Professional Documents
Culture Documents
/ Kpek Hakknda
Temel Bilgiler
indekiler
Birinci Blm
Durumunuzu Deerlendirme
Farkndalk
kinci Blm
Bakm
Zeki Irklar
nc Blm
Eitim
Temel Komutlar
Drdnc Blm
Hayvanlar Koruma Kanunu
Birinci Blm
Durumunuzu Deerlendirme
Kpekler ve dier evcil hayvanlar siz yorgun veya megul olduunuz iin
ihmal edilemezler. Onlar her yln her gn yiyecee, suya, egzersize,
bakma ve elik edilmeye muhtatrlar. Barnaktaki hayvanlarn birou
sahiplerinin onlara iyi bakmann ne kadar zaman aldn bilmedikleri iin
oradadrlar.
Beslenme
Kpeinizin iyi beslenmesi, onun salkl, uzun mrl, refah bir ekilde
yaamasnda en nemli etkenlerdendir. Ona verdiiniz besinler, yavru
kpeinizin yaamnn her adan etkiler. Bu yzden onu beslerken
veterinerinizden tavsiye almay unutmayn
Ykama ve Tmarlama
Dzenli ykama ve tam anlamyla tmar (tarama) ilemi, kpek sal iin
ok nemlidir. Kpeinizi zel ilal sabunlarla ykamanz kpeiniz iin
olduka yararldr. Ayrca bu tarz zel sabunlar kpeinizi bitlerden,
pirelerden korumann yannda kpeinizin tylerinin gzel grnmesini
de salar. Birka gnde bir yaplmas gereken bu tarama ilemi
kpeinizin derisindeki kan dolamn hzlandrr ve dolaysyla
kpeinizi egzama tarz deri problemlerinden korumu olur. Ayrca tabi
ki tarama, kpeinizin tylerinin karmasn da engelledii iin
kpeinizin gzel ve sevimli olmasna yardmc olur. Aksi taktirde her
yana ty dken bir ty yumayla iliki kurmak salk asndan ve
temizlik konusunda hassas olmanz gereken bir konudur.
Pire Kontrol
Kpeinizin Muayeneleri
Birka gnde bir kpeimi batan sona, dikkatli bir ekilde kontrol
ederim. Bunu ellerinizle derisinde bir problem arayarak yapabilirsiniz.
Tabi ki kpeiniz bu srada ona masaj yaptnz zannedecek. Kpeinizi
kendiniz muayene etmeniz iin bilmeniz gerekenler; Kpeinizin
vcudundaki btn kesikleri, topaklar, kzarm noktalar kontrol edin.
Bu tarz problemlerle karlatnzda ne yapmanz gerektiini renin.
Elinizi kpeinizin vcudunda gezdirirken, kpeinizin verdii tepkileri
dikkatli bir ekilde takip edin. Eer kpeinizin cann acyorsa bu dikkat
edilmesi gereken bir eyler olduu anlamna gelir. Dzenli olarak
kpeinizin dilerini ve di etlerini kontrol edin. zellikle di eti
problemlerine daha ciddi bir ekilde dikkat edin. Kpeinizin patilerini
ve trnaklarn dzenli olarak kontrol edin. Patisine batacak herhangi bir
ey kpeinizi ciddi bir ekilde rahatsz edecektir. Kulak kontrol de ok
nemlidir. Kpeinizin kulaklarn nemlenme ya da iltihaplanmadan
korumak iin dzenli bir ekilde kontrol etmeniz gerekmektedir. Bu
kontroller esnasnda ya da baka bir zaman kpeinizin hareketlerindeki
bir deiikliklere dikkat edin. Kpeiniz sizinle konuamayaca iin
sorunlarn size anlatamaz hatta bazen kpekler bu skntlarn saklamak
isterler. Bu yzden kpeinizin davranlarn yakndan takip edin.
Dzenli bir ekilde kontrol sorumluluunda olmanz, salk sorununu
daha ilerlemeden tedavi edebilmenizi salar. Bu da kpeinizin bou
bouna ac ekmesini, size ve sevdiklerinize zarar vermesini engeller. Bu
dzenli kontroller srasnda kpeinizin ihtiya duyabilecei ilalar olup
olmadn da anlam olursunuz.
Zeki Irklar
Border Collie
Border Collie, hem sporcu bir kpektir hem de oban kpeidir. Aslna
baklrsa, en iyi oban kpekleri sralamasnda ba ekmektedirler.
nanlmaz bir zekya ve enerjiye sahiptirler. Sahipleri ile birlikte
almaktan ok zevk alrlar. ok ksa srede eitilebilmeleri ile
nldrler.
Doberman Pinscher
Golden Retriever
Labrador Retriever
Papillon (Kelebek)
Poodle (Kani)
ou kpek sahibi, Kani rkn ssl kpek olmalarnn yan sra, en zeki
kpek sralamasnda ikinci srada olduunu bilmiyor. Bu cins kpekler,
mkemmel bir avc kpei, iz srme kpei ya da kurtarma kpei
olabilirler. Buna ramen eskiden ku yalamak iin kullanlrd. Ayrca
Kani rk, yesi olduklar gruptaki dier bireyler zerinde olduka
korumac bir tutum sergiler. Bu da onlarn sahiplerine ne kadar bal
olduklarn gsterir.
Rottweiler
Bir Aratrma;
Deerlendirmenin Yorumu:
1'den 10'a kadar olan sralamadaki kpek rklar alma ve itaat zekas
ynnden en zeki olanlardr. Bu tre ait ou kpek, yeni komutlar be
kez tekrarlandktan sonra anladklarn belirtecek fazla tekrara gerek
kalmadan bu yeni komutlar anmsayacaklardr. Sahiplerinin verdii
komutu % 95 veya daha yksek oranda uyacaklardr. Zeknn bu
boyutunda gerekten de bir numaralar ve deneyimsiz eiticilerle
bile ilerini iyi yapacaklardr.
Liderlik
Tuvalet Eitimi
Eve yeni aldmz yavru kpekten, hep kendi psiik gcnden fazlasn
isteyerek, temiz olmasn bekleriz. Hatta bazlar piyasadaki tuvalet
eitim spreyleriyle hemen ii halledebileceklerini zannederler. Oysa
yaamnn ilk aylarnda yavru kpek, ayn bebekler gibi tuvaletini
tutabilmek iin gerekli sinirsel geliimini henz tamamlam deildir.
Yeni ortamna hemen uyum salayamayacak ve doal olarak nereye
tuvaletini yapacan bilemeyecektir. te kpee tuvaletini yapmas
gereken yeri retmeye, tuvalet eitimi adn veriyoruz. Buradaki
hareket noktamz sadece, kpein doutan gelen, yuvay temiz tutma
eilimini gelitirmek ve tm evi kendi yuvas olarak grmesini
salamaktr. Ancak kpekler arasnda rk farkll gibi kaltmla ilgili
sebepler dolaysyla temizlik eitimini almada farkllklar
gzlenebilmektedir. Eve yeni bir yavru aldnzda, siz onun retmeni,
eviniz de onun barna olur. ou kpekler eve alndnda yedi sekiz
haftalk civarnda olur ki, bu ya, retime balamak iin uygundur.
Kpek yavrularnda temel alkanlklar erken dnemde yerleir, bu
yzden kpeiniz iin setiiniz dk yeri, kpek iin kalc olur. Gazete
kd, ot, beton ya da asfalt dk yeri iin idealdir. Eer gazete kdn
dk yeri olarak kullanyorsanz, kpein yatana gazete kd rtmeyin
veya gazeteyi baka amalar iin kullanmayn. Kpeiniz iin setiiniz
yataklk ile dk yerinin, birbirine yakn ve ulalmas kolay olmas
gerekir. Daha ileride ise yatak ve tuvalet birbirinden uzak tutulmaldr.
Bir yavru normal olarak, uyannca yiyip itikten sonra, oyun ve dier
aktivitelerden sonra ve akam yatmadan nce tuvaletini yapar; bu
zamanlarda kpeinizi dk yerine gtrmeniz gerekir. Bir yavru gnde
ile drt kere yemek yer, birok kere su ier ve birok kerede oyun
aktivitelerinde bulunur. Bu da demektir ki, eer dk yeri dardaysa,
yavru kpeinizle gnde birok kere tuvalete kmal ve be ile on dakika
kadar kalmalsnz. zellikle alan hayvan sahiplerinin bu eitimi
vermesi zordur. Tamamen imknsz anlamna gelmesin, ancak bu
durumda eitimin sresi birka ay bulabilir. Bu esnada evde vuku bulan
ieme olaylarna tahamml etmek kolay deildir. alan hayvan
sahipleri yavru kpek alacaklarsa izin dnemlerine rast getirmelerini
tavsiye ederim. Kpekle iki hafta sreli youn ilgi hem tuvalet eitimini
salayacak, hem de kpek geliiminde nemli olan bu dnem daha iyi
deerlendirilmi olacaktr. Yavru kpein, tm evi yuvas olarak
kavramas o kadar kolay olamamaktadr. Ev iinde zgrce dolaan
yavru kpek, sahibinin en fazla titizlik gsterdii odalar dklama yerleri
olarak grp, ihtiyacn buralarda giderebilir. Burada yaplmas gereken,
ilk nce kpein hareket alann daraltarak, kk ama ferah bir odaya
alnmas, odann belli bir yerine balanmas veya etrafnn evrilmesidir.
zaten kpek tuvaleti geldiinde, ister bal, isterse de serbest olsun,
nce etraf koklamaya balar ve ieyecek yeri arar; bu hareketleri
hayvan sahibi kolayca fark edebilir. Bunu fark eden hayvan sahibi her
defasnda hemen kpeini alr ve doru yere gtrr, kpek doru yere
ierse aferin diyerek okanr. Kpek, yaad yeri kirletmemesini
rendikten sonra, bu blgenin alan, kademeli ve devaml olarak
gzleyerek bytlmeli, bal ise ipi uzatlmaldr. Adm adm bytlen
bu alana paralel olarak kpek tm evi yuvas olarak grecektir. Zaten bir
sre sonra sindirim faaliyetleri ve dklama, gnn belirli zamanlarnda
ritmik hareketler haline gelecektir (rnein; sabah ve akam
gezilerinde). Yavru kpek yeterli ekilde dar karlamyorsa, dk ve
idrarn gazete kd zerine yapmas retilebilir. Bu gazete kd, her
zaman ayn yerde bulundurulmal ve gazete deitirilirken, dk ve
idrarla kirli bir sayfa braklp, alttaki sayfalar deitirilmelidir. Bylece
kpek sadece optik olarak deil, olfaktorik(Alnla st dudak arasnda
bulunan, kntl, iki delikli koklama ve solunum organ) olarak da
(kokuyla) uyarlm olur. Yavru kpek dksn gazete kad zerine
yapmaya alnca, evde zgrce dolaabilecek duruma gelir ve doru
yere yapmaya devam ederse, dolama zgrl artk kstlanmaz.
Yavrulara ev eitimini vermek sahibinin maharetine baldr. Bu eitim
sekiz haftalkken balar, nk bu haftalar temel olaylar renme
dnemidir. Ancak kpek sekiz haftalktan kk olsa da yaplabilecek
birtakm eyler vardr. En azndan evi yuvas olarak grmesine bu
yalarda da yardmc olabiliriz. Tabii ki, bu yalarda eitim amacyla
hayvana kzma ve barma gibi davranlarda bulunmak hataldr. Sabrn
ok nemli olduu ve kpein alglama kapasitesinin her an ayn
olmad unutulmamaldr. rnein; baz gnlerde kpeklerin psikolojik
durumu renme iin uygun olmayabilir ve dikkatleri kolayca dalabilir
(stres, evresel uyarmlar). Kpein sahibine duyduu ballk ve gven
nedeniyle, sahibi yannda deilken dahi, onun tekrar geleceinden emin
olmasnn, ev kurallarna uymas, rnein; tuvaletini tutmas ve ortal
datmamas asndan nemi vardr. Darya pisleme alkanl olan bir
kpein sahibinin evden on iki saatten fazla uzak kalma durumu varsa,
bu kpee banyo, tuvalet gibi yerlere tuvaletini yapmas retilmelidir.
Baz kpekler yirmi drt saatten fazla bir sre tuvaletlerini tutar ve eve
pislemezler. Ama bunu yapabiliyor diye gevek davranp, ona strap
vermek byk hakszlk olacaktr. Kpein yemek yeme ve dar kma
saatlerinin dzenli olmas ok yararldr. Bu, kpein yaamn dzene
soktuu gibi, sindirim sistemine de ritim kazandraca iin hayvann
pisleme ihtiyac gnn belirli saatlerine denk gelecek ve bu saatler
dnda pisleme ihtiyac duymayacaktr. Eer yavru, annesinden ayrlp
dorudan bize gelecekse, tuvalet eitiminde farkl bir yntem
kullanlabilir. rnein; gazeteye alm anne kpek doum yaptnda,
yaad yerin yaknna, kendisinin ve yavrularnn kullanabilecei tuvalet
yeri yaplr ve kendi dksyla kirli gazete buraya konulur. Bylece bu
tuvaletin anne kpek tarafndan kullanlmas salanr. Alt haftalktan
byk olan yavru kpekler tuvalet konusunda annelerini her zaman
rnek alrlar ve annelerinin yapt yeri kullanrlar. Yavruyu aldmzda
tuvalet olarak kullanlan bu gazete ya da bu amala kullanlan baka bir
materyalden para alarak, evde uygun bir yere koyarsak yavrunun yeni
ortamnda koku yardmyla doru yeri bulmasn salam oluruz. Eve
gelindiinde, alnan bu para, yaplacak tuvaletin iine katlr ve yavru
kpee koklatlr. Sonra kpek orada yalnz braklr. Normalde yavru,
kendi yuvasndaki tuvaletten tand bu kokuyla ilgilenecek ve yeni
tuvaleti olarak oray kabullenecektir. Ancak yavru kpek, her eye
ramen yeni bir ortama ve insanlarn arasna geldii iin tuvaletinin
yerini unutabilir. Tuvaleti geldiinde evin en gzel halsn koklamaya ve
kendine uygun bir yer bulmaya alr. Bu durumda kesinlikle yavruyu
korkutmamak gerekir, eer korkutursak tuvaletini yapamaz ve yapaca
yeri renemez veya korkudan hemen oraca yapabilir ve yapt yerde
brakt koku, yavrunun tekrar oraya yapmasn tevik eder. Bu nedenle
byle bir durumda onu arkadaa armal, nazike tutarak, tuvaletine
gtrmeliyiz. Tuvaletine braktktan sonra, tekrardan oturma odasna
gitmeli, ancak oturduumuz yerden onu gzetleyerek, tuvaletini yapp
yapmadn renmeliyiz. Yan yerlere yapt zaman, bizim
hissedemediimiz ama onun gnlerce hissedebilecei kokunun oradan
kaldrlmas arttr. Bu yer zellikle amonyakl olmayan bir leke
kartcyla, rnein; amar suyu veya sirkeyle temizlenmelidir (sirke
kpek iin itici bir kokuya sahip olduundan uzaklatrc olarak da
yararldr). Amonyak, normal idrarda da bulunduu iin hayvan tekrar
oraya ekebilir. Eer yavru kpek olay kavrayamaz, tekrardan halnn
zerine tuvaletini yapmaya alrsa, kesinlikle sabrl bir ekilde
davranp, her defasnda tekrar tuvaletine gtrmeliyiz. Sonunda uyum
iinde yaayabileceimiz bir kpeimiz olacandan phemiz olmasn.
Bu eitimde, kpein zerine denden daha fazlas bizim zerimize
dmektedir ve yine baarsz olunduu takdirde nedeni ve sorumlusu
kesinlikle kpek olmayacaktr. Yani kpee bu eitimi veremediysek onu
sulamann hibir anlam yoktur. Yavru kpee kzmamz, onu tutup
sallamamz burada kesinlikle sonu vermez. Ancak sabr ve bilinli
hareket ettiimizde istediimiz sonuca kesinlikle ularz. Yavru kpek
tuvaleti kullanmasn renirse, sevincimizi yksek sesle, yavrunun
anlayabilecei tarzda gsterebiliriz. Ona hediyeler verip
dllendirilebilirsiniz. Bundan baka bir yol yoktur. Eer tuvaletini
istenmeyen yere yapt zaman cezalandrrsak, ona barrsak, kpek
bizim bu davranmz, yapt hatayla badatramaz. Tuvaleti
nedeniyle ona fkelendiimizi dnerek, tuvaleti geldiinde kendisini
cezalandracamz zanneder ve kimsenin grmedii zamanlarda gizli
yerlere yapmaya yeltenir. Kk yata byle bir tecrbe edinirse, ileride,
koltuk altnda veya koridorda pek ok hediye ile karlaabilirsiniz.
Belki bu tip cezalandrmalar, ancak kpek suu iler ilemez uygulanrsa
(en fazla iki saniye sonra) niin cezalandrldn anlayabilir ama
anlamas doru davran yapaca anlamna gelmez. Baz hayvan
sahipleri eve dndklerinde, kpein tuvaletini yaptn fark edip ona
barmaya balar ve biraz evvel sylediimizin aksine, Kpek niye
kzdn gayet iyi anlyor, nk tuvalet yapmsa ben eve geldiimde
kaacak delik aryor der. Kpein bu kzma sebebini anladn da kabul
edebilirim. Ama bu davransal bozukluktan dolay yaplmsa (ki ou
bu nedenle yaparlar) bu barma, ii daha da ktletirmez mi? Bu
barma kpee doru davran asndan retici midir? Yani doru
yolu gsterebilmekte midir? Kpek hatasn kavram olabilir ama
mhim olan doru yeri retmektir ve bu adan kzmann hibir yarar
yoktur. Yavrunun sidik kesesinin, ayn anda ok miktar idrar
tayamayacak kadar ufak olmas gibi birok nedenden tr sk sk
ieme kazalaryla kar karya geliriz. ocuklarmz bu tip hatalar
yaptnda onlar cezalandrrsak, bu cezann sebebini onlara anlatabilir
ve bir daha yapmamalarn isteyebiliriz. Ancak kpeklere,
cezalandrmamzn nedenini aklayamaz, sadece hatasn anlamasn
salarz. rnein; kpek sahibi evde toprak iinde iek yetitiriyorsa ve
ime tuvaletini yapmaya alm kpek, evdeki bu topraa tuvaletini
yapyorsa, kpek sahibi genellikle kpee ok kzar ve onu eitli
ekillerde cezalandrr. Bunun sonucunda, yavru yalnzca tuvalet
yapmann ya da sahibinin yannda tuvalet yapmann problem olduunu
dnebilir ve deiik davranmaya balayabilir. rnein, sahibi evde
yokken tuvalet yapabilir. Bu nedenle tekrar syleyelim, kpek yanl bir
ey yaptnda ona mmkn olduunca annda kzlmal ve arkasndan
dorusu gsterilmelidir. Bylece kpek ikisi arasnda balant kurabilir.
Ev eitimi problemlerini zmede ceza etkin bir yol olmad gibi, byle
her basit olayda hayvan cezalandrmayla ileride geliecek daha ciddi
olayda hayvan cezalarn etkinlii kalmayacaktr. Ayrca kpek yavrusu,
her zaman sahibinden pozitif duyumlar almak ister, bu nedenle verilen
cezalar ar olmamal ve kpein bu gibi problemleri amasnda sevgi ve
ilgiyle yardmc olunmaldr. Kpek trlerinin ev eitimine gsterdii
tepkiler farkldr. rnein; Basset Hound, Dachshund, Fox Terrier,
Dalmayal, Pekinez gibi baz rklarda bu eitim daha zor olmasna
karn, Bichon Frise, Kani, Welsh Corgi, Avusturya oban kpei ve
Doberman Pinscher gibi rklarda daha kolay olmaktadr. Dii kpekler,
erkek kpeklerden daha iyi eitilebildikleri iin almay dndnz
kpek, ev eitiminde fazla baar gsteremeyen bir rka mensup ise
diisini tercih etmelisiniz.
Hayr Kavram
Kpeiniz doal olarak siz ona Gel derken neyi kastettiini bilemez ve
basite sizin ondan ne istediinizi anlayamaz. Kpeiniz belki gemite
sizin Gel komutunuza itaat etmemitir ve siz de yapmanz gerekenleri
doru olarak yapmamsnzdr. Belki de kpeiniz sadece sizin yannza
gelmektense, etrafta kouturup sosyallemeyi daha cazip buluyor
olabilir. Ya da gemite kpeiniz sizin Gel komutunuza uydu ancak siz
onu bunu yaptnda cezalandrdnz. Nasl m? Mesela siz kpeinizi
ardnz nk onun kafese girmesini istiyorsunuz. Garibim de geldi siz
onu arnca, ama siz ne yaptnz onu dllendirmek yerine kafese
kapattnz ya da Gel, Gel diye yrtndnz ve artk elinize geince ona
kt davrandnz, kzdnz. te sizin Gel iniz o noktada biter dikkatli
olun. Daima hogr.
Nasl Yapalm?
Eer yannzda size yardmc olacak biri varsa odann ya da bahenin bir
yerinde durun ve karnza arkadanz aln aranzda birka metre
ortamn el verdii srece bir boluk brakn. nce siz kpeinizi Gel
(ismi) eklinde arn ve yannza geldiinde hemen onu dllendirin.
Daha sonra arkadanz yine ayn ekilde kpeinizi arsn ve yine
gittiinde onu dllendirsin. Bu oyun kpekler iin ok elenceli ve
onlara komutu retebilmeniz iin mkemmel bir yoldur. Bu ekilde
kpeiniz sadece sizin deil baka insanlarn gel komutuna da alacaktr.
Bu oyuna bir de saklamba ekleyerek tabi ki daha ilerleyen zamanlarda,
daha fazla elenebilirsiniz. Siz baka bir odaya gidin ve kpeinizi ayn
ekilde arn ve brakn kpeiniz sizi bulsun. ou kpekler bu oyuna
baylr.
Teknik
Teknik
Teknik
Teknik
Teknik
Gidip getirme herhangi bir kpekle oynanacak elenceli bir oyundur. Bir
top ya da baka bir oyuncak frlatma ve kpein onu kovalayarak size
getirmesi eklindedir. ou insan oyunun kpeklerin doal olarak yapt
bir ey olduunu dnr, fakat ok sk olarak nasl yapacaklarn
renmeye ihtiyalar vardr ya da en azndan oyunun bir ksmn.
Kpeinize yakalamay u ekilde retebilirsiniz.
Kpeinizi gnderin;
Bir kez kpeiniz oturduktan sonra, topu atn ve ona yakala diyerek
gnderin. Topu ksa mesafeye atarak balayn. ou kpek topu
igdsel olarak kovalayacak ve onu tutacaktr. Eer yaparsa, bu ksm
bitirdiniz. Eer gidip getirme oyunu kpeinize doal gelmemise, onu
dl vererek, onu severek(verek), topun peinden koacak ve onu
yakalayacak yollar zerinde yavaa almaya balayabilirsiniz.
Nerede bu kpek?
Topu almadan nce, onu getirmesi iin bir kpei ikna etmek ok zor
olabilir, gelen topu kpeinizin size vermesini salamak baka bir olay.
Kpeinizin brak komutunu bilmesi ok yardmc olur. Bir kpekle
yakalama oyunu oynamadan nce, size dnd zaman onu brak
komutunu vererek buna deneyin. Eer topu serbest brakrsa, onu vn
ve dl olarak tekrar topu atn. Eer kpeiniz topu brakmay
reddederse, kurtarcnz olacak birka numaraya ihtiyacnz olacak.
Elinizde biraz ikram bulundurun. Kpeinize brak komutu verin ve
sonra ona ikramlar gsterin. kramlar almak iin topu brakmas
gerekecek. Kpee ikramlar vermeden nce, bulunduunuz yerde topu
geri getirene kadar beklediinize emin olun. Daha sonra oyuna devam
etmek iin topu atarak ona ifte dl verin. Baka bir seenek,
ikramlarn yerine iki top kullanmaktr. Kpeiniz ilk topla size dnd
anda, ona elinizde tutuyor olduunuz baka bir top gsterin. ou kpek
ikinci topun peinden gitmek iin, sahip olduu topu brakacaktr.
Kpeiniz topu brakt anda, yakalamas iin elinizdekini atn.(Bu her
zaman ie yaramaz. Baz kpekler zaten sahip olduklar topu brakmay
reddeder. Bu durumda dl metodu muhtemelen en iyisidir.) Topla
komakta srarc olan kpekler iin, tasma takarak pratik yapmay
deneyin. Topu ksa mesafeye atn, ona gel komutunu verin, sonra
sadece orada durun ve onu bekleyin. Doru ynde gitmesi iin ikna
etmek amacyla onu vn ve ikramda bulunun.
BRNC KISIM
Genel Hkmler
BRNC BLM
Ama, Kapsam, Tanmlar ve lkeler
Ama
Madde 1
Bu Kanunun amac; hayvanlarn rahat yaamlarn ve hayvanlara iyi ve
uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanlarn ac, strap ve
eziyet ekmelerine kar en iyi ekilde korunmalarn, her trl
maduriyetlerinin nlenmesini salamaktr.
Kapsam
Madde 2
Bu Kanun, ama maddesi dorultusunda yaplacak dzenlemeleri,
alnacak nlemleri, salanacak egdm, denetim, snrlama ve
ykmllkler ile tbi olunacak ceza hkmleri kapsar.
Tanmlar
Madde 3
Bu Kanunda geen terimlerden;
a)Yaama ortam: Bir hayvann veya hayvan topluluunun doal
olarak yaad yeri,
b) Etoloji: Bir hayvan trnn doutan gelen, kendine zg
davranlarn inceleyen bilim daln,
c) Ekosistem: Canllarn kendi aralarnda ve cansz evreleriyle
ilikilerini bir dzen iinde yrttkleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal
sistemi,
d) Tr: Birbirleriyle iftleebilen ve reme yeteneine sahip
verimli dller verebilen poplasyonlar,
e) Evcil hayvan: nsan tarafndan kltre alnm ve
eitilmi hayvanlar,
f) Sahipsiz hayvan: Barnacak yeri olmayan veya sahibinin ya da
koruyucusunun ev ve arazisinin snrlar dnda bulunan ve herhangi bir
sahip veya koruyucunun kontrol ya da dorudan denetimi altnda
bulunmayan evcil hayvanlar,
g) Gten dm hayvan: Bulac ve salgn hayvan hastalklar
haricinde yalanma, sakatlanma, yaralanma ve hastalanma gibi eitli
nedenlerle fizik olarak i yapabilme yeteneini kaybetmi binek ve yk
hayvanlarn,
h)Yabani hayvan: Doada serbest yaayan evcilletirilmemi ve
kltre alnmam omurgal ve omurgasz hayvanlar,
) Ev ve ss hayvan: nsan tarafndan zellikle evde, iyerlerinde
ya da arazisinde zel zevk ve refakat amacyla muhafaza edilen veya
edilmesi tasarlanan bakm ve sorumluluu sahiplerince stlenilen her
trl hayvan,
j) Kontroll hayvan: Bir kii, kurulu, kurum ya da tzel kiilik
tarafndan sahiplenilen, bakm, alar, periyodik salk kontrolleri
yaplan iaretlenmi kayt altndaki ev ve ss hayvanlarn,
k) Hayvan bakmevi: Hayvanlarn rehabilite edilecei bir tesisi,
l) Deney: Herhangi bir hayvann ac, eziyet, znt veya uzun
sreli hasara neden olacak deneysel ya da dier bilimsel amalarla
kullanlmasn,
m) Deney hayvan: Deneyde kullanlan ya da kullanlacak olan
hayvan,
n) Kesim hayvan: Gda amal kesimi yaplan hayvanlar,
o) Bakanlk: evre ve Orman Bakanln,
fade eder.
lkeler
Madde 4
Hayvanlarn korunmasna ve rahat yaamalarna ilikin temel ilkeler
unlardr:
a) Btn hayvanlar eit doar ve bu Kanun hkmleri
erevesinde yaama hakkna sahiptir.
b) Evcil hayvanlar, trne zg hayat artlar iinde yaama
zgrlne sahiptir. Sahipsiz hayvanlarn da, sahipli hayvanlar
gibi yaamlar desteklenmelidir.
c) Hayvanlarn korunmas, gzetilmesi, bakm ve kt
muamelelerden uzak tutulmas iin gerekli nlemler alnmaldr.
d) Hibir madd kazan ve menfaat amac gtmeksizin, sadece
insan ve vicdan sorumluluklarla, sahipsiz ve gten dm hayvanlara
bakan veya bakmak isteyen ve bu Kanunda ngrlen koullar tayan
gerek ve tzel kiilerin teviki ve bu kapsamda egdm salanmas
esastr.
e) Nesli yok olma tehlikesi altnda bulunan tr ve bunlarn
yaama ortamlarnn korunmas esastr.
f) Yabani hayvanlarn yaama ortamlarndan koparlmamas,
doada serbeste yaayan bir hayvann yakalanp zgrlkten yoksun
braklmamas esastr.
g) Hayvanlarn korunmas ve rahat yaamalarnn salanmasnda;
insanlarla dier hayvanlarn hijyen, salk ve gvenlikleri de dikkate
alnmaldr.
h) Hayvanlarn trne zg artlarda baklmas, beslenmesi,
barndrlma ve tanmas esastr.
) Hayvanlar tayan ve tatanlar onlar trne ve zelliine
uygun ortam ve artlarda tamal, tama srasnda beslemeli ve bakmn
yapmaldrlar.
j) Yerel ynetimlerin, gnll kurulularla ibirlii ierisinde,
sahipsiz ve gten dm hayvanlarn korunmas iin hayvan
bakmevleri ve hastaneler kurarak onlarn bakmlarn ve tedavilerini
salamalar ve eitim almalar yapmalar esastr.
k) Kontrolsz remeyi nlemek amacyla, toplu yaanan yerlerde
beslenen ve barndrlan kedi ve kpeklerin sahiplerince ksrlatrlmas
esastr. Bununla birlikte, sz konusu hayvanlarn yavrulatmak
isteyenler, doacak yavrular belediyece kayt altna aldrarak bakmakla
ve/veya datmn yapmakla ykmldr.
KNC KISIM
Koruma Tedbirleri
BRNC BLM
Madde 5
Bir hayvan, bakmnn gerektirdii yaygn eitim programna katlarak
sahiplenen veya ona bakan kii, hayvan barndrmak, hayvann trne ve
reme yntemine uygun olan etolojik ihtiyalarn temin etmek, salna
dikkat etmek, insan, hayvan ve evre sal asndan gerekli tm
nlemleri almakla ykmldr.
Hayvan sahipleri, sahip olduklar hayvanlardan kaynaklanan
evre kirliliini ve insanlara verilebilecek zarar ve rahatszlklar nleyici
tedbirleri almakla ykml olup; zamannda ve yeterli seviyede tedbir
alnmamasndan kaynaklanan zararlar tazmin etmek zorundadrlar.
Ev ve ss hayvan satan kiiler, bu hayvanlarn bakm ve
korunmas ile ilgili olarak yerel ynetimler tarafndan dzenlenen eitim
programlarna katlarak sertifika almakla ykmldrler.
Ev ve ss hayvan ve kontroll hayvanlar bulundurma ve
sahiplenme artlar, hayvan bakm konularnda verilecek eitim ile ilgili
usul ve esaslar ile sahiplenilerek baklan hayvanlarn evreye
verecekleri zarar ve rahatszlklar nleyici tedbirler, Tarm ve Kyileri
Bakanl ile egdm salanmak suretiyle, ileri Bakanl ve ilgili
kurulularn gr alnarak Bakanlka karlacak ynetmelikle
belirlenir.
Ticar ama gdlmeden bilhassa ev ve bahesi ierisinde baklan
ev ve ss hayvanlar sahiplerinin borcundan dolay haczedilemezler.
Ev ve ss hayvanlarnn retimini ve ticaretini yapanlar,
hayvanlar sahiplenen ve onu retmek iin seenler annenin ve
yavrularnn saln tehlikeye atmamak iin gerekli anatomik,
fizyolojik ve davran karakteristikleri ile ilgili nlemleri almakla
ykmldr.
Ev ve ss hayvanlar ile kontroll hayvanlardan, doal yaama
ortamlarna tekrar uyum salayamayacak durumda olanlar terk edilemez;
beslenemeyecei ve iklimine uyum salayamayaca ortama
braklamaz. Ancak, yeniden sahiplendirme yaplabilir ya da hayvan
bakmevlerine teslim edilebilir.
Sahipsiz ve gten dm hayvanlarn korunmas
Madde 6
Sahipsiz ya da gten dm hayvanlarn, 3285 sayl Hayvan Sal
Zabtas Kanununda ngrlen durumlar dnda ldrlmeleri yasaktr.
Gten dm hayvanlar ticar ve gsteri amal veya herhangi
bir ekilde binicilik ve tamaclk amacyla altrlamaz.
Sahipsiz hayvanlarn korunmas, baklmas ve gzetimi iin
yrrlkteki mevzuat hkmleri erevesinde, yerel ynetimler yetki ve
sorumluluklarna ilikin dzenlemeler ile evreye olabilecek olumsuz
etkilerini gidermeye ynelik tedbirler, Tarm ve Kyileri Bakanl ve
ileri Bakanl ile egdm salanarak, dier ilgili kurulularn da
gr alnmak suretiyle Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir.
Sahipsiz veya gten dm hayvanlarn en hzl ekilde yerel
ynetimlerce kurulan veya izin verilen hayvan bakmevlerine
gtrlmesi zorunludur. Bu hayvanlarn ncelikle sz konusu
merkezlerde oluturulacak mahede yerlerinde tutulmas salanr.
Mahede yerlerinde ksrlatrlan, alanan ve rehabilite edilen
hayvanlarn kaydedildikten sonra ncelikle alndklar
ortama braklmalar esastr.
Sahipsiz veya gten dm hayvanlarn toplatlmas ve hayvan
bakmevlerinin alma usul ve esaslar, ilgili kurum ve kurulularn
grleri alnarak Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir. Hayvan
bakmevleri ve hastanelerin kurulmas amacyla Hazineye ait araziler
ncelikle tahsis edilir. Amac dnda kullanld tespit edilen arazilerin
tahsisi iptal edilir.
Hibir kazan ve menfaat salamamak kaydyla sadece insan ve
vicdan amalarla sahipsiz ve gten dm hayvanlara bakan veya
bakmak isteyen ve bu Kanunda ngrlen artlar tayan gerek ve tzel
kiilere; belediyeler, orman idareleri, Maliye Bakanl, zelletirme
daresi Bakanl tarafndan, mlkiyeti idarelerde kalmak kouluyla
arazi ve buna ait binalar ve demirbalar tahsis edilebilir. Tahsis edilen
arazilerin zerinde amaca uygun tesisler ilgili Bakanln/darenin izni
ile yaplr.
KNC BLM
Hayvanlara Mdahaleler
Cerrahi mdahaleler
Madde 7
Hayvanlara tbb ve cerrahi mdahaleler sadece veteriner hekimler
tarafndan yaplr.
Kontrolsz remenin nlenmesi iin, hayvanlara ac vermeden
ksrlatrma mdahaleleri yaplr.
Yasak mdahaleler
Madde 8
Bir hayvan neslini yok edecek her trl mdahale yasaktr.
Hayvanlarn, yaadklar srece, tbb amalar dnda organ veya
dokularnn tm ya da bir blm karlp alnamaz veya tahrip
edilemez.
Ev ve ss hayvannn d grnn deitirmeye ynelik veya
dier tedavi edici olmayan kuyruk ve kulak kesilmesi, ses tellerinin
alnmas ve trnak ve dilerinin sklmesine ynelik cerrahi mdahale
yaplmas yasaktr. Ancak bu yasaklamalara; bir veteriner hekimin,
veteriner hekimlii uygulamalar ile ilgili tbb sebepler veya zel bir
hayvann yarar iin gerektiinde tedavi edici olmayan mdahaleyi
gerekli grmesi veya remenin nlenmesi durumlarnda izin verilebilir.
Bir hayvana tbb amalar dnda, onun trne ve etolojik
zelliklerine aykr hale getirecek ekilde ve dozda hormon ve ila
vermek, eitli maddelerle doping yapmak, hayvanlarn trlerine has
davran ve fizik zelliklerini yapay yntemlerle deitirmek yasaktr.
Hayvan deneyleri
Madde 9
Hayvanlar, bilimsel olmayan tehis, tedavi ve deneylerde
kullanlamazlar.
Tbb ve bilimsel deneylerin uygulanmas ve deneylerin
hayvanlar koruyacak ekilde yaplmas ve deneylerde kullanlacak
hayvanlarn uygun biimde baklmas ve barndrlmas esastr.
Bakaca bir seenek olmamas halinde, hayvanlar bilimsel
almalarda deney hayvan olarak kullanlabilir.
Hayvan deneyi yapan kurum ve kurulularda bu deneylerin
yaplmasna kendi bnyelerinde kurulmu ve kurulacak etik kurullar
yoluyla izin verilir.
Etik kurullarn kuruluu, alma usul ve esaslar, Tarm ve
Kyileri Bakanl ile Salk Bakanlnn ve ilgili kurulularn
grleri alnarak Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir.
Deney hayvanlarnn yetitirilmesi, beslenmesi, barndrlmas,
baklmas, deney hayvan besleyen, tedarik eden ve kullanc iletmelerin
tescil edilmesi, alan personelin nitelikleri, tutulacak kaytlar, ne tr
hayvanlarn yetitirilecei ve deney hayvan besleyen, tedarik eden ve
kullanc iletmelerin uyaca esaslar Tarm ve Kyileri Bakanlnca
karlacak ynetmelikle belirlenir.
NC BLM
Hayvanlarn Ticareti ve Eitilmesi
Hayvanlarn ticareti
Madde 10
Satlrken; hayvanlarn salklarnn iyi, barndrldklar yerin temiz ve
salk artlarna uygun olmas zorunludur.
iftlik hayvanlarnn bakm, beslenmesi, nakliyesi ve kesimi
esnasnda hayvanlarn refah ve gvenliinin salanmas hususundaki
dzenlemeler Tarm ve Kyileri Bakanlnca karlacak ynetmelikle
belirlenir.
Yabani hayvanlarn ticaretine ilikin dzenlemeler Bakanlka
karlacak ynetmelikle belirlenir.
Ev ve ss hayvanlarnn retimini ve ticaretini yapanlar, annenin
ve yavrularnn saln tehlikeye atmamak iin gerekli anatomik,
fizyolojik ve davran karakteristikleri ile ilgili nlemleri almakla
ykmldr.
Hayvanlarn ticar amala film ekimi ve reklam iin kullanlmas
ile ilgili hususlar izne tbidir. Bu izne ait usul ve esaslar ilgili
kurulularn gr alnarak Bakanlka karlacak ynetmelikle
belirlenir.
Bir hayvan; ac, strap ya da zarar grecek ekilde, film ekimi,
gsteri, reklam ve benzeri iler iin kullanlamaz.
Deney hayvanlarnn ithalat ve ihracat izne tbidir. Bu izin,
Bakanln gr alnarak Tarm ve Kyileri Bakanlnca verilir.
Hasta, sakat ve yal durumda bulunan veya iyileemeyecek
derecede ars veya acs olan bir hayvan usulne uygun kesmek ya da
arsz ldrme amacndan baka bir amala birine devretmek, satmak
veya almak yasaktr.
Eitim
Madde 11
Hayvanlar, doal kapasitesini veya gcn aacak ekilde
veya yaralanmasna, gereksiz ac ekmesine, kt alkanlklara
zendirilmesine neden olacak yntemlerle eitilemez.
Hayvanlar baka bir canl hayvanla dvtrmek
yasaktr. Folklorik amaca ynelik, iddet iermeyen geleneksel
gsteriler, Bakanln uygun gr alnarak il hayvanlar koruma
kurullarndan izin alnmak suretiyle dzenlenebilir.
DRDNC BLM
Hayvanlarn Kesimi, ldrlmesi ve Yasaklar
Hayvanlarn kesimi
Madde 12
Hayvanlarn kesilmesi; dini kurallarn gerektirdii zel koullar dikkate
alnarak hayvan korkutmadan, rktmeden, en az ac verecek ekilde,
hijyenik kurallara uyularak ve usulne uygun olarak bir anda yaplr.
Hayvanlarn kesiminin ehliyetli kiilerce yaplmas salanr.
Dini amala kurban kesmek isteyenlerin kurbanlarn dini
hkmlere, salk artlarna, evre temizliine uygun olarak, hayvana en
az ac verecek ekilde bir anda kesimi, kesim yerleri, ehliyetli kesim
yapacak kiiler ve ilgili dier hususlar Bakanlk, kurum ve kurulularn
gr alnarak, Diyanet leri Bakanlnn bal olduu Bakanlka
karlacak ynetmelikle belirlenir.
Hayvanlarn ldrlmesi
Madde 13
Kanun istisnalar ile tbb ve bilimsel gerekeler ve gda amal olmayan,
insan ve evre salna ynelen nlenemez tehditler bulunan acil
durumlar dnda yavrulama, gebelik ve st annelii dnemlerinde
hayvanlar ldrlemez.
ldrme ileminden sorumlu kii ve kurulular, hayvann kesin
olarak ldnden emin olunduktan sonra, hayvann lsn usulne
uygun olarak bertaraf etmek veya ettirmekle ykmldrler. ldrme
esas ve usulleri Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir.
Yasaklar
Madde 14
Hayvanlarla ilgili yasaklar unlardr:
a) Hayvanlara kastl olarak kt davranmak, acmasz ve zalimce
ilem yapmak, dvmek, a ve susuz brakmak, ar soua ve scaa
maruz brakmak, bakmlarn ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik ac
ektirmek.
b) Hayvanlar, gcn at aka grlen fiillere zorlamak.
c) Hayvan bakm eitimi almam kiilerce ev ve ss hayvan
satmak.
d) Ev ve ss hayvanlarn onalt yandan kklere satmak.
e) Hayvanlarn kesin olarak ld anlalmadan, vcutlarna
mdahalelerde bulunmak.
f) Kesim hayvanlar ve 4915 sayl Kanun erevesinde
avlanmasna ve zel retim iftliklerinde kesim hayvan olarak retimine
izin verilen av hayvanlar ile ticarete konu yabani hayvanlar dndaki
hayvanlar, et ihtiyac amacyla kesip ya da ldrp piyasaya srmek.
g) Kesim iin yetitirilmi hayvanlar dndaki hayvanlar dl,
ikramiye ya da prim olarak datmak.
h) Tbb gerekeler hari hayvanlara ya da onlarn ana karnndaki
yavrularna veya havyar retimi hari yumurtalarna zarar verebilecek
sun mdahaleler yapmak, yabanc maddeler vermek.
) Hayvanlar hasta, gebelik sresinin 2/3n tamamlam gebe
ve yeni ana iken altrmak, uygun olmayan koullarda barndrmak.
j) Hayvanlarla cinsel ilikide bulunmak, ikence yapmak.
k) Salk nedenleri ile gerekli olmadka bir hayvana zor
kullanarak yem yedirmek, ac, strap ya da zarar veren yiyecekler ile
alkoll iki, sigara, uyuturucu ve bunun gibi bamllk yapan yiyecek
veya iecekler vermek.
l) Pitbull Terrier, Japanese Tosa gibi tehlike arz eden hayvanlar
retmek; sahiplendirilmesini, lkemize giriini, satn ve reklamn
yapmak; takas etmek, sergilemek ve hediye etmek.
NC KISIM
Hayvan Koruma Ynetimi
BRNC BLM
Mahall Hayvan Koruma Kurullar Tekilt, Grev ve Sorumluluklar
l hayvanlar koruma kurulu
Madde 15
Her ilde il hayvanlar koruma kurulu, valinin bakanlnda, sadece
hayvanlarn korunmas ve mevcut sorunlar ile zmlerine ynelik
olmak zere toplanr.
Bu toplantlara;
a) Bykehir belediyesi olan illerde bykehir belediye
bakanlar, bykehire bal ile belediye bakanlar, bykehir
olmayan illerde belediye bakanlar,
b) l evre ve orman mdr,
c) l tarm mdr,
d) l salk mdr,
e) l mill eitim mdr,
f) l mfts,
g) Belediyelerin veteriner ileri mdr,
h) Veteriner faklteleri olan yerlerde faklte temsilcisi,
) Mnhasran hayvanlar koruma ile ilgili faaliyet gsteren
gnll kurululardan valilik takdiri ile seilecek en ok iki temsilci,
j) l veya blge veteriner hekimler odasndan bir temsilci,
Katlr.
Kurul bakan gerekli grd durumlarda konuyla ilgili olarak
dier kurum ve kurululardan yetkili isteyebilir.
l hayvan koruma kurulu sekretaryasn, il evre ve
orman mdrl yrtr. Kurul, almalarnn sonucunu, nemli
politika, strateji, uygulama, inceleme ve grleri Bakanla bildirir.
llerde temsilcilii bulunmayan kurulu var ise il hayvan koruma
kurullar dier yelerden oluur. Kurul, kurul bakan tarafndan
toplantya arlr.
l hayvan koruma kurulunun alma esas ve usulleri Bakanlka
karlacak ynetmelikle belirlenir.
l hayvanlar koruma kurulunun grevleri
Madde 16
Hayvanlar koruma kurulu mnhasran hayvanlarn korunmas,
sorunlarn tespiti ve zmlerini karara balamak zere; av ve yaban
hayvanlarnn ve yaama alanlarnn korunmas ve avcln
dzenlenmesi hususlarnda alnm olan Merkez Av Komisyonu
kararlarn gz nnde bulundurarak;
a) Hayvanlarn korunmas ve kullanlmasnda onlarn yasal
temsilcilii nitelii ile bu Kanunda belirtilen grevleri yerine getirmek,
b) l snrlar iinde hayvanlarn korunmasna ilikin sorunlar
belirleyip, koruma sorunlarnn zm tekliflerini ieren yllk, be yllk
ve on yllk pln ve projeler yapmak, yllk hedef raporlar hazrlayp
Bakanln uygun grne sunmak, Bakanln olumlu grn alarak
hayvanlarn korunmas amacyla her trl nlemi almak,
c) Hazrlanan uygulama programlarnn uygulanmasn salamak
ve sonutan Bakanla bilgi vermek,
d) Hayvanlarn korunmas ile ilgili olarak eitli kii, kurum ve
kurulularn il dzeyindeki faaliyetlerini izlemek, ynlendirmek ve bu
konuda gerekli egdm salamak,
e) lde kurulacak olan hayvan bakmevleri ve hayvan
hastanelerini desteklemek, gelitirmek ve gerekli nlemleri almak,
f) Yerel hayvan koruma gnlllerinin mracaatlarn
deerlendirmek,
g) Hayvan sevgisi, korunmas ve yaatlmas ile ilgili eitici
faaliyetler dzenlemek,
j) Bu Kanuna gre karlacak mevzuatla verilecek grevleri
yapmak,
le grevli ve ykmldr. (1)
(1) Kanunun madde metninde (h) ve () bentleri yer almamaktadr.
KNC BLM
Denetim ve Hayvan Koruma Gnllleri
Denetim
Madde 17
Bu Kanun hkmlerine uyulup uyulmadn denetleme yetkisi
Bakanla aittir. Gerektiinde bu yetki Bakanlka mahallin en byk
mlk amirine yetki devri suretiyle devredilebilir.
Denetim elemanlarnn nitelikleri ve denetime ilikin usul ve
esaslar ile kayt ve izleme sistemi kurma, bildirim ykmll ile
bunlar verecekler hakkndaki usul ve esaslar Bakanlka karlacak
ynetmelikle belirlenir.
Yerel ynetimler, ev ve ss hayvanlar ile sahipsiz hayvanlarn
kayt altna alnmas ile ilgili ilemleri yapmakla ykmldrler.
Yerel hayvan koruma grevlilerinin sorumluluklar
Madde 18
zellikle kedi ve kpekler gibi sahipsiz hayvanlarn kendi meknlarnda,
bulunduklar blge ve mahallerde yaamalar sorumluluunu stlenen
gnll kiilere yerel hayvan koruma grevlisi ad verilir. Bu grevliler,
hayvan koruma dernek ve vakflarna ye ya da bu konuda faydal
hizmetler yapm kiiler arasndan il hayvan koruma kurulu tarafndan
her yl iin seilir. Yerel hayvan koruma grevlileri grev annda
belgelerini tamak zorundadr ve bu belgelerin her yl yenilenmesi
gerekir. Olumsuz faaliyetleri tespit edilen kiilerin belgeleri iptal edilir.
Yerel hayvan grevlilerinin grev ve sorumluluklarna, bu kiilere
verilecek belgelere, bu belgelerin iptaline ve verilecek eitime ilikin
usul ve esaslar Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir.
Yerel hayvan koruma grevlileri; blge ve mahallerindeki,
ncelikle kpekler ve kediler olmak zere, sahipsiz hayvanlarn
bakmlar, alarnn yaplmas, al hayvanlarn markalanmas ve
kaytlarnn tutulmasnn salanmas, ksrlatrlmas, saldrgan olanlarn
eitilmesi ve sahiplendirilmelerinin yaplmas iin yerel ynetimler
tarafndan kurulan hayvan bakmevlerine gnderilmesi gibi yaplan tm
faaliyetleri yerel ynetimler ile egdml olarak yaparlar.
NC BLM
Hayvanlarn Korunmasnn Desteklenmesi
Mali destek
Madde 19
Ev ve ss hayvanlarnn korunmas amacyla bakmevleri ve hastaneler
kurmak; buralarda bakm, rehabilitasyon, alama ve ksrlatrma gibi
faaliyetleri yrtmek iin, bata yerel ynetimler olmak zere dier ilgili
kurum ve kurululara Bakanlka uygun grlen miktarlarda mali destek
salanr. Bu amala Bakanlk btesine gerekli denek konulur. Bu
denein kullanmna ilikin esas ve usuller, Maliye Bakanlnn olumlu
gr alnmak suretiyle Bakanlka karlacak ynetmelikle belirlenir.
DRDNC BLM
Dier Hkmler
Eitici yaynlar
Madde 20
Hayvanlarn korunmas ve refah amacyla; yaygn ve rgn eitime
ynelik programlarn yaplmas, radyo ve televizyon programlarnda bu
konuya yer verilmesi esastr. Trkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile
zel televizyon kanallarna ait televizyon programlarnda ayda en az iki
saat, zel radyo kanallarnn programlarnda ise ayda en az yarm saat
eitici yaynlarn yaplmas zorunludur. Bu yaynlarn % 20'sinin izlenme
ve dinlenme oran en yksek saatlerde yaplmas esastr. Radyo ve
Televizyon st Kurulu grev alanna giren hususlarda bu maddenin
takibi ile ykmldr.
Trafik kazalar
Madde 21
Bir hayvana arpan ve ona zarar veren src, onu en yakn veteriner
hekim ya da tedavi nitesine gtrmek veya gtrlmesini salamak
zorundadr.
Hayvanat baheleri
Madde 22
letme sahipleri ve belediyeler hayvanat bahelerini, doal yaama
ortamna en uygun ekilde tanzim etmekle ve ettirmekle ykmldrler.
Hayvanat bahelerinin kuruluu ile alma usul ve esaslar Tarm ve
Kyileri Bakanlnn gr alnmak suretiyle Bakanlka karlacak
ynetmelikle belirlenir.
Yasak ve izinler
Madde 23
(Mlga: 11/6/2010-5996/47 md.)
Koruma altna alma
Madde 24
Bu Kanunun hayvanlar korumaya ynelik hkmlerine aykr hareket
eden ve bu suretle bulundurduu hayvanlarn bakmn ciddi ekilde
ihmal eden ya da onlara ar, ac veya zarar veren kiilerin denetimle
yetkili merci tarafndan hayvan bulundurmas yasaklanr ve hayvanlarna
el konulur. Sz konusu hayvan yeniden sahiplendirilir ya da koruma
altna alnr.
DRDNC KISIM
Cezai Hkmler
BRNC BLM
dari Para Cezas Verme Yetkisi, Cezalar, deme Sresi, Tahsil ve tiraz
Madde 25
Bu Kanunda ngrlen idar para cezalar bu Kanunun 17 nci
maddesinde belirtilen denetime yetkili merci tarafndan verilir.
dari para cezalarna itiraz
Madde 26
(Mlga: 23/1/2008 5728/578 md.)
dar para cezalarnn denme sresi ve tahsili
Madde 27
(Mlga: 23/1/2008 5728/578 md.)
dar para cezalar
Madde 28
(Deiik: 23/1/2008 5728/553 md.)
Bu Kanun hkmlerine aykr davrananlara aadaki
cezalar verilir:
a) 4 nc maddenin (k) bendinin ikinci cmlesi hkmne
aykr davrananlara, hayvan bana yz Trk Liras idar para
cezas.
b) 5 inci maddenin birinci, ikinci, nc ve altnc
fkralarnda ngrlen hayvanlarn sahiplenilmesi ve bakm ile
ilgili yasaklara ve ykmllklere uymayan ve alnmas gereken
nlemleri almayanlara hayvan bana altm Trk Liras; yedinci
fkrasnda ngrlen ykmllk ve yasaklara uymayanlara
hayvan bana ikiyz Trk Liras idar para cezas.
c) 6 nc maddenin birinci fkrasna aykr hareket edenlere
hayvan bana altyz Trk Liras idar para cezas.
d) 7 nci maddede yazlan cerrahi amal mdahaleler ile
ilgili hkmlere aykr davrananlara hayvan bana ikiyz Trk
Liras idar para cezas.
e) 8 inci maddenin birinci fkrasnda yazl, bir hayvan
neslini yok edecek mdahalede bulunanlara hayvan bana onbin
Trk Liras; ikinci, nc ve drdnc fkralarna uymayanlara
hayvan bana binikiyz Trk Liras idar para cezas.
f) 9 uncu maddede ve karlacak ynetmeliklerinde
belirtilen hususlara uymayanlara hayvan bana yz Trk Liras;
yetkisi olmad hlde hayvan deneyi yapanlara hayvan bana
binikiyz Trk Liras idar para cezas.
g) 10 uncu maddede belirtilen hayvan ticareti izni
almayanlara ve bu konudaki yasaklara ve ynetmelik hkmlerine
aykr davrananlara bin Trk Liras idar para cezas.
h) 11 inci maddenin birinci fkrasndaki eitim ile ilgili
yasaklara aykr davrananlara binbeyz Trk Liras; ikinci
fkrasna aykr davrananlara hayvan bana binbeyz Trk Liras
idar para cezas.
) 12 nci maddenin birinci fkrasna aykr hareket edenlere
hayvan bana altyz Trk Liras; ikinci fkrasna aykr hareket
edenlere hayvan bana binbeyz Trk Liras idar para cezas.
j) 13 nc madde hkmlerine aykr davrananlara,
ldrlen hayvan bana altyz Trk Liras; aykr davranlarn
iletmelerce gsterilmesi hlinde ldrlen hayvan bana
binbeyz Trk Liras idar para cezas.
k) 14 nc maddenin (a), (b), (c), (d), (e), (g), (h), (), (j) ve
(k) bentlerine aykr davrananlara yz Trk Liras; (f) ve (l)
bentlerine aykr davrananlara hayvan bana bin Trk Liras
idar para cezas verilir. Kesilmi ve canl hayvanlara elkonulur.
l) RTKn takibi sonucunda 20 nci maddeye aykr hareket
ettii tespit edilen ulusal radyo ve televizyon kurum ve
kurulularna maddenin ihlal edildii her ay iin altbin Trk Liras
idar para cezas.
m) 21 inci maddeye aykr hareket edenlere hayvan bana
yz Trk Liras idar para cezas.
n) 22 nci maddeye uymayanlara, hayvanat bahelerinde
kt artlarda barndrdklar hayvan bana yediyz Trk Liras
idar para cezas.
o) 23 nc maddeye aykr hareket edenlere hayvan
bana bin Trk Liras idar para cezas.
Bu maddenin (b) bendinde atfta bulunulan 5 inci
maddenin birinci, ikinci ve beinci fkralar ile (o) bendi dnda
kalan fiillerin, veteriner hekim, veteriner salk teknisyeni, hayvan
koruma gnlls, hayvan koruma dernei yeleri, hayvan
koruma vakf yeleri, hayvan toplama, gzetim altna alma,
bakma, koruma ile grevlendirilmi olan kiilerce ilenmesi hlinde
verilecek ceza iki kat artrlarak uygulanr.
BENC KISIM
eitli, Son ve Geici Hkmler
BRNC BLM
eitli Hkmler
Madde 29
(Mlga: 23/1/2008 5728/578 md.)
Fiillerin tekrar
Madde 30
Bu Kanunda, ceza hkm altna alnm fiillerin tekrar halinde para
cezalar bir kat, daha fazla tekrar halinde kat artrlarak verilir.
KNC BLM
Son ve Geici Hkmler
Sakl hkmler
Madde 31
4915 sayl Kara Avcl Kanunu, 3285 sayl Hayvan Sal ve
Zabtas Kanunu, 4631 sayl Hayvan Islah Kanunu ile 1380 sayl Su
rnleri Kanunu hkmleri sakldr.
Geici Madde 1- Bu Kanunun 14 nc maddesinin (l) bendinde
belirtilen hayvanlardan, yurda bu Kanunun yrrle girdii tarihten
nce sokulmu olanlarn sahipleri; ay ierisinde hayvan koruma
kurullarna bildirimde bulunarak bunlar kayt altna aldrmak; alt ay
ierisinde ksrlatrarak ksrlatrldklarna ilikin belgeleri il hayvan
koruma kurullarna teslim etmek zorundadrlar.
Geici Madde 2- Bu Kanun gereince karlmas gerekli
bulunan ynetmelikler, Kanunun yrrle girdii tarihten itibaren bir
yl iinde hazrlanr.
Yrrlk
Madde 32
Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer.
Yrtme
Madde 33
Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.
lginiz iin teekkrler.
ankriktip@gmail.com