Truyen Dong Dien C2

CHNG 2:
C TNH C
CA NG C iN
Phm Khnh Tng

B mn K thut in khoa S phm k thut
http://hnue.edu.vn/directory/tungpk
tungpk@hnue.edu.vn
CHNG 2 : C TNH C CA NG C IN
KHI NIM CHUNG
+ Trong phn tch cc h truyn ng, thng bit trc c tnh

c Mc() ca my sn xut.
+ t c trng thi lm vic vi nhng thng s yu cu tc ,

mmen, dng in ng c ... cn phi to ra nhng c tnh c
nhn to ca ng c tng ng.
+ Mi ng c c mt c tnh c t nhin xc nh bi cc s liu

nh mc v c s dng nh lot s liu cho trc.
+ Nhng c tnh c nhn to c c do bin i thng s ca

ngun, ca mch in ng c, hoc do thay i cch ni dy ca
mch, hoc do dng thm thit b bin i.
tungpk@hnue.edu.vn
+ Bt k thng s no c nh hng n hnh dng v v tr ca

c tnh c, u c coi l thng s iu khin ng c, v
tng ng l mt phng php to c tnh c nhn to hay c
tnh iu chnh.
+ Phng trnh c tnh c ca ng c in c th vit theo dng

thun M = f() hay dng ngc = f(M).
tungpk@hnue.edu.vn
2.1. C TNH C CA NG C MT CHIU KCH T C LP

2.1.1. S ni dy
+ Ngun cp cho phn ng v kch t c lp nhau.
+ Khi ngun c cng sut v cng ln v in p khng i th

c th mc kch t song song vi phn ng, lc ng c
c gi l ng c in mt chiu kch t song song.
tungpk@hnue.edu.vn
2.1.2. Cc thng s c bn
Thng s nh mc:
nm(vng/pht); m(Rad/s); Mm(N.m hay KG.m); Fm(Wb);

fm(Hz); Pm(KW); Um(V); Im(A); ...
Cc thng s tnh theo cc h n v tng i
* = / m ; M* = M / Mm ; I* = I / Im; * = / m;
R* = R / Rm; Rcb = Rm = Um / Im;
%; M%; I%;
tungpk@hnue.edu.vn
2.1.3. Phng trnh c tnh c-in v c tnh c
Phng trnh cn bng in p ca mch phn ng
U E (R R f )I
Trong :
U in p phn ng ng c (V)
E sc in ng phn ng ng c (V)
R in tr mch phn ng
Rf in tr ph mch phn ng
I dng in phn ng
tungpk@hnue.edu.vn
Sc in ng phn ng tnh theo cc n v tc :

p.N
Tc (rad/s) E . K..
2.a
Tc n (vng/pht) E Ke ..n
p.N
H s kt cu ca ng c: K
2.a
2.n n
Qui i tc ca ng c:
60 9,55
H s kt cu ca ng c K
(tnh theo tc vng/pht): Ke 0,105.K
9,55
tungpk@hnue.edu.vn
in tr mch phn ng:
R = r + rctf + rctb + rtx

Trong :
r in tr cun dy phn ng ca ng c
rctf in tr cun dy cc t ph ca ng c
rctb in tr cun dy cc t b ca ng c
rtx in tr tip xc gia chi than vi c gp ca

ng c
tungpk@hnue.edu.vn
T phng trnh in p v h s kt cu U R Rf
ng c phng trnh c tnh c-in
I
K. K.
Mmen in t ca ng c: Mt K..I
B qua tn tht ma st trong trc, tn M t M

tht c, tn tht thp: Mc Mt M I
K. K.
Phng trnh c tnh c:
U R Rf U R
M M
K. (K.) 2
K. (K.) 2
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c c th biu din c tnh c di

dng khc:
0
U
Tc khng ti l tng 0
K.
R
st tc M
(K.) 2
tungpk@hnue.edu.vn
T cc phng trnh c tnh c-in v phng trnh c tnh c, vi

gi thit phn ng c b v f = const c th v c cc c
tnh c-in v c tnh c l nhng ng thng
tungpk@hnue.edu.vn
c tnh c t nhin (TN): c tnh c c cc tham s nh mc

v khng c in tr ph trong mch phn ng ng c
Um R m
M
K.m (K.m ) 2
c tnh c nhn to (NT): c tnh c c mt trong cc tham s

khc nh mc hoc c in tr ph trong mch phn ng ng c
U
Khi = 0 I I nm
R Rf
U
M K. InmK. M nm
R Rf
tungpk@hnue.edu.vn
cng c tnh c
dM (K.) 2

d R Rf
cng c tnh c t nhin:
(K.m )2 1
tn *tn *
R R
Gi tr in tr phn ng c th xc nh gn ng theo gi thit coi
tn tht trn in tr phn ng do dng in nh mc gy ra bng
mt na tn tht trong ng c:
1 Um
R (1 m )
2 Im
tungpk@hnue.edu.vn
V d: Xy dng c tnh c t nhin v nhn to ca ng c in

mt chiu kch t c lp c cc s liu sau: ng c lm vic di
hn, cng sut nh mc l 6,6KW; in p nh mc: 220V; tc
nh mc: 2200vng/pht; in tr mch phn ng gm in tr cun
dy phn ng v cc t ph: 0,26; in tr ph a vo mch phn
ng: 0,78.
Gii:
a. Xy dng ng c tnh c t nhin
ng c tnh c t nhin c th v qua 2 trong s 3 im:
im nh mc [Mm; m] ; im khng ti l tng [M = 0;

= 0]; im ngn mch [Mnm; = 0]
tungpk@hnue.edu.vn
n m 2200
Tc gc nh mc: m 230,3(rad / s)
9,55 9,55
Pm 6,6
Mmen (c) nh mc: M m 1000 1000 28,6( N.m)
m 230,3
Nh vy ta c im th nht trn c tnh c t nhin cn tm l

im nh mc: [28,6 ; 230,3]
T phng trnh c tnh c t nhin ta tnh c:
Um ImR 220 35.0,26

K.m 0,91( Wb)
m 230,3
tungpk@hnue.edu.vn
Um 220
Tc khng ti l tng: 0 241,7(rad / s)
K.m 0,91
Ta c im th hai ca c tnh [0; 241,7] v nh vy ta c th dng
c ng c tnh c t nhin (ng 1)
tungpk@hnue.edu.vn
Ta c th tnh thm im th ba l im ngn mch
Um 220
M nm K.mInm K.m 0,91 770( N.m)
R 0,26
cng ca c tnh c t nhin c th xc nh theo biu thc

tng qut hoc xc nh theo s liu ly trn ng c tnh
M 0 Mm 28,6
tn 2,5( Nm.s)
0 m 241,7 230,3
tungpk@hnue.edu.vn
b. Xy dng ng c tnh c nhn to khi in tr ph Rf = 0,78
Khi thay i in tr ph trn mch phn ng th tc khng ti l

tng khng thay i, nn ta c th v c tnh c nhn to qua cc
im khng ti l tng [0; 0] v im tng ng vi tc nhn
to [Mm; nt]
Tc gc nhn to (vi m men nh mc)
Um Im (R R f )
m
K.m
220 35.(0,26 0,78)
m 183,3(rad / s)
0,91
tungpk@hnue.edu.vn
Ta im tng ng vi tc nhn to [28,6; 183,3]
Vy ta c th dng c ng c tnh c nhn to c in

tr ph trong mch phn ng (ng 2)
tungpk@hnue.edu.vn
2.1.4. c tnh c khi khi ng v tnh in tr khi ng
a. Khi ng v xy dng c tnh c khi khi ng
+ Khi ng trc tip:
Dng khi ng rt ln c th t nng ng c, gy kh khn cho

s chuyn mch, hoc sinh ra lc in ng ln lm ph hu qu
trnh c hc ca my.
Ikb = Um / R (10 20)Im

+ iu kin khi ng an ton cho my, thng chn dng khi
ng:
Ikb = Inm = Icp = 2,5Im

tungpk@hnue.edu.vn
+ Khi ng gin tip:
a thm in tr ph vo mch
phn ng khi bt u khi ng, v
sau th loi dn chng ra a
tc ng c ln xc lp.
Um
I'kb I'nm (2 2,5)Im Icp
R Rf
tungpk@hnue.edu.vn
+ Xy dng c tnh c in khi khi ng:
T cc thng s nh mc (Pm; Um; Im; nm, m; ...) v thng

s ti (Ic; Mc; Pc; ...), s cp khi ng m, v c tnh c t nhin.
Xc nh dng in khi ng ln nht:
Imax = I1 = (2 2,5)Im
Xc nh dng in khi ng nh nht:
Imin = I2 = (1,1 1,3)Ic
tungpk@hnue.edu.vn
+ T im a(I1) k ng a0 n s
ct I2 = const ti b.
+ T b k ng song song vi trc

honh n ct I1 = const ti c.
+ Ni c0 n s ct I2 = const ti d.
+ T d k ng song song vi trc

honh th n ct I1 = const ti e...
C nh vy cho n khi n gp ng c tnh c t nhin ti

im giao nhau ca c tnh c TN v I1 = const, ta s c c tnh
khi ng abcde...XL.
tungpk@hnue.edu.vn
b. Tnh in tr khi ng
Phng php th:

Da vo biu thc ca st tc trn cc c tnh c ng
vi mt gi tr dng in (v d I1 ) ta c:
R
TN I1
K.
R Rf
NT I1
K.
NT TN
Rf1 R
TN
tungpk@hnue.edu.vn
Qua th ta c:
ha he ae
Rf1 R R
he he
hc he ce
Rf 2 R R
he he
in tr phn ng ca mi c tnh c:
R1 R R f 1 R f 2
R2 R Rf 2
tungpk@hnue.edu.vn
Phng php gii tch:
Gi thit ng c c khi ng vi m cp in tr ph. c tnh

khi ng u tin v dc nht l ng 1, sau n cp 2, cp
3, ... cp m, cui cng l c tnh c t nhin.
in tr tng ng vi mi c tnh c:
R1 R R f (1) R (R f 1 R f 2 ... R fm )
R 2 R R f ( 2) R (R f 1 R f 2 ... R fm 1 )
...
R m1 R R f ( m1) R (R fm 1 R fm )
R m R R f ( m ) R R fm
tungpk@hnue.edu.vn
Ti cc im b, c trn ng khi ng:

U m E1 U m E1
I2 I1
R1 R2
Ly t s cc dng in khi ng khng i:
I1
const
I2
R1 R 2 R m1 R m
...
R 2 R3 Rm R
tungpk@hnue.edu.vn
in tr cc bc khi ng: R m R
R m1 R m 2 R
...
R 2 R 3 m1R
R1 R 2 m R
Xc nh qui trnh khi ng:
+ Nu bit s cp in tr khi ng m v R1, R th ta tnh c bi
s dng in khi khi ng
R1 Um Um I1
m m m1 I2
R R.I1 R.I2
tungpk@hnue.edu.vn
Xc nh qui trnh khi ng:

+ Nu bit , R1, R ta xc nh c s cp in tr khi ng:
log( R1 / R )
m
log
Tr s in tr cc cp khi ng:
R f ( m ) R m R ( 1)R
R f ( m1) R m1 R m ( 1)R
...
R f ( 2) R 2 R 3 m2 ( 1)R
R f (1) R1 R 2 m1 ( 1)R
tungpk@hnue.edu.vn
V d 2-2: Cho ng c kch t song song: Pm = 25KW; Um = 220V;

nm = 420vg/ph; Im = 120A; R* = 0,08 khi ng hai cp in tr ph
vi tn sut 1ln/1ca, lm vic ba ca, mmen cn quy i v trc
ng c (c trong thi gian khi ng) Mc 410Nm. Hy xc nh cc
cp in tr ph.
Gii:
S liu cn thit ca ng c:
Um 220
in tr nh mc: R m 1,83()
Im 120
in tr phn ng: R R*R m 0,08.1,83 0,146()
n m 420
Tc gc nh mc: m 44(rad / s)
9,55 9,55
tungpk@hnue.edu.vn
T thng ca ng c v h s kt cu:
Um ImR 220 120.0,146
K.m 4,6( Wb)
m 44
Mc 410
Dng in ph ti: Ic 89(A) 0,74Im
K.m 4,6
Vi tn sut khi ng t, dng in v mmen ph ti nh hn nh
mc, nn ta coi trng hp ny thuc loi khi ng bnh thng
s cp khi ng cho trc m = 2.
Chn trc gi tr dng in I2 theo tiu chun Imin = (1,1 1,3)Ic ca
dng khi ng :
I2 1,1.Ic 1,1.89 98(A)
tungpk@hnue.edu.vn
Bi s dng in khi ng:
Um 220
m1 21 2,5
R.I2 0,146.98
Dng in khi ng cp 1:
I1 .I2 2,5.98 245(A) 2Im
Gi tr dng khi ng thp hn gi tr cho php (Imax = (2 2,5)Im)

ngha l s liu tnh l hp l
tungpk@hnue.edu.vn
Cp in tr tng:
R1 R 2,5.0,146 0,365()
R 2 R1 2R 2,520,146 0,912()
in tr ph ca cc cp:
R f (1) R1 R 0,365 0,146 0,219()

R f ( 2) R 2 R1( f ) R 0,912 0,219 0,146 0,547()
tungpk@hnue.edu.vn
2.1.5. Cc c tnh c khi hm
Hm l trng thi m ng c sinh ra mmen quay ngc chiu

vi tc , hay cn gi l ch my pht. ng c in mt
chiu kch t c lp c ba trng thi hm
a. Hm ti sinh
Hm ti sinh khi tc quay ca ng c ln hn tc khng

ti l tng ( > 0).
Khi hm ti sinh, sc in ng ca ng c ln hn in p
ngun: E > U, ng c lm vic nh mt my pht song song vi
li v tr nng lng v ngun, lc ny th dng hm v
mmen hm i chiu so vi ch ng c
tungpk@hnue.edu.vn
Khi hm ti sinh:
U E K..0 K..
Ih 0
R R
M h K..I h 0

Dng in v m men trong hm ti sinh u m
tungpk@hnue.edu.vn
Mt s trng thi hm ti sinh:
+ Hm ti sinh khi > 0: lc ny my sn xut nh ngun ng

lc quay rto ng c, lm cho ng c tr thnh my pht, pht
nng lng tr v ngun
tungpk@hnue.edu.vn
V E > U, do dng in phn ng s thay i chiu so vi trng

thi ng c :
UE
I Ih 0
R
Mmen ng c i chiu (M < 0)

v tr nn ngc chiu vi tc ,
tr thnh mmen hm (Mh)
Mh K..Ih 0
tungpk@hnue.edu.vn
+ Hm ti sinh khi gim in p phn

ng (U2 < U1):
Khi in p ngun gim tc
khng ti l tng 0 gim, mt khc
tc h truyn ng cha kp
gim tc trc ng c ln hn
tc khng ti l tng ( > 02).
Lc ny Mc l dng mmen th nng
(Mc = Mtn)
V mt nng lng, do ng nng tch lu tc cao ln s tun

vo trc ng c lm cho ng c tr thnh my pht, pht nng
lng tr li ngun (hay cn gi l hm ti sinh)
tungpk@hnue.edu.vn
+ Hm ti sinh khi o chiu in p phn ng

(+U U):
Mc c dng mmen th nng (Mc = Mtn).
o chiu in p phn ng o chiu tc
+ 0 0, ng c s dn chuyn sang
ng c tnh U, v s lm vic ti im B
(|B| > |0|).
V mt nng lng, do th nng tch lu trn
cao ln s tun vo ng c, lm cho ng c
tr thnh my pht, pht nng lng tr li
ngun
tungpk@hnue.edu.vn
Trong thc t, c cu nng h ca cu

trc, thang my hot ng hai ch
: ng c v hm o chiu:
+ Khi nng ti, ng c truyn ng
lm vic ch ng c (im A).
+ Khi h ti th ng c lm vic ch
my pht (im B).
tungpk@hnue.edu.vn
b. Hm ngc
Hm ngc l khi mmen hm ca ng c ngc chiu vi tc

quay (M). Hm ngc c hai trng hp:
a in tr ph ln vo
mch phn ng:
ng c ang lm vic im
lm vic, a thm Rf ln vo
mch phn ng.
tungpk@hnue.edu.vn
a in tr ph ln vo mch phn ng:
ng c ang lm vic im A,
a thm Rf ln vo mch phn
ng th ng c s chuyn sang
im B, D v lm vic n nh
im E ( = E v A)
Trn c tnh on DE l on
hm ngc, ng c lm vic
nh mt my pht ni tip vi
li in, lc ny sc in ng
ca ng c o du.
tungpk@hnue.edu.vn
Dng in v m men trong hm ngc:
U E U K..
Ih
R Rf R Rf
M h K..I h
tungpk@hnue.edu.vn
Ti thi im chuyn i mch in phn

ng mmen ng c nh hn mmen
cn (MB < Mc) tc ng c gim.
Khi = 0, ng c ch ngn mch
(im D trn c tnh c Rf ) nhng
mmen ca n vn nh hn mmen cn:
Mnm < Mc;
Do mmen cn ca ti trng s ko
trc ng c quay ngc v ti trng s
h xung, ( < 0, on DE).
Ti im E, ng c quay theo chiu h
ti trng, trng hp ny s chuyn
ng c h c thc hin nh th nng
ca ti.
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ngc bng cch o chiu in

p phn ng:
ng c ang lm vic, i chiu in
p phn ng (v dng o chiu ln
nn phi thm in tr ph vo
hn ch).
S mch hm ngc
tungpk@hnue.edu.vn
Khi i chiu in p phn ng, ng

c t im lm vic A (ch ng c)
sang im B (ch hm), im C v
xc lp D nu ph ti ma st.
on BC l on hm ngc, lc ny
dng hm v mmen hm ca ng c:
U E U K..
Ih 0
R Rf R Rf
M h K..I h 0
U R Rf
Phng trnh c tnh c M
K. (K.) 2
tungpk@hnue.edu.vn
c. Hm ng nng: (cho U = 0)
Hm ng nng kch t c lp:
ng c ang lm vic vi li in
(im A), thc hin ct phn ng
ng c ra khi li in v ng
vo mt in tr hm Rh,
Do ng nng tch lu trong ng

c, cho nn ng c vn quay v n
lm vic nh mt my pht bin c
nng thnh nhit nng trn in tr
hm v in tr phn ng.
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c khi hm ng nng:
R Rh
M
(K.) 2
Ti thi im hm ban u, tc hm ban u l h nn sc in

ng ban u, dng hm ban u v mmen hm ban u:
E h K..h
E K..h
Ih 0
R Rh R Rf
M h K..I h 0
tungpk@hnue.edu.vn
Trn th c tnh c hm ng
nng ta thy rng nu mmen cn l
phn khng th ng c s dng
hn (cc on B10 hoc B20).
Nu mmen cn l th nng th
di tc dng ca ti s ko ng
c quay theo chiu ngc li ti cc
im C1 v C2 (1 hoc 2)
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ng nng t kch t :
ng c ang lm vic vi li
in (im A), thc hin ct c
phn ng v kch t ca ng c ra
khi li in v ng vo mt in
tr hm Rh.
Do ng nng tch lu trong ng

c, cho nn ng c vn quay v
n lm vic nh mt my pht t
kch bin c nng thnh nhit nng
trn cc in tr.
tungpk@hnue.edu.vn
th c tnh c hm ng nng t
kch t:
Trong qu trnh hm, tc gim dn

v dng kch t cng gim dn, do
t thng ca ng c cng gim dn
v l hm ca tc , v vy cc c
tnh c khi hm ng nng t kch t
ging nh c tnh khng ti ca my
pht t kch t.
So vi phng php hm ngc, hm ng nng c hiu qu hn
khi c cng tc hm ban u, nht l tn t nng l-ng hn.
tungpk@hnue.edu.vn
2.1.6. Cc c tnh c khi o chiu
o chiu ng c, ta c th o
chiu in p phn ng hoc o
chiu t thng kch t ng c.
Thc t thng p dng phng php

o chiu in p phn ng.
Khi o chiu in p dng I tng

mnh do s E v in p U cng
chiu nn phi thm vo mch phn
ng.
Khi o chiu in p phn ng th 0 o du, cn khng

o du.
tungpk@hnue.edu.vn
Gi thit ng c im lm vic (im A) theo chiu quay

thun trn c tnh c t nhin thun vi ti Mc, tc tng
ng A.
Biu thc c tnh c theo chiu thun:

Um R
M
K.m (K.m ) 2
Biu thc c tnh c theo chiu ngc:
U R Rf
M
K.(I) [K.(I)]2
tungpk@hnue.edu.vn
ng c quay ngc
chiu tng ng vi im A
trn c tnh c t nhin
bn ngc, hoc trn c
tnh c nhn to.
tungpk@hnue.edu.vn
V d 2-3:
ng c lm vic di hn, Pm = 6,6KW; Um = 220V; nm = 2200
vng/pht; in tr mch phn ng gm in tr cun dy phn ng
v cc t ph: 0,26. Trc khi hm ng c lm im nh mc
A(M = Mm , = m).
Hy xc nh tr s in tr hm u vo mch phn ng ng c
hm ng nng kch t c lp vi yu cu mmen hm ln nht
Mh.max = 2Mm. S dng s hm ng nng kch t c lp.
tungpk@hnue.edu.vn
Gii:
S dng s hm ng nng kch t
c lp, khi m bo t thng ng
c trong qu trnh hm l khng i:
= m.
c tnh c ca ng c trc khi hm
l c tnh c t nhin, v khi chuyn
sang c tnh c hm ng nng kch t
c lp (on B0
tungpk@hnue.edu.vn
im lm vic trc khi hm l im nh

mc A, c: I = Im = 35A, tng ng
mmen nh mc Mm; A = m = 230,3
rad/s (xem v d 2-1)
Sc in ng ca ng c trc khi hm:
E b E A U I.R
E b 220 35.0,26 210,9V
T th c tnh c: Mmen (v dng in) hm ln nht c c ti
thi im ban u ca qu trnh hm, ngay khi chuyn i mch in t
ch ng c trn c tnh c t nhin sang mch in lm vic
ch hm ng nng kch t c lp (im B):
tungpk@hnue.edu.vn
M men v dng in hm ln nht: M max M h.b

I max I h.b
V = m nn mmen ng c t l thun vi dng in ng c
khi hm, do m bo iu kin Mh.max = 2Mm th:
Ih. max 2Im 2.35 70A
in tr tng trong mch phn ng ng c:
K.. K..A E 210,9
R A 3,01
I Ih.b Ih.b 70
Vy in tr hm phi u vo phn ng ng c khi hm ng
nng kch t c lp
R h R R 3,01 0,26 2,75

tungpk@hnue.edu.vn
2.2. C TNH C CA NG C MT CHIU KCH T NI TIP

V HN HP
2.2.1. S ni dy ca ng c kch t ni tip
ng c in mt chiu kch t
ni tip c s mch kch t
ni tip mch phn ng v c
ngun mt chiu cp chung cho
c hai mch.
T s nguyn l ta thy dng kch t chnh l dng phn ng,

nn t thng ca ng c ph thuc vo dng phn ng v ph
ti ca ng c.
tungpk@hnue.edu.vn
Theo s mch, c th vit phng

trnh cn bng in p ca mch phn
ng:
U E R.I K R.I
Vi R = R + Rkt + Rf
Phng trnh c tnh c ca loi ng c ny:

U R Rf
I
K K
U R Rf
M
K (K) 2
tungpk@hnue.edu.vn
T thng ph thuc vo dng kch t

Ikt theo c tnh t ho (ng 2)
chnh l quan h gia t thng vi
sc t ng kch t Fkt ca ng c.
Fkt = Ikt.Wkt
Khi cho dng kch t nh mc th t
thng ng c s t nh mc.
n gin ho khi thnh lp phng trnh c tnh c, ta coi mch

t ca ng c l cha bo ho, quan h gia t thng vi dng
kch t l tuyn tnh (ng 1)
tungpk@hnue.edu.vn
T thng ca ng c C.Ikt vi C h s t l
B qua phn ng phn ng, ta c: C.Ikt C.I
Th biu thc t thng vo phng trnh c tnh c:

U R Rf U R A1
I B
K K K.C.I K.C I
U R
A1 const B const
K.C K.C
M
M K.I K.C.I 2
I
K.C
tungpk@hnue.edu.vn
Th biu thc t thng vo phng trnh c tnh c:

A1 A1 KC R A2
B B
I M KC M
A2 A1 KC const
Qua phng trnh c tnh c, ta thy c tnh cin v c

tnh c ca ng c mt chiu kch t ni tip c dng hyperbol
v rt mm v tc khng ti l tng bng v cng.
Thc t khng c tc khng ti l tng i vi ng c in

mt chiu kch t ni tip.
tungpk@hnue.edu.vn
tungpk@hnue.edu.vn
ng c tnh cin:
cng mm.
Dng ng hypebol
C hai ng tim cn
+ Khi I 0, : Tim cn trc tung.

+ Khi B, I : Tim cn ng = B = (R)/K.C
tungpk@hnue.edu.vn
ng c tnh c:
C dng tng t c tnh cin
v cng c hai ng tim cn
+ Khi M 0, : Tim cn trc tung

+ Khi B, M : Tim cn ng
= B = (R)/K.C
c tnh c t nhin th Rf = 0, nn ta c hai ng tim cn ng vi:

+ Khi M 0, : Tim cn trc tung.
+ Khi B(tn) , M : Tim cn ng = B(tn) = (R)/K.C
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.2. c tnh vn nng ca ng c mt chiu kch t ni tip
Phng trnh c tnh cin v

c tnh c c lp vi gi thit
c tnh t ho = f(I) tuyn tnh.
Thc t quan h = f(I) l phi
tuyn nn vic vit phng trnh v
v cc c tnh c rt kh khn.
V vy nh ch to ng c thng
cho trc cc ng cong thc
nghim: * = f(I*) v M* = f(I*)
khi khng c in tr ph, v gi l c tnh vn nng ca ng
c mt chiu kch t ni tip
tungpk@hnue.edu.vn
Cc c tnh ny cho theo

n v tng i:
* / m
I* I / Im
M* M / M m
Dng chung cho cc loi
ng c trong dy cng sut
c cng tiu chun thit k.
tungpk@hnue.edu.vn
Cch xy dng c tnh cin v c tnh c t nhin
i vi ng c cho, ta ch cn ly gi tr m nhn vo trc tung

v ly Im nhn vo trc honh, ta s c c tnh cin t nhin
= f(I) ca ng c .
Mt khc, t gi tr I* tra theo ng M* = f(I*) ta c gi tr M* tng

ng. Nhn gi tr M* vi Mm ca ng c cho ta c M. Nh
vy, t c tnh c in t nhin v -ng c tnh vn nng M* = f(I*)
ta s c c tnh c t nhin = f(M).
Ngoi ra c th v c tnh c nhn to (dng thm in tr ph trong

mch phn ng) khi s dng cc c tnh vn nng v c tnh c t
nhin
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.3. c tnh c khi khi ng
hn ch dng khi ng, p

dng bin php thm in tr ph
vo mch phn ng khi bt u
khi ng, v sau th loi dn
a tc ng c ln xc lp.
Dng in khi ng bt u c
chn t tiu chun bi s khi
ng t xc nh c in tr
ph khi ng
Um
I'b.k I'nm (2 2,5)Im
R Rf
tungpk@hnue.edu.vn
a) Xy dng cc c tnh c khi khi ng
Bc 1: Da vo cc thng s
ca ng c v c tnh vn
nng, v c tnh c t nhin.
Bc 2: Chn dng in gii

hn I1 = (2 2,5)Im v tnh in
tr tng ca mch phn ng khi
khi ng R = Um/I1 .
K ng I1 = const, ct c
tnh t nhin ti e.
tungpk@hnue.edu.vn
Bc 3: Chn dng chuyn

khi khi ng I2 = (1,1 1,3)Ic .
K ng I2 = const, ct c
tnh t nhin ti f, v ct c
tnh nhn to dc nht (c Rf)
ti b theo biu thc:
Um I2R
NT( b ) TN (f )
Um I2R
Bc 4: K cc ng ef v ab ko di, s ct nhau ti A. T A
dng tip cc ng c tnh khi ng tuyn tnh ho tho mn
cc yu cu khi ng v ta c ng khi ng abcdefXL
tungpk@hnue.edu.vn
b) Tnh in tr khi ng:
Theo phng php tuyn tnh ho

trn, in tr ph tng c tnh
Rf = R R
Ta c in tr ph cc cp:
ac
R f (1) R
ea
ce
R f ( 2) R
ae
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.4. Cc trng thi hm

ng c kch t ni tip 0 , nn khng c hm ti sinh m ch
c hai trng thi hm: Hm ngc v Hm ng nng
a. Hm ngc
Thm in tr ph ln vo mch phn ng:
ng c ang lm vic ti A, thm Rf ln vo phn ng, ng
c s chuyn sang B, C v s thc hin hm ngc on CD
tungpk@hnue.edu.vn
o chiu in p phn ng
ng c ang lm vic im A trn c
tnh c t nhin (1) vi: U > 0, chiu
quay > 0, lm vic ch ng c,
chiu mmen trng vi tc .
Nu i cc tnh in p phn ng U < 0

(v dng o chiu ln nn phi thm in
tr ph vo hn ch) v gi nguyn
chiu dng kch t th dng in phn ng
s i chiu I < 0 do mmen i
chiu, ng c s chuyn sang im B
trn c tnh (2)
tungpk@hnue.edu.vn
Dng in v m men lc hm
UE U K.
hI 0
R Rf R Rf
M K..I 0
h h
Phng trnh c tnh c
U R Rf
M
K. (K.) 2
tungpk@hnue.edu.vn
b. Hm ng nng
Hm ng nng kch t c lp
thc hin cc thao tc:
Phn ng ng c c ct khi li
in v ng vo mt in tr hm R h
Cun kch t c ni vo li in
qua in tr ph sao cho dng kch t
c chiu v tr s khng i (Ikt.m).
Nh vy ging vi trng hp hm ng nng kch t c lp ca

ng c kch t c lp
tungpk@hnue.edu.vn
ng c ang lm vic bnh thng

vi li in (im A).
Khi hm, im lm vic dch chuyn

sang B1 hoc B2 (ng tc) ty theo
in tr hm l Rh1 hay Rh2.
Kt thc hm ti im 0
Phng trnh c tnh c khi hm ng nng:
R Rh
M
(K.) 2
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ng nng t kch t

vi li in.
Phn ng v kch t cng c ngt

khi li in, v ng ni tip vo
in tr hm Rh, to thnh mch kn
Dng kch t vn phi c gi

nguyn theo chiu c do ng nng
tch lu trong ng c, cho nn ng
c vn quay v n lm vic nh mt
my pht t kch bin c nng thnh
nhit nng trn cc in tr.
tungpk@hnue.edu.vn

vi li in (im A).
Khi hm, im lm vic dch chuyn

sang B1 hoc B2 (ng tc) ty theo
in tr hm l Rh1 hay Rh2.
Kt thc hm ti im 0
Phng trnh c tnh c khi hm ng nng
t kch t:
R R kt R h
M
(K.) 2
T thng gim dn trong qu trnh hm ng nng t kch t
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.5. o chiu
c tnh c ca ng c mt
chiu kch t ni tip khi o
chiu quay bng cch o chiu
in p phn ng:
U R Rf
M
K.( I ) [K.( I ) ]2
tungpk@hnue.edu.vn
Khi U > 0, ng c quay thun > 0

(ti im A trn c tnh c gc phn
t th nht ca to [M, ], vi ph
ti l Mc > 0).
o cc tnh in p phn ng ng
c (vn gi nguyn chiu t thng
kch t) U < 0, ph ti ng c theo
chiu ngc li Mc < 0, ng c s
quay ngc < 0 (ti im A trn c
tnh c gc phn t th ba ca to
[M, ].
Nu cho in tr ph vo mch phn ng, ta s c cc tc nhn

to ngc
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.6. Nhn xt v ng c mt chiu kch t ni tip

V cu to, ng c kch t ni tip c cun kch t chu dng
ln, nn tit din to v s vng dy t. Nn d ch to v t h hng
hn so vi kch t c lp.
ng c kch t ni tip c kh nng qu ti ln v mmen. Khi

c cng mt h s qu ti dng in nh nhau th mmen ca
ng c kch t ni tip ln hn ng c kch t c lp.
V d: h s qu ti dng 1,5 khi : M men qu ti ca ng c

c lp Mqt = K..1,5.Im = 1,5Mm . M men qu ti ca ng c
ni tip Mqt = K.C.I2 = K.C.(1,5)2.I2m = 2,25 Mm.
Mmen ca ng c ni tip khng ph thuc vo st p trn

ng dy ti in, ngha l nu gi cho dng in trong ng c
nh mc th mmen ng c cng l nh mc
tungpk@hnue.edu.vn
2.2.7. c im, c tnh c ca ng c kch t hn hp

ng c kch t hn hp c hai cun dy
kch t (song song v ni tip), ng thi
to nn t trng cc t:
s n
Trong s l phn t thng do cun
kch t song song to nn, s = (0,75
0,85)m v khng ph thuc vo dng
phn ng (ti).
Cn n l phn t thng do cun kch t ni tip to ra, n ph thuc
vo dng phn ng. Khi ph ti Mc = Mm th I = Im, tng ng:
n.m (0,15 0,25)m
tungpk@hnue.edu.vn
Do c hai cun kch t nn c tnh c

ca ng c kch t hn hp va c
dng phi tuyn nh kch t ni tip,
ng thi c im khng ti l tng
[0, 0] nh ca kch t c lp, trong
tc khng ti l tng c gi tr
kh ln so vi tc nh mc:
0 (1,3 1,6) m .
ng c kch t hn hp c ba trng
thi hm tng t nh kch t c lp.
tungpk@hnue.edu.vn
2.3. C TNH C CA NG C KHNG NG B (KB)
2.3.1. Cc gi thit, s thay th, c tnh c ca ng c KB

a. Cc gi thit
ng c khng ng b c s dng
rng ri trong thc t. u im ni bt:
Cu to n gin, lm vic tin cy, vn
u t t, gi thnh h, trng lng,
kch thc nh hn khi cng cng sut
nh mc so vi ng c mt chiu.
S dng trc tip li in xoay chiu
3 pha
tungpk@hnue.edu.vn
Tuy nhin, vic iu chnh tc v khng ch cc qu trnh qu

kh khn hn, cc ng c KB lng sc c cc ch tiu khi ng
xu (dng khi ng ln, mmen khi ng nh). n gin cho
vic kho st, nghin cu, ta gi thit:
+ Ba pha ca ng c l i xng.
+ Cc thng s ca mch khng thay i ngha l khng ph thuc
nhit , tn s, mch t khng bo ho nn in tr, in khng, ...
khng thay i.
+ Tng dn ca mch vng t ho khng thay i, dng t ho khng
ph thuc ti m ch ph thuc in p t vo stato.
+ B qua cc tn tht ma st, tn tht trong li thp.
+ in p li hon ton sin v i xng.
tungpk@hnue.edu.vn
b. S thay th
Vi cc gi thit trn ta c s thay th 1 pha ca ng c
U1f tr s hiu dng

ca in p pha stato
I1, I, I2 cc dng
stato, mch t ha, rto
quy i v stato
X1, X, X2 in khng stato, mch t, rto quy i v stato

R1, R, R2 in tr stato, mch t, rto quy i v stato
R2f l in tr ph (nu c) mi pha rto quy i v stato
tungpk@hnue.edu.vn
H s trt tc ca ng c:
1 0
s
1 0
Vi 1 = 0 tc ca t trng quay stato ng

c, cn gi l tc ng b (rad/s)
2.f1
1 0
p
Trong :
tc gc ca rto ng c (rad/s)
f1 tn s ca in p ngun t vo stato (Hz)
p s i cc ca ng c
tungpk@hnue.edu.vn
c. Biu nng lng
Trong biu :
P1 cng sut in t a vo 3 pha stato ng c
P1 = PCu1 tn tht cng sut trong cc cun dy ng stato
P12 cng sut in t truyn gia stato v rto ng c
P2 = PCu2 tn tht cng sut trong cc cun dy ng rto
P2 cng sut trn trc ng c, hay l cng sut c truyn
ng cho my sn xut.
tungpk@hnue.edu.vn
d. Phng trnh v c tnh c

Theo s mch in thay th ca ng c

1 1
I1f U1f
R X

2 2
'

R1 R 2 / s X 2nm
2
R2 = R2 + R2f in tr tng mch rto.

Xnm = X1 + X2 in khng ngn mch.
T phng trnh c tnh dng in
Khi = 0 s = 1 I1 = I1nm - dng ngn mch ca stato.

1
Khi = 0 s = 0, ta c: I1f U1f I
R 2 X2
tungpk@hnue.edu.vn
Tr s hiu dng ca dng rto quy i v stato:
U1f
I'2
R 1 R '2
2
/ s X 2nm
Quan h gia dng rto I2 vi h s trt s hay gia I2 vi tc

gc , c gi l c tnh in-c
Khi = 0 s = 0 I2 = 0.
U1f
Khi = 0 s = 1, ta c: I'2 I'2 nm
R 1
'
R 2
2
X 2
nm
I2nm dng ngn mch rto hay dng khi ng

tungpk@hnue.edu.vn
c tnh in-c
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c c thnh lp t iu kin cn bng

cng sut trong ng c:
Cng sut in chuyn t stato sang rto: P12 Mt0
Nu b qua cc tn tht ph: Mt Mco M

P12 Pco P2
Vi Pco M. cng sut c trn trc ng c
P2 3.I'22R '2 tn hao cng sut ng trong rto
Thay th vo phng trnh cn bng cng sut:
P2 P12 Pco M0 M M(0 ) M.s.0

P2 M.s.0 3.I'22R '2
tungpk@hnue.edu.vn
3.I'22 R '2
M men ng c: M
s.0
Thay biu thc dng in rto:
3.U12f R '2
M
R 2
' 2

s.0 R1 X nm
2
Biu din c tnh c trn th s l ng cong.

C th xc nh cc im cc tr ca ng cong bng cch cho
o hm dM/ds = 0, ta s c cc tr s v trt ti hn sth v
mmen ti hn Mth ti im cc tr:
tungpk@hnue.edu.vn
trt ti hn sth :
R '2
s th
R12 X 2nm
Mmen ti hn Mth :
U12f
M
20 (R1 R12 X 2nm )
Trong cc biu thc trn, du (+) ng vi trng thi ng c, cn

du (-) ng vi trng thi my pht, (Mth > MthF)
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c c th biu din theo closs:

2M th (1 a.s th ) R1
M vi a '
s s th R 2
2a.s th
s th s
i vi ng c KB cng sut ln, thng R1 << Xnm, nn c th
b qua R1 v a.sth 0, khi ta c dng closs n gin:
2M th R '2 U12f
M v: s th M
s s th X nm 20X nm

s th s
tungpk@hnue.edu.vn
+ Trong nhiu trng hp cho php ta s dng nhng c tnh gn

ng bng cch truyn tnh ho c tnh c trong on lm vic.
V d vng trt nh s < 0,4.sth c th coi s/sth 0 v ta c:
2M th
M s
s th
C th tuyn tnh ha on c tnh c lm vic qua 2 im:
im ng b (khng ti l tng) v im nh mc
M m
M s
sm
tungpk@hnue.edu.vn
Trn c tnh c t nhin, thay M = Mm, Mth = .Mm, ta c:
s th sm ( 2 1)
Qua dng c tnh c t nhin, mt

cch gn ng ta tnh cng c
tnh c trong on lm vic:
dM 1 dM M m

d 0 ds 0sm
dM / M m 1

*

d / 0 sm
tungpk@hnue.edu.vn
i vi on c tnh c s >> sth th coi sth/s 0 v ta c:
2M th
M s th
s
2M ths th

0s 2
Trong on ny cng > 0 v gi

tr ca n thay i, y thng l on
ng c khi ng.
tungpk@hnue.edu.vn
2.3.2. nh hng ca cc thng s n c tnh c

a. nh hng ca in p li (Ul)
Khi in p li suy gim,

mmen ti hn Mth s gim
bnh phng ln suy gim
ca UL.
Trong khi tc ng b 0,
h s trt ti hn sth khng
thay i, ta c dng c tnh c
khi UL thay i
tungpk@hnue.edu.vn
Qua th ta thy: vi mt mmen

cn xc nh (MC), in p li cng
gim th tc xc lp cng nh.
Mt khc, v mmen khi ng Mk =

Mnm v mmen ti hn Mth u gim
theo in p, nn kh nng qu ti
v khi ng b gim dn
Do , nu in p qu nh (-ng U2, ) th h truyn ng

trn c th khng khi ng c hoc khng lm vic c
tungpk@hnue.edu.vn
b. nh hng ca in tr, in
khng mch stato
Khi in tr hoc in khng mch

stato b thay i (thm tr khng ph
Rlf, Xlf), nu 0 = const, th mmen Mth
v sth u gim, nn c tnh c c
dng nh hnh bn
Qua th ta thy: vi mmen Mk = Mnm.f th on lm vic ca

c tnh c c in khng ph (Xlf) cng hn c tnh c Rlf. Khi
tng Xlf hoc Rlf th Mth v sth u gim.
Khi dng Xlf hoc Rlf khi ng hn ch dng khi ng, c
th da vo tam gic tng tr ngn mch xc nh Xlf hoc Rlf.
tungpk@hnue.edu.vn
c. nh hng ca in tr, in
khng mch rto
Khi thm in tr khng ph (R2f,

X2f) vo mch rto, th 0 = const,
v Mth = const; cn sth s thay i,
nn c tnh c c dng nh hnh
bn.
Qua th ta thy: c tnh c khi tr khng ph R2f, X2f tng th

tc trt sth gim, cng c tnh c gim.
Vi ph ti khng i th khi c R2f, X2f tng th tc lm vic ca
ng c gim, v dng in khi ng gim.
tungpk@hnue.edu.vn
d. nh hng ca tn s li cung
cp cho ng c
Khi in p ngun cung cp cho ng

c c tn s (f1) thay i tc t
trng 0 v tc ca ng c s
thay i theo.
Qua th ta thy: Khi tn s tng
(f13 > f1.m), th Mth s gim, (vi in
p ngun U1 = const, th Mth gim theo
t l bnh phng tn s) :
1
2
f1
tungpk@hnue.edu.vn
Khi tn s ngun gim:

(f11 < f1m, ), nu gi in p U1
khng i, th dng in ng c s
tng rt ln.
Do vy, khi gim tn s cn gim in
p theo quy lut nht nh sao cho
ng c sinh ra mmen nh trong
ch nh mc
tungpk@hnue.edu.vn
V d 2 - 5:
Cho mt ng c khng ng b rto dy qun c: Pm = 850KW ;

Um = 6000V; nm = 588vg/ph; = 2,15; E2m = 1150V; I2m = 450A.
Tnh v v c tnh c t nhin v c tnh c nhn to ca ng

c khng ng b rto dy qun vi in tr ph mi pha rto l:
R2f = 0,75.
Gii :
Vi ng c c cng sut ln, ta c th s dng phng trnh

gn ng coi R1 rt nh hn R2 tc a = 0
tungpk@hnue.edu.vn
trt nh mc:
n 0 n m 600 588
sm 0,02
n0 600
Mmen nh mc:
Pm1000 850.1000
Mm 13805( N.m) M*m 1
n m / 9,55 588 / 9,55
Mmen ti hn:
Mth Mm 2,15.13805 29681( N.m) M*th 2,15
in tr nh mc:
R m E 2.nm / 3I2.m 1,476()

tungpk@hnue.edu.vn
in tr dy qun rto:
R 2 R*2R m smR m 0,02.1,476 0,0295()
trt ti hn ca c tnh c t nhin
s th sm ( 2 1) 0,02(2,15 2,152 1) 0,08

Phng trnh c tnh c t nhin:
2M th 59,362 2
M hoc M
*
s s th s 0,08 s s th

s th s 0,08 s s th s
Mmen ngn mch:
59362
M nm 4777( N.m) 0,35M m
1
0,08
0,08 tungpk@hnue.edu.vn
Theo ta v c ng c tnh
t nhin, qua 4 im:
+ khng ti [M = 0; s = 0];
+ nh mc [ M*m = 1; sm = 0,02];
+ ti hn TH [M*th = 2,15; sth = 0,08];
+ ngn mch NM [M*nm =0,35; s = 1]
tungpk@hnue.edu.vn
c tnh nhn to: vi Rf = 0,175 ta c trt ti hn nhn to:
R2 Rf 0,0295 0,175
s th.nt s th 0,08 0,55
R2 0,0295
Phng trnh c tnh c
2
M *
s 0,55

0,55 s
2
M*nm 1,816
1 0,55

0,55 1
tungpk@hnue.edu.vn
2.3.3. c tnh c khi khi ng:
a. Khi ng v tnh in tr khi ng

Nu khi ng ng c bng phng php ng trc tip th
dng khi ng ban u rt ln.
Tng t nh khi ng ng c mt chiu kch t c lp,

ta cng a in tr ph vo mch rto i vi ng c rto
dy qun hn ch dng khi ng:
Ik.b Icp 2,5Im
V sau th loi dn chng ra a tc ng c ln
xc lp.
tungpk@hnue.edu.vn
+ Bt u khi ng, K1 v K2 u m, in
tr ph ca mch rto gm c R2.f1 v R2.f2
+ Kt thc bc 1, K1 ng, in tr ph
ch cn R2.f2
+ Kt thc bc 2, K2 ng, khng cn
in tr ph mch rto, ng c chuyn ti
trng thi lm vic xc lp.
tungpk@hnue.edu.vn
Xy dng cc c tnh c khi khi ng

T cc thng s nh mc (Pm; Um; Im; nm; m;) v thng s
ti (Ic; Mc; Pc;) s cp khi ng m, ta v c tnh c t nhin.
V c tnh c l phi tuyn, nn

n gin, ta dng phng php
gn ng:
chng minh c cc ng
c tnh khi ng ca ng c
khi tuyn tnh ha s hi t ti mt
im T trn ng 0 = const
pha bn phi trc tung ca ta
(, M) nh hnh bn
tungpk@hnue.edu.vn
Qu trnh khi ng, chn m men:

Mmax = M1 = (2 2,5)Mm
hoc Mmax = 0,85Mth
Mmin = M2 = (1,1 1,3)Mc
Sau khi tuyn ha c tnh khi
ng, tin hnh xy dng c tnh
khi ng tng t ng c mt chiu
kch t c lp.
c tnh khi ng gn ng l ng
edcbaXL
tungpk@hnue.edu.vn
b. Tnh in tr khi ng
Phng php th
Khi tuyn ha c tnh khi ng
s nt R 2 R 2f s nt s tn
R 2f R2
s tn R2 s tn
T th ta c in tr ph cc cp:
ha hc ac
R 2.f 1 R2 R2
he he
hc he ce
R 2.f 2 R2 R2
he he
tungpk@hnue.edu.vn
2.3.4. Cc c tnh c khi hm
ng c in KB cng c ba trng thi hm: hm ti sinh, hm

ngc v hm ng nng
a. Hm ti sinh
Hm ti sinh ng c: > 0, v c tr nng lng v li.

Hm ti sinh thng xy ra trong cc trng hp:
+ C ngun ng lc quay rto ng c vi tc > 0
+ Khi gim tc ng c bng cch tng s i cc
+ Khi ng c truyn ng cho ti c dng th nng lc h ti
vi || > |-0| bng cch o 2 trong 3 pha stato ca ng c.
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ti sinh khi MSX tr thnh ngun ng lc
Trong qu trnh lm vic, khi my sn xut

(MSX) tr thnh ngun ng lc quay rto
ng c vi tc > 0, ng c tr thnh
my pht pht nng lng tr li ngun
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c trong trng

hp ny:
2M th
M
s s th

s th s
R '2 3U12f
Vi: s th ; M th
X nm 20X nm
0 ; I'2 Ihts 0; M Mhts 0
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ti sinh khi gim tc bng cch tng s i cc

ng c ang lm vic im A, vi p 1, nu ta tng s i cc
ln p2 > p1 th ng c s chuyn sang c tnh c 2 v lm vic
vi tc > , tr thnh my pht
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c trong trng hp ny

2M th
M
s s th

s th s
R '2 3U12f
Vi: s th ; M th
X nm2 202X nm2
60.f1
02
p2
02; I'2 Ihts 0; M Mhts 0 on B02
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ti sinh khi o chiu t trng stato ng c
ng c ang lm vic ch ng c (im A), nu ta o chiu

t trng stato, vi ph ti th nng, ng c s o chiu quay v
lm vic ch my pht (hm ti sinh, im D). Nh vy khi h
hng ta c th cho ng c lm vic ch my pht, ng thi
to ra mmen hm cho ng c h hng vi tc n nh D.
tungpk@hnue.edu.vn
Phng trnh c tnh c trong trng hp ny thay 0 bng -0:

2M th
M
s s th

s th s
R '2 3U12f
Vi: s th ; M th
X nm 2(0 )X nm
(im D, h ti ch HTS)
tungpk@hnue.edu.vn
b. Hm ngc
Hm ngc bng cch a in tr ph
ln vo mch rto
ng c ang lm vic im A, ng
thm in tr hm ln (Rhn> = R2f) vo
mch rto, mmen ng c gim (M < Mc)
nn ng c b gim tc
ng c s chuyn sang im B, ri C v nu ti l th nng th

ng c s lm vic n nh im D (D = ngc chiu vi
tc ti im A) trn c tnh c c thm in tr hm R hn>, v
on CD l on hm ng-c, ng c lm vic nh mt my pht
ni tip vi li in. ng c va tiu th in t li va s
dng nng lng tha t ti to ra mmen hm.
tungpk@hnue.edu.vn
c tnh tc v m men khi hm ngc
R '2 R '2f
s th
X nm
3U12f
M th
20X nm
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ngc bng cch o chiu t

trng stato
ng c ang lm vic im A, ta
i chiu t trng stato.
Khi o chiu, dng o chiu ln nn
phi thm in tr ph vo hn ch
khng qu dng cho php Ich = Icp,
nn ng c s chuyn sang im B,
C v s lm vic xc lp D.
on BC l on hm ngc.
tungpk@hnue.edu.vn
Dng hm v mmen hm ca ng c.
R '2 R '2f
s th
X nm
3U12f
M th
2(0 )X nm
0
s 1
0
tungpk@hnue.edu.vn
c. Hm ng nng
Hm ng nng kch t c lp
(im A), khi ct stato ng c khi
li in v ng vo ngun mt
chiu (U1c) c lp.
Do ng nng tch ly trong ng c,
cho nn ng c vn quay v n lm
vic nh mt my pht cc n c tc
v tn s thay i, v ph ti ca
n l in tr mch rto.
tungpk@hnue.edu.vn
Khi ct stato khi ngun xoay chiu ri ng

vo ngun mt chiu th dng mt chiu ny
s sinh ra mt t trng ng yn so vi
stato.
Rto ng c do qun tnh vn quay theo
chiu c nn cc thanh dn rto s ct t
trng ng yn, do xut hin trong
chng mt sc in ng e2.
V rto ngn mch nn e2 li sinh ra i 2 cng chiu. Chiu ca e2

v i2 xc nh theo qui tc bn tay phi. Tng tc gia dng i 2
v to nn lc in t F c chiu xc nh theo qui tc bn tay
tri
tungpk@hnue.edu.vn
Lc F sinh ra mmen hm Mh c chiu ngc

vi chiu quay ca rto lm cho rto quay
chm li s e2 gim dn.
thnh lp phng trnh c tnh c ca
ng c khi hm ng nng ta thay th mt
cch ng tr ch my pht ng b c tn
s thay i bng ch ng c khng ng
b.
Ngha l cun dy stato thc t u vo ngun
mt chiu nhng ta coi nh u vo ngun
xoay chiu.
tungpk@hnue.edu.vn
iu kin ng tr: sc t ng do dng in mt chiu (Fmc) v

dng in xoay chiu ng tr (F1) sinh ra nh nhau:
Fmc F1
Sc t ng xoay chiu do dng ng tr (I 1) sinh ra:
3
F1 2.w1.I1
2
St Fmc do dng mt chiu thc t sinh ra ph thuc vo cch u
dy ca mch stato khi hm v biu din tng qut:
Fmc a.w1.Imc
tungpk@hnue.edu.vn
Ghp ni hai biu thc st mt chiu v xoay chiu

3 a.I mc
F1 2.w1.I1 a.w1.Imc Fmc I1 A.I mc
2 3
2
2
2
Aa
3
Trong : a, A l cc h s ph thuc s ni mch stato

khi hm ng nng
tungpk@hnue.edu.vn
Fmc 2.Imc w1 cos30o 3.Imc w1

Fmc a.w1.Imc
2 2 2
a 3 A a 3
3 3 3
3 2
a A
2 2
tungpk@hnue.edu.vn
2
a 1 A
3
3 1
a A
2 2 3
tungpk@hnue.edu.vn
Da vo s thay th mt pha ca ng c trong ch hm

ng nng xy dng c tnh c
Ch ng c: in p t vo stato khng i (ngun p),

dng t ha I t thng khng i, cn dng in stato I1 v
rto I2 bin i theo tc trt s.
Ch hm ng nng kch t c lp: Dng mt chiu Imc

khng i dng xoay chiu ng tr cng khng i ngun
cp cho stato l ngun dng.
Mt khc, v tng tr mch rto khi hm ph thuc vo tc

nn dng rto I2 v dng t ha I u thay i, vy nn t thng
stato thay i theo tc .
tungpk@hnue.edu.vn
S thay th khi hm ng nng
Trong ch ng c, ng
nng rto (cng sut c) tnh
theo tc trt s (TT quay)
Trng thi hm ng nng
rto c tnh theo tc
tng i (TT ng yn).

*
0
T s thay th, ta c th vect
dng in
tungpk@hnue.edu.vn
T s thay th ta c:
E '2 E '2*
I'2
R '2

2
R '22 (X '2* ) 2
* X '22

X I*
I'2 vi R '2 R '2 R '2f
R '22 (X '2* ) 2
tungpk@hnue.edu.vn
Theo th vect ta c:
I12 (I I'2 sin 2 )2 (I'2 cos2 )2
I12 I2 I'22 2I I'2 sin 2

X 2*
vi sin 2
R '22 (X '2* ) 2
tungpk@hnue.edu.vn
Thay I2 v sin2 vo biu thc I1:
I2 X2 *2 2I2 X2 X'2*2
I12 I2
R '22 (X'2* )2 R '22 (X'2* )2
2
I1
1
I
*
2
I1 '2
(X 2 X ) X 2
' 2
tungpk@hnue.edu.vn
X I*
Dng in rto: I'2
R '22 (X '2 X )2 *2
'
R
3.I'22 2*
M men ng c: M
0
3.I'22R '2*
M
0[R '22 (X'2 X ) 2 *2 ]
tungpk@hnue.edu.vn
ng cong M = f(*) cng c kho st tng t nh vi ng

cong c tnh c ca ng c v cho ta nhng kt qu:
R '2 3.I12X2
*th M th
X X '2 20 (X X '2 )
2.M th
M *
*th
*
th
*
Khi thay i R2f R2 thay i *th thay i v Mth = const
Khi thay i dng in xoay chiu ng tr I1, ngha l thay i dng

in mt chiu Imc Mth thay i v *th = const.
tungpk@hnue.edu.vn
Cc ng c tnh hm ng nng:
ng (1) v (2) c cng in tr R2(1) = R2(2), nhng c m men

Mth1 < Mth2 nn dng in mt chiu tng ng Imc1 < Imc2.
ng (2) v (3) th c cng dng in mt chiu nhng in tr

R2(2) < R2(3). Nn *th1 < *th2
Khi thay i in tr ph mch rto hoc dng in mt chiu stato

ng c khi hm ng nng th s thay i c tnh tnh c.
tungpk@hnue.edu.vn
Hm ng nng t kch t
ch ng c (tip K kn, tip im

H h), khi cho K h, H kn li, ng c
s chuyn sang ch hm ng nng
t kch t. Khi , dng in Imc khng
phi t ngun bn ngoi, m s dng
ngay nng lng ca ng c thng
qua b chnh lu mch rto hoc b
t in mch stato
tungpk@hnue.edu.vn
V d 2-6:
Hy la chn c tnh c hm ng nng v xc nh cc thng s

mch hm, gm dng in mt chiu Imc cp vo cun dy stato v
in tr ph Rh ni vo mch rto ca ng c khng ng b rto
dy qun sao cho mmen hm cc i t c Mh.max = 2,5Mm v
hiu qu hm cao. S liu cho trc: ng c 11KW; 220V; n = 953
vg/ph, = Mth/Mm = 3,1; cosm = 0,71; coso (khng ti) = 0,24; I1m
= 28,4A; I1.0 (khng ti) = 19,2A; R1 = 0,415; X1 = 0,465; E2nm(in
p dy) = 200V; I2m = 35,4A; r2 = 0,132; X2 = 0,27; v Ke = 1,84.
Gii:
Trc ht, xc nh thm cc thng s ca ng c:
tungpk@hnue.edu.vn
Tc gc nh mc:
n m 953
m 99,8(rad / s)
9,55 9,55
Tc gc t trng quay:
1000
0 104,7(rad / s)
9,55
M men nh mc:
Pm1000 11.1000
Mm 110,2( N.m)
m 99,8
Tc trt nh mc:
0 m 104,7 99,8
sm 0,05
0 104,7
tungpk@hnue.edu.vn
in khng mch t ha X c xc nh theo s... v dng in

khng ti ca stato (coi dng khng ti bng dng t ha):
E1.0 K e E 2 nm.f 1,84.200
X 11,05()
I1.0 I1.0 3.19,2
in khng rto qui i v stato:
X'2 Ke2 .X2 1,8420,27 0,92()
Theo yu cu ca bi ta c th chn c tnh hm ng nng

c mmen ti hn:
Mth.n Mh. max 2,5Mm
tungpk@hnue.edu.vn
Tc ti hn *th c th chn bng tc hm ban u:
*th *b m / 0
Khi ta c c tnh
hm l ng 2.
R rng c tnh ny c
hiu qu hm thp v
mmen gim gn nh
tuyn tnh t tc ban
u b = m cho n
= 0.
tungpk@hnue.edu.vn
cho vic hm c hiu qu

cao, cn to ra mt c tnh
c m bo bao mt din tch
ln nht gia n vi trc tung
ca th (vng gch sc).
Khi mmen hm trung bnh
trong ton b qu trnh hm
s l ln nht.
Vic tnh ton cho thy c
tnh c dng ny c tc ti
hn: th.tu 0,407
*
Vy c tnh c hm ng nng c chn l ng (1)

tungpk@hnue.edu.vn
T biu thc ca mmen ti hn hm ng nng ta rt ra biu thc

tnh dng in xoay chiu ng tr I 1:
M th.n .20 (X X '2 )

I1
3X2
2,5.110,2.104,7(11,05 0,992)
I1 2
43,4(A)
3.11,05
Qua h s t l A ca s ni dy stato vo ngun in mt
chiu khi hm (v d chn s 1), ta c: A 2 / 3 0,815
Ta xc nh c dng in mt chiu cn thit:
Imc I1 / A 43,4 / 0,815 53(A)

tungpk@hnue.edu.vn
Gi tr in tr trong mch rto khi hm:

R '2.t *th (X X'2 ) 0,407(11,05 0,92) 4,87()
Tng ng vi gi tr trc khi qui i:
R 2 t R '2.t / k e2 4,87 /1,842 1,44()
Vy in tr ph cn ni vo mch rto
R 2h R 2 t r2 1,44 0,132 1,308()
tungpk@hnue.edu.vn
2.3.5. Cc c tnh c khi o chiu
Gi s ng c ang lm vic
im A theo chiu thun trn c
tnh c t nhin thun vi ti Mc:
2.M th (1 a.s th )
M
s s th
2a.s th
s th s
tungpk@hnue.edu.vn
o chiu ng c, c th o chiu t
trng stato (o), hay o th t pha in
p (u1) ng c (thng o 2 trong 3 pha
stato).
Khi o chiu, dng o chiu rt ln nn

phi cho thm in tr ph vo mch rto
hn ch Ic.h = Icp.
Khi ng c lm vic chiu ngc th Mth

s o du v sth > 1.
ng c quay ngc chiu tng ng vi im B trn c tnh c t

nhin bn ngc, hoc trn c tnh c nhn to ngc.
tungpk@hnue.edu.vn
2.4. C TNH C CA NG C NG B
2.4.1. c tnh c
Khi ng stato ca ng c ng b
vo li in xoay chiu c tn s f1
khng i, ng c s lm vic vi tc
ng b khng ph thuc vo ti:
2.f1
0
p
tungpk@hnue.edu.vn
Nh vy c tnh c ca ng c B
ny trong phm vi mmen cho php
M =< Mmax l ng thng song song
vi trc honh, vi cng = .
Tuy nhin khi mmen vt qu tr s

cc i cho php M > Mmax th tc
ng c s lch khi tc ng b.
tungpk@hnue.edu.vn
2.4.2. c tnh gc ca ng c
Trong nghin cu tnh ton h truyn ng dng ng c B,

ngi ta s dng mt c tnh quan trng l c tnh gc.
c tnh gc ca ng c ng b quan h gia gia mmen ca
ng c vi gc lch vect in p pha ca li U1 v vect sc
in ng cm ng E trong dy qun stato do t trng mt
chiu ca rto sinh ra: M = f()
c tnh ny c xy dng bng cch s dng th vect ca
mch stato vi gi thit b qua in tr tc dng ca cun dy
stato (r1 0).
tungpk@hnue.edu.vn
U1 - in p pha ca li (V)
E - sc in ng pha stato (V)
I - dng in stato (A)
- gc lch gia U1 v E
- gc lch gia vect in p U1 v
dng in I.
Xs = X + X1 - in khng pha ca
stato l tng ca in khng mch t
ha X v in khng cun dy 1 pha
ca stato X1 ()
tungpk@hnue.edu.vn
T th vect
U1 cos E cos( )
T tam gic ABC
CB U1 sin
cos( )
CA I.Xs
U1 sin
U1 cos E
I.Xs
U1 sin
U1I cos E
Xs
tungpk@hnue.edu.vn
Cng sut 3 pha ca ng c:
E.U1
P3 sin
Xs
Mmen ca ng c:
P 3E.U1
M sin
0 0Xs
Phng trnh m men chnh l phng trnh c tnh gc ca

ng c B. Theo ta c c tnh gc l ng cong hnh sin
tungpk@hnue.edu.vn
3E.U1
Khi = /2 ta c bin cc i: Mm
0Xs
Phng trnh m men c dng gn: M Mm sin
M men Mm c trng cho kh nng qu ti ca ng c. Khi ti tng

gc lch pha tng, nu tng qu mc > /2 mmen gim.
ng c ng b thng lm vic nh mc tr s ca gc lch

= 20o 25o
H s ti v mmen tng ng s l:
Mm
2 2,5
M m
tungpk@hnue.edu.vn
Nhng iu phn tch trn ch ng vi nhng ng c ng

b cc n v mmen ch xut hin khi rto c kch t.
Cn i vi nhng ng c ng b cc li, do s phn b khe h

khng kh khng u gia rto v stato nn trong my xut hin
mmen phn khng ph. Do c tnh gc c bin dng t nhiu,
nh ng nt t trn hnh
tungpk@hnue.edu.vn
tungpk@hnue.edu.vn

Truyen Dong Dien C2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Truyen Dong Dien C2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHNG 2:

Phm Khnh Tng

KHI NIM CHUNG

+ Trong phn tch cc h truyn ng, thng bit trc c tnh

+ t c trng thi lm vic vi nhng thng s yu cu tc ,

+ Mi ng c c mt c tnh c t nhin xc nh bi cc s liu

+ Nhng c tnh c nhn to c c do bin i thng s ca

+ Bt k thng s no c nh hng n hnh dng v v tr ca

+ Phng trnh c tnh c ca ng c in c th vit theo dng

2.1. C TNH C CA NG C MT CHIU KCH T C LP

+ Ngun cp cho phn ng v kch t c lp nhau.

+ Khi ngun c cng sut v cng ln v in p khng i th

nm(vng/pht); m(Rad/s); Mm(N.m hay KG.m); Fm(Wb);

Cc thng s tnh theo cc h n v tng i

R* = R / Rm; Rcb = Rm = Um / Im;

2.1.3. Phng trnh c tnh c-in v c tnh c

Phng trnh cn bng in p ca mch phn ng

Sc in ng phn ng tnh theo cc n v tc :

in tr mch phn ng:

R = r + rctf + rctb + rtx

rtx in tr tip xc gia chi than vi c gp ca

B qua tn tht ma st trong trc, tn M t M

Phng trnh c tnh c:

Phng trnh c tnh c c th biu din c tnh c di

T cc phng trnh c tnh c-in v phng trnh c tnh c, vi

c tnh c t nhin (TN): c tnh c c cc tham s nh mc

c tnh c nhn to (NT): c tnh c c mt trong cc tham s

V d: Xy dng c tnh c t nhin v nhn to ca ng c in

a. Xy dng ng c tnh c t nhin

ng c tnh c t nhin c th v qua 2 trong s 3 im:

im nh mc [Mm; m] ; im khng ti l tng [M = 0;

Nh vy ta c im th nht trn c tnh c t nhin cn tm l

T phng trnh c tnh c t nhin ta tnh c:

Um ImR 220 35.0,26

Ta c th tnh thm im th ba l im ngn mch

cng ca c tnh c t nhin c th xc nh theo biu thc

b. Xy dng ng c tnh c nhn to khi in tr ph Rf = 0,78

Khi thay i in tr ph trn mch phn ng th tc khng ti l

Tc gc nhn to (vi m men nh mc)

Ta im tng ng vi tc nhn to [28,6; 183,3]

Vy ta c th dng c ng c tnh c nhn to c in

2.1.4. c tnh c khi khi ng v tnh in tr khi ng

a. Khi ng v xy dng c tnh c khi khi ng

+ Khi ng trc tip:

Dng khi ng rt ln c th t nng ng c, gy kh khn cho

Ikb = Um / R (10 20)Im

Ikb = Inm = Icp = 2,5Im

+ Khi ng gin tip:

+ Xy dng c tnh c in khi khi ng:

T cc thng s nh mc (Pm; Um; Im; nm, m; ...) v thng

Xc nh dng in khi ng ln nht:

Xc nh dng in khi ng nh nht:

Imin = I2 = (1,1 1,3)Ic

+ T b k ng song song vi trc

+ T d k ng song song vi trc

C nh vy cho n khi n gp ng c tnh c t nhin ti

Phng php th:

Phng php gii tch:

Gi thit ng c c khi ng vi m cp in tr ph. c tnh

Ti cc im b, c trn ng khi ng:

Xc nh qui trnh khi ng:

V d 2-2: Cho ng c kch t song song: Pm = 25KW; Um = 220V;

in tr phn ng: R R*R m 0,08.1,83 0,146()

Bi s dng in khi ng:

Mt khc, t gi tr I* tra theo ng M* = f(I) ta c gi tr M tng