Diabetic Living Turkey 304 Lkbahar-Yaz 2017

Diyabet hakknda bilmek istediiniz her ey Engelleri
kaldrn ve
hareket
edin!
Sf. 84
imTatil
di LIVING
zaman
Gneten nasl korunmal, hangi rnleri
kullanmalsnz? Beslenme dzeninizi
nasl ayarlamalsnz? Yaz sporlar MEVSM
arasndan hangisini tercih etmelisiniz? MEYVELERYLE
GELEN DOAL
STRESE LEZZETLER
DIABETIC LIVING
DUR DEYN! DOANIN

Diyabet ynetiminde MUCZES LMON
stres faktr LE MUHTEEM

TATLILAR
AKDENZ
DYETN
denemek ister misiniz?
EVDE EKMEK
YAPIMI VE Kavun toplarnn
LEZZETLENDRME yaz srprizi Sf. 80
NERLER
LKBAHAR-YAZ 2017
LKBAHAR-YAZ 2017
20+
Say 2017/01
8.00 TL.
DYABET
DOSTU
K.K.T.C 10.00 TL.
TARFLER MUTFAK SIRLARI GNCEL YAAM DEAL SPORLAR
001_DIABETLIVING srt.indd 1 5/8/17 3:28 PM

EDTRDEN... YAYINCI DOAN BURDA DERG YAYINCILIK VE PAZARLAMA A..
cra Kurulu Bakan: Cem M. Baar
Yayn Direktr: Ferhan Kaya Poroy
Yaz leri Mdr (Sorumlu): zgr Alev Tezcanl
Grafik Tasarm: Selma vet Berber
Katkda bulunanlar/eviri: Ferhan amlkaya
Ankara Temsilcisi: Erdal pekeen
Telefon: 0312 207 00 71 - 0312 207 00 95
YNETM
Sat Direktr ve
Tzel Kii Temsilcisi: Mehmet Takn
Finans Direktr: Didem Kurucu
Kurumsal letiim Mdr: Seren rn
REKLAM
Grup Bakan: Koray Bilici
Grup Bakan Yardmcs: Neslihan Can
Tatilde diyabet Sat Koordinatr:

Sat Mdr:
Reklam Teknik:
Ebru Eli
Hlya Hankendi, pek Tunal
Ayfer Kaygun Buka
U
zun yaz dnemi boyunca sizlere rehber Telefon: 0212 336 53 62
aban Yazr
olmasn umduumuz dopdolu bir sayyla Telefon: 0212 336 53 61
yine karnzdayz. Scaklar ve balayan Reklam Rezervasyon Telefon: 0212 336 53 00 - 57 - 59
Faks: 0212 336 53 92 - 93
tatil dnemleriyle birlikte deimesi muhtemel
Ankara Reklam-Blge Temsilcisi: Sezinur Balkolu
beslenme ve uyku dzeni herkesten daha ok Telefon: 0312 207 00 72 - 73
diyabetlileri etkiliyor ve uzmanlara gre eker Hedef Sayfalar
Blgeler Reklam Sat Sorumlusu: Dilek nl
kontrolne bal kalc sorunlar da en ok Telefon: 0212 336 53 72
bu dnemde ortaya kyor. Aslnda sorunlar Faks: 0212 336 53 91
olumadan nce nlem almak ve baz ok kk ULUSLARARASI REKLAM SATI TEMSLCLERMZ
ve basit kurallara dikkat ederek bu dnemi salkla Almanya/Merkez: Vanessa Noetzel
amak mmkn. nerilerimizi dikkatle okuyun. T. +49 89 9250 3532, vanessa.noetzel@burda.com
Michael Neuwirth
Tatil ncesi, sras ve sonras iin cilt bakmnzdan T. +49 89 9250 3629, michael.neuwirth@burda.com
beslenmenize, yapmanz gereken egzersiz Avusturya/svire: Goran Vukota
T. +41 44 81 02 146, goran.vukota@burda.com
trlerinden mutlaka yannzda bulundurmanz Fransa/Luksemburg: Marion Badolle-Feick
gereken acil mdahale ekipmanlarna kadar pek T. +33 1 72 71 25 24, marion.badolle-feick@burda.com
talya: Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director
ok konuda uzmanlardan grler aldk ve sizlere
T. +39 02. 91 32 34 66, mariolina.siclari@burda.com
ksaca zetledik. Faydasn grmenizi umuyorum. ngiltere/rlanda: Jeannine Soeldner
Bu sayda yine hem kendiniz hem de sevdikleriniz T. +44 20 3440 5832, jeannine.soeldner@burda.com
ABD+Kanada+Meksika: Salvatore Zammuto
iin severek hazrlayacanz tahmin ettiim pek T. +1 212 884 48 24, salvatore.zammuto@burda.com
ok tarifimiz var. Her zaman olduu gibi yine hepsi YNETM YER: Trump Towers Kule 2 Kat: 21-24 34387 ili / st.
tek tek tartld, lld ve kalori, karbonhidrat, besin Telefon: 0212 410 35 06 Faks: 0212 410 35 37
deerleri hesapland. Bu titiz alma iin Uzman e-posta: diabeticliving@doganburda.com
Diyetisyen Gamze Gltekine teekkr ediyorum. BASKI: Bilnet Matbaaclk ve Ambalaj San. A..
Dudullu Organize Sanayi Blgesi 1.Cadde No:16
Bu yaz yine harika yaz kamplar var, sayfa mraniye/ stanbul
10da detaylarn bulabilirsiniz. Uzmanlar Telefon: 0216 444 44 03 Faks: 0216 365 99 07-08
bu kamplara katlmann zellikle genler ve www.bilnet.net.tr
DAITIM: Yaysat A.. Telefon: 0212 622 22 22
ocuklar iin faydalarn saymakla bitiremiyor. Yayn Tr: Yerel, sreli, dnemsel
Hi denemediyseniz bu kez dnn derim. DB Okur Hizmetleri Hatt: 0 212 478 0 300
Bizi sosyal medya hesaplarmzdan da takip e-posta: okurhizmetleri@doganburda.com
DB Abone Hizmetleri Hatt: 0212 478 0 300 Faks: 0212 410 35 12-13
etmeyi ihmal etmeyin. Yorumlarnz bekliyoruz.
abone@doganburda.com www.doganburda.com
Gzel ve salkl gnlerde bulualm. Pazar hari hergn saat 09.00-18.00 arasnda hizmet verilmektedir.
ZGR ALEV TEZCANLI, YAZI LER MDR

aozgurkaya@doganburda.com Ynetim Kurulu Bakan ve Genel Mdr: Stephen Lacy
Gelitirme Mdr : John Zieser
Meredith Uluslararas Direktr: Mike Lovell
Bizimle iletiimde olun. Dergisi Doan Burda Dergi Yaynclk ve Pazarlama A..
tarafndan Meredith Corp. lisansyla T.C. yasalarna uygun olarak
www.diabeticliving.com.tr yaynlanmaktadr. Dergisinde yaymlanan yaz, fotoraf,
facebook.com/diabeticliving.tr harita illstrasyon ve konularn her hakk sakldr. zinsiz, kaynak
gsterilerek dahi alnt yaplamaz.
twitter.com/diabeticliving1
Insta
instagram.com/diabeticlivingturkiye yesidir.
003_DIABETLIVING.indd 3 6/12/17 4:20 PM

LKBAHAR/YAZ 2017 | Bu sayda
YAAM
8 Haberler
Yaklaan etkinlikler, ilginizi
ekebilecek kitaplar
10 Kamp zaman
Yaklaan yaz kamplarna ait
son bilgiler, tm detaylar
Diyabet okullar ve
kamplarna katlmann size
neler kazandracan biliyor
musunuz?
12 Kontrole giderken...
Genel salk kontrolne nasl
hazrlanmalsnz? 3-6 ay
ncesi, 1 hafta ncesi ve
kontrol gn neler
yapmalsnz?
14 Mikrobiyotikler
Son aratrmalar baz
bakterilerin diyabette
anahtar rol oynadn ortaya
koyuyor. Bilmeniz gereken
her ey bu haberde.
18 PAH: Periferik Arter

Hastal
Sizde ya da sevdiiniz
birinde diyabet var ise
periferik arter hastal riski
altndasnz demektir. Ge
kalmamak iin uyarlara
kulak verin.
26
20 D vitamini
nemini biliyor musunuz,
yeterince alyor musunuz?
22 Diyabet ve Multipl
84 20 Skleroz likisi
Son aratrmalar neyi iaret
ediyor? Koruyucu ila
tedavileri ie yaryor mu?
Uzmanlar uyaryor.
26 Dosya haberi:
Tatile mi gidiyorsunuz?
Yolculuk ncesi hangi
testleri yaptrmalsnz?
Bavulunuza ilk koymanz
gerekenler neler? Gneten
nasl korunmal, hangi
rnleri kullanmalsnz?
Beslenme dzeninizi nasl
4 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

LKBAHAR/YAZ 2017 | Bu sayda
ayarlamalsnz? Yaz sporlar
arasndan hangisini tercih
44 Akdeniz diyeti
Akdeniz diyeti nasl
etmelisiniz, en uygun saatler
uygulanabilir? diye
hangileridir? Ayak salnz
dnyorsanz, bu konuda
iin almanz gereken
sizlere pratik zm
nlemleri biliyor musunuz?
nerilerimiz ve muhteem
tariflerimiz var.
34 rnek bir diyabet
yks daha 56 Hindi eti sever
Bir spor eitmeninin
misiniz?
diyabetle bark yaamndan
En salkl protein
zel paylamlar
kaynaklarndan hindi eti ile
yapabileceiniz harika
36 Senden korkmuyorum
sandviler
diyabet! Kapak
fotoraf: BLAINE MOATS
Tehis konmasyla birlikte 58 abuk ekmek yapm styling: DIANNA NOLIN
btn hayat deien bir Tip Ekmeinizi evde kendiniz
2 diyabetlinin yaadklar yapabilir stelik istediiniz
40 Stres
gibi lezzetlendirebilirsiniz. HAREKET
Btn ayrntlaryla diyabet 62 Vitamin kayna 81 Hareket edin!
ynetiminde stres faktr ve Doru diyabet ynetimi iin
meyve: Limon
depresif duygularla hareketli olmak art. Daha
Doann mucizesi limon ile
mcadele etmenin yollar fazla hareket etmenizi
tadna doyamayacanz,
yapm ok kolay tatllar salayacak kk neriler ve
42 Hayat kayna: Su etkili yntemler bu
Yeterince iiyor musunuz?
68 Souk iecekler blmmzde.
Scak yaz aylarnda iinizi
serinletecek souk iecekler, 82 Beliniz mi aryor?
YEMEK mutlaka deneyin! Fizyoterapistlerin nemli
uyarlar var. Bu haberimizde
43 Tatl, tuzlu tarifler 73 En gzel meyvelerin okuyabilirsiniz.
Porsiyon bana kalori ve tam zaman
karbonhidrat deerleri Mevsim meyveleriyle gelen 84 Engelleri kaldrn
doal lezzetler. Salkl ve daha fazla hareket
uzman isimler tarafndan
piirme yntemleriyle edebilmek iin admlar takip
hesaplanm hem ok kolay
birlikte. edin.
hem ok lezzetli tarifler
80 Yaz srprizi 88 Yryn

Lezzet tam anlamyla bu Nasl balamal, nasl
srprizde, stelik hem iinde hzlanmal? Motive edici
tavsiyelerimizle artk daha
hem dnda.
zevkle yryeceksiniz.
92 Ertelemeye gelmez
Yanz ka olursa olsun diz
arlarnz hafifletmek iin
areleriniz bu haberde.
94 Bilinli spor yapn

Uzmanlarn bilinli spor
yapmann hayati nemine
dair uyarlar var.
96 Salkl yallk iin

Kk ama etkili nlemlerle,
salkl ve kaliteli bir yallk
58 56 geirebilirsiniz.

YAAM
Diyabet kamplarnda kimse kendini farkl hissetmez,

ocuklar hayat boyu srecek arkadalklar kurup anlar
biriktirir. Siz de katln! Unutmayn aileniz,
dostlarnz ve uzmanlarla kuracanz salkl ilikiler
fotoraf: FOTOLIA
diyabeti daha iyi ynetmenizi salar.

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 7

KISA HABERLER
YAAM
Kitap
Online Eitimler raflarndan...
Salkl ve uzun bir
mr iin Kuantum
Ko niversitesi Hastanesi ocuk ocuk Endokrinoloji ve Beslenme, unsuz ve
Endokrinoloji ve Diyabet Blm, Diyabet Blmnden ekersiz kolay tatl
Online Diyabet Eitimlerine Prof. Dr. kr Hatun; tarifleri iin Ben Aslnda
devam ediyor. Kasm ayna Bu programla, Tip 1 diyabetli Tatlym, gndelik yaam
iin nefes egzersizleri
kadar devam edecek olan ocuklar ve ailelerine en yeni klavuzu Nefeste Sakl
eitimler livepublic.vkvhealth.org bilgileri sunmann yan sra lke Hayat kitap severleri
adresinden canl ya da sonrasnda apnda diyabetliler arasnda bekliyor.
kayt zerinden izlenebiliyor. bir etkileim platformu kurmay
ocuklarda grlen diyabetin amalyoruz. diyor. nmzdeki
yzde 95ten fazlasnn Tip 1 dnem iinde yaplmas planlanan
diyabet olduunu belirten eitimleri aadaki tabloda
Ko niversitesi Hastanesi grebilirsiniz.
22 Eyll 2017 Cuma saat: 13.00-14.00
nslin enjeksiyonu sanld kadar basit mi? Sk yaplan hatalar ve yeni teknolojiler
Hemire Gizem Bayrak, Ko niversitesi ocuk Endokrin ve Diyabet Klinii
13 Ekim 2017 Cuma saat: 13.00-14.00
Diyabetle arkada olmak ve baarl bir mr srmek mmkn m?
Hilal Bozkurt, Tip 1 diyabetli, stanbul Teknik niversitesi Mimarlk Fakltesi
14 Kasm 2017 Sal saat: 14.00-16.00
Dnya Diyabet Gn Etkinlii
DOFEM-Diyabet ve
YARIMA
Obezite Farkndalk
SEN BUL DYABET
Eitim Merkezi
Eitim konusuna daha fazla
KOLAYLASIN younlamak ve almalarn
Trkiye Diyabet Vakf ve Sanofi ibirlii daha koordineli ekilde
ile niversite rencileri arasnda yrtmek iin DOFEM- Diyabet
diyabet farkndal yaratmak amacyla ve Obezite Farkndalk Eitim
balatlan ve bu yl 4.s yaplacak Merkezini faaliyete geiren Trk
Sen Bul Diyabet Kolaylasn proje Diyabet Cemiyeti bu merkezde
yarmasna bavurular balad. diyabetlilere, yaknlarna bireysel
Bugne kadar toplam
ya da gruplar halinde cretsiz
35 niversiteden 127 bin 500
eitimler veriyor, bilgileri
renciye ulaan Sen Bul Diyabet
Kolaylasn projesiyle diyabet
uygulamal olarak anlatyor.
farkndalnda yzde 7 orannda art DOFEMin cretsiz
gerekleti. Bu yln kazananlarn hizmetlerinden faydalanmak iin
eitli dller bekliyor. Trkiyedeki dofem@diabetcemiyeti.org
tm niversite rencilerine adresinden randevu ve bilgi
ak olan yarmaya katlmak iin alabilirsiniz.
www.senbuldiyabetkolaylassin.
com internet sitesi zerinden
bavurularnz yapabilirsiniz.
Yarmada baarl bulunan projelere
dlleri 14 Kasm Dnya Diyabet
Gn haftasnda yaplacak trenle
sunulacak.

KISA HABERLER
YAAM
deneyimleyerek renirken yalnzlk

duygusundan da uzaklayorlar.
Diyabet kamplarnda kesintisiz
devam eden eitimler de, diyabeti
doru ynetmeyi renmede
Hem elenceli hem eitici, son derece etkili. nk kendi
diyabet okullar
sorumluluunu alan ocuklar
diyabeti bu kamplar sayesinde daha
kolay kabulleniyor, hem eitici hem
ve kamplar
de retici iyi bir tatil seeneine
sahip oluyorlar.
Dinlendiiniz rahat bir tatil
ortamnda;
DYABET OKULLARI: DYABET KAMPLARI: Bakm ve kontrol kavramlarn
renerek, tedaviye uyumunuzu
Diyabeti ynetmede olduka Diyabet kamplar ylda bir defa
arttrabilirsiniz.
etkin rol oynayan diyabet okullar, farkl ya gruplarnda yaplyor.
diyabetle yaam iyi ve doru Diyabeti arkada ortamnda Bilgi ve deneyimlerinizi
reneceiniz, her alanda eitim tanrken, diyabetle yaamda paylaarak, karlatrabilirsiniz.
almanz salayan bir sistem. kendi sorumluluunuzu alarak zellikle ocuk yataki
Haftalk veya yl boyu sren deneyimleyebileceiniz bir diyabetliler ailelerinden uzakta
eitimler sayesinde diyabeti sistem. zellikle Tip 1 diyabetli zgvenlerini artrabilir.
tanyp, yapmanz gereken doru ocuklar doru karbonhidrat Diyabetin bir yaam ekli
mdahaleleri alannda uzman saymn, sk kan eker lmnn olduu gereinden hareketle
kiilerden renebilirsiniz. nemini, fiziksel aktivitenin kan onunla yaamay birlikte keyifle
ekeri zerine yararn birebir renebilirsiniz.
DYABETK
OCUKLAR
KAMPI
GEBZEDE
stanbul niversitesi ocuk Sal
Enstits ve stanbul Tp Fakltesi
Arkadam Diyabet Kamp znikte ocuk Endokrinolojisi Bilim Dal
ile ocuk ve Adolesan Diyabetikler
Diyabetli ocuklar Vakf gruba ayrlyor; bir grup ders yaparken
Dernei tarafndan Aygazn desteiyle
DYAEV ve Ko niversitesi dierleri 4 grup halinde ak havada
dzenlenen Diyabetik ocuklar
Tp Fakltesi ocuk Endokrinoloji grup almas yapyor. Eitim saatleri Kamp, bu yl 25. yln kutluyor.
ve Diyabet Blm tarafndan, dndaki zamanlarda yzme bata 30 Temmuz 5 Austos tarihleri
bu yl 23-29 Temmuz 2017 tarihleri olmak zere eitli spor, elence arasnda Gebze Life Port Otelde
arasnda dzenlenmesi planlanan ve sanat aktiviteleri dzenleniyor. yaplacak. Kampta ocuklara;
Arkadam Diyabet Kampnn Kampta 3 retim yesinin hipoglisemi ve hipergliseminin
adresi DS 1. Blge Genel Mdrl sorumluluunda ocuk endokrinoloji nedenleri, klinik bulgular, bunlara
znik Eitim Tesisleri. Diyabetli uzmanlar, ocuk sal ve ocuk kar alnacak nlemler, kanda glikoz
ocuklarn eitim ve salklarn ruh sal hekimleri, diyetisyenler, keton baklmas, inslin tipleri, etki
iyiletirmek amacyla 1997den beri diyabet hemireleri, psikologlar, tp, zellikleri, enjeksiyon teknikleri, spor
znikte, 2011den beri baz yllar diyetisyenlik ve hemirelik okulu ve egzersiz yapma alkanl, diyabette
Diyarbakrda dzenlenen Arkadam rencileri ve aktivite liderlerinden beslenme zellikleri ve dzeni,
Diyabet Kampnda eitim, temel oluan bir ekip 24 saat grev yapyor. diyabetin komplikasyonlar konusunda
konularn ders olarak anlatlmas Ayrca deneyimli diyabetli aabey ve bilgiler aktarlacak. Ayrca, diyabette
yannda, grup almalar ve deneyim ablalar grup lideri ve rol model olarak takip kriterleri ve diyabeti izlemenin
paylam ile yaplyor. ocuklar kampta 24 saat ocuklarla her an nemi konusunda uygulamal ve teorik
yalarna/eitim durumlarna gre iki paylayor. eitimler verilecek.

Doktorunuzun
yannda
dakikalar
su gibi geiyor
deil mi?
Derdinizi
anlatrken
telalanmayn,
zaman
kazanmann
yollar var.
DOKTOR Denetim ve
bakmnzla
dorudan
KONTROLNE ilgilenir ve katk
salarsanz
GDERKEN NASIL uzmannza ok
yardmc
HAZIRLANMALI? olursunuz.
olarak sralayn. Sonular verimli ve Kilo, tansiyon ve A1C

3-6 AY NDE kolay eriilebilir bir sistemle deerlerinin sonularn kaydedip
Doktor ziyaretinizi stratejik kaydedin ve randevuya getirin. bir kopyasn aln.
olarak planlayn. Ya gnn ilk Bu uygulama uzmannzn zaman Ayak muayenesi iin
randevusunu ya da leden iinde diyabet kontrolnz daha ayakkablarnz ve oraplarnz
sonraki ilk randevuyu aln. iyi ynetebilmesine yardmc olur. karmaya hazr olun.
eker lm deerlerinizi rnek vermek gerekirse; lm ve kayt cihazlarnz
nasl paylamanz istediini sorun. kullandnz her bir ilacn yannzda getirin. Muayenehanedeki
Baz uzmanlar lm cihazndaki balangtan o gne dozu, doz asistandan ya da hemireden
kaytlar grmek ister, kimi de deiiklikleri, varsa yan etkilerini lm cihaznz ve tekniinizin
bunlarn ktsna bakmak isteyebilir. dzenli olarak kaydedip, koruyun. uygun olup olmadn kontrol
En iyisi stne kendi notlarnz Gerekli ynlendirmelerin listesini etmesini isteyin. Bu kontrol cihaz
eklediiniz, en yksek, en dk yapn. Yllk gz muayenesi ya da ilk kullanmaya baladnzda
deerleri ve ilerlemeyi gsteren gerekli baka muayeneler iin mutlaka ve sonra da belli aralklarla
bir kopya gtrn. referanslarnz oluturun. yaptrmalsnz.
Aklnza taklanlar her zaman Diyabetinizi kontrol altna almay Samimi olun. Kiisel, finansal
not aln. Bunlar not alarak, hem baaramadysanz bir ve aile durumunuzu dikkate aln.
hatrlamak hem de aklnzda endokrinologla grmelisiniz. Gereken zamanlarda ve sklkla
tutmak iin zihninizi bouna Zaman kaybetmeyin. alamayacak olduunuz ya da
yormam olursunuz. Komplikasyonlar balamadan btenizin elvermedii yeni bir
harekete gemelisiniz. ilac veya cihaz kullanmak zere
1 HAFTA KALA Geen birka ay iinde zihninizi kendinizi balamayn. Henz
Diyabetle ilgili yllk grip as ya megul eden sorular gzden deitirmeye hazr olmadnz
da bbrek fonksiyonu gibi test ve geirin. nceliklerine gre sralayn. davran biimleri iin uzmannza
kontrollerin listesini hazrlayn. sz vermeyin. Uzmannzn, kuku
Laboratuvar kontrollerinizi RANDEVU GN ve zorluklarnz anlamas
nceden yaptrarak sonular Elinizde gereken her trl kayt, konusunda samimi olun.
fotoraf: FOTOLIA
randevu gnnde hazr bilgi ve listeyle birlikte randevu nemli noktalar ve yaplmas
bulundurun. saatinden 10 dakika nce doktorda gerekenleri bir kada, akll telefona
Test ve kontrolleri kronolojik olun. ya da tablete not aln.

Untitled-1 1 6/9/17 2:10 PM
Aratrmalar diyabet sz konusu olduunda
barsakta yaayan iki tip bakterinin nemli rol
oynadn gsteriyor. Bilim insanlar bu bilgiyi diyabeti
tedavi etmek hatta nlemek iin nasl kullanabilecekleri
konusunda youn almalar srdryor.
LEM TAMAM
SALIKLI BAIRSAK SSTEM
NEDEN NEMLDR
VE NASIL OLUTURULUR?
illstrasyon: SAM WARD
014_017_DIABETLIVING.indd 14 6/12/17 4:05 PM

adna barsak mikrobiyotas enflamasyonun artna zemin
diyoruz. Ve barsaklarmz iindeki hazrlar. Dier yandan,
bu dnyada sadece mikroplar deil, Tip 1 Diyabet otoimmn bir
onlarn tad genetik yaplar da hastalktr. Mikrobiyotadaki
mevcut. Bir karnca ordusu, biz bozukluk, otoimmniteyi bozar ve
daha iyi olalm diye alrken, bir otoimmn hastalklara olan
B
yaban ars srs de daha kt yatknl arttrr. Probiyotik
azen metabolizmanzn, olalm diye alyor. yiler kazanrsa kullanan Tip 2 diyabetli kiilerde;
vcudunuzun kontrol sorun yok, ama ktler kazanrsa alk kan ekeri, HDL-kolesterol,
altnda olmadn diyabet, kalp ve damar hastalklar HOMA-IR ve HbA1c dzeylerinde
hissettiiniz oldu mu? Yemei ve kanser gibi birok hastala kar istatistiksel adan nemli
yemediiniz halde, sadece yemee savunmamz azalyor. dzelmeler saptanrken, LDL-
baktnzda bile kilo almaya Kolesterol ve trigliserit dzeylerinde
balam gibi hissettiniz mi? yi ve kt bakteriler dzelmeler saptanmamtr.
Karnnz tokken bile acktnz oldu Barsaklarmzda yaayan bakteri zellikle, Lactobacillus reuteri
mu? Yiyeceklerin sizi esaret altna topluluunu iyiler ve ktler olarak adl bakterinin inslini dzenleyici
aldn hissederek mutsuz oldunuz ayrabiliriz. diyen Prof. Dr. Murat etkisi olduuna dair kantlar
mu? Sizinle ayn miktarda yedii ve Ba; iyi bakterilerin hakimiyetinde mevcuttur. leride, probiyotik
ayn miktarda egzersiz yapt olan bir barsan vcudun tm bakteriler, diyabet tedavisindeki
halde, sizden daha ince olan sistemlerinin dzenli bir ekilde yeni dostlarmz olabilirler.
arkadalarnza ne demeli! Sanki almasna destek verdiini
vcudunuzda biri var ve sizin btn belirtiyor: Ancak, hakimiyeti kt Salkl bir barsak
diyet abalarnz sabote ediyor bakteriler ele geirdiinde, tm nasldr?
deil mi? Tm bunlarn nedeni; sistemler altst olmaya balar. Prof. Dr. Murat Ba salkl bir
sadece bir insan olmadnz, ayn Bunun nedeni, kt bakterilerin barsa yle tanmlyor: Yenilen
zamanda iinizde bulunan mikrobik barsaklardaki sk balara verdii yiyeceklere bal olarak, ortalama
dnyada yaayan mikroplar ile zarardr. Barsaklardaki sk balar, olarak yenilen yemekler 2-5 saat
ortak bir bedeni paylayor szge grevi grrler. Yani, sonra mideden ayrlrlar. Bu geni
olmanzn sonucu olabilir. diyen vcuda girmemesi gereken hibir bir aralktr. nk yenilen yemein
Acbadem niversitesi Salk madde kana karamaz. Ancak, sk miktar nemlidir ve yal
Bilimleri Fakltesi Beslenme ve balar zayfladnda, kana yiyeceklerin midede paralanmas
Diyetetik Blm Bakan lipopolisakkarit adn verdiimiz daha uzun srer. Yiyecek
Diyetisyen Prof. Dr. Murat Ba maddeler gemeye balar. Kana kalntlarnda bulunan besin eleri,
szlerini yle srdryor: geen ve vcuda yabanc olan bu barsanzn yiyecei paralamak
Dnsenize, 100 trilyon mikrop molekl, vcutta bir alarm ortam iin oluturduu kaslmalarn
ile birlikte yaayan, 10 milyon kadar yaratr. Beraberinde vcuttaki uzunluunu, kuvvetini ve trn
insan hcresinden oluuyoruz. Yani enflamasyon (iltihaplanma) artmaya belirler. rnein, eer yediiniz
yzde 90 mikrop bir yapnn iinde balar ve arklar birbirini dndrr. yiyeceklerin ya ierii yksekse,
misafiriz aslnda. Mikrobiyota nk enflamasyonun sonucu, ince barsan kaslmalar daha
iimizde ve dmzda birlikte inslin direnci artar. nslin direnci, uzun sre devam edecektir.
yaadmz mikroplardan oluuyor. obeziteyi tevik eder, obezite Tip 2 Bu ilem, 3 ile 10 saat arasnda
Eer barsaklardan bahsediyorsak Diyabet riski iin gerekli olan srebilir. Tm yiyecek kalntlar

kaln barsanza giri yaptnda, Neden nemli?
ince barsaklarnz n aralarnda Eer barsaklardaki iyi ve kt
her 90 dakikada bir ksa aralklarda bakteriler arasndaki denge
kaslmaya devam edecek veya tm bozulmu ise; besin aerme, ar
artklar temizlemek iin siz uyurken itah, ikinlik, mide ve barsak
bile almasn srdrecektir. gaz, arlk art, kronik yorgunluk,
Yiyecek kalntlar kaln barsanza sk enfeksiyonlar, depresyon, deri
ulatnda, kaslmalar balayabilir. hastalklar (akne, egzama gibi),
Bu durum, rektumun size tuvalete sebepsiz bulant, bazen kusma,
gitmenize ynelik drt vermek szntl barsak sendromu, kanda
iin gerilmesine neden olur. Baz enflamasyon belirtelerinde artma
kiilerin kaln barsa yemee gibi belirtiler ortaya kyor.
balar balamaz kaslmaya balar. Tm bu sorunlar gidermek iin ise,
Bu durum hepimiz iin farkldr. barsak saln geri kazandrmak
Normal sindirim, arya ya da gerekiyor. nk salkl bir
rahatsz edici miktarda gaz veya barsak birok mekanizma ile
ikinlie neden olmamaldr. vcuda destek salyor. yi
Bazen, normal bir alk durumunda, bakteriler, sindirim saln
midenizden grltl sesler dzenliyor. Normal arlktaki
gelebilir. nce barsak, kaln kiilere gre, kilolu ve obez kiilerin
barsak ve rektum da grlt barsak sal bozuluyor ve bu
yapabilir. Ancak onlarn sesi durum daha fazla arlk
genellikle daha azdr. Dknzn kazanmalarna neden oluyor. Diyet
yzde 75i sudur. Kalan yzde 25 i yapan birok kiide kabzlk sorunu
ise eski hcreler, mukus, posa ve bulunuyor. yi bakteriler, barsak
bakterilerden (l ya da canl) ortamnn dengesini salad iin,
olumaktadr. Sindirim kanalnz enerji metabolizmasnn dzenli
dzgn alyorsa ve yediiniz almasn salyor. Ya
yiyecekler uygun oranda ise, besin depolanmasn azaltp dk ile ya
deeri olmayan artklar yzde 25 atmna destek salyorlar, diyetle
civarnda olmaldr. Dk, artk fazladan enerji elde edilmesine
vcudunuzun ihtiya duymad engel oluyorlar. Ayrca, tokluk
plerdir. Ve dier pler gibi hormonlarnn (GLP-1 gibi)
zamannda dar karlmaldr. salnmn destekliyorlar. Salkl bir
Normal ve salkl bireyler gnde barsak sistemi, barsak
1-3 kere dklama yapabilirler. geirgenliini normal dzeye
Sindirimin dier bir normal yan getiriyor ve bu nedenle kana toksik
etkisi gazdr. Gaz karmak maddelerin geii engelleniyor.
salkldr. Barsanzdaki yiyecek Bylece de vcudun enflamasyon
artklar ilendiinde, kaln dzeyi azalyor.
barsanzdaki bakteriler gaz
serbest brakr. Bu gaz bir ekilde Barsak-beyin-
dar kmak zorundadr ve bu diyabet balants
insan olmann normal hallerinden Aratrmalar, bakterilerin beyinle
biridir. Bir insan gnde ortalama koordineli olarak pek ok i
10-18 kere gaz karabilir. grdne iaret ediyor.

6 | Alkol: Ar alkol vcut zerinde
yaratt stres nedeniyle barsak
geirgenliini ve kt bakterilerin
oalmasn arttryor.
7 | Krmz et: Krmz ette bulunan
L-karnitin, barsaklardaki kt
bakteriler tarafndan kalp ve
damar saln bozan bileiklerin
oluumuna neden oluyor.
8 | Fast-food yiyecekler:
erdikleri doymu ya, sodyum,
kolesterol ve rafine tahllar
nedeniyle fast-food yiyecekler
barsaklarn en nemli
dmanlarndan biri.
Salkl bir barsak

Bunlar bnyemizde var olan eyleri
Barsaklarnza SSTEM N
ileyip bize sinyal gnderir. diyen 1 | Akdeniz tarz beslenin:
Cleveland Clinic doktorlarndan ZARAR VERENLER Sebzeler, meyveler, tam tahllar,
Endokrinolog Betl Hatipolu 1 | Antibiyotikler: kuru baklagiller, sert kabuklu
beslenme deiiklii, antibiyotik Gereksiz antibiyotik kullanm, yemiler, bitkisel yalar, az yal
kullanm hatta uyku bozukluklarna barsak dostu mikroplarn da st ve st rnleri, balk ve tavuk
bal olarak barsak mikrobiyomu lmesine neden oluyor. Ayn gnlk beslenme
deitike, gnderilen sinyallerin de zamanda metabolizmada geriye alkanlklarnzn temelini
deitiini ifade ediyor ve ekliyor: dnsz hasar brakabiliyor. olutursun.
Her ne sebeple olursa olsun kt 2 | Baz ilalar: 2 | Prebiyotik besinleri
bakterilerin geliimi artmaya Mide koruyucular, barsaklardaki sofranzdan eksik etmeyin:
baladka, bnyeye kar harekete asit dzenini deitirdiinden, Prebiyotikler, probiyotikleri
geerler. Bunlar, nce karaciere az yoluyla mideye ulaan zararl besleyen bitkisel kaynaklardr.
sonra da kana karan kimyasallar bakterilere kar defans azalyor. Hindiba kk, karahindiba
reterek sistemde deiiklik yaratr. Bu nedenle barsaklardaki yeillii, yer elmas, sarmsak,
nslin direncini artrr, mikroplarn dengesi bozuluyor. soan, prasa, kukonmaz, prasa,
enflamasyonu tetikler hatta kan Baz ilalar ise, barsaklardaki muz, arpa ve yulaf
ekerini ykseltirler. Barsaklar geirgenlii arttrarak, kana prebiyotiklerden en zengin
inslin balants yannda baka karmamas gereken maddelerin besinlerdir.
ynlerden de diyabetle ilikilidir. geiini kolaylatrabiliyor. 3 | Barsak dostu probiyotik
Obezite ve Tip 2 diyabet sz 3 | Yksek eker, fruktoz ve ya bakterileri unutmayn:
konusu olduunda aratrmalar, ieren beslenme alkanlklar: Probiyotik bakteriler, barsak
bakteroidler ve firmiktler olarak iki Bat tarz diyet olarak adlandrlan salna katk veren kk
bakteri grubunun nemli rol gnmz yksek eker ve ya dostlardr. Yourt, kefir, az tuzlu
oynadn gsteriyor. Bu veri tm ieren beslenme alkanlklar turular ve sirke probiyotik
almalarda ayn grlmese de barsaklardaki kt mikroplarn besinlere rnektir.
ince ile obez insanlarn barsak ar oalmasna neden oluyor. 4 | Dzenli egzersiz yapn:
florasnn karlatrlmasnda, ince 4 | Ar stres: Haftada en az 150 dakika
katlmclardaki bakteroidlerin oran Stres durumunda barsaklardaki tempolu yry, barsak
daha yksek bulundu. Bakteroidler olumsuz deiim, kt sisteminizin salna destek verir.
grubu protein ve karbonhidrat mikroplarn sayca 5 | Kirlenmekten korkmayn:
sindirimiyle ilgilidir, firmiktler ise oalmasn tevik ediyor. Doa yryleri yapn, toprakla
daha ok yalarn ileniine 5 | Beyaz un: Beyaz undan yaplan uran ve hayvanlar sevin.
mdahildirler. Bnyelerinde daha tm yiyecekler barsaklardaki evresel mikroplar,
ok firmikt bulunanlarda obezite kt bakteriler iin besin kayna barsaklarnzdaki mikroplar
ve Tip 2 diyabet riski yksektir. salyor. glendirir.

PAH:
Periferik
Arter Hastal
Diyabetiniz var ise periferik arter hastal riski altndasnz demektir.
Bir kalp damar cerrahi uzman ile hemen bugn grn!
K onuyla ilgili sorularmz

yantlayan Trk Kalp ve
Damar Cerrahisi Dernei
Periferik Arter Hastalklar alma
Grubu Bakan ayn zamanda BAU
vcudumuz (beyin, kaslar, kollar,
bacaklar, akcierler, deri, karacier,
mide, barsaklar, bbrekler, dalak
gibi karn iindeki tm organlar ve
tm dokular), arterler (atar
Periferik arter hastal
bahsettiimiz bu atar damarlarn
daralmas ve/veya tkanmas
durumudur. Bu hastalk durumunda
atar damarn besledii blgeye
International University Batumi damarlar) yolu ile tanan kandan yeterince kan gidemez ve bu
retim yesi Do. Dr. ahin oksijen alr ve beslenir. Periferik blgelerde sorunlar meydana gelir.
Bozok ncelikle arter ve periferik arter, kalp dnda dier tm doku Periferik arter hastal en sk
arter tanmn yle yapyor: ve organlara giden atar damarlara bacaklardaki kaslara, beyne ve
Arterin Trke karl atar verilen genel isimdir. bbreklere kan salayan
damardr. Atar damarlar kalpten atardamarlarda grlr. Beynimizi
illstrasyon: SAM WARD
vcuda gnderilen temiz kan olarak Nasl oluuyor? besleyen atar damarlardaki daralma
adlandrdmz oksijen oran Do. Dr. ahin Bozok, periferik arter ya da tkanklklar fel geirmemize,
yksek kan tayan boru sistemi hastalnn ortaya kn ve bbreimizi besleyen atar
olarak tanmlanabilir. Tm nedenlerini yle zetliyor: damarlardaki daralma ya da

tkanklklar bbrek yetmezlii
geliimine ve sonuta diyaliz hastas
nsanlar damarlar kadar yaldr.
Sir William Osler, John Hopkins Hospital Medikal Direktr/1909
olmamza, bacaklarmz besleyen
atar damardaki ciddi daralma ya da olduunu doruluyor: Kronik ekeri dzeyinin damarda
tkanklklar ise bacamzn hiperglisemi ve inslin direnci ateroskleroz geliimini
kesilmesine neden olur. arterlerde ateroskleroza zemin hzlandrmasdr. Bu nedenle benzer
Periferik arter hastalnn en sk hazrlar. Toplumda periferik arter ya grubunda, diyabeti olanlarda
nedeni halk arasnda Damar hastalnn 50 ya zerinde damar tkankl oran 2 kat fazladr.
Sertlii olarak bilinen, yllar iinde grlme oran yzde 4.5tur. Ayn zamanda sre daha hzl
damar duvarnda kolesterol birikimi Tm aratrmalar bu orann seyreder ve birden fazla damar
sonucu damarlarn daralmasna diyabetlilerde arttn, normalden blgesinde tutulum gsterdii iin
neden olan Aterosklerozdur. 2 kat daha fazla olduunu daha yaygndr.
Kolesterol ykseklii, diyabet, gstermitir. Bu nedenle Diyabet Nropati denilen sinir
yksek tansiyon ve sigara diyabetlilerde inme/ fel 5 kat, ularnn iltihaplanmasna neden
aterosklerozun en nemli koroner damar hastal olur. Sinir hasar oluan blgede
nedenleridir. 2-4 kat ve bacak damar hastal his ve ar duyusu alglanmas
ise 5 kat daha fazla grlmektedir. azalr. Bu nedenle periferik arter
Diyabet balants En korktuumuz hastalnn en nemli
Aratrmalar 50 yan geen her komplikasyonlardan olan ve ikayetlerinden olan yrmekle
diyabetlinin birinde periferik arter Amputasyon dediimiz bacak ar bulgusunu diyabetli hastalar
hastalna rastlandn gsteriyor. kesilmesi ise 10 kat daha fazladr. hissetmez. Bu da hastaln
Bu aratrmalar deerlendiren Diyabetlilerde ykselen riskler tansnn ge konulmasna ve bacak
Do. Dr. ahin Bozok diyabetin kontrolsz diyabetin periferik kesilmesi gibi komplikasyonlarn
periferik arter hastalnn en damarlarda yapt hasarlanma ile diyabetlilerde daha yksek oranda
nemli nedenlerinden biri ilikilidir. Temel neden yksek kan grlmesine neden olur.
EN YAYGIN ALINABLECEK NLEMLER

BELRTLER Risk faktrleri ile mcadele edin. Sigaray brakn, kolesterol
ve tansiyonu drn, kan ekerini kontrol altna aln.
Cilt renginin Bir iziin bile ok nemli olduunu bilin. En ufak bir yara
deimesi (kzarklk, phesinde doktorunuza bavurun. Ayaklarnzda olas yara
morarma veya geliimini nleyin.
soluk cilt rengi) Ayak mantarlarna dikkat edin. phe durumunda
Cilt scaklnda mutlaka bir dermatoloji uzmanna grnn.
azalma Damar tkankl kontrol iin en azndan bir kere bir
Bacaklarda ar kalp damar cerrahisi uzmanna bavurun.
veya yorgunluk hissi Yrme
Ayaklarda yanma egzersizlerini ihmal
veya karncalanma etmeyin.
hissi nk yrme ile
Ayak ve bacak derisinde bacaklara gelen kan
yaralar veya atlaklar akm oran artyor,
Ayak veya bacak bu da bacak
tylerinin dklmesi damarlarnn
Ayaklar veya parmaklarda kuvvetlenmesini
ve yeni damarlarn
dinlenirken ac
olumasn salyor.
ktidarszlk
(ereksiyon
olamama veya
devam
ettirememe)
Kala ars

Yaplan son aratrmalar, D vitamininin
neminin bugne kadar bilinenden ok daha
fazla olduunu ortaya koyuyor. Diyabetliler
iin D vitamini bakmndan farkl bir yaklama
gerek olup olmadn ise uzmanna sorduk.
gne grmesi D vitamini ihtiyacn olarak gstermektedir. D vitamini
karlamak bakmndan yeterli eksiklii uzun dnemde bebek ve
saylmaktadr. Bununla birlikte ocuklarda rikets, erikinlerde ise
bebeklerin zellikle 6 aydan nce osteomalazi ad verilen kemik
gnee maruz kalmas hastalklarna neden olmaktadr.
istenmediinden her bebee D vitamini eksiklii tansn ancak
doumdan itibaren gnde 3 damla hekimler koyabilir. Bunun iin
(400 IU) D vitamininin ila olarak serum 25OHD dzeyi baklmal
K
verilmesi nerilmektedir. ama tedavi karar ise serum
o niversitesi Tp Fakltesi Erikinlerin D vitamini ihtiyac ise parathormon (PTH) ve alkalen
ocuk Endokrinoloji ve 70 yana kadar 600, daha sonra ise fosfataz (ALP) dzeyleri de dikkate
Diyabet Blm retim 800 IUdir. ocuklarn ve alnarak verilmelidir. Ne yazk ki
yesi Prof. Dr. kr Hatun diyabet erikinlerin daha yksek dozlarda lkemizde son yllarda geliigzel
ynetiminde D vitamininin nemini hele gnde 1500 IU D vitamini D vitamini ampul kullanm
ksaca yle zetliyor: Baz almasna kesin olarak ihtiya yoktur. artmtr ve bunun olas zararlar
almalar ocuk ya da erikin Bata somon, ton ve uskumru yeteri kadar nemsenmemektedir.
diyabetli bireylerde D vitamini bal, st ve st rnleri, yumurta
dzeyinin dk olduunu ileri olmak zere besinlerde de Her derde deva deil
srmekle birlikte, Amerikan Diyabet D vitamini vardr ama sadece Prof. Dr. kr Hatun D vitamini
Birliinin 2014 ylnda yaynlad besinlerle almla gnlk D vitamini eksiklii ve dardan kullanmyla
belgede zellikle Tip 1 diyabetlilerin ihtiyacn karlamak mmkn ilgili son yllarda ska karlatmz
izleminde rutin D vitamini lm deildir. tartmalara yle bir yorum
ve D vitamini destei nerisi yoktur. yapyor: D vitamininin yalnzda
Bir baka deyile D vitamini Eksiklik varsa kemik sal ile ilikili etkilerine ait
bakmndan diyabetliler iin salkl D vitamini eksikliine serum D gvenilir veriler olduunu, her
kiilerden farkl bir yaklama gerek vitamini dzeyi (25-OHD dzeyi) ile derde deva gibi anlalan kemik d
duyulmamaktadr. karar verildiini hatrlatan etkilerinin tartmal olduunu,
uzmanmz eksiklikten sz edilmesi toplumun rutin izlemde D vitamini
Nasl salanr? iin u artlarn gerektiini dzeyi baklmas ve gereksiz
Konuyla ilgili sorularmz yantlayan belirtiyor: Bebek ve ocuklarda D vitamini kullanlmasndan
uzmanmzn yeterli D vitamini alm serum 25-OHD dzeyi 12 ng/ korunmas gerektiini syleyebiliriz.
iin neler yaplmas gerektii mlden dk ise eksiklikten sz Uzun yllardr D vitamini konusunda
konusundaki nerileri yle: Genel edilmektedir. Genel olarak almalar yapan ve D vitamini
olarak insanlar D vitamini ihtiyacnn ocuklarda ve erikinlerde serum literatrn yakndan izleyen bir
byk bir ksmn deride ultraviyole 25-OHD dzeyinin 16-20 ng/ml hekim olarak bir risk tamayan hi
nlarnn etkisi ile kendileri sentez arasnda olmas yeterlidir. Son kimsede rutin olarak kan D vitamini
ederek karlamaktadr. Bu nedenle zamanlarda kafa karkl yaratan dzeyine bakmaya gerek
en azndan yz ve ellerin gne konumalarn aksine rutin izlemde olmadn, insanlarn yzde 97,5i
grmesini salamak D vitamini D vitamini dzeyine bakmaya gerek iin kan D vitamini dzeyinin 16- 20
eksikliini nlemek bakmndan olmad gibi, D vitamini dzeyinin ng/ml arasnda olmasnn yeterli
nemlidir. Bebekler zerlerinde 20 ng/ml (zellikle de 30 ng/ml olduunu, nadir durumlarn dnda
yalnzca bez varken haftada 30 zerine) karmak iin aba ve yalnzca kan D vitamini dzeyini
dakika, giyinik iken 2 saat gnee gstermeye de gerek yoktur. 30un zerine ykseltmek gibi
maruz kalrsa 25OHD dzeyleri>12 Amerikadaki Hastalklar Kontrol yanl hedeflerle D vitamini ampul
ng/mL zerine kmaktadr. Merkezi (CDC) 50 ng/ml zerindeki imeye gerek olmadn
Optimal koullarda yalnzca yzn deerleri olas zararl deerler hatrlatmak isterim.

D vitamini vardr ama sadece parathormon (PTH) ve alkalen
besinlerle almla gnlk D vitamini fosfataz (ALP) dzeyleri de dikkate
ihtiyacn karlamak mmkn alnarak verilmelidir. Ne yazk ki
deildir. lkemizde son yllarda geliigzel D
vitamini ampul kullanm artmtr
Eksiklik varsa ve bunun olas zararlar yeteri kadar
D vitamini eksikliine serum D nemsenmemektedir.
vitamini dzeyi (25-OHD dzeyi) ile
karar verildiini hatrlatan Her derde deva deil
uzmanmz eksiklikten sz edilmesi Prof. Dr. kr Hatun D vitamini
iin u artlarn gerektiini eksiklii ve dardan kullanmyla
belirtiyor: Bebek ve ocuklarda ilgili son yllarda ska karlatmz
serum 25-OHD dzeyi 12 ng/ tartmalara yle bir yorum
mlden dk ise eksiklikten sz yapyor: D vitamininin yalnzda
edilmektedir. Genel olarak kemik sal ile ilikili etkilerine ait
ocuklarda ve erikinlerde serum gvenilir veriler olduunu, her
25-OHD dzeyinin 16-20 ng/ml derde deva gibi anlalan kemik d
arasnda olmas yeterlidir. Son etkilerinin tartmal olduunu,
zamanlarda kafa karkl yaratan toplumun rutin izlemde D vitamini
konumalarn aksine rutin izlemde dzeyi baklmas ve gereksiz
D vitamini dzeyine bakmaya gerek D vitamini kullanlmasndan D vitamini
olmad gibi, D vitamini dzeyinin korunmas gerektiini syleyebiliriz. (25-OHD) testi;
20 ng/ml (zellikle de 30 ng/ml Uzun yllardr D vitamini konusunda . Bebek ve ocuklarda
zerine) karmak iin aba almalar yapan ve D vitamini 12 ng/mlden dkse,
gstermeye de gerek yoktur. literatrn yakndan izleyen bir . Erikinlerde 16-20 ng/ml
Amerikadaki Hastalklar Kontrol hekim olarak bir risk tamayan hi arasnda deilse
Merkezi (CDC) 50 ng/ml zerindeki kimsede rutin olarak kan D vitamini D vitamini eksikliinden sz
deerleri olas zararl deerler dzeyine bakmaya gerek edilebilir.
olarak gstermektedir. D vitamini olmadn, insanlarn yzde 97,5i
eksiklii uzun dnemde bebek ve iin kan D vitamini dzeyinin 16- 20
ocuklarda rikets, erikinlerde ise ng/ml arasnda olmasnn yeterli
osteomalazi ad verilen kemik olduunu, nadir durumlarn dnda
hastalklarna neden olmaktadr. ve yalnzca kan D vitamini dzeyini
D vitamini eksiklii tansn ancak 30un zerine ykseltmek gibi
hekimler koyabilir. Bunun iin yanl hedeflerle D vitamini ampul
serum 25OHD dzeyi baklmal imeye gerek olmadn
ama tedavi karar ise serum hatrlatmak isterim.
D vitamini eksikliini
nlemek iin
. Yznzn ve ellerinizin
gne grmesini salayn.
. Bebekleri zerlerinde yalnzca
bez varken haftada 30 dakika,
giyinik iken 2 saat gnelendirin.
. 6 aydan kk bebeklere
AMERKADA GNLK VTAMN VE doumdan itibaren gnde
3 damla D vitamini damlas
MNERAL ALIMLARINI BELRLEYEN verilebilir.
INSTITUTE OF MEDICINEE GRE, . Sadece besinlerle alm tek
bana yeterli olmamakla
ERKNLER N GNLK D VTAMN birlikte; en ok D vitamini
HTYACI 70 YAINA KADAR 600 IU, ieren gdalardan somon, ton
ve uskumru balklar, st ve st
DAHA SONRA SE 800 IUDR. rnleri ile yumurta tketin.

Baz ortak genetik ve
evresel faktrler,
toplumda geni bir
kitleyi etkileyebilen
nemli otoimmn
hastalklardan ikisi
olan Multipl Skleroz
(MS) ve Tip 1
diyabetin birlikte
grlme olasln
arttryor.
Multipl Skleroz
ve DYABET
K onuyla ilgili uzmanlna
bavurduumuz Ondokuz
Mays niversitesi Tp
Fakltesi, Nroloji Anabilim Dal
retim yesi Do. Dr. Murat Terzi
6 ila 7 bin civarnda MS hastasnn
olduu tahmin edilmektedir. Orta
Karadeniz Blgesindeki illerde
yaplan aratrmada her 100 bin
kiide yaklak 60 ila 80 kiinin MS
vardr. Muhtemelen her iki
hastaln ortaya kmasnda rol
olan benzer genetik etkenler ve
vitamin D eksiklii gibi evresel
faktrler bu birliktelikten sorumlu
normal poplasyona gre Tip 1 hastas olduu grlmtr. MS olabilir. Tip 1 diyabet pankreasn,
diyabeti olan hastalarda MS kadnlarda 2 kat daha sk grlr. MS ise beyin hcrelerinin baklk
grlme riskinin daha yksek MSin balangc ou hastada 20 sisteminin etkisi ile hasar grmesi
olduunun altn iziyor ve yaanan ile 40 yalar arasndadr, yani sonucu ortaya kmaktadr. Normal
durumu yle zetliyor: MSte hastalk genlerin hastaldr. Daha poplasyona gre Tip 1 diyabeti
santral sinir sistemi olarak bilinen erken ve ge yalarda da hastaln olan hastalarda MS grlme riski
beyin, omurilik ve grme ile ilikili balamas olasdr. Tip 1 diyabet ve daha yksektir. Ayrca Tip 1 diyabetli
fotoraf: FOTOLIA
sinir lifleri etkilenir. Trkiyede 40 MS gen erikinde grlebilen iki kiilerin yaknlarnda da MS grlme
bin, Dou Karadeniz Blgesinde 2 hastalktr. MS ve Tip 1 diyabetin riski artmaktadr. Tip 1 ve Tip 2
bin civarnda, tm Karadenizde ise birlikte grlebildii hasta rnekleri diyabeti olan MS hastalarnda veya

MS tans konulduktan sonra
diyabet gelien MS hastalarnda zellikle gen erikin ya grubundaki
zrllk art grlebilmektedir. diyabetlilerde; grme kayb, ift grme, gszlk
Diyabeti olmayan MS hastalarna
gibi ikayetler gelitii ve bu ikayetlerin
oranla diyabeti olan MSlilerde
yrme gl ve yrme baka bir hastalkla aklanamad durumlarda
mesafesinde ksalma daha fazla MSin varl deerlendirilmelidir. Muayene
olabilmektedir. Tip 2 diyabetlilerde bulgusu ve MS phesi olan bu hastalara beyin
MS gelime riskinin daha fazla
manyetik rezonans grntleme (MRG) ve dier
olduunu gsteren almalar da
vardr. Bu risk zellikle 50 yan tetkiklerle tan konulmaya allr.
altnda Tip 2 diyabeti olan kadn Ondokuz Mays niversitesi Tp Fakltesi,
hastalarda daha fazladr. Diyabetle Nroloji Anabilim Dal retim yesi Do. Dr. Murat Terzi
MS birlikteliinin kesin nedeni belli
olmayp bu alanda yeni alma ve erken dnemde yakalanmas ve snrlyken, artk gnmzde,
aratrmalara ihtiya vardr. tan konularak tedavinin zellikle son 10 ylda, arka arkaya
balanmas, hastalkla mcadelede gelitirilen tedaviler sayesinde
Uyarlara dikkat! byk nem tayor. Toplum olarak seenekler oka artt. Birinci
Diyabet ve MSi olan hastalarn kan biz daha beyaz rk toplumuyuz ve basamak denilen ilalara cevap
ekeri reglasyonu ile birlikte orta risk blgesindeyiz. Bu hastalk vermeyen direnli hastalarda, daha
obeziteden kanmas, nerilen da daha ok beyaz rk ilgilendiriyor. etkin ikinci basamak tedavileri de
diyetlerine uymalar, dzenli Asya toplumlarnda ya da Afrikada kullanabiliyoruz. Beyin ve baklk
egzersiz yapmalar, ar bedensel daha az grlyor. lkemizde sistemiyle urald iin iyi takip
aktiviteden uzak durmalar, MS iin zellikle 20 ile 40 ya arasndaki edilmesi, iyi ynetilmesi gereken
uygulanan immun tedavilerini genleri etkilediini biliyoruz ve sreler yaanyor. O nedenle de
dzenli kullanmalar byk nem 35 ile 40 bin hastadan sz bu konuda daha uzman olan
tayor. Ayrca MS ve diyabetin ediyoruz. Teknolojinin desteiyle kiilerden mutlaka ikinci gr
birlikte grld hastalarn hem gelien tan yntemleri hastal alnmas bu tedavilerin balatlmas
ilgili nroloji kliniklerine hem de erken dnemde yakalama ansn ve ynetilmesi konusunda nem
endokrin kliniklerine dzenli olarak artryor, engellilik riski tad iin tayor.
kontrollere gitmeleri gerekiyor. hem rehabilitasyon hem belirtilere
nerilen diyet ve fizyoterapi ynelik tedaviler ile koruyucu MS ilalar
programlarn dzenli uygulamak, tedavilerin tamamlanmas nemli. kemoterapi gibi deil
yoga-pilates gibi tamamlayc MS ilalarnn uzun vadede
tedavilere zaman ayrabilmek Koruyucu ila tedavileri baklk sistemini dzenleyici
tavsiye ediliyor. MS hastal iin koruyucu tedaviler olduu bilgisini veren Prof. Dr.
olduunu dile getiren Prof. Dr. Karabudak bu ilalarn kemoterapi
MS, akl ya da ruh Karabudak u bilgileri veriyor: gibi olmadnn altn iziyor ve
hastal deildir. Hastaln ilk basamak tedavileri, baz hastalarn MS ilalarndan
Hem dnyada hem de Trkiyede enjeksiyon tedavileri, gn ar ekindiklerine dikkat ekiyor:
nemli bir salk sorunu olarak uygulanabilen ila tedavilerinin yan lalar, baklk sisteminin kendi
kabul edilen ve Trkiyede 35 bin sra her gn uygulanabilen ila kendine ynelik saldrsn daha da
kadar gen insan etkileyen MS tedavileri var. Haftada 3 uygulanan dzenlemeye, terbiye etmeye
(Multiple skleroz) hastal hakknda ya da haftada 1 uygulanan deiik yneliktir. Yani hiper aktif bir
internet zerinde fazlasyla bilgi seride ilalar var. Bu ilalarn etkileri ocuu terbiye etmek gibi
kirlilii bulunuyor. Hacettepe atak skln azaltmak ve uzun dnlebilir. Takip edilemeyecek,
niversitesi Nroloji Ana Bilim Dal vadede engellilii erteleme ciddi yan etkileri yoktur. MS
retim yesi Prof. Dr. Rana ynndedir. Ama sk atak hastal uzun soluklu bir hastalk ve
Karabudak; hastalarn, geirmeyen iyi gruplar da yakn hekimlerin de uzun soluklu takibi
hekimlerinden yani ilk elden bilgi takip ederek rehabilitasyonla ok iyi gereklidir. zellikle hastay birebir
almasn nerdiklerini belirtiyor ve sonular elde etmek mmkn. sahiplenmek, uzun vadede bu
ekliyor: MS (Multiple skleroz) akl Yaadmz koullarda MS hastal hastaln deiik aamalarn
hastal ya da ruhsal bir hastalk dendiinde engelli olmaya doru karmamak ve hastaya annda
deildir. Mutlaka ilerleyici olacak ya gidildiinin akla gelmemesi yardmc olmak asndan hastay iyi
da zrllkle telaffuz edilecek bir gerekiyor. Tedavi imkanlar ok tanmak ve iyi takip etmek ok
hastalk da deildir. MS hastalnn geliiyor. Daha nceleri 3 ile 4 ilala byk nem tayor.

KISA HABERLER
YAAM
Alerjinin en etkili ilac

ALERJENDEN
UZAK DURMAK!
Bayndr Kavakldere Hastanesinden akar, hayvan kllar, sabun,
Gs Hastalklar, mmunoloji deterjan, losyonlar, kuru k
ve Alerjik Hastalklar Profesr havas egzamay tetikleyebilir.
Dr. Yavuz Selim Demirel, farkl Alerji uzman, egzamann
etkenlerle tetiklenen alerji olas tetikleyicilerini ortaya
sorununun nedenlerini, eitlerini koyar, yaknmalar azaltc,
ve zm yollarn yle zetliyor: kanmay engelleyici tedbirler karlaldnda reaksiyon
Alerjiler; besin, deri, ila ve bahar alr. rtiker, deri zerinde oluturmaz. Organizma, bu
alerjisi olarak snflandrlabilir. krmz kabarklklardr. Baz ilaca kar antikor oluturur.
Hepsinin alerjen etkenleri, kiileri gdalar, ilalar, ar sokmas, lacn ikinci kez alnnda
etkileyi biimleri ve tedavi souk scak gne maruziyeti, immn sistem uyarlr ve bu ila
yaklamlar farkldr. lateks, kan transfzyonu, yabanc olarak deerlendirilip,
Eer alerjen soluduunuz bir ey bakteri enfeksiyonu ve viral histamin ve baz maddeler aa
ise gzleriniz, burun ve solunum enfeksiyonlar tetikleyebilir. kar. Bunun sonucunda; deri
sisteminiz etkilenir. Alerjen Bilinen tetikleyicilerden uzak dknts ve rtiker, kant,
yediiniz bir madde ise az, durmak esastr. Anjiyo dem, hrltl solunum, ime, kusma,
mide ve barsaklarda reaksiyon daha derin cilt tabakalarnn ba dnmesi ve anafilaksi ortaya
oluur. Byle durumlarda, alerji demidir. Gz, az, dil, el ayak kar. Hastann yksnn
uzman yaknma ve yknz ve boazda ime ile soluk alnmas ve fizik muayenenin
deerlendirir. Sonrasnda almada glk eklinde kendini deerlendirilmesinin ardndan,
kan ve deri testi uygulayarak, belli eder. alerji uzman, deri testi veya kan
neye alerjiniz olduunu la alerjisi, ilala ilk tahlilleri isteyebilir.
bulur. Korunma, ila tedavisi,
gerektiinde immunoterapi NEML
uygulayarak rahatlama salar.
Besin alerjisi hafiften ara doru
giden bir yelpazede kiilerde
reaksiyona neden olabilir. Tm
reaksiyonlarn yzde 90nn
oluumunda genellikle u gdalar
sorumludur: Yumurta, st, fstk,
balk, karides, buday ve soya. Kan ekerinde yaanan ani ykseli
ocuklarda en ok st, yumurta veya dler, gzn sinir tabakasn
ve fstk alerji yapabilmektedir. zedeleyerek diyabetik retinopati
Besin alerjisinde en etkili tedavi hastalna sebep olabiliyor. Gze
gdadan uzak durmaktr. uygulanacak giriimler, kiiye ve gze
Deri alerjileri; atopik dermatit ait faktrler dikkate alnarak belirleniyor.
(egzama), rtiker ve anjiyo dem Erken tedavi edilmezse retinopatinin ciddi
olarak snflandrlabilir. Atopik grme kayplarna yol atn syleyen
dermatit, egzamann en sk Liv Hospital Gz Hastalklar Uzman
Prof. Dr. Turul Altan diyabet tehisi
grlen formudur. Kuru kantya
konan hastalar hibir ikayetleri
ve krmz deri lezyonlarna
olmasa dahi her yl gz muayenesi
neden olur. Alerjenler, toz olmalar gerektii konusunda uyaryor.

BUDAY SALIIMIZI
TEHDT EDYOR
Ekmek, unlu mamuller, pizza, makarna
Buday her zaman evremizde. Ama sar
tahllarn salmz iin ne kadar tehlikeli
olduunu pek az insan biliyor. 2000li yllarn
ortasnda budayn genetiiyle oynand ve
atalk budayla arasnda fazla ortak nokta
kalmad.
Yeni buday insan imanlatyor, diyabete

davetiye karyor ve yalanmay hzlandryor,
ayrca kalp ve beyni ypratyor ve cildi kt
etkiliyor. Dr. William Davis bize gltensiz
yaam alternatiflerini gsteriyor ve insanlarn
buday olmadan ne kadar salkl ve ince
kalabileceklerini kantlyor.
facebook.com/pegasusyayinlari twitter.com/pegasusyayinevi instagram.com/pegasusyayinlari www.pegasusyayinlari.com

TATL ZAMANI
GELDYSE... Yaz, deniz, gne
ok gzel evet ama, tatile kmadan
nce yapmanz gerekenleri yeterince
biliyor musunuz? Yolculuk ncesi
hangi testleri yaptrmalsnz?
Bavulunuza ilk koymanz gerekenler
neler? Gneten nasl korunmal,
hangi rnleri kullanmalsnz?
Beslenme dzeninizi nasl
ayarlamalsnz?
Yaz sporlar arasndan hangisini tercih
etmelisiniz, en uygun saatler
hangileridir? Ayak salnz iin
almanz gereken nlemler neler?
Bu haberimizde btn cevaplar
bulacaksnz.

H ava scaklklarnn artt ve
tatil sezonunun ald bu
aylardan itibaren
diyabetlilerin en ok yaad
sorunlar ve gizli tuzaklar hakknda
iin ok fazla scak ve nemin
olduu kylar yerine, daha az nem
ve daha bol oksijenin olduu yayla
turizmini ve kltr turizmini tercih
etmeliler. Ayrca 24 saat yiyecek
uzmanlna bavurduumuz servisi olan ak bfe yemek veren
Yeditepe niversitesi Hastanesi tatil tesislerinde ok dikkat edip,
Endokrinoloji ve Metabolizma gerekirse durumlarna uygun men
Hastalklar Uzman hazrlanmasn isteyebilirler. Uzun
Do. Dr. Hasan Aydn bunlarn yrylerde veya yolculuklarda ise
balcalarnn sv almnda ara nlerini aksatmamalar iin GNETEN
yetersizlik, yaz meyvelerine dikkat yanlarnda yiyecek tamalar, uyku
edilmemesi, ayak bakm yetersizlii saatine ve sresine dikkat etmeleri, KORUNUN!
ve hipoglisemi riski olduunu alkolsz ve ekersiz sv gdalar l Gne nlarnn en dik olduu
sylyor: Oluabilecek bu sorunlar tketmeleri gerekiyor. Tatile saatler olan 10:00-14:00
sebebiyle diyabetlilerin sv kmadan nce doktorlarna arasnda gnee kmayn.
almlarn mmkn olduunca bavurup, genel kontrollerini
l Yaz boyunca daha ok
arttrmalar ve beslenmelerine ok yaptrmalar da ayrca nemli.
glgede durmay tercih edin.
dikkat etmeleri gerekiyor. Uzun
sre a kalmamal, bir kerede ok Cilde daha etkin bakm apka takn.
fazla yemek yememeliler. Gerek Yaz aylarnda artan terlik ve ak l UV filtreli gne gzlkleri
inslin, gerekse oral olarak eker ayakkab kullanmna zellikle dikkat kullann.
drc ila kullanan hastalarn eken Acbadem niversitesi l Gneten koruyucu seerken
bu ilalarn etkilerinin maksimum Atakent Hastanesi Dermatoloji hem UVA hem de UVBye kar
olduu dnemlerdeki ara Uzman Dr. Selda Yldrm yaz koruma salayan geni
nlerini atlamamalar ok aylarna zel ayak bakmna ilikin
spektrumlu rnler sein.
nemli. Tm meyveler, ana ve ara u uyarlarda bulunuyor: Yazn
Suya dayankl olanlar tercih
nlerde kalori deerleri gz terlik ve ak ayakkab kullanm
nne alnarak doktor tavsiyesine artar. zellikle parmak aras terlikler edin.
gre tketilmeli. Uygun miktarda ve sandaletler diyabetlilerde ayak l En az 50 faktrl bir kremi
yenildiinde byk yarar salayan yaralarna neden olabilir. Bu dar kmadan yarm saat
meyveleri de ok miktarda nedenle parmak aras terlik nce uygulayn. Gn iinde iki
tketirsek kan ekerimizde kullanmndan kanmak gereklidir. ile drt saatte bir yenileyin.
ykseklie ve buna bal Ayaklarn gn boyu lastik-hava l En ok ihmal edilen blgeler
rahatszlklara yol aabilir. Yazn aldrmayan ayakkablar iinde nemli
olan kulaklarnz ve
rahat kesimli, ortopedik tabanl, i bir ortamda kalmas mantar
ayaklarnz kremlemeyi
astarl ayakkab ve yumuak oluumu asndan ok tehlikelidir.
skmayan oraplar giymeliler. Engellemek iin yaz aylarnda unutmayn.
Ayaklarn her gn ykayp, herhangi ayakkab iine teri emebilen ince l Dudaklarnz iin gne
bir yara ya da renk deiiklii var m pamuklu orap giyilmelidir. Plaj ve koruyuculu stiklerden satn
diye kontrol etmeliler. Kumsalda, deniz kenarnda plak ayakla asla aln ve gn boyu sk sk srn.
talk kesimde ve krlk arazide yrnmemelidir. Zira ayaa
plak ayakla dolamamal, gelebilecek ufack bir darbe bile kanlmal ve cildi kurutmayacak
ayaklarnn gneten yanmamas iyilemesi zor yaralara zel du jelleri ya da sabunlar tercih
iin stn rtmeliler. Vcutlarnn dnebilmektedir. Diyabet edilmelidir. Cildi nemlendirmek iin
her yerini bcek srmalarna kar hastalarnda cilt kurumaya kullanlacak krem ve du jeli
korumallar nk bu srk blgeleri meyillidir. Derinin koruyucu bariyer seiminde yanlgya dmemek iin
enfeksiyon kayna olabilir. Gne tabakasn glendirmek iin mutlaka bir dermatolog tavsiyesi
nlarnn dik olduu saatlerde nemlendiriciler yaz aylarnda da alnmaldr. Cilt kuruluunun nne
gneten zellikle kanmallar. dzenli olarak gnlk ve banyo gemek iin en dikkat edilmesi
nk diyabete bal olarak duyu sonras kullanlmaldr. Ayrca ok gereken hususlardan biri de gnlk
kusuru olumu hastalarda uzun scak suyla uzun sre banyo 2.5-3 litre su iilmesidir. Diyabetik
sre gne nlarna maruz yapmak yerine, lk suyla ksa sreli hastalar yaz aylarnda ciltte kant,
kalmaya bal olarak yanklar dular tercih edilmelidir. Du kzarklk ve kk kabarcklarla
oluabilir ve bu yanklarn tedavisi esnasnda cildi tahri edecek sert kendini gsteren ve ter bezlerinin
ok zor olabilir. Diyabetliler, tatilleri kese ilemlerinden kesinlikle tkanmas nedeniyle meydana gelen

isilik oluumundan kanmak iin
terleten giysilerden kanmal;
sentetik ya da naylon kyafetler
yerine teri emebilen pamuklu, ince
AYAKLARA ZEL BAKIM
ve ak renkli giysiler tercih
etmelidir.
VKV Amerikan Hastanesi
Endokrinoloji, Diyabet ve 5 Asla plak ayakla yrmeyin;
denizde, kumsalda ve evde
Metabolizma Blm Bakan dahi terlik kullann. Yeni bir
Tatil dnleri Yardmcs Dr. Tahir Haytolu ayakkab giydiinizde ilk gnler
Tatil dnlerine ayrca dikkat ayak bakmnz iin ksa sreli giyip deitirin,
eken Yldrm diyabetlilerde cildin yapabileceklerinizi yle sralyor: ayaklarnz sk sk kontrol edin. Her
nemli tutulmasnn ok nemli gn temiz orap giyin. Pamuklu ve
olduunun altn iziyor: Yaz tatili
dnnde bronzlaan ciltte 1 Ayaklarnz her gn kontrol
edin; ayak srtna ve
ynl oraplar tercih edin.
kuruluk ve kant ikayetleri daha

fazla olabilir. Kuruyan ve kanan
tabanlarna bakn. Rahat
gremiyorsanz bir ayna kullann 6 Ayak dolamn glendirin;
kesinlikle sigara kullanmayn.
ciltte kk atlaklar oluabilir ve ya da aile bireylerinden yardm Sigara imek ayaklara giden kan
bu atlaklardan mikroplar girerek isteyin. miktarn daha da azaltr. Her gn
deri enfeksiyonlarna yol aabilir. egzersiz yapn. Ayaklarnza scak
Bu nedenle tatil dn cildin
nemlendirilmesi daha da byk 2 Ayaklarnz her gn, tahri
etmeyen bir sabun ve lk suyla
su ieleri, stc petler veya dier
s kaynaklar uygulamayn.
nem tar. zellikle atlak olan ykayn; ayaklarnz ayak
deri alanlar epitelizan, cildi onaran
kremlerle desteklenmelidir. Keza
banyosunda uzun sre tutmayn.
Bu ilem ayak derisinin kurumasna 7 Ayaklarnz skmayan
ayakkablar giyin; ne doru
yaz aylarnda terlemenin artmas ve atlamasna yol aabilir. sivrilen, yksek topuklu
ile beraber eitli vcut alanlarnda Ayaklarnz zellikle parmak ayakkablardan kann. Parmak
kzarklk, kant ya da aralarna dikkat ederek, iyice aras sandalet giymeyin.
lekelenmeyle kendini gsteren kurulayn. Bu, ayaklarda mantar
mantar enfeksiyonlar oluabilir.
Byle bir durum varlnda
enfeksiyonunun ortaya kmasn
nleyecektir. Vazelinli merhem 8 Sorunlarnz daima paylan;
dzenli olarak doktor
mutlaka dermatoloa bavurulmal kullanarak cildinizi ziyaretine gidin. Ayaklarnz
ve gerekli tedaviye uyulmaldr. yumuatabilirsiniz. Ayak mutlaka muayene ettirin. Kan
Ayrca yazn gnee maruz kalan parmaklarnzn arasna losyon ekeri kontrol altna alnamyorsa
derideki nevslerde de deiiklik srmeyin. Ayaklarnz terlerse ok doktorunuza mutlaka bildirin.
olabilme ihtimali fazladr. Eer az pudralayabilirsiniz.
herhangi bir nevste deiiklik fark Bu belirtiler varsa
edilirse hemen cildiye uzmanna
bavurulmaldr. 3 Ayak trnaklarnzn bakmna
zen gsterin; ayak
doktorunuza bavurun!
Deride renk deiiklikleri
trnaklarnz banyodan sonra Blgesel s art
Ayak yaralarn yumuak iken kesin. Ayak Ayakta ve bilekte ilik
nemseyin trnaklarnz dz kesmeye zen Bacaklarda ar (dinlenme veya
Diyabetlilerde ayakta yara gsterin, keleri daha derin hareket srasnda)
oluumunun pek ok faktre bal almayn. Yava iyileen yaralar
olduunu belirten Yldrm, bunun Trnakta mantar enfeksiyonu
nedenini yle zetliyor: eker
hastalarnda yllar iinde sinirlerin 4 Ayaklarnzdaki nasrlara ve
sertlemi deri blmlere
veya batk
Nasr oluumu
yksek kan ekerinden zarar dikkat edin; nasrlar ya da Deride atlaklarn oluumu
grmesi sonucunda nropati sertlemi deri ksmlar almak iin
geliir ve ayakta ar ve dokunma kesici alet kullanmayn.
duyusu azalr. Hastalar farknda
olmadan ayaklarn bir yere
vurduunda, scak s kayna ile
yaktnda, ayakkab vurduunda
ya da keskin bir cisim battnda
oluan yaray hissetmezler. te
yandan diyabetlilerin bacaklarnda
byk ve orta apl arter tutulumu

hayli sk grlr. Ciltte incelme, kl yara ou kez kendiliinden antiseptik bir solsyonla yaray
kayb, souk ayaklar, trnak iyilemez. eker hastalarnda ayak temizlemeli ve ardndan yara kremi
bozukluu ve solukluk belirtileridir. yaralarnn nlenmesi ve tedavisi srlmelidir. Gerekli ilk mdahale
Gerek damardaki tkanklk ve byk nem tamaktadr. En ufak yapldktan sonra hemen doktora
sonucunda ayaa gelen yetersiz bir yarada bile gerekli olan danlmaldr. Yara yeri
kan akm gerekse eker mdahalenin yaplmas gereklidir. kendiliinden dzelir diye
hastalnda enfeksiyonlara kar Ufak, kanamal syrk ve yara beklenmemelidir.
direncin azalmas nedeni ile oluan olumas durumunda dahi hasta
iletiim halinde olmas ok nemli. vurguluyor: Tip 1 diyabetliler doru

Tip 1 diyabetlilerin gnlk karbonhidrat saymn uygulamal,
yaamlarnda mutlaka doru Tip 2 diyabetliler Akdeniz tarz
karbonhidrat saymay renmeleri beslenme ile doru besin tercihleri
ve uygulamalar gerekiyor. yapmay ve deiim listelerini
Karbonhidrat saym bir besin uygulamay renmelidir.
planlama yntemidir ve dier Her iki diyabet tipinde de yeterli
besin planlama yntemlerine ve dengeli beslenmek ana kuraldr.
Beslenme gre yasaklar olmayan ve daha Ayrca gnlk su tketimi takibi
dzeni nasl olmal? esnek bir sistemdir. diyen yaplmaldr. Gnlk ihtiya kadar
Diyabetin tedavisinde beslenmenin zmir Katip elebi niversitesi su tketilmesi salanmaldr.
dier tedavi basamaklar kadar Atatrk Eitim ve Aratrma Su tketmede zorluk yaayan
nemli olduu phe gtrmez bir Hastanesi Beslenme ve Diyet diyabetliler bulunduklar odaya
gerek. Tip 1 veya Tip 2 diyabetli Uzman Dr. Dyt. Nesil Gren Atalay srahi ile su koyarak, yanlarnda su
olsun her diyabetli bireyin diyabetlilerin yaz aylarnda da dier iesi tayarak, yemek ncesi ve
beslenmesini dzenleyen, aylarda olduu gibi salkl ve sonras su ierek gnlk yeterli
ihtiyalarna ynelik besin program yeterli beslenme alkanlklarna miktarda su tketmeyi
oluturan bir diyabet diyetisyeniyle devam etmeleri gerektiini baarabilirler.
EN OK KARILAILAN SORUNLAR
Dr. Dyt. Nesil Gren Atalay oluturduu kan art alanna
diyabetlilerin ilkbahar ve yaz aylarnda en kyaslanmasdr. Dier tm besinler,
ok karlatklar beslenme sorunlarn bu iki referans besine gre deerlendirilir.
yle zetliyor: Diyabetlilerin bahar ve kinci saatin sonunda 70 ve zerinde
yaz aylarnda zorlandklar beslenme deeri olan besinler yksek glisemik
sorunlarnn banda, besin eitliliin indeksli besin olarak kabul edilir. rnein
artmas ile porsiyon miktarnn yaz meyvelerinden kavun, karpuz, incir ve
ayarlanmasndaki zorluklar geliyor. dut glisemik indeksi yksek meyvelerdir.
rnein meyve porsiyonu planlarken Glisemik yk ise yiyecein porsiyon
glisemik yk artrmak kan ekeri lsndeki karbonhidrat miktarnn kan
dalgalanmalarn artrabiliyor. Konuyu glikozunu ne kadar etkileyebileceini
daha iyi anlayabilmek iin glisemik indeks gstermektedir. Glisemik yk, kan ekerini
ve glisemik ykten ksaca bahsedebiliriz. deerlendirirken glisemik indeksten ok
Karbonhidratlar kan ekeri yantn daha kymetlidir. Glisemik yk azaltmak
etkileyen en nemli besin gesidir. iin meyveleri tek porsiyon halinde
Glisemik indeks referans besin olarak tketmek olduka nemlidir. Kark
50 gram karbonhidrat ieren eker veya olarak tketilen meyvelerden ziyade teker
beyaz ekmein 2 saat ierisinde kan teker tketilen meyveler kan ekerinin
ekerindeki art alannn, ayn miktarda hzl ykseliini engeller ve daha dzgn
karbonhidrat ieren test yiyeceinin kan ekeri dzeylerini grmemizi salar.

Uzayan gnler: Souk iecekler: Uyku dzeni
Diyabetlileri yaz aylarnda zorlayan Yaz gnlerinde serinlemek amacyla ve beslenme:
nemli konulardan biri uzayan tketilen souk ieceklerin besin zellikle yazn tatilde yl iinde rutin
gnler yznden n saatlerini etiketini okumak olduka nemli. haline gelmi uyku dzeninin dna
doru zamanda yapmamak. Besin etiketinde tatlandrc ieren kmak istenebilir. Daha ok yer
Oysaki iyi giden kan ekeri dzeni rnleri tercih etmeye zen grmek ve gezmek yemek
iin n dzeni ok nemli. gsterilmeli. eker ieren souk saatlerini deitirebilir. Farkl tatlar
Gn ierisinde ara nlerin iecekler vcutta inslin tatmak da yine kan ekerini
atlanmamas art. Hzl etkili inslin elemesini salayamad iin kan etkileyebilir. Tatilde olunsa bile
kullanan diyabetlilerin n ekerini hzlca ykseltiyorlar. sabah 9dan daha ge vakitte
saatlerini 4 saatten erkene ve Light iecekler ise tketim sklklar kahvalt yapmamak burada en
6 saatten gee planlamamas ve miktarlar planlanarak nemli kural. Gece yatmadan 2 saat
gerekiyor. Ana n saatlerine tketilmeli. Nasl olsa nce de son ara n tketmek
gre ara n saatlerinizi kendiniz eker iermiyor istediim ve su hari iecek veya yiyecek
planlayabilirsiniz. Ara nler iki kadar iebilirim diye tketmemek nemli.
veya saat ara ile yaplabiliyor. dnlmemeli. Souk
Gece yatmadan iki saat nce son ieceklerin kafein Dondurma
ara n tketilmeli ve daha ge ierdikleri unutulmamal. eitleri:
vakitte besin tketimi yaplmamal. Bir baka nemli nokta ise Yazn vazgeilmezlerinden
souk ieceklerin susand biri de dondurma.
zaman suyun yerine Diyabetlilerin dondurma
iilmemesi gerektii. yerken eidine ve ieriine
dikkat etmesi art. zellikle
Yolculuklarda buz olanlardan uzak durmal.
besin seenekleri: Buz dondurmalar eker ve
Tm yolculuklarda diyabetlileri suyun dondurulmu hali olduu
zorlayan durumlardan biri de iin tketildiinde meyve suyu gibi
otogar ve havaalanlarndaki besin etki ederek kan ekerini hzlca
seimleri. Aslnda diyabetliler bir ykseltmekte. Krema ierii olan
Su: besin planlama yntemi olan hazr dondurmalar ise etiket bilgisi
lkbahar ve yaz aylarnda artan karbonhidrat saymn uygulayarak okunarak tketilebilir. Hazr
scaklkla gnlk su ihtiyac da her besini tketebilirler. Ancak dondurmalar stten deil
artmakta. Unutmayn, hibir gazl yolculuklarda salkl besinlere kremadan yapld iin ya ierii
iecek (tatlandrcl olanlar dahil), ulamak diyabetliler iin biraz yksek ve bu yzden ara nde
ay veya kahve, su yerine gemiyor. zorlayc olabilir. Besinlerin zerinde tolerasyonu zor. Ak dondurmalar
Yetikin diyabetlilerin gnlk en az besin etiketi olmamas, otobs ise stten yapld iin ya ierii
10 su barda su imesi gerekiyor. ikramlklarnn salkl besinlerden ok yksek deil. Bu yzden doru
seilmemesi, light iecek servis miktarda tketildiinde kan ekerini
nslin saklanmas: edilmemesi de seyahatte besin hzl ykseltmiyor. 3 pinpon topu
lkbahar ve yaz aylarnda hava plan olutururken zorlayc byklnde sade veya limonlu
scakl artt iin inslinleri olmakta. dondurma 15 g. karbonhidrat
tamak ve serin yerde muhafaza Burada yaplmas gereken ieriyor bu yzden 1 dilim ekmek
etmek olduka nemli. nslini yolculua kmadan besin plan yerine tketilebilir.
direkt gne altnda brakmak yapmak olabilir. Yolculuk ka saat
bozulmasna neden olabiliyor. srecek, hangi saatte ne
Plajda, kumsalda, havuz banda yiyebilirim? Yanmda kolay
inslini muhafaza etmek iin inslin tayabileceim besinler neler? diye
tama antalar ve buz akleri son dnmek ve bu sorulara yant
derece kullanl. nslinin direkt olacak besinleri yanmza almak bir
buz aksne veya dondurulmu zm yolu olabilir. Bir baka yol
jele temasnn olmamasna dikkat ise besin etiketi okuyarak besin
edilmesi gerekiyor. Ayrca yemek deiimi yapmak.
ncesi souk zincirde muhafaza
edilen inslin, karbonhidrat
miktarna gre hesap yaplarak
uygulanmal.

Plajda halanm msr: Ge hipoglisemi:
Yaz tatillerinde akla gelen bir baka Bahar ve yaz aylarnda artan fiziksel
besin de halanm msr. Tketirken aktivite ge hipoglisemi Pratik cep
dikkat edilmesi gereken ey msrn yaratabilmekte. Ge hipoglisemi terazileri:
karbonhidrat miktar. Yarm, kk fiziksel aktivite yaptktan hemen Besin porsiyonlarn ve
boy halanm msr 1 dilim ekmek sonra deil, dinlenme anna karbonhidrat miktarlarn
yerine geiyor. Eer msr yemek geince oluan hipoglisemidir. Ge doru hesaplayabilmek iin
isteniyorsa gn iinde tketilmesi hipoglisemiyi engellemek iin gece evde tercih ettiiniz mutfak
gereken ekmek dilimlerinden ara n ierii ve karbonhidrat terazileri haricinde antanzda
azaltlmas gerekiyor. miktarnn yeniden planlanmas kolayca tayabileceiniz
gerekiyor. Dklkleri nleyecek cep terazilerini pratik
Tuz ve ya: besin tercihleri tavsiye ediliyor. bir ekilde
Yaz aylar ve tatil dnemlerinde Ayrca sk kan ekeri lm kullanabilirsiniz.
darda yemek olasl artt iin yapmak ge hipoglisemiyi nlemek
besinlerdeki tuz ve ya ieriini iin de nemli.
kontrol altnda tutmak da
zorlayor. Ancak darda yenilen
besinlerde tuz miktar olduka
fazla. Tip 2 diyabetliler, kalp GEN VE
hastalklar ve metabolik sendrom
bakmndan risk altnda olduu iin
OCUKLAR N
besinlerdeki tuz miktar nemli. SPOR ZAMANI
nlem olarak yemein tadna zellikle Tip 1 diyabetli
bakmadan tuz ilave etmemeyi
ocuklar ve genler yaz
alkanlk haline getirmeyi
renmek gerekiyor. Darda Ak bfeler: tatilinde kendilerini mutlu
yemek yeme skln azaltmak da Ak bfeler sizi farkl besin hissettikleri sporu
baka bir tercih olabilir. eitleri ile cezbedebilir. yapabilirler. Yaz iin
ok iyi bir posa kayna olan Ak bfe tercihlerinde nemli olan planlanm spor amal
salatalarn, ev dnda tketildiinde sizin iin doru tabak modelini kurulan spor okullar kas
malzemelerinin ok iyi ykanm oluturabilmek. Diyabetlilerin
ktlelerinin artmasn
olmas besin hijyeni asndan gnlk ihtiyalar olan besinlerin
nemli. Ayrca zerine ilave edilen toplam miktarlarn gn iine
salayacaktr. Ayrca fiziksel
soslar ve yalar salatalarn kalori dengeli olarak nlere datmalar aktivite kan ekeri gidiatnn
ieriklerini artryor. zellikle gerekiyor. Ya ve eker ierii da daha iyi olmasn salar.
restoranlarda yemek yerken, yksek, glisemik yk yksek Yaptklar spor eidi ve
salataya ya ve soslar kendiniz besinlerin gnde bir kez tercih sresine gre beslenmeleri
ilave ederseniz kalori ieriini siz edilmesi neriliyor.
deiecei iin mutlaka bir
ayarlayabilirsiniz. Eer ayn nde teki nlerde salkl besin
sebze yemei de yiyorsanz tercihlerinin yaplmas ve dengeli
beslenme uzman ile
salatalara ya dkmemeyi tercih beslenme plannn dna grerek spor yapaca
etmelisiniz. klmamas gerekiyor. gnlere zel beslenme
program plan yaplmas
Artan fiziksel aktivite: gerekiyor.
Yaz aylarnda gnlk fiziksel
l Kan ekeri 250 mg/dl
aktivite de artmakta.
Artan fiziksel aktiviteden sonra
zerinde olduunda
hipoglisemi yaamamak iin fiziksel aktivite
yaplan fiziksel aktivite yaplmamas ve besin
zaman ve iddetine gre tketilmemesi,
fiziksel aktivite ncesi l Kan ekeri 100 mg/dl
n saati, n ierii
altnda ise fiziksel
ve nn karbonhidrat
miktar yeniden dzenlenmeli.
aktiviteye balamadan
nlerden nce a olarak fiziksel nce ara n alnmas
aktivite yaplmamas gerekiyor. gerekiyor.

ne kadar olaan davranlar ise,
HAZIRLIKLI OLMAKTA YARAR VAR! fiziksel aktivite yapmak da o denli
Yaz aylarnda terleme yoluyla oluan sv kaybn en aza benimsenmeli, yaamn ak iine
indirmek iin giysilere zen gsterilmesi, ak renk, keten alnmaldr. Bu doru davran
arlkl hafif giysilerin tercih edilmesi tavsiye ediliyor. sadece diyabetli kiiler deil, herkes
Ayrca olas yaralanmalara kar souk jel pedlerin, elastik edinmelidir. Zira doru davranlar
edinmek hem bedensel, hem ruhsal
bandajlarn kullanma hazr tutulmasnda yarar var.
saln gelitirilmesi ve korunmas
iin, hem de ya almaya bal
olarak ileriki yllarda kar karya
kalnabilecek sorunlarn stesinden
gelebilmek veya bu sorunlar daha
az hissedebilmek iin de nemlidir.
Bu durum sadece kiisel salk
asndan deil toplumsal salk
asndan da nemlidir. Ancak
dzenli fiziksel aktivite yapma
alkanlnn ocukluk yalarndan
balanlarak kazanlmas en
idealidir.
Younluk nasl olmal?

Egzersiz younluunun kiinin
fiziksel uygunluk dzeyine ve
fiziksel aktivite yapma alkanlnn
olup olmamasna bal olarak
deiebileceini vurgulayan nal;
egzersizlerin ar yorgunlua
neden olmamas, fakat kiinin kalp
hzn arttracak tempoda olmas
gerektiini sylyor: yle ki, eer
egzersizlerini yaparken ark
sylemeye nefesi yetmiyor fakat
nefes nefese kalmadan
konuabiliyorsa, diyabetik kiinin
egzersiz younluu fiziksel
durumuna uygundur diyebiliriz.
Hangi tip egzersizler?

Prof. Dr. Serap nal ilkbahar ve yaz
aylarnda diyabetliler iin en uygun
nslin olan spor dallarn yle belirtiyor:
pompasndan Bu aylarda en uygun sporlar ak
ne kadar ayr havada yaplan geni eklem
kalabilirsiniz? Hareket art! hareketlerini, byk kas gruplarn
nslin pompasndan plajda
Diyabetlilerin gnlk yaamlar ieren aerobik egzersizlerdir.
veya havuzda gnlk toplam
iinde fiziksel aktiviteye ne kadar ve Bunlarn banda yrme, bisiklete
2 saat ayr kalabilirsiniz.
nasl yer vermeleri gerektii zerine binme ve daha statik bir fiziksel
Gnelenirken inslin
sorularmz yantlayan Baheehir aktivite olan melmeden yaplan
pompasnn direkt gne ile
niversitesi Salk Bilimleri Fakltesi bahe ileri ve kalistenik egzersizler
temasndan kanmak
retim yesi Prof. Dr. Serap nal; (vcut arl ile yaplan hareketler)
nemli.
diyabetli kiilerin fiziksel aktiviteyi gelmektedir. Ancak bu aktiviteleri
gnlk yaamlarnn bir paras gnn scak saatlerinde yapmaktan
olarak yapma alkanl edinmeleri kanmakta yarar vardr. Zira,
gerektiini sylyor ve ekliyor: egzersiz ile artan vcut scaklnn
Yemek yemek, su imek, uyumak scak havann etkisiyle daha da

artmas kalp ve solunum sistemi amala kullanlabilir. dem dediimiz iliin olumas
asndan sorunlar yaratabilir, Zira, buz pedlerini devaml souk nlenebilir. Eer bandaj veya buzu
yorgunluu tetikleyebilir. Ayn bir ekilde hazr tutmak her zaman yok ise, kiinin yaralanan ksm kalp
zamanda scak havalarda spor kolay olmayabilir. Ayrca elastik seviyesinin stne doru yukarya
yaparken sv alm ihmal bandaj da yine yaralanma sonras kaldrmas ve souk suya tutmak
edilmemelidir. Yzme diyabetik ilik olmamas iin kullanma hazr veya bir buzdolabndan bulunan
kiilerin sadece ilkbahar ve yaz tutulabilir. Fakat kiiler bu bandaj souk herhangi bir eyi arl ksm
aylarnda deil, tm yl boyunca nasl kullanacan zerine koymak en kolay acil
rahatlkla yapabilecei bir spordur. fizyoterapistinden renmeli ve her mdahaledir. Tatile kanlarn
Ancak diyabetik kiilerde sklkla eklem veya blge iin sarm teknii zellikle kar karya kaldklar bir
grlen retinopatiyi deitii iin temel kurallarn dier sorun, ar anta veya valiz
tetikleyebilecei veya arttrabilecei renip daha nceden pratik tamaya bal kas iskelet sistemi
iin dalma hareketlerinden etmelidir. Akut yaralanmalarnda yaralanmalardr. Bunlar genellikle
kanmak gereklidir. buz kullanm arnn azalmasna, omuz eklemi,
demin ve morluklarn bel ve dizlerde yumuak doku
Acil mdahaleler olumasna engel olaca iin yaralanmalar eklinde kendini
nal, bu fiziksel aktiviteler yaralanan ksma arnn hissedildii gsterebilir.
srasnda meydana gelebilecek yere konulmaldr. Araya ince bir Ayrca uzun mesafe yryleri
yaralanmalar karsnda kat havlu veya tlbent konularak de ayak veya parmaklarda
yaplmas gereken ilk cildin ani souk ile karlamas ve yaralanmalara yol aabilir.
mdahaleleri ise yle zetliyor: rahatszlk hissi nlenebilir. Bu O nedenle diyabeti olan kiilerin
Kiilerin akut yaralanmalara kar ekilde yaplacak souk kompres arlklar iki tarafa eit olacak
buz pedlerini yanlarnda 15 dakika boyunca ciltte tutulabilir. ekilde datarak tamasnda,
tamalarnda yarar vardr. Bu ilem gn iinde 3-4 kez vcudun orta hatta uygun olarak
Teknolojinin gelimesi sayesinde tekrarlanabilir. Ayrca bandaj dz tutmasnda ve ayaa uygun
ihtiya halinde souk kompres sarlarak o ksm kalp seviyesinin rahat ayakkablar tercih
haline dnen jel pedler de bu zerine kaldrlmaldr. Bu ekilde etmelerinde nemle yarar vardr.
TATL NCES VE SONRASI

Tatil gnlerinde fiziksel
aktiviteleriniz artaca, uyku
bel evresindeki yalanma
Tip 2 diyabetin yan sra
Fizyoterapistler,
dzenleriniz ve besin tercihleriniz
deiecei iin tatile kmadan
metabolik sendrom iinde risk
faktr. Hatta bel evresindeki
diyabetlilerin
nce n planlar iin mutlaka
bir beslenme uzman ile
yalanma kardiyovaskler
hastalk riskini de artrmakta.
hafif iddette
grmelisiniz. Tatil sresi iin Tip 1 diyabetlilerde arlk art baladklar
beslenme programnzn yeniden karbonhidrat /inslin oran
dzenlenmesi gerektiini deiimlerine de neden egzersizlerini
bilmelisiniz. Tatil dn ise olabilmekte. Tatil dneminde
arlk art olursa yine mutlaka sk kan ekeri d veya zamanla orta
diyabet alannda alan bir
beslenme ve diyet uzman ile
ykselii olursa diyabetlinin,
diyabet ekibi ile yeniden
iddette egzersiz
grmelisiniz. Arlk art ve grmesi gerekiyor.
seviyesine
karmalarn
ve bu seviyede
tutarak devam
etmelerini
tavsiye ediyor.

Diyabeti
hastalk
OLARAK GRMEYN.
kickboks ve rugby yaptm gnler neler yaplmas gerektiini alma
inslin dozlarm dryorum. arkadalarm da artk ok iyi biliyor.
Antrenman nceleri de bir muz Spor salonuna diyabetli biri
yiyorum. Pilates, cardio kickboks, geldiinde bana ynlendirilir, hatta
bisiklet ve fonksiyonel antrenman baka salonlardan da arkadalarmz
grup derslerini yaptryorum ve diyabetli biri geldiinde nasl
ABDULLAH BAHEKAPILI, kiiye zel antrenmanlar altralm diye beni arayp sorarlar.
28 YAINDA, BEDEN ETM yaptryorum. Bir diyabetlinin lokal Diyabetle yaama dair baz
RETMEN VE SPOR ETMEN blgelere arlk vererek blgesel hayallerim var benim. rnein
Dnyaya yeniden almalar yapmak yerine tm
vcut almas daha dorudur.
diyabet ve obezite zerine sosyal
etkinliklerde, yksek lisans
gelsem yine O kaslardaki glikojeni kullanmas ve projelerinde bulunmak istiyorum.
diyabetli olmak cardio baskler, aerobik, hareketli leride bir anaokulu veya zel bir
isterdim nk bana kou, yry, bisiklet, ip atlama

gibi egzersizleri yapmas, en
spor stdyosu amay
dnyorum. Ben 17 yllk bir
ok byk bir kiilik azndan gnde 30 dakika egzersiz diyabetliyim. Diyabet tehisim ilk
geliim frsat yapmas inslin duyarlln artrp konduunda 5 yl sonra
daha az inslin uygulamasna, zmnn bulunaca
sundu. vcut ya orannn azalmasna syleniyordu. Benim umudum hala
Bana diyabet tehisi konduunda neden olacaktr. Ben diyabet bu ynde. Aslnda yeni teknolojik
henz 11 yandaydm. O dnem tehisinden nce de spor gelimelerle diyabetin kontrolnn
Zeytinburnu Spor alt yapda futbol yapyordum. Diyabete iyi geldii bundan sonraki yllarda daha iyi
oynuyordum. ikayetlerim fazla su iin hem bunu meslek edinip, hem olacan dnyorum.
tketimi, fazla idrara kma ve uyku de spor ve diyabeti bir yaam Hastaym ben, hi bir ey
bozukluu ile balamt. Biz de felsefesi olarak kabul edip onlarla yapamam. diyen diyabetlilere
bbreklerimi ttm bark yaamay setim. Bazen tavsiyem udur ki; ncelikle
sanmtk. Tehis konduktan sonra skntlar elbette yayorum. Youn diyabeti hastalk olarak grmeyin.
ilk olarak spor yapp egzersizler, ar bir antrenman Onunla bark yaayn, arkada
yapamayacam sorduumu sonras veya malarda hipoglisemi olun, hibir eye engel olmasna
hatrlyorum. Hi bilmediim bir yaayabiliyorum. Bunun iin inslin izin vermeyin.
eydi. lk bata ok ciddi bir dozlarn azaltmak, karbonhidrat Yaam felsefesi haline getirin.
hastala yakalandm dndm. almak, ncesi sonras olacak Dnyaya yeniden gelsem yine
Biz kalabalk bir aileyiz. Diyabet bir ekilde arada bir eker deerimi diyabetli olmak isterdim nk
tek bende knca Neden ben? kontrol etmem gerekiyor. Tandm bana ok byk bir kiisel geliim
diye dnmtm. Zamanla ve gvendiim tm doktorlar da frsat sundu. rnein ilk ie
altm elbette. imdi gnde 3 n dzenli egzersiz yapmaya devam baladmda spor salonunda bana
ve 3 ara n almam gerekiyor. etmemi nermilerdir. rnein cardio derslerini verdirmiyorlard.
Antrenman balamadan, kamplarda fiziksel zelliklerimize Yllar sonra tm cardio derslerini
antrenman arasnda ve antrenman bal olarak nasl egzersiz veren, stelik dersleri ok kalabalk
sonrasnda her gn 9 kere eker yapmalyz, nasl kilo verebiliriz diye geen bir eitmen oldum.
deerlerimi lyorum. hep konuuyoruz. Herkes benim Eer ilk bata tereddt edip buna
Diyetisyenin verdii yemek Tip 1 diyabetli olduumu bilir, engel olmasalard imdi bunu daha
programna uymaya alyorum. nk topluma ak yerlerde inslin ok isteyen, yle ki tm cardio
3 ayda bir kontrollerimi yapar ve eker deerimi lerim. derslerini vermeye alan bir
yaptryorum. Kou, yry, Dtnde veya ykseldiinde eitmen olamazdm.

SALIKLI BR GELECEK
2n14.com; GDO, pestisit, toksin, antibiyotik ve hormon
analizleriyle gvenilirlii kantlanan rnler sunmaktadr.
imdi 2n14.comun genetii korunmu ekmeklerine tuzsuz ve

glutensiz eitler de eklendi. Siyez buday, nohut, msr, avdar
ve yulafn unu ta deirmende tldkten sonra eki maya ile
yoruluyor, ta frnda size zel olarak piiriliyor.
Daha fazla bilgi ve sipari iin: 2n14.com

SENDEN
KORKMUYORUM
DYABET
giriyorum. Yeni hayat eklim iin
uzun aratrmalara baladm.
zevkime gre, ekersiz, unsuz
tatllar yapmaya baladm. Daha
ekerin vcudumuza soktuumuz sonra zlediim tm lezzetleri ayn
en byk zehirlerden birisi mantkla uyarladm. Spor, hayatmn
olduunu, her yediimizde vazgeilmezi oldu. Bu dnemde
beynimiz dahil tm hcrelerimize ila dozajm da yava yava dt.
SEMA ZPEKMEZC SUMEL,
nasl zarar verdiini rendim ve en 8 senenin sonunda ilac tamamen
39 YAINDA, BTNSEL
BESLENME DANIMANI nemlisi ekerin bir bamllk kestim. En son yaptmz eker
olduunu anladm. Bamllklar yklemesinde, tm deerlerim
Tehisin konduu kurtulmak iindi ve ben bunu daha nce hi tehis konulmam
gn aladm yapacaktm. Hayatma gerek biri gibi olmutu, sadece ufak bir
ey, bugn beni yemekleri soktum. Daha ok sebze,
meyve, kurubaklagil, en ok salata,
hipoglisemi sorunum vard.
2 sene sonra onu da alt etmitim.
gldryor. daha fazla saf protein, kavrulmam Doktorum Akdeniz DNAsndaki
Bundan 11 sene nce, en enerjik yemiler ve ara n yemeye insanlar iin nadir
olmam gereken yamda, mesai baladm. Rutinime hi gerekleebilecek bir iyilemeyi
saatleri harici hep uyuklamaya aksatmadm yry ekledim. yaptm ve artk senede bir kontrol
baladm. Elim kolum kalkmyor, Tatl krizleri gelmedi mi? yle bir edilerek zgr olduumu syledi.
tm cumartesi-pazar gnlerim geldi ki. Canm her tatl istediinde Kendimdeki iyilemeyi ve
uyuyarak geiyordu. Bunun yannda keiboynuzunu tavan gibi mutluluu grdke, bunun
bir de dzensiz beslenme, alnm kemirdim ve az miktarda kuru imkansz birey olmadn
15 kilo ve gece yars gelen aure, meyve yedim. Tm bunlar ie gstermek, hep ayn eyleri yemek
kekl krizleri vard. Artk kendimi yaramt. 3 ayn sonunda 7 kilo zorunda kalan insanlara
yataktan hi kaldramaz hale gelip, vermitim ve 3 aylk HbA1c seviyem alternatifleri gstermek iin
ellerim ve ayaklarmda uyumalar % 6 seviyesine inmiti. Yani yolum semaninsagliklimutfagi adnda
balaynca doktora gittim. ok doruydu. Doktorumun tebrikleri bir Instagram hesab atm.
ilerlemi olan bir Tip 2 diyabet ve ile daha da glendim, Burada tariflerim ok sevildi.
inslin direnci tehisi ile babaa heveslendim. Hem salma Btnsel beslenme danmanl ve
kaldm. Kendime o yata bunu hi kavuuyordum hem de kilo vererek tariflerim iin
konduramamtm, ta ki doktorum kendimi daha gzel ve aktif www.semasumeli.com web sitesini
u kapdan ktnda komaya bile hissediyordum. te tam burada 10 hazrladm. imdeki hi
girebilirsin. diyene kadar. Elimde senedir devaml gelien ve kendini durduramadm renme ve
hemen vermem gereken 15 kilo, yenileyip ekil deitiren beslenme aratrma hevesini bir adm ileriye
gnlk alnacak 3000 mglk ila ve spor servenim balad. Evet, tayp, merkezi New Yorkta olan,
reetesi ve doktorumun bana herey yolundayd ama sevdiim bir ana felsefeleri benim dncemle
izdii yeni hayat nerileri ile evime ok lezzetten uzak kalmak artk ayn olan bir beslenme okuluna
dnmtm. lk 3 gnm devaml beni zyordu. zlediim kayt oldum. Bugnden itibaren
alamakla geti ama hzla yemekleri hayatma tekrar hedefim, insanlara salkl
toparlandm. 10 sene sonra bugn, sokmalydm ama bu yeni ve nihai beslenmenin yaam ekli olarak
o gnleri tekrar dndmde, iyi beslenme sistemime uygun nasl devam ettirilebileceini
ki o zaman ben bu hastalkla olmalyd. Benim iin yeni bir gstermektir. Bu yola, benim
babaa kalmm diyorum. O aratrma ve deneme sreci balad. kavutuum bedensel ve ruhsal
zaman aladm ey bugn beni Yiyemediim yiyeceklere deil, sal yaymak iin ktm. Herkese
gldryor. 39 yama son derece yiyebildiklerime odaklanp onlarla salkl, mutlu ve ekersiz bir hayat
salkl, dinamik ve mutlu olarak tarifler oluturdum. Kendi damak dilerim.

KARBONHDRATLARIN SZ LDRDN
BLYOR MUYDUNUZ?
Beyninizin sessiz katilleri buday, karbonhidratlar
ve fleker hakknda flaflrtc gerekler
Doktor Perlmutter en hassas

organmz olan beynimizi
yeniliki bir yaklamla ele alyor.
Kendisi nrolojik hastalklarn
tedavisinde alternatif ve geleneksel
yaklamlardan faydalanma
konusunun tartmasz lideridir.
Ona ynlendirdiim hastalar harika
sonular ald. Gelimelere nclk
eden Perlmutter tbba bak anz
deitirmenize yardmc olabilir.
Dr. Mehmet z
Perlmutter bizi szde salkl tam

tahllarn beynimiz zerindeki ykc
etkilerinin arasnda bir tura karyor.
Modern buday bata olmak zere
tahllar; kalp krizleri, trafik kazalar
ve kafa travmalar nedeniyle zarar
gren beyinlerin toplam saysndan
daha fazla beyne zarar veriyor.
Doktor Perlmutter beyin salnn
ve ilevinin korunmas veya beyinde
iyileme salanmas iin budaysz
beslenmenin benimsenmesi
gerektiini ikna edici bir dille
anlatyor.
Dr. William Davis,
Buday Gbei kitabnn yazar
Beyninizi glendirmek, hafzanz

korumak, ruh halinizi iyiletirmek,
enerjinizi artrmak ve daha pek
ok ikyete yol aan hastalktan
kurtulmak istiyorsanz Doktor
Perlmuttern szlerine kulak
verin. Bu kitap size beyninize nasl
bakacanz ve onu nasl beslemeniz
gerektiini anlatan bir klavuz!
Dr. Mark Hyman,
Kan ekeri Diyeti kitabnn yazar
twitter.com/pegasusyayinevi facebook.com/pegasusyayinlari instagram.com/pegasusyayinlari www.pegasusyayinlari.com

S METABOLK SENDROM VE
METABOLK CERRAH NEDR?
CI Samsun Hastanesinden
Genel Cerrahi Uzman
Op. Dr. Salim Gm: Kilo
fazlal, diyabet, kolesterol ve
tansiyon ykseklii ile seyreden
tabloya Metabolik Sendrom ad
verilmektedir. Metabolik sendromun
ameliyat yntemleri kullanlarak
tedavi edilmesine ise Metabolik
Cerrahi denir. 18-65 ya aralnda
medikal tedavi, diyet ila tedavisi,
inslin ve egzersizle kan ekerini
drmeyi baaramam, her
eyi denemi, uram, sonu
alamam, artk organ hasar ortaya
km diyabet hastalarna bu cerrahi
mdahale uygulanr ve yzde 95in
zerinde baar elde edilir.
SORULAR S
CI
OBEZTE CERRAHS
AMELYATLARI NASIL YAPILIR?
stanbul Hastanesinden
VE CEVAPLAR
Genel Cerrahi Uzman
Do. Dr. Gkhan ipe:
Laparoskopik obezite cerrahisinde,
trokarlar (hortum benzeri kk
Metabolik cerrahiden gestasyonel diyabete, cerrahi aletler) yoluyla karn
en ok merak edilen sorular boluuna ulamak iin kk
Medicana Salk Grubu doktorlar yantlad. kesiler (5 mm - 10 mm) yaplr.
Bir video kameraya bal olan
laparoskop, kk bir trokar
ierisine sokulur. Bylece mide
ve dier i organlarn bytlm
grnts elde edilir. Laparoskopik
tp mide ameliyatnda ise mide
hacminin kltlmesi ve
bylece hastann ok az gdayla
tokluk hissetmesi hedeflenir. Bu
amala, midenin belli bir blm
cerrahi ilemle karlr ve geriye
tp eklinde bir mide braklr.
Ayrca, itah kontrol edici ghrelin
hormonunu da az retir ve
dolaysyla hastann yemee olan

itah azalr. Tp mide ameliyat aktiviteler ve enerji harcamay
vitamin ve minerallerin emilimini gerektiren oyun aktivitelerini
etkilemez. Gastrik bypass da iermelidir. 5 -11 ya grubundaki
dier obezite ameliyatlar gibi ocuklar iin her gn en az
laparoskopik yntemle yaplr. 60 dakika, haftada en az 3 defa
Mide kltlerek, ince barsaa orta iddetten yksek iddete
anastomoz edilir. Bylece mide doru giden fiziksel aktiviteler (ip
kltld gibi, besinlerin emilimi atlama, izgi oyunlar, tutma ve
de azaltlm olur. yuvarlama oyunlar, buz pateni,
jimnastik, kayak, atletizm, futbol,
S OCUKLARDA KLO ALIMI

NASIL NLENEBLR?
yzme, dans, masa tenisi, yava
tempoda bisiklet srmek gibi)
CI Ankara Hastanesinden
ocuk Sal Hastalklar
ve Endokrinoloji Uzman Do.
tercih edilmelidir. 12-18 ya
arasndaki ergenler iin de hedef,
gnde 60 dakika, haftada en az
Dr. Mehmet Boyraz: ocuklarn 3 defa yksek iddette kas ve
bo zamanlarn deerlendirecek kemikleri glendiren kuvvet
uralar olmal ve bylece aktiviteleri (Halk oyunlar, tempolu
skldklarnda yemek yemeleri kou, basketbol, futbol, voleybol,
engellenmelidir. Okullarda fiziksel hentbol ve tenis oynamak, tempolu
aktivite zendirilmelidir. Fast- dans etmek gibi) olmaldr. zellikle
food denilen hzl hazrlanan bu dnemdeki duru bozukluklarn
yiyeceklerden kanmaldr. Kzarm nlemek iin yzme, yoga, dans
ve ya ierii fazla yiyecekler uygun aktivitelerdir. Bu ya
verilmemeli, sebze ve meyve
yeme alkanl kazandrlmaldr.
grubundaki ocuklarda youn
arlk ieren sporlarn (arlk
AIRI SICAKLAR
Tatllardan ve besin deeri dk kaldrma, halter gibi) yaplmas DYABETLLER
yiyeceklerden kanlmaldr.
Yemek ne kadar hzl yenirse,
zararldr. N TEHLKE
OLUTURUR MU?
yemein bitmesinden nce gelien
doygunluk hissi de o kadar az
olur. Bu nedenle yava yemek
S HAMLELK EKER
(GESTASYONEL DYABET)
NASIL TEHS EDLR?
CI Bahelievler Hastanesinden
Hastalklar Uzman Dr. Nesriye
yemek ve iyi inemek gereklidir.
ekerli ve gazl ieceklerin tketimi
azaltlmaldr. Arabaya binmek
CI Anne ocuk Merkezinden
Kadn Hastalklar ve Doum
Uzman Op. Dr. Aylin Aknc:
Demirel: Diyabetli hastalarda kan
ekeri dzeyleri yksek olduunda
eker, idrar yoluyla dar atlmaya
yerine yrnmeli veya bisiklete Hamile kadnlarda eker hastal allr ve normalden daha fazla su
binilmelidir. Hafta sonlar ailecek gebeliin altnc ayndan itibaren kayb grlebilir. Ar scak ve artan
spor yapma olanaklar yaratlmaldr. aranr. Ailesinde eker hastal nem oranlar diyabetik hastalar
Okulda besin deeri olmayan olanlar, ileri yata gebe kalanlar ve iin sorun oluturabilir. Scak
gdalarn yenmesinin engellenmesi ar kilolularda testler daha erken havalarda gnlk 2-5 litre arasnda
iin gerektiinde evden beslenme yaplmaldr. Gebe kadna 50 g. sv alnmas ve suyla birlikte tuz
antas hazrlanmaldr (tavuk, glikoz iirilip bir saat sonra kan ve mineral tketimi de nemlidir.
Karpuz gibi meyveler iindeki eker
peynir, iyi piirilmi yumurta ve taze glikoz dzeyi 140 mg/dl altnda ise
miktar yksek olduundan az
meyve gibi). eker hastal yoktur. 140 mg/dl
miktarda alnmaldr. Bu dnemde
zerinde ise 3 saatlik 100 g. glikoz
mutlaka bir beslenme uzmanna ya
S OCUKLAR HANG YATA

HANG AKTVTELER
YAPMALILAR?
ile ykleme yaplmas gerekir.
3 saatlik ykleme neticesinde
hamilelik ekerinin var olup olmad
da doktora danlmaldr. Klimal
ve nem oran dk ortamlar
tercih edilmelidir. Gn ortas
CI Ankara Hastanesinden Fizik

Tedavi ve Rehabilitasyon
Uzman Dr. Yaar Kahraman: 1-4
kesin olarak anlalr. Hastalk
genelde gebeliin 24-28. haftasnda
test edilir ve tedavi balatlr. Gebelik
scaklarda dinlenmeli, almaktan,
egzersizden ve fazla efor sarf
etmekten kanlmaldr. Ilk su ile
ya aras ocuklar gn iinde farkl diyabeti olan kadnlarn yzde 10 ila du alnmaldr. Gnn ok erken
iddetlerde toplam 180 dakika yzde 25inde, kan glikoz dzeyini ve ok ge saatlerinde egzersize
sreyle aktif olmaldrlar. Farkl i drmek iin inslin enjeksiyonu klmamaldr. Egzersiz ncesi ve
ve d ortamlarda onlarn hareket gerekir. nslin tedavisinin bebee sonrasnda bol sv tketilmeli, kan
becerilerini, dengelerini gelitiren zarar yoktur. ekeri takibi yaplmaldr.

R uhsal hastalklar asndan
risk altnda grlen
diyabetlilerde psikolojik
sorunlar daha tan konar konmaz
balayabildii gibi, diyabetin sresi
ise psikolojik sorunlar, rutin takipler
srasnda atlanabilmektedir.
Yetikinlerde de anksiyete ve
depresyon yaygn olarak
grlmektedir. Bunlar zellikle
Diyabete bal olmayabilir
Yaknmalar diyabete mi, yoksa
psikolojik duruma m bal net
olarak belli olmayabilir. diyen
Baky; Gerek Tip 2, gerekse Tip 1
uzadka yeni skntlar olarak da gelecek kaygs, ciddi komplikasyon diyabetlilerde tan sonrasnda
ortaya kabiliyor. Konuyla ilgili denilen sekel kaygs, tavsiyelere yaygn anksiyete (sknt) bozukluu
uzmanlna bavurduumuz Dr. uyulmadnda ortaya kan vardr. Genellikle kadnlarda daha
Nazif Barak Kadky sululuk duygusudur. Bu hastalarda yksek olmak zere, yzde 40
Hastanesinden, Endokrinoloji ve yaam tarz deiiklii zerine orannda etkilenme sz konusudur.
Metabolizma Hastalklar Uzman yaplan artm vurgulamalar Anksiyete artt srece eker
Dr. Kamil Baky ocuk ve yetikin hastalar strese sokabilmektedir. Bu dzeni bozulmaktadr. Ancak bazen
diyabetlileri duruma psikolojik duygular inslin kullananlarda, ikayetlerde akmalar
yaklamlar bakmndan yle kullanmayanlara gre daha fazladr. olabilmektedir. rnein yorgunluk,
karlatryor: Yeni tan konmu Tip Aslnda depresyon diyabetin ortaya gn iinde uyuklama hali, kilo kayb
1 diyabetli ocuklar, hastal kabul kn arttrmasnn yan sra, ve gece uyanmas eker dzeyinin
etmekte zorlanmakta ve diyabetlilerde anksiyete ve kt olmasna bal olabilecei gibi,
reddetmektedirler. Buna bal depresyon eker dzeyini olumsuz anksiyete depresyon gibi
anksiyete, uyumada glk, sosyal etkilemektedir. nk depresyon durumlarda da karmza
ekilme gibi uyum bozukluu ile fiziksel aktivite azalmakta, kalori kabilmektedir. Bu yaknmalarn
yaarlar. Ancak bu sorunlar alm artmakta, endokrin sistemdeki yannda yaamdan zevk almama,
genellikle 3-6 ay iinde baz proteinler nroendokrin dk enerjili durum, utan ve
Yeniden
azalmaktadr. Yetikin diyabetlilerin sistemi bozmaktadr. korku gibi belirtiler daha ok ruhsal
dnme Stresle ba etmek denilince aklnza

neler geliyor? Endielerinizi
hafifleterek diyabet ynetiminizi
kolaylatrabilirsiniz.
sakin olun
nefes aln

skntl tabloyu dndrmelidir.
diye belirtiyor ve yaplmas
gerekenleri yle zetliyor:
DEPRESF DUYGULARLA
Psikolojik sorunlar ile ba etmek MCADELE EDERKEN...
iin birok hareket tarz vardr. Dar kmaya ya da herhangi bir i yapmaya isteksizlik,
zellikle diyabetli hastann eker insanlarla grmekten kanma, diyete uyum zorluu,
dzeylerinin kiinin ya ve dier uyku problemleri gibi durumlarn farknda olun.
hastalklar gz nne alnarak Yaknlarnzdan destek aln, olabildiince sosyal
kabul edilebilir snrlara ekmek hayatn iinde olun ve egzersiz yapn.
gerekir. nk bu ekilde hastala Diyabet ve tedavisi hakknda ailece bilgi sahibi olun.
ait sekeller olumayacak ya da ge Evde diyete uygun bir dzen kurun. Unutmayn her gn
balayacaktr. Grme sorunlar, sinir eit eit tatl giren bir evde diyabetlinin diyetine uymas
ve damar sorunlarna bal ok zordur. Bu konuda dier aile fertlerinin destei
diyabetik ayak lseri, cinsel
diyabetlinin hayatn kolaylatrr.
fonksiyon bozukluklar yaam
olumsuz etkileyen nemli kmaktadr. Bu durum eker Doru yaklam
sebeplerdendir. Diyabet tedavisinin kontroln ktletirmektedir. Diyabet Eitim Hemiresi
bir ekip ii olduu unutulmadan, Bu nedenle ebeveynlerin de ruhsal Z. Tue Dede ise salk ekibinin
belli dnemlerde diyabet hemiresi durumu salam olmaldr. Ayrca yaklamnn ok nemli bir rol
ve diyetisyen ile grlmelidir. paralanm ailelerin ocuklarnda oynadnn altn iziyor:
Davran terapisi iin gerekirse glisemi kontrol ok daha zordur. Sonularn yarglamak, bireyi yapp
psikolog ya da psikiyatristlerden yapamad eylerden dolay
yardm alnmaldr. Birok psikolojik Neden ben? sulamak tedaviyi reddetme,
tedavi ekli vardr. Grup davran Uzman Psikolog Kbra Gizem takipleri brakmak gibi bir kaa
terapisi, stres ynetimi, rahatlama zen bu soruya yle cevap ynlendirebilir. Sallanan bir iaret
terapisi, bireysel davran terapisi veriyor: Bu kadar insan arasnda bu parmayla deil iki kulakla iletiim
bunlardan bazlardr. Tedaviler ilal hastalk neden beni buldu gibi kurmak diyabetlinin ruhsal yklerini
ya da ilasz olabilmektedir. Bazen dnceler kiiyi ypratan hafifletiyor. ok kt kontroll bile
antidepresan dediimiz ilalara dncelerdir. Hastal olsa birey olduklarn unutmamak
ihtiya duyulabilmektedir. zellikle kabullenmek, baa kmann ilk ve gerekir. Diyabetli ve yaknnn
Tip 1 diyabetlilerin ebeveynleri en nemli admdr. Bu balamda davran biimleri de nemlidir.
tanya bir tepki olarak byk travma diyabeti tekrar tanmlamak ve Bireyin ncelikle diyabetini kabul
yaamakta ve sonrasnda stres anlamlandrmak ok nemlidir. ediyor ve nasl ynetmesi
bozukluu ortaya kmaktadr. Herkes biricik ve zeldir. Diyabeti gerektiini renmeye ak olmas
zellikle diyabetik genlere bakan olan birinin de vcudunun ileyi gereklidir. Aile bireylerinin
balca kiiler anneler olduu iin, biimi bu ekildedir. Vcudunun bu diyabetliye mdahaleci olmayan bir
annelerde bu durum iki kat daha zel durumunu tanyp kontrol ele destek sunmas uyumlarn
fazla grlmektedir. Gen geirmesi gerekir. Hastal kontrol arttracaktr. ocukluk andaki Tip
diyabetikleri mental olarak skntya altna almak iin diyabeti ok iyi 1 diyabetlilerde bu sre biraz daha
daha ok, tek ebeveynli ortamda tanmak gerekmektedir. nsan farkl iliyor. ocuun ilk sosyal
yaamak, dk gelir seviyesi, doas bilmediklerinden endie hayat olan okulda retmene
sosyal olarak dar bir evrede edecek ekilde tasarlanmtr. Bu byk grev dyor. Diyabeti
yaamak sokmaktadr. Aileler nedenle diyabet hakknda bilgili tanyan ve diyabete bal sorunlarda
diyabetik hastalara mmkn olmak endieyi azaltr ve diyabetliye anlayl olmas ayn zamanda bir
olduunca yakn olmal ve destek g verir. Kiiyi aresizlik hissinden imtiyazdan kanarak
olmaldr. atmalar daha ok kurtarr. aresizlik hissinden tekiletirmemesi gerekir.
inslin kullanm, kan ekeri kurtulmak da kontrol hastalktan
lmnn ynetimi srasnda alp hastaya verir.
farknda olun

KISA HABERLER Yeterli su
tketilmemesi;
YAAM
6OVULBOMLWF
konsantrasyon
bozukluu
#BBST
,BC[ML
Uygun miktarda su tketimi 4BELMNFTJWF
bbrekler, kalp ve karacier kepeklenme
&N[JSFOLBEOMBSEB
bata olmak zere btn st azl
organlar iin hayati nem ,BTLSBNQMBS
tayor. Az su iilmesi ise kilo gibi sorunlara
neden olabiliyor.
almndan ciddi hastalklara
kadar pek ok olumsuz tabloya
neden olabiliyor. Memorial ili
Hastanesi Dahiliye Blmnden
Uz. Dr. Mahmut Demirci suyun
yararlarna dikkat ekiyor.
HAYAT KAYNAI SU
YETERNCE YOR MUSUNUZ?
Yeryzndeki suyun sadece yzde artrd iin suyun yerine yeterince yerine getirememesi
3nn tatl su kaynaklar olduu konmamal. karacier ve akcierde de olumsuz
biliniyor. Bu tatl su kaynaklarnn da sonular yaratabiliyor.
byk bir ounluu buzullarda Bbrekleri besliyor.
bulunuyor. Canllarn yaayabilmesi Yeterli su tketmemenin en nemli Cildin parlamasn salyor.
iin hayati neme sahip olan su, etkisi su ile beslenen bbreklerde Vcudun en byk organ derinin
btn biyolojik yaam ve faaliyetleri grlyor. Vcutta oluan re, suya ihtiyac da byklyle orantl.
ayakta tutuyor. Biyolojik bir zc Kreatin, rik asit gibi zararl maddeler Dolam sisteminin deriye yeterli su
olduundan vitamin ve minerallerin su ile seyreltilip bbreklerden atlyor. getiremedii yani yeterli su
vcutta tanmasn ve zlmesini Yeterli su miktarnn olmamas idrar tketilmedii durumlarda hcre ii
salyor. Yeterli ve salkl su akmn yavalatt iin idrar yolu suyu azalarak derinin onarm hz
tketilmemesi bata bbrekler olmak iltihaplar ve bbrek talar ilerleyen dyor. Salkl, yumuak, nemli ve
zere, kalp, karacier gibi organlarda durumlarda ise bbrek yetmezlikleri yalanmann etkilerinin grlmedii
hayati olumsuzluklara yol aarken, oluabiliyor. bir cilt iin gnlk su tketimine
vcut ssnda dengesizlikler, ciltte dikkat edilmesi neriliyor.
kuruluk, hazmszlk, ba ars ve Kalp hastalklarndan koruyor.
unutkanla neden olabiliyor. Yaplan aratrmalar; gnlk su Metabolizma hzn artryor.
tketimine dikkat edenlerle Su ierek idrarla ya atma dncesi
Baka iecekler etmeyenler arasnda kalp krizi gerei yanstmyor. Ancak dzenli
suyun yerine gemez. bakmndan belirgin bir fark su tketilmesi metabolizmay
Hayati fonksiyonlarn salkl bir olduunu ortaya koyuyor. Susuz hzlandryor. 0 kalori olan suyu
ekilde yerine getirilebilmesi iin kalan vcutta kann koyulat ve dzenli tketmek az yemek yemeyi
yeterli miktarda suyun tketilmesi phtlama eiliminin artt biliniyor. beraberinde getirebiliyor. Sabah
fotoraf: FOTOLIA
gerekiyor. Gnde 8-9 bardak veya Buna bal olarak tansiyon kalknca ve akam yatmadan su
2-2,5 litre su tketmek vcudun su dengesizlikleri, arpnt, ritim imek tokluk hissi yaratyor ve dolayl
ihtiyacn karlyor. ay, kahve gibi bozukluu ve kalp yetersizlikleri olarak kilo verilmesine yardmc
iecekler ise vcuttan su atmn grlebiliyor. Kalbin fonksiyonlarn oluyor.

YEMEK
Yaz aylarnda bir bardak buzlu ay, arka bahedeki

mangal, stne de hafif meyveli bir tatl bile mutlu
etmeye yeter! Lezzetli ve salkl yazlk tarifler
ve daha fazlas iin sayfalar evirin. Porsiyon bana
besin, kalori ve karbonhidrat deerleri hesaplanm
tm tariflerimiz zmir zel Kent Hastanesinden
Uzm. Dyt. Gamze Gltekin tarafndan denetlenmitir.
fotoraf: FOTOLIA
Dikkat! Beslenme programlarnn kiiye zel olmas gerektii unutulmamaldr. Bu nedenle tm

tariflerimizi uygulamadan nce kendi doktorunuza veya diyetisyeninize danmanzda fayda vardr.
043_DIABETLIVING.indd 43 4/27/17 11:02 AM

Antep Fstkl Alabalk

Akdeniz
diyeti
DENEMEK STER MSNZ?
Son aratrmalara gre Akdeniz diyeti Tip 2 diyabeti nlemeye
hayli yardmc olan ve ilerlemesini yavalatan bir yntem.
Bu diyet nasl uygulanabilir? diye dnyorsanz,
bu konuda sizlere pratik zm nerilerimiz var.
fotoraf: ADAM ALBRIGHT - BLAINE MOATS | tarifler: JENNIFER STACK
styling: SUSAN DRAUDT - DIANNA NOLIN

ve zeytinya ile besleniyordu. Ete
Akdeniz diyeti ve ve yal st rnlerine pek iltifat

etmiyorlard. stelik en yaygn
diyabet ilikisi ulam yntemi yryt. diyor.
Beslenme konusunda ekibiyle
hakkndaki gelimeleri birlikte yedi lkede almalar
izliyor musunuz? yapan Ancel Keys ise 1950lerin
sonlarnda, Akdeniz diyetine dikkat
Alveri sepetinizi zeytin, ekerek diyetteki dk doymu
fndk veya sebze eitleri ya ieriinin blge insanndaki
ile doldurmanz gerekip uzun mr ve dk kalp krizi
gerekmediini merak ediyor riskinin temel nedeni olduu
musunuz? Bu beslenme tarz ile sonucuna vard.
ilgilenenler iin diyabet, beslenme Hzla geen zamanla birlikte
ve yemek uzmanlarndan dnya beslenme alkanlklarnn da
apnda yaplan aratrmalar deitiine iaret eden Lieberman,
inceleyip, size uygun pratik birka Gnmzde fast-food, krmz et,
ipucu vermelerini istedik. tatllar ve ilenmi gda tketimi
Akdeniz evresinde de artyor ve
Dnya nasl gryor? insanlar televizyon karsnda daha
Akdeniz Diyeti ve tesi kitabn ok zaman geiriyor. diyor.
yazmak iin aratrma yapmak
zere bir sre Akdenizde Akdeniz diyeti:
yaayan Beslenme Uzman kinci blm
Layne Lieberman, Yunanl ve 1990lardan sonra gndeme
Akdenizin zeytin aalar yetitiren gelen Akdeniz diyetinin salk
blgelerinde yaayan gneyli zerindeki olumlu etkileri ile
talyanlarn beslenme tarz bu tarz beslenmeye ilgi artarak
olarak tanmlanan Akdeniz diyeti sryor. Geleneksel beslenmeyi
ilk kez 1945 ylnda manetlere savunan, kar amac gtmeyen
kt. Daha o dnemlerde blge bir sivil toplum rgt olan
insanlar bol meyve, sebze, kuru Oldways ile Harvard Halk Sal
yemi, baklagiller, deniz rnleri Blm eitmenleri 1993 ylnda
S | Tip 2 diyabet srecinde Akdeniz

beslenme plan uygulamann en uygun
ve yararl olduu dnem hangisidir?
C | Uzmanlar balamak iin asla ge olmadn sylyorlar.
Akdeniz tarz beslenme; Tip 2 diyabetlilere ve potansiyel
hastalara kardiyovaskler hastalk riskini azaltmaktan, kan
ekeri dzenleyici bir hatta iki ila kullanmay geciktirmeye
kadar saysz yarar salyor.

Amerikadaki bir toplantda ilk kez
Akdeniz Diyeti Piramitini sundular. S | Akdeniztarznda beslenirsem
Bu piramit gnmzde de halen
kabul gryor.
kilo vereceim garanti midir?
Ancak Akdeniz diyeti terimini
kullansak da diyetin fikir birliine
C | Hayr. almalarn sonucu; kilo vermek ve yeniden
almamak iin ister salkl, ister salksz yiyeceklerden gelsin
varlm ortak bir tanm olmamas
alnan kalorileri hesaplamak gerektiini defalarca
bu konudaki almalar karmak
gstermitir. Ancak almalar Akdeniz diyeti uygulayanlarn
hale dntryor.
kalori almn (yadan alnan kalorilerin en az yzde 30u
Minneapolis Kalp Enstits Vakf ile karbonhidratlardan gelen en fazla yzde 50si
Bakan Dr. Jackie Boucher, olmak zere) snrlamalarnn daha
Akdeniz beslenme modelinin ok kilo verdirdiini de kantlamaktadr.
sala yararl olmas; yiyecek
eitlilii ile miktarlar yannda, Diyabet ve Akdeniz diyeti
n zamanndaki yiyeceklerin stne yaplm en kapsaml
sralan, len yemeinin ana aratrma almalarn
n olmas, birlikte yemek, arada deerlendirmek gerekirse:
attrmamak, fiziksel aktivite ve spanyada Tip 2 diyabetli ve en
dzenli uyku gibi dier faktrlere az kardiyovaskler hastalk risk
de baldr. diyor. faktr tayan 8000 kii ile yaplan
en kapsaml aratrmalardan
Aratrmalar ne diyor? biri PREDIMED. Denekler kalori
Son 20 yllk almalara snrlamasna bakmadan; dk
bakldnda Akdeniz beslenme yal diyet, ekstra szma zeytinya
plannn zellikle Tip 2 diyabetliler ilaveli Akdeniz diyeti veya kuru
ile diyabet riski olanlarda sal yemi (fndk-ceviz) ilaveli Akdeniz
olumlu etkiledii grlyor. diyetinden birini seip uyguladlar.
Bu beslenme plan trigliserit ve Bu aratrmann sonucunda; be
kan basncn drmek dahil kan yln sonunda dk yal diyet
lipidlerinde iyilemelere bal yerine Akdeniz diyetlerinden
olarak, (kalp krizi, inme ve benzer herhangi birini seenlerde kalp
durumlar gibi) kardiyovaskler krizi, inme ve lmlerde yzde
hastalklarda azalma salyor. 30 dme grld gzlendi.
Bu yararlardaki temel faktrn Bu arada szma zeytinya
diyetin anti-enflamatuar etkisi ilavesiyle Akdeniz diyeti yapanlarda
olduu gr yaygn. ise, fndk-fstk ilavesiyle yapanlara
Bylece glikoz denetimi gelierek gre Tip 2 diyabet oluum riskinin
Tip 2 diyabet riski azalyor. iki kat azald gzlendi. Gney
nslin direnci ve ar kilo ile talyada yaplan kapsaml ikinci
balayan kronik enflamasyon risk bir almaya ise Tip 2 diyabet
altndaki kiide diyabet grlp tans yeni konmu 200 kii katld.
grlmeyeceini belirleyebiliyor. Katlanlarn ya dk karbonhidratl

azaltlm kalorili (en fazla yzde Neden zeytinya?
50 karbonhidrat-en az yzde 30 Zeytinya esas olarak tekli
ya zeytinya ile birlikte nerilen) doymam yalar ve az miktarda
Akdeniz diyeti ya da az yal, doymu ya ile az miktarda
azaltlm kalorili (Yzde 30dan oklu doymam ya ieriyor.
fazla ya nerilmeyen) diyet Karlatrmak gerekirse aspir ve
uygulamalar istendi. Bu iki diyetin kanola yalar, biraz az doymu
birbirine ok benzememeleri ya, zeytinyandan daha az tekli
alma analizini adeta bir meydan doymam ya ve biraz daha fazla
okuma haline getiriyordu. oklu doymam ya ieriyor.
Drt yl sonunda aratrmaclar Uzmanlar, salksz doymu ya ve
katlmclarn glikoz deerlerini trans yalar yerine tekli doymam
drc ilaca gerek duyup ve oklu doymam yalar
duymadklarn, duydularsa ne kullanldnda LDL kolesterol
zaman baladklarn gzlemledi. deerlerinde azalma gzlendiini
Az ya ieren diyet uygulayanlarn belirtiyorlar. Neden zeytinyan
yzde 70inin, Akdeniz diyetinde semeliyiz derseniz, zeytinya
olanlarn ise yzde 44nn ila gayet salkl, bol ve yaygn
kullanmaya ihtiya duyduklar ekilde bulunabilen bir yadr.
anlald. Akdeniz diyetini ok Zeytinyanda ayrca enflamasyonu
dikkatle uygulayanlarn azaltp tansiyonu drd
daha ok kilo verdikleri bilinen bir eit antioksidan olan
ve yemek sonras polifenoller gibi sal destekleyen
lmlerde glikoz A1C besinler de bulunur.
deerlerinin daha dk Ekstra szma zeytinya en ok
olduu ortaya kt. polifenol ieren trdr. stelik
almalar yrten ekstra szma zeytinya ya da
uzmanlar diyabet salkl herhangi bir dier ya
tansndan hemen sonra setiinizde margarin gibi
Akdeniz diyeti uygulayan ve kolesterol ve baz daha az salkl
ila kullanmayan katlmclar kat veya ksmen kat yalar ieren
drt yl sonrasnda da izlemeye yalar daha az tketmi olursunuz.
devam etti. Sonulara gre az-ya Akdeniz tarz beslenmenin ilkesi
grubunun tandan yaklak 6 yl zeytinyan bol bol kullanmak
sonra, Akdeniz diyeti yapanlarn olsa da uzmanlar dikkatli olmay
ise tandan yaklak 8 yl sonra ila nererek, her yemek kanda
kullanmaya baladklar grld. 120 kalori bulunduuna ve
lezzet eklerken ekstra kilolar
Size en uygun olan eklememeye zen gsterilmesine

dikkat ekiyor. Zeytinya alrken
salkl beslenme en ge ile alt ay iinde
tketebileceiniz miktarda aln.
plan, yaam Zeytinyan serin, karanlk ve
tarznza en ok rutubetsiz ortamda saklayn.
uyum salayandr.

Neyi Daha ok, Neyi Daha Az Yemeli?
Akdeniz diyetinin tek bir Kuru yemi Bu yiyecekleri daha az tketin:
tarifi olmadndan, Uzman (gnde 30 g. ile snrlandrn) Kmes hayvanlar
Diyetisyen Gamze Gltekin neleri Chia ve dvlm keten tohumu Yumurta (haftada en ok drt
seeceimiz, neleri kstl olarak gibi tohumlar tane)
tketeceimiz konusunda yle Rafine olmam tahl, tam St rnleri (yal st, peynir,
bir liste neriyor: tahllar, tam tahll ekmek ve yourt, kaymak)
Bu yiyecekleri daha sk yiyip, iin: gevrekler Bu yiyecekleri ok seyrek tketin:
i ve pimi sebzeler Deniz rnleri Sr, dana, koyun gibi krmz
Baklagiller (bezelye, fasulye, Zeytinya zellikle szma. etler, zellikle ilenmi
nohut) Bunu soslarda, yemeklerde, arkteri, sosis ve burgerlerden
Meyve (meyveleri tatl niyetine salatalarda temel ya olarak saknn.
deerlendirin) kullann, margarin ve dier kat Tatllar, ilenmi yiyecek ve kolal
yalardan kann. iecekler.
Akdeniz diyetinin salmz iin

yararl olmasndaki temel nedenin
anti-enflamatuar etkisi olduu
gr yaygn kabul gryor.
Kavrulmu Patlcan,
Sarmsak ve Krmz
Biberli Dip

Badem Soslu Tam Tahll Makarna
Badem Soslu 2 di sarmsak kylm maydanoz, bal, sarmsak,

Tam Tahll Makarna 1/2 tatl ka pul biber pul biber ve 1/2 tatl ka tuzu
PORSYON 340 gram tam tahll makarna mutfak robotuna koyup kartrn.
8 kiilik (67.5 g. makarna, 5 yemek 20 g. rende Parmesan peyniri Bademlerden dolay sos biraz
ka sos, 1 yemek ka peynir) ptrl olacaktr.
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 1. Frn nceden 200 dereceye 3. Sosu orta boy bir sos tavasna
40 g. ayarlayp stn. Bir frn tepsisine aln. Orta atete kaynamaya brakn.
HAZIRLANII 20 dakika frayla zeytinya srn. Biberleri Kaynaynca atei ksp 20 dakika
FIRIN SRES45 dakika ikiye blp ekirdeklerini ve ektirin.
DNLENME SRES 30 dakika damarlarn ayklayn. Kabuklu 4. te yandan makarnay halayp
PME SRES 20 dakika ksmlar alta gelecek ekilde szn. Sosu stne dkp kartrn.
biberleri frn tepsisine dizin. 45 Rende peynir ve dilerseniz kylm
2 adet iri, krmz dolmalk biber dakika frnda piirin. Biberleri bir maydanoz serpin.
250 g. domates presi kaba alp stne stre kaplayn.
50 g. kavrulmu badem Yarm saat beklettikten sonra PORSYON BAINA: 290 kalori, 11 g. ya
(1 g. doymu ya), 2 mg. kolesterol,
3 yemek ka zeytinya kolayca kabuklarn ayklayn. 177 mg. sodyum, 40 g. karbonhidrat,
2 yemek ka kylm maydanoz 2. Sos iin biber, domates presi, (7 g. lif, 7 g. eker), 9 g. protein.
1 yemek ka bal badem, zeytinya, 2 yemek ka

Untitled-1 1 08.06.2017 12:27:54
Siyez, Badem ve
Yaban Mersinli Kahvalt
Gevrei
PORSYON
3 kiilik (herkese 2/3 kase)
S | Akdeniz mutfana daha yakn
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 33 g.
beslenmenin ilk admlar nelerdir? ISLATMA SRES 1 gece boyunca
PME SRES 20 dakika
C | le ve akam yemei porsiyonlarnda tabanzn yarsn DEMLENME SRES 5 dakika
taze mevsim sebzeleriyle doldurabilirsiniz.Bylece daha ok
sebze yemi olursunuz, bu protein almnz azaltmaya da
80 g. tam siyez buday
yardmc olur. Porsiyon denetimi iin yemeinizi daha kk
1 bardak ekersiz badem st
tabaklarda servis etmelisiniz. Son olarak da darya kmak
1/4 tatl ka tuz
yerine evde yemek yerseniz, hazrlarken kullanacanz
malzemeyi kolayca gerektii gibi denetleyebilirsiniz. 1/4 tatl ka vanilya
Bir tutam tarn
95 g. yaban mersini
25 g. kavrulup kylm tuzsuz
badem
1 yemek ka akaaa urubu
1/4 tatl ka ok ince kylm
limon kabuu
1. Derin bir kabn iine siyez

budayn koyup stn rtene
Siyez, Badem ve
Yaban Mersinli kadar su doldurun. Bir gece
Kahvalt Gevrei boyunca bekletin. Suyunu szn.
2. Kk bir sos tavasnda st,
tuz, vanilya ve tarn kartrarak
kaynayana kadar piirin. ine
buday koyup atei ksn. st
kapal olarak 20 dakika, budaylar
yumuayana kadar demlendirin.
3. Yaban mersinini, 2 yemek ka
bademi, akaaa urubunu
ve limon kabuunu budaylara
ilave edin, kapan kapatarak 5
dakika kadar yaban mersinlerinin
snmasn bekleyin. Tek kiilik
kaselere koyup kalan bademlerle
stn ssleyin.
PORSYON BAINA: 226 kalori, 7 g. ya

235 mg. sodyum, 33 g. karbonhidrat,
(4 g. lif, 7 g. eker), 8 g. protein.
Pesto ve Beyaz Peynirli Piyaz

Pesto ve Frnda Tunus Usul Sebze
Beyaz Peynirli Piyaz
PORSYON
8 kiilik (herkese 1 kase)
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 12 g.
HAZIRLANII 20 dakika
DNLENME SRES 1 saat
PME SRES 45 dakika
SOUMA SRES 1 saat
75 g. i kuru fasulye
6 bardak souk su
2 adet kereviz sap,
boyuna ikiye blnm
2 sap taze soan
2 dal maydanoz
1 kk demet taze nane
20 g. maydanoz yapra
3 yemek ka zeytinya
2 yemek ka paralanm
beyaz peynir
1 tatl ka limon suyu
1 di sarmsak
100 g. doranm kereviz sap kartrn. Kartrrken kvam almas 3 adet sert pimi yumurta,
2 yemek ka, kylm taze iin gerekirse ayrdnz fasulyeleri drde blnm
soan haladnz sudan biraz ekleyin. 30 g. zeytin, ekirdekleri
1 yemek ka kylm taze nane 4. Geni bir salata tabanda ayklanm, ikiye blnm
1 tatl ka kylm maydanoz fasulyeleri, pesto sosu, kylm
kereviz sap ve taze soan 1. Frn nceden 200 dereceye
1. Fasulyeleri ykayp szn. Orta kartrn. Kalan 1 yemek ka ayarlayp stn. Frn tepsisine yal
boy tencereye fasulyeleri ve 3 beyaz peyniri stne serpin. kat serin. Karnabahar ieklerini
bardak suyu koyup kaynatn. tepsiye yayn.10 dakika frnlayn.
Kaynaynca altn ksn, kapan Domates ve biberleri koyup
an. 2 dakika kadar ylece atein 144 mg. sodyum, 12 g. karbonhidrat, kartrn ve 20 dakika daha frnda
stnde tutun. Ocaktan aln (4 g. lif, 1 g. eker), 5 g. protein. piirin.
tencerenin kapan kapatp 1 2. Sos iin bir ukur kapta sirke,
saat bekletin. (Bir gece nceden Frnda Tunus Usul Sebze biber salas, kimyon tohumu,
fasulyeleri slatrsanz daha kolay PORSYON sarmsak, 1/4 tatl ka tuz,
pier). Fasulyeleri durulayp szn. 6 kiilik (herkese 50 g. sebze, 50 g. bir tutam karabiberi kartrn.
2. Fasulyeleri tencereye alp kalan ton bal, 1/2 kat pimi yumurta) Zeytinyan ekleyip rpn.
3 bardak suyu koyun. Ayrca iine PORSYON BAINA KARBONHDRAT 9 g. 3. Bir ukur kasede ton balklarnn
ikiye blnm kereviz sap, taze HAZIRLANII 20 dakika stne 2 yemek ka hazrladnz
soan, 2 dal maydanoz, bir demet PME SRES 45 dakika sostan dkp hafife evirin. 3
nane koyup kaynamasn bekleyin. yemek ka sosu da sebzelerin
Kaynadktan sonra ksk atete 1 kk karnabahar stne dkp kartrn. Sebzeler
arada kartrarak 45 dakika piirin. (kk paralara ayrlm) iyice yumuayp kzarana kadar 15-
inden baharat ve sebzeleri karn. 290 g. kiraz domates 20 dakika daha frnlayn.
Fasulyeleri szp yayvan bir servis 2er adet sar,krmz,portakal 4. Sebzeleri, ton bal ve
tabana aln, halama suyundan iki rengi biber, kk doranm dilimlenmi limonlar servis
yemek ka ayrn. stn rtp 2 yemek ka zm sirkesi tabaklarna paylatrn. Kalan sosu
bir saat kadar dolapta bekletin. 2 tatl ka ac biber salas stlerine dkn.
3. Pesto sos iin 25 g. nane, 20 g. 1 tatl ka ezilmi kimyon
maydanoz, zeytinya, 1 yemek tohumu
ka beyaz peynir, limon suyu, 1 di dvlm sarmsak 364 mg. sodyum, 9 g. karbonhidrat,
sarmsak, 1/4 tatl ka tuz, 1/8 tatl 3 yemek ka zeytinya (3 g. lif, 5 g. eker), 13 g. protein.
ka karabiberi mutfak robotunda 350 g. ton bal, szlm

1
Tam tahllar piirin
Akdeniz diyetine giden 9 yol
Akdeniz tarz beslenmek iin mutfak dolaplarnz tka basa
Siyez buday, kinoa ve yulaf doldurmanz gerekmiyor. nce bu nerilerle balayn.
kepeini halayp porsiyonlara
bln. Buzdolabna koyun. Bir
hafta iinde birka nde 2 Ev yapm salkl,
besleyici ve doyurucu 5zeytinyayla
Ekstra szma
yemek
olmak zere dolaptan alp bir orba yapn. Daha bol piirirken lm kaklarndan
piirebilirsiniz. zamannzn olduu yararlann, ieyi tencereye
haftasonlarnda mercimek ya da devirmeyin.
etli ve sebzeli orbalar yapn.
Porsiyonlara ayrarak buzdolabnda
ya da derin dondurucuda saklayp, 6 kuruyemilerden
Baharatlardan ve
en fazla
istediinizde starak servis tad almak iin onlar kavurarak
edebilirsiniz. yalar ve aromalarn salmalarn
salayn.
3 Sizin ve ailenizin
alk olduu tatlarn
dna kn. Akdeniz ve Ege 7 domates
Yemeklerinizi bol
salas, soan,
otlarn deneyin. Farkl blgelerden sarmsak, eitli kylm sebzeler
Akdeniz tarz eniler, baharatlar, salalar, soslar, ve zeytinyayla hazrlanm
beslenmede kimyon, kini gibi lezzetlerle

tann.
soslarla zenginletirin. Bu soslar
makarna, hamurileri ve balkla
hibir yiyecek bir birlikte kullanabilirsiniz.
dierinden daha 4 kuruyemileri

Salkl
attrn
8 Sebze ve meyveleri
ancak sadece nlerle,
yararl olarak kalorilerine gre ly
snrlandrmak iin snrlandrmayn. Ara n olarak,
deerlendirilmez. 30 gramdan fazlaya kamayn.
Bu yaklak kk bir avu
sebze sular, meyve preleri,
bezelye gibi i attrmalk olarak
Asl yararl olan lsdr. Yolluk olarak da tketin.
yiyeceklerin attrmalk hazrlamak isterseniz

lye gre ceviz, badem ve
kombinasyonu
9
fnd bir torbaya koyup yannza
aln.
ile hayat tarznn
uyumudur. Dolabnzda hazr
baklagil eitleri
bulundurun.
Kuru fasulye ve nohut gibi
baklagilleri bol miktarda halayp
porsiyonlara blerek
buzdolabnda saklayn. Byk
kolaylk salar.

Antep Fstkl Alabalk Kavrulmu Patlcan, Sarmsak zeytinyan srn. Frn tepsisinin
ve Krmz Biberli Dip stne kabuklar stte kalacak
ekilde dizin. 50 dakika frnda
piirin.
3. Bir yemek ka ile patlcann
iini kabuktan ayrp geni bir kaba
koyun. ekirdekleri varsa ayklayn.
Sarmsak ban dibinden tutup
ezerek iini patlcanlarn stne
skn. atalla damak tadnza uygun
ekilde kartrp ezin. Tuz, karabiber
Antep Fstkl Alabalk batrdnzda yumuak olana kadar ve pul biber serpin.
PORSYON 15-20 dakika frnda piirin. stne 4. Biberin kabuunu da soyup bir
4 kiilik (herkese 1 dilim balk) limon dilimleri dizerek servise baka tabaa dorayn yourt ve
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 4 g. sunun. tuzla kartrarak ezin.
HAZIRLANII 20 dakika *MUTFAKTAK PUCU: Balknzdan 5. Kk bir ukur tabakta 2 tatl
PME SRES 15 dakika alabalklar temizleyip, derisini ka zeytinyan mikrodalgada
alarak fileto halinde kesmesini 20-30 saniye kadar stp, fesleeni
4 adet 150 gramlk alabalk isteyin. Bylece zaman kazanrsnz. kartrn.
fileto* 6. Patlcan ezmesi ile yourtlu
1/2 tatl ka kini tohumu karm yanyana bir servis tabana
1/2 tatl ka kimyon tohumu 283 mg. sodyum, 4 g. karbonhidrat, yerletirin stne fesleenli sosu
4 tatl ka zeytinya (1 g. lif, 1 g. eker), 25 g. protein. dkn.
1 tatl ka ince kylm limon
kabuu Kavrulmu Patlcan, (1 g. doymu ya), 1 mg. kolesterol,
1 di sarmsak, ezilmi Sarmsak ve 241 mg. sodyum, 12 g. karbonhidrat,
1/4 tatl ka toz tarn Krmz Biberli Dip (5 g. lif, 6 g. eker), 5 g. protein.
23 g. kylm Antep fst PORSYON
6 kiilik (herkese 1 kase dip)
1. Frn nceden 180 dereceye PORSYON BAINA KARBONHDRAT
ayarlayp stn. Bir frn tavasn 12 g.
yapmaz ya ile spreyleyin. Balk HAZIRLANII 20 dakika
filetolarnz donmu ise zlmesini PME SRES 50 dakika
bekleyin.
2. Bir sos tavasn orta ateteki 1 ba sarmsak S | Darda yemeniz
ocan stne koyup; kini ve 1 orta boy patlcan, boylamasna gerektiinde Akdeniz
kimyon tohumlarn koyup 4 dakika ikiye blnm
kartrarak kavurun (yakmamaya 1 orta boy krmz dolmalk biber,
tarz beslenmenin
dikkat edin nk aclarlar). ikiye blnm ipular nelerdir?
Ateten aln.Tohumlar bir havan ya 1 yemek ka zeytinya
da elektrikli arala dvp toz haline 1/4 tatl ka pul biber
C | Sebze almn artrmak iin
bol yeillikli bir salata isteyin.
getirin. Zeytinya, limon kabuu, 150 gram yourt
Sos olarak zeytinya ve sirkeyi
sarmsak ve 1/2 tatl ka tuz, 2 tatl ka zeytinya kendiniz dkn. Listedeki
1/4 tatl ka karabiber ve tarn 1 yemek ka kylm taze sebze ve domates arlkl
kartrn. fesleen yemekleri sein, krmz et
3. Antep fstklarn yayvan bir 12 adet kereviz sap, ubuklar yerine deniz rnlerini ya da
tabaa aln. Balk dilimlerini ykayp halinde doranm vejetaryen men isteyin.
kat havlu ile kurulayn. Filetolarn Garnitr olarak kinoa veya
bir yzne baharat karmn srp 1. Frn nceden 200 dereceye esmer pirin sein, ekmek
iki ucundan katlayn. Katlanm ayarlayp stn. Bir ba sarmsan tabandan tam tahll dilimleri
balklar her tarafn kaplayacak tepesini dilerin ucu akta kalacak tercih edin. Ekmek yannda
tereya servis ediliyorsa,
ekilde Antep fstna batrn. ekilde kesin. Sarkan kabuklarn
batrmak iin zeytinya isteyin.
nceden yalayp hazrlam dikkatle temizleyin. Sarmsak ba
olduunuz tavaya yerletirin. Kalan btn kalmaldr.
fstklar da stne serpin. 2. Sarmsak, patlcan ve biberin
4. Balk filetolarn atal stne frayla 1 yemek ka

BTN
HNDDEN
KAL ANL A RL A N EL ER YA PA B L R S N Z ?
fotoraf: ANDY LYONS, JASON DONNELLY; tarifler: JAMIE GATES; styling: JENNIFER PETERSON
056_057_DIABETLIVING.indd 56 4/27/17 11:06 AM

Ac Biberli,
Kzlck
Soslu
Sandvi
zml, Hindi ve
Brokoli Salatas
Ac Biberli, Frnda Taze zml,

Kzlck Soslu Sandvi Fasulyeli Hindi Hindi ve Brokoli Salatas
120 g. pimi ve elle didiklenmi 300 gramlk iki ayr frn kabnn Geni bir salata kasesinde 350
hindi gs eti, 3 yemek ka dibine 180 gram pimi ve gram kk doranm brokoli ve
kzlck sosu ve 1/2 tatl ka ok didiklenmi hindi gs etini ve lahana karmn, 450 gram pimi
ince kylm ac Meksika biberi. Bu 200 g. halanm taze fasulye ve didiklenmi hindi gs etini,
karm st kapal bir tencerede karmn yayn. Bunun stne de 135 g. ikiye blnm ekirdeksiz
arada kartrarak be dakika piirin. 200 g. patates presi yerletirin. krmz zm, 90 g. iri rendelenmi
2 dilim tam tahll undan yaplm Folyo ile stn kapatn. nceden havucu kartrn. stne 1
sandvi ekmeini zgarada stn. 180 dereceye ayarlanp, stlm yemek ka elma sirkesi dkp
Sandvilerin her birinin iine marul frnda yarm saat piirin. Folyoyu harmanlayn. En ste 25 g. kavrulup
yapra yerletirip soslu hindi kaldrn ve 20 g. az yal rende kylm badem ile 1/8 tatl ka
karmyla doldurun. Ac biberli ve edar peynirini en ste serpin. taze ekilmi karabiber serpin.
sarmsakl kzlck sosu hindiye zel stn rtmeden, peynir eriyene
PORSYON: 6 kiilik (herkese 1,5 tabak)
bir lezzet verecektir. kadar 5 dakika daha frnlayn.
223 kalori, 6 g. ya (1 g. doymu ya),
Dilerseniz stne ince kylm frenk 56 mg. kolesterol, 258 mg. sodyum,
PORSYON: 2 kiilik (herkese 1 sandvi) 20 g. karbonhidrat, (3 g. lif, 14 g. eker),
soan serperek servis edin.
242 kalori, 2 g. ya, 50 mg. kolesterol, 25 g. protein.
(5 g. lif, 10 g. eker), 26 g. protein. PORSYON: 2 kiilik (herkese 1 tabak)
344 kalori, 11 g. ya (6 g. doymu ya),
85 mg. kolesterol, 422 mg. sodyum,
85 GRAM AZ
31 g. karbonhidrat, (4 g. lif, 4 g. eker),
34 g. protein.
YALI HND
GS ETNDE
Frnda Taze 2 GRAM YA
Fasulyeli Hindi
BULUNUR.
ANCAK BU
SONU SADECE
HNDNN DERS
SOYULDUKTAN
SONRAK
DEERDR.

AILIK OKULU:
abuk Tam Bu
Sevdiklerinize,
einize veya
dostunuza
lezzetli rek ve
ekmek eitleri
hazrlamak iin
yllarn frncs
olmak zorunda
deilsiniz.
Evde ipak
yapabileceiniz
kolay ve abuk
ekmeklerle
zengin bir liste
oluturmaya
balayabilirsiniz.
fotoraf: JASON DONNELLY; tarifler: MARY JANE MILLS; styling: JENNIFER PETERSON
Neden abuk Ekmek?
Salkl ve tam budayl
ekmek yapmak iin uzun uzun
yourma ve mayalandrma gibi
geleneksel yntemlerle zaman
harcamak zorunda deilsiniz.
Frndan aldnz ekmeklerin
aksine karbonat ya da kabartma
tozu, ayarlanm eker ve tuz
oranlaryla abucak ekmek
yapabilir, bunlar eitli meyve
ve kuruyemilerle
enilendirebilirsiniz.

m Buday Ekmei
NELER 1. ADIM 3. ADIM
Kuru malzemeleri Hamuru yourun.
GEREKL? hazrlayn. Sv malzemeleri kuru
Kase ile tahta kanz malzemelerin iine
masaya aln. Orta boy ekleyin. Kuru malzemeler
yayvan kasede 220 g. nemlenene kadar elinizle
MUTFAK un, 75 g. dvlm kartrn. Hamur topakl
GERELER keten tohumu, 2 tatl olacaktr. Gereinden
PSUBCPZLBTF
ka kabartma tozu, fazla yourmayn. Hamur
5BIUBLBL
SQNBUFMJ 1/2 tatl ka karbonat przsz olursa frnda
YTBOUJNMJL ile 1/4 tatl ka tuzu pierken delikler oluur.
EFSJOFLNFLLBMC kartrn. Kasede Hamuru piirme spreyi
:BMGSOLBE kartrdnz kuru sktnz (isterseniz yal
*[HBSBUFMJ
malzemelerin ortasn frn kad yaydnz)
kuyu gibi an. ekmek kalbna dkn.
4. ADIM
yi fikir:
Frnda piirin.
Salkl Frnnz nceden 175
ya ve lif dereceye ayarlayp stn.
eklemek Izgara telini orta rafa
iin,
yerletirin. Frnda 45-50
ALIVER ekmeinizi
frna dakika kadar piirin. inin
LSTES vermeden
5BNCVEBZVOV CFZB[
%WMNLFUFOUPIVNV
2. ADIM nce
hamurun
iyice piip pimediini
anlamak iin ortasna bir
Sv malzemeleri stne krdan saplayn. Krdan,
,BCBSUNBUP[V
,BSCPOBU kartrn. keten hamur bulamadan
Baka bir yayvan tohumu
5V[ serpitirin.
kuru ve temiz karsa
BEFUJSJZVNVSUB kase ile rpma teli pimi demektir. Frndan
SQMNZPVSU LPZV kullanmalsnz. kardnz ekmei
BZSBOLWBNOEB
Dier orta boy yayvan kalpla birlikte bir

4WCJULJTFMZB
5P[FLFS
kasede 1 yumurta, zgara telinin stnde
:BQNB[QJJSNFTQSFZJ 360 g. rplm yourt, 10 dakika soumaya
54 g. bitkisel ya ve brakn. Kalptan karp
2 yemek ka ekeri tel stnde kendini
telle rparak kartrn. ekerek iyice soumasn
bekleyin.
En iyi sonucu almak iin
bir beze sararak
bir gece beklettikten
sonra ikram edin.

soumaya brakn. Kalptan karp
tel stnde kendini ekerek iyice Uygun ekmek kalb nerileri
soumasn bekleyin. En iyi sonucu Yapmayan, 450 gramlk
YEMEK
almak iin bir beze sararak bir gece ekmek kalplarnn tabanndaki
beklettikten sonra dilimleyerek kabartlar daha iyi hava ak ve
ikram edin. mkemmel kzarm bir grnt
*TATLANDIRICI: Setiiniz marka salar.
tatlandrc paketinin stndeki
talimatlar dikkatle okuyarak tarifteki
2 yemek ka toz eker lsne
edeer lde tatlandrc kullann.
Tam Buday Ekmei PORSYON BAINA: 120 kalori,
PORSYON 5 g. ya (1 g. doymu ya), 13 mg. Yapmaz ve 22.5x12.5 santim
kolesterol, 166 mg. sodyum,
16 kiilik (Kii ba 1 dilim) 15 g. karbonhidrat,
llerindeki derin ekmek
PORSYON BAINA KARBONHDRAT (2 g. lif, 3 g. eker), 4 g. protein. kalplar kolayca temizlenebilir.
15 g. TATLANDIRICILI PORSYON BAINA: Dayankl ve salam kalplar ok
118 kalori, 14 g. karbonhidrat
HAZIRLANII 15 dakika (2 g. eker) dnda ayn. uygun fiyatlara bulabilirsiniz.
TOPLAM SRE 2 saat
220 g. beyaz tam buday unu

75 g. dvlm keten tohumu
2 tatl ka kabartma tozu
1/2 tatl ka karbonat
1/4 tatl ka tuz TEREYAINI GEN
1 adet iri yumurta, hafif rplm Ekmeinize
360 g. rplm yourt (koyu salkl
ayran kvamnda)
54 g. sv bitkisel ya
lezzetlendiriciler
2 yemek ka toz eker * srn:
1
Halanm bezelye
1. Frn nceden 175 dereceye ile avokadoyu atalla
ayarlayp stn. 12.5x22.5 santimlik ezip kartrn ve ekmek
derin ekmek kalbn yapmaz ya diliminin stne srn. Taze
spreyi ile yalayn. nane yapraklaryla ssleyin.
2. Orta boy yayvan kasede 220 g.
2
un, 75 g. dvlm keten tohumu, Dilimin stne az
2 tatl ka kabartma tozu, 1/2 tatl yal krem peynirini
ka karbonat ile 1/4 tatl ka yayn. Kylm dereotu
tuzu kartrn. Kasede kartrdnz ve limon kabuu rendesi
kuru malzemelerin ortasn kuyu serpin.
gibi an.
3
3. Bir baka yayvan kasede kalan Ekmek dilimine
malzemeleri kartrn. Hepsini humus srn. stne
birden unlu karma dkn. Sadece salatalk dilimleri dizin.
hafif nemlenene kadar elinizle En ste pul biber serpin.
yourun (hamur topakl olmal).
4
Hamuru hazrladnz ekmek Az yal lor peynirini
kalbna dkn. ekmek dilimlerine
4. Frnda 45-50 dakika kadar srn. Kk
piirin. inin iyice piip pimediini doradnz domatesi
anlamak iin ortasna bir stne yayn ve taze ekilmi
krdan saplayn. Krdan, hamur iri karabiber serpin.
bulamadan kuru ve temiz
karsa pimi demektir. Frndan
kardnz ekmei kalpla birlikte
bir zgara telinin stnde 10 dakika

KARITIR eker miktarn 150 g. oaltn.
Yourtlu karma 1 tatl ka
dktkten sonra stne kylm
domates kurusu ve jalapeno serpin.
Denemeniz iin vanilya ekstresi ekleyin.
size tatl ve lezzetli *TATLANDIRICI: Bu tarifte PORSYON BAINA: 125 kalori, 6 g. ya,
167 g. sodyum, 16 g. karbonhidrat
nerilerimiz var. tatlandrc kullanmanz (84 g. eker) dnda sttekilerle ayn.
nermiyoruz. TATLANDIRICILI PORSYON BAINA:
123 kalori,15 g. karbonhidrat
1. Parmesan ve taze baharat enisi (3 g. eker) dnda ayn.
PORSYON BAINA: 164 kalori,
Ekmek hamuruna sv malzemeyi
7 g. ya (2 g. doymu ya)
katmadan nce 40 g. parmesan 24 g. karbonhidrat (13 g. eker), 4. Kzlck ve ceviz
rendesi, 10 g. kylm maydanoz, 13 mg. kolesterol, 166 mg. sodyum, 30 g. kylm kuru kzlck, kavrulup
2 g. lif, 4 g. protein.
1 yemek ka kylm taze kekik kylm ceviz ve birer tatl ka
ile 2 di ezilmi sarmsak kartrn. 3. Domates ve jalapeno biberi tarnla kylm portakal kabuunu
Sv malzemeyi ekleyin. Kalba Unlu karm yourtlu karma unlu karma ekleyin. 150 g. toz
dktkten sonra stne de 20 g. katmadan nce, 160 g. kylm eker* kullann.
parmesan rendesi serpin. kurutulmu domates, 1 adet *TATLANDIRICI: Bu tarifte
ekirdei ayklanp ezilmi taze tatlandrc kullanmanz
PORSYON BAINA: 136 kalori, 6 g. ya,
jalapenoyu (ok ac biber)iine nermiyoruz.
16 g. kolesterol, 230 mg. sodyum,
5 g. protein dnda sttekilerle ayn. ekleyin. sterseniz hamuru kalba
TATLANDIRICILI PORSYON BAINA: PORSYON BAINA: 169 kalori, 7 g. ya,
134 kalori, (2 g. eker) dnda ayn. 25 g. karbonhidrat (3 g. lif, 12 g. eker)
dnda sttekilerle ayn.
2. ikolata krntlar
Kullandnz undan 33 g.
kakao iin ayrp yerine kakao
koyun. 20 g. ikolata
krntsn da un ile
kakao karmna
katn.

SZN
SEMNZ
HANGS?
Alldk eki Lisbon
limonlar btn yl
bulunur. Pembe alacal
limonun renkli ii ile
izgili kabuklar pek
sevilir. Mayer limonlar
ise meyve aromal ve
biraz tatlmsdr.
Pembe Alacal Limon
Mayer Limonu
LMON V TA M N KAYNAI M E Y VE
Limon scack ayn

iindeki bir
dilim ferahlatcdan
ok daha fazladr.
Besleyici elerle
doludur ve
her tabakta sodyumla
ekeri hafifleten
bir lezzettir.
Lisbon Limonu

Tavuk Sote
PORSYON LMONLU PULARI
4 kiilik (herkese 1 dilim tavuk, Bu lezzetli meyveye l SATIN ALMA
2,5 yemek ka sos) dediiniz parann Limon kabuunun yeil
karln fazlasyla rengi her zaman ham
PORSYON BAINA KARBONHDRAT olduunu gstermez.
almak iin:
10 g. Scak iklimde yetien
HAZIRLANII 25dakika l TAT limonlarn kabuu
Yemek piirirken tuzu yeilimsi olur. Ayrca
TOPLAM SRE 35 dakika azaltmak iin limon limon ne kadar arsa o
kullann. Eki tad kadar suludur.
110 g. az tuzlu tavuk suyu tuz algsn artrd
iin daha az tuz l SAKLAMA
2 tatl ka msr niastas gerekecektir. Limonu buzdolabnda
2 adet 225er gram kemiksiz, korursanz daha uzun
derisi alnm ve yatay olarak l SALIK sre dayanr. Ancak
Limon, souk algnl kullanmadan bir sre
ikiye blnm yarmar tavuk semptomlarn hafifleten nce karrsanz daha
gs byk bir C vitamini ok su elde edersiniz.
55 g. ok amal un deposudur.
4 dilim limon (istee gre)
2 tatl ka tereya
3 iri di sarmsak, ezilmi
2 yemek ka limon suyu
1,5 yemek ka kapari,
szlm Tavuk Sote
1,5 tatl ka kylm taze kekik
2 yemek ka kylm taze
maydanoz (istee gre)
1. Derin bir kabn iinde msr

niastasyla tavuk suyunu kartrn.
Yayvan bir tabakta un, 1/2 tatl
ka tuz ile yarm tatl ka
karabiberi kartrn. Tavuk etlerini
bu unlu karma iyice bulayn.
2. Yapmaz tavaya 4 tatl ka
zeytinya koyun ve orta atete
stn. Tavuk etlerini bir kez altst
ederek 8 dakika tavada piirin.
Tavadan alp soutmadan kapakl
bir tencerede bekletin. Dilerseniz
limon dilimlerini tavaya atp
evirerek bir dakika kadar kzartn.
3. Sos iin tereyan tavada, orta
atete stn. Sarmsa ekleyip
30 saniye kartrn. Tavaya
msr niastas karmn dkn.
Kaynamasn bekleyin. Atei ksp
1 dakika younlamasn bekleyin.
Limon suyu, kapari ve kekii sosun
iine katn.
4. Tavuk etlerinin stne sosu
gezdirin. stee gre stne limon
dilimlerini yayp kekik ve maydanoz
serpin.


bekleyin. Tavada kalan urubu
sonradan herhangi bir ekilde
kullanmak zere kaldrn. Limon
dilimlerinin stn rtp 2 saat
buzdolabnda bekletin. Dilimleri
ortadan ikiye bln.
2. Frn nceden 200 dereceye
ayarlayp stn. Orta boy kasede
2 yemek ka limon kabuu
rendesi ile ok amal un ve tam
buday unu, toz eker, kabartma
tozu, karbonat kartrn. Hamur
kartrc ile iine tereyan yedirin.
ri ekmek krntlarndan olumu
gibi przl bir hamur elde edin.
Ortasn an.
3. Bir kapta yumurta ile yourdu
rpn ve unlu karmn ortasna
dkn. Bir atalla hepsini kartrn,
baz unlu yerler kuru kalabilir.
Avularnzla hamuru fazla
ezmeden toparlayn.
4. Yzeyi unlu bir beze elde edin.
Merdaneyle hafife bastrarak 20
santim apnda bir daire eklinde
an. stne frayla yourt srn
ve 12 eyrek dilime bln.
5. Dilimleri byk bir frn
tepsisine ikier santim aralklarda
dizin. Dilimlerin stne limon
ekerlemelerini koyun. Altn sars
gibi kzarana kadar 12-14 dakika
piirin. Frndan alp zgara teli
stnde 10 dakika soumasn
bekleyin.
ekerli Limon rekleri
6. Bir kabn iinde pudra ekeri,
vanilya ile 1 yemek ka yourt
ekerli Limon rekleri 80 g. yourt ve 1/2 ay ka limon kabuu
PORSYON 80 g. pudra ekeri* rendesini iyice rpn. Bu parlatc
12 kiilik (herkese 1 dilim rek) 1 tatl ka vanilya karm reklerin stne dkp
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 5 dakika donmasn bekleyin. Ilk
30 g. 1. Bir limonu ikiye bln ve olarak ikram edin.
HAZIRLANII 35dakika yarsndan ok ince alt dilim kesin, *TATLANDIRICI: 200 g. toz eker
TOPLAM SRE 4 saat 10 dakika ekirdeklerini ayklayn. Limon ile pudra ekeri yerine tatlandrc
kabuunu rendeleyin ve kalan kullanlmasn nermiyoruz.
2 adet limon limondan 2 yemek ka su skn. 3 yemek ka eker yerine
200 g. toz eker* Byk bir tavada limon suyu, 200 g. ise setiiniz marka tatlandrc
165 g. ok amal un eker ve 180 g. suyu orta sda eker paketinin stndeki talimatlar
55 g. tam buday unu eriyene kadar kartrarak stn. dikkatle okuyarak edeer lde
3 yemek ka toz eker* Limon dilimlerini tavaya koyup atei tatlandrc kullanabilirsiniz.
1,5 tatl ka kabartma tozu ksn ve 15 dakika limon dilimleri
1/4 tatl ka karbonat effaflap karamelize olana kadar
1/4 tatl ka tuz piirin. Ateten aln, maayla limon 159 mg. sodyum, 30 g. karbonhidrat,
75 g. tuzsuz tereya dilimlerini yal kat serilmi frn (1g. lif, 13 g. eker), 4 g. protein.
TATLANDIRICILI PORSYON: 176 kalori, 27 g.
2 adet yumurta, hafif rplm tepsisine dizin. yice soumalarn karbonhidrat (10 g. eker) dnda ayn.

ARATIRMALAR KRAM ETMEDEN HEMEN NCE YEMENZE
LMON SIKARAK, TUZU YZDE 75 AZALTABLECENZ GSTERYOR.
PARMAKLARINIZI OK HAFF ARALAYARAK
LMONU AVUCUNUZA SIKINCA EKRDEKLER
KOLAYCA YAKALARSINIZ.
Arpa ehriye Yatanda Limonlu,

Sarmsakl Karides

ka tuz ve pul biberi tavaya koyup sarsn ekleyerek kartrmay
karidesler yar saydam olana kadar srdrn. 2 tatl ka limon
2 dakika kartrarak piirin. 2 yemek kabuu rendesini de koyun. Karm
YEMEK
ka limon suyunu karideslerin pelte grnts alacaktr.
stne dkn. Karm tavadan bir 2. Karm kk bir sos tavasna
tencereye boaltn. stn kapatp aln. Przsz olana kadar ksk
bekletin. atete kartrarak ektirin. Atei
4. Tavaya kalan 1 yemek ka artrp 3 dakika younlaana kadar
zeytinyan dkp orta atete stn. piirin. Bir kaseye koyup stn
Kabak, soan, 1/4 tatl ka tuz strele kapatn buzdolabnda en az
ve karabiber ile bir di sarmsa bir saat bekletin. Karm souduka
tavaya koyun. Arada kartrarak iyice pelte kvamna gelecektir.
kabaklar altn sars olana kadar 3. Frn 180 dereceye ayarlayp
3 dakika kavurun. 2 yemek ka nceden stn. ki byk frn
su, biberiye, kalan 2 yemek ka tepsisine yal kat serin.
limon suyunu da ilave edip tavann 4. Geni bir kapta kalan 10 yemek
Arpa ehriye dibini kazyarak kartrn. Halanm ka tereya ile 134 g. ekeri
Yatanda Limonlu, arpa ehriyeyi de koyup snana mikserle orta derecede rpn.
Sarmsakl Karides kadar kartrn. rpmay srdrerek yumurta
PORSYON 5. Karidesli karm arpa aklarn, vanilya, 4 tatl ka limon
4 kiilik (herkese 1 kase karides ehriyelerin stne ekleyin. stne kabuu rendesi, 2 yemek ka
+ 3/4 kase arpa ehriyeli karm) dereotu ve limon kabuu eritlerini limon suyunu ekleyin (karm
PORSYON BAINA KARBONHDRAT serpin. Kalan yarm limonu skarak koyu bir kvama gelecektir). Bir
30 g. servis edin. kase iinde ok amal un, msr
HAZIRLANII 20 dakika niastas, kabartma tozu ve tuzu
TOPLAM SRE 40 dakika kartrn. Tereyal karma ilave
476 mg. sodyum, 30 g. karbonhidrat, edin, iyice kartrn. Hamura kolay
680 g. taze ya da donmu iri (2 g. lif, 4 g. eker), 35 g. protein. ekil verebilmek iin bir saat kadar
karides buzdolabnda bekletin.
2 adet limon, ortadan ikiye Limonlu Lokmalar 5. Hamurdan 2.5 -3 cm apnda
blnm PORSYON 48 adet toplar oluturun. Hazrladnz
50 g. arpa ehriye PORSYON BAINA KARBONHDRAT tepsilere er santim aralkla
2 yemek ka zeytinya 11 g. dizin. Baparmanzla toplarn
1 yemek ka tuzsuz tereya HAZIRLANII 45 dakika ortalarndan bastrarak ukurlar
3 di sarmsak, ezilmi TOPLAM SRE 2 saat 10 dakika oluturun.
1/8 tatl ka krmz pul biber Kurabiyelerin taban hafif
290 g. dilimlenmi kabak 3-4 adet limon kahverengi olana kadar 12 dakika
30 g. ince kylm arpack soan 170 g. oda ssnda tereya frnda piirin. Pierken kurabiyelerin
1 tatl ka kylm biberiye 100 g. toz eker* ortas ykselirse kk bir
2 yemek ka kylm dereotu 1 yumurta sars kan tersiyle bastrn. Frndan
134 g. toz eker* aldktan sonra tepside 2 dakika
1. Karideslerin kabuklarn soyup 2 adet yumurta ak dinlendirin. Izgara telinin stne
iyice ayklayn. stee gre 1 yemek ka vanilya alarak souyana kadar bekletin.
kuyruklarn brakabilirsiniz. 275 g. ok amal un Kurabiyelerin ortasndaki ukurlara
Karidesleri durulayp kat havluyla 30 g. msr niastas kakla limon peltesi doldurun.
bastrarak kurutun. Sebze soyucu 1/2 tatl ka kabartma tozu stlerine pudra ekeri ve limon
ile limonlardan birinin kabuunu 1/2 tatl ka tuz kabuu rendesi serpebilirsiniz.
ince olarak soyup eritler halinde 2 yemek ka pudra ekeri* *TATLANDIRICI: Bu tarifte
kesin. Bir buuk limonu skp 1/4 tatlandrc kullanmanz
bardak suyunu karn. Yarm 1. Limon kabuklarn rendeleyin nermiyoruz.
limonu kenarda bekletin. ve 6 yemek ka limon suyu
2. Arpa ehriyeyi tuz ve ya skn. Limon peltesi iin bir kasede PORSYON BAINA: 73 kalori, 3 g. ya
koymadan bol suda halayp szn. kartrdnz 2 yemek ka 55 mg. sodyum, 11 g. karbonhidrat,
3. Yapmaz tavada 1 yemek ka tereya ve 100 g. ekeri mikserde (0 g. lif, 5 g. eker), 1 g. protein.
zeytinya ile tereyan eritin. orta derecede rpn. Ar ar 1/4
Karidesleri, 2 di sarmsak, 1/4 tatl bardak limon suyu ile yumurta

LLE DE
KABUU
Limon kabuunu
yabana atmayn!
Aratrmalar limon
kabuu tketmenin
kanser riskini
azaltabileceini
gsteriyor.
l OLUKLU RENDE
ki blml zel
narenciye kabuu
rendeleriyle hem
uzun paralar hem de
narin ve kvrlan kabuk Limonlu Lokmalar
rendeleri elde edersiniz.
l DZ RENDE
Dz rendeler ise
narenciye kabuunu
ok ince kylm
ekilde rendeler. Her
durumda narenciye
kabuunun hemen
altndaki beyaz ksmlar
rendelememeye zen
gsterin nk bunlar
acms bir tat verir.
OK YNL KOKTEYL IKLII

Orta boy rendeyle Geni ve uzun FERAH NEFES
elde edilen kabuklar eritler halinde Salata soslar ve
her tabaa eni rendelenmi parlatc soslara
katar. zellikle deniz kabuklar i olarak katlan incecik
rnleri ve tatllarn kokteyl garnitr rendelenmi
stne lezzet halinde kullanabilir kabuklar dokusunu
parlts serper. ya da ekerleme hissettirmeden
yaparak tatllara ferah bir nefes
klk katabilirsiniz. hissi yaratr.

SICAK GNLER
EREFNE Gzel bir yaz gnnde zl, renkli,
lezzetli meyvelerle hazrlanm serinletici bu iecekleri
yudumlamak ferahlamak iin ideal.
stelik tariflerin hepsinin 1 barda 15 gramdan
az karbonhidrat ieriyor.
fotoraf: KARLA CONRAD, tarifler CARLA CHRISTIAN, styling: DIANNA NOLIN
zm -
Kavun
Nar-
Narenciye
Hindistan
Cevizi - zm

eftali-
Mango
Yaban Mersini
ilek-
Zencefil

2. Byk bir srahide donmu
kavun toplar ve zm suyunu
kartrn. stn rtp en az drt
Nar - Narenciye saat buzdolabnda soutun. Servis
PORSYON ederken soday yavaa srahiye
8 kiilik (herkese 1,5 bardak) dkn, kartrp bardaklara koyarak
PORSYON BAINA KARBONHDRAT servis yapn.
12 g.
0 mg.kolesterol, 63 mg. sodyum,
14 g. karbonhidrat, (1 g. lif, 11 g. eker),
240 g. nar suyu 1 g. protein.
160 g. portakal suyu
60 g. yeil limon suyu ilek - Zencefil
150 g. nar tanesi PORSYON
8 adet ince portakal dilimi 8 kiilik (herkese 1 bardak)
Hindistan Cevizi - zm 1680 g. soutulmu soda PORSYON BAINA KARBONHDRAT 6 g.
PORSYON Buz krklar HAZIRLANII 20 dakika
8 kiilik (herkese 1 bardak)
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 1. Byk bir srahinin iinde nar 1 kg. ikiye blnm ilek
10 g. suyu, portakal suyu ve yeil limon 1440 g. zencefilli ekersiz gazoz
HAZIRLANII 15 dakika suyunu alkalayn. Nar taneleri ile 60 g. yeil limon suyu
SOUMA SRES 3 saat portakal dilimlerini de ekleyin. Buz krklar
2. Servis ederken ar ar soday 25 g. taze fesleen yapraklar
90 g. ekirdeksiz zm dkn hafife kartrn. Kadehlere 8 dilim ince kylm taze zencefil
2 ie 350 gramlk Hindistan buz krklar koyup stne
cevizi suyu hazrladnz iecei dkerek ikram 1. Bir mutfak robotunda ilekleri,
nce kylm, kavrulmu edin. 120 g. zencefil gazozu ve yeil
Hindistan cevizi rendesi limon suyunu, przsz olana
1 ie (570 g.) kalorisiz zm kadar kartrn. sterseniz szn.
0 mg. kolesterol, 47mg. sodyum,
aromal su 12 g. karbonhidrat, (1 g. lif, 9 g. eker), 2. ilekli karm srahiye aln.
1/8 tatl ka Hindistan cevizi 1 g. protein. Kalan zencefil gazozunu koyup
ekstresi kartrn. Sekiz kadehe buz krklar
zm - Kavun koyun. Fesleen yapraklar ve
1. Kk bir frn tepsisine yal PORSYON zencefil dilimlerini kadehlere
kat serin. Sekiz tane onar 8 kiilik (herkese 1,5 bardak) paylatrn. ilekli karm ilave
santimlik ubua er zm PORSYON BAINA KARBONHDRAT edin.
geirin. Buzdolabnda 3-4 saat 14 g.
dondurun. 15 dakika
HAZIRLANII
0 mg.kolesterol, 61 mg. sodyum,
2. Bir kk tabaa 1 yemek ka DONMA SRES 1 gece 6 g. karbonhidrat, (1 g. lif, 4 g. eker),
Hindistan cevizi suyunu koyun, SOUMA SRES 4 saat 1 g. protein.
bir dier kk tabaa da kylm
Hindistan cevizini yayn. Sekiz 531 g. tatl ve sulu kavun toplar
kadehin azlarn nce suya sonra 480 g. beyaz zm suyu
kylm Hindistan cevizine batrn. 2 orta boy karambola (yldz
3. Bir srahiye kalan Hindistan meyvesi), ince kesilmi
cevizi suyu, zm aromal su ve 1 litrelik soda, soutulmu
Hindistan cevizi ekstresini koyup
alkalayn. Hazrlanan kadehlere 1. Frn tepsisine yal kad serin.
doldurun. ubua geirdiiniz Tepsiye kavun toplarn yayn.
donmu zmleri kadehlerin iine Stre filmle kaplayp bir gece
koyarak servis edin. buzdolabnda dondurun.

(1 g. doymu ya), 0 mg.kolesterol,

MANGO SATIN
ALIRKEN HAFFE
BASTIRIN.
BASTIRDIINIZDA
BRAZ
YUMUAKLIK
VARSA VE ABARTMADAN
CIVIK DELSE TADINI
YENLMEYE HAZIR IKARIN
DEMEKTR. Karbonhidrat miktar
kontroll, ekstra eker
eklenmemi bir bardak
serin meyve suyu,
PORSYON BAINA: 112 kalori, 0 g. ya, gnnzn daha enerjik
eftali - Mango 0 mg.kolesterol, 48 mg. sodyum, gemesine yardm
PORSYON 12 g. karbonhidrat, (0 g. lif, 10 g. eker), edebilir.
0 g. protein.
1|
8 kiilik (herkese 1 bardak) Posa, vcudumuzun
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 12 g. sindiremedii bir
HAZIRLANII 15 dakika Yaban Mersini tr karbonhidrattr,
DONMA SRES 3 saat PORSYON kalorisizdir ve kan ekerini
8 kiilik (herkese 1 bardak) etkilememesi diyabetliler
80 g. ince kylm mango PORSYON BAINA KARBONHDRAT 9 g. iin posay nemli klar.
4 bardak eftali-mangolu iecek HAZIRLANII 15 dakika
480 g. diyet yaban ilei suyu
240 g. portakal suyu 285 g. yaban mersini 2| Meyvenin kendisiyle
karlatrldnda,
60 g. limon suyu daha az posa ieren meyve
1. Kylm mangoyu iki buz kalbna 2 yemek ka bal sular, kan ekerinizi daha
paylatrp suyla doldurun. yice 1680 g. soda hzl ykseltebilir.
donana kadar 3-4 saat buzlukta Buz krklar
bekletin.
2. Srahiye ieceklerin hepsini
8 dilim eyrek limon
3| Posa iermemesine,
yksek Glisemik
dkp kartrn. Dondurulmu 1. Byk bir srahide 1 bardak ndeks deerine ve
mango kplerini bardaklara koyup yaban mersini, limon suyu ile bal yksek kalori ieriine
stne srahideki karm dkp kartrn. Tahta bir kan tersiyle ramen meyve sular, C
ikram edebilirsiniz. yaban mersinlerini srahinin vitamini gibi nemli besin
kenarlarna bastrarak hafife ezin. elerinin iyi kaynadr.
2. Karm ok ince bir szge Hiperglisemi gibi kan
kullanarak bir baka srahiye ekerinin ykselmesi
aktarn. Ar ar soday ekleyip gereken durumlarda da
kartrn. Buz krklar doldurulmu olduka yararldr.
bardaklara dkp ikram edin. Kalan
yaban mersinini bardaklara datn .
Limon dilimleriyle ssleyin. 4| Serinletici bir
alternatif iin;
karbonhidrat miktarn
0 mg. kolesterol, 44 mg. sodyum, hesaplamak, doru
9 g. karbonhidrat, (0 g. lif, 7 g. eker), zamanda ve miktarda
0 g. protein. tketmek, ekstra eker
iermeyen ve evde
hazrlanm tarifleri
denemek mkemmel bir
seim olabilir.

TARLADAN
BU A VTAMN
DEPOSUNUN,
MASAYA
FT PAZARINDA
DOKUNDUUNUZDA
YUMUAK ANCAK ALIVER REHBER
CIVIK OLMAYANI
LEZZET AISINDAN
MAKBULDR. Alveri yaparken
HAFF TYLDR,
OLGUNLATIINDA en iyisini nasl
RENG
TURUNCULAIR.
semeniz
EKRDEKLER TATLI gerektiini
OLANLARA KAYISI,
ACI OLANLARA
birka rnekle
ZERDAL DENR. bu sayfada
bulabilirsiniz.
JALAPENO BBER
ALIRKEN SERT,
GEVEK OLMAYAN
YZEYLLER SEN.
STNDEK ZGLER
BELRGNSE, BBERN
OLGUN ANCAK OK
ACI OLDUUNUN
ARETDR.
SERT, DOLGUN
VE YEL SAPLI
KRAZ EN YSDR.
RENK TONLARI
ETLERNE GRE
DER. KRAZIN
BYKL DE
KUKONMAZ SATIN YETTRLD
ALIRKEN SAPLARI KOULLARA
ODUNSU BR BALIDIR.
GRNM ALMAMI
OLANLARINDAN
SEN. KURU VE
ATLAK SAPLAR BR YAPRAK TAZE
BAYATLIK ARETDR. NANE ESNTL
ULARI SE DR, SIKI LMONATA GBS
VE KURU OLMALIDIR. YOKTUR. NANEY
TAZE OLARAK
TKETEBLECENZ
GB KURUTARAK
DA YIL BOYUNCA
KULLANABLRSNZ.

MEYVE
toplamann
tam zaman
eftali ve kiraz gibi meyvelerin
zamanysa, meyveli yaz tatllarnzn
bu ferah lezzetlerden
yararlanmamas dnlemez.
tarifler: SUE HOSS | fotoraf: BLAINE MOATS | styling: JENNIFER PETERSON

Vine
Antioksidan deposu ve doal ekimsi
tad ile vine, serinletici bir meyveli
krema hazrlamak iin idealdir.
ipak Vine
Kremas

Ball, Nektarinli Kkimekamiek
Limon Kokulu Krepler
PORSYON
(herkese 2 dolgulu krep ve 2,5
yemek ka peynir ezmesi)
PORSYON BAINA KARBONHDRAT
34 g. veya 32 g.
SOUMA SRES 1 saat
DNLENME SRES 1 saat
180 g. yasz st
55 g. ok amal un
1 adet yumurta
1 yemek ka eker*
1 yemek ka eritilmi tereya
2 ay ka limon kabuu
rendesi
1/2 ay ka vanilya
4 adet olgun ancak ok
yumuamam nektarin,
doranm
142 g. taze yaban mersini
3 yemek ka bal
2 yemek ka limon suyu
130 g. az yal lor peyniri
1. Krep hamurunu hazrlamak

Ball, Nektarinli
iin mutfak robotunda st, un, Limon Kokulu
yumurta, eker, eritilmi tereya, Krepler
limon kabuu ve vanilyay kartrn.
Przsz bir krema halinde
olmaldr. Hamuru bir kaseye alp
stn rterek 1-2 saat dinlendirin. l verdiimiz bu hamurdan talimatlar dikkatle okuyarak tarifteki
2. Derin bir kabn iinde 2 yemek toplam 12 krep yapabilirsiniz.** 1 yemek ka toz eker lsne
ka bal, nektarin, yaban mersini 5. Sunmak iin her krebin ortasna edeer lde tatlandrc kullann.
ve limon suyunu kartrn. Servise 75 g. meyveli karmdan koyun. **MUTFAKTAK PUCU: Krepleri
sunmadan nce 1 saat oda ssnda Krebi meyvelerin stne doru piirdikten sonra her birinin arasna
dinlendirin. katlayn. 6 servis tabann her yal kat koyarak yapmalarn
3. Mutfak robotunda lor peyniri birine ikier tane meyve dolgulu nleyebilirsiniz.
ile kalan 1 yemek ka bal krep yerletirin. Yannda ball, lorlu
1 dakika sreyle kartrn. Servise ezmeyi servis edin.
sunana kadar st rtl bir ekilde *TATLANDIRICI: Setiiniz marka 195 mg. sodyum, 34 g. karbonhidrat,
buzdolabnda bekletin. tatlandrc paketinin stndeki (2 g. lif, 23 g. eker), 9 g. protein.
TATLANDIRICILI PORSYON BAINA:
4. Krepleri piirmek iin 20 santim 190 kalori, 32 karbonhidrat (21 g. eker)
Nektarin
apnda bir tavay yapmaz ya dnda ayn.
spreyiyle yalayn. Tavay ortadan
biraz yksek atee koyun. Isnnca
krep hamurundan 2 yemek ka Tysz eftali olarak da adlandrlan
dkerek tavay evirin. Bylece nektarin gerekten de biraz daha kk
krep hamuru tavann dibini kaplasn.
Kenarlar kzarmaya balaynca
ve tatl olmann dnda her ynden
30-60 saniye sonra spatula ile eftaliye ok benziyor. zellikle limon ve
altst edin. Dier taraf da 10-15 ileksi meyvelerle krepleri sslediinde
saniye kadar piirin. Pien krepleri
yal kadn stne aln.
tadna doyulmaz bir tatlya dnyor.

Kekikli, 2. kiye bldnz eriklerin her 3. Eriklerin stn kfl peynir ve
Cevizli Erik Izgaras birine frayla kekikli bal srn. ceviz krntlaryla ssleyin. Kalan
PORSYON Erikleri kesik yzleri zgaraya dnk kekikli bal kakla eriklere dkerek
6 kiilik (herkese ikier yarm erik) olarak yerletirin. Erikleri zgara parlatn. Ilk olarak servis edin.
PORSYON BAINA KARBONHDRAT izi olana kadar 3 ile 5 dakika frn
27 g. zgarasnda piirin. Erikleri kesik
HAZIRLANII 20 dakika yzleri yukar dnk olarak servis 119 mg. sodyum, 27 g. karbonhidrat,
DNLENME SRES 10 dakika tabana aln. (2 g. lif, 24 g. eker), 4 g. protein.
IZGARA SRES 3 dakika
110 g. bal
1 dal taze kekik
6 adet olgun ama diri mor erik,
Erikler
Bu yaz meyveleri krmz, altn sars ve mor
ikiye blnm gnbatm renkleriyle manavlar enlendirir.
6 yemek ka kfl peynir
6 yemek ka kavrulmu, ylesine tatl ve kapsamldr ki birka erii
krlm ceviz ii bir tabaa koyup tek bana tatl olarak
sunabilirsiniz. Eriin ayrca fndk gibi
1. Bir sos tavasna balla kekii
koyup orta sda kartrarak gdalardaki demirin emilimini artrmak gibi
kaynama noktasna getirin. Bir zel becerisi de vardr.
kenara alp 10 dakika demlendirin.
Kekikli, Cevizli Erik Izgaras

Antep Fst ve eftali
Dilimli Souk Tatl
PORSYON
10 kiilik (herkese 1 dilim pay ile
3 dilim eftali)
24 g. veya 20 g.
DONMA SRES 6 saat
DNLENME SRES 10 dakika
45 g. kylm Antep fst

450 g. eftali, kk paralar
halinde doranm
50 g. toz eker
2 yemek ka yeil limon suyu
3 adet yumurta
240 g. donmu tatl kremas,
rplm
1/4 tatl ka badem ekstresi
3 adet olgun ancak sert eftali,
her biri 10 dilim olarak kesilmi
1. Dikdrtgen kek kalbn 2 kat

strele kaplayn, yanlarndan beer
santim sarktn. Kaplanm kalbn
dibine Antep fstnn 1/4 bardan
yayn.
2. Bir mutfak robotuna doranm
eftali, 2 yemek ka eker, yeil
Antep Fst ve
limon suyu ve bir imdik tuz atn. eftali Dilimli
Kapan kapatarak malzemeler Souk Tatl
pre haline gelene kadar kartrn.
Isya dayankl bir kasede yumurta
ve 2 yemek ka ekeri mikserle
iyice karana kadar rpn. Kaseyi nce buzluktan aln. Tatly kalptan *TATLANDIRICI: Setiiniz marka
iinde su kaynamaya balayan folyoyla birlikte karp altst ederek tatlandrc paketinin stndeki
tencerenin stne oturtun. Dibinin kesme tahtasna koyun. Altndaki talimatlar dikkatle okuyarak tarifteki
suya dememesine dikkat edin. folyoyu da karn.kier santim 50 g. toz eker lsne edeer
Orta derecede rpmay srdrerek eninde dilimler halinde kesip servis lde tatlandrc kullann.
10-12 dakika kadar piirin. Ocaktan tabaklarna yerletirin. stn
aln. Karm oda ssna gelecek eftali dilimleriyle ssleyerek
ekilde souyana kadar 5 dakika hemen ikram edin. Dilerseniz taze 36 mg. sodyum, 24 g. karbonhidrat,
daha rpn. nane yapraklar serpebilirsiniz. (2 g. lif, 17 g. eker), 4 g. protein.
3. Byk bir kabn iinde rplm 148 kalori, 20 g. karbonhidrat
eftali
hazr tatl kremasn badem (13 g. eker) dnda ayn.
ekstresi ile kartrn. Karmn
iine souyan yumurtal karm,
eftali presini ve kalan Antep 10 ayr vitamin ieren sulu ve taze eftaliler
fst krntlarn katlayarak ekleyin. lezzetli yaz tatllar haline getirilerek
Bylece fstklar kvrmlar halini alr.
Hazrlam olduunuz kek kalbna
sunulduunda tadna doyulmaz oluyor.
dkn. stne stre kaplayp 6 ile
24 saat kadar dondurun.
4. Hafife yumuamas iin tatly
servise sunmadan 10-15 dakika

Kaysl Tart
PORSYON
YEMEK
8 kiilik (herkese yaklak 130 g.lk
bir dilim)
18 g. veya 15 g.
DNLENME SRES 15 dakika
FIRIN SRES 25 dakika
SOUMA SRES 15 dakika
1 vanilya ubuu, boyuna

kesilmi
240 g. az yal st
3 adet yumurta
37 g. ok amal ya da tam
buday unu
50 g. toz eker*
2 yemek ka tereya, eritilmi
1 tatl ka vanilya ekstresi
350 g. olgun kays, dilimlenmi
ipak Vine Kremas 1. Frn 195 derece sya ayarlayp

nceden stn. 22.5 cm apndaki
bir tart kalbna yapmaz ya spreyi
skn.
ipak Vine Kremas devam edin. Bu karm orta boy bir 2. Ban ucuyla vanilya ubu-
PORSYON kaseye aln. ine portakal kabuu unun iindeki ekirdekleri syrn.
8 kiilik (herkese 1 kk kase) rendesini ekleyin. stn rtp Bir sos tavasna vanilya ubuunu,
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 2 saat buzdolabnda bekletin. ekirdeklerini ve st koyun.
25 g. veya 19 g. 2. Geni bir kabn iinde hazr Orta sda kaynaynca, ocaktan aln.
HAZIRLANII 30 dakika tatl kremasn, yourt ve vanilyay 15 dakika dinlendirin. Sonra vanilya
SOUMA SRES 2 saat rpn. Souttuunuz vine ubuunu iinden aln.
karmndan 1,5 bardak ekleyin. 3. Bir mutfak robotunda yumurta,
50 g. toz eker* Katlayarak rplm kremaya un, eker, tereya, vanilya ekstresi
1 yemek ka msr niastas ilave edin. Mermer grnts ve 1/8 tatl ka tuzu kartrn.
350 g. vine, ayklanp, elde etmeye aln. ukur tatl St ilave edin, iyice rpn.
ekirdekleri karlarak ikiye kaselerine paylatrn. Kalan vine 4. Kayslar hazrladnz tart
blnm karmn da kakla stlerine kalbna dizin. Hamuru kayslarn
120 g. nar suyu pay edin. stlerini rtp 4 saat stne dkn. Hafif kabarp
1 yemek ka ince kylm buzdolabnda bekletin. kram kzarana kadar 25-30 dakika frnda
portakal kabuu etmeden nce stlerini sapl birer piirin. Frndan alp tel zgara
240 g. hazr tatl kremas vineyle ssleyebilirsiniz. stnde 15 dakika soumasn
180 g. az yal yourt *TATLANDIRICI: Setiiniz marka bekleyin. stne pudra ekeri
1 ay ka vanilya tatlandrc paketinin stndeki serpip lk olarak ikram edin.
8 adet sapl btn vine (istee talimatlar dikkatle okuyarak tarifteki *TATLANDIRICI: Setiiniz marka
bal) 50 g. toz eker lsne edeer tatlandrc paketinin stndeki
lde tatlandrc kullann. talimatlar dikkatle okuyarak tarifteki
1. Orta boy bir sos tavasnda 50 g. toz eker lsne edeer
ekerle msr niastasn kartrn. lde tatlandrc kullann.
Yarya blnm vinelerle nar 10 mg. sodyum, 25 g. karbonhidrat,
(1 g. lif, 15 g. eker), 3 g. protein. PORSYON BAINA: 142 kalori, 5 g. ya
suyunu ilave edip, iyice kartrn.
TATLANDIRICILI PORSYON BAINA: (2 g. doymu ya), 82 mg. kolesterol,
Orta atete kartrarak koyulap 122 kalori, 19 g. karbonhidrat 124 mg. sodyum, 18 g. karbonhidrat,
boncuklamaya balayana kadar (10 g. eker) dnda ayn. (2 g. lif, 14 g. eker), 7 g. protein.
piirin. ki dakika daha piirmeye 133 kalori, 15 g. karbonhidrat
(10 g. eker) dnda ayn.

Kays
Yaz geldiinin ilk iareti olan kays
A ve C vitaminiyle dolu, lifli ve lezzetli
bir meyvedir. Kaysl, vanilyal ve
kremal bir tart hazrlamaya ne dersiniz?
Kaysl tart

YAZ SRPRZ
Lezzet tam anlamyla 1 tatl ka kurutulmu lavanta 3. Servis yapmak iin, kavun
2 naneli bitki ay poeti toplarn ve ay karmn sekiz tatl
bu srprizde, stelik 2 yemek ka bal kasesine eit olarak paylatrn. Her
hem iinde hem 265 g. kavun toplar * birinin zerine kk bir kepe
dnda. Dondurulmu 265 g. karpuz toplar (1,5 yemek ka) dondurulmu
180 g. az yal dondurulmu yourt koyun, dilerseniz taze nane
kavun toplar lavanta yourt yapraklar ile ssleyin.
ile naneli aya * MUTFAKTAK PUCU: Kavun
ardndan da bala 1. Kk bir tencerede 2 su barda ve karpuzu kesmeden nce
su ve lavantay kaynatn. 5 dakika olgun olduundan emin olun.
batrlarak srlnca dk atete suyunu ektirin ve Sevdiiniz farkl kavun eitlerini
damanz tm tatlar ateten aln. ay poetlerini ekleyin. kullanabilirsiniz. Toplam 530 g.
ayr ayr alyor. 3 ile 5 dakika arasnda demlendirin. kavun toplarna ihtiyacnz olacak.
aydanln iindekileri ince bir Satn alrken, boyutlarna gre ar
Ball Kavun Toplar elekten szn. Szlm ay oda olan kavunlar sein. Kavun toplar
PORSYON scaklnda soutun. Bal kartrn. yapmak iin her kavunu ortasndan
8 kiilik (herkese 1 kase kavun 2. Byk bir kapta kavun ve ikiye blp ekirdeklerini karn.
toplar, 2,5 orba ka ay ve 1,5 karpuz toplarn birletirin. ay Top eklinde karmanz salayan
orba ka dondurulmu yourt) karmn kavun toplar zerine zel kakla kk toplar oluturun.
PORSYON BAINA KARBONHDRAT 15 g. dkn. Kapan kapatn ve ara sra
PORSYON BAINA: 70 kalori, 1 g. toplam
HAZIRLANII 30 dakika kartrarak 1 ile 6 saat boyunca
ya (0 g. doymu ya), 5 mg. kolesterol,
DONMA SRES 1 saat soutun. 26 mg. sodyum, 15 g. karbonhidrat,

HAREKET
Yaz aylar hareketliliinizi artrmak

iin en gzel zamandr.
Sabahlar erken kalkp, kulanzda
en sevdiiniz mzikle hafif yryler
yapmanz kendinizi daha zinde
fotoraf: FOTOLIA
hissetmenizi salar.

HAREKET
KISA HABERLER
Obezite
omurgay da
vuruyor.
ehirde yaayanlarn en byk UYARI
problemlerinden biri olan
hareketsizlik ve buna bal
gelien obezite, yaam
kalitesini drd gibi
Beliniz mi aryor?
Trkiye Fizyoterapistler Tadnz objeyi gvdenize yakn
omurilik saln da olumsuz Dernei Bakan Yardmcs tutun.
ynde etkiliyor. Obezitenin yol Fizyoterapist lknur Erden bel
at omurilik rahatszlklarnn salnz korumaya ynelik 3 | Ar cisimleri itme, ekme
yataa mahkum edebileceini yntemleri yle sralyor: hareketleri ile yksek bir yere
belirten Ortopedi ve uzanma hareketini yapmaktan
Travmatoloji Uzman 1 | Bel ve srt salnza ynelik kann.
Do. Dr. aatay ztrk dzenli egzersiz ve fiziksel aktivite
yapn. Dzenli olarak yrmek,
Omurilik vcudun dengesini
yzmek (zellikle srt st)
salayan ve vcudu ayakta
kaslarnzn glenmesi iin
tutan bir sistemdir. Bu sistem nerilen yntemlerden olmakla
ar ykten zarar grebilir ve beraber, her okuduunuz,
gn getike deformasyona grdnz ve izlediiniz
urayabilir. Obezitenin yol egzersiz sizin iin uygun
aabilecei omurilik kanal olmayabilir. Egzersizler size zel
daralmas, bel blgesinde planlanmal ve takibi yaplmaldr.
bulunan dokularn Bu konuda fizyoterapistinizden
kirelenmesi ve buna bal yardm isteyin.
ortaya kan zedelenmeler
2 | Doru kaldrma teknikleri ile
ar kilolu ve obezite tehisi
belinizi koruyarak eya tamay
koyulan hastalar yataa renin. Ar eya kaldrrken
mahkum edebilir uyarsnda dikkatli olun. Her zaman dizlerinizi
bulunuyor. ve kalanz bkn, srtnz deil.

4 | Her iki omuz asksn kullanarak 10 | Geveme tekniklerini
konforlu bir srt antasnda yk renerek stresinizi ynetmeye
tamay tercih edin ve tek taraf yardmc olun. Srt arsnn ana
askl antalardan kann. sebebi strestir.
5 | Dzgn bir vcut duruu edinin. 11 | Ar kilolardan kurtulun.

Sandalye zerinde ylm ekilde Salkl kilo hesaplayclarn
oturutan kann, masanzn kullanarak, ideal kiloda olup
zerine eilmeyin. olmadnz kontrol edin. Doktor
ve diyetisyen kontrolnde kilo
6 | TV izleme, bilgisayar kullanma, verin, ar kilolu olmak bel ars
masa banda alma gibi sabit riskini ykseltir.
oturu gerektiren pozisyonlarda
uzun sre zaman geirmeyin, her 12 | Sivri ve yksek topuklu
30 dakikada bir ksa molalar ayakkab kullanmaktan kann.
vererek ayaa kalkn, banz ve
omuzlarnz geri alarak Aadaki belirtiler varsa acil
postrnz dzeltin. olarak doktorunuza bavurun:
Genital blge veya
7 | Yrrken omuzlarnzn
kalanzn etrafnda
kamburlamamasna dikkat edin.
uyuma veya karncalanma,
8 | Sigaray brakn. Sigara omurlar Bacak kaslarnzda
arasndaki disklere kan akn kuvvet kayb,
azaltmakta ve bu da disklerin Tuvalete kmakta glk,
bozulmasna neden olmakta, ayn
zamanda sigaraya bal kronik
Mesane veya barsak
ksrk, belinizi zorlamaktadr. kontrolnn kaybedilmesi,
Gs ars,
9 | Yatanzn yalnzca sertliini Yksek ate,
deil, yap ve kilonuz iin doru
Aklanamayan kilo kayb,
destei ve rahatl salayp
salamadn kontrol edin bu Srtnzda ilik veya
konuda fizyoterapistinize dann. deformasyon.
BA DNMES DEYP GEMEYN! Ayaklarnzda

nsann kendisinin ya da etrafndaki Dengeyi salayan sistemlerden uyuma, yanma,
eyalarn hareket ettiini sanmas
olarak tanmlanan vertigo yani ba
hangisinin arzalandn tespit
edildikten sonra problemli olan
ar oluyorsa...
dnmesi pek ok nedene bal sistemlerin glendirilmesi iin Bu durum yksek
olarak ortaya kabiliyor. Tedavisi de yaplmas gereken egzersizler de giden kan ekerinin
buna gre deiiyor. Dengesizlik cihazn zerinde yaplabiliyor diyor.
tedavisinde egzersizler byk nem ayaklarnzdaki
tayor. zellikle Dengemi DENGE PROBLEM sinirleri
kaybediyorum, deceim hissi altnda yatan nedenler:
yayorsanz hemen bir hekime kulak hastalklar
etkilemesinin bir
grnmelisiniz diyen Liv Hospital Nrolojik problemler sonucu olabilir,
Kulak Burun Boaz Uzman Diyabet gecikmeden
Op. Dr. Caner Kesimli Dinamik Vitamin eksiklikleri
Posturografi sistemiyle hem tehis Grme bozukluklar doktorunuzla
hem de tedavi gerekletirebiliyor. Ortopedik problemler paylan.

illstrasyon: LUCY ROSE

ENGEL LER
SALIKLI YAAM Neden kilo vermek istediinizi ve size nasl

YOLCULUUNDA yarar salayacan tam olarak bilmek
NNZE EN SIK IKAN balang iin gerekli. Peki ama ya sonras?
ENGELLER HANGLER?

S almz sabote eden
davranlar aslnda kkleri
ok derindeki alkanlklara
dayanyor. Orlando Kanser Salk
Merkezi Nropsikolou Diane
E zamanl olmal
Memorial ili Hastanesi Psikoloji
Blmnden Uz. Klinik Psikolog
Gizem Mine lml salkl
beslenme alkanl nndeki
dzenli olmas gereken kronik
durumlarda srecin ynetimini
zorlatrabiliyor.
Duygusal yeme
Robinson baz yiyeceklere kar ar engelleri yle deerlendiriyor: Uzmanmz olumsuz duygusal
istekli olmann nedeninin 10000 yl Genellikle kilo veremeyen kiilerde uyaranlarn bu sreteki nemine
ncesine, insanolunun avlayp en nemli problem ar yemek, ayrca deiniyor: nlerin skl,
toplad her eyi yedii dnemlere dzensiz yemek ya da yanl ne yenildii ve ne miktarda yenildii
dayandn sylyor: beslenme kaynakldr. Yeme kadar, kiinin srece nasl anlam
O dnemlerde yaam alkanl doumla birlikte balar ykledii ve bu sre zarfndaki
srdrebilmenin ve remenin, ve yaantmz ekillendirir. Bu psikolojik ihtiyalar da bir o kadar
scak ve kuru yazlar ile uzun souk sebeple beslenme alkanlmzn nemlidir. Olumsuz duygusal
klar atlatabilmenin yolu yksek ekillenmesi, hayatmzn dier uyaranlar ve strese kar gda
kalorili yiyecekler bulmaya alanlarn da dorudan etkiler. Kii almnda art grlebilir. Kiinin
dayalyd. Ancak tarm teknolojileri yemek yeme alkanl, egzersiz gdalar duygu dzenlemek iin bir
ve marketler sayesinde bu gdalarn programnn yan sra zayflama ara gibi kullanmas diyeti sekteye
hemen her yerde ok kolay abalarn tehdit eden sosyal uratan ve duvar oluturan
bulunabilir hale gelmesiyle faktrlerle de mcadeleyi e problemler arasndadr. Ksaca,
sorunlar balad. Ksaca atalarmzn zamanl renmek zorundadr. kendi duygularnn farknda olmama
yaamay srdrebilmesine ou zaman yeni dzenin yaratm ve refleksin emosyonel yeme, diyet
yardmc olan beceri belki de size olduu gerginlik, kiinin uyum yapanlarda kimin baarl olmaya,
meydan okuyan tehdit. kapasitesini tketerek kiide bunun kimin baarsz olmaya daha yatkn
zor olaca gibi bir deer algsna olduunu ayrtrmada nemli bir
yol aabilir. Bu durum diyabet gibi etkendir. Bir dier nemli nokta
diyet ve egzersizin srekli ve eer zihinsel olarak buna hazr
YOLUNUZDAK ENGEL
NASIL KALDIRABLRSNZ? GNLK
Nereden balayacanz m TUTUN
bilemiyorsunuz? nce derin bir nefes Fazla dnp kafaya
aln. Sadece biyolojik, duygusal ve takmayn. Sadece bir defter
sosyal ipularnz bilmeniz doru
yolda olduunuzu gsterir. tutup neler yaptnz ve ne
yediinizi yazn. Bir eye fkelenip
btn pizzay yediyseniz,
ilerde dnp baktnzda sizi
neyin fkelendirdiini hatrlayp
YEDKLERNZN bir dahaki sefere
FARKINDA OLUN dikkatli
zel gnlerdeki kutlamalarda ikramlarn davranmaya
hemen hepsinden kk birer para tadn alrsnz.
ama sonradan uzun bir yry yapn.
Kk attrmalklar seviyorsanz btn
KK
paketi yannza almayn. Kk bir kaseye BAARILARI
birka tane koyup paketi ortadan kaldrn. HEDEFLEYN
Elinizdeki kaseyi bytmek mi istiyorsunuz? Eer yry alkanlnz
Sakn yapmayn, hedefiniz ormanda yoksa hemen ertesi gn
yolunuzu kaybetmek deil sala 3-4 kilometre yrmeye karar vermeyin.
giden doru yolda nce bahede ya da evinizin evresinde biraz
yrmek. dolan. Alverie giderken arabay uzaa
park edip markete yryerek varn.
Sonraki gn yolunuzu biraz daha uzatn.

deilsek bu hayat dzenimizle dntrlmesine yardmc olur. olabilmektedir. Sevdiimiz
akmaya balar ve eski kt Duygusal durumunuz ve dier yemekleri yemek ve bunlarn
alkanlklarmz hayatmza insanlarla ilikileriniz de salkl uyard haz veren ve dl sistemini
sokmakta diren gstermeyiz. beslenme ve egzersiz programn ilgilendiren zellikleri, tekrar o
Zihin yapmz srece hazr deilse, ekillendirmede nemli bir rol yiyecee bizi yneltse de, bir sre
yapmak zorundaymz gibi oynar. sonra kilo artyla yemek de
hissetmemize sebep olur. hayatmzda bir stres faktr haline
Hayatmzda ne zamanki bir eyi Yemekten deil gelebilmektedir. Yemekten zevk
yapmak zorundaymz gibi hayattan zevk almak almak yerine hayatmzdan zevk
hissettiimizde, o konuda lml, beslenme srecinin almay bilmek ve beslenme
motivasyonumuz der. Yeni btnsel deerlendirilmesi srecimizi btnsel deerlendirerek
beslenme ekli ve egzersiz yapmay gerektiinin altn iziyor: (biyolojik, psikolojik ve sosyal) bu
bir zorunlulukmu gibi deil de nsanolunun, yaamn erevede snrlar ve program
salkl yaam iin yaptmz srdrebilmesi ve remek iin belirlemek uyum salama srecine
dnrsek kendimizi daha iyi yksek kalorili besinler tketmesi, yardmc olacaktr.
hissedebiliriz, bu tutum diyet maalesef gnmzde salkl
programmza devam etmemizi beslenmeyi sabote eden kkleri Balamaya hazr msnz?
kolaylatrabilir. Btn bu sorunlarn oluturuyor. Nesilden nesile Admlar takip edin.
stesinden gelmek iin, neden kilo aktarlan bu alkanlk biyolojik,
vermek istediimizi, bize nasl bir duygusal ve sosyal adan
yarar salayacan net olarak grnmez bir duvar oluturur. Yeni ENGELLERE
belirlemek ve olas etkileri yeme alkanlna alma srecine TAKILMAYIN
kavramak, duruma belli bir anlam meydan okuyan ve tehdit Uzmanlar eski engelleri
kazandrr. Bu da uyum srecini niteliindeki bu grnmez duvar telemenizi neriyor.
hzlandrarak, i kontroln yemee zel bir anlam Olumsuz
salanmasna ve yemek yklememize ve tekrar o dncelerinizi yeniden
alkanlklarmzn yiyeceklere ynelmemize neden ekillendirin. Yapamam
demek yerine kendinizi
Bunu nasl yapabilirim?
dncesine altrn.
EMFH[EJLJO4J[JO
varmak istediiniz nemli
sonular elde edenleri
grdnzde,
dilediiniz sonucu elde
YOLCULUUNUZU PAYLAIN etmek iin hayatnza
Hedefinizi sosyal medyada duyurun. yeni alkanlklar nasl
Fotoraflar ekleyin. Arkadalarnzn yerletireceinizi
destekleri baary daha ho klar. dnn.
Kendinize gveniniz artar. Bir ey size ok mu
cazip geldi? 20 dakika
bekleyin. Duygular bu
YOLUNUZDAK sre iinde sklkla dalr.
ENGELN
#JSBDJMEVSVN
numaranz olsun.
EN AZ KENDNZ Bir arkadanz ya da

danabileceiniz
KADAR ZEL uzmannz arayn.
OLDUUNUN Her eyi denediniz mi?

Hayr henz her ey
FARKINA bitmedi. Sadece size en
iyi gelenin ne olduunu
VARIN kefedemediniz. Devam
edin. Pes etmedike
yolunuzu bulacaksnz.

NEDEN
LLE DE
YRMEK
GEREKYOR?
Salkl olmak iin yaplan
aletli-aletsiz jimnastik veya
hareket akmlar gelip geer
ancak yry adl bu
egzersizin modas asla
gemez. ok da yararldr.
fotoraf: FOTOLIA

Y ryn sala inanlmaz
yararlar zerine yaplan
aratrmalarn yeni sonular
gelmeye devam ediyor. rnein
Cambridge niversitesi bilim
KOLAYCA UYGULANABLR, ZEL BECER
GEREKTRMEYEN, YARALANMA OLASILII
HAYL DK OLDUU N YRY
insanlar tarafndan yaplan ok yeni
bir aratrma daha, her gn 20 MKEMMEL BR EGZERSZDR.
dakika yry yapmann erken
lm riskini te bir orannda mkemmel lp, admlar ayn kararna daha sadk kalyor,
azalttn ortaya koydu. Yarm ekilde saymadn bilmelisiniz. unutmayn! Bir dostunuzdan ya da
saatlik tempolu bir yry ise; Piyasada farkl markalar ve modeller i arkadanzdan yry yaparken
kanser, kalp hastal, osteoporoz, altnda admsayarlar bulmak haftada birka kez sizinle birlikte
demans ve glokom gibi saysz risk mmkn. En iyisi yakndan gelmesini isteyebilirsiniz. Yakn
durumunu azaltyor. Ayrca bu yeni grerek, inceleyerek, hatta test evrenizdeki kiilerden zel bir
almalar diyabet hastalarna zel ederek semek. Teknoloji yry arkadalar grubu bile
baka yararlar da ortaya kard. marketlerinde veya medikal kurabilirsiniz.
rnein yemekten sonra 10 malzemeler satan maazalarda bu
dakikalk yryn kan ekerini mmkn. Ancak buna imkannz Yrynz hzlandrn
dzenledii anlald. Kan ekerini yoksa internet zerinden de fiyat ve Bir sredir egzersiz olarak yry
kontrol altna almak iin gnlk zelliklerini karlatrarak doru yapyorsanz ve biraz hzlanmak
yrylerin art olduunu belirten tercihler yapabilirsiniz. Modele ve istiyorsanz sonraki admnz ne
uzmanlar yle ki baz hastalklar iin zelliklerine gre fiyatlar 10 olmaldr? Gnlk yry
yryn her gn yaplmasnn 1000 TL arasnda deien Omron, temposunu artrmann pek ok yolu
reeteyle belirlenmesi gerektiinin Acura, Mesita, Spedymax, Tanita, vardr. Uzmanlara gre nce
altn iziyorlar. Diyabetin dk Delta, Voit, Jawbone, Vivofit, zamann sonra hzn artrlmas
kemik younluuyla ilikili olmas Geonaute gibi markalar iinizi daha bilinli bir yaklam. Sonunda
nedeniyle ise yryn ayn grebilir. Mesafe, kalori hesaplama toplam 30 dakikaya eriene kadar
zamanda kemik younluunun ve nabz takibi gibi ek zellikler yry srenize hemen her hafta
korunmasna da yardmc olduu fiyat artryor. Cihaz internet 3 ile 5 dakika ekleyin. Dzenli
artk ok iyi biliniyor. zerinden almak isterseniz olarak her gn yarm saat yrmeye
hepsiburada.com, n11.com, baladktan sonra hznz kk
Hazr olun gittigidiyor.com; decathlon.com.tr admlarla artrmay deneyin. Hznz
Egzersiz eidi olarak yry gibi alveri siteleri size yardmc artrmaya balamak kaslarnzn
seen bir kiinin aslnda sadece olabilir. Admsayarlarn daha uzun kuvvetlenmeye hazr hale
doru seilmi bir ayakkabya ve daha hzl yrmenize yardmc getirilmesi iin nemlidir.
ihtiyac var. Ayakkablarn pahal, olacaklar kesin. Balamadan nce iyice geveyin ve
marka ya da k olmas gerekmiyor. snmadan asla balamayn. Bir
Sadece gvenilir, dzgn, salam, lk admlarnz atn aya tutarak vcudunuzun arkasna
iyi oturan atletik bir yry Yeni balayanlar iin nerilen ekmek gibi klasik koucu
ayakkabs yeterli. Ayakkablarn haftada 5 gn gnde 30 dakika esnemesi rnei statik geveme
aya iyi sarmas, nasr ve yry, gznze ok fazla hareketleri yerine, dizleri bkmek
kabarmalara neden olmamas gelebilir. Ancak hi gibi hareketli gevemeleri deneyin.
zellikle diyabetliler iin ok balamamaktansa azar azar Yry yaptktan sonra kaslar
nemli. Aslnda en iyisi profesyonel balamak daha iyidir. lk olarak 10 snm ve kan ak hzlanmken
atletler iin ayakkab satan bir dakikalk ksa mesafe yryleriyle diz arkasndaki ve topuk kiri ya da
maazaya gidip danmak. balayn. Byk olaslkla ilk gnler koucu esnemelerini yapabilirsiniz.
Sonradan sorun yaamamak iin, aksatmaya eilimli olacanz iin Bunun iin; ayanz bir bankn ya
ayakkaby giyip bir sre yry zaman bulunca yrrm demek da tan stne kaldrn. ok yksek
yaparak denemenize izin veren bir yerine, dier randevularnz olmas gerekmez, bylece 20-30
maazay tercih etmek ise en kaydettiiniz takvime gnlk saniye durun. Her iki bacanzla
dorusu. art olmamakla birlikte yry programnz da yazn. hareketi ikier kez tekrarlayn.
admsayar veya benzeri basit lm Hava uygun deilse kou bandna Uygun bir blgede yry
cihazlar yryler srasnda size ya da bir alveri merkezine yapyorsanz baldr gevetme
motivasyon salayacaktr. Ek bant ynelebilirsiniz. Kk bir ayrnt: hareketleri de yapabilirsiniz. Bir
ve paralarn her birinin farkl Pek ok kii, yakn bir arkada ve basamak veya kaldrmda durun ve
avantajlar olabilir ancak hepsinin dostuyla birlikteyse yry topuklarnz kaldrm kenarndan

sarktn. 15-20 saniye sonra dier
DEAL YRY NASIL OLMALI?
ayanzla tekrarlayn.
UYGUN ADIMLARLA AYAKLARI YERE SALAM
Nefes nefese kalmayn! BASMAK YARALANMALARA ENGEL OLUR.
Diyabetin kas-iskelet sistemi
RAHAT, KOLAY ADIMLARLA YRMEYE BALAYIN.
zerindeki duyu kayb, kas
kuvvetinde azalma ve bozulmu ARDI ARDINA ACELE ADIMLAR ATMAK ARPMA
denge gibi olumsuz etkilerine VE YARALANMALARA NEDEN OLDUU GB HIZLI
dikkat eken uzmanlar, diyabetik
YRMENZE H YARDIMCI OLMAZ.
kiilerin yry ve egzersiz
programlarnn salkl kiilerden vcuttaki inslin seviyesini kadar yorgunluktan kanlmal.
farkl tasarlanmas gerektiini dzenlemeye yardm ederken, Tempolu yry programna yeni
vurguluyor. Her gn, her yemekten kalbi ve kemikleri glendirir, balanyorsa, gnlk en fazla 1000
sonra 10 dakika tempolu yry stresi azaltr, kan dolamn adm atlmal. Bu da her yemek
yapn. diyen skdar niversitesi gelitirir, glukoz seviyesi ve kan sonras 10 dakika iinde 330-340
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon basncn drr, kolesterol adma karlk geliyor. Adm says
Blm Bakan Do. Dr. Defne seviyesini dzenler. Tempolu dzenli olarak artrlarak ancak
Kaya, tempolu yry ile ilgili u yryten kastm, yrrken nc ayn sonunda gnlk en
nerilerde bulunuyor: Diyabet iin konuabilecek ama ark fazla 7 bin adma ulalmal.
kukusuz en etkin ilalardan biri syleyemeyecek kadar yorulmal
egzersiz. Tempolu bir yry, ama asla nefes nefese kalnmamal. Kan ekeri seviyesi
iddetli aktivitelerden, aktivite dyor
srasnda nefesin yetmedii, birka Do. Dr. Defne Kaya, son yaplan
szckten fazla sylenilemeyecek aratrma bulgularna gre bu
30 dakikann her yemekten sonra
olacak ekilde 10 dakikaya
Gzler ileri,
blnmesinin diyabeti ok daha iyi
ene yukar
bir ekilde kontrol altna aldn
Omuzlar gevek kaydediyor. Aratrmayla ilgili
sonularn ayrntlarn ise yle
aktaryor: Ortalama 10 yldr Tip 2
diyabet tans alan, 60l yalarnda
olan 41 erikin zerinde yaplan
Duru dik almann iki arpc sonucu ortaya
kt. Bunlardan biri gnde bir kez
30 dakika yrmek yerine her
yemekten sonra 10 dakika yryen
Kollar
hafife kiilerin kan ekeri seviyesi yzde
dirsekten 12 dm. Dier sonu ise
bkl zellikle akam yemeinden sonra
olmak zere yemekten 10 dakika
sonra yry karbonhidrat (yakm)
harcanmasn yzde 22 artrm.
Srtnz ne
emeden, Bu da bu kiileri gn iinde daha
arkaya fazla aktif hale getirmi.
gerilmeden
dzgn ve Daha ok elence
salam
admlar Yrylerinizi renklendirmek iin
telefonunuza veya tanabilir mzik
alarlara sevdiiniz arklar
ykleyebilir kendinize zel ark
listeleri oluturabilirsiniz. Yry
srenize gre ark listenizi
gruplayabilir bylece arada
deiiklikler yaparak elenceli
zaman geirebilirsiniz.

EN KOLAY
TAKPLER
Gn boyunca attnz admlar,
antrenmanlarnz ve yaktnz
toplam kaloriyi bileinizde
tayacanz k lerlerle
kolayca takip edebilirsiniz.
Jawbone Up Move:
Aksesuarlarnzla kombin
yapabileceiniz pek ok
canl renkte sunuluyor. arj
gerektirmiyor. zerinize
klipsleyerek her yerde
kullanabilirsiniz. Yaklan
kaloriyi; ya, kilo, boy ve
aktivite dzeylerini temel alarak
lyor. Sizi ynlendirmek iin bir
LED ekrana ve hangi deiiklikleri
yapmanz gerektiini anlamanza ve
her gn daha fazla hareket etmenize
yardmc olan Smart Coach
zelliine sahip.
Misfit Ray:
Attnz admlar, gittiiniz
mesafeyi, yaktnz kaloriyi,
uyku srenizi ve kalitesini
kolaylkla takip edebilirsiniz.
50 metreye kadar su
geirmiyor. arj edilmeyen
pilinin 6 aya kadar
dayanmas sayesinde
kesintisiz kullanlabiliyor.
50 metreye (164 feet) kadar su
geirmiyor. Titreim ve renkli
bildirim zellikleri var.
Fitbit Alta:
Gn boyu attnz admlar
kaydettii gibi saatte 250
admlk hedefe ulamam
olduunuz zaman terek
sizi uyaryor. Deitirilebilir
k bantlar var ve bu
YRYE BALAMADAN NCEK DEAL
bantlar ayrca satn
alabiliyorsunuz.
KAN EKER SEVYES 120180 MG/DL
Oncoach 100 Akll Bileklik
ARASINDA OLMALI. KAN EKER SEVYES
Geonaute: Adm says ve mesafe
dnda 40tan fazla sporu yaparken
100 MG/ DLDEN DKSE YRYE
antrenman srenizi ve yaktnz
kaloriyi lyor. Su geirmiyor. Spor
BALAMADAN NCE KARBONHDRAT
aktiviteleri uyku VEYA KK EKERLER ALINMALI.
kalitesiyle dorudan
etkili olduundan, 250 MG/DLNN ZERNDE SE YRY
bu etkiyi de
toplam uyku YAPILMASI ERTELENMEL. TM BUNLARIN
srenizi grerek
gnlk olarak YANI SIRA YRYTEN SONRA DA KAN
lebilirsiniz.
EKER SEVYES DZENL OLARAK
KONTROL EDLMEL.

HAREKET
KISA HABERLER
Diz arlarn
ertelemeyin!
Yanz ka olursa olsun, hayatnz kstlayan, hareketinizi
engelleyen ve size ac veren diz arlarn ihmal etmeyin!
Her ne sebeple olursa olsun bu ocukluk dneminde:
hastalk insan hayattan koparan, ocukluk yalarnda diz arlar
gnlk fiziki hareketlerini genellikle byyen kemiklerin arlar srtmesini engelleyen kkrdak
engelleyen, depresyonu tetikleyen olarak grlyor. Bisiklete binmek, kvaml sert yaplar. Bu yaplarn
sosyal bir hastalktr. diyen komak, zplamak ile art gsteren yrtlmas kopmas ya da zedelenmesi
Medicana Bahelievler Hastanesi bu arlar genellikle 14-15 yanda sonucu grlen hastaln ilk
Ortopedi ve Travmatoloji Uzman bymenin yavalamas ile azalyor bulgusu ise diz ars. Dizde
Yrd. Do. Dr. Levent Arslan diz ve ciddi tedaviye ihtiya duyulmuyor. kilitlenme, ilik, harekette zorluk,
arlarn ya grubu ve Bu yalarda dme, arpma veya kvramama, merdiven inip kmada
olu ekillerine gre ikiye ayryor: travma yolu ile diz blgesinde krklar, zorluk ikayetleri de elik edebiliyor.
Ya grubuna gre arlar; kklar ve yumuak doku hasarlar da Yallk
Ya arlar: 65 ya zerindeki
ocukluk, erikin ve meydana gelebiliyor. Asl skntl kiilerde diz arlarnn asl nedeni
yallk arlardr. arlarn nedeni ise, dizi tutan kt kkrdak dokunun hasar almas
Olu ekillerine gre arlar ise huylu ve hzla ilerleyen tmrler sonucu oluan kirelenme
bymeye, yaplan sporlara, ya olabiliyor. denilen hastalk. laca, fizik tedaviye,
ilerlemesine, kemik erimesine ve Mensks: Mensksler aslnda istirahate direnli olduu iin
kirelenme denen kkrdak dokunun herkeste olan ve dizlerin arasnda genellikle cerrahi yol ile tedavi
anmasna bal oluur. bulunan, kemiklerin birbirine ediliyor.
AYAK SALIINDA EN SIK GRLEN 3 PROBLEM

Acbadem Taksim Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzman, adalenin uzamasna ynelik almalar
Ayak ve Ayak Bilei Cerrah Dr. Selim Murabi, ocukluktan yaplabiliyor. Eer arlar gememekte
direniyorsa, gece ateli kullanlabiliyor.
yetikinlie en ok rastlanan ayak sal sorunlarn yle zetliyor:
1 | Baparmak knts uzun dinlenme dnemi, al, ameliyat 3 | Dz tabanlk ve ie basma
Baparmak knts, kimilerinde sonras arlar artk yaanmyor. Kimilerinde herhangi bir rahatszlk
grn nedeniyle kimilerinde ise vermeyen dztabanlk; ie basma,
arl oluuyla rahatszlk verebiliyor. 2 | Topuk ars bacak arlar, erken yorulma gibi
zellikle aya skan, ayaa uyum Ar egzersiz, dztabanlk, obezite, ikayetlere de yol aabiliyor.
salamayan, dar ve sivri burunlu yksek topuklu ayakkab giymek topuk ocuklarda en ok ie basmaya neden
ayakkablar giymek bu soruna yol arsna zemin hazrlayabiliyor. oluyor. Tabanlk kullanldnda
ayor. Arsz kntlarda ameliyata Tedavide ayaa binen ykn ikayetler geiyor ancak dztabanlk
gerek duyulmuyor. ou kiide uygun dengelenmesi iin kiiye zel devam ediyor. e basan ocuklarn
ayakkab kullanm ile arlarn nne tabanlklar kullanlyor. Bununla ayaklar 8 yana kadar herhangi bir
geilebiliyor. Cerrahi tedavisinde ise birlikte hastalar fizik tedaviye tedaviye gereksinim olmadan kendi
eskiden olduu gibi ameliyat sonras balatlarak, ayak altnda ksalm olan halinde dzelebiliyor.

Untitled-1 1 6/13/17 5:26 PM
HAREKET
KISA HABERLER
Spor deil bilinli spor yapn!

AKUT Bursa ekibi yeni balarken deil, antrenman ve damar hastalklar sebebi ile
seviyesinin artrlaca zamanlarda gerekleiyor. Yaklak olarak 100
gnlls Uluda
da uzmanlardan yardm almak binde 2 grlme skl olan bu
niversitesi Tp gerekiyor. nk dzenli yaplan durum, erkeklerde ve 35 ya
Fakltesi retim yesi sporun iddetinin aniden artrlmas zerinde daha sk saptanyor; daha
Do. Dr. M. Serta yaplan bir dier yanl. Dikkat nce yeterli idmana sahip
Ylmazn bilinli spor edilmesi gereken dier hususlar ise; olmayanlarda ise risk ok daha fazla.
yapmann hayati ok souk ya da ar scak Sigara kullanm ise ani lm riskini
havalarda ve tok karnla spor 2,5 kat artryor.
nemine dair uyarlar var.
yapmaktan kanmak. Yemek
Spor, vcudun organik direncini yedikten en az 2 saat sonra spora nlemler:
artran, sistemlerin fizyolojik balanmas tavsiye ediliyor. Eer Spor yapmay planlayan herkesin
kapasitesini gelitiren, bu kapasiteyi spor srasnda gste sknt, ar, ncelikle bir check-uptan gemesi
koruyan ve devam ettiren bir ura. ar anormal nefes darl, arpnt, ve bavuru esnasnda yapaca spor
Dnya Salk rgt (WHO) de, ba dnmesi gibi ikayetler ortaya bran ve dzeyinden doktoruna
18-64 ya grubu yetikinler iin karsa derhal durup bir an nce bahsetmesi gerekiyor.
haftann be gn en az 30 dakika doktora grnmek gerekiyor. zellikle daha nceden bilinen kalp
orta iddette spor yapmasn salkl hastal olan, ailede gen yata
bir yaam iin nermekte. Spor Sporla gelen riskler: Bilinsizce kalp hastal ya da ani lm yks
yapmadan srdrlen yaamda yaplan spor, zellikle yeterince bulunan, sigara kullanan, yksek
vcut fonksiyonlar yavalyor ve bu idman sahibi olmayan kiilerin tansiyon, yksek kolesterol ve eker
da yaam kalitesini dryor. Bunun snrlarn zorlamalar ya da hastal olan ve ar kilolu kiilerin
yan sra spor yapmayan bireylerin profesyonel spordaki rekabet spora balamadan nce doktor
gndelik yaamdaki moral ve koullar yazk ki ciddi sakatlklara ve kontrolnden gemeleri art.
motivasyonlar spor yapanlara oranla hatta lmlere yol aabiliyor. Haftada bir defa hal saha ma veya
daha az oluyor. Daha yava refleks Sporun branna gre kas arkadalarla yaplan bir doa
gsteriyorlar, daha abuk kramplarndan menisks yrtklarna, yry bile, kiinin tad riskler
yalanyorlar. ba kopmalarndan kemik krklarna gz nnde bulundurulduunda
kadar geni bir yelpazede ciddi ritim bozukluklar ve ani kalp
Yeni balayanlara: Spora yeni sakatlanma ihtimalleri mevcut. Son lmne neden olabiliyor.
balandnda birden ar bir yllarda gerek profesyonel Spora balamadan nce yaplan
tempoda balanmas son derece sporcularda, gerekse amatr spor efor testi hem kiinin egzersiz
sakncal. Dk seviyede balanp yapan kiilerde gelien ani lmler kapasitesinin belirlenmesi hem de
gnler, haftalar iinde sporun sresi dikkat ekiyor. Sporda ani lm; kalp damar tkanklnn spor
ve temposu artrlmal. Profesyonel sportif aktivite srasnda veya takip ncesi ekarte edilmesi asndan
antrenrler tarafndan hazrlanan, eden saatler iinde herhangi bir yol gsterici olabiliyor.
kiiye zel egzersiz program travma olmakszn gerekleen Ancak efor testi de ani lm ve
uygulanmas bu noktada yardmc lm olarak tanmlanyor. Bu lm kalp krizinin olumayacan
olabiliyor. Sadece spor yapmaya olaylarnn yaklak yzde 90 kalp garanti edemiyor.

ess
fitngzellik
bakmegzersiz
diyet salk
iliki moda
S a lkl Ya a m Dergisi
HAREKET
KISA HABERLER
SALIKLI
YALILIK N
7 NER
Salkl ve kaliteli bir yallk
geirmek iin hayat tarznzda,
evinizde, yaadnz
ortamda baz kk ama
etkili nlemler alabilirsiniz.
Giderek yalanan nfusun salkl, oluturuyor. Yal hastalar genellikle p atmak, bahede sebze ve
aktif yalanmas, yallnda kullandklar bitkisel rnleri, meyve yetitirmek, otobsten iki
bamsz ve kendine yeterli vitaminleri doktor ya da eczaclarna durak nce inip yrmek, ev
olabilmesi, sosyal ve psikolojik bildirmiyor. Fakat bu tr ila d gda temizliine yardm etmek, evde
adan kendisini iyi hissedebilmesi takviyeleri de ilalarla etkileime koridorda kk yryler yapmak
byk nem tayor. Bayndr Salk giriyor ve istenmeyen etkiler bunlar arasnda saylabilir.
Grubunun Tbbi Hizmetler Direktr gzleniyor. Sorun veya sorular ile
Yardmcs Prof. Dr. Tayfun Grpnar ilgili mutlaka doktora veya eczacya Salkl yaama mutfaktan
yallk dnemini hayattan dann. Ayrca her belirti veya balayn: Salkl ve bilinli
kopmadan, salkl ve kaliteli yaknma iin hemen ila beslenerek zinde ve salkl
geirmek isteyen yallara ve onlara kullanmayn. olabilirsiniz. ncelikle piirme
destek olmaya alan yaknlarna u ekillerine zen gsterin. Yada
nerilerde bulunuyor: Evinize Yal Dostu dzen kzartma ve kavurma gibi salksz
getirin: Kemik erimesinde yani ve yanl uygulamalardan vazgein.
Hayattan kopmayn: Gnmzde osteoporozda; krklarn oluumuna Bunlarn yerine; frn, buulama,
yallk, hayattan emekli olmak yol aan en belli bal neden buharda piirme ve zgara
anlamna gelmiyor. Yallar, salkl dmeler. Bu nedenle osteoporozu yntemlerini kullann. Margarinleri,
bireyler olarak kendi sosyal olan kiilerin, yaama alannda raf mr uzun hazr gdalar
ortamlarnda ve bamsz dmeleri nleyecek dzenlemeler tketmeyin.
yaamlarn srdrebilmeli. yapmalar gerekiyor. Ev ortamnda
Bireylerin salkl yalanmas, kk kilim ve paspaslar, kaygan Hobiler edinerek zinde kaln:
hastane tedavisine gereksinim cila, kordonlar ve kalabalk eyalar Bir koroya katlmak, diki kursuna
duymamas esas ama olmal. mmkn olduunca kullanmayn. gitmek, bri kulbne katlmak gibi
Hastanede tedavi gerekiyorsa en Merdiven basamaklarn kendi ilgi alannza uygun bir hobi
ksa sreli ve etkin tedavi ile salk salamlatrn ve yallarn belirleyerek, sosyal kulplere
sorunlarnn zmlenmesinin tutunabilmesi iin trabzan yaptrn. katlarak hem zamannz daha
salanmas gerekiyor. Dmeleri nlemek iin evdeki kaliteli deerlendirmi hem de
ortamn klandrmasnn iyi moral gcnz de yksek tutmu
Akll ila kullann: zellikle yal olduundan emin olun. olursunuz.
hastalarda Polifarmasinin (oklu
ila kullanm) yaygn olmas En gzel spor yrmek: Dzenli salk kontrolne gidin:
sebebiyle aklc olmayan ila Herhangi bir spor salonuna ye Salk kontrollerinin dzenli
kullanmna ska rastlanyor. olmaya gerek yok, evinizin etrafnda yaptrlmas ileri ya grubunda ok
lkemizde yal hastalarn reetesiz yry parkuru bulunmasa bile, nemli. Bilinen bir hastalk sz
olarak kulland ilalarn byk gnlk hayatta uygulayacanz konusu ise ve doktor daha sk
blmn ar kesiciler, vitaminler, baz yntemlerle hareketli olmak armadysa 6 ayda bir ilgili
kabzlk ilalar ve bitkisel ilalar mmkn. Markete alverie gitmek, blmde kontrol neriliyor.

Beklediiniz Burda ocuk Dergisi
imdi bayilerde, aldnz m?
www.burda.com.tr www.facebook.com/BurdaDergisi
www.twitter.com/BurdaDergi www.instagram.com/burdaturkiye
Insta
burdacocuk_DIABETLIVING.indd 1 6/12/17 1:34 PM

Bize yazn!
Diyabetle nasl tantnz? Neler yaadnz?
Duygularnz, zlemlerinizi bir mektuba dkn, Diabetic Living okurlaryla
paylaalm. Bu mektuplarnz sayesinde bir yol gsterici olabilir,
dier insanlarn hayatna ok ey katabilirsiniz.
diabeticliving@doganburda.com
adresine fotoraflarnzla birlikte bekliyoruz.
fotoraf: FOTOLIA

Untitled-2 1 6/13/17 3:00 PM
wellness yeni bolumlu con.indd 1 4/21/17 2:16 PM

Diabetic Living Turkey 304 Lkbahar-Yaz 2017

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Diabetic Living Turkey 304 Lkbahar-Yaz 2017

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Diyabet hakknda bilmek istediiniz her ey Engelleri

DUR DEYN! DOANIN

001_DIABETLIVING srt.indd 1 5/8/17 3:28 PM

Tatilde diyabet Sat Koordinatr:

ZGR ALEV TEZCANLI, YAZI LER MDR

003_DIABETLIVING.indd 3 6/12/17 4:20 PM

18 PAH: Periferik Arter

4 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

003_DIABETLIVING.indd 4 6/12/17 4:21 PM

80 Yaz srprizi 88 Yryn

94 Bilinli spor yapn

96 Salkl yallk iin

6 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

003_DIABETLIVING.indd 6 6/12/17 4:21 PM

Diyabet kamplarnda kimse kendini farkl hissetmez,

diyabeti daha iyi ynetmenizi salar.

007_DIABETLIVING.indd 7 6/12/17 4:03 PM

8 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

008_DIABETLIVING.indd 8 6/12/17 4:04 PM

deneyimleyerek renirken yalnzlk

10 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

010_DIABETLIVING.indd 10 6/12/17 4:04 PM

olarak sralayn. Sonular verimli ve Kilo, tansiyon ve A1C

12 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

012_DIABETLIVING.indd 12 6/12/17 4:05 PM

illstrasyon: SAM WARD

14 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

014_017_DIABETLIVING.indd 14 6/12/17 4:05 PM

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 15

014_017_DIABETLIVING.indd 15 6/12/17 4:05 PM

16 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

014_017_DIABETLIVING.indd 16 6/12/17 4:05 PM

Salkl bir barsak

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 17

014_017_DIABETLIVING.indd 17 6/12/17 4:05 PM

K onuyla ilgili sorularmz

18 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

018_019_DIABETLIVING.indd 18 6/12/17 4:55 PM

EN YAYGIN ALINABLECEK NLEMLER

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 19

018_019_DIABETLIVING.indd 19 6/12/17 4:56 PM

20 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

020_DIABETLIVING.indd 20 6/12/17 4:47 PM

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 21

020_021_DIABETLIVING.indd 21 6/12/17 4:18 PM

22 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

022_023_DIABETLIVING.indd 22 6/12/17 4:11 PM

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 23

022_023_DIABETLIVING.indd 23 6/12/17 4:11 PM

Alerjinin en etkili ilac

24 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

024_DIABETLIVING.indd 24 6/12/17 4:12 PM

Yeni buday insan imanlatyor, diyabete

facebook.com/pegasusyayinlari twitter.com/pegasusyayinevi instagram.com/pegasusyayinlari www.pegasusyayinlari.com

26 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

026_033_DIABETLIVING.indd 26 6/12/17 4:12 PM

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 27

026_033_DIABETLIVING.indd 27 6/12/17 4:13 PM

kuruluk ve kant ikayetleri daha

28 Diabetic Living LKBAHAR/YAZ 2017

026_033_DIABETLIVING.indd 28 6/12/17 4:13 PM

iletiim halinde olmas ok nemli. vurguluyor: Tip 1 diyabetliler doru

LKBAHAR/YAZ 2017 Diabetic Living 29

026_033_DIABETLIVING.indd 29 6/12/17 4:13 PM