11 november 2017 Lochristi

Geachte voorzitter, bestuursleden en sympathisanten van de Nationale

Strijdersbond van Belgi, afdeling Lochristi,

Geachte mandatarissen,

Vertegenwoordigers van onze hulpdiensten, vaderlandslievende en socio-

culturele verenigingen,

Muzikanten van harmonie Willen is Kunnen,

Directie, leerkrachten en leerlingen van de gemeentelijke basisschool Lochristi,

Dames en heren, jongens en meisjes,

Zoals de traditie het wil & de actualiteit het vereist herdenken wij op 11
november alle slachtoffers van Wereldoorlog I en bij uitbreiding alle militaire 1
en burgerlijke slachtoffers van Wereldoorlog II en van alle navolgende
conflicten.

Even traditiegetrouw begin ik mijn toespraak met een welgemeend dank u

aan onze laatste oudstrijders van WO II en/of hun kinderen dank u voor wat
u of uw ouders voor ons vaderland hebben betekend in die verschrikkelijke
oorlogsjaren ik wil ook een bijzonder blijken van hulde brengen aan de drie
oudstrijders uit onze gemeente die het afgelopen jaar zijn overleden, te weten:
Alfons Vervaet uit Zeveneken, Cyriel Vandeputte uit Zaffelare en Emiel Boeckx
uit Beervelde.

En zoals vorig jaar, wil ik ook de hudige lichting militairen en leden van
veiligheids- en hulpdiensten bedanken voor het werk, in binnen- en buitenland,
ten bate van onze veiligheid. Ook in Lochristi wonen militairen die in
Afghanistan en elders deelnemen aan UNO-vredesoperaties. Ik wens hen alvast
een behouden terugkeer.

Deze zomer vond in Ieper de herdenking plaats van de Slag bij Passendale,
exact 100 jaar geleden. In een bijlage bij Knack lezen we Het landschap tussen
Ieper en Passendale vormde 100 jaar geleden het decor voor de meest bloedige
slag uit de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen: de Derde Slag bij Ieper, ook wel
de Slag bij Passendale genoemd. Tussen 31 juli en 10 november 1917 vallen
meer dan 450.000 slachtoffers, voor een terreinverschuiving van slechts 8
kilometer. Passendale wordt bekend als Passion-dale (in het Nederlands
vertaald: dal van het lijden) en is nog steeds een internationaal symbool voor
totaal oorlogsgeweld.

De menselijke tol was, zoals gezegd, enorm: ongeveer 245.000 Britse en

215.000 Duitse doden, gewonden en vermisten. Wat hierbij opvalt, is dat het
Blgische leger relatief gespaard bleef van massale slachtingen: het totaal
aantal Blgische militaire slachtoffers gedurende de gnse Eerste Wereldoorlog
wordt geraamd op 38.000: dat zijn er uiteraard 38.000 tevl, maar vergeleken
met het aantal buitenlandse soldaten dat in Flanders Fields het leven liet, is dat
eerder beperkt te noemen.

Historici Bruno De Wever en Gita Deneckere geven hiervoor twee verklaringen.

Ten eerste heeft de Belgische legertop eind oktober-begin november 1914 de
Ijzervlakte onder water laten lopen, door de sluizen bij hoog water open te 2
zetten, waardoor het Duitse leger dr (waar de Belgen ingegraven lagen) geen
doorbraak meer wilde forceren; de tweede reden voor het eerder gering aantal
gesneuvelde Belgische soldaten is dat het Belgische leger zelf geen offensieven
meer ondernam en de legerleiding zich tot een zuiver dfensieve strategie
beperkte.

In die strategie heeft koning Albert I een cruciale rol gespeeld: Albert leidde het
leger en bepaalde ook zlf de tactiek: de koning meende dat Belgi vanwege
zijn neutrale status (opgelegd bij het ontstaan in 1830) zich moest beperken tot
het louter verdedigen van het grondgebied en hij wenste niet deel te nemen
aan de grootscheepse offensieven van de geallieerde legers koning Albert
was zelfs bereid om te onderhandelen met Duitsland om tot vrede te komen,
een standpunt dat hem in conflict bracht met de Belgische regering, die, zoals
de geallieerden, alleen van een onvoorwaardelijke Duitse overgave wilde
weten en het is pas later in de oorlog, toen de geallieerde eindoverwinning in
zicht was, dat koning Albert die neutraliteitspolitiek liet varen.

Dat is een aspect van WO I dat bij het brede publiek wellicht minder bekend is.
Wat wl gemeenzaam bekend is, zijn de oorzaken die aan de basis liggen van
het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Concrete aanleiding was de moord
op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk op 28 juni 1914, door een
Bosnisch-Servische nationalist, Gavrilo Princip.

Over de bredere context waarbinnen die moord moet gesitueerd worden,

lezen we opnieuw bij Bruno De Wever: De Eerste Wereldoorlog was ondermeer
het gevolg van een toegenomen politieke spanning ten gevolge van
hypernationalisme, imperialisme en militarisme.

Ultranationalisme, m.a.w. extreem nationalisme waarbij de eigen staat, het

eigen volk superieur wordt geacht, lag ook mee aan de basis van de latere
oorlogen en conflicten op Europese bodem of aan onze grenzen. Dat was zo
ten tijde van WO II, toen het fascisme en het nazisme hoogtij vierden in
Duitsland, Itali, Spanje, Portugal, noem maar op

extreem nationalisme speelde ook een determinerende rol bij de bloedige

burgeroorlog in het voormalige Joegoslavi in de jaren 1990: na het overlijden
van president Tito in 1980 had het nationalisme binnen de Joegoslavische 3
federatie vrij spel gekregen en begonnen etnische groepen in de
deelrepublieken zich extreem nationalistisch op te stellen, wat uiteindelijk
uitmondde in een vreselijke burgeroorlog met vele duizenden
burgerslachtoffers

idem in het aan de gang zijnde conflict tussen Rusland en Oekrane en helaas
ligt een-op-de-spits-gedreven-nationalisme ook aan de basis van de actuele
spanningen tussen de Spaanse overheid en de Catalaanse regering: nationale
trots tegenover regionale trots, zoals de Nederlandse schrijver Cees
Nooteboom stelt

over deze interne Spaanse krachtmeting wordt dezer dagen veel gezegd en
geschreven en dat zal nog een tijdje zo blijven t is hier niet de plaats om dit
te analyseren, maar n zaak is wel duidelijk: Puigdemont heeft meermaals
verklaard dat de reden voor zijn vlucht naar Belgi zijn vrees voor toenemend
geweld is, wat alleen maar bevestigt wat de geschiedenis leert, nl. dat
opgeklopte nationalistische standpunten niet zelden tot gewapende conflicten
leiden
 het kn nochtans nders, vreedzaam, verlopen en daar zijn gelukkig k
voorbeelden van: denk aan de wijze waarop in 2014 het referendum over de
onafhankelijkheid van Schotland werd voorbereid en afgehandeld door
Schotland n het Verenigd Koninkrijk: daar kwamen gn wapenstokken of
bloedvergieten aan te pas, hoogstens tranen bij diegenen die hun slag (Schotse
onafhankelijkheid) niet thuishaalden idem bij het Brexit-referendum in 2016:
ook dat ging gepaard met veel harde woorden over-en-weer, maar daar bleef
het bij

en ook in ons eigenste landje slagen we er al enkele decennia in om de

communautaire spanningen en nationalistische oprispingen tussen de
taalgroepen op een beschaafde, democratische manier aan te pakken we
hebben inmiddels 6 staatshervormingen achter de rug, waarover professor
grondwettelijk recht Vande Lanotte zegt: Ons land is geen voorbeeld van
eenvoud, efficintie of transparantie. Maar, in tegenstelling tot vele andere
landen is er naar aanleiding van de staatshervormingen geen geweld geweest,
geen politieke processen, geen politieke opsluitingen. Compromisbereidheid is
vandaag een beladen begrip geworden. Maar toch blijft het essentieel in een 4
pluralistische, democratische maatschappij. Ik ben van oordeel, zo zegt VDL, dat
dit het belangrijkste is wat wij onze Spaanse n Catalaanse medeburgers
moeten blijven vertellen.

Ik dank u allemaal voor uw aanwezigheid en uw aandacht.

Yves Deswaene