balarken...

nsan, Rahman ve Rahim olann ismiyle dedikten sonra, sz fasl-

na nereden devam etmesi gerektiini bilemiyor bazen Fakat madem
w w w. m e l a m i . co m ki her iin ba salk, o zaman hastalara ifa diyerek devam etmek
en dorusu 7 Temmuz Pazartesi gn stanbulda, oumuzun Deli
ISSN 1306 - 3677 Yrek, Kurtlar Vadisi ve dier pek ok dizinin senaryo yazar; ya da
derin devlet konularnda kirlerine ska bavurulan biri olarak tan-
Hac brahim Hakk al Melmi dmz ve bazlarmzn da Kdiri dervii tarafn merak ettii mer
Kltr ve Sanat Vakf Lt Mete ile bir rportaj yaptk. Rportajn ardndan ok ksa bir za-
(MEKSAV) man geti gemedi bir haber duyduk: mer Lt Mete kalp krizi ge-
Adna Sahibi irdi, youn bakmda Bugn bu satrlar yazlrken -14 Austos- ken-
Birdenbire Yaynclk disi hl stanbul niversitesinde yatyor ve durumu ciddi nallah
dergi elinize geip okumaya baladnzda O ve dierleri Hani deriz
ya nerde varsa diye te, mr olanlarn hepsi ifalarn bulmu
Sorumlu Yaz leri Mdr olsunlar inallah.
Kmil iftlik
Salkl olanlar iinse bir kez daha Ramazan geliyor Allah beden
ve mn saln cmlemize versin. Mn sal, idrak akldr.
Yayn Ynetmeni Allah, bir kuluna iyilik dilerse, onu dininde derin anlay sahibi klar.
Zeynep Erzkan Mn salnda zirveye ulaanlar, ki onlar Allahn kendilerine iyilik
diledii kullardr. te onlar dininde derin anlay sahibi olur; kadre
erip bayram ederler Mbarek olsun.
Yayn Kurulu
Dr. Ferhat zden Dnyann pek ok yerinde irili ufakl savalarn biri biter biri ba-
zlem Ertokatl larken bu dzene alyoruz da, yle yan bamzda bir tane patlak
Vicdan Yldrm verince hlimiz deiiyor Cell ve Cemli bir eylemi Allah dostlar
mstesna, ki onlar dahi bunu arzu etmezler, sava korkun bir ey
Yaayanla yaamayan bir olmaz ve benim korkun kelimesine ykle-
meye altm mn kim bilir oralardakilerin hissettikleri yannda
Kapak Tasarm zerre kadar yer tutabilir mi?.. Hi zannetmem!.. Bizlere, efendilerimiz
Ramazan elik tarafndan asl byk cihat, nefs ile olandr diye anlatlyor... Kula-
nn dibinde bir bomba patlamam, evi bark yklp, yaknlar lmemi
birinin bu tecelliyi farknda olmadan hafe alarak hatta bazen tebes-
Grak & Mizanpaj sm ederek asl byk cihad nefs ile olandr demesi, efendilerimizin
Bask ve Hazrlk anlattklarn anlamadnn gstergesidir ve neticesi; tevhidcilik oy-
Tibyan Basm Yaym San ve Tic. nayarak oyalanmak olur. Allah bu ac neticeden cmlemizi korusun
Ltd. ti. Mutlaka biz onlarn bildiklerini bilseydik az gler ok alardk Her
1145/1 Sk. No: 64/A-1 iki cihad da hakkn vererek yaam olanlara rnekler oktur ama
Yeniehir / zmir ilk aklma gelen ve en ok etkilendiklerimden biri, Hz. Hseyin ve be-
Tel: 0232 459 77 78 raberindekilerin cihaddr nk onlar, byk ve kk cihadn ne
tibyanyayincilik@gmail.com mnya geldiini ok iyi biliyorlard

Hz. Hseyin, sknetle kendisi iin bir adr kurulmasn

Ynetim Adresi
Kadnlar Denizi Mah. ehit Er S.
Altnkaynak Cd. 1. Sk. Begonya
Apt. No:11 Kuadas / Aydn
Tel : 0256 612 27 15
0555 452 83 07
Faks : 0256 612 88 78
info@melami.com
birdenbiredergisi@gmail.com
istedi. Byk bir anak misk getirtti ve adra girip sava te-
mizlii yapt. Onun arkasndan iki arkada ayn ii yaptlar.
Bu arada biri dierine aka yapt. Dieri byle bir vaziyette
aka yapmann bo ve batl bir i olduunu syleyince die-
ri; Bo ve batl eyi ben de sevmem fakat kavuacamz ey-
le mjdelenmiiz, sevinliyiz dedi. Sonra Hz. Hseyin yan-
larna geldi Hepsi etrafnda toplanmt. Onlarn duyaca
bir sesle yle dedi: Ey Allahm! Her zntde, skntda en
salam gvencim, her darlkta midim sensin!..
Bu duann ardndan balayacak olana Hz. Hseyin ve arkadalar
kk cihad diyebilirler ama benim dilim varmaz; haddim hi olmaz.
Allah idrakmz asn, verdii en byk nimeti, tevhidi hakkyla yaa-
mamz nasip etsin; katlam kalpleri Ramazan hrmetine yumuat-
sn ve dnyamz selmeti ile kuatsn...

Salk shhat, huzur ve bar ierisinde iyi okumalar

 Niyazi Msriden
ilahi erhi Hak Dostlarna Sohbet
Hafz Ahmet Soyyiit 03

Her zaman blbl gibi

efgn edeni severim Diyr- erh
Cemli Cell Gliek 7

Hakka Yryen Bir Nefer iek Nme

Vicdan Yldrm 14

Ahmet Yksel zemre ve Servet Akda

ile ilgili ok deerli iki hatra
Ondan Ona Sohbetler
Hasan Fehmi Kumanlolu 18

mer Lt Mete ile Rportaj Rportaj

Zeynep Erzkan 22

Yolculuk!..
Yolcular... Hac Babadan Gnl Sohbetleri
Hseyin Sabri Soyyiit 36

Yaar el hemm
biddagig! Hikyet Bbnda
Mehmet Emin Hepbildikler 39

Kulaktan kalbe giden yolu

temiz tutmak zorundayz
Namenin Dili
Ender Doan 49

Bir hikmetli sz zerine Sizden Gelenler

Yazar: Dr. hsan Szgen 52

Ho Buldun mu Ramazan? Hayatlar Zikir Olmal

Zeynep Erzkan 54

Rzgar 59 Bir Saatlik Tefekkr Paola Hatice Kimsel 60

Dostne Hamza Kl 62 Zuhurat Kmil iftlik 67 Rzgar talyan Misarler 71
 Hak Dostlarna Sohbet
Hafz Ahmet Soyyiit

Niyazi Msriden
ilahi erhi

Salik, mridin telkinine, talim ettii Tevhide can- gnlden hizmet edecek,
hulus-i kalb ile Allah zikredecek, ilahi ak tedarik edecek ki ak onu irfaniyete
ulatrsn, bylece nefsine arif olsun.
 Hak Dostlarna Sohbet
4
Hafz Ahmet Soyyiit
Bir kimse aceb yok mu ki ana sinemi yrem
erh ede ana hlimi sinemdeki yrem
Ol evk ile ki, cn-u dili pr taleb olsa
Dise ne zaman ara i bu dil-i krem
n nefsini bilen kii Allah bilirmi
Bu manya yok bende ilcm nola arem
Terk eylese hem r ile namusunu ol er
Ol vakt o yrek yaresine merhemi sarem
Derdsizlere diken grnr geri Niyzi
Pervaneye od, blble daim gl-i zrem
Bir kimse aceb yok mu ki ana sinemi yrem
erh ede ana halimi sinemdeki yrem
Acaba gnlm aabileceim bir kimse yok
mudur ki ona yreimi asam da iimdeki yaram,
derdim hlimin nasl olduunu ona erh etse,
anlatsa.
Ol evk ile ki cn u dili pr taleb olsa
Dise ne zaman ara ibu dil-i krem
O derdimi aabileceim, hlimi anlayacak bir
kiiyi bulsam da, o da bendeki hakikati, iimdeki
ak, muhabbeti, sadakati, samimiyeti, yaanty
grmeyi can- gnlden istese ve grdkten
sonra da kendi gnlnn, iinin kara olduunu,
gaette olduunu, haktan uzak olduunu anlayp
da o zaman niyazda bulunsa, dese ki: Yarabbi,
benim iimin karas, gaeti, karanl ne zaman
gidecek, nasl gidecek? Gnlm ne zaman
aydnlanacak? O kimse yle bir derde dse de
bu derdinin aresini bulmak iin talepkr olsa.
n nefsini bilen kii Allah bilirmi
Bu manya yok bende ilcm nola arem
O kimse diyor ki: Nefsini bilen kii Hakk
bilirmi ancak bende bu manaya, bu hakikate bir
are yok. Derdimin aresi ne olacak?
O kii nefsini bilmedii iin yrei karanlk.
Nefsini bilecek ki yreinin karas, gaeti gitsin;
gnl aydnlansn; fecr-i Rabbaniyyeye mazhar
olsun. Ama o kii bu derdin aresini kendi
bilmiyor, Buna nasl are bulacam? diye
aratryor. Nefsini bilen kii Hakk bilirmi
ama benim buna bir arem yok. diyor yani
nefsine arif olmak iin o Hak mridi aryor.
Dervi gnlne ak dene derler
Arayp eyhini bulana derler
-Ahmet Kumanlolu-
O kimsenin derdi nefsini bilmek. Nefsini bilen
Rabbini bilir. Nefsini bilmek iin bir kimse
Cenab- Peygamberin telkinine mazhar olacak.
nce Peygamberimiz, sonra Hulefa- raidn,
Ehl-i beyt ve mrid-i kamiller vastasyla bu
telkini alacak. Arier, kamiller; efendilerinin
telkin etmi olduu zikrullah ve akullah
sayesinde nefsani illerin, nefsani sfatlarn ve
nefsani vcudun perdelerinden kurtulup tecelli-
yi efal, tecelli-yi sfat ve tecelli-yi zt- ilahiyeyi
grp mahade etmilerdir.
Kim bildi efalini
Ol buldu sfatn
Anda grd zatn
Sen seni bil sen seni
-Hac Bayram Veli-
Nefsini bilmeyen galdir. Nefsine arif olmann
yolu da nefsini ldrmektir. Bir kimse tevhid-i
 Hak Dostlarna Sohbet
5
Hafz Ahmet Soyyiit

efal ile nefs-i emmareden, tevhid-i sfat ile nefs-i istifade etmek iin dertli olmak lazm.
levvameden ve tevhid-i zat ile nefs-i mlhimeden
Derman arardm derdime
kurtulur. Nisbet efalinden kurtulup tecelli-
Derdim bana derman imi
yi efale , nisbet sfatndan soyunup tecelli-yi
sfata, nisbet vcudundan kurtulup tecelli-yi Niyazi Msr ayn eyi baka ekilde ifade ediyor
zata mazhar olunca nefsine arif olmu olur; kt burada. Bende ne kadar ak olsa irfaniyet olsa,
duygu, emel ve ahlaktan arnp irfaniyetle dolar. kemalat olsa ben derdi olmayan kiiye bir ey
anlatamam. diyor. Salikte dert olacak, istek
Terkeylese hem r ile nmusunu ol er,
olacak, talep olacak, teslimiyet olacak ki mridin
Ol vakt o yrek yaresine merhemi sarem
sznden, sohbetinden, nasihatinden anlasn,
istifade etsin, fayda bulsun. Ve lillahittevfk.
Ama o kiide kendine gre bir gurur var, kibir
var, benlik var. O gururu, kibiri terkeyleyebilse,
nefsini malup edip gelse, beyat etse, tevhidi
renmek istese, irad talebinde bulunsa; o
zaman ben onun gnl yaresine merhem saraym,
onun derdine are bulaym.Yunus Emrenin
dedii gibi:

Bir kamil mride varmadan olmaz

Varp da szn tutmadan olmaz
Yine Ahmet Kumanlolu Efendi:
Terk edip rn cmle varn
Aliye sarlp vahdet yolunu
Bulam m dersin Cennet ban
Erin buyruunu sen tutmaynca

Salik, mridin telkinine, talim ettii Tevhide

can- gnlden hizmet edecek, hulus-i kalb ile
Allah zikredecek, ilahi ak tedarik edecek ki
ak onu irfaniyete ulatrsn, bylece nefsine arif
olsun.

Derdsizlere diken grnr geri Niyazi

Pervaneye od, blble dim gl-i zrem

Derdi olmayanlara Niyazi diken grnr, yani

benim sylediklerim, halim, yaaym onlar
rahatsz eder. Niyazi Msr dertli bir kii aryor;
Allah ak ile yanan, nefsini bilmek iin gayret
eden, are arayan bir kii olacak ki burada bir ey
bulsun, sylenen szler onun derdine bir derman
olsun. Niyazi derdsizlere diken grnr ama
pervaneye ate, blble de gl bahesidir. Onun
iin pervane olmak lazm; irfaniyetten, hakikatten
 Rzgar

Yavuz Sultan Selim

Han, devrin byk limi Keml
Paazdeye niyetinin feth-i Efrenciye,
yni Avrupa olduunu bildirir. Ancak yce
Hakann yakaland amansz hastalk bu
sefere mni olur.

Sultan iki ay hasta yatar

Veftndan bir mddet nce yannda bulunan Hasan

Can kendisine:

Sultanm imdi Allah hatrlamak zamandr.

deyince

Yavuz Sultan Selim Han:

Lala, Lala bunca zamandan beri bizi kiminle

biliyordun. Cenb- Hakka tevecchmzde
bir kusur mu grdn?

Der ve Ysin-i erf okumasn ister. Kendisi de

onunla birlikte okurken ruhunu teslim eder

22 Eyll 1520
 Diyr- erh Cemli Cell Gliek

Her zaman blbl gibi efgn edeni severim

Bitkiler suyu sevmelerine ramen fazla su sararp solmalarna neden olabilir,

kmilin grevi bir doktor gibi lye dikkat etmektir.
 Diyr- erh
8
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim
Alp gller gibi handn olan severim
Misl-i behme olup bdert olan sevmezem
Mbtel-y bilc dertlileri ok severim
zz ch ile kd marrlar ben sevmezem
Fakrile fahreyleyip izzet bulan severim
Tc ile hrka giyip sret dzeni sevmezem
Tc nrn olup bek bulan severim
Rz u eb esm ile akn olan sevmezem
Ol msemmdan haberi var olan severim
Drt duvar iinde halvet eyleyeni sevmezem
Dost ile cilvette halvet eyleyeni severim
TALB der ki kafeste papaan sevmezem
Cism-i Kaftan ieri Anka olan severim
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim
Alp gller gibi handn olan severim
Efgn: nleyen, haykran, feryat eden anlamna
gelir.
Handn: Sevinli, glen, en, zevkten mest ol-
mu anlamndadr.
Her zaman, her nefeste blbl gibi gle kar a-
kn dile getireni severim k mkunu daim
anar, daim Onu konuur. Akn kayna anld
an gller gibi alan severim Allaha k olan
her zaman Allah ismini anmal, Onu zikretmeli
ve zikrini sabah akam yatarken, yrrken her
halde, her durumda yapmaldr. Allah zikredeni
Allah da zikreder. Bakara Sresi/152: yleyse
yalnz beni ann ki ben de sizi anaym Araf
Sresi/205: Sabah ve akamlar kendi iin-
den korkarak ve yalvararak alak sesle rabbini
an ve gallerden olma. 206: nk rabbinin
yannda olanlar, Allaha kulluk etmekten asla
kibirlenmezler. Hep Onu tespih ederler ve yal-
nz Ona secde ederler. Allah anarak sevin
duyarlar, honut olurlar, gsleri geniler, fe-
raha kavuurlar, gnllerine sknt veren nef-
si emmarenin hkm kalkar. nsan Sresi/25:
Sabah akam rabbinin ismini an Blbl
gibi efgn edenin gnl erh (alma) olur, zikir
onda devrim yapar, gln gzelliini sergileme-
si gibi zikir de zikreden de Muhammed sfatlar
ortaya karr. Zikredenin akn arttrr, ondaki
gnahlar yakar. Celliyet yakcdr ve Allah ismi
de lafz celaldir; yakarak temizler, kalbi parlatr.
ems Sresi/9: Elbette nefsini (gnahlardan)
temizleyip parlatan kurtulmutur. Bu temiz-
lenme neticesinde zikirde daim olan kii nefsin,
ktl emredici zulmnden kurtulmu, kalbi
mutmain olmutur. Kalpler ancak zikirle mut-
main olarak kurtulur. Hakka Suresi/52: Haydi,
rabbini yce ismiyle tesbih et Onun yce ismi
Allahtr. Ondan daha te yce isim yoktur. Allah
isminin zikri salikte yeerdiinde, da gibi nefs,
toprak gibi tevazu sahibi olur. Btn azalarn
ak- ilhi sarar ve saliki mecnun eder Hseyin
Sabri Soyyiit Efendi, Esattullah ismiyle hitap
ettii Esat adndaki salikine zikri telkin eder ve
zikri alan Esat, telkinin cokulu tesiri ile gecele-
 Diyr- erh
9
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim

ri uyuyamaz hle gelir. Bir gece evden kar ve olmaz. Cemadattan sonra bitkiler gelir. Bitkile-
Efendisini aramaya balar. Efendinin mahalle- rin de kendine ait farkiyetleri yoktur. Onlarda
sindeki bekiler Esat yakalar gece vakti oralarda da nefs olumamtr. Bitkilerden sonra hayvan-
ne aradn sorarlar. Esat, Hseyin Sabri Hocay lar gelir. Onlar artk nefs sahibidirler, nefslerini
aradn syleyince beki onu Efendisinin kap- nispeten kullanabilirler. His lemleri gelimitir.
sna gtrr. Kapy Efendi aar Hayrola Esat? Nefslerini i gdleri dorultusunda kullanrlar.
der. Esat Uyuyamyorum bana ne yaptn? Sen limleri ftrdir. Karnca grevini yapar, akrep
nasl uyuyabiliyorsun da ben yerimde duramyo- grevini yapar, aslan grevini yapar. stidatta
rum? diye hlini arz eder. Sabri Efendi bizlere olan gsterirler ve grevini, rollerini laykyla
Esatn bu sadakatini, samimiyetini, akn anla- sergilemi olurlar.
trken gzya dker
Nefs iki ynldr. Nefsi kl Hakkndr, nefsi
Misl-i behme olup bdert olan sevmezem emmare hayvanidir. nsanlar btn sfatlarla be-
Mbtel-y bilc dertlileri ok severim raber, nefsi de tam olarak yklenmilerdir. Nefsi
emmare aa lemin sfat olmasna ramen onu
Misl-i behime: Hayvan gibi, bdert(dertsiz olan) en gzel yaratlm yapabilecek olan tefekkr g-
anlamna gelir. cn de yklenmitir. ok gelimi bir programa
sahiptir. ayet bu programn gzel kullanrsa,
Mptel-y bilac: lac olmayan derde giren en gzel mertebeye kar. Kendisinde gizli olan
Hakk zuhura karr. Hakk kendisinde zuhura
Hayvan gibi dertsiz olanlar sevmem. lac olma- karamazsa, en aada kalr, hayvandan da aa-
yan dertlileri ok severim Bunu syleyen yle olur. nsan insan yapan esfel sfatlar ile birlik-
bir derde tutulmutur ki, bu dnyada ilac yok- te ulhiyet sfatlardr. nsann kmil olabilmesi
tur. nk o, ak derdine dmtr. Onun der- iin lemdeki btn sfat ve kuvvetlerle rabta-
di Allahtr. Bu derdin derman zahirin ilalaryla l ve iletiimde olmas gerekir. Bunun gereidir
bulunmaz; bu derdin derman, derdin kendisi- ki nefsi de yklenmitir. nsan bedeninde olup,
dir Hayvanlarn mnlar snrl olduu iin, Hakk zuhura karamayann akbeti, nefsi em-
insann tad ykten habersizdirler. te bu marenin esiri olmaktr. Onlar her ne kadar g-
yzden, hayvan gibi sfatlar snrl olanlar; ken- zel duygular sergilemek isteseler de, hakikatine
di zanlar ve nispetleri ile hareket edenler; batl vakf olamadklar ve dnce boyutunu ileriye
itikatl olanlar; Allah kendilerine dert etmezler, gtremedikleri iin dnceleri ile davranla-
yle bir yaratcnn varl onlar dndrmez ve rnn neticesi birbirini tutmaz. Bu durum tpk
batla uyarlar. Sebe Sresi/49: De ki: Hak geldi, hayvanlarn ileriyi dnemeyileri gibidir
batln n de kalmaz, sonu da nsan, dnen,
reten, tefekkr eden bir varlktr. nsan dier Avc, ayana diken batan bir aynn ayandaki
varlklardan ayran, zyolojik zellikleri deildir. dikeni karr ve onu tedavi eder. Ay, bu iyilie
nsandan daha gl; uza daha iyi gren; ko- karlk ona bir petek bal getirir. Arkada olur-
kular daha iyi alglayan; sesleri daha iyi iiten lar. Bunu gren aklselim sahibi birisi bu duru-
hayvanlar vardr. nsan halife klan, uzun sreli mun yanl olduunu bilerek, avcya ay ile arka-
tefekkr gcn Hak yolunda Allahn istedii dalk yapmamasn syler. Belki iyiliine kar
ekilde kullanmasdr. Teslimiyet bakmndan minnet iindedir ama yine de ahmaktr. Halk
Allaha en yakn varlk cemadattr. nk onla- arasnda bir kibar kelam var Deli ahmaktan
rn teslim olmama gibi bir zellikleri yoktur. Ne- kaar Akl selim kii avcya, ay ile dostluu
rede ne ekilde kullanlrlarsa kullanlrlar Ta brakmasn syler, avc duymazlktan gelir. Bir
duvarn neresine koyarsan, ondan baka tercihi mddet beraber yolculuk yapar, dada gezerler.
 Diyr- erh
10
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim
Avc glgede dinlenir, baln yer, yorgunluunu
atmak iin biraz uzanr Ay uyumaz ve dos-
tunun bandan ayrlmaz, onun stne konan
sinekleri kovar. Fakat ay sineklerle baa ka-
maynca, kocaman bir ta alp avcnn yzne
konan sineklere var gcyle vurur
Hayvani dnceyle yaplan iyiliin sonucu
helktr. Ne avc gibi olmak gerekir, ne de ay
gibi. Avc tam teslimdir fakat marifet eksiktir.
Ay tam sadktr fakat idrak yoktur. Avc farksz
cem zevkini, ay cemsiz fark zevkini remz ediyor.
Hayvani nefs iyilii biliyor fakat ban ve sonu-
nu gremiyor. te buradaki gibi anlatlan her
hikye ders alanlar iin byk mnlar tamak-
tadr.
zz ch ile kd marrlar ben sevmezem
Fakrile fahreyleyip izzet bulan severim
zz ch: Ululuk byklk taslamak
Kd: Halinden memnun.
Fakr ile fahreyleyen: Fakirliiyle vnen, izzet
(ycelik, stnlk) bulan.
Sret varlyla, zenginlik ya da makamyla sevi-
nen kibirlenip, marur olanlar sevmem. Fakir-
liiyle vnp, fakirlikte ycelii greni ve srra
ulaan severim. Hac Babamz Hseyin Sabri
Soyyiit Efendiden nakledilen u gzel tari, d-
nerek okuyalm:
Ben kalender merebim gzel irkin aramam,
yksekten uan melei sevmem; sevmiyorken
babam, seni seviyorum demeyi sevmem; cihan
ahit iken kelbin sadakatine, kurdu severim k-
pei sevmem Tekebbr edene kar tekebbr
sadakadr. Sureten byklk taslayp kendi-
ni farkl ve herkesten stn gstermek isteyene
kar kibriya sahibi olmak, gururlu davranmak
sadakadr. Hakk inetmemek, yceltmek gere-
kir. Herkes kendi ilinden sorumludur. Herkes
kendi kazandndan sorumludur. Kibirlenen,
fakiri hor gren, sevgiye, efkate ulaamaz. n-
k byklk Hakka aittir. Hangi il ve sfatlarn
byklk vesilesi olduu bilinmez. Sakldr!
Kuyumcu ile ra bir hasta iin sadaka verirler.
kisinin de verdikleri ayn mebladr ama kazan-
dklar ecir ve mn ayn deildir. Belki ikisi de
ayn mebla vermitir fakat kuyumcunun verdi-
i sradan bir sadakadr ve gnlnde alm ya-
ratmamtr. Lkin rak o gnk yevmiyesinin
tamamn vermitir. Neticesinde de gnlnde bir
lezzet hissetmitir. Hakka yardm etmede, meb-
la byk tutmada gayret gstermitir. Ayrca bu
satrlarn yazlmasna vesile olan ran verdii
sadakadr. Allah unutmaz! Sret byklne
gvenip marur olanlar, kalplerinde gaet ve kin
hastal olanlardr. Onlar hasta kalpli olmasalar,
mutlaka tevazu sahibi olur, marur olmazlard.
Bu sfatlarn sahibi hakikatini ne kadar gizleme-
ye alsa da Allah onu meydana karacaktr.
Yataa den hak dostuna sormular hastaln
ne durumda diye, o da ben hasta deilim kalbin-
de manevi rahatszl olan hastadr ancak ru-
humun elbisesi olan bu bineim ihtiyarlamtr
hepsi bu. Muhammed Sresi/29 Yoksa o kalp-
lerinde (kfrden) bir hastalk bulunanlar. Al-
lah onlarn kinlerini asla meydana karmaz
m sandlar? Kesinlikle karacaktr nk kin-
dar olan cennete giremez. Cehennemlik olann
kindar olduunu Allah bildirir. Allah gerekleri
fakta ve enfste gsterir. Bir salikte gizli bulu-
nan btn sfatlar kmilinin anlayabilecei e-
kilde rtl ve rtsz olarak aa kar. Bu hl
dier saliklerden gizli olabilir. Bir bakta, bir
kelamda, bir formlde birok vaziyet gizlenmi
olabilir. Kmil mrit, eitimi iin rencisinin
her hlini ve tavrn bilmek durumundadr. Mr-
it gerektiinde mekir de yapar, slikin yznde
leke grmesi art deildir. Slik zevken fazla hzl
ise onu tehlikeden korumak iin yavalatabilir
de Bitkiler suyu sevmelerine ramen fazla su
sararp solmalarna neden olabilir, kmilin gre-
vi bir doktor gibi lye dikkat etmektir.
Tc ile hrka giyip sret dzeni sevmezem
Tc nrn olup bek bulan severim
 Diyr- erh
11
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim

Ta ve hrka insann dna ait sret elbiseleri- u an aranzda misarim der. Birinci hrsz
dir ve onlar kimi zaman kiinin tarikat mensubu Ben duvarn arkasn grr, orada hangi mal-
olup olmadn ya da hangi tarikata bal oldu- larn gizli olduunu anlarm der. Dieri Ben
unu gsterir. Bu giysilerle kendini gsterenleri birisini grdm m bir daha asla unutmam ve
sevmem. Takva elbisesi olan, tevhit dersleriyle btn kaplar aar, btn duvarlar ykarm.
nurdan ta giyip lmszlk diyarna ulaan Bir dieri Ben de kpeklerin dilinden anlarm,
severim. Ta ile hrka, iin d yzn, gsteri onlarn havlamasndan kimin evi olduunu,
tarafn anlatr. Yapt ibadetin eklinde kalan- evde kimlerin olduunu anlarm. der ve sonra
lar, srete aldanp hakikatine vkf olmayanla- Padiaha dnerek imdi syle bakalm, sen ne
r anlatr. Rum Sresi/7 Onlar bu dnya ha- ie yararsn? Padiah Ben de, mahkemede yar-
yatnn grnen d yzn bilirler. Ahiretten glanan sulular bir gz iaretimle beraat etti-
ise hep galdirler. lmin hem zahir/grnen ririm deyince Tamam sen bizim iimize yarar-
hem batn/grnmeyen yani ledn taraf vardr. sn derler. Ve soymay planladklar zengin bir
Sretten srete yol bulmayanlar, karlat so- eve yaklarlar ama o srada kpek havlamaya
runu aamayanlar gibidirler. lmin kabuundan balar. Kpek dilinden anlayan, Bu evde padi-
geip hakikatine vkf olmak arif insanlarn ii- ahn yakn yayor, dul bir kadn der. Kpek
dir. lmi kendi nesleri dorultusunda yorumla- bir daha havlar. Kpek dilinden anlayan bu kez
yanlar nefslerine zulmederler. nk nefs, ger- Kpek samalad, padiah aranzda diyor der.
ei aklamaz, levm etmeyi sevmez. Hakikat ise, Padiah hemen dikkatleri datr Aferin sana,
levm eden nefsi tercih eder ve onun arzularna gerekten sen marifetli birisin. der. Bu esnada
uymaz. Nefsine esir olanlar Allah artmtr. duvarlarn arkasn gren, hazinenin gizli ol-
Ve onlar Hakk rten krlerdir. Rum Sresi/29 duu oday bulur. Kaplar aan ve duvarlar
Fakat zulmedenler bilgisizce arzularna uydu- deviren de grevlerini yapar, soygunlarn ger-
lar. Artk Allahn arttn kim yola getire- ekletirirler. Padiah gece gizlice aralarndan
bilir? Onlarn hibir yardmclar da yoktur. ayrlr ve saraya gider. Hemen askerlere hr-
Kimisi taa, kimisi taca, kimisi hrkaya tapar ve szlarn sakl olduklar yeri syleyerek yakalan-
taptn, kendisine ilah edindiini bile bilmez. malarn emreder. Askerler sulular yakalayp,
Bir ta daha vardr ki o, tevhit ilmi ile elde edilen yce divana getirirler. Hrszlar su stndey-
Nur-i Hd olan edeptir. Edep bir ta imi Nur-i ken ve bir ok delille yakalanmlardr. Fakat en
Hddan, giy ol tac kurtul cmle beldan. iten duygularyla pimanlklarn itiraf ederler
Srette kalan, rabbini her yzden tanmaz, her ve Hkime Bizi affederseniz, insanlarn hiz-
elbiseden ona ulaamaz. Sretten geenler, irfa- metine alr; marifetlerimizi Hakkn yolunda
niyet sahibi olurlar. Her yzden nazarm sen der- kullanrz diye sz verirler. lerinden Ben bir
ler. Padiah her kyafette tanrlar, ona yakndr- grdm bir daha asla unutmam diyen pa-
lar nk onu sadece padiah kyafetiyle deil, diah tanr ve Haydi bakalm arkadam seni
yakin gzyle grmlerdir ve hem lda hem tandm, gster marifetini der. Padiah bir gz
esfelde onun makamnn Hakkn verirler. iareti yapar ve onlar serbest braktrr. Onlar
da sahip olduklar bu sfatlar Hak yolda kullan-
Padiah bir gn kyafet deitirip, lkesini tef- maya balarlar. Artk uzaktakini (nefsi emma-
tie niyet eder. Yolu ete hrszlarnn arasna reyi) deil kendilerindekini (Hak varln); du-
der. Hrszlar Sen kimsin? diye sorarlar. varn arkasndaki nefsin hazinesini deil, eriat
Padiah Hrszm der. Peki derler, Senin duvarndaki hakikat hikmetlerinin hazinesini
marifetin, hrszlktaki hnerin nedir? Padiah grmeye; nefsi emmare kpeinin szlerini de-
Arkadalar, nce ev sahibi kendini tantr, h- il, velinin kelamlarn idrak etmeye, anlamaya
nerlerini gsterir, sonra misare sra gelir. Ben balarlar. Tatan duvar deil nefsin duvarn
 Diyr- erh
12
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim
ykp tevhit hazinesini bulmu olurlar. Padiah/
kmil ile hakikat yolunda dost ve Onun efaati-
ne nail olurlar.
Rz u eb esm ile akn olan sevmezem
Ol msemmdan haberi var olan severim
Rz u eb: Gece gndz.
Esma: sim.
Msemma: smin temsil ettii mn, z, ekir-
dek.
Gece gndz isimlere taklp akn olanlar
sevmem. Esmadan geip msemmadan (ismin
hakikatinden) mnsndan haberdar olanlar;
taklitten tahkike geenleri severim. Kesretin ve
vahdetin isimlerinde kalanlar, o deryalarn anlat-
mak istedii mnlarn eklinde kalanlar, Allaha
gnl veremez, Ona ynelemez ve istidatlarnda
yazl olan ifredeki Allah bulma dorultusunda
hareket edemezler. Rum Sresi/30-31 O hal-
de yzn Allah bir tanyarak dine, Allahn o
ftratna dorult ki, insanlar o ftrat zere ya-
ratmtr. Allahn yaratnda deiiklik olmaz.
te doru, sabit din budur. Fakat insanlarn
ou bilmezler. Gayriden geerek hep Ona
gnl verin ve Ondan saknn. Namaza devam
edin de mriklerden olmayn. Allahtan baka
zihni megul eden her trl isim ve dnceden
geerek tertemiz bir halde msemmay seyret-
mek gerekir. Sunullah Gayb-i yle tarif ediyor
Kendi zn bilmeyen hayvan deildir ya nedir,
demi Hak bilmeyen eytan deildir ya nedir
Allah kendi zatndan bakasna secde edilme-
sini emretmedi dem kendi zatnn ayndr. O,
sfatlarndan zatna secdeyi emretti. Btn s-
fatlar secde etti ancak istidadnn gerei, yaps
nar olan eytan secde etmedi, eytaniyet sfat,
Allah ile demi tevhit edemedi, bir vcutta gre-
medi ve dem esmas (ismi-sureti) gzne perde
oldu. Tevhit ile bilinmeyen her trl dnce ve
varlk, zandan ibarettir/gayridir. Kuadal Mela-
mi, Hac brahim Hakk al Efendiye, Efendisi
Ahmet Kumanlolu bir gn imtihan mahiyetli
bir soru sorar: Hac Amca, ite bu Allah, bu da
tevhit, hangisini istersin? brahim Efendi hi
dnmeden: Tevhidi isterim. Tevhitsiz Allah
zandan ibarettir ve o da Allah deil, sadece bir
isimdir. Allah ancak tevhit ile bilinir der. Efen-
di bu cevab ile bize esmadan te msemmadan
haber vermitir.
Drt duvar iinde halvet eyleyeni sevmezem
Dost ile cilvette halvet eyleyeni severim
Halvet: Dostla yalnz kalma, Allah ile ba baa
kalabilme.
Celvet: Toplulukla kaynama, coma
Drt duvar iinde Hak (dost) ile yalnz kalma
onunla hem dem olma, onunla buluma dn-
cesini sevmem. Dost ile kaynamay, kalabalk-
ta/halk arasnda Hakk bularak, halk iinde iken
dost ile ba baa kalmay, Halkta Hakk seyret-
meyi, Haktan baka bir ey brakmayarak kay-
namay, comay severim.
Bir mrit mridine der ki; evladm, dnyadan
elini ek, dost ile halvete gir, dost ile bulumaya
bak. Mrit ehirden ayrlr, da banda ken-
dine bir ev yapar. Hali vakti de iyi olduu iin
ileri ocuklarna brakr. Bir daha ehre, halk
arasna karmaz. Evinin iinde srekli ibadetle
megul olur Bu srada, vuslat yolcusu baka
bir mrit, nerede Allah dostu varsa onlar zi-
yaret etmektedir. Yolu drt duvar iinde halvet
eden mridin memleketine der. ehirlilere
sorar: Burada bir veli, bir Hak yolcusu yok
mu? Duasn alaym. ehirliler onu otuz yl-
dr dada yalnz yaayan mride gnderirler.
Yolcu mridin yanna varr ve duasn alr. Ay-
rlmadan nce bir istei olup olmadn sorar.
Mrit: Benim eyhimin yanna gidersen ben-
den selam syle ve benim iin bir t bir nasi-
hat al. Durumumu da ona anlat, dnte bana
haber getirirsen memnun olurum der. Yolcu:
Tamam der ve yoluna devam eder. Ad geen
eyhi bulur. eyh bir manifaturacdr ve aka-
ma kadar mterilerine sat yapmaktan, bizim
yolcu ile ilgilenemez unu al, bunu ver u
 Diyr- erh
13
Cemli Cell Gliek
Her zaman blbl gibi efgn edeni severim

para urann, bu para uraya gidecek Akam
olunca yolcuyu alr, eve gtrr yedirir, iirir,
sohbet eder. Yolcu, mridinin durumunu eyhe
bildirir. eyh, yolcuya: Yolun oraya derse,
ona syle, dnyadan elini eksin. Yolcu hayret
eder, bir ey sylemez ve bu aknl karsn- sylediklerinin hakikatini bilmeyen fakat papa-
da zaman kaybetmeden mridin yanna gider
ve eyhinin nasihatini ona syler. Mrit ban
talara vurmaya, dvnmeye balar. Yolcu:
Ne yapyorsun, brak eyhin kendine baksn, o
sabahtan akama kadar dnya ile megul, sana
ne oluyor. O elini eksin der. Mrit: Hayr, o
dnya ile megul grnyor ama dnya onun
cebinde, gnlnde deil, ben dnyadan uzam,
yle grnyorum fakat dnya benim gnlm-
de. Hi vazgemedim dnmekten, hep merak
ediyorum, iler nasl gidiyor, ocuklar ne yapt,
falanca arsa ne oldu? Bir trl fail Allah zevkine
giremedim. der.
te; muteber olan halktan kamak deil halk
iinde halvettir. Dikkat! Halk da Hak bilerek
zevk-i uhut ile al veri yapmaktr. Bakara
Sresi/46 Onlar ki, kendilerini gerekten rab-
lerine kavuuyor ve gerekten Ona dnyor sa-
yarlar, byle bir huu ile klarlar, namazlarnda
ve ibadetlerinde uhut iindedirler. Ticaretleri
onlar Allah zikretmekten alkoymaz.
TALB der ki kafeste papaan sevmezem
Cism-i Kaftan ieri Anka olan severim
yoktur. Byle insanlar mukallittirler, zevke ula-
amazlar. leri srekli taklittir, boa zahmettir.
Kfrn mahiyetini bilmeyen ocuun kfretme-
si gibi, onlarn kfr de taklittir. nk o, iin
mahiyetini bilmez ite byle beden kafesinde
an gibi sylediklerinde srarl olanlar sevmem.
Ama ehil olanlar o taklitlerden bile mnlar ka-
rr ders alrlar. Allah bizleri erenlerin, bilenlerin,
gzellerin zmresinden eylesin.
Kaf Da ile remz edilen insann cismidir, beden
maarasdr. Kaftan ieri gnlndeki hakikatleri
bilen, hakikat srlarn anlatan, beka bulmu, bl-
bl gibi ten yani Anka olmu ak ehlini severim.
Onlar ilmi tevhidi anlatan kmillerdir. Kmil, Kaf
Da olarak iaret edilen benlik dann arkas-
na gemi, onu am, lmszle ulam ve o
srdan haber vermekte olandr. Casiye Sresi/18
Sonra(Ey Muhammed) emirden(dinden) bir
eriat zere seni grevlendirdik, onun iin sen o
eriata tabi ol da, ilmi olmayanlarn heva ve he-
veslerine uyma. Onlar kafesteki papaan gibi-
dirler, taklitidirler. Kmil insan Heva ve heve-
sinden konumaz, ona vahyedilir. te ayet Ve
ma yentiku anil heva in hve illa vahyn yuha
Kmilimiz bu beyitte iki hayvana iaret etmi-
tir. Birisi papaan; taklitilii ile insann nefsini
elendirir. Dieri Anka Kuu; hakikate ulam,
nm nian olmayan, lem gznden sr olmu,
insann ruhunu ereendirir.

Talibi: Hasan Fehmi Tezdoan Efendinin lakab, Unutmayalm; Namsz niansz kalmak her kii-
talipli olan, isteyen anlamna gelir. nin ii deil, er kiinin iidir.
Cism-i kaf: Kaf Da

Kafesteki papaann ii taklittir. Kafesten murat

drt duvar ve etraf kapal olan barnak olduu
gibi, insan bedeni de ruhun kafesidir. Papaan
neyi renmi, neyi ezberlemise srekli onu
tekrar eder. Ne anlama geldiini bilmez. Neyi
neden sylediini de bilmez. Dolap beygiri gibi-
dir Kuyunun etrafnda dndke dolap dner,
kuyudan su kar o su ile tarlalar sulanr, mey-
ve sebze yetitirilir fakat beygire hibir faydas
 iek Nme Vicdan Yldrm

AALARIN
VELS

Bir ses kulana geldi; haf bir glme sesi miydi? Hzla etrafna baknd.
Kimseyi gremeyince rperir gibi oldu. Bu haf ses ok yaknndan geliyordu,
ban kaldrnca onu grd Hakka yryen bir nefer gibi
 iek Nme
15
Vicdan Yldrm
Aalarn Velisi

katle eildi ve lemlerini seyretmeye balad. Ne

A alarn Velisi
Byk demir kapy sessizce at; uyuyanlar
uyandrmaktan ekinerek adeta ayaklarnn ucu-
na basarak ieri szlverdi Selmun Aley-
kum Ya Ehl-i Kubur ve Aleykum Selm Ya Ehl-i
Dnya Gzlerini hafe kapatarak sessizliin
iindeki huzur dolu sesi dinlemeye balad. De-
rinlerden gelen ve neye benzer sesiyle adeta, bir
srr ercesine burann derin sktuna katlve-
ren huzur! Her yan kaplayan huzuru hissederek
bir sre bu halde kald. Sonra gzlerini at. Ta-
larn zerindeki isimleri okumamaya zellikle
dikkat ederek ar admlarla yrmeye balad.
Ehl-i kubur iin hlas ve bir Fatihay okudu.
Mnlarn dnd ve tefekkr etmeye bala- zld. Allah bir ie Ol demesin, tam o anda
d. Sesli zikirleri sessiz zikre dnen bcekler,
kular bir anda susunca ortalk sessiz, nefessiz
kalverdi. Hay ile alnan nefesin derin bir Hu ile
verilmeden nceki hali...
Gz gayri ihtiyari bir yazya takld Gl Kokan-
lar Gl Oldu Yanna yaklat. Mermere usulca
dokundu. Gsnde sakl Glceye bakt Minik
ieklerini okad. Kurumu yapraklar temiz-
ledi. Hayat gl olmu olana ne diyebilirdi ki?
nallah dedi. Teekkr etti kardeinin bu ale-
me gelmesine vesile olduu iin. Yrmeye de-
vam ederken okuduu yazy tamamlad Bl-
ble didar oldu, kaftan kafa hkmeden mlke
Sleymn oldu.
Yerdeki karnca yuvasna basmamak iin dik-
kadar alkanlard? Hibir dzensizlik ve uyum-
suzluklar yoktu. Gnlne Mlk Sresinin u
ayetleri geldi O, yedi g tabaka tabaka yara-
tandr. Rahmnn yaratnda hibir uyumsuz-
luk gremezsin.Bir kere daha bak! Hibir atlak
(ve dzensizlik) gryormusun? Sonra tekrar
tekrar bak; baklarn (arad atlak ve d-
zensizlii bulamayp) ciz ve bitkin halde sana
dnecektir. Evet ahidim, byledir dedi. Anlat-
lr ya, ehre su getirtmi olan zengin bir hanma
mnsnda cennetteki kk gsterilince, zaten
cennete gireceini bildiini syler. Bunun ze-
rine kendisine ehre su getirttii iin deil, suya
den karncay farknda olmadan kurtarmas
yznden kkn verildii mlm edilir. Sa elin
verdiini sol el bilmeden/eytan melek grme-
den yaplan gzellikler Cennette kke vesile
olan karnca, selm olsun sana!
zellikle oraya doru yrmeye balad. Resmi-
ni ilk grd n, cell ile kark baklarn
dnd Ho geldin, yolun ak olsun diyen
sesi hala kulaklarndayd. Yaknlarda bir eme
olmalyd. Aradn bulunca hayrat yaptrana
dua edip bo bir ie arad. Eli bo geldii iin
kenarda duran testiyi grd. emeye yaklat,
musluu at. Buz gibi su avularnn arasndan
akverdi. i rperdi. Etrafna bakt, kimsecikler
yoktu. Abdestliydi ama su o kadar davetkrd ki
bir daha abdest almak istedi. O ne demiti. Ab-
destin zerine abdest alnrsa nur l nur olur
Allahm sakla beni diyerek eildi. Hasan Fehmi
Hazretlerinin;
Abdest alan su ile onun d pk olur
Kalbi zikir olursa onun ii pk olur
lahisi kalbinde Niyet ettim abdest almaya
dedi. Buz gibi suyla ellerini, yzn gzelce y-
kad. Azna, burnuna kez su verdi. Bandaki
rty hafe kaydrarak salarn slatt. Avucu-
na ald suyu kana kana iti. Ab- hayatt. kr-
ler olsun dedi ve testiyi iyice doldurdu. Yanna
 iek Nme
16
Vicdan Yldrm
yaklat, zerindeki gle bol bol su verdi. Su gibi
aziz ol duas gnlne doluverdi. Amin diyerek
uzun sre yannda oturdu. Yavaa ayaa kalkt
ve izin istedi. Hl hep seni syler seni arr
GLPEMBE (1)
Kardeiyle bir len vakti, i arasnda geldikle-
rinde yaadklar o sr dolu n dnd. Sana da zarifti. Kalem suresi ilk ayetlerinde zerine ye-
selm olsun dedi. Bilenle bilmeyen bir olur mu
kutlu sz ile hallenerek Bilgi esmasn alan Zki
denilen dnya gzeline misar oldu. zeri ye-
illiklerle rtlmt. Ne diyebilirdi ki? Fethetti
bu gn kalbi Fehmiyi, ilahisini mrldanarak, Es-
selamu Aleykm ve Rahmetullah dedikten sonra
oradan ayrld. Grd ilk banka kendini bra-
kverdi, ii bir ho olmutu
ylece dalmken camiden gelen ikindi dave-
ti onu alp baka bir zamana baka bir mekna
gtrverdi. Kardeiyle birlikte ehirlerin en g-
zelindeydi. Derviin yerinde kh dilden dile,
kh gnlden gnle sohbet ederlerken Sultan
Ahmetin; nna yakr azametli, gr sesiyle
yapt davet geldi hatrna
Allhu Ekber Allhu Ekber
Allhu Ekber Allhu Ekber
Ehed en l ilhe illllah
Ehed en l ilhe illllahna
Ve Firuz Aann naif, yumuack sesiyle Allhu
Ekber diyerek ayn davete muhteem katl-
Dua ediniz! cabet edeyim Bu mjdeli szdeki
vaade istinaden ellerini ap uzun uzun dua etti.
O an, kyya vuran bir dalga gibi gelip gemiti
ama kumu misali gzelliini de brakmt yre-
ine O dem bu dem dedi ve bir nehirde iki kez
ykanlmaz diyen dnre inat, ben ykandm
hem de ayn zevk iinde dedi. Bir ses kulana
geldi; haf bir glme sesi miydi? Hzla etrafna
baknd. Kimseyi gremeyince rperir gibi oldu.
Bu haf ses ok yaknndan geliyordu, ban kal-
drnca onu grd Hakka yryen bir nefer
Aalarn Velisi
gibi Ruhni nefes ermiesine esen rzgar
yapraklarnn arasndan geerken, zikrullahla
cezbeye gelmi, hu iinde, halkay zikre girmi
derviler gibi bir saa bir sola sallanmakta olan
aalarn velisi am!.. Ona bakmaya balad.
Ne kadar asildi. Bembeyaz kadn zerinde ucu
zenle alm, yazmaya hazr bir kalem kadar
min edilen Kalemin ta kendisi Hibir knts,
fazlal yoktu. Her dem yemyeil yapraklar ne
kadar canl ve parlakt. i dopdolu kozalaklarna
bakt. ok nadide meyveler saklyd ierisinde.
Takdir-i ilhi, uygun zamann bekleyen tohum-
lar topraa dt zaman, yeni am aacnn
olumasna vesile olmak zere, adeta hazr bek-
lemekteydi. Dallarnda akyan kular grd. Ne
kadar da bizlere benziyorlar dedi Emin bir yer-
deydiler. En aalardan tehlikelerle dolu yerden
Onun sevgisiyle, kendilerine duyduu muhab-
betle ve himmetiyle ykselmiler ykselmiler
alemi oradan seyreder hale gelmilerdi. Eliyle
usulcack zikrullah kabuklaryla korunmu sert
gvdesine dokundu. Bu gvdeye hibir zararl
yaklaamaz dedi. Yan tahmin etmeye alt
Bu topraa nasl dtn, ne ekilde yetitii-
ni, nasl bu kadar ulu olduunu Srda olmak
yolunda, ya b ya, mekan gnller olan b me-
kann sretinden geip siretine vasl olmak iin,
bu sorulardan da gemem gerekiyor dedi. Ba-
n yukarya kaldrmaya devam etti. U dallarn,
nihayetini grmeye alt. Usuz bucakszd
O tenezzl etmese, eilmese mmkn myd?
Bu dncelere dalmken gvdesine sarlm
 iek Nme
17
Vicdan Yldrm
Aalarn Velisi

sarma fark etti. i titredi Nasl da sk s- mrn bu biten nevesi tam olsun erenler
kya sarlmt? Ne kadar huzurlu, nasl da ak- Son meclisi cam stnde cam olsun erenler
t Ona sarlm, ondan, ona gelen gdalardan
beslenmekteydi. Onun koyu glgesinde, onun kranla ved ettiimiz cam- fenaya
himmetinde olmann keyyetini yaadn fark Son pendimiz ahlfa devam olsun erenler.
etmemek mmkn myd? Sarmak; hali ile
adeta, akn ver bana hu diyeyim dne dne di- Caizse harabat- ilahide de her dem
yerek onu sarmakta ve ak paylaan iki ak gibi Yaran yine rindam- kiram olsun erenler
saran aklnn keyni karmaktayd. Srekli
ah minel ak m diyordu? O ulu aacn dibinde- Tekrar mlaki oluruz bezm-i ezelde
ki yeillie nazar etti. Her yer yemyeil, ne kadar Evvel giden ihvana selam olsun erenler. (2)
gzeldi. Grmedin mi, Allah, gkten su indirdi,
bylece yeryz yemyeil donatld. phesiz
Allah, ltfedicidir, her eyden haberdardr. (Hac
(1) Glpempe/Bar Mano
Sresi, 63) Yemyeil aleminin iinden ban -
karmakta olan iekie tebessm etti. Mjdeler (2) Yahya Kemal Beyatl
olsun aleme bir iek yetimekte Vahdehu l e-
rike leh demekteydi Tm kular, bcekler ho
geldin yeni alemine dercesine zikirlerini sessiz-
den sesli hale geirerek selamladlar iei. iek
bu duruma duyarsz kalamad. Kzaran yaprak-
larnn arasndan mutluluk yalar szlmeye
balad.

Kendisi de dahil olmak zere tm alem tek yrek

zikretmeye baladlar. Gz o uludayd. Allahm
gzm hep Onda olsun, gayriye kaydrma diye
dua etti. ine serpiliveren gven duygusu ile
beni anlyor dedi. Onun srr ile srda, hli ile
hlda olmak, Ona benzemek Btn duas bu
deil miydi? Esiz tevazu ve tenezzl kayna
kendisiyle sohbet etmeye balad. zden ze

Byk demir kapy sessizce kapatrken adeta

uyuyanlar uyandrmaktan ekinerek ayaklar-
nn ucuna basarak yavaa ayrld oradan Gel-
dii gibi

Alem de rayihay- am keskin mi keskin Rad-

yoda Mnir Nurettin
Ondan Ona Sohbetler
Hasan Fehmi Kumanlolu

Ahmet Yksel zemre

ve
Servet Akda
ile ilgili ok deerli iki hatra
 Ondan Ona Sohbetler
19
Hasan Fehmi Kumanlolu
Ahmet Yksel zemre ve Servet Akda ile ilgili
ok deerli iki hatra

kikas mana dolu doyumsuz sohbet sona erdi ve

biz baz rencilerle bir rencimizin evinde zel
sohbete katldk. Yanmda zmir Bayrakldan
deerli kardelerim Numan plak ve Ahmet Yl-
maz vard. Sohbet sorulu- cevapl, gle- ahenk
bir tarzda devam ederken bir ara stad;

Melmiler biat hususunda byle davranmaz-

lar, dedi ve bu tarz yaklam dikkatimi ekti.
Halbuki ben kendisinin Melmi merep olduu-
ok Deerli Bir Hatra nu duymutum nan Beyden ve biz demeyip
de Melmiler demesi tuhafma gitti, hemen
-I- parmak kaldrp latifeli bir eda ile;

Satama var, sz istiyorum, sz hakkm kul-

1990l yllard. zmir
lahiyat Fakltesinde
retim eleman
olarak grevdeyim.
renci Temsilcilii
(FDER lerinde
rencilerimizden
Sait Deniz hocamz
hatrlyorum) Kmil
Mridin Portresi
Ahmet Yksel zemre nvanl bir konferans
vermek zere ok de-
erli bir ismi davet ve konuk ediyor. Yakn bir
zamanda Hakka vuslat eden saygdeer stad-
mz, kymetli bilim adam Prof. Dr. Ahmet Yk-
sel zemre hocamz. Hem atom alannda uzman
hem de mn ikliminde. Ruhu ad olsun.
Konferansa girmeden nce kendisiyle vicahi ta-
nmamz mmkn oldu ve stanbuldan sevgili
dostu Yusuf Ziya nan Beyin (Melmet alannda
eser ve almalaryla bilinir) yllardr zerim-
de olan, kendisine sunulmas gereken selam
emanetini arz ettim. ok memnun ve mtehassis
oldu.
Konumasn gayet beli ve akc bir slupla
yapt. Derin dnmek isteyenlere bir mrid-i
kmilin gerekliliini vurgulad ve olmazsa olmaz
zelliklerini aklad. ki saati geen ve her da-
lanmak istiyorum, deyince
Bir dakika kardeim, ben sizi biliyorum, benim
hanm da (ikinci ei) sizden Ankaradaki Melmi
Efendisi Muhiddin Ergne hazretlerinin mri-
desidir, siz mridlerinize hi tehlikeli, korkun
muhataral yerleri ve yollar gstermezsiniz.
Ayn, bir helikoptere bindirilip de ge karlan
yolcu misali ihvannz alr selametli blgeye in-
dirirsiniz; demiti Hazret. Elhak doru.
Sonradan eserlerinden ve syleilerinden ren-
dik ki stad, melmet neesine tarikat adap ve
usuln geerek ulam. Yani evrad, ezkar, ri-
yazat, kuyudat vs O sistemdeki eitim ve yeti-
tirmede ziksel zorluk var, a kalma, bol oru ve
namaz, az uyku ve grlen ve anlatlmas gere-
ken ryalar. nk bunlar bir bedene yklenen
ziki arlklardr. te hocamz bugnk ilm-i
ledn eitiminde=melmette bunlarn uygulan-
madn ve dorudan zikir ve tevhid eitimine
geildiini beyan etmiti. Ama ben dndm ve
hl dnyorum; melmete intisap ve sonras,
sylenen kadar kolay m?
Tevhide kabul edilen ve zikri talim alan bir zikir
saliki her eyi kolayca halledebilir mi? Dnn
bir kere, salik ald her nefes zikrullahta olacak.
Say yok, rakam yok, yere ve zamana bal deil.
Buna her yrek dayanabilir mi?
 Ondan Ona Sohbetler

20
Hasan Fehmi Kumanlolu
Ahmet Yksel zemre ve Servet Akda ile ilgili
ok deerli iki hatra

Her nefes zikrullah eyle Kalp ile krullah ok Deerli Bir Hatra
eyle
- II -
Byle bir eitim mi zor, yoksa tarikat eitimi
mi?

Beden yorgunluu ile zihin yorgunluu arasnda-

ki fark uzmanlar bir bir aklyorlar. Kilo ver-
mek iin zihin jimnastii yapmann daha tesirli Olay 19501955 yllar
olduunu sylyorlar. nk zihin, almas arasnda bir gn ge-
iin daha ok kaloriye ihtiya duyuyor ve tke- er. Yer zmir Fuar.
tiyor. Gerek u ki; Melmet; kir, retim ve Basmane Kapsndan
uygulama merkezidir. O halde bu meslekte olan girildiinde mevcut
canlarn bitmez-tkenmez enerjiye ve ykl ka- olan bfenin nndeki
loriye ihtiyac vardr. bahe.

stad ile ok manal ve tatl bir diyaloumuz oldu Efendi Babam Ahmet
bylece. Sonra birbirimizle kucaklatk ve ayrl- Kumanlolu anlat-
dk. Kendileri stanbula dnmek zere Mende- Servet Akda yor. Sene 1960 ve son-
res Havaalanna, biz de evlerimize dnmek ze- ras:
re Karyakaya yneldik.
Ben ve arkadam Mehmet Reat Dnr, ilk
Yllar sonra, stadmzn Hakka yry bana devre mebuslarndan 150liklerden Servet Akda
bu lmsz hatray gn yzne karp siz dost- Hocaefendi ile mezkr yerde bulutuk. Adn ha-
larmla paylamam salad. Hocamzn ilm-i trlayamadm bir dier arkada bekliyorduk.
Tevhide dair eserlerinden elde edebildiklerimi- Ben arkadaa;
zi zevkle okuyor, feyz alyoruz. Gel de k in
inden, Kamil Mridin Portresi, Tomaya Gre Sen kapya git ve gelecek kiiyi oradan al gel,
ncil, Akln Yolu limdir, Din lim Medeniyet ve ben Hocaefendiyi yalnz brakmamak ve tarihin
Necmettin ahinlerle yapt mlakatlar ile e- derinliklerinde kalp su yzne kmam olan
itli eserlere ltfettii takrizler bunlardan bazla- baz gerekleri ilk azdan ve kaynandan -
r. renmek iin yannda kalaym, dediimde zat-
muhterem bize dnerek;
Kendilerine sevdiim birok gen kardeimi gn-
dermi, selam ve sayglarm sunmutum. Bun- Gidin gidin; beraber gidin, ben yalnz deilim
lardan biri sevgili Nazm Ankaralgil rencimiz- dedi. Bu sz benim hayretimi ve o oranda kendi-
dir. sine daha ok balanmam arttrd. Ben arkadaa
gitmesini srar ettim ve o da gitti. Biz ba baa
Bugn ve her gn seni rahmetle anacaz sta- kalnca Servet Hocaya sordum.
dm. Ruhun d u mesrr olsun.
Hocam nasl olur da siz yalnz deilsiniz.
Hlbuki ben de gitseydim baka bir kimse ol-
madndan yalnz kalacaktnz. Ne demek iste-
diniz? Cevap ok manidar, pek mthiti ve beni
adeta kalbimden vurdu.
 Ondan Ona Sohbetler
21
Hasan Fehmi Kumanlolu
Ahmet Yksel zemre ve Servet Akda ile ilgili
ok deerli iki hatra

Bak evladm ben 1936 ylnda Hindistann hr-
riyet mcadelesini balatan Gandi ile Badatta
mlaki oldum. Hal hatr sorduktan sonra bana;
Servet Hoca, ben ilmin sonunda kimi bul-
dum biliyor musun, Peygamberiniz Hazreti
Muhammedi dedi ve gzleri parlyordu. Gan-
di, okuyan-bilen bir ahsiyetti.
te evladm Ahmet, Gandi ilmin sonunda
Hazreti Muhammedi (sas) bulduunu byk bir
gururla bana sylyor. Biz ise Hazreti Muham-
med (sas) Efendimiz ile balyor sonunda Allah
(cc) buluyoruz. O yzden ben yalnz deilim, ben
Allah ile beraberim dedi. Zaten imann en stn
derecesi nerede olursak olalm biz Mslmanlar
olarak Rabbimizin bizimle olduunu fark etme-
mizdir, arif olmamzdr.
Efendi Babamz devamla;
gn. 1978ten bu yana otuz yl doldurduk. Ver-
dii emaneti = tevhid yoluna hizmeti gcmz
yettiince srdryor, k-sadk ve bilhassa la-
yk dostlara aktarmaya gayret gsteriyoruz. Bu
gzel hatralar vesile klarak ruhaniyetinden
istimdad ediyor, kendilerini yadediyor, ruhuna
yz binlerce Fatihalar takdim ediyoruz. ret-
tii yoldan ak ile yryoruz ve yrymz
srdreceiz inaallah.
Mevtl-limi mevtl-lemi (Bir limin l-
m bir lemin lm demektir) zdeyiini ha-
trmzdan hi karmadk. Ahsenl-kasas
(hatralarn en gzelleri) anlatlmtr Yce
Kitabmz Kuran- Kerimde. Yusuf (as), bra-
him (as) ve dierlerinin kssalar gibi. Yani ha-
tralar dile getirmek snnetullah gereidir. Biz
de ibret alalm ve Tarihe bir belge brakalm
istedik. Bizden sonra gelenler hem ibret alr-
lar hem de yollarn ldatrlar. Hayrl olsun.

te arkadalar siz de ilm-i Tevhidin kymetini

idrak edenlerden olun ve tefekkrnz arttrn.
Fenallahta ln bekabillahta doun. Bu leme
geli, bulunu ve gidiinizin manasn anlayn.
ok kr Hazreti Muhammed (sas)i temsil eden
varis-i nebi bir mrid-i kmil buldunuz, eli elini-
zin stnde diz dize oturmu hakikat- ilahiyyeyi
telkin aldnz. Bunun iin bir cret demiyorsu-
nuz, cennet sevgisinden cehennem korkusundan
uzak hubb-i ilahi ile dolu bir eitim alyorsunuz.
Ne mutlu size Sznzde durun ve son nefesi-
nize kadar zikrullah ve krullah zere kaln. Bu
tleri ba tac ediniz. Yolunuz ezelden ebede
ak olsun. Yunus Emre hazretleri;

limler ulemalar medresede bulduun Ben ha-

rabat iinde buldum ise ne oldu derken bu ha-
kikat vurgulamyor mu? Hi yorulmadan Allah
Muhammedi bulmak ve onlarla olmak Yani fe-
nallahta Allah (cc), bekabillahta Muhammedi
(sas) bulduk. ok kr, saysz kr ve hamd
senalar

28 Temmuz, Efendi Babamzn Hakka vuslat

 Rportaj Rp: Zeynep Erzkan
Fotoraar: Dr. Sevda Kural

Uurum kenarndaym Hzr

Civan hazr
Divan hazr
Ferman hazr
Kurban hazr

mer Lt Mete

Mutluysan Allah seviyorsun demektir. Ben yle anlyorum Mutlu olmayan herkes,
farknda ya da deil Allahtan ikyet ediyordur. Onu mutsuz eden her eyin sahibi
Allahtr. Mutlu eden her eyin hakiki maliki ve yaratcs olduu gibi

Zeynep Erzkan
S ize kolayca ulaabilmeyi beklemiyor-
duk. Zira gnlk yaantnz hakknda az
ok krimiz var. Derin diye nitelendiri-
len meselelerle de olduka ilgilisiniz ve
bu meselelerde kirlerine ska bavuru-
lan birisiniz Yani youn bir temponuz
var. Bu anlamda bize vakit ayrdnz
iin teekkr ederiz.
Bizi alakadar eden bir baka derin me-
sele var Geen aylarda dinlediim bir
radyo programnzda sizden gncel mev-
zular hakknda gr soruldu. Yok! de-
diniz. Yok! Bu gece sadece kendi syle-
mek istediklerimi syleyeceim Ve gn-
cel mevzular bir kenara brakp ok ho
bir sohbet yapmtnz.
Her zaman olmuyor ama bazen gnlmzn
merkezine balanarak, balanmaya alarak
konuuyoruz. Ancak insan yine de siyaset ko-
nuurken, dilinden olmasa bile iinden Ez
billahi mineeytani vessiyase diyerek bala-
ma ihtiyac duyuyor. Niye? Gnl merkezinize
bal olmadan, benliinizden konuma korkusu
yayor. Geen gn stadm bana Televizyon-
da seyrettim, ok cellliydin dedi. Belki ben
celllenmekte hakl olduumu zannediyorum
ama kiinin celllenmekte hakl olup olmadn
ancak Allah bilir. Allahn ahlak ile ahlaklanr-
sanz celllendiiniz zaman sizde Allahn cell
sfat tecelli eder. Ahlaklanmam iseniz sizinki
celal olmaz; nesten gelen bir fke, bir gazap
olur. Malum, Hiddet-i eriye diye bir deyim
vardr. Ecdat bunu israf etmeden kullanmtr.
Rportaj
23
Hiddet-i eriye! bunun, hukuk duyarll ve
hatta iddetli bir hukuk duyarll anlamna gel-
mesi lazm. Yoksa din hiddet olmaz. Kavramn
biraz daha gerisine gittiimiz zaman, hakszl-
a kar hiddet olur; yanla kar hiddet olur.
Cenab- Hakk binlerce yanl ve hakszlk kar-
snda her seferinde gazabyla muamele etmiyor.
nsan ne zaman Allahn ahlak ile ahlaklanm
olur? Allah ile e zamanl bir ekilde hiddetle-
niyorsak Allahn ahlak ile ahlaklanmaktan sz
edilebilir.
O programda, krinizi sylemeniz iste-
nen, baz kz rencilerin klasik sorunu
idi. Siz, Kendi sylemek istediklerimi,
kendi sylemek istediim yerden syle-
yeceim dedikten sonra Dedeleri erik
alm olmasn? diyerek konuya bam-
baka bir ynden girdiniz.
Barts madurlarnn derdini ieriden yaa-
mas kanlmaz biriyim. Ailemizin iinden o-
cuklarn neler ektiklerine tank oldum, aclarn
paylamaya altm. Bu maduriyetin derhal ve
muhakkak nlenmesi gerektii konusunda en
kk bir teredddm yok. Fakat maduriyete
uratlan her kii, kendisine bu sknty yaa-
tanlardan yaknrken zn de sorgulamaldr.
Hele Mslman ise defalarca sorgulamaldr.
Neden byle bir maduriyete duar oluyoruz?
Acaba kendimizde ne gibi kusurlar vardr? Kar-
latmz bu maduriyet bize bir ibret midir?
 Rportaj
24
Zeynep Erzkan

Bunda ilahi bir ihtar bulunabilir mi? Varsa o ne- lidir. Yusuf yeraltna inmeye karar vermitir. Bu
dir? Bu ve benzeri sorular sormayan bir bar- bir derviin terk-i dnya hali deildir. Bir isyan
ts maduru, iin siyasi kavga tarafnda kalm hlidir. Orada dnyay bir kalemde silmilik,
olur. Soran da grr ki, kara sevdadan gemi-
bir ksm Mslman- Nasreddin Hoca kendisine keiboynuzu ikram lik, basit sevgileri de
larn bilinaltna bir eden adama Bir dirhem bal iin bir eki odun kolayca amlk mm-
ara Bartl bayan, yiyemem demi. te Deli Yrekte Kuu; Kurt- kndr. Byle bir aa-
ba rtl olmayandan lar Vadisinde mer Baba bir dirhem baldr. mada kopan kyamet
daha iffetlidir eklinde nasl bir kyamettir?
bir nyarg yerlemiti. Tabii mecazi bir kya-
imdilerde sokak ortasnda oynaan bartl- met yine de! Mirolu bu trkdeki szlerin vaat
ler oald iin byle bir nyarg artk ok fazla ettii zere bir takm lgn hesaplamalara gire-
yaygnlk ifade etmeyebilir ama 28 ubat sre- cekti Fakat bu trky yazan nihayet benim.
cinden nce bunu gzlyorduk. Benim hangi duygumu yanstabilir? Tamam,
bunlar Yusuf Mirolunun azndan syledim
Tasavvuf bir konuda kriniz soruldu- ama beni de balayacaklarn biliyordum. Nite-
unda, gncel sorularn aksine sanki kim Mirolu olarak deil de, mer Lt Mete
daha rahat cevap veriyorsunuz. olarak Sildim dnyay demeye alan biriyim.
Kara sevda bahsini de oktan sildim zaten. Kuru
Nefsimden konuuyorsam her alanda zorlanrm. sevdalarm sryor Dnyevi, gndelik ihtiya-
Tabii ki sk sk nefsimden konutuum oluyor. lar ve konfor lan gibi Kyamet benim iin nasl
e siyasi ve kri sabitelerimi, kendi key de- kopar? Benim iin kyametin kopmas lmeden
erlendirmelerimi ve tercihlerimi kartrrm. nce lmek olur herhalde. Byle baknca benim
zellikle de sevmediim bir mevzuda krim so- amdan da bir temenni olur bu ifadeler.
rulmusa ve ben de bir ekilde cevaplamam ge-
rektiine hkmetmi isem beynime hkmetmeye Mematinin trksnde de ldm de
alarak konuurum. Zor bir itir bu Yine belki uyandm glm, ldm de uyandm di-
telam olmaz ama sonradan dinlediimde veya yorsunuz.
okuduumda piman olacam eyler sylemek
durumunda kalabilirim. Ancak tasavvu bir konu Hadis-i erifte Peygamber Efendimiz nsanlar
olduunda daha iyi bir teslimiyet yaayabildiimi uykudadr; lnce uyanrlar buyurmaktadr.
umuyorum. O zaman da sanki ben konumuyo- Tabii Memati byle mistik bir uyan temsil edi-
rum, sevdiim Allah dostlar benim azmdan ve yor deildir. Esasen benim anlayma gre iyi
dilimden bir eyler sylyorlar gibi olur bir iir, her durum iin ve her okuyan iin yeni
bir ey, farkl bir ey sylemelidir. Eroin bam-
Dizilere, dizilerde vermek istediklerini- ls haline gelip de oradan kurtulmaya alan
ze gelecek olursak; Sildim dnyay, kara Memati iin de bir eyler sylyor bu msralar,
sevday, kuru sevday, koptu deli yreim, benim iin de Ben de kendi adma dnyay bir
koptu kyamet? diyor Mirolu bu trk- eroin gibi ekiyorum her gn Kalbimden dn-
y sylerken. Dnya nasl silinir? Kara ya ile ilgili takntlar atamyorum. Yine lmeden
sevda, kuru sevda bunlar nasl silinir ki, nce lmeyi baararak uyanmak umudunu ifade
kyamet kopsun? eder bu szler.

O trknn duygusu, isyan halindeki Yusuf Mi- Kuuyu yd etmeden geemeyiz. at

rolu karakterinin yaad halet-i ruhiye ile ilgi- kat, gvercinler ve yalnzl birer sem-
 Rportaj
25
Zeynep Erzkan

bol myd? Ayrca hibir sosyal, klt- herkes kendi baknca zevk alacaktr.
rel ya da ekonomik stnle sahip ol- Biz ona srlar vadisi de diyoruz. Bu dizi-
mamasna ramen, manevi bir otorite de de grnenin dnda anlatlmak iste-
oluu altnda yatan hakikat sizce insan- nenler var.
lar tarafndan istediiniz lde algla-
nabildi mi? Kurtlar Vadisinin bu kadar ilgi grmesinin ana
sebebi bana gre halkmzn ortalama deerleri-
Diziyi seyreden herkes Kuudan bir eyler mu- ne sayg gstererek grsel drama sanatnn hak-
hakkak almtr. Btn toplum iin bir ey diye- kn verebilmesidir. Bu ikisinin bir araya gelmesi
mem, nk herkes bu diziyi seyretmi deildir. nadir gerekleiyor bizde. Hem halkn ortalama
Kuu her durumda insanlara az veya ok bir deerlerine sayg gstereceksiniz, hem de bunu
etki etmitir. Kuu karakterini ok sevmeyeni drama sanatnn ilkelerine uygun ekilde baa-
grmedim. Sevenlerin ne ryla yrteceksiniz.
anlad pek nemli de- Ksacas hem anlataca-
il. Sevdiklerine gre bir Kyamet benim iin nasl kopar? Benim nz hikye halk incit-
ey anlamlar, yararlan- iin kyametin kopmas lmeden nce meyecek, aile ortamn
mlardr ve maksat hsl lmek olur herhalde. Byle baknca benim sarsmayacak hem de
olmutur. Diziyi yazarken amdan da bir temenni olur bu ifadeler. merakla seyredilecek.
kuralmz uydu: Bu dizide Bununla neyi anlatmak
herkes hata yapabilir ama istiyorum? zellikle
Kuu yapamaz. Niye? nk Kuu bizim mil- unu: Muhafazakr baz kanallarda da halkn
letimizin vicdann temsil ediyordu, sadece bilge deerlerine saygl ve hatta halkn deerlerini
bir insan deil. Buna dikkat ediyorduk. Kuru na- yceltmeye yeltenen yapmlar gryoruz. Onlar
sihat gibi grnmesin diye de Kuunun sahne- niye fazla rabet grmyor? nk hikyelerini
lerinde biraz atmal bir hava estiriyorduk. ortalama vatandaa da ekici gelecek kadar heye-
canl ve iten bir anlatmla sunamyorlar
Peki akn hakkn vermek iin yrein
deli olmas m gerekir?

Akn hakkn verebilmek iin Allahn ltufta

bulunmas gerekir. Bu konuda baka hibir ey
ok nemli deildir. Tabii ki her delilik ak hli
deildir ama ak hli bildiimiz aklllk hli ile
de badaamaz. Ak stne akln ve dilin sy-
leyecei nemli bir ey olduunu sanmyorum.
Mevlna Hazretleri kestirip atm zaten! Akn
ne olduunu soranlara Ben ol ki bilesin demi.
Biz Hazretin tozu bile deiliz, stne stlk k
deiliz, k olmay isteyip istemediimizden de Kuu mer Baba
ok emin deiliz, ne haddimize ak stne lakrd Evet, her iki dizide de grnenin dnda anlatl-
edebilmek. mak istenilenler var. Nasrettin Hocann keiboy-
nuzu hikyesini bilirsiniz. Kendisine keiboynu-
Bir de Kurtlar Vadisi var. Seyircinin zu ikram eden adama Bir dirhem bal iin bir eki
Kurtlar Vadisine bu denli alka gster- odun yiyemem demi. te Deli Yrekte Kuu;
mesinin ba sebebi nedir sizce? Elbette Kurtlar Vadisinde mer Baba bir dirhem baldr.
 Rportaj
26
Zeynep Erzkan

Bir yanda diziler ve sanal karakterler, layamaz. Oysa bir an Aristo mantnn dnda
bir yanda gerek karakterler Bir yan- dnrsek, zamann yaratlm olduunu ve
da iine ekildiiniz derin zahir, bir yan- Allahn onun iinde yer alamayacan anlarsak
da iinden klmas mmkn olmayan sorun kalmaz. Biz, dn ve yarn; ezelden gelip
derin mn Hepsi gn iinde srekli ebede giden bir ok gibi alglyor, her birimizin bu
birbirini takip halindeler ya da birlikte? oka u veya bu noktadan katldmz saplants-
Madde ve mn kesintisiz bir izgi gibi n yayoruz. Oysa ne ebed hakknda bir krimiz
mi? Yine de zaman zaman kesretten vah- var, ne ezel? ki mehul nokta arasnda sonsuz
dete kamak istemiyor musunuz? bir uzan, bir ok, bir ileri gidi ve biz bunun bir
yerinde kendimizde varlk hissediyoruz. Byle
imdi tabii biz bir eyi renmeye alyoruz; bir alg mutlaka vehimden ibaret olmaldr. Bu
en azndan ben merebim gerei mridimden algy amadan kadere rza da gsteremeyiz za-
unu renmeye alyorum: Halvet der enc- ten. Zaman dediimiz olguyu kronoloji oku gibi
men dedikleri eskilerin Halk iinde yalnz ol- dnyoruz. Bir an bakalm; Allah bu krono-
mak ya da halk iinde sevgili ile beraber olmak lojinin bir yerine koyabilir miyiz? Koyamayz.
Bunu renmeye alyoruz. Tabii ki bu, sadece Szgelimi lan jeolojik oluum iin 60 milyon
bir derviin, yolcunun renmesi, almas ya yl gerekiyor ve Allah bu 60 milyon yl bekleyip
da her neyse gayretiyle olacak bir ey deildir. ondan sonra baka bir aamaya geiyor. Hani
Nasip meselesidir. Ve en leyse lil-insni ill m Kn feyekn ne oldu o zaman? Allahn zaman-
sa nsan iin kendi gayreti ile elde ettiinden la mukayyet olamayacan hakkyla sezebilirsek
bakas yoktur. Ayet! Muhakkak bize den, nce ufkumuz alr. Ancak zaman Allahn dnda
Bu mazhar olduum nimetler benim almala- m? Olamaz! Zat bunun dndadr. Vesia
rmn karl deillerdir, gayretlerimden ok krsiyyhssemvti vel ard Onun krss
fazladrlar demektir. Cenab- gkleri, yeri her eyi ve zama-
Hakkn bize ltfetmi olduu Dnyada ryetullah mm- n da kuatm, kapsamtr.
nimetlerin bizim gayretlerimi- Krs nedir? Hkmn icra
kn, en azndan ben mmkn
zin bedeli olduunu dnmek ettii makam! O krss ile
bize uymaz. Ama ayet de nsan olduuna inananlardanm.
her yerde olabiliyor zaten.
iin kendi gayreti ile elde etti- Bize ah damarmzdan daha
inden bakas yoktur diyor. yakn olduu gibi Fakat bir de Onun vechi var.
O zaman bu ikisi arasnda bir badatrma yap- Yani asl zat! Asl zat nedir bilmiyoruz, nasldr
mak zorundayz. Ayeti tevil etmeye alabiliriz. bilmiyoruz ve hibir ekilde hibir tahayylta
Herkes bunu denemitir ama tevil etmeye hacet smas mmkn deil.
yok, bunun iinden bir ekilde kmak zorunda-
yz. Ve en leyse lil-insni ill m sa Allahn zerinde dnmemiz de istenmiyor za-
beyndr. Size fazlasyla da veriyor olsam kar- ten deil mi?
lnda bir gayretiniz vardr ve onun bedeli ola-
rak veriyor deilim. Ben, cmertliim gereince Evet ama dnyada ryetullah mmkn, en azn-
sizin hak ettiinizin bin katn, yz bin katn ve- dan ben mmkn olduuna inananlardanm.
rebilirim mnsndadr diye dnmek zorun- imdi o nedir? Vecih? Ayette nasl geiyor?
dayz. En azndan ben yle dnyorum. Byle Kll eyin hlikun ill vecheh Muhtemeldir
olunca da kulun, nasibini samada bir adm var ki Allahn krss dhil her ey helak olacak ama
nk biz tevhid inanmz kren zaman kav- zat kalacak. Kyamette bile kalacak olan zatdr.
ramna yayamyoruz, krimiz buna msait deil. Ve hlikn kelimesine dikkat edersek, heleke
Akl dediimiz melekemiz zaman tevhid ile ak- kll eyin demiyor kll eyin hlikun buyu-
 Rportaj
27
Zeynep Erzkan

Hakkn rktc bir tezahr ile kar karya-

yzdr. ok sevgili bir kul olsak da rktc bir
tezahr ile karlaabiliriz. Nitekim Cenab- Al-
lah, Hz. Eyyb sevmiyor olamaz. Ona bu aclar
yaatm. Hangi vechesi ile hangi sfat ile tecelli
etmise yalnz kendisi bilir Bize ne yaataca-
n bilmiyoruz. Her eyi yaatabilecei ihtimalini
hesaba katarak, bizim yaadklarmz ve yaa-
yabilir olduklarmz deil, u anda ne yapmakta
olduumuzu hissetmemiz ve onun bilincine var-
mamz Mesele bu!.. Halk iinde Hakk ile bera-
ber olmay renmeye alrken; sorunun ba-
na gelecek olursak; dnya iini yaparken, ahiret
ruyor. Yani her ey helak olucudur. Ama helak iini yaparkenkinden daha ciddi davranyoruz.
olucu nitelii olmayan, helak olmayan ve hibir Kendi adma sylyorum, makbul olan ikisini
gcn helak edemeyecei Onun zatdr; sadece de ayn oranda ciddiye alp bir tutmaktr. nk
vechidir. imdi biz nasibimizi, asl Yaradann dnyada yaptmz i mbah ise, hell ise ibadet
zat ile kurabileceimiz iletiim sayesinde belir- gibidir. Allahn ruhsat dairesinde yaptmz her
lemeye katlrz. Kaderi byle anlyorum zaten. ii besmele ile yapyorsak, Onu anarak yapyor-
Aksi halde kiinin sorumluluunun olmamas sak, Onu hissederek yapyorsak, Onun kudreti
lazm! Aristocu bir mantkla izah olmaz ama ile yapyorsak yani daimi kr halini yaama
sorumluluun bir akl taraf bulunmas lazm. sevinci ile srekli hale getirdiysek, nemli olan
Kiinin kaderinde sorumluluk pay bulunabil- bu Mutlu olmak! Mutluysan Allah seviyorsun
mesi iin bir ekilde itiraki- demektir. Ben yle anl-
nin kanlmaz olmas lazm. yorum. Mutlu olmayan
Bu itirak da, insann ancak Allah dilerse biz de dileyebiliyoruz.
herkes, farknda ya da de-
vaktin ocuu olduunda - Buras srat kprsdr. nsan bura-
il Allahtan ikyet edi-
renilmeye balanan bir ke- dan Cebriye kazanna debilir.
yordur. Onu mutsuz eden
yiftir; belki de keiftir. Kii her eyin sahibi Allahtr.
vaktin ocuu olup, dn ve Mutlu eden her eyin hakiki maliki ve yaratc-
yarn aarsa te vaktin ocuu olan o kii vah- s olduu gibi Yunus biraz naz ehli olduu iin
deti yakalar. Tevhidi anda gerekletirmitir. Sa- yle diyor: Sen buyurdun ey padiah/ Yehdilla-
dece o n yaarsanz Allahla birsiniz. O zaman hu limen ye Yani ne diyor? Allah dilediine
kaderinizin Allah ile beraber yapcs olursunuz. hidayet eder, bunu diyen sensin ey padiah, ey
O ilmi ezelisi ile bunu bilebilir ama siz bunda so- sultan Byle diyor Yunus erkin yok se-
rumluluk stlenecek kadar katk sahibisinizdir. nin h. Ne demek? Ortan da olmadna
Ya gaetinizle ya da idrakinizle Bir ekilde gre demek Ve soruyor Yunus: yleyse?
drakinizle mspet katk sahibi olursunuz; gaf- demeye getirerek soruyor: Sulu kimdir, azap
letinizle de men katkda bulunursunuz. Yani nedir? Aalm biraz: Hem Ancak ben diledi-
tecelliyata muhatap olursunuz. Cenab Hakkn ime hidayet ederim diyorsun, yleyse hidayete
her an deiik tecellileri var ve herkes bunlara ulaamayan kiinin suu ve gnah nedir? Sen
muhataptr ancak herkese bu tecelliler ho gele- dilememisin onun hidayete ermesini Elbette
cek deildir. Bir deprem Cenab- Hakkn bilgisi Yunus gibi naz ehli olan kii bunu syleyebilir.
dnda olmayacaktr. Deprem olduunda hepi- Ben syleyemeyeceime gre bundan ne nasip
miz kyametin bir kopyasn grrz. Cenab- alacam? Oras kalsn ve herkes kendisi dn-
 Rportaj
28
Zeynep Erzkan

sn bunun zerinde. Bunu dnrken sorunu- Tabii ama phesiz ki u da var: Yine kaba ekliyle
muz u: Cebriyenin izgisine dmeden Allahn cebriye anlayndaki gibi yzde-yz zorunluluk
takdirine saygy korumak l ysel olduunu da olamaz. Yani czi iradeyi biz icat ettik. Snni
anlayabilmektir. itikat retisini formle edenler icat etti belki
Bu, slam akidesini belli bir ereve ile zetlemek
Hz. Yunusun sorduu bu soruyu ancak iin yaplm bir deneydir. Bana sorarsanz, kii-
hidayete ermi birisi bizlere ibret olsun sel anlay farkmla birlikte kendimi Snni diye
diye sormaz m? tanmlyorum. Bu ncelikle iadan ayr olmak
anlamnda dorudur. Fakat byle olmakla birlik-
Elbette. Ayrca bu soru herkesin de aklna ge- te Snni akidenin btn umdelerini en azndan
lebilir. nkrc ise zaten sorar. Mesel ben de hazmedebilmi deilim. Mesel czi iradeyi an-
Kuran- Kerimde veya Snni itikat retisinde layabilmi deilim. Czi irade nedir? Bu, dinini
rk nokta aramaya kalkan bir zndk olsam pek derinlemesine renmeden yaamaya alacak
l ilk bu soruyu sorarm. Yani zndklar bunlarla halk kitleleri iin gelitirilmi bir terim gibi geli-
ilgilenmemi deiller. Aslnda btn hayatmz, yor bana. mam Maturidiyi anlamak bile zor da,
btn sorunlarmz dner dolar, yumurta m mam Maturidinin formle ettii bu itikat ku-
tavuk mu hikyesine gelir. Bizim iin Allahn sursuz mudur? slam itikad her eyi ile bir kalba
ltfudur bu yumurta ta- sdrlabilir mi? Bundan
vuk meseli. O bize unu emin deilim. Her din
anlatr: stediiniz ka- Aslnda btn hayatmz, btn iin kitlelerin vasat zihni-
dar uran yumurta m sorunlarmz dner dolar, yumurta m ta- ni tatmin edecek bir -
tavuk mu meselesinin vuk mu hikyesine gelir. Bizim iin Allahn reti zetlemesine ihtiya
iinden kamazsnz; ltfudur bu yumurta tavuk meseli. vardr. Bizim de dinimizi
edepli olun, kstah ol- byle zet bir reti ha-
mayn her eyi her y- linde ifade edebilmemiz
nyle anlayabilecekmi gibi bir vehme, kibirli gereklidir ama bu, itikatla ilgili insan aklna gele-
bir hevese kaplmayn. Ben ne kadar istersem o bilecek her soruyu mutlaka batan cevaplamay
kadar bilirsiniz. Ben ne kadar istersem o kadar vaat edemez. Czi iradeyi dnelim imdi. Kl-
anlarsnz. Ben ne kadar istersem siz de beni o li irade, Allahn iradesi Klli olduuna gre,
kadar seversiniz Allah bizi sevsin inallah. Sizi czi irade de bunun iinde. Allah dilerse biz de
sevsin dileyebiliyoruz. Buras srat kprsdr. nsan
buradan Cebriye kazanna debilir. Czi iradeyi
Allah, belki yine Allahn sevdikleri se- neye benzetebiliriz? Bir hkmdarn emirlerini
vebiliyordur? yerine getiren, ancak o emirler gereince hareket
eden bir memurun kendi alanyla ilgili, kendi s-
Bektai demi ki; Allahm ben seni seveyim ama nrl yetkileri ierisinde ona tannm irade Akl
sen beni sevme. Byle naz ehli de vardr hani byle bir benzetmeye yatkndr. Fakat bu da ister
Bunu diyen tabii hakiki bir Hac Bekta- Veli istemez Kral Tanr algsna gtrr bizi. Kral
yolcusu ise belki Cenab- Hakk onu daha da sev- insanlarn en etkilisi olabilir. Allah Kral Tanr
mitir byle dedii iin deildir. Allahn Allah oluu, onun her zerreye
hkmedebilmesini gerektirir. Baz kk ilere
unun iin sylemitim. Aksi takdirde hi karmadn dnrsek, Allah Kral Tan-
i mstakil bir iradenin varlna doru r gibi alglamaya balamz demektir. Byle bir
gidebilir. Bizden yana, bizim irademizle anlam verirsek en azndan Allah ile olan ilikile-
bir sevme olabilirmi gibi rimizi belirlemekte iimizi kolaylatrmaz. Ancak
 Rportaj
29
Zeynep Erzkan

grlm var diyoruz. Eer benim Allaha inan-

ma zgrlm varsa u ayet ne olacak? Siz dile-
yemezsiniz, ancak Allah diler anlamndaki ayet:
Vem tene ill en ye Allah Tabii ki Snni
bilginler btn bunlar aklletirmeye alm,
insanlarn zihinlerini itikat bahsinde rahatlat-
mak ve tatmin etmek iin dhiyane zmleme
deneyleri gelitirmilerdir. Onlar muazzam de-
halardr. Zamanlarnn btn sorularna olabile-
cek en parlak cevaplar vermilerdir. Fakat her
zamann yeni sorular vardr. Ancak bir dhinin
verdii cevaplarn, bazen sonraki bir ada gelen
insanlar btnyle tatmin etmesi beklenemez.
Tasavvuf bu yzden en doal ekliyle dini yeni-
leyen ve gncelleyen harekettir. Hayat srdke
itihat kanlmazdr. Her birimiz ili itihatlar
yayoruz zaten. Ancak anlay ufkumuzu aan,
szler deildir, bilim deildir; Peygamberimizin
hakiki varisi olan byk zatlarn tasarrufudur,
himmetidir; bize bahettii, aktard, alad
nurdur. Bizi nur tatmin eder, bilgi deil. Bilgi
kesbi bir rndr, kaynaklardan elde edebilir-
siniz ama nur, nurlu insandan insana geer ve
insan nur tatmin eder. ok bilgili insan var ki,
dnyevi hayatmz dzenlemede yeterli olabilir. huzursuzdur, intihara gidecek kadar skntldr.
Kitlelere de bu lazm zaten. Klli irade gnei Ama nice cahil insan vardr ki mutludur, huzur-
doudan douruyor, batdan batryor; buna be- ludur. Tamam; elbette bilimi kmsemiyorum,
nim yapacam bir ey yok. bilimi kimsenin kmse-
Fakat ben bir insan olarak dii yok. Dnya hayat iin
lmihal bilgileri ile kii Allah zann nokta iindeki ilmi istedii-
bu zarf alp czi irademle
oluturamaz. nanan birey, kal- miz kadar oaltalm ama
uraya koyuyorum ki bu da
hayatmz aklyor Peki,
bine gelen ilhama gre bir Allah ahiret iin; oalttmz o
bu kck eyi kaldrrken zannna varr ilmi tekrar noktaya indir-
kullandm irade bile ayn gemek zorundayz. Hz. Ali
zamanda Allahn iradesi deil mi? En basitin- diyor ya lim bir nokta idi
den o burada bir deprem yaratsa ben zarfa uza- cahiller onu oaltt te lim, hakiki lim,
namam, derim Yahut koluma fel gelir zarfa daha dorusu arif bu oaltlanlar tekrar bir
uzanamam. Her dem var eden, var tutan, canl nokta haline getirmek zorundadr.
klan Allah olduuna gre czi irade bile onun
iradesinin paracndan ibaret deil midir? De- Programlarnzdan birinde btn ille-
diim gibi dnyevi ilerde czi iradeyle tatmin rin sahibinin Allah olduuna deinmiti-
olabiliriz. Ancak hayat memat meselesi burada niz ve Allaha ramen, hibir ey gerek-
deil, hayat memat meselesi esas iman bahsin- lemez ifadesini kullanmtnz.
dedir. Yani benim Allaha inanp inanmama z-
Gerek fail Allahtr elbette. Bunu tabii bir mu-
 Rportaj
30
Zeynep Erzkan
hakeme ile sylyorum. Bir de bunu eri olarak
sylemek var. Her hikmeti naklen sylemek ki-
inin o hikmeti yaadn garanti etmez. Nice
tatsz tecrbeler yaadm. Tasavvufu, tasavvuf
zerine edebiyat yapmak zanneden insanlar
grdm. Bu yzden konumasna sevgi ile ba-
layp sevgi ile bitiren nice insanlar grdm ama
onlar sevemedim Nice nutuk dinledim sevgi
zerine ama sevgim artmad. Hl televizyon-
larda sabahtan akama kadar ak lmleri, iir-
leri, arklar duyarz. Onlardan daha anlaml
gelmedi bana tasavvu jargonla sylenenler.
Yaanmayan, yaanm gibi yaplan durumlar
aktaryorlar insanlar birbirlerine ve mutlu olu-
yorlar. Kii Cenab- Hakkn ltfettii kadar na-
siplidir. Kimininki s olur, kimininki ok derin
olur. Fakat ne zaman tasavvuf zerine bir ey ko-
numam istense iimde bir haya damar titrer
En son Hz. Peygamberin Kutlu Doum haftas
iin bir mlakat yapmlard Ben ki ahsen bu bende. nanan herkesin bir Allah zann vardr.
hafta boyunca yalnz utan duyuyorum. Syle-
yebileceim hibir ey yok! Yani aslna bakarsak
salavat getirmenin dahi ne anlama geldiini bil-
miyorum. Niye salavat getiriyoruz ve Allah niye
salavat getiriyor? Ayette nnellahe ve melaike-
tehu ysallne alennebiyy buyuruluyor. Me-
lekler ve Allah peygambere salt ediyorlar Biz
de salt ediyoruz. Onlarn ettii ile benimki nasl
ayn olur? Ben salavat iin Allahumme salli di-
yorum. Peki Allah da Allahmme salli demiyor
herhalde salat etmek iin Ne yapyor yleyse?
Ben kul olarak Allahm sen ona salat eyle di-
yorum. Allah nasl salat ediyor? te daha bunu
bilmeyen bir insan olarak ne konuuyorum.
Bunu geirdim aklmdan. Tasavvuf stne de
konutuum zaman aslnda dner dolar ayn
noktaya gelirim: nsanlara gerekten hissetme-
diim ya da yaamadm eyleri sylemekten
nasl utanmyorum diye sormaktan alamyorum
kendimi Onun iin bu konularda ancak bir kir
adam sfatyla sz syleyebiliyorum aslnda. Ta-
savvuf erbab olarak deil Geri bazen ho tep-
kiler de aldm oluyor. Bir kere bir profesr ha-
nmefendi bir arkadama sylemi, on seneden
fazla oldu. Bir televizyon programnda seyretmi
ve Allahn bu kadar gzel anlatldna hi tank
olmamtm demi. Tabii nefsime ok ho geldi,
kendimi bir ey zannettim. Ondan sonra televiz-
yonlarda byle konular iin deil de siyasi ve sra-
dan meseleler iin konumaya arlr oldum. O
profesr hanmefendiyi etkileyen program, sanki
bir dnm noktas oldu. Herhalde krk ylda bir
Hakk dostlar dilimden bir eyler konutular da
ben bunu nefsime yonttuum iin, emeden ek-
ranlara su tayamaz oldum.
Talep ettiniz belki bunu.
Burada unu sylemeye almtm. Yani kendi
hissiyatma gre, bu ok kalb bir tavr olarak ifa-
de ettiim bir beyan deil. Kalbimi aamam ki,
dilimle sylyorum nsanlar iin, yarattklar
iin bizim dnyevi anlamda anladmz ekilde
cezay dahi ngrebilecek bir Allah anlay yok
lmihal bilgileri ile kii Allah zann oluturamaz.
nanan birey, kalbine gelen ilhama gre bir Allah
zannna varr O yzden her zan gibi Allah zan-
n da zneldir, kiiye gredir. Ben Rabbimi, ceza
dediimizde dahi bir dl koyacak gibi dn-
yorum. Onun verecei ceza, yine insann kalc
akbetine, fani olmayan mrne katkdr. Cehen-
nem, Cenab- Hakkn merhametinin bir baka
tecelli tarzdr, rahmetidir. Ksa dnya hayatnda
kestirmeden kazanlacak geliimden kendi ken-
disini mahrum eden insan Cehennem ile eit-
 Rportaj
31
Zeynep Erzkan

mek gibi belki yle olsa gerek diye dnyo- ar tedbirleri yznden insanlar -af buyurun- at
rum nk Allahn rahmeti her eyi kuatmtr. pisliindeki arpa tanelerini bile karp, ykayp
Rahmeti vesait klli ey buyuruyor. Kuran- kaynatmlar; yemek zorunda kalmlar. Byle
Kerim ifadesine gre Allahn rahmetinin cehen- bir sreten sonra nisb de olsa bir refah gelmi.
nem dhil kuatmad hi bir ey yoktur. Ate Bir sahil ocuu olarak sanki cennette yaadm
nasl rahmet olur? Olur! Allah ne diliyorsa o olur. yedi sekiz yl Babam da memur Trkiyedeki
Yine yce kitabnda ne buyuruyor Rabbimiz? emsallerime gre ok gzel bir ocukluk yaa-
Biz seni lemlere rahmet olarak gnderdik bu- dm. O gn bana sorsalard ok mutsuz olduu-
yurmuyor mu? Bu alemlerin iinde cehennem de mu sylerdim muhakkak. nk her ocuk gibi,
belki sadece kk bir lem Peygamberimiz o istediimiz saysz eyin gereklemesi mmkn
cehennem iin de rahmet. Ne demektir bu rah- deildi Mesel babam ok sertti Daha alt
met? te bu ve buna benzer eyleri sylemiim- yandan itibaren ba bahe ilerinde almak
dir, umutlu olmay, iyimser olmay, Allah seve- zorundaydk. Babam memurdu ama kk apta
bilmeyi anlatmaya almmdr. bir ay bahemiz vard. imdi dnp baktm-
da mthi! Yani cennet bunun yksek konforlu
Korkutmadnz yani halidir diye dnrm. Dnn, okula gidi-
yorsunuz, kn kar lapa lapa yayor, temiz, ter-
Evet korkutmadm. Ve ne kaybederim, bana k- temiz. Aylarca dursa kar, kararmyor, kirlenmi-
tlk yapanlar da dhil, Allah btn insanlar yor. Az insan var, az ev var, az odun yakyoruz,
dllendirse benim zararm nerede olur? Bu aalar bitmiyor vs Yazn kumsaldayz, denize
gnlk dnyay getik. Sonsuzu, altm yetmi yle eildiin zaman kum tanelerini sayyorsun.
yllk dnya mrne blsek, istersek altm yet- Sonra geliyoruz 60-61 senelerine, yani on-on bir
mi milyon yllk dnya mrne blsek yine sfr yalarnda, yine ayn deniz kysndayz. Bu sefer
kmyor mu ? Dolaysyla nihai anlamda insann ayaklarmza ziftler bulamaya balyor Ama
hakiki, kalc mrne hayrdr her ey Allahn kiinin ahsiyetinin bina olduu ocukluk a,
gazab da hayrdr. edidlikap, yani iddetli hayal kadar gzel bir evrede geiyor. Orada ne
azap edici olduunu bildiren sfat da Bir ayet var? yimserlik var; gzellik var. Denize, engine
var ok scak gelir bana, hayr kelimesi geiyor bak var. Bu sebeple hep seven bir insan olma-
iinde imi ok ferahlatan bir m, Cenab- Hak ltfetti. Dostla-
Kuran- kerim ifadesidir Neyse Hayat srdke itihat rm en ok bu tarafmdan ikayet
aklma gelir inallah unu d- kanlmazdr. etmitir: Herkesle bir anda ok
nyorum; ok hayal kurdum muhabbet ediyorsun; bir sr
ocukluumdan beri, dnyevi sama sapan insanla ahbaplk
hayaller kurdum kendimi hatrladmdan beri ediyorsun; bir anda kalbini ayorsun; hi sor-
ok mutlu bir ocukluk geirdim. Batllarn gulamyorsun Gerekten epeyce bir zamandr
Baby Boom dedikleri ada dodum. Biliyorsu- belki de otuz yldr bunu sylerler. nsanlar beni
nuz deil mi Baby Boom an? 1945 den sonra yz defa aldatsalar yz birinci defa yine onlara
II. Dnya Sava bitince birden bire ok doum- inanmaya hazr olmam, gze almam lazm. Bunu
lar olmu, bebek patlamas yaanm. O dnemin renmeye alyorum.
ocuu olarak geldim dnyaya. Trkiyeye de
rastlayan 1950 ile 1956 arasnda ok tatl bir be- Gze almak yani Kanmak deil.
reket dnemi yaand. Zahiren baktn m Mars-
hall yardm, u yardm, bu yardm deriz ama Gze almak evet. Ama tabii her seferinde bu ol-
Allah byk skntdan kan milletin yzne muyor, o kadar sabrl bir adam da deilim. Daha
gld. Babam anlatrd, bilirim, smet Paann nce yle olmutu. Aldanmalarm oktu; ve bu
 Rportaj
32
Zeynep Erzkan

evremdeki, yaknmdaki insanlarn ikyetine ho bir zatt. Sul-

yol aard. ok safsn derler ama bunun saye- tan Ahmet Camii
sinde de ok mutluyum. ok ok mutluyum. Bir vaizi ve imamyd.
tek ey zyor beni sadece bu hayatta; insanla- ok yalyd, ok
rn, zellikle tandm bildiim insanlarn acla- eker, mbarek
r Dnyadaki yoksulluk, ocuk lmleri, ocuk bir zatt. ok ha-
aresizlikleri Bunlara da zlyorum ama bu, fz yetitirmi-
itahm kesecek kadar beni zmedii iin uta- ti. Kuran Kursu
nyorum. ok itahl bir adamm. ocuklarmn vard emberli-
bana gelenler ya da ocuklarmdan dolay ya- ta taraarnda
adm skntlar beni zebilir. Bunlar ok s- Mbarek ok g-
nrldr, ok azdr, ok abuk geer; iz brakmaz. zel bir insand.
Allaha krler olsun hi bir yara bende iz b- Eyp Camiinin
rakmamtr. Manevi bir yara hatrlamyorum. de imamln
Esasen tasavvua tanmam on drt yamdadr. yapmt. Bundan
Ama o zamanlar ocuk olduum iin neredeyse yirmi be, otuz yl kadar nce Caalolunda a-
emrivaki ile Nakibendi oldum. O hava ierisin- ltm yllarda Sultan Ahmete gider dinlerdim
de bir zaman bu membadan yararlanmaya al- onu bazen. Byle tatl tr bir ihtiyard biz ta-
tm. Dini eitim alrken baz dnemler ok byk ndmzda, mbarek gzel bir insand Fizik
manevi zevk aldm hissettim veya yle zannet- deil de insan gzellii dediimiz eyi ahsnda
tim. Tesbihatm dzgn yaptm zamanlar mcessem hale getiren bir insand. Onu krs-
fevkaladelii hissediyordum. Ama sonra savrul- de grrken anlardnz. Onunla ilgili bir hikye
duk, dolandk bir sr mecralardan getik. Top- anlatmlard bana Bir gn hanmyla oturur-
u olduk, spor gazetecisi olduk bir artist olmadk. larken yle bakyormu kabirlere Yok yok
Belki biraz artist bile olduk. Kendi yazdm bir buras deil gibi bir eyler karm azndan.
senaryo vard; reklam limi senaryosu, onu ya- Hanm demi ki Bir ey mi dedin? inden
pacak adam bulamadk acele de lazmd. Jonklr unu geirmi meerse: Cenab- Hak beni evlat
kullanmak gerekiyor, bulamadk birini, ben de acs ile imtihan edecek. Ederse uraya defnede-
bunu iyi yaparm. Tabi tannmayaym diye yz- rim -Eyp mezarlna- sk sk da ziyaret edebi-
me Zoro maskesi falan takmtk. Yani artistlik lirim.
bile yapmm bir ara. Dolaysyla o hengameden
sonra 1987-88 de -umuyorum ki- iman ettiim Hanmna da sylemi mi?
mridim, btn kstahlklarma ramen gler
yzn eksik etmiyor. ok gnahkr olmama Sylemi. Sus! Ne diyorsun demi hanm. A-
ramen, ok ltufkr davranyor. Eer bana eki zndan yel alsn Fakat sonradan Cenab- Hakk
bir yz gsterirse o zaman herhalde zlmeyi benim gnlmden kardm deil de sonuncu
reneceim. Esasen zlmeyi tanmyorum, ocuumu ald demi. En k en sevgili on
zlmeyi bilmiyorum diye dnyorum. Rab- iki yandaki kz vefat etmi. Bunu alayarak
bime krediyorum ki bu gne kadar sevmeyi, anlatm. Bir arkadam dinlemi. O byk bir
sevilmeyi rendim. Sevdiimi hissettim. Sevil- zatt. Peygamberimizin yaad acy, znty
diimi hissettim. Nefret edildiimi hatrlamyo- tatmas gerektiini dnyordu herhalde. art-
rum. Nefret ettiimi de hatrlamyorum. Bu lutfa tr demiyorum. Benim eyhimin eyhinin de bir
seviniyorum. Fakat insann zlmeyi renmesi kz olmu, alm kzn eline E be evladm sen
lazm. Umarm bu znt kaybedeceim bir im- ne kadar gzelsin, ne kadar irinsin, ben senin
tihana dnmez. Gnenli Mehmet Efendi ok gzelliine, ben senin tadna, ben senin ekerli-
 Rportaj
33
Zeynep Erzkan

ine kymet verecek damad nereden bulacam eteimden ekilir. Mesela 28 ubat srecinde
bu devirde demi. ocuk birka aylkken vefat ok canm skan bir hadise Yeni afakta yaz
etmi. Babaanne dediimiz hanm, imdi ha- yazyordum. Hi umulmadk bir anda baka bir
yatta Yapm yakasna Sen ldrdn onu yerdeki yazmdan dolay Hizbullah merkezli bir
diye Burada da l nemli tabii Vaktiyle kara listeye alndm. Tehditler falan aldm. Ha-
-geri ok eski deil bu yakn zamanda olmu- mas Alklanamaz diye bir yazyd o. Yirmi se-
Konyada, eyh geinen bir adamn olu lm. kiz kii, kadnl erkekli ocuklu tam yirmi sekiz
Taziyeye geliyormu insanlar, eyh geinen de kii lmt. Bir otobs bombalanmt srailde.
fkralar anlatp glyormu. Yani Biz evlad-u Bunu alklayamayz dedim. O zaman PKKnn
iyali gnlmzden o kadar atmz ki, sarslma- da yaptn alklayanlar hakl olur. PKK yapnca
dk demeye getiriyormu. O arada taziyeye byle bir eylemi kt; HAMAS yapnca iyi olmaz.
gelenlerin arasnda orann meczubu da varm. Bu bir Mslmann tavr olamaz dedim. Bu
Girmi ieriye Bu yine glerek kahkaha ata- yzden epeyce bir olaylar kt. Yeni afak bas-
rak oturuyormu. rak diye bir tokat atp yere tlar ve basanlardan bir tanesi benim eski bir ar-
sermi eyh geinen adam. Utanmaz! demi, kadamd, radikal olmu o sralar Bu adamn
eyh diye geiniyorsun, Hazret-i Peygamberin yazsn kartmazsanz diye esmi grlemi.
gz yaarm evladn kaybedince, sen ondan Profesr Hayrettin Karaman Tamam demi ve
daha m byk adamsn yazy kartmt. Mustafa Karaali ise Yaz M-
dryd, mer Abiye haber vermemiz, yazsn
Tabii dilimize byle bir ey niye geldi bilmiyo- karrsak apulculara pabu brakm oluruz
rum. Niye byle bir mevzua girdik bilmiyorum. lan diye itiraz etse de Ben onunla konuurum
Kimseye takatinin dnda bir yk yklemez el- demi Hayrettin Karaman Aramad tabii. Yaz
bette. konmam oldu. Allah selamet versin- Mustafa
Karaali arad, Abi byle byle bir durum var
Hzn iin ne dersiniz? dedi. Ben bunu onaylamyorum, bilmeni isterim
senaryoyu Yarn yazn kmayacak. Ben bunun
Hzn hep lazm. Ben ne zaman hznlenirsem terre verilmi bir pirim olduunu dnyo-
iiri o zaman yazarm. rum dedi. Bunun iin Mustafa Karaaliyi ok se-
ver, ok sayarm. Beni kollamaya altndan
Profesr bir hanmefendinin sizin iin dolay deil, haysiyetli bir tepki koyduu iin
Allah hi kimseden bu kadar gzel din- Hi deilse bana bunu bildirme zorunluluunu
lememitim dediini sylemitiniz ve on- hissetmesine sayg duymutum. Ve ayrldk
dan sonra hi bir yerde Allah hakknda Sonra bir baktm ki, yle bir ala kalem gidiyor-
bu kadar konumadnz sylemitiniz. muum ki, 28 ubat srecinde bama mutlaka
bir bela gelecekti. ok kavga ediyordum, ok kes-
Aslnda konutum. Sohbet yaptmz gen kar- kin yazyordum. Etkili bir yayn organnda st-
delerimle konumuumdur. ne stlk 28 ubat srecinin hedef ald organ-
lardan birisinde ben 28 ubat yerli bir proje de-
Televizyonlarda demek istedim. Bu tam ildir, kimin ekmeine ya sryorsunuz, kimin
anlalmaktan korktuunuz ya da baz teknesine biniyorsunuz diye sylenip duruyor-
srlarn kendi gnlnzde kalmasn is- dum. Dolaysyla sonra baktm, ayrlma eklim
tediiniz eklinde yorumlanabilir mi? byle oldu ama beni koruyan korudu. Muhakkak
efendimin himmeti ile bundan yrttm. Sonra ok
yle syleyeyim; ben ok korunduumu d-
yerden kovulmuumdur. Bunlarn hepsinde d-
nyorum. Yani bir eyde ileri gittiimde benim
np dolap aslnda mridimin himmetini g-
 Rportaj
34
Zeynep Erzkan
rebilmem lazm; bunun da byle bir taraf var
Yani ok birebir, ok sk, ok kolay grebil-
diim iin deerini bilemediim bu yzden yz
yze grmelerimizdeki aleni uyarlarndan ok
nasiplenemediim, mizacm yapm vs. sebepler
yznden O, cmertlik edip beni uzaktan ko-
ruyor. Yani koruduunu anlamam bile hemen
istemiyor, kafama jetonu sonra dryor diye
dnyorum. Neyse, bilmiyorum Ne eyliyor-
sa Cenab- Hak gzel eyliyor.
Bata sylediiniz, kadere itirakteki
gibi mrit de mridi ile bir olursa, o za-
man belki koruma uzaktan olmaz?
Vallahi her ne oluyorsa oluyor. Bir eyler olu-
yor Allahsz Mslmanlk kitabnda yazdm. diye kendi kendime de bir numara ekmitim.
Uyardlar beni, bu prokovatif bir balk falan
diye Dndm imdi bunu eyhime onaylat-
sam, bir trl onaylatmasam bir trl Byle
korsanlklar yaptm. Fray yiyeyim bari dedim.
nk iinde sylediklerim bana gre nemli,
bunu ancak biraz tahrik eden bir balkla ilgin
hale getirebiliriz.
Okunmas iin.
Evet okunmas iin nk para kazanlmas dedi. ok deerli bir abimizdir, ok mthi ak-
zor nallah mit ediyorum onun getirecei
para kalbime, gnlme, beynime cazip gelmez.
undan dolay gelmez, kitap yksek bir gelir
getirmiyor, zaten kitaplarmn getirisi ile gein-
miyorum. Geinecek durumda deilim yani
Allahma ok kr bu senaryo almalar do-
laysyla rahat bir geimim var. Bu yzden umut
ediyorum ki, onun maddi cazibesine kaplmadan
mesajn ulamas iin bu bal tercih ettim.
Hep tereddt tadm. Bunu sizinle paylayo-
rum, bilmiyorum bir tasavvuf kltr dergisi
iin anlam olan bir hikye midir ama anlatmak
ihtiyac geti iimden belki de gnah karyo-
rum Sonra byle olunca kitab rkerek buraya
getirdiimde bir baktm stadmn elinde, kita-
ba bakyor. ok korktum ama hazrdm da yani
bu destursuz yaptm bir i ama kalben dedim
ki kendi kendime Ben byle diyeyim o naslsa
desturu kalbinden vermemise bunu engeller
Baktm grnce ok ilgin! dedi. Tank ol-
muumdur, ineli konumalarn da bilirim, si-
tem var m acaba burada diye dndm Sonra
hemen orada bana mzalayp ver dedi. Haya
ederim ama dedim Annemize imzalayp ve-
reyim ve annemizin adna imzaladm. Hemen
okumu, on gn sonra grdm Mthi! dedi.
Bir rahatladm Sonra deerli bir abimiz var
Ankarada, o gelmiti Efendim dedi Allahsz
Mslmanlk var ya tam oturmu efendim
l bir insandr ve stadmz onu ok sever, ok
deer verir. smi yeter dedi. stadmz, sanki
altn izdirmek ister gibi Ne demek istiyorsun
yani o isim yeter diyorsun ha? dedi. Evet efen-
dim dedi aabeyimiz. Allahsz Mslmanlk!
Maalesef ne ekiyorsak bundan ekiyoruz tabi
Banda Aksz, Zevksiz kayd da var denilince
aabeyimiz srar etti: Tek bana Allahsz Ms-
lmanlk da olurdu dedi. Bu benim sevgili abim
-gerekten ok seviyorum onu- gnlmdeki bu
ukdeyi skmek iin byle bir konumay yaad,
sahne sanki gnlm rahatlatmak iindi im-
di, tasavvuf eskilerin deyimi ile pirin tanesi ze-
rine ayet yazma iini retiyor. nce bir i, bu ii
hakkyla yerine getirebilmek iin ok az zaman
sahibiyiz. Nasld o ayet innel insane le zalu-
mn keffar nsan ok zalim ve ok nankrdr.
Lev enzelna hazelkurane ala cebelin lereey-
tehu haian mutesaddi an min hayetillahi
Eer biz, bu Kuran bir daa indirseydik, elbette
sen onu Allah korkusundan ban eerek par-
 Rportaj
35
Zeynep Erzkan

a para olmu grrdn Ve nna aradnel Mridim bunu bize defalarca anlatmt. e-
emanete ales semavati vel erd phesiz biz riatn ahkamna ve ahlakna can gnlden
emaneti gklere, yere ve dalara teklif ettik de balyd mridim. Onun gsterdii sadakat,
vel cibali fe ebeyne ey yahmilneha ve efak- bizleri ok kr btn tehlikelerden korudu.
ne minha Onlar onu yklenmek istemediler, Randmanmz yzde yetmilerin zerine kt.
ondan ekindiler. ve hamelehel insan innehu Yine de bu kutsi ve ulvi yolda grevimizi yapm
kane zalumen cehula Onu insan yklendi. n- saylamayz.
k o ok zalimdir, ok cahildir. te biz de neyi
yklendiimizin farknda deiliz Hac Babamz bunlar bize tekrar tekrar syle-
mekte ne kadar hakl dedik kendi kendimize
Grmemizin tam sonlarna geliyorduk ki, Sonuta biz, bu mlakat vesilesi ile ne mutlu ki,
etrafta bir hareketlenme oldu. mer Bey heye- Abdlkadir Efendiyi de grm; yerine iletmek
canla Geldi! dedi. Birebir, ok sk, ok kolay zere yollad selmlar ve dahi dualarn alma
grebildiim iin deerini bilemediim diye bahtiyarlna ermi olduk.
anlatt eyhi be dakika iin bulunduumuz

yere gelmiti. mer Bey, bizi eyhi Abdlkdir
Efendiye takdim etti. Efendi bize yle bir bak- Derken, mer Beyin kadm dostum dedii lke
tktan sonra Siz na- Hanm, bizi skdar
sl Melmilersiniz ki skelesine brakt. Dr.
balarnz rtl? Allahsz Mslmanlk! Maalesef ne eki- Sevda Hanm ve mer
dedi. ardk! Fakat yorsak bundan ekiyoruz tabi Banda Bey ile birlikte Beik-
Efendinin ses tonun- Aksz, Zevksiz kayd da var denilince ta motoruna bindik. O
daki memnuniyeti aabeyimiz srar etti: Tek bana Allahsz esnada motorun orta
fark edince ikimiz de yerinde kk bir kz
Mslmanlk da olurdu
rahatladk. O srada ocuu elinde tkenmez
gzmn nne Hac kalemlerle beliriverdi
Babamz/Hseyin Sabri Soyyiit Efendimiz ve Amcalar, teyzeler babam kanser hastas, an-
kulaklarma da sesi geldi Bize her vakit syle- nem kalp hastas, evimiz kira, kardelerim
dikleri aynen yleydi: mer Beye Sizce bunun mstakil bir talep olma
ihtimali var m? dedim. ok dk bir ihti-
Baz yerlerde Melmet her eyini kaybetmi, s- mal! Yok gibi dedi ve hemen ardndan kk
frlara kadar inmiti. Baz yerlerde randman kz yanna ard bir iki zarif soru, bir ba ok-
yzde onlarn altna dmt. amann ardndan rengi gzmden kamayan
bir kat para karlnda bir tek tkenmez ka-
Mridim Ahmet Efendi: Sabri Efendi, bu ii lem alarak ocuu yollad. Kulaklarma birka
zerine alacaksn, sen yapacaksn. buyurdu. saat evvel grme srasnda syledikleri geldi
On dokuz senemiz hep beraber geti. Mridim- nsanlar beni yz defa aldatsalar yz birinci
den sonra, Onun telkini, manevi destei ok - defa yine onlara inanmaya hazr olmam, gze
kr bizi ayakta tuttu. almam lazm. Bunu renmeye alyorum.

Hasan Fehmi Efendi, Ahmet Efendiye vefatn- Beikta iskelesinde, teekkrlerimiz, tekrar g-
dan bir gece evvel, su nasihati sylemitir: rme temennilerimiz ve karlkl yklendii-
miz selamlar ile ayrldk.
Olum Ahmet!
eriat-i Muhammediyeden ayrlmaya-
caksn.
hvan arasnda tefrika yapmayacaksn.
Nasl aldn, yle vereceksin.
 Hac Babadan Gnl Sohbetleri
Hseyin Sabri Soyyiit

YOLCULUK!..
YOLCULAR...

Bir yolculuk ki halktan Hakka var ve Haktan halka dn.

Kesretten vahdete, vahdetten kesrete...

Hseyin Sabri Soyyiit
YOLCULUK!.. YOLCULAR...
E sselamaleykm
Muhterem Dostlar!
Allahn ilham ve ihsan cmlenizin zerine ol-
sun. Cenab- Hak, enfs ve afak btn felaket-
lerden korusun.
Muhterem Dostlar!
Bir yolculuk ki halktan Hakka var ve Haktan
halka dn. Kesretten vahdete, vahdetten kes-
rete... Kuts ve ulv yolun slikleri bu mukaddes
yolculukta zam derecede gayret gsterecekler.
Emrolunduumuz gibi doru olmak, emre itaat,
telkine riayet etmek rehberimiz olacaktr inal-
lah!
Muhterem Kardeler!
mmetin fesada gittii bir devirde Peygamber
Efendimiz (s.a.)in snnetine sarlmann, gster-
dii srat- mstakimden yrmenin en byk
fazilet ve eref olacandan phe etmeyeceiz.
mann kemali, tevhidin manevi mesuliyetini id-
rak edenlerde tecelli ve tahakkuk etmitir.
Bizler daima murakabeli/kontroll, tefekkrl
olmalyz. Ehl-i mn ve ehl-i hakikat olma yo-
lunda gereken sadakat ve ballmz, hibir za-
man ihml etmemeliyiz.
Hac Babadan Gnl Sohbetleri
37
Ehl-i tevhid uyanktr, ktr, sadktr ve ari-
yetin manevi vrisidir. Kk bir ihmalin bizi,
ok byk kayplara duar edeceinden/urata-
candan haberdar olmalyz. Olaylar daha n-
ceden, ariyetle, tevhidin nuruyla kefetmeliyiz.
Felaket geldikten sonra, onu, herkes grr.
Bizi, kuts ve ulv yolculukta, btn yan etkiler-
den koruyacak olan, Allahn zikri ve mrid-i
kmilin telkinidir. Telkinsiz, harita ve pusulasz
yola kanlar, bir mehule doru gidiyorlar. Ka-
srga ve tufanlarda kayplara karyor ve hl
karmaktalar.
te o lhi hitap:
Ey yolcu! Dur ve dn. Sen kimsin? Nerden
geldin? Nereye gidiyorsun? Rehberin ne? Reh-
bersiz gidilmez. Kulan a, dinle. Gzn sil ve
yine sil, dikkatle bak! Duyarak, bilerek, grerek
yr. Velayete doru, huzura doru yrmekte-
sin. Can kulan ve can gzn ak olmaldr.
Seyr sluk ettiin bu yolun manevi duygusuy-
la duygulan. Tazim ve edeple yr. Dnyaya ve
ukbaya taalluk eden hibir ey zerinde bulun-
masn. Sonra nne maniler ve perdeler ekilir,
yryemezsin.
Derviler, Hak yolcular admlarn gre gre
atarlar. Bilerek, yaayp zevk ederek seyr sluk
ederler. ukura basmazlar. Kuts vadideki iaret-
leri, duraklar, istirahat yerlerini grerek, yaa-
yp zevk ederek mukaddes vadiye girerler.
Kendilerine baktklar zaman maddeden soyun-
mu, kesafetten letafete gemi olduklarn g-
rrler. Hi bir varlk, onlar, dosta vuslat etmek-
ten engelleyememi. Onlar, Srr- velayetin fahri
yesidirler. L ilhe illallah tevhidiyle erefyap
olmu, urcunu tamamlamlardr. Harfsiz, sz-
sz mana leminin sohbet erleridir. Tenezzl ve
tevazuyla nzl etmilerdir.
Edebi, ahlk, ahkm ile gerek bir mmet oldu-
 Hac Babadan Gnl Sohbetleri
38
Hseyin Sabri Soyyiit
YOLCULUK!.. YOLCULAR...

unu gstermek yolunda azimli ve kararl olan bu CANLAR GELSN

muhterem kardelere, mbarek olsun der, tebrik
ve sevgilerimle selamlarm sunarm, devamn Akn klar ldrr
Allahtan niyaz ederim. Ak deryasna daldrr
Tecellsiyle doldurur
Muhterem Kardelerim! k olan canlar gelsin
Sdk olan canlar gelsin
Ehlullah kemale getiren bu srr- tevhid, kenz-i
mahden bizlere de frld, telkin edildi. Bu Akn lim ifna etti
yapm olduumuz sohbet, o lhi nefhada mev- Mutlak fil zuhur etti
cuttur. Yeter ki bizler sadakatimizde eksiklik ok kr nisbetim kalkt
yapmayalm. k ve sadklar, lhi tecelliden k olan canlar gelsin
mahrum olmazlar. Sdk olan canlar gelsin

Mevla-i Zlcell, habibi Muhammed (s.a.)in Sfat ve zatm kalmad

hrmeti iin zikrimizi, muhabbetimizi, ilham- Nisbet varlk ifna oldu
lhiyyemizi bir an olsun kesmesin. min! Tecell zat ayan oldu
k olan canlar gelsin
Tenezzl ve tevazuda topraklar gibi, ayplar rt- Sdk olan canlar gelsin
mede karanlk gece gibi, efkat ve merhamette
gne gibi, gerek dervilikte Hz. Yunus Emre Srr- tevhid zhir oldu
gibi olmamza yardmc ol Rabbim. Hviyyet iln olundu
Enfs-fak nurla doldu
Allahtan dua ve niyazm, tevhid ailesinin muhte- k olan canlar gelsin
rem mensuplarn en knden en byne Sdk olan canlar gelsin
kadar muhafaza etmesidir.
Kulluumuz zevk iledir
Cmlenizi Allaha emanet eder, Ulu Yaratanm- Sohbetimiz ak iledir
dan raz olduu iyilikleri ihsan etmesini tekrar Kemlimiz Hak iledir
tekrar dua ve niyaz ederim. k olan canlar gelsin
Sdk olan canlar gelsin
Selamlarmz ve dualarmz selametiniz iin ol-
sun. Halkla Hak olmu bir vcud,
Ne varsa demde mevcut
rif olan etsin scd
k olan canlar gelsin
Sdk olan canlar gelsin

SABRnle kemle erdin

ahdet srrn bildin
Dostunla sohbete daldn
k olan canlar gelsin
Sdk olan canlar gelsin
 Hikyet Bbnda
Mehmet Emin Hepbildikler

Sa sakal birbirine karm, eski siyah abas ayaklarna kadar uzun biri,
aksak admlarla yryor ve etrafna bakarak yle baryordur:

Yaar el hemm biddagiiiiig!

Un karl dert satyorum
 Hikyet Bbnda
40
Mehmet Emin Hepbildikler

aa, bir yukar inip kan halayklar Bekleme

salonunda beli altl gruplar halinde ateli soh-
betlere dalm aile halk ve ok sevinli konular
zerinde kir teatisi yapan misarler... Belli ki
herkes iin ok nemli ve mutlu bir gn yaan-
yor bu sarayda

U N, ALANA NMET OLUR,

EKMEK OLUR, ORBA OLUR, A OLUR
Btn bu gzellik ve srra ramen on be, on
alt yalarnda olan evin gzel kz hep ask surat-
YA KARILIINDA DERT ALANA?.. l hep mutsuzdur. stne stlk bu kzn, ailenin
ve misarlerin en sevinli anlarnda, bir anda
Efendiiiiim! Esselamu aleykum l klli men ih- ortal skntya sokacak trl olumsuz sorular
teda ve isteklerle herkesin huzurunu karma gibi bir
Evvelen, bir eya karlnda baka bir eya ve- huyu daha vardr. Evde gen kz ok seven, ken-
rilerek yaplan alverilere biraz malumat ge- di yanda bir de hizmeti kz yaar. kisi hep bir-
tirelim ki yeni neslin taze dimalar eziyet ek- liktedirler ve iyi srdatrlar. Gen kz odasnda
mesinler Eski zamanlarda ekser halk arasnda bu gn sabote etmeye ynelik bozguncu planlar
altn-gm ake yani para gibi al verilerde ile megulken, hizmeti kz odaya girer: Gzel
kullanlan deerli nesneler yoktu. Vardysa bile hanmm, sizi anneniz hanm sultan aaya is-
ancak sultanlar, derebeyleri, aalar ve yksek ge- tiyor? der. Gen kz bir hmla ayaa frlar ve:
lirli, akareti devaml, varlkl hanm ve bey efen- Sana odama girebileceini kim syledi, abuk
dilerde bulunurdu. Halk arasndaki alveriler, defol buradan! Yoksa imdi seni!.. fkeden la-
takas yani mal karl, ayn deere tekabl eden fnn sonunu bile getiremez. Hizmeti kzn d
baka bir tr mal verilerek yaplr; kabala usu- kopar, hemen kp gider. Gen kz, kendisine ok
lyle ihtiyalar karlanrd. sayg duyan bu hizmetiye yle sert kt iin
nadim olur. Sanki yz mahzunlar ve belli be-
Hicretin alt yznc yllarnda Badatn orta lirsiz dnceler iinde birka mrldanma dk-
halli bir evinde... ok zr dilerim! Buna sadece lr dilinden: Niye dert ve keder sarsn ister, bu
orta halli bir ev deyip i dnyama benim
gemek biraz hodbin- Gen kz seslenir: Hey satc! Dur biraz. Pej- Krla hep dkle mi
lik olur Buna her mrde klkl adam durur. evredeki merakllar da bu lem, hep kasvette
hakk mahfuz bir saray dikkat kesilirler. Adam yorgun bir sesle sat vir- mi ola yreim! By-
yavrusu da denebilir. dini tekrarlar Yaar el hemm bid digig Gen le mreffeh bir hane-
ok ferah, mzeyyen kz: Tamam, tamam anladk un karl dert miz var, annem ba-
bir bahe iinde kurul- satyorsun. Nasl bir ey bu? Gster bakalm. der. bam karde ve dad
mu, olduka sekin Neden gzel yok, hep
bir mimarisi olan ihtiaml bir malikne. evre- irkin var, nedendir gnlmn feryad?.. Nerde
sinde gz alabildiine balar, bostanlar, yer yer bir iyilik zuhura gelse, ateler benliimi si zan
rldayp akan kk dereler ve nameleri din- Var bir musibet gelecek, neredeyse! Belki diner
lemeye doyulmaz, trl eit seslerle ark sy- bu hrnlk o zaman!..
leyen kular Girite antika ilemelerle sslen-
mi bekleme mahfeli, sal sollu misar arlama Ailede hep ilim ehli var demitik ya bu gzel kz-
odalar resmi toplantlar ve kutsal trenler iin mz da gzel szler syler, gzel yazlar yazar, pek
zel tahsis edilmi geni ve mreffeh bir dn iyi de resim izer. Velkin hl ve hareketlerinden
salonu veya Ramazan yemeklerine ve dini soh- illallah ektirir. Dertli iirini mrldanrken bile
betlere tahsis edilen her an hazr bir salon. Yu- kafasnda bir yandan da muzr ve bozguncu plan-
kar katlara doru kvrm kvrm dnerek kan lar dnp dolar Tam o srada sokaktan geen
ahap oymal, kpeteli merdivenler. En kymetli sa sakal birbirine karm, eski siyah abas
hallarla tefri edilmi basamaklar Telala bir ayaklarna kadar uzun birine gz iliir. Aksak
 Hikyet Bbnda
41
Mehmet Emin Hepbildikler

admlarla yryor ve etrafna bakarak yle ba- nerede zengin olmak, aylardr cadde sokak mez-
ryordur: Yaar el hemm biddagig! Un kar- ralar dolayorum, bir trl satamadm. nceleri
l dert satyorum Satcy gren gen kz ye- ok eyler istediim iin kimseler almad, sonra-
rinden frlarcasna kalkar. Kaplar alp, kapanr, lar da yat dre dre iki lek una kadar
arplr Merdivenleri uarcasna iner. Misarle- raz oldum. Yine de alan yok. ayet siz alrsanz
rin hayret baklar arasnda kk hizmetiyi de biraz un verin. Siz sevimli hanm kzlar ltfunu-
elinden tutarak sratle sokaa koturur! za muhtacm. Gen kz hizmetisine, mutfaktan
iki lek un ve biraz yiyecek getirmesini syler.
Ve seslenir: Hey satc! Dur biraz. Pejmrde Fazla fazla konmu unla yiyecekler gelir. Satc
klkl adam durur. Adam yorgun bir sesle sa- kutuyu kzlara uzatr ve: Allah sizleri keder ve
t virdini tekrarlar: Yaar el hemm biddagig tasadan uzak tutsun. Her kederin sonu gzellikle
Gen kz: Tamam, tamam anladk un karl biter. diye dua eder. Hemen ardndan da tembi-
dert satyorsun. Nasl bir ey bu? Gster baka- hini tekrar eder: Kk hanmlar, zinhar kutuyu
lm. der. Hrpani klkl satc torbasndan siyah amayn! der ve yoluna gider.
bir kutu karr ve: te un karl sattm ey
budur.diye aklar. Gen kz hiddetlenir: Ne Gen kz dayanamaz ve: Ne yapsak? Acayip bir
demek? Nedir o? Ne var iinde? diye kr. Sa- ey, beynimde imekler akyor! Aalm, baka-
tc: Ben de bilmiyorum, hzn ve keder varm lm m u kutunun iine acaba? der. Hizmeti
iinde. deyince kz iyice ileden kar ve Hayret kz korkar: Yapma gzel hanmm, sakn yap-
bir ey, nasl bilmezsin, ata grelim unu. diye ma! Bana bir ey gelir Allah korusun. Hem bu
barr. Satc rker ve: Aamam! Haaa! Aa- akam niannz var. Aada bunca hatrl insan
mam, kapal kutuyu byle alrsanz aln. Yoksa sizi bekliyor. Bu gnn hatrna u kutuyu ama-
diye kekeler. Gen kz daha fazla dayanamaz: yn! diye yalvarr. Gen kz o gece nianlanaca-
Nasl aamazsn Ya bedevi? Anahtar yok mu, n unutmutur bile Yaps gerei yalanc sa-
yoksa alnt bir mal m bu? diye sylenmeye mimiyetleri, iten pazarlkl konumalar, sahte
devam eder. Satcnn tela da git gide artmakta- zariikleri hi sevmeyen kz: O kadar da srar
dr: Hayr, hayr! Hanm kzm, ben hrsz dei- etmitim, nian lan istemiyorum diye. Nerden
lim. Bana da bunu bir kt bu nian da imdi?
bezirgn kahrimani kisini de ldresiye bir merak sarmtr: Acaba ku- Meraktan leceim, u
ekmek karl ver- tunun iinde ne var? Kutuyu satcya ekmek karl kutuyu ap bakmam
di der. Gen kz Ben veren adam ne tembihlemiti? Sakn ama! Zayi lazm. Baka yolu yok
senin hanm kzn fa- etme! ok kymetlidir, ucuza satma! Merak eder de deyince hizmeti kz
lan deilim. Bu kutu- amaya yeltenirsen hemm ammi humuum olur daha fazla dayanamaz
yu aldn her kimse, Ne demekti btn bunlar? ve: Bala hanmm!
sana iindekinin ne der. Sonrada aniden
menem ey olduu- hanmnn elinden
nu sylemedi mi? Bilmediin meta nasl satar- kutuyu kapt gibi konsolun ekmecelerinden
sn? diye fkeyle barr. Satc Mahcub: Hayr birine koyar ve ekmeceyi kilitler. Anahtar da
efendim sylemedi. Sadece sakn ama! Aarsan arabuk saklar. Haydi, benim gzel hanmm!
hemmi- gamm- humuum olur dedi ve ekmei Tamam! Bak o gzden kayboldu; onu yok sayp
alp gitti. Gen kz ve kk hizmetisi bu klk- aaya giyim odasna inelim. Senin bu akam
sz satcya fkeyle bakarlar: Hemm-i Gamm- mrvvetin var. Hem anne babanz, tm aileniz
Humum Ne anlamsz bir laf. Ne demek oluyor- sizi bekliyorlar. Misarler de merak iindeler. u
mu bu szler sormadn m? derler. Satc: Sor- nian merasimi sa salim huzurla tamam olsun.
madm, soramadm Ekmei ald, kutuyu ver- Herkes huzur iinde dalp gidince, yine gelip ne
di, sakn ucuza satma. Bu ok deerli bir eydir, yapacamza bakarz. Aslnda ben de ok merak
merakl birisine satarsn zengin olursun dedi ve iindeyim der.
yrd gitti. O yle syledi amma Ah ya leyali
ve enhari Ah benim gecelerim ve gndzlerim Nian merasimi kendi detlerine uygun bir ekil-
 Hikyet Bbnda
42
Mehmet Emin Hepbildikler

de hararetle devam etmektedir. Dualar okunur, endiesi ok byktr. Amak iin cesaret gerek-
neeli ve uyumlu bir hava iinde nianlar taklr mektedir. kisi de nutku tutulmu vaziyettedir.
ve genler tebrik edilir, kymetli taklar taklr. Bir kutuya, bir birbirlerine bakmaktadrlar.
Derken akam geceye dner Hayya maasselame
Fi emanillah tahiyyat tayyibat leylikum said Se- Gen kz daha fazla dayanamaz: Bismi subhan
lametle kaln Allahn emniyetinde olun, daima Getir u makas kutuyu ayorum der. kisinden
iyilikler ve gzellikler, geceniz saadetli olsun de t kmyordur. Sessizlik devam ederken gen
Ve benzeri temennilerle misarler uurlanr. kz hizmeti kzn yzne bakar. Hizmeti kz,
Anne- baba ok yorulmutur, halayklar ortal kutuyu ama ii kendinden istenecekmi hissine
toplayp dzenlemektedir. kapldndan tr: Ne olursun hanmcm, yal-
varrm bana sylemeyin, ben ok fena durumda-
Bizim iki srda hemen yukar odaya koarlar. ym aamam! Bana atrmayn, ltfen, ltfen ne
Tam kutuyu konsoldan karacaklarken anne olur!.. diye adeta yalvarr. Gen kz fkelenmi-
hanm efendi fkeyle arkalarndan odaya girer: tir: Allah seni irkin yapsn. Tabansz korkak!
Ne yapyorsunuz burada? Henz misarler git- Ne varm bak sarglar, ktlar hep ben atm
meden neden buraya kardm! Hizmeti
kotunuz? Kz Mzey- kz srar eder: Ha-
yen senin burada ne Gen kz daha fazla dayanamaz: Bismi subhan nmcm, dp ba-
iin var? Ko ortal Getir u makas kutuyu ayorum der. Hizmeti kz: ylmak zereyim, ne
toplamaya yardm et! Buyurun efendim, imdi ve sonra size hep hayr ol- olur o ii bana verme-
Ve sana gelince kk sun diyerek makas hanmna uzatr. yin Gen kz skkn
sarayl; tren boyun- bir ifade ile konuur:
ca souk duruyordun, suratn sisli lamba iesi Tamam, tamam! Baylma, bir de sen dert olma
gibiydi. Sanki akln baka yerlerdeydi. Trende bama. Bismi fettah diyor ve ayorum. Atm!
bir tatszlk kacak diye dmz koptu. Neydi o
senin halin ha!!.. diye bas bas barr. Gen kz Kutunun ii krmz kadife kumala denmitir.
annesinin hakl fkesine biraz yumuama getir- inde de canl m cansz m olduu belli olma-
mek iin her zamankinden daha uyumlu davra- yan, ba midesine eilmi top halinde bklm
np mahzun bir tavr taknr. Bilmiyorum anne, maymun benzeri bir hayvan yatmaktadr. Avu
zr dilerim biraz zgndm galiba. Hem ben ii byklnde, grenleri hayrete gark eden
henz kendimi tanmaya alyorum. Sizden bir hilkat garibesidir kutuda yatan ki gen kz
nian istemediimi sylemitim deil mi? diye hayretle bakrlar. Bu nedir, nasl bir tecellidir?
konuur. Dilde sz kalmam, akl ise zaten sert bir duvara
arpm gibi her yne kvlcmlar atyordur.
Anne hatun, kznn bu mahzun ve uyumlu tavr-
n grnce, onun daha ok gen olduunu, belki lk konuan hizmeti kz olur: Aaa! una bak!
de hakl olduunu dnr ve kendilerinin bu Kk bir maymun ocuk! ok da zayfm, aylar-
ite biraz acele etmi olabileceklerini dnr. dr bir eyler yiyip imediyse lmtr herhalde.
Sonra dald alemden silkinip kar ve annelik Parmamla dokunsam m acaba? der ve aniden
nasihatlerinden birka tane sralayp zaten ok mthi bir lk atar. Daha ona dokunmadan
yorgun olduundan ikyet ederek salona gider mahlk dnp kzn eline hzla vurmutur. kisi
Biz hizmeti kz aaya inip ortal toplayanla- de ok korkarlar ve ikier adm geri srarlar. Ya-
ra yardm ediyor sanyoruz deil mi? Hey yavrum ratk ise ban hafe kaldrp, itlembik yeili
hey! Nerede o hurmann balls? Anne kadn daha gzleriyle kzlara fkeli baklarla uzun uzun ve
merdiven inmeden hizmeti kz kapdan ieri dikkatle bakar Sonra biraz kprdanr, kalkmak
szlp konsoldan kutuyu karr Gzleri full ister ama kalkamaz; tekrar oturur ve: Ben bu-
speed alm, tam kapasite korku, dehet, me- radan size bakyorum, siz de oradan bana bak-
rak ve o yalardaki ferdi heyecan basks ile her yorsunuz. Siz, ey duygusuz bakl dert ve gam
ey nirengi noktadadr. Hemmi gammi humum sevdallar! Ben burada alktan lyorum. Me-
 Hikyet Bbnda
43
Mehmet Emin Hepbildikler

rak saikasndan beyinleri ksa devreye uram mek. Benim her bulunduum yerde dertler, gam
salaklar, koun bana yiyecek bir eyler getirin, keder, skntlar bir biri ardna dizi dizi gelir hi
imdi! Haydii! diye barr. tkenmez. En ok holandm ey rahattan hu-
zurdan burunlar havada olanlar, istediim gibi
Kzlarn ikisi de dp baylacak gibi olurlar. Ya- dize getirmek ve kullanmaktr. ok eitli ve te-
ratk konuuyordur. Hem de ne konuma! Sun- sirli glerim vardr. Her an daha tehlikeli ola-
turlu hakaretler, aalayc ar szler ve ami- bilirim. Sizde, iyilie al, ktlkten uzak dur
rane istekler Hayret, heyecan, korku Hepsi diye kutsal bir deyim vardr ya! Ben bunun tam
vardr kzlarn zerinde ve alamak m yoksa tersini yapar, hep ktl tutarm. Her iim ve
sevinmek mi lazm bilemezler. Vay bamza ge- tm isteklerim dert ile devam eder. Siz insanlar
lenlere! Diye baran hizmeti kz aaya mut- nefsinize uyup hayatnz boyunca saysz tehlikeli
faa koar bir iki dakika iinde niandan kalma olaylara girer, hatalar yapar ve sonunda hsrana
eitli yiyeceklerle geri dner. Getirdiklerini ufak urarsnz. Dehet iinde kalr, mthi skntlar
bir kap iine dorayp kutuya koyarlar. Mahlk, duyarsnz ya te o meydanlarda benim atm
drt merakl gzn dehet baklar arasnda yi- oynar. Ben yle yerlerde vazifeliyim. Aldm
yeceklerin hepsini grev bu Haydi, im-
siler sprr ve tatl Benim her bulunduum yerde dertler, gam keder, di tren grm develer
bir eyler de isterim skntlar bir biri ardna dizi dizi gelir hi tken- gibi aknl brakn da
diye barr. Hemen mez. En ok holandm ey rahatttan huzurdan beni msait bir mekna
tatl getirirler onu da burunlar havada olanlar, istediim gibi dize ge- gtrn. O kadar yiyece-
yer. Yemeini yiyen tirmek ve kullanmaktr. i yedikten sonra!!! Bir
yaratk biraz canla- de kova kova su imi
np ayaklar stne gibiyim. Karnm- mi-
kalkar. Kzlar korkudan adm geriye kaar ve dem! Ateler bast, haydi ne durursunuz gt-
ona uzaktan bakarlar. rn beni Aptal aptal bakmayn Gen kz sa
elini kafasna iddetle vurur bir yandan da sy-
Yaratk minik ellerini kutunun kenar duvarna lenmeye devam eder: Vay bamza gelenlere!
koyar Be hey! Siz iki dncesiz, mark ku Veyl olsun bana! Al unu helya gtr Humumu
beyinli! Hani yemek yiyen birine sofra adab bir Beyza raz gelmez ve: Hayr! O gtrmesin! Sen
ey daha ikram edilir bilmez misiniz? Ekmek de- gtr! Senin meselen bu. Bu senin istediindir.
yince ikinci kelime ne gelir aklnza ha! Gen kz Derdi, gam ve varsa faidesi hepsi sana aittir
gayri ihtiyari Su! Su! diye barr. der. aknl dorua kan gen kz Tamam
ben gtreyim der ve kendi kendine bir yn si-
Fakat sarayl kz: Ne oluyor bize canm! Bu ukala nirli szler mrldanr Efsunlanm gibidir, ku-
bcein her istediini yapyoruz. Bir de olmadk tuyu alp banyoya gtrr. Kapy ekip bekler.
hakaretleri zerimize yadryor bamza dert mi Sonra alp sessizce eski yerine brakr ve ylr-
aldk bunu ne? diye isyan eder. Sanki bunu duy- casna divann zerine der; sarsla sarsla h-
may bekleyen yaratk konumaya balar: Ha krklarla alamaya balar. Hanmnn bu haline
unu bileydin. Gnaydnlar hanmefendi! Biraz ok zlen hizmeti kz yle der: Ah hanmm
ge oldu ama yine de tebrikler olsun imdi nce ah! Nereden geldi bu musibet bamza. O hrpa-
benim adm ukala, bcek, mahluk ve de yaratk ni herif buraya gelemeden dp lseydi ya! Bu
deil. Satc ne baryordu bir hatrlayn baka- elimsiz zehir dilli bcek klkly ben imdi bir
lm, haaa! Ne diyordu? Yaar el hemm biddagig vuruta ezip gebertmez miyim? Onu ben gtrp
yani un karl dert satarm diyordu. yle tahtesseraya atmaz mym? Sen alama gzel ha-
deil mi? Siz rahattan huzurdan usanm ham nmm kendini helak edersin. Humumu Beyza
dvelek kafal tazeler de kotunuz, un verdiniz, sze girer: Siz kendi kafanzdan hibir ey d-
derdi aldnz. Eee! Unu alan gitti. Size de ben kal- nemezsiniz. Kendi enaniyetinizden karaca-
dm. imdi size kendimi tantaym benim adm nz her hangi bir uygulama benim lehime a-
Humumu Beyzadr. Yani beyazl gam, keder de- lr. Btn nefsan ilerin, sui niyetlerin stad
 Hikyet Bbnda
44
Mehmet Emin Hepbildikler

benim. Ancak gl olmann da bir snr vardr. ve salam giysiler tedarik edinin. ok yol yr-
Senin -hizmeti kza dner- itiyak iinde Allah yeceksiniz. Pabularnz rahat ve dayankl olsun.
her eye kadirdir l bd/phesiz bir yardm eli Gda antalarnza bolca malzeme doldurun. Yol-
verir deyiine; u gam keder kuyusuna dm da a ve susuz kalrsanz bu yolculuu baara-
gibi alayp rpnan saray marnn haline ba- mazsnz. gn iinde pirin katna varmamz
kp derim ki! Bu gnlk bu kadar eza cefa yeter. lazmdr. Haydi, akn akn bakmay ve ap-
Benim istirahat etmem lazm. Sizler de dinlenin, tall brakn. Vaktimiz gn, fazla deil ki
gcnz toplayn. Yarn ve dier gnler ok gen kzn zntleri bir anda ok daha merakl,
daha etteli skntlarla yorulacaksnz ona gre heyecanl bir hale dnr. Humumu Beyzann
syledii btn hazrlklar tamamlarlar. Ev hal-
Bakn u dnyann haline G kuvvet kimin k derin uykudadr Bizim asi kaderzedeler yola
elinde nasl bilinecek? Sokaktaki bir satc mal derler
satyor, kr alyor. Mal alan da onca imknlar
iinde derd-i gama dp stmal gzyalarna Btn mezralar dolarlar Metruk yerleri, ke-
gark oluyor. stelik bir de rkntl tehdit var, nar mahalleleri bir bir arayp, tararlar. Hrpani
nedir bu? Daha var m? Canlar dayanr m? Ba- satcy hibir yerde bulamazlar. Derken, aka-
ka neler olacak bakalm?... Biz bu sorular sora mn ge vaktinde keilerini ala sren bir oba-
duralm, ev halk hayli yorulmutur. ki kzn ne- na da aradklar adam sorarlar. oban sakaln
rede olduunuysa oktan unutmulardr svazlaynca ne demek istediini anlayp, eline bi-
raz para verirler. oban birka defa hmm hmm
Bizimkilerdeki alamalar da haemi, kzlar yaptktan sonra sert bir kla: Ne yapacaksnz
nisbeten sakinlemilerdir Hizmeti kz divan- o hin heri? yi adam deildir o! u dan ardn-
da hanmnn ban okamaya balar. kisi de da efsunlu, rkntl, harap bir evde oturur, ok
iin iin alyordur Bu sessizlik bir saatten faz- acaip biridir. Dikkatli olun der.
la srer ki gen kz tam trl dncelere dal-
mlarken Humumu Beyza kutunun iinden var Vakit ilerlemi, ortalk alacakaranlktr ve de bi-
gc ile barp ortal nlatr: Hey sizler! Ora- zimkiler de ok yorgundur. Buna ramen da
da ylp kalm derdi trmana geerler.
gam ikizleri! Buraya Dada bir tuhak
gelin. Kutuyu an ve imdi yannza bol miktarda ake aln. ok vardr. Her tarafta h-
szlerime kulak verin. lazm olacak. Kaln ve salam giysiler tedarik rtl, grltl, bir
Benden kurtulmak is- edinin. ok yol yryeceksiniz. Pabularnz alma. Ufakl b-
tiyor, nasl yapsak diye rahat ve dayankl olsun. Gda antalarnza ykl canllar her biri
beyinlerinizi paralyor- bolca malzeme doldurun. ayr gaye peinde ha-
sunuz biliyorum. imdi reket halindedirler
beni iyi dinleyin. Yedi ylda bir, iyilik tarafm tu- Aalar, talar, bitkiler her biri ayr bir tecelli ha-
tar benim! abuk hazrlann beni size satan ada- lindedir. Kzlar korkularndan her nefes zikir ve
ma gtreceksiniz. O da size nceki satcy tarif salvat iinde yrmeye devam ederler. Kutudan
edecek. Size nerede yaadn sylesin, bylece baz mrltlar gelir ama kimsede onunla ilgilene-
bu dert kutusunun ilk k yerinin marifetisi cek hl yoktur. Da ap aaya doru indikle-
olan adam bulursunuz. O benim pirimdir. Basit rinde tatan yaplm ok eski bir eve gelirler. Ev
bir hata yznden ceza olarak beni bu kt hale botur ve etrafta ses seda yoktur.
koyan odur. Bu gnlerde bir balanma, bera-
at gnleri olmal hissini alyorum. ayet o beni Gen kz: Selam ve merhaba! Evde kimse yok
balarsa eski halime dnerim. Siz de benden mu? diye ekine ekine seslenir. O srada Hiz-
kurtulursunuz. Hem benim nasl yedi katl bir meti kz: Bak u dip odada birisi var gibi, ona
dert olduumu ve hem de nice dertlere derman soralm hanmm! Semihna!!!
bir cevher olduumu anlarsnz. imdi yannza -Afedersiniz- Ya sahibiddar, Ey ev sahibi! Biz
bol miktarda ake aln. ok lazm olacak. Kaln yal bir satc aryoruz. Hani u dert satan ihti-
 Hikyet Bbnda
45
Mehmet Emin Hepbildikler

yar, bize bi yardm eder misiniz? diye seslenir. El pn hem af dileyin

Orada duran ok yal bir kadn eliyle ieriyi ia- pek sam olun szne
ret eder, sonra da yerinden glkle dorularak O pir hem ok celalidir
kzlar ieriye, yal adamn yanna gtrr. l- hem cemaliyle cemil
yor! der. ok yaland birdenbire. Ne olduunu
anlayamadm. Gelir gelmez yataa uzand. Ne bir Yeil vadide bulunur
ey istiyor, ne konuuyor, ne gryor, ne iitiyor. lker kz ona delil
Kprdanacak hli yok cansz gibi sanki. Bende de
Okumas bitince: Hepsi bu kadar? Ne anladk
zaten hayat eseri kalmad, hi halim yok ne yap-
biz imdi bundan haa? Siz bir ey anladnz m?
sam bilemiyorum Gen kz yal kadna dner
O srada kutudaki mahluk seslenir: An! An
ve: ok ok ifalar olsun nineciim de, o imdi
u kutunun kapan ben anladm. An u kapa-
hi konumuyor mu? Bizim ona ok mhim bir
zaten burada bunaldm. Yeil vadi, nmzde-
soracamz vard da der. Hizmeti kz sabr-
ki u yksek dan ardndadr. lker kz da bu
szlkla lafa karr: Haydi bizim gzel ninemiz,
mevsimde afak vakti doan lker yldz kme-
unu uyandr. Bamzda byk dertler var. Bak
sidir. Ona kble yldz da denir. Bize o yldz yol
stmz bamz perian, yorgunluktan lyo-
gsterecek demek istiyor iirde. Dier zararda
ruz. Al sana bir avu ake verelim. Bize yardmc
siz kzlarn hayat stne biraz hicivli talamalar
ol. Hadi bizim yardmsever ninemiz, sen bi gayret
yazlm, biraz da tavsiye galiba.
uyandr u adam diye yalvarmaya balar.
Yal kadn: Ah be kzlarm, akeler iin minnet-
Kzlarn kafas karmakarktr u acaip mahlk
tarm, ama nasl edeyim bilmem ki bu heri dn-
da nice derin bilgilere sahipmi. Pes dorusu!
den beri urayorum bir trl uyandramadm.
Diye geirirler ilerinden. Onun szlerine baka-
Yalnz bana yatmadan
rak nlerinde dal
evvel bir kt verdiydi,
Kahrimani Pir efendi i bu dalar ap gelen, gn- dereli bir hayli zorluk-
ben de cebime attm.
ler geceler demeyip, derde derman yolunda metanet lar grnd, ancak
Okumak bilmem. Aln
ve cesaretle tehlikeli mesafeler kat edip ifa menzi- sonunda bir huzur
ite burda. Neler yaz-
line ulaabilen iki gen kzn ufakl bykl btn ve kolaylk be-
yor bakn der. Gen
mkllerini samimiyetle dinler. lirtisi olduu hissine
kz kd kocakarnn
kaplrlar. Fakat artk
elinden kaparcasna
ayakta duracak halleri
alr: Hani ya! Burada srf iirler yazl. Bu yazlar
kalmamtr, ok bitkin durumdadrlar. Gen kz
bize yaramaz ki diye hayal krkln dile getirir.
kendi kendine Allahm bu bana byk bir ders
Hizmeti kz yine de midini kaybetmemitir:
oldu. ok etin bir imtihan iindeyiz. Daha fazla
Oku hanmm oku, belki anlarz bir eyler, sen
dayanacak halim kalmad. Sen bize kolaylk ih-
oku der ve gen kz katta yazl olanlar oku-
san eyle diye mrldanr. Onun mrldanmasn
maya balar.
iiten hizmeti kz hemen atlr: Amin! Amin!
Amin! Gayret hanm kardeim kendini brakma.
Kim ister surur yerine
gam ve keder gele gnlne
Adresi biliyoruz. Hem bak, mahlk eskisi gibi
eziyet etmiyor, hatta yardmc olmaya alyor
Kim ister glistan ire der. Yal bir kadn onlarn bu yorgun ve aresiz
har ileye sinesine hallerine acr: Bu ge vakitten sonra gidemez-
Dertten halas olmaya
siniz. Bir eyler yiyin, biraz dinlenip gcnz
yine dert gerek neylersin toplayn, yarn seherde yola karsnz. nallah
yolunuz ak ve kolay olur da Pir efendinin kat-
Gerek u ki gam grmeyen, na vasl olursunuz. Bizden de sayg ve selamlar
kymet-i huzuru ne bilsin. bildirirseniz memnun oluruz. Bizim iin de dua
Yetti ise gm- humuum etsin Syleyin, bu adamcaz da Bunda bir
varn bir pirin eline tuhaf haller var. Benim bildiim defadr ld
 Hikyet Bbnda
46
Mehmet Emin Hepbildikler

ld dirildi, ld ld dirildi. Hi anlayamadm, mudur haaa? ki kz ayn anda kr Humumu

bu defa da temelli ld galiba? Ama bir daha di- Beyzaya: Sen sus oradan! Senin eziyetlerin y-
rilirse artk hi lmez herhalde. Her neyse bu bi- znden bak ne hallere dtk. Bir kelime daha
zim derdimiz. Hadi siz biraz dinlenin der. syleme, hele Pirin katna varalm orada bir
bir sorulacak bize yaptklarn! Humumu Beyza
Dertlilere seherde uyku haramdr! kendi kendine sylenir: Ben neymiim be! Ne
eziyetler, ne cefalar yapmm da haberim yok.
afaktan nce yola koyulurlar Gen kz son u aralarndaki gelien sevgiye ve muhabbete bir
gc ile daa trmanmaya balar. Kayalk, talk, bakverin. O eski gen hanmla hizmeti kz bun-
dikenlik demeden, yzne arpan sert allara lar m? Hey gidi heyyy
ramen, elleri ayaklar diken izikleri iinde ve
her getii al, giysilerinden bir parasn gei Derde derman arayana dalar sorulmaz
creti kabilinden koparp alrken, bu zorlukla- Havf ve reca, mcahede ecirsiz kalmaz
rn hi birisine aldrmadan yoluna devam eder. Ettaibu minez zembi ke men l
Yalnz, arada bir arkasndan mesafe brakmadan zembeleh*(sav)
gelmekte olan hizmeti kz gzetlemeyi ihmal Ger bir kmil mride varmadan olmaz
etmez. Sonra bir ara durur ve: Ohh! ok yorul-
dum, duralm biraz Hem sen! Bana baksana bi- Onlar, sonunda stleri balar perian halde Pir
raz. Sen dn akam o kocakarnn yannda bana efendinin huzuruna kabul edilirler. El pp yana
kardeim diye mi hitab ettiydin? diye sorar. yakla dertlerini anlatrlar. Btn ikyetler o
Hizmeti kz ok mahub olur: Gzel hanmm, hrpani satcnn ve satt mahut kutu ve iinde-
ne olur beni bala, senin yle derin mahzuni- ki acaip mahlk stnden devam eder... Kzlarn
yetini grnce yre- biri anlatp yorulunca
im daland. Seni Ho sefa geldiniz. Banzdan geen tecellilerden o dinlenirken, dieri
ok sevdiim iin sizler ne derece mahzun olduysanz, biz de o nispet- ikyetleri sralar. Ayn
yle syleyivermi- te memnun olduk. nk o dertli imtihanlarn hepsi yoldan Humumu Beyza
im. Farkna varnca bizim ilmimiz marifeti ile oldu. ikyetleri uzayp gider
ben de ok utandm. ve bin minnet ve rica
zr dilerim bir daha ederler ne olur bu teh-
olmaz diyerek zr diler. Gen kzn sylemek likeli mahlku bizden aln diye Kahrimani Pir
istedii bu deildir, atlr: Kz sen ne diyorsun efendi i bu dalar ap gelen, gnler geceler de-
Mzeyyen! Ne zr, ne aff? Sen bundan by- meyip, derde derman yolunda metanet ve cesa-
le benim candan ileri kardeimsin. Her derdime retle tehlikeli mesafeler kat edip ifa menziline
ortak oldun, benimle aladn. Gel! Seninle hayat ulaabilen iki gen kzn ufakl bykl btn
boyu dost olalm. Dnya ve ahiret gnl birlii- mkllerini samimiyetle dinler. Sakin bir tebes-
mize ahdi misak olsun sm hali iinde o siyah dert kutusunu ellerinden
alr ve ieriye gnderir. Kzlara sknet ve tesli-
kisi de sevgi dolu gzlerle, gnller st duygu- miyet tavsiye eder.
larla birbirlerine bakarlar. Sarma dola olurlar
ve gzyalar boyunlarndan szlp dklr. Ve Pir Kahrimani Efendi konuur: Elhamd-
Yzleri slak, salar, balar birbirine girift ol- lillah, Selam ala Resulillah. Evet, kk hanme-
mu sessiz sedasz alarlar. fendiler, nce aleykm selam ve rahmetullah.
Ve ho sefa geldiniz. Banzdan geen tecelliler-
Kutudaki mahlk daha fazla sessiz kalamaz: den sizler ne derece mahzun olduysanz, biz de
Oh, Ohh! Krk bir kere maallah! Kk ha- o nispette memnun olduk. nk o dertli imti-
nmlar, ii gc braktnz, duygular dnyasna hanlarn hepsi bizim ilmimiz marifeti ile oldu.
daldnz gitti. Bu ne muhabbet byle, alamakl Sizleri daima taknla sevk eden emredici nefsi
sahneler, gzyalar lan ne oluyor byle? Bura- emmareniz, nbet nbet gelen eza ve cefay ben-
daki garibin halini soran m var? A mdr, susuz
 Hikyet Bbnda
47
Mehmet Emin Hepbildikler

liinde duya duya sakinlemeye ve her tecellide aktr diye izah eder. Kzlar heyecanla devam
biraz daha olgunlamaya balad. Bu amaca y- ederler: Bizi affedin efendimiz, ancak sormak
nelik btn ilemler ve Allahn izniyle pepee istiyoruz o kutudaki mahlk nedir? Ona ne
tevafuk eden tm tecelliler de bizim muradmza oldu? Kahrimani Efendi iri ve kaln kalarn
uygun dmtr. yle ki (hizmeti kz atar: Orada durun bakalm! O sizin dnd-
gstererek) Biriniz; sekin bir ailenin en kymetli nz gibi zararl bir ey deildir. Hele yaratk ve
biricik kz, anne- mahlk hi deildir. Onun
baba ve akraba- ad mahlk deil matuk
Kzlar ve genler gz gze gelirler. Annda
larn adetlerine, tur yani verilmi, bahedil-
yakn evresinin
gizli seimler yaplr. Dert kutusunu satn alan mi, anladnz m? Ve a-
cahilane baskla- gen kz Merref, matuk ile can kardei saray racaksnz ama syleyeyim.
rna isyan edip, kakn hizmeti kz Mzeyyende mehdi ile yan O benim olumdur. ok
rahat ve varlkl yana dururlar. gizli ilimlerle kendisini ge-
evinden kayor litirmitir. Marifet ilmine
baka bir ailenin yannda halayk ilerine giriyor. vkftr. nsanla faideli olabilmek iin her trl
Huzurlu oldu mu olmad m bilinmez, kendisi kla girebilir. Sizler imdi meraktan vazgein,
bilir. Dierinize gelince, iinde bulunduu aile- gidip kendinize iyi bir tertip dzen temin edin.
nin gzbebei ve de prensesi gibi gnllerde tu- Haydi!
tuluyor. Ve lakin hanm kzmz emmare nefsin
kskacna dm ucb ve kendini beenmilik Ksa bir zaman sonra kzlar tertemiz beyaz elbi-
tellerinde oynuyor, ok eyleri beenmiyor, her seler giyinmi olarak dndklerinde efendiyi da-
gn ortal fesada eviriyor. Hibir huzurlu ha- vudi sesiyle nat- erif okurken bulurlar. Arada
line sevinmiyor. Aile halkn ksknl, kapris- kalb- zikir yaparak deiik dillerle de nameler
lilii ile sindirmi, etraf dertli yapm, kendisi ilave ediyor ve Resulullaha methu senada bulu-
de mutlu olamyor. lahi kudret, kerimi zl ke- nuyordur.
mal dilediine hidayet verir, huzurlu klar amma
nce verdii nimetlerinden kr ve hamd sena Talaal bedru aleyna min seniyyetil vedai
memnunluunu kulunda grmek diler. Memnun Vecebe kr aleyna ma daani lillahi dai
olmayanlara, yz evirip gidenlere de imtihan
iddetli olur. Bir kemali bir zevali kemal ve bol- Ente emsun ente bedrun ente nrun l nr
luk iinde mutsuzluk gsterenlere zeval gnder- Seyyid er ruslil mmecced seyider ruslil
di. Eh! Zeval iinde biraz eza cefa, biraz korku ve mmecced
mitsizlikten bir hayli sarsnt geirildikten son- Seyyid er ruslil mmecced un lil alemiiin
ra. imdi artk kemali ve cemali tecelliler bala-
Grmeye gzler doyamaz ya resulallah seni
m oldu. Elhamdlillah. Gazanz mbarek olsun
nefsi emmare ile cihad edip iinizdeki canavar Metheden diller kanamaz ya habib Allah
yendiniz ve ihlsa kavutunuz. Haydi, imdi tev- seni
be edin. Sonra da ykanr paklanrsnz. Elbise- (Yunus Emre)
leriniz de ok eskimi, size yeni libas verirler,
giyinirsiniz. Gnahndan tevbe eden hi gnah Gen bir mrid gelip efendiden msaade ister.
ilememi gibidir Efendi onu ba ile evetler. Ve sohbet mahalline
insanlar gelmeye balarlar Efendi haf sesle
Bu konumann tesiri iinde kalan kzlar hep bir dualar okur. Yine haf sesle onlara Hakk yolun-
azdan yle derler: Efendimiz bizi ok mazur da olmann usul ve kaidelerini anlatr. Artk dert
grn. Bizim zel hayatmz ve evveliyatmz ve znt hayatna son verip yeni ve huzurlu bir
nasl bildiniz? Hepsi noktas noktasna doruy- yaam dnyasna dhil olduklarn gen kzlara
du mjdeler. Kzlar btn bu tembih ve tebirler
Kahrimani Efendi: Bize birok bilinmezler ma- karsnda gayet sakin ve saygl olup sadece ba-
lum olur. lim haktr. Hakk ilmine daim olanlara lar ile msbet iaretler verirler. Ve o anda davu-
 Hikyet Bbnda
48
Mehmet Emin Hepbildikler
di bir ses ykselir Tekbiiir! Allahu ekber Al-
lahu ekber la ilahe illallahu allahu ekber, Allahu
ekber ve lillahul hamd.
Herkes ayaktadr, tekbir devam eder Ve ieriye
srmal giysiler iinde iki gen ve yal bir zat gelip
divan dururlar. Efendi yal zata kzlarn yanna
oturmasn iaret eder. Genler de efendinin sa
cenahnda yer alrlar. Ve sohbet balar Kahri-
mani Pir Efendi bir saat kadar sohbet eder So-
nunda da: te imdi bu kzlarmz da ayn dert-
ten strapl olduklar iin dalar, dereleri ap nce sizlerin gnlden kabul etmenizi, sonra ve-
buralara kadar geldiler ve nispet varlklarndan
arnp kurtulua erdiler. imdi onlar, huzurunuz-
da birer ehli tevhid olarak bulunuyorlar. Hepimiz
onlar tebrik ve tebir ediyoruz. Gnlleri huzur-
lu ve srurlu olsun. Ve ey bu derghn sadk ihva-
n! u sa yanmda ayakta duran iki gen benim
oullarmdr. lmi ledn, eriat, tarikat, hakikat,
marifet ehlidirler. Byk olum edep, ahlak ve
insanlk zerinden d memleketlerde vazifelidir.
Dier olum da derghn mensuplarna ilim ted-
risat dersleri ile megul olur diye anlatr. Kzlar
bir yandan, beyin hcrelerinin son tanesine ka-
dar hzl dnceler ierisindeyken bir yandan da
takdim edilen iki genci gz ular ile incelemeye
alrlar. Ve nereden nereye geldik? O kutudaki
mahlk neyin nesiydi? Nereye gitti? Efendinin, o
benim olumdur deyiine gre u genlerden bi-
risi o olabilir mi? Hangisi ya Rabbi aklmz sana
emanet gibi sorular arasnda skp kalrlar.
Ve Efendi Kahrimani kzlara hitaben: Evlatla-
rm! Oullarm grdnz. Eminim ki imdi siz
o kutudaki mahlkun ne olduunu dnyor-
sunuz ite cevab; byk olum matuk sizlerin
devaml ucb/kendini beenme tuzanda sknt
ektiini tesbit etmi. Emmare-i nefsin doyum-
suzluuna uram hem ailelerinizi hem de ken-
di hayatnz huzursuz ediyormusunuz. Biz de
baz marifetler dndk ve matuk bu vazifeyi
de zerine ald. O kiilik deiiminin ilmine vkf
olduu iin ok tuhaf bir surete brnd. Humu-
mu Beyza eklini ald ve Ya sarel hemm bid di-
gig oyununu biraz imtihan biraz hiciv olsun diye
ortaya koydu. Sizlerin rahat hayatta iken sknt-
lar isteyen hlinize, daha dehetli dert ve eziyet-
ler, iinden klmaz korkulu, meakkatli hller
gsterdi. Anlayacanz, sizleri mitsizlie gtr-
mek; aresizlik iinde gurur ve kibriniz krlsn,
gzyalarnz dklp gnlnze tevazu, teslimi-
yet, dua gelsin diye byle bir mekir hazrladk. Bi-
iznallah imtihan oyunu iyi tuttu. Sizdeki cesaret
ve metanet sayesinde de ok kr beklenmeyen
bir aksilik de olmad. Neticede duruma bir are
vererek, kendi kurtulu gayretinizle dalar
dereler ap buralara gelmeyi baardnz. imdi
u yannzda oturan zat sizin veliniz ve deliliniz
oluyor. -Onun da kim olduunu siz sonra sorar
renirsiniz- Sizleri bu iki olumla evlendirmeyi
murad ediyorum. Dnyada ve ahirette e olarak
linizden de msaadelerini isteyerek hanemize
derghmza eref, saadet getirmenizi mit edi-
yor kabul etmenizi diliyorum
Kzlar ve genler gz gze gelirler. Annda gizli
seimler yaplr. Dert kutusunu satn alan gen
kz Merref, matuk ile can kardei saray kak-
n hizmeti kz Mzeyyende mehdi ile yan yana
dururlar. Tekbirler ve salvatlar cokusu iinde
nian ve nikhlar akd edilir. Halisane tekbirler
ve daima sevgi, saadet, huzur dualar yaplr. la-
hi grubundan gnlleri doyuran mersiyeler din-
lenir. Birlik ve ballk hakknda dizeler okunur.
Salavat- erif ilahileri ihvann cokulu zikirleri
ile devam eder Ksacas ok mstesna bir gn
yaanr. Bermutat emsali nadir bulunan leziz yi-
yecek ve iecekler de tevhid itihas ile bol bere-
ketli yenilir, iilir.
Nice bin yllar iyilie gzellie ve sohbetin niha-
yetsiz sefasna diyelim.
Ne bahtldr ol kii ki okuduu Kuran ola,
Mevla ona rahmet klar gnl dolu iman ola
(Yunus Emre)
Her kim bu kzlarn eski dnyalar ne oldu diye
sorarsa siz deyin:
O dnyalar ezeldendi ezelden
 Namenin Dili
Ender Doan

Kulaktan kalbe giden yolu

temiz tutmak
zorundayz

Bir kimse gzel sesten ne kadar zevk alrsa

bilinmeli ki elest hitabndan o kadar lezzet almtr. (Kueyr)
 Namenin Dili
50
Ender Doan
Kulaktan kalbe giden yolu temiz tutmak zorundayz

him bir kayna olarak nitelendirilen Kaside-i

Taiyyesinde der ki:

Ne vakit bir ho name ve etkili ses dinlesem o

gzel sesin ruhuma tesirinden ve o namenin
ahenk ve letfetinden dolay ruhuma vahdet sfa-

N AMENN DL -II-
t glip gelir, bu saf ve zevk, ruhumu asli yerine
ve gerek fezsna cezbeder. Hatta ruhum suret
alemini ve kesret mertebesini terk edip bu alem-
de ebedi olarak kalmak ister.
Biz hepimiz demin czleriydik; cennette o na-
meleri dinledik durduk. Geri suyla toprak, bize Hz. Cneyde sordular Sem hakknda ne der-
bir phe verdi ama o nameleri biraz hatrlyo- sin? cevap verdi: Haktan bir slktr, Hak kula-
ruz(1) yla dinleyen Hakk bulur nes kulayla dinle-
yen zndk olur.
Bir kimse gzel sesten ne kadar zevk alrsa bilin- Hz. Mevlna, Sem, cenb- zlcellin doan ku-
meli ki elest hitabndan o kadar lezzet almtr. udur, sem, ehl-i hlin kalplerinin deidir.
(Kueyr) nkarclarn mezhebine gre sem haramdr,
aklarn mezhebine gre helldir.
limlerin tm metazik, din ve felsef balant-
lar ile rldr dolaysyla bunlarn amac, bal Yine bnl-Farza kulak verelim;
olduu vahyin znden kaynaklanan prensip- Benim ruhum gzel ses ve hznl name din-
lerden hareketle, Allah ile insan arasndaki irti- ledii srada, makm- kuds ve mertebe-i ns
bat kurmaya ve onu glendirmeye yneliktir olan asli merkezine ve vuslat menblarna yne-
veya baka bir ifadeyle tabiatta var olan ilahi lir, kudret eliyle dzeltilmi ve mayalanm olan
knunlar, vahyin prensiplerine uygun metotlar- mazharm da tab aleme ve unsur mertebesi-
la akla kavuturmak ve onlar insanla tak- ne meyleder. Sem sahibinin sknts, zdrb,
dim etmektir. dnmesi, raks, abukluu ruhun bek alemine,
nefsin de suiyet mertebesine ekilmesine dellet
Her ey her eyle alkaldr dsturunca kainat- ve ehdet eder. Harerden ve sesten soyutlan-
taki dzen, hayatmzdaki dzen, ruhumuzdaki m olan o hitb- izzet, btn ruhlarn harfsiz
dzen hep birbiriyle ilikilidir. Uyum ve denge ve sessiz iittii elest hitabdr. Veya baka bir
asndan bakldnda musiki kainattaki dzen cihetten mcerred hitabtan murad kn emri
ve uyumun bir yansmasdr. Veya musikideki olabilir. Var olan hibir ey, bu hitb iitmeden
uyum ve dzen kinattaki uyum ve dzenin bir asla mevcut olmaz.(2)
ifadesidir.
Namenin tesiri ve dervilerin sema ve zikir s-
Musiki sanat yksek ilimlerden bir ubedir. Ye- rasndaki hli, beikteki ocuun durumu gibi-
gane malzemesi gzel ses olan bu sanat, insann dir. Beikteki kk bebek kundan sertlii ve
ruh ve beden dengesini bulmada etkin bir fali- beiin verdii skntdan dolay alayp inledii
yettir. Musiki, aracsz olarak kalbe ve ruha tesir zaman, ocuun eziyet ve skntsn datmak ve
eder ve insana maverdan esiz lezzetler getirir. onu rahatlatmak iin, kendisine ninni sylenir,
Yahya Kemalin dedii gibi: annesi gzel sesle ona nameler syler. O na-
meler sebebiyle kendisindeki znt ve skntlar
Aar bir altn anahtarla ruh ufuklarn sanki zerinden kalkar, yok olur. O bebek, ses-
Hemen yaylmaya balar sad ve nr akn sizce dinleyen bykler gibi o sese kulak verir ve
dinler. O yavrunun znt ve zdrabnn hzn-
Mildi 13. yzylda yaam olan byk muta- l nameler ve tatl sesle skun bulmasnn ak-
savvf bnl-Frz, lah ak ve muhabbetin m- lamas yledir: Bebein ruhlar aleminden cesed
 Namenin Dili
51
Ender Doan
Kulaktan kalbe giden yolu temiz tutmak zorundayz

mertebesine inmesi yakn zamanda olmutur,
ruhni lezzet gerektii ekilde vcudunda bulun-
maktadr. Cismni alkalar ve kirler yaradln-
da henz yer tutmamtr, elest sznn zevki (5)
ruhunda tze olarak mhede edilmektedir.
Ayn ekilde gzel seste de elest hitabnn lez-
zeti bulunur. Nitekim mam Kueyr buyurur
ki Bir kimse gzel sesten ne kadar zevk alrsa
bilinmeli ki elest hitbndan o kadar lezzet al-
mtr. Elest hitbnn bu dnyada zevkini ve
tadn bilmek isteyen, gzel ses dinlesin zir elest
kelmnn lezzeti gzel seste mevcuttur.
u ayet-i kerime de bu zevkin makbliyetine
hittir. man edip salih amel yapm olanla-
ra gelince, onlar cennette nimetlere ve sevince
mazhar olacaklardr. (3)
Baz mfessirler ayette geen Yuhberun keli-
mesinin gzel name demek olduunu yani,
gzel ses dinleyerek neelenirler manasnda ol-
duunu nakletmilerdir.
ettirmekle kalbleri, ruhlar nuran lemlere g-
trr, pek garib misal levhlar gstermekle, o
ruhlar ve kalbleri lezzetlere, zevklere garkeder.
Kulaktan kalbe giden yolu temiz tutmak zorun-
dayz. Eserden messire, sanattan Sniye giden
yolu bulmak ve bir name zerfetinde sonsuz lez-
zetlere mazhar olmaklmz midi ve duasyla
Muhabbetle kalnz.
1- Mesnevi-i erif
2- Osmanl Tasavvuf Dncesi / Maksd- Aliye f
erhi-t-Taiyye/smail Rusuhi Ankarav
Yayna haz. Prof.Dr. Mehmet Demirci
3- Rum Suresi ayet 15
4- Zemaher, Keaf
5- R.N.K - art-l cz

Nitekim Kef, Ebussuud ve ehl-i tefsirin

ou u sahih hadisi naklederler; Bir gn Hz.
Risaletpenh efendimiz, cenneti ve cennet ni-
metlerini vmekteydiler. Arkalardan bir Arab
Y Rasulallah cennette semvar mdr? Diye
sordu, Aleyhisselam Efendimiz buyurdu ki: Ey
Arab cennette bir nehir vardr, iki tarafnda gen
kzlar bulunur, mahlktn benzerini duymad
seslerle ark sylerler, ite bu cennet nimetleri-
nin en deerlisidir.(4)

Melekt (istidatlar) ve malmat- kalbye ekse-

riyetle kulak penceresinden kalbe girerler. Bu
itibarla, sem(kulak), kalbe yakndr. Ve ayn za-
manda cihat- sitteden (alt ynden) malmat
almas itibariyle kalbe benzer. Zira gz yalnz n
ciheti grr, bunlar ise her taraf grrler. Hatt
kulaktaki zar, nur-u iman ile kland zaman,
kinattan gelen manev nidlar iitir. Lisn- hl
ile yaplan zikirleri, tesbihatlar fehmeder. Hatt
o nur-u iman sayesinde, rzgrlarn terennmat-
n, bulutlarn naralarn, denizlerin dalgalarnn
naamatn ve hkeza yamur, ku ve saire gibi
her nevden Rabbn kelmlar ve ulv tesbiht
iitir. Sanki kinat, lah bir musik dairesidir.
Trl trl vazlarla, eit eit terennmtla
kalblere hznleri ve Rabban aklar intba
 Yazar: Dr. hsan Szgen
52
B R HKMETL SZ ZERNE
Bir Allah dostu En ufak zerreden Allaha bin yol
gider demitir.
Bugn fen bilimlerinin geldii noktada en ufak
zerreye atom deniyor. Oluum teorisine bakarsak,
ta batan itibaren yaradlnda Allaha giden
birok yol olduu grlr. Bu kainat vardan var
edilmitir.
Bugnn en byk zik ve astronomi alimlerinden
Stefan Hawkinsin Big-Bang diye adlandrlan
teorisine gre ki, bu fen bilimleri evreleri
tarafndan bugn kabul grmektedir. Hibir
ey yoktu ben vardm. Bilinmek istedim ilk
habibimin nurunu yarattm. Ondan da kainat
yarattm Hadis-i Kudsisinde Allah-u Tealann
bize bildirdii gibi O vard. Bilinmek iin Big-
Bang oluturduu nokta yle bir patlayla ald
ki her ey belirlenen llerde dzende tertipte
sistemde ne zerre fazla ne zerre eksik geliti
denir. Har Sresi/24. ayet-i kerimesine uygun
olarak O Allah ki yaratandr. En gzel bir
biimde kusursuzca var edendir. ekil ve suret
verendir. En gzel isimler Onundur. Gklerde
ve yerde olanlarn tm Onu tesbih etmektedir.
O aziz ve Halimdir
yle ki; ilk patlamann -biz ona alm diyelim-
1043nc saniyesinden itibaren zaman ve
mekn mefhumu zik kurallar balam oldu.
Bu anda oluan scaklk deeri 1032 derecedir
denilmektedir. Bugnk gnein scakl Bu kuvvet fazla olursa ekirdek ve elektron
bile 108 derecedir. Mukayese etme asndan
ifade ediliyor. Deniliyor ki zaman saniyenin
Sizden Gelenler
milyarda birine gelince bu akl almaz scaklk
biraz der. Mesela 1018 derece gibi. Burada ilk
elektron ve ztt olan pozitron oluur. Bu ztlk
zik kurallar olarak karmza kar. Zaman
14. saniyeye geldiinde hidrojen ve helyum
atomu ekirdeklerini meydana getiren proton
ve ntron bir araya gelmeye balar. Burada
yukarda ifade edilen elektron ve ztt pozitron
dengesi ok nem kazanr. Pozitron fazla olursa
aa enerji kacak yine pozitron oluacandan
kainat olumayacak. Pozitronla elektron eit
sayda olsa sadece enerji oluacak yine madde
olumayacakt. Elektron says fazla olmal ki
enerji ve elektron akta kalmal bilahare eit
sayda protonla birleip madde oluabilsin.
Ayn denge, ekirdei oluturan protonla ztt
ntronun birlemesinden de aa proton
kalmal ki yukardaki ak elektron kadar olsun
burada birleme olsun denge tutsun. Bu ekilde
H har ile rumuzlanan hidrojen atomu oluur.
Grld zere her safhada Allah-u Tealann
stn bir yarat esiz denge ve kontrol vardr.
Bu gerek, Furkan Sresi 2. Ayet-i kerimesi
ile ifade edilmitir. Gklerin ve yerin mlk
Onundur. ocuk edinmemitir. Ona mlknde
ortak yoktur. Her eyi yaratm ona bir dzen
vermitir. Belli bir lyle takdir etmitir lk
element hidrojen atomundan sonra, bilahare
dier element atomlarnn yaplnda da sra ile
byk bir kontrol ve irade vardr. Bu hadiseden
bugne kadar 17 milyar yl getii sylenir ama
ilk zik kurallar hi deimemitir.
Stefan Hawkins eer patlamadan bir saniye
sonra genileme oran 100 milyar kere milyarda
bir azalsa evren genilemez iine kerdi
demektedir. Rahman Sresi 7. Ayetinde ifade
edildii gibi Gkyzn onu ykseltti ve mizan
koydu Bu hadiseler oluurken hep Rabbimin
kuvvet ve kudretinin zuhurat grlr. Atomun
oluumunda ve bilahare maddenin oluumunda
gl ve zayf nkleer kuvvet, manyetik kuvvet
ve ktlesel kuvvetler etkilidirler. Gl nkleer
kuvvet ekirdei oluturan proton ve ntronu
bir arada tutar. ekirdek art ykl, elektron
eksi ykl olup manyetik kuvvet dengede tutar.
birbirine yapr. Kainat olumaz. Bu kuvvet
takdir edilenden az olursa dalr yine kainat

Yazar: Dr. hsan Szgen
olumaz. Sonra madde ve kainat olutuktan
sonra sistemleri ktlesel kuvvet bir arada
dengeli tutar. Bu kuvvetin fazlal evreni
meydana getiren feleklerin yani galaksilerin
toplanmasna, bu kuvvetin azl da birbirinden
sratle uzaklamalarna dalmalarna sebep
olur. Rahman Sresi 7 Gkyz onu da
ykseltti ve mizan koydu Rahman Sresi 5
Gne ve ay belli bir hesap iledir ayetlerinde
Alla-u Teala byle ifade buyurmutur. Yukarda
belirtildii gibi evreni meydana getiren en ufak
yap ta atomdur. Zerre ile ifade edilmitir. Bir
milimetrenin milyarda biridir. Mesela elimizde
bulunan anahtar bysn bysn dnya
kadar olsun, atom ancak kiraz byklne
gelir. Atomda hacim asndan ekirdek ok
az yer tutar. O atomun on milyarda biri kadar.
Yine misal olarak yukardaki kiraz tanesi kadar
olan atom 200 metre yksekliinde top olsun
ekirdei toz tanesi kadar grlr.
Grld gibi evrendeki dengenin tesad
olasl sfrdr. Hi yoktur. Gklerin ve yerin spin hareketleri yaparak dnerler. Her daim
mlk onundur. ocuk edinmemitir. Ona
mlknde ortak yoktur. Her eyi yaratm,
ona bir dzen vermitir. Belli bir lyle takdir
etmitir ayeti kerimesiyle mana bulmutur. Yine
mesela ekirdek bilye kadar olsa elektron bir
kilometre uzaklkta ember izer. Bu atomlardan
bugn 109 elementin olutuu malumdur.
Evren olsun dnya olsun bu elementlerin eitli
birlemelerinden oluur. Elementlerin farkl oluu
ekirdeklerindeki proton says iledir. Mesela
hidrojen atom deeri 1dir. ekirdekte 1 proton
ihtiva ettiinden. Altn 79, oksijen 8 vs. gibi Yine
diyelim ki bir atom dnya byklnde olsa
etrafnda dnen elektron ancak elma kadardr.
Elektronlar saniyede 1000 km. hzla dnerler.
Bir silahtan kan merminin hz saatte 1800
kmdir. Ne kadar sratle dnd ortadadr.
Her atomda yedi yrnge vardr. Elektronlar bu
hzla bu yrngelerde dnerler. Hi birbirlerine
arpmazlar. Bu yedi yrngedeki elektron says
sabittir. 2n2 terimi ile ifade bulur, n yrnge
numarasdr. Har sresi 24 ayetinde ifade
bulduu gibi O yaradan var olan ekil veren
Allahtr. En gzel isimler Onundur. Gklerde
ve yerde olanlar Onun ann yceltmektedir. O
galiptir, hikmet sahibidir
Sizden Gelenler
53
Elektronlar foton gibi dalga boyludur deniyor ama
henz zikiler hakikatini zm deillerdir.
O gayb ve mahede edileni bilendir pek
byk ve ycedir Ayet-i kerimesinde hakikat
gizlidir. Elektronlarn bir esas yrngesi bir de
alt yrngeleri vardr. Gne n fotonu alan
elektron st yrngeye ter eder. Alt yrngeye
inerken de enerji verir. te cisimlerin rengi
byle oluur. Fatr Sresi 27 Grmedin mi
Allah gkten su indirerek onunla renkleri eit
eit meyveler kard. Dalardan geen beyaz
krmz deiik renklerde ve sizin iin simsiyah
yollar yaptk Fatr Sresi 28 nsanlardan,
hayvanlardan ve davarlardan da yine byle
trl renkte olanlar var. Kullar iinde ancak
alimler Allahtan gereince korkar. phesiz
Allah stndr ve ok balaycdr
nemli bir husus da udur ki, atomun ekirdeini
meydana getiren proton ve ntronlarn da daha
ufak paralar, kuvarklardan meydana geldii
tespit edilmitir. Bunlar da kendi etraarnda
zikirdedirler. Neticede de atomlar farkl
kimyasal balarla balanp molekl ve maddeyi
olutururlar. Bataki her zerre de Allaha bin
yol gider ifadesi okluk anlamndadr. Daha ok
yollarn gittii aikrdr. nemli olan arif olup
bu yollar grebilmektir. Niyazi Msri hazretleri
ilahisinde yle demitir;
Arife eyada esma grnr
Esmada msemma grnr
Bu Niyazi den de Mevla grnr
Hafz Ahmet Soyyiit Efendimizin de aadaki
msralarnda bu srlar ifa edilmektedir.
Eyada gr esmay
Esmada msemmay
Kefet bu muammay
aheserdir stanbul
Resulullah (S.A.V) Efendimiz de Rabbim bana
eyann hakikatini gster diye dua ederlerdi.
Allah bizlere de nasip etsin. Amin.
 Hayatlar Zikir Olmal
Zeynep Erzkan

H o Buldun mu Ramazan?

Geliin elbette ho ama hele bir de sen syle, ho buldun mu Ramazan?.. On gn ev-
vel gelirim diyerek gitmitin Kim bilir nereye, bilmem uzaklara m? Sznn erisin
geldin bile. Beni de szmn eri buldun mu?
 Hayatlar Zikir Olmal
55
Zeynep Erzkan
Ho Buldun mu Ramazan?

sin yapt nedir? Trl oyunlarla bizdeki varl-

n da Haktan ayr olmadn hatrlatp, bunu
n planda tutturarak edebin dna kmamza
sebebiyet vermek! Halbuki iftihar vesilesi olan,
Hak varl deil Huya kul/Abduhu olup El
fakru fahri diyebilmektir. Bunu evliya sylyor.
Onlar Biz Allahn boyasyla boyanmzdr
diyenlerdir ve aslnda onlara Ramazan gelmez
bile! nk Ramazan onlardan hi gitmez On-
H o Buldun mu Ramazan?
lar gk kubbenin altnda bazs gizli, bazs yan
-yine de gizli- olarak yaarlar. Kimi zaman her-
Geliin elbette ho ama hele bir de sen syle, kesin umduu deil, ummad bedenlerde vazi-
ho buldun mu Ramazan?.. On gn evvel geli- felerini yerine getirirler. Mesela dervi bir beyin
rim diyerek gitmitin Kim bilir nereye, bilmem cahil(!) hanm olabilirler
uzaklara m? Sznn erisin geldin bile. Beni de
Kadncazn beyi mahallelerinde verilen iftar
szmn eri buldun mu?
yemeine davetliymi. Evde bir bana olan
Tekrar ho geldin! Ah bir de Ho buldum desen, hanm, iftarn atktan sonra namazn kl-
biz de ersek u Kadre m, sofrasn kaldrm.
Geri sen tabi ki Ho Derken oturduu yerde
buldum dersin. Bilirsin Onlar Biz Allahn boyasyla tefekkre dalm Bir
her zerredeki faili ve eksik boyanmzdr diyenlerdir ve vakit sonra kap tok-
noksan grmezsin. H aslnda onlara Ramazan gelmez bile! mann sesiyle kendine
senin tarafndan baknca nk Ramazan onlardan hi gitmez. gelmi. Tokmak yle bir
hakikatin grnen bu y- vuruluyormu ki kadn-
zn, kendi tarafmzdan caz kap krlacak zan-
baknca grecek olursak, haddi am nankrler netmi. Elinde lamba komu
snfna gireriz. nk alana teekkr etmek, ve-
Ho geldin bey Ho bulduk, ho bulduk. ki
rene estafurullah demek der. Alann verenin
saattir kap alyorum nerdesin! Kusura bak-
kim olduunu bilmek edebi terke sebep deildir.
ma bey dalmm Tamam tamam neyse
Edebi terk; bildii ile amel etmemek yani olma-
Nerelere dalarsn bilmem ya, sen imdi bana
mak /ham kalmaktr. Kaygusuz Abdal yle di-
iki lokma bir ey hazrlayver de karnm do-
yor;
yuraym.
Bulmak deilmi bilmek,
Kadncaz arm kalm. Kendi kendine Al-
Bilmek deilmi bulmak, lah Allah demi ve sormu Bey, kusura bakma
Evliyya gnl vermek ama sen iftardan gelmiyor musun? Akln er-
Rengine boyanmak imi mez hanm, bunlar ince mevzular Sen yemek
hazrlamana bak.
Biz de, bilmenin illki olmak mnsna gelme-
diine iareten bilmek deilmi olmak diye Hanm, aceleyle hazrladklarn beyinin nne
ilave edebiliriz. Zaten bulanlarn hepsi bilse; bi- koymu. Buyur ayet olsun. Adam yemeini
lenlerin hepsi anlayp olsa dnya evliyadan geil- yerken, hanmnn kendisine merakl merakl
mezdi. nsan, bildii ile amel edendir. Bu vasfa baktn fark etmi. Azndaki lokmay yut-
brnmek iin amelsiz bilgiden Allaha snmak mu, bir yudum su imi ve: Bak hanm, ma-
zorundayz. ayet mevcudatn her zerresinde dem bu kadar merak ettin anlataym. demi.
Hakk mahade edebiliyorsak. Kime kzabilir, Koskoca eyh efendinin konanda onlarca
kimi kandrabilir, kimden kaabiliriz? Peki nef- dervi sofrada, lim, ulema orada Kad efendi
 Hayatlar Zikir Olmal
56
Zeynep Erzkan
Ho Buldun mu Ramazan?

bile vard biliyor musun?.. Anlayacan, ada- rmalar! Farkl farkl gzergahlar! O yoldan, bu
ma bak amma da yiyor demesinler diye yarm yoldan, Manisa zerinden, anakkale zerin-
tas orba, yarm marapa hoaf iip kalktm. den, kestirme, aktarma Otobs tercih ede-
Hmmm demi hanm, Anladm bey, anla- nin, ua tercih edene, ua tercih edenin, treni
dm. imdi anladm! tercih edene, o rmay tercih edenin, bu rmay
tercih edene ya da her neyse kimsenin kimseye
Beyinin nndeki siniyi alarak oturduu yer- Seninki de olacak i mi? deme hakk yoktur.
den kalkm ve odadan karken dnp: Bey, Kuralna uygun seilmi her yol Haktr ve hedef
kahveni namazdan nce mi, sonra m sreyim hep stanbuldur!.. Kararl olann, samimi olann
mangala? demi. Kocas ban sinirli sinirli -mr bitmedii srece- menzile varmamasna
iki yana sallam Ah hanm ah! Bu vakte ak- neredeyse imkan yoktur.
am namaz m kalr? Nerdeyse yats okuna-
cak! Hanm: Ne bileyim bey Amma da yi- Ve imdi ben kendi kendime, nasip bu yolculu-
yor demesinler diye sofradan a kalkan insan, un neresinde kalr diyorum. Bir kere menzile
Vay be ne namaz kld desinler diye seccade- varma istei, sanrm ncelikle nasibinde o men-
den zor kalkmtr dediydim de Maazallah o zile varmak olanlarda zuhura kar. nk istek
namazn da kazas icap eder sanki Neyse, sen itici bir gtr. Kn iinde sakl ve sebepler da-
bana bakma, ben bu ince mevzular anlamam. iresinde bir g Allah bir eyi murat ettii va-
demi. kit kn dediini ve o kn iin gerekli sebepleri
halk ettiini beyan ediyor zaten Elbette yolda
te byle Allah ince mevzular anlamay nasip kalanlar, yoldan dnenler, yolda lenler de olur
etsin. Ve anlayp, gereince yaamay Seneler ama her biri kendi ierisinde o kadar farkl ekil-
evvel birini tanmtm, yalnz yaayan birini lerde gerekleebilir ki, azmz ap tek kelime
Benim Ramazan on iki ay srer; senede bir ay etmeye hacet kalmaz.
yemek vakitlerim deiir demiti. Ramazann
on iki ay srmesi kadar, benim ifadesi dikka- Dnce/kir, var olduu nokta itibar ile vah-
timi ekmiti. Ka tane Ramazan vard ki? Be- dette; iliyata dnt yer itibar ile kesrette-
nim Ramazan, senin Ramazan olabilir miydi?.. dir. Msemma-vahdet, esma-kesret Her ikisi
Allah(c.c.) bir, Hz. Muhammed(s.a.v.) bir, Kbe de Odur. Daha dorusu ondandr. Gzmze bir
bir, kble bir deil miydi?.. Bu kirler kafamn okluun grnmesi, yine onun dilemesiyle ve
ierisinde dolanp dururken, yn/yntem mese- belki de kendini bize izah iindir. nk biz bir
lesi dikkatimi ekmeye yandan tek vcuttan bah-
balad ve bunun hakkn- sederken bir yandan da
Seneler evvel birini tanmtm, yalnz
da dnmeye baladm. milyarlarca insan ve mah-
yaayan birini Benim Ramazan on
Ne vesile ile olursa olsun lukattan bahsederiz. te
zellikle byk otobs iki ay srer; senede bir ay yemek va- aslnda bahsettiklerimiz
terminallerine gittiim kitlerim deiir demiti. bir yerde msemmadr,
zaman bu dnce zih- bir yerde esmadr. Daha
nimde gelimeye devam dorusu bahsettiimiz hep
etti durdu yle ki; misal stanbula gitmek Odur. Bir yerde Onun msemmasn, bir yerde
olsun. Yzlerce, binlerce hatta milyonlarca in- Onun esmasn konuuruz Ve bize farkl farkl
san stanbula gitmek istemiyor mu?.. Evet isti- grnen btn bu insanlara gelen, yine hep o bir
yor yani hedef belli! Bu insanlar hedefe otobsle tek Ramazandr. Ramazan geldiinde hepsi bi-
gidebilirler, uakla gidebilirler, trenle gidebilir- lerek ya da bilmeyerek ayn eyi syler Ho gel-
ler. Hatta zmirden yola kacak olanlar vapur- din Ramazan Ortada karlay, muhatap olu
la bile gidebilirler. mkan el veren zel arabas farkllndan baka bir ey yoktur. nk Rama-
ile gidebilir. Seenekler oktur. Bu ulam ekil- zan, farkl ftrattaki bu insanlarn her birine mut-
lerinden birine karar verdikten sonra rma se- lak surette ho gelir ve her biri kendi nasibince
enekleri kar insann karsna Farkl farkl -ftrat da nasibin iindedir bence- Ramazan
 Hayatlar Zikir Olmal
57
Zeynep Erzkan
Ho Buldun mu Ramazan?

ho karlar. Ve Ramazan yle hotur, yle bir de olsa bile levvame kapsnn aralndan giren
rahmet mevsimidir ki, yeri gelir inanmayan biri- Ramazan esintisini fark edip kck ve samimi
nin avucunu bile tre olup stverir. admlar atmas ne kadar kymetliymi meerse.
Tabi ki konu komu ne der endiesi ile yaplan-
Ramazan Karlama Manzaralar lar deil bizim konumuz. Bizim konumuz, ah
damarndan daha yakn olann drtklemesi ile
Hayata bir ay ara verenler silkelemesi ile hareket deiikliine girenler.

Bazs icra ettii mesleine bir ay iin ara verir.
Belki oru tutmaz, namaz klmaz ama yapt ve
aslnda yapmamas gerektiini ok iyi bildii o
i, Ramazanda kendisine iyiden iyiye rahatszlk
vermeye balar. te srf bu samimiyet ve kendi
lsnde edebe brnme neticesinde, istika-
meti Allaha evrilen hayatlar oalr bu ayda.
Alkanlklarn deitirenler arlard. Ve bu ay gelince onlarda bir mukabele
Bir komumuz vard -iyi saatte olsunlar- mazbut
bir aile idi ama bir trl brakamadklar oyun
gnlerine Ramazanda ara verirlerdi. Haftada
bir iki gn kat oynarlarken bir ay boyunca top-
lanmazlard. imdiki dnceme gre bu dahi
Ramazann o eve ho geliidir... Komularmz-
dan bir tanesi de sadece Ramazanda ban rter,
bazlar da sadece Ramazanda be vakit namaz
klarlard. O gnlerde kendi mertebelerinden
Allaha doru atlan bu samimi, kk admlara
kar pek hogrl deildim. Halbuki bardan olurlard bile. Bu hayrn, kimisinin hayatnda ne
dolu tarafnn -az da olsa- olduunu fark ede-
bilmek de byk nimet. Kiinin, nefsi emmare-
Mukabele balayanlardan bir ksm
(Bunlar gen kardelerim benim hatama d-
mesinler diye yazyorum.) Bir ksm tandklarm
vard ki, sadece Ramazan aynda dini gerekli-
liklerin bir ksmn kendilerince yerine getirme
gayreti ierisine girerlerdi. Bir anlamda sanki s-
lam sadece Ramazan aynda geerliymi gibi ya-
teladr balard Ben, okuduklarnn mnsn
bilmiyorlar ve brndkleri bu hli bir ay sonra
terk edecekler diye yaptklarn pek kymetli bul-
mazdm. Diyemezdim ki, belki bu ii yapmasa-
lar dedikodu yapacaklar; belki Kuran okumann
rahmeti onlar da bu ekilde kuatyor Diye-
mezdim ite O esmalardan bugn iin diledii
bu; yarn kimin ne olaca belli mi diyemezdim.
Onlar ise kararllkla otuz cz Ramazan sonuna
kadar yetitirirler ve Kim zerre arlnca
bir hayr ilerse, onu grr ayetine mazhar
gzelliklerin dou vesilesi olduunu zaman iler-
ledike grdm.

Koturanlar

Din gerekliliklerin ve
zevklerin yanna mill
deerleri de katp b-
tn bir Ramazan ayn
enlie dntren-
ler Bundan elli altm
sene sonra Ah nerede
o eski Ramazanlar
diyecek olanlarn has-
retle anlatacaklarn
bugn yaayan ve ya-
atanlar Allah onlar-
dan da raz olsun.

Ve sadece yemek saati

 Hayatlar Zikir Olmal
58
Zeynep Erzkan
Ho Buldun mu Ramazan?

deienler da geen zamann hayat deil, mr olduunu

bilmeli. Ancak Hay sfatnn kendinde tecelli et-
94 senesinin Ramazanyd. Bir iim iin zmire tiini fark ettii; bu fark ediinin gereince yaa-
gitmitim ve iftarda Adaya dnme ansm kal- d andan itibaren mrn hayata dntn
mamt. Hemen onun kapsna dtm. Ezan idrak etmeli Ve bylece mrler hayat; hayat-
okunal be dakika olmutu. Beni grnce lar zikir olmal
ard. Elimi yzm ykayp sofraya oturdum.
Yalnzd, ocakta bir tencere mercimek orbas
ve sofrada da bir gn nceden kald belli olan
pideler vard. ardm Hasta msn, neden ye-
mein yok? dedim. Yzme bak gzmn
nnden gitmiyor. Hibir ey sylemedi, ylece
bakt yzme Neden sonra Senelerce bunlar
anlattm zannederken tkettiim nefes yeter-
mi. imdi fazlasna gerek yok dedi ve yemeine
devam etti. yle utandm ki, yazarken ayn utan-
c bir kez daha yayorum. Kalktm bir tabak or-
ba koydum kendime. Orulunun hli malm
abucak tkanverdim. Glmseyerek bakt bana
ve Doymadysan daha oook orbam var dedi.
O iftar sofras beni yle bir sallamt. Elbette
ayn tecelli farkl esmalarda farkl neticeler do-
urabilir. Derler ya, kimini sallarlar uyusun diye,
kimini sallarlar uyansn diye

Neticede gzel var, daha gzel var, ok gzel var,

en gzel var. Gzel karlayan var, daha gzel
karlayan var, en gzel karlayan var En bu-
rada gzellikte varlabilecek son nokta anlamnda
kullanlm deildir. Hz. Muhammedin (s.a.v.)
gzelliine iaret etmek iin kullanlmtr. Yani
sonsuz olan Allah olduuna gre Allah gzel-
dir, gzeli sever olduuna gre... Dnmek la-
zm! Allah gzeldir gzeli sever derken, aslnda
kendini sevdiini; seven ve sevilenin ayn gzel
olduunu iimize sindirmemiz lazm. Bunu ii-
mize sindirdiimiz vakit bizi neler bekler, nasl
bir yaant ierisine gireriz ben bilemem. Bildi-
im u ki, nmzde bu yaantnn sahibi varis-i
resuller var. Kendimizce, evvela onlarn taklitisi
sonra da tahkikisi olursak mutlaka kr sahibi
oluruz. O vakit, gzelle gzele doru ve gzel
yaar ve neticesinde inallah gzel oluruz. G-
zel olursak her gecemiz Kadir; her grdmz
Hzr; her aymz Ramazan olur ve senede bir ay
yemek saatlerimiz deiir ite hepsi bu.

nsan dnyada bir mr deil, bir hayat srmeli

ve anneden domakla topraa gmlmek arasn-
 Rzgar

Seninle
ykseldim, zir bana
ak rettin.
Sana takldm ve ilerleyemedim.
Zir ak bir vcda mukayyet bildim.

Halbuki insann hilkati, kendi gibi bir insann

sevgisinde oyalanp kalmak iin dzlmemi
Him

Meer ak yolunda insan bir menzilmi

Fakat durulmas deil, atlanmas lzm gelen bir
menzil; hakikate ulatran bir kpr

Ge!
Ondan da ge, yalnz akta dur.

Son menzil budur.

Onda karar et!

(Smiha Ayverdi Klliyat

Son Menzil)
 Paola Hatice Kimsel Bir Saatlik Tefekkr
60

Hakikat, biz onu (Kuran) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesini sana
bildiren nedir? Kadir gecesi bin aydan hayrldr. Onda melekler ve Ruh,
Rablerinin izniyle, her bir i iin iner de iner. O, tan yeri aarncaya kadar
bir selmdr.

Leyletl Kadr

Lugattan Kadr : tibar, deer, kymet, haysiyet, Enzelnhu; indirdik, nzl ettirdik. Neyi? Cm-
takdir, rzk taksim eylemek. lenin kabul ettiine gre, Kurandan bahsedili-
yor, ben bundan farkl bir aklama duymadm.
e lugattan balamak iyidir. Yoksa kkl- Kurann inmesi ne demek? Beeriyetin, iza
mzden beri hep duyduumuz bu kelimenin enaniyetin baknn ortadan kalkmas, onun
gerek mnsna acaba ne kadar vkfz? Hep yerine ilhi bakn gelmesi... lhi bak as;
duyduk Syleyenler aklamaynca, biz de ya- idrak, gr, hkm, feraset... Ve ona gre d-
va yava zanlarmz o kelimeye giydirmeye nmek, konumak, yaamak... nsanda yeni bir
baladk ve kelimenin altndaki mny kavra- medeniyetin kurulmas; putlar dinini fesh etme-
yamadk. Rahmetli Zki Baba (kuddise srruhu) si, ok tanrllktan tek tanrla gemesi...
kelimelerin ne denli nemli olduunu, rastgele
kullanlmamas gerektiini, birbirlerinin yerine Kadir gecesinin ne olduunu sana ne idrak et-
geemeyeceklerini, konuurken en uygun keli- tirdi? Allahm, ne idrak ettirdi? Yaanmadka
meyi, en doru yerde kullanmak gerektiini hep idrak edilemez!.. Kadir gecesinin ne olduunu
syler, bunun nemini ve ciddiyetini vurgulard. idrak ettiren, kadir gecesi geldii zaman bek-
leyegrsn... Gecelerce... Gece vahdettir, bunun
phesiz biz onu Kadir gecesinde indirdik. iin evvela kesret duygusunun ortadan kalkm
 Bir Saatlik Tefekkr
61
Paola Hatice Kimsel
Bir Saatlik Tefekkr

olmas lazm, insann vahdette kendini de kay-
betmi olmas lazm, o an Kymet gecesi olur, Ka-
dir gecesi olur.
O an bir mre bedel ve bin aydan hayrldr. Bin
ay insann mrn temsil eden bir ifadedir (bunu
sanrm Efendimden duymutum) yani bini on
ikiye blersek seksen ksr sene yapyor. te o
Kadir gecesini yaamak bir mre bedeldir, hatta
btn bir mrden hayrldr. Neden? nk in-
san o geceyi yakalarsa hayat yepyeni bir anlam
kazanacaktr, yani gerek anlamn!.. Ve hakikat
nda bir yol izilir insann nnde, zira daha bir araya gelmek, birbirini tebrik etmek, insan
nce yaadklar takldi, bir nevi hayli, yalan bil-
gilere dayalyd.
Btn mslmanlar, o geceye rastlayabilmek iin
yanp tutuurlar. Hayat anlaml, deerli, kymet-
li klmak iin byle bir geceyi yaamak gerektii-
ni hatrlayalm, bilelim diye her yl bir Leyletl
Kadr yaanr. Neden bu hatrlatmalar ylda bir
kez tekrarlanr? nk yl bir devrandr, bir s-
retir, drt mevsimin yaand bir dnemdir ve
bir anlamda insan hayatnn simgesidir. Doup
bymek, olgunlap meyve vermek, yalanp l-
mek. Bunlar doada her sene yaanr, tekrarlanr
ancak biz dnmeyiz bile bizim de drt mevsi-
mimiz olduunu... Bir yl geti, bir mr geti, ne
fark eder?
O mbarek dediimiz gece gelince bize adeta
yle seslenir: Bir mr geti, bir sene geti, b-
tn yldan, btn mrnden hayrl olan o n ya- yok Onlara dalmay retir, ellerinden tutarak
adn m? Daha yaamadn m? Leyletl Kadrin onlarla beraber dalar. Bencil deildir o.
ne olduunu idrak ettin mi? Leyletl Kadri id-
rak etmi birini buldun mu?
Rablerinin izniyle, yani kulun istidadna gre
(nefsini bilen, Rabbini bilir), nzl eden melekler
ve ruh, Sfat-i ilahi ve Zat- ilahi artk tm Efali
ilahiyi dzenleyecek (min klli emr...). O geceye
rastlayan kul, o vahdette gmlp kaybolan kul o
selamet ierisinde sabah bekler.
O gece yaplan dualar kabul olur... Allahn ira-
desinin nnde bir engel durabilir mi? Yalnz
Onun istedii olur, dedii olur. O gece gnahlar
arnr, temizlenir... Kulun gnah ileyecek bir
zerresi kalmadysa saf ve temiz olur.
Tekrarlanan gelenekler, detler, riteller ancak
ve ancak hakikati sonraki nesillere aktarmak
iindir.
Eer gelenein kendisi, temsil ettii hakikatin
yerine geerse, o detin bir anlam kalmaz. Tabi,
gzelliklerle olumlu duygular beslemek iyidir;
toplanmak, Kuran okumak, dua etmek, iyidir.
Vicdanlar rahatlar, grevimi yaptm diye, deti
yerine getirdim diye. detler istridyenin kabuu
gibidir.
En mkemmel inciyi arayan, o esiz gzellikte-
ki, tam yuvarlak, bembeyaz inciyi arayan dalg
nefesini tutar, dalar derin sulara ve dipten ist-
ridyeyi toplar. kar kenara, aar istridyeleri,
ufak tefek inciler vardr, ya da hi yoktur iinde...
Olabilir Bir daha dalar sulara. Nihayet bir gn
Onu bulur... Bilir ki artk aray sona erdi. Peki
sizce onu kenara koyup, sulara dalmaya ve baka
inciler aramaya devam eder mi?
Sonra bakar ki sahilde baka insanlar var ama
dalp inciyi aramaya cesaretleri yok, ya da o su-
yun altndaki incinin varlndan haberleri dahi
Dini, kuru det zinciri olmaktan Allah korusun.
Meyve, kabuksuz bozulur giderse, meyvesiz ka-
buk da ancak atee atlr.
Ramazan- erifinizi ve Bayramnz kutlarm.
talyadan selmlar.
 Hattat Ahmet Demir
Dostne Hamza Kl

Vahdet-i Vcud Teorisi - VI

Sevgili Dost!
Melmette Tevhit ilkesi; ksaca fail, mevsuf ve mevcut olann Yce Allah
olduunu bilmektir

V AHDET- VCUD TEORS -VI-
Muhterem Dost!
Bir evvelki yazmzda Kuran, tevhit inancn
Allahn evren ve insanla ilikileri alarndan
eitli boyutlaryla ortaya koyar diyerek sze
balamtk. imdi de bunlar kantlayan ayetlere
devam ediyoruz. Onun iitmesi ve grmesi
akllara durgunluk verir....Onun grmesi de,
iitmesi de mkemmel ve hayret vericidir...
(Kehf, 18/26)
Sem ve Basar: itmek ve grmek Allahn
duyma ve grme yetenei sonsuzdur. Bizlere
gre en gizli sesler, dnceler, duygular,
niyetler, hayaller ondan asla gizli kalmad gibi
O, en kn, en uzaktakini ve en saklsn da
en mkemmel bir ekilde iitir ve grr. itmesi
ve grmesi snrl ve kstl deildir. ... phesiz
Allah iitendir, grendir. (Hac, 22/75)Kinatn
sahibi olan Allahn emri ve iradesi dnda
hibir olay ve varlk meydana gelmez.
Planlayan ve uygulayan kendisidir.
nsann kendinde g, kuvvet, ilim, irade... Hatta
gzel ahlak gibi yetenekleri var saymas, bunlar
ile vnmesi bo bir hayaldir.
nk O, Allah, gkten yere kadar her ii
dzenleyip ynetendir (Secde, 32/5)
VeAllahn izni olmakszn hi kimse hareket
edemez (Tegabn, 64/11)
Ve nihayet Onun bilgisi dnda bir yaprak bile
dmez (Enm, 6/59) diyerek evrendeki tek
failin kendisi olduunu bizlere bildirir.
O, kinattaki btn i ve eylemleri yalnzca ve
bizzat kendisi yrtr. lerinde ve hkmlerinde
asla bir orta ve yardmcs yoktur. Tm evrende
Allahtan bamsz, Onun kontrol dnda hi bir
ey yoktur. Gerekte btn ileri yapan Allahtr.
Dostne
63
Hamza Kl
Vahdet-i Vcud Teorisi - VI
Gkten yere kadar btn i ve eylemler Allahn
emir ve kontrolnde gerekleir. Yani O, btn
yarattklarnn her trl hareket ve davranlarn
istedii gibi, tek elden bizzat kendisi yrtr.
Allahtan izinsiz, Onun onay olmadan kimse
hareket edemez. Ksaca u koca evreni ve Onun
btn ilerini dzenleyip yneten Allahtan
bakas deildir. Yani btn illerde/ilerde,
olularda, eylemlerde, gerek fil/ileyen, yapan
Allahtr. Bu anlay tevhit eitiminde Tevhit-i
Efal ad altnda tahsil edilir ve tevhit eitiminin
en nemli derslerinden biridir.
Efl: ilin ouludur, yani iller anlamna gelir.
Fiilin manas; i, olu, hareket ve eylemlerdir.
Buna gre, illerin birlii yani Tevhit-i Efl;
kinatta ve btn yaratlmlarda meydana gelen
btn ilerin, olularn hareketlerin Allahn
olduu, Allah tarafndan gerekletirilmesi
demektir. Baka bir deyile; yaratlm olan her
ey insan, hayvan, bitki, yer, gk vs. bunlardan
oluan, aa kan btn illerin tm Hakka
aittir.
rnein; kendimizin ve dier btn insanlarn
enfslerinde yani, i lemlerinde oluan
dnceler, hisler, hayaller ve tavrlar (sevgi,
nefret, ak, korku, mit, iman, inkr... gibi) ve
afaklarnda, d lemlerinde meydana gelen
iler, hareketler, eylemler (yrmek komak,
her trl i yapmak, kavga etmek, yapmak,
ykmak... gibi) ve yine suver-i berzahiyyede,
yani doada ve uzay boluunda meydana gelen
btn olay ve eylemler (dnyann, gnein ve
galaksilerin hareketleri, yamurun yamas,
rzgrlarn esmesi, bitki ve hayvanlarn
yaamlarndaki btn hareketlilik... gibi)1
te btn bu ilerde, olularda ve hareketlerde
tek ve hakiki fil (ileyen, yapan) Allahtr.
Yani, btn bunlar gerekte Allahn ileridir.
nsann Allahn illerine sahip kmas/
kendisinin sanmas nefsinin kendisine oynad
bir oyundan baka bir ey deildir. nk ...
1 H.Fehmi Kumanlolu, Pir Seyyid
Muhammed Nur, Hayat ve ahsiyeti, s. 51.
zmir-2007
 Dostne
64
Hamza Kl
Vahdet-i Vcud Teorisi - VI

Allah, kendi hkmranlna kimseyi ortak kulaym, tutan eli, yryen ayaym.
etmez. (Kehf:18/26) (Buhari)
Hkmran, en etkin ve en geni manada, her Yukardaki kutsi hadis Allahn fail, mevsuf ve
trl i ve kararlarda egemen olan, iktidar mevcut olduunun baka bir kantdr. Yce
sahibi, yapma ve yrtme hakkn elinde tutan Allah aka Kulumun gren gz, iiten kula,
demektir. tutan eli, yryen ayaym diyerek fail, mevsuf
Allah, gkten yere her ii dzenleyip ve mevcut olduunu belirtmektedir. Ancak
ynetendir (Secde, 32/ 5) bunlarn gerekleebilmesi iin illa da kulun
O Allah ki,... Her eyi yaratp, ona bir dzen nale ibadetlerle Allaha yaklamas m gerekir?
veren ve belli bir kader tayin eden... dir. Ya da Allahn o kulu sevmesi mi gerekir? Mutlaka
(Furkan, 25/2) ki hayr! Zira lemlerin Rabbi olan Allah, her
Dostlar, Allah, gkten yere kadar her ii kendisi insann, her canlnn, her maddenin, her
bizzat dzenleyip ynetiyorsa; bu, kinatta ve nesnenin ksaca tm yaratlmlarn gren gz,
btn yaratlmlarda meydana gelen btn iiten kula, tutan eli ve yryen ayadr. Bu,
ilerin, olularn hareket ve eylemlerin Allah tevhidin bir gereidir. Yoksa nasl fail, mevsuf ve
tarafndan tek elden ynetilmesi olarak mevcut olabilir?
anlalmas gerekir. Burada u soru hakl olarak sorulacaktr; Bu
... Gerek failler biziz. Dorusu biz (vaat kutsi hadisin yzyllardr yaplan yorumu yanl
ettiimizi) yaparz. (Enbiya, 21/104) mdr? Hayr asla! Mutlaka ki dorudur ancak, bu
Baka bir deyile; yaratlm olan her ey insan, yorum halkn anlayna gre byledir. Hakikat
hayvan, bitki, yer, gk... vs. Bunlardan oluan, ehli iin bu hadisin yorumu deiir. u halde
aa kan btn illerin tm Allaha aittir. bu hadisin hakikat manas nedir? Yce Allah bu
Kinattaki bu ilh dzen, yaratlmlardaki hadiste diyor ki;
inanlmaz mkemmellikteki tasarm ve sistemler Aslnda Ben, her yaratlmn gren
Allahn her i ve eylemde fil oluunun mantkl gz, iiten kula, tutan eli ve yryen
izahlardr. Ksaca diyebiliriz ki; Allahn ayaym. Ancak, varlklar bunun hi
illerde fil oluunu; farknda olmadklar gibi akl sahibi olan
yaratlmlarn btn illerinde, tm insanlarn pek ou da bunun anlay ve
hareket, oluum ve eylemlerinde, uurunda deildir. ayet, bir kul bana
Allahn bata hayat, ilim ve iradesinin nale ibadetlerle yaklarsa Ben onu
kuvvet ve kudretinin... Ve isimlerinin severim. Ben onu sevince onun, gren
yaratlmlarda tecelli etmesiyle gz, iiten kula, tutan eli, yryen
gerekleir. aya olduumun anlayn, uurunu
te btn bu ilerde, olularda ve hareketlerde ona veririm.
tek ve hakiki fil /ileyen, yapan Allahtr. Sevgili dostlar! Burada sizlere nemli bir
Onun izni olmadan kimse hareket edemez. aklamada bulunmam gerekir. Zira anlaynz
(Tegbn, 64/11.) yanl olursa grnz ve zevkleriniz de eksik
Bu nedenle bizlerdeki btn i ve hareketleri ve yanl olacaktr.
gerekletiren Allahtr. nsann Allah iin kulland tm kelimeler, zik
...Eer kul bana nale ibadetlerle armlardan uzak temel anlamlaryladr.
yaklarsa ben onu severim. Ben onu rnein, Allah gren ve iitendir ayetini
sevince onun, gren gz, iiten kula, okuduumuzda bu, hi bir zaman Allahn
tutan eli, yryen aya olurum. insanlar ve hayvanlar gibi grd ya da bir gz
Tam karl onun, gren gzym, iiten bulunduu anlamna gelmez. Ya da onun gren
 Dostne
65
Hamza Kl
Vahdet-i Vcud Teorisi - VI

gzym dediinde bir gz olmas gerekmez. mevcut olann Yce Allah olduunu bilmektir.
Basar gz deil grmek demektir. Sem kulak Bilmelisin ki ya da biliyorsun ki Allah, gklerin,
deil iitmek demektir. Her ne kadar bir birlerini yerin ve ikisinin arasndakilerin yani, tm
artrsalar da bu bizlerin ksr ve yetersiz bilgi kinatn sahibidir. Grnen ve grnmeyen her
ve anlaymzn rndr. Ayn ekilde,L faile ne varsa Onun tecelli ve tezahrlerinden baka
illallah btn illerin gerek faili Allahtr, ya da eyler deildir. Grnmeyen i lemi ve grnen
L mevsufe illallah btn sfatlar Ona aittir, d lemi de kapsayp kuatan Odur.
derken yani, Allah i yapar, tutar, yakalar iitir, Bu nedenle koca kinattaki btn i ve
konuur, dediimiz zaman, btn bu ifadeler eylemleri yalnzca ve bizzat kendisi
Onun bizim gibi elleriyle tuttuu, ayaklaryla yrtr. lerinde ve hkmlerinde asla
yrd veya yakalad, kulaklaryla iittii, bir orta ve yardmcs yoktur. u koca
diliyle konutuu, anlamnda deildir. Bu evreni ve onun btn ilerini dzenleyip
kelimeler mecazi/deimeceli anlamda yneten yine onlarn sahibi olan
kullanlmaktadr. Kuranda Allah hakkndaki Allahtr. Yani btn illerde/ilerde,
btn kelimeler dar ve snrl anlamyla deil, eylemlerde, olularda, gerek fil, ileyen, yapan
ancak mutlak anlamyla kullanlr. Bu anlay Allahtr. Dolaysyla btn i ve eylemler Onun
en gzel ve en anlaml olarak Hz. Ali Efendimiz ilerinden bir i, bir olu ve bir tavrdr. O, btn
ifade eder. Aadaki blm okuduunuzda bunlarn gerek olduunu Kuran ayetleri ile ilan
yukarda ne anlatmak istediimizi daha iyi eder.
anlayacaksnz.
...Gerek failler Biziz. Dorusu biz yaparz.
Bir sohbet esnasnda sahabelerden Dibil-i (Enbiya, 21/104) Allah, gkten yere her ii
Yemni Hz Aliye sormu: Rabbini grdn dzenleyip ynetendir...(Secde,32/5) Onun
m? Hz. Ali: Grmediim Rabbe kulluk izni olmadan kimse hareket edemez. (Tegbn,
mu ederim diye buyurunca Dibil-i Yemni: 64/11) Her eyi yaratp, ona bir dzen veren
Nasl grdn demi. Hz. Ali: Onu gzler ve belli bir kader tayin eden Allah, ycelerin
apak grle gremez. Fakat gnller iman ycesidir. (Furkan, 25/2) . Her ii dzenleyip
gerekliiyle grr. O, her eye yakndr. Fakat ynetir (Rad, 13/2) Kmldayan hibir
birleerek deil. Her eyden ayrdr. Fakat varlk yoktur ki. Onu, alnndan yakalayp
onlarsz deil. Syleyicidir, fakat dnerek, hkm ve tasarrufu altnda tutmasn..
dille damakla deil. rade edicidir, kastla azimle (Hud, 11/56) ... Oysa ki, sizi de ve yapmakta
deil. Eyay yapandr, yaptrandr fakat aletle olduklarnz da Allah yaratt... (Safft: 37/96)
deil. Byktr, irilikle deil. Latiftir, gzellikle Onlar siz ldrmediniz, fakat Allah ldrd.
anlatlamaz. Grcdr, duygularla ifade Attn zaman da sen atmadn, Allah att
etmee, anlatmaa imkn yok. Acycdr, gnl ...(Enfl:8/17) lemlerin Rabbi dilemedike siz
yumuaklyla, tarine imkn yok. Yzler dileyemezsiniz. (Tekvir : 81/29) Sizler ancak,
Onun ululuuna kar eilmitir, alalmtr. Rabbinizin dilemesi sayesinde dileyebilirsiniz...
Gnller Onun korkusuyla dolmutur, titrer (nsan:76/30) Dorusu gldren de alatan
durur. 2 da Odur.(Allahtr) (Necm:53/43) Zengin
eden de, yoksul klan da Odur. (Necm:53/48)
Sevgili Dost! Yeryzne ya da neslerinize gelip atan hi
Melmette Tevhit ilkesi; ksaca fail, mevsuf ve bir musibet (irkin, kt, uursuz bir felket)
yoktur ki Biz, onlar yaratmadan nce onu, bir
2 Abdulbki Glpnarl, Nechl Belga kitapta tespit etmemi olalm. phe yok ki bu
Ter. Ve erhi, S 47 st-1965
 Dostne
66
Hamza Kl
Vahdet-i Vcud Teorisi - VI

Allaha pek kolaydr. (Hadd: 57/22)

Yani, btn iler gerekte Allahn ileridir. O

Allah ki, btn yarattklarndan istedii zaman
istedii gibi ileyen, fil, mevsuf ve mevcut
olan, saltanat ve tasarruf sahibidir. nk
kullanlan btn zaman, mekn, hava, su, ate
gibi elementler ve bunlarn iinde bulunan
temel kuvvetler Yce Allahn ilmi, gc,
kuvveti ve iradesinin kontrolnde olduu gibi,
btn bunlarn yardmyla i yapan bedenimiz,
beynimiz, tm organlarmz, tm sistemlerimiz
ve hcrelerimizin her biri de bizden tamamen
bamsz olarak Yce Yaratann kontrolndedir
ve Onun ilminin, iradesinin ve stn yaratnn
eseridir. Bunlara aklmz, irademizle sahip olup
hkmetmemiz asla olas deildir. Btn bunlar
Allahn yaratt mevcut sistemlerin, yine Allahn
koyduu zik, anatomik, biyolojik, zyolojik,
kimyasal... ve psiko-sosyolojik yasa ve kurallarla
uyum iinde almas ile gerekleir. nsan
bedenine yerletirilen bu sistemler herhangi bir
sebepten dolay arzalanrsa o sistemin yapt
iler de kendiliinden iptal olur.

Ve ite Ey Dost! Btn bunlar; Mevcut sebepleri

yaratan ve ynetip sonuca ulatran,
Allahn sistem ve yasalardr. te bu
nedenlerden dolay btn yarattklarnn her trl
hareket ve davranlarn istedii gibi, tek elden
bizzat kendisi yrtr. Yani bata insan
olmak zere btn yaratlmlarn illerinde fil,
sfatlarnda mevsuf ve vcutlarnda Zt mutlak
olarak yrtr. Yaratl kanunlaryla, kinatn
her zerresine ve insann ierisine yerletirdii
sistemlerle. Ayrca yukarda da belirtildii gibi
Fizik, matematik, jeoloji, biyoloji... ve kimyasal
kanunlarla yrtr. Ksaca lemi yine lem
ile ynetir. Ya da, lemi yine kendisiyle
yrtr. nk yarattklarn Hakk (varl
hi deimeyen) olarak, bizatihi Kendisi olarak,
yaratmtr. Biz lemleri Hakk olarak yarattk.
(Hicr;15/85)
Sayglarmla.
 Zuhurat Kmil iftlik

DNLEMEDK SEN!

AFFET ALLAHIM

Sen bizi bala ey yce Allahm. Senin affna ve merhametine yle ok

ihtiyacmz var ki! Byk bir aknlk iinde yayoruz
 Zuhurat
68
Kmil iftlik
AFFET ALLAHIM

dillerle donattk, bozulmaktan koruduk. te

bu, o Aziz ve Alim olann takdiridir(Fussilet
Sresi/9,10,11,12)
Sanki her ey kendiliinden olmu gibi, sanki bize
bahettiklerin doal hakkmz gibi umursamyor
ve dnmyoruz. Sen merhametinle affettike,
rahmetinle ltfettike bizler akas azyoruz.
Ne bu dnyay anladk, ne ahreti! Tam bir gaet
iinde yayoruz.

Biz, gkleri de yeri de bunlarn arasndakileri

de elenip elendirelim diye yaratmadk. (En-
biya Sresi/16) Bir uyansak u gaetten, anlasak
bastmz yeri, itiimiz suyu, tattmz lezzeti!
S en bizi bala ey yce Allahm. Senin aff-
na ve merhametine yle ok ihtiyacmz var ki!
Duyduumuz sesi, grmeyi ve grdmz eyi
Dokunmay ve hissetmeyi bir anlasak!
Byk bir aknlk iinde yayoruz. Ne yaad- Dnmedik! Bu sonsuzluk nedir? Bu sonsuz-
mz alemden, ne bastmz topraktan, ne iti- luun ifade ettii azamet kimindir? Sen Ekber
imiz sudan ne de soluduumuz havadan haberi- olduunu, mtekebbir olduunu syledin, ba-
miz var! nk dinlemedik seni! Kulak vermedik zlarmz ezberledi, ne anlama geldiini dn-
szlerine Uyar ve tlerini dinlemedik! medi; kimimizin iine gelmedi, umursamad.
Grmezlikten duymazlktan geldik. Bilmi olun
Bismillahirrahmanirrahim. Ha, Mim. Rah- ki, gklerde ve yerde ne varsa Allahndr. O, si-
man ve Rahimden indirilmedir bu Bilgi ile zin ne yolda, ne durumda olduunuzu iyi bilir.
donanm bir toplum iin ayetleri, Arapa bir Huzuruna dndrleceiniz gnde ise, yapm
Kuran halinde ayrntl klnm bir kitaptr bu. olduklarnz hemen size bildirir. Allah, her eyi
Mutulayc ve uyarc olarak. Onlarn pek ou hakkyla bilendir. (Nur Sresi/64) Kimimiz
yz evirdi; kulak verip dinlemezler onlar. inanmad, inandn sananlarda anlamad.
(Fussilet Sresi/1,2,3,4)
Anlasaydk byle mi davranrdk! Hangi yolda ve
Her biri kainatlardan stn szlerini, ayetlerini ne durumda olduumuzu bildiine hi teredd-
dinlemedik. Btn bu alemleri yaratan, ilminin dmz olmasayd davranlarmz bu kadar kaba,
ve kudretinin yceliini, gzelliini anlatamaya- pervasz olabilir miydi? Oturmamz, kalkmamz,
camz Rabbimizi dinlemedik. yrymz byle mi olurdu? Kibirlenerek in-
De ki: Siz, yeri iki gnde yaratan inkar edip sanlardan yzn evirme, yeryznde kasla-
Ona ortaklar m kouyorsunuz? O alemlerin rak yrme. nk Allah, kurula-kurula kendi-
Rabbidir. Yeryzne sabit dalar yerletirdi. ni venlerin hibirini sevmez. Yrynde do-
Orada bereketler yaratt ve orada drt gnde al ol, sesini alalt. u bir gerek ki, seslerin en
rzklarn arayanlar iin eit gdalar takdir irkini eeklerin sesidir.(Lokman Sresi/18,19)
etti. Sonra buhar halinde olan ge yneldi Seni dinleseydik azmzdan kan szler byle
<steyerek veya istemeyerek, gelin> dedi. kisi lsz, bu kadar krc ve kaba olabilir miydi?
de: <steyerek geldik> dediler. Bylece onlar,
yedi gk olarak iki gnde var etti ve her ge Her an iin ne yolda olduumuzu, ne durumda
grevini vahyetti. Ve biz dnya semasn kan-
 Zuhurat
69
Kmil iftlik
AFFET ALLAHIM

olduumuzu bildiinin uuru iinde olsaydk. Dzeltmedik neslerimizi. Gnee ve kuluk

Her an senin huzurunda olduumuzun bilinci ve vaktindeki aydnlna, gnei takip ettii md-
zevki iinde olsaydk nasl davranacamz, nasl dete aya, gnei tam grnen gndze, aydn-
oturup kalkacamz arrdk. Daha dorusu l rtt vakit geceye, gkyzne ve onu bina
bir zarafet bir kibarlk ve incelik iinde olurduk. edene, yere ve onu dzlk yapana, ruha ve onu
Azmzdan kan da kulamz duyard. Yemin en gzel biimde ekillendirene, sonra ona k-
olsun ki, insan biz yarattk. Nefsinin ona neler tlk duygusunu da iyi olmay da birlikte ilham
fsldadn da biz biliriz. Biz ona ah damarn- edene yemin ederim ki, nefsini ktlklerden
dan daha yaknz. (Kaf, Sresi/16) Anlasaydk arndran kurtulua ermi, onu ktlklere dal-
bu kadar ftursuz olabilir miydik? Demek ki bu dran da ziyan etmitir. (E-ems/ 1-10.) Affet
uur olumam. O zaman nasl iman ettik diye- bizi ya Rabbi, dnmedik, arndrmadk nefsi-
biliriz? mizi, cesur olamadk. Esir olduk nefsimize!

Hele ki huzuruna geldiimizde yapm olduk-
larmzn hemen bildirileceine iman etseydik,
inansaydk imdiden yzmz kzarr, utanrdk.
nk Allah, her benlii kendi kazandyla
kar karya getirecektir. Allah hesab ok a-
buk grr. (brahim Sresi/51) Hangi yzle y-
celerin ycesi Rabbimin karsnda durabilirim?
Diye utanrdk Gzellii ifadelere smayan g-
zeller gzeli Allahm sen bizler affet.
Bizleri hep iyiye ve doruya ynelttin, tehlikeler
iin uyardn, Ey insanlar! Yeryzndeki nimet-
lerden temiz ve helal olmak artyla yiyin. ey-
tann admlarn izlemeyin. nk o size ak bir
dmandr. Hi kukusuz o, size ktlk, irkin-
lik ve pislik emreder. Ve size Allah hakknda bil-
mediiniz eyleri sylemenizi buyurur durur.
(Bakara Sresi/168, 169) Ey Rabbim sen bilirsin.
Bizi affet ve doru yola ilet!

Bir trl cesur olamadk. Senin vdn er ki-
ilerden olamadk. z sz dorulardan ola-
madk. Esir olduk nefsimize. Sakn eytan sizi
yoldan evirmesin. nk o, sizin iin apak
bir dmandr dedin, dinlemedik anlamadk.
Defalarca uyardn halde eytana uymayn, o si-
zin iyiliinizi istemez, o bir tnedir ki gerekten
inananla inanmayan, inanr grneni ayrt ede-
lim ve size sizin nefsinizi ahit tutalm demene
ramen dinlemedik!
Kolaymza geldi inanmamak. Nefsimiz inanma-
ynca sorumluluklardan kurtulacan zannetti.
Sen de bunun iin kyameti ve ahireti hak olarak
vaat ettin. nanmadk! nandn zannedenler
de yeterince inanmad! Allahn vadi gerektir,
kyamet gnnde phe yoktur dendii zaman
Kyametin ne olduun bilmiyoruz. Ancak bir
takm tahminlerde bulunuyoruz. Onun hakkn-
da kesin bir bilgi elde etmi deiliz demitiniz
(Casiye Sresi/32). Dinlemedik seni ya Rab!
Ey Gzel Allahm ayetlerinle bizi mjdeledin, en
yakn ve dost olduunu, bizi de sana yakn olma-
ya ve sana snmaya ardn, Kullarm sana
benden sorarlarsa ben Karibim, gerekten ok
yaknm. Dua edenin arsna, bana arp
yakard anda cevap veririm. Hadi onlar da
bana karlk versinler, bana inansnlar ki do-
ruyu ve iyiyi bulabilsinler. (Bakara Sresi/186)
Haydi! diyorsun ey Gzel Allahm. Bu ne g-
zel teklif. Merhametinin samimiyetiyle ne kadar
dosta. Bunu duyanlardan ve sana uyanlardan
eyle bizi.
Seni renmeye ve anlamaya almadk. Gnl-
lerimiz dnya sevgisi ile doldu da gnlmzde
sana yer brakmadk. Rabbiniz Allah ite bu-
dur! lah yok Ondan baka. Hereyin yaratc-
sdr, Haliktir O. Ona kulluk edin. O her eye
Vekildir. Gzler onu fark edip kavrayamaz.
Oysaki O gzleri grr. O Latiftir, ltfu ok
olduu halde kendisi grlmez; Habirdir, her
 Zuhurat
70
Kmil iftlik
AFFET ALLAHIM

eyden haberdardr. Gerek u ki size Rabbiniz- zel Mevladr O, ne gzel yardmcdr O! (Hac,
den gnl gzleri gelmitir. Kim grrse kendi Sresi/77,78.)
yararna, kim krlk ederse kendi zararna
(Enam Sresi/102,103,104) Amadk gnlm- Ya Rabbi gerekten yardmna ok ihtiyacmz
z ve gnl gzlerimizi sana. Nedir bu gaet Ya- var. Senin yardmn ve yol gstermen olmadan
rabbi! bizlerin doruyu bulabilmesi imkansz. man-
mz glendir ve sana ve resulne itaat eden,
Samimi olamadk imanmzda. Akas iimize seni anlayan kullarndan eyle. Elif, Lam, Mim.
geldiinde inanr grndk, gelmediinde iten te sana o Kitap! Kuku, elime, tutarszlk
ie sana kahrlandk, inkar ettik. nsanlardan yok onda. Bir klavuzdur o, korunup saknanlar
bazs da Allaha kydan kyya ibadet eder. Ken- iin. Ki onlar, gayba inananlar, namaz klan-
disine bir hayr isabet ettiinde, onunla tatmin lardr. Ve kendilerine rzk olarak verdikleri-
bulur yatr; kendisine bir tne, bir deneme ge- mizden, bakalarna pay karanlardr. Hem
lip attnda yzst geri dnverir. Dnyada sana vahyedilene hem senden nce vahyedilene
da kayba uramtr bylesi, ahirette de. Apak inananlardr onlar. Ahireti gereince kavrayp
hsrann ta kendisi ite budur. (Hac Sresi/11.) anlayanlar da onlardr. te bunlardr Rable-
Her halimizi sylemene ramen dzeltmeye a- rinden bir hidayet zere olanlar. te bunlardr
lmadk! nsan byledir; Rabbi kendisini de- gerek anlamda kurtuluu bulanlar.(Bakara
neyip de ona cmert davranr, nimet yadrr- Sresi/1,2,3,4,5.)
sa <Rabbim bana ikramda bulundu!>der Ama
Rabbi onu skntya uratp rzkn lye ba- Ya Rabbi bizi bu kullarndan eyle.
larsa; <Rabbim bana ihanet etti!> der. (Fecr
Sresi/15,16.) Ya Rabbi, Recep ve aban ayndan sonra ken-
Affet bizleri Yarabbi! dine ait bir ay olarak nitelendirdiin Ramazan
nandk demekle her eyin tamam olacan zan- Ayna, yine senin verdiin hayat ve senin tak-
nettik. Bunun ispat gerektirdiini dnmezlik- dirinle geldik. Bizlere hem rehber, hem hidayet
ten geldik. Elif, Lam, Mim. nsanlar, inandk kayna olarak gnderdiin Kuran bu ay hr-
demeleriyle kendi hallerinde braklacaklarn metine anlamay; tutacamz orularn bizde bu
ve hibir imtihana ekilmeyeceklerini mi sand- edeb, ahlak ve anlay zuhura getirmesini; seni
lar! Yemin olsun ki biz, onlardan ncekileri de tefekkr etmeyi ve neticesinde hidayete eren
tne yoluyla denemiizdir. Allah, zyle sz muttakilerden olmay bize nasip et.
bir olanlar elbette bilecektir. Ve O, yalanclar
da elbette bilecektir. (Ankebut Sresi/1,2,3.) Amin Amin Amin...
Dnmedik, grmezlikten geldik. Affet Yarab-
bi!

Sadece inandk demekle olmayacan defalar-

ca sylemene ramen duymazlktan geldik. Ey
iman edenler! Rku edin, secde edin; Rabbini-
ze ibadet edin, hayr ileyin ki kurtulabilesiniz.
Allah urunda ona yarar bir gayretle didinin.
O sizi semi ve dinde size hibir glk kar-
mamtr... O halde namaz kln, zekat verin ve
Allaha sarln. O dur sizin Mevlanz. Ne g-
 Rzgar

Ne mutlu ki merhametli olanlara Ne mutlu ki

salha susayanlara
Ne mutlu onlara ki kalbi temiz olanlar Allah
grecekler Hz. sa bunu halka sylyor. Peki

S evgili dostumuz Hatice Paola Kimsel, talyan

kardelerimizin Kuadasna geleceklerini ha-
biz Allah gryor muyuz? Soralm kendimize
Grmyorsak kalbimiz temiz deil demektir.
nk Hz. sa yle sylyor. Peki o zaman nasl
ber verince, Allahn lutfu bir sohbet zuhur etti grelim? Kalbimizi nasl temizleyelim? Dmz
vakfmzda Kuadasnda turizm ile megul bir su ve sabun ile temizleriz de kalbimizi nasl te-
baka dostumuz da talyanca eviride yardmc mizleyeceiz? O zaman Hz. sa vard temizliyor-
olunca, feyiz ve bereketi bol bir gece geirdik ok du; Hz. Yahya vard temizliyordu imdi kim
kr Celal Efendi sze: stadm u an bura- temizleyecek?
da bulunmad iin ben konuuyorum diyerek
balad ve devam etti Bu, srl bir ilimdir ve herkese almaz! Temizlen-
menin su ile olan ksm deildir bizim kastettii-
Ho geldiniz, sefalar getirdiniz. Sizler ve bizler miz Temizlenmek iin yaptmz ilerin bize
Hep biriz, ayn gerei anlatan peygamberlere ait olmamas gerekir. Bu nasl olur? Bu, olan bi-
inanp, ayn Allaha iman ediyoruz Hz. sa ru- ten btn ileri, enfsde ve afakta (bizde ve da-
hundan ruh edi ve lleri diriltti. Bu, kitaplar- rda) yapann Allah olduunu kabul edip, bu ha-
dan alnabilecek bir ilim olsayd ller dirilmez- kikati iimize sindirmekle olur. O vakit, kalbimiz
di. O, kendi gnlnden, ruhundan ruh veriyordu. ve ilerimiz temizlenir. Neyden temizlenir? Ben-
Hz. sa vkf olduu hakikati o kadar iten ve ak lik irkinden! lerin Allaha ait olduunu idrak
ile sylyordu ki etrafndakiler gnden gne ka- eden iin srada, sfatlarn da Allaha ait olduu-
labalklayordu. Hz. sa onlara u nasihatlerde nu kabul edip bu gerek dorultusunda yaamak
bulunmutu; vardr. Hayat sahibini, ilim, irade, kudret, iit-
Ne mutlu ki ruhta fakir lenlere Ne mutlu ki me, grme, konuma sahibini bilmek Hepsinin
yasl olanlara Ne mutlu ki halm olanlara Allahn sfatlar olduuna ehadet etmek Bu da
temizliin ikinci aamasdr.
Ve vcut! Onun dahi bize de-
il Allaha ait olduunu anla-
mak ve gereince yaamak
te tam temizlik!

Yaklak on iki yl nce otuz

talyan misarimiz gel-
miti. 1996 ylyd ve b-
rahim Efendi hayattayd.
Olara sohbet etmiti. imdi
de Efendim Boluda ve bu-
gn sohbeti yapmak bana
nasip oldu. nallah baka
bir zaman yine misarimiz
olursunuz da bu hakikatleri
efendimden dinlersiniz Bu

sohbetler Hz. sann akirtlerine yapt sohbe-
tin aynsdr. nann hi fark yok. Biz Hz. say, yaamakta olan gizli dindardr.
Hz. Musay, Hz. Muhammedi birbirinden
ayrmyoruz. Hepsinin gittii yol Allahndr.
Peygamberimiz diyor ki: Benim miracm
sann miracndan, Musann miracndan stn Zahiri temizliin nasl yapld herkese ma-
tutmayn Biz Biliyoruz ki btn Peygamberler-
den Fail Allahtr; btn Peygamberlerden ko-
nuan Odur. Sadece Peygamberlerden mi? He-
pimizden Biz btn yaratlanlar severiz. Bir
ak Yunusumuz var der ki: Yaratlan severim
Yaratandan tr.
Bu srada talyan kardelerimizden biri soru
sormak istediini syledi. Sorusu uydu;
Akla nasl sevebiliriz? Onu nasl takip
edebiliriz?
Akla ancak Allah sever. O, bir kulunu sevdii
zaman o kulunun gren gz, tutan eli, konuan
dili ve yryen aya olduunu beyan ediyor.
Yani bir anlamda o kul yok oluyor ve bu yok olu
ardndan Hakkn varl ile yeniden var oluyor.
Hep yleydi de bu hakikate vkf oluyor Vkf
olan ak oluyor. Ak olan maukta kendini
bulduu vakit de ak mauk bir oluyor Takip
edilecek bir varlk kalmyor yani. Ak sizde ken-
dini ilan ediyor Bunlar kendi kendimize anla-
mamza imkan yok. Olsayd peygamberlerin hi
birisi gelmezdi. Onlarn her biri kutsal kitap-
larda yazl olanlar erh etmekle vazifeliydiler.
Bugn de vazifelerini varisleri ile yapmaktalar
Bizim talyada grevli bir kardeimiz var. i-
nizden bazlar onu zaten tanyor. Tanmayanla-
ra arzu ederseniz telefonunu verebiliriz. nk
tevhid ilmi kitaptan deil bilenden alnr
talyan kardelerden bir soru daha geldi: Sofu
ile dierleri arasnda ne fark vardr?
Halk arasnda ekseriyetle sofu dendii zaman
akla; elinde tesbih, sakall, dinin emir ve yasak-
laryla megul; cennet ve cehennem merkezli bir
din anlay olan kimse gelir. S ise ekli red-
Rzgar
detmeden ikinci plana atm, hakikati znde
Peki beyin ve kalp temiz olunca btn v-
cut temiz olur mu?
lumdur. Gnl temizlii ise belirli bir metot ta-
kip edilerek yaplr. Mesela biz Allah ismini her
nefeste defa belirli bir dzen dahilinde tekrar
ederek balarz bu temizlie Bunu dahi ehlinin
yap demesinden sonra yaparz.
u duvarda asl gl resmi ok gzel Neyi
anlatyor?
Bizde gl Hz. Muhammedi sembolize eder.
Muhammed olanlar gle benzetiriz; daha do-
rusu gl Muhemmed olanlara Baz mnlar,
hemen hemen tm dinlerde sembollerle an-
latlmtr Fakat bu sembollerin ifade ettii
mnlara vkf olamayanlar, o sembollere taklp
kalmlardr.
Mslmanln sembol var m?
Mslmanln belirli bir sembol yoktur. Elbet-
te grdnz bir cami, bir minare ya da secca-
de size Mslmanl hatrlatabilir. Mslman,
neresi temizse orada namazn klar. Onun iin
her yer mescittir. Lakin dinini yaamak isteyen
bir mslman iin bunlarn olmas gzeldir ama
hi birisi olmazsa olmaz deildir. Burada mevzu
deiik boyutlar kazanabilir. Yani bunlar olma-
d takdirde dinimiz yaanamaz deildir ama
tm bunlar da, ifade ettikleri mnlar hatrna
koruyup kollamalyz. Bu adan bakacak olur-
sak Peygamberler de tadklar mnlarn sem-
bolyd diyebiliriz
Soru ve cevaplar bylece devam etti gitti
Sayfalarmz o geceyi olduu gibi buraya tama-
ya yetersiz olduundan size ksa bir zet sunduk.
Sayglar Sevgiler