ADA DRAMA DZS

Bu diz A ziz a lla rn y n e tim in d e

h a z ria n m a k ta d r.

Bu kitap 1990 ylnda stanbul'da, Z AL Basm evinde

dizildi, ve basld <Tel: 520 30 58)
 \aclav Havel
LARGO
DESOLATO
BURUK EZGt

OYUN

T rk e si:
KEMAL BOZTEPE
LK AKBABA

CAN YAYINLARI LTD. T.

Babali Cad. Shhiye Apt. No: l Kat: 2 Caaioglu, stanbul
T elefon : 52B 01 13 513 51 88
 zgn adi:
Largo Desolato

Romvohlt Taschenbuch Verlag GMBH

Onk Ajana Ltd. ti.
Can Yaynlan f 1090)
 AYDIN KMLN SORGULAYAN
BR OYUN

Zohra PROLU

Largo Desolato (Buruk Ezgi) Toplumsal ve psi

kolojik srelerdeki mekanizmay ve modem dnya
da insann nasl gdldn aa kartan bir bas
k ynetimi yergisi, baskl bir ortamda kendisine ve
evresine yabanclaan bir aydnn kimlik aray,
korku ve kaygnn ypratc etkilerini dile getiren bu
ruk bir glmece, dnce ve dil kalplarnn insan
srkledii ksr dngye alayc bir yaklam, insan
lar aras yabanclama, kopukluk ve iletiimsizliin
eletirisi...
Bylesine ok temay ak seik ve duru bir tiyat
ro diliyle neredeyse matematiksel bir dzen iinde
bir araya getiren Largo Desolatoyu ok sesli bir
oyun olarak tanmlamak yanl olmaz sanrm. Gerek
iie girerek birbirini btnleyen temalarn youn
luu. gerek bunlarn biimlendiriliindeki dzen, bu
oyunu Havel'in kendisinin de vurgulad gibi mzik
diline, mziksel dnceye yaklatryor. -Repliklerin
geri alnmas, yinelenmesi, deitirilmesi, bir kiiden
tekine gei, karlkl bir alveri, geriyo doru gi
den ya da ileriye doru akarak birbiriyle atan di
yaloglar, konuma motiflerindeki ritm deiimi, za
mansa! boyut, tm bunlar oyunlarmda bulabilirsi
niz. Daha ilk bakta oyunlarmn ak biimi ve e-

5
 ma tik dzeni gze arpyor, diyor Havel, yazar ola
rak bir kons traktrm ben. Oyunlarmn kurgusu ok
nemli, bunu bilinle, ale seik bir biimde gster
meye, vurgulamaya aa kartmaya alyorum, o
u kez neredeyse geometrik izgilerle..,1
Largo Desolatonun doruk noktasnda direnii
simgeleyen filozof Leopold Kopikanm iine dt
ksr dng, ok sesli bir boyut kazanr. evresinde
kiler, onun yaamnda uzak yakn yer alan herkes,
kars, sevgilisi, arkada, polisler, iiler vb. ayn an
da onun evresini sararak, kendi grlerini, dn
celerini beklentilerini yinelerler. Leopold onlar iin
hem bir gvence ve inan kaynadr, hem de bir
kurban. Tm sorumluluklar ona ykleyerek kendi
vurdumduymazlklarn srdren bu insanlar, bu sah
nede uyumsuz seslerden oluan bir btn olutu
rurlar. Skntl, bunalml dnemlerimizde beynimi
ze hcum eden karmak imgelerin ve seslerin etki
siyle kendimizi kapana sktrlm gibi duyumsa
dmz anlar olmutur. Ne var ki, Havel bylesine
bir kmaz sergilerken, gerei yknme yoluyla ol
duu gibi yanstan benzetmeci tiyatro geleneine ba
l kalmyor. Benim oyunlarmda ne atmosfer yara
tlyor. ne psikolojik betimlemelere yer veriliyor, ne
de insan ruhunun gizemli derinliklerine iniliyor. Oyun
larn kurgusu, nasl ustaca gizlendirmeye alma
d gibi, yaamn doal akna uygun den olayla
ra da yer vermiyor.
adalan Brecht gibi, Pinter gibi, Beckett gi
bi Havel de dnmeye ve kurmacaya arlk veren
bir yazardr. Toplumsal mekanizmadaki elikilerin
sergilenmesi onu epik tiyatroya yaklatrrken, bu e
likilerin bireyi iine srkledii absrd dng uyum
suz tiyatroyu anmsatyor. Havel'in amac, izleyenin
zdeleebilecei tipler ya da kendisini k&ptrabile-
cei olaylar yaratmak deil, onu bir dnce sreci
nin iine sokarak uyandrmak, bilinlendirmektir. Ger

6
ekten de. Largo Desolato'nun ba kiisi Leopold'a
kendimizi ne denli yakn duyarsak duyalm, bir tr
l zdeleemeyiz onunla. Tam onun duygularm, kay
glarm paylatmz, onun iin zldmz, ona
acdmz anda, dncelerindeki, szlerindeki sah
telii ve yapayl sezip uzaklarz ondan. Kimdir
Leopold? nsanlarn onda grdkleri, grmek istedik
leri biri mi, yoksa ypranm, tkenmi bir insan m?
aresizliim, tm itenlii Ue dile getiren amas bir
insan m, yoksa hep bakalarnn kendisi hakkmdaki
grlerini yineleyen, kendisine ait duygu ve dn
celeri bile kalmam, zgnln btnyle yitir
mi bir kii mi? Direniin ve umudun szcs m,
yoksa kendi dnda glerin elinde oyuncak olan bir
kukla m?
zdeleme ve yabanclatrma arasndaki gelgit
ler, okuyucuya ya da izleyiciye srekli olarak yeni ye
ni sorular yklyor. zleyicinin, ierdii gereklikle
kolaylkla zdeleebilecei, ama yine de belli bir ya
payl ve sahtelii sezebilecei, dengesini ban
ucunda bulan diyaloglar yazmak houna gidiyor-, di
yor Havel kendisiyle yaplan bir rportajda -Baz ger
eklerin inandrc bir biimde dile getirildii, ama
temelinde batan sona yalan olan monologlar houna
gidiyor-.1
Havelin dile getirdii elikiler yer yer buruk bir
glmeceye dnerek, absrd bir boyut kazanyor*.
Leopoldm sevgilisiyle babaa kald anlarda bile
felsefi bir sylev ekiyormu gibi srdrd konu
malar; polislerin basksndan sonra yaad korku
yu dile getirdiinde, karsnn onu yan kulak dinle
yip mutfaktaki kapka&kla ilgilenmesi; Leopold'un ar
kadann onun hakkmdaki grlerini. LeopcJdun
nceleri sevgilisinden bkt iin, oyunun sonuna do
ru ise renci kz tavlamak amacyla deiik ba
lamlarda kullanmas; evresindekiler gezip tozarlar
ken, rnein kans sevgilisi ile sinemalara, balolara

7
 giderken, Leopoldu n d rt d u v ar arasn d a tutsakm
gibi yaam as; karsnn sevgilisinin Leopoldla uzak
yakn hi ilgisi olm am asna karm , byk b ir ilgiyle
onun salyla ilgilenmesi; ark ad an n onun hal ve
hatrn sorm ak iin syledii szlerin, polisli sahne
lerde yinelenerek, bu kez bir bask arac o larak kul
lanlm as; Leopold k o rk u lar iinde bocalarken ikide
birde evine gelen iki iinin onu b ir k ah ram an gibi
grp gklere karm alar, ve sonunda tm tehditle
re kar gs gerip tutukevine gitm eye raz oldu
u n d a polislerin o na hi ald rm am alar... Tm bu e
likiler, d u rm a d a n yinelenerek bo k alp lara den
szckler araclyla veriliyor.
H avele gre, b u elikiler, en arpc biim de d
ncelerim izde ve dncelerim izi belirleyen dilde
ortaya kar. Dil, y aratc b ir g o larak h a rik a la r ya
ratabilecei gibi bo b ir k alb a d a dnebilir. Yapc
olabilecei gibi, ykc d a olabilir. Dil gizemli, okan-
lam l ve sinsi b ir gstergedir. K aran lk ta p arlay an b ir
k olabilecei gibi, lm cl b ir ok d a olabilir.. er
dii zgrlk duygusu, ve gerekilikle toplum u et
kisi altn a alabilecei gibi, aldatcl ve fanatizm i
ile insan ipnotizm a ederek, lm cl tehlikelere de
yol aabilir... 4
Bu bakm dan, eletirel dnceyi yaam m z yn
lendiren tem el d av ran o larak sa v u n u r Havel. Ha-
vel'in eletirel d n ced en anlad, h e r t r ksrlk
tan. a t bakndan, sa p la n td a n arnm , ok anlam l
ve ok boyutlu b ir dncedir. Bu dnce, tem elim
kukuda bulur. Szlere d u y u lan kuku olum suz ola
n nlerken, a n gvence felketlere yol aabilir, di
yor Havel F ran k fu rt k ita p fu a r iin hazrlad ko
num asnda.5 Ve kendi to p lum unun yaad u zu n vo
baskl dnem in sonucu genellem elere, ideolojik deyi
lere, kalplam lflara, insann d u y g u lan m hedef
alan aldatc, tatl szlere, dem agojiye kar bak
lk kazandn sylyor.
 Kukusuz, bu baklk dndan bugn kazanl
mam. Ancak tarihsel bir sre sonunda trl bask
lar yaandktan, trl aclar ekildikten sonra elde
edilmi* Bu bakm dan ekoslavakya'nm bugn var
d aam ay yllarca tutukevinde srnen Havelin
bugn Cum hurbakan olabilmesini bir raslant de
il, tarihsel bir birikim in ve geliimin sonucu olarak
grmeliyiz.
Eletirel dncenin daha yeterince kksalma-
m, dilin ipnotizm a edici gcne kar bakln
daha kazanlm am olduu lkemizde ise Havelin s
zn ettii lmcl tehlikeyle h er an burun b u ru
na yaamaktayz. Bu bakm dan onun yaptlarnn biz-
ler iin zel bir nem tadna inanyorum. ok yn
l dnm eyi renme asndan yalnz Largo Deso-
lato'yu deil, Havel'in tm yaptlarn byk bir zen
ve titizlikle okumalyz. Bu oyunun bizler iin gncel
olan bir baka zellii de, aydnlarm zn bugn iin
de bulunduu kmaz artrm as. 12 Eyll nce
sinde bask ynetimine kar savam veren, direnen
aydnlarm zn kim ilerinin bugn politikadan elini
eteini ekerek, (rnein reklam irketlerinde al
arak ya d a gericilii savunarak) kimliklerini yitir
mi, kendi kendilerine yabanclam olmalar. Oyu
na bu adan bakldnda kolaylkla karam sarla
kaplabiliriz. Ne var ki, Havelin tm oyunlarnda s
rarla vurgulad gibi, eletirel dncenin yaam
mz ynlendiren temel bir davran olarak benimsen
mesi, boy leine bir karam sarl nleyebilir.12345

1. Vaclav Havel, Fornverhr, Rowoholt 1087.

2. Ayn yapt.
3. Ayn yapt.
4. Theator Heute, Kasm 1989.
5. Ayn yapt.

a
KLER :

Dr. LEOPOLD KOPRIVA Filozof

ULI: Leopold'n arkada
SU SA N N A : Leopold n kars
BRNC WENZEL
KNC WENZEL
L U S I: L eop o ld n kz arkada
OLBRAM: Leopold'n arkada
BRNC HERF
KNC HERF
BRNC ADAM
KNC ADAM
MARKETA Felsefe rencisi gen k z

11
(B t n o yun, LEOPOLD ve S U S A N N A n m oturduktan
evin salonunda geer. Bu derlitoplu salondan teki
odalara geilir. Solda gzetlem e delii olan giri ka
ps. A rka d a solda balkona. ortada m utfaa alan bi
rer cam hap. Sada S U S A N N A 'n n odasna kan mer
diven. Giri kapsnn karsnda, sada. banyoya ve
LEOPOLDun odasna alan kaplar. Duvarlarda, kap
lardan arta ka la n t m boluklarda kitap dolaptan ve
raflar, Giri kapsnn yannda bir asklk. Odann
sa yarsnda bir kanepe. K anepenin nnde alak bir
m asa ve birka sandalye. Masada by k bir rom i
esi ve LEOPOLD'un btn oyun boyunca rom doldu
rup itii bir bardak. Ev her ne kadar eski ve biraz
burjuva tipi olsa da, bir entelektelin evi olduu anla
lr. O yun balam adan nce, sahne aralarnda ve oyun
sonunda gittike ykselen senfonik bir m zik a la r)

13
 BRNC SAHNE

(M zik giderek azalrken, perde yavaa ykselir

Sahnede yalnz LEOPOLD vardr, Kanepede oturmu,
gzleri giri kapsmdadr Bir sre sonra kalkar, ka
pya yaklar ve gzetleme deliinden darya bakar
Sonra kulan kapya dayayp, dikkatle dinler. Uzun
bir sessizlik. Birden perde iner ve ayn anda m zik
balar.)

s
 KNC SAHNE

(M zik giderek azalrken, perde yavaa ykselir.

Sahnede ya ln z LEOPOLD vardr. Kanepede oturm u.
gzleri giri kapsm dadr. Bir sre sonra kalkar, k a
pya yaklar ve gzetlem e deliinden darya bakar.
Sonra kulan kapya dayayp d ikkatle dinler. U zun
bir sessizlik. Birden perde iner ve ayn anda m zik
balar.)

16
 NC SAHNE

(M zik giderek azalrken, perde yavaa ykselir.

Sahnede yalnz LEOPOLD vardr. Kanepede oturmu,
gzleri giri kapsndadr. Bir sre sonra kalkar, ka
pya yaklar ve gzetleme deliinden darya bakar.
Sonra kulan kapya dayayp dikkatle dinler. Bir
eyler duym u gibi irkilir. A yn anda zil alar. LEO
POLD ksa bir sre duraksar, sonra kapya yaklar ve
gzetleme deliinden darya bakar. Rahatlamtr.
Kapy aar, UL ieri girer.)

buruk ezgi 17/2

LEOPOLD: Eh. sonundal
U L I: Bir ey m i oldu?
LEOPOLD: Hayr.
U L I: K orkum m u?
LEOPOLD : Y anm da b iri o lunca kendim i d a h a iyi his
sediyorum . eri girsene. (ULI ieri girer, LEO
POLD ardndan ka p y k a p a trJ Dars nasl?
ULI: Boucu.
LEOPOLD- K alabalk m?
ULI-. H er zam an k i gibi. (U H balkon kapsna giderJ
Biraz aab ilir m iyim ?
LEOPOLD: Elbette. (ULI balkon kapsn iyice aar.)
Ne iersin?
ULI; SaoL, belki d a h a sonra. (LEOPOLD kanepeye,
ULI bir sandalyeye oturur. Ksa sessizlik.) yi uyu
du n m u?
LEOPOLD: A slnda fe n a saylm az. A lt saat kadar.
Gece iki kez uyandm , o d a tuvalete gitm ek iin.
ULI: shal deilsin ya?
LEOPOLD : Yok canm . T am tersi.
U LI; D g rd n m ?
LEOPOLD: Evet, am a yle nemli, ilgin b ir d olm a
sa gerek. nk h i b ir ey h atrlanuyorum . (Ses
sizlikJ K ap atab ilir m iyim ?
ULI: Biraz d a h a ak kalsn. (S e ssizlik ) Kendini iyi
hissediyorsun o halde?
LEOPOLD: lk bakta, b u g n ikyet edecek b ir e
yim yokm u gibi g r n y o ru m am a, iyiyim desem,
yalan olur.
ULI: S inirlerin m i bozuk?
LEOPOLD : O h e r zam anki halim .

a
ULI: D nk o i titrem elerin bugn yok.
LEOPOLD Ne yazk ki var. hem de olduka belirgin.
Titrem e nbeti bile denebilir. (LEOPOLD kukula
nr.) Bri mi geliyor? (kisi de sessizce dikkat kesi
lirler.)
ULI: Yok bir ey.
LEOPOLD : Ayrca baka birok eyle balantl bu;
rnein hafif badnmesi, mide bulants, eklem
yerlerim de karncalanm a, dikkatimi bir noktada
younlatram aym , itahszlk, bir de kabzlk.
ULI: Bu sabah tuvalete ktn m?
LEOPOLD: Hayr.
ULI: Akam dan kalm a da deilsin?
LEOPOLD : A kam dan kalm a gibiyim. Ama dn gece
hi imedim.
U L I: Belki de hastasn.
LEOPOLD: Korkarm, hayr.
ULI: D aha iyi ya.
LEOPOLD: Byle iyi olacama, hasta olaym daha
iyi! En azndan bugn gelmeyeceklerinden emin
olabilseydim.
U L I; Bundan sonra gelmezler artk.
LEOPOLD: yle m i sanyorsun? O nlar her an gele
bilirler.
(O an kapda bir anahtar sesi duyulur. LEOPOLD. r
ker\ Elinde dolu bir pazar antasyla SU SANNA girer
ieri.)
SUSANNA: M erhaba.
( LEOPOLD ve ULI ayaa kalkarlar.)
LEOPOLD: M erhaba, ver baltaym
(LEOPOLD, SUSAVNA'mn elinden pazar antasn
alr, m utfaa gtrr.)
SUSANNA: Nasl?
U L I: H er zam anki gibi.
LEOPOLD; (M utfaktan geri gelir.) Et bulabildin mi?
SUSANNA: Hayr, cier aldm.
LEOPOLD: Olamaz! (S U S A N N A , odasna kan m erdi
vene doru ilerler LEOPOLD m erdivenin bana ge
lir,) S u sa n c a I
(S U S A N N A . m erdivenin ortasnda d u ru r. LEOPOLD'e
dner.)
SUSANNA: Evet?
LEOPOLD; B ugn sekize doru kalktm . Bir eyler
yapm ak istiyordum . Bir iki yaz yazm ak istiyor
dum. K tlarm hazrladm , am a olmad. Bugn
kendim i yine iyi hissetm iyorum . D nk gibi titre
m e tu ttu yine. Ben de ortal topladm biraz. La
vaboyu tem izledim . pleri boalttm , havlum u
k u ru ttu m . T ara tem izledim . leyin kendim e iki
ra fa d a n y u m u rta yaptm .
SUSANNA *. Y u m u rta la r neyle yedin?
LEOPOLD: K akla tabii. B aka neyle olacak?
SU SA N N A : G m k ak la m?
LEOPOLD: Bilm iyorum , a m a herhalde.
SUSANNA S a n a k a k ere syledim, y u m u rtalar iin
gm kak k u lla n m a diye. S o n ra parlatm as ok
zor oluyor.
LEOPOLD: Evet, zr dilerim , unu ttu m . Yemekten
so n ra ok um aya altm . Zaten az nce de Uli gel
di.
SU SA N N A : nem li b ir ey yok anlalan.
(SU SA N N A yine odasna y n e lir)
LEOPOLD: S usan n al (S U S A N N A d urur, LEOPOLD'e
d n e r) C ier aldna gre, akam yem eine gzel
b ir sofra h azrlay am az myz? Ben sos ta r ta r yapa
bilirim . yi b ir de a ra p aarz. Lusin in de gelm e
si gerek. Uli de k a lr herhalde. B ana iyi gelecei
ne inanyorum . Biraz olsun baz eyleri unutm ak,
baka eyler dnm ek, biraz gem ii hatrlam ak.
SUSANNA Leopold, kzm a am a, sinem aya biletim
var.
LEOPOLD: Peki, sin em ad an sonra?
SUSANNA: Benim iin ok ge. Biliyorsun, erken
kalkyorum.
(SU SAN N A odasna gider, LEOPOLD ksa bir sre ar
dndan utanm gibi bakakalr. Sonra yava yava ge
ri gelip yerine oturur. Uzun bir sessizlik.)
LEOPOLD: U1U
ULI: Evet?
LEOPOLD: Beni dneceksin, deil mi?
ULI: Ne zam an?
LEOPOLD: O rda olduum zaman.
ULI: Her an bunu dnmemelisin.
LEOPOLD: Her an bunu dnmyorum. Aklma gel
di ite. zr dilerim.
ULI: Niye hi dolamaya kmyorsun?
LEOPOLD: Delirdin mi? Dar kmak ha?
ULI: Neden olmasn?
LEOPOLD: Burada ne olup bittiini bilmeden, srek
li huzursuz olmak.
ULI: Burada bir ey olaca yok.
LEOPOLD: yle de, ben bunu, burda deil de, baka
bir yerdeyken nasl bilebilirim? Ya tam o zaman
gelecekleri tutarsa?
U LI: Ee, n olmu? Seni evde bulam ayacaklar.
LEOPOLD: Olmaz. (O an zil alar. LEOPOLD, akn,
ayaa frlar. ULI de kalkar. LEOPOLD kapya gidip
gzetleme deliinden darya bakar ve U Llye d
ner, alak sesle.) Ben sana ne dedim!
ULI (Alak sesle) O nlar mt?
(LEOPOLD ban sallar. Ksa sessizlik. Zil yeniden a
lar.)
LEOPOLD (Alak sesle) Aaym m?
ULI (Alak sesle) Aman gerek.
(LEOPOLD bir an duraksar. Derin bir soluk alr. Sonra
kapya yanar, ve kararl, kapy aar. BRNC ve
KNC WENZEL ieri girerler.)
BRNC WENZEL: yi gnler, doktor bey!
LEOPOLD: yi gnler!

21
KNC W EN ZEL: eri g ireb ilir miyiz?
LEOPOLD B uyrun.
(BRNC ve KNC W ENZEL biraz ne d o ru ilerler.
LEOPOLD a rk a la rn d a n k a p y kapatr. H epsi ayak-
ta, birbirlerine u ta n a ra k bakarlar.)
BRNC W E N Z E L : Bizi tan m ad n z m ?
LEOPOLD: karam adm .
BRNC W E N Z E L : Sizi iki yl nce z iy a re t etm itik.
A n lalan h a trla m y o rsu n u z . Bendeniz, W enzel. O
d a b ir W enzel.
LEOPOLD: Sevindim .
KNC W EN ZEL: P ek z am an n z a lm a k istem iyoruz.
LEOPOLD (U ta n m ) B uyrun, o tu ru n .
(H epsi oturur; LEOPOLD ka n epeye, tekiler sandal
yelere. Sessizlik.)
BRNC W ENZEL: B u ra d a s ig a ra iiliyor m u?
LEOPOLD: Evet, tabii.
BRNC VVENZEL: Y anl an lam ay n , kendim sig a ra
k u llan m a m . VVenzel iin soruyorum . Kendisi b aca
gibi t tt r r de. (k in c i VVENZEL. ceplerini kar
trr, a m a sig a ra sn b u la m a z. LEOPOLD ona siga
ra u za tr. kin ci VVENZEL sigaray alr yakar. Can-
skc bir sessizlik.) K da ih tiy acn z v a r m?
LEOPOLD: Y az k d n d a n m szediyorsunuz?
KNC W ENZEL: Evet, ih tiy acn z varsa, bulabiliriz.
LEOPOLD: G erek ten m i?
BRNC WENZEL Biz b ir k t fa b rik a sn d a al
y o ruz da.
LEOPOLD: yle m i?
KNC W N Z E L : Bizim iin k t bulm ak so ru n de
il.
(Sessizlik. S U S A N N A odasndan ka r, m erd iven d en
aa iner.)
LEOPOLD: S u san n a, b u b a y la r k t fa b rik asn d an .
Bize d a h a nce de gelm iler.
SUSANNA yi gnler!
BRNC W ENZEL: yi gnler! ( S U S A N N A , ULVya
 bayla iaret eder. ULI ka lka r, onunla m utfaa
gider. B t n sahne boyunca cam kapnn ardnda
ikisinin antadaki teberiyi karp yerlerine koy-
m alan, bir konu zerinde ateli tartmalar gr
lr. Sessizlik.) A ynca, k t fabrikas h ak k n d a
elimizde b ir yn ilgin belge var. tu ta n a k la r fa
lan. B unlar sizi ilgilendirir.
LEOPOLD: Elbette.
KNC WENZEL: Size getireceiz bu n lan .
(Sessizlik.)
BRNC WENZEL: H er eyi biliyoruz.
LEOPOLD: N edir o h e r ey?
BRNC WENZEL: Sizin durum unuz.
LEOPOLD: Ha.
KNC WENZEL: W enzel dem ek istiyor ki, biz siz
d en yanayz. Y alnz biz deil
LEOPOLD: Saolun!
BRNC WENZEL: Birok insan iin siz bir um utsu
nuz, dayanaksnz.
LEOPOLD: Saolun!
KNC WENZEL: Sizinle h er eyin yeniden yoluna
gireceine inanyoruz.
LEOPOLD: Bilemiyorum.
BRNC WENZEL: H er eyden nemlisi, teslim olm a
malsnz. Size inancm z var, ihtiyacm z var: im
di olduunuz gibi.
LEOPOLD: Saolun!
(Sessizlik)
BRNC VVENZEL: R ahatsz etm iyoruz ya?
LEOPOLD: Hayr.
BRNC WENZEL: G erekten m i? Yoksa ekinme
yin, syleyin, toz oluruz hem en.
LEOPOLD: R ahatsz etm iyorsunuz.
(Sessizlik)
BRNC VVENZEL: Biliyor m usunuz, srad an bir in
sanm ben. Bir hiim A m a baz eylerden habe
rim var. B un lar h ak k n d a grlerim de var. G-

23
 nilerimden vazgemem ben. Daha bir ok eyin,
evet bugne kadar yaplandan daha birok e
yin yaplacana inanyorum.
LEOPOLD: Evet, yle.
KNC WENZEL: Ben de, Wenzel de, eldeki btn
olanaklarn sonuna kadar zorlanmadna inan
yoruz. Zaten biraz da bu yzden size geldik. Asl
olanaklarn nmzde olduunu bile syleyebili
rim. Btn sorun, ie doru girimekte.
LEOPOLD: Hangi olanaklardan szediyorsunuz? So
mut olarak.
BRNC WENZEL: Efendim, ey. Yani... bunun ze
rinde uzun uzun konuabiliriz.
LEOPOLD: Yani, ne bakm dan nasl bir eylerin ya
plabileceini dnyorsunuz?
KNC VVENZEL; Birok. Ama bunu siz ok daha
iyi bilirsiniz! Yani, bize yle geliyor ki, artk bir
eyler yapmann zaman geldi.
LEOPOLD: imdiki durumun, eskisinden daha iyi ol
duunu sanmyorum. Tabii anlaml bir ie daha
bandan kar kacak deilim
BRNC VVENZEL: Ayn grte olduumuza sevin
dim. Zaten sizden baka kim bu ie biraz canllk
getirebilir ki?
LEOPOLD: Evet, ama, bana gelince.
KNC VVENZEL: inizin kolay olmadn biliyoruz.
Ama kazanm olduunuz sayg, size bu sorumlu
luu yklyor.
LEOPOLD: Anlyorum.
BRNC VVENZEL: Biimi kendiniz bulursunuz. Siz
bir filozofsunuz. Bense sradan bir insanm. Bir hi
im. Sizi bir eylere zorlamyoruz. Buna hakknz
da yok. Herkes iin her eyi yapamazsnz. Ama
inanyoruz ki... Byle ak konutuum iin bana
kzmayn, inanyoruz ki. sizin durumunuzda ok
daha fazla ey yaplabilir.
LEOPOLD: Dneceim bunu.

24
BRNC GENZEL: Bunu size byle sylyoruz, n
k biz sizden yanayz. Yalnz biz deil.
LEOPOLD: Saolun!
KNC WENZEL : Birok insan iin siz bir umutsu
nuz, dayan edesiniz.
LEOPOLD: Saolun!
BRNC WENZEL Her eyden nce, teslim olmama
lsnz. 5ze inancmz var, size ihtiyacmz var.
LEOPOLD: Saolun!
(Sessizlik)
KNC WENZEL: Rahatsz etmiyoruz ya?
LEOPOLD: Hayr.
KNC WENZEL : Gerekten mi? Yoksa ekinmeden
syleyin, toz oluruz hemen.
LEOPOLD: Hayr, rahatsz etmiyorsunuz.
(Sessizlik)
KNC WENZEL: Daha pek ok ey yaplabilir. B
tn sorun, ie doru girimekte. Sonra sizden ba
ka kim bu ie biraz canllk getirebilir ki?
LEOPOLD: Evet, ama, bana gelince
BRNC .WENZEL: Size inancmz.
KNC WENZEL: Ve ihtiyacmz var.
LEOPOLD: Saolun!
BRNC WENZEL: Rahatsz etmiyoruz ya?
LEOPOLD: Hayr.
BRNC WENZEL: Gerekten mi? Yoksa ekinmeden
syleyin, toz oluruz hemen.
LEOPOLD: Rahatsz etmiyorsunuz. zr dilerim.
(LEOPOLD kalkar. balkon kapsna gider. Kapy kapa
tr. Yeniden yerine oturur. Sessizlik.)
KNC WENZEL : Her eyden nce, teslim olmamal
snz.
LEOPOLD (Dikkat kesilir) . Bir dakika.
BRNC WENZEL: Bir ey mi oldu?
LEOPOLD: Biri geliyor sann m.
KNC WENZEL: Ben bir ey duymuyorum.

25
 BRNC VVENZEL: Kazanm olduunuz saygnlk,
size bu sorumluluu yklyor.
(O an zil alar. LEOPOLD rker. Hzla kalkp kapya
47ider. Kapnn gzetleme deliinden darya bakar.
Rahatlam bir halde BRtNC ve KNC WENZELe
dner.)
LEOPOLD: Bir bayan arkada.
(LEOPOLD kapy aar LUSI ieri girer.)
LUSI Merhaba Leol
LEOPOLD: Selm Lusil
(LEOPOLD, kapy kapattr, LUSVyi masaya davet
eder.)
LUSI Konuklarn m var?
LEOPOLD: Kt fabrikasndan arkadalar.
LUSI: yi gnler!
BRNC VVENZEL: yi gnler, efendim.
LEOPOLD: Ofcursana! (LUSI, kanepeye, LEOPOLD n
yanna oturur. Uzun, skc bir sessizlik.) Rom is
ter misin?
LUSI: Rom imediimi biliyorsun.
(Sessizlik.)
LEOPOLD: Naslsn?
LUSI: Biliyorsun ite.
LEOPOLD : Niye? Ne oldu?
LUSI: ok yalnzm.
( Sessizlik.)
LEOPOLD: Baylar, kararl bir eylem iin zamann
geldii grndeler.
LUSI- Buna katlyorum. (Canskc sessizlik.) Za
mansz m geldim? Bir eyler konuuyordunuz her
halde?
LEOPOLD; Zarar yok. (Canskc sessizlik.) Akam
yemei yedin mi?
LUSI: Hayr.
LEOPOLD : Seni cier yemeye davet edebilir miyim?
LUS: ok iyi olur. (Canskc sessizlik. LUSI anta
sndan ilalan kanp masaya koyar.) Sana vita
min getirdim.
LEOPOLD: Hi de unutmazsn. (Canskc sessizlik.)
Dars olduka boucu olmal.
LUSI: Boucu ve nemli.
(Canskc sessizlik.)
LEOPOLD: Uli balkon kapsn at, ama ben kapat
tm. Bilirsin cereyanda kalmay sevmem.
LUSI: Uli burada m?
LEOPOLD: Evet. (Canskc sessizlik. BRNC ve
KNC WENZEL hl kprdamadan yerlerinde
oturmaktadrlar. LEOPOLD gittike huzursuz olur.
Birka kez bir eyler sylemek isterse de, vazgeer
Sonunda dayanamaz.) Akam oluyor. (LUSI kah
kahay patlatr. LEOPOLD, LUSI'nin elini skar.
Canskc sessizlik. BRNC ve KNC \VENZEL
yerlerine ivilenmi gibi otururlar.) Bir eyler yap
mam gerek.
(LUSI, kahkahay patlatr.)
LUSI (Glmesini keser) Ne yapman gerekiyor?
(LUSI yeniden glmeye balar. LEOPOLD, masann
altnda, LUSlnin ayana basar.)
LEOPOLD (Kekeleyerek) : ey iin bir eyler... Bir
ka not tutmak istiyordum... Aynca akam yeme
i.
(Uzun, skc sessizlik. Sonra mutfaktan, ardnda
ULYyle SUSAN NA gelir.)
SUSANNA: Lusil
LUSI: Suzil (LUSI hemen ayaa kalkar, SUSANNAya
doru gider. Birbirlerine sarlrlar) Naslsn ca
nm?
SUSANNA : Ah. hep ayn hikye ekerimi
LUSI: Bir ara konumamz gerek. Sana anlatacak ok
eyim var.

27
 SUSANNA: Benim de sona. A m bak a bir zam an.
Tam am m ? im di ok acelem var.
LUSI: Gidiyor m u su n yoksa?
SUSANNA: S inem aya biletim var.
LU SI: ok yazk. O ysa seni greceim diye n e k a d a r
sevinm i timi
fB/R/NC VVENZEL, birden dizlerine vu ru p ayaa
kalkar. A rdndan KNC WENZEL ve LEOPOLD de
kalkarlar.)
BRNC W EN ZEL: En ksa srede yine geleceiz.
LEOPOLD: ok gzel.
KNC WENZEL: K tlar o ? a m n n getiririz.
BRNC VVENZEL: Belgeleri de.
LEOPOLD: ok gzel.
KNC WENZEL: H er eyden nemlisi, banz dik
tu tu n I
LEOPOLD: Saohn!
BRNC W ENZEL: O n lar n e zam an bekliyorsunuz?
LEOPOLD: H er an.
KNC VVENZEL: H epim iz ayn yolun yolcusuyuz 1
H oakaln.
LEOPOLD: G legle.
LUSI: G legle. (LEOPOLD, BRNC ve KNC
VVENZELe k a p y a ka d a r elik eder, onlara kapy
aar. kisi de ka rla r. LEOPOLD arkalarndan ka
py ka p a tr, b itk in bir halde srtm kapya yaslar.)
Kim b u n la r ta n n a k n a ?
LEOPOLD: B ilm iyorum . B enden belirsiz b ir eyler is
tiyorlar. A m a iyi n iy etli o lduklar kesin.
SUSANNA: Bu ev h e r z am an byle ekerim ! imdi
hem en km am gerek. (U L V y e ); Gideliml (LUSI
ye) Hadi, hoakaL
L U S I: G legle, Suzi.
ULI: Kendine iyi baki
(SU SA N N A ve ULI karlar. LUSI bir sre LEOPOLD'e
glm seyerek b a ka r, s o n ra ellerinden tu tu p onu kertr
dine ekert per.)

28
LUSI: Benden holanyor musun?
LEOPOLD: Hm.
LUSI: Gerekten mi?
LEOPOLD: Gerekten.
LU SI: Bunu neden hi kendiliinden sylemiyorsun?
imdiye k ad ar hi kendiliinden sylemedin!
LEOPOLD: Benim bu t r aklam alardan kandm
biliyorsun.
LUSI: Sevginden utanyorsun, akas.
LEOPOLD: Fenomenoloji bana, sylediklerimin hibir
zam an kantlanabilir deneyimler dna kmamas
gerektiini retti. Hissetmediim bir eyi akla
may gze alm aktansa, hissettiimden azm syle
rim, daha iyi.
LUSI: O halde, bana olan sevgini, kantlanabilir bir
deneyim olarak grmyorsun?
LEOPOLD: Bu, sevgi kavram ndan ne anladmza
bal. Belki bu szck sende, bendekinden farkl ve
abarth kavram lar artryor. Bir dakika!
(LEOPOLD, LU S id e n uzaklap, kapya gider. Gzetle
m e deliinden dtarya bakar.)
LUSI: Ne var?
LEOPOLD: Biri geliyor sandm.
LU SI: Ben bir ey duymuyorum.
(LEOPOLD kapdan uzaklar. LU Slye dner.)
LEOPOLD: Lusi, kzma ama, ilikimizin yalnzca sonu
gelmez hesaplam alarla, yorumlarla m srmesi ge
rek?
L U SI: O zam an sen de bu kadar anlalm ayan biri
olduuna ama.
LEOPOLD: Anlyorum, sen de btn br kadnlar
gibi gvence aryorsun. Ama unutm a ki, sizin iin
gvence olan ey, erkek iin akmlk olabilir.
LU SI: Benim ansm da, hep akmla ermi Aklara
sahip olmak.
LEOPOLD: Tatszlama!
L U SI: Ne oldu?

29
LEOPOLD u k szn kullanma ltfen. En azn
dan benim iin.
LUSI: Neden?
LEOPOLD Tatsz bir sz de ondan.
LUSI: Niyeymi o?
LEOPOLD: plak dolaan biri geliyor gzmn n
ne de ondan.
LUSI (Glerek) Vay be!
LEOPOLD: Oturm ayacak msn? (LUSI, kanepeye
oturur.) Sana ne ikram edebilirim?
LUSI -. arabn var m?
LEOPOLD: Getireyim. (LEOPOLD mutfaa gider. Bir
sre sonra elinde bir ie arap, bir aacak ve iki
bardakla gelir. ieyi ap, bardaklara, arap dol
durur. Birini kendisi, brn LUSI alr.) Hadi,
erefe!
LUSI: erefe! (erler. LEOPOLD kanepeye, LUSVnin
yanm a oturur. Sessizlik.) Anlat bakalm.
LEOPOLD: Ne anlataym ?
LUSI: Gn nasl geirdiini.
LEOPOLD: Of, bilmiyorum.
LUSI -. Bir eyler yazdn m?
LEOPOLD: Yazmak istiyordum; ama olmad. 1y de
ildim.
LUSI: Bunalma m girdin yine?
LEOPOLD: Yalnzca o olsa
LUSI: Yazmaya balamadn srece, byle sorunla
rn hep olacak. Herkes yeni alman bekliyor.
LEOPOLD: Herkesin bekliyor olmas, yazmam kolay-
1atrmyor.
LUSI: Oysa h er eyi kafanda ne gzel tasarlamtn.
LEOPOLD: Neden sz ediyorsun?
IUSI Hani bana sevgi denen ey, varlmzn temel
nedenidir, demitin. Yaammzn z, kayna ol
duunu anlatmtn?
LEOPOLD . Bu kadar ilkel bir biimde sylediimi
sanmyorum.

30
LUSI: Tabii sen daha akllca dile getirmitin.
LEOPOLD: ok garip ama, yazmay ertelemem iin
hibir bahane bulamaynca, oturup yazmaya ka
ra r veriyorum. Ama ilk basit eye takbp kalyo
rum. Acaba tkenmez kalemle mi yazsam, yoksa
dolmakalemle mi yazsam? Acaba hangi kd
kullansam? Derken, balayveriyor.
LUSI: Ne balayveriyor?
LEOPOLD: Daireler.
LUSI: Nedir o?
LEOPOLD *. Dnceler, srekli bir daire iziyor.
LUSI: Hm.
LEOPOLD: Hep benden mi sz etmemiz gerekiyor?
LUSI: Baka zaman kendin hakknda konumay se
versin ama.
LEOPOLD: Sana yle geliyor.
(LUSI, ban LEOPOLD'n omuzuna koyar LEO
POLD ona sarlr. kisi de derin dncelere dalm,
nlerine bakarlar Sessizlik.)
LUSI: Leopold!
LEOPOLD: Evet?
LUSI; Seni bundan kurtaracam.
LEOPOLD- Nasl?
LUSI: Senin sevgiye ihtiyacn var, hem de seni ken
dinden geirecek, lgn, gerek bir sevgiye. ze
rinde altn kuramsal sevgiye deil.
LEOPOLD: Bunun iin ok yalym.
LUSI: Yal deilsin. Yalnzca duygularn donmu,
talam. Bu engeli ykacam.
(LUSI, LEOPOLD'e sarlr, yznn deiik yerlerini
pmeye balar LEOPOLD sklgan bir halde, hibir
ey yapmadan oturur. Perde mer, mzik balar.)

31
 DRDNC SAHNE

(Mzik, azalrken, perde yavaa ykselir. Akamn

ge saatleridir. Balkon kapsnn arkas karanlktr.
OLBRAM. sahnede, kanepede oturur. LEOPOLD ar
kada, balkon kapsnn yanndadr. Sa ba dank
tr. stnde yalnzca robdambr vardr d iz
lenimini verir. Ksa bir sessizlikJ
OLBRAM: En son ne zaman dan ktn?
LEOPOLD: Bilmiyorum. ok oldu.
OLBRAM: Hi d an kmyor musun?
LEOPOLD: Hayr.
(Sessizlik.)
OLBRAM: Ne k ad ar iiyorsun?
LEOPOLD: Herkes kadar.
OLBRAM: Sabah m balyorsun?
LEOPOLD: Durum a gre.
(Sessizlik.)
OLBRAM: Uykun nasl?
LEOPOLD: Bazan iyi, bozan kt.
OLBRAM: Dlerinde onlar gryor musun? Ya da
yeniden orada olduunu grdn oluyor mu?
LEOPOLD: A rada bir.
(Sessizlik.)
OLBRAM: Leopold!
LEOPOLD: Evet?
OLBRAM: Kuku d uy muy rsndr sanrm, hepimiz
seni seviyoruz.

32
LEOPOLD Biliyorum.
(Sessizlik.)
LUSI (Sahnenin arkasndan) Leopold!
LEOPOLD (Seslenir) Bir dakika!
(Sessizlik. LEOPOLD souktan titreyerek, kollarn
outurur. OLBHAM masadaki ilalan inceler.)
OLBRAM: Vitamin haplan m?
LEOPOLD Evet
OLBRAM: Vitaminlerden baka bir eyler de alyor
musun?
LEOPOLD Hayr. Neden sordun?
OLBRAM: Birtakm sylentiler var da.
LEOPOLD: Ne gibi sylentiler?
OLBRAM: Brakalm imdi bunlar. (Sessizlik.) Bir-
ok kii sana gnderdikleri mektuplar yantsz b
rakmandan yakmyor.
LEOPOLD: Severek hibir zaman mektup yazmadm.
OLBRAM: Elbette, yazmak zorunda deilsin. Ama ya
zk. Bylelikle, gereksiz yere bir yn dedikoduya
neden oluyorsun.
LEOPOLD: Ne gibi dedikodular?
OLBRAM: rnein, artk sana gvenilemeyecei...
LEOPOLD: nemli mektuplar yantlyorum. Belki de
baz mektuplar postada taklyordum
( Sessizlik.)
OLBRAM: Peki derlemeye ne diyorsun?
LEOPOLD: Hangi derleme?
OLBRAM: Sana vermitim ya.
LEOPOLD: Ha, o mu?
OLBRAM: Okudun mu?
LEOPOLD Dorusunu sylemek gerekirse...
OLBRAM: Okuman gereken eylerdi bunlar.
LEOPOLD: Biliyorum. Zaten bu yzden yle bir gz
atp geemezdim. Her metin ayr bir dikkat, ayn
bir titizlik gerektiriyor. Her eyi her zaman oku
yamyorum.
(Sessizlik.)

buruk ezgi 33/3

OLBRAM: Leopold.
LEOPOLD: Evet?
OLBRAM-. Kuku duymuyorsundur sanrm, hepimi?
seni seviyoruz.
LEOPOLD : Biliyorum.
(Sessizlik.)
LUSI (Sahnenin arkasndan) Leopold!
LEOPOLD (Seslenir) Bir dakika!
<Sessizlik. LEOPOLD souktan titrer, kollarn ou<
turur.)
OLBRAM: Leopold!
LEOPOLD: Evet?
OLBRAM: Elbette bu senin zel eyin?
LEOPOLD: Neyim?
OLBRAM: Yantlamak zorunda deilsin.
LEOPOLD : Neyi?
OLBRAM: Sana bir dost olarak soruyorum.
LEOPOLD: Biliyorum.
OLBRAM: Leopold, Lusiyle olduun doru mu?-
LEOPOLD Olduka karmak bir konu bu.
OLBRAM: Peki, Susanna ile aran nasl?
LEOPOLD : dare ediyoruz.
(Sessizlik.)
OLBRAM: Leopold!
LEOPOLD: Evet?
OLBRAM: Kuku duymuyorsundur sannn, hepimi?
seni seviyoruz.
LEOPOLD: Biliyorum.
(Sessizlik.)
LUSI (Sahnenin arkasndan): Leopold!
LEOPOLD (Seslenir) .* Bir dakika!
(Sessizltk. LEOPOLD souktan titrer, kollarn ou*
turur.)
OLBRAM: Bylesine sinir bozucu, sonu belirsiz bir
ortamda yaamak elbette korkun bir ey. Bunu
anlamyor deiliz. Bizden biri byle bir duruma.

34
 dseydi, nasl dayanrd bilemiyoruz. Birok ki
iyi kayglandran da bu zaten. Anlaman gerek.
LEOPOLD: Anlyorum.
OLBRAM: Yalnzca kendim iin konumuyorum. As
lnda biraz da herkes adna buradaym.
LEOPOLD: Herkes dediin kim?
OLBRAM Arkadalar.
LEOPOLD Eli olarak yani?
OLBRAM: yle aclandrmak istiyorsan...
LEOPOLD: Peki sizi somut olarak kayglandran ne?
OLBRAM: Sana nasl sylesem? Acmaszca seni kr
mak istemem. Ama susmakla ya da senden baz
eyleri gizlemekle, sana dostluk deil, ktlk et
mi olurum.
LEOPOLD; Peki sizi, somut olarak kayglandran ne?
OLBRAM : Sana nasl sylesem? Sz konusu olan, ge
nel karlar deil, her eyden nce sensin.
LEOPOLD: Peki, sizi, somut olarak kayglandran ne?
OLBRAM: Sana nasl sylesem? Birtakm varsaym
lara yol aan birtakm ipular giderek artyor.
LEOPOLD: Ne gibi ipucian? Ne gibi varsaymlar?
OLBRAM: Arkadalar, ne yalan syleyeyim, ben de,
akas herkes, bir sreden beri, keke bo kurun
tular olsa bunlar, evet, akas herkes, bir sre
den beri, senin btn bunlara dayanabileceini,
bunca baardan sonra senden beklenenleri yapa
bileceini pek sanmyorlar. Kzma bana ama, bu
beklentileri sen yarattn, evet arkadalar, saygn
lm, kzma bana ama, kendi yaptlarnla yarat
tn bu saygnl, yani gereklere, dnyaya, r
nek ve umut kayna olduun insanlara kar y
kmllklerini yerine getirebileceinden kuku
duyuyorlar artk. Bizleri hayal knklma urata
bileceinden korkmaya baladk. Byle bir durum,
kzma bana ama, baka trl olacaa da pek ben
zemiyor. Senin gibi duyarl bir insana dayanlmaz
aclar verebilir bu. (Ksa sessizlik.) Her eyi by-

35
 le ak ak sylyorum diye, b an a kzm yorsun
ya?
LEOPOLD: Yo, hayr; tam tersine...
(Sessizlik.)
LUSI (Sahn en in a rkasndan) Leopold!
LEOPOLD (Seslenir) Bjr dakika!
(Sessizlik. LEOPOLD soukta n titrer, kollarn outu-
nr.)
OLBRAM : Bylesine sin ir bozucu, sonu belirsiz b ir
o rtam d a y aam ak elbette korkun. Bunu anlam
yor deiliz. Bizden b iri byle bir d u ru m a dsey
di n asl dayan rd , bilem iyoruz. Birok kiiyi kay
g lan d ran d a bu zaten. A nlam an gerek.
LEOPOLD: A nlyorum .
OLBRAM: S a n a ne k a d a r ok inanrlarsa, senden ne
k a d a r ok ey beklerlerse, baarszla uradn
d a ya d a b ir biim de d a y a n m a gcn yitirdiin
de, bu o n la r iin de o k a d a r zor olur.
LEOPOLD: A m a b a n a srekli bilileri geliyor. Daha
geenlerde k t fab rik asn d an iki kii buradayd.
i olm allar. S rad an insanlar.
OLBRAM: Elbette, gzel b ir ey bu. Yalnz, nasl sy
lesem?
LEOPOLD Y alnz ne?
OLBRAM: N asl sylesem?
LEOPOLD: Neyi nasl sylesen?
OLBRAM: Y alnz,,, bu gzel b ir ey de olsa, k
t fa b rik a sn d a n bu t r ziyaretlerin, kzm a am ar
bu t r ziyaretlerin belli b ir gevekliin sonucu olup
olmad, olm asa bile iste r istem ez b u n a dne
cei soru su o rtay a kyor. Bir zam anlar gerek
olann bu gerekliini yitirm esi. Bir zam an lar or
ba h a rc a y a ra k stlendiin b ir rol, yalnzca k en
dini k a n tla m a k zere m ekanik olarak, darya
k ar oynam aya devam etm en. Sorun, seninle se
nin toplum sal k o n u m u n a ra sn d a b ir boluun
olum am as. O ynadn bu roln, kiiliinin ger-
 ek bir yansmas olmaktan kp, yaslandn bi
koltuk deneine dnmemesi ki bu, sreklilik
kazanan bir kiiliin, yanltc, ak bir kant olur
du. Dnyay ve kendini, artk olmadn biri ol
duuna inandrm aya abalaman, yalnzca kendi
kendini kandrmak, bir tr emzikle oyalanmak bu
senin yaptn. Bir hayal. Ksacas, sorun, oynad
n roln, yaptlarnn ve tavrlarnn yerini alma
mas. Senin ahlaksal varhm m tek ve en son ka
nt olarak bunlara sanlm am an. Senin insan ola
rak, btn benliini, rastgele kt fabrikasndan
kp gelen bilgisiz iilerin ellerine terketmemen...
(Ksa sessizlik.) Her eyi byle ak sylyorum
diye bana kzmyorsun ya?
LEOPOLD: Yo, hayr; tam tersine.
LUSI (Sahnenin arkasndan) Leopold!
LEOPOLD (Seslenir) Bir dakika!
(Sessizlik. LEOPOLD souktan titrer, kotlarn ou-
turur.)
OLBRAM: Bylesine sinir bozucu, sonu belirsiz bir
ortam da yaamak elbette korkun bir ey. Bunu
anlam yor deiliz. Bizden biri byle bir durum a
dseydi, nasl dayanrd bilemiyoruz. Birok kii
yi kayglandran da bu zaten. Anlaman gerek.
LEOPOLD: Anlyorum.
OLBRAM: Bu kukulan nazn boa km asndan ba
ka hibir ey istemediime inanmalsn.
LEOPOLD: nanyorum.
OLBRAM Her ne kadar beni ve arkadalar rkten
tehlike, pek o kad ar byk deilse de, benim, ken
dime, sana ve herkese kar grevim, korkulan
mz sana iletmek...
LEOPOLD: Anlyorum.
OLBRAM: Bugne kadar tm yaptklarn ve baar
dklarnla sevgi, sayg kazandn, ama ayn zaman
da birok aclara da katlandn. Senin insanst

37
 biri olmadn ve uzun suredir iinde yaamak zo
runda kaldn boucu ortamn, sende hibir iz
brakmadan geip gitmedii de bir gerek. Ancak,
son zamanlarda, iinde bir eylerin ykld, san
ki seni ayakta tutan bir direin krld, aya
nn altndan topran kayd, iinde bir eylerin
fel olduu ve senin kendini, olduundan daha
abartl bir biimde gsterdiin duygusundan kur
taramyorum kendimi. zel yaamn, senin daya
nan, yuvan. inde h er eyin geliip serpilecei
bir dayanak noktan eksik. lerini yoluna koymak
iin gerekli olan gcn ve iraden kalmad. Ne yap
tn bilmiyorsun. Rastlantlarn seni oraya bu
raya srklemesine izin veriyorsun. Bir bolua
yuvarlanyorsun. Salam bir yere tutunacak du
rum da deilsin. Aslnda ne olacak diye bekliyor
sun. Byiece de, yaamna yn verecein yerde,
edilgen bir nesneye dnyorsun. Sanki kocaman
cinler seni oraya buraya srklyor. Oysa cinlerin
seni bir yere srkledii yok. Yalnzca iinde dai
re iziyorlar. Sanki varln sana yk oluyor. Sen
se aresiz, zamann akp gitmesini izlemekle yeti
niyorsun. Nerde senin o her eye egemen olan tav
rn? Mizahn? alkanln? Dayanklln? Anla
tmndaki o keskinlik? Kendine ve bakalarna kar
akacln? Nasl da bir eylere keyifle sarlr,
duygulanr, kendini bir eylere nasl teslim eder,
hatta nasl feda ederdin! Korkuyorum Leopold, se
nin ve bizim iin korkuyorum! Sana ihtiyacmz
var; bir zam anlar olduun gibi. Sana ne kadar ih
tiyacmz olduunu bilemezsin! O yzden yalva
rrm Sana, pes etme! Teslim olma! Dayan! in ra
hat olsun! Kendini toparla! Kendine gel! Leopold.
LEOPOLD: Evet.
OLBRAM Kuku duymuyorsundur sanrm, hepimiz
seni seviyoruz.
LEOPOLD Biliyorum.
OLBRAM: Sendon rica* ediyorum, yine bizim deer
verdiimiz o kusursuz 'Leopold Kopriva* ol ltfen!
(LEOPOLD'N odasndan stnde sabahlyla ses
sizce LUSI gelir. stnde sabahlktan baka bir ey
yoktur.)
LUSI: Olbram!
(OLBRAM biraz korkar, hemen ayaa kalkar. akn
ca LUSlye bakar.)
OLBRAM: Aa, Lusi.
LUSI: dn grmyor musun?
OLBRAM: Ama bir ey demedi
LUSI. Ayrca ok ge oldu.
OLBRAM: Evet, tabii, afedersin, afedersiniz, farkn
da deildim, gidiyorum.
LEOPOLD: Acele etmene gerek yok. stersen, gece bu
rada kalabilirsin.
OLBRAM: Saol. Kalamam. Hadi hoakai.
LUSI. Hoakai. Kzma ama.
OLBRAM: Yok canm. Ben utanmazn biriyim. Ho-
akal!
LEOPOLD Kendine iyi bak! Yine ura!
OLBRAM: Tabii. Seve seve.
(OLBRAM kapdan kar. LEOPOLD ardndan kapy
kapatr. Ksa sessizlik.)
LEOPOLD; Hemen kovman gerekmiyordu.
LUSI- Sabaha kadar otururdu. Benimle olman isti
yorum. O kadar az beraberiz ki.
LEOPOLD: Aynca seni burada grmesi pek ho ol
mad.
LUSI: Neden?
LEOPOLD: Bunun yine ne gibi dedikodulara yol aa
can biliyor musun?
LUSI: Ee, nolmu? Benden utanyor musun?
LEOPOLD: Onu demek istemedim.
LUSI: Peki, bana bakalarnn yannda neden bir ya
banc gibi davranyorsun?

39
LEOPOLD; Bir yabanc gibi davranm yorum ki.
LU SI: D avranyorsun! Bir toplulukta elimi tu ttu u
nu, okadn, ya d a b a n a sevgiyle baktn h a
trlam yorum .
LEOPOLD Y ataa gitsek d ah a iyi olmaz m?
LUSI: Hayr.
LEOPOLD: Neden?
LUSI: Seninle ciddi o larak konum ak istiyorum .
LEOPOLD: likim iz zerin e mi?
LUSI: E v et
LEOPOLD: O zam an b an a en azm dan b ir battaniye
ver.
(L U S I, L E O P O L D ' n o d a sn a g id e r , b ir battaniye ile
g e r i g e lir. L E O P O L D k an e peye o tu ru p b atta niyeye sa
rn r. K s a sessizlik J
LUSI: B irlikteliim izin kolay olm ayacann farkn-
daydun, biliyorsun. B u n la n severek sylemiyorum.
A m a sylem ek zorundaym , ilikim iz iin baz ey
leri feda ettim . S en in zgnlklerine ve de tu h af
lklarna saygm var.
LEOPOLD: E er bugn kastediyorsan... oray diyo
rum . (O dasn gsterir.) B ugn kendim i iyi hisset
m ediim i sa n a syledim.
L U S I: S orun o deil, A m a m adem konu ald, syle-
yim, onun n edenleri farkl.
LEOPOLD: Ne gibi nedenler?
L U SI: Talam sn sen, kendini sa n s r ediyorsun.
Bir eyleri y a a m a k ta n y a d a kendini b ir duygu
ya k ap trm a k ta n korkuyorsun. Hep kendini denet
liyorsun. K endi kendini izliyorsun. Gzlyorsun.
Baz eyleri o k a d a r ok dnyorsun ki, b u n lar
san a zevk verm ek yerine, y ap m an gereken b irer
greve dnyorlar. O zam an olmaz tabii. Am a
bu benim sorunum , im di konum ak istediim bu
deildi.
J.EOPOLD: Ne peki?

40
LUSI: kimiz iin yaptn h er eyi isteyerek ve se
verek yaptm, seni sulamyorum. Senden bir ey
de istemiyorum. Ama artk bir gerei itiraf etme
lisin.
LEOPOLD: Ne demek istiyorsun?
LUSI: Birlikteyiz. Birbirimizi seviyoruz. Birbirimiz
den holanyoruz.
LEOPOLD: Bunu inkr etmiyorum ki.
LUSI: Kzma ama, bunun farkna varlmamas ve
yksek sesle sylenmemesi iin her eyi yapyor
sun. Sanki byle bir ey yokmu gibi davranyor
sun.
LEOPOLD: Baz eylerde belki olmas gerekenden da
ha fzla ekingenim. Kusura bakm a ama, bunda
biraz da senin suun var.
LUSI: Benim mi? Neden peki?
LEOPOLD: Biliyor musun, aslnda senden korkuyo
rum.
LUSI: Benden mi?
LEOPOLD: likimize bir ad bulm aya alm an ve ko
num unu kurum latrm ak iin bitmek tkenm ek
bilmeyen abalarn. Kendi alanm korum a biimin
ve bu alan, belli etmeden, am a srekli olarak ge
niletmeye alman. Bunlar zerinde hep tart
m a gerei duyman. Btn bunlar bende bir t r
korunm a istei uyandryor. ekingenliimle, a
r dikkatimle, belki biraz ineleyici tavrm la, bi
linaltm da yatsn senden etkilenme ve b a tta ben
liimin smrgeletirilmesi korkusunu bastrm aya
alyor gibiyim. Bu davranlarm yznden ken
dimi sk sk sulamyor deilim, am a bunlar en
gellemeye gcm yetmiyor.
LUSI: Senden o kad ar az ey istiyorum ki Yalnzca
senin iin ve senin sayende yaadm kafana sok!
Beni sevdiini aka sylemenden baka hibir
ey istemiyorum senden
LEOPOLD: Hm.
41
U JSt: Beni sevdiine inanyorum! Senin sevme ye
teneinden yoksun biri olabileceine inanmyorum!
Sevgimle, senin iinde sevgi uyandrm ayacam a
inanmyorum! Ben yalnzca senin iyiliini istiyo-
ruml Sevmeyen bir insan, yanm insan saylr. Ken
di zbenliimizi, ancak karmzdaki kii sayesin
de kazanrz. Bunu 'nsan Beninin Ontolojisinde
sen yazmam miydin? Greceksin, iindeki o ga
rip basklan bir ykabilsen, iinde yepyeni bir ya
am yeerecek; alman da olaann ok tesin
de dzelecek.
LEOPOLD : Sana acyorum, Lusi.
LUSI: Neden?
LEOPOLD: Benim gibi be para etmez bir adam hak
etmedin sen.
LUSI. Kendinden byle sz etmen houma gitmiyor.
LEOPOLD: Ama doru, Lusi. Son zamanlarda iimde
bir eylerin ykld, sanki beni ayakta tutan bir
direin krld, ayamn altndan topran kay
d, iimde bir eylerin fel olduu duygusundan
kurtaram yorum kendimi. Bana yle geliyor ki,
bazan kendim olm aktan ok kendimi oynuyorum,
iimde bir eylerin geliip serpilecei bir dayanak
noktas eksik. Ne yaptm bilmiyorum. Rastlant
larn beni oraya buraya srklemesine izin veri
yorum. Bir bolua yuvarlanyorum. Salam bir
yere tutunacak durum da deilim. Aslnda ne ola
cak diye bekliyorum ve bylece yaamma yn ve
receime. edilgen bir nesneye dnyorum. Ba
zan aresiz zamann akp gitmesini izlemekle ye
tindiim duygusuna kaplyorum. Nerde benim o
her eye egemen olan tavrm? Mizahm? alkan
lm, dayanm a gcm? Anlatmmdaki keskinlik?
Kendime ve bakalarna kar olan akaclm?
Nasl da bir eylere keyifle sanlr, duygulanr, ken
dimi bir eylere nasl verir, h atta feda ederdim ken
dimi. Uzun sredir iinde yaamak zorunda kald-

42
 m boucu ortam, elbette bende hi iz brakma
dan geip gidemezdi! Sanki hibir ey olmam gi
bi, darya kar rolm oynamaya devam ediyo
rum. Oysa ben oktan beri sizin sandnz biri
deilim. Ac. ama gerek olan bu. Ben bunu ken
dime aka syleyebiliyorsam, sen haydi haydi
kabullenmeksin! Umudunu yitirmemen, beni ol
duumdan daha iyi yapmaya alman gzel bir
ey. Kzma ama, bir hayal bu. Ben kokumu, fel
olmu biriyim. Bunun deiecei de yok. En iyisi,
daha fazla ktlk yapmadan, daha fazla hayal
krklna yol amadan, onlann gelmesi ve benim
oraya gitmem. (LUSl, sinirli, ayaa kalkar. abu
cak balkon kapsna gider. Kapy ap balkona
kar. Srt odaya dnk, gecenin karanln izler.
Alad anlaltr. LEOPOLD utanm, LUSl'ye ba
kar. bir sre sonra LUSVye) Lusi! (LUSl tepki gs
termez. Sessizlik) Dinle Lusi! Neyin var? (LUSl
tepki gstermez. Sessizlik. LECPOLD kalkar, ya
vaa, hl battaniyeye sarlm bir halde, balkona
doru gider.) Alyor muslin, Lusi? lSessizlik.) Ni
in alyorsun? (Sessizlik.) Alama! (SessizlifcJ
Lusi! Seni sinirlendirmek istemedim. Syledikleri
min seni bu kadar etkileyeceini bilmiyordum.
(LEOPOLD, LUSVnin yanma kadar gelmitir. Dikkat
te omuzlanna dokunur. LUSL alamakl, anszn
LEOPOLDe dnp, ban rJ
LUS Dokunma bana!
(LEOPOLD, akn, geri ekilir. LUSl odaya geri ge
lir Gzyalarn siler. imdi sessizce alar.)
LEOPOLD: Lusi, ne oldu?
LUSl: Kahat brak beni!
LEOPOLD Ama ne oldu Lusi? Yine ne yaptm?
I.USI* Sen dndmden de ktsn.
LEOPOLD: Neden?
LUSl: Btn sylediklerin bahane sadece! Oysa be
ni burada kalmaya inandrdn o ilk gn ok ba-

43
 k a eyler sylemitin. Yok efendim ilikimiz san a
kaybolan insan kiiliini yeniden kazandrm ,
iinde yeniden um u d u yeertm i, duygularm ye
niden dzene koymu, yaam a yeni bir kap am.
O a n iine ne geliyorsa, onu sylyorsun. Hayr,
Leopold, sen acm acak biri deil, sradan b ir dem a
gogsun sadece. Birlikteliim izin tadn kardn.
imdi de belli etm eden tekm eyi atm ak istiyorsun.
Byle perianlndan sz ederek, artk senden bir
ey beklem em em gerektiini, hem de sa n a acm am
gerektiini kav ram am istiyorsun! Perianln ger
ek yz, a n la tt n gibi deil! G erekleri saptr
yorsun] Ben de, a p ta l b ir k az gibi, senin iinde
sevgiyi yeertebileceim e, san a yeniden yaam a
sevinci verebileceim e, sa n a yardm edebileceime
inandm ! A rtk sa n a gerekten yardm edilemez!
yi de oldu! B ir gerei d a h a anladm .
LEOPOLD: B ana h akszlk ediyorsun. Lusi. Gerekten
bir bunalm daym . Bunu O lbram d a sylyor.
L U S I: Ltfen, sus artk , anlam yok. Giyineceim.
LEOPOLD: Deli olma, Lusi! Byle ayrlm ayalm .
(LEOPOLD. LUSVyi ku ca kla m a ya alr, LUSI ken
dirli kurtarr. O a n zil alar. kisi de rker, akn
birbirlerine bakarlar. Birdenbire kavgalarn u n u tu r
lar. LEOPOLD, b a tta n iyeyi kanepenin zerine atpt
aceleyle ka p ya gider. G zetlem e deliinden darya
bakar. Sonra, rkm , LUSVye dner.)
LEOPOLD (A la k sesle) Onlar!
LUSI (A lak sesle) Ne yapalm ?
LEOPOLD (A lak sesle) Bilmiyorum. Sen y atak oda
sn a git. Ayorum .
LUSI Hayr, y an n d a kalacam .
(Zil yine alar. LEOPOLD derin bir soluk alr. Sala
rn dzeltir. K apya yariar ve birden aar kapy.
BRNC ve KNC HERF ieri girerler.)
BRNC HERF: yi akam lar, Doktor bey!
LEOPOLD: yi akam lar.

44
BRNC HERF: Sannn, kim olduumuzu biliyor
sunuz.
LEOPOLD . Tahm in edebiliyorum.
KNC HERF: Bizi bugn artk beklemiyordunuz,
deil mi?
LEOPOLD: Her an gelebileceinizi biliyordum.
BRNC HERF: Rahatsz ettiimiz iin zr dileriz.
(LUSVye bakar.) Anlalan gnn a rta kalan za
man iin baka planlarnz vard.
(BRNC ve KNC HERF pis pis glerlerJ
LEOPOLD: Ne gibi planlarm n olduu beni ilgilen
dirir.
KNC HERF: Belki sizi uzun sre tutmayz, am a
bu size bal.
BRNC HERF: Tantmza sevindim. Arkadalar,
sizin akl banda biri olduunuzu sylediler, ksa
srede anlaacamz umarm.
LEOPOLD: Hangi konuda anlamamz gerektiini bil
miyorum. Eyalarm hazr. Giyinmeme izin verme
niz yeter.
KNC HERF: Neden acele ediyorsunuz? Hemen en
kt ihtim alin olmasa gerekmiyor ki.
BRNC HERF Elbette bayann anlay gsterip git
mesini rica edeceiz.
LUSI: Ben burada kalyorum.
KNC HERF: Kesinlikle olmaz.
(LUSI, LEOPOLD'e sa n lr.)
LEOPOLD - Bayan imdi gidemez.
BRNC HERF: Neden?
LEOPOLD: Gidecek yeri yok.
KNC HERF: Yok mu? O zam an biz kalacak yer
buluruz.
LEOPOLD; Bunu yapamazsnz.
BRNC HERF: Ah, yle mi?
(BRNC HERF kapy ap darya el iareti yapar.
BRNC v KNC ADAM ieri dalarlar. BRNC

45
HERF bayla LU S i y i gsterir. BRNC ve KNC
AD AM , LUSVye yaklap, kollarndan tutarlar. LUSl
direnir. LBOPOLD LUSVye skca sarlr.)
LU SI. ren herifleri
LEOPOLD: D okunm ayn ona!
(BRNC ve KNC ADAM , Lusi'yi LEOPOLD n kol
larndan kurtarp, d a n y a srklerler. LEOPOLD on
lara engel olm ak ister. A dam lar LEOPOLDf kabaca
kenara iterler.)
I.USI (Bararak) m dat!
(BRNC ve KNC A D AM elleriyle LUS in in azn
kapatrlar ve onu dar gtrrler. BRNC HERF
adam lara eliyle herhangi bir iaret verir ve kapy
kapatr.)
BRNC HERF: B tn b u n la ra n e gerek vard?
(LEOPOLD susar.)
KNC H ER F: A rkadanz iin kayglanm ayn. Kim
se klna bile dokunm ayacak. Biraz akl bana gel
dikten so n ra d a evine gtreceiz. Sabahlyla so
k a k la rd a d o latracak halim iz yok ya.
BRNC HERF: E iz de fLEOPOLD, balkon
kapsn kapatp b attaniyesini alr. Battaniyeye sa
rnp k s k n , kanepeye oturur. Ksa sessizlik.)
O tu rab ilir m iyiz? (LEOPOLD om u z silher. BRN
C ve KNC HERF sandalyelere otururlar. Ses
sizlik.) O lan lard an t r zgnz. B unlan d n
m eyin artk . Bylesi d a h a iyi. A rkadanzn h u r
da olmas, sizin iin de p ek ho olmazd.
(Sessizlik.)
KNC HERF-. Bayan S u san n a evde yok, deil mi?
(LEOPOLD o m u z silker.)
BRNC H E R F: S inem aya gittiini biliyoruz.
(LEOPOLD o m u z silker.)
KNC HERF: Bizimle konum ayacak msnz?
(LEOPOLD om uz silker.)
BRNC H ER F: u sra, n e yazdnz sorabilir m i
yim?

46
LEOPOLD: nemli bir ey deil.
BRNC HERF: Yine de sorabilirim ama.
(Sessizlik.)
KNC HERF: En son ne zaman di an ktnz?
LEOPOLD: Bilmiyorum.
3RNC HERF Epey oldu, deil mi?
LEOPOLD: Hm.
(Sessizlik. KNC HERF masadaki ilalan inceler.)
BRNC HEgF; Vitamin h a p la n m?
LEOPOLD: Evet.
KNC HERF: Vitaminlerden baka bir ey alyor
musunuz?
LEOPOLD: Yo. neden?
BRNC HERF: Baz sylentiler v ar da.
LEOPOLD: Ne sylentisi?
BRNC HERF Brakalm bunlar.
(Sessizlik.)
KNC HERF Ne kadar iiyorsunuz?
LEOPOLD: Herkes kadar.
KNC HERF: Sabah m balyorsunuz?
LEOPOLD: Durum a gre.
(Sessizlik.)
BRNC HERF: Bakn doktor bey. sz gereksiz ye
re uzatm ak istemiyoruz. Grevimiz size bir neri
de bulunm ak.
LEOPOLD: Bir neri mi?
BRNC HERF: Evet ok iyi biliyorsunuz ki. ho
olmayan bir durum sizi bekliyor. Sizin byle bir
durum la karlam anz istemem. Sanrm siz de...
LEOPOLD: Bir bakm a... eyden daha iyi olurdu.
KNC HERF: G naha girmeyin. Doktor Bey!
BRNC HERF D aha nce de size sk sk akland
gibi, grevimiz olaylar doruk noktasna vardr
mak deil, tam tersine, elikileri ortadan kaldr
m ak ve bylelikle o kt durum a olanak verme
mek.
 KNC H E R F : O ra n n eylerle dolu olm as, bizim de
iim ize gelm iyor.
BRNC HERF B aka zm o lan a o lm ayan d u
ru m la rd a bile, h e r eyi en u n o k ta y a v a rd rm a
d an, szkonusu a m a c a u la m a k iin h e r t rl yo
la, arey e b a v u ru y o ru z.
KNC H E R F : Biz, d a im a b ir a n s d a h a ta n m a y a
ab alyoru z.
BRNC HERF Z aten b u y zden buradayz. Belli ko
u lla r a ltn d a , sizi bek ley en d u ru m d a n vazgeile
bileceini b ild irm ek le g revlendirildik.
LEO PO LD : N asl vazgeilecek?
KNC H E R F : D av a k a p a n a b ilir.
LEOPOLD: H an g i k o u lla rd a ?
BRNC H ER F: Sizi b ekleyen eyin, 'D oktor Leopold
K o p riv a1 a d y la h a z rla d n z b ir y azd an t r
o ld u u n u b iliy o rsu n u z.
KNC H E R F : S izin deyim inizle, b ir denem e'.
BRNC H ER F: B u n u in k r etm em ekle, olayn so
n u la n d g ib i s o n u la n m a sn a n ed en oldunuz.
S ulu sizin y a z n z n y a rd m y la tannd.
KNC H ER F: ok eyi b ilen b ir in sa n olarak, faili
b ilin m ey en b ir d a v a n n , fa ilin bilinm em esi ilke
sin e d a y a n a ra k , d ece in i b iliy o rsu n u z d u r san
rm .
BRNC H ER F: K sacas: E er bize, szkonusu y a
zn n y a z a n D o k to r Leopold K opriva olm adnz
b elirtir, k sa b ir a k la m a y im zalarsan z, olay k a
p a n a c a k ve d a h a nceki k a r a r d ik k ate a ln m a y a
cak.
LEOPOLD: Y anl a n la m a d y sa m , b enim ben olm ad
m ak lam am istiy o rsu n u z.
BRNC HERF Byle b ir y o ru m a n c a k b ir filozofa
yakr, h u k u k i a d a n ise a p ta lc a . S orun, sizin
siz olm ad n z a k la m a n z deil, y aln zca o y a
zn n y a z a n y la ay n kii olm adnz ak lam ak .
Tem elde b ir fo rm a lite yalnzca.
KNC HERF . Ad ad a benzer.
BRNC HERF Yoksa, K oprivann, ondan kopula-
m ayacak k a d a r gzel b ir ad olduunu m u syle
m ek istiyorsunuz? Telefon rehberine bakn, daha
bylesi nice gzel...
KNC HERF: ounlukla daha da gzel...
BRNC HERF Ve ounluida d a h a d a h a d a gzel
ad la r var!
LEOPOLD: Adm deitirm em mi gerekiyor yani?
KNC H ER F: Ne ilgisi var! Kendinize ne derseniz
deyin, bu kimseyi ilgilendirm iyor. B urada nemli
olan, sizin o yazy yazan Kopriva olup olm ad
nz.
BRNC VVENZEL: Eer birtakm duygusal neden
lerden tr, adnzdan kopam yorsanz. ra h a tlk
la kullanabilirsiniz.
KNC HERF: Elbette baka bir k a ra ra varsanz,
neden in k r edeyim, d ah a iyi olur.
BRNC HERF: D aha iyi olur elbette, am a zorunlu
deil. N itekim b ir s r K opriva olabilir.
KNC HERF Y alnzca telefon rehberinde tene
var.
BRNC H E R F: Sorun, adnzn K opriva ya da Ur-
b an ek olm as deil. Asl sorun, yazy yazan Kop
riv a olup olmadnz.
KNC HERF Siz de m uhakkak, nerinin olduka
cm erte olduunu kabul ediyorsunuzdur.
LEOPOLD: Bilemiyorum, b u n u n la elinize ne geiyor?
B unu neden neriyorsunuz? Bildiim kadaryla,
nedensiz h ib ir ey yapm azsnz siz.
BRNC HERF Ho olm ayan bu olayn kapanm as,
size bil ans d ah a tannm as isteniyor
LEOPOLD: Ne ans?
BRNC H E R F: Olayn bir d ah a yinelenmemesi iin.
LEOPOLD: Pek houm a gitm iyor bu.
BRNC HERF Bakn, hounuza gidip gitmemesi,
sizin sorununuz. Kimse sizi b ir eye zorlamyor.

b u ru k ezgi 4 0 /4
 Zorlayamaz da. Size itenlikle sylyorum, kabul
etmezseniz, yanlm olursunuz.
KNC HERF: Aslnda bir ey kaybetmiyorsunuz!
BRNC HERF: Bundan kimsenin haberi olmayacak;
siz aznzdan karmazsanz tabii. yle bile olsa,
herkes neden yaptnz anlayacaktr.
KNC HERF: Herkes ayn eyi yapard.
BRNC HERF: Ve birok kii de ayn eyi yapt.
Bir yanlan m eksildi? Hayr.
KNC HERF Bu istenene yanamazsanz, bu da si
zi nelerin beklediini bilmediinizi gsterir.
LEOPOLD Peki, hemen mi?
BRNC WENZEL: Tabii, en iyisi bu.
LEOPOLD: Bunu yapamam. Olay, zerinde dn
mem gerekecek kadar nemli.
KNC HERF: Rizikoyu gze alyorsanz.
LEOPOLD: Ne rizikosu?
BRNC HERF: Bakn, biz size ilettiimiz eyi ilet
mekle grevlendirildik. Elbette bu iler konusun
da k aran biz vermiyoruz.
KNC HERF Bizden bykler de var.
BRNC HERF: Tabii, szkonusu makamlarn bu du
rum hakknda nasl bir k arara varacam bileme
yiz-
KNC HERF: Yalnzca, dnmek iin zaman iste
diinizi iletebiliriz.
LEOPOLD O nlar iin iin bugn ya da yarn olmas
o kadar nemli olmasa gerek.
BRNC HERF: Yukardaki makamlarn cmertlii
nin, sonsuza kadar iirllebilecek bir balon olma
dn unutmaynz.
LEOPOLD Anlyorum,
(Uzun sessizlik. LEOPOLD kendisini pek iyi hisset
mez. Ayrca, battaniyeye sarl olduu halde d
izlenimini verir. Bir sre sonraJ
KNC HERF (Yksek sesle bararak) : Aptallk et
me be adam! Bir kalemde yaamn tm glkle-
 rme bir izgi ekmek, tm olumsuzluklardan kur
tulmak ve her eyo yeniden balamak ansna, ha
yatta yalnzca bir kere sahip olabilirsin. Bana by
le bir frsat verilseydi, bunun iin neler vermez
dim.
(Ksa sessizlik. LEOPOLD belirgin bir biimde titrer.
Bunun sinirden mi, yoksa souktan m olduu anla
lmaz.)
LEOPOLD (Alak sesle) Gsterir misiniz?
(BRNC HERF aceleyle ceplerini kartrr. Sonun
da pantolonunun arka cebinden burumu bir kd
bulur. Masaya koyup, elleriyle dzeltmeye alr.
Sonra kd LEOPOLDe verir. LEOPOLD kd uzun
sre titreyen ellerinde tutar, okur. Bir sre sonra k
d masaya koyar. Battaniyesine daha skca sarnr
Sessizlik.)
BRNC HERF Ne diyorsunuz?
(Perde iner ve mzik balar.)

51
 BENC SAHNE

(M zik gittike azalr, a yn anda perde ykselir. Sah-

necte ya/mzca. LEOPOLD vardr. Sinirlidir. M ahpuslar
gibi odada votta atar. Hep a yn yolu kullanr; gtri$
kapsndan banyo kapsna kadar olan en u zu n yolu
gidip gelir. nc k e z giri kapsna geldiinde d u
rur\ gzetlem e deliinden darya bakar. Kulan
kapya dayar, d ik k a t kesilir. Sonra yine volta atm a
ya d eva m eder. kin ci k ez giri kapsna geldiinde,
birden durur. Bir sre dnr. S onra kitap raflarn
dan birine gider. K itaplardan birinin arkasna elini
uzatp ta h ta bir k u tu karr. K utuyu alr m asaya gi
der. Sandalyeye otu ru p k u tu y u aar. K utu n u n iinde
birden fazla ila olduu izlenim i u yanr. LEOPOLD.
k u tu y u kartrr. D nr. K ararszdrt sonra eitli
haplardan bir ka rm hazrlayp hepsini birden a
zna atar. stne de rom ier. K u tu y u kapatp ald
yere gtrr; k ita b n a rkasna ko y u p , volta atm aya
devam eder. kinci k e z banyo kapsna geldiinde bir
den durur. Bir an d nr. S o n ra banyoya girer. B an
yo kapsn ak brakr. S a h n en in arkasndan su sesi
ve LEOPOLDn aksrm as d u yu lu r Y z n yka m a k
tadr. Bir sre sonra ku ru la n m olarak sahneye d
ner. Banyo kapsn kapatp volta a tm ay srdrr.
nc kez giri kapsna geldiinde d u ru r ve gzet
leme deliinden darya bakar. K ulan kapya da
yayp dikkatle dinler. Y in e volta atm aya devam eder.
kinci kez giri k apm a geldiinde birden durur. Bir

52
sre dnr. Sonra ilalar saklad yere gidip k u
tu yu karr. Masaya gider. Sandalyeye oturup ku tu
yu aar, ilalar ka n tm r. Dnr Kararszdr, son
ra yine bir karm hazrlayp romla birlikte ier. Ku
tu yu kapatp ald yere gtrr. kitabn arkasna
yerletirir. Sonra volta atmaya devam eder, ikinci
kez banyo kapsna geldiinde. birden durur. Bir s
re dnr. Sonra banyoya girer. Kapy ak brak
mtr. Sahnenin arkasndan su sesi ve LEOPOLD'n
aksrmas duyulur. Yine yzn ykamaktadr. K u
rulanm olarak sahneye dner. Banyo kapsn kapa
tp volta atm aya devam eder. nc kez giri kap
sna geldiinde birden durur. Bir sre dnr. G
zetleme deliinden darya bakar. Sonra hzla ila
la n saklad yere gider. kutuyu karr; iinden her
hangi bir hap alp azna atar ve banyoya koar. Ban
yo kapsn ak brakr. Sahnenin arkasndan su se
si ve LEOPOLD'n aksrmas duyulur. Ksa sre son
ra LEOPOLD sahneye dner. Banyo kapsn kapatp
hzla giri kapsna gider. Kulam kapya dayayp
bir an dikkatle dinler. Birden geri srar. A yn anda
kapda anahtar sesi duyulur. SUSANNA. eliyle dolu
bir alveri antasyla ieri girer.)
SUSANNA: Merhaba.
LEOPOLD: Merhaba.
SUSANNA: Uli yok mu?
LEOPOLD: Daha gelmedi. (LEOPOLD SU SAN N A'm n
elinden alveri an tas n alp m utfaa gtrr
ve hem en geri gelir.) Sebze bulabildin mi?
SUSANNA: Karnbahar aldm.
LEOPOLD: Olamaz! (SU SAN N A, odasna kan ba
samaklara doru gider. LEOPOLD merdiven ba
na gelir; bir an duraksar, sonra) Susanna!
(SU SANNA. merdivenin ortasnda durur. LEOPOLDe
dner.)
SUSANNA: Evet?
LEOPOLD: Buradaydlar.

53
SUSANNA (arm ) O nlar m?
LEOPOLD Evet,
SCJSANNA: Ne zam an?
LEOPOLD r Gece.
SU SA N N A : Sen niye h l buradasn?
LEOPOLD: S a n a h e r eyi aklayacam .
SU SA N N A : O n lara bir ey iin sz m verdin?
LEOPOLD Hayr.
SUSANNA : Yoksa yine bir eyleri m i kabullendin?
LEOPOLD Yo. hayr.
SUSANNA Ne oldu yleyse?
LEOPOLD: Sen U liyle sinem aya gittikten sonra Lu-
siyle birlik te cieri piirdik.
SUSANNA: Nede?
LEOPOLD: Tavada.
SUSANNA: H angisinde?
LEOPOLD: Yenisinde.
SU SA N N A : K im bilir ne haldedir.
LEOPOLD: Ykadk.
SUSANNA: Neyle?
LEOPOLD: B ulak tozuyla.
SU SA N N A : T ahm in etm eliydim ! O tava iin bulak
tozu kullanlm ay aca n biliyorsun!
LEOPOLD: T avaya b ir ey olm ad, bakabilirsin. Son
r a Lusiyte b iraz sohbet ettik. Sonra O lbram geldi.
Szde birok a rk a d a adm a, benim iin kayglan
dklarn syledi. D urum um pek iyi deilmi. zel
yaam m dzensizm i. Ne yaptm bilmiyormu-
um. H ibir ey yapm yorm uum .
SU SA N N A : Bunu sa n a ben de hep sylyorum.
LEOPOLD: O lbram g ittik ten sonra, Lusiyle biraz bo
zutuk.
SUSANNA: Neden?
LEOPOLD: A nlatm as pek yle kolay deil. O nu ye
terince sevmemekle, ulalm az olm akla, toplum
iinde birbirim ize a it olduum uzu yeterince aa
vurm am akla sulad beni. Baz eyleri ona akla

54
 m aya altm, am a sylediklerimi bahane olarak
yorumlad.
SUSANNA: Bu da seni artt yle mi?
LEOPOLD: Onu anlyorum, am a ne yapabilirim?
SUSANNA. Bunu da senin bilmen gerek
LEOPOLD: Lusi daha gitmeden, onlar geldi. Lusi bu
rada benimle kalmak istedii iin de onu gtrd
ler.
SUSANNA: Serbest brakld m?
LEOPOLD: Bilmiyorum. Herhalde.
SUSANNA: Neden bilmiyorsun? Onu bulmaya al
madn m?
1.EOPOLD: Ben buradan ayrlamam. Hele imdi hi.
SUSANNA: Elbette. Peki onlar ne dedi?
LEOPOLD eyin yazan olmadm aklarsam, ya
ni, akas, baka biri olduumu sylersem, ora
ya gitmem gerekmiyorcnu.
SUSANNA: Bu d a o nlann iine gelir! Teslim olacak
sn ve yaptn ie tkreceksin.
LEOPOLD: Benden tavr almam istemiyorlar. Olay
rtbas etmek iin yalnzca biimsel bir nedene ih
tiya duyuyorlar.
SUSANNA: Ah, yle mi canm.
LEOPOLD: Anlalan, orada olmamn, saygnlm
arttracandan korkuyorlar Bu da beni sevindi
rir.
SUSANNA: Dediklerini kabul edecek olursan, tm
saygnln yitirmi olursun. Bunun onlann iine
gelecei ok ak! Kovdun onlar, deil mi?
LEOPOLD Dnmek iin zam an istedim.
SUSANNA: Ne yaptn?
LEOPOLD: Bunda bir ey yok ki.
SUSANNA: Delirdin mi sen! Bunun dnecek neyi
var tanrakna! Bylece, onlarm elno dtn
gstermi oluyorsun. imdi daha ok bask yapa
caklar. D aha bandan baz eyleri kabullendiini
anlam tm zaten. Sen psrn telcisin!

55
LEOPOLD: Sylemesi kolay.
SUSANNA: Korkuyorsan, bandan girmeyecektin bu
ie.
(SUSANNA hzla dner, odasna doru gider.)
LEOPOLD- SusannaS
SUSANNA (Ona bakmadan) : Rahat brak beni!
(SUSANNA odasna gider. LEOPOLD, sinirli, odada
ayn yolda gidip gelmeye balar. nc kez kapya
geldiinde birden durur. Sonra ilalarn sakl olduu
yere gider. Kutuyu karr, bir hap alp azna atar
ve yutar. Kutuyu yerine koyup volta atmaya devam
eder. Banyo kapsna geldiinde birden durur. Hzla
giri kapsna gidip, gzetleme deliinden darya ba
kar. Sonra banyoya koar; kapsn ak brakr. Sah
nenin arkasndan su sesi ve LEOPOLD'n aksrmas
duyulur. O an zil alar. Su sesi ve LEOPOLD'n ak
srmas hl duyulm aktadr. Anlalan, zili duymaz.
Bir sre sonra zil yeniden alar. Su sesi kesilir. Ksa
bir sure sonra LEOPOLD banyodan kar. Islak sa
larn havluyla kurularken, ayn yolu gidip gelmeye
devam eder. nc kez kapya geldiinde, gzetle
me deliinden darya bakar. O an yine zil alar.
LEOPOLD, rkp kenara ekilir. Sonra yine kapya
yanap gzetleme deliinden darya bakar. Rahat
lam bir halde kapy aar. stnde smokinle ULI'
ieri girer.)
ULI: Eh. sonunda.
LEOPOLD: Bir ey mi oldu?
ULI: Bu nc alm.
LEOPOLD: Serinlemeye altm.
(ULI balkon kapsna gider.)
ULI: Biraz aabilir miyim?
LEOPOLD: Evet Tabu.
(ULI, balkon kapsn iyice aar. LEOPOLD, boynun
da havlusu, odada volta atar. ULI bir sandalyeye otu-.
rur. Ksa sessizlik.)

59
ULI: Evde olduuna sevindim.
LEOPOLD: Haberin var m?
ULI: Lsi bendeydi.
LEOPOLD: Serbest yan!?
ULI: Ne istiyorlar?
LEOPOLD: Pazarlk etmek.
ULI: Bir ey imzaladn m?
LEOPOLD: Dnmek iin zaman istedim.
ULI: Bir daha ne zaman gelecekler?
LEOPOLD : Bunu hibir zaman sylemezler.
ULI: Lusiyi araman gerek, durumu pek iyi deil.
LEOPOLD: Buradan aynlamam beni Hele imdi hi.
ULI: Susanna yok mu?
LEOPOLD: Burda. Seni sordu. (LEOPOLD banyoya
gider. Havlusuz ve satan taral geri gelir.) Kapa
tabilir miyim?
ULI: Biraz daha ak kalsn.
(LEOPOLD, yerine oturur. Ksa sessizlik.)
LEOPOLD : Elbisen ok gzeL
ULI: Smokin bu. Amcam dn verdi.
LEOPOLD: Smokin olduunu biliyorum. ok ho.
ULI: Amcam tanrsn. (Sessizli/*.! Uyuyabildin mi?
LEOPOLD: Hemen hemen hi.
ULI: Onlan dndn, deil mi?
LEOPOLD; Hm.
f Sessizlik.!
ULI: Bu sabah tuvalete kabildin mi?
LEOPOLD: Evet.
ULI: Hi yoktan iyi.
LEOPOLD: ok olduu sylenemez.
( Sessizlik .!
ULI: Ne yedin?
LEOPOLD: A deildim, biraz yatmak iin iki sovan
ve be badem yedim.
ULI: Yaran oldu mu?
LEOPOLD: Pek deil.
(Sessizlik.)

57
U L I: nemli olan, h l evde olman.
LEOPOLD Byle evde olacam a, o rd a olsam d a h a
iyi! N eden yaam m h l aklk kazanm ad? Ne
den hep birileri benden b ir eyler istiyor? Oysa
kim senin ilgisini ekm ediim gnlerde, kimse ben
den b ir eyler beklem ezken, kimse beni b ir eylere
tevik etm ezken, h e r ey n e gzeldi. Eski kitap
lar dolar, k ita p la r arardm , h u z u r iinde ada
felsefecileri okurdum , geceleri n o tlar alrdm . P a rk
ta gezintiye kar, okuduklarm zerine d n r
dm. N eden U rb an ek adn alp, h e r eyi u n u t
m ayaym ? Yeni b ir y aam a niye balam ayaym ?
U L I: Bir ila falan alsan.
LEOPOLD- Suyla serinleyeceim , ila alm ak istem i
yorum . A lm aktan korkuyorum .
(Sessizlik. LEOPOLD d ik k a t kesilip dinler.)
U L I: Yok b ir ey. (O a n zil alar. LEOPOLD, akn,
ayaa frlar. ULI de ayaa kalkar. LEOPOLD, g
zetlem e deliine gidip darya bakar. Geri eki
lir. Koarak banyoya gider; kapsn ak brakr.
H em en a rdndan su sesi duyulur. ULI ne yapaca
n bilem ez. Banyo kapsna yaklar. Ksa bir
sessizlik. A la k sesle sa h n en in arkasndan,) Leo
pold! Dinle! (Ksa sessizlik. S u sesi.) (A lak sesle
sahnenin arkasndan.) Deli olma, Leopold, cesur
ol! (Ksa sessizlik. S u sesi.) (A lak sesle sahnenin
arkasnd a n ,) stersen, evde olm adn sylerim.
A m a a tla tsa n d a h a iyi olur.
(Ksa sessizlik, su sesi, a rdndan yine zil alar. ULI
n e yapacam bilem ez. Sonra birdenbire, kararl adm
larla d kapya gider, ka p y aar ve akn bakar.
BRNC ve KNC WENZEL ieri girerler. Her ikisi
n in elinde de birer bavul vardr. kisi de bavullar ye
re brakrlar.)
BRNC WENZEL: yi gnler!
U L I; yi gnler!
BRNC W ENZEL: D oktor Bey yok mu?

58
(UL ne yapacan bilemez. Sonra 'evet* anlamnda
ban sallar. Kapy yavaa kapatp banyoya gider
Ksa sessizlik. Sonra birden su sesi kesilir ve sahnenin
arkasndan anlalmayan fsltlar duyulur. BRNC
ve KNC VVENZEL, bavullarnn banda, kprdama
dan dururlar. Sonunda, banyodan, taranm, slak
salaryla LEOPOLD kar. Arkasndan banyo kaps
n kapatarak ULI gelir.)
LEOPOLD: yi gnler!
KNC WENZEL te hurdayz, Doktor Bey.
LEOPOLD : Harika!
BRNC VVENZEL. Size malzemeyi getirdik.
iBRNC ve KNC VVENZEL, bavullarna yaparak
m asann stne koyarlar, aarlar Her iki bavul da de
iik tur ktlarla doludur.)
BRNC VVENZEL (Birinci bavulu gstererek) Bun
lar bo ktlar. unlar normal daktilo kd.
Bunlar teksir kd. Bunlar da karbon kd. Bu
radakiler de deiik zarflar, dosyalar ve benzeri
eyler.
LEOPOLD Bunlarn hepsi benim iin mi?
BRNC VVENZEL: Elbette.
LEOPOLD: Borcum ne kadar?
BRNC VVENZEL: Afedersinz. Doktor Bey, sz bizi
ne sanyorsunuz?
LEOPOLD: yleyse ok teekkrler. Bunlar uzun s
re bana yeter sanrm.
KNC VVENZEL: Bunlara yazacaklarnza imdiden
seviniyoruz.
BRNC VVENZEL (kinci bavulu gstererek) Bura
da da bizim fabrikadan belgeler var. Bunlar yne
ticilerle yaplan grmelerden alnan notlar. un
la r sendika toplantlarnn tutanaklar. Bunlar fab
rikann yapt yazm alardan semeler. Bunlar da
deiik bildiriler, i yazmalar, alanlar iin y
netmelikler, alm a saatleri listesi. unlara zel

59
 likle dikkatinizi ekerim : Personel dairesiyle ilgi'
li. alanlarn evraklar. eitli ikyetler. Ra
porlar. h b arlar...
KNC VVENZEL: Sizin iin gzel b ir alm a olacak
san n m .
BRNC WENZEL: N asl u y g u n gryorsanz, yle
kullann.
KNC WENZEL: B u n lar b ir biim de deerlendirir
seniz, bom ba etkisi y apaca kesin.
BRNC VVENZEL: Kesin.
LEOPOLD: ok teekkrler.
(B R N C V V E N Z E L b a v u lu n d a n b ir to m a r k t a lp
evresine baknr.)
BRNC VVENZEL: B unlar nereye koyabiliriz?
LEOPOLD ( e v re s in e b a k n r ) : N ereye m i? Belki u
ray a. (L E O P O L D o d a n n sol n kesini gsterir.
B R N C v e K N C V V E N Z E L b a v u lla rd a n k t to
m a rla rm a lp, n ta ra fa ta rla r , b u ra d a sts-
te y a rla r. B ir s re s o n ra L E O P O L D , o n d a n sonra
d a U L I o n la ra y a r d m ed erle r. B avullar boald
n d a , K N C V V E N Z E L b a v u lla r k ap atp d ka
p ya k a d a r tar. S o n ra B R N C ve K N C V V E N
Z E L y e rle rin e o t u r u r la r . L E O P O L D kanepeye otu
ru r. U L I a rk a p la n d a k a lr. U z u n , skc b ir sessiz
lik .) O lduka ok.
KNC VVENZEL: Sizin iin b t n fabrikay soyanz.
LEOPOLD Saolun. (S k c sessizlik .) Sizi b u k a d a r
abuk beklem iyordum .
BRNC VVENZEL: Ben ve W enzel dem iri tavnda
dvm eye alknz.
LEOPOLD: G zel b ir alkanlk. (S k c sessizlik.)
Y aptklarnz n asl deyeceimi bilemiyorum.
KNC VVENZEL; Neyi dem ek istiyorsunuz? D aha
nce de sylem itik, biz sizden yanayz. Y alnzca
deil...
BRNC VVENZEL: Birok in san iin siz um utsunuz,
dayanaksnz.

60
LEOPOLD t Saohrn. f Canskc sessizlik.) Sizi bu ka
d ar abuk beklemiyordum.
KNC WENZEL: Ben ve Wen?.el demiri tavnda dv
meye alknz.
LEOPOLD: Gzel bir alkanlk. (Canskc sessizlik.)
Yaptklarnz nasl deyeceimi bilemiyorum.
BRNC WENZEL: Neyi demek istiyorsunuz? Size
daha nce de sylemitik, biz sizden yanayz. Yal
nzca biz deil...
KNC WENZEL: Birok insan iin siz umutsunuz,
dayanaksnz.
(Canskc sessizlik.)
LEOPOLD Yaptklarnz nasl deyeceimi bilemi
yorum.
KNC WENZEL: Neyi demek istiyorsunuz? Size da
ha nce de sylemitik. Biz sizden yanayz.
BRNC WENZEL: Yalnzca biz deil.
LEOPOLD: Afedersiniz.
(LEOPOLD ayaa kalkp, balkon kapsna gider. Ka
py kapatp, yine yerine oturur. KNC WENZEL.
ceplerini kartrr. L E O P O L D ona b ir sigara u za tr.)
KNC WENZEL: Bugn sigaram yanmda. (KNC
WENZEL, sonunda sigarasn bulur ve bir tane ya
kar.) Sizden baka bir ey rica edeceim.
LEOPOLD: Buyrun.
KNC WENZEL: Bir bardak rom unuz v ar myd?
LEOPOLD: Evet, tabii.
KNC VVENZEL Yanl anlam aym Kendim alkol
kullanmam. Wenzel iin sordum. Kendisi f gibi
ier de.
(LEOPOLD kalkar, m utfaa gider. Elinde bir bardak
la geri gelir. iesinden bardaa rom koyup BRNC
W E N Z E L t u za tr.)
BRNC WENZELr Teekkrler! erefinize! (BRN
C WENZEL barda kafasna dikip bir kerede bo
altr, ardndan keyifle geirir. LEOPOLD yine dol
durur.) Teekkrler! erefinize! (BRNC WEN-

61
 ZEL barda kafasna d ikip bir kerede boaltr, ar
dndan keyifle geirir. LEOPOLD yine doldurur.)
Teekkrler! erefinize!
(BRNC WENZEL barda kafasna dikip bir kere
de boaltr, ardndan keyifle geirir. SU S A N N A s
tnde u zu n balo giysisiyle odasndan kar, m erdiven
den aa iner.)
LEOPOLD : Susatma, bak! Baylar bana ne kadar ok
kt, ne kadar ilgin belgeler getirdiler.
SUSANNA Nereye koyacaksn bunlan?
LEOPOLD: Bir yer bulurum. Ktn ok gzel.
(SU SA N N A . ULFye bayla iaret eder. UL, SU SA N
N A ile m u tfa a gider. B t n sahne boyunca cam ka
p ardnda ikisin in a n tad a ki eyalar alp yerlerine
koym alar, bir ko n u zerinde ateli tartm alar. bir
ka vg a etm eleri g r l r. LEOPOLD, BRNC VVENZEL
in bardan boalttn fa rked ip , yeniden doldurur.)
BRNC VVENZEL: Teekkrler! erefinize! (BRN
C VVENZEL barda kafa sn a d ikip bir kerede bo
altr. A rd n d a n k eyifle geirir. LEOPOLD yin e dol
durur.) Teekkrleri erefinize! (BRNC VVEN
ZEL barda ka fa sn a d ikip bir kerede boaltr. A r
dn d a n keyifle geirir. LEOPOLD yine doldurur.)
Teekkrler! erefinize! (BRNC VVENZEL bar
da kafa sn a d ik ip . bir kerede boaltr. A rdndan
keyifle geirir. LEOPOLD yen id en doldurur. B
RNC VVENZEL barda alr, am a bu kez imeden
m asaya geri koyar.) Biri aklm bana toplamal.
fKsa sessizlik.)
KNC VVENZEL: Rahatsz etmiyoruz ya?
LEOPOLD Hayr.
BRNC VVENZEL: Gerekten mi? Yoksa ekinmeden
syleyin, toz oluruz hemen.
LEOPOLD: Rahatsz etmiyorsunuz. zr dilerim.
(LEOPOLD k a lkp ilalarn olduu yere gider. Ne yap
tnn grlm em esi iin srtn odaya dner. K utu yu

62
k a rp iinden aceleyle b ir hap a lr. H ap azna atp
yu ta r. K u tu y u a ld yere koyar, yerine dner. Ses
sizlik .)
KNC WENZEL: zerinde dndnz m?
LEOPOLD: Neyin?
BRNC VVENZEL: Hani dn konumutuk ya. Bir
eylerin yaplmas gerektii konusunda.
LEOPOLD: Ha evet. Dnecek zamanm olmad.
KNC VVENZEL: Yazk. Biliyor musunuz, sradan
bir insanm ben. Bir bi. Ama baz eylerden, h a
berim v ar ve bunlar hakknda grlerim var, g
rlerim den vazgemem. Daha birok eyin, evet,
bugne k ad ar yaplanlardan daha birok eyin
yaplacana inanyorum.
BRNC VVENZEL: Btn sorun, ie doru balamak
ta.
KNC VVENZEL Sonra sizden baka kim bu e bi
raz canllk getirebilir ki?
( L E O P O L D , b ira z sinirlenm eye balar. Belli etmeden
saate b a k a rJ
BRNC VVENZEL; Rahatsz etmiyoruz ya?
LEOPOLD: Hayr.
KNC VVENZEL- Gerekten mi? Yoksa ekinmeden
syleyin, toz oluruz hemen.
LEOPOLD: Rahatsz etmiyorsunuz. zr dilerim.
(L E O P O L D k alk p banyo ya gider. K a psn ak b ra
kr. S ah nen in arkasndan su sesi ve L E O P O L D im ak
srm a s d u y u lu r. S u sesi kesildikten b ira z sonra L E O
P O L D odaya gelir, yerine o tu ru r.)
BRNC VVENZEL: Yazdklarnz, h e r ne kadar tam
olarak anlam asak da.
KNC VVENZEL: Sradan insanlanz biz.
BRNC VVENZEL: Bunlara sahip ktnz bilmek.
KNC VVENZEL: Sonularna aldrmadan.
BRNC VVENZEL. Btn bunlar, sizin son adm da
atacanz gsteriyor.
LEOPOLD: Hangi son adm?
KNC WENZEL: Konumay pek beceremem, ama
yle syleyebiliriz: yazdklarnza yle bir biim
verin ki, gerekten etkili olsun.
BRNC VVENZEL: Felsefenizin sonuna, yalnzca, ge
reken noktay koyacaksnz.
LEOPOLD. Sorun, herkesin bu noktay farkl dn
mesinde.
KNC VVENZEL: Biimi kendiniz bulursunuz.
BRNC VVENZEL; Zaten sizden baka kim bu ie
biraz canllk getirebilir ki?
KNC WENZEL: Sizden beklenen de bu.
LEOPOLD: Kim bekliyor?
BRNC VVENZEL: Herkes.
LEOPOLD Biraz abartlyor ama, yle deil mi?
KNC VVENZEL: Kzmayn ama, iin farknda deil
siniz.
LEOPOLD: Neyin farknda deilim?
BRNC VVENZEL: Sorumluluunuzun.
LEOPOLD: Neyin sorumluluu?
KNC 'VVENZEL: Her eyin.
(LEOPOLD belirgin biimde sinirlidir. Saatine bahar.)
BRNC VE KNC VVENZEL: Rahatsz etmiyoruz
ya?
LEOPOLD: Hayr.
BRNC VE KNC VVENZEL: Gerekten mi? Yoksa
ekinmeyin, syleyin; toz oluruz hemen.
LEOPOLD: Rahatsz etmiyorsunuz. zr dilerim.
(LEOPOLD kalkp m utfaa gider. Elinde bir tabakla
geri gelir. Tabakta iki sopan ve be tane badem var
dr Sahne boyunca bunlar yerJ
KNC VVENZEL . VVenzelle biraz kafa yorduk.
BRNC VVENZEL: Aklmza bir fikir geldi.
LEOPOLD- Nasl bir fikir?
BRNC VVENZEL: Bize gre bu adm, herkesin siz
den atmanz bekledii admn ta kendisi olurdu.
LEOPOLD: Nasl bir adm?
KNC WENZEL Bir aklama yapabilirsiniz.
LEOPOLD: Nasl bir aklama?
BRNC WENZEL; Yani, btn nemli peyleri ieren
bir aklama; o kadar.
KNC VVENZEL: Byle bir aklama, ksa ve anla
lr olmal tabii.
BRNC WENZEL : Bir balasanz.
KNC WENZEL: Yeterince kdnz da var.
(J.EOPOLD, sinirli, ayaa kalkar, oda boyunca y-
nlr. BRMC ve KNC WENZEL'e dner)
LEOPOLD: Kusura bakmayn baylar ama. benim iin
yeterince ak deil. (Mutfaktan SUSANNA gelir.
Onu ULl izler. LEOPOLD. arm, onlara bakar
SUSANNA'ya,) Gidiyor musun?
SUSANNA: Neden sordun?
LEOPOLD Dndm de. Kambahar aldna gre.
Bugn biraz sessizlik bana iyi gelirdi. Her eyi sa
kin bir kafayla dnmek, konumak.
SUSANNA: Leopold, kzma ama. baloya biletim var.
ok nceden almtm.
LEOPOLD Ha, yle mi?
SUSANNA: Bu ylki ilk balom.
LEOPOLD: Anladm, anladm.
SUSANNA: stelik, hangi konuda konumak iste
diini bilmiyorum. Grm sana daha nce ak
lamtm.
LEOPOLD: Biliyorum. Ama dndm ki. Neyse, za
ten nemi yok.
SUSANNE Hadi, hoakal!
ULI Hoakal. Leopold! Erken yat da uykunu c ba
ri.
(SUSANNA ve ULl karlar. LEOPOLD. utanm, ar
kalarndan bakar. Sessizlik.)
BRNC WENZEL: Sizin iin ak olmayan ne?
LEOPOLD (Dner) Ne dediniz?
KNC VVENZEL: Sizin iin baz eylerin yeterince
ak olmadn sylemitiniz.

buruk ezgi 05/5

LEOPOLD: Benim iin m i? Ha, evet, e v e t K usura
bakm ayn b a y la r am a, benim iin yeterince ak
deil.
BRNC VVENZEL: Ak olm ayan ne?
LEOPOLD: Sizin benden ne istediiniz.
( B R N C W E N Z E L , im d iy e k a d a r n n de d o lu d u
ra n rom b a rd a n k a fa sn a dik er, a rd n d a n a y a a
k a lk a r. K N C Y / E N Z E L de a y a a k a lk a r. k is i de
L E O P O L D 'e y a k la rla r.)
BRNC W EN ZEL: B akn D oktor Bey, anlalan bizi
iyi anlam adnz. Sizden b ir ey istediim iz yok.
KNC VVEZNEL: Y alnzca grm z belirtm ek
istedik, D oktor Bey.
BRNC WENZEL: S ra d a n in san larn gr.
KNC WENZEL: Birok sra d a n insann gn.
BRNC VVENZEL: Y alnzca b ir neride bulunm ak
istiyorduk.
KNC W ENZEL: Kt b ir niyetim iz yok.
BRNC VVENZEL: D ndm z iyi ani atam
yorsak, bu bizim suu m u z deil.
KNC VVENZEL: Filozof deiliz biz.
BRNC VVENZEL: G r m z n sizi ilgilendirebile-.
ceini d n d k .
KNC VVENZEL: zellikle sra d a n in san larn gr
olduu iin.
LEOPOLD: G r n z n beni ilgilendirm ediini sy
lem edim ki.
BRNC VVENZEL: Peki, n e d en yeterince ak konu
m adm z d o k u n d u rm ak istediniz?
LEOPOLD: Byle b ir ey yapm adm .
KNC VVENZEL: Ne istediim izin ak olmadn,
sylediniz.
LEOPOLD: T am o la ra k n e sylediim i bilem iyorum .
BRNC VVENZEL: A m a biz biliyoruz.
( O an b a n yo k ap s a lr, k a p d a OLB B AM d u ru r
L E O P O L D e d n e r.)

66
OLBRAM Acmaszca seni krm ak islemem. Ama
susmakla, senden baz eyleri gizlemekle, sana
dostluk deil, ktlk etmi olurum.
(O an m utfak kaps alr. Kapda ULl durur. LEO-
POLDe dner.)
ULI: Korktun mu?
(O an SU SAN N A'nn kaps alr Kapda SUSANNA
d u ru r. L E O P O L D 'e dner.)
SUSANNA: Yoksa yine bir eyler mi kabullendin?
OLBRAM: Yalnzca kendi adm a konumuyorum. As
lnda biraz da herkes adna buradaym.
U L l: Bir hap al istersen.
( O a n balkon kaps alr. K apda L U S d u ru r. L E O
P O L D 'e d n er.)
LUS: Oysa beni burada kalm aya inandrdn o ilk
gn ok baka eyler sylemitin.
ULI: Lusiyi aram an gerek, durum u pek iyi deil.
BRNC WENZEL: Sizden beklenen de bu zaten.
KNC WENZEL: Biimini kendiniz bulursunuz.
SUSANNA; Bunun dnecek neyi v a r tannakm a?
Bylece onlarn eline dtn gsteriyorsun.
imdi daha ok bask yapacaklar!
OLBRAM: Peki, Susanna ile aran nasl?
LUS: Birlikteliimizin tadm kardn. imdi de bel
li etmeden tekmeyi atm ak istiyorsun.
ULl: Bir ey im zaladn m?
BRNC VVENZEL: Yalnzca grm z aklamak
istedik, Doktor Bey.
KNC VVENZEL: Sradan insanlarn gr.
BRNC VVENZEL: Birok sradan insann gr.
U U : Korktun mu?
LUS; Birlikteliimizin tadm kardn. imdi de bel
li etm eden tekmeyi atm ak istiyorsun.
SUSANNA: Sen psrn tekisinl
OLBRAM: Sradan insanlarn gr.
-U L I: Bir ey im zaladn m?

67
BRNC WENZEL: Birlikteliimizin tadn kardn.
imdi de belli etmeden tekmeyi atmak istiyorsun.
KNC WENZEI.: Sen psrn tekisin!
LUSI Sradan insanlarn gr.
SUSANNA Korktun mu?
OLBRAM: Birlikteliimizin tadn kardn. imdi de
belli etmeden telemeyi atmak istiyorsun!
ULI: Sen psrn tekisin!
SUSANNA: Sradan insanlarn gr.
KNC WENZEL: Bir ey imzaladn m?
(Bu replikler yava yava hzlanr. LEOPOLD ak
na dner. Bir ona. bir tekine bakar. Sonunda bir
denbire barr.)
LEOPOLD: Yeter!
(Bir a n iin lm sessizlii. A rdndan zil alar. LEO
POLD banyoya koar. OLBRAM ona yol verir. LEO
POLD banyoya g ird ikten h em en sonra su sesi d u yu
lur. Sahnedekiler, ktkla r kaplardan kaybolurlar.
BRNC ve K N C t VVENZEL ellerinde bavullar d
kapdan karlar. H erkes km tr. Banyo kapsndan
baka t m kaplar ka p a n r Y alnzca su sesi ve LEO
POLD u n aksrm as d uyulur. Zil yen id en alar. Perde
iner ve m zik balar.)
 ALTINCI SAHNE

(M zik azalrken, perde yavaa ykselir Safnede

kimse y o k tu r Banyo kaps aktr Sahnenin arka
sndan su sesi ve LEOPOLD'n aksrmas duyu lu r K
sa sessizlik. Ardndan zil alar. Su sesi kesilir. LEO-
POLD banyodan koarak gelir. Du alm izlenimini
uyandrr. Islahtr. Yalnzca beline bir uzunca havlu
sanldr. Giri kapsna gidip, gzetleme deliinden d
arya bakar. Birden duraksar. Bir an kararsz kalr.
Sonra kapy aar MARKET A ieri girer.)
MARKETA: yi akam lar'
LEOPOLD (Utanm) yi akamlar!
(Ksa sessizlik.)
MARKETA: Bay Doktor Kopriva?
LEOPOLD: Evet.
MARKETA: Rahatsz ettiim iin zr dilerim.
LEOPOLD: Rahatsz etmiyorsunuz.
MARKETA: Fazla zamannz almak istemiyorum.
LEOPOLD: Zamanm var.
(Ksa sessizlik.)
MARKETA; Adm M arketa. Felsefe okuyorum.
LEOPOLD: niversitede mi, yoksa zel olarak rrn?
MARKETA Her ikisi de.
LEOPOLD: eri buyrun. <MARKETA odann ortas
na gider. Sklganca evresine baknr. LEOPOLD
kapy kapatr. Ksa sessizlikJ Buyrun, oturun.
MARKETA: Teekkr ederim.
( M arketa, ekinerek kanepenin bir kesine oturur.)
LEOPOLD: Rom alr mydnz?

69
MARKET A: Hayr, teekkrler. Alk deilim.
LEOPOLD Bir b ard ak rom un z arar olmaz.
(LEOPOLD. m asada dura n bardaa rom doldurur.)
MARKETA: T eekkr ederim .
(M ARKETA, hh bir y u d u m alr ve silkinir.)
LEOPOLD: Nasl, id are eder deil mi?
MARKETA ; Evet. (Canskc b ir sessizlik.) tecek
siniz.
LEOPOLD: Ha, evet, tabii.
(LEOPOLD aceleyle banyoya gider. Ksa sre sonra
st n d e robdam br ile dner. stnde robdambr-
dan baka bir ey y o k tu r. K anepeye, M ARK ETA'nn
yanna o tu ru r, ona glm ser. MARKETA da g l m
ser. U zun, canskc se ssizlik.)
MARKETA: Y azlarnz okudum .
LEOPOLD: S ahi mi? H angilerini?
MARKETA: S o ru m lu lu u n Fenomenolojisi', 'Sevgi ve
Hi', nsan B eninin Ontolojisi'ni.
LEOPOLD: B tn b u n la n o k u dunuz mu?
MARKETA Hem de b irk a kez.
LEOPOLD: Sizi ta k d ir ediyorum .
( Sessizlik.)
MARKETA nsan B eninin Ontolojisi yznden ba
z so ru n la rla karlat n z duydum .
LEOPOLD: Bu yzden o ray a gitm em gerekiyor.
MARKETA Ne? O ray a h a? Neden?
LEOPOLD : M adde 511. E ntelektel sapm a.
MARKETA K orkun b ir ey bu!
LEOPOLD: Byle b ir d n y a d a yayoruz ite.
MARKETA Byle gzel dncelerden dolay!
LEOPOLD: H erhalde bu d nceleri o k a d a r gzel
b u lm ay a n in sa n la r d a var.
MARKETA: Kesin m i peki?
LEOPOLD: B u n la n ben yazm adm dersem , k u rtu la
bilirim .
MARKETA: Size b u n u m u neriyorlar?
LEOPOLD: Evet.
MARKETA: ren herifler! (Sessizlik. MARKETA
rom iip, silkinir. LEOPOLD zenle barda doldu
rur J Denemeleriniz bana ok ey kazandrd.
LEOPOLD: yle mi? ok sevindim.
MARKETA: Aslnda, felsefeyle ilgilenmeye balama
m size borluyum.
LEOPOLD: Doru mu?
MARKETA: Bir balam a gzlerimi atnz.
LEOPOLD Abartyorsunuz.
MARKETA: Gerekten.
LEOPOLD: iin, ltfen.
(MARKETA ier ve silkinir. LEOPOLD zenle doldu
rur. Canskc sessizlik.)
MARKETA: B ir ey yazyor musunuz?
LEOPOLD: Yazmaya alyorum
MARKETA: Ne zerine yazdnz, merakm ba
layrn ama, ne zerine yazdnz renebilir mi
yim?
LEOPOLD: Varolmann temel boyutu olarak, sevgi*
zerinde dnm ek istiyorum.
MARKETA: Bu konuya Sevgi ve Hilik adl kitabn
zn ikinci blmnde biraz deinmitiniz.
LEOPOLD: Doru.
(Skc sessizlik.)
MARKETA: Doktor Bey.
LEOPOLD: Evet, M arketa?
MARKETA Size yk olma cesaretini kendimde bu
lamazdm.
LEOPOLD: Ama bana yk olmuyorsunuz ki! Tam ter
sine, sizi tandm a sevindim.
MARKETA: Bana yardm edecek biricik kiinin siz
olduundan emin olmasaydm.
LEOPOLD : Size ne oldu?
MARKETA: Sam a gelebilir.
LEOPOLD: ekinmeyin syleyin!
MARKETA Birdenbire utanyorum nedense.
LEOPOLD: O niye, rica ederim?

7i
 (M ARKETA ier ve silkin ir. LEOPOLD zenle barda
doldurur. Ksa sessizlik.)
MARKETA: Nasl balasam ? Ne yapacam bilmiyo
ru m akas.
LEOPOLD : O kulda m?
MARKETA: Yaam da.
LEOPOLD: Y aam da m?
M ARKETA: H er ey g arip bir biim de beni skyor.
Tram vaydaki u m u tsu z yzler. S okaklardaki o b it
mek bilm eyen yak n m alar. Resm dairelerde, h e r
yerde bkkn in san lar. Y aam n tm boluu. Afe-
dersiniz, biliyorum , sam a. Beni hi tanm yorsu
nuz. A m a b ak a kim e gidebileceim i gerekten bil
m iyordum .
LEOPOLD: G veniniz beni sevindiriyor.
M ARKETA: A nnem le b ab am la anlaam yorum . S
re k li televizyon b an d a o tu ra n kkburjuvalar.
Bir erkek ark a d a m d a yok. b r renciler de
b a n a olduka yzeysel geliyor.
LEOPOLD: Sizi anlyorum .
MARKETA B ana kzgn deilsiniz ya?
LEOPOLD: N eden srekli z r diliyorsunuz? Bir filo
zof iin, y aam n n an lam n yitirm i b ir okuyu
cu su n u n kendisine b av u rm a sn d a n d a h a gzel ne
olabilir?
MARKETA: Bu so ru n u benim yerim e zemeyecei
nizi biliyorum .
LEOPOLD Y aam n an lam n n u y a d a bu biim de
tartm a konusu y ap lacak b ir ey olm ad, bu
n u n bir bilgi biim inde b a k a la rn a a k tan lam ay a-
cak bir ey olduu k o n u su n d a haklsnz. Nesnel
b ir ey deil bu. D ah a ok ulalm as g b ir r u h
hali. Ne k a d a r gereksinim duyulursa, o k a d a r u la
lm az b ir ey oluyor.
MARKETA: Evet, evet, tpk yle.
LEOPOLD: te y an d an 'nsan Beninin O nto lo jisin
de k an tlam ay a altm gibi, belirli am a anla-
 Ulamayan varlklararas bir meknn varlnda,
yalnzca ve yalnzca bu meknda, bakalarnn ya-
am nda baz eylere ulam ann mmkn olduu
da bir gerek. Ki bu.
MARKET A : Af e dersiniz, sonunda benim buraya gel
meme yol aan da drdnc blmdeki bu satr
lar ite.
LEOPOLD: Gryorsunuz yal inizde bo yere um ut
yaratm ak istemiyorum. Bunu kavram olmam, oto-
matikman. byle bir mekn yaratabilecek durum
da olduum anlam na gelmez!
MARKETA: Ama yarattnz bile. Benimle konuarak.
Beni anlayarak. Af edersiniz, yine biraz ipin ucunu
kardm san n m.
LEOPOLD- Hi de deil! ekinmeyin, bir yudum d a
h a aln. (MAPMETA ier ve silkinir. LEOPOLD
zenle barda doldurur J Size bir ey syleyeceim
M arketa. Doruya doru. Eer sizi anlyorsam, bu
nun da nedeni, sizinle benzer b ir durum da, belki
daha da kt bir durum da olmam
MARKETA: Siz? Buna inanmyorum) Ama o k a d a r
ey biliyorsunuz, o k ad ar ok ey yaptnz ki. Bir
bilgesiniz siz.
LEOPOLD: Bunlar b ir ey ifade etmiyor.
MARKETA: Ben aptal bir kzm yalnzca. Ama siz.
LEOPOLD: Aptal deilsiniz.
MARKETA; Aptalm, biliyorum.
LEOPOLD: Akllsnz. M arketa stelik de gzel
MARKETA: Ben mi? Rica ederim.
LEOPOLD: Ak szl olmak istiyorum, Marketa: ok
ktym.
MARKETA: ok g bir yaamnz olduunu biliyo
rum . Am a olduka ra h a t biriymi gibi bir izlenim
brakyorsunuz.
LEOPOLD: Yazk k d grn yanltyor. Gerekte
ise. uzun zam andan beri, iimde bir eylerin ykl
d, sanki beni ayakta tutan bir direin krld.

73
 ayam n altn d an topran kayd, iimde h er
eyin geliip serpilecei bir d ay an ak noktasnn ek
sik olduu, yaam m a bilinle yn vereceime, edil
gen bir nesneye dntm , bazan aresiz, yaa
m n akp gitm esini izlem ekten baka bir ey yap
m adm duygusu v a r bende. N erde benim o h e r
eye egem en olduum gnler, m izahm , alkan
lm ve d ay an m a gcm , anlatm m daki keskin
lik?
MARKET A Am a an latm n z ok gzel!
LEOPOLD: Benim eski d u ru m u m u bilm ediiniz iin
yle dnyorsunuz! Ah, n erd e benim o kendi
me ve b a k a la rn a k a r akaclm , nasl b ir ey
lere keyifle sa n lr, duygulanr, kendim i b ir eyle
re nasl verir, h a tta fed a ederdim! Belki sizi hayal
k rkln a u rataca m M arketa am a, ben sizin
bildiiniz biri deilim artk! znde yorgun, y
kk, km b iriyim ben.
MARKETA Byle konum ayn, Doktor Bey! Kendini
ze k ar ok katsm zl yle bile olsa, durum unuzu
kavram olm anz, h en z h e r eyi kaybetm edii
nizi gsterir.
LEOPOLD: ok iyisiniz, M arketa! A m a b an a Doktor
Bey dem eyin ltfen! Resmi b ir h av a veriyor! Ne
den im iyorsunuz?
(M ARK ETA ier ve silkin ir. LEOPOLD zenle doldu
ru r barda. Ksa bir sessizlik.)
MARKETA: Size b u n c a kii sayg duyuyor! Yalnzca
bu, size g verm iyor m u?
LEOPOLD . T am tersine! K im senin ilgisini ekm edi
im gnlerde, kim se benden b ir ey beklem ez ve
beni bir eylere tevik etm ezken h e r ey ne k a d a r
gzeldi diyorum kendim e. Eski kitaplar dolap,
deerli k itap lar a r a r bulur, h u z u r iinde ada
felsefecileri okur, geceleri n o tla r alrdm . P ark ta
gezintiye kar, o k uduklarm zerine dnrdm .
MARKETA : A m a ite bu yzden, bugn bulunduu
nuz yerdesiniz!
LEOPOLD: Bu doru, am a altndan kalkabileceim
den daha ar bir yk aldm d a doru.
MARKETA: Bunun altndan kalkabileceinize inan
yorum, Leopold!
LEOPOLD: Benim iin tek k yolunun, oraya git
meyi kabullenm ek olduunu hissediyorum. Tm ta
ndklarm dan uzak b ir yerde. Tutarszlktan kibir
lilie varan g nahlardan anrm am a frsat veren
yce bir gce itenlikle ve gvenle balanmak ve
dev bir m akinenin adsz bir vidas olarak kaderi
mi berrak bir suya dntrm ek... O nurum la b ar
damdaki bu berrak suyu son damlasna kadar
imeyi baarrsam belki o zam an kaybolan insan
lm yeniden kazanr, iimdeki umudu peniler,
duygularm yeniden dzene koyar, yepyeni bir
hayata balayabilirim.
MARKETA (Barr) Leopold!
LEOPOLD: Evet?
MERKETA (Sinirli) Ama olduka ar bir ceza bu.
Bu cezaya, iyi niyetinizden dolay aklayc bir an
lam yklyorsam z da, sonuta aka suunuzu
kabulleniyor, dorudan doruya deilse bile, ona
yenilmi oluyorsunuz! Yalnzca bu deil. Kurgu
ladnz yapay bir anlam n arkasna gizleniyor
sunuz. O na skca sarlmanz, kendi yaamnzdan
ve yaam n glklerinden bir t r ka. Sorunu
kendi iinizde zmedike, ister burada, ister ora
da, isterse de ok uzak bir yerde olsun, cezanz
ekmi olmuyorsunuz! Hibir ey yapmadnz,
hibir eyi affettirm ek zorunda olmadnz anla
myor m usunuz? Sulu deilsiniz siz!
LEOPOLD: Ah, M arketa. Sizi neden daha nce tan
madm?
(LEOPOLD MARKET A' nm ellerine $arZp per. MAR
KETA utanr; LEOPOLD ellerini tutarken. MARKETA
yere bakar. U zun sessizlik.)
MARKETA (Alak sesle) Leopold.
LEOPOLD : Evet?
75
MARKET A : S evdiiniz b iri v a r m ?
LEOPOLD: A h, b e n im sevgili y av ru m , b irin i sevip se
vem eyeceim i bile bilm iy o ru m ben.
M ARK ETA : S a lo n b ir k a d n iin h i b ir za m a n b ir ey
h issetm ed i in izi sylem eyin.
LEOPOLD: lik in in b irin d e az, b r n d e d a h a ok
gerg in d im .
M ARKETA: S izin sevgiye ih tiy acn z var! Sizi k e n d i
n izd en geirecek, lgn, g e r e k b ir sevgiye! H em
'S o ru m lu lu u n F enom enolojisinde, sevm eyen kii
n in v a r o la m a y a c a n siz y azm am m ydnz? Ka
derin ize k a tla n m a g c n , size a n c a k sevgi vere
bilir!
LEOPOLD: Sylem esi kolay, M ark etal N ered en b u la
ym ben sevgiyi?
(M A R K E T A a celeyle b ir y u d u m i k i a lp silk in ir v e
a lak sesle J
M ARKETA: Size o sevgiyi b e n vereceim !
LEOPOLD: N asl? Siz m i?
MARKETA (H eyeca n l) r E vetl n k u a n d a siz be
n im y a a m m a a n la m v erdiniz. B en d e sizin y aa
m n z a a n la m k a ta c a m v e sizi k u rta ra c a m !
(LEOPOLD, M A R K E T A 'm n sa la rn o kar.)
LEOPOLD: H arik asn z, M ark eta! A m a yaam nz,
byle be p a r a etm ez b iri iin m ah v etm en ize izin
verem em !
M A R K ETA : A m a ta m tersin e: Bylece y a a m m a b ir
a n la m k a tm oluyorum !
LEOPOLD: A y rca ok yaly m ben.
M ARKETA: S a m a bu! Ben k a ra rm verdim .
LEOPOLD. N ereye v a ra c a n ta h m in edbilseydim,
size d u ru m u m d a n szetm ezdim .
M ARKETA: S zetneniz iyi oldu! Size g. cesaret.
k e n d in e g ven, sevin, ve y a a m a zevki vereceim !
Z ayf d e n k alb in izi y en id en y a a m a k a v u tu ra
cam ! S evebileceinizi biliyorum ! Y oksa im diye
k a d a r y azd k la rn z y azam azdnz! Sizi y a a m a

76
 ve bylece de felsefeye yeniden kazandracam)
(LEOPOLD, M A R K E TA 'nm om uzlarndan tutar,
bir an gzlerinin derinliine bakar. sonra da M AR-
K E TA 'nm y z n n her yerini ve boynunu per.)
Ah. Leopold, ah, seni seviyorum . Seni hep sevdim.
Seni dncelerinde ve szcklerinde sevdim Sen
iim de sevgiyi ok nceden uyandrdn. Haberin
olm adan, h ab erim olm adan ve imdi de ben sende
sevgiyi uyandracam !
<0 a n zil alar. LEOPOLD birden ayaa frlar.)
LEOPOLD (A la k sesle) : abuk, balkona!
MARKETA (A la k sesle) Neden?
LEOPOLD (A lak sesle) . Yoksa seni gtrrler!
(LEOPOLD, M ARK ETA'y elinden tu tu p balkon ka p
sna koar. K apy ap, M ARKETA'y dar iter, ar
d n d a n kapy kapatp banyoya koar, banyo kaps
n ak b ra k r Sessizlik. Zil yeniden alar. Sessizlik
Biraz sonra LEOPOLD banyodan ciddi adm larla kar
stnde ta km elbisesi, elinde k k bir asker bavu
lu vardr. D kapya gidip sevinle kapy aar B
RNC ve KNC HERF ieri girerler. LEOPOLD ar
kalarndan kapy kapatr.)
BRNC HERF: B ugn yalnz msnz?
LEOPOLD (Ciddi) Baylar, grevinizi yapn! Ben h a
zrm
KNC HERF: N eden acele ediyorsunuz? Hemen en
kt ihtim alin olm as gerekm iyor ki.
(BRNC HERF balkon kapsna gidip kapy dar.)
BRNC HERF: Gel buraya, ufaklk!
(M ARK ETA , y avaa odaya gelir.)
LEOPOLD: O na dokunm aya kalkm ayn! Onu gt
rrseniz, so n ra.
KNC HERF: S onra n e olur?
LEOPOLD: Sonra, so n ra.
BRNC HERF: Korkm ayn, bir yere gidecei yokl
B ugn byle b ir eye gerek bile yok.

77
 LEOPOLD; Size katlyorum . Gidebiliriz. Kesinlikle
b ir ey im zalam ayacam anlad n z sanrm . Tes
lim olacam a, l r m d a h a iyil Sahip olduum
tek ey, insanlm , benliim!
KNC H E R F: Ama, D oktor Bey, bu gvde gsteri
si niyel B ir yere gideceiniz yok.
LEOPOLD r N edenm i o? Bir ey im zalam ayacam
aka syledimI S usuzum ben!
BRNC H E R F : Bir ey im zalam anz gerekm iyor ki.
O lay im dilik belirsiz b ir ta rih e k a d a r ertelendi.
KNC HERF*. H em de im zas gerekm eden,
LEOPOLD: Ne? E rtelendi m i?
BRNC H E R F : D oru iittiniz, ertelendi!
LEOPOLD: Y ani im za d a yok, o ray a gitm ek de yok!
KNC H E R F : im dilik efendim , imdilik.
LEOPOLD: Ne dem ek bu, anlam yorum . N eden a rtk
im zay istem iy o rlar?
BRNC HERF Byle fo rm alitelere n e gerek var?
Sizin d a v a d a k a ra rn h k m s z olduu ortada.
LEOPOLD: B u n u n la b enim ben olm adm m syle
m ek istiyorsunuz?
KNC H ERF: B unu siz sylediniz!
CKsa sessizlik. LEOPOLD, g z d n m bir halde, B
RNC v e KNC H ERF e b a ka r ve haykrr.)
LEOPOLD: E rtelem e istem iyorum ! O ray a gitm ek is
tiyorum ! (LEOPOLD b ird en BRNC ve KNC
HERF'in n n d e d iz ker v e h krm a ya balar.)
Y alv arrm size. G t r n beni. No olur. Ltfen. A r
tk byle y aa y a m a m ben.
BRNC H ERF: Y aam ak zorundasnz.
MARKETA (B a rr): Leopold, a y a a kalk! O n lara
yal v a ra m a z sn !
LEOPOLD (M A R K E T A 'ya barr) : R a h a t b rak be
ni. H epiniz r a h a t b ra k n beni!
(LEOPOLD olduu yere y lr, yeri yu m ru kla r. Per
de iner, m zik balar.)
 Y ED N C SA H N E

(M zik giderek azalrken perde yavaa ykselir Sah

nede yalnzca LEOPOLD vardr. Kanepede oturmu,
gzleri giri kapsmdadr. Bir sre sonra kalkar, ka
pya yaklar. gzetleme deliinden darya bakar.
Sonra kulan kapya dayayp dikkatle dinler. Bu
arada seyircilerin olduu blm yavaa aydnlanr
ve m zik balar. LEOPOLD yavaa dorulur, sahne
nin nne giderek seyircilerin nnde eilir. Sahne
nin br oyunculun deiik kaplardan karak sah
nenin nne gelirler. LEOPOLD'n iki yannda yer
alarak ayn biimde eilirler. Perde iner.)

SON

7*
 VCLAV HAVEL
YAAMI VE YAPITLARI

5 Ekim 1936
Bir in aat m hendisinin olu olan Vcav doar.
1951
Gen Havel o rta renimini tam am lar, ancak -snf
sal* ve siyasal* nedenlerle yksek renime geme
glkleriyle karlar.
1951 - 1955
rak olarak, d aha sonra da Prag ek Teknik fYk-
sek O kulu'nda lab o ratu ar teknisyeni olarak alr,
bu arad a gece okuluna gider ve 1955 te snavlarn
verir.
1955
Havel, ilk yazlarn yaym lam aya balar ve 1969 y
lna k ad ar eitli edebiyat ve tiyatro dergilerinde yaz
may srdrr.
Austos 1956
Prag yaknlarndaki Debris Y azarlar Ev'nde yeni ya
zarlarn alm a toplantsnda yapt nemli bir ko
num ayla lk kez kam u nne kar.
J955 -1957
niversitelerin insan bilimleri blmlerine yapt
b av urulan geri evrilen Havel, Pragd a ek Teknik
Yksek O kulunda iktisat derslerine girer.

buruk ezgi 81/6

 1957
Prag U ygulam al S a n a tla r A kadem isi Sinem a Fakl
te s in e girm eyi b a a ra m a y an Havel, renim ini sr-
drem eyince, iki yllk askerlik hizm etine balar.
1959 - 1960
Havel Na zab rad li T iyatrosu*na sahne yardm cs
o la ra k girer, so n u n d a ed eb iy at d anm an olur. S ah
ne gsterilerine m etin yazarken, n l ek ynetm en
Alfred R adok'a P rag K ent T iyatrosu topluluu iin
yardm clk yap ar.

3 A ra lk 1963 - Bahe Partisi

Ne z a b ra d li T iyatrosunda H avelin ilk oyunu, Bahe
PartisVnin (Z ah ra d n i slavnost) ilk oynan.
9 T em m u z 1964
Havel, O lga S p lichalovayla evlenir.

1964 - A n h o d la r
Havel, tipogram lar*m , A n tik o d la r (A n tiko d y) ta
m am lar.

1965
Havel, T va r aylk d erg isin in yaz k u ru lu n a katlr,
ekoslovak Y a z a rla r B irlii gen y a z a rla r alm a
g ru b u n u n b ak an olur. T vart K om nist P artisi ve
Y az arlar Birlii g rev lilerin d en b u y ru k alm ay re d
dederek, k en d i k en d in i k ap atr.

M ays 1965
ekoslovak Y a z a rla r Birliim in lk en in k u rtu lu u
nun. yirm inci yldnm iin dzenledii b ir to p lan
tda, Havel, Y a z a rla r B irliin in etkinliklerim ve k i
mi y a z a rla ra hak szca d av ran lar eletirir.

26 T em m u z 1965 - Bildirim
N a zab rad li T iyatro su n d a H avel'in ikinci oyunu,
Bildirimin (V yrozum eri) ilk oynan.
1908 - Tutanaklar
Hvelin ilk ti tab, T utanaklar (Protokoly), Prag'da,
<:M iada fronta tarafndan yay mi anr. Kitap unlar
ierir: Bildirim, Antikodlar; iki deneme, Diyalektik
Metafizik stne (O dialekticke metnfyzice. 1984)
ve 'Gag'in Anatomisi (Anatomie gagu, 1063), Jan
Grossman'n nszyle.
1066 -1967
Havel, Uygulamal S anatlar Akademisi Drama Fa
k ltesini dardan bitirir.
28 H a zira n 1967
ekoslovak Y azarlar Birlii 4. Kurultay'mda, Have
Birlik iinde dem okratik olmayan ilemleri eletirir,
ve Komnist Partisi grevlilerinin basksyla, Ivan
Klima, Pavel Kohout ve Ludvik Vaculikle birlikte
Y azarlar Birlii Merkez Komitesi adaylk listesinden
kartlr.
Mart 1968
Havel, yirmi yazarla birlikte, ekoslovak Yazarlar
Birlii iinde b ir Bamsz Y azarlar evresi kurul
mas iin dzenlenen b ir bildiriye imza atar. Kom
nist P a rtisin e bal olm ayan bu yazarlar ve evir
m enler evresinin balangta elli sekiz yesi vardr.
Nisan 1968de, bu evre HaveTin bakam olduu ye
di kiilik b ir k u ru l seerek, Y azarlar Birlii 1070te
toptan dalncaya k a d a r alm alarm srdrr.
Ay sonunda, Havel, 150 yazar ve k lt r adam m Dub
ek ynetimi srasnda demokratiklemede ilerleme-
durum u stne Komnist Partisi Merkez Komitesine
yazdklar bir ak m ektuba imza atar.
4 Nisan 1968 Muhalefet Konusu stne
Literarni listy haftalk dergisi, Havelin Muhalefet
Konusu stne (Na tema opozice) balkl yazsn
yaynlar; yaz, iki parti sistemini ve ekoslovak h
m anist geleneklerine bal demokratik bir partinin
kurulrtasn savunun
03
11 N isan 1968 Toparlanm ann G ittike Glemesi
Na zadrad li T iyatrosu uda H avelin nc oyunu,
T oparlanm ann G ittike G lem esi*nln (Ztizena moz-
n o st soustredeni) ilk oynan.

M ays - H aziran 1968

Havel, BilcUrim ad l o y u c u n u n A m erika'da New York
S hakespeare eni ii'nde ilk oynan dolaysyla ABD
d e a lt h a fta kalr. O yun b y k b ir b aar ve Obie
d l n k azanr.

H aziran 1968
Havel, Sosyal D em okrat P a r tf n in yeniden k u ru lm a
sn sa v u n a n b ir bildiriye o tu z k lt r adam y la bir
likte im za ata r.

Y a z 1968
Havel. Na za d ra d li T iy atro su - edebi danm anln
d an ayrlr.

21 - 27 AUStOS 1968
lkenin Sovyet igali srasm d a, zgr ekoslovak
R asyosu'nun Liberec k en tin d e n y ap t y ay n lara k a
tlarak, g n l k y o ru m la r y apar.

Eyll 1968
ekoslovakyadaki gelim eler st n e yaynlanan, Sov
yet yanls B eyaz K itap (Bila kn ih a ). H avel'in Mu
h alefet K onusu stne balkl yazm a saldrda
bulunur.

Gz 1968
Havel, ekoslovak Y a z a rla r Birlii M erkez Komite
si yesi (1970te d a ln cay a kadar) aylk T var der
gisinin de (1969 H azi^and a k a p a m n c a y a k ad ar) y a
z k u ru lu b ak an olur.

1968
A vrupa Edebiyat A v u stu ry a D evlet dln alr.

84
ubat 1969
^eklerin Yazgs?- (esky udel?) balkl yazyla,
Tvar dergisi, H averin Milan Kunderann eklerin
Yazgs balkl yazsna yantn yaynlar.
Mart 1909
Havel, Pragdaki evinde polis tarafndan yerletirilmi
bir dinleme aygt bulur.
21 Austos 1969
Dokuz kiiyle birlikte, Dubek-sonras normalleme
politikasn m ahkm eden, hkmet, meclis ve Parti
Merkez Komitesi'ne yazlm, On Nokta (Deset bo*
du) balkl bildiriye imza atar. Bunun zerine, br
dokuz imzacyla birlikte sorguya ekilir, cumhuriye
te kar etkinlikte bulunm akla sulanr. 15 -16 Ekim
1070 tarihlerinde imzac on kii yarglanr, ancak da
va belirsiz ertelenir.
1969 - Benzetmeler 2
Prag yaynevi, ekoslovensky spisovatel. Havelin
nszyle, normalleme* srecinde yasaklanm on
3ekiz yazarn katklarn ieren Benzetmeler 2 (Po-
doby 2) balkl kitkb yaynlar.
A ralk 1970
Havel, Partide ve Toplumda KP 13. Kurultay Son
ras Bunalml Gelimelerden karlan Dersler* (Po-
zem z krizoveho vyvo/e ve strane a spolenosti po XIII
sjezdu KSJ balkl parti belgesinde saldrya urar.
1970
Havel, Ne w York Broadway-D Tiyatroda Toparlan
m ann Gittike Glemesi adl oyununun kazand
b a a n zerine ikinci kez Amerikan Obie dl'n
alr.
1970 - Fesatlar
Havel, No. 86 olarak, daktilo dizisi Edice Expedice
iinde ekoslovakyad a zel olarak datlan Fesat-
lar (Spiklenci) sall oyununu yazar. Oyun, Alman

85
 yada, Baden-Baden Kent Tiyatrosunda 8 ubat 1974te
ilk kez oynanr.
7971 - 1972
Gizli resmi kaytlarda, kitaplar okullardan, blge ve
kamu kitaplklarndan karlan yazarlar arasnda
yer alr
31 M ays 1972
br yasaklanan yazarlarla birlikte, Havel de, ou
balca ek yazarnn karld normallemi Ya
zarlar Birlii'nin kurulu kurultaynda saldrya u
rar.

4 A r a lk 1972
ekoslovakyadaki btn siyasi tutuklulann ba
lanmas iin devlet bakamna yazlan bir yazy otuz
be ek yazarla birlikte kaleme alr.
1974
H avel, kuzey d o u B o h em y a'd ak i T ru tn o v b ira fa b ri
k a s n d a d o k u z a y alr.

25 u b a t 1975 - A n te n in st n d e B ir K eleb ek
Havelin A n te n in st n d e B ir K e le b e k (M o tyl n a a n
te n e ) adl, (1 9 6 0 lard a y azlm ) televizyon oyunu,
F lederm aus a u f d e r A n te n n e a d y la A lm an Kuzeyal-
m a n R a d y o s u n d a ilk k ez y ay m la n r.

0 N isa n 1975 - Dr. G u sta v H u sa k'a M ektu p

H avel, eko slo v ak y ad a zel o la ra k d a tla n Dr.
G u stav H u sa k 'a M e k tu p lu n u CDopis Dr. G u sta v u Hu-
sd k o v i) k alem e alr.

1975 Sonlar
H avel, Edice E xpedice d a k tilo dizisin i s rd r r; dizi,
N isan 1970'a k a d a r elli b ir b al ierir. H av elin
h a p se g irm e sin d e n s o n ra k a n s O lga diziyi k a rm a
y a dev am eder.
 975 Dilenci Operas
Havel, Jo h n Gay m ayn adl oyununa dayanan Di
lenci Operasn ( The Beggar's Opera / Zebracka
opera) bitirir. ekoslovakyada Edice Petlice daktilo
dizisinde No. 40 olarak, Edice Expedice dizisinde
(1976) de No. o o larak zel olarak datlr Oyun,
ekoslovakyad a Horni Poemice am atr tiyatro
su tara fn d a n 1 Kasm 1976'da sahneye konur. Oyun,
yazara, o y u n cu lara ve kim i izleyicilere kar bir po
lis basks nlem i o larak kullanr. Yurtdnda, Teat-
ro Stabile tarafndan, 4 M art 1976d a Triestede sa h
nelenir.
1975 Ml&kat
Havel, Edice E xpedicede No. 3 olarak, ki Tek Per
delik O yun (Dve a kto vky) bal altnda, zel A
lla (V ernisaz) birlikte ekoslovakyad a zel olarak
datlan M lkat (A udience) adl, tek perdelik oyu
n u n u bitirir.
1975 - zel Al
Havel, ekoslovakyad a Edice Petlice dizisinde No. 51
ve zel olarak datlan zel Al (Vernisaz) adl
tek perdelik oyununu yazar. Oyun, M ld ka fla birlik
te, V iyana *Burgtheaterde, 7 Ekim 1076da ilk kez
oynanr.
16 Eyll 1976 Dava
Havel, alt ekoslovak y a z a r ve felsefeciyle birlikte,
ayrlk d av ran lar yznden y arglanan gen pop
m zik topluluklaryla day an m a iin Heinrich Boll e
b av u ran b ir m ektuba im za atar, ve bu mzikilerin
m ahkm edllm elerino k ar protestolar dzenlem e
ye devam eder. Bu gen insanlarn yarglanm alar
st n e Dava balkl yazy kalem e alr.
EylL sonu 1976
Havel, A vusturya Eitim Bakan tarafn d an M lakat
v e zel A l adl oyunlarnn ilk oynanna an-

87
hr, ancak ekoslovak Dileri Bakanlnn ek
kltrnn bir temsilcisi olmad* gerekesiyle Vi-
yanaya gitmesine izin verilmez.

1976 - Tepede Bir O tel

H a v el, Edice Petlicefde No. 62, Ed ice E xp edicede de
No. 10 olarak. ekoslovakya'da zel o la ra k datlan
Teped e B ir O te l (H o r s k y h o te l) adl oyununu bitirir.
Oyun, ilk kez. 23 M ays 1981'de. V iy an ad a Burgthe-
ater*de oynanr. (

1976 S o n la n
Havel, a rt 77 h a re k e tin i ve 1 O cak 1977 Bildirge
s i n i b alata c a k ta rt m a la ra katlr. a rt 77n in ak
lan m asn d an sonra, Havel, filozof J a n P atoka ve es
ki D ileri B akan J iri H ajek, a rtn l szcs
olurlar. m zaclarla birlikte Bildirge *nin hkm ete,
meclise ve ekoslovak B asn A jan s'n a verilii sra
snda, Havel, oyuncu Pavel Landovsky ve y azar Lud-
vik V aculikl birlikte g z a ltm a aJnr, sorgulanr*
evi a ra n r ve TVde te h ir edilir. a rt 77'nin akla-
m , a rt'n szclerine olduu k ad ar, im zalayanla
r a k a r d a g eni a p ta b ir b a strm a h arek etin e yol
aar.

14 O cak 1977
Havel, sorgulanmaya alnr. 20 Maysa kadar gzal
tnda kalr, Dr. Gustav Husak'a Mektupun yazan
ve art 77'nin balca dzenleyicilerinden biri olarak
cumhuriyete kar eylemlerden dolay sulanr.
A ustos 1977 - O yu n la r (1970 -1976)
Toronto'da gmen Altm Sekiz Yaync. Havel'in
-yasald yllardan oyunlarn O y u n la r ( 1970-1976)
bal altnda. eke yaynlar. Bu kitap, Fesatla r,
D ile n ci O p e ra s , Te ped e B ir O te l, M l k a t, z e l A
l ile Yazar Tarafndan Dipnottu ierir; nsz: Ji
ri Voskove.

38
17- 16 Ekim 1977
Prag Kent M ahkemesinde Ota Omest, Jiri Lederer*
Frantiek Pavliek ve Vclav HaveFe kar adli du
rum a srer; Havel, bu davada ondrt ay hapse m ah
km olur, cum huriyetin karlarna zarar vermeye,
kalkm aktan yllk cezas artl olarak ertelenir.
Aralk 1977
Havel, Helsinki Anlam asn a imza koymu devletle
rin Belgrod toplantsna bal olarak, zgrce bilgi
alverii ilkesinin ve yasak yaptlarn yaynlanmas
hakknn d ah a ak dile getirilmesi iin y a b an a ya-
azrlara on ek y azan tarafndan yazlm bir ak
m ektubu imzalar.
28 Ocak 1978 - Davamla lgili Rapor
Havel, birka arkadayla birlikte, demiryolcular ba
losuna geliinde gzaltna alnr. 13 M art a kadar
soruturm as yaplr, resmi grevlilere grev ban
da hakaretle sulanr. D urum alar 21 Nisan 1979a
k ad ar srer. Havel, tutukianu ve hapse atln,
20 M art 1978 tarihli -.Davamla lgili Ftapor*da anlatr.
21 M art 1978
Havel, lm cezasnn kaldrlm as iin 298 yurtta
tarafndan meclise yazlm b ir dilekeye imza atar.
7 Nisan 1978
art 77nin yirmi imzacsyla birlikte. *ek Sos
yalizminin Yz Yl (Sto let ekeho socialismu)
balkl, ek Sosyal Demokrat P artisibin Kurulu
K urultay'nm yznc yldnm dolaysyla kaleme
abnm bir bildiriyi imzalar.
27 Nisan 1978
HaveVin de onsekiz yesi arasm da yer ald. Hak-
sz M ahkm lan Savunm a Komitesi (Vybor na obra-
nu nespravecUive stihanych) kurulur. Havel, komi
teyi 29 Mays 1979d a tutuklanncaya kadar etkin bi
imde destekler.
89
A ustos - Eyll 1978
H a ve], Polonya Y u rtta la r zsavunm a Komitesi ile
Polonya a rt 77 tem silcileriyle yaplan iki o rtak top
lan ty a k atlr. 1 Ekim 'de yap lan nc toplant,
ekoslovak ve Polonya polisinin o rtak eylemiyle ya
n d a kesilir.
E k im 1978 G szlerin Gc
Havel, Edice Petlice'de No. 149 o larak ekoslovakya
d a zel d a tla n G szlerin Gc (Moc bezmoc-
y c h ) adl yazsn kalem e alr. Bu denem e yazsyla
ilgili, a rt 77n in im z a c la n a ra sm d a y eralan tart
m alar, ekoslovakyad a zel d a tlan zgrlk ve
ktid a r (O svobode a m oci) balkl b ir k ita p ta ya
ym lanr.
6 K asm 1978
Havel, a rt 77n in szcs o larak ilevini yeniden
stle n ir ve 0 u b a t 1970a k a d a r s rd r r.
7 K asm 1978 *Ev H apsim le lgili R aporlar
G venlik polisi H avel'i srekli izler; Aralk 1978'den
sonra, gerek P ra g daki evini, gerekse kuzeydou Bo
hemyada, T ru tn o v y a k n la rn d a H radeekteki say
fiye evini gzetlem eye b alar. Havel, Ocak ve Mart
1979da, Ev H apsim le v e inde B ulunduum Koul
la rla lgili R aporlar (Z pravy o m e m dom acim ve-
zen i a fevech s n im souviseficich) ta lk l iki yazy
kalem e alr. 3 Mert 1979'da, kendi d av ran lary la il
gili b u yasad k stla m a la ra kar, ileri B akanl
n a b ir yaz yazar.
1979 - Protesto
Havel, Edice Expedice'de No. 89 o larak ekoslovakya
da zel d a tlan Protesto (Protest) adl tek perdelik
o y u n u n u bitirir. Oyun, Pavel K ohoutu n N fu s K
d (A teti adl tek perdelik oyunuyla birlikte, Viya
n a Burgtheaterde, 17 K asm 1079d a ilk kez oyna
nr.

.90
27 ubaf 1979
Havel, Avusturya Devlet Bakam Rudolf Kirschfcger'e
bir mektup yazarak, ekoslovakya'ya yapaca ziya
rette ekoslovakya'daki siyasi tutuklulardan yana
giriimde bulunmasn rica eder.
29. M ay 1979
Gvenlik polisi, Haksz M ahkmlar Savunma Komi-
tesi'no kar geni apta eyleme balar, komite ye
lerinin evlerini aray arak onbeini tutuklar. Bunlar
dan aralarn d a H avelln de bulunduu onu poliste
gzaltna alnarak cum huriyete kar eylemlerle su
lanr. yelerden alts Ekim 1979'da mahkeme nne
karlr; geri kalan drd ise yarglanmadan, 22 Ara
lk 1979'da salverilir.
Austos 1979
Bir Dileri Bakanl grevlisi, polis gzetimi altn
dayken! Broadway'de edebi danm anlk yapm ak ze
re b ir yllna New York'a an ald haberini ve
rir. Havel, a n stnde konumay geri evirir.
22 - 23 E kim 1979
Haksz M ahkmlar Savunm a Komitesi' ndeki eylem
leri dolaysyla Petr Uhl, Jiri Dienstbler, Otka Bed-
narova, Vaclav Benda, Dana Nemcova ve Vaclav Ha
vel, Prag Kent M ahkem esinde yarglanrlar. Havel
drt buuk yl hapse mahkm olur.
19 Aralk 1979
AIDA'nm (Association Internationale de d6fence des
artistes victim es de la r^pression dans le monde) gi
riimiyle, Pariste Cartoucherie Theatre, Prag'da
Haksz M ahkum lan Savunm a Komitesinin alt ye
sinin yarglannn dram atik bir temsilini sahneler.
Bu tomsll. 9 ubat 1980'de Almanyada, Mnihte, 12
Kasm 1982de de Ne\v York'ta *Greenwich House
Theater*da oynanr. Almancas, Alman televizyonun
dan olduu kadar, A vusturya ve svire televizyonla
rndan da verilir.

91
7 O cak 1980
Havel, P rag'daki h ap ish an esin d en aln a ra k O strava
yak n larn d ak i H erm anice hapishanesine gtrlr.
24 M art 1981
P aris -T h eatre des M athurins. H aksz M ahkm lar
S av u n m a Komitesi ile m ah k u m yeleri yorarna,
S a rtre m K ir li Eller'iyle birlikte, H avelin Protesto'su
n u oynar.
18 H aziran 1981
ekoslovakyadaki tu tu k lu ve siyasal m ah k m larla
ilgili olarak a lm a n b ir k a ra rd a , A v ru p a P arlam en
tosu, brleriyle b irlik te V clav H avelin de salve
rilm esi a rsn d a b u lu n u r.
T em m u z 1981
P rag h ap ish a n e h astan esin d e b ir h a fta k ald k tan son
ra, Havel, O cak l83*e k a d a r y ataca Plzen-Bory h a
p ishanesine gnderilir.
21 K asm 1981
V arova tiyatrosu, -M ala S cena Povszechniego, Ha-
velin M la ka t, zel A l ve Protesto adl k sa oyun
la rm 13 A ralk a k a d a r oynar.
6 A ra lk 1981
PJzen Blge M ahkem esi, H avelin m ahkm iyetinin ya
n s m d o ld u rd u k ta n so n ra a rtl o la ra k salverilm e
si iin yapt b av u ru y u geri evirir.
17 u b a t 1982
a rt 77yi S av u n m a U lu slararas Komitesi, edebi a-
lm a la n ve in san h ak larn sav u n u u dolaysyla Jan
Palach d l 'n H avele verir.
10 H aziran 1982
Toronto York niversitesi, edebi b a a rla n dolaysy
la ve hapisteki y a z a rla b ir d ay an m a h arek eti olarak
Haveli Edebiyat O n u r D oktoras payesiyle in absenr-
tia dllendirir.

02
21 Tem m uz 1982
Avignondaki 30. U luslararas Tiyatro enliinde d
zenlenen alt saatlik Vclav Have Gecesi nde, Sa-
muell Beckettin Felket ve A rthur Milerin Hep Se
ni Dnyorum adl, kendisi iin yazdklar oyun
lar oynanr.
17 Austos 1982
Toulouse niversitesi, Havel'e Onur Doktoras paye
sini verir. Tren, ubat 1984te gerekleir.
A ralk 1992
Bakan Husakn A vusturya gezisi ncesinde, ileri
Bakanl Havele hapiste Bakan dan af dilemesi ne
risinde bulunur. Havel, neriyi geri evirir.
Ocafe 1983 Olga'ya M ektuplar
H aziran 1979 ile Eyll 1982 tarihleri arasnda, polis
gzetiminde ve daha sonra hapisteyken. Havel. kar
m a onun eliyle de birok arkadana bazlarna
elkonan, ok sayda m ektup yazar. Bu mektuplardan,
naslsa, 144 yerine ular ve daha bandan oal
tlarak datlr. Ocak 1983te. Edice Patlice'de No.
260 olarak, Edice Expedice'de de No. 166 olarak, Ol
ga'ya M ektuplar (Dopisy Olga) balyla yaymla
nr.
23 Ocak 1983
Havel, ciddi ibr zatrre geirir; kelepeli olarak,
Plzeny-Boryden P ragdaki bir hapishane hastanesi
ne gnderilir. 7 ubatta. Kent Mahkemesi nin bir ka
raryla, salk nedenleriyle mahkmiyeti askya, al
nr, Pragdaki Pod Petrinem kamu hastanesine gn-
dorilir.
f Mart 1963
lave), hastaneden karak evde bakma alnr, mah
kmiyetinin geri kalan ksm, Eyll 1985 te. kurtulu
un krknc yldnm nn kutlanm as dolaysyla
alfa urar. zgrlne yeniden kavuan Havel.
nemli art 77 belgelerini yeniden ele almaya balar
 3 N isan 1983
Havel, hapishaneden ktktan sonra ilk grmesini
Fransz gazeteci Antoine Spire'le yapar; grme Le
M onde1da yaymlanr (10/11 Nisan 1983).
M a y s 1983 Y a nllk
B eckett ta ra fn d a n kendisine a d a n a n Felaket oyu
n u y la birlikte, 29 E kim 'de Stockholm S tadsteater-de
sahneye ko n m ak zere, Havel ve a rt 77yle Daya
n m a Gecesi* iin Y a n l lk (O t n y l) adl, tek p erd e
lik oyunu kalem e alr.
15 E k im 1983 A lm y a z s O la ra k S o ru m lu lu k
Havel, Ludvik Vaculikin ek D K ita b adl roma
nnn ngilizce ve Franszca basks iin Alnyazs
Olarak Sorumluluk (O d p o v e d ro s t ja k o osu d ) ba
lkl denemeyi yazar; ekoslovakyada bu yaz zel
olarak datlr.
u b a t 1984 S iy a s e t v e V ic d a n
Havel, Toulouse niversitesinin kendisine verdii
Onur Doktoras treni iin Siyaset ve Vicdan (P o li
tik a a s v e d o m i) balkl denemeyi kaleme alr. Yaz,
ekoslovakyada zel olarak oaltlp datlr.
u A u sto s 1984 - K lt r stne A lt K o num a*
Havel, ekoslovakyadaki birinci (resmi) ve ikin
ci (resmi olmayan) kltrler stne tartmaya kat
k olarak, Kltr stne Alt Konuma*y yazar; ya
zlar ekoslovakyada zel olarak oaltlp datlr.
A ustos 1984 Largo Desolato
Havel, Edice E xpedicede No. 185 o la ra k y era la n ve
ekoslovakyad a zel d a tla n Largo Desolato (Lar
go Desolato) adl o y u n u n u yazar. O yun, 14 N isan
1985*te. V iy an a B urgtheaterde ilk kez oynanr.
E y l l 1984 nsan K im li i Peinde
Londrada gmen bir yaynevi, Rozmluvy, Haverin
1969 1979 yllan aras deneme, yaz, bildirge ve tar-
tm alarm insan Kimlii Peinde (O lidskou identitu/
bal altnda eke yaymlar.
Kasm 1984 - *K orkutucu
Havel, Alm an Hesstscher Rundfunk tarafndan ya
ymlanan ve ekoslovakya'da zel olarak datlan,
m odem yaam daki sylenler stne bir radyo dizi
si iin, Korkutucu (Thriller) adl denemeyi yazar.
3 Ocak 1985
Havel, yeni art 77nin szcs seilmesi dolaysyla
krksekiz saat polis gzetiminde kalr.
Nisan 1985 - Suskunluun Anatom isi
Havel, Am sterdam B an Kongresi iin, -Suskunluun
Anatomisi CAnatomie jedne zdrzenlivesti) adl de
nemeyi kaleme alr. Yaz, ekoslovakya'da zei ola
rak datlr.
Austos 1905
Havel, 1908 Sovyet igali yldnmnde hazrlanan
bir art 77 tasla dolaysyla. 9 Austosta Prag'da
ve 16 Austos Bratislavad a olmak zere, polis tara
fndan iki kez, krksekiz saatliine gzaltna alnr.
Ekim 1985 - eytan elmesi
Havel, Edice Expedice'de No. 223 olarak yeralan ve
ekoslovakyad a zel olarak datlan eytan elmesi
(Pokuent) adl oyununu bitirir. Oyun, 22 Mays 1986
da Viyana Burgtheaterde Die Versuchung adyla
ilk kez oynanr.
1985 Sem pozyum
Havel, ekoslovakya'da ya da srgnde yaayan yir
mi k ad ar ek felsefecinin yazlarndan derlenen Sem
pozyum (Hostina) balkl kitaba bir giri yazs ya
zar ve kitab yaym a hazrlar.
Ocak 1986
Havel, A m sterdam Erasm us dl .Kuruluu taraln
dan Erasm us dl'yle dllendirilir.
Kasm 1989
Frankfurt Kitap F u a n nda, Alman Yaymclar Birli
i, Havel'i Bar dl'yle onurlandrr. Ancak Ha-
vel, yurtdina kamad iin dl trenine katla
maz. Trende, gnderdii metin okunur. (Bu metnin
tam evirisini, Can Yaynlar 'ada Drama Dizi
sin d e kan, Havel'in eytan elmesi' adl oyunu
nun banda bulabilirsiniz.)
Ocak 1990
gn ekoslavakya Cumhurbakanlna se
ilir.