Radiologija Saponjski PDF

RADIOLOGIJA
1. KARDIOVASKULARNOG SISTEMA
2. RESPIRATORNOG SISTEMA
3. GASTROINTESTINALNOG SISTEMA
4. KOTANO-ZGLOBNOG SISTEMA
Ass dr J.aponjski HILANDAR

1. RADIOLOGIJA KARDIOVASKULARNOG
SISTEMA
A
VCS
(Asc.A)
PA
A.AL
D G
RA Tr1
Tr2 LV
D Tr Th G
Ass dr Jovica aponjski

RENDGEN ANATOMIJA SRCA
Metode rendgen dijagnostike

kardiovaskularnog sistema
Kimografija (naputena)
Teleradiografija - telekardiografija
Rendgenoskopija
Kateterizacija srca i
angiokardiografija
Telekardiografija
Distanca Fo-F 2m; centralni zrak - visina spinoznog nastavka 6 Th
Stavovi Poloaji
stojei PA - posteroanteriorni
sedei I kosi - prednji desni kosi
leei II kosi - prednji levi kosi
LP - levi (D-L) profil
Posteroanteriorni /PA/ poloaj
T
VCS
A
(Asc.A) VCS A
PA (Asc.A)
PA
A.AL
A.AL
RA D G
RV
LV RA Tr1
LV
Tr2
Tr Th
D
G
- 50; DG - longitudinalni prenik, DG - bazalni prenik

I kosi (prednji desni) poloaj
A
L.PA PT
LA D.PA
RA RV LA
LV
VCI
Procena uvenja LA I LV
II kosi (prednji levi) poloaj
T T
VCS
A L.PA
A
A A
R.PA
R.PA L.Br L.Br
RA
LA RA
RV LA
LV
RV
LV
Procena promena svih sranih upljina

Levi (D-L) profilni poloaj

Tr
Ao
S R.PA
PT LA
RV
LV
Procena uvenja LA i RV
Poloaj srca
> 50 < 50
popreno poloeno srce koso poloeno srce
(Dextropositio cordis)
Sinistropositio cordis
ekspirijum, Tu abdomena,
ascit,hepatosplenomegalija,
konstitucija, insipirijum,
trudnoa, gojaznost uroeno 20%, patoloka stanja
astmatini st., emfizem,
(potiskivanje, privlaenje)
pneumotorks
Dextrocardio
Situs viscerum inversus
Privlaenje - atractio cordis Potiskivanje
Fibrotoraks, pleuroperikard. adhezije, Pleuralni izliv, pneumothorax,

atelektaza tumori
Veliina srca
Transverzalni prenik srca
= Torako-kardijalni indeks
Transverzalni prenik grudnog koa
( 1.97 : 2.05 )
normalno poveano
omanje veliko
malo bovino
Veliina srca
Uroeno malo srce (konstitucija)
Prividno malo srce (vertikalno srce, nisko poloena
dijafragma, emfizem, astmatini status)
Patoloko - steeno malo srce
hipovolemija (dehidracija, hemoragini ok)
hronine bolesti (maligne bolesti, hronina TBC,
malnutricija, Adisonova bolest)
Bovino srce (levi rub sud. srane senke dosee do
lateralnog torakalnog zida)
Cor
b
o
v
i
n
u
m
Rendgenologija bolesnog srca
Uveanje desne pretkomore (AD)

L-D ant - ASD; anomomalna plu}na venska drenaà; ruptura
aneurizme sinus Valsalve u RA; atrio - ventrikularni kanal
Insuficijencija RV - cor pulmonale; hroni~na insuficijencija levog srca;
mitralna stenoza; Falloot tetralogija
Mb. Ebstein
Pulmonalna arterija - trikuspidna stenoza / atrezija
Carcinoid sy, miksom RA, endomiokardna fibroza
Sindrom hipoplazije levog srca
Koronaro-pretkomorska fistula
Uveanje desne pretkomore (RA)

v.azygos
an.pl.v.
RA RV
RA
Carcinoid Sy
Anomalna pluna venska drenaa
RCa
RA
Koronaro - atrijalna fistula

Uveanje leve pretkomore (AS)
INSUFICIJENCIJA LEVOG SRCA

MITRALNA STENOZA - Ca+; pluna hipertenzija; uveana RV
(reumatska bolest)
MITRALNA INSUFICIJENCIJA - izraena dilatacija LA;
uveana LV (reumatska bolest, ruptura hordi, disf. papilarnih
mii}a); ekstremna dilatacija LV (kongest. ins. levog srca, bolest
aortne valvule, koarktacija)
KARDIOMIOPATIJA
L-D ant - hiperkinetski pulmonalni protok ( VSD, PDA, aorto-
pulmonalni prozor, koronarne fistule, ASD /reverz/ )
Miksom LA - rtg znaci mitralne stenoze, Ca+ na fluoroskopiji
Uvenje desne komore (VD)

HRONI^NA INSUFICIJENCIJA LEVOG SRCA - kardiomiopatija; mitralna
insuficijencija
MITRALNA MANA - Ca+ valvule; pl. veno-kapilarna hipertenzija; hemosideroza
FALLOOT TETRALOGIJA , PSEUDOTRUNCUS ARTERIOSUS - VSD;
infund. pulmon. stenoza, hipertrofija RV; jaua aorta; u 25% desni aortni luk
PULMONALNA STENOZA - izolovana ili udruena mana; poststenotina
dilatacija kod valvularne stenoze
COR PULMONALE - hronina obstruktivna pluna bolest; difuzna intersticijska
fibroza; imunoloke bolesti; multiple stenoze PA
L-D ant - VSD; PDA; ASD; hiperkinetski protok
D-L ant - transpozicija; Falloot trilogija; M. Ebstein
PULMONALNA ATREZIJA ( udruena sa trikuspidna insuficijencija.) -
transpozicija; ASD; common ventricle
TRIKUSPIDNA INSUFICIJENCIJA
SINDROM HIPOPLAZIJE LEVOG SRCA
INFARKT RV
Uveanje leve komore (VS)

KONGESTIVNA SRANA INSUFICIJENCIJA - pluna venska
kogestija; pleuralne efuzije
MIOKARDNA ISHEMIJA, AMI - koronarne Ca+ (linearne,
izvijugane); akinezija ili diskinezija (pseudoaneurizma) anter./later. zida
LV; Ca+ u zidu tromba
HIPERTENZIJA - dilatacija i izboenost LV, elongacija i dilatacija
aorte
AORTNA INSUFICIJENCIJA - reumatska bolest; endokarditis; Lues;
disekantna aneurizma; Marfan-ov sindrom (bikuspidna valvula)
AORTNA STENOZA ( poststenotina dilatacija aorte) - reumatska
bolest; Ca+ iznad bazalnog prenika na telekardiografiji
KOARKTACIJA - proiren medijastinum, znak 3, uzure rebara
MITRALNA INSUFICIJENCIJA
KARDIOMIOPATIJAa
L-D ant - PDA; VSD; aortopulmonalni prozor
Dilatacija pulmonalnog trunkusa

NORMALNA VASKULARIZACIJA PLU]A - idiopatska dilatacija PA;
aneurizma
SMANJENA PLU]NA VASKULARIZACIJA - pulmonalna valvularna stenoza
POJAÂNA PLU]NA VASKULARIZACIJA- ARTERIJSKA PLUNA
HIPERTENZIJA-hiperkinetski protok -L-D ant ( ASD, VSD, PDA, parcijalna
anomalna pluna venska drenaa, koronarna art. fistula, aortopulmonalni
prozor, ruptura aneurizma sinus Valsalve)
POJAANA PLU]NA VASKULARIZACIJA-VENSKA PLUNA
HIPERTENZIJA - mitralna mana; kongestivna srana insuficijencija
DILATACIJA PA SA SMANJENOM PERIFERNOM
VASKULARIZACIJOM- Eisenmenger Sy; Cor pulmonale; mitralna mana sa
arterijskom plu}nom hipertenzijom
POVEANJE MINUTNOG VOLUMENA - anemia; thyreotoxicosis; a-v
fistula; polycytemia vera; trudnoa; Pickwick sy.
Proirenje medijastinuma
DILATACIJA VCS - CVP (Centralni Venski Pritisak) ( tamponada, izliv ili
konstriktivni perikarditis ); neoplazme; medijastinalma fibroza;
medijastinalni emfizem; mediastinitis; limfadenopatija; tromboza; VCSP
(Vena Cava Superior Persistens)
DILATACIJA V. Azygos/hemiazygos - CVP ; insuf. RV; portna

hipertenzija; trikuspidna insuficijencija; tromboza VCS / VCI; interruption
VCI (azygos continuation); trudnoa
PROMINENTNA ASCENDENTNA AORTA ILI LUK - aneurizma aorte
ili sinusa Valsalve; aortna mana; aortitis; ateroskleroza; hipertenzija;
cistina nekroza medije (Sy. Marfan); disekantna aneurizma; PDA;
anomalije aortnog luka (desni, dvostruki aortni luk, art.luzorija,
koarktacija, pseudokoarktacija, cervikalni luk)
DILATACIJA, KINKING, ANEURIZMA SUPRAAORTNIH GRANA
Uroene srane mane
Atrijalni septum defekt - ASD

Incidenca: 10% svih uroenih mana
Simptomatolologija: oskudna, zamor i infekcije gornjih disajnih puteva nakon 4o g.
Tipovi ASD-a:
a) ostium secundum: posledica velikog foramena ovale ili neadekvatnog rasta septuma
sec; ant >50% minutnog volumena O.P.
b) ostium primum: nerazvijeni endokardni jastuii (kaud. A sept.; kran.V sept.; ant.kusp.
MV ant. kusp. MV; sept.kusp.TrV ). Mana se sastoji od: nisko postavljenog ASD, rascep
ant.kusp.MV, rascep sept.kusp.TrV. Simptomi: rano. esto udruena sa MI. plu. hipert.
Udruenost sa VSD-om 1) parcijalni atrioventr. kanal; 2) kompletni atrioventr. kanal
c) sinus venosus: patoloka komunikacija izmeu plunih i kardinalnih vena; esta
anomalna drenaa PV u AD.
d) sinus coronarius-Raghib: perzistira gornja leva vena kava koja se uliva u AS
Uroene srane mane Atrijalni septum defekt - ASD
b) ostium primum a) ostium secundum
d) sinus coronarius-Raghib c) sinus venosus

Uroene srane mane
PA
LA
RA
LV
RV
Rtg ASD-ostium secundum: Dilatacija RV i RA; prominira pulzatorno

naglaena PA; izraèna pluna vaskularna ara - dance hilare; mala
aorta
Uroene srane mane
ASD-ostium primum : ASD- sinus venosus

dilatacija RV, LV;
uveanje RA, LA;
naglaena PA ( dance hilare )
pojaana pluna vaskularna ara;
Angiografski znak: goose neck (VS + Ao)
Uroene srane mane
Anomalna pluna venska drenaa (APVD)
APVD - ulivanje plunih vena u neku od upljina desnog srca (RA, RV, VCS, VCI)
an.pl.v.
Rtg APVD:
1. Senka koja prati RA i gubi
u senci dijafragme;
2. Srana senka - znak 8 ili

RA sneka belia
Parcijalna APVD: jedna ili vie vena u RA ili VCI ( scimitar Sy )

Totalna APVD: sve vene u RA: a) suprakardijalni tip ( u VCS); b) kardijalni tip (u RA
ili sinus coronarius ); c) infrakardijalni ( u umbilikalnu venu ili venu porte )
Uroene srane mane
Ventricular septal defect (VSD)
Incidenca: 25% svih uroenih sranih mana

Tipovi VSD-a:
a) Perimembranozni VSD
b) Miini VSD -Roger -
c) Suprakristalni - ispod valvule TrV
d) A-V kanal - zadnji deo septuma
(posledica defekta endokardnih jastuia)
Klinika slika: respiratorne infekcije,,< tolarancija napora, zaostajanje u rastu.

Pluna hipertenzija sa cijanozom reverzni tok krvi (Sy Eisenmenger).
Terapija : - hirurka korekcija
- med. th ili translpantacija (Sy Eisenmenger)
Uroene srane mane
Ventricular septal defect (VSD)
VSD
RV
LV
A B
A. VSD- bez plune hipertenzije: 1) uvean RV; 2) dilatirana PA; 3) igra hilusa,
Naglaena pluna vask. ara (prati se do periferije); 4) uzan vaskularni struk
B. VSD- sa plunom hipertenzijom: 1) uvean RV; 2) uvean LV; 3) naglaena PA;
4) arterije naglo gube kalibar - u lateralnoj treini hemitoraksa se ne raspoznaju arterije
Uroene srane mane
Ductus arteriosus persistens (DAP)

Incidenca: 10% svih uroenih sranih Klinika slika: dugo asimptomatska;
mana razvoj plune hipertenzije
Rtg DAP-a:
a) a.dugme naglaeno
b) uveana LV
c) dilatirana PA (dance hilare)
d) pojaana pluna vaskularna ara
Rtg DAP-a (pluna vask.obstr.bolest):

a) uveana RV
b) znaci plune hipertenzije
Fenestra aorto-pulmonalis:
defekt zadnjeg zida PA i prednjeg zida Ao asc.
Ponaa se kao DAP; lokalizuje se odmah ispod
a.scl.sin.
Urone srane mane
Ductus arteriosus persistens (DAP)
PA
PA
ant
ant
L-D
D-L
RV
RV
Angiografija - kateterizacija:
- promena O2 u PA i desnim sranim upljinama
- kontrastni prikaz ductusa iz aorte (L-D ant) ili iz RV (D-L ant)
- poloaj katetera lii na slovo fi-
Retke uro|ene sr~ane mane
Anomalija razvoja aortnog luka
Rtg :
Ao se sa desne strane KS-a, (anomalni razvoj

vaskularnog prstena).
Mogue anaomalije ishodita grana luka aorte

Desni aortni luk
Retke uroene srane mane
Desni aortni luk
Rtg:
Slika kao u ogledalu; normalno kod situs inversus-a;
esto udruena sa drugim anomalijama (tetralogija Fallot i dr.)
Rendgenologija aorte
Koarktacija aorte
Incidenca: 6% svih uro|enih mana
Teina bolesti zavisi od razvijenosti kolaterala- Edwards-ov postulat (nema kolaterala-
te{ka insuficijencija)
Spinalna art . + a.Adamkijevi ( ic,lumb.)
a.scapularis+a.cervic.
a.Mamaria int
a. Toracica lat..
a. Intercostalis ant.
a. Intercostaslis post. Tipovi koarkatacije:
a. Lumbalis
a) postduktalna
A. epigastr. inf.
b) preduktalna
c) potpuna atrezija
d) jukstaduktalna
Koarktacija aorte
VS
Uzure:
obostrane - tipina (distalno od a.Sub.sin)
sa desne strane - (zahvaena a.Sub.sin)
sa leve strane - (tipina lokal.+ a.Lusoria)
Koarktacija aorte
RTG znaci koarktacije aorte:

Uveana-hipetrofina LK, uzure rebara (3-8 ) -Rsler, proirena senka vaskularne
peteljke, znak 3, Lianov znak - otisak na jednjaku
Aortografija: Stenoza u predelu istmusa aorte
Koarktacija aorte
PTA koarktacije
ITA
Pre PTA
Post PTA
Ao
Trikuspidna atrezija
Rtg: Srana senka uvano na raun

VS; aortna konfiguracija srca.
Aortna atrezija
LK
Rtg: Srana senka uveana na raun
DK desne komore; naglaene plune vene
Izolovana stenoza valvule arterije pulmonalis
Rtg : uvenje VD; uveanje AD; dilatirana i pulzatorno naglaena AP; redukovana
pluna ara
Kliniki: dugo se dobro podnosi Th: operativna / balon komisurotomija
Izolovana stenoza valvule arterije pulmonalis
Kliniki: dugo se dobro podnosi Th: operativna; balon komisurotomija
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
1. u obliku kupole 2. u obliku levka 3. infundibuluarna, bez promene valvula

4. Kombinovana 5. stenoza anulusa sa hipoplazijom valvula 6. Hipoplazija valvula i trunkusa AP
7. Koarltacija trunkusa AP 8. Koarktacija grana AP
Uroene srane mane
Truncus arteriosus communis (TAC)
Ao
PA
TAC
LV
Tipovi TAC: 1. Jedan krvni sud koji se odmah deli na PA i Ao; 2. obe PA izlaze sa
zadnjeg zida TAC ; 3. obe PA izlaze sa lateralnog zida TAC
Klinika slika: cijanoza
Angiografska slika: zajedniki krvni sud od koga se odvaja Ao i PA
Pseudotruncus arteriosus : jedan krvni sud - aorta, atrezija AP, vaskularizacija plua iz DAP
i bronhijalnih arterija
Uroene srane mane
Bilogia - Fallot
Pato-anatomski supstrat: umerena stenoza PA; ASD
CSV
(CSV-crista supraventricularis)
Rtg Bilogije-Fallot: Apex eleviran; levi donji srani luk izduen,strm; PA prominira.
Angiokardiografija:Valvularna pulmonalna stenoza; TrV - zalisci pomereni kaudalno;
infundibulum normalan,inflow tract- izduen; ASD
Uroene srane mane
Trilogija - Fallot
Pato-anatomski supstrat: valvularna (ili subvalvularna) stenoza PA; ASD; hipertrofija VD;
Ao
ASD LA
RV RV
LV
Rtg Trilogije-Fallot: RA uvean; naglaen luk PA; vremenom LA, luk LV- mali; pluna
vaskularna ara oskudna.
Angiokardiografija (kateterizacija): promena saturacije u LA (ant L-D i D-L);
proirema RV i PA (postenotino);infundibularna hipertrofija; valvularna pulm. stenoza;
ASD; nekada proiren LA.
Uroene srane mane
Tetralogija - Fallot
Incidenca: 10% svih uroenih sranih mana

Pato-anatomski supstrat:
1. Infundibularna (ili kombinovana) stenoza PA
2. VSD (suprakristalni)
3. Dekstropozicija aorte (nejednaka podela truncusa
arteriosusa)
4. Hipertrofija RV
Udruenost T.Falloot:
desni aortni luk, koarktacija grana PA, anomalije koronarnih arterija
Uroene srane mane
Tetralogija - Fallot
Ao PA
LV RV
D-L ant
Rtg Tetralogije-Fallot: RV uvean; mala PA; pluna oligemija;srce izgleda klompe.

Angiokardiografija ( kateterizacija): D-L ant od roenja; trabekulirana RV;VSD;
direktno punjenje aorte.
Terapija: 1) Op.Blelok-Tausing (prox.a.scl-APs.) 2) Woterson-Culi (Ao-AP-fenestra); 3)Glen ( VCS-
Apd; 4) totalna (reava se VSD i stenoza AP); Pentalogija Fallot: tetralogija Fallot + ASD
Transpozicije velikih krvnih sudova
Transpozicije komora
Transpozicije velikih
krvnih sudova
Normalan embrio razvoj:
RV desno od LV ( D-petlja); KLASINA KOMPLETNA
TRANSPOZICIJA
Ao desno od AP (D-odnos);
normalno =D petlja - D odnos
Mogue kombinacije:
D-petlja L-odnos - normalne
komore,transpozicija KS
L-petlja D-odnos - transpozicija komora,
normalni KS
L-petlja L-odnos - transpozicija komora i KS
Retke uroene srane mane
Transpozicije velikih krvnih

sudova
Korigovana transpozicija : L-petlja D-odnos; normalna hemodinamika
Klasina kompletna transpozicija: D ili L-petlja L-odnos;
Rtg slika: kardiomegalija, > ili < pluna ara (zavisno od postojanja stenoze
valvule PA), uzan vaskularni struk.
Kateterizacija: teka hiposaturacija krvi.
Angiografija: Procena karakters komora i odnos sa krvnim sudovima.
Terapija: Palijativna (Rashkind); Totalna (Mustard) (od perikarda se pravi
levak ; vei otvor oko upljih vena, a manji oko AV ua komore koja nosi AP);
Switch korekcija velikih arterija
Vena Cava Sinistra Persistens
Rtg: VCSP sa leve strane KS-a
Stenoza perifernih grana AP

V.azygos kontinuitet
Morbus Ebstein
Incidenca : 1% svih uroenih sranih mana
TrV
Rtg: srce u celini uveano; desna kontura izboena i izduena kranijalno;

leva kontura zaobljena; nenaglaena PA. Kateterizacija: svi pritisci ( AD,
VD, AP,VCI) priblino isti; Angiografija: pomerena TrV kaudalno, uvean
AS, smanjen VD (nekada udruena sa ASD tip II) ; insuf TrV.
Mitralna stenoza Mitralna insuficijencija

4 - 4.5 cm 2cm
R
Aortno dugme Aortno dugme
malo poveano
Dilatirana LV
T
Dilatacija LA
Hipertrofija RV Dilatiran AS
G
Kratak luk LV Hipertrofija RV
Kalcifikacija m.v.
Venska pluna hipertenzija, hemosideroza
Rendgenologija bolesnog srca Mitralna stenoza
PA
AS
AS
VS
RTG mitralne stenoze:

Uvean LA, izraen pluni zaliv ( proiren infundibulum LA i stablo PA), aortno
dugme malo, luk LK skraen - strmo se sputa ka dijafragfmi, hilusi proireni. U
profilu: Jednjak potisnut uveanim LA
reumatska bolest Mitralna stenoza
PA
PA
A.LA
LA LA
LA
LV
Mitralna insuficijencija
reumatska bolest, ruptura hordae, disfunkcija papilarnog miia, endokarditis, ishemina
bolest srca, kongenitalne anomalije
LA
disfunkcija
papilarnih
miia
LA
LV
Rendgenologija bolesnog srca Mitralna insuficijencija
Cor bovinum
AS
VS
RTG mitralne insuficijencije:

Uveana leva komora (VS) i pretkomora (AS), aortno dugme normalno ili
smanjeno, mogu se uoiti kalcifiati na valvuli. Hilusi naglaeni, pluna staza.
Terminalna faza - cor bovinum.
Mitralna mana
Pluni edem Cor bovinum

Aortno srce
Aortna mana
Sy Marphan
Koarktacija
Aortitis
Tipovi aortne stenoze
Art. hipertipertenzija
RTG aortne stnoze / insuficijencije:
uveana-hipetrofina LV
produbljen srani zaliv
aorta dilatirana ( post-stenotina
dilatacija kod AoS - irok ili uzna vrat )
kalcifikcije na mestu aornih zalistaka
Aortna stenoza
kalcifikacije.
VS
RTG aortne stenoze:

Uveana leva komora , postenotino proirenje aorte - jet
fenomen, kalcifikati na zaliscima, uveana VS potiskuje
VS jednjak ispunjen barijumom.
Aortografija: Aorta ascendens proirena, u sistoli slika kupe.
Aortna insuficijencija
RTG aortne insuficijencije:
Izraena dilatacija LV
Dilatirana ushodna aorta
Produbljen srani zaliv
Aortografija:
Dilatacija ushodne aorte
Regurgitacija kontrasne krvi.
Bjork-Shily valvula
Kombinovana mana ( kombinovana mitralna i aortna mana )
AoV
AoV MV
AS TrV
VS
MV
RTG :
Uvean VS (suen retrosternalni prostor) i AS ( potisnut jednjak), hilusi
uveani, naglaena pluna vaskularna ara, hemosideroza.
Sy Marphan ( Marfanova aneurizma )
TRG marfanove aneurizme:

Uvaana VS, proirena aorta ascendens (profilni snimak).
Aortografija: Dilatacija (anuloectasio) ushodne aorte, izgled fiorentinske boce; aortna
regurgitacija
Bolesti perikarda
Pericarditis exsudativa - > 250ml ( kongestivna srana

insuicijencija, kolagenoze, infekcije, Dressler sy, trauma,
tumori, uremia, krv.diateza, idiopatski).
Rtg - sferini lukovi, otri kardiodijafragmalni uglovi,
transverzlni prenik srca iznad dijafragme, poveana
srana senka, svetla plua
Pericarditis constrictiva - ( infekcija, TBC, radiaciona
terapija, trauma, idiopatski ).
Rtg - kalcifikacije, srce smanjeno, kod dekompenzacije
ue v.azygos
Bolesti perikarda
Hydropneumopericard
Pericarditis calcificans
Pericarditis exsudativa
Miopatsko srce
A) Primarne kardiomiopatije
- Dilatativne kardiomiopatije -R T G: poveana srana senka,
trouglastog oblika, irokom bazom na dijafragmi, < EF LV ( < 45% ),
ragbi lopta, pluna venska kongestija dekompenzacije -
alveolarni pluni edem
- Hipertrofina kardiomiopatije (opstruktivna) - komorski grad
ijent
- Restriktivna kardiomiopatija
B) Sekundarne kardiomiopatije (zapalenjske, degenertivne, metabolike)

Miopatsko srce
Dilatativna kardiomiopatija
Mitralna miopatska srca
Biopsija RV Opstruktivna kardiomiopatija

Uroene srane mane
Pluna oligemija
Pulmonalna valvularna stenoza
Falloot tetralogia
Infund. stenoza
RV PA
RV A
LV
Dilatacija pulmonalne valvule

Rendgenologija bolesnog srca Akutno i hronino pluno
srce
Patoloki nalaz
Rtg plunog srca:

PA projekcija: uveana srana senka; uveano stablo PA; uveana DP
Profilni snimak: ispunjen retrosternalni prostor
Akutno i hronino pluno srce
Pluno srce sindrom obolenja razliite etiologije, patofiziologije

i klinike
(poremeaji resp. sistema, pl. tromboembolizam, pr. pl. hipertenzija)

PLUNA HIPERTENZIJA
Fiziologija plune cirkulacije
Pluni arterijski i venski pritisci se poveavaju od gornjih ka donjim
delovima plua zbog delovanja sile gravitacije.
Alveolarni pritisci su konstantni u celim pluima.
Ventilacija plua se poveava od donjih ka gornjim delovima plua;
stepen promene je manji nego kod perfuzije plua - za 2-3 puta.
Akutno i hronino pluno srce
Etiologija:
1. bolesti koje utiu na protok vazduha kroz disajne puteve
a. HOBP b. cistina fibroza c. kongenitalni razvojni defekti d. infiltrativne i granuloma-
tozne bolesti: idiopatska fibroza plu}a, sarkidoza, pneumokonioze, skleroderma, meovita
bolest vezivnog tkiva, SLE, RA, polimiozitis, eozinofilni granulomi, radijacija e. bolest
velikih visina
2. bolesti koje utiu na pokretljivost grudnog koa

a. kifoskolioza b. torakoplastika c. fibroza pleure d. neuromiina slabost e. sleep
apnea sindromi f. idiopatska hipoventilacija
3. bolesti plunog vaskularnog stabla

a. primarne bolesti zida arterije b. tromboze c. embolije
Pluna hipertenzija (I)
Poveanje sistolnog pritiska u PA > 40 mmHg
Primarna P.H.
Sekundarna P.H.
Arterijska P.H. (USM sa antom); Dg-kateterizacija, biopsija,
PHyp=otpor > 25 Wood jedinica.
1. Pretrikuspidna (ASD, APVD) povoljna prognoza
2. Posttrikuspidna (VSD, DAP) nema involucije zidova arteriola,
loa prognoza
Kapilarna P.H. Redukcija pl.venske mree (ekstravaskularne: TBC,
emfizem, fibroza).
Venska P.H. (Mitralna mana, Cor triatriatum, okluzije VP); Wedge
prekapilarni pritisak = 20mmHg (blaga), od 20-30mmHg (umerena),
>30mmHg (izraena P.H.)
Simptomi: dispnea, zamor, resp. infekcije, hemoptizije, cijanoza,
sinkopa
Pluna hipertenzija (II)
STEPENI PLUNE HIPERTENZIJE

Edvards & Hit
I) hipertrofija medije
IV) pleksiformne lezije
II) hipertrofija medije,
V) pluna hemosideroza
proliferacija intime
VI) fibrinoidna nekroza zida
III) hipertrofija medije, fibrozna
arteriola
promena intime
OPERABILNA NEOPERABILNA
Pluna hipertenzija (III)
b) Kapilarna pluna hipertenzijae
Redukcija pl.venske mreu ( ekstravaskularne : TBC, emfizem, fibroza)
c)Venska pluna hipertenzija
Nastaje kod prepreka u VP ( MtrM, cor triatriatum, okluzije VP); prekapilarni pritisak (wedge) =20
mmHg (blagi); 20-30 mmHg (umerni); >30 mmHg ( izraeni znaci plune hipertenzije).
Simptomi: dispnea, zamor, respiratorne infekzije, hemoptizije, cijanoza, sinkopa
Rtg plune hipertenzije:

a) uveana srana senka
(kada postoji L-d ant)
b) proirene centralne grane AP
c) dance hilare
d) grane plune arterije vijugave
periferija plua prazna
Aneurizma aorte
Etiologija: aterosleroza, hipertenzija, cistina medionekroza, sifilis, aortitis,
trauma, dr.
Mehanizam nastanka
Klinika podela:
1. Disekantne aneurizme
2. Prave aneurizme
3. Lane aneurizme
Disekantne aneurizme - podela
Klinika: intenzivan bol; smrtnost (80% ); pravilan lumen-int. flap
Th: tip A- hirurko; tip B- konzervativno
po De Bakey - u Po Dailiy -u
Tip I Tip II Tip III Tip A Tip B

Aneurizma aorte
Disekantne
aneurizme
Intimalni
Flap
Aneurizma aorte
Disekantne
aneurizme
Intimalni
Flap
Aneurizma aorte
Prava aneurizma Lana aneurizma
Prave aneurizme: kliniki nema; La`ne aneurizme: trauma-

Dg: radioloka (nativna rendgenografija, laceracija na istmusu aorte;
UZ, CT, MR, angiografija ); Dg: rendgengrafija, angiografija;
Th: konzervativna ili hirurka (nagli rast, >5 cm, Th: hirurka
bol)
Rentgenologija bolesnog srca
Primarni tumori srca (I)
Uestalost: 0.0017 - 0.28%
Tip: Benigni: miksom ( najee na peteljci u AS; mehanikim dejstvom oteuje kuspis;
insuficijencija); rabdomiom; angiom; teratom; lipom i dr. Maligni: rabdomiosarkom, fibrosarkom,
liposarkom.
hemangiom
hemangiom
hemangiosarkom
Rtg: kompresija na srane upljine,
defekt u punjenju,
pomeranje koronarnih arterija,
patolo{ka vaskularizacija,
ev. insuficijencija zalistka
Primarni tumori srca (II)
Miksom
Ruptura i aneurizma sinusa Valsavle
Ao
VD
Vrste sinusa : levi; desni; nekoronarni Aneurizme: a) kongenitalne b) posttraumatske

Rupture: desni sinus rupturira u VD (L-D) Aortografija: kontrast iz aorte ispunjava VD
2. RADIOLOGIJA RESPIRATORNOG
SISTEMA

Rendgenologija respiratornog sistema
Metode rendgen dijagnostike respiratornog sistema
Rendgenografija plua (PA i profil)

Rendgenskopija plua
Wallgrenov poloaj (pluni vrh)
Krojzfuchs-ov fenomen
Williamsov fenomen( zaostajanje hemidijafragme)
Paradoksni pokreti (Mllerov ogled)
Kienbckov fenomen ( promena nivoa tenosti)
Klaenje medijastinuma (Holznecht-Jacobson)
Rtg u lordotonom poloaju (AP; < 30 telo sa kasetom )
Tomografija plua (planigrafija, stratigrafija), fluorografija
CT, MR, angiografije (DSA), flebografije, bronhografije,
pneumoperitoneum, pneumomedijastinum,
Metode rendgen dijagnostike respiratornog

sistema
Rendgenografija plua Rendgenoskopija plua
Rtg film osteljiviji od oka Metod izbora u praenju
dinamike
10 x vie detalja od Rtg
skopije Prostorna lokalizacija
Metod izbora deca, Mogunost izvoenja razliitih
trudnice ogleda
PA snimak plua
1. linija propratnica os CL
2. fossa rhomboidea
3. senka a.scl.sin
4. vratno rebro, sinostoza
5. Znak dvocevke
6. oko{tavanje hrskavica
7. Incizure
8. linija propratnica II rebra
9. Znak v.azygos
1. 5 cm
10. Svetli plu}ni mantil
10-14.9 mm
Kasete:
Fo-fm = 180cm
35.6x35.6
VI 35.6x43
VII Exp - ins. ekskurzija dijafragme = 9 cm 1cm
24x30
30x40
Profilni snimak plua
T
1. Zadnja trahealna linija (2-4mm)
2. perikardna linija
3. incizure
A
S R.PA
Retrosternalni
prostor PT LA
RV
LV
Retrokardijalni
prostor
Rendgen anatomija plua 1. kateter

2. pl.vene
3. A.S.
=69-73
v.azygos
bronhogram
1. clavicula
2. v.azygos
3-5. sternum
Segmenti plua ( desno pluno krilo)
anterior posterior lateralis medialis

I. gornji lobus : 1. Segmentum apicale; 2. Segmentum posterius 3. Segmentum anterius
II srednji lobus: 4. Segmentum laterale; 5. Segmentum medijale
III donji lobus: 6. Segmentum apicale; 7. Segmentuma basale mediale (cardiacum)
8. Segmentum basale anterius; 9. Segmentum basales laterale
10. Segmentum basale posterius R.D.Sinelnikov,1979
Segmenti plua (levo pluno krilo)
anterior posterior lateralis medialis
I. gornji lobus : 1. Segmentum apicale; 2. Segmentum posterius 3. Segmentum anterius

4. Segmentum lingulare superius; 5. Segmentum lingulare inferius
III donji lobus: 6. Segmentum apicale; 8. Segmentum basale anterius;
9. Segmentum basales laterale 10. Segmentum basale posterius
ev. 7. (Segmentum basale mediale (cardiacum))
R.D.Sinelnikov,1979
Pluna polja
I. Vrh plua
( tuberculum costae II - donji rub clv)
Tok pregleda I
II II. Gornje pluno polje
( d.rub clv - d. rub pred. okr.II rebra)
III III. Srednje pluno polje

(d. rub pred. okr. II rebra-
d. rub pred. okr. IV rebra)
IV
IV. Donje pluno polje
lateralno medijalno ( ispod d. rub-a pred. Okr.IV rebra )
Osnove rendgenoloke dijagnostike patolokih

promena u pluima (I)
L LOKALIZACIJA ZAPAMTI !!
O OBLIK
V VELIINA
I INTENZITET
H HOMOGENOST
O OGRANIENOST

promena u pluima (II)
1. LOKALIZACIJA u odnosu na:

1) pluna polja; 4) medioklavikularnu liniju; 7) hilus;
2) segmente; 5) interkostalni prostor; 8) traheju;
3) kostofrenini sinus 6) srce
- znak siluete (FELSONOV znak): parakardijalna senka :
ne brie konturu srca (zadnji delovi plua, medijastinum, pleura) ;
brie konturu srca (desno srednji reanj, levo lingula)
2. OBLIK:
a) okrugle senke (solitarne,multiple):
1) tumori plua (maligni,benigni);
2) zapaljenske promene (TBC, granulom, pneumonia ,apsces, izliv);
3) infektivne promene (bakterije, gljivice, ehinokok)
4) druga oboljenja (ciste, granulomi, AV fistula, sekvestar, infarkt plu}a, trauma)

promena u pluima (III)
b) trouglaste senke:
1) parenhimski (pluni) trougao (pneumonija,
atelektaza, infarkt plua)
2) pleuralni trougao (medijatinointerlobarni izliv)
c) prstenaste senke (solitarne, multiple): 2. 1..
1) glathih tankih ivica (benigne promene, ciste, bule)
2) debelih neravnih ivica (maligne)
( sa ili bez hidro-aerinog nivoa)
d) linearne senke:
1) ploaste atelektaze (Fleischerove linije);
2) septalne : I. Kerley A (vrh, intersticijski edem, hemosideroza, lympfangitis itd);
II. Kerley B (zadebljala interlobarna septa - mitralna stenoza,insuficijencija);
III. Keley C (intersticijaska bolest);
3) tubularne (tramvajske ine - patoloki izmenjen bronh);
4) pleuralnog porekla ; 5) vretenaste; 6) milijarne ; 7) negativan (vazduni)
bronhogram (Felson-ov znak): pneumonija,,neobstr.atelektaza, fibroza, edem,sarkoidoza..),

promena u pluima (IV)
3. VELIÎNA SENKE:
a) do 3 mm - milijarne ili mikronodusne
b) 3-5 mm - makronodusne
c) 5mm - 3 cm - kru`ne ili okrugle
d) >3 cm - tumorske
4. INTENZITET:
poredi se sa mekim tkivima ili kostima ( polusenke)
a) mrlje b) pega ( kalcijumske gustine)
5. HOMOGENOST:
6. OGRANIENOST:
a) otro
b) neotro
c) umbilikacija - suspektan malignitet
Oboljenja traheobronhijalnog sistema ( I )

Trahea:
1. Tracheobronchomegalia - (Sy Mounier-Kunh): atrofija elastinih vlakana
2. Tracheobronchomalacia
3. Stenoza traheje
4. Tumori traheje >30 mm
Bronh:
1. Bronhogene ciste
2. Strana tela
3. Trahealni bronh
4. Bronho pulmonalna sekvestracija
5. Bronhiektazije
6. Tumori bronha
tracheobronchomegalia
Bronhiektazije
Retenciona cista
Morfologija: cilindrine, fuziformne, cistine, sakularne

Rtg: nespecifina, trakaste senke - (Y ili V) ili tram lines, cistine - sae, lastina gnezda,
Bronhografija: distalni deo - ogoljeno stablo, cistine - grozd ili lastino gnezdo
KARTAGENEROV SINDROM: situs viscerum inversus totalis, bronhiektazije, sinusitis
(defekt cilijarnog aparata - odsustvo dineina)
Bronhopulmonalna sekvestracija
Tip: intralobarana: zajedniku visceralnu pleuru sa ostatkom dela plua

ekstralobarna: zasebna visceralna pleura
Rtg nalaz: jasno ograniena senka (bez komunikacije); nejasna, sa nivoom
(komunnicira)
Aortografija: sistemska komunikacija nutritivna(e) arterija(e) iz aorte
Pneumonia
a) lobularna pneumonia (bronhopneumonia)
b) lobarna pneumonia
c) intersticijalna pneumonia
Bronhopneumonia
Proces polazi iz terminalnih bronhiola,
zahvata ceo acinus, i susedne na preskok
RTG slika: nehomogena mrljasta - mrljasto-

trakasta senka, bazal. lokalizacija
- Mrljasta senka - zapaljenski izliv u acinus;
- Trakasta senka intralum. peribronhijalni
proces bez negativnog bronhograma.
Ditmar-
Rumpertov
trougao
Ditmar-Rumpertov trougao:
rub srane senke, preaga, hipotenuza hilus-
kostodijafragalni ugao.
Lobarna pneumonia
Lokalizacija: uglavnom bazalno, zapoinje u alveolama, irenje koz
Cohnove prostore, zahvata ceo lobus
Etiologija: pneumokok, streptokok, stafilokok, pseudomonas, hemofilus

Stadijumi razvoja:
I stadijum aktivna hiperemija (smanjena prozranost)
II stadijum crvena hepatizacija (eksudat i fibrin u alveolama,
homogena senka)
III stadijum siva hepatizacija (raspad Er, Le, nehom. Senka
IV stadijum rezolucija (raspad fibrina, mrljasto-trakasta nehomogena
senka)
Lobarna pneumonia
Lobarna
P
n
e
u
m
o
obostrana krupozna pnemonia n
krupozna pneumonia
i
a
pseudomonas
Streptokokna pnemonia
Oboljenje parenhima plu}a
Pneumonia
Mycoplasma pneumonia
Kruna pneumonia
Pseudomonas
Pneumonia Oboljenje parenhima plua
Virusna pneumonia
RTG: Apergilom
Primarno intersticijska; (Aspergillus fumigatus, flavus; niger)
alveolarna komponenta;
mreasta senka RTG:
Kruna senka unutar prstenaste senke;
Virusna pneumonia
gljivina lopta
Oboljenje parenhima plua
Ehinokokus plua
RTG:
1) kruna, ovalna Tu senka, jasno ograniena;
2) pri inspirijumu - ovalan oblik (Escudero-Neuman-ov znak);
3) u senci dijafragme - znak zalazeeg sunca;
4) O2 izmeu peri i ektociste - prskanje periceiste-Zhebe;
5) hidropneumocista - ev. erke ciste;
6 O2 izme|u membrane i periciste - znak arkade- Ivanievi
7) smeurana opna na dnu ciste-pokretna - Cumbov znak;
8) membrana na povrini tenog sadraja - Camalot-ov znak;
Apsces plua Oboljenje parenhima plua
Def.: Lokalizovano gnojno oboljenje

plua praeno nekrozom i kolikvacijom
Atelektaza Ventilatorni poremeaji u pluima
Golden S
Tip: opstrukciona (resorptivna); adhezivna; kompresiona; ploasta (Fleischerove linije)

Rtg: jasno ograniena promena; potuje anatomske granice; slika mlenog stakla;
suen hemitoraks; medijastinum na bolesnu stranu; elevirana hemidijafragma
Oboljenja pleure
2. Pleuralni izliv
1. Pneumotoraks
3. Mesoteliom Rtg: vidljiv ( 200 - 250ml); mobilan;
>IV i.c. prostora-pomera medijastinum na zdravu stranu;
>II i.c. -pleuralni prozor;
Oboljenja medijastinuma
LIMFOGRANULOMATOZA
hematom
Intersticijska bolest plua
ARDS
Intersticijska bolest plua: bolest potpornih struktura
plua; Rtg: mreoliki crte; sa ili bez nodusnih senki; difuzno;
mutno staklo; makro i mikrocistine promene (saasta plua);
oko debeo fibrozni zid.
ARDS: akutna teka respiratorna insufucujencija

Etiologija: trauma; septikemija; imuno. deficit;
postop OP; radijaciona bolest; metaboliki proces
Rtg: slika mlenog stakla; alveolarni edem;
mrljaste senke (centralno, periferno); vea
ognjita; slabo naglaen pulmonalni luk; srana
senka nije uveana.
Tumori plua (I)
Benigni tumori: adenom, hamartom, fibrom, hondrom, angiom, lejomiom, hemodektom
Hamartom: (lobuliran; popcorn, hrskavica) Adenom Neurinom
Semimaligni tumori: Karcinoid ( pluripotentne, nediferentovane epitelne elije; spori rast Tu;
do 3 cm; jasno ogranien; komplikacije: atelektaza, maligna alteracija);
Mikrocelularni Ca bronha (izrazito maligni Tu)
Tumori plua (II)
Primarni tumori: Ca bronha (planocelularni), bronhoalveolarni (adenoCa) , sarkomi;
- centralni tip (75% - glavni, lobarni, segmentni bronh)
- periferni tip (25%) Ca bronha:
kruna, solitarna senka
jedan ili dva izdanka;
corona radiata
granien -miiji rep
ha - kolaps plua
Centralni Ca plua
Tumori plua (III)
Ca plunog vrha
obias tumor:
ar-Hornerov sy
a, enoftalmus)
iperoleoza liza
u
Tumori plua (IV) Bronhoalveolarni Ca

1. solitaran, kruna senka,
nejasno ogranien;
intenzivniji centar Tu
2. mikronodusne (milijarne)
3. segmentne, lobarne senke
ekskavirani Tu
diseminovani alveolarni Ca
bronhoalveolarni Ca
Tumori plua (V) - sekundarni tumori
Putevi irenja:
a) hematogen (drenani sistem VCI i VCS;
sistem a.M.S i I (Gaster-Colon-Pankreas) jetra;
Rektum VCI; periferni Ca jetra)
b) limfogen
c) per continuitatem
3.RADIOLOGIJA GASTRO-INTESTINALNOG
TRAKTA

Nativni abdomen
paretiki ileus
kalcifikovana guteraa
Sy Chilaiditi
kalcifikovana .kesa
Rendgen dijagnostika GIT-a
Hipofarinks i vratni deo jednjaka: A) valekule;

B) epiglotis; C) Kilianova usta; D) piriformni sinus
B
Jednjak u PDK: A-otisak luka Ao; B-otisak Ezofagogastrini spoj: 1) ampula; 2) gastro-
levog bronha; E-Epifrenina ampula; AC-atrium ezofagealni vestibulum; 3) dijafragma; 4) ko-
cardiacum; G-Gubarovljeva valvula nstriktor kardije; 5) donji ezofagusni sfinkter
Rendgen dijagnostika oboljenja jednjaka
Normalna Rtg
Luk Ao
L.bronh
Ca
LP
Atrezija
Ahalazija
Divertikuloza (vrste):
pulzioni
pulzioni; trakcioni; trakciono-pulzioni; funkcionalni
faringoezofagusna; epibronhijalna; epifrenina
trakcioni intramuralni Zenker-ov div.
epifrenini
Variksi (Rtg skija - brojanica):

donje 2/3 - portna hipertenzija: vv coronariae
ventriculi i vv. oesophagicae ;
gornja 1/3- opstrukcija VCI: iznad ulivanja
Variksi v. azygos
Divertikulum Rendgen dijagnostika oboljenja eluca i duodenuma
Mb Menetrier: debeli,
izvijugani nabori
Zollinger-Ellison-ov Sy:
hiperaciditet; peptiki ulkusi;
ostrva pankreasnog tkiva
Gastritis: linearne erozije sluznice

Ulcus ventriculi I Rendgen dijagnostika oboljenja eluca i duodenuma
Ulkus (DK) Nia na maloj krivini

Nia na maloj krivini sa
kontralateralnim spazmom
Ulcus ventriculi II Rendgen dijagnostika oboljenja eluca i duodenuma
Haudekova nia
(barijum,tenost, vazduh)
Konvergencija nabora
prema ulkusnoj nii
Ulcus velike krivine

sa okolnim edemom
postulkusni oiljak (peani sat)

Znak kokarde
Rendgen dijagnostika oboljenja eluca i duodenuma
Tumori
Ca - polipoidni tumor
Fibrom fundusa
Skirusni Ca Limfom
Divertikul
Ulcus bulbi duodeni
Dva akutna peptika ulkusa

Polip
Stenozirajui Ca
Normalan rendgen nalaz tankog i debelog creva
Debelo crevo Tanko crevo
Rektum
Rendgen patologija tankog creva
Meckel-ov divertikul
Malapsorpcioni
sindrom
Rendgen dijagnostika oboljenja tankog creva
Askaris
Divertikuloza
Tumori tankog creva
Karcinom tankog creva
polip
limfom
Ulcerozni kolitis debelog creva
Rana faza UK; (mnogobrojni plitki ulcusi)
Atrofija sluznice kolona
hronina reparaciona faza UK

Kronova bolest
mnogobrojni ulcusi
stenotina faza
Divertikuloza debelog creva
Tumori debelog creva
Ca debelog creva - ogrizak jabuke
polip
Ca pankreasa-infiltracija
RADIOLOGIJA KOTANOG SISTEMA

Rtg kotanog sistema: anatomska podela
Cevaste kosti:
- duge kosti (ekstremiteti)
- kratke kosti (kosti ruja, noja)
Pljosnate kosti: karlica, rebra
Nepravilne kosti: kosti lica, baze lobanje
Prljenska tela: kimeni stub
Rendgenski pregled kotanog sistema
1. Radiografija: simetrine kosti 2 snimka; snimci u 2 projekcije; zglob
sa zglobnim okrajkom
2. Radioskopija: repozicija u ortopediji
3. Tomografija frontalna i transverzalna
4. Makrografija
5. Radioizotopska scintigrafija: funkc. metoda (fiziologija metabol. P);
skrining onkologija (rana detekcija meta promena - 6 meseci od Rtg).
6. CT i MR : procena operabilnosti Tu;
7. Angiografija: indirektna procena vaskularizacije
8. Rtg dijagnostika zglobova: artrografija, meniskografija, diskografija
Graa kosti periost
1. Kostna supstanca (tela ossea)

Kompakta
korteks (kortikalis) povrni dijafiza
sloj, uzdune lamele
kompakta tvri sloj, lamele oko
sistema Haverzovih kanala (dijafize
d. cevastih kostiju, tabule pljosnatih
Kortikalis
kostiju)
spongioza pljosnate i kratke metafiza
kosti, epifize dugih kostiju
(sunerast izgled)
2. Periost uoljiv u patolokim
stanjima: zapalenje, trauma, Tu;
periostalne naslage (> osteoblastna spongioza
aktivnost) 1. lamele, 2.
nepravilna, jasno ograniena epifiza
amorfna masa, 3. spikule
3. Kostna sr u medularnom
kanalu i spongiozi
Promene u kostnoj grai I
1. ATROFIJA poremeaj u stvaranju osteoidnog tkiva i sekundarnog
deponovanja Ca ++, P (demineralizacija ili dekalcinacija).
- Generalizovana (metaboliki, hormonski poremeaji, hemoragije, senilna
atrofija)
- Lokalizovana (infektivni agens u blizini patolokog procesa TBC zgloba,
inaktivnost, imobilizacija)
Osteoporoza: < broj i funkcionalnih osteoblasta; metafize, spongioza
staklasta; kompakta i kortikalis istanjeni.
Osteomalacija: osteoidno tkivo se ne proima krenim solima;
Osteoliza: produbljivanje procesa atrofije razaranje kostne grae defekti;
Ivine promene uzure, karijes; Centralne promene - ciste, kaverne (sol.meta
plazmocitom, absces, TBC osteomijelitis, osteoklastom, ehinokokus, sklerodermija)
Promene u kostnoj grai II
2. HIPERTROFIJA - > stvaranje kostnog tkiva ili sporija resorpcija;
Osteoskleroza - spongioskleroza: kotanog tkiva u kompakti,
korteksu i spongiozi (gubitak gra|e eburnizacija);
Endostoza: kotanog tkiva na unutranjem delu kompakte,
suen medularnni kanal;
Periostoza: kotanog tkiva u predelu periosta (trauma, upala,
neoplazme, avitaminoza); Oblik spikule, amorfna masa, lisnata
forma; Raspored politopne, generalizovane; osteofiti i egzostoze
3. DISTROFIJA (pahiostoza) kotano tkivo zamenjeno novim
(fiboznim) tkivom (M. Paget, M. Recklinghausen); promena
oblika i grae kotanog tkiva; kotana struktura se ne raspoznaje.
4. NEKROZA Izumiranje kosti sa stvaranjem sekvestra (okolo
svetla zona granulacionog tkiva), sa ili bez taloenja Ca++ soli.
hiperparatireoidna Rahitis Osteoporoza spondiloza
osteodistrofija alimentarna osteodistrifija stara~ka osteomalacija
Promene oblika i veliine kostiju
1. AGENEZIJA - nedostaje zametak kosti;

2. APLAZIJA (anostoza) - normalno zametnuta kost se ne razvija ili se
razvija deo kosti (duge kosti).
3. HIPERPLAZIJA - rast dela ili cele kosti (i mekih tkiva); falange
Mb. Addisoni.
4. HIPOPLAZIJA - rast kostiju (skraenje, istanjenost, deformacije);
5. HIPEROSTOZA - pojaan rast hrskavice i/ili kotanog tkiva; kosti
neproporcionalno i izduene;
6. HIPOSTOZA - rast hrskavice i/ili k.tkiva; kosti nene, slabe grae;
7. ANOSTOZA - osteolitiko razaranje normalno razvijene kosti (Tu,
meta);
8. EDOSTOZA - naduv kosti; spongioza metafiza i epifiza (ciste, fibrozna
displazija, osteoklastom);
Vratno rebro
Sinistoza
Fraktura kostiju delimini ili potpuni prekid kontinuiteta kosti
Vrsta traume oblik i vrsta frakture (savijanje, kompresija, torzija,
trakcija, ablacija, penetracija, frakture zbog premora (mar fraktura)
Traumatske (otvorene, zatvorene) i patoloke frakture;
Potpune: poprene, uzdune, spiralne, zvezdaste;
Nepotpune: fisura nepotpun prekid kontinuiteta, infrakcija;
Rtg znaci preloma
Frakturna pukotina (svetlina koja zahvata celu irinu kosti ili jedan deo
fisura);
Prekid kontinuiteta kosti (frakturna stepenica)
Dislokacija fragmenata: ad longitudinem (promena duìne kosti), ad latus
(pomeranje u stranu), ad axin (angulacija); fractura impacta (utiskivanje
frakturnih delova), subperiostalna fraktura ( oblik zelene grane, mlai,
atorasto izboenje, sauvan periost ), multifragmentarne, kompresivne
(prljensko telo),
Kalus - fraktura u sanaciji; vibrozna veza fragmenata pseudoarthrosis,
bez kalusa neoarthrosis, osteoporoza (M. Sudeck).
fractura radii loco tipico
Fractura vertebrae
mar fraktura
Pseudoartroza
Mogue komplikacije nakon frakture kostiju
Povrede zglobova
Kontuzija: direktno dejstvo sile; nagnjeenje periartikularnoih mekih
tkiva;
Uganue (dystorsia): indirektno dejstvo sile; oteenje zlobne vree i

ligamenata, intaktni hrskavica i kotani okrajak; Rtg: deponovanje Ca++
(hematom, zgl.ahura, ligament); avulzione frakture;
Iaenja (luxatio): poremeaj odnosa zgl. povrina zgl.okrajaka;
Luxatio completa potpuni gubitak kontakta dve zgl.povrine;

Luxatio incompleta delimino izmetanje zgl.povrina, mestimino
dodirivanje;
Luxatio habitualis ponavljanje luksacije bez traume;
Iaenja (luxatio):
Luksacije zgloba kuka
(prednje, zadnje, medijalne, lateralne)
Traumatske luksacije (retko);
Patoloke luksacije (destr. i inflamat.bol);
Kongenitalna lukasacija (displazija) usporen razvoj i osifikacija,

slabost ligamenata;
Rtg: prekid cervikoobturatorne linije ( Menar-entonova linija: spoj

medijalne linije vrata femura i medijalni rub obturat. foramena )
Menar-entonova
cerviko - obturatorna linija
Osteomijelitis
Zapalenje kostne sri osim medularnog kanala zahvata sve kotane
elemente; mlae ivotno doba, muki pol (3x);
Etiologija: staphyloc.aureus (80%); staphyloc.albus;streptococcus;
Nastajanje: hematogeno irenje (metastatski); direktno iz spolj.sredine
(flegmona, povrede);
Lokalizacija: metafize femura, tibije, fibule ( predeo kolena, retko zhva-
en zglob); solitarna lezija (multipla 5%); irenje gnojnog procesa iz k.sri du
medularnog kanala i kroz Haversove kanale do periosta subperiostalni
apsces odvajanje periosta, nekroza proliferacija granulaciog tkiva demarkira
deo nekroti~ne kosti sekvestar; osteoskleroza oko nekrotinog arita sa periost-
alnom reakcijom;
Osteomijelitis
1. Akutna faza: septikemija; bez Rtg promena, otok mekih tkiva; u 3. nedelji Rtg
mrljasta atrofija (sitna osteolitina ognjita) sa Sudek-ovom atrofijom distalno;
2. Subakutna faza: periostalna reakcija (amorfne mase) sa atrofijom-hipertofijom

kosti demarkiranje;
3. Hronina faza: sekvestar sa svetlom zonom (kostna razgradnja i granul.tkivo)
fistule;
4. Faza sanacije: endostalna skleroza kost zadebljana, neravnih kontura, bez

normalne strukture eburnizacija ( slika starog drveta );
Posebni oblici: abscessus Brodi ( proks.dijafiza tibije, bez simptoma, ovalno
rasvetljenje sa sklerotinim rubom)
Komplikacije: arthritis, epyphysiolitis, smetnje u rastu, frakture

Dif.dg: osteoartikularna TBC, Ewing-ov Sa.
Osteomijelitis
Osteomijelitis
TBC kostiju i zglobova
Osteoartikularni proces; hematogena diseminacija; mlai uzrast;
Lokalizacija: kimeni stub, zglobovi kuka i kolena;
Sinovitis gnojne mase; nekroza i kolikvacije apscesi - kaverne
sa destrukcijom k.tkiva; karijes i hladni apscesi; nedostaje periostalna
reakcija;
Rtg - osteoarticularna TBC
1. Atrofija (osteoporoza) epifiza i suphondralne uzure;
2. Kruna rasvetljenja u epifizama kaverne
3. Razvoj uzura i karijesa; suenje zglobnog prostora, osteoporoza;
otok mekih tkiva; suenje liza epifiza fibrozna ili kotana
ankiloza.
TBC kostiju i zglobova
Rtg spondylitis specifica (donji Th. i gornji L. prljenovi, atl.-occipit.

zglob)
1. Zahvaena dva susedna prljena (neravnine ili centr.osteolize) suenje
ineterv. prostora;
2. Eksudativni oblik: osteoliza prlj. tela (smanjen promer klinast oblik);
Produktivne promene - skleroza prljena;
3. Hladni apsces ( bisage; pomeranje m.psoasa; retrofaringelani otok).
Dif. Dg: metastaze (nedostaje prlj.blok, sauvani interv.prostori, ravan ree
klinasto izmenjen prljen, sa destrukcijom, blag gibus)
Rtg spina ventosa deiji uzrast; kratke cevaste kosti prstiju;

vretenast naduv sa osteolit.ognjitima, izraena periostoza, otok m. tkiva.
Osteoartikularna TBC TBC
TBC
M. Paget (ostitis deformans)
Hronino progredijentno zapalenje; M;
starije .doba;
Karlica, lobanja, kima mono-, oligo-, Supkortikalna
poliostotska; skleroza
Kl.slika zavisi od lokalizacije i opsega
promena;
Rtg: I faza (osteoporoza, osteoliza); II
faza (hiperostoza, skleroza, periostoza, Mozaina
anarhina graa (mozaik); anarhina
graa
Rtg lobanje: sunerasta kostna graa,
zadebljanje diploe i tabule eksterne;
vunena kapa.
Klini~ka slika: bolovi, patoloke frakture,
krv - al.fosfataze.
Paget sarkom 2-10%.
M. Paget
Primarne kotane ciste
Primarne kotane ciste upljine pokrivene
mezotelom, ispunjene sadrajem;
Etiologija: nejasna - trauma krvnih sudova;

distrofini ili metaboliki poremeaji;
Lokalizacija: metafize dugih cevastih

kostiju;
Rtg: jasno, ekcentrino rasvetljenje, bez
promene u okolini; lak naduv kosti;
Aneurizmatska cista stanjen korteks, ugnut
u stranu, trabekulacija u cisti; kima, karlica.
Dif.Dg: sekundarne ciste, benigni Tu

ASEPTINE NEKROZE nepoznat
uzrok (trauma, vaskularna teorija); mlae
.doba, kada nisu epifize srasle; epifize,
apofize, hrsk.ploe, pljosnate, kratke kosti; M. Perthes
M. Perthes As.osteonekroza glave femura;
jednostrano; osteoporoza, skleroza
fragmentacija, deformacija gl.femura , skraen
izadebljan vrat sa coxa vara; razvoj deform.
artroze; Spontani bolovi, otean hod;
Alban-Kochler-ova bolest: navikularna
kost tarzusa
Friberg-Kochler-ova bolest: glavica II
metatarzalne kosti
Kienbock-ova bolest: os lunatum
Osgood-Schlatter-ova bolest: apofiza tibije
Calveova bolest vertebra plana necrotica
M. Scheurmann juvenilna kifoza
M. Konig osteochondrosis dissecans (eifiza
femura, humerusa
Benigni i semimaligni tumori kostiju
esto se javljaju, kl.znaaj kompresija na okolno tkivo hirurgija,
Nastaju od svih elemenata kotanogtkiva; ne metastaziraju, ne recidiviraju;
1. Tumori koji stvaraju kost: osteom, osteoidni osteom, osteoblastom*

2. Tumori koji stvaraju hrskavicu: osteohondrom*, hondrom*,
hondroblastom, hondromiksoidni fibrom
3. Tumori iz elija vezivnog tkiva: osteoklastom*, neosteogeni fibrom
4. Tumori vaskularnog porekla: hemangiom, limfangiom, glomus tumor
5. Tumori nervnog porekla: neurofibrom, ganglioneurinom, neurinom
(schwannom)
6. Tumori periostalnog porekla: periostalni desmoid
7. Druge vrste: desmopidni fibrom, hordom*, adamantinom*
OSTEOM - Benigni Tu; kosti lobanje i
paranazalne upljine; cevaste kosti;
Endostom
Kost sauvane grae i ne menja oblik;
Rtg: jasno ogranieni, spongiozne ili kompaktne
grae; u kosti (endostomi) ili prominiraju van
(egzostomi);
Kompresija na susedne organe.
HONDROM Semimaligni Tu; falange,

karlica*, femur, humerus;
Lobulirana graa hrsk.tkiva, este Ca++
Rtg: jasno ogranieni, negomogene mekotkivne
senke, Ca++ (osteohondrom) i deformacija kosti; Enhondrom
razvoj u kosti (enhondromi) ili van kosti kalcifikacije
(ekhondromi);
Kompresija na susedne organe, recidivi.
HEMANGIOM benigni Tu; kavernozni (kimeni
prljen) i rei kapilarni (metafize cevastih kostiju);
Zahvata Th. ili Lumb. prljen - ree dva; sauvan oblik;
Rtg: aksijalno rasporeena trabekularna spongiozna graa
(hipert. atrofija), ree cistina rasvetljenja; interv.prostor
obino sauvan;
Pereze, paraplegije, promene senzibiliteta;
OSTEKLASTOM semimaligni Tu; distalna

epifiza femura i radijusa; proksimalna epifiza tibije i
humerusa;
Rastom menja oblik i grau kosti; bez destrukcije;
Rtg: jasno ogranieno, multipla rasvetljenja (mehur
sapunice), ciste odeljene lamelama; naduv kosti; bez
periostalne reakcije i skleroze;
Bolovi, lokalna t .
OSTEOSARKOM - Poreklo iz matriksa
kosti ili od osteoblasta,metafize donjih
ekstremiteta (>50%);
Rtg atrofine promene; nalik osteomijelitisu;

1. Osteolitini oblik atrofija do osteolize;
potpuni gubita k.grae (tabula rasa); razoren
i trnoliko odignut korteks (Codman-ov znak);
veliki otok m.tkiva i plae novostvorene kosti;
2. Osteosklerotini kondenzacija-skleroza
spongiozne grae (neoformacije razliitog
oblika); izmeu ouvani delovi kosti;
periostalne naslage sa odlubljivanje periosta
(spikule); manji otok m.tkiva;
Bol, bled lividan otok fiksiran za kost;

SE; al.fosfataze; brza evolucija;
meta 1 godini (plua);
EWING-ov SARKOM- iz elija kostne sri;
ekspanzivan, destruktivan; deiji uzrast; centralni
delovi dijafiza cevastih kostiju;
Rtg:
- Atrofina, osteolitina ognjita, izmoljan
izgled kosti, nalik osteomojelitisu; periostalna
reakcija ( listanje periosta lukovica, vretenast
izgled dijafize kosti ) sve do potpune destrukcije;
zglobovi intaktni;
- Odsustvo endostalne kostne reakcije
( kalcifikovanih ili osifikovanih delova );
- Rano metastaziranje u drugim kostima;
radiosenzitivan, po zraenju remineralizacija i
osifikacija Tu masa ( kost u kosti )
Ubrzan kliniki tok, bolovi, znaci zapalenja;
limfadenopatija;
EWING - ov SARKOM
MULTIPLI MIJELOM -
PLASMOCITOM maligno
obolenje kostne modine, starije
.doba; brojna Neo osteolitina
ognjita; stvaraju se istovremeno;
lobanja, kima, d.cevaste kosti;
PL.: u jednoj kosti, benigniji;
Rtg: kruna, jasno ograniena
homogena rasvetljenja multipla
osteolitina ognjita, bez
osteosklerotine kostne reakcije
(patoloke frakture); k.prljen
osteoliza ili trakast (mreast)
izgled sa klinastom destrukcijom.
Dif.dg: osteolitine metastaze;

Reumatski bolovi, anemija, slabost; u mokrai Bence-Jonesova belanevina; u punktatu
sternuma plazma elije; SE; hiperglobulinemija i hiperalbuminemija; Komplikacije u
bubrezima, pluima ili pojava amiloidoze (Rtg endostalna i periostna reakcija)
MULTIPLI MIJELOM -PLASMOCITOM
METASTATSKI TUMORI KOSTIJU
Meta u kostima nastaju per continuitatem ili
hematogeno (elijski embolus);
1. Putem upljih vena (kavalni tip) primarni
filtar su plua;
Osteolitinae meta
2. Putem portne vene (primarni filter jetra; drugi
su plua; Tu GIT-a);
3. Putem plunih vena (filtri kapilari velikog
krvotoka)
Rtg: Osteolitine meta (rasvetljenja kosti sa
destrukcijom i lizom kosti, bez otoka, sauvan
zglobni prostor; bez endostalne reakcije): Tu
dojke, plua, prostate, .lezde, bubrega;
Osteoplastine meta (osteoskleroza slonova
kost, kost uveana), sauvan oblik pr.tela: Tu Osteoplastine meta
prostate, dojke;
Dg: pukcija sri, nalaz kalcemije, > alk. i kis.
fosfataze, scintigrafija
Patologija kimenog stuba
Spndiloza sa spondilolistezom
Skolioza
BEOGRAD

Radiologija Saponjski PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Radiologija Saponjski PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RADIOLOGIJA

Ass dr J.aponjski HILANDAR

Ass dr Jovica aponjski

Metode rendgen dijagnostike

Posteroanteriorni /PA/ poloaj

- 50; DG - longitudinalni prenik, DG - bazalni prenik

I kosi (prednji desni) poloaj

II kosi (prednji levi) poloaj

Procena promena svih sranih upljina

Levi (D-L) profilni poloaj

Privlaenje - atractio cordis Potiskivanje

Fibrotoraks, pleuroperikard. adhezije, Pleuralni izliv, pneumothorax,

Uveanje desne pretkomore (AD)

Uveanje desne pretkomore (RA)

Koronaro - atrijalna fistula

Uveanje leve pretkomore (AS)

INSUFICIJENCIJA LEVOG SRCA

Uvenje desne komore (VD)

Uveanje leve komore (VS)

Dilatacija pulmonalnog trunkusa

DILATACIJA V. Azygos/hemiazygos - CVP ; insuf. RV; portna

Atrijalni septum defekt - ASD

b) ostium primum a) ostium secundum

d) sinus coronarius-Raghib c) sinus venosus

Rtg ASD-ostium secundum: Dilatacija RV i RA; prominira pulzatorno

ASD-ostium primum : ASD- sinus venosus

2. Srana senka - znak 8 ili

Parcijalna APVD: jedna ili vie vena u RA ili VCI ( scimitar Sy )

Ventricular septal defect (VSD)

Incidenca: 25% svih uroenih sranih mana

Klinika slika: respiratorne infekcije,,< tolarancija napora, zaostajanje u rastu.

Ventricular septal defect (VSD)

Ductus arteriosus persistens (DAP)

Rtg DAP-a (pluna vask.obstr.bolest):

Ao se sa desne strane KS-a, (anomalni razvoj

Mogue anaomalije ishodita grana luka aorte

RTG znaci koarktacije aorte:

Rtg: Srana senka uvano na raun

Izolovana stenoza valvule arterije pulmonalis

1. u obliku kupole 2. u obliku levka 3. infundibuluarna, bez promene valvula

Incidenca: 10% svih uroenih sranih mana

Rtg Tetralogije-Fallot: RV uvean; mala PA; pluna oligemija;srce izgleda klompe.

Transpozicije velikih krvnih

Rtg: VCSP sa leve strane KS-a

Stenoza perifernih grana AP

Rtg: srce u celini uveano; desna kontura izboena i izduena kranijalno;

Mitralna stenoza Mitralna insuficijencija

RTG mitralne stenoze:

reumatska bolest Mitralna stenoza

RTG mitralne insuficijencije:

Pluni edem Cor bovinum

RTG aortne stenoze:

Kombinovana mana ( kombinovana mitralna i aortna mana )

Sy Marphan ( Marfanova aneurizma )

TRG marfanove aneurizme:

Pericarditis exsudativa - > 250ml ( kongestivna srana

B) Sekundarne kardiomiopatije (zapalenjske, degenertivne, metabolike)

Biopsija RV Opstruktivna kardiomiopatija

Dilatacija pulmonalne valvule

Rtg plunog srca:

Akutno i hronino pluno srce

Pluno srce sindrom obolenja razliite etiologije, patofiziologije

2. bolesti koje utiu na pokretljivost grudnog koa