OKUMA PARASI SORUSU ZM
STRATEJLER VE RNEKLER
BEKR SAM DLMAN*
*Soru gruplarna gre yeni YDS Stratejileri kitabndan
alnmtr.
GENEL STRATEJ
YDS snavlarnda 5 okuma paras ve bunlarn
her biri iin 4 tane olmak zere toplam 20 tane
okuma-anlama sorusu sorulur. ngilizceyi
kk yata renmi ve onu hem i hem de
gnlk yaamnda aktif olarak kullananlar iin
bu sorularn zm o denli zor olmamaktadr.
Okuma paras en az iki defa dikkatlice
okunur. Parada konu edilen olay hakknda
gnlk yaamdan bildiklerimiz hatrlanr. Sonra
ilk soruya geilir. Soru dikkatlice okunur. Ne
istedii net anlalr. Sonra da klar srasyla
okunarak istenen bilgi aranr. klarda doru
cevabn dndaki klarn hazrlanmasnda
yine parada bulunan bilgiler arptlarak
kullanlr. O nedenle elenmeleri kolay olur.
Ancak bu snavlara girip de tam not alamayan
ngiliz veya Amerikallarn olmas bu blm
sorularnn ngilizcesi iyi olanlar iin bile sorun
karabilecei anlamna gelmektedir. Bu
nedenle bu blm sorularn firesiz veya en az
fireyle zlmesi iin yukarda anlattmz
genel yaklama ek olarak bir takm bilimsel
yaklamlar izlemek daha doru olur.
ZEL STRATEJLER
Bu blm sorular her ne kadar pek ok adaya
sevimli gelmese de snav sorularnn drtte
birini oluturduu iin ok nemlidir. Bu
nedenle nemsenmemeleri gibi bir ey sz
konusu olamamaktadr. Sorularn zor
grnmelerine karn, kelime daarcmz ok alt izilen bu 5-6 cmleden 4 tanesinin
fazla olmasa da belli bir takm soru zme
tekniklerinden yardm almak mmkndr.
Bunlar parann okunmas srasnda
kullanlanla ve soru ve klarn okunmas
srasnda kullanlanlar diye iki gruba ayrmak
gerekir. Baz eitmenler veya uzmanlar ilk
adm olarak para okunmadan nce sorularn
okunmasn nermektedir. Bizce bu yntem
pek ie yaramaz, nk sorular arasnda
ounlukla It is clear in the passage that.
gibi bizden ne istedii aka belli olmayan
sorular da bulunmaktadr. O nedenle sorulara
geilmeden nce parann bilinli bir ekilde
okunmas gereklidir. Yani bir okuma parasn
neresinde nemli bilgiler olduunu bilerek
okumak gerekir.
A) PARAGRAFIOKUMA STRATEJLER
Bizim okuma-anlama stratejisi olarak
nerdiimiz ey yukardakinden olduka
farkldr. Aslnda snavlara hazrlanan pek ok
kii farknda olmadan bu teknii
uygulamaktadr, yani okurken parann giri,
gelime ve sonu blmlerinde anlad ve
nemli bulduu satrlarn altn izmektedir.
Peki, hangi cmleler, zellikle de gelime
blmndeki hangi cmleler nemlidir? Bu
sorunun cevab kolaydr. Bir metin, ilevleri
asndan iki tr cmleden oluur; yeni ve
nemli bilgi veren cmleler ve onlar izleyen ve
verilen bilgiyi detaylandran cmleler.
Metindilibiliminde bunlara new information ve
given information isimleri verilmektedir.
Peki, szck daarcmz biraz zayf ise bu
yeni ve nemli bilgi ieren cmleleri nasl
belirleyeceiz? Bu da kolay. Bir metin hangi
dilde yazlm olursa olsun yeni ve nemli bilgi
veren cmleler ayn tr cmlelerdir. Dier bir
deyile, herkes balal cmleleri tanr. Genel
olarak bunlar yeni ve nemli bilgi ierdii iin
altlar ilk okuma srasnda izilmelidir. Ayrca
balal olmasalar da zellikle more veya
most lu sfatlarn veya obviously, eventually
gibi belirtelerin bulunduu cmleler
izilmelidir. Dahas bir varlk hakknda bilgi
verdikleri iin sfat cmleleri (Who/ Which) in,
ztlk (However, but, although, vb), koul (if, on
condition that, provided that) cmlelerinin,
suggest that, claim that gibi fiillerle balayan
isim cmlelerinin, saysal bilgi ieren
cmlelerin, iki nokta st ste veya noktal
virglden sonra aklama iin yazlm cmleler
ile trnak iine alnm ifadelerin alt izilir.
Ayrca pasif cmleler, bir eylemi yapandan ok
eylemin yaplm olmasnn nemli olduu
durumlarda kullanlan ifadeler olduu iin,
bunlarn da alt izilmelidir. Okuma srasnda
sorulara konu olarak seilmi olma ihtimali ok
yksektir.
Bildiiniz gibi bu blm sorularnda paragrafn
veya yaznn giri cmlesinde yazar konuyu
verir. Gelime blmnde konunun farkl
ynlerinden sz eder ve sonu cmlesinde ise
konuyla ilgili olan kendi dncelerini syler.
Bu nedenle bu blm sorularnda zellikle ilk
ve son cmlelerden birer soru sorulur.
Burada akla nemli bilgiler ierme ihtimali zayf
diye altn izme gerei duymadmz
cmlelerin ne gibi bir ilevi var, diye bir soru
gelebilir. Daha nce de belirttiimiz gibi onlarn
ilevi altn izdiimiz cmlelerde verilen
bilginin okuyucu tarafndan iyice
zmsenmesine yardmc olmaktr. te bu
nedenle okuma paralarnda karmza, bilgilerden karm yoluyla ulalabilen bir bilgi
anlamn bilmediimiz szckler ksa bile bu aramak gerekir.
bizi olumsuz olarak etkilememelidir. Bir nceki
ve bir sonraki cmleden veya parann klarn okunmasnda da dikkat edilecek ok
genelinden o kelimelerin ne anlama geldii nemli bir bilgi var; ar bilgi ifadeleri.
tahmin edilebiliriz. Edimbilimin kurucularndan Gricen salkl bir
iletiim iin gerekli grd 4 tane konuma
Daha nce de belirttiimiz gibi szck ve ilkesi vardr; nitelik, nicelik, tutum ve bant.
gramer bilgisi dnda bir metni anlamamz Nitelik ilkesi uyarnca, konuma srasnda
kolaylatran nc faktr metnin konusu doruluundan emin olmadmz veya
hakknda sahip olduumuz n bilgilerdir. Yani doruluunu kantlamakta zorlanacamz
herkes, Rnesans, Shakespearei, matbaann bilgiler vermemiz gerekir. Nicelik ilkesine gre
bulunuunu, sanayi devrimini, II. Dnya ise, gereinden fazla bilgi vermemiz lzmdr.
savan, dnya corafyasn bilir, bilmelidir Son iki ilke ise verdiimiz bilginin ak ve net
nk bu, bu bilgileri ieren ve yabanc dilde ekilde anlalr olmas ve konuyla balantl
yazlm bir paray iinde bilmediimiz szck olmas ile ilgilidir. klarn doruluk bakmndan
veya dilbilgisi yaplar olsa dahi anlamamza irdelenmesi srasnda bu ilkelerinden ilkine yani
byk lde yardm etmektedir. Yaplandrc nicelik ilkesine dikkat etmek nemlidir. klar
renme kuramnn kurucusu olan Bruner yazan uzman yanl oluturmak iin bilinli
buna n bilgi veya dnya bilgisi adn olarak ite bu nitelik ilkesini ineme yolunu
vermitir. izlemektedir. Yani paradaki bilgilerle
kantlanmas zor ifadeler yazarak yanl k
Okuma srasnda dikkat edilecek ok nemli bir tretirler. Bunu da iddial ifade dediimiz sfat
dier unsur da ksaltlm cmlelerdir. Bir ve zarflarla yaparlar. Bu nedenle sorularn
cmle iinde zellikle who/which sfat cmleleri zm aamasnda klara yle bir gz
birden fazla ise bunlar niteledikleri isimden gezdirilerek ilerinde ar ve kesin bilgiler
sonra isim+V3, isim+Ving, isim+at, in, veren, no, never, cannot, always, completely,
on.., isim+,(sfat) isim, eklinde ksaltl- fully, a great deal, only, most, more, very
maktadr. Dolays ile bu cmleleri doru much, throughout, must, have to, should gibi
anlamak iin ksaltlmam sfat cmleleri gibi iddial ifadelerin olup olmadna baklr. Varsa
okunmalar gerekmektedir. yle ki; klarn doruluk asndan irdelenmesi
srasnda bu klar zerinde fazla durulmaz.
The car (which was) stolen last week has been
found and given back to its owner (who had Ayrca parada olumlu bilgiler verildiyse,
been) waiting for it in his house (which is) in olumsuz cmle bulunan klar da dikkate
the suburbs of the town. alnmaz. Ayn ekilde disagreement, ignore,
fail, misuse, veya unnecessary gibi
Geen hafta alnan araba bulundu ve kentin genellikle olumsuzluk bildiren n eklerle
banliysndeki evinde (onun bulunmasn) oluturulmu, olumsuz bir kavram bulunan
beklemekte olan sahibine geri verildi. klar da bir kenara braklr. ncelikle bunlarn
dnda kalan klar anlam testinden geirilir.
Atatrk, (who is) the founder of Turkish Bu teknik bize hem zaman kazandrr hem de
Republic, is one of the most widely-known beyin enerjimizin boa harcanmasn nler.
leaders of the 20th century.
Trkiye Cumhuriyetinin kurucusu olan Kemal Burada unu da hatrlatalm; iddial ifadeler
Atatrk, 20.yyn en yaygn bilinen liderlerinden bazen sorunun alnd paradaki cmlede de
biridir. olmaktadr. Zaten ilk okuma srasnda iinde
byle sfat ve zarflarn olduu cmlelerin alt da
izilmelidir. Bu srada cmlede bulunan iddial
B) SORU ve IKLARI OKUMA ifadeleri daire iine almak ta gerekir. Doru
STRATEJLER kta byk bir ihtimalle o ifadenin kendisi
olmasa da e anlamls olacaktr.
Sorularn okunmas ok nemlidir. It is clear
that.., veya It is understood from the passage
that.. eklinde balayan sorular genellikle
parada dorudan verilen bir bilgiyi sormazlar.
Verilen bilgilerden dolayl olarak
karabileceimiz bir bilgi sorarlar. Byle bir
soruyu okuduktan sonra klarda paradaki
RNEKLER
rnek 1
From birth to age 10, our developmental focus
is on learning how to be human beings
learning to move, to communicate, to master
basic skills (1). These often require the
mastery of learned social and cultural
conventions, traditions, and rituals, such as
movements associated with various games,
differences in spoken or written languages,
and our culture's definition of good manners
(2). The initial development is slow and
awkward, but children generally function at a
rapid automatic level by age 10 (3). Adults
usually allow young children to make mistakes.
We smile indulgently and offer support rather
than criticism as toddlers trip and as 2 year-
olds make language errors (4). We are there
principally to protect their safety and to
applaud their successes because we realize
that toddlingleads to walking and running, and
babbling leads to speaking, reading and writing
(5).
Bu parada zetle ilk ocukluk dneminde
yaanan geliim aamalar anlatlyor. A) a period of unnecessary adult interference
1. We understand from the pass age that
the early stages of any kind of learning for
children --------- .
A) should centre around games and play
B) are identical in every culture
C) should not be allowed to develop naturally
D) tend to be uncoordinated and require a lot
of time
E) need no adult supervision
zm
Fiili understand olan bu soruda, ocuklarn
herhangi bir eyi renmesinin erken evreleri
hakknda paradan dolayl olarak
karlabilecek bir bilgi soruluyor. Alt izili
szckler iddial ifadeler, yani kantlanmas g iin bu klarn doru bilgiyi ierme olasl ok
olabilecek bilgiler olduu iin o klar dikkate
almyoruz. Anlam testini yalnzca D kkna
yapyoruz. Burada bu renme srecinin ok
zaman ald acemilikler yaand syleniyor. kazand syleniyor.
Ayn ey but balacndan dolay parada Cevap: B
altn izdiimiz 3. cmlede de geiyor. O
zaman bu ifade dorudur.
Cevap: D
2. It is clear from the passage that the
mistakes of little children ---------- .
A) deserve to be criticized
B) need to be corrected right away by adults
C) are regarded tolerantly by grownups
D) can be disregarded by grownups until the
age of 10
E) usually relate in some way to their social
and cultural environment
zm
Kk ocuklarn hatalar hakknda bir soru
soruluyor. Bu soruyu cevaplamak iin paray
okumu olmak dahi gerekmez. Parada bu
konu rather than balacndan dolay altn
izdiimiz 4. cmlede ele alnmt. klar
buna gre okuyalm. Adaki criticize olumsuz
bir kavram, Bdeki right away = derhal
szc iddial ifade olduu iin bu cmleleri
imdilik geelim. Cde ocuklarn hatalarn
yetikinlerce o grld syleniyor. O
zaman bu doru cmledir. Ayrca D kkndaki
disregard olumsuz kavramdr.
Cevap: C
3. We understand from the passage that our
early childhood, up to age 10, is --------- .
B) a process of acquiring the basic skills of
being a human being
C) a period of physical activity, not mental
D) not affected by the social codes of behavior
E) the dullest and most unproductive period of
our lives
zm
Yine understand fiili yardmyla dolayl bir
bilginin sorulduu bir bilgi ile kar karyayz.
Erken ocukluk dnemi ile ilgili bir ey
soruluyor. Bu bilgi parada altn izdiimiz
giri cmlesinde verilmiti. Ada altn
izdiimiz szck olumsuz kavram. C ve
Ddeki not larda olumsuz kavramlar. Edeki
the dullest ile most ise iddial ifadeler olduu
dk. Geriye B kk kalyor. Burada ilk
cmlede olduu gibi erken ocukluk
dneminde insann en temel becerilerini
4. One point made in the passage is that
adults ------------.
A) are always overprotective of a child's safety
B) do not need to encourage children to master
traditions and rituals
C) rarely take the trouble to teach their children
good manners
D) should devote more time to helping their
children read and write
E) usually overlook children's errors and
concentrate on giving the encouragement
zm
Uzman yine bol miktarda iddial ifade ve
olumsuz kavram yardmyla oluturduu
klarn olduu bir soru hazrlam. Ayrca bu E) largely focuses on the activities of the
soruya konu edilen bilgiyi stteki sorulardan
birinde sormutu. Soruda yetikinlerle ilgili
olarak parada dikkat ekilen noktalardan birisi
soruluyor. Bu bilgi 4. cmlede gemiti. Byle
bir bilgi iin klar srasyla okuyalm, okurken olan bu sorunun cevab ilk cmlede verilmiti.
de iddial ifade veya olumsuz kavram ierenler
zerinde fazla durmayalm. Buna gre ilk drt
kk bir kenara koyarak nce E kkn anlam ifadeler. Ddeki decline olumsuz kavram.
testine sokalm. Burada yetikinler iin,
ocuklarn hatalarn grmezden geldikleri ve anlam testine sokalm. Bde tiyatrolara olan
onlar yapmaya altklar ey konusunda ilginin son yllarda istikrarl ekilde artt
cesaret verdikleri syleniyor. O zaman doru
k budur.
Cevap: E
rnek 2
In London's theatres, tastes seem to be
changing.Though audiences are not falling,
that's mostly thanks to the allure of musicals,
not plays. The commercial London Theatres
ran at 65% capacity in 2003, the most recent
year for which figures are available (1). But
this disguises a big difference between
musicals and plays (2). For the musicals,
attendance averages 68% of capacity; for
plays, attendance is somewhat lower, at
56%.(3) So if a show doesn't contain some
singing and plenty of dancing, half the chairs
are likely to remain empty (4). And in a
business in which the costs are all fixed, a few
more tickets sold can make all the difference.
However, London's subsidized theatres are
doing unusually well (5). For example, at the
National Theatre, which receives around 14
million in public money every year, attendance
has been running at over 90% of capacity for
the past 20 months (6). That's partly thanks to
sponsorship and partly to aggressive
programming (7).
Bu parada zetle Londra tiyatro izleyicilerin
zevkinde oluan deiimler konu edilmi.
Devlet Tiyatrolar ile zel tiyatrolarn
performanslar karlatrlm ve bunlarn
sebepleri ele alnm. Saysal bilgi youn bir
para olduu iin nemli bilgi ieren cmle
says da buna bal olarak fazla.
1. According to the passage, public interest
in London's theatres ---------------.
A) reflects the quality of each production
B) has steadily increased over recent years
C) has shifted away from straight plays
D) is a good indication of the decline in
aesthetic taste
National Theatre
zm
Londra tiyatrolarna olan izleyici ilgisi hakknda
Bu bilginin hangi kta olduunu bulalm o
zaman. Adaki each ile Edeki largely iddial
Geriye B ve C klar kalyor. Onlar srayla
syleniyor. Bu ilgi art tm tiyatrolarda deil,
yalnzca mzikallerde grlmt. C kknda
ilginin sade oyunlardan (mzikallere) kayd
anlatlyor. O zaman doru k Cdir.
Cevap: C
2. We understand from the passage that the
subsidized theatres in London ------------- .
A) are often criticized for wasting public money
B) manage to make a profit though their
audiences are small
C) have been specializing in musicals for quite
some time
D) have been drawing large audiences for
nearly two years
E) are more concerned about attendance than
about the quality of performance
zm
A ve B klarn buradaki criticize ve small
kavramlar olumsuz olduu iin Edeki more
szc iddial ifade olduundan imdilik bu
klar bir kenara brakalm. Cdeki bilgi
Londradaki tiyatrolarn mzikaller kayd
normal oyunlar brakt anlamna geldii iin
yanl bilgi. 6. cmledeki bilgiye gre D kk
dorudur. 6. Cmledeki saysal bilgiler 90%
ve past 20 months D kknda srasyla
large ve for nearly two years szckleri ile
karlanm.
Cevap: D
3. It is clear from the passage that the
musicals in London theatres --------------.

A) depend largely on private sponsorship for

production costs
B) can only run for a limited period of time
C) are not appreciated by serious theatre
audiences
D) cost less than straight plays do
E) are popular on account of the singing and
dancing in them

zm
Yine ilk drt kkn iddial ifade veya olumsuz
kavramlardan dolay yanl bilgi ierdii bir
soru. Edeki bilgi 7.cmlede de var. Oradaki
thanks to balac Ede on account of ile
karlanm. Burada
Londradaki tiyatrolarda sergilenen mzikaller
ierdikleri ark ve danslardan dolay
seviliyor., deniyor. Bu bilgi parada 4.
cmledeki if cmlesinde de gemiti.
Cevap: E

4. One point made in the passage is that

aggressive programming -------------- .

A) is what has made musicals so popular

B) should be practiced by all commercial
theatres in order to make them profitable
C) was originally devised and introduced by
the National Theatre
D) is contributing greatly to the sale of tickets
in the subsidized London theatres
E) has been extremely costeffective for
commercial
Theatres

zm
Bu soru da parann son cmlesinden
sorulmu, nk agressive programming
ifadesi orada geiyor. Bu cmle bir nceki
cmlede devlet tiyatrolarnn niye baarl
olduunu anlatyor. O nedenle klara
bakmadan nce 6 ve 7. cmleleri bir kez daha
okumak iyi olur. lk bakta tm klarda iddial
ifadeler olduu Ancak 6. cmlede geen %90
lk doluluk oran, D kknda bulunan greatly
belirtecini karlyor, yani bu bilgiyi iddial
olmaktan karyor. Dier bir deyile ilk okuma
srasnda altn izdiimiz bir cmlede, klarda
iddial ifade diye elediimiz szcklerden biri
varsa ve soru bu cmleden soruluyorsa o
szcn karlnn olduu k bilakis doru
cevap oluyor. Adaki ok anlamna gelen so,
greatly gibi Bdeki should, Cdeki first
anlamna gelen originally ve Edeki ar
anlamna gelen extremely iddial ifade
olduklar iin bu cmleler yanltr.
Cevap: D