili olması
son derece doğaldır. Ancak endüstri mühendisliğinin bazı disiplinlerle yakın ilişkisi, mesleğin
tanımının netliğine rağmen farklı kişiler için farklı anlamlar taşıyabilmektedir. Bu nedenle,
endüstri mühendisliğinin yeterince anlaşılabilmesi için bazı disiplinlerle arasındaki ilişkilerin
anlaşılması gerekmektedir. İzleyen paragraflarda bu disiplinler ve endüstri mühendisliği ile
ilişkiler açıklanmaktadır.
4.1. Yönetim
4.3. İstatistik
4.6. Ergonomi
Fabrika Müdürü
Ayrıca bir Gemi İnşa Tersanesinde Endüstri Mühendisliği şeflik halinde planlama baş
mühendisliğine bir takım imalat fabrikasında Endüstri Mühendisliği şeflik olarak teknik
müdürlüğe ve bir Elektrikli Ev Eşyasında müdürlük olarak fabrika müdürlüğüne bağlıdır.
Büyük Malzeme Organizasyon ve Sistem Otomasyon müdürlükler ile birlikte ve müdürlük
olarak genel müdürlük yardımcılığına bağlıdır bu kuruluşun çok sayıda fabrikası olduğunu ve
Endüstri Mühendisliği bölümünün genel merkez binasında bulunduğunu belirtmekte yarar
vardır. Bir giyim eşyası işletmesinde planlama şefliği olarak bulunmaktadır ve bu şeflik
Zaman Etüdü, İşçi Verimleri Tayini, Stok Kontrol ve Üretim Kontrol alt fonksiyon
birimlerine ayrılmıştır.Diğer bir lastik fabrikasında Planlama ve Malzeme Hareket kısmına
bağlı olarak Zaman Metod ve Planlama Bürosu Şeklinde kurulmuştur .
Küçük işletmelerde Endüstri Mühendisliği Bölümleri bulunmamakta , buralarda çalışan
Endüstri Mühendisleri yoğun olarak Konstrüksiyon ve imalatın kontrolu gibi konularla
ilgilenmekte ve üretim planlama ,malzeme yönetimi gibi Endüstri Mühendisliği
faaaliyetleride yapmaktadır.Orta büyüklükteki işletmelerde Endüstri Mühendisleri Endüstri
mühendisliği Bölümlerinin yanı sıra planlama satın alma malzeme imalat kalite kontrol ve
kısmen pazarlama ile bilgi işlem bölümlerinde çalışmaktadır. Endüstri Mühendisliği
faaliyetlerinin yoğunluğuna bağlı olarak, büyük ve özellikle tekstil ve otomotiv işletmelerinde
Endüstri Mühendisliği bölümleri bulunmaktadır. Çok fabrikalı kuruluşlarda ise merkezi bir
Endüstri Mühendisliği bölümü kurulmuştur. Örneğin bir elektrolitik tel işletmesinde Genel
Müdür Yardımcısına bağlı olarak Endüstri Mühendisliği bölümü bulunmaktadır.
• Malzemeler
• Makina ve Donatılar
• Bakım yöntemleri
• İş emniyet yöntemleri
• Kestirim yöntemleri
• Üretim çizelgeleme
• Görevlendirme
• Bilgi sistemleri
• Kaynak tahsisi
• Örgüt tasarımı
1) İnsan, malzeme, makina ve techizatın en verimli düzeyde entegre olup çalışması için
gerekli İŞ YERİ DÜZENLEME (Yerleştirme – Plant Layout) planları yapar.
1) İşletme için gerekli TEZGAH ve TESİS SEÇİMİ çalışmalarına katılır. Seçimle ilgili
teknolojik, fiyat, teslim zamanı vb. koşulların saptanmasındaki grup çalışmalarına
katılır. En uygun seçimi yapmak için MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ çalışmaları
yapar.
1) Gelecek dönemlere ait satış miktarlarını tahmin etmek amacıyla bilimsel SATIŞ
TAHMİNLERİNİ hazırlar.
H- Diğer Görevleri: