Epp 4 TG

4
Edukasyong Pantahanan
at
PY
Pangkabuhayan
O
Patnubay ng Guro
C
Unit 1
E D
EP
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng

mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo,
at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa
larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi
D
sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Ikaapat na Baitang
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon
176 na Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayunman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung itoy pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring
gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names,
tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay ng isang kasunduan ng Kagawaran
ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang
kakatawan sa paghiling ng kaukulang pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram
at ginamit dito. Pinagsumikapang matunton upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng
materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring
PY
iyon.
Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong
nakasaad lamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa Patnubay ng Guro. Ang
hindi nakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais makakopya, makipag-ugnay nang
tuwiran sa mga tagapaglathala at sa mga may-akda.
O
Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email sa
filcols@gmail.com ang mga may-akda at tagapaglathala.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
C
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Direktor IV: Marilyn D. Dimaano, EdD
D
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Patnubay ng Guro
Mga Manunulat: Entrepreneur & ICT Eden F. Samadan, Marlon L. Lalaguna,
Virgilio L. Laggui, Marilou E. Marta R. Benisano;
E
Home Economics Dolores M. Lavilla, Imelda O. Garcia,

Bernie C. Dispabiladera; Agriculture Teresita B. Doblon,
Ma. Shirley A. Macawile, Ernesto R. Abletes, Judy R. Rondina;
EP
Industrial Arts Shiela Mae R. Roson, Roberto B. Torres, at

Randy R. Emen
Mga Konsultant: Mona T. Sasing, Cherrypyn B. Barbacena, PhD, Anicia M. Lorica, at
Werson R. De Asis, PhD
Mga Tagaguhit: Entrepreneur & ICT Anife S. Angelo; Home Economics Sharlyn P.
Sanclaria; Agriculture Mar G. Agustin;
D
Industrial Arts Jayson M. Gaduena, Fermin M. Fabella, at

Eric C. De Guia
Mga Tagatala: Erwin Karl I. Antido at Ron Ralph Kenneth L. Ocampo
Mga Naglayout: Phoebe Kay B. Does, Paola Joy B. Does, at John Ralph G. Sotto
Mga Tagapamahala: Glenda M. Granadozin, Rogelio O. Does, EdD,
Marilette R. Almayda, PhD, at Marilyn D. Dimaano, EdD
Inilimbag sa Pilipinas ng Vibal Group, Inc.
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
PAUNANG SALITA
Inihahandog itong Patnubay ng Guro (Teachers Guide) sa mga

guro ng asignaturang Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan
sa Ikaapat na Baitang alinsunod sa K to 12 Enhanced Basic
Education Program.
Ang mga gawain sa kagamitang ito ay maingat na inihanda
upang maging angkop sa edad, kultura, kakayahan, kasanayan,
kaalaman, at interes ng iyong mga mag-aaral. Ito rin ang gagamitin
mo upang iangkop ang mga aralin dito kung kinakailangan upang
PY
maging kaaya-aya sa mga mag-aaral ang mga gawain at pagsasanay
sa mga inihandang aralin. Ang patnubay na ito ay magiging gabay
mo sa buong taong pagtuturo ng Edukasyong Pantahanan at
Pangkabuhayan upang malinang nang lubos ang kakayahan sa
O
ibat ibang lawak ng asignatura. Magagamit mo ang mga ito nang
wasto at angkop sa pang-araw-araw na pamumuhay. Gayundin
mabisang magamit ng mga mag-aaral ang mga kakayanan sa
C
paghahanapbuhay upang lalo nilang mahalin ang kahalagahan ng
paggawa.
D
Ang mga gawain ng mga mag-aaral ay makikita sa Kagamitan
ng Mag-aaral (KM) (Learners Material), kung saan nakasulat ang
pagsasanay, gampanin, at gawaing isasagawa sa pag-aaral ng
E
aralin. Magiging matagumpay sila sa paggamit nito sa pamamagitan

ng iyong paggabay sa kanila.
EP
D
iii
ARALIN PAKSA PAHINA
Entrepreneurship and Information and

Yunit I 1
Communication Technology (ICT)
Aralin 1 Ang Pagbebenta ng Produkto 2
Aralin 2 Katangian ng Entrepreneur 5
Aralin 3 Ang Ibat Ibang Uri ng Negosyo 7
Aralin 4 Mga Entrepreneur sa Komunikasyon at Teknolohiya 10
Aralin 5 Matagumpay na mga Entrepreneur sa Ating Bansa 14
Aralin 6 Ang Kahalagahan ng Entrepreneurship 18
Aralin 7 Ligtas at Responsableng Paggamit ng Computer, 21
PY
Internet, at Email
Aralin 8 Ang Mga Panganib na Dulot ng Malware at Computer 24
Virus
Aralin 9 Pangangalap ng Impormasyon Gamit ang ICT 27
O
Aralin 10 Ang Computer File System 29
Aralin 11 Pananaliksik Gamit ang Internet C 32
Aralin 12 Pangangalap ng Impormasyon sa Websites 34
Aralin 13 Pag-download ng Impormasyong Nakalap 37
Aralin 14 Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Word 40
Processor
D
Aralin 15 Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Spreadsheet 43
Tool
E
Aralin 16 Pag-sort at Pag-filter ng Impormasyon 45

Aralin 17 Ang Email 48
EP
Aralin 18 Pagsagot at Pagpapadala ng Email na may Attachment 51

Aralin 19 Pagguhit Gamit ang Drawing Tool o Graphic Software 53
Aralin 20 Pag-Edit ng Larawan Gamit ang Basic Photo Editing 57
Tool
D
Aralin 21 Paggawa ng Dokumento na may Larawan Gamit ang 59

Word Processing Tool
Aralin 22 Paggawa ng Report Gamit ang Word Processing 62
Application
iv
Republic of the Philippines
Department of Education
DepEd Complex, Meralco Avenue
Pasig City
D
EP
EK TO 12 CURRICULUM GUIDE
ix
D
EDUKASYONG PANTAHANAN AT
PANGKABUHAYAN (EPP)
C
and
TECHNOLOGY AND LIVELIHOOD EDUCATION
O
(TLE) PY
Grade 4
December 2013
(Grade 1 to Grade 10)
PY
O
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
C
E D
EP
D
D Description of Framework
Technology and Livelihood Education encompasses the field of Home Economics (H.E.); Industrial Arts (IA); Agri-Fishery Arts (AFA); and Information, Communication. and
Technology (ICT). The 24 TLE courses can be categorized under any of these fields.
EP
TLE as a course has two streamsthe TR-based TLE and the Entrepreneur-based TLEand every school has a choice as to which stream to offer, with consideration
forfaculty, facilities, and resources. Both streams are based on the Training Regulations, but the Entrepreneur-based TLE embeds entrepreneurship concepts in the
E
teaching of the various subjects in HE , IA, AFA, and ICT.
xi
TLE is geared towards the development of technological proficiency and is anchored on knowledge and information, entrepreneurial concepts, process and delivery, work
D
values, and lifeskills. This means that the TLE that works is one which is built on adequate mastery of knowledge and information, skills and processes, and the acquisition of
proper work values and life skills. The TLE that is functional is one which equips students with skills for lifelong learning. TLE that is concerned only with mere definition of
terms is meaningless and shallow. TLE that is focused on mastery of skills and processes without right work values is anemic and dangerous. An effective TLE is one that is
C
founded on the cognitive, behavioral, or psychomotor and affective dimensions of human development. Therefore teaching TLE means teaching facts, concepts, skills, and
values in their entirety.
O
The diagram likewise shows that entrepreneurial concepts also form part of the foundation of quality TLE. It is expected that TLE students, after using the Learning Modules
on Entrepreneurship-based TLE, imbibe the entrepreneurial spirit and consequently set up their own businesses in the areas of Agri-Fishery Arts, Industrial Arts, Home
Economics, and Information and Communication Technology.
PY
TLE by its nature is dominantly a skill subject; hence the teacher must engage students in an experiential, contextualized, and authentic teaching-learning process. It is a
subject in which students learn best by doing. It is integrative in approach. For instance, it integrates entrepreneurship with all the areas of TLE. It integrates concepts, skills,
and values.
I. LEARNING AREA STANDARD

D
The learner demonstrates the knowledge, skills, values, and attitudes (KSVA) in Technology and Livelihood Education (TLE), which will enable
him/her to gain employment, become an entrepreneur, a middle level manpower and/or pursue higher education.
EP
II. KEY STAGE STANDARDS
E
xii
Grades 46
D Grades 710 Grades 1112
The learner demonstrates an understanding of the
basic concepts of selected TLE course in Home
C
Economics, Industrial Arts, Agriculture and Fishery Arts
basic knowledge and skills in entrepreneurship & ICT, and ICT competencies common to TLE courses such as
Agriculture, Home Economics, and Industrial Arts
O
use and maintenance of tools, observing, safety in the
The learner demonstrates specialized technical skills
that would enable him/her to obtain NC II.
toward the improvement of personal life, family, and workplace, mensuration and calculation, and
community interpreting technical drawings; and gains specialized
knowledge and skills in at least one TLE that would
enable him/her to obtain NC II.
PY
III. GRADE LEVEL STANDARDS
GRADE LEVEL LEVEL STANDARDS

D
The learner demonstrates basic knowledge, skills, and values in agriculture, entrepreneurship and ICT, home economics, and industrial arts that can help
4
improve self and family life.
The learner demonstrates increased knowledge, skills, and values in entrepreneurship and ICT, agriculture, home economics, and industrial arts toward
5
improving family life and the community.
The learner demonstrates enhanced and expanded knowledge in entrepreneurship & ICT, agriculture, home economics, and industrial arts towardthe
6
improvement of the familys economic life and thecommunity.
EP
The learner demonstrates an understanding of basic concepts and underlying principles in developing fundamental skills in Exploratory Technology and
7
Vocational Education (EPP/TLE/TVE).
The learner demonstrates an understanding of his/her Personal Entrepreneurial Competencies (PECs), the environment and market, and process/production
8
E
and delivery of the Technology & Vocational Education course in which he/she has specialized.
9
xiii
10
D
The learner demonstrates an understanding of the principles in preparing a creative and innovative business plan as it relates with marketing, operations
11 and human resource, and simple accounting and financial plans to determine the feasibility and viability of the business of his/her technology and
Vocational specialization.
12
C
The learner demonstrates an understanding of of the principles in applying the business plan of his/her choice based on his/her T&VE specialization.
IV. TIME ALLOTMENT

O
Grade 4 Grade 5 Grade 6 Grade 7 Grade 8 Grade 9 Grade 10
Daily 50mins 50mins 50mins

PY
Weekly 4hours 4hours 4hours 4hours
Grade 4
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content) (Learning Competencies)
(Content Standard) (Performance Standard)
Grade 4 ICT and ENTREPRENEURSHIP
D
Ang mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1.1 naipaliliwanag ang kahulugan at kahalagahan
ng entrepreneurship
EPP4IE-
0a-1
1. Entrepreneurship naipamamalas ang pang- naipaliliwanag ang mga 1.2 natatalakay ang mga katangian ng isang EPP4IE-
unawa sa konsepto ng batayang konsepto ng entrepreneur 0a-2
entrepreneurship pagnenegosyo 1.3 natutukoy ang mga naging matagumpay na
EPP4IE-
entrepreneur sa pamayanan, bansa, at sa
0b-3
ibang bansa
EP
EPP4IE-
1.4 natatalakay ang ibat-ibang uri ng negosyo
0b-4
2. Ligtas at naipamamalas ang nakagagamit ng computer, 2.1 naipaliliwanag ang mga panuntunan sa EPP4IE -
responsableng
gamit ng ICT paggamit ng computer,
E
kaalaman at kakayahan sa Internet, at email sa ligtas
at responsableng 2.2
paggamit ng computer, Internet, at email
natatalakay ang mga panganib na dulot ng
0c-5
Internet, at email sa ligtas pamamaraan mga di-kanais-nais na mga software (virus at EPP4IE -
xiv
at responsableng malware), mga nilalaman, at mga pag-asal sa 0c-6
pamamaraan
D Internet
2.3 nagagamit ang computer, Internet, at email EPP4IE-0d-
sa ligtas at responsableng pamamaraan 7
3. Pangangalap naipamamalas ang nakagagamit ng computer 3.1. naipaliliwanag ang kaalaman sa paggamit ng
EPP4IE-0d-
at pagsasaayos kaalaman at kasanayan sa at Internet sa computer at Internet bilang mapagkukunan
ng computer at Internet sa pangangalap at
C ng ibat ibang uri ng impormasyon
8
impormasyong pangangalap at pagsasaayos ng EPP4IE-
3.2. nagagamit ang computer file system
gamit ang ICT pagsasaayos ng impormasyon 0e-9
impormasyon
O 3.3. nagagamit ang web browser at ang basic
EPP4IE-
features ng isang search engine sa
0e-10
pangangalap ng impormasyon
3.4. nagagamit ang mga website sa pangangalap EPP4IE-
ng impormasyon 0f-11
3.5. nakokopya o nada-download sa computer ang EPP4IE-
nakalap na impormasyon mula sa Internet 0f-12
PY
4. Pag-susuri ng naipamamalas ang nakagagawa ng table at 4.1 nakagagawa ng table at tsart gamit ang word EPP4IE-
Impormasyon kaalaman at kakayahan tsart gamit ang processing 0g-13
Gamit ang ICT
D
sa paggamit ng
productivity tools upang
magpakita ng
4.2 nakagagawa ng table at tsart gamit ang
electronic spreadsheet tool
EPP4IE-
maipakita ang numerical impormasyon
0g-14
at tekstual na
impormasyon sa 4.3 nakakapag-sort at filter ng impormasyon EPP4IE -
pamamagitan ng mga gamit ang electronic spreadsheet tool 0h-15
EP
table at tsart
5. Komunikasyon naipakikita ang kaalaman nakagagamit ng email EPP4IE
5.1. nakapagpapadala ng sariling email
at at kasanayan sa paggamit 0h-16
kolaborasyon
gamit ang ICT
ng
E 5.2. nakasasagot sa email ng iba
EPP4IE -
0h-17
5.3. nakapagpapadala ng email na may kalakip na EPP4IE -
xv
dokumento o iba pang media file 0i-18
6. Paglikha ng naipakikita ang nakagagamit ng
D 6.1. nakaguguhit gamit ang drawing tool o EPP4IE -
knowledge kaalaman at kakayahan productivity tools sa graphics software 0i-19
products sa paggamit ng paggawa ng mga 6.2. nakakapag-edit ng photo gamit ang basic EPP4IE -
productivity tools upang knowledge products photo editing tool 0i-20
lumikha ng mga 6.3. nakagagawa ng dokumento na may picture
knowledge product
C gamit ang word processing tool o desktop
EPP4IE -
0j-21
publishing tool
6.4. nakagagawa ng maikling report na may
kasamang mga table, tsart, at photo o EPP4IE -
O drawing gamit ang ibat ibang tools na 0j-22
nakasanayan
Grade 4 AGRICULTURE
1.1 naisasagawa ang mga kasanayan at kaalaman
EPP4AG-0a-
1. Pagtatanim ng naipamamalas ang pang- naisasagawa ang sa pagtatanim ng halamang ornamental bilang
1
halamang unawa sa kaalaman at pagtatanim, pag-aani, at isang pagkakakitaang gawain
ornamental kasanayan sa pagtatanim pagsasapamilihan ng 1.2 natatalakay ang pakinabang sa pagtatanim ng
EPP4AG-0a-
PY
ng halamang ornamental halamang ornamental sa halamang ornamental, para sa pamilya at sa
2
bilang isang gawaing masistemang pamamaraan pamayanan
pagkakakitaan 1.3 nagagamit ang teknolohiya/Internet sa
pagsagawa ng survey at iba pang pananaliksik EPP4AG-0b-
ng wasto at makabagong pamamaraan ng 3
pagpapatubo ng halamang ornamental
1.4. nakapagsasagawa ng survey upang
matukoy ang mga sumusunod:
1.4.1 mga halamang ornamental ayon sa
ikagaganda ng tahanan, gusto ng mamimili,
D panahon,pangangailangan at kita ng mga
nagtatanim
1.4.2 pagbabago sa kalakaran sa pagpapatubo
ng halamang ornamental (hal: EPP4AG-0c-
intercropping ng halamang gulay sa 4
halamanang ornamental, atbp)
1.4.3 Disenyo o planong pagtatanim ng
pinagsamang halamang ornamental at iba
EP
pang mga halamang angkop dito
1.4.4 pagkukunan ng mga halaman at iba pang
kailangan sa halamang ornamental
E 1.4.5 paraan ng pagtatanim at pagpapatubo
1.5 nakagagawa ng disenyo ng halamang
EPP4AG-
ornamental sa tulong ng basic sketching at
xvi
0c-5
teknolohiya
D 1.6 naipakikita ang wastong pamamaraan sa
pagpapatubo/pagtatanim ng halamang
ornamental
1.6.1 pagpili ng itatanim EPP4AG-0d-
1.6.2 paggawa/paghahanda ng taniman 6
C 1.6.3 paghahanda ng mga itatanim o patutubuin
at itatanim
1.6.4 pagtatanim ayon sa wastong pamamaraan
O
1.7 naipaliliwanag ang ilang paraan ng
pagpaparami ng halaman tulad ng pagtatanim
EPP4AG-0e-
7
sa lata at layering/marcotting
1.8 naisasagawa ang masistemang
pangangalaga ng tanim
EPP4AG-0e-
1.8.1 pagdidilig, pagbubungkal ng lupa,
8
paglalagay ng abono, paggawa ng abonong
organiko atbp
PY
1.9 naipakikita ang pagkamapamaraan sa EPP4AG-0e-
paggamit ng materyales, panahon at pera sa 9
D 1.10
naisasagawa ang wastong pag-aani/
pagsasapamilihan ng mga halamang EPP4AG-0f-
ornamental 10
1.11 nakagagawa ng plano sa pagbebenta ng mga

halaman
EPP4AG-0f-
1.11.1 pagsasaayos ng paninda
EP
11
1.11.2 pag-kumbinsi sa mamimili
1.11.3 pagtatala ng puhunan at ginastos
1.12 naisasagawa nang mahusay ang EPP4AG-0g-
E 1.13
pagbebenta ng halamang pinatubo
natutuos ang puhunan, gastos, kita at
12
EPP4AG-0g-
maiimpok 13
xvii
1.14 nakagagawa ng plano ng patuloy na
D pagpapatubo ng halamang ornamental bilang
EPP4AG-0g-
14
pagkakakitaang gawain
2.1 natatalakay ang kabutihang dulot ng pag-aalaga ng EPP4AG-0h-
2. Pag-aalaga ng naipamamalas ang pang- naisasagawa ng ma hayop sa tahanan 15
hayop unawa sa panimulang kawilihan ang pag-aalaga sa 2.2 natutukoy ang mga hayop na maaaring alagaan sa
kaalaman at kasanayan sa hayop sa tahanan bilang
C tahanan.
EPP4AG-0h-
16
pag-aalaga ng hayop sa mapagkakakitaang gawain Hal. dagang costa, love birds, kalapati,isda, atbp.
tahanan at ang 2.3 naiisa-isa ang wastong pamamaraan sa pag -
maitutulong nito sa pag- aalaga ng hayop
unlad ng pamumuhay
O 2.3.1 pagsasagawa nang maayos na pag-aalaga
EPP4AG-0h-
ng hayop
17
2.3.2 pagbibigay ng wastong lugar o tirahan
2.3.3 pagpapakain at paglilinis ng tirahan
2.3.4 pagtatala ng pagbabago/pag-unlad/pagbisita
sa beterinaryo
2.4 nakagagawa ng plano ng pagpaparami ng alaga
PY
upang kumita
2.4.1 napipili ang pararamihing hayop
EPP4AG-0i-
2.4.2 nakagagawa ng talatakdaan ng mga gawain
18
upang makapagparami ng hayop
2.4.3 nakagagawa ng iskedyul ng pag-aalaga ng
hayop
2.4.4 Naisasa alang alang ang mga
kautusan/batas tungkol sa pangangalaga ng
pararamihing hayop
2.5 naitatala ang mga pag-iingat na dapat gawin kung
EPP4AG-0i-
D mag-aalaga ng hayop
19
Grade 4 HOME ECONOMICS
EPP4HE-0a-
1.1. naisasagawa ang tungkulin sa sarili
1
1. Tungkulin sa sarili naipamamalas ang pang- naisasagawa ng may 1.2. naisasaugali ang mga tungkulin sa sarili upang
unawa sa batayang kasanayan ang mga gawaing maging maayos
EP
2. Pag-uugali bilang konsepto ng gawaing pantahanan na 1.2.1. nasasabi ang mga kagamitan sa paglilinis at
kasapi ng mag- pantahanan at ang makatutulong sa pag-aayos ng sarili
anak maitutulong nito sa pag- pangangalaga ng pansarili at 1.2.2. naipakikita ang wastong paraan ng paggamit EPP4HE-0a-
unlad ng sarili at tahanan ng sariling tahanan ng mga ito 2
3. Paglilinis ng
E 1.2.3. naipakikita ang wastong pamamaraan ng
bahay paglilinis at pag-aayos
1.2.4. nasusunod ang iskedyul ng paglilinis at pag-
xviii
4. Paghahanda ng
masustansiyang
D aayos sa sarili
1.3. napangangalagaan ang sariling kasuotan
pagkain 1.3.1. naiisa-isa ang mga paraan ng
pagpapanatiling malinis ng kasuotan(hal.,
mag-ingat sa pag upo, pagsuot ng tamang
kasuotan sa paglalaro, atbp)
C 1.3.2. nasasabi ang gamit ng mga kagamitan sa
pananahi sa kamay EPP4HE-0b-
1.3.3. naisasaayos ang payak na sira ng kasuotan 3
O sa pamamagitan ng pananahi sa kamay
(hal. pagkabit ng butones)
1.3.4. Naitatabi ng maayos ang mga kasuotan
batay sa kanilang gamit. (hal.,pormal na
kasuotan at pang-espesyal na okasyon)
1.4. napapanatiling maayos ang sariling tindig

1.4.1. naipakikita ang maayos na pag-upo at EPP4HE-0c-
PY
paglakad 4
1.4.2. naisasagawa ang mga Gawain na
D nagpapanatili ng malusog na tindig tulad ng
pag-iwas sa sakit sa pamamagitan ng
pagkain ng masustansyang pagkain, pag-
ehersisyo, atbp
1.5. naipakikita ang mabuting pag-uugali bilang kasapi

EPP4HE-0d-
ng mag-anak
5
EP
1.6. nakatutulong sa pag-aalaga sa matatanda at iba
pang kasapi ng pamilya
1.6.1. naiisa-isa ang mga gawin na makatutulong
E sa pangangalaga sa iba pang kasapi ng
pamilya hal. pagbibigay ng pagkain, pag-
EPP4HE-0d-
6
abot ng kailangang kagamitan, pagkukwento
xix
at pakikinig
D 1.6.2. naisasagawa ang pagtulong nang may pag-
iingat at paggalang
1.7. nakatutulong sa pagtanggap ng bisita sa bahay
tulad ng:
1.7.1. pagpapaupo, pagbibigay ng makakain,
C tubig, atbp) EPP4HE-0e-
1.7.2. pagsasagawa nang wastong pag-iingat sa 7
pagtanggap ng bisita. (hal., hindi
pagpapasok kung di kakilala ang tao).
O 1.7.3. pagpapakilala sa ibang kasapi ng pamilya
1.8. natutukoy ang angkop na mga kagamitan sa EPP4HE-0f-
paglilinis ng bahay at bakuran 8
1.9. naisasagawa ang wastong paraan ng paglilinis ng EPP4HE-0f-
bahay at bakuran 9
1.10.naisasagawa ang wastong paghihiwalay ng basura EPP4HE-0g-
sa bahay 10
PY
1.11. nakasusunod sa mga tuntuning
EPP4HE-0g-
1.11.1 pangkaligtasan at pangkalusugan
11
1.11.2 paglilinis ng bahay at bakuran
1.12. nasusunod ang mga gawaing nakatakda sa sarili
EPP4HE-0h-
sa mga gawaing bahay
12
1.13. naisasagawa ang mga gawaing bahay nang EPP4HE-0h-
kusang loob at may kasiyahan 13
1.14. nakatutulong sa paghahanda ng masustansiyang
pagkain.
D 1.14.1. napapangkat ang mga pagkain ayon sa Go,
Grow, Glow food
1.14.2. nasusuri ang sustansiyang taglay ng mga EPP4HE-0i-
pagkain sa almusal gamit ang food pyramid 14
guide at ang pangkat ng pagkain
1.14.3. nakagagawa ng plano ng ilulutong pagkain
1.14.4. nakapagluluto at nakapaghahanda ng
EP
pagkain
EPP4HE-0j-
1.15. naibibigay ang nilutong pagkain nang kaaya-aya
15
1.16. naipakikita ang wastong paraan ng paggamit ng
E kubyertos (kutsara at tinidor).
EPP4HE-0j-
16
1.16.1. Mga nasusunod ang tamang panuntunan
sa pagkain angkop sa kultura
xx
D 1.17. naisasagawa nang may sistema ang pagliligpit
at paghuhugas ng pinagkainan
EPP4HE-0j-
17
Grade 4 INDUSTRIAL ARTS
1. Basic naipapamalas ang pang- naisasagawa nang may 1.1 Natatalakay ang mga kaalaman at kasanayan sa
mensuration unawa sa batayang kasanayan sa pagsusukat at pagsusukat
kaalaman at kasanayan sa pagpapahalaga sa mga 1.1.1 nakikilala ang mga kagamitan sa
pagsususkat sa pagbuo ng batayang gawain sa sining
C pagsusukat EPP4IA-0a-
mga kapakipakinabang na pang-industriya na 1.1.2 nagagamit ang dalawang sistemang panukat 1
gawaing pang-industriya at makapagpapaunlad sa (English at Metric)
ang maitutulong nito sa
pag-unlad ng isang
kabuhayan ng sariling
pamayanan
O 1.1.3 naisasalin ang sistemang panukat na English
sa Metric at Metric sa English
pamayanan 1.2 naisasagawa ang pagleletra, pagbuo ng linya at
pagguhit.
1.2.1 natutukoy ang mga uri ng letra EPP4IA-0b-
1.2.2 nabubuo ang ibat-ibang linya at guhit 2
1.2.3 nagagamit ang alphabets of line sa pagbuo
ng linya, guhit, at pagleletra
PY
2. Basic sketching, naipamamalas ang pang- naisasagawa nang may 2.1 natatalakay ang kahalagahan ng kaalaman at EPP4IA-0c-
Basic shading and unawa sa batayang kasanayan at pagpapahalaga kasanayan sa basic sketching, shading, at 3
Outlining
techniques
D
kaalaman at kasanayan sa
pagbuo ng kapaki-
ang mga batayang gawaing
sining pang-industriya na
outlining
2.1.1 natutukoy ang ilang produkto na
pakinabang na gawaing makapagpapa-unlad sa ginagamitan ng basic sketching, shading, at
pang-industriya at ang kabuhayan ng sariling outlining.
maitutulong nito sa pag- pamayanan 2.1.2 natutukoy ang ilang tao/negosyo sa
unlad ng isang pamayanan pamayanan na ang pinagkaka-kitaan ang
basic sketching shading at outlining
2.2 naisasagawa ang wastong pamamaraan ng
EP
basicsketching, shading atoutlining
2.2.1 natutukoy ang pamamaraan ng basic
EPP4IA-0d-
sketching, shading at outlining
4
E 2.2.2 naiisa-isa ang mga kagamitan sa basic
sketching, shading, at outlining ang wastong
paggamit ng mga ito
xxi
2.3 nakapagsasaliksik ng wastong pamamaraan ng
D basic sketching, shading at outlining gamit ang
teknolohiya at aklatan
2.3.1 nagagamit ang Internet, aklat, atbp. sa
pananaliksik ng mga bago at wastong
pamamaraan ng basic sketching, shading at EPP4IA-0e-
C outlining 5
2.3.2 nagagamit ang ibat-ibang productivitytools
sa paggawa ng ibat-ibang disenyo ng basic
O 2.3.3 naipakikita ang wastong paraan sa basic
sketching, shading, at outlining
2.4 nakagagawa ng sariling disenyo sa pagbuo o
pagbabago ng produktong gawa sa kahoy,
ceramics, karton, o lata (o mga materyales na
nakukuha sa pamayanan)
2.4.1 nasusunod ang mga panuntunang
PY
pangkaligtasan at pangkalusugan sa EPP4IA-0f-6
paggawa
2.4.2 nakikilala ang mga materyales na maaaring
i-recycle sa pagbuo ng naidesenyong
proyekto
2.4.3 nasusuri ang nabuong proyekto batay sa
sariling puna at ng iba gamit ang rubrics
D 2.5 naibebenta ang nagawang proyekto
2.5.1 natutuos ang presyo ng nabuong proyekto
2.5.2 nakapagsasaliksik ng mga lugar na
pagbibilhan ng produkto
EPP4IA-0h-
2.5.3 natutukoy ang ilang paraan ng pag-aakit ng
7
mamimili
EP
2.5.4 ang wastong pag- aayos ng produktong
ipagbibili at pagbebenta nito
2.5.5 natutuos ang puhunan, gastos, at kita
E 2.6 napaplano nang kasunod na proyekto gamit ang
EPP4IA-0i-8
kinita
xxii
2.7 naisasaalang-alang ang pag-iingat at
D pagmamalasakit sa kapaligiran sa pagplano at
pagbubuo ng produkto tungo sa patuloy na pag-
unlad
2.7.1 natutukoy ang epekto ng di pag-iingat sa EPP4IA-0i-9
C kapaligiran
2.7.2 naipakikita ang pang-unawa sa konseptong
patuloy na pag-unlad (sustainable
O development)
2.8 naipakikita ang mga gawi na dapat o di-dapat
EPP4IA-0j-
isaugali upang makatulong sa patuloy na pag-
10
unlad
2.9 natutukoy ang mga regulasyon at kautusan ng
EPP4IA-0j-
pamahalaang local kaugnay sa napiling negosyong
11
PY
pangserbisyo at produkto
CODE BOOK LEGEND
Sample: EPP4IE-0h-22
D
LEGEND SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Learning Area and

Strand/ Subject or ICT and Entrepreneurship IE
at Pangkabuhayan
Specialization
EP
First Entry EPP4
Grade Level Grade 4 Agriculture AG

E
Domain/Content/ ICT and
Uppercase Letter/s IE Home Economics HE
xxiii
Component/ Topic Entreprenuership
D
-
Roman Numeral Industrial Arts IA
Quarter No specific quarter 0
*Zero if no specific quarter
Lowercase Letter/s
C
*Put a hyphen (-) in between
Week Week eight h
letters to indicate more than a
specific week
O
-
Nakapagpapadala ng
email na may kalakip na
Arabic Number Competency 22
dokumento o iba pang
media file
PY
PY
O
C
E D
EP
D
Entrep ANG PAGBEBENTA
Aralin 1
NG PRODUKTO
I. NILALAMAN:
Tatalakayin sa araling ito ang pamamaraan ng pagbebenta ng mga

produktong ninanais na pagkakitaan sa pag-eentrepreneur. Ito ay upang
maunawaan ng mga mag-aaral ang mga pamamaraan sa pagbebenta
ng produkto upang ang negosyong pinasok ay kumita at umunlad.
II. LAYUNIN:
PY
1. Naiisa-isa ang pamamaraan sa pagbebenta ng produkto
2. Natatalakay ang mga produktong naibebenta sa pag-eentrepreneur
3. Nagagawa ang sama-samang gawain
O
III. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Surbey ng Produkto sa Pamilihan
Pangkabuhayan
C
Sanggunian: Batayang Aklat sa Edukasyong Pantahanan at
Kagamitan: mga larawan ng uri ng paninda

D
IV. PANIMULANG PAGTATASA:
Alam mo ba na maaari kang kumita sa mga produktong galing sa
E
mga hayop? Malaking tulong sa pamilya at sa pamayanan kung ang

mga produktong ito ay mapag-uukulan ng maayos na pamamahala.
EP
Ikaw bilang isang mag-aaral ay dapat tumulong sa wastong

pamamahala ng mga produktong ito.
V. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
Pagmasdang mabuti ang larawan sa loob ng mga talulot. Piliin kung
alin dito ang madaling ibenta sa pamilihan at magbigay ng tala ng kikitain:
Madaling ibenta
sa pamilihan na
malaki ang kita
PY
O
C
D
Pumili ng talulot. Sabihin kung bakit ito ang napili at ano ang gagawin sa
perang kinita.
E
B. PAGLALAHAD
Ipakita ang larawan. Ipasuri at ipauri ang bawat produkto. Isulat
EP
sa tapat ng larawan ang halaga ng bawat isa.

D
C. PAGPAPALALIM NG KAALAMAN
Gabayan ang mga mag-aaral. Sumulat ng isang talata tungkol
sa Wastong Pamamahala ng Produkto. (Isulat sa isang hiwalay na
papel.)
D. PAGLALAHAT
Sa pagpili ng ating binabalak na negosyo, kailangang
isaalang-alang natin ang mga pamamaraan ng pagbebenta nito.
Dapat nating tingnan kung ito ba ay madali at mabilis gawin upang
maging maalwan ang ating kilos sa pagtitinda.
VI. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga mag-aaral ang sumusunod:
PY
Sagutin ang tanong at isulat ang sagot sa papel.
Paano mapananatiling mataas ang uri ng mga produkto sa
pagbebenta?
Magsaliksik sa kasalukuyang presyo ng karneng manok at itlog.
Gumawa ng talaan ng kuwenta kung ikaw ay kikita sa kasalukuyang
O
presyo.
Kapanayamin ang isang tindera tungkol sa mga umiiral na
pagbebenta ng produkto.
VII. PANGWAKAS NA PAGTATASA:
C
Lagyan ng tsek ang nadarama kung sang-ayon o di-sang-ayon ayon
D
sa mga sitwasyon.
Sang- Di-sang-
E
Sitwasyon
ayon ayon
1. Ang ina ni Perla ay tindera ng karne. Hindi
EP
niya inilagay ang karne sa palamigan dahil

abalang-abala siya sa ibang ginagawa.
2. Matapos makuha ang itlog sa pugad ay
pinagbubukod-bukod ito ayon sa laki.
D
Pagkatapos ay isinasalansan ang mga ito

sa trey.
3. Si Mang Gil na may bakahan ay
nagbebenta nang lansakan at por kilo ng
karneng baka sa pamilihang bayan.
4. Ang isang mag-anak ay uunlad kung
pabaya sa pag-aalaga ng mga hayop.
5. Ang gatas ay kailangang painitan bago
ilagay sa boteng isterilisado ang sabi ng
nanay ni Joy.
VIII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:
Magmasid sa inyong pamilihan. Kapanayamin ang isang entrepreneur
kung paano nila pinamamahalaan at iniingatan ang kanilang ipinagbibiling
produkto. Saan sila kumukuha ng puhunan? Ilahad ito sa klase.
Entrep
Aralin 2
KATANGIAN NG ENTREPRENEUR
I. NILALAMAN:
PY
Sa araling ito, tatalakayin ang mga katangian ng isang
entrepreneur upang maging gabay at pamarisan ng mga mag-aaral na
nagnanais maging entrepreneur sa hinaharap.
II. LAYUNIN:
O
1. Naiisa-isa ang mahahalagang katangian ng isang entrepreneur
2, Naipagmamalaki ang mga katangian ng isang entrepreneur
3. Nakikilala ang sariling kakayahan na magagamit sa paghahanap buhay
C
Paksa: Katangian ng Entrepreneur
D
Pangkabuhayan,
Kagamitan: mga larawan
E

EP
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod:

1. Ano-ano ang gawain sa pamamahala ng tindahan?
2. Ano ang mangyayari kung ang isa rito ay hindi mo gagawin?
D
3. Dapat bang gawin ang mga gawain upang ang isang tindahan
ay hindi malugi? Bakit? Maiiwasan ba natin ang pagkalugi sa
pagtitinda? Paano?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipakita ang mga larawan ng mga gawain kaugnay sa
pamamahala ng tindahan. Paraan ng pagtatala ng paninda at
produktong ibebenta.
B. PAGLALAHAD
Tanungin ang mga bata kung sino sa kanila ang may tindahan.
Ipakuwento kung ano ang kanilang paninda.
Sa ibang bata na hindi nakasali, itanong ito:
Naranasan na ba ninyo na bumili sa tingiang tindahan sa inyong
pamayanan? Ano ang inyong nabili?
I-grupo ang klase sa tatlo. Isadula kung paano maipapakita
ang ibat ibang pamamaraan ng pamamahala at pagtala ng paninda.
Talakayin ang isinadula.
Ipaguhit sa tatlong pangkat: Semi-permanenteng tindahan at lumilibot
PY
na tindahan. Sumulat ng tatlong pangungusap tungkol dito. Ibahagi
ang iginuhit na uri ng tingiang tindahan at ipahayag ang pangungusap
tungkol dito.
D. PAGLALAHAT
O
Hikayatin ang mga mag-aaral sa pagbuo ng kaisipan na: Ang mga
tindahan ay magkakaiba. Meron di-permanente at permanente. Ang di-
permanente ay umaalis at lumilipat sa ibang lugar depende sa kanilang
C
mga kostumer. Ang permanente naman ay nakaperme sa isang lugar
lang.
VI. PAGTATAYA:
D
Itanong sa mga bata kung anong katangian ng entrepreneur ang
tinutukoy sa bawat sitwasyon.
E
1. Pinahahalagahan nang wasto at maayos ang mga produktong

paninda.
EP
2. Nagpapataw ng halaga sa orihinal na presyo ng produkto.

3. Binibigyan ng pagkakataon makabili ng iba pang bagay ang mga
mamimili.
4. Ginagamit ang perang kinita sa importanteng bagay.
D
5. Ang mabababang mamimili ang laging pinapahalagahan.

Ibigay ang mga hinihinging impormasyon. Ipagawa ito sa mga mag-aaral.
Gawain
Katangian ng Isang Pagtatala ng mga
sa Pamamahala ng
Entrepreneur Paninda
Negosyo
Ipagawa ito sa mga mag-aaral.
Isabuhay ang sitwasyon. Ipagpalagay natin na may malapit na negosyo
sa inyong tahanan. Nakikita mo na maraming bumibili sa kanila. Ngunit
paglipas ng isang linggo tumaas ang bilihin dito. Ano ang maisasagot
mo sa sumusunod:
1. Sa palagay mo, ano ang naging epekto ng pagtaas ng presyo sa
mamimili?
2. Ano-ano ang mga katangian ng may-ari ng tindahan?
3. Makakatulong kaya ito sa pagsulong ng kabuhayan ng bawat
isa?
PY
4. Ano ang pansarili mong kuro-kuro ukol dito?
Entrep
Aralin 3 ANG IBAT IBANG URI NG NEGOSYO
O
I. NILALAMAN: C
Sa araling ito, tatalakayin ang ibat ibang uri ng negosyo na maaaring
pasukin ninuman. Tatalakayin ang ibat ibang paraan upang maitayo ang
ninanais na negosyo.
D
II. LAYUNIN:
1. Naiisa-isa ang uri ng negosyo sa pamayanan
E
2. Naibabahagi ang sariling karanasan sa pagbili

EP
Paksa: Ibat Ibang Uri ng Negosyo

Pangkabuhayan
Kagamitan: mga larawan ng ibat ibang uri ng negosyo
D

Itanong sa mga mag-aaral ang sumusunod:
Napansin mo ba na ang bawat negosyo ay laging gumagamit ng
mga salitang may personal touch?
Ano-ano ang naranasan mong mga pangyayaring may personal
touch kapag ikaw ay bumibili sa isang restawran?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipaawit ito: (sa tono ng Leron Leron Sinta)
Tindahan ni Inay
Sa aming pamayanan
Ang tingian tindahan,
May sariwang isda
May gulay na masustansiya
prutas na makulay
dagdagan pa ng pansahog
PY
tindahan ng aking inay
laging bago ito.
Ano ang nabanggit na tinda ng kaniyang ina? Bakit kaya ito ang
itinitinda ng kaniyang ina? Paano ito itinitinda? Marami kaya
O
ang bumibili? Ano ang tawag sa tindahang ito? Magpakita ng
larawan. C
B. PAGLALAHAD
Tanungin ang mga mag-aaral kung sino ang may tindahan sa
kanila. Ipaulat kung ano ang kanilang paninda.
D
Sa ibang mag-aaral na hindi nakasali, itanong ito:
Naranasan na ba ninyo na bumili sa tindahan sa inyong
pamayanan? Ano ang inyong nabili? Anong uri ng tindahan ang
E
inyong nabilhan?
EP
Mahahalagang Gawain sa Pamamahala ng Tindahan
Sa pag-unlad ng tindahan, ang sumusunod ay kailangang malaman
at isabuhay sa pamamahala ng tindahan:
D
1. Maayos at Malinis na Pananamit palaging maging kaaya-aya ang

anyo sa mamimili. Kailangan din malusog ang pangangatawan sa
maghapong pagsisilbi at pakikitungo sa ibat ibang mamimili.
2. Pamimili ng mga Ititinda ang pangangailangan ng mamimili ang
isaalang-alang sa pagpili ng paninda. Ang bilihin ay hango sa
pinakamababang halaga.
3. Pagsasaayos ng Paninda ayusin ayon sa uri ang paninda, lagyan
ng tamang presyo. Magkaroon ng sapat na kaalaman tungkol sa
mga produktong itinitinda upang madali itong maipakilala sa mga
mamimili.
8
Itanong: May mga maidaragdag pa ba kayong gawain sa pamamahala ng
tindahan? Magbigay ng tatlo at Ilagay ito sa scroll-up graphic
organizer.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
PY
D. PAGLALAHAT
1. Pangkatin ang klase sa tatlo. Isadula kung paano maipapakita
ang pamamahala ng tindahan.
O
2. Sumulat ng tatlong pangungusap tungkol dito. Ipahayag ang
pangungusap tungkol dito.
C
VI. PAGTATAYA:
Kung ikaw ay isang tagapamahala ng isang tindahan ilarawan mo ang
iyong sarili bilang isang taong may kasanayan sa pamamahala. Gumawa
D
ng portfolio sa pamamagitan ng pagtitipon ng mga ginupit na larawan ng
tindahan, sumulat ng tatlo hanggang limang pangungusap na naglalarawan
sa iyong pangarap na tindahan.
E
VII. PANGWAKAS NA PAGTATASA

EP

1. Magmasid sa inyong pamayanan at itala ang ibat ibang tindahan
D
na makikita sa pamayanan at ang uri ng kanilang mga paninda.

2. Base sa iyong naitalang tindahan, pumili ng isa at kapanayamin
ang namamahala. Itanong ang sumusunod at iulat sa klase:
Sino ang may-ari ng tindahan?
Ano ang pangunahing paninda?
Paano ipinagbibili ang mga paninda?
Ano ang nagagawa ng tingiang tindahan sa kanilang
pamilya?
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, pag-uusapan at iisa-isahin ang mga matagumpay na
entrepreneur sa ibat ibang larangan. Tatalakayin ang pagkakatulad ng
kanilang mga katangian na naging susi sa kanilang tagumpay.
II. LAYUNIN:
PY
1. Naiisa-isa ang mga kilalang entrepreneur sa ibat ibang larangan
2. Napaghahambing ang mga matagumpay na entrepreneur
3. Naisasagawa ang pangkating gawain
O
Paksa: Matagumpay na mga Entrepreneur
C
Pangkabuhayan
Kagamitan: larawan ng mga entrepreneur sa internet
D
E
Gumagamit ka ba ng internet?
Kilala mo ba ang mga nasa larawan?
EP
Alam mo ba kung ano ang kanilang nagawa kung kayat may

internet kang nagagamit ngayon?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Sino-sino ang makapagbibigay ng halimbawa ng mga website sa

internet?
B. PAGLALAHAD
Pangkatin ang mga bata sa apat na grupo. Bumuo ng disenyo ng
website gabay ang mga tanong na sumusunod:
1. Ano ang pangalan ng inyong website?
2. Bakit pinili ninyo ang pangalang ito?
3. Ano ang disenyo ng inyong website? Gumuhit ng logo.
4. Sino-sino ang gagamit ng inyong website?
10
Batay sa nabasang mga talata, isulat sa kuwaderno ang sagot.
Ibigay ang mga impormasyong hinihingi ng tsart, kung saan pupunan
natin ang mga hinihinging impormasyon upang lubos nating
maunawaan ang ating tinalakay.
Mga
Entrepreneur Kompanya Pagkakaiba Pagkakapareho
sa Internet
PY
D. PAGLALAHAT
Pangkatin ang klase sa apat. Mag-interbyu ng sampung (10)
mag-aaral sa inyong paaralan. Alamin kung anong website ang
kanilang laging binibisita tuwing nag-iinternet, kolektahin ang
mga datos at gumawa ng tsart o graph gamit ang computer para
O
maidetalye ang pinakakilalang websites.
Mga gabay na tanong:
C
1. Gumagamit ka ba ng internet?
2. Anong search engines (hal. Google, Mozilla, Firefox at
Microsoft) ang iyong ginagamit tuwing nag-iinternet?
D
3. Nakapanood ka na ba ng video sa YouTube?
4. Nakapag-upload ka na ba ng iyong sariling video sa YouTube?
E
5. Mayroon ka bang profile sa Facebook?

EP
6. Anong social networking sites pa ang iyong ginagamit sa

internet?
7. Ano sa mga ito ang iyong paborito at bakit?
Halimbawa ng tsart:
D
Youtube
google
yahoo
twitter
11
VI. PAGTATAYA:
Isulat sa kuwaderno ang titik ng wastong sagot.
1. Si ____________ang nagtatag ng Facebook, ang pinakasikat na social

networking site na nag-umpisa sa Estados Unidos.
a. Chad Hurley c. Sergey Brin
b. Steve Chen d. Mark Zuckerberg
2-3. Ang nasa __________na estudyante at mga________ ay gumagamit
ng Facebook para makipag-usap sa kanilang kaibigan.
a. elementarya c. kolehiyo
b. hayskul d. kindergarten
PY
4. Nagsimula ang Facebook noong ______, sa Harvard University na
nasa Cambridge, Massachusetts.
a. 2004 c. 2010
b. 2008 d. 2009
O
5. Ito ay isang site kung saan puwede ng mag-upload ng profile.
a. Google c. Facebook
b. Yahoo d. YouTube
C
6. Noong Nobyembre 2006, naibenta ito sa halagang ___________.
a. 1.20 bilyong dolyar c. 5 bilyong dolyar
D
b. 1.8 bilyong dolyar d. 1.65 bilyong dolyar
7. Sinimulan ito ng dalawang graduate student ng Stanford University.
E
a. Yahoo c. YouTube
b. Google d. Facebook
EP
8. Ang tatlong websites ay makikita sa _______ ?

a. diyaryo c. libro
b. telebisyon d. internet
D
9-10. Sino-sino ang nagtatag ng Google?

a. Chad Hurley c. Sergey Brin
b. Larry Page d. Jawed Kim
12
Kompletuhin ang Venn Diagram na nasa ibaba. Batay sa tatlong talata na
nabasa, talakayin ang mga katangian na kakaiba sa isang entrepreneur,
o ng dalawang entrepreneur at ng kalahatan. Ilagay ito sa manila paper
ipakita ito sa harapan ng klase.
Nang
PY
dalawa
A. Mark Zuckerberg B. Larry Page
at Sergey Brin
Nang
O
Tatlo
C
C. Chad Hurley, Steven Chen
D
and Jawed Kiram
E
EP

Ipasaliksik sa mga bata ang ibat ibang entrepreneur sa internet at gawin
D
itong kliping. Pangkatin sa apat ang mga estudyante, pumili ng isa at

ipakilala ito sa klase gamit ang commercials na napapanood sa telebisyon.
13
`
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang mga entrepreneur
na naging matagumpay sa ating bansa. Malalaman nila ang mga katangiang
taglay ng bawat entrepreneur kaya sila ay naging matagumpay. Ang mga
katangiang ito ay maaaring gayahin o maging aral sa bawat estudyante
kung nais nilang pasukin ang larangang ito.
PY
II. LAYUNIN:
1. Naiisa-isa ang matatagumpay na entrepreneur sa ating bansa
O
2. Napapahalagahan ang mga kuwento ng tagumpay na naranasan sa
pamamagitan ng indibidwal at sama-samang pagkilos
3. Natutukoy ang mga pamaraang maaaring magamit para sa tagumpay
C
Paksa: Matagumpay na mga Entrepreneur sa Ating Bansa
D
Pangkabuhayan
E
Kagamitan: larawan ng mga entrepreneur sa ating bansa

EP
Magpapakita ang guro ng mga larawan ng mga matatagumpay na

entrepreneur.
D
Kilala ba ninyo ang mga nasa larawan?

Alam ba ninyo kung ano ang kanilang mga negosyo?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Sino-sino ang makapagbibigay ng ibat ibang negosyo na kanilang
pagmamay-ari?
14
B. PAGLALAHAD
Pangkatin ang mga bata sa apat na grupo. Bawat pangkat ay pipili ng
isang entrepreneur na tatalakay sa Alamin Natin, ipasaliksik ang kanilang
talambuhay at ipaulat ito sa klase.
Ayon kay Dr. Stephen Krauss, dapat nating tandaan ang limang elemento
ng tagumpay.
1. VISION marapat na ating tukuyin kung ano ang gusto nating
marating sa buhay.
PY
2. ESTRATEHIYA upang matupad natin ang ating pangarap sa buhay
ay dapat na mayroon tayong malinaw na plano at tutunguhin sa ating
pangarap.
3. PAGTITIWALA SA SARILI kailangan nating magkaroon ng
paniniwala sa sarili nating kakayahan. Dapat nating alamin ang
O
magaganda nating katangian na tutulong sa atin upang makamit
natin ang ating pangarap sa buhay.
C
4. PAGTITIYAGA Kung may tiyaga, may nilaga. Ito ang kasabihan
na dapat nating tandaan. Ang mga kasawian natin sa buhay ay dapat
na hindi maging dahilan upang panghinaan ng loob. Ipagpatuloy natin
ang pagtitiyaga dahil ito ay susi sa tagumpay.
D
5. PAGTUTUWID SA PAGKAKAMALI Kailangang matuto sa mga

E
naging maling hakbang at isagawa ang mga pagtatama sa pagkakamali.

EP
May mga maidaragdag ka bang elemento na iyong natutuhan sa mga

kuwentong iyong nabasa sa modyul na ito? Magbigay ng tatlo:
1. _____________________________________________
2. _____________________________________________
3. _____________________________________________
D
D. PAGLALAHAT
Magbigay ng limang aral na maaaring matutuhan sa ibat ibang mga

kuwento ng tagumpay na natutuhan.
1. ____________________________________________________
2. ____________________________________________________
3. ____________________________________________________
4. ____________________________________________________
5. ____________________________________________________
15
VI. PAGTATAYA:
A. Ipasulat sa mga mag-aaral ang titik ng wastong sagot sa malinis na
papel.
1. Ito ay tumutukoy sa pagtupad ng ating gustong marating sa buhay.
a. Estratehiya c. Vision
b. Pagtitiwala sa Sarili d. Pagtitiyaga
2. Ito ang kasabihan na dapat nating tandaan. Ang mga kasawian natin
sa buhay ay dapat na hindi maging dahilan upang panghinaan ng
loob. Ipagpatuloy natin ang pagtitiyaga dahil ito ay susi sa tagumpay.
a. Pagtitiyaga c. Pagtitiwala sa Sarili
PY
b. Vision d. Pagtuwid sa Pagkakamali
3. Isang katangiang maganda na tutulong sa atin upang makamit natin
ang ating pangarap sa buhay.
a. Vision c. Pagtitiwala sa Sarili
O
b. Estratehiya d. Pagtitiyaga
4. Ito ay pagkatuto sa mga maling hakbang at maisasagawa ang mga
pagtatama sa pagkakamali.
C
b. Vision d. Pagtutuwid sa Pagkakamali
D
5. Kailangan nating magkaroon ng paniniwala sa sarili nating kakayahan.
Dapat nating alamin ang magaganda nating katangian na tutulong sa
E
atin upang makamit ang ating pangarap sa buhay.

EP
b. Vision d. Pagtuwid sa Pagkakamali

Ang sumusunod ay mga Pilipinong naging matagumpay sa buhay sa
kabila ng kanilang kahirapan. Isulat ang pangalan ng mga Pilipinong
naging matagumpay sa Hanay A na inilarawan sa Hanay B.
D
HANAY A HANAY B
Namatay ang ama ni Alfredo Yao nang 12
taon pa lamang siya. Dahil siya ang panganay
sa anim na magkakapatid, kailangan niyang
tumulong sa ina na isang sidewalk vendor.
Naglako sila ng kaniyang ina sa sugalan ng mga
Tsino. Sa kabila ng hirap, nakatapos si Yao ng
elementarya at hayskul hanggang kolehiyo. Sa
tulong ng mga kamag-anak, nakatapos siya ng
Henry Sy
engineering.
16
Nagmula sa mahirap na pamilya kayat nang
bata pa lang ay tumutulong-tulong na siya sa
kanyang ina at lola para magtinda ng suka,
saging, bakya, at iba pa sa palengke ng Sta.
Cruz, Laguna. Noong nag-aaral pa siya, kapag
bakasyon ay pumapasok din siya sa ibat ibang
Manny Villar uri ng trabaho.
Pinakamayamang negosyanteng Pilipino na

nagmamay-ari ng Asia Brewery, Allied Bank,
Philippine Airlines, at Fortune Tobacco. Siya ay
PY
galing sa mahirap na pamilya mula sa Amoy,
Fujian, China. Siya ay nagtrabaho habang
nag-aaral upang masuportahan ang
kaniyang pamilya.
Tony Tan Caktiong
O
May-ari ng Jollibee. Tinaguriang Best Filipino
C
Entrepreneur. Ipinanganak siya sa Davao. Sa
tatay niyang tagaluto natutuhan ang masarap
na pagkain at pagiging mapagkumbaba.
Matapos ang kaniyang pag-aaral sa kolehiyo
D
ay nagtayo siya ng tindahan ng ice cream.
Naisipan niyang samahan ito ng spaghetti
E
at tinawag niya ang kaniyang tindahan na

Jollibee. Ang bee o bubuyog ay kilala sa
pagiging masipag. Naniniwala siya na dapat
EP
Socorro Ramos maging masaya ang tao sa kaniyang trabaho,

ito ang dahilan kung bakit Jollibee ang itinawag
niya sa kaniyang tindahan.
D
Nanggaling sa mahirap na pamilya. Nagtinda

sa palengke upang mapag-aral ang sarili.
Nagnegosyo sa real estate na nagbebenta ng
murang bahay para sa mahihirap. Siya ang
may-ari ng Camella Homes.
Lucio Tan
17
Siya ang may-ari ng SM Malls. Nagmula sa
isang mahirap na pamilya mula Xiamen, China.
Nagpunta siya sa Maynila sa edad na 12 upang
hanapin ang kaniyang ama. Napaluha siya
nang makita ang ama sa mahirap na kalagayan.
Naglako siya ng sapatos na napalago bilang
shopping mall.
Alfredo Yao
Ang iba pang entrepreneurs ay makikita sa LM.
PY
Ipabasa ang sumusunod na sitwasyon. Ipasagot ang mga tanong.
Nawalan ng hanapbuhay ang iyong mga magulang. Dahil kapos sa pera,

laging nag-aaway ang iyong mga magulang. Sila ay nagsisisihan at
O
nagsusumbatan kung sino ang may mali. Kapuwa sila nawalan ng lakas
ng loob. Ang tatay mo ay natutong uminom ng alak habang ang nanay mo
C
naman ay naglalabada upang may panggastos sa araw-araw. Ano ang
iyong gagawin? Magbigay ng limang hakbang na iyong maisasagawa na
nagpapakita ng paglalapat ng mga natutuhan mo sa mga nakaraang aralin.
D
A. ____________________________________________________
B. ____________________________________________________
C. ____________________________________________________
E
D. ____________________________________________________
E. ____________________________________________________
EP
Entrep
ANG KAHALAGAHAN
Aralin 6
NG ENTREPRENEURSHIP
D
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, pag-aaralan ang kahulugan at kahalagahan ng
entrepreneurship. Hihimayin upang lalong maunawaan ang kahulugan at
ang kahalagan nito sa larangan ng kalakalan.
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang kahulugan ng entrepreneurship
2. Naipagmamalaki ang mga kahalagahan ng isang entrepreneur
3. Nakikilala ang sariling kakayahan na magagamit sa paghahanapbuhay
18
Paksa: Ang Kahalagahan ng Entrepreneurship
Sanggunian: Batayang Aklat
Kagamitan: flow chart, tape, manila paper, larawan ng mga taong
nagpapakita ng kasipagan, at pagpapahalaga sa
pagnenegosyo
Ano ang ginagawa ng mga nasa larawan? Ano ang tawag sa kanila?
V. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga mag-aaral ang flow chart.
O
C
E D
EP
D
Mga tanong:
1. Sino ang bumibili ng produkto?
2. Sino ang naghahanapbuhay? Ang nagtatrabaho?
3. Sino rin ang pumipili ng produkto?
B. PAGLALAHAD
Ipasagot ang hinihingi sa sitwasyon. Ipaulat sa klase ang kanilang
ginawa. Ipagpalagay na may kapitbahay kang may negosyo ng mga
damit. Nakikita mo na maraming bumibili ng damit dahil mababa ang
presyo ng mga ito. Ngunit, pagkalipas ng isang linggo, tumaas ang
presyo ng mga damit.
19
1. Ano ang magiging epekto nito sa mga mamimili?
2. Ano sa palagay mo ang katangian ng may-ari ng tindahan?
3. Sa palagay mo, makatutulong kaya sa pagsulong ng kabuhayan
ang ganitong uri ng may-ari ng tindahan?
4. Ano ang masasabi mo sa pagiging entrepreneur niya? Gusto mo
ba siyang tularan?
Magsagawa ng roundtable discussion na may isang moderator at tatlo

hanggang limang mag-aaral na magpapalitan ng mga ideya at opinyon
ukol sa paksang, Ang Kahalagahan ng Entrepreneurship.
PY
Mga gabay na tanong:
1. Ano ang entrepreneurship?
2. Bakit mahalaga ang pagiging entrepreneur?
3. Anong mga katangian ang dapat isalang-alang ng isang
entrepreneur?
O
D. PAGLALAHAT C
Matapos ang talakayan, ipaulat sa bawat grupo ang napag-usapan sa
pamamagitan ng sumusunod:
1. magpapakita ng dula-dulaan ang unang grupo
D
2. magpapantomina ang pangalawang grupo
3. magra-rap ang pangatlong grupo
E
4. gagawa ng advertisement ang pang-apat na grupo

VI. PAGTATAYA:
EP
Ipangkat ang mga mag-aaral sa tatlong grupo. Papiliin sa Gawain-Kard ang

bawat pangkat gamit ang gabay na tanong at gawain:
Alin sa sumusunod ang kaya mong tularan o gawin? Paano mo ito gagawin?
Kard A: Pagtitinda at pagpapakilala ng mga bagong produkto sa pamilihan.
D
Kard B: Pagsisikap para makatapos ng pag-aaral sa kabila ng kahirapan

upang maging huwarang entrepreneur
Kard C: Paglikha at pagsasaliksik ng bagong produkto

Ilarawan mo ang iyong sarili bilang isang taong may kasanayan sa
pamamahala. Gumawa ng collage gamit ang mga larawan ng ibat ibang
entrepreneur. Ilagay sa iyong portfolio.
20
Pangkatin ang mga mag-aaral sa dalawa. Sabihin sa mga mag-aaral na
bilang mga entrepreneur, bigyan ng halaga ang mga bagay na maaaring
gamitin sa laro.
isulat sa pisara ang mga halimbawa:
1 pc. panyo Php. 15
1 pc. lapis Php. 5
1 pc. red ballpen Php. 8
1 pc. pad paper Php. 1
Atbp.
Dalhin ang mga bagay sa harap at ipakita ito sa guro sa pamamagitan
PY
ng lider ng pangkat. Ipapakita sa guro ang mga bagay na mayroon ang
bawat kasapi ng pangkat.
Bilangin ang mga bagay na nakuha ng pangkat at ang katumbas na

halaga ng kabuuang mga bagay na nakuha. Maaaring limang bagay o
O
mahigit pa ang gagamitin sa laro. Ang makakakuha ng pinakamataas na
halaga ang siyang mananalo. C
E D
I. NILALAMAN:

EP
Tatalakayin sa araling ito, ang kahulugan at kahalagahan ng Information

and Communication Technology (ICT). Dito, ipaliliwanag ang mga dapat
isaalang-alang para sa ligtas at responsableng paggamit ng computer,
internet, at email. Kaugnay nito, ang mga mag-aaral ay gagabayang
makabuo ng mga patakaran sa paggamit nito.
D
II. LAYUNIN:
1. Nabibigyang-kahulugan ang ICT at ang kahalagahan nito

2. Naipaliliwanag ang mga panuntunan sa paggamit ng computer, internet,
at email
3. Nakabubuo ng mga patakarang dapat sundin para sa ligtas at
responsableng paggamit ng computer, internet, at email
21
Paksa: Kahulugan at Kahalagahan ng ICT
Panuntunan sa Paggamit ng Computer, Internet, at Email
Sanggunian: K to 12 - EPP4IE Oc - 5
Kagamitan: computer, internet access, manila paper, pentel pen,
krayola, bond paper, lapis, scotch tape
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Panimulang Pagtatasa sa LM.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
PY
1. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga Gabay na Tanong sa Alamin
Natin.
Gabay na Tanong:
1.1 Ano-ano ang nakikitang kagamitan sa bahay, paaralan,
O
at mga lugar-pasyalan na produkto ng makabagong
teknolohiya?
1.2 Makatutulong ba ang pagkakaroon ng mga kagamitang ito?
Bakit?
C
2. Itala ang mga sagot ng mag-aaral sa pisara.
D
Tanggapin lahat ang sagot ng mga mag-aaral.
3. Iugnay ito sa paksang tatalakayin sa LM.
E
B. PAGLALAHAD
Gawain A: Tseklist sa Tamang Posisyon sa Paggamit ng
Computer
EP
1. Bumuo ng anim na pangkat. Pipili ng lider ang bawat grupo.

2. Ipaliwanag ang pamamaraan sa pagsasagawa ng Gawain A sa
LM.
3. Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang magawa
D
ang mga pamantayan.

4. Ipasagot ang tseklist ukol sa mga pamantayan ng wastong
paggamit ng computer sa LM.
5. Isulat sa pisara ang mga sagot ng mag-aaral.
6. Tanggapin lahat ang sagot ng mga mag-aaral.
Gawain B: Mag-Skit Tayo
2. Ipaliwanag ang pamamaraan sa pagsasagawa ng Gawain B sa
LM.
nila ang skit tungkol sa sumusunod:
22
Pangkat 1 at 2: Responsableng Paggamit ng Computer
Pangkat 3 at 4: Responsableng Paggamit ng Internet
Pangkat 5 at 6: Responsableng Paggamit ng Email
4. Ipakikita ng bawat pangkat ang skit na nabuo.

Gawain C: Mga Gabay sa Ligtas at Responsableng Paggamit ng
Internet
1. Mula sa talakayan at sa mga naunang gawain, ang mga mag-
aaral ay magtatala ng mahahalagang paalala para sa ligtas at
responsableng paggamit ng internet gamit ang graphic organizer
sa LM.
PY
ang graphic organizer.
3. Isulat sa pisara ang mga sagot ng mag-aaral. Tanggapin lahat ang
sagot ng mag-aaral.
Gawain D: Patakarang Gagawin NatinDapat Nating Sundin...
O
1. Ipabasa at ipaliwanag ang Mga Alituntunin sa Ligtas at
Responsableng Paggamit ng Computer. Ito ay dapat nakasulat
sa visual aids.
C
2. Pangkatin ang klase sa anim na grupo.
3. Bigyan ng mga materyales na gagamitin ang bawat grupo tulad
D
ng manila paper, pentel pen, krayola, at lapis.
4. Mula sa nabasang alituntunin, ang bawat grupo ay gagawa ng
Patakaran sa Paggamit ng Computer Laboratory (Lab). Maaaring
E
3 hanggang 5 lamang bawat patakaran.

5. Iuulat ng bawat lider ang kanilang nabuong patakaran hanggang
EP
sa makapag-ulat ang lahat ng mag-aaral.

6. Gagawa ng pangkalahatang Patakaran sa Paggamit ng
Computer Lab. ang klase mula sa ulat ng mga grupo na
papatnubayan ng guro.
7. Ipasulat ito sa kartolina at lagyan ng mga disenyo.
D
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral, ang gawain sa Pagtatasa (Kaya Mo Na
Ba?) sa LM.
VII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:
Magpasaliksik sa aklatan o iba pang pagkukunang-impormasyon tungkol
sa email.
KARAGDAGANG SANGGUNIAN:
http://www.netliteracy.orgwp-contentuploads201207Basic-Email-Skills
23
ICT ANG MGA PANGANIB NA DULOT NG
Aralin 8
MALWARE AT COMPUTER VIRUS
I. NILALAMAN:
Tatalakayin sa araling ito ang kahulugan at uri ng malware at virus. Ang
araling ito ang magbibigay ng kakayahan sa mga mag-aaral na matukoy ang
mga sintomas ng malware at virus na nakapasok sa computer. Matututuhan
din ang mga dahilan ng pagkakaroon nito sa computer at kung paano ito
maiiwasan.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nabibigyang kahulugan ang malware at computer virus
2. Natutukoy kung ang isang computer ay may malware at computer
virus
O
3. Naipaliliwanag ang mga dahilan kung bakit nagkakaroon ng computer
virus
C
4. Naisa-isa ang mga paraan kung paano maiwasan at tanggalin
ang malware at computer virus
D
Paksa: Malware at Computer Virus
E
Sanggunian: K to 12 EPP4IE Oh 16
EP
Krayola, bond paper, lapis, scotch tape

Ipasagot sa mga mag-aaral ang Panimulang Pagtatasa sa Kasanayan
sa Computer Virus at Malware sa LM.
D
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga Gabay na Tanong sa Alamin
Natin sa LM.
2. Itala ang mga sagot ng mag-aaral sa pisara. Tanggapin lahat ang
sagot ng mga ito.
3. Iugnay ito sa paksang tatalakayin, ang Malware at Computer Virus.
24
Mula sa sagot ng mga mag-aaral ay talakayin ang sumusunod sa LM:
kahulugan ng malware
uri ng malware
paraan ng pagkalat ng malware
B. PAGLALAHAD
Gawain A. Malware... Iwasan!
1. Ipagawa ang Gawain A: Malware... Iwasan! sa LM.
3. Sa pangunguna ng lider, ang bawat grupo ay mag-uusap-
usap tungkol sa mga paraan ng pag-iwas sa pagkakaroon ng
malware.
PY
4. Ipaliwanag ang pamamaraan sa pagsagawa ng Gawain B sa
LM.
5. Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang
makapag-isip.
6. Ipasulat sa mga mag-aaral ang kanilang output sa pisara at
O
pag-usapan sa klase.
7. Mula sa sagot ng mga mag-aaral ay talakayin ang sumusunod:
Mga Paraan sa Pag-iwas ng Pagkakaroon ng Malware.
Gawain B. Pag-usapan Natin!
C
1. Bumuo ng anim na pangkat. Papiliin ng lider ang bawat pangkat.
D
2. Talakayin ang mga Dahilan sa Pagkakaroon ng Computer Virus
at Malware.
Wala o mahinang anti-virus.
E
Pagrehistro sa mga kahina-hinalang website.

Pagbubukas ng attachment galing sa isang email o mensahe
EP
na hindi alam ang pinanggalingan o hindi kilala ang sender.

Panonood ng malalaswang panoorin sa internet.
Pagda-download ng mga dokumento o ilegal na kopya ng
kanta, pelikula, o mga palabas mula sa internet.
Pag-iinstall o paglalagay ng mga libreng program o toolbar ng
D
mga browser.
3. Bigyan ng maliliit na strip o maliliit na ginupit na kartolina ang
bawat grupo.
4. Ipakita ang diagram ng Mga Dahilan ng Pagkakaroon ng Computer
Virus at Malware sa LM.
5. Isusulat ng lider sa maliliit na ginupit o strip na kartolina ang sagot
na hinihingi sa diagram at ididikit ito.
6. Siguraduhing di na magdidikit ng parehong sagot.
7. Talakayin pa ang paksa kung may mga tanong pa ang mga mag-
aaral.
25
Gawain C. Puwede o Di-puwede?
1. Isa-isahing basahin ang mga nakatala sa LM.

2. Gamit ang dating binuong pangkat ng mag-aaral, ipasagot sa kanila
ang mga nakatala sa gawain ayon sa panuto.
3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Natin sa LM.
Gawin D. Mag-scan Tayo!
1. Gamit ang mga nakuhang kaalaman sa aralin, ipagawa ang Gawin

Natin: Mag-scan Tayo sa LM.
PY
3. Sa pangunguna ng lider, ang bawat pangkat ay mag-uusap-usap ukol
sa pagsasagawa ng gawain.
4. Ipaliwanag ang pamamaraan sa pagsasagawa ng Gawain D.
O
5. Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang makapaghanda
sa Gawin Natin. (Ang mga computer na gagamitin ay ihahanda at
ibibigay ng guro.)
C
VI. PAGTATAYA:
D
Ipasagot sa mga mag-aaral ang pagtataya sa LM.
E
VII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN.
Pagsaliksikin ang mga mag-aaral ng ibat ibang anti-virus software.

EP
Ipasulat ang mga ito sa kanilang kuwaderno.
D
http://dokalternatibo.org/teki-ka-ba-computer-virus/
https://support.google.com/adwords/answer/2375413?hl=fil
26
I. NILALAMAN:
Sa paksang ito, ay tatalakayin ang Information and Communication
Technology o ICT, ang mga kapakinabangang dulot nito gaya ng mas
malawak na komunikasyon at mas epektibong pangangalap ng impormasyon
gamit ang computer at internet.
PY
II. LAYUNIN:
1. Naipaliwanag ang kaalaman tungkol sa computer, internet, at ICT

2. Naintindihan ang mga kapakinabangan ng Information and
O
Communication Technology
3. Napahalagahan ang ICT sa pangangalap ng impormasyon
C
Paksa: Pangangalap ng Impormasyon
Sanggunian: EPP 4 Modyul, K to 12 EPP4IE-0d-8
D
Kagamitan: powerpoint presentation, kartolina, lumang diyaryo,
magazines, brochures, pentel pen, gunting, at pandikit
E

EP
Ipasagot sa mga mag-aaral ang (Taglay mo na ba?) sa LM

V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Pasagutan ang Gawain A: Makabagong Teknolohiya sa LM.
D
Sa unang larawan, maaaring magbigay ng maikling paglalahad

tungkol sa pangunahing bahagi ng computer tulad ng mouse,
keyboard, monitor, CPU, atbp. (Kung sa tingin ng guro ay
kinakailangan ng mag-aaral.)
2. Magkakaroon ng maikling talakayan ang mga mag-aaral
kaugnay ng sumusunod na panggabay na tanong:
Sa tingin mo ba, mahalagang matutuhan ang paggamit sa
makabagong teknolohiya? Bakit?
Sa palagay mo ba maiiwasan pa natin ang paggamit ng ICT
tools sa kasalukuyang panahon?
27
B. PAGLALAHAD
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng sumusunod na tanong sa LM .
Ano ang computer, internet at Information and Communication
Technology?
Paano tayo matutulungan ng mga makabagong teknolohiyang ito
sa pangangalap ng ibat ibang uri ng impormasyon?
2. Gawain B: Artista Ka Na! (LM)
a. Pangkatin ang klase sa apat.
b. Kailangan maghanda ng skit o maikling dula ang bawat
pangkat tungkol sa ibat ibang kapakinabangan ng ICT.
PY
c. Magkakaroon ng maikling talakayan ang mga mag-aaral sa
sumusunod na panggabay na tanong:
Anong kapakinabangan ng ICT ang ipinakita sa inyong
maikling dula? Bakit ito ang napili ng inyong grupo?
O
Sa paanong paraan nakatutulong ang ICT sa pangangalap
ng makabuluhang impormasyon?
d. Bigyang-diin ang kahalagahan ng ICT sa pangangalap ng ibat
C
ibang uri ng impormasyon sa LM.
3. Ipagawa ang sumusunod:
a. Gamitin ang naunang pangkatan ng klase.
D
b. Pagdalahin ang bawat pangkat ng mga lumang diyaryo,
brochures, magazines, gunting, at pandikit.
E
c. Kailangang makabuo ang bawat pangkat ng collage na

EP
nagpapakita ng mga kahalagahan ng Information and

Communication Technology.
D
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Subukin Mo sa LM.
Susi sa Pagwawasto:
1. B 3. D 5. E
2. A 4. C
Pasagutan ang Kaya Mo Na Ba na nasa LM.
28
VII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN: MAGSULAT TAYO!
Pagsulatin ang mga mag-aaral ng maikling sanaysay tungkol sa
kahalagahan ng Information and Communication Technology sa
pangangalap ng mga makabuluhang impormasyon.
Panayam sa mga Gumagamit ng Computer

Pag-interbyuhin ng ilang kustomer sa isang computer shop o internet caf
ang mga mag-aaral upang sagutin ang sumusunod na katanungan:
Bakit kailangan mong pumunta sa computer shop?
Sa tingin mo, mahalaga ba ang computer at internet? Bakit?
Sa papaanong paraan mo magagamit nang wasto ang mga
teknolohiyang ito?
PY
Ibahagi ang resulta ng panayam sa klase.
British Broadcasting Corporation. The Impact of ICT on Society. Nakalap
O
noong July 17, 2014 mula sa (http://www.bbc.co.uk/bitesize/ks3/ict/
history_impact_ict/impact_ict_society/revision/1/)
C
Esteban, C. P. (2010). The Amazing World of Computers 4. Quezon City:
Phoenix Publishing House.
E D
I. NILALAMAN:
EP
Tatalakayin sa araling ito ang computer file system. Magpapaliwanag ito

ng mga pamamaraan upang maisaayos at maimbak ang mga files sa ating
computer tulad ng kung paano mag-save ng file at gumawa ng folders at
sub-folders, maglipat ng file at folder at mag-delete ng mga di na kailangang
D
dokumento.
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang konsepto ng computer file system
2. Nakikilala ang mga bahagi ng isang computer file system
3. Nakagagamit ng computer file system sa pagsasaayos at pag-
save ng mga files
29
Paksa: Ang Computer File System

Sanggunian: K to 12 EPP4IE-0e-9
Kagamitan: powerpoint presentation, computer, mga files ng
larawan
Paalala:
Ang mga printscreen sa visual guide na nasa LM ay
maaaring magbago batay sa gamit na operating system.
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Kaya Mo Na Ba sa LM.
V. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGGANYAK
1. Ipabasa ang kuwentong Ang Masinop na si Martha sa Alamin
Natin sa LM.
2. Magkakaroon ng maikling talakayan ang mag-aaral sa
O
sumusunod na panggabay na tanong:
Paano naisasaayos nang mabuti ni Martha ang kaniyang
gamit sa pag-aaral?
C
Sa tingin mo ba ay mahihirapan siyang hanapin ang kaniyang
mga gamit sa pag-aaral? Bakit?
D
Bakit mahalaga ang maging masinop sa mga gamit at files sa
pag-aaral?
Paano naman kaya natin maisasaayos ang mga files sa ating
E
computer?
B. PAGLALAHAD
EP
1. Ilahad ang aralin sa LM sa pamamagitan ng sumusunod na

susing tanong:
a. Ano ang computer file system?
b. Ano ang kaibahan ng soft copy sa hard copy?
D
c. Paano natin maisasaayos ang pag-iimbak ng files sa tulong ng

file system?
2. Ipagawa ang sumusunod na gawain (LM):
Gawain A: Paggawa ng Folder
Gawain B: Paggawa ng Subfolder
Gawain C: Pag-save ng File sa Folder at Subfolder
(Optional: Gawin lamang ang Gawain C kung may oras pa para
rito.)
Gawain D: Pag-Copy at Pag-Paste ng File sa Folder
Gawain E: Pag-Delete ng File
30
Gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa ng folder, subfolder,
at pag-save ng mga files.
3. Ipagawa ang Gawin Natin (LM).
Gawain F: Paggawa ng Subfolders
Gawain G: Paglipat ng File sa Ibang Folder
4. Bigyang-diin ang kaisipan sa paglalahat sa LM.
(Tandaan/Pagpapalalim/Repleksiyon)
VI. PAGTATAYA:
1. Ipasagot sa mga mag-aaral ang Pagtataya sa LM. Susi sa Pagwawasto:
PY
1) B 4) B
2) A 5) D
3) A
O
2. Pasagutan ang Pangwakas na Pagtatasa (Kaya Mo Na Ba).
VII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN: C
Ipasagot sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng computer file system.
Kahalagahan ng Computer File System
D
Atasan ang bawat pangkat sa klase na magsagawa ng isang
panayam sa limang taong nagtatrabaho sa opisina. Gamitin ang sumusunod
na mga panggabay na tanong upang malaman kung paano nila nagagamit
E
ang computer file system sa kanilang mga gawain.

Bakit kailangang magtamo ng kasanayan sa pagsasaayos ng
EP
mga files gamit ang computer file system?

Sa paanong paraan nagagamit ang computer file system upang
maging produktibo sa trabaho?
Magsagawa ng ulat tungkol sa mga nakalap na impormasyon mula

D
sa pakikipanayam.
Litigation Response Plan for Corporations. (2014). 10 Types of
Computer Files. nakalap noong July 20, 2014 mula sa http://www.
litigationresponseplan.com/Default.aspx?tabid=6596
31
ICT
Aralin 11 PANANALIKSIK GAMIT
ANG INTERNET
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, ay lilinangin ng mga mag-aaral ang kanilang kaalaman
at kasanayan sa pananaliksik gamit ang internet at sa tulong ng mga web
browsers at search engines. Tatalakayin din ang mga pamamaraan kung
paano magiging matalino sa pananaliksik gamit ang keywords.
II. LAYUNIN:
PY
1. Nailalarawan ang web browsers at search engines
2. Nakikilala ang ibat ibang katangian ng web browsers at search
engines
3. Nakapagsasaliksik gamit ang web browsers at search engines
O
4. Nakapamimili ng tamang keywords para sa paksang nais saliksikin
C
Paksa: Pananaliksik Gamit ang Web Browser at Search Engine

Sanggunian: EPP 4 Modyul
D
K to 12 EPP4IE-0e-10
Kagamitan: powerpoint presentation, mga computer, internet, komiks
E
Paalala: Ang mga printscreen sa visual guide na nasa LM ay maaaring

magbago batay sa gamit na bersiyon ng web browser at search
engine.
EP

Ipasagot sa mga mag-aaral ang Panimulang Pagtatasa sa LM.
V. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
1. Ipabasa ang komiks na, Ang Ulat ni Marlon sa LM.
2. Magkaroon ng maikling talakayan batay sa sumusunod na gabay
na tanong:
Ilagay ang iyong sarili sa sitwasyon ni Marlon. Handa ka bang
tanggapin ang ganitong hamon?
Naranasan mo na ba ang magsaliksik gamit ang computer at
internet?
Bakit kailangang matutuhan ang kasanayan sa pangangalap
32
ng impormasyon gamit ang computer at internet?
B. PAGLALAHAD
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng sumusunod na susing tanong:
a. Ano ang web browser at search engine?
b. Ano ang mga pinakamadalas gamiting web browsers at
search engines?
c. Paano tayo makapagsasaliksik gamit ang web browsers at
search engines?
2. Gamit ang PowerPoint Presentation, ipakita sa mga mag-aaral
ang ibat ibang bahagi ng web browsers at search engine.
PY
3. Magkaroon ng talakayan tungkol sa epektibong pananaliksik gamit
ang keywords sa internet (smart keyword searching).
4. Kasama ang mga mag-aaral, bumuo ng panuntunan para sa mas
epektibong pananaliksik gamit ang search engine.
O
5. Ipagawa ang
Gawain A: Magsaliksik Gamit Ang Web Browser at Internet
C
6. Ipagawa ang Gawin Natin sa LM.
Gawain B: Magsaliksik Tayo!
Gabayan ang mga mag-aaral sa kanilang pagsasaliksik.
Magkaroon ng pagbabahagi sa klase tungkol sa naging
D
resulta ng pagsasaliksik.
E
8. Ipagawa ang mga karagdagang Gawain sa LM.

VI. PAGTATAYA:
EP

A. Pasagutan ang Subukin Mo sa LM.
Susi sa Pagwawasto:
1) Search engine 3) Google Chrome 5) Panipi
D
2) Web browser 4) Search field o search box

B. Pasagutan ang Kaya Mo Na Ba sa LM.
Trivia Trivia
Ipasagot ang sumusunod na tanong gamit ang search engine.
1. Sino ang ikawalong presidente ng Republika ng Pilipinas?
2. Ano ang ibig sabihin ng RSVP?
3. Ilan ang kulay ng watawat ng bansang Thailand?
33
4. Saan matatagpuan ang mga tarsier?
5. Sino ang kasalukuyang Kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon sa
Pilipinas?
Mga Bansa sa Asya
Gamit ang iyong kasanayan sa pananaliksik at sa tulong ng web
browser at search engine, punan ang sumusunod na talaan:
Bansa Kapital Wika Pera
Malaysia
South Korea
Vietnam
PY
Esteban, C. P. (2010). The Amazing World of Computers 4. Quezon
City: Phoenix Publishing House.
Google Tutor (n.d.). Understanding the Search Results Page. nakuha
mula sa http://www.googletutor.com/google-manual/web-search/
O
understanding-the-search-results-page/
C
D
I. NILALAMAN:
E
Ang World Wide Web (www) na binubuo ng magkakaugnay na

websites, ay mayaman sa impormasyon. Kailangan lamang na maging
EP
matalino sa pagsasaliksik ng makabuluhang impormasyon. Ang araling ito

ay makatutulong sa mga mag-aaral upang makapangalap ng makabuluhang
impormasyong may kaugnayan sa kanilang sinasaliksik. Layunin din ng
aralin na ito ang maipaalam sa mga mag-aaral kung ano ang mga katangian
D
ng isang mabuting website.

II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang ugnayan at kaibahan ng web page, website, at
World Wide Web
2. Natutukoy ang mga katangian ng isang kapaki-pakinabang na website
3. Nakagagamit ng websites sa pangangalap ng impormasyon
Paksa: Pangangalap ng Impormasyon sa mga Website

Sanggunian: EPP 4 Modyul K to 12 EPP4IE-0f-11
34
Kagamitan: powerpoint presentation, computer, internet, manila
paper, kartolina
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Panimulang Pagtatasa sa LM

V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipagawa ang pangkatang gawain. Gawain A: Educational
Websites sa LM.
2. Pangkatin ang klase sa lima. Pipili ng lider bawat pangkat.
PY
3. Ipabisita ang sumusunod na websites sa bawat pangkat:
Pangkat 1: ABCya (http://www.abcya.com/)
Pangkat 2: Multiplication.com (www.multiplication.com)
Pangkat 3: Scholastics The Stacks: Games
(http://www.scholastic.com/kids/stacks/games/)
O
Pangkat 4: FunBrain (http://www.funbrain.com/)
Pangkat 5: Disney Games (http://disneycom/?intoverride=true)
C
4. Ang bawat lider ay magsasagawa ng maikling ulat batay sa
sumusunod na gabay na tanong:
Ano ang mga pamantayang ginamit ng inyong grupo upang
D
masabing ang website ay mabuti o hindi?
Ano ang gamit ng website? Makatutulong ba ang website sa
inyong pag-aaral upang higit pang matuto?
E
Muli ba kayong bibisita sa website na ito kung may pagkakataon?

Bakit?
EP
B. PAGLALAHAD
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng sumusunod na susing
tanong:
Ano ang kaibahan ng web page, website, at World Wide Web?
D
Paano makikilala ang mabuting websites para sa atin?

Paano makakukuha ng makabuluhang impormasyon sa
websites?
2. Magkaroon ng malayang talakayan tungkol sa mga pamantayan
ng isang mabuting website.
3. Ipagawa ang Gawain B: Mga Katangian ng Mabuting Website sa
LM.
Gawain C: Pagkilala sa Gamit ng Website
35
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Pagtataya sa LM.
Susi sa Pagwawasto
1) T 2) M 3) T 4) T 5) M
Pasagutan ang Pangwakas na Pagtatasa LM.
PY
Suriin Ang Website!
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na pagsusuri. Iguhit
sa hanay na hatol ang masayang mukha J kung pasado ang site

at malungkot na mukha L
O naman kung hindi.

Pangalan ng Website:
C
URL Address:
Mag-aaral: Hatol
D
1. Malinaw ang mga impormasyong nakasulat.
2. Nailahad nang malinaw ang layunin ng website.
E
3. May malinaw na paliwanag ang mga larawan.

EP
4. Naiintindihan ang font na ginamit.

5. Hindi nakaaabala sa pagbabasa ang mga kulay at
disenyong ginamit.
6. Gumagana lahat ng links.
D
7. Mabilis ang pagkarga ng website.

8. Makabuluhan ang impormasyong makukuha sa
website.
9. Madaling malaman kung sino ang gumawa ng
website.
10. Tiyak na babalik ang sinumang bumisita sa website
na ito.
36
Porta, M. (13 April 2009). Success Designs LLC. Eight Characteristics of
a Good Website. nakalap mula sa (http://www.successdesigns.net/
articles/entry/characteristics-of-a-good-website)
Cornell University Library (18 September 1998). Five Criteria for
Evaluating Web Pages. Nakalap mula sa http://olinuris.library.
cornell.edu/ref/research/webcrit.html
PY
I. NILALAMAN:
O
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang mga hakbang sa
pag-download ng ibat ibang uri ng files gaya ng tekstuwal na impormasyon,
mga imahen, audio at video files. Tatalakayin din ang mga pamamaraan kung
C
paano mabibigyang pagkilala ang mga orihinal na awtor ng mga akdang
nais hiramin o gamitin.
D
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanang ang proseso ng pag-download ng files mula sa internet
E
2. Napapahalagahan ang copyright o karapatan ng mga orihinal na awtor

ng anumang akdang nakalathala sa internet
EP
Paksa: Pag-download ng mga Impormasyong Nakalap

Sanggunian : K to 12 EPP4IE-0f-12
D
Kagamitan: powerpoint presentation, computer, internet, LCD

projector, speakers
Paalala: Ang mga screenshot sa visual guide na nasa LM ay maaaring
magbago batay sa ginagamit na operating system.

Ipasagot sa mga mag-aaral ang Panimulang Pagtatasa sa LM
37
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Gawain A: Pagpapakita ng mga Downloaded Files
Pagpapakita ng video file na na-download mula sa YouTube
Pagpaparinig ng audio file na na-download mula sa Sound
Cloud
Pagbasa ng isang siniping tula mula sa isang blogger
2. Ipasagot ang sumusunod na panggabay na tanong:
Ano-ano ang uri ng files ang ipinakita o ipinarinig sa inyo?
Sa paanong paraan tayo makapagsasaliksik ng ganitong
PY
files?
Bakit mahalaga ang ICT sa pangangalap at pagbabahagi ng
ganitong impormasyon?
B. PAGLALAHAD
O
1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng sumusunod na susing
tanong:
Ano ang pag-download? Ano ang pag-upload?
C
Ano-ano ang ibat ibang uri ng impormasyong maaaring
makalap sa internet?
Paano makakakopya o makakapag-download ng files mula
D
sa internet?
2. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsasagawa ng sumusunod na
gawain sa LM:
E
Gawain B: Pag-download ng Text File

Gawain C: Pag-download ng Audio File
EP
Gawain D: Pag-download ng Video File

PAALALA: Gabayang mabuti ang mga mag-aaral sa pananaliksik
gamit ang internet. Ipaliwanag din sa kanila ang tungkol sa
babala na nasa LM.
D
3. Magkaroon ng maikling talakayan tungkol sa batas sa copyright, at

mga pamamaraan sa pagkilala o sitasyon (citation) sa akda ng iba.
4. Ipagawa ang Gawin Natin
Gawain E: Pangkatang Pag-uulat Tungkol sa Matagumpay na
Pilipinong Entrepreneur
Gawain F: Pagkilala sa Gamit ng Website
5. Bigyang-diin ang kaisipan sa paglalahat sa LM.
38
VI. PAGTATAYA:
Susi sa Pagwawasto
1) B 2) A 3) B 4) A 5) C
(Bilangin ang mga mag-aaral na nagkulang sa mga kasanayang
nabanggit. Tukuyin kung anong mga kasanayan ang di nila natutuhan at
bigyan ng mga karagdagang gawain o reinforcement activities hanggang
sa ganap na matutuhan ito.)
PY
Karagdagang pagsasanay ng mag-aaral ang gawaing ito upang
mahasa ang kanilang kasanayan sa pagbibigay ng tamang pagkilala/
citation, at pagpapahalaga o respeto sa mga awtor.
O
Gawain A: Pagbibigay Pagkilala (Citation)
Ipabisita ang sumusunod na webpages at bigyan ng
tamang pagkilala ang awtor:
C
Pangalan ng Website: Tsipinoy (Blog)
D
URL Address: http://tsipinoy.blogspot.com/2008/03/negosyo.html
Pagkilala (Citation):
E
Pangalan ng Website: Life Shares (The other side of louieison.com)

EP
URL Address: http://lifeshares.louiesison.com/paano-kumita-ng-pera-

sa-internet
Pagkilala (Citation):
D
Gawain B: Pagbibigay-Galang sa mga Orihinal na Awtor

Ipabasa ang sumusunod na pagkilala/citation at ipasulat
sa mag-aaral ang opinyon tungkol dito.
39
Computer Hope. (2014). How do I download a file from the Internet?.

Retrieved from http://www.computerhope.com/issues/ch000505.htm
PY
Esteban, C. P. (2010).The Amazing World of Computers 4. Quezon City:
O
C
I. NILALAMAN:
D
Ang mga ulat tungkol sa tekstuwal at numerikal na impormasyon ay
mas madaling mauunawaan kung gagamit ng mga table at tsart. Sa araling
ito, malilinang ng mga mag-aaral ang kanilang kaalaman at kasanayan sa
E
paggawa at pagpormat ng mga table at tsart gamit ang word processing

application.
EP
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang gamit ng table at tsart
2. Nakagagawa ng table at tsart sa pamamagitan ng word processor
D
3. Natutukoy ang kahalagahan ng mga table at tsart para sa mas

epektibong pagsasaayos ng datos at impormasyon

Paksa: Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Word
Processing Application
40
Sanggunian: Modyul at Aralin
K to 12 EPP4IE-0dg-13
Kagamitan: powerpoint presentation, computer, word processing
tool, mga larawan
magbago batay sa gamit na bersiyon ng word processing
application.
Ipasagot sa mga mag-aaral ang tungkol sa paggawa ng table at tsart
gamit ang word processing application sa LM.
V. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGGANYAK
1. Ipabasa ang kuwento nina Fely at Shirley.
2. Ipasagot ang mga panggabay na tanong sa Alamin Natin sa LM.
O
Panggabay na Tanong:
Sa tingin mo ba ay makatutulong kina Fely at Shirley ang

C
paggawa ng table at tsart ng kanilang mga kinita sa limang
araw na pagtitinda?
Sa paanong paraan makatutulong sa kanila ang table at

tsart na ito?
D
3. Tanggapin ang lahat ng sagot ng mga mag-aaral.
E
4. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang tatalakayin: Paggawa

ng Table at Tsart Gamit ang Word Processing Application.
EP
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang gamit ng table at tsart sa pagsasaayos at pagsusuri
ng mga numerikal at tekstuwal na impormasyon.
D
2. Magpakita ng mga larawan ng ibat ibang uri ng tsart.

3. Ipagawa ang sumusunod na gawain. Gabayan ang mga mag-
aaral sa pagggawa ng table at tsart gamit ang word processing
application.
Gawain A: Paggawa ng Table
Gawain B: Pagpormat ng Table
Gawain C: Paggawa ng Tsart
Gawain D: Pagbabago ng mga Properties ng Tsart
4. Ipagawa ang Gawin Natin: Pagplano ng mga Gastusin para sa
Negosyo:
41
a. Mag-isip ng negosyong nais mong itayo sa hinaharap. Gumawa
ng plano ng mga gastusin.
b. Gawan ito ng table at pie chart. Ipormat ang table at tsart upang
mas maging maganda ang output.
VI. PAGTATAYA:
a. Pasagutan ang Subukin Mo sa LM.
b. Pasagutan ang Kaya Mo Na Ba sa LM.
PY
Ang Badyet
Ano-ano ang pinagkakagastusan mo o ng iyong pamilya?
Gumawa ng isang linggong badyet tungkol dito.
Gawan ng table at pie chart ang nabuong badyet. Ipormat din
ang table at tsart upang mas maging maganda ang output.
O
Ang mga Iskor ni Dino
Masinop na itinatala ni Dino ang mga nakuhang puntos sa mga
C
pagsusulit mula noong unang markahan (tingnan sa ibaba ang datos na
itinala ni Dino). Tulungan si Dino na gumawa ng table at line chart upang
malaman kung nagkaroon siya ng pag-unlad. Ipormat ang table at tsart
D
upang mas maging maganda ang output.
Unang Ikalawang
Asignatura
E
Markahan Markahan
Filipino 34 40
EP
English 28 44
Math 40 41
Science 34 45
EPP 39 50
D
AP 32 35
MSEP 34 45
ESP 40 43
Esteban, C. P. (2010). The Amazing World of Computers 4. Quezon City: Phoenix
Publishing House
Navarro, L. A. (2007). Spreadsheets and Databases. Philippines: Jemma , Inc.
Garcia, N. B., Salac J. S., Jardolin, F. E., Orlanda, J., & Tayag, M. I. (2004). Word
Processing and Presentation Making. Valenzuela City: BookChoice
Publishing.
42
ICT
PAGGAWA NG TABLE AT TSART GAMIT
Aralin 15
ANG SPREADSHEET TOOL
I. NILALAMAN:
Ang electronic spreadsheet ay isa ring software na maaaring makatulong

sa atin sa pagsusuri at pagsasaayos ng mga numerikal at tekstuwal na
impormasyon. Sa araling ito ay pagtutuunan naman ng pansin kung
paano gumawa at mag-format ng mga table at tsart gamit ang electronic
PY
spreadsheet.
II. LAYUNIN:
O
1. Nakagagamit ng spreadsheet application upang makagawa ng table at
tsart C
2. Naisasaayos ang mga tsart sa pamamagitan ng design, layout, at
format properties ng mga ito
D
E
Paksa: Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Electronic Spreadsheet

Sanggunian: Modyul, Aralin K to 12 EPP4IE-0dg-14
EP
Kagamitan: powerpoint presentation, computer, word processing tool,

picture puzzle, makukulay na kartolina
magbago batay sa gamit na operating system (OS).
D

Ipasagot sa mga mag-aaral ang tungkol sa paggawa ng table at tsart
gamit ang electronic spreadsheet tool sa LM.
43
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipasagot sa mga mag-aaral ang Picture Puzzle sa Alamin Natin
sa LM.
2. Ipasagot ang sumusunod na panggabay na tanong:
Ano ang iyong sagot sa dalawang Picture Puzzle?
Magbigay ng mga halimbawa para sa dalawang uri ng
impormasyong ito.
PY
3. Tanggaping lahat ang sagot ng mga mag-aaral.
4. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang tatalakayin: Paggawa
ng Table at Tsart Gamit ang Electronic Spreadsheet .
B. PAGLALAHAD
O
1. Talakayin ang mga bahagi ng isang electronic spreadsheet tool.
2. Isagawa ang sumusunod na gawain. Gabayan ang mga mag-aaral
C
sa pagggawa ng table at tsart gamit ang electronic spreadsheet:
Gawain A: Paggawa ng Table sa Spreadsheet
Gawain B: Pag-format ng Table sa Spreadsheet
D
Gawain C: Paggawa ng Tsart sa Spreadsheet
Gawain D: Pag-format ng Tsart sa Spreadsheet
3. Ipagawa ang Gawin Natin: Magsiyasat Tayo!
E
a. Bumuo ng limang pangkat sa klase.

b. Ang bawat pangkat ay magsasagawa ng pagsisiyasat
EP
sa presyo ng mga bilihin o serbisyo sa sumusunod na

pamilihan o negosyo. (Bigyan ng patnubay o paalala ang
mga mag-aaral sa gawaing ito. Ito ay pawang mungkahi
lamang. Maaari itong magbago depende kung ano ang
mayroon sa pamayanan.)
D
Unang Pangkat Palengke (Wet Market)

Pangalawang Pangkat Department Store (Dry Market)
Pangatlong Pangkat Beauty Parlor
Pang-apat na Pangkat Dress Shop
Panlimang Pangkat Hardware Store
c. Gumawa ng table at tsart sa mga datos na nakuha.
d. I-format ang table at tsart upang mas maging kaaya-aya.
e. Pumili ng kasapi na mag-uulat. Ipresinta sa klase ang mga datos
na iniayos sa table at tsart.
Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Natin sa LM.
44
VI. PAGTATAYA:
Susi sa Pagwawasto:
1) B 3) A
2) D 4) C 5) E
(Bilangin ang mga mag-aaral na nagkulang sa mga kasanayang
nabanggit. Tukuyin kung anong mga kasanayan ang di nila natutuhan at
bigyan ng mga karagdagang gawain o reinforcement activities hanggang
PY
sa ganap na matutuhan ito.)
Ipagawa ang mga gawain sa Magbadyet Tayo! sa LM.
O

C
Navarro, L. A. (2007). Spreadsheets and Databases. Philippines: Jemma
Inc.
D
Garcia, N. B., Salac J. S., Jardolin, F. E., Orlanda, J., & Tayag, M. I.
(2004). Spreadsheet with Application. Valenzuela City: BookChoice
E
Publishing.
ICT
PAG-SORT AT PAG-FILTER
EP
Aralin 16 NG IMPORMASYON
I. NILALAMAN:
D
Sa araling ito, ay lilinangin ang kaalaman at kasanayan ng mga mag-

aaral sa pag-sort at pag-filter ng numerikal at tekstuwal na impormasyon.
Gamit ang aplikasyon sa electronic spreadsheet, ang mga pamamaraan sa
pagsasaayos at pagsasala ng impormasyon ay isasagawa gamit ang sort at
filter command.
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang proseso ng pag-sort at pag-filter ng impormasyon

2. Nakagagamit ng spreadsheet sa pag-sort at pag-filter ng impormasyon
45
Paksa: Pag-sort at Pag-filter ng Impormasyon
Sanggunian: Modyul, Aralin K to 12 EPP4IE-0dg-15
Kagamitan: powerpoint presentation, mga computer, electronic
spreadsheet tool, bakery.xlsx file, listahan ng produkto at
presyo para sa Pagsubok A, listahan ng libro at bilang ng
pahina para sa Pagsubok B
Paalala: Ang mga screenshot sa visual guide na nasa LM ay
maaaring magbago batay sa gamit na aplikasyon sa
electronic spreadsheet.
PY
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod tungkol sa pag-sort at
pag-filter ng impormasyon sa LM.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
O
1. Pangkatang-Gawain: Amazing Sort and Filter Race
Pagsubok A:
C
a. Ang klase ay bubuo ng apat na pangkat.
b. Bawat grupo ay bibigyan ng impormasyon tungkol sa mga
produkto at presyo nito.
D
c. Mag-uunahan ang bawat grupo sa pagsasaayos ng
impormasyon at paggawa ng sumusunod na ulat :
ang sampung may pinakamataas na halaga
E
ang sampung may pinakamababang halaga

ang unang sampung produkto ng nakaayos ng
EP
paalpabeto
d. Ang unang grupong makapagbigay ng mga tamang ulat
ang panalo.
e. Bigyan ng munting gantimpala ang nanalo.
D
Pagsubok B:
a. Ang bawat grupo ay muling bibigyan ng listahan ng mga
libro at ang bilang ng kanilang pahina.
b. Mag-uunahan ang bawat grupo sa pagsasaayos ng
impormasyon at paggawa ng sumusunod na ulat :
listahan ng mga librong may 300-500 pahina
listahan ng mga librong may 150-1000 pahina
c. Ang unang grupong makapagbibigay ng mga tamang ulat
ay siyang panalo.
d. Bigyan ng munting gantimpala ang nanalo.
46
2. Ipasagot ang sumusunod na gabay na tanong:
a. Naging madali ba ang mga pagsubok sa palarong ito?
Ipaliwanag.
b. Sa unang pagsubok, paano ninyo isinaayos ang mga
impormasyon upang maibigay ang tamang ulat? Ano
ang istratehiya ninyo at paano ito ginamit sa ikalawang
pagsubok?
c. Tanggapin lahat ang sagot ng mga mag-aaral.
d. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang tatalakayin:
PY
Pag-Sort at Pag-Filter ng Impormasyon
B. PAGLALAHAD
1. Magkaroon ng maikling talakayan tungkol sa pag-sort at pag-
filter ng impormasyon gamit ang aplikasyon sa electronic
O
spreadsheet.
2. Ipagawa ang sumusunod na gawain. Gabayan ang mga
C
mag-aaral sa pagggawa ng table at tsart gamit ang electronic
spreadsheet:
Gawain A: Pag-sort ng Tekstuwal na Impormasyon
Gawain B: Pag-sort ng Numerikal na Impormasyon
D
Gawain C: Pag-filter ng Impormasyon
3. Ipagawa ang Gawin Natin: Mag-Sort at Filter Tayo! sa LM.
E
4. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM.

VI. PAGTATAYA:
EP

1. Pasagutan ang Subukin Mo sa LM.
Susi sa Pagwawasto:
D
1) Tama 3) Mali 5) Tama

2) Mali 4) Tama
2. Pasagutan ang Kaya Mo Na Ba sa LM.
(Bilangin ang mga mag-aaral na nagkaroon at nagkulang
sa mga kasanayang nabanggit. Tukuyin kung anong
mga kasanayan ang di nila natutuhan at bigyan ng mga
karagdagang gawain o reinforcement activities hanggang sa
ganap na matutuhan ito.)
47
Sari-Sari Store Inventory System
1. Atasan ang mga mag-aaral na magkaroon ng pagsisiyasat tungkol
sa mga tinda, presyo at bilang ng stock o imbak ng sari-sari store
na pinakamalapit sa kanila.
2. Gamit ang electronic spreadsheet, pagawin sila ng listahan o
inventory system.
3. Ipasuri sa mga mag-aaral ang mga datos sa pamamagitan ng
sort at filter. Pagawin sila ng listahan ng paninda na:
a. nakaayos mula sa pinakamataas hanggang sa pinakamababang
presyo.
PY
b. nakaayos mula sa pinakamababa hanggang sa pinamataas na
presyo.
c. nakaayos nang paalpabeto mula A Z.
d. mayroong lamang na 1 15 na stock.
O
Esteban, C. P. (2010). The Amazing World of Computers 4. Quezon City: Phoenix
Publishing House.
C
Navarro, L. A. (2007). Spreadsheets and Databases. Philippines: Jemma, Inc.
Garcia, N. B., Salac J. S., Jardolin, F. E., Orlanda, J., & Tayag, M. I. (2004).
Spreadsheet with Application. Valenzuela City: BookChoice Publishing.
E D
I. NILALAMAN:
EP
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang kahulugan at

kahalagahan ng paggamit ng email. Gayundin, pauunlarin ang kasanayan
ng mga mag-aaral sa paggawa ng sariling email. Kasunod nito ang pagtuturo
ng paraan sa pagpapadala ng mensahe sa nagawang email.
D
II. LAYUNIN:
1. Nabibigyang-kahulugan ang email
2. Nakagagawa ng sariling email account o address gamit ang
internet
3. Nakapagpapadala ng mensahe gamit ang sariling email account
o address
Paksa: Elektronikong Liham (Email)
Sanggunian: Modyul, Aralin K to 12 EPP4IE Oh 16
Kagamitan: kompyuter, internet access, manila paper, pentel pen,
krayola, bond paper, lapis, scotch tape o pandikit
48
Pasagutan ang pagtatasa sa kasanayan sa email sa LM.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga panggabay na Tanong sa
Alamin Natin sa LM.
1. Paano ipinadadala ang mga sulat o mensahe noong
nakaraangpanahon?
PY
2. Ano-ano ang mga ginagamit na paraan ng pagpapadala at
pagtanggap ng impormasyon sa kasalukuyan?
3. Itala ang mga sagot ng mag-aaral sa pisara. Tanggapin
lahat ang sagot ng mga mag-aaral.
4. Iugnay ito sa paksang tatalakayin: Ang Elektronikong
O
Liham (Email)
B. PAGLALAHAD
C
Mula sa sagot ng mga mag-aaral, talakayin ang mga
sumusunod:
Kahalagahan ng email
D
Responsableng paggamit ng email
Ihanda ang mga mag-aaral sa pagganap sa mga gawain.
E
Gawain A: Email Email Paano ka Gagawin?

Pangkatin ang klase sa anim na grupo
EP
Ipaliwanag ang mga hakbang sa paggawa ng sariling

email account.
Paalala: Banggitin sa mga mag-aaral na maaari ding gumawa
ng email account sa ibang website tulad ng Yahoo, Hotmail, at
D
iba pa. Ipakita ang mga halimbawa nito sa kanila.

(Dahil sa kakulangan ng computer at mababa o mahinang daloy
ng internet (internet speed), maaaring isa o dalawang mag-aaral
lamang bawat grupo ang makagawa ng sariling email account.
Ang ibang mga mag-aaral ay maaaring mag-obserba at magtala
sa kanilang kuwaderno ng proseso ng paggawa nito . Kung walang
internet access, ang guro ang magpapaliwanag gamit ang kaniyang
gawang visual aids sa paksang ito.)
Ipatala sa kuwaderno ng mga mag-aaral ang ginamit na username
at password sa email account na nabuo nila.
49
Gawain B. Mag-Email Tayo (Mag-sign-in at Mag-sign-out)
Gamitin ang kaparehong pangkat sa naunang gawain.
Ipagawa ang gawain sa bawat pangkat. Gabayan ang mga mag-
aaral sa pag-sign in at pag-sign out sa email.
Tsekan ang gawa ng mag-aaral sa pag-sign in at pag-sign out sa
email.
Bigyang-diin sa talakayan na kailangang laging maging maingat
sa pagsign-out sa email lalo na kung ginagawa ito sa mga internet
caf o pampublikong lugar.
Gawain C: Email: Bilis Padala
PY
Gamitin pa rin ang parehong pangkat sa mga naunang gawain.
Ipagawa ang gawain sa bawat pangkat. Kung may ilang mag-aaral
na may kaalaman na sa gawaing ito ay maaari mo silang gawing
lider ng pangkat.
O
Isa-isahin ang pagbibigay ng panuto sa pagganap ng gawaing ito.
(Tandaan na ang bilis na paggawa ng output ay depende sa dami
ng kompyuter at bilis ng internet.)

C
Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM.
VI. PAGTATAYA:
D
Pasagutan ang Subukin Mo sa LM.
Takdang-Aralin:
E
Pagdalhin ang mga mag-aaral ng isang halimbawa ng email na may

mensahe. Maaaring mag-print sila sa loob ng paaralan. Magpasaliksik
sa aklatan o ibang mapagkukunan ng impormasyon tungkol sa email.
EP

Gamit ang dati nang mga pangkat, maaaring ituloy ang gawain sa
paggawa ng sariling email. Ang mga mag-aaral na nakagawa na ng
D
sariling email ay maaaring gabayan ng mga kamag-aral na wala pang

sariling email. Pagkatapos, bigyan ng pagkakataong makapagpadala ng
mensahe sa email ang mga mag-aaral na di pa nakaranas na makagawa
nito.
50
ICT PAGSAGOT AT PAGPAPADALA NG EMAIL NA
Aralin 18
MAY ATTACHMENT
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, ituturo ang mga pamamaraan upang higit pang mapaunlad
ang kasanayan sa pag-email. Tatalakayin ang mga paksa sa pagsagot sa
email at pagpapadala nito na may kalakip na dokumento (attachment) o iba
pang media file. Sa pamamagitan nito ay mapahahalagahan din ng mga
mag-aaral ang mga panuntunan sa paggamit ng email.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nakasasagot sa email ng iba
2. Nakapagpapadala ng email na may kalakip na dokumento o iba
O
pang media file
3. Napahahalagahan ang mga panuntunan sa paggamit ng email
C
Paksa: Pagsagot sa Email ng Iba
Pagpapadala ng Email na may Kalakip na Dokumento
(attachments) at Iba pang Media File
D
Sanggunian: K to 12 EPP4IE Oh 17
K to 12 EPP4IE Oh 18
E

krayola, bond paper, lapis, scotch tape
EP

Pasagutan ang Taglay Mo na Ba sa LM.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
1. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga gabay na tanong sa

Alamin Natin sa LM.
Kailan ka huling nakatanggap ng sulat, mensahe sa email,
o sa cellphone?
Nasubukan mo na bang magpadala ng email na may
kalakip na mga dokumento?
2. Itala ang mga sagot ng mag-aaral sa pisara. Tanggaping lahat
ang sagot ng mga ito.
51
3. Iugnay ito sa paksang tatalakayin, Ang Pagsagot sa Email ng
Iba at Pagpapadala ng Email na may kalakip na dokumento
(attachment) o media file.
B. PAGLALAHAD
1. Ipagawa ang Gawain A: Ipasa ang Mensahe (Pass The Message)
(Tala: Maaari itong laktawan kung kulang ang oras.)
a. Bumuo ng anim na pangkat. Pipili ng lider ang bawat
grupo.
b. Ipaliwanag ang pamamaraan sa pagsagawa ng Gawain
A sa LM.
c. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga pamprosesong
PY
tanong.
d. Isulat sa pisara ang mga sagot ng mag-aaral. Tanggaping
lahat ang sagot ng mag-aaral.
2. Mula sa sagot ng mga mag-aaral, ibahagi sa kanila ang mga
paksang tatalakayin:
O
a. Pagsagot sa email ng iba
b. Pagpapadala ng email na may kalakip na dokumento
C
(attachments) at iba pang media files.
c. Ihanda ang mga mag-aaral sa pagganap ng mga gawain
sa LM.
Gawain B: Email Mo... Sagutin Mo
D
Pangkatin ang klase sa anim na grupo.
Ipaliwanag ang mga prosesong gagawin sa pagsagot sa email
E
ng iba
(Dahil sa kakulangan ng computer at mababa o mahinang signal
ng internet (internet speed), maaaring isa o dalawang mag-aaral
EP
lamang bawat grupo ang makagagawa ng sariling email account.

Ang ibang mga mag-aaral ay maaaring mag-obserba at magtala
sa kanilang kuwaderno ng proseso ng paggawa nito. Kung
walang internet access, ang guro ang magpapaliwanag gamit
D
ang kaniyang gawang visual aids sa paksang ito.) Maaari ding

gumawa ng powerpoint presentation ang guro sa pagtalakay
nito.
Gawain C: Pagpapadala ng email na may kalakip na dokumento
(Attach Mo Sa Email Mo)
Gamitin ang nabuong pangkat sa mga naunang gawain.
Ipagawa ang gawain sa bawat pangkat. Gabayan ang mga
mag-aaral sa paglakip ng dokumento at iba pang media file.
Tiyakin na magagabayan ang mga mag-aaral sa gawaing ito.
Tandaan na ang bilis na paggawa ng output ay depende sa
dami ng computer at bilis ng internet.
52
Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM.
VI. PAGTATAYA:
a. Pasagutan ang Subukin Mo sa LM.
b. Pasagutan ang Kaya Mo na Ba sa LM.
(Bilangin ang mga mag-aaral na nagkulang sa kasanayan sa email
sa pagtatasa. Tukuyin kung anong mga kasanayan ang di nila
natutuhan at bigyan ng mga karagdagang gawain o reinforcement
activities hanggang sa ganap na matutuhan ito.
PY
Gamit ang dating pagpapangkat, maaaring ituloy ang gawain sa paglakip
o pag-attach ng dokumento at iba pang media files sa email. Ang mga
mag-aaral na nakagawa na nito ay maaaring gabayan ng mga kamag-
aral na di nagkaroon ng pagkakataong magawa ito.
TAKDANG-ARALIN:
O
C
Magpagupit ng mga larawan sa mga lumang magazine sa mga mag-
aaral. Maaaring itoy gusali, produkto, lugar, at mga tao. Ipaliwanag na
ang mga larawang ito ay gagamitin sa susunod na aralin.
D
E
http://www.computerhope.com/issues/ch000887.htm
Computer Hope: How can I send an Attachment in E-mail?
EP
D
I. NILALAMAN:
Ang pagguhit ay isang mabisang paraan upang maiparating ang
isang mensahe. Maaaring gamitin ang computer upang makabuo ng
larawan. Gamit ang drawing software, maaaring mapadali ang pagguhit,
pagkukulay, paggamit ng hugis, at pagdagdag ng text. Maliban sa
paglinang ng kakayahang teknolohikal ng mga mag-aaral, nalilinang din
nito ang pagiging malikhain ng mga mag-aaral.
53
II. LAYUNIN:
1. Nakatutukoy ng command buttons sa drawing tools o graphic software
2. Nakaguguhit gamit ang drawing tools o graphic software
3. Nagagampanan ang itinakdang tungkulin sa pangkatang gawain

Paksa: Pagguhit ng Larawan
Sanggunian: K to 12 EPP4IE-Oi-19
Kagamitan: computer na may drawing software
PY
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Kaya Mo na Ba sa LM.
V. PAMAMARAAN:
O
Paalala sa Guro: Bilang halimbawa, ang araling ito ay gumagamit ng
MS Paint para sa Windows 7 version. Kung walang ganito, maaaring
C
gumamit ng ibang MS Paint version ngunit maaaring iba ang hitsura
ng interface nito. Maaring iba rin ang interface kung gagamit ng ibang
freeware. Siguruhin na ang software na gagamitin sa pagtuturo ay naka-
install sa kompyuter ng mga mag-aaral. Maaring panoorin ang mga video
D
tutorial sa Karagdagang Sanggunian sa ibaba para sa ibang version.
E
Mga alternatibong freeware na maaaring i-download:

EP
LazPaint
Download site: http://lazpaint.en.softonic.com/
Tutorial video: http://tinyurl.com/lazpainttutorialvideo
Powerpaint (Trial version)
Download site: http://powerpaint.en.softonic.com/
D
A. PAGGANYAK
1. Magpakita ng ibat ibang larawan o gamitin ang mga larawan na

nasa LM.
2. Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang mensaheng
ipinararating ng mga larawan? Bakit mahalagang gumamit ng
larawan.
3. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang inaasahan nilang matutuhan
sa araling ito.
54
B. PAGLALAHAD
1. Buksan ang graphic software na MS Paint. Ipakita sa mga mag-

aaral ang interface nito. Talakayin ang mga bahagi ng MS Paint
interface.
PY
O
2. Gabayan ang mag-aaral sa pagtuklas sa maaaring gawin sa drawing
C
software na ito. Ipasunod sa mag-aaral ang mga hakbang 1-8 sa
Alamin Natin sa LM.
3. Ipasagot sa mga mag-aaral ang susunod na gawain sa pamamagitan
ng paggamit ng ibat ibang brushes at command buttons. Pagtugmain
D
ang output sa mga ginamit na command buttons. Itanong sa mga
mag-aaral ang mga pagbabagong nakita nila sa output sa pabago-
E
bagong brush na ginagamit.

EP
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang susunod na gawain gamit ang

kanilang natutuhan sa pagguhit sa computer. Magpagawa ng isang
digital painting na ipakikita sa isang Art Exhibit. Ipabasa sa mga
mag-aaral ang anunsiyo tungkol sa Art Exhibit.
D
2. Pangkatin ang mga mag-aaral. (Inirerekomenda na ang pangkat ay

bubuuin ng 2-3 mag-aaral lamang upang mabigyan ang lahat ng
pagkakataon na makagamit ng computer nang hands-on).
3. Pag-usapan ang huwarang larawan sa LM. Ipasagot ang mga
tanong.
4. Ipaliwanag sa mga mag-aaral na kailangan nilang magplano sa
gagawing output bago ito simulan. Hayaang gamitin ng mga mag-
aaral ang Planning Pyramid para matulungan sila. Ang bawat
pangkat ay kinakailangang magpakita ng sketch ng kanilang plano
sa guro. Magbigay ng suhestiyon bago magsimula ang mga mag-
aaral.
55
Tala: May mga nakapaloob na panggabay na tanong sa planning
pyramid sa LM na maaaring sundan ng mga mag-aaral sa
paggawa ng inaasahang output.
5. Gumamit ng rubrik sa pagbibigay ng marka sa mga mag-aaral.
Ipabasa nang tahimik sa mga mag-aaral ang Project Rubric (na nasa
dulo ng lahat ng LMs para sa seksiyong ito). Ipaliwanag sa mga
mag-aaral ang mahahalagang aspekto nito upang magabayan sila
sa paggawa. Maaari ding baguhin o gumawa ng ibang rubrik kung
sa tingin ninyo ay kinakailangan.
6. Ipagawa ang Digital Painting sa pamamagitan ng pagsunod sa mga
hakbang 1-7 sa Gawin Natin sa LM.
7. Maglaan ng 5 minuto upang balikan ng mga mag-aaral ang kanilang
PY
output. Ipasagot sa mga mag-aaral ang tseklist sa LM.
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga mag-aaral: ano ang mensahe ng kanilang larawan
tungkol sa kalikasan?
E. PAGBUBUOD
O
C
Itanong sa mga mag-aaral: ano ang mahalagang natutuhan ninyo
tungkol sa paggamit ng aplikasyon sa pagguhit o drawing application?
VI. PAGTATAYA:
D
1. Ang bawat grupo ay magpapakita ng kanilang Digital Artwork.
Magkunwari na ang computer lab ay isang Art Gallery. Ang bawat
E
pangkat ay pipili ng isang tagapagsalita na magpapaliwanag tungkol

sa output ng grupo. Ang ibang miyembro naman ay iikot sa ibat ibang
EP
computer upang tingnan at magbigay ng feedback sa gawa ng iba.

2. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang gagawing Gallery Walk. Habang
nag-iikot ang mga mag-aaral ay kailangang magbigay ng opinyon sa
iba gamit ang table sa Pagtataya na nasa LM.
D
1. Ipagawa ang mga iminumungkahing output na matatagpuan sa LM.

2. Magpadala ng digital photo ng magagandang tanawin sa mga mag-
aaral.
MS Paint Artist: http://tinyurl.com/painttutorialvideo1
Atle Solholm Tutorial: http://tinyurl.com/painttutorialvideo2
Using Paint: http://tinyurl.com/painttutorialtext
Intel Skills for Success-http://schoolnet.org.za/sfs/3_Getting_Started/
index.htm
56
ICT PAG-EDIT NG LARAWAN GAMIT ANG BASIC
Aralin 20
PHOTO EDITING TOOL
I. NILALAMAN:
Ang kasanayan sa pag-edit ng larawan ay isa sa mga mahahalagang
kasanayang kinakailangan sa paggawa ng mga produkto gamit ang computer.
Ang mga larawan ay maaaring gamitin sa dokumento, presentasyon, at
maging sa spreadsheet. Mas magiging kaaya-aya ang larawan kung ito ay
mababago gamit ang tamang editing tools.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nakapag-eedit ng larawan gamit ang basic photo editing tool
2. Nakagagawa ng isang produktong maaaring pagkakitaan gamit ang
O
basic editing tool
3. Nakapagpapahayag ng pagkamalikhain sa pag-edit ng larawan
C
Paksa: Pag-edit ng Larawan
D
Sanggunian: K to 12 EPP4IE-Oi-20
Kagamitan: computer na may photo editing software
E

EP
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Gamitin ang larawan sa LM. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang

pagkakaiba ng dalawang larawan. Itanong sa mga mag-aaral
kung sila ay pamilyar sa larawang nabanggit. Ipaliwanag ang
mga layunin ng araling ito.
B. PAGLALAHAD
1. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsagawa ng mga hakbang

1-6 sa Alamin Natin sa LM.
2. Itanong kung ano ang mga pagbabagong nangyari sa larawan.
57
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang diyalogo tungkol sa fiesta sa

Linangin Natin sa LM. Ipakita ang halimbawang larawan. Pag-
usapan ito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong.
2. Bumuo ng mga pangkat. Inirerekomenda na ang pangkat ay
bubuuin ng 2-3 mag-aaral lamang upang mabigyan ang lahat
ng pagkakataon na makagamit ng computer nang hands-on.
Bigyan sila ng 5 minuto upang magplano ng kanilang gagawin.
Ipagamit ang Planning Pyramid sa LM upang makatulong sa
kanilang pagpaplano. Sabihin sa mga mag-aaral na ilagay ang
kanilang ideya sa Idea Board.
PY
3. Aprubahan muna ang plano ng mga mag-aaral bago sila
magsimula. Gamitin ang pagkakataong ito upang matiyak ang
kakayahan ng mga mag-aaral. Gumamit ng rubrik sa pagbibigay
ng marka sa mga mag-aaral. Ipabasa nang tahimik sa mga mag-
O
aaral ang Project Rubric (na nasa dulo ng lahat ng LMs para sa
seksiyong ito). Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang mahahalagang
C
aspekto nito upang magabayan sila sa paggawa. Sabihin sa mga
mag-aaral na gamitin nila ang Project Rubric upang magabayan
sila sa paggawa ng output at kung paano sila bibigyan ng marka.
Maaari ding baguhin o gumawa ng ibang rubrik kung sa tingin
D
ninyo ay kinakailangan.
4. Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na gawin ang kanilang
E
output. Ipasunod sa mga mag-aaral ang mga hakbang 1-6 na

nasa LM upang magabayan sila sa paggawa.
EP
5. Matapos gawin ang output, sabihin sa kanila na gamitin ang

tseklist sa Balikan! sa LM, upang magabayan ang mga mag-aaral
upang lalo pang mapaganda ang kanilang output.
D
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga mag-aaral: ano ang kabutihan ng turismo sa
isang bayan?
E. PAGLALAHAT
Paano nakatutulong ang kaalaman sa photo editing upang mas

maging epektibo ang isang produkto?
58
VI. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga mag-aaral ang mga sumusunod:
1. Ang bawat grupo ay magpapakita ng kanilang disenyo.

Magkunwaring darating ang mga turista at kailangang ipakita nila
ang kanilang disenyo. Sabihin sa mga grupo na ang mga turista ay
maaaring magtanong tungkol sa magandang tanawin sa kanilang
lugar kaya dapat silang maghanda sa pagsagot.
2. Maaaring mag-imbita ng mga guro o iba pang tao sa komunidad
na gaganap bilang mga turista upang mas maging awtentiko o
makatotohanan ang pagpapakita ng output. (Ang gawaing ito ay
maaaring gawin kung may oras pa.)
PY
3. Ang mga pangkat ay magbibigay ng mungkahi sa isat isa.

Ipagawa sa mga mag-aaral bilang takdang-aralin ang isa sa mga
O
gawain sa Pagyamanin Natin sa LM.
KARAGDAGANG SANGGUNIAN: C
MSPaint Artist (Tutorial video para sa lumang version ng MS Paint):
http://tinyurl.com/painttutorialvideo1
Atle Solholm Tutorial:
D
http://tinyurl.com/painttutorialvideo2
Using Paint:
E
http://tinyurl.com/painttutorialtext
index.htm
EP
ICT PAGGAWA NG DOKUMENTO NA MAY LARAWAN

Aralin 21
GAMIT ANG WORD PROCESSING TOOL
D
I. NILALAMAN:
Ang pagkakaimbento ng limbagan ay naging daan upang makapagparami
ng mga dokumento gaya ng aklat at iba pang babasahin. Sa makabagong
panahon, ginagamit ang computer upang mas mapabilis ang paggawa ng
mga dokumento. Ang mga dokumento ay mas madali ring nalalapatan ng
mga larawan gamit ang word processor. Nalilinang din ang kakayahan ng
mga mag-aaral sa pagsusulat at pagiging malikhain sa pamamagitan ng
paggamit ng ibat ibang word processing tools.
59
II. LAYUNIN:
1. Nakagagamit ng basic features ng word processing tools
2. Nakagagawa ng isang produkto gamit ang word processor
3. Nakapagbabahagi ng kaalaman sa paggamit ng word processor sa
iba
Paksa: Paggawa ng Dokumento na may Larawan Gamit ang
Word Processing Tool
Sanggunian: K to 12 EPP4IE-Oj-21
Kagamitan: computer na may word processing software
PY
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
O
Ipabasa ang trivia na nakasulat sa LM. Maaari ding magbigay
ng karagdagang impormasyon tungkol sa pag-imprenta ng mga
dokumento. Maaari ding itanong sa mga mag-aaral ang kanilang
C
nalalaman tungkol sa nabanggit na paksa at ang katotohanan
nito.
B. PAGLALAHAD
D
1. Magbalik-aral tungkol sa paggamit ng word processor. Itanong
kung anong mga output ang ginamitan nila ng word processor.
E
2. Gabayan ang mga mag-aaral sa paggamit ng word processor

habang sinusundan nila ang mga hakbang 1-14 sa LM.
EP
1. Magpakita ng mga larawan ng pagkaing Pilipino. Sabihin sa mga
mag-aaral na isa sa ating ipinagmamalaki ang galing natin sa
paghahanda ng masasarap na pagkain. Ipabasa sa mga mag-
aaral ang teksto tungkol sa pagkaing Pilipino sa LM.
D
2. Ipakita ang halimbawa ng flyer sa LM. Maaari ding magpakita

ng mga totoong flyer. Pag-usapan ang halimbawang flyer sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga gabay na tanong sa LM.
3. Ipangkat muli ang mga mag-aaral upang magplano ng kanilang
output. Inirerekomenda na ang pangkat ay bubuuin ng 2-3 mag-
aaral lamang upang mabigyan ang lahat ng pagkakataon na
makagamit ng kompyuter nang hands-on. Ipagamit ang Planning
Pyramid sa LM upang maging gabay sa paggawa ng plano.
4. Tingnan ang mga nagawang plano at magbigay ng suhestiyon
kung kinakailangan. Ipagawa ang flyer kung naipakita na sa
60
plano ang mga hinihinging bahagi nito.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang Project Rubric (na nasa dulo
ng lahat ng LMs para sa seksyong ito) upang magabayan ang
kanilang pagbuo ng output. Maaari ring baguhin o gumawa ng
ibang rubrik kung tingin ninyo ay kinakailangan.
6. Ipasunod ang mga hakbang 1-6 sa LM. Sila ay maaari ding
gumamit ng iba pang word processing tools o menu (gaya ng
page layout, text box, at iba pa) na hindi nabanggit sa mga
hakbang.
7. Matapos mabuo ang flyer, pag-uusapan ng mag-aaral ang
PY
kanilang output. Ipagawa ang mga kinakailangang pagbabago
sa flyer upang mas gumanda ito.
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga mag-aaral: paano ninyo nagamit ang kaalaman
O
sa entrepreneurship sa araling ito?
E. PAGLALAHAT C
Itanong sa mga mag-aaral: ano ang pinakamahalagang
natutunan ninyo sa paggamit ng larawan sa isang dokumento?
VI. PAGTATAYA:
D
1. Ang bawat pangkat ay magpapakita ng kanilang flyer sa iba
E
pang pangkat. Kung may printer at ink, maaaring i-print ang

nasabing flyer. Kung wala naman, gamitin ang computer upang
maipakita ang output ng bawat grupo.
EP
2. Sabihin sa mga mag-aaral na sila ay magpapakita ng kanilang

produkto sa isang Pinoy Food Bazaar. Ipaliwanag sa mga mag-
aaral kung ano ang food bazaar at ano ang layunin nito. (Ang
food bazaar ay isang event na maaaring itinda ang ibat ibang
D
uri ng pagkain. Pinupuntahan ito ng mga tao sa komunidad

at maging ng mga turista upang bumili). Sa proyektong ito,
maaaring maghanda ang mga mag-aaral ng tunay na pagkain
at itinda ito sa mga mag-aaral, guro, mga magulang, at iba pang
kasapi ng komunidad. Kung hindi naman ito posible, maaari na
lamang magkunwari ng pagkakaroon ng food bazaar sa silid.
3. Gamitin ang food flyer sa pagkumbinsi sa iba para bilhin ang
mga paninda. Maaaring pumili ng mga mag-aaral sa ibang
grupo, mga guro, o mga magulang upang magtanong tungkol
sa ginawang flyer ng grupo.
61
4. Gamitin ang rubrik sa pagbibigay ng marka sa mga mag-aaral.
Siguruhing naipakita ito sa kanila bago sila magsimula sa
kanilang mga gawain upang magsilbing gabay.
VII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN
Ipasagot ang mga tanong sa pagyamanin natin.
Baycon Group -http://www.baycongroup.com/word2007/03_word2007.html
Amir Parmar Channel- https://www.youtube.com/watch?v=3Fa7qJdEWc4
ICT PAGGAWA NG REPORT GAMIT ANG WORD
PY
Aralin 22
PROCESSING APPLICATION
I. NILALAMAN:
O
Isa sa mga pangunahing output na hinihingi sa mga mag-aaral sa
ibat ibang asignatura ang ulat o report. Ang isang report ay naglalaman ng
ibat ibang impormasyon at datos. Mas mapapadali ang paggawa nito kung
C
gagamitan ito ng word processor. Mas nagiging malinaw ang pagpapakita
ng datos kung ito ay gagamitan ng tsart, table, at larawan.
II. LAYUNIN:
D
1. Nakagagawa ng report na may table, tsart, at larawan gamit ang word
processor
E
2. Nakasusulat ng malinaw at mapanghikayat na report

3. Naipaliliwanag ng mahusay ang ideyang pini-present
EP

Paksa: Paggawa ng Ulat o Report Gamit ang Word Processing
Application
Sanggunian: K to 12 EPP4IE-Oj-22
D
Kagamitan: computer na may word processing software

IV. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Magbalik-aral sa mga nagdaang aralin. Pumili ng mga mag-aaral

upang ipakita ang kanilang kasanayan sa paggawa ng sumusunod:
a. paggawa ng table
b. paggawa ng tsart
c. pag-edit ng larawan gamit ang graphic tool o software
d. pagbukas ng bagong dokumento
62
2. Itanong sa mga mag-aaral kung pamilyar sila sa mga proyekto ng
kanilang Supreme Pupil Government. Ano-ano ang tungkulin ng
SPG upang makatulong sa mga mag-aaral?
B. PAGLALAHAD
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang Alamin Natin sa LM.

2. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang inaasahang output mula sa
kanila sa pagtatapos ng araling ito.
3. Ipaliwanag ang nilalaman ng isang business proposal.
4. Talakayin ang halimbawa ng business proposal sa LM.Ipasagot
ang mga tanong ukol dito.
5. Pangkatin ang mga mag-aaral. Inirerekomenda na ang pangkat
PY
ay bubuuin ng 2-3 mag-aaral lamang upang mabigyan ang lahat
ng pagkakataon na makagamit ng computer nang hands-on).
6. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagpaplano ng kanilang proyekto
sa pamamagitan ng pagsagot sa mga katanungan na nasa LM.
O
Ipabasa nang tahimik sa mga mag-aaral ang Project Rubric (na
nasa dulo ng lahat ng LMs para sa seksiyong ito). Ipaliwanag
C
sa mga mag-aaral ang mga mahahalagang aspekto nito upang
magabayan sila sa paggawa. Maaari ding baguhin o gumawa ng
ibang rubrik kung sa tingin ninyo ay kinakailangan.
8. Sabihin sa mga mag-aaral na gumawa ng balangkas para sa
D
gagawing ulat o report. Ilagay ito sa kahon sa LM.
E
1. Bilang panimula, ipagawa sa mga mag-aaral ang kanilang

plano sa pamamagitan ng paghahanda ng mga gagamiting
EP
materyales tulad ng digital photo. (Iminumungkahi na bigyan

ng pagkakataon ang mga mag-aaral na kumuha ng kanilang
sariling larawan. Maaaring gumamit ang mga mag-aaral ng isang
tapos na produkto o finished product upang magsilbing modelo
D
sa pagkuha ng larawan. Tulad ng halimbawa na nasa LM, ang

mismong produkto ay binili lamang at hindi na kinakailangang
lutuin o gawin pa).
2. Ipagawa ang mga hakbang 1-9 sa mga mag-aaal sa LM.
3. Maglaan ng 5 minuto upang balikan ng mga mag-aaral ang
kanilang output. Ipasagot sa mga mag-aaral ang tseklist na nasa
LM.
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga mag-aaral: Ano-ano ang katangian ng isang
entrepreneur?
63
E. PAGLALAHAT
Itanong sa mga mag-aaral: Ano-ano ang mga dapat tandaan sa
paggawa ng ulat o report?
V. PAGTATAYA:

1. Ang bawat grupo ay magpapakita ng kanilang ulat. Sa unang
pagpapakita ng output, magkakaroon ng gallery walk upang
mabigyan ng pagkakataon ang ibang mag-aaral na makapagbigay
ng puna sa gawa ng iba. Maglaan ng 15 minuto para rito.
PY
2. Sa ikalawang pagpapakita ng output, ipakikita nila ito sa buong klase.
Maaaring mag-imbita ng opisyales ng SPG o ibang guro upang mas
maging makatotohanan ang presentasyon.
O
3. Bigyan ng dalawang minuto ang bawat pangkat.
4. Gamitin ang rubrik upang magsilbing gabay sa pagbibigay ng marka
sa bawat pangkat.
C
VI. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:
D
Ipagawa ang mga iminumungkahing output na matatagpuan sa LM .
E
EP
Baycon Group-http://www.baycongroup.com/word2007/03_word2007.
html
Amir Parmar Channel-https://www.youtube.com/
watch?v=3Fa7qJdEWc4
D

index.htm
64
Ito ang rubrik na maaaring gamiting gabay sa paggawa ng mga
produkto/proyekto ng mga mag-aaral. Maaari ding magbigay ng panibagong
rubrik ang guro.
ANTAS
Nakaaangat Marunong Umuunlad Nagsisimula
Nakalikha
kami ng
Nakalikha kami
napaka- Nakalikha kami
Pagka-orihinal
ng bahagyang Ginawa namin

orihinal na ng orihinal na
orihinal na ang produkto
produktong produkto na
PY
produkto na mula sa
nagpapakita nagpapakita ng
K nagpapakita ng halimbawa o sa
ng aming aming sariling
A aming sariling gawa ng iba.
mga kakaiba ideya.
T ideya.
at malikhaing
E ideya.
O
G
O Ang aming Ang aming
Ang aming
R gawa ay Ang aming gawa ay
nagpapakita
C gawa ay
gawa ay
nagpapakita
Kakayahang Teknikal
Y nagpapakita na
A ng aming nagpapakita na na kailangan
kaya naming
kagalingan kaya naming namin ng
pagbutihin
D
sa paggamit gamitin ang tulong upang
pa ang aming
ng teknikal aming teknikal magamit ang
teknikal na
na na kakayahan teknikal na
E
kakayahan na
kakayahan na kailangan kakayahan na
kailangan sa
na kailangan sa paggawa ng kailangan sa
paggawa ng
EP
sa paggawa produkto. paggawa ng

produkto.
ng produkto. produkto.
D
65
ANTAS
Nakaaangat Marunong Umuunlad Nagsisimula
Pakikipag-ugnayan sa mga Manonood
Ang aming
Malinaw Bahagyang
Naiparating pagpili ng
naming naiparating
namin ang kulay, laki,
naiparating namin ang
mensahe salita, at
ang mensahe mensahe
dahil sa aming iba pang
dahil sa aming dahil sa aming
pagpili ng detalye ay
PY
pagpili ng pagpili ng
kulay, laki, nakasasagabal
kulay, laki, kulay, laki,
K salita, at iba sa
salita, at iba salita at iba
A pang detalye. pagpaparating
pang detalye. pang detalye.
T ng mensahe.
O
E
G
O
R Nagtutulungan
C Medyo
Y Nagtutulungan nagtutulungan
kami nang
A kami upang kami upang Hindi kami
husto upang
Pakikipagtulungan sa Iba
magplano, magplano, nagtutulungan

D
magplano,
gumawa, at gumawa, at upang
gumawa, at
magbahagi magbahagi magplano,
magbahagi
E
ng aming ng aming gumawa, at

ng aming
produkto. produkto. magbahagi
produkto.
Nagsikap kami Nagsikap kami ng aming
EP
Nagsikap kami
sa kaniya- sa kaniya- produkto.
sa kaniya-
kaniyang parte kaniyang parte Gumawa kami
kaniyang parte
at tinulingan at tinulungan nang kaniya-
at tinulungan
ang iba ng ang iba kaniya.
ang iba sa
madalas. paminsan-
D
lahat ng oras.
minsan.
66
4
at
PY
Pangkabuhayan
Patnubay ng Guro
Yunit 2 O
C
E D
EP

D
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY
iyon.
O

C
D
E

EP

Randy R. Emen
D

Eric C. De Guia
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
PAUNANG SALITA

Education Program.
PY
O
C
paggawa.
D
E

EP
D
iii
Yunit 2 Home Economics 67
Aralin 1 Tungkulin Sa Sarili 68
Aralin 2 Mga Kagamitan sa Paglilinis at Pag-aayos ng Sarili 70
Aralin 3 Wastong Paraan sa Pag-aayos at Paglilinis sa Sarili 72
Aralin 4 Pag-aalaga ng Sariling Kasuotan 74
Aralin 5 Mga Kagamitan sa Pananahi sa Kamay 76
Aralin 6 Pagsasaayos ng Sirang Kasuotan 78
Aralin 7 Pag-aayos ng mga Kasuotan Batay sa Gamit at 80
PY
Okasyon
Aralin 8 Pagpapanatiling Maayos ang Sariling Tindig 81
Aralin 9 Ang Mabuting Pag-uugali Bilang Kasapi ng Mag-anak 83
Aralin 10 Pag-aalaga sa mga Matatanda at Iba Pang Kasapi ng 86
Pamilya
O
Aralin 11 Pagtulong Nang May Pag-iingat at Paggalang 92
Aralin 12 Pagtanggap ng Bisita sa Bahay 95
Aralin 13
C
Mga Kagamitan sa Paglilinis ng Bahay 97
Aralin 14 Wastong Paglilinis ng Tahanan 100
Aralin 15 Wastong Paglilinis ng Bakuran 103
D
Aralin 16 Pangkalusugan at Pangkaligtasang Gawi sa Paglilinis 107
ng Bahay at Bakuran
E
Aralin 17 Kasiya-siyang Pagganap ng mga Gawaing Bahay 112

Aralin 18 Paghahanda ng Masustansiyang Pagkain 114
EP
Aralin 19 Wastong Paggamit ng Kubyertos 120

Aralin 20 Pagliligpit at Paghuhugas ng Pinagkainan 123
D
Pasig City
D
EP
ix
D
PANGKABUHAYAN (EPP)
C
and
O
(TLE) PY
Grade 4
December 2013
PY
O
C
E D
EP
D
EP
E
xi
D
C
O
PY
and values.

D
EP
E
xii
Grades 46
C
O
PY

D
4
5
6
EP
7
8
E
9
xiii
10
D
12
C
IV. TIME ALLOTMENT

O

PY
Grade 4
D
ng entrepreneurship
EPP4IE-
0a-1
EPP4IE-
0b-3
ibang bansa
EP
EPP4IE-
0b-4
responsableng
E
0c-5
xiv
pamamaraan
D Internet
EPP4IE-0d-
8
impormasyon
EPP4IE-
0e-10
PY
Gamit ang ICT
D
sa paggamit ng
magpakita ng
EPP4IE-
0g-14
at tekstual na
EP
table at tsart
kolaborasyon
gamit ang ICT
ng
EPP4IE -
0h-17
xv
knowledge product
EPP4IE -
0j-21
publishing tool
nakasanayan
Grade 4 AGRICULTURE
EPP4AG-0a-
1
EPP4AG-0a-
PY
2
nagtatanim
EP
EPP4AG-
xvi
0c-5
teknolohiya
ornamental
at itatanim
O
EPP4AG-0e-
7
EPP4AG-0e-
8
organiko atbp
PY
D 1.10
ornamental 10

halaman
EPP4AG-0f-
EP
11
E 1.13
12
EPP4AG-0g-
maiimpok 13
xvii
EPP4AG-0g-
14
C tahanan.
EPP4AG-0h-
16
unlad ng pamumuhay
EPP4AG-0h-
ng hayop
17
sa beterinaryo
PY
upang kumita
EPP4AG-0i-
18
hayop
pararamihing hayop
EPP4AG-0i-
19
EPP4HE-0a-
1
EP
3. Paglilinis ng
xviii
4. Paghahanda ng
masustansiyang
D aayos sa sarili

PY
paglakad 4
ehersisyo, atbp

EPP4HE-0d-
ng mag-anak
5
EP
EPP4HE-0d-
6
xix
at pakikinig
iingat at paggalang
tulad ng:
bahay at bakuran 9
sa bahay 10
PY
EPP4HE-0g-
11
EPP4HE-0h-
12
pagkain.
Grow, Glow food
EP
pagkain
EPP4HE-0j-
15
EPP4HE-0j-
16
xx
EPP4HE-0j-
17
pag-unlad ng isang
pamayanan
pagguhit.
PY
Outlining
techniques
D
pagbuo ng kapaki-
outlining
EP
EPP4IA-0d-
4
paggamit ng mga ito
xxi
C outlining 5
PY
paggawa
proyekto
EPP4IA-0h-
7
mamimili
EP
EPP4IA-0i-8
kinita
xxii
unlad
C kapaligiran
O development)
EPP4IA-0j-
10
unlad
EPP4IA-0j-
11
PY
CODE BOOK LEGEND
D
Learning Area and

at Pangkabuhayan
Specialization
EP
First Entry EPP4

E
xxiii
D
-
Lowercase Letter/s
C
Week Week eight h
specific week
O
-
Nakapagpapadala ng
media file
PY
PY
O
C
E D
EP
D
67
I. LAYUNIN:
1. Naisasagawa nang wasto ang mga tungkulin sa sarili
2. Naisauugali nang maayos ang mga tungkulin sa sarili
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Mga Tungkulin sa Sarili
PY
Sanggunian: K to 12 Curriculum Guide 2013 EPP4HE
Umunlad sa Paggawa 4: Batayang Aklat sa
Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan
Chona D. Castao, PhD
Kagamitan: tsart ng wastong pagsasagawa ng mga tungkulin
O
sa pag-aayos sa sarili
III. PANIMULANG PAGTATAYA:
C
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na tanong:
1. Ano ang dapat mong gawin paggising sa umaga?
a. Buksan agad ang T. V. at manood ng paborito mong palabas.
D
b. Kunin iyong mga laruan.
c. Maligo, magsipilyo ng ngipin, at magbihis ng malinis na damit.
d. Umupo sa isang tabi at panoorin si nanay habang gumagawa.
E
2. Alin sa sumusunod ang hindi mo dapat gamitin?

EP
a. sariling tuwalya
b. shampoo
c. damit ng kapatid mo
d. sepilyo ng nanay mo
D
IV. PAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Tumawag ng isang mag-aaral na malinis at patayuin sa
harapan ng klase.
Itanong ang sumusunod:
1. Ano-ano ang dapat mong gawin upang mapanatiling
maayos at malinis ang iyong sarili?
2. Sa ilang pangungusap, paano mo ilalarawan ang iyong
kamag- aral
68
B. PAGLALAHAD
Bago pumasok sa paaralan, ano-anong paghahanda sa sarili

ang ginagawa mo?
Paano mo isinasagawa ang mga paghahandang ito?
Talakayin ang Linangin Natin sa LM.

Ipasagot ang mga aytem sa Gawain Natin LM.
PY
D. PAGSASANIB
Itanong:
1. Bakit dapat ninyong isagawa ang mga paraan upang mapangalagaan
ang iyong katawan nang naaayon sa takdang oras?
O
2. Ano-ano ang positibong katangian ng isang mag-aaral na malinis
at maayos sa sarili? C
E. PAGLALAHAT
Pagbuo ng kaisipan sa mga tungkulin sa sarili.

D
V. PANGWAKAS NA PAGTATAYA:
E
Pasagutan sa papel ang mga katanungan sa LM.

EP

1. Magsaliksik sa internet ng iba pang paraan ng pag-aalaga sa sarili.

D
2. Gumawa ng poster tungkol sa wastong pag-aalaga sa sarili.
www.ericglenn.wordpress.com
Umunlad sa Paggawa 4
Batayang Aklat sa Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan
Chona D. Castao, PhD, et. al
ABIVA Publishing House, Inc.
69
Home Eco MGA KAGAMITAN SA PAGLILINIS AT
Aralin 2
PAG-AAYOS NG SARILI
I. LAYUNIN:
1. Nasasabi ang mga kagamitan sa paglilinis at pag-aayos ng sarili
2. Naipakikita ang wastong paraan ng paggamit ng mga kagamitan
sa paglilinis at pag-aayos sa sarili
II. PAKSANG ARALIN:
PY
Paksa: Mga Kagamitan sa Paglilinis at Pag-aayos
ng Sarili
Sanggunian: Curriculum Guide 2013EPPHE Oa-1
Kagamitan: Ibat ibang pansariling kagamitan tulad ng suklay,
O
nailcutter, sipilyo, bimpo, tuwalya, at iba pa.
C
Ibigay ito sa mag-aaral. Ipasuri ang mga nasa larawan. Pabilu-
gan ang wastong letra kung saan ito ginagamit.
D
1. a. kuko b. buhok c. ngipin d. talampakan

E
2. a. ngipin b. ulo c. buhok d. kuko

EP
3. a. katawan b. buhok c. kili-kili d. ilong
IV. PAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
Ipasuri sa mag-aaral ang kanilang sarili bago pumasok ng paara-

lan at tanungin:
Ano-anong paghahanda sa sarili ang ginagawa mo?
B. PAGLALAHAD
Magpakita sa mga mag-aaral ng tsart tungkol sa kahandaan ng

katawan bago pumasok o handa na ba ako pumasok na tsart.
70
1. Pangkatin ang klase.

2. Magpakita ng mga larawan ng ibat ibang pansariling kagamitan
tulad ng suklay, nailcutter, sipilyo, bimpo, tuwalya, at iba pa na
nakatago sa loob ng kahon.
3. Magpakita rin ng mga bagay na hindi ginagamit para sa
pansariling kagamitan.
Sabihin: Pumunta kayo sa inyong pangkat at isulat ang mga
kagamitang nakita ninyo o naalaala. Ang pangkat na may maraming
maitatala ang siyang mananalo.
PY
D. PAGSASANIB
(Mga mungkahing tanong):

1. Bakit dapat ugaliing maging maayos palagi ang ating sarili?
O
2. Ano ang magandang maidudulot nito sa ating katawan?
E. PAGLALAHAT
C
Upang mapanatiling malinis at maayos ang sarili, dapat gumamit
ng ibat ibang pansariling kagamitan tulad ng suklay, nailcutter,
sipilyo, bimpo, tuwalya, atbp.
D
E
Ipagawa ang Gawin Natin sa LM.

EP

Sagutin ang Pagyamanin Natin sa LM. Ipagawa sa mga mag-aaral
ang nasa ibaba:
Mag-interview ng magulang, kapatid, o kapitbahay at itanong
D
kung paano nila inaalagaan ang sarili.
Ibat ibang sanggunian o kahit sa internet tungkol sa mga paraan

ng pag-aalaga sa sarili.
71
I. LAYUNIN:
1. Naipakikita ang wastong pamamaraan ng paglilinis at pag-aayos
ng sarili
2. Nasusunod ang iskedyul ng pag-aayos at paglilinis sa sarili

II. PAKSANG ARALIN:
PY
Paksa: Wastong Pamamaraan ng Paglilinis at
Pag-aayos ng Sarili
Sanggunian: Modyul 1, Aralin 2 K to 12 EPP4HE-Oa-2
Kagamitan: mga kagamitan sa paglilinis sa sarili,
O
dayari o journal
C
Ipasulat sa patlang ang tamang sagot:
Ipasagot ito sa kuwaderno.
1. Sa anong paraan ka makaiiwas sa pagkakaroon ng kuto sa ulo?
D
2. Ilang beses dapat magsipilyo ng ngipin sa loob ng isang araw?
E
IV. PAMARAAN:
A. PAGGANYAK
EP
Ipaawit ang awiting Ganito Maghugas sa LM.
GANITO MAGHUGAS
Tono: Mulberry Bush
D
Ganito maghugas ng mukha tuwing umaga.

(Palitan ang parte ng katawan)
- maghugas ng paa
- magsuklay ng buhok
- magsipilyo ng ngipin
- magpalit ng damit
Itanong: Sa paanong paraan mo mapananatiling maayos at malinis

ang sarili mo?
72
B. PAGLALAHAD
Ipabasa ang Alamin Natin sa LM
1. Itanong: Sino sa inyo ang kaya nang alagaan ang sarili tulad ng
paglilinis at pag-aayos ng sarili tuwing pumapasok sa paaralan
o di kaya kung may pupuntahan o may lakad ang pamilya?
a. Paano mo ito ginagawa?
b. Kailan mo ito ginagawa?
c. Gaano mo ito kadalas ginagawa?
PY
2. Pag-aralan at talakayin ang Linangin Natin sa LM
D. PAGSASANIB
1. Ano anong magagandang kaugalian ang natutuhan mo sa
O
ating pinag-aralan?
2. Paano mo ito isasabuhay?
E. PAGLALAHAT
C
Ano ano ang mga paraang dapat mong gawin sa paglilinis sa sarili?
D
E
Ipasagot ang Gawin Natin sa LM

EP

Ipagawa ang Pagyamanin Natin sa LM
D
www. ericglenn.wordpress.com/
73
Home Eco
Aralin 4 PAG-AALAGA NG SARILING KASUOTAN
I. LAYUNIN:
1. Napangangalagaan ang sariling kasuotan
2. Naisa-isa ang mga paraan ng pagpapanalitiling malinis ang
kasuotan (hal.mag-ingat sa pag-upo, pagsuot ng tamang kasuotan
sa paglalaro, at iba pa)
II. PAKSANG ARALIN:
PY
Paksa: Pangangalaga ng Sariling Kasuotan
Sanggunian: Modyul 1, Aralin K to 12 EPP4HE-Ob3
Kagamitan: ibat ibang larawan o totoong kasuotan
O
Pasagutan sa papel ang sumusunod na tanong:
C
1. Alin sa sumusunod ang dapat isinusuot bilang pantulog?
a. maong at polo
b. gown
D
c. damit pangsimba
d. pajama
E
2. Ano ang tamang gawin bago umupo upang hindi magusot kaagad
ang paldang uniporme?
EP
a. Ayusin ang pleats ng palda

b. Ipagpag muna ang palda
c. Ibuka ang palda
d. Basta na lang umupo
D
IV. PAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Magpakita ng ibat ibang kasuotan.

2. Itanong sa mga mag-aaral kung kailan ito isinusuot.
B. PAGLALAHAD
Talakayin ang Alamin Natin sa LM
74
Pangkatin ang klase. Ipagawa ang Linangin Natin sa LM
D. PAGSASANIB
Itanong: Bakit kailangan pangalagaan ang ating mga kasuotan?
E. PAGLALAHAT
Ano-ano ang mga paraan ng pag-aalaga ng inyong mga

kasuotan?
PY
Pasagutan ang Gawin Natin sa LM
O
C
1. Ipasulat sa kuwaderno ang isinasaad ng Pagyamanin Natin sa LM
2. Ipaalaala sa mga mag-aaral na titingnan ng guro kung nagawa ito
sa bahay at napirmahan ang lagda ng magulang sa kuwaderno.
D
E
www.ericglenn.wordpress.com
EP
D
75
Home Eco MGA KAGAMITAN SA PANANAHI
Aralin 5
NG KAMAY
I. LAYUNIN:
Nasasabi ang kagamitan sa pananahi sa Kamay
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Mga Kagamitan sa Pananahi sa Kamay
Sanggunian: K to 12 Curriculum Guide 2013
PY
Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan 4
Kagamitan: medida, didal, gunting, emery bag, pin cushion,
atbp.
O
C
PANUTO: Pilin ang titik ng tamang sagot:
1. Ito ay ginagamit sa pagsukat ng tela.
D
a. medida
b. didal
c. gunting
E
d. emery bag
2. Itinutusok dito ang karayom kapag hindi ginagamit upang hindi ito
EP
kalawangin.
a. sewing box
b. pin cushion
c. emery bag
d. didal
D
IV. PAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Magpakita sa klase ng mga kagamitan sa pananahi. Magpapalig-

sahan sa mga mag-aaral kung sino ang unang makapagsasabi ng
mga kagamitan sa pananahi.
B. PAGLALAHAD
Talakayin ang Alamin Natin sa LM
76
Talakayin ang Linangin Natin sa LM

D. PAGSASANIB

Anong magandang kaugalian ng isang Pilipino ang ipinihihi-
watig sa pananahi?
E. PAGLALAHAT
Pasagutan ang Gawin Natin sa LM
PY
V. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:
Pag-uwi mo sa bahay, buksan ang lagayan ng iyong mga damit.
O
Tingnan kung may mga sira ang damit at tahiin ang mga ito. Ipakita
sa mas nakatatanda kung tama ang iyong pagtahi sa damit.
C
D
E
EP
D
77
Home Eco
Aralin 6 PAGSASAAYOS NG SIRANG KASUOTAN
I. LAYUNIN:
Naisasaayos ang payak na sirang kasuotan sa pamamagitan
ng pananahi ng kamay (halimbawa Pagkabit ng butones)
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Pagsasaayos ng Payak na Sira ng Kasuotan sa
Pamamagitan ng Pananahi ng Kamay (halimbawa
PY
Pagkabit ng butones)
Sanggunian: Modyul __, K to 12 Curriculum Guide 2013 EP
P4HE-Ob3
Kagamitan: tela, mga kagamitang pantahi, ibat ibang
O
butones.
III. PANIMULANG PAGTATAYA: C
1. Ang sumusunod ay ibat ibang uri ng pansara ng damit. Alin ang

D
HINDI:
a. Kapirasong putol ng damit
E
b. Two-hole button
c. Kutsetes
d. Straight eye
EP
2. Sa pagkakabit ng butones ng damit, ano ang unang hakbang?

a. Lagyan ng marka ang parte ng pagkakabitan ng butones.
b. Gupitin ang isang parte ng tela.
c. Isara ang tahi sa kabaligtarang panig ng damit.
D
d. Isagawa ang pagtatahing lilip.
IV. PAMARAAN:
A. PAGGANYAK
May mga pagkakataon na natatanggal ang mga pansara ng iyong

damit. Alam mo ba kung paano ito ayusin?
78
B. PAGLALAHAD
Sa araling ito ay matututuhan mong ayusin ang iyong damit na

natanggalan ng butones o damit na may sira.
Talakayin ang Linangin Natin sa LM

Talakayin ang mga paraan ng pagkabit ng butones
D. PAGSASANIB
PY
Itanong sa mga mag-aaral.
Ano ang kahalagahan para inyo ng ating napag-aralan?
O
E. PAGLALAHAT C
Ano-ano ang mga bagay na dapat tandaan sa pagsasaayos ng
mga sirang kasuotan sa pamamagitan ng pananahi sa kamay?
D
E
Ipaliwanag ang pagsasanay sa pagkabit ng butones, otomatiko,

EP
at kutsetes.
Ipasulat sa journal ng mga bata kung paano nila panatilihing

kumpleto ang pansara ng kanilang kasuotan.
D
Learning Guide in Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan

Pag-aayos ng ibat ibang Panara ng Damit
Bureau of Elementary Education Curriculum
79
Home Eco
PAG-AAYOS NG MGA KASUOTAN BATAY SA
Aralin 7
GAMIT AT OKASYON
I. LAYUNIN:
Naitatabi nang maayos ang mga kasuotan batay sa
kanilang gamit (hal., pormal na kasuotan at pang espesyal na
lokasyon)
II. PAKSANG ARALIN:
PY
Paksa: Pag-aayos ng Mga Kasuotan Batay sa Kanilang
Gamit at Okasyon
Sanggunian: K to 12 EPP4 HE-Ob-3
O
Kagamitan: mga ibat ibang kasuotan para sa ibat ibang
okasyon.
III. PAMARAAN:
C
A. PAGGANYAK
1. Patingnan ang mga larawan ng ibat ibang kasuotan sa

D
Learners Material (LM).
2. Ilarawan ang mga ito.
E
B. PAGLALAHAD
EP
Ipakuha ang kuwaderno at ipatala ang mga kasuotan kung

kailan ang mga ito ginagamit.
D
1. Pangkatin ang mga mag-aaral.

2. Sa tulong ng LM, pangkatin ang mga kasuotan para sa ibat
ibang okasyon.
D. PAGSASANIB
Napag-aralan na ninyo sa asignaturang Sibika at Kultura

na bago pa man nasakop ang ating bansa ng mga dayuhan ay
mayroon na tayong sariling kultura at mga paniniwala. Mayroon
tayong mga pagdiriwang at pagtitipon batay sa ating nakaugalian.
Dahil dito, marapat lamang na mapag-aralan ninyo ang mga angkop
80
na kasuotan sa ibat ibang okasyon o pagtitipon pormal man ito o
di-pormal.
E. PAGLALAHAT
Upang mapanatiling maayos at maisuot ang ibat ibang ka-

suotan sa mga okasyon, dapat na itabi ang mga ito nang maayos sa
tamang lalagyan, bago itago. Tandaan palagi na bago itago ay dapat
na labhan muna ang mga ito.
IV. PANGWAKAS NA PAGTATAYA:

Ipagawa ang Gawin Natin sa LM.
PY
Magdikit sa portfolio ng mga ibat ibang kasuotan. Sumulat ng ilang
pangungusap o talata tungkol sa kasuotan.
O
KARAGDAGANG SANGGUNIAN: C
Tingnan sa internet ang sumusunod na website
www.scribd.com/doc/148523502/Mga-Iba-t-Ibang-Uri-ng-Kasuotan
Isangguni sa mga nakatatanda kung paano nila itinatabi ang
D
kanilang mga espesyal na mga kasuotan.
E
Home Eco PAGPAPANATILING MAAYOS ANG

Aralin 8
SARILING TINDIG
EP
I. LAYUNIN:
1. Napapanatiling maayos ang sariling tindig sa pamamagitan ng
tamang pag-upo at paglakad
D
2. Naisasagawa ang mga gawain na nagpapanatili ng maayos na

tindig sa pamamagitan ng pag-iwas sa sakit, masustansiyang
pagkain, pag-ehersisyo, atbp.
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pagpapanatiling Maayos na Tindig
Sanggunian: K to 12 EPP4HE-Oc4
Kagamitan: larawan ng batang maayos ang tindig, kumakain
ng masustansiyang pagkain, nag-eehersisyo
81
Lagyan ng T kung Tama at M kung Mali ang pangungusap.
____ 1. Ang maayos na tindig ay nagiging sanhi ng pagiging kuba.

____ 2. Kaaya-ayang tingnan ang magandang posisyon sa pag-upo.
____ 3. Ang pagtulog nang maaga ay mabuti sa ating katawan.
____ 4. Kailangang kumain ng kahit na anong pagkain upang
maging malusog.
PY
____ 5. Ang pag-eehersisyo ay maganda sa ating kalusugan.
IV. PAMARAAN:
O
A. PAGGANYAK
Magpakita ng dalawang larawan: isang batang kaayaaya ang

C
tindig at tuwid na nakatayo at isang mag-aaral na hukot ang tayo.
Itanong sa mga mag-aaral kung alin sa dalawang larawan ang nais
nilang maging katulad at pangatwiranan ang kanilang sagot.
D
B. PAGLALAHAD
E
Itanong: Bakit mahalaga ang wastong tindig o pagtayo at pag-upo?
EP
Ipagawa ang Pagyamanin Natin sa LM.
D. PAGSASANIB
D
Itanong: Ano-anong ehersisyo ang ginagawa ninyo sa asignaturang

Pagpapalakas ng Katawan? Alin dito ang sa palagay
ninyo ay nakapagpapaganda ng tindig at postura/tikas?
E. PAGLALAHAT
1. Ano ang dapat gawin ng isang mag-aaral na katulad ninyo upang

mapaganda ang tindig at postura/tikas ng inyong katawan?
2. Ano ang maidudulot ng wastong pagtayo, pag upo, at paglakad?
82
Lagyan ng tsek ang Oo kung ginagawa ang bagay at
Hindi kung hindi ginagawa.
Gawain OO HINDI
1. Kumakain ng masusustansiyang pagkain sa
araw-araw.
2. Natutulog ng walo o higit pang oras araw-araw.
3. Palagian na nag-eehersisyo.
4. Parating maayos maglakad.
5. Parating tuwid kung umupo.
PY
Sabihin: Mga mag-aaral kayo ay mayroong gagawin.
Habang ang iba ay nagsasagawa ng gawain, inaasahan namang
O
manonood nang maayos at tahimik ang lahat. at pagkatapos ng kanilang
gawain ay papalakpakan ninyo ang mga nagsiganap.
C
Agap at Sikap 6: Batayang Aklat sa Edukasyong Pantahan at Pangka-
buhayan para sa Ikaanim na Baitang
E D
EP
I. LAYUNIN:
1. Naipakikita ang mabuting pag-uugali bilang kasapi ng mag-anak
D
2. Nasasabi ang kahalagahan ng pagpapakita ng mabuting pag-

uugali bilang kasapi ng mag-anak
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Mabuting Pag-uugali Bilang Kasapi ng Mag-anak
Sanggunuian: Batayang Aklat sa Edukasyong Pantahanan at
Pangkabuhayan, Baitang 4, pahina 41 4
MISOSA , Modyul K to 12 Curriculum Guide 2013,
EPP 4HE-0d-5
Kagamitan: mga larawan, manila paper, pentel pen
83
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK:
Itanong sa klase ang sumusunod:
1. Nais mo bang masaya, kasiya-siya, at maunlad ang iyong

pamilya?
2. Ano ang nararapat gawin ng bawat kasapi ng mag-anak
upang matamo ito?
B. PAGLALAHAD:
PY
1. Magpakita ng larawan. Pagmasdan ang mga ito at suriin
kung ano ang inilalarawan nito.
2. Itanong sa klase ang sumusunod:
O
Ano-anong mabubuting pag-uugali ang ipinakikita sa
larawan A?
Ano-ano naman ang mabubuting pag-uugali ang
C
ipinakikita sa larawan B?
Bilang kasapi ng mag-anak, ano ang maidudulot ng
mga pag-uugaling ito sa pamilya?
D
E
Gawain A:
Pangkatin ang klase sa apat. Pumili ng lider, upang siya ang
EP
manguna sa gawaing pampangkat. Bawat pangkat ay bigyan ng isang

salita na isasadula upang maipakita ang kahulugan nito :
Pangkat 1 Paggalang
D
Pangkat 2 Pagpaparaya
Pangkat 3 Pagkamaunawain
Pangkat 4 Pagsunod
Gawin ang pagsasadula na ang tagpuan ay sa bahay at ang mga

tauhan ay mga kasapi ng pamilya.
Kinakailangang lahat ng kasapi ng bawat pangkat ay kasali sa
pagsasadula.
Bigyan sila ng limang minuto upang pag-usapan kung paano
84
isasadula ang salita na nakalaan sa grupo.
Karagdagang tatlong minuto ang ibibigay sa pagsasadula o
presentasyon.
Bigyan ng munting premyo ang may pinakamahusay na
pagsasadula.
Gawain B:
Sa kaparehong pangkat, gumawa ng mga mungkahing panun-
tunan sa alinman sa sumusunod, upang maipakita ng bawat
kasapi ng mag-anak ang mabuting pag-uugali:
Oras ng pag-uwi pagkatapos ng klase
PY
Uri ng kaibigan na sasamahan
Mga paraan ng pagpapakita ng paggalang
Pagtupad sa gawaing bahay
Gawin ito sa loob ng limang minuto at iulat sa klase ang
O
natapos na gawain.
D. PAGSASANIB
C
Itanong: Ano ang maidudulot ng pagpapakita ng mabuting pag-uugali:
sa pamilya at
D
sa lipunan?
E. PAGLALAHAT
E
1. Paano maipakikita ang mabuting pag-uugali bilang kasapi ng

mag-anak?
EP
2. Masasabi mo ba ang kahalagahan ng pagpapakita ng mabuting

pag-uugali bilang kasapi ng mag-anak?
IV. PAGTATAYA:
D
Lagyan ng tsek () ang pangungusap na nagpapakita ng mabuting

pag-uugali, bilang kasapi ng mag-anak:
_____1. Pagmamano sa mga magulang pag-alis at pagdating sa

bahay.
_____2. Pagkain ng masusustansiyang pagkain.
_____3. Pagsunod sa mga batas trapiko.
_____4. Pagganap ng mga nakaatang na tungkulin sa tahanan.
_____5. Pagsunod sa mga alituntunin sa tahanan.
_____6. Pakikipaglaro sa mga kaibigan sa libreng oras.
_____7. Pagpaparaya sa isat isa.
85
PY
O
_____8. Pagbibigay halaga sa bawat kasapi ng pamilya.
_____9. Paliligo araw-araw.
_____10. Pag-aalaga sa mga nakababatang kapatid.
C
D
Itala ang tatlong mabubuting pag-uugali ng sumusunod, bilang
kasapi ng pamilya:
a. tatay
E
b. nanay
c. mga kapatid
EP
Home Eco
Aralin 10
PAG-AALAGA SA MGA MATATANDA AT
D
IBA PANG KASAPI NG PAMILYA

I. LAYUNIN:
1. Nakatutulong sa pag-aalaga sa matatanda at iba pang kasapi ng
pamilya
2. Naiisa-isa ang mga gawain na makatutulong sa pangangalaga sa
iba pang kasapi ng pamilya
86
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pag-aalaga sa Matatanda at Iba Pang Kasapi ng
Pamilya
Pangkabuhayan, Baitang 4 pahina 46, MISOSA
Modyul, K to 12 Curriculum Guide
2013 EPP4HE- 0d-6
Kagamitan: manila paper, cartolina strips, pentel pen
III. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGGANYAK
Itanong sa klase:
1. Sino-sino sa inyo ang may kasapi ng pamilya na
nangangailangan ng pag-aaruga?
O
2. Kung ikaw ay may matanda na kasapi ng iyong pamilya, sapat
ba ang kaalaman mo upang maalagaan mo siya nang wasto?
C
E D
EP
D
B. PAGLALAHAD
Basahin ang kuwento at sabihin sa mga mag-aaral: Paking-
gan at unawain ang maikling kuwento.
Si Lola Leoncia
Ang mag-asawang sina Mang Lito at Aling Lita ay biniyayaan

ng tatlong anak na puro babae. Sina Lala, Lirio, at Lina. Ang panganay
nila na si Lala ay may asawa at may isang anak, na si Lans, walong
87
buwang gulang pa lamang. Sama-sama silang nakatira sa isang
bahay kasama ang nanay ni Aling Lita na si Aling Leoncia, 75 taong
gulang. Pagsasaka ang ikinabubuhay ng mag-anak.
Masaya ang mag-anak sa piling ng isat isa. Nagtutulungan,
nag-uunawaan, nagbibigayan, naggagalangan, at nagpaparaya ang
bawat isa kung kinakailangan.
Isang araw, sa hindi inaasahang pangyayari biglang inatake
sa puso si Aling Leoncia na naging dahilan ng pagkaparalisa ng
kalahati ng kaniyang katawan. Naging alagain si Aling Leoncia at
nangangailangan ng masidhing pag-aaruga at pag-aalaga ng bawat
kasapi ng pamilya.
PY
Kinakailangan ding maghanap ng trabaho si Lala, upang may
panustos sa gatas ng kaniyang anak. Kung kayat naging problema
ni Aling Lita ang pag-aalaga kay Aling Leoncia at kay Lans, ang anak
ni Lala.
Nalaman ni Lirio at Lina ang problema ng kanilang ina.
O
Nagprisenta ang dalawang bata na sila na ang mag-aalaga kay
Aling Leoncia at kay Lans dahil natutunan na nila sa paaralan ang
C
pag-aalaga sa matatanda, maysakit, sanggol, at nakababatang
kapatid.
Kung kayat natuwa si Aling Lita at si Lala.
Paano kaya ang gagawing pag-aalaga ni Lirio at Lina kay
D
Aling Leoncia at kay Lans?
E
Sagutin ang sumusunod:

Batay sa kuwento, sino-sino ang nangangailangan ng pag-
EP
aalaga ng mga kasapi ng pamilya?

Paano kaya ang gagawing pag-aalaga nila Lirio at Lina kay Aling
Leoncia at kay Lans?
Mga Mungkahing Gawain:

D
Unang Araw
Gawain A:
1. Pangkatin ang klase sa apat. Magtalaga ng lider at tagasulat ng sagot
ang bawat pangkat.
2. Mag brainstorming tungkol sa paksa: Paano ginagawa ang pag-aalaga
sa matatanda.
3. Itala ang mga ideya na ibinigay ng bawat kasapi ng pangkat sa manila
paper.
88
4. Ipaskil sa pisara o dingding ang inyong natapos na gawain. Iulat
ito sa klase.
5. Talakayin sa buong klase ang paksa at mga ideyang nalakap
pagkatapos ng pag-uulat.
Pangalawang Araw
Gawain B:
1. Sa kaparehong pangkat, pag-usapan ang tungkol sa pag-aalaga ng
maysakit. Tingnan kung magkapareho o kung magkaiba.
2. Ipatala ang pagkakaiba at ang pagkakapareho sa pamamagitan ng
paglalagay ng mga sagot o ideya sa ilalim ng kahon ng bawat paksa:
PY
Wastong Paraan ng Wastong Paraan ng Pagkakaiba
Pag-aalaga sa Matatanda Pag-aalaga sa mga
Maysakit
1. Silid-tulugan
O
2. Mga kagamitan
3. Pagpapakain
C
4. Pagpapaligo/Paglilinis ng
katawan
D
5. Pagpapa-inom ng gamot
E
Pag-usapan ng buong klase ang pagkakaiba sa pag-aalaga sa matanda

EP
at sa maysakit.
Paghambingin ang mga sagot ng inyong pangkat sa pangkalahatang
tuntunin sa pag-aalaga sa maysakit.
Tingnan sa LM.
D
Pangatlong Araw
Gawain C:
1. Pangkatin muli ang klase sa apat. Bigyan ang bawat pangkat ng manila
paper (isulat na ang chart na nasa ibaba ng bilang 2), tig-12 cartolina
strips, at pentel pen.
2. Ipasulat sa cartolina strips ang hinihingi na mga sagot tungkol sa pag-
aalaga ng sanggol o nakababatang kapatid na nakalaan sa bawat
pangkat:
89
a. Pangkat I Pagpapaligo at Pagbibihis
b. Pangkat II Pagpapakain
c. Pangkat III Pagpapatulog
d. Pangkat IV Paglalaro
Wastong Paraan ng Pag-aalaga ng Sanggol
Pagpapaligo Pagbibihis Pagpapakain Pagpapatulog Paglalaro
PY
Pag-usapan/ talakayin ang mga sagot ng buong klase. :
Patingnan sa LM kung tugma ang mga sagot.
Bigyan ng premyo ang pangkat na may pinakamaraming
tamang sagot.
O
C. PAGPAPALALIM SA KAALAMAN
C
Gawain D:
1. Bumalik sa dating apat na pangkat ang mga mag-aaral.
D
2. Pumili ang bawat pangkat sa sumusunod. Ipakita sa pamamagitan
ng pagsasadula ang wastong pag-aalaga sa:
E
matanda
maysakit
EP
sanggol
3. Sundin ang mga pamamaraan/tuntunin ng wastong pag-aalaga.
D. PAGSASANIB
D
Paano ka makatutulong sa pag-aalaga ng matanda, maysakit,

at iba pang kasapi ng pamilya na nangangailangan ng pag-aaruga o
pag-aalaga?
E. PAGLALAHAT
Ano ang kahalagahan ng kaalaman sa wastong pag-aalaga ng

matanda, maysakit, at iba pang kasapi ng pamilya?
IV. PAGTATAYA:
Pasagutan ang Pagyamanin Natin sa LM.
90
Piliin at isulat ang letra ng pinakatamang sagot sa kuwaderno.
1. Ang silid ng maysakit ay kailangang mapanatiling kaaya-aya at
a. malinis c. mabango
b. maaliwalas d. malamig
2. Hayaang palagiang bukas ang bintana ng silid ng maysakit upang
makapasok ang _________.
a. huni ng ibon c. sariwang hangin
b. sikat ng araw d. mga bisita
3. Kinakailangang punasan ang maysakit ng ____ na tubig upang

maging maginhawa ang pakiramdam.
a. malamig c. may yelo
PY
b. mainit d. maligamgam
4. Bukod sa mga katas ng prutas maaaring bigyan ang maysakit ng

____.
a. tubig c. kape
O
b. softdrinks C d. lemonade
5. Upang hindi makalimutan ng kasapi ng mag-anak ang oras at

paraan ng pagpapainom ng gamot, kailangang magpaskil sa isang
lantad na lugar ang______.
a. iskedyul c. mga pangalan ng kasambahay
D
b. mga pangalan ng gamot d. oras
E
6. Paliguan ang bata sa ________ oras araw-araw.

a. oras c. hapong
b. wastong d. gabing
EP
7. Basain ang bimpo ng _____na tubig.

a. malamig c. maligamgam
b. mainit d. malinis
D
8. Gamitin sa pagpapakain ng bata ang kaniyang ____ kagamitan.

a. bagong c. sariling
b. lumang d. pampamilyang
9. _____ang bata sa iyong bisig bago ihiga sa kama.

a. isandal c. iupo
b. ilapag d. idapa
10. Lagyan ng ___ang katawan ng bata pagkatapos maligo.

a. lotion o langis c. pabango
b. polbos d. gel
91
Pagawin ang mga mag-aaral ng talata na binubuo ng limang pangun-
gusap tungkol sa alinman sa wastong pag-aalaga ng matanda, maysakit
sanggol, o nakababatang kapatid.
I. LAYUNIN:
Naisasagawa ang pagtulong ng may pag-iingat at paggalang
PY
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pagtulong ng May Pag-iingat at Paggalang
O
Pangkabuhayan EPP4HE-0d 6
Kagamitan: cartolina strips, pentel pen, manila paper
C
III. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
Sabihin:
E
Masaya ang isang pamilya kung nakikipagtulungan ang

bawat kasapi nito. Lalong nagiging masaya kung ang pagtutulungan
EP
ay naisasagawa nang may pag-iingat at paggalang. Subalit, paano

naisasagawa ang pagtutulungan nang may pag-iingat at paggalang?
B. PAGLALAHAD
Gawain A:
D
Ipaayos ang mga titik sa bawat bilang upang mabuo ang salita
na inilalarawan ng parirala:
a. Gapgatini pag-ayos ng kilos o galaw
b. Lagangpag pagbibigay respeto
c. Golnpagut pag-alalay
d. Longsag bagong panganak
e. Kitsayam may karamdaman
92
Gawain B:
1. Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang maikling kuwento:
Ang Kuwento ni Lolo Jose
Si Lolo Jose ay 80 taong gulang na mag-isang namumuhay

sa isang maliit na kubo. Umaasa lamang siya sa kaniyang buwanang
pensiyon para mabuhay. Katabi niya ang bahay ng mag-anak nina
Aling Cynthia at Mang Ramon na may dalawang anak na lalaki,
si Marlon sampung taong gulang na nasa ikalimang baitang at si
Manny, pitong taong gulang na nasa ikatlong baitang.
PY
Bago pumasok sa paaralan ang dalawang bata ay dumaraan
muna sa bahay ni Lolo Jose para magmano at magpaalam na sila
ay papasok na sa paaralan. Ang mag-asawang Aling Cythia at Mang
Ramon naman ay dumaraan din sa bahay ni Lolo Jose bago pumasok
sa opisina. Ikinagagalak ito ng matanda dahil nararamdaman niya
O
na may pamilya siya kahit mag-isa lang siyang namumuhay.
Sa mga araw na walang pasok ang mag-anak, sinisikap nilang
isama si Lolo Jose sa kanilang tahanan upang hindi ito mangulila.
C
Maingat at magalang na nakikipag-usap at nakikipag-ugnayan ang
mag-anak kay Lolo Jose sa pamamagitan ng paggamit ng po at opo
kapag sila ay nakikipag-usap at nagpapalitan ng kuro-kuro.
D
Maingat at magalang din na ipinagpapaalam ng mag-anak
kung mayroon silang nais na gawin sa loob ng tahanan ni Lolo
E
Jose, tulad ng pagtulong nila sa paglilinis at pag-aayos ng kaniyang

tahanan. Malugod din nilang ipinagpapaalam kung mayroon silang
nais na idagdag na personal at pantahanan niyang mga kagamitan.
EP
Ang ginagawang pagtulong ng mag-anak ni Mang Ramon at

Aling Cynthia kay Lolo Jose ay nakatawag pansin sa mga tao sa
kanilang pamayanan. Kung kayat nagawaran ng pagkilala bilang
Huwarang Pamilya ng Barangay ang mag-anak.
D
2. Sagutin ang sumusunod:

Ano-ano ang ginagawang pagtulong ng mag-anak ni Mang
Ramon kay Lolo Jose?
Ano-ano ang magagandang katangiang ipinakikita ng mag-
anak?
93
Mga Mungkahing Gawain:
1. Bigyan ng tiglilimang cartolina strips at pentel pen ang bawat

pangkat.
2. Batay sa maikling kuwento ni Lolo Jose, sagutin ang tanong
na: Paano naisagawa ang pagtulong ng mag-anak ni Mang
Ramon kay Lolo Jose nang may pag-iingat at paggalang?
3. Ipaskil sa pisara o sa dingding ang sagot ng pangkat at iulat
sa klase sa loob ng tatlong minuto.
4. Pagkatapos ng inyong gawain, ilagay o ilipat sa wheel map
PY
ang pinakatamang sagot.
D. PAGSASANIB
Pasagutan ang sumusunod:
O
1. Ang nakababata mong kapatid ay nangangailangan ng iyong
tulong sa paggawa ng kaniyang takdang-aralin o proyekto sa
C
paaralan. Ano ang gagawin mo?
2. Naglalaro ka, at bigla kang tinawag ng nanay mo upang
tulungan siya maglinis ng bahay. Ano ang gagawin mo?
D
E. PAGLALAHAT
E
Bilang kasapi ng mag-anak malaki ang maitutulong mo

upang mapagaan ang gawain ng iyong nanay at iba pang kasapi ng
EP
mag-anak. Paano ang gagawin mo upang maging kalugod-lugod

ang iyong pagtulong sa bawat kasapi ng mag-anak?
IV. PAGTATAYA:
Lagyan ng tsek ang bilang kung ang ginagawang pagtulong ay may
D
pag-iingat at paggalang:
____1. Masayang ginagampanan ang nakaatang na tungkulin sa pamilya.
____2. Umaalis sa bahay nang tahimik at walang paalam, kapag inuutu-
san.
____3. Magiliw na nakikipagtulungan sa mga kapatid kapag naglilinis ng
bahay.
____4. May kusang nagpupunas ng mga kagamitan sa bahay sa mga
araw na walang pasok.
____5. Malugod na sinasamahan ang Nanay sa pamamalengke.
94
____6. Ipinagpapaalam sa tatay ang mga bagay na nais gawin sa
loob ng tahanan.
____7. Magalang na nakikiraan sa mga nag-uusap sa tahanan ha-
bang nagwawalis.
____8. Umaawit habang maingat na pinupunasan ang mga sofa
sa bahay.
____9. Magiliw na pinanonood ang mga kasapi ng mag-anak ha-
bang ginagampanan ang kaniya-kaniyang tungkulin.
Sa loob ng inyong tahanan nakikita mo ang ginagawang pagtulong
ng bawat kasapi ng mag-anak. Itala kung paano ginagawa
PY
ang pagtulong ng bawat isa, nang may pag-iingat at paggalang.
O
Home Eco
Aralin 12 PAGTANGGAP NG BISITA SA BAHAY
C
I. LAYUNIN:
Nakatutulong sa pagtanggap ng bisita sa bahay tulad ng:
pagpapaupo, pagdudulot ng makakain, tubig, atbp.
D
pagsasagawa nang wastong pag-iingat sa pagtanggap ng
bisita
pagpapakilala sa ibang kasapi ng pamilya
E
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Pagtanggap ng Bisita sa Bahay
EP

Pangkabuhayan, Baitang 4 MISOSA MODYUL,
Baitang 4, K to 12 EPP4HE-Oe-7
Kagamitan: larawan
D
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Sabihin:
Lahat ng tahanan payak man o nakaririwasa ang pamumu-
hay ay tumatanggap ng bisita. Ang mga bisita ay maaaring mga ka-
mag-anak, kaibigan, at maaari ang iba ay hindi mga kakilala. Anuman
ang estado sa buhay ng mga bisita ay dapat na kalugod-lugod na
tinatanggap sa ating tahanan. Ang kaugalian at kulturang Pilipino na
ito, ay hindi nawawala hanggang sa kasalukuyang panahon.
95
Bilang kasapi ng mag-anak, paano ka nakatutulong sa pag-
tanggap ng bisita?
B. PAGLALAHAD
Mga mungkahing gawain:

1. Pangkatin sa apat ang klase. Bigyan sila ng tatlong minuto
upang pag-usapan ang kanilang karanasan sa pagtanggap ng
bisita. Bigyan din ang bawat pangkat ng karagdagang tatlong
minuto upang isadula ang kanilang karanasan sa pagtanggap ng
bisita. Bigyan ng munting papremyo ang may pinakamagandang
presentasyon.
PY
2. Gamit pa rin ang apat na pangkat sa unang gawain, bigyan ng
tiglilimang cartolina strips ang bawat pangkat. Sa loob ng tatlong
minuto, itala ang ibat ibang karanasan sa pagtanggap ng bisita.
Ipaskil ang mga sagot sa pisara o sa dingding. Iulat ng lider ng
pangkat ang sagot.
O
3. Pag-usapan ng buong klase ang pangkaraniwang ginagawa kung
paano tinatanggap sa bahay ang sumusunod na mga bisita:
kamag-anak
C
kaibigan/kasamahan sa trabaho
kaklase
hindi kakilala
D
C. PAGPAPALALIM NG KAALAMAN:
E
Pagsunod-sunorin ang sumusunod na gawain sa pagtanggap ng

bisita:
EP
1. Malugod na ipakilala sa pamilya, kung ito ay kaibigan ng isa sa

mga kasapi ng mag-anak.
2. Magalang na makipag-usap o makipagkuwentuhan sa bisita.
3. Alukin o hainan ng tubig o anumang maiinom at makakain ang
bisita.
D
4. Magiliw na paupuin ang bisita.

5. Maingat na magbukas ng usapin na magdudulot ng kalungkutan
sa bisita.
6. Maingat na itanong sa bisita ang sadya ng kaniyang pagbisita.
7. Magiliw na ihatid sa labas ng pintuan o gate kapag siya ay
nagpaalam na uuwi na.
8. Pasalamatan ang bisita sa kaniyang pagdalaw kung ang sadya ay
dalawin ang isa sa mga miyembro ng mag-anak o ang pamilya.
9. Maaaring magmano sa bisita ang mga bata kung ito ay may edad
o matanda na. Ang mga nakatatanda naman sa mag-anak ay
maaaring makipagbeso-beso sa bisita.
96
10. Maging maingat sa pagtanggap ng bisita kung hindi ito kakilala.
Makabubuti na interbyuhin at hindi muna patutuluyin sa loob ng
bakuran o tahanan ang hindi kakilala na bisita.
D. PAGSASANIB
Ano ang maidudulot ng pagtulong mo sa maayos na pagtang-

gap ng bisita sa inyong tahanan?
E. PAGLALAHAT
Paano ka nakatutulong sa pagtanggap ng bisita sa inyong ta

hanan?
PY
IV. PAGTATAYA:
Punan ng salita o mga salita ang patlang:
1. Ang bisita ay nararapat na ___kung hindi kakilala ng buong mag-anak.
O
2. Marapat na ________ang bisita ng maiinom o makakain.
3. Maging ________sa pagtanggap ng bisita kung hindi ito kakilala.
4. Makipag-usap nang may ____________sa bisita.
5.
C
Iwasan pag-usapan ang mga __________na makapagdudulot ng
kalungkutan sa bisita.
D
Pagawain ang mga mag-aaral ng talata na binubuo ng limang
pangungusap tungkol sa karanasan sa pagtanggap ng bisita. Maaaring
E
ipakuwento sa magulang kung wala pang karanasan sa pagtanggap ng

bisita.
EP
D
I. LAYUNIN:
Natutukoy ang angkop na kagamitan sa paglilinis ng bahay
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Angkop na mga Kagamitan sa Paglilinis ng Bahay
Pangkabuhayan, Baitang 4, CG, K-12 EPP4 HE-0f-9
Kagamitan: tsart, mga larawan ng kagamitan sa paglilinis ng
bahay, pentel pen,cartolina
97
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK:
Sabihin:
Kalugod-lugod ang malinis na tahanan. Maaliwalas ang pakiram-
dam at nakadaragdag ng kagandahan ng pamamahay. Magiging
magaan at kasiya-siya ang paglilinis ng tahanan kapag gumagamit
ng angkop na kagamitan. Bilang bata, mahalaga ang magkaroon ng
kaalaman tungkol sa mga kagamitan sa paglilinis.
B. PAGLALAHAD:
Mga mungkahing gawain:
PY
Gawain A:
Subukin ang mga mag-aaral kung matutukoy ang mga nasa
larawan
O
C
a. b. c.
D

E
EP
d. e. f.
D
g. h. i.
Gawain B:
a. Bigyan ang mga piling bata ng cartolina strips na may larawan

ng kagamitan ng paglilinis.
98
b. Bigyan din sila ng pentel pen at ipasulat dito ang gamit ng
kagamitan na nasa larawan na nakuha niya.
c. Hayaan tumawag ang mag-aaral na may cartolina strip ng
isang kaklase, upang iulat at ipaliwanag ang kaniyang naisulat
na gamit ng kagamitan na nasa larawan.
Bukod sa mga nabanggit na kagamitan, mayroon ding pantulong

na mga gamit sa paglilinis upang mas maging madali at kaaya-aya
ang paglilinis. Tingnan ang mga larawan kung ang mga ito ay gi-
nagamit din sa kaniya-kaniyang tahanan:
Mungkahing gawain
PY
1. Sa bawat pangkat, pag-usapan ang gamit ng bawat isa. Ipasulat
ang mga sagot sa nakahandang tsart:
O
a.
C b.
E D
c. d.
EP
e. f.
D
Iba pang kagamitan sa paglilinis Gamit

1. dishwashing liquid/dishwashing paste
2. pulbos na sabon
3. suka
4. floorwax
5. lumang dyaryo
6. timba
2. Ipapaskil sa pisara o sa dingding ang natapos na gawa ng pang-

kat. Pag-usapan sa klase.
99
D. PAGSASANIB
Ano ang maidudulot ng kaalaman sa mga kagamitan sa
paglilinis?
E. PAGLALAHAT
Ano ang kahalagahan ng kaalaman sa wastong kagamitan
sa paglilinis?
IV. PAGTATAYA:
Isulat sa patlang kung anong kagamitan ang tinutukoy ng pan-
gungusap sa bawat bilang:
_____ 1. Ginagamit sa pag-aalis ng alikabok at pagpupunas ng kasang-
kapan.
PY
_____ 2. Ginagamit sa pagpapakintab ng sahig.
_____ 3. Ginagamit sa pagwawalis ng magaspang na sahig at sa
bakuran.
_____ 4. Ginagamit na pamunas sa sahig.
O
_____ 5.Ginagamit upang pulutin ang mga dumi o basura.
V. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN: C
Magpatala ng limang (5) kagamitang panlinis na madalas gi-
nagamit sa paglilinis ng bahay.
Home Eco
D
Aralin 14 WASTONG PAGLILINIS NG TAHANAN
E
I. LAYUNIN:
1. Naisasagawa ang wastong paglilinis ng bahay
2. Nagagamit ang wastong kagamitan sa paglilinis ng bahay
EP
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Wastong Paglilinis ng Bahay
Sanggunuian: Batayang Aklat sa Edukasyong Pantahanan at Pang
D
kabuhayan Baitang 4
Kagamitan: mga larawan, manila paper, 4 na ibat ibang kulay ng
cartolina, pentel pen
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Sinasalamin ng malinis na tahanan ang isang masaya at nag-
kakasundo na kasapi ng pamilya. Mula sa mga magulang hanggang
sa nakababatang kapatid ay dapat na tulong-tulong sa pagganap ng
tungkulin sa pagpapanatili nang masinop, maayos, at malinis na tah-
anan.
100
B. PAGLALAHAD
Gawain A:
1. Maghanda ng metacards na may apat na kulay lamang.
Kinakailangang parepareho ang bilang ng bawat kulay ng
metacards. Bigyan lahat ang mag-aaral ng metacards. Ipasulat sa
mga mag-aaral ang isang gawaing paglilinis ng kanilang tahanan.
Ipapaskil ito na magkakasama ang pareparehong kulay sa isang
lugar sa pisara o dingding. Sabihin na ang pareparehong kulay
ay magkakasama sa isang pangkat at pipili sila ng isang lider na
siyang magiging tagapag-ulat ng kanilang gawa.
2. Tingnan ang mga nakasulat sa metacards. Sa bawat
PY
magkakaparehong naisulat itira lamang ang isa hanggang sa
magkakaiba na ang nakasulat sa isang pangkat. Ipapaskil muli at
iulat sa klase.
3. Ipaskil ang nakahandang pamamaraan ng paglilinis sa tahanan na
nakasulat sa cartolina. Tingnan kung alin sa mga pangkat ang may
O
pinakamaraming tamang sagot at bigyan sila ng munting premyo.
Gawain B:
C
1. Ipabasa sa klase ang sumusunod:
Paraan ng paglilinis ng tahanan:
D
Pagwawalis
Pag-aalis ng alikabok sa mga kagamitan
Paglalampaso ng sahig
E
Pagbubunot
2. Pagkatapos basahin ng klase ang mga pamamaraan ng pagllilinis
EP
sa tahanan, pasagutan sa bawat pangkat ang nakalaan sa kanila

na mga pamamaraan ng gawain:
Pangkat I Pagwawalis
Pangkat II Pag-aalis sa mga alikabok
D
Pangkat III Paglalampaso ng sahig

Pangkat IV Pagbubunot
Pasagutan sa bawat pangkat ang sumusunod:
Gamit ang nakahandang tsart, ipasulat sa metacards ang sagot sa
sumusunod na tanong:
Anong mga gawaing paglilinis ang ginagawa araw-araw? Ling-
guhan? Paminsan-minsan? Ipaskil ang mga sagot ng bawat pang-
kat sa ilalim ng sumusunod na paksa:
101
Paglilinis na Ginagawa Paglilinis na Ginagawa Paglilinis na Ginagawa
Araw-araw Paminsan-minsan ng Lingguhan
D. PAGSASANIB
Ano-ano ang maidudulot ng tulong-tulong na paggawa ng mag-

anak upang maging malinis ang tahanan?
PY
E. PAGLALAHAT
Ano ang maidudulot sa pagsunod sa wastong paraan ng paglili-
nis sa tahanan?
O
IV. PAGTATAYA:
Ipakopya ang sumusunod sa kuwaderno, at piliin ang wastong karug-
tong ng pangungusap sa loob ng kahon:
C
a. tuyong basahan
b. dahan-dahan
c. timba
D
d. sulok
e. pababa
E
f. binubunot
1. Ang mga kasangkapan ay madaling maalikabukan. Kailangang punasan

EP
ng________araw-araw.
2. Ang sahig ay ____________upang kumintab.
3. Ang pagwawalis ng sahig ay ginagawa ng____upang hindi lumipad ang
D
alikabok.
4. Sa pag aalikabok, simulan sa mataas na bahagi ng mga kasangkapan__.
5. Ang pagwawalis sa sahig ay sinisimulan sa mga ___ patungo sa gitna.
Itala ang limang mga gawain ng paglilinis sa inyong tahanan
at ibahagi ito sa klase.
102
Home Eco
Aralin 15 WASTONG PAGLILINIS NG BAKURAN
I. LAYUNIN:
1. Naisasagawa ang wastong paglilinis ng bakuran
2. Nagagamit ang wastong kagamitan sa paglilinis ng bakuran
II. PAKSANG ARALIN:
PY
Paksa: Wastong Paglilinis ng Bakuran
Pangkabuhayan,Baitang 4, pahina 62 67
O
Kagamitan: manila paper, cartolina, pentel pen, mga larawan
III. PAMAMARAAN:
C
A. PAGGANYAK
D
Sabihin:
E
Bahagi ng tahanan ang bakuran. Ang malinis na bakuran ay

kaaya-ayang tingnan.
EP
Ipakita ang larawan ng malinis at magandang bakuran:

D
Ano-ano ang maaari mong gawin upang makatulong sa paglilinis

ng bakuran? Paano ginagawa ang wastong paglilinis ng bakuran?
103
B. PAGLALAHAD
Gawain A:
1. Pangkatin ang klase sa apat. Pumili ng lider at tagasulat ang bawat
pangkat.
2. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at pentel pen.
3. Pag-usapan ng bawat pangkat ang sumusunod na pamamaraan
ng paglilinis ng bakuran:
a. Pagwawalis
b. Pagbubunot ng damong ligaw
c. Pagtatapon ng basura
PY
d. Pagbabaon ng basura
e. Pagdidilig ng mga halaman
f. Paglilinis ng kanal
4. Ipa-paskil sa pisara o sa dingding ang natapos na gawain at iulat
O
sa klase.
Gawain B:
C
1. Paghambingin ng buong klase ang mga pangkatang gawa.
2. Tingnan ang tama at magkakaparehong sagot ng bawat pangkat.
D
3. Buuin ang pamamaraan ng paggawa sa bawat paraan ng paglili-
nis ng bakuran.
E
4. Paghambingin ang nabuong konsepto sa LM.

(Sabihin na sa susunod na araw ihanda ang mga sarili at mga
EP
kagamitan sa paglilinis ng bakuran upang isagawa ang pangka-

tang pagpapakita ng paglilinis sa bakuran.)
Pangalawang Araw
D
Gawain C:
1. Ipagawa ng panukatan ang mga pamamaraan ng paggawa sa
bawat paraan sa paglilinis sa bakuran at sa labas ng silid-aralan.
2. Bigyan ng panuntunan sa paggawa bago palabasin sa klase.
3. Mahigpit na subaybayan ang mga mag-aaral habang isinasagawa
ang wastong pamamaraan ng paglilinis sa bakuran.
4. Tingnan kung nasunod ang mga pamamaraan sa pamamagitan ng
pagsagot ng lider, sa tseklist.
104
Mga Gawain/Pamamaraan Oo Hindi
1. Ginamit ang walis tingting sa pagwawalis ng mga tuyong
dahon sa loob at labas ng bakuran.
2. Ginamit ang pandakot sa pagdampot ng basura at
inilagay ito sa basurahan.
3. Nasunod ang wastong paraan ng pagbubunot ng damo.
4. Pinaghiwalay ang mga basurang nabubulok at di-
nabubulok.
PY
5. Diniligan ang mga halaman gamit ang rigadera.
5. Kunin ang tseklist ng bawat pangkat at tingnan muli kung nasunod

ng bawat pangkat ang wastong paglilinis ng bakuran.
O
Ipabigay muli ang mga gawain sa paglilinis ng bakuran at ipasulat

C
sa nakahandang tsart ang kanilang sagot:
1. pagwawalis
2. pagbubunot ng damo
D
3. pagtatapon ng basura
4. pagdidilig ng halaman
E
5. paglilinis ng kanal
EP
Gawain Wastong Pamamaraan
Pagwawalis
Pagbubunot ng damo
D
Pagtatapon ng basura
Pagdidilig ng halaman
Paglilinis ng kanal
D. PAGSASANIB
Ano-ano ang naidudulot ng malinis na bakuran sa ating pa-

mayanan at sa ating kalusugan?
105
E. PAGLALAHAT:
Paano mapananatili ang malinis na bakuran? Ano-ano ang kabu-
tihang maidudulot ng malinis na kapaligiran?
V. PAGTATAYA:
Pasagutan ang sumusunod: Lagyan ng tsek () ang patlang
bilang kung ang isinasaad ng pangungusap ay wastong paraan ng
paglilinis ng bakuran at ekis () naman kung hindi.
_____1. Linisin ang daanan ng tubig o kanal upang maiwasan ang
pamamahay ng mga daga at iba pang mga hayop.
_____2. Ang mga damong ligaw ay nakadaragdag sa kagandahan ng
kapaligiran.
PY
_____3. Ang bakurang malinis ay nakatutulong sa pagpapanatiling
malinis ang pamayanan.
_____4. Kinakailangang walisin ang mga tuyong dahon at ibang kalat
sa loob at labas ng bakuran.
O
_____5. Ang mga basurang nabubulok ay kailangang ilagay sa com-
post pit.
_____6. Ang mga basurang hindi nabubulok ay kailangang itapon sa
malayong lugar.
C
_____7. Bunutin ang mga ugat ng mga ligaw na damo upang hindi na
tumubo uli ito.
_____8.Pagkatapos walisin ang mga tuyong dahon, sunugin ito.
D
_____9. Ang mga nabubulok na basura ay pampataba sa mga hala-
man.
E
_____10. Gamitin ang pandakot kung ilalagay ang mga tuyong dahon
sa basurahan.
EP

Tumulong sa paglilinis ng kani-kanilang bakuran. Sipiin muli
ang tseklist sa Gawain C kung nasunod ito. Palagdaan ang gi-
nawang tseklist sa nakatatandang kapatid o sa nanay.
D
106
Home Eco
Aralin 16
PANGKALUSUGAN AT PANGKALIGTASAN GAWI
SA PAGLILINIS NG BAHAY AT BAKURAN
I. LAYUNIN:
1. Nakasusunod sa mga tuntuning pangkalusugan at pangkaligtasan
sa paglilinis ng bahay at bakuran
2. Naisasagawa ang wastong paghihiwalay ng basura sa bahay
3. Nasasabi ang kahalagahan ng maayos, malinis, at ligtas na bahay
PY
at bakuran
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pangkalusugan at Pangkaligtasang Gawi sa
Paglilinis ng Tahanan at Bakuran
O
Sanggunian: Modyul sa EPP Aralin 16, K to 12
EPP 4 HE Og10-11
Kagamitan:
C
mga larawan, manila paper, pentel pen, glue,
gunting, recycled cardboard, mosaic picture,
colored paper o makulay na papel galing
D
sa lumang magasin
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
E
1. Magpakita ng larawan ng sumusunod: paglilinis ng bintana;

EP
paglilinis ng kisame; sa pagpapakintab ng sahig; pag-aalis ng

alikabok sa mga gamit at kasangkapan; pagwawalis, pag-aayos ng
kasangkapan matapos linisin; pagbubunot ng damo sa bakuran;
paghihiwalay ng basura; at pagtatapon ng basura.
2. Itanong sa mga mag-aaral:
D
Ano-ano ang inyong nakita?

Saan natin ginagawa ang mga ito?
Ginagawa rin ba ninyo ang mga ito?
Paano ninyo isinasagawa ang mga ito?
3. Isulat sa pisara ang sagot ng mga bata.
4. Iugnay ito sa aralin.
B. PAGLALAHAD
Ilahad ang aralin gamit ang sagot ng mga mag-aaral. Sabihin:
107
Nabanggit ninyo kanina na ginagawa ang mga ito ng maingat. Bakit
kaya? Ano ang dapat isaalang-alang sa pagsasagawa ng mga ito?
1. Magkaroon ng talakayan kaugnay sa tanong. Tanggapin lahat ang

sagot ng mga mag-aaral.
2. Ipabasa ang Alamin Natin LM. Talakayin ang tungkol sa tuntuning
pangkaligtasan at pangkalusugan at wastong paghihiwalay at
pagtatapon ng basura.
3. Bigyang- diin ang sagot ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng
pagbabalik sa nakasulat sa pisara na angkop sa aralin. Gamitin
ang T chart para makita ang naibigay na at kung ano ang napag-
aralan batay sa nabasa.
PY
Mga Tuntuning Pangkaligtasan at Pangkalusugan sa
Paglilinis ng Bahay at Bakuran
Sagot mula sa sariling opinyon ng Sagot mula sa binasang mga tuntunin
mga mag-aaral: na dapat sundin:
O
C
D
Ipagpatuloy ang talakayan batay sa sumusunod:
E
Bakit kailangang sundin ang mga tuntuning nabanggit?

EP
Ano ang maaaring maganap kung hindi susundin ang mga

tuntuning ito?
Bilang isang mag-aaral at kasapi ng pamilya, paano
makatutulong sa iyo ang pagkakaroon ng mga kaalaman
D
sa mga tuntuning pangkaligtasan at pangkalusugan sa

paglilinis ng tahanan at bakuran at ang wastong paraan sa
paghihiwalay at pagtatapon ng basura sa tahanan?
Paano mo magagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay
ang inyong kaalaman tungkol dito?
Bakit kailangang maisagawa ang mga ito?
D. PAGSASANIB
1. Ano ang maaaring mangyari sa ating kapaligiran kung wala tayong
108
tama o maayos na paraan ng paghihiwalay at pagtatapon ng
basura?
2. Bilang mag-aaral paano mo mapapangalagaan ang ating
kapaligiran?
Gawain A: Maging Maingat Tayo

Bumuo ng apat na pangkat.
Maglaro ng Kunan Mo Ako.
Kumuha ng isang task card, bawat isa ay naglalaman ng isa sa mga
gawaing: pangkaligtasan, pangkalusugan, paghihiwalay ng basura, at
pagre-recycle.
PY
Ipasadula sa bawat pangkat ang gawaing nakatakda sa kanila sa loob
ng isang minuto.
Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang magawa nang
maayos ang gawain.
O
Itanong ang sumusunod pagkatapos ng laro.
a. Ano ang pakiramdam ninyo habang isinasagawa ang inyong
gawain?
C
b. Paano ninyo ito naisagawa nang maayos? Ano-ano ang
nakatulong sa inyo?
D
c. Ano ang mahahalagang bagay na natutunan ninyo sa
gawaing ito?
d. Kaya ba ninyo itong gawin sa bahay? Ano ang magandang
E
maidudulot nito sa pamilya, sa pamayanan, at sa bansa?

EP
Gawain B: Picture Mounting

Gabayan ang mga mag-aaral na maisagawa ang Gawin Natin sa LM
(Picture Mounting na may recycled na kagamitan).
Suriin ang nagawang larawan gamit ang tseklist para sa antas ng
D
kahusayan ng pagkagawa.
Antas ng Kahusayan
Pamantayan
1 2 3 4
1. Angkop ba ang pagkakagawa ng disenyo
o larawan?
2. Maayos ba ang pagkakadikit at
pagkakabalot ng larawan?
3. Nasunod ba nang maayos ang mga
paraan sa paggawa ng proyekto/gawain?
109
Batayan:
4 Napakahusay 2 Sapat
3 Mahusay 1 Kulang pa sa husay
E. PAGLALAHAT
1. Bakit kailangang sundin ang sumusunod na tuntunin:

pangkaligtasan at pangkalusugan sa paglilinis ng tahanan at
bakuran;
wastong paraan ng paglilinis ng ibat ibang bahagi ng bahay; at
wastong paghihiwalay at pagtatapon ng basura.
PY
2. Ano ang kahalagahan o kagandahang naidudulot ng maayos at
malinis na tahanan at bakuran?
IV. PAGTATAYA
O
A. Basahin at unawain ang sumusunod na tanong. Piliin at isulat ang titik ng
tamang sagot sa inyong sagutang papel.
1. Ano ang inyong gagawin upang hindi malanghap ang alikabok
habang naglilinis?
C
a. gumamit ng apron c. talian ang buhok
b. takpan ang ilong d. magdamit ng maluwang
D
2. May nabasag na baso habang naglilinis ka sa kusina. Ano ang
gagawin mo?
a. Pupuluting isa-isa ang bubog.
E
b. Dadakutin at ilalagay sa basurahan.

c. Babalutin ng lumang diyaryo at ilalagay sa basurahang may
EP
takip.
d. Pupulutin at itatapon sa bakanteng lote.
3. Alin sa sumusunod ang dapat na una mong gagawin?
a. paglilinis ng kisame c. paglilinis ng sahig
D
b. paglilinis ng dingding d. paglilinis ng bakuran

4. Ano ang dapat tandaan sa paggamit ng mga de-kuryenteng
kagamitan upang maiwasan ang sakuna?
a. Tiyaking tuyo ang mga kamay bago isaksak at bunutin ang
plug sa outlet.
b. Basahin ang panuto kung paano ito gagamitin.
c. Hayaan itong nakabukas kahit tapos nang gamitin.
d. Tanggalin sa saksakan ang kawad.
5. Nagkalat ang basura sa inyong bahay, ano ang gagawin mo?
a. Ipunin lahat at ibalot sa plastik.
b. Ilagay sa basurahan at hintayin ang trak na kukuha nito.
110
c. Ihiwalay ang nabubulok sa di-nabubulok at ibaon sa compost
pit ang nabubulok.
d. Paghalu-haluin ang mga basura at sunugin ang mga ito.
6. Bakit kailangang sundin ang pangkalusugan at pangkaligtasang
gawi sa paglilinis ng bahay at bakuran?
a. Upang magawa ng mga nakatakdang gawain.
b. Upang makapaglaro agad pagkatapos ng gawain.
c. Upang makaiwas sa iba pang gawain.
d. Upang maiwasan ang anumang sakuna.
7. Saan mo itatago ang mga tirang likidong ginamit sa paglilinis tulad
ng muriatic acid at iba pang panlinis ng palikuran?
a. Sa mataas na lugar na hindi maaabot ng bata.
PY
b. Sa loob ng isang cabinet.
c. Sa lugar kung saan ito kinuha.
d. Sa loob ng palikuran o comfort room.
8. Kung mag-aagiw ka ng kisame, ano ang pinakamagandang
O
gagawin?
a. Gumamit ng walis na may mahabang hawakan.
b. Tumuntong sa silya para maalis ang agiw.
C
c. Tumayo sa malapit na bintana.
d. Gumamit ng mesa at doon tumuntong.
9. Kung maglilinis ng kusina ano ang una mong gagawin?
D
a. Ilagay ang mga upuan sa ibabaw ng hapag kainan.
b. Linisin ang lababo at mga kasangkapan sa pagluluto.
c. Ipunin ang mga maruruming gamit at kasangkapan sa kusina.
E
d. Takpan ang mga pagkain at tiyaking hindi malalagyan ng

alikabok.
EP
B. Ipaliwanag kung paano maiiwasan ang sakuna habang gumagawa ng

gawaing bahay?
Mga Sagot:1. B 2. C 3. A 4.A 5.C 6.D 7.A 8.A 9.D
D
C. Maiiwasan ang sakuna habang gumagawa ng gawaing bahay kung

masusing susundin ang mga panuntunan sa paggawa at palaging
maging maingat.
1. Ipagawa ang Pagyamanin Natin LM.
2. Sabihin na maglaan sila sa bahay ng hiwalay na basurahan para sa
nabubulok at hindi nabubulok na mga basura. Ilarawan o kunan ng
letrato ang inyong ginawa at iulat sa klase.
111
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan.
Home Eco
Aralin 17
KASIYA-SIYANG PAGGANAP SA MGA
GAWAING BAHAY
I. LAYUNIN:
PY
1. Nakagagawa ang mga gawaing bahay na nakatakda sa sarili na
may kusang loob at may kasiyahan
2. Naipakikita ang kahalagahan ng pagkakaisa ng bawat kasapi ng
mag-anak sa pagtugon sa kani-kanilang tungkulin
O
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pagsunod sa mga Nakatakdang Gawaing Bahay
C
Sanggunian: Modyul sa EPP, Aralin 17
K to 12 EPP4HE Oh12-13
Kagamitan: manila paper, pentel pen, sobre, coupon bond
D
III. PAMAMARAAN:
E
A. PAGGANYAK
1. Ipakita ang iskedyul sa paglilinis ng tahanang napag-aralan na sa

EP
nakaraang aralin at makikita sa Linangin Natin sa LM. Gamitin ito

bilang lunsaran sa paksang ito.
2. Isagawa ang brainstorming sa tulong ng sumusunod na tanong:
Bakit kailangang pangkat-pangkatin ang mga gawaing bahay?
D
Ano ang kahalagahan nito sa inyo?

Alin sa mga ito ang ginagawa ninyo? Gaano kadalas ninyo
ito ginagawa?
Maliban sa inyo, may iba pa bang kasapi ng pamilya na
gumagawa sa mga ito? Bakit?
Ano ang inyong nararamdaman habang kayo ay gumagawa?
Bakit kaya?
3. Ipasulat sa pisara ang sagot ng mga mag-aaral at sabihin na
babalikan o tatalakyin ang mga ito mayamaya lamang.
112
B. PAGLALAHAD
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang Tandaan Natin sa LM.
2. Gamitin ang mga tanong na nasa kabilang pahina sa pagtalakay sa
mga gawaing nakatakda sa sarili at sa iba pang kasapi ng pamilya.
3. Habang nagaganap ang talakayan balikan at ihambing ang mga
naunang sagot upang higit na mapalalim ang usapan.
Bakit kailangang alam natin ang mga gawaing nakatakda sa
atin at sa iba pang kasapi ng mag-anak?
Paano ninyo nasusunod ang mga gawaing bahay na
nakatakda sa inyo?
PY
Mahalaga ba na masunod ang mga ito? Bakit?
Ano ang iyong ginagawa kapag natapos mo na ang gawaing
nakatakda sa iyo? Bakit mo ito kailangang gawin?
Ano ang pakiramdam mo kapag maagang natatapos ang
O
isang gawain?
Sino ang higit na nasisiyahan kapag natapos na ang mga nakatak-
dang gawain sa bahay? Bakit?
Gawain:
C
1. Hatiin ang klase sa apat na pangkat.
D
2. Magbigay ng pamantayan sa pangkatang paggawa.
3. Ipamahagi ang manila paper, pentel pen, at ang sobre na may mga
tanong na kanilang sasagutan.
E
4. Ipasulat ang mga sagot sa manila paper at magtakda ng isang

kasapi na mag-uulat pagkatapos ng gawain.
EP
a. Paano mapadadali ang pagganap sa mga nakatakdang

gawaing bahay?
b. Paano kung hindi makipagtulungan ang ibang kasapi ng mag-
anak, ano ang iyong gagawin?
D
c. Bakit kailangang magtulungan ang bawat kasapi ng mag-

anak sa paggawa ng mga nakatakdang gawaing bahay?
d. Ano ang maaaring maganap kung ang bawat kasapi ng mag-
anak ay tulong-tulong sa pagawa ng mga gawaing bahay?
e. Ano ang magandang kaugalian ang ipinakikita rito?
5. Ipadikit sa pisara ang mga manila paper na may mga sagot.
6. Talakayin ang kanilang mga sagot sa pamamagitan ng pagha-
hambing at paghahanap ng naiibang sagot kung mayroon man.
7. Hayaan silang makapagpahayag ng kanilang saloobin.
113
IV. PAGTATAYA:
Sagutin ang sumusunod. Isulat ang iyong sagot sa isang papel.
1. Ano-ano ang gawaing bahay na nakatakda sa iyo?
2. Paano mo sinusunod ang mga gawaing nakalista sa talatakdaan?
3. Nagagawa mo ba ito nang kusang loob? Bakit?
4. Ano ang kahalagahan sa paggawa ng nakatakda sa iyo ng kusang loob?
Susing Sagot:
Tanggapin ang magkakaibang sagot. Bigyan ito ng iskor sa pamamagitan
ng isang scoring rubric.
PY
Magpagawa ng isang larawan na nagpapakita ng pagsunod sa
mga nakatakdang gawaing bahay tungo sa masayang samahan ng pam-
ilya. Palagyan ng maikling salaysay sa ibaba ng larawan.
O
C
Home Eco
Aralin 18
D
PAGHAHANDA NG MASUSTANSIYANG
PAGKAIN
E
I. LAYUNIN:
EP
1. Napapangkat ang mga pagkain ayon sa Go, Grow, at Glow food

2. Nasusuri ang sustansiyang taglay ng mga pagkain sa almusal
gamit ang food pyramid guide at ang pangkat ng mga pagkain
3. Nakagagawa ng plano ng ilulutong pagkain
4. Nasusunod ang mga alituntuning pangkaligtasan at pangkalusugan
D
sa paghahanda, pagluluto, at paghahain ng pagkain

5. Nakapagluluto at nakapaghahain ng pagkain nang kaaya-aya
II. PAKSANG ARALIN:

Paksa: Masustansiyang Pagkain ng Mag-anak
K to 12 EPP4HE- Oi-14 at Oj-15
Kagamitan: mga larawan ng pagkain, larawan ng food pyramid
guide, colored paper, manila paper, pentel pen,
kahon na walang laman
114
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Bigyan ang mga mag-aaral ng ginupit na colored paper (apat na
kulay na may parehong bilang) sa ibat ibang hugis.
2. Pangkatin ang mga bata ayon sa kulay na nakuha at papiliin sila
ng lider.
3. Ipakita ang pinaghalo-halong larawan ng mga pagkain na nasa
mesa. (Tandaan na ang mga larawan ng pagkaing nakalagay sa
mesa ay may pagkakikilanlan na. Halimbawa: nakadikit sa berdeng
papel ang mga Go food, sa asul ang Grow food at dilaw ang Glow
food.)
4. Sabihin na maglalaro tayo ng Namalengke si Maria/Mario.
PY
5. Gamit ang kahong walang laman, ang lider ng bawat pangkat
ay pupunta sa mesa at mamimili ng mga pagkain. Bigyan sila ng
dalawang minuto para gawin ito.
6. Babalik ang lider ng grupo at ang pinamiling pagkain ay kailangang
O
pangkatin ayon sa kulay ng papel kung saan ito nakadikit. Ipagawa
sa loob lamang ng limang minuto.
7. Bigyan ng premyo ang grupo na may pinakamaraming tamang
sagot.
C
B. PAGLALAHAD
1. Pasagutan sa mga mag-aaral ang sumusunod na tanong at ipa-
D
sulat sa pisara ang kanilang mga sagot.
Ano-ano ang pagkain na nasa pangkat pula, asul, at dilaw?
E
(Isa-isa itong gawin.)

Kinakain ba ninyo ang mga ito? Bakit?
Ano ang masasabi ninyo sa mga ito?
EP
Ano ang nagagawa nito sa inyong katawan?

Mahalaga ba na kainin ang mga ito?
2. Banggitin na ang mga pagkain na nasa pangkat berde ay Go
food, ang nasa pangkat asul ay Grow food, at ang nasa pangkat
D
dilaw ay Glow food.

3. Ipabasa ang Alamin Natin sa LM.
May mga maidaragdag pa ba tayong pagkain sa pangkat
ng Go, Grow, at Glow food?
4. Magdaos ng talakayan gamit ang mga nakasulat sa pisara at
idagdag sa tapat nito ang mga sustansiyang taglay ng bawat
pangkat.
Ano-ano ang mga sustansiyang ibinibigay ng Go food?
Grow food? Glow food?
Sino ang gustong magsulat nito sa pisara?
Ano ang naibibigay o nagagawa nito sa inyong katawan?
115
Dapat bang kainin ninyo ang mga ito? Bakit?
Ano kaya ang maaaring mangyari kung hindi kinakain ang
mga ito?
Ano ang natutuhan ninyo ngayon sa ating aralin?
Ano ang inyong gagawin para magkaroon ng malusog na
pangangatawan?
5. Kumuha ng ilang larawan ng pagkain, ipakita ito isa-isa, at itanong
ang sumusunod:
Ano ito? Saang pangkat ito kabilang?

Anong sustansiya ang ibinibigay nito sa inyong katawan?
PY
1. Bigyan sila ng manila paper at pentel pen.

2. Gamit ang mga larawan ng pagkain sa bawat pangkat, ipapili sa
mga bata ang pagkain na hinain sa kanila sa almusal.
O
3. Ipasulat sa manila paper ang tawag sa pagkaing napili at pangkat
kung saan ito kabilang. Ipasulat din ang sustansiyang taglay ng
bawat pagkain, halimbawa (kanin-go food-carbohydrates).
C
4. Bigyan ng sapat na panahon upang ang nakatakdang gawain ay
magawa nang tama.
5. Ipaulat ito sa ibang kasapi ng pangkat at idikit sa pisara.
6. Pagkatapos makapag-ulat ng lahat ng pangkat, itanong sa mga
D
mag-aaral kung tama ang kanilang ginawa.
7. Gabayan sila upang lubos na maunawaan at masuri ang
E
sustansiyang taglay ng pagkain sa almusal at iba pang pagkain.

8. Ipakita ang kanilang ginawa, lagyan ito ng hanay at sabihin/isulat
sa taas na ang unang hanay ay mga pagkain, pangalawang hanay
EP
ay ang pangkat ng uri ng pagkain at ang pangatlong pangkat ay

ang sustansiyang taglay.
9. Itanong ang sumusunod:
Ilang pangkat ba ng pagkain ang makikita sa inyong ginawa?
D
Sa palagay ninyo sapat na ang pangkat ng pagkaing

makikita sa inyong ginawa?
Ilang pangkat ba ang dapat makikita sa inyong ginawa?
Bakit?
Mahalaga bang ang tatlong pangkat ng pagkain ay palaging
matatagpuan sa ating pagkain, maging sa almusal,
tanghalian, at hapunan?
Maaari ninyo bang isaayos ang inyong ginawa batay sa
ating napag-aralan?
10. Bigyan ng manila paper at ipaayos ang kanilang ginawa alinsunod
sa tatlong pangkat ng pagkain.Kolektahin ang mga ito.
116
D. PAGSASANIB
1. Talakayin ang gamit o kahalagahan ng Food Pyramid Guide sa

Tandaan Natin LM sa tulong ng mga susing tanong:
Ano ang mapapansin ninyo sa larawan?
Ano ang hugis ng larawan?
Alam ba ninyo kung ano ang tawag dito?
Ano-ano ang makikita ninyo sa bandang ibaba?
Ano ang tawag natin sa mga pagkaing ito? Ano ang mga
sustansiyang taglay nito?
Tingnan ninyo ang nasa bahaging gitna. Ano ang masasabi
ninyo rito?
Sino ang makapagbibigay ng mga pangalan nito? Ano ang
PY
sustansiyang taglay ng mga pagkaing ito?
Ano ang makikita natin sa bandang dulo? Ano ang mga ito?
Anong sustansiya ang taglay ng mga ito?
2. Gabayan ang mga mag-aaral na maintindihan o maipaliwanag ang
O
kahalagahan ng Food Pyramid Guide.
Bakit kaya ganito ang pagkakaayos ng mga pagkain?
Ano sa palagay ninyo ang dahilan?
C
Bakit kaya malaki ang bahaging ibaba nito? Paliit o pakaunti
habang papataas ito?
3. Ihambing ang unang output ng mga mag-aaral tungkol sa pagkain
D
para sa almusal sa Food Pyramid Guide at itanong ang mga ito:
Saang bahagi ng Food Pyramid Guide nakapaloob ang
E
kanin, tinapay? Ang itlog at gatas? Ang saging at papaya?

Ang mantikilya?
Alin dito ang kinakain ninyo nang marami? Nang kaunti?
EP
Nang napakakaunti? Bakit?

Ngayon sino ang makapagsasabi kung bakit kailangan
nating sundin ang Food Pyramid Guide sa pagkain?
Mayroon pa ba kayong kasagutan?
Ano ang kahalagahan ng Food Pyramid Guide sa inyo?
D
Gawain A: Ipagawa sa mga mag-aaral ang sumusunod:

1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa tatlo.
2. Gamit ang tsart sa Gawin Natin sa LM.
3. Bawat pangkat ay gagawa ng isang plano ng ihahain (meal plan).
4. Ang unang pangkat ay gagawa ng plano ng ihahain sa agahan.
5. Ang pangalawang pangkat ay isang plano para sa tanghalian.
6. Ang pangatlong pangkat ay gagawa ng plano ng ihahain sa hapunan.
7. Bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral para sa kanilang
117
gawain.
8. Ipasuri ang kanilang ginawa sa tulong ng Food Pyramid Guide. Itanong
ang sumusunod:
a. Makikita ba sa inyong ginawa ang tatlong pangkat ng pagkain?
b. Ano ang napansin ninyo sa mga pagkaing nakalista sa pangkat
II?
c. Gusto ba ninyo itong kainin? Ano ang dapat gawin bago ito
makain?
9. Patnubayan ang mga mag-aaral habang gumagawa upang masiguro
na tama ang kanilang ginagawa.
10. Pag-usapan ng bawat pangkat kung ano ang mga kakailanganing mga
sangkap, kagamitan, at paraan sa pagluluto ng pagkaing ihahanda.
PY
Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat na isulat ito sa manila
paper.
11. Ipapaskil sa pisara ang kanilang ginawa at talakayin ito.
12. Sabihin na magdadala sila ng mga sangkap at kagamitang
kakailanganin para sa pagluluto ng nasabing pagkain o recipe sa
O
susunod na araw.
13. Ipabasa ang Pagyamanin Natin sa LM. C
a. Kayo ba ay tumutulong na sa pagluluto? Marunong nang magluto?
b. Ano na ba ang inyong niluluto?
c. Ano-ano ang kailangan ninyong gawin bago umpisahan ang
pagluluto?
D
d. Ano ang kailangang gawin habang nagluluto? Pagkatapos
magluto?
E
e. Bakit kailangan ninyong gawin ang mga ito?

f. Ano ang maaaring mangyari kung hindi ninyo gagawin ang mga
ito?
EP
g. Handa na ba kayo para sa ating gagawing pagluluto?

h. Alalahaning dapat kumpleto ang mga sangkap at kagamitang
dadalhin ninyo bukas.
D
Gawain B:
1. Patnubayan ang mga mag-aaral sa kanilang aktuwal na pagluluto.
2. Paalalahanan sila na sundin ang mga tuntuning pangkaligtasan at
pangkalusugan.
3. Ipadikit sa dingding ang nagawang recipe at sundin ito.
4. Tiyakin na magagampanan ng bawat kasapi ng pangkat ang nakatakdang
gawain.
5. Gamit ang score card, obserbahan at subaybayan sila habang
gumagawa.
6. Gabayan ang mga mag-aaral na matapos ang pagluluto ayon sa
118
itinakdang oras.
7. Ipahain sa hapag kainan ang mga iniluto na may kaaya-ayang ayos.
a. Ano ang pakiramdam ninyo pagkatapos magluto?
b. Nagustuhan ba ninyo ang inyong ginawa/niluto?
Ano na ngayon ang inyong gagawin?
II. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga bata ang sumusunod:
A. Kilalanin ang sumusunod na pagkain. Isulat ito sa pangkat na kaniyang

kinabibilangan.
PY
gatas karne dalandan kamote munggo
lugaw mantikilya itlog isda manok
tinapay bayabas kalabasa mangga puto
O
Pangkat I Pangkat II Pangkat III
(Go Food) C (Grow Food) (Glow Food)
D
B. Mungkahing rubrik para sa pagluluto.
Kategorya 3 2 1
E
Kumpletong Lahat ng mga Isang sangkap at Dalawa o

Sangkap at sangkap at ka- kagamitan ang tatlong sangkap
EP
Kagamitan gamitan ay nai- kulang. at kagamitan

handa. ang kulang.
Nakasunod sa Lahat ng tuntuning Isa sa mga Dalawa o tat-
Tuntuning Pang- pangkaligtasan at tuntuning pang- lo sa mga
kaligtasan at pangkalusugan ay kaligtasan at tuntuning pang-
D
Pangkalusugan nagawa o nasu- pangkalusugan ay kaligtasan at

nod. hindi nasunod. pangklusugan
ang hindi nasu-
nod.
Nakasunod sa Lahat ng paraan Isa sa mga paraan Dalawa o tatlo
Tamang Paraan ay nagawa nang ay hindi nagawa sa mga paraan
ng Pagluluto tama at maayos. nang tama at ay hindi naga-
maayos. wa ng tama at
maayos.
119
Mungkahing rubrik sa nilutong pagkain.
Kategorya 3 2 1
Lasa Masarap Medyo Masarap Iba ang Lasa
Taglay ang tatlong Taglay ang dalawa Taglay ang isa sa
Taglay na
pangkat ng pagsa tatlong pangkat tatlong pangkat ng
Sustansiya
kain ng pagkain pagkain
Medyo kaakit-akit
Kaanyuan Kaakit-akit tingnan Iba ang hitsura
tingnan
PY
1. Ipalista ang pagkaing ihahanda sa hapunan sa kanilang bahay.
2. Ipasuri kung ang tatlong pangkat ng pagkain at ang sustansiyang
taglay nito ay makikita sa pagkain.
O
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan 4 pp.77-80.
C
Mga Gawain sa Pagpapaunlad ng Buhay 4 pp.82-84.
Home Eco.
Aralin 19
D
WASTONG PAGGAMIT NG KUBYERTOS
E
I. LAYUNIN:
1. Naipakikita ang wastong paggamit ng kubyertos (kutsara at tinidor)
EP
2. Nasusunod ang mga panuntunang kultural sa pagkain

3. Nasasabi ang kagandahang-asal sa hapag-kainan
II. PAKSANG ARALIN:

D
Paksa: Paraan ng Paggamit ng Kubyertos

K to 12 EPP4HE- Oj-16
Kagamitan: kutsara, tinidor, plato, serbilyeta o table
napkin, baso, placemat, LCD laptop, larawan ng
kumakain
III. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Magpakita ng video clip (kumakain gamit ang kubyertos). Kung
hindi ito puwede gamit ang plato, kutsara, at tinidor tumawag ng
120
mag-aaral para magpakita kung paano gamitin ang kutsara at
tinidor.
2. Itanong ang sumusunod;
a. Ano ang masasabi ninyo sa inyong nakita?
b. Ginagawa ninyo rin ba iyon?
c. Gumagamit din ba kayo ng kutsara at tinidor kapag kumakain?
d. Sino ang hindi gumagamit nito habang kumakain? Bakit?
Kailan?
B. PAGLALAHAD
1. Ipabasa ang Alamin at Linangin Natin sa LM.
PY
2. Talakayin ang mga tanong na sumusunod:
a. Paano inaayos sa hapag-kainan ang plato, kutsara, at tinidor?
b. Sino ang makagagawa nito sa unahan?
c. Bukod sa kutsarat tinidor, ano pang mga kasangkapan ang
magagamit sa pagkain?
O
d. May mga panahon bang hindi ka gumagamit ng kubyertos?
Bakit?
C
e. Sa palagay ninyo ba may mga taong hindi talaga gumagamit
ng kubyertos kapag kumakain? Bakit kaya hindi sila gumagamit
nito?
f. Ano ang gagawin mo sakaling may makita ka o makasamang
D
tao na hindi o ayaw gumamit ng kubyertos habang kumakain?
g. Ganun din ba ang inyong gagawin?
3. Ipaliwanag na may mga pamilya o tao na hindi gumagamit ng
E
kubyertos (kutsara at tinidor) bilang bahagi ng kanilang kultura.

Dapat ba na pilitin silang gumamit ng kubyertos kahit labag
EP
sa kanilang kalooban dahil bahagi ito ng kanilang kultura?

Bakit?
4. Ipabasa ang Tandaan Natin sa LM (Kagandahang-asal sa Hapag-
kainan).
a. Paano ang paggamit ng mga kubyertos?
D
b. Paano ang wastong paraan ng paghingi ng pagkain?

c. Ano ang maaaring pag-usapan sa hapag-kainan?
d. Paano maipakikita ang kagandahang-asal sa pagsubo at
pagnguya ng pagkain?
e. Bakit dapat magpakita ng kagandahang-asal sa hapag- kainan?
1. Hatiin ang klase sa apat na pangkat.

2. Magdaos ng dula-dulaan kung saan ipakikita ang sumusunod:
121
a. pagpapaupo sa kakain
b. pagsisilbi ng pagkain
c. paggamit ng kubyertos
d. paghingi ng pagkain
3. Isa-isang magtatanghal ang bawat pangkat.
4. Habang nagsasagawa ang isang pangkat magmamasid naman
ang natitirang tatlong pangkat.
5. Kapag tapos na ang lahat, ang guro at isa sa mga kasapi ng
pangkat ay magbibigay rin ng puna. Gabayan ang mga mag-aaral
sa pagbibigay ng puna.
PY
D. PAGLALAHAT:
1. Paano ang paggamit ng mga kubyertos?

2. Paano maipakikita ang kagandahang-asal sa hapag-kainan?
O
V. PAGTATAYA:
a. Ilarawan ang tamang posisyon ng mga kagamitan sa paghahanda ng

C
pagkain. Ipakita kung paano ilalagay ang pinggan, baso, serbilyeta,
tinidor, at kutsara. (Gawin Natin sa LM)
b. Ipasagot ang mga tanong sa Gawin Natin sa LM.
D
Susing Sagot:
1. 6.
E
2. 7.
EP
3. 8.
4. 9.
5. 10.
D
IV. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:

a. Tumulong sa tahanan ng paghahanda sa hapag-kainan at ipakita ang
kagandahang-asal habang kumakain.
b. Ipagawa ang Pagyamanin Natin sa LM.

Mga Gawain sa Pagpapaunlad ng Buhay
122
I. LAYUNIN:
1. Nasusunod ang wastong paraan sa paghuhugas at pagliligpit ng
pinagkainan at pinaglutuan
2. Naisasagawa nang may sistema ang pagliligpit at paghuhugas ng
pinagkainan at pinaglutuan
3. Nasasabi ang kabutihang dulot ng kalinisan at kaayusan sa kusina
PY
II. PAKSANG ARALIN:
Paksa: Pagliligpit ng Pinagkainan at Pinaglutuan
K to 12 EPP4HE Oj-17
O
Kagamitan: manila paper, pentel pen, larawan ng mga
nakaligpit na kagamitan sa kusina
III. PANIMULANG PAGTATASA:
C
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na tanong sa malinis na
papel. Ipasulat ang titik ng tamang sagot.
D
Ano ang gagawin mo sa bawat pangyayari?
E
1. May nabasag na baso at kailangang itapon.

a. Dadakutin at ilalagay sa basurahan.
b. Pupuluting isa-isa ang bubog.
EP
c. Ibabaon sa lupa.
d. Babalutin ng lumang diyaryo at ilalagay sa basurahang
may takip.
2. Walang trak na kumukuha ng basura sa inyong lugar.
D
a. Susunugin ang lahat na basura.

b. Itapon sa bakanteng lote ang basura.
c. Paghiwalayin at ibaon ang nabubulok na basura.
d. Itapon sa malapit na ilog.
3. Ikaw ay maglilinis ng kisame at mag-aagiw.

a. Tumungtong sa bintana.
b. Gamitin ang walis na may mahabang tangkay.
c. Gamitin ang cabinet para maabot ang kisame.
d. Lumundag para walisin ang agiw.
123
4. Nakatakda kang magwalis at maglinis ng mga muwebles.
a. Gumamit ng hair net.
b. Gamit ang panyo magtakip ng ilong.
c. Maghugas ng kamay.
d. Gumamit ng gloves.
IV. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Pangkatin ang mag-aaral sa apat at papiliin ng lider.

2. Bigyan ang bawat pangkat ng task card, manila paper, at pentel pen.
(Ang nakasulat sa task card ay Kayo ay mag-uusap-usap tung-
PY
kol sa paraan ng paghuhugas ng pinagkainan at pinaglutuan.
Isulat ito sa manila paper).
3. Bigyan ng limang minuto para maisagawa ang gawain.
4. Ipapaskil sa pisara at ipaulat sa klase ang kanilang ginawa.
O
B. PAGLALAHAD C
a. Ano ang mapapansin ninyo sa inyong ginawa?
b. Bakit kaya iba-iba ang nakasulat na paraan sa
paghuhugas ng pinagkainan at pinaglutuan?
D
c. Gusto ba ninyong malaman kung ano ang wastong
paraan sa paghuhugas ng pinagkainan at pinaglutuan?
E
2. Ipabasa ang Linangin Natin sa LM.

EP
Magdaos ng talakayan sa tulong ng sumusunod na tanong:
Ano-ano ang wastong paraan ng paghuhugas sa pinagkainan

D
at pinaglutuan? (Balikan ang kanilang ginawa na nakapaskil sa

pisara at ihambing ang mga ito sa pinag-uusapang paraan at
sabihin na may mga wasto na sa kanilang ginawa.)
Anong kagamitan ang dapat unang huhugasan, pangalawa,
pangatlo, etc.?
Bakit kailangang sundin ang ganitong pagkasunod-sunod?
Pagkatapos mahugasan ang lahat ng pinagkainan at pinaglutuan.
Ano na ang inyong gagawin?
Bakit kailangang malinis at walang amoy ang lalagyan ng mga
kasangkapan?
124
D. PAGSASANIB
Ipaliwanag ang sakunang hatid (tulad ng pagkakasakit, pag-
kasugat, atbp.) kung hindi susundin ang mga paraan at kung hindi
malinis at maayos ang mga kagamitan o kasangkapan sa kusina.
E. PAGLALAHAT
Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbuo ng kaalaman sa
tulong ng sumusunod:
1. Ano ang dapat mong gawin pagkatapos maghanda at kumain?
2. Paano ang wastong paraan ng paghuhugas ng pinagkainan at
pinaglutuan?
3. Ano ang magandang dulot sa pamilya kung palaging malinis at
PY
maayos ang mga kasangkapan o gamit sa kusina?
V. PAGTATAYA:
Ayusin ang pagkasunod-sunod ng paghugas ng mga pinagkainan at
kasangkapan sa kusina.
O
A. Isulat ang bilang isa (1) hanggang lima (5) sa patlang ayon sa
pagkakasunod-sunod ng paghuhugas.
C
_____ a. mga plato, platito, tasa, at mangkok o chinaware
_____ b. mga kubyertos o silverware
_____ c. mga baso o glassware
D
_____ d. palayok, kaldero, kawali, at iba pa
_____ e. sandok at siyansi
E
B. Isulat ang bilang isa (1) hanggang lima (5) sa patlang ayon sa paghuhugas
ng mga kasangkapan.
EP
_____ a. Banlawang mabuti.

_____ b. Patuyuin sa pamamagitan ng malinis na basahan.
_____ c. Sabunin ang mga kasangkapan.
_____ d. Ilagay sa patuyuan o dish rack at hayaang tumulo ang
tubig.
D
_____ e. Ilagay ang mga huhugasan sa kanang bahagi ng

lababo.
Ipagawa ang Gawin Natin sa LM. Tingnan kung may lagda ng
magulang ang kasunduan at tumawag ng ilang mag-aaral para
ikuwento ang kanilang ginawa.
Mga Gawain sa Pagpapaunlad ng Buhay 4.
125
GLOSSARY
Audio conferencing A meeting held by people in two different places
via audio devices
Blog An informational site maintained with regular
entries of commentary, descriptions of events,
or social issues. Also called personal journal
because it captures the thoughts and experiences
of user or group of users
Bookmark Serves as a marker for a website. In Internet
Explorer theyre called Favorites. It is a feature
within a browser that enables you to keep a record
of web pages that you have visited and would like
PY
to browse again
Chat An exchange of information through text dialogue
in real time, or a conversation on the internet
Download To transfer a copy of data, a computer program,
O
a text file, an image file, a sound file, or video file
from one computer to another computer. It is also
a means of obtaining data and programs from the
C
World Wide Web
Electronic mail A system for creating, sending, and receiving
messages via the internet
D
Electronic spread- The software that organizes data into rows and
sheets columns. Data can be analyzed, manipulated,
and updated
E
EPP (Edukasyong A subject that introduces children from Grades 4

Pantahanan at to 5 into the world of work
EP
Pangkabuhayan)
File sharing An exchange of files between computers over the
internet. The term file sharing can also refer to
disk or server sharing between computers on a
closed network
D
File system A way of storing and organizing information into a

data storage device
Information and Com- Consists of the hardware, software, networks,
munication Technology and media for collecting, storing, processing,
(ICT) transmitting, and presenting information
Instant messaging A type of online chat that offers real-time text
transmission over the internet
Internet A global system of computer networks in which
users can access and share information
261
GLOSSARY
Knowledge product A product that creatively and innovatively extracts
information from previous knowledge and
experience (knowledge basis), and transforms it
into a tangible material in order to present, teach
and communicate.
Malware A malicious software designed to damage or
cause any other unwanted actions on a computer
system
Media file Any file in a digital storage device such as an
audio, video, or image file, which comes in
different file formats such as mp3, aac, and wma,
PY
for audio file, and mkv, avi, and wma for video
files
Multimedia The combination of multiple forms of media such
as text, graphics, audio, video, animation, etc. in
O
a single system
Online survey tools Tools for delivering surveys, collecting and
analyzing results through one central system
Productivity tools
C
A computer program that help users work
effectively and efficiently, i.e., word-processing,
spreadsheet and presentation software, etc.
D
Search Engine An information retrieval system that enable users
easy to locate, retrieve, or generate information
in the World Wide Web
E
Software An application or a set of instructions loaded

into a computer that enable it to provide specific
EP
functions such as word processing, spreadsheets,

presentations, databases, and image editing
TLE (Technology and The nomenclature used in Grades 6 to mean EPP.
Livelihood Education) (So used because the medium of instructions for
EPP in Grade 6 is English)
D
Upload Sending a copy of a computer program, a text

file, an image file, a sound file or a video file
from one computer to another computer system;
importing data into a system
Web browser A software used to search, retrieve, and capture
all the information from the World Wide Web
such as Netscape Navigator, Internet Explorer
Website A set of web pages that belong to each other as
one group. Each web page is linked to the others
in some way
262
GLOSSARY
Wikis A website that allows user to edit collaboratively,
like Wikipedia. Once people have appropriate
permissions set by the wiki owner, they can create
pages and/or add to and alter existing pages
Word processing tools A basic word processing programs used to create,
edit, and print documents
Video conferencing A meeting between two or more people who are
in separate geographical locations using the video
monitors, specialist software, fast broadband
connections and/or satellite technology or Internet
Virus A destructive program transferred covertly to files
PY
and applications usually spread by a computer
network, by e-mail, or removable media, like a
floppy disk or memory stick
O
C
E D
EP
D
263
4
at
PY
Pangkabuhayan
Patnubay ng Guro
Unit 3
O
C
D

E

EP


D
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY
iyon.
O

C
D
E

EP

Randy R. Emen
D

Eric C. De Guia
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
PAUNANG SALITA

Education Program.
PY
O
C
paggawa.
D
E

EP
D
iii
Yunit 3 Agriculture 127
Aralin 1 Pakinabang sa Pagtatanim ng Halamang Ornamental 128
Aralin 2 Pagsasagawa ng Survey Gamit ang Teknolohiya 130
Aralin 3 Pagtukoy ng mga Halamang Ornamental Ayon sa 132
Pangangailangan
Aralin 4 Intercropping ng Halamang Ornamental sa Halamang 134
Gulay
Aralin 5 Pagtukoy sa Disenyo o Plano ng Pagtatanim ng 137
Pinagsamang Halamang Ornamental at Iba pang Mga
Halamang Angkop Dito
Aralin 6 Pagtukoy sa Paraan ng Pagtatanim at Pagpapatubo ng 140
PY
Mga Halamang Ornamental
Aralin 7 Paggawa ng Disenyo ng Pagtatanim ng mga 143
Halamang Ornamental
Aralin 8 Pagpili ng Itatanim na Halamang Ornamental 145
O
Aralin 9 Wastong Pamamaraan sa Paghahanda ng Taniman ng 147
Halamang Ornamental
Aralin 10 Wastong Paraan sa Paghahanda ng mga Itatanim o 150
Patutubuin
C
Aralin 11 Pagpaparami ng Halamang Ornamental 153
Aralin 12 Pagpaparami ng Halaman sa Paraang Pagpuputol 155
D
Aralin 13 Paraan ng Pagbubungkal ng Lupa 156
Aralin 14 Paggawa ng Organikong Pataba (Composting) 158
E
Aralin 15 Paglalagay ng Abono sa Halaman 160

Aralin 16 Paraan ng Paggamit ng Kagamitang Paghahalaman 162
EP
Aralin 17 Pag-aani at Pagsasapamilihan ng Halamang 164

Ornamental
Aralin 18 Plano sa Pagbebenta ng Halamang Ornamental 166
Aralin 19 Mahusay na Pagbebenta ng Halamang Ornamental 167
Aralin 20 Talaan ng Puhunan at Ginastos 169
D
Aralin 21 Plano sa Tuloy Tuloy na Pagpapatubo ng Halamang 171

Ornamental
Aralin 22 Kabutihang Dulot sa Pag-aalaga ng Hayop 172
Aralin 23 Mga Hayop na Maaaring Alagaan sa Bahay 174
Aralin 24 Mga Salik sa Pag-aalaga ng Hayop 176
Aralin 25 Ligtas na Tirahan ng mga Alagang Hayop 178
Aralin 26 Tamang Paraan sa Pag-aalaga ng Hayop 180
Aralin 27 Paggawa ng Plano ng Pagpaparami ng Alagang Hayop 182
Upang Kumita
Aralin 28 Pagpili ng Pararamihing Hayop 186
Aralin 29 Paggawa ng Talatakdaan ng mga Gawain Upang 189
Makapagparami ng Hayop
Aralin 30 Paggawa ng Iskedyul ng Pag-aalaga ng Hayop 193
PY
Aralin 31 Pag-iingat na Dapat Gawin Kung Mag-aalaga ng Hayop 200
Aralin 32 Mga Kautusan/Batas Tungkol sa Pangangalaga ng 205
Pararamihing Hayop
O
C
E D
EP
D
vi
Pasig City
D
EP
ix
D
PANGKABUHAYAN (EPP)
C
and
O
(TLE) PY
Grade 4
December 2013
PY
O
C
E D
EP
D
EP
E
xi
D
C
O
PY
and values.

D
EP
E
xii
Grades 46
C
O
PY

D
4
5
6
EP
7
8
E
9
xiii
10
D
12
C
IV. TIME ALLOTMENT

O

PY
Grade 4
D
ng entrepreneurship
EPP4IE-
0a-1
EPP4IE-
0b-3
ibang bansa
EP
EPP4IE-
0b-4
responsableng
E
0c-5
xiv
pamamaraan
D Internet
EPP4IE-0d-
8
impormasyon
EPP4IE-
0e-10
PY
Gamit ang ICT
D
sa paggamit ng
magpakita ng
EPP4IE-
0g-14
at tekstual na
EP
table at tsart
kolaborasyon
gamit ang ICT
ng
EPP4IE -
0h-17
xv
knowledge product
EPP4IE -
0j-21
publishing tool
nakasanayan
Grade 4 AGRICULTURE
EPP4AG-0a-
1
EPP4AG-0a-
PY
2
nagtatanim
EP
EPP4AG-
xvi
0c-5
teknolohiya
ornamental
at itatanim
O
EPP4AG-0e-
7
EPP4AG-0e-
8
organiko atbp
PY
D 1.10
ornamental 10

halaman
EPP4AG-0f-
EP
11
E 1.13
12
EPP4AG-0g-
maiimpok 13
xvii
EPP4AG-0g-
14
C tahanan.
EPP4AG-0h-
16
unlad ng pamumuhay
EPP4AG-0h-
ng hayop
17
sa beterinaryo
PY
upang kumita
EPP4AG-0i-
18
hayop
pararamihing hayop
EPP4AG-0i-
19
EPP4HE-0a-
1
EP
3. Paglilinis ng
xviii
4. Paghahanda ng
masustansiyang
D aayos sa sarili

PY
paglakad 4
ehersisyo, atbp

EPP4HE-0d-
ng mag-anak
5
EP
EPP4HE-0d-
6
xix
at pakikinig
iingat at paggalang
tulad ng:
bahay at bakuran 9
sa bahay 10
PY
EPP4HE-0g-
11
EPP4HE-0h-
12
pagkain.
Grow, Glow food
EP
pagkain
EPP4HE-0j-
15
EPP4HE-0j-
16
xx
EPP4HE-0j-
17
pag-unlad ng isang
pamayanan
pagguhit.
PY
Outlining
techniques
D
pagbuo ng kapaki-
outlining
EP
EPP4IA-0d-
4
paggamit ng mga ito
xxi
C outlining 5
PY
paggawa
proyekto
EPP4IA-0h-
7
mamimili
EP
EPP4IA-0i-8
kinita
xxii
unlad
C kapaligiran
O development)
EPP4IA-0j-
10
unlad
EPP4IA-0j-
11
PY
CODE BOOK LEGEND
D
Learning Area and

at Pangkabuhayan
Specialization
EP
First Entry EPP4

E
xxiii
D
-
Lowercase Letter/s
C
Week Week eight h
specific week
O
-
Nakapagpapadala ng
media file
PY
PY
O
C
E D
EP
D
127
Agrikultura
Aralin 1 PAKINABANG SA PAGTATANIM NG
HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Maraming kapakinabangang naidudulot sa mga mag-anak at pa-
mayanan ang pagtatanim ng mga halamang ornamental.
Isa na rito ang pagpagaganda ng mga bakuran dahil sa mga bu-
laklak at dahon nito na nagtataglay na magagandang kulay. Nililinis din
PY
nito katulad ng mga puno ang maruruming hangin sanhi ng polusyon at
ginagawa nitong sariwa ang hangin sa kapaligiran. Higit sa lahat, kung ito
ay magiging isang gawaing pangkabuhayan makatutustos ito ng mga pang-
araw-araw na gastusin ng pamilya.
II. LAYUNIN:
O
Natatalakay ang pakinabang sa pagtatanim ng halamang ornamental
para sa pamilya at sa pamayanan
C
Paksa: Pakinabang sa Pagtatanim ng Halamang
Ornamental para sa Pamilya at sa Pamayanan
D
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Oa2 (1.2)
Kagamitan: tambiolo (kahon na may binilot na papel na may
E
nakasulat ng mga paksa)

EP
Ipasagot sa mag-aaral ang sumusunod na tanong.
1. May mga pakinabang na makukuha sa pagtatatanim ng mga

halamang ornamental gaya ng sumusunod. Alin ang hindi kabilang
D
sa grupo?
a. napagkakakitaan
b. nagpapaganda ng kapaligiran
c. nagbibigay ng liwanag
d. naglilinis ng maruming hangin
2. Paano nakapagpapaganda ng kapaligiran ang pagtatanim ng
halamang ornamental sa pamilya at pamayanan?
a. Nagsisilbi itong palamuti sa tahanan at pamayanan.
b. Nagbibigay kasiyahan sa pamilya.
c. Nagpapaunlad ng pamayanan.
d. Lahat ng mga sagot sa itaas.
128
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK (WORD RELAY )
Ihanda ang mga salita gaya ng pagkakakitaan, nagpapaganda ng
kapaligiran, nagbibigay ng lilim at sariwang hangin, at sumusugpo ng
polusyon. Isulat ang bawat isang salita sa papel na ilalagay sa tambiolo.
Tumawag ng bata at pabunutin sa tambiolo. Bibigyan ng kasagutan
ng mga mag-aaral ang nabunot na paksa. Maaring hindi lahat ng bata
ay makapagbibigay ng wastong sagot ngunit maari itong tanggapin.
B. PAGLALAHAD
Ipabalik ang mga binilot na papel sa tambiolo. Pangkatin ang mga
mag-aaral at pabubunutin sa tambiolo ang lider. Bigyan ng 15 minuto
PY
ang bawat pangkat upang mapag-usapan ang paksa at ipabahagi ito
sa buong klase.
O
Ipaliwanag ang mga kapakinabangan na makukuha sa pag-
tatanim ng mga halamang ornamental ayon sa ibinahagi ng mga
mag-aaral.
C
D. PAGSASANIB
Pagiging responsable (Responsible). Ang mga halaman ay
D
bahagi ng ating kalikasang kaloob ng Maykapal. Dapat natin itong
alagaan, pahalagahan, at pagyamanin.
E
E. PAGLALAHAT
EP
Ang pagtatanim ng mga halamang ornamental ay isang

kawili-wili at nakalilibang na gawain.
Maraming kapakinabangan ang nakukuha rito na makakatulong
sa pamilya at pamayanan.
D
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot kung Tama o Mali ang sumusunod na tanong:
1. Ang pagtatanim ng mga halamang ornamental ay nakatutulong sa
pagbibigay ng malinis na hangin.
2. Ang mga halamang ornamental ay walang naidudulot na mabuti sa
pamilya at ibang tao sa pamayanan.
3. Maaaring ipagbili ang mga itatanim na halamang ornamental.
4. Nakapagbibigay kasiyahan sa pamilya at pamayanan ang
pagtatanim ng mga halamang ornamental.
129
1. Ang sumusunod ay mga kapakinabangan sa pagtatanim ng mga
halamang ornamental maliban sa isa.
a. Nagiging libangan ito na makabuluhan.
b. Nagbibigay ito ng kabuhayan sa pamilya.
c. Nagpapababa ito ng presyo ng mga bilihin sa palengke.
d. Nagbabawas ito ng maruming hangin sa kapaligiran.
2.
Paano makatutulong sa pagsugpo ng polusyon ang pagtatanim ng
mga halamang ornamental.
a. Nililinis nito ang maruming hangin sa kapaligiran.
b. Naiiwas nito na malanghap ng mga tao sa pamayanan at ng
ating pamilya ang maruming hangin sa kapaligiran.
PY
c. a at b
d. Walang tamang sagot
O
Pagawain ang mga bata ng album ayon sa kapakinabangan na
makukuha ng pamilya at pamayanan sa pagtatanim ng mga halamang
ornamental.
C
Agrikultura
D
Aralin 2 PAGSASAGAWA NG SURVEY GAMIT ANG
TEKNOLOHIYA
E
I. NILALAMAN:
Nangangailangan ng masusing pag-aaral ang makabagong
pamamaraan ng pagtatanim ng mga halamang ornamental. Maaaring
EP
isagawa ang mga pag-aaral sa pamamagitan ng survey. Isinasagawa

ang survey upang matamo ang mga bagay na dapat malaman. Maaaring
gumamit ng internet upang makapagsaliksik ng mga bagong kaalaman.
Ngunit ang dapat na unang hakbang ay ang pagkakalap ng mga kaalaman
D
tungkol sa pagpapatubo ng halaman o punong ornamental. Sa pamamagitan

nito, maraming mga kaalaman sa paghahalamanan ang matutuhan natin.
II. LAYUNIN:
Nakagagamit ng teknolohiyang internet sa pagsasagawa ng survey
at iba pang pananaliksik upang matutuhan ang makabagong pamamaraan
ng pagpapatubo ng halamang ornamental
Paksa: Pagsasagawa ng Survey Gamit ang Makabagong Pamamaraan
sa Pagpapatubo ng Halamang Ornamental
Sanggunian: K-12 EPP4AGOb-3
Kagamitan: manila paper, pentel pen, kuwaderno, lapis
130
1. Karamihan sa mga halamang ornamental ay napapatubo sa

pamamagitan ng ____.
a. buto c. usbong
b. sanga d. ugat
2. Ang sangang pipiliin upang mapatubo muli ang panibagong
halaman ay dapat na ____.
a. magulang c. walang ugat
b. mura d. bagong usbong
V. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGHAWAN NG BALAKID
1. teknolohiya 3. pananaliksik
2. internet 4. survey
B. PAGGANYAK
O
Magsa-survey ang bawat pangkat sa pamayanan tungkol
sa ibat ibang uri ng halamang ornamental at mga paraan ng
C
pagpapatubo nito. Itanong sa mga mag-aaral ang:
Anong paraan ang gagamitin ninyo upang mapadali ang gagawing
pagsa-survey?
Bigyang kahulugan ang mga salitang teknolohiya, internet,
D
pananaliksik, at survey.
C. PAGLALAHAD
E
Maghahanda ang guro ng isa-survey ng bawat pangkat upang

maging matagumpay ang pananaliksik gamit ang internet.
EP
Pangalan ng Uri ng Lugar kung Paraan ng

Halamang Halamang Saan Dapat Pagtatanim /
Ornamental Ornamental Itanim Pag-aalaga
Fortune Plant
D
Marigold
Espada
Zinnia
Adelfa
Sunfower
Ilang-ilang
Gumamela
Bougainvillea
131
D. PAGPAPALALIM NG KAALAMAN
Idikit sa pisara ang mga nagawang survey ng bawat pangkat at
talakayin ang mga ito. Isa-isahin ang makabagong pamamaraan ng
pagpapatubo/pagtatanim ng mga halaman/punong ornamental.
E. PAGSASANIB
ICT web surfing
F. PAGLALAHAT
Dapat natin tandaan na napakaraming halamang ornamental
na maaring patubuin, ngunit dapat na isaalang-alang ang tamang
paraan ng pagtatanim ng mga ito.
Upang maging madali at mabilis ang pagsa-survey ng
PY
kahit na anong halamang ornamental, gamitin ang computer upang
makatulong sa pagsasakatuparan sa mga ito. Maaring mas makikilala
ang mga halaman kung makikita ito sa internet.
VI. PAGTATAYA:
O
Magpasulat sa bawat kasapi ng pangkat ng isang maikling
sanaysay tungkol sa isinagawang pagsa-survey.
C
Sabihin kung ang sumusunod ay halamang ornamental na
namumulaklak o di-namumulaklak:
D
1. Sampaguita 2. Chinese bamboo 3. Fortune plant
4. Adelfa 5. Gumamela
E

EP
Pahanapin ang mga mag-aaral sa pamilihan ng mga halamang

ornamental na may mura pa ang sanga at may matigas na sanga. Alagaan
ang mga ito at subukang gamitan ng materyal sa pagtatanim. Ipasulat ang
resulta kung ito ay tumubo o hindi makalipas ang ilang araw. Ipabahagi sa
klase ang naging resulta.
D
Agrikultura
Aralin 3
PAGTUKOY NG MGA HALAMANG
ORNAMENTAL AYON SA PANGANGAILANGAN
I. NILALAMAN:
Dapat nating malaman na may mga halamang ornamental
na maaaring itanim o palakihin ayon sa ating pangangailangan at
ng mga mamimili. Lalong-lalo na kung ito ay ating gagawing gawaing
132
pangkabuhayan. Nakasalalay din dito ang panahon, dahil may mga
halamang ornamental na angkop sa malamig na lugar at sa mainit na
panahon.
II. LAYUNIN:
Nakapagsasagawa ng survey upang matukoy ang mga halamang
ornamental ayon sa ikagaganda ng tahanan, gusto ng mamimili, pana-
hon, pangangailangan, at kita ng mga nagtatanim

Paksa: Pagtukoy ng mga Halamang Ornamental Ayon sa
Ikagaganda ng Tahanan, Gusto ng Mamimili,
PY
Panahon, Pangangailangan, at Kita ng mga Nagtatanim
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Oc-4
Kagamitan: kuwaderno, ballpen, manila paper, pentel pen
O
1. Ginagamitan ng _____ bilang paraan ng pananaliksik upang
malaman kung anong halamang ornamental ang mainam itanim.
(yvuers)
C
2. Ang survey ay maisasagawa sa pamamagitan ng pakikipanayam at
pag-surf sa _____ gamit ang computer. (tenretni)
D
V. PAMAMARAAN:
E
A. PAGGANYAK
Itanong sa mga mag-aaral kung nagkaroon na sila ng pagkakataong
EP
makapasyal sa mga lugar na kung saan may mga nagtitinda ng mga

halamang ornamental. Itanong din kung nagkaroon na ba sila ng
karanasan na magtanim, mag-alaga, o magtinda ng mga halamang
katulad nito.
D
B. PAGLALAHAD
Pumili ng mga bagong lider ng pangkat at bigyan sila ng
pagkakataong pumili ng kani-kanilang kasapi. Gabayan ang mga mag-
aaral ng bumuo ng mga katanungan sa gagawing pagsa-survey sa
pamayanan. Ipasagawa ang pagsa-survey pagkatapos ng klase.
Ang mga halamang ornamental ay itinatanim upang magkadagdag
kagandahan sa tahanan, paaralan, hotel, restaurant, at parke. Nagbibigay
ganda ang mga ito lalong lalo na kung malulusog, malalago, makulay, at
maayos ang pagkakalagay.
133
Iba-iba rin ang katangian ng mga halamang ornamental. May
namumulaklak, hindi namumulaklak, malalaki, malalapad ang dahon, at
mayroong mababa lamang. Ang iba ay mabilis tumubo, may mabagal,
may nabubuhay sa tubig, at sa lupa. Ang mga bagay na ito ay dapat nating
isaalang-alang kung magtatanim o mag-aalaga ng halamang ornamental.
D. PAGSASANIB
Communication skills/maayos na pakikipagtalastasan. Paalalahanan
ang mga mag-aaral ng mga panuntunan ng maayos na pakikipag-usap at
pagtatanong sa mga tao ng napiling pamayanan.
VI. PAGTATAYA:
PY
1. Ano ang ginamit ninyong pamamaraan ng pagkuha ng mga
kaalaman?
2. Anong pamamaraan ang isinasagawa sa gawaing survey?
O
Pasulatin ang mga mag-aaral ng isang journal tungkol sa kanilang
karanasan sa pagsasagawa ng survey sa tindahan ng mga halamang
ornamental.
C
Agrikultura
Aralin 4
D
INTERCROPPING NG HALAMANG
ORNAMENTAL SA HALAMANG GULAY
E
I. NILALAMAN:
EP
Isaalang-alang sa pagtatanim ang intercropping ng halamang

ornamental at halamang gulay para sa gagawing edible landscaping. Ang
pagbabago sa kalakaran ng pagpapatubo nito ay mga bagay na dapat
bigyang pansin.
Ang pagtatanim ng pinagsamang halamang ornamental at gulay
D
ay kasiya-siyang gawain. Bukod sa nagbibigay ganda sa bakuran,

nakapagbibigay pa ito ng sariwang gulay na makakain. Magiging maayos
ang pagtatanim kung mayroong kaalaman na angkop sa halamang
ornamental at gulay. Hindi mahirap magsagawa ng ganitong gawain, dahil
kahit sa mga paso lamang na nakaayos ay maaari ng maging kaakit-akit ang
gawain. Isa rito ay ang mga halamang herbs. Ito ay kalimitang ginagamit na
halamang pantanim gaya ng murang dahon ng sibuyas, pechay, letsugas,
mani (maaaring nakakain at ornamental), upland kangkong, at kamote. Ang
mga halamang herbs na ito ay maaring makasama ng mga ornamental na
mint, cosmos, marigold, zinnia, portulaca, bermuda grass, at dahlia.
134
II. LAYUNIN:
Makagagawa ng survey upang matukoy ang pagbabago sa kalakaran
ng pagpapatubo ng halamang gulay na kasama sa halamang ornamental
Paksa: Intercropping ng Halamang Ornamental sa Halamang Gulay
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Oc-4, Internet (edible landscaping),Google
Kagamitan: larawan, tsart, computer unit
Pasagutan ang mga tanong sa ibaba. Ipasulat ang tamang titik sa papel.
1. Ang intercropping ay paraan ng pagtatanim ng halamang
ornamental na maaring ___.
PY
a. isama ang mga halamang gulay
b. ihiwalay ang mga gulay sa mga halamang pampalamuti
c. itabi sa isang sulok ang mga halamang naiiba
d. paghihiwalay ng mga halamang may ibat ibang katangian
2. Alin sa sumusunod na halaman ang maaring pagsamahin?
O
a. mga puno at herbs
b. mga gumagapang at mga puno
c. mga herbs at gumagapang
d.
C
mga herbs at namumulaklak
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Magpakita ng larawan ng isang lugar na may tanim na halamang
ornamental na may kasamang halamang gulay. Itanong ang sumusunod:
E
Ano ang napapansin sa larawan? Maaari bang ipagsama sa isang

lugar ng taniman ang mga halamang ornamental at gulay?
(Mungkahi: Gumamit ng computer unit sa silid-aralan o tignan ang mga
EP
larawan ng vegetable landscape sa ICT class.)

D
135
B. PAGLALAHAD
Muling ipagawa sa mga pangkat ng mga mag-aaral ang pagsa-
survey. Patunguhin sila sa lugar na mayroong mga tanim na halamang
ornamental. Sabihin sa kanila na masusing magmasid at magtanong
kung maaaring isama ang mga halamang gulay sa pag-aalaga ng
mga halamang pampalamuti.
Talakayin sa klase ang mga nakalap na kaalaman ng bawat
pangkat. Kunin ang may pinakamalapit na tugon sa pagtukoy ng
pagbabago sa kalakaran sa pagtatanim ng mga halamang gulay na
kasama ang mga halamang ornamental.
PY
D. PAGSASANIB
Pagkamapamaraan / Pagkamalikhain, ICT thru internet Google
E. PAGLALAHAT
Ang bagong kalakaran sa pagpapatubo ng mga halamang gulay
na kasama sa mga ornamental ay isang kaaya-ayang gawain.
O
Maraming pakinabang ang nagagawa nito. Nakapagpapaganda ito
ng kapaligiran at nakapagbibigay ng pagkain dahil sa ibinubunga
nitong sariwang gulay. Mga herbs ang karaniwang itinatanim dahil
C
sa taglay nitong magagandang hugis at kulay ng dahon, hindi ito
gaanong tumataas, at maaari itong itanin kahit sa bakuran lamang
ng tahanan. Payak at madaling maiayos ang edible landscape.
D
Dahil dito mas madali tayong makakukuha ng dagdag na gamit sa
pagluluto.
VI. PAGTATAYA:
E
Pabuuin ang mga bata ng salita sa bawat kahon. Papiliin ng sagot sa

sumusunod: cosmos, sunflower, fortune plant, palmera, at kamatis.
EP
1.
D
2.
3.
136
VII. PAGWAKAS NA PAGTATASA:
Ipagawa sa mga mag-aaral ang nasa ibaba:
Isulat sa puwang kung anong uri ng halaman ang sumusunod.Ipasulat
kung gulay o ornamental.
1. Kamatis ______________
2. Pechay ______________
3. Gumamela ______________
4. Santan ______________
5. Talong ______________

Magdala sa paaralan ng mga punla ng damo, portulaca, dahon ng
PY
murang sibuyas, at kintsay.
Agrikultura
Aralin 5 PAGTUKOY SA DISENYO O PLANO NG
O
PAGTATANIM NG PINAGSAMANG HALAMANG
ORNAMENTAL AT IBA PANG HALAMANG
C ANGKOP DITO
I. NILALAMAN:
D
Ang anumang gawain upang matagumpay na maisagawa ay
nangangailangan ng masusing pagbabalak. Ang pagbabalak ay isang
E
paraan upang maisagawa nang maayos at tumpak ang isang gawain.

Makatutulong ito upang makatipid sa pera, kagamitan, oras, at lakas. Katulad
ng paggawa ng simple landscaping, kailangan muna itong iplano at idisenyo
EP
bago simulan ang pagtatanim ng pinagsamang halamang ornamental at iba

pang mga halamang angkop dito.
Maraming nagnanais na magkaroon ng magandang tanawin sa
bawat tahanan. Nais nila na magkaroon ng landscape gardening upang
D
mapaganda ang tanawin ng kanilang kapaligiran. Maisakatuparan lamang

ito, kapag may masusing pagpaplanong ginawa rito.
Nasa pagpaplano ang ikaaayos ng disenyo ng pagtatanim ng mga
pinagsamang halamang ornamental at iba pang mga angkop dito. Sa
pagplaplano naman dapat na malaman muna natin ang sukat ng lugar
na pagtataniman, pangangailangan ng mag-anak, at lugar na kailangan.
Isaalang-alang ang mga ito upang mas matagumpay natin itong magawa.
II. LAYUNIN:
Nagkagagawa ng survey upang matukoy ang disenyo o plano ng
137
pagtatanim ng pinagsamang halamang ornamental at iba pang mga halamang
angkop dito

Paksa: Pagtukoy sa Disenyo o Plano ng Pagtatanim ng
Pinagsamang Halamang Ornamental at Iba Pang
mga Halamang Angkop Dito.
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Oc-4
Kagamitan: kuwaderno, ballpen, kartolina, lapis, pentel pen,
crayola/watercolor
PY
Ipasagot ang sumusunod sa mga mag-aaral. Ipaayos ang mga salitang

ginulo
1. Ang mga halamang _____ ay ang pinakaangkop na isama sa mga
O
halaman ornamental. (lugay)
2. Mahalaga ang _____ sa pagtatanim ng pinagsamang halamang
ornamental at iba pang mga halamang angkop dito. (isdenyo)
C
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Magpakita ng dalawang larawan ng halamanan na naka-
landscape na naiplano na at hindi pa. Mayroong mga tanim na mga
E
halamang ornamental kasama ang ibang halaman gaya ng halaman/

punong gulay o halaman/punong prutas sa nakaplano. Hayaan naman
kalat ang mga tanim sa hindi nakaplano.
EP
Itanong sa mga mag-aaral. Bakit mahalaga ang pagpaplano sa

pagtatanim ng mga halamang ornamental na may kasamang ibang
halaman o puno gaya ng halaman/punong gulay at halaman/punong
prutas?
D
B. PAGLALAHAD
Magsagawa ng survey o pagtatanong sa mga eksperto upang
malaman kung paano nakagagawa ng disenyo ng pagtataniman sa
pinagsamang halamang ornamental at iba pang halamang angkop sa
edible landscaping.
Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang survey questions o katanungan
para sa gawain.
Pangkatang Gawain
138
Mag-uulat ang bawat pangkat tungkol sa pagpaplano ng
disenyo sa gagawing landscaping sa taniman. Sa pangangalap ng
mga kaalaman, ang mga mag-aaral ay makabubuo ng maayos na
disenyo ng taniman sa pamamagitan ng pagguhit o krokis ng mga
pinagsamang halamang ornamental at iba pang halamang angkop
dito. Ipagawa sa mga mag-aaral ang pagguhit ng simpleng landscape
gardening sa isang malinis na papel.
D. PAGSASANIB
* Artwork * Pagkakaisa
E. PAGLALAHAT
Kapag napag-aralan na ang mga pisikal na kaanyuan ng lugar
PY
ng isasagawang landscaping sa tahanan, alamin kung alin sa mga
nakatanim na halaman o puno ang dapat alisin. Mayroong maaring
paiksiin o pananatilihin sa lugar ng pinagtaniman. Alamin din ang
kalagayan ng kapaligiran, kung saang lugar sa pagtataniman ang
O
may malakas na ihip ng hangin. Kung sa panahon ng tag-bagyo,
alamin din ang lugar na may matinding sikat ng araw, ang padaluyan
ng tubig-baha, at ano pa mang mga salik na maaaring makaapekto
C
sa wastong pagtubo ng halamang aalagaan.
VI. PAGTATAYA:
Bibigyan ng iskor ang natapos na guhit ng simpleng landscaping na
D
ginawa ng bawat pangkat ayon sa pamantayan.
Kriterya Iskor
Nilalaman ng paksa/guhit 40%
E
Pagkakaisa 35%
Balance and Harmony (uri ng halaman, 25%
EP
hugis at kulay ng mga dahon)

100%
VII. PAGWAWAKAS NG PAGTATASA:

D
Ipasagot sa mga mag-aaral kung Tama o Mali ang bawat pangungusap.

1. Mahalaga ang pagbabalak ng gawain bago ito simulan.
2. Mahirap isakatuparan ang mga gawain kapag nakaplano.

Humanap ng larawan ng mga halamang ornamental at iba pang
mga halaman gaya ng punong gulay at punong prutas na angkop dito.
Iguhit sa isang ikawalang bahagi ng illustration board ang pagsasagawa
ng mga ornamental, herbal, at tree landscaping. Sundin ang maaayos ng
pagsasama ng mga halaman upang magandang tingnan. Kulayan at idikit
sa dingding ng silid-aralan.
139
Agrikultura
Aralin 6
PAGTUKOY SA PARAAN NG
PAGTATANIM AT PAGPAPATUBO NG
MGA HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Kalimitan na parte ng katawan ng halaman o ng punong ornamental
ang ginagamit sa pagtatanim, hindi ito katulad ng mga halamang gulay na
karaniwan sa buto nagmumula ang tanim. May mga halaman o punong
ornamental din na sa buto pinararami, gaya ng herbs at vines o mga
halamang gumagapang.
PY
Mayroon dalawang paraan ng pagtatanim ng mga halamang
ornamental: una ang tuwirang pagtatanim (direct planting) na kung saan
direktang itinanim sa halamanan ang mga sanga o buto (malalaking buto).
Ikalawa ang di-tuwirang pagtatanim (transplanting) na kung saan gumagamit
O
ng punlaan upang makapagpasibol ng bagong tanim. Karaniwang ginagawa
ito sa mga maliliit na buto. Maaaring gumamit ng mga baso at supot na
plastik sa pagtatanim ng mga sanga at pinalalaki muna ito bago itanim.
II. LAYUNIN:
C
Nakapagsasagawa ng survey upang matukoy ang wastong paraan
ng pagtatanim at pagpapatubo ng mga halamang ornamental
D
Paksa: Pagtukoy sa Paraan ng Pagtatanim at
E
Pagpapatubo ng mga Halamang Ornamental

Sanggunian: K-12 EPP4AG Oc-4 (1.4.5)
EP
Kagamitan: larawan at tsart

1. Ang bunga ng talong ay pinapaabot ng paggulang sa puno. Ano
ang dapat gawin sa magulang na bunga na hindi kailangan?
D
a. Itapon na lang
b. Ipamigay kahit kanino
c. Anihin at itago ang mga buto sa malinis na sisidlan
d. Ipagbili sa magsasaka
2. Alin sa sumusunod ang maaring gamitin na punlaan para sa mga
halamang nais patubuin?
a. Kahon na yari sa kahoy
b. Kama ng lupa
c. Pasong malalapad
d. Lahat ng mga nabanggit
140
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Dalhin ang mga mag-aaral sa narseri ng mga halamang
ornamental sa paaralan. Maaari din na pumunta sa pinakamalapit
na narseri ng mga halaman sa pamayanan.
Sabihan sa mga mag-aaral na maaaring itala o isulat nila ang mga
napagmasdan sa lugar, ang mga nakitang paraan ng pagtatanim,
mga lagayan ng mga tanim, at iba pa. Gawin itong paksang pag-
uusapan bago maglahad.
PY
O
C
B. PAGLALAHAD
Bago mag-umpisa ang klase sa agrikultura atasan ang mga mag-

D
aaral na mag-survey. Magtatanong ang mga ito sa nagtatanim ng
mga halaman o sa nagla-landscape ng tungkol sa wastong paraan
ng pagtatanim ng mga halamang ornamental, gulay, at prutas.
E
Ipatanong sa kanila kung papaano ang pagpapasibol, pag-aalaga,

at iba pang ginagawa sa mga tanim. Ipalahad ito sa klase.
EP
Ipaliwanag ang pagpapasibol ng mga butong pantanim sa

dalawang paraan, ang di-tuwiran at tuwirang pagtatanim. Ipaliwanag
din ang paggamit ng mga sanga sa pagtatanim at ang paraan ng
pagpapasibol sa pamamagitan ng buto at sanga.
D
Kalimitan nagmumula sa buto at sanga ang mga halamang
ornamental. Dapat bigyang-pansin ang pagpapatubo ng mga ito dahil
dito magmumula ang ikagaganda ng tanim. Tiyaking walang ligaw na
mga halaman gaya ng damo ang tutubo sa kamang taniman. Kapag
malaki-laki na ang mga punla, bungkalin nang marahan ang paligid
upang makahinga ang mga ugat nito at lumaki kaagad.
D. PAGSASANIB
Pagkamapamaraan
141
E. PAGLALAHAT
Isaalang-alang palagi ang paraan ng pagtatanim ng mga
halamang ornamental. Kung sa kahong punlaan pinasibol ang
mga punla, siguraduhing maarawan ang mga ito, upang maging
maganda ang pagsibol ng mga tanim. Kapag sa sanga pinasibol,
ang mga bagong punla ay maaring takpan ng plastic cover o dalhin
sa loob ng narseri upang hindi masikatan ng matinding sikat ng araw
na siya nitong ikamamatay. Pagkalipas ng ilang araw, unti-unti itong
inilalantad sa araw.
VI. PAGTATAYA:
PY
Ipasagot sa mga mag-aarala ang sumusunod:
Isulat sa puwang ang titik TP kung ang sagot ay tuwirang pag-
tatanim at DTP kung ang sagot ay di-tuwirang pagtatanim.
___1. Gumamela ___3. Zinnia ___5. Sampaguita
O
___2. Cosmos ___4. Sunflower

C
Isulat ang titik ng tamang sagot sa bawat patlang.
D
___1. Ano ang hindi dapat mapinsala sa paglilipat ng punla sa taniman?
a. Dahon c. Bunga
E
b. Sanga d. Ugat
___2. Ano ang dapat gamitin upang makuha ang tamang agwat ng
EP
mga inilipat na punla?

a. Panukat c. Tali na may buhol
b. Patpat d. Kasangkapang panghalaman
D

Ang bawat pangkat ay gagawa ng kahong punlaan na may sukat na
30 sm x 45 sm x 7.5 sm. Dalhin ito sa klase.
142
Agrikultura
Aralin 7 PAGGAWA NG DISENYO NG PAGTATANIM
NG MGA HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Maaring gumawa ng disenyo sa pagtatanim ng mga halamang
ornamental sa tahanan at pamayanan sa tulong ng basic sketching at
teknolohiya. Napag-aralan na ang basic sketching sa Industrial Arts class.
Ito ay isang sining na sinasanay ang mga mag-aaral kung paano gumawa
ng krokis o guhit. Mahalaga ang basic sketching sa pagtatanim ng mga
halamang ornamental. Pinagaganda nito ang kaayusan sa pagtatanim ng
nabanggit na mga halaman sa tahanan at pamayanan.
PY
II. LAYUNIN:
Nakagagawa ng disenyo ng halamang ornamental sa tulong ng basic
sketching at teknolohiya
O
Paksa: Paggawa ng Disenyo ng Halamang Ornamental sa
Tulong ng Basic Sketching at Teknolohiya
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Oc5 (1.5)
C
Kagamitan: computer, typewriting paper, lapis, manila paper,
illustration board, pentel pen, crayola
D
E
1. Ano pang ibang disenyo sa pagpapatubo ng halamang ornamental

ang maaring gawin bukod sa pagtatanim sa mga lata o paso?
a. Sculpture forming c. Floral form
EP
b. Braiding d. Lahat ng mga ito

2. Ang pag-aayos ng ibat ibang halamang ornamental sa tahanan,
paaralan, parke, hotel, at restaurant ay ___.
a. vegetable gardening c. orchidarium
D
b. landscaping d. aquaphonies
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
Ipakita ang mga larawan ng mga disenyo ng halamang ornamental.
Gabayan at ipaliwanag sa mga mag-aaral kung ano-ano ito.
B. PAGLALAHAD
Ipaliwanag ang ibat ibang disenyo ng pagtatanim ng mga halamang
ornamental sa tahanan at pamayanan. Magbigay ng mga ideya upang
ang mga mag-aaral ay makapag-outline ng tanawin sa pagpapaganda
ng tahanan at pamayanan.
143
Ipaliwanag na mahalaga ang outline sa padidisenyo ng
pagtatanim ng mga halamang nabanggit. Dito makikita ang ideya
kung ano ang maaring itanim sa tahanan at pamayanan. Gamit ang
computer, mag-sketch ng outline ng landscaping sa pagtatanim ng
mga halamang ornamental.
Ipangkat at gabayan ang mga mag-aaral. Pag-uusapan ang
gagawing outline ng disenyo para sa mga itatanim.
D. PAGSASANIB
* Pagkamalikhain at pagkamatiyaga *Industrial Arts: Basic sketching
PY
VI. PAGTATAYA:
Sa naisagawang outline o disenyo sa manila paper o illustration
board, ipapa-rate muna ang natapos na gawain sa ibang pangkat at mag-
papalitan silang mag-rate ng kani-kanilang gawain ayon sa pamantayan.
O
Pamantayan Bahagdan
1. Nilalaman - 45%
C
2. Kaanyuan - 20%
3. Balance and Harmony - 35%
100%
D
E
1. Sa pagbukas ng computer upang makapag-sketch, ano ang

pagkakasunod-sunod na gagawin?
a. Click program c. Click paint
EP
b. Click start d. Click accessories

2. Saan makakakita ng magagandang landscaping?
a. Parke o Memorial Park c. Tahanan at Paaralan
b. Hotel at Restaurant d. Lahat ng mga ito
D

Mahalaga sa gawain ang paghahanda ng outline para sa gagawing
pagdidisenyo ng landscaping ng mga halamang ornamental lalo na kung ito
ay naka-sketch gamit ang computer dahil nagiging maliwanag ang ideya ng
pagtatanim para sa tahanan o pamayanan. Iayon ang pag-aayos sa katangian
ng bawat uri ng halaman o punong ornamental.
144
I. NILALAMAN:
Ang mag-anak ay nais mag-landscape sa bakuran ng kanilang
tahanan dahil nais nilang makatawag-pansin ito. Kung kayo ay pipili ng
mga itatanim na halamang ornamental para sa tahanan at pamayanan,
may mga bagay kayong dapat isaalang-alang gaya ng kalagayan ng lugar,
silbi ng halaman sa kapaligiran, kaangkupan sa panahon, at kalagayan ng
lupang taniman.
PY
Ang mga halamang ornamental ay may ibat ibang katangian, ito ay
ang mga sumusunod: may mga halaman/puno na mataas o mababa, may
namumulaklak o di-namumulaklak, may madali o medyo mahirap buhayin,
may nabubuhay sa lupa o sa tubig. Kaya mahalagang piliin ang itatanim na
halamang ornamental sa angkop na lugar ng pagtataniman.
O
II. LAYUNIN:
Naipakikita ang wastong pamamaraan sa pagpili ng itatanim na
halamang ornamental
C
Paksa: Pagpili ng Itatanim na Halamang Ornamental
D
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Od-6
Kagamitan: larawan, tsart, typewriting paper, masking tape,
E
gunting
EP
1. Alin sa mga halimbawa ng halamang ornamental ang may malalambot

at di makahoy na tangkay?
a. Daisy c. Rosal
b. Morning Glory d. Bermuda grass
D
2. Saan maaring itanim ang halamang ornamental na Bermuda grass o

Carpet grass?
a. Sa paso sa loob ng tahanan
b. Sa paso sa labas ng tahanan
c. Sa malalawak o bakanteng lugar
d. Sa mabatong lugar
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Pag-isipin ang mga mag-aaral. Magla-landscape gardening ang isang
mag-anak ngunit hindi nila maisip kung anong halaman/punong ornamental
ang itatanim, paano mo sila tutulungan upang makapili ng tamang halaman.
145
B. PAGLALAHAD
Pangkatin ang mag-aaral sa apat. Mahanda ng mga larawan sa
pisara, papiliin ang mga mag-aaral ng halaman/punong itatanim.
Ipasulat ito sa papel at ipadikit ito sa kahon na nasa pisara.
PY
Sa pagsusuri sa mga napiling halaman/punong ornamental,
O
ipaliliwanag ng bawat pangkat ang kanilang gawain. Sa pagkakataon
pareho ang kanilang napili, hayaan lang, at hingin ang kanilang
opinyon na kung bakit iyon ang napili nila at hindi iyong iba.
C
Balikan ang nagawang talaan ng mga halaman/punong
ornamental. Kumuha ng typewriting paper at gumawa ng dalawang
D
hanay, piliin kung anong halaman/punong ornamental ang maaaring
ipagsama ayon sa naipaliwanag na pagsasagawa sa pagtatanim.
E
D. PAGSASANIB
Pagtutulungan at pagkamapanuri
EP
E. PAGLALAHAT
Sa pagpili ng mga halaman/punong ornamental na itatanim para
sa paggawa ng landscape gardening, dapat isaalang-alang ang
lahat ng mga bagay na makakatulong sa ikauunlad ng gagawing
D
proyekto. Maging mapanuri sa lahat ng mga bagay na dapat gawin

nang sa gayon ang kalalabasan nito ay tiyak na magiging maganda
at kaakit-akit sa paningin.
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral.
Itugma ang halamang ornamental na naaayon sa mga salita sa
hanay A at B. Isulat ang titik sa puwang.
146
A B
___1. Pine tree a. mahirap buhayin
___2. Orchids b. di namumulaklak
___3. Rosas c. halamang puno
___4. San Francisco d. nabubuhay sa tubig
___5. Waterlilly e. namumulaklak
f. gumagapang
Pagpangkat-pangkatin ang mga halamang nakatala. Ilagay sa
loob ng kahong naaayon dito.

PY
Mababang puno Mataas na puno Mahirap buhayin
Halamang nabubuhay Halamang namumulaklak

sa tubig
1.Red palm
O
2. Daisy
C
3. Santan
4. Waterlily
5. Morning glory
D
Magtala ng tig-limang halamang ornamental na maaaring itanim na
E
may kasamang ibang halaman.

EP
Agrikultura
Aralin 9
WASTONG PAMAMARAAN SA PAGHAHANDA
NG TANIMAN NG HALAMANG ORNAMENTAL
D
I. NILALAMAN:
Nais mong ayusin ang mga halaman sa inyong bakuran, at iniisip
mong makagawa ng simpleng landscape gardening. Gamit ang natutuhan
mong pagpapaganda ng bakuran mula sa iyong guro tungkol sa simpleng
landscape gardening, naisip mong baguhin ang pagkakaayos ng bakuran
ninyo.
Sa paghahanda ng lugar sa gagawing pagbabago, naisip mo ang
maraming bagay na dapat gawin. Kaya isinulat mo sa iyong talaan ang
mga kakailanganing bagay gaya ng lupang tataniman, kasangkapan,
kagamitan, mga halaman, at punong ornamental na nababagay sa
gagawing pagbabago ng inyong bakuran.
147
PY
O
II. LAYUNIN:
Naipakikita ang wastong pamamaraan sa paghahanda ng taniman
Paksa:
C
Wastong Pamamaraan sa Paghahanda ng
Taniman ng Halamang Ornamental
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Od-6 (1.6.2 )
D
Kagamitan: larawan ng mga kasangkapang panghalaman, rubrik
E
1. Alin sa sumusunod ang dapat na unang isinasaalang-alang sa

pagsasagawa ng pagtatanim ng mga halamang ornamental?
EP
a. Mga halamang ornamental

b. Lugar na pagtataniman
c. Mga kasangkapang gagamitin
d. Lahat ng mga ito
2. Kailangang alamin muna ang uri ng lupang tataniman ng mga halamang
D
ornamental bago magsagawa ng gawain.

a. Oo c. Maaari
b. Hindi d. Depende
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Tanungin ang mga mag-aaral. Sino sa inyo ang may mga halaman at
punong ornamental sa bakuran ng inyong bahay? Matagal na ba itong
nakatanim? Naisip ba ninyo itong baguhin upang makabuo ng panibagong
simpleng landscape gardening?
148
B. PAGLALAHAD
Ano ang dapat mong gawin kapag ang uri ng lupa sa pagtataniman
ay tuyo, matigas, at bitak-bitak, kung ito ay malagkit at sobrang basa?
Ano-anong kasangkapan ang gagamitin upang maayos ang lugar na
pagtataniman?
Naayos na ang lupang tataniman, ano ang maaring magandang
gawin upang maging maayos ito bago taniman? Kapag malawak
naman ang lugar, anong mga palamuti ang nababagay na isama sa
mga tanim na halaman o punong ornamental upang maging kaakit-akit
ito tingnan? Kung hindi naman gaanong kalakihan ang lugar, maaari
PY
bang lagyan ng mga palamuti ito?
D. PAGSASANIB
Pagkamasipag at matiyaga
O
E. PAGLALAHAT
Sa paghahanda ng taniman para sa mga halamang ornamental,
maganda ang disenyo kapag may nakaangat na lupa at may ibat ibang
C
hugis ng bato sa panabi ng taniman. Sa malalawak na lugar, maaaring
maglagay ng pergola, fish pond, garden set, at grotto, at sa di gaanong
malalawak, simpleng kaayusan lamang ang nararapat.
D
VI. PAGTATAYA:
Performance Test
E
Lalabas ng silid-aralan at isasagawa ang paghahanda ng lupa.

Ang bawat pangkat ay bibigyan ng lugar kung saan magtatanim ng mga
halamang ornamental.
EP
Pamantayan Oo Hindi Di-Gaano

1. Gumamit ba ng angkop na
kasangkapan sa paghahanda ng
lupang taniman?
D
2. Naisagawa ba nang maayos ang

paghahanda ng taniman?
3. Napanatili ba ang kalinisan ng
kapaligiran at ng sarili?
1. Kailangan bang gumamit ng angkop na kasangkapan sa paghahanda
ng taniman?
a. Tama c. Puwede
b. Mali d. Maaari
149
2. Sa pagtatanim ng mga halamang ornamental, ang lupang
taniman ay karaniwan nang nakaangat?
a. Tama c. Puwede
b. Mali d. Maaari
Maghanda ng mga halaman/punong ornamental na gagamiting
pantanim upang makagawa ng isang simpleng landscaping sa paaralan.
Agrikultura
Aralin 10
WASTONG PARAAN SA PAGHAHANDA NG
PY
MGA ITATANIM O PATUTUBUIN
I. NILALAMAN:
Marami ang uri ng mga halamang ornamental. Ang herbs ay mga
halamang may malambot na tangkay at karaniwang nabubuhay ng isa o
O
dalawang taon. Ang shrub o mapalumpon ay mga halaman na may ilang
matitigas na sanga ngunit hindi kasintaas ng punongkahoy. Ang vine o
C
mabaging/gumagapang na halaman ay mga halamang hindi nakakatayo
sa sarili kayat gumagapang sa lupa o nakakapit sa mga bagay. Ang tree o
punong-kahoy ay may malalaking puno at maraming mga sanga. Ang air
plant o aerial ay mga halamang nakakapit sa mga sanga ng punong-kahoy
D
o sa malalaking bato sa mga bundok tulad ng orchids at pako. Ang aquatic
ay mga halamang sa tubig nabubuhay gaya ng water lily at lotus.
E
Ang paghahanda ng layout ng gagawing lugar na pagtataniman ng

mga halamang ornamental ay dapat bigyang pansin upang hindi masayang
EP
ang lakas, pera, at oras.

II. LAYUNIN:
Naipakikita ang wastong pamamaraan sa paghahanda ng mga
itatanim o patutubuin
D

Paksa: Wastong Paraan sa Paghahanda ng mga Itatanim
o Patutubuin
Sanggunian: K-12 EPP4AG-Od-6 (1.6.3)
Kagamitan: larawan at tsart
1. Ano ang tawag sa pagpapaganda ng isang lugar sa pamamagitan
ng pagtatanim ng mga halamang ornamental?
a. vegetable gardening c. landscape gardening
b. floral arrangement d. urban gardening
150
2. Nais mong magtanim ng halamang ornamental sa ayos na
WELCOME, saan mo ito dapat isagawa?
a. harapan ng bahay c. likod ng bahay
b. kanang gilid ng bahay d. kaliwang gilid ng bahay
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Maaaari na tayo ngayong magtanim ng mga halamang
ornamental. Ngunit dapat din natin malaman ang wastong paraan
ng pagsasagawa nito.
Ano-ano ang uri ng halamang ornamental? Dapat ba nating alamin
kung anong mga uri ng halamang ornamental ang ating itatanim?
PY
Alamin din ang mga alituntunin sa pag-aayos ng pagtatanim.
B. PAGLALAHAD
Magpakita ng tsart tungkol sa mga gawain sa pagsasaayos ng
halamang ornamental sa lugar na pagtataniman. Ipaliwanag isa-isa
O
sa mga mag-aaral ang mga ito.
Ngayon ay may ideya na kayo sa paghahanda ng mga itatanim
C
na halamang ornamental, maaari na ninyong ihanda ang layout para
sa lugar na pagtataniman, at ipakita ito sa guro.
D
Ipapakita ng mga mag-aaral sa guro ang layout para sa simpleng
landscape na isasagawa sa paaralan.
E
Ang mga halamang ornamental na itatanim ay nagpapaganda

ng isang lugar upang maging kapansin-pansin. Maaaring magtanim
EP
ng mga namumulaklak na halamang ornamental na naaangkop sa

kaayusan ng halamanan.
Sa pagsasaayos ng mga halamang ornamental, pagsama-sama-
hin ang mga halamang magkakasingkulay, magkakauri, at magka-
D
kasinglaki bago isagawa ang simpleng landscaping.

D. PAGSASANIB
Pagkakaisa, pagkamalikhain
Industrial arts layout model
E. PAGLALAHAT
Ang mga halamang ornamental ay inihahanda ayon sa
makasining na pamamaraan ng pagtatanim, at maaaring pasibulin
muna ang mga buto o sangang pantanim. Ito ay upang makatiyak at
makasiguro na tatagal ang buhay ng bawat halamang itatanim.
Gumawa muna ng layout ng pagtatanim ng mga halaman o
151
puno upang hindi masayang ang lakas, pera at oras at upang
makasiguro na magiging matagumpay ang pagsasagawa ng simpleng
landscaping sa tahanan o sa paaralan. Ang lupang tataniman ay
dapat suriing mabuti sa ikagaganda ng pagsibol at paglaki ng mga
halaman/punong ornamental.
Ang ikatatagal ng buhay ng mga halamang ornamental ay sa
pamamaraan ng paghahanda ng lupang taniman, wastong paraan
ng pagpapatubo ng mga buto, at sangang pantanim at ang maayos
na pag-aalaga habang ang mga halamang ornamental ay sumisibol
at papalaki.
VI. PAGTATAYA:
PY
1. Bakit kailangan ang masusing paghahanda sa itatanim?
a. lupang mabilis lumaki ang mga halaman
b. upang maisakatuparan ang proyekto ng wasto
O
c. upang mapadali ang pagsugpo ng mga sakit nito
d. upang maibenta kagad ang mga produkto
C
2. Aling mga halamang ornamental ang hindi dapat na itinatanim sa
harapan o unahan ng maliliit na halaman?
a. Mga lumalaki at yumayabong na halamang ornamental
b. Mga may kulay na halaman
D
c. Mga maliliit na halaman
d. Mga nabubuhay sa tubig
3. Ano-ano ang dapat pagsama-samahin sa pagsasaayos ng mga
E
halamang ornamental?
a. Magkakasing kulay na halaman
EP
b. Magkakauring halaman
c. Magkakasinlaking halaman
d. Lahat ng mga ito
4. Saan maaring magsimula ang itatanim na halamang
ornamental?
D
a. paso at lupa c. buto at sangang pantanim

b. bunga at dahon d. wala sa mga ito
5. Alin sa mga halamang ornamental na nakasaad ang lumalaki at
yumayabong?
a. Kalachuchi c. Ilang-ilang
b. Balete d. Lahat ng mga ito
152
Ayusin ayon sa pagkakasunod-sunod na hakbang sa pagtatanim
ng halamang ornamental sa pagkamalikhaing paraan.
a. Bungkalin ang lupang tataniman
b. Basaing mabuti ang lupang binubungkal
c. Ihanda ang mga gagamiting kasangkapan at pananim
d. Bungkalin ang kimpal na lupa gamit ang asarol upang
mabuhaghag ito
e. Gumawa ng layout sa nais na kalalabasan ng pagtatanim
Magsagawa ng simpleng landscape garden sa loob ng paaralan ang
PY
bawat pangkat upang maipamalas ang napag-aralan.
O
I. NILALAMAN:
Isa sa mga gawain ng pagnanarsari ay ang pagpaparami ng
C
halaman. Iba-iba ang mga paraan ng pagpaparami ng halaman, ilan sa
mga paraang ito ay ating pag-aaralan tulad ng pagpupunla, pagpuputol, at
pagpapaugat.
D
II. LAYUNIN:
1. Naiisa isa ang mga uri ng halamang ornamental na maaaring
itanim sa lata o paso
E
2. Naiisa-isa ang mga hakbang sa pagpaparami ng halaman sa

paraang layering/marcotting at pag puputol
EP
3. Naisasagawa ang wastong paraan nang pagpaparami ng halaman

sa paraang layering/marcotting at pagpuputol
Paksa: Pagpaparami ng Halamang Ornamental
D
Sanggunian: Misosa IV Umuunlad sa paggawa pp. 117-119

Makabuluhang Gawain Pangtahanan at
Pangkabuhayan 5 pp. 114-116
Kagamitan: budding knife, moss, mother plant, mga larawan
1. Ano-ano ang hakbang sa pagpaparami ng halaman sa paraang
layering/morcotting at pagpuputol?
2. Ano-ano ang uri ng halaman ang maaaring itanim sa lata o paso?
3. Paano ito isinasagawa?
153
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Nakakita na ba kayo ng isang halaman na maliit pa pero may
bunga at may namumulaklak na?
B. PAGLALAHAD
1. Paano isinasagawa ang pagpapaugat?
2. Paano isinasagawa ang pagpuputol at pagtatanim sa paso?
Magpakita kung paano gagawin ang air layering o marcotting
kasabay ng pagpapaliwanag ng mga hakbang nito.
PY
Pagkatapos ng pakitang turo, tumawag na isa o dalawang bata na
magpapakita sa mga kamag-aaral kung paano ginawa ng guro ang
air layering o marcotting.
Ipakikita rin ang payak na pagtatanim sa paso sa pamamagitan ng
O
pagpuputol ng bagong ugat sa parte ng halaman mula sa magulang.
D. PAGSASANIB C
Bago simulan ang pagpapakitang turo dapat talakayin ang
gawaing pangkaligatasan lalo na kung gumagamit ng matatalim na
kasangkapan.
E. PAGLALAHAT
D
Maraming paraan ang pagpaparami ng halamang ornamental.
Sa bawat paraan ng pagpaparami ay mayroon kaniya kaniyang
E
hakbang na dapat sundin.

Tandaan na mayroong mga halamang hindi napaparami sa
EP
pagpuputol, air layering o marcotting. Ang iba sa mga halaman ay

buto ang gamit sa pagpaparami nito.
VI. PAGTATAYA:
D
Lagyan ng titik (T) kung tama ang pangungusap at (M) naman kung
mali ito.
___ 1. Ang air layering ay maaari din na tawaging marcotting.
___ 2. Kailangan pumili ng matabang sanga, walang sakit para sa
isasagawang marcotting.
___ 3. Ang butong ipupunla o itatanim ay kailangan magulang at galing
sa malusog na bunga.
___ 4. Mainam din na ibabad magdamag sa tubig na may kahalong
kemikal ang butong itatanim.
___ 5. Kailangan sundin ang lahat ng panuntunan sa pagpapaugat,
pagpupunla, at pagpuputol.
154
Bakit kailangang matutuhan ang tamang paraan ng pagpupunla,
pagpapaugat, at pagpuputol sa pagpaparami ng halaman?
Magbigay ng mga halimbawa ng halaman na napaparami sa
a. Pagpuputol
b. Air Layering o Marcotting
PY
I. NILALAMAN:
Sa araling ito matutuhan ng mga mag-aaral ang ibat ibang paraan
ng pagpaparami ng halamang ornamental. Matutuhan ng bawat mag-aaral
O
kung paano magtanim sa pamamagitan ng pagpuputol (cutting).
II. LAYUNIN: C
1. Natatalakay ang mga hakbang sa paraang pagpuputol
2. Naisasagawa ang wastong pamamaraan ng pagpapatubo ng
halamang ornamental sa paraang pagpuputol
D
Paksa: Pagpapatubo ng Halamang Ornamental sa
Paraang Pagpuputol
E
Sangunian: MISOSA IV, V & VI, MGPP 4 & V pp. 117-119

Kagamitan: kagamitan sa pagpuputol (kutsilyo), sanga o
tangkay ng halaman, dahon ng kataka-taka, paso o
EP
plastik bag na may lupa

1. Bakit kailangan matutuhan ang pagpapatubo ng halaman sa

D
paraang pagpuputol?
2. Paano isinasagawa ang pagpapatubo sa paraang pagpuputol?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
May nagustuhan na ba kayo ng isang uri ng halaman? Hindi ba
gusto mo itong hawakan at nais na magkaroon ng kasingtulad nito?
B. PAGLALAHAD
Talakayin ang pagpapatubo ng halaman sa paraang pagpuputol
(cutting).
155
Bakit kailangan matutuhan ang paraang pagpuputol at paano
isinasagawa ito?
D. PAGLALAHAT
Ano-ano ang hakbang sa pagpaparami ng halaman sa paraang
pagpuputol? Paano ito isinasagawa?
VI. PAGTATAYA:
Sagutin ang sumusunod sa pamamaraan ng paglalagay ng T kung
tama ang sinasabi at M kapag mali ito.
___1. Kailangan pumili ng sanga o tangkay na may usbong o buko.
___2. Gupitin ang mga sanga o tangkay ng pahilis.
PY
___3. Itanim ito sa kamang punlaan at pabayaan na lamang.
___4. Lahat ng uri ng halaman ay maaaring paramihin sa paraang
pagpuputol.
___5. Ang pagpuputol ay mabilis na paraan sa pagpaparami ng
halaman.
O
Bakit kailangan matutunan ang mga hakbang at paraan ng
C
pagpaparami ng halaman sa pamamagitan ng pagpuputol?
Magsulat ng 3 mga palatandaan na maaari ng anihin ang mga
D
E
MISOSA IV, V & VI

MGPP 4 & V pp. 117-119
EP
I. NILALAMAN:
D
Sa araling ito, matutunan ng mga mag-aaral kung paano alagaan at

bungkalin ang lupa upang ang halaman ay tumubo ng maayos.
II. LAYUNIN:
1. Naiisa-isa ang mga kasangkapan sa pagbubungkal ng lupa
2. Nasasabi kung saan ginagamit ang bawat kasangkapan
Paksa: Mga Kagamitan sa Pagbubungkal ng Lupa
Sanggunian:
Kagamitan: kasangkapan sa pagbubungkal
156
1. Ano-ano ang mga kagamitan at kasangkapan sa pagbubungkal ng
lupa?
2. Saan ginagamit ang bawat kasangkapan?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Bakit kailangan ang angkop na kagamitan sa paghahanda ng

lupa na pagtataniman? Ano ang maaring mangyari kung ito ay hindi
maayos na naihanda?
PY
B. PAGLALAHAD
Mga bata, sa araw na ito iisa-isahin natin ang tamang kasangkapan

sa pagbubungkal ng lupa.
O
C. PAGPAPALALIM NG KAALAMAN C
1. Ano-ano ang mga kasangkapang mainam gamitin sa
pagbubungkal ng lupa?
2. Saan at paano ginagamit ang bawat isa?
3. Ano-ano ang magiging epekto sa hindi paggamit ng tamang
D
kagamitan sa paghahanda ng lupang taniman?
D. PAGSASANIB
E
Science (simple machines) Bakit mahalaga gamitin ang tamang

kagamitan sa pagbubungkal ng lupa?
EP
E. PAGLALAHAT
Aalamin natin ang mga kasangkapang kailangan sa

pagbubungkal ng halaman at angkop gamitin sa bawat gawain?
D
VI. PAGTATAYA:
Punan ang patlang ng bawat pangungusap:
1. _____ ginagamit sa pagbubungkal ng lupa sa paligid ng halaman.
2. _____ ginagamit na pamutol ng mga sanga.
3. _____ ginagamit pandilig ng halaman.
4. ______ ginagamit ito upang linisin ang kalat sa bakuran tulad ng
mga tuyong dahon at iba pang uri ng basura.
5. _________ ginagamit sa paglilipat ng lupa.
157
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na mga tanong:
1. Ano-ano ang mga kasangkapang mainam gamitin sa
pagbubungkal?
2. Bakit kailangang gumamit ng tamang kagamitan?
3. Ano-ano ang magiging epekto kung hindi angkop na kagamitan
ang gagamitin mo?
Ano-ano ang mga uri ng abono at ang paraan ng paglalagay nito?
MISOSA IV, V & VI, MAPP pp-
PY
Agrikultura
Aralin 14 PAGGAWA NG ORGANIKONG PATABA
O
(COMPOSTING)
I. NILALAMAN:
C
Sa paghahalaman, kailangan ang abono upang maging mataba at
malago ang mga pananim. Ito ay maaaring kunin sa natural na kapaligiran.
Sa pamamagitan ng composting, ang mga sariwa o nabubulok na mga
D
basura tulad ng mga balat ng prutas / gulay, dumi ng hayop, dahon ng
halaman ay maaaring bulukin at gawing abono. Tinatawag itong organikong
E
abono. Ito ay nakapagpapataas ng kalidad o uri ng lupang pagtataniman

lalong lalo na kung ito ay madalas taniman.
EP
II. LAYUNIN:
1. Naisasagawa ang masistemang pangangalaga ng tanim
2. Naisasagawa ang wastong paraan ng pagdidilig
3. Naisasagawa ang wastong paraan ng paggawa ng organikong
D
pataba
Paksa: Masistemang Pangangalaga ng Tanim
Sanggunian:
Kagamitan: pala, kalaykay, mga tuyo at bagong tabas na
dahon ng halaman, abo, apog, dumi ng mga hayop,
iba pang uri ng organikong bosurn sa bakuran
158
1. Ano-ano ang mga masistemang paraan ng pangangalaga ng

halaman?
2. Ano-ano ang mga hakbang sa paggawa ng organikong pataba
tulad ng compost pit o compost heap?
3. Paano ito isinasagawa?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Kayo ba ay may mga alagang halaman sa bahay? Anong
pamamaraan ang inyong ginagawa upang tumubo ng maayos at
PY
malusog ang inyong mga halaman?
B. PAGLALAHAD
Iisa-isahin natin ang mga paraan ng pag-aalaga ng pananim at
hakbang sa paggawa ng organikong pataba tulad ng paggawa ng
compost.
O
1. Ano-ano ang masistemang paraan ng pag-aalaga ng halaman
C
tulad ng pagdidilig, at paglalagay ng abono?
2. Ano-ano ang mga hakbang sa paggawa ng compost pit o
compost heap? Paano ito isinasagawa?
D
D. PAGSANIB
Science: Mga mineral na tinataglay ng mga organikong pataba
E
tulad ng mga bulok na prutas, dahon, dumi ng mga hayop, at iba pa.
(Paggamit ng recycled water)
EP
Maaaring gumamit ng tubig na pinaglabahan pero

siguraduhing wala na itong sabon.
Tubig na pinaghugasan ng bigas
Tubig na pinaghugasan ng gulay at prutas
E. PAGLALAHAT
D
Mga bata, ano-ano bang mga masistemang pamamaraan sa

pag-aalaga ng halaman? Ibigay ang mga hakbang sa paggawa ng
compost pit at compost heap. Paano ba isinasagawa ito?
VI. PAGTATAYA:
Isulat sa sagutang papel ang titik T kung tama ang ipinahihiwatig ng
pangungusap at M kung mali.
___ 1. Ang tubig ay mahalaga sa buhay ng halaman.
___ 2. Ang organikong abono ay maaaring makuha sa madaling
pamamaraan.
___ 3. Ang halaman ay kailangan bungkalin ng isa o dalawang beses
159
isang linggo.
___ 4. Ang compost pit ay inilalagay sa maayos na lugar para madaling
makita ng mga tao.
___ 5. Pinagpapatung-patong na damo, nabubulok na basura, dumi
ng mga hayop, apog o abo, at lupa ang tamang paglalagay sa
compost heap/pit.
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod sa sariling opinyon.
1. Bakit kailangan alagaan ang mga pananim sa pamamagitan ng
pagdidilig, paglalagay ng abono?
2. Bakit hindi dapat sunugin ang basura? Ano ang epekto nito?
PY
Magbigay ng paliwanag o opinyon sa sumusunod:
1. Ano ang benepisyong makukuha kung ang basurang nabubulok
ay hindi itatapon o susunugin bagkus ito ay pabubulukin at
O
gagawing abono?
2. Ano ang iyong gagawin upang mamulat ang iyong kapitbahay
sa kahalagahan ng paggawa ng compost pit at tamang
pagtatapon ng basura?
C
Agrikultura
Aralin 15
D
PAGLALAGAY NG ABONO SA HALAMAN
E
I. NILALAMAN:
Ang abono o pataba ay mahalaga sa mga pananim. Pinagyayaman
EP
nito ang lupa upang maging sapat ang sustansiyang taglay nito at
mapapakinabangan ng mga halaman. Bagamat may mga di-organikong
abono na madaling mabili sa mga tindahan, ang paggamit ng organikong
abono ay higit na minumungkahi dahil ligtas at mura. Ngunit hindi lamang
basta maglagay ng abono upang lumaki ang mga halaman. Kailangan ang
D
wastong kaalaman sa pagpili ng abono at ang paggamit nito.
II. LAYUNIN:
1. Natatalakay ang mga paraan ng paglalagay ng abono sa halaman
2. Naisasagawa ang wastong paraan ng paglalagay ng abono sa
halaman

Paksa: Paraan ng Paglalagay ng Abono sa Halaman
160
IV. PANIMULANG PAGATATASA
1. Ano-ano ang mga paraan ng paglalagay ng abono sa halaman?

2. Paano ito ilinalagay upang lubos na mapakinabangan ng mga
halaman?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Sa palagay ninyo, bakit may mga halamang mataba at may

halamang payat? Bakit may malulusog at hindi malulusog?
B. PAGLALAHAD
PY
Sa araw na ito, aalamin natin ang mga paraan ng paglalagay ng
abono sa halaman.
C. PAGPAPAALIM NG KAALAMAN
O
1. Bakit kailangan lagyan ng abono ang mga halaman?
2. Papaano ang mga paraan sa paglalagay ng abono?
C
D. PAGSASANIB (ORGANIKONG PAGTATANIM/PAGSASAKA)
Organikong Pataba - mga patabang walang kemikal: gawa mula
D
sa mga nabulok na balat ng gulay, prutas, itlog, mga dahon, sanga,
dumi ng hayop at iba pa.
E
E. PAGLALAHAT
Ano-ano ang mga paraan ng paglalagay ng abono sa halaman?
EP
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod sa pamamagitan ng

paglalagay ng titik T kung tama ang sinasabi at M kung mali.
D
____1. May dalawang uri ng abono, ang organiko at di-organikong

pataba.
____2. Ang organikong pataba ay mga abonong galing sa nabulok na
prutas, dumi ng hayop, mga nabulok na dahon at iba pa.
____ 3. Ang abono ay nagdadagdag ng sustansya ng lupa na nagsisilbing
pagkain ng halaman.
____4. Mayroon tayong mga paraan ng paglalagay ng abono sa
halaman, hand method, side dressing, foliar spray, broadcasting
at topdressing.
____ 5. Ang halaman ay lumalago din kahit walang abono ang lupa.
161
VII. PANGWAKAS NA PAGTATAYA:

Ano-ano ang mga paraan ng paglalagay ng abono/pataba at
paano inilalagay ito sa halaman?
Ano-ano ang mga uri ng abono/pataba? Magbigay ng tatlong

halimbawa sa bawat uri nito?
MISOSA IV, V & VI
PY
Agrikultura
PARAAN NG PAGGAMIT NG
O
Aralin 16
KAGAMITANG PAGHAHALAMAN
C ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Mahalagang malaman ng bawat mag-aaral ang ibat ibang kagamitan
sa paghahalaman. Dapat din nilang matutunan at magamit ng maayos
D
ang mga kagamitang ito. Nakasalalay ang magaang paggawa kung alam
gamitin ang mga kailangang gamit sa paghahalaman.
E
II. LAYUNIN:
1. Naiisa-isa ang mga kagamitan sa paghahalaman
EP
2. Naipakikita ang pamamaraan sa paggamit ng mga kagamitan sa

pagtatanim ng halamang ornamental
Paksa: Mga Kagamitan sa Paghahalaman
D
Kagamitan: asarol, dulos, pala, kalaykay, at iba pa

1. Sa palagay ba ninyo ang isang uri ng kagamitan tulad halimbawa
ng dulos ay maaaring gamitin sa pagputol ng damo?
2. Paano ba ang tamang pamamaraan sa paggamit ng mga
kagamitan?
162
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Nakakita na ba kayo ng dulos?
Paano o saan kaya maaring gamitin ang dulos?
B.PAGLALAHAD
Mga paraan ng paggamit ng mga kagamitan sa pagtatanim ng
ornamental.
1. Ano-ano ba ang mga kagamitan na ginagamit sa paghahalaman?
2. Paano ito ginagamit isa- isa?
PY
D. PAGSASANIB
Metalworks: Paggamit ng mga kagamitan yari sa bakal sa pagha-
halaman.
E. PAGLALAHAT
O
Ano-ano ang mga kagamitan sa pagtatanim ng ornamental at
paano ito ginagamit? C
VI. PAGTATAYA:
Lagyan ng tsek (a) kung tama ang pangungusap at ekis ( x ) naman
D
kung mali. Isulat sa patlang.
____1. Maaring gumamit ng lata ng gatas at bubutasan ko ito at
gagawing pandilig kapag walang regadera na magamit.
E
____2. Ang dulos ay angkop gamiting pangbungkal ng lupa sa paligid

ng halaman.
EP
____3. Ang regadera ay ginagamit pangbungkal ng halaman.

____4. Ang asarol ay ginagamit pandukal sa lupa.
____5. Ang piko naman ay ginagamit upang hukayin at durugin ang
lupa.
D

Bakit kailangang angkop ang kagamitang gagamitin at tamang
paraan ang paggamit nito.
Pag-aralan ang ibat ibang paraan ng pagpapatubo ng halaman.
MISOSA IV, V , VI
Agap at Sikap
MAPP IV V & VI
163
Agrikultura
Aralin 17
PAG-AANI AT PAGSASAPAMILIHAN NG
HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Mahalaga na pag-aralang mabuti ang mga paraan ng pag-aani at sa
pagsasapamilihan sa mga halamang oranamental. Dapat din na malaman
ang mga halamang madaling maipagbili.
Ang mga halamang ornamental lalo na ang mga namumulaklak ay
maaaring ipagbili kung ang mga ito ay may taglay na bulaklak, sapagkat
PY
ang bulaklak ay nakakaakit sa mga mata ng mga mamimili.
II. LAYUNIN:
Naisasagawa ang wastong pag-aani/pagsasapamilihan ng mga
halamang ornamental
O
Paksa: Pag-aani at Pagsasapamilihan ng Halamang Ornamental
C
IV. PANIMULANG PAGTATASA (ITANONG SA MGA MAG-AARAL)
D
1. Sa palagay ninyo ano-ano ang palatandaan o anong panahon
maaari nang anihin ang mga halamang ornamental?
E
2. Ano-ano kaya ang tamang paraan ng pag-aani nito?

V. PAMAMARAAN
EP
A. PAGGANYAK
Nararanasan na ba ninyo magbigay at makatanggap ng bulaklak
sa araw ng mga puso?
D
B. PAGLALAHAD
Pag-aaralan natin ang mga hakbang ng tamang pag-aani at
pagsasapamilihan ng mga halamang ornamental.
Takalayin sa mga mag-aaral.

Mga hakbang at mga paraan ng tamang pag-aani ng halamang
ornamental at pagsasapamilihan.
164
D. PAGSASANIB
Calendar of Celebrations
Valentines Day Happy Mothers Day
All Saints Day Graduation Day
E. PAGLALAHAT
Ano-ano ang tamang paraan ng pag-aani at pagsasapamilihan

ng halamang ornamental?
VI. PAGTATAYA:
PY
Ligyan ng T kung ang pangungusap ay tama at M kung mali ito:
1. Ang pag-aani ng halamang ornamental ay ayon sa panahon
ng mga selebrasyon.
2. Kailangan malusog na ang halaman bago anihin.
O
3. Ilagay lamang kung saan-saan ang inaning halaman.
4. Dapat ay mayroong tamang sukat sa pagpuputol sa mga
C
5. Mas maganda ang pag-aani kung mura sa palengke ang
mga ito.
D
1. Bakit mahalagang malaman ang tamang paraan ng pag-aani at

E
pagsasapamilihan nito?
2. Ipaliwanag kung bakit kailangan isaayos ang mga paninda.
EP
MISOSA IV,V & VI

MGPP 4-P
Gumawa at umunlad
D
165
Agrikultura
Aralin 18
PLANO SA PAGBEBENTA NG HALAMANG
ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Sa bawat gawain, kailangan ang masusing pagplaplano ng mga
gawain. Mahalaga ang nakatala ang mga gawain upang maisakatuparan
ang mga layunin. Kailangan ang tiyak na mga hakbang upang maging gabay
sa paggawa kung itoy masusunod nang wasto. Magiging matagumpay ang
proyekto / gawain kapag nasusunod ito.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nakakagawa ng plano sa pagbebenta ng halamang ornamental
2. Naisagawa ang wastong paraan ng pagsasaayos ng paninda
O
3. Naisasagawa kung papaano akitin ang mamimili
4. Nakagagawa ng talaan ng puhunan at ginastos
C
Paksa: Plano sa Pagbebenta ng Halamang Ornamental
Kagamitan: talaan ng gastos at kita, calculator, kalendaryo, at
D
iba pa.
E

EP
1. Sa palagay ninyo kailangan bang plano sa pagbebenta ng

halamang ornamental? Bakit?
2. Ano-ano ang mga dapat isa alang-alang sa pagpaplano?
V. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
Kayo ba ay nakaranas na magbenta/ magtinda ng kahit anong
bagay sa inyo o kahit sa paaralan?
B. PAGLALAHAD
Sa araw na ito gagawa tayo ng plano sa pagbebenta ng halamang
ornamental.
Paggawa ng plano sa pagbebenta ng halamang ornamental
166
D. PAGSASANIB
(Home Economics) Tingiang Pagtitinda
E. PAGLALAHAT
Ano-ano ang mga dapat isaalang-alang sa pagplaplano sa

pagbebenta ng halamang ornamental.
VI. PAGTATAYA:

Lagyan ng T kung tama ang sinasabi at M naman kung mali.
PY
_____1. Mainam na isipin sa pagplaplano kung saan, kailan, at paano
mabebenta ang mga produkto.
_____2. Kailangang nasusunod ang mga hakbang sa ginawang plano.
O
_____3. Kailangang magbenta ng magbenta habang may bumibili.
_____4. Nararapat na isinasaalang-alang ang panahon kung kailan
maaring magbenta ng mga produkto.
C
_____5. Dapat isama sa pagplaplano ang kagamitang gagamitin.

D
Gumawa ng payak na talaan ng puhunan at ginagastos ng pag-

E
hahalaman.
EP
MISOSA IV, V, at VI
MGPP 4,5, at 6
D
Agrikultura
Aralin 19
MAHUSAY NA PAGBEBENTA NG
HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
May dalawang paraan ng pagbebenta ng mga halamang ornamental.
Ito ay ang pakyawan. Ang halaman ay binibili nang maramihan. Ang isa
naman ay tuwirang pagbibili sa tingiang paraan. Ang mga halaman ay binibili
ng paisa-isa ng namimili. Ang tuwirang pagbibili ang karaniwang ginagamit
ng mga maliliit na naghahalaman.
167
Sa pagtitinda o pagbebenta ng ano mang produkto ay may mga
alituntunin na dapat sundin maging malakihan o maliitan ang gagawing
pagbebenta. Dapat magbayad ng kaukulang buwis at kumuha ng lisensiya
o pahintulot sa pagtitinda. Kailangan ding panatilihin ang kalinisan sa lugar
na pinag titindahan.
II. LAYUNIN:
1. Matalakay ang wastong paraan nang mahusay na pagbebenta ng
halamang ornamental
2. Naisasagawa nang mahusay ang pagbebenta ng halamang
pinatubo
PY
Paksa: Mahusay na Pagbebenta ng Halamang Ornamental
O
1. Ano-ano ang mga paraan ng pagbebenta ng halaman?
2. Paano isinasagawa ang wastong pagbebenta ng halaman?
C
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Naranasan na ba ninyong bumili at magbenta ng anumang
bagay?
E
B. PAGLALAHAD
EP
Sa araw na ito ay tatalakayin o isasagawa natin ang wastong

paraan ng pagbebenta ng halamang ornamental.
D
1. Ano-ano ang mga dapat isaalang-alang sa pagtitinda ng isang

produkto?
2. Ano-ano ang mga paraan ng pagbebenta?
D. PAGSANIB (HOME ECONOMICS)
Retail trade
E. PAGLALAHAT
Ano-ano ang mga dapat isa alang-alang, mga paraan at mga
alituntunin ng pagbebenta ng isang produkto?
168
VI. PAGTATAYA:

Lagyan ng tsek (a) kung tama at ekis (r) naman kung mali
_____1. Mayroon tayong dalawang paraan ng pagbebenta, tingian,
at pakyawan.
_____ 2. Kailangang kaakit-akit ang mga paninda mo.
_____ 3. Ang nagtitinda ay marunong makisama sa mga namimili.
_____ 4. Dapat isa alang-alang ang panahon, mga okasyon, at lugar
na pagtitindahan.
_____ 5. Ang nagtitinda ay may kaukalang tungkulin tulad ng pagkuha
PY
ng lisensiya o magbayad ng kaukulang buwis.
Sa palagay ninyo, bakit kailangan, dapat isa alang-alang ang
O
lahat ng alituntunin sa pagtitinda?
C
Misosa 4, 5 and 6
Agap at sikap
D
Umunlad sa paggawa
Agrikultura
E
Aralin 20
TALAAN NG PUHUNAN AT GINASTOS
EP
I. NILALAMAN:
Sa talaan ng puhunan at ginastos, dito malalaman ng isang
nagnenegosyo kung saan siya kumita o nalugi. Sa paghahalaman,
kailangan marunong magkwenta o magtuos ang may-ari ng tindahan.
D
Nakikita sa araling ito ang payak na pagtutuos ng kita sa paghahalaman.

Itala ang halaga ng pinagbilhan, ibawas ang pinagkagastusan sa halaga ng
pinagbilhan. Ang natirang halaga ay ang kinita.
II. LAYUNIN:
Naitatala ang puhunan at ginastos

Paksa: Talaan ng Puhunan at Ginastos
169
1. Ano-ano ang kahalagahan ng talaan ng puhunan at ginastos?
2. Bakit kailangan itala ang puhunan at ginastos?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Nasubukan na ba ninyo na bumili at magbenta?
B. PAGLALAHAD
Sa araw na ito gagawa tayo ng isang talaan ng puhunan at
PY
ginastos.
Paggawa ng talaan ng puhunan at ginastos
O
D. PAGSANIB C
(Mathematics) Gross income Capital (expense) = Net income
VI. PAGTATAYA:

D
Lagyan ng M kung tama ang pangungusap at T kung mali ito.
_____ 1. Sa talaan makikita ang kabuuan ng ginastos.
E
_____ 2. Sa paggawa ng talaan, kailangan isama mo ang lahat ng mga

karagdagan ginastos ng gawain.
EP
_____ 3. Kaya umuunlad ang mga negosyante dahil may talaan sila ng
puhunan, mga ginastos at iba pang gastusin.
_____ 4. Sa pagtatala kailangang isama pati bayad sa pamasahe, upa
ng tindahan at bayad sa mga taong gumawa.
D
_____ 5. Maaring maging maunlad ang tindahan na walang ginagawa-

ng talaan.

Bakit kailangan ang talaan ng puhunan at ginastos?
Magbigay ng isang sitwasyon kung paano magbebenta at bumili ng

isang bagay.
170
MISOSA IV, V, at VI
MGPP 4 at 5
Agrikultura
Aralin 21
PLANO SA TULOY-TULOY NA PAGPAPATUBO
NG HALAMANG ORNAMENTAL
I. NILALAMAN:
Ang anumang gawain upang magtagumpay ay nangangailangan ng
PY
masusing pagpaplano. Ang pagpaplano ay isang paraan upang maisagawa
ng maayos at tumpak ang isang gawain. Ang pagkakaroon ng plano ay
nakatulong upang makatipid ng pera, oras, kagamitan at lakas.
Sa pagtatayo ng taniman ng ornamental kailangan isaalang-alang
O
ang sumusunod:
1. Uri ng lupa na pagtataniman. Kailangang ang lupa ay loam upang
tumubo at lumusog ang mga pananim.
C
2. Lugar na pagtatanim. Pumili ng isang lugar na angkop sa mga
3. Ang laki ng taniman. Ang katamtamang laki ng halaman upang
D
mapamahalaan itong mabuti.
4. Mga kagamitan panustos. Dapat bigyan ng pansin din ang sapat
E
na panustos ng abono, gamot pamatay peste, at kulisap.

II. LAYUNIN:
EP
Nakagagawa ng plano ng patuloy na pagpapatubo ng halamang

ornamental bilang pagkakakitaang gawain
Paksa: Plano sa Tuloy-tuloy na Pagpapatubo ng Halamang
D
Ornamental
1. Ano-ano ang kahalagahan ng plano para sa tuloy-tuloy na
pagtatanim ng ornamental?
2. Paano ito isasagawa?
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
Mga bata di ba paggising mo palang sa umaga pinaplano muna ang
mga gagawin mo sa loob ng isang araw?
171
B. PAGLALAHAD
Sa araw na ito gagawa tayo ng plano para sa tuloy-tuloy na
pagtatanim ng mga halamang ornamental.
Mga dapat isaalang-alang sa pagplaplano ng tuloy-tuloy na
pagtatanim ng halamang ornamental at ang kahalagahan nito.
VI. PAGTATAYA:
Lagyan ng T kung tama ang sinasabi at M kung mali ito.
_____1. Sa pagplaplano sa pagtatanim ng ornamental dapat
PY
paghandaan ang mga darating na okasyon tulad ng
Christmas, Valentines Day, Mothers Day, Birthday, at iba pa.
_____2. Magtanim ng mga halaman na ordinaryo lamang.
_____3. Kailangan din na isinasaalang-alang kung saan at kailan
O
ipagbibili ang mga produktong halaman.
_____4. Tiyakin na ang mga pananim ay kaakit-akit sa paningin ng
mamimili.
C
_____5. Siguraduhin na ang taniman mo ay maayos para sa tuloy-
tuloy na pagtatanim.
D
Ano-ano ang kahalagahan ng isang plano para sa tuloy-tuloy na
pagtatanim ng halamang ornamental
E

EP
Basahin ang Learners Materials at alamin kung paano mag-alaga ng

hayop.
Agrikultura
D
Aralin 22
KABUTIHANG DULOT SA PAG-AALAGA
NG HAYOP
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, lubos nating mauunawaan ang kahalagahan ng pag-
aalaga ng hayop sa tahanan na maaring libangan at mapagkakitaan. Ang
kabutihang naidudulot nito sa tao at sa kabuhayan ng pamilya. Matatalakay
din sa aralin ang maaaring dulot ng pag-aalaga ng hayop mabuti man o
masama sa kalusugan. Tutukuyin din ang mga hayop na maaring alagaan
at ang mga katangian nito.
172
II. LAYUNIN:
1. Natatalakay ang kabutihang dulot ng pag-aalaga ng hayop sa
tahanan
2. Natutukoy ang mga hayop na maaaring alagaan sa tahanan

Paksa: Naiisa-isa ang mga Kabutihang Dulot ng Pag-aalaga ng
Hayop sa Tahanan o sa Likod-bahay

PY
1. Kasiya-siya ba ang pag-aalaga ng hayop sa bahay o sa likod
bahay?
2. Nakakatulong ba ito sa pamilya o mag-anak?
O
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK C
Naranasan na ba ninyo ang mag-alaga ng hayop sa loob o sa
labas ng inyong tahanan? Anong hayop ang inalagaan ninyo?
B. PAGLALAHAD
D
Isa-isang tatalakayin natin ang uri ng mga hayop na maaring

E
alagaan sa loob o sa likod bahay, at ang kabutihang dulot nito.
EP
Mga bata tatalakayin natin ang tungkol sa iba-ibang uri ng

hayop na maari nating alagaan sa loob o sa likod bahay at ang mga
kabutihang dulot nito.
D. PAGSASANIB
D
Biology/Zoology:
Tutukuyin isa-isa ng mga hayop na maaaring alagaan sa loob at
sa likod bahay.
E. PAGLALAHAD
Ano-ano ang mga kabutihang naidudulot ng pag-aalaga ng ibat
ibang hayop sa tahanan?
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na mga tanong:
173
1. Ano-ano ang mga hayop na mainam alagaan sa loob o sa likod
bahay?
2. Ano ang kapakinabangang makukluha ng mga mag-anak sa pag-
aalaga ng hayop o mga hayop.
Magbigay ng mga kabutihang dulot ng pag-aalaga ng hayop sa
bahay at likod bahay:

Pumili ng apat (4) na hayop na maaring alagaan sa tahanan
PY
MISOSA IV Pag-aalaga ng Hayop
Agrikultura
O
Aralin 23
C
MGA HAYOP NA MAAARING ALAGAAN
SA BAHAY
D
I. NILALAMAN:
Ating pag-aaralan ngayon ang mga hayop na maaari nating alagaan
E
sa tahanan. Tukuyin kung alin-alin ang mga ito, kanilang katangian at paraan
ng pag-aalaga. Alamin din natin ang mga bagay na dapat pag-ingatan sa
EP
mga hayop na mababanggit.

II. LAYUNIN:
Natutukoy ang mga hayop na maaaring alagaan sa tahanan
D

Paksa: Pagtukoy ng mga Hayop na Maaaring Alagaan sa Tahanan
Tulad ng (aso, pusa, manok, ibon, kuneho, at marami pang
iba.)
1. May alam ba kayong uri ng hayop o mga hayop na maaaring
alagaan sa tahanan?
2. Anu-ano kaya ang mga kagandahang maidudulot sa pag-aalaga
ng nasabing mga hayop sa buhay ng tao?
174
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
Magpapakita ang guro ng larawan sa mga bata ng ibat-ibang
larawan ng mga hayop na inaalagaan sa loob o labas ng
tahanan.
Itanong sa mga mag-aaral kung sino sa kanila ang may
kaparehong alaga.
B. PAGLALAHAD
Tukuyin at alamin ang mga piling hayop na mainam alagaan
sa loob ng bahay.
PY
Isa-isahin ang mga katangian ng mga ito.
Bakit kaya may mga tao na gustong mag-alaga ng hayop? Bakit
may mga uri ng hayop na mainam alagaan sa loob at labas ng bahay?
O
D. PAGSASANIB C
Biology/Zoology:
Pagtukoy ng ibat ibang hayop na aalagaan sa loob at labas ng
tahanan.
D
E. PAGLALAHAT
Kasiya-siya ba ang pag-aalaga ng mga piling hayop sa loob ng
E
tahanan?
VI. PAGTATAYA:
EP
Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod.

Magbigay ng apat na uri ng hayop na maaaring alagaan sa loob
ng bahay. Alin sa mga hayop na nabanggit ang nagustuhan mo at
bakit?
D
VII. PANGWAKAS PAGTATASA:

Pasulatin ng isang maikling talata ang mga mag-aaral tungkol sa
paborito nilang hayop na inaalagaan sa kanilang tahanan batay sa
sunod na tanong.
Nakatutulong ba at nakapagdudulot ba ng kasiyahan ang pag-
aalaga ng mga piling hayop sa loob ng tahanan?
175
Kawili-wili ba ang pag-aalaga ng piling hayop o mga hayop sa loob o
sa labas ng tahanan? Bakit?
Agrikultura
Aralin 24
MGA SALIK SA PAG-AALAGA NG HAYOP
PY
I. NILALAMAN:
Sa araling ito matutunghayan natin kung ano ang mga salik,
pamamaraan kung paano maisasagawa ang maayos na pag-aalaga ng
hayop o mga hayop upang ang mga ito ay makapag-dulot ng maraming
kapakinabangan.
II. LAYUNIN:
O
C
Naisasagawa ng maayos ang mga hakbang sa pag-aalaga ng hayop

Paksa: Mga Salik sa Pag-aalaga ng Hayop
D
E
1. Mahalaga ba sa tao o sa mag-anak ang pag-aalaga ng hayop?

2. Anong mga kapakinabangan ang makukuha sa pag-aalaga ng
EP
hayop?
3. Paano matutugunan ang kanilang mga pangangailangan?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D

Mainam din na alagaan ang hayop katulad ng halaman. Ang
pag-aalaga ng hayop ay nakakalibang at itoy nakapagdudulot pa ng
karagdagang kita at pagkain sa mag-anak. Nararapat lang na matugunan
natin ang lahat ng kanilang pangangailangan.
B. PAGLALAHAD
Isa-isahing tukuyin sa mga mag-aaral ang pangangailangan ng
hayop tulad ng pagkain, bahay at pangkalusugan.
Ang maayos na pag-aalaga ng hayop ay ang buod ng ating aralin
ngayon.
176
Magbigay ng mga mungkahi kung paano natin gagawing maayos
ang pag-aalaga ng hayop,at sa inyong sariling karanasan sa pag-
aalaga ng hayop. Maaari din kumuha ng mga kaalaman o ideya sa
mga kapitbahay, kaklase o mga modyul tungkol sa pag-aalaga ng
hayop.
D. PAGSASANIB
Home Economics Kalinisan
Isasagawa ang maayos na pag-aalaga ng hayop at bibigyan
pansin ang natutunang mga mahahalagang mga bagay na inyong
natutunan sa araling Home Economics maliban sa kalinisan.
PY
E. PAGLALAHAT
Ipaliwanag ang ibat ibang paraan sa paggawa upang mapanatili
ang kalinisan at kaayusan sa lugar na kinalalagyan ng mga alagang
hayop.
O
VI. PAGTATAYA: C
Maglahad ng limang salik upang mabigyan ng tamang kaayusan
ang alagang hayop. Isulat ang mga sagot sa sagutang kuwaderno.
D
E
Ano-ano ang naidudulot ng maayos na pag-aalaga ng hayop sa

larangan ng kabuhayan ng pamilya?
EP

Pag-aralan kung anong lugar ang maiinam para sa aalagaang hayop.
D
177
Agrikultura
Aralin 25
LIGTAS NA TIRAHAN NG MGA ALAGANG
HAYOP
I. NILALAMAN:
Tatalakayin dito kung paano mabibigyan ng wasto at ligtas na tirahan
ang aalagaang hayop o mga hayop para matiyak ang kanilang kaligtasan at
makapagbigay ng mataas na produksyon.
II. LAYUNIN:
Naibibigay ang wastong lugar o tirahan sa mga alagang hayop
PY
Paksa: Pagbibigay ng Wastong Lugar o Tirahan para sa Alagang
Hayop
O
C
1. Dapat bang bigyan ng maayos na lugar / tirahan ang mga alagang
hayop?
2. Ano ang pamantayan sa ganitong gawin?
D
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
E
Tulad ng tao-ang aalagaang hayop ay dapat ligtas sa ulan, araw,

at mga ligaw na hayop. Magpakita ng larawan ng maayos na tirahan
EP
ng ibat ibang hayop. Itanong sa mga bata ang kahalagahan nito.
B. PAGLALAHAD
Talakayin sa mga mag-aaral ang katangian ng isang maayos na
D
bahay ng alagang hayop.
1. Ang malawak at malinis na kapaligiran ay kailangan ng

aalagaang hayop.
2. May sapat na malinis na tubig.
3. Walang ligaw na mga hayop.
4. Matibay ang bubong na kung maaari ay gawa sa kahoy at
pawid.
5. Nasisikatan ng araw.
178
Ano ang unang bibigyang pansin sa pagpaplano ng tirahan ng

alagang hayop?
D. PAGSASANIB
Industrial Arts: Gawang kahoy at kawayan.

Ibigay ang malawak at malinis na kulungan sa mga alagang ha-
yop upang mailayo sila sa sakit.
E. PAGLALAHAT
Ipaalam ang kahalagahan ng malawak at malinis na lugar na
PY
siyang pangunahing kailangan upang ang alagang hayop ay maging
ligtas sa anumang sakit na maaaring maka-apekto sa kalusugan nila.
VI. PAGTATAYA:
O
Ano-ano ang mga kabutihang dulot ng malawak at malinis na lugar
para sa mga alagang hayop?
C
a. Ligtas sa sakit ang mga alagang hayop.
b. Maiiwasan ang pagsisiksikan ng mga ito.
D
c. Laging sariwa ang kanilang pakiramdam.

E

Bakit kailangan bigyan ng maayos, malinis at malawak na lugar
EP
ang mga alagang hayop?

Upang makapagbigay sila ng mataas na produkto tulad ng karne
at itlog.
D
Alamin sa mga kakilala at kaibigan kung anong mga materyales ang

ginamit nila sa pagggawa ng bahay ng kanilang mga alagang hayop.
MISOSA IV Pangangalaga ng Hayop
179
Agrikultura
Aralin 26 TAMANG PARAAN SA PAG-AALAGA NG
HAYOP
I. NILALAMAN:
Ang araling ito ay magbibigay sa atin ng kaalaman tungkol sa wastong
paraan ng pag-aalaga ng ating mga hayop upang sila ay lumaki ng maayos
at hindi maging sakitin na maaaring makahadlang sa kanilang paglaki.
Tatalakayin dito ang wastong pamamaraan ng pag-aalaga ng hayop
PY
na tinukoy natin sa nakaraang aralin. Malalaman natin kung paano sila
palalakihin sa pamamaraang wasto at maka-agham.
Malalaman natin dito ang mga dapat gawin at ibigay sa kanila (mga
alagang hayop) upang sa gayon sila ay makakapagdulot ng kung ano ang
O
maaasahan natin mula sa kanila.
II. LAYUNIN:
C
Naiisa-isa ang wastong pamamaraan sa pag-aalaga ng hayop sa
tahanan
pagsasagawa nang maayos na pag-aalaga ng hayop
D
pagbibigay ng wastong lugar o tirahan
pagpapakain at paglilinis ng tirahan
E

Paksa: Tamang Paaraan sa Pag-aalaga ng Hayop
EP

Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod na tanong.
1. Kailangan ba ng alagang hayop ang wastong pagkain at malinis
D
na tirahan?
2. Paano makasisiguro na masustansya ang pagkaing ibinibigay sa
alagang hayop?
3. Bakit kailangang laging malinis ang kanilang tirahan?
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
Ang tamang nutrisyon ay kailangan ng hayop katulad ng

pangangailangan ng tao.
180
B. PAGLALAHAD
Para maiwasan ang sakit, kailangan ng mga alagang hayop ang

maayos na pangangalaga, malinis na tirahan, at maayos na pagkain
upang maiwasan ang kanilang pagkakasakit.
Bakit kailangang bigyan ng wastong pagkain at malinis na tirahan

ang alagang hayop?
D. PAGSASANIB
Home Economics:Nutrisyon at Kalinisan
PY
Isa-isang ipaliwanag ang kahalagahan ng wastong pagkain at
malinis na tirahan ng mga hayop upang tumaas ang produksiyong
nanggagaling dito.
a. Bigyan sila ng matibay, malinis, at maayos na tirahan.
O
b. Pakainin ang mga alaga ng wasto, sapat, at masustansyang
pagkain.
E. PAGLALAHAT
C
Ang pagtataas ng produksyon ng mga alagang hayop ay
makakamit kung sila ay bibigyan ng wasto at masustansyang
pagkain, malinis na tirahan at tamang pag-aaruga habang sila ay
D
pinapalaki.
E
VI. PAGTATAYA:
EP
1. Bakit kailangang bigyan ng tamang nutrisyon ang mga alagang

hayop?
2. Ang kalinisan ba ay isa sa mga salik na kailangan sa pag-aalaga

ng mga hayop upang tumaas ang produksyon nito?
D

1. Mahalaga ba sa mga alagang hayop ang tamang pagpapakain sa
kanila? Bakit?
2. Kapag malinis ba ang kanilang tirahan, tataas ba ang produksiyon
nila? Bakit?
Pag-aralang mabuti kung paano pamahalaan ang mga
produktong galing sa mga alagang hayop.
181
Alamin ang kasalukuyang presyo ng mga produktong galing
sa hayop sa pamilihan.
MISOSA IV- Pag-aalaga ng hayop
Agrikultura
Aralin 27
PAGGAWA NG PLANO NG PAGPAPARAMI NG
ALAGANG HAYOP UPANG KUMITA
PY
I. NILALAMAN:
Ang paggawa ng plano ng pagpaparami ng alagang hayop ay
mabuting hakbang upang kumita at maiwasan ang pagkakamali sa
binabalak na gawain. Ang plano ay ginagawa bago simulan ang gawain at
O
ginagamit itong gabay sa paggawa.
II. LAYUNIN :
C
Nakagagawa ng plano ng pagpaparami ng alagang hayop upang
kumita
D
Paksa: Paggawa ng Plano ng Pagpaparami ng
Alagang Hayop upang Kumita
E
Sanggunian: K to 12 CG EPP4-AG Oi 18 page 10 of 41

EP
Kagamitan: larawan ng alagang hayop sa tahanan,

manila paper, pentel pen
1. Ano-anong mga alagang hayop sa tahanan ang maaaring
paramihin?
D
a. Aso c. Bayawak
b. Kalabaw d. Palaka
2. Ano ang kahalagahan ng paggawa ng plano sa pagpaparami ng
mga alagang hayop sa tahanan?
a. Matitiyak ang paraan ng pagpaparami ng alagang hayop
b. Maibebenta agad ang alagang hayop
c. Makakakain ng marami ang alagang hayop
d. Mapaglalaruan ng mga bata
182
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipakita ang larawan na tumutukoy sa ibat bang mga hayop sa
tahanan na maaaring alagaan.
2. Itanong sa mga bata:
a. Ano ang nakikita ninyo sa larawan?
b. Alin dito sa mga hayop sa tahanan ang maaari ninyong
alagaan?
c. Bakit kailangan alagaan ninyo sila?
d. May pakinabang ba kayong makukuha sa kanila?
e. Paano ninyo sila pararamihin?
PY
f. Kailangan ba ang plano?
B. PAGLALAHAD
Gusto mo bang kumita sa alagang hayop? Paramihin mo ang
mga ito ngunit kailangan gawin ang plano kung paano ka magka-
O
karon ng gabay sa gawain.
Ang sumusunod ay gabay sa pagplano ng pararamihing alagang
hayop:
C
1. Uri ng hayop sa tahanan na aalagaan
- aso, kalapati, love birds, kuneho, isda sa aquarium
D
2. Kapaligiran
- malapit sa tubig
- malawak ang bakuran
E
3. Lugar na mapaglalagyan (kulungan)

- may tubig
EP
- may sikat ng araw

- may hangin
- mas matibay, maayos, at malinis na kulungan.
4. Klase ng produkto na maaaring maibigay ng alaga ninyo
D
5. Magkano ang maaaring kitain ng mapaparaming hayop

Tingnan ng mabuti ang format ng plano na maaaring gamitin ng
mga bata:
183
Plano ng Pagpapadami ng Alagang Hayop
I. Layunin
(naglalaman ng layunin sa paggawa ng gawain)
II. Larawan ng binabalak na gagawin
(Maaaring iguhit sa ibang papel kung kinakailangan)
III. Talaan: Punan kung anong meron ang alaga mo
1. Uri ng hayop na aalagaan
2. Bilang ng hayop na sisimulan
3. Lahi ng hayop
PY
4. Lugar na mapaglalagyan (lagyan ng
tsek ang tumutugon sa plano)
a. May tubig
b. Sikat ng araw
c. May hangin
O
5. Klase ng pagkain
a. Tirang pagkain
b. Komersyal
C
c. Kangkong, pechay, dahon ng ipil-
ipil, talbos ng kamote
d. Mais, karots, palay
D
e. Iba pang pagkain
6. Produkto na maibibigay
E
a. Karne
b. Itlog
EP
c. Balat
d. At iba pa
7. Bilang ng anak ng inahin
D
8. Kikitain kapag pinagbili/produkto

IV. Mga tanong:
1. Ano-ano ang mga nakatala sa plano?
2. Bakit kailangan sa talaan ang bilang ng sisimulan ng pag-aalaga
ng hayop?
D. PAGSASANIB
Health (Pangkalusugan)
Paano natin maisasama sa plano kung papaanong mapapanatil-
ing malusog ang pag-aalaga ng hayop?
184
E. PAGLALAHAT
Itanong sa mga bata:
Bakit mahalaga ang pagpaplano sa pagpaparami ng mga alagang
hayop upang kumita?
Ipasulat ang batayan sa pagplano ng pagpaparami ng alagang
hayop.
Mga naka-tala sa plano ng pagpaparami ng alagang hayop
1.
2.
3.
4.
PY
5.
VI. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga bata ang plano nang pag aalaga ng kalapati
O
upang sila ay kumita. LM, Gawin natin

C
1. Alin ang dapat tandaan sa paggawa ng plano ng pagpaparami
ng hayop upang kumita?
a. Uri ng produkto na maaaring ibigay ng alagang hayop

D
b. Kulay ng alagang hayop
c. Kalagayan ng pamumuhay
E
d. Uri ng hayop na aalagaan
2. Ano ang maaaring idulot ng paggawa ng plano bago simulan ang

EP
pagpaparami ng alagang hayop?

a. Upang matiyak na kikita ang naparaming alagang hayop
b. Upang makapagbigay ng maraming uri ng hayop
c. Malalaman ang kasanayan ng nag-aalaga ng hayop
D
d. Maibibigay ang kagustuhan ng nag-aalaga

Ipagawa sa mga bata ang nakasaad sa LM, Pagyamanin Natin.
185
Agrikultura
Aralin 28
PAGPILI NG PARARAMIHING HAYOP
I. NILALAMAN:
Maraming uri ng hayop ang mapagpipilian na tiyak din ang paki-
nabang kung wasto ang paraan ng pangangalagang gagawin. Kailangan
piliin ang alagang hayop lalo na kung balak natin paramihin ang mga ito
upang makapagdulot ng karagdagang pagkain at kita sa pamilya
II. LAYUNIN:
Makapamili ng pararamihing hayop
PY
Paksa: Pagpili ng Pararamihing Hayop
Sanggunian: K to 12 CG EPP4AG Oi 18 p. 10 of 41
O
Kagamitan: larawan ng ibat ibang hayop, manila paper,
pentel pen
C
1. Alin sa mga sumusunod na mga hayop ang maaring paramihin sa
ating mga tahanan?
a. Kalapati, love birds, pusa
D
b. Kalabaw, baka, kambing
c. Ahas, palaka, gagamba
d. Isda, alimango, alimasag
E
2. Bakit kailangang piliin ang paparamihing aalagaang hayop?

a. Upang gawing kasiyahan sa loob ng tahanan.
EP
b. Upang maibenta at pagkakitaan.

c. Upang maging kapakipakinabang ang gawin.
d. Upang may makatulong sa paglilinang sa bukid.
V. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
186
Sa mga Mag-aaral:
1. Bigyan ng metacard ang mga bata at pasulatan kung alin sa
larawan ang gusto nila (aso o pusa)?
2. Patayuin ang mga bata na may metacard at papilahin sila ayon sa
isinulat nila.
3. Isang pila sa aso at isang pila sa pusa.
4. Ipakikitang isat isa ang kanilang metacard kung anong hayop
ang nakasulat. Ipaliliwanag ng bawat isa kung bakit iyon ang pinili
niya.
B. PAGLALAHAD
Maraming hayop sa ating paligid ngunit hindi lahat ay inaalagaan
PY
natin sa tahanan. Pinipili natin ang hayop na maaari maging mabuting
kasama at kaibigan sa ating mga tahanan. Ano ang mga ito? Anong
dapat gawin natin sa kanila. Mapaparami ba natin ang mga ito?
O
1. Alin dito sa mga alagang hayop sa tahanan ang dapat paramihin?
2. Ano ang batayan ng pagpili ninyo sa pararamihin na alagang
hayop?
C
3. Ano-ano ang pakinabang na makukuha ninyo sa mga napiling
alagang hayop na pararamihin?
D
Pasagutan ang mga tanong matapos basahin ang mga alagang

E
hayop sa tahanan.
May mga dapat tayong tandaan sa pagpili ng pararamihing
EP
hayop. Ito ay ang mga sumusunod ayon sa makikita ninyo sa

diagram. (Pangkatin ang klase sa anim at pumili ang bawat
pangkat ng ipapaliwanag ng isa sa kasapi nila.)
1. Nakapagbibigay ng karagdagang pagkain sa hapag- kainan.
D
2. Mabilis lumaki at madaling dumami.

3. Nakatutulong sa pagpapaunlad ng kabuhayan ng mag-anak.
4. Nakapagbibigay aliw at mabuting kasama sa bahay.
5. Madaling alagaan at pakainin ng karaniwang pagkain tulad ng
mais, palay, talbos ng kamote, kangkong, at malunggay.
6. Naipagbibili at maaring karagdagang kita ng pamilya.
D. PAGSANIB ( ARALING PANLIPUNAN)
Tanong: Paano nakatutulong sa pag-unlad ng pamilya at
pamayanan ang pagpaparami ng alagang hayop?
187
E. PAGLALAHAT
Mungkahing Gawain:
1. Gumuhit ng malaking basket. Ipasulat sa mga bata sa loob ng
basket ang sagot ng tanong. (LM, Tandaan Natin)
2. Mga paraan sa pagpili ng pararamihing alagang hayop.
3. Gumawa ng net at pinaggupit-gupit na papel na pahaba. Ibigay sa
mga bata ang gupit-gupit na papel at paunahan isulat nila ang mga
gabay sa pagpili ng pararamihing alagang hayop. Ibilog ang papel
ng mga bata at i-shoot nila sa net mo.
PY
Ang unang makakashoot sa net, siya ang panalo. (kailangan
tama ang sagot ng bata.)
VI. PAGTATAYA:
O
Ipagawa sa mga bata.
1. Piliin ang limang hayop sa tahanan sa bilog A na maaaring
paramihin at isulat sa loob ng bilog B.
C
2. Isulat din sa loob ng bilog C ang mga batayan sa pagpili mo ng
paparamihing hayop. (LM, Gawin Natin)
D
1. Alin sa sumusunod ang batayan sa pagpili ng pararamihing alagang

E
hayop?
a. Mabilis lumaki at madaling dumami
EP
b. Nakapagbibigay ng matibay na kulungan

c. Madaling kapitan ng sakit
d. Nanganganak ng isang beses lamang
2. Isa sa mga alagang hayop na dapat paramihin dahil sa pagbibigay
D
aliw at mabuting kasama sa bahay ay ang _____.

a. kuneho
b. aso
c. kalabaw
d. kambing
VIII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN
Ipagawa sa mga bata ang nakasaad sa LM, Pagyamanin Natin
188
Agrikultura
Aralin 29
PAGGAWA NG TALATAKDAAN NG MGA
GAWAIN UPANG MAKAPAGPARAMI NG HAYOP
I. NILALAMAN:
Ang paggawa ng talatakdaan ng mga gawain ay isang mabisang
paraan upang magamit ng wasto ang panahon sa pag-aalaga ng hayop.
Nagkakaroon ng patnubay sa pagsasagawa ng mga gawain kung
may nakahandang plano sa paggawa. Alam mo kaagad kung ano ang
nakatakdang gawain sa pag-aalaga ng hayop sa bawat oras kaya walang
PY
naaaksayang panahon sa pag-iisip kung ano ang dapat tapusin sa araw
na iyon. Nakikita ang pagkakaugnay ng mga gawain kung mayroong
talatakdaan.
II. LAYUNIN:
O
Nakagagawa ng talatakdaan ng mga gawain upang makapagparami
ng hayop
C
Paksa: Paggawa ng Talatakdaan ng mga Gawain upang
Makapagparami ng Hayop
Sanggunian: K to 12 CG, EPP4Ag Oi 18 , p 10 of 14
D
Kagamitan: manila paper, pentel pen
E

EP
1. Alin sa mga sumusunod ang mabisang paraan upang matupad

ang mga bagay na gagawin sa takdang oras?
a. Iskedyul c. Plano
b. Talatakdaan d. Panahon
D
2. Alin sa mga sumusunod ang natitipid kapag gumagawa ng

talatakdaan?
a. Oras c. Lakas
b. Edad d. Pera
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Isaayos ang pagkasunod-sunod ng mga gawain. (Ipagawa sa
mga bata)
Paghuhugas ng plato
Pagkain sa hapag-kainan
189
Paglalaro
Pagtitiklop ng kumot pinaghigaan
Paglilinis ng bahay
Kung may kalapati ka sa bahay, isulat din ang pagkasunod-sunod
ng mga gawain sa pag-aalaga.
B. PAGLALAHAD
Maraming gawaing kapakipakinabang sa pag-aalaga ng hayop
lalo na ang pagpaparami ng mga ito. Ang bawat oras ay mahalaga
kaya dapat matutuhan natin kung paano ito nagugugol ng husto. Ito
ay upang maiwasan ang pag aaksaya sa panahon at ito ay magagawa
PY
sa pamamagitan ng paggawa ng talatakdaan. May dalawang uri ang
talatakdaan. Pasarili at pang mag-anak.
Pansariling talatakdaan ay tumutukoy sa mga indibidwal na
gawaing dapat gawin sa takdang oras at araw. Samantalang ang
talatakdaang pang mag-anak ay pinaghati-hating gawain sa lahat ng
O
kasapi ng mag-anak para gampanan sa takdang oras at araw.
Ito ang halimbawa ng Pansariling Talatakdaan
C
Oras Minuto Gagawin
D
6:00 6: 15 NU 15 Pagliligpit ng Silid-tulugan
6:15 6:30 NU 15 Pag-aayos ng sarili
6:30 6:45 NU 15 Pag-aalmusal
E
6:45 7:45 NU 60 Paghahanda ng pagkain ng alagang hayop

7:45 8:30 NU 45 Pag-aayos ng kakainan ng alagang hayop
EP
8:30 9:00 NU 30 Pagpapakain sa alagang hayop

9:00 9:15 NU 15 Pagbibigay ng karagdagang bitamina at
mineral
9:15 10:15 NU 60 Pagpapaligo ng alagang hayop
10:15 11:30 NU 75 Paglilinis ng kulungan ng hayop
D
11:30 1:00 NH 120 Tanghalian at Pamamahinga

1:00 2:00 NH 60 Pagtingn sa kalusugan ng hayop
2:00 3:00 NH 60 Pagwawalis at pag-aalis ng mga dumi
3:00 4:00 NH 60 Paghahanda ng tubig at pagkain
4:00 5:00 NH 60 Pagpapakain sa hayop
5:00 5:30 NH 30 Pagliligpit ng mga gamit at pag-aayos ng
mga ilaw sa kulungan
5:30 6:00 NH 30 Paghahanda ng hapunan
6:00 Pataas NG Paghahapunan, Pag-aaral ng leksiyon,
pamamahinga
190
Itala ang mga gawain sa sumusunod na oras ng talatakdaan:
1. 6:45 7:45 NU
2. 8:30 9:00 NU
3. 9:30 10:45 NU
4. 2:00 3:00 NH
5. 4:00 5:00 NH
Ilang minuto gagawin ang mga sumusunod na gawain:
_____ Pagpapaligo ng alagang hayop

_____ Pagwawalis at pag-alis ng dumi sa kulungan
_____ Paghahanda ng pagkain ng hayop
_____ Pagtingin sa kalusugan ng hayop
PY
Ipakita ang halimbawa ng pangmag-anak na talatakdaan.
(LM, Alamin natin)
Dapat gawin ng mga bata:
Ipaliwanag ang kahalagahan ng pagsasagawa ng talatakdaan.
O
Sa nakita ninyong halimbawa ng talatakdaan. Nakatala ang oras,
C
minuto at gawain sa buong araw. Walang oras na nasayang at wala
rin nakaligtaan na gawain. Lahat ng dapat gawin ay nagawa.
Kaya, tingnan natin kung makakagawa kayo ng sarili ninyong
talatakdaan sa pagpaparami ng alagang hayop.
D
Pansariling talatakdaan. (LM, Linangin Natin)
E
Oras Minuto Gawain

EP
Ipaulat ang ginawang talatakdaan at hingin ang kanilang

paliwanag kung bakit ito makatutulong sa pagpaparami ng hayop.
Pangmag-anak na talatakdaan. (LM, Linangin Natin)
D
Gawain Taong Gaganap Araw
Hingin ang paliwanag ng mga bata kung bakit kailangan tulong-

tulong sa paggawa ng anumang gawain.
D. PAGSASANIB
Edukasyon sa Pagpapakatao
Sa individual at pangmag-anak na talatakdaan, isulat sa hagdan
ang natutunang wastong pag-uugali sa paggawa ng talatakdaan.
191
1.
2.
3.
4.
5.
E. PAGLALAHAT
Talatakdaan ay talaan ng mga gawaing dapat gawin o isakatuparan
PY
sa takdang oras at panahon. Ito ay maaaring gawin para sa isang
araw, isang linggo o isang buwan.
VI. PAGTATAYA:
O
Ipagawa sa mga bata ang nakasulat sa gawain sa LM, Gawain Natin.

C
Ipasagot sa mag-aaral ang sumusunod:
Isulat ang titik na tamang sagot:
D
1. Alin sa mga sumusunod ang makatutulong sa pagtitipid ng oras,
lakas at panahon:
E
a. Talaan c. Panuntunan
b. Talatakdaan d. Gawain
EP
2. Ito ang pinaghati-hating gawain sa lahat ng kasapi ng mag-anak

para gampanan sa takdang oras at araw.
a. Pansariling talatakdaan
b. Pangmag-anak na talatakdaan
D
c. Pangmaramihang talaan
d. Maraming gawain

1. Pumili ng hayop na pararamihin.
2. Mag-isip ng mga gawain na susundin upang maparami ang iyong
alaga.
3. Gumawa ng talatakdaan ng mga gawain na susundin mo sa
pagpaparami ng iyong alaga.
192
Agrikultura
Aralin 30 PAGGAWA NG ISKEDYUL NG
PAG-AALAGA NG HAYOP
I. NILALAMAN:
Higit na mabisa ang patupad sa tungkulin ng bawat isa kung may
nasusunod na iskedyul ng gawain ang mag-anak. Ito ang nagiging gabay
nila sa pagsunod ng araw na dapat gagampanan ang nakaatang na gawain
sa kanila. Ang iskedyul ay magpapaalala sa bawat isa na may tungkulin
PY
sila sa tahanan at itoy magagawa ng may ngiti sa labi dahil naipapakita
ang pagkakaisa ng bawat kasapi ng pamilya. Aalamin natin ang gabay sa
paggawa ng iskedyul at kung paano ito gagawin na masusunod ng mga
kasapi ng pamilya.
O
II. LAYUNIN:
Nakagagawa ng iskedyul ng pag-aalaga ng hayop
C
Paksa: Paggawa ng Iskedyul ng Pag-aalaga ng Hayop
D
Sanggunian: K to 12 curriculum Guide, Edukasyon Pantahanan
at Pangkabuhayan, EPP4AG-Oi-18, p. 10 of 41
E
Kagamitan: Manila paper, pentel pen, kalendaryo, larawan

ng mga alagang hayop
EP
1. Ang dapat gawin upang magkaroon ng panahon sa pag-aalaga ng

hayop, tayo ay susunod sa . . .
D
a. gusto nating oras c. utos ng ating mga kapatid

b. iskedyul d. sasabihin ng nakakatanda
2. Alin sa sumusunod ang maaring makita sa iskedyul?

a. mga taong gaganap
b. mga kagamitan
c. pangalan ng mga hayop
d. larawan ng mga kasapi sa tahanan
193
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
PY
O
a. Ipakita ang kalendaryo sa mga bata
C
b. Ipasabi sa mga bata ang kahalagahan ng kalendaryo at ang
gamit nito sa pag-aalaga ng hayop.
D
Gaano kahalaga ang kalendaryo sa ating pangaraw-araw na
pamumuhay?
E
B. PAGLALAHAD
EP
Ang pag-aalaga ng hayop ay isang gawaing kapakipakinabang.

Malaking tulong sa ating kabuhayan ang kaalaman sa pag-aalaga ng
ibat ibang uri ng hayop. Ngunit, ang panahon ang makapagsasabi
kung magagampanan mo ang gawaing ito. Kaya kailangan may
D
iskedyul na susundin upang lahat ng kasambahay ay gumagawa at

nasusunod ang panahon na nakatakda sa pagtatapos ng gawain.
Maraming gawain ang pag-aalaga ng hayop na nangangailan ng
iskedyul upang masunod ng tama at walang maaaksaya na panahon.
Ito ang halimbawa ng lingguhang iskedyul ng mga gawain sa

pag-aalaga ng pares na kuneho.
194
Pansariling Iskedyul
Lunes Martes Miyerkules Huwebes

Paghuhugas at
Pagpapakain ng Pagpupunas ng Pagpapakain ng
paglinis ng mga
mga kuneho mga kuneho mga kuneho
kasangkapan
Paglilinis ng Pagpapakain ng Paglilinis ng Paglilinis ng

kulungan mga kuneho kulungan kulungan
Paghuhugas at
Paglilinis ng Pagpapakain ng
paglilinis ng mga
kulungan mga kuneho
PY
kasangkapan
Paghuhugas at Pagpapainom ng
paglilinis ng mga mga bitamina at
kasangkapan mineral
Biyernes
O Sabado Linggo
Paglilinis ng kulungan
C
Pagpupunas ng mga Pagpapakain ng mga
kuneho kuneho
Paghuhugas at
Pagpapakain ng mga Paglilinis ng
paglilinis ng mga
D
kuneho kulungan
kasangkapan
Paghuhugas at
E
Pagpapakain ng mga
paglilinis ng mga Paglilinis ng kulungan
kuneho
kasangkapan
EP
Pagtingin sa Paghuhugas at
Pag pupunas ng mga
kalusugan ng mga paglilinis ng mga
kuneho
kuneho kasangkapan
Paghanap ng
Pagpapainom ng mga
D
pagkain ng mga
bitamina at mineral
kuneho
Paghanap ng pagkain
ng mga kuneho
Sa mga bata: ( LM, Linangin Natin )

Pagmasdan mabuti ang nilalaman ng iskedyul.
Bigyan ang mga bata ng metacards.
Ipasulat kung anong araw ginagawa ang mga gawain sa pag-
aalaga ng kuneho at ipaskil sa pisara ng paunahan.
195
1. Pagpapakain ng mga kuneho
2. Paglilinis ng kulungan
3. Paghahanap ng pagkain para sa mga kuneho
PY
4. Pagpupunas sa mga kuneho
O
5. Pagpapainom ng bitamina at mineral
C
D
Isa pang uri ng iskedyul ay ang pagsasama-sama ng mag-anak
sa pag-aalaga ng hayop. Ito ang pangpamilyang iskedyul ng mga gawain
E
na masaya nilang magagampanan sa pag-aalaga ng hayop.

EP
Halimbawa ng pangmag-anak na iskedyul sa pag-aalaga ng aso

D
196
Pangmag-anak na Iskedyul
Kasambahay na gaganap
Gawain Araw
sa gawain
Paglilinis ng kulungan Lunes

Kuya Ron
ng aso
Paghuhugas at
paglilinis sa mga Martes
Ate Annie
kasangkapan at gamit
PY
Pagpapakain sa Miyerkules
Bunsong Roger
hayop
Pagpapaligo sa aso Huwebes

Tatay Bong
O
Pagpapainom ng Biyernes
Ate She
bitamina at mineral
C
Patingin sa kalusugan Sabado
Ate Tess
ng aso
D
Pagpapasuri sa Linggo
Nanay Bernie
beterenaryo kapag
E
may sakit ang aso
Paghahanap / Lunes
EP
Tito Ernest
pagbibili ng pagkain
ng aso
Pagliligpit ng mga Martes

Kuya Judy
D
gamit

1. Ano-anong mga gawain ang nakatala sa ipinakitang iskedyul sa
pag-aalaga ng aso?
2. Anong araw nakatalaga si Tito Ernest?
3. Sino ang maghuhugas at maglilinis ng mga kasangkapan at gamit?
4. Paano ninyo ihahambing itong iskedyul sa pangmag-anak at
pangsarili?
197
Balikan natin . . .
Itanong sa mga bata alin sa dalawa ang mas madaling gawin.
Tingnan mo kung naintindihan nila ang paggawa nito.
1. Pangkatin ang mga bata sa dalawahan.
2. Ipasadula ang mga gawain sa dalawang uri ng iskedyul.
3. Bigyan ng score sheet ang bawat pangkat.
4. Sa ebalwasyon ng kanilang ginawa, pangkat A ay magbibigay
sa pangkat B. Ang pangkat B naman ang gagawa ng grado sa
pangkat A kung nasunod nang lahat ang isinasaad sa dalawang
PY
iskedyul.
Tsek List Oo Hindi

1. Naisagawa ng tama ang mga gawain sa
iskedyul
O
2. Nasunod ang oras/araw sa pagsasagawa
3. Natukoy ang mga tauhan na nakasaad sa
iskedyul
C
4. Naipakita ang mga gawain sa masayang
paraan

D
D. PAGSASANIB
Edukasyon sa Pagpapakatao
E
Anong pag uugali ang ipinakikita sa ginawang iskedyul sa mga

gawain ng pag aalaga ng hayop.
EP
E. PAGLALAHAT
Gumawa ng metacards at ibigay sa mga bata. Ipasulat sa meta-

card ang mga salita na tumutukoy kung paano ginawa ang iskedyul
at ang mga batayan sa paggawa nito.
D
gawain araw /panahon Tagapag-alaga
Iskedyul ng ang

gabay ginampanan Hayop Nakasaad

198
Isabay:
Ang iskedyul ay gabay sa paggawa ng mga gawain ayon sa
nakasaad na araw / panahon na ginagampanan ng tagapag-alaga
ng hayop.
VI. PAGTATAYA:
1. Magpagawa ng iskedyul ng pag-aalaga ng aso.
2. Ipasulat sa ibaba ang mga batayan na sinunod nila sa paggawa ng
iskedyul. (LM, Gawin Natin)
PY
1. Ano-ano ang mga dapat isaalang-alang sa paggawa ng iskedyul?
a. Madali itong masusunod
b. Mahirap gampanan
O
c. Kaayusan ng mga hayop
d. Pag wawalang bahala sa bawat kasapi sa mag-anak
C
2. Itala ang mga gawain na makikita sa paggawa ng iskedyul sa pag-
aalaga ng hayop sa tahanan.

D
1 4 7.
E
EP
2. 5. 8.
3. 6. 9.
D
VIII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN
Ipagawa sa mga bata ang nakasaad sa LM Pagyamanin
199
Agrikultura
Aralin 31 PAG-IINGAT NA DAPAT GAWIN KUNG
MAG-AALAGA NG HAYOP
I. NILALAMAN:
Kailangan ang pag-iingat sa pag-aalaga ng hayop sa tahanan upang
makaiwas sa anumang sakuna na maaaring mangyari sa atin. Ingatan din
ang kanilang pangkalusugan upang patuloy na magbigay sila ng aliw at
kapakinabangan. Sa ganitong paraan, ito ay magdudulot ng magandang
PY
samahan ng alagang hayop at tagapag-alaga.
II. LAYUNIN:
Naitatala ang mga pag-iingat na dapat gawin kung mag-aalaga ng
hayop
O
Paksa:
C
Pag-iingat na Dapat Gawin kung Mag-aalaga ng
Hayop
Sanggunian: K to 12 Curriculum Guide, Edukasyong Pantahanan
D
at Pangkabuhayan EPP4AG Oi 18, p. 10 of 41
Kagamitan: larawan ng alagang hayop, manila paper, pentel
E
pen, metacards

EP
1. Ano ang dapat nating ingatan kung mag-aalaga ng hayop?

a. Makakagat sa mga taong naglalakad sa pamayanan.
b. Makagala sa pamayanan ng walang pumapansin.
D
c. Hindi maturukan ng anti-rabies.

d. Lahat ng ito.
2. Alin sa mga hayop ang mapanganib alagaan?

a. Pusa
b. Asong gala
c. Kalapati
d. Kuneho
200
V. PAMAMARAAN
PY
A. PAGGANYAK

1. Ano ang nakikita ninyo sa larawan?
O
2. Paano ninyo paghahambingin ang dalawang larawan?
3. Ano sa palagay mo ang mangyayari sa aso na nasa kulungan?
Aso na pagala-gala?
C
4. Alin sa dalawang aso ang madaling alagaan?
5. Mapapakain ba sa takdang oras ang aso sa larawan A? Sa
D
larawan B? Bakit?
6. Alin sa dalawa ang magiging malusog at kapaki-pakinabang?
E
B. PAGLALAHAD
EP
Ang pag-aalaga ng hayop sa tahanan ay isang kawili-wili at kapaki-

pakinabang na gawain. Maraming kabutihang dulot ang naibibigay
ng mga ito. Maaari din sa mabuting kasama natin sila sa bahay. Ang
ibang alaga ay nahahawakan natin upang paliguan o isama sa mga
lakad natin katulad ng aso. Ngunit dapat maging maingat sa pag-
D
aalaga ng hayop at isipin din natin ang kanilang pangkalusugan.

Isa-isahin natin ang nakatalang pag-iingat na dapat gawin kung tayo
ay mag-aalaga ng hayop. (LM, Alamin Natin )
Suriing mabuti ang mga larawan at ang mga isinasaad nito sa

pag-iingat sa pag-aalaga ng hayop. (LM Linangin Natin)
201
Ipaliwanag sa bata kung bakit dapat nasa kulungan ang aso.
PY
Paano mapapanatiling malinis ang kulungan?
O
C
E D
EP
Itanong sa mga bata kung ano ang gagawin sa mga hayop na may
sakit at kanino dadalhin.
D
202
Hingin ang paliwanag ng mga bata kung ano ang dapat gawin sa
patay na hayop. Bakit ito gagawin?
PY

Itanong sa mga bata bakit kailangan maghugas ng kamay matapos

asikasuhin ang mga alagang hayop.
O
C
E D
EP
Dapat Gawin:
1. Isulat ang mga tanong sa papel, bilugin ito matapos isulat ang
tanong at ilagay sa napili mong lagayan
2. Pabunutin ang bawat lider ng pangkat ng isang bilog na papel at
D
ipabasa sa mga kasama.

3. Pagsulatin ng sagot ang bawat kasapi sa mga tanong.
4. Ipakolekta sa lider ang mga sagot at pagsamasamahin ang kanilang
mga ideya/kuro-kuro.
5. Ipasulat sa metacard ang sagot ng bawat pangkat at ipapaskil sa
pisara.
6. Papiliin ng isa sa mga kasapi sa kanilang pangkat na
magpapaliwanag ng kanilang sagot.
203
D. PAGSASANIB - HEALTH
Ipasulat sa mga bata sa loob ng kahon ang mga dapat gawin na

pangkalusugan habang nag-aalaga ng hayop.
E. PAGLALAHAT
Sundin ang mga dapat gawin sa pag-iingat ng pag-aalaga ng

hayop at ang kanilang kaligtasan sa pangkalusugan.
VI. PAGTATAYA:
A. Isulat sa manila paper ang mga tanong at pasagutan sa mga bata.
PY
(LM, Gawin Natin)
B. Ipatala ang mga gawain sa pag-iingat ng pag-aalaga ng isda sa
aquarium. (LM, Gawin Natin)
O

C
1. Alin sa sumusunod ang malinis at ligtas na kulungan ng hayop?
a. Alisin ang mga dumi ng hayop sa kanilang kulungan
b. Hayaan na nilalangaw ang kulungan.
D
c. Gamitin ang tubig sa kanal sa paglinis ng kulungan.
d. Itapon ang dumi ng hayop sa kalsada
E
2. Ilang beses huhugasan ang pinagkainan ng hayop?

a. Isa c. Minsan
EP
b. Palagi d. Bihira
Ipagawa sa mga bata:

D
Magsaliksik sa Internet/aklatan o gumawa ng panayam sa isang

nag-aalaga ng hayop at alamin kung ano pang karagdagang pag-
iingat ang ginagawa nila sa pag-aalaga ng hayop
204
Agrikultura
Aralin 32 MGA KAUTUSAN / BATAS TUNGKOL SA
PANGANGALAGA NG PAPARAMIHING
HAYOP
I. NILALAMAN:
Ang mga alagang hayop ay itinuturing na natin na kasama sa pamilya
dahil sa kapakinabangan na naibibigay nila sa atin. Kaya hindi dapat
saktan o imaltrato ang mga alagang hayop. Ang sinuman na gumagawa
nito ay mahaharap sa kaukulang parusa ayon sa itinakda ng mga batas na
nangangalaga sa kapakanan ng mga hayop.
PY
II. LAYUNIN:
Naisasaalang-alang ang mga kautusan/ batas tungkol sa pangangalaga
ng paparamihing hayop
O
Paksa: Mga Kautusan/Batas Tungkol sa Pangangalaga ng
Pararamihing Hayop
C
Sanggunian: K to 12 CG, EPP 4 Ag- Oi-18, p.10 of 41
Mga Kagamitan: manila paper, pentel pen, diyaryo,
D
E

1. Anong kaso ang maaaring harapin ng taong mahuhuling nananakit
EP
ng mga hayop?
a. Paglabag sa Animal Welfare Act
b. Paglabag sa Animal Rights Policy
c. Paglabag sa Animal Protection Law
D
2. Alin sa sumusunod ang dapat gawin na pag-aalaga ng aso?

a. Bigyan ng pagkain sa tamang oras
b. Hayaan na pagala-gala sa kalye
c. Paluin ng patpat kapag ito ay kumakahol
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Nakakita na ba kayo ng hayop na sinasaktan ng tagapag-alaga o
ng kahit sinong tao?
205
Ano ang nararamdaman ninyo kapag nakikita ito?
May batas ba tayo para sa mga hayop?
I-play sa cassette at iparinig sa mga bata ang balitang ito:
Marami ang nanggagaliti at nagalit nang kamakailan

ay kumalat sa Internet ang isang crush video kung
saan walang awang tinapak-tapakan at nilamog ang
katawan ng isang aso hanggang sa itoy mamatay.
(Imbestigador, Saturday, 4:45pm on GMA-7)
PY
1. Ano ang nakita ng mga tao sa crush video?
2. Paano ninyo mailalarawan ang damdamin ng mga tao sa nakakita
sa crush video?
O
3. Maaari bang tawagin na isang krimen ang pagpatay ng alagang
hayop? Bakit? C
4. Ano-anong kaso nga ba ang maaaring harapin ng mga taong
mahuhuling nananakit ng mga hayop?
B. PAGLALAHAD
D
Ang mga hayop ay dapat inaalagaan ng maayos upang
makatugon sa pangangailangan ng tao at ang malaking pakinabang
E
na ibinibigay ng mga ito na nagdudulot minsan ng kaaya-ayang

kabuhayan. Itinuturing nating kasambahay o kung minsan kapamilya
pa ang alagang hayop. Kaya dapat bigyan natin ng pagmamahal ang
EP
mga alagang hayop at hindi dapat sinasaktan ng kahit sino pa man.

Tingnan sa LM, Alamin mo, Mga batas)
D
Ipagawa sa mga bata ang mga sumusunod: (LM, Linangin Natin)

1. Isulat sa metacard ang mga batas sa pangangalaga ng hayop.
2. Pangkatin ang mga bata sa apatan at pag-aralan ng bawat
pangkat ang batas na nakasulat sa metacard. ( LM, Linangin
Natin)
3. Magpalitan ng kuro-kuro ang bawat pangkat tungkol sa batas na
nakalagay sa metacard nila.
4. Pumili ng isang lider sa pangkat na mag-uulat tungkol sa natalakay
na batas.
5. Maaaring magtanong ang ibang pangkat tungkol sa iniulat na
batas.
206
D. PAGSASANIB - ARALING PANLIPUNAN

Ano ang mahalagang ginagampanan ng mamamayan kapag
nakakakita ng krimen katulad ng pananakit sa hayop?
E. PAGLALAHAT
Maghabla
Magsumbong
Magpayo Mabuting halimbawa
PY
VI. PAGTATAYA:
1. Pasagutan sa mga bata ang bilang 1-5 sa Gawin natin.
O
2. Ipasulat ang halaga na maaaring bayaran ng sinumang lumalabag
sa mga batas.
C
Piliin ang titik ng tamang sagot.

D
1. Ito ang unang batas na nagtadhana sa makataong pangangalaga
ng hayop na mas kilalang Animal Welfare Act.
E
a. RA 8485
b. RA 10631
EP
c. House Bill 914
2. May karapatang parusa ang paggawa ng mga crush video at ang

pamamahagi nito sa anumang medium na maaaring gamitin.
D
a. Meron
b. Wala
c. Maaari
Magsaliksik sa mga website tungkol sa mga batas sa ibang bansa

na ipinapataw sa mga taong sinasaktan ang mga alagang hayop.
207
GLOSSARY
via audio devices
PY
to browse again
O
C
World Wide Web
D
and updated
E

EP
Pangkabuhayan)
closed network
D

data storage device
261
GLOSSARY
and communicate.
system
PY
files
O
a single system
Productivity tools
C
D
E

EP

D

in some way
262
GLOSSARY
PY
O
C
E D
EP
D
263
4
at
PY
Pangkabuhayan
Patnubay ng Guro
Unit 4
O
C
E D
EP

D
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY
iyon.
O

C
D
E

EP

Randy R. Emen
D

Eric C. De Guia
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
PAUNANG SALITA

Education Program.
PY
O
C
paggawa.
D
E

EP
D
iii
Yunit 4 Industrial Arts 209
Aralin 1 Mga Kagamitan sa Pagsusukat 210
Aralin 2 Mga Sistema ng Pagsusukat 212
Aralin 3 Pagsasalin ng Sistemang Panukat na Ingles sa 214
Metrik at Metrik sa Ingles
Aralin 4 Ang Pagleletra 216
Aralin 5 Pagbuo ng Ibat Ibang Linya at Guhit 219
Aralin 6 Paggamit ng Alphabet of Lines sa Pagbuo ng 221
Linya, Guhit, at Pagleletra
Aralin 7 Mga Produktong Ginagamitan ng Basic Sketching, 224
PY
Shading, at Outlining
Aralin 8 Mga Tao at Negosyo sa Pamayanan na 226
Gumagamit ng Shading, Basic Sketching, at
Outlining
Aralin 9 Mga Paraan sa Pagdidisenyo ng Proyekto 228
O
Aralin 10 Mga Kagamitan at Kasangkapan sa Pagbubuo ng 230
Disenyo
Aralin 11 Pagguhit ng Disenyo o Krokis
C 232
Aralin 12 Mga Paraan ng Pagsasaliksik Tungkol sa Basic 234
Sketching, Shading, at Outlining
D
Aralin 13 Ang Productivity Tools sa Paggawa ng Disenyo 236
Aralin 14 Pangkaligtasan at Pangkalusugang Panuntunan sa 238
E
Paggawa
Aralin 15 Ibat Ibang Materyales na Matatgpuan sa 240
Pamayanan
EP
Aralin 16 Pagpapahalaga sa Natapos na Proyekto 242

Aralin 17 Wastong Pag-aayos ng Produktong Ipagbibili at 244
Pagbebenta
Aralin 18 Pagtutuos ng Ginastos at Kinita 246
D
Aralin 19 Pagpaplano ng Proyekto Gamit ang Naunang 248

Kinita
Aralin 20 Pagsasaalang-alang, Pag-iingat, at 250
Pagmamalasakit sa Kapaligiran sa Pagplano
at Pagbubuo ng Produkto Tungo sa Patuloy na
Pag-unlad
vi
Aralin 21 Mga Gawi na Dapat at Di Dapat Isaugali Upang 252
Makatulong sa Patuloy na Pag-unlad
Aralin 22 Mga Regulasyon at Kautusan ng Pamahalaang 254
Lokal Kaugnay sa Napiling Negosyong
Panserbisyo at Produkto
Glossary 261
PY
O
C
E D
EP
D
vii
Pasig City
D
EP
ix
D
PANGKABUHAYAN (EPP)
C
and
O
(TLE) PY
Grade 4
December 2013
PY
O
C
E D
EP
D
EP
E
xi
D
C
O
PY
and values.

D
EP
E
xii
Grades 46
C
O
PY

D
4
5
6
EP
7
8
E
9
xiii
10
D
12
C
IV. TIME ALLOTMENT

O

PY
Grade 4
D
ng entrepreneurship
EPP4IE-
0a-1
EPP4IE-
0b-3
ibang bansa
EP
EPP4IE-
0b-4
responsableng
E
0c-5
xiv
pamamaraan
D Internet
EPP4IE-0d-
8
impormasyon
EPP4IE-
0e-10
PY
Gamit ang ICT
D
sa paggamit ng
magpakita ng
EPP4IE-
0g-14
at tekstual na
EP
table at tsart
kolaborasyon
gamit ang ICT
ng
EPP4IE -
0h-17
xv
knowledge product
EPP4IE -
0j-21
publishing tool
nakasanayan
Grade 4 AGRICULTURE
EPP4AG-0a-
1
EPP4AG-0a-
PY
2
nagtatanim
EP
EPP4AG-
xvi
0c-5
teknolohiya
ornamental
at itatanim
O
EPP4AG-0e-
7
EPP4AG-0e-
8
organiko atbp
PY
D 1.10
ornamental 10

halaman
EPP4AG-0f-
EP
11
E 1.13
12
EPP4AG-0g-
maiimpok 13
xvii
EPP4AG-0g-
14
C tahanan.
EPP4AG-0h-
16
unlad ng pamumuhay
EPP4AG-0h-
ng hayop
17
sa beterinaryo
PY
upang kumita
EPP4AG-0i-
18
hayop
pararamihing hayop
EPP4AG-0i-
19
EPP4HE-0a-
1
EP
3. Paglilinis ng
xviii
4. Paghahanda ng
masustansiyang
D aayos sa sarili

PY
paglakad 4
ehersisyo, atbp

EPP4HE-0d-
ng mag-anak
5
EP
EPP4HE-0d-
6
xix
at pakikinig
iingat at paggalang
tulad ng:
bahay at bakuran 9
sa bahay 10
PY
EPP4HE-0g-
11
EPP4HE-0h-
12
pagkain.
Grow, Glow food
EP
pagkain
EPP4HE-0j-
15
EPP4HE-0j-
16
xx
EPP4HE-0j-
17
pag-unlad ng isang
pamayanan
pagguhit.
PY
Outlining
techniques
D
pagbuo ng kapaki-
outlining
EP
EPP4IA-0d-
4
paggamit ng mga ito
xxi
C outlining 5
PY
paggawa
proyekto
EPP4IA-0h-
7
mamimili
EP
EPP4IA-0i-8
kinita
xxii
unlad
C kapaligiran
O development)
EPP4IA-0j-
10
unlad
EPP4IA-0j-
11
PY
CODE BOOK LEGEND
D
Learning Area and

at Pangkabuhayan
Specialization
EP
First Entry EPP4

E
xxiii
D
-
Lowercase Letter/s
C
Week Week eight h
specific week
O
-
Nakapagpapadala ng
media file
PY
PY
O
C
E D
EP
D
209
Ind. Arts
Aralin 1
MGA KAGAMITAN SA PAGSUSUKAT
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, ay matututuhan ng mga mag-aaral ang mga paraan na
angkop sa pagsususukat ng isang bagay. Upang maging matagumpay sa
pagsusukat, kailangang gumamit ng mga kasangkapang panukat. Ang mga
kagamitang panukat ay may ibat ibang gamit. May panukat na ginagamit
sa pagsukat ng kapal, lapad, at haba ng isang table. Mayroong ginagamit
sa mga guhit at linya. Mayroon ding ginagamit na panukat sa kapantayan
PY
ng isang table. At gamit panukat sa arko o digri ng isang guhit.
II. LAYUNIN:
1. Naipaliliwanag ang gamit ng bawat kagamitan sa pagsusukat
O
2. Naiisa-isa ang paggamit ng bawat kagamitan sa pagsusukat
3. Naipamamalas ang kahalagahan ng bawat kagamitan sa
pagsusukat
C
Paksa: Mga Kagamitan sa Pagsusukat
D
Sanggunian: Aralin 1 K to 12 EPP4IA-Oa-1
Kagamitan: steel square, iskwala, meter stick, pull-push rule,
E
zigzag rule, protraktor, ruler, triangle, t-square

IV. PAMAMARAAN:
EP
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga bata ang ruler at itanong:
Saan ginagamit ang ruler?
D
Paano ginagamit ang ruler?

B. PAGLALAHAD
Magpakita pa ng ibat ibang uri ng kagamitang panukat sa mga
bata at itanong;
1. Paano ginagamit ang sumusunod na kagamitang panukat?
iskwalang asero meter stick
zigzag rule pull-push rule
protraktor tape measure
t-square triangle
ruler
210
2. Isulat sa pisara ang kanilang mga sagot at iugnay ito sa aralin.
3. Bigyan ng pagkakataon ang ilang mag-aaral na ikuwento ang
karanasan sa paggamit ng mga kasangkapang panukat.
1. Talakayin ang sagot ng mga mag-aaral na iyong isinulat sa
pisara.
2. Simulan ang talakayan sa pamamagitan ng sumusunod na
tanong.
Bakit kailangang gumamit ng kasangkapang panukat?
Paano gamitin ang mga kasangkapang ito?
PY
Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng kanilang
mga palagay tungkol sa aralin.
3. Bigyan sila ng malayang pagpapahayag ayon sa kanilang
pang-unawa.
4. Ipabasa ang Linangin Natin sa LM. Talakayin ang aralin
O
tungkol sa mga kasangkapang panukat at iugnay rito ang
mga kasagutan ng mga mag-aaral na nakasulat sa pisara.
C
5. Itanong sa mga mag-aaral ang kanilang karanasan sa
pagsusukat na ginawa.
6. Ipagawa ang isa pang gawain sa LM. Maaaring iugnay ang
D
aralin na ito sa Matematika tungkol sa pagsusukat.
Gawain:
E
Pasagutan sa mga bata.

Lagyan ng tsek (a) ang espasyo kung ano ang wastong
EP
kagamitan sa pagsusukat ang gagamitin sa mga bagay na nasa

tsart.
Bahaging Steel Pull-push

Ruler Iskwala Protraktor Triangle
Susukatin Square rule
D
1. lapad ng
kartolina
2. haba ng
kawayan
3. takip ng lata
ng gatas
4. taas ng
drowing
5. ibabaw na
bahagi ng
table
211
D. PAGLALAHAT
Ipabasa sa mga bata ang Tandaan Natin na nasa LM.
V. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga mag-aaral ang ginagamit sa pagsusukat sa
sumusunod. Tingnan sa Gawin Natin sa LM.

Sagutin ang Pagyamanin Natin sa LM.
PY
Millare, Romeo A., Edukasyong Pangkabuhayan,p.13
Ind. Arts
Aralin 2
MGA SISTEMA NG PAGSUSUKAT
I. NILALAMAN:
O
C
Sa araling ito, ay matututuhan ng mga mag-aaral ang dalawang
sistema ng pagsusukat. Matututuhan din ng mga mag-aaral ang pagsusukat
gamit ang dalawang sistema na kalimitang ginagamit sa gawaing pang-
D
industriya.
II. LAYUNIN:
E
1. Nakikilala ang dalawang sistema ng pagsusukat

2. Nagagamit ang dalawang sistema ng pagsusukat sa mga gawaing
EP
pang-industriya
3. Napapapahalagahan ang tamang paggamit ng dalawang sistema
ng pagsusukat
D

Paksa: Mga Sistema ng Pagsusukat (English at Metric)
Kagamitan: ruler, tape measure, triangle, t-square, try square,
drowing ng kaputol ng ruler
Itanong sa mga mag-aaral.
1. Ano-ano ang dalawang sistema ng pagsusukat?
2. Ano-ano ang mga yunit na bumubuo sa bawat sistema?
212
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga mag-aaral ang isang pinalaki o drowing ng ruler
at itanong;
Saan ginagamit ang ruler?
Paano ginagamit ang ruler
Ano-ano ang ibig sabihin ng mga guhit at linyang makikita
sa ruler?
B. PAGLALAHAD
Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng ruler at mga
PY
yunit na bumubuo rito.
Tingnan sa Linangin Natin sa LM.
Gawain 1:
O
Ipagawa sa mga mag-aaral
Sukatin ang lapad ng pinto sa silid-aralan gamit ang pull
C
push rule ayon sa Sistemang English.
Ibigay ang katumbas na sukat at lapad ng pinto sa
Sistemang Metrik.
D
Gawain 2:
Sukatin ang sumusunod na guhit gamit ang mga yunit sa
E
sistemang English.
(Iguhit ang sumusunod na linya ayon sa ibinigay na sukat.)
EP
1. 3 mm.
2. 1 pulgada
3. 5 sm.
4. pulgada
5. 50 mm.
D
Gawain 3:
Lagyan ng tsek (a) ang kahon kung ang yunit ng pagsusukat ay
Sistemang English o Metrik.
English Metrik
1. yarda
2. sentimetro
3. pulgada
4. metro
5. desimetro
213
D. PAGLALAHAT
Ang pagsusukat ay may dalawang sistema. Ito ay Sistemang
English at Sistemang Metrik.
VI. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawin Natin sa LM.

Ipagawa sa mga mag-aaral ang Pagyamanin Natin sa LM.
PY
Millare, Romeo A., Edukasyong Pangkabuhayan, p-16
Ind. Arts
Aralin 3 PAGSASALIN NG SISTEMANG PANUKAT NA
O
INGLES SA METRIK AT METRIK SA INGLES
I. NILALAMAN:
C
Katulad ng ibang uri ng pagsusukat, ang bawat yunit ng pagsusukat
ay may katumbas na sukat sa kaparehong sistema. Subalit mayroon
ding pagsasalin ng pagsusukat sa magkaibang sistema ng pagsusukat.
D
Halimbawa, kung ang sukat ay nasa Sistemang English, maaari itong isalin
sa Sistemang Metrik.
E
II. LAYUNIN:
EP
1. Nauuunawan ang paggamit ng Sistemang English at Metrik

2. Naisasalin ang sistemang panukat na English sa Metrik at Metrik
sa English
3. Naibibigay nang wasto ang pagsusukat sa Sistemang English at
D
sa Metrik

Paksa: Pagsasalin ng Sistemang Panukat na English sa
Metrik at Metrik sa English
Kagamitan: tsart ng mga yunit ng panukat ng English,
metrik ruler
214
IV. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipagawa ito sa mga bata. Maaari nilang hulaan ang yunit ng pagsusukat
na ginagamit ayon sa dalawang sistemang nakalagay sa ibaba. Ipalagay
ang bawat yunit ng pagsusukat sa kolum ng Sistemang English kung
ang yunit ay English sa Sistemang Metrik kung ito ay Metrik.
Yunit ng pagsusukat Sistemang English Sistemang Metrik

Pulgada
sentimetro
metro
PY
kilometro
yarda
B. PAGLALAHAD
O
Gawain 1:
Ipagawa ang sumusunod sa mga mag-aaral. Ipagamit ang ruler
sa paggawa ng guhit o linya na pahalang sa papel na may sukat na:
1. pulgada
C
2. 1 pulgada
3. 10 milimetro
D
4. 3 sentimetro
5. 3 pulgada
E
Gawain 2:
Ipagawa din ang gawain B. Sukatin muli ang mga guhit gamit ang
EP
mga yunit ng pagsusukat sa ibaba.

1. ______ milimetro
2. ______ sentimetro
3. ______ sentimetro
D
4. ______ pulgada
5. ______ desimetro
Mga simbulo ng bawat yunit ng pagsusukat
pulgada = piye =
yarda = yd. milimetro = mm.
sentimetro = sm. desimetro = dm.
metro = m. kilometro = km.
215
Gawain 3:
Ipagawa ang isa pang gawain sa LM. Maaaring isanib ang araling
ito sa Matematika tungkol sa pagsusukat.
Gawain 4:
Ipasagot ang mga tanong:
1. Ang linear measurement ba ay pagsusukat ng distansiya?
2. Ang milimetro ba ay ang pinakamahabang yunit sa sistemang
Metrik?
3. Ang 100 sentimetro ba ay katumbas ng 1 m.?
4. Kung ang isang yarda ay katumbas ng isang talampakan, ang 9
piye ba ay katumbas ng 3 yarda?
PY
5. Ang lapad ng isang kahon ay 3 piye at 18 pulgada, ilang yarda ito?
D. PAGLALAHAT
Ipasabi sa mga bata na ang bawat pagsusukat ay may katumbas na
sukat sa sistemang English at sa Metrik.
O
V. PAGTATAYA:
Ipasagot sa mga bata ang Gawin Natin sa LM.
C
Ipagawa sa mga bata:
D
Sukatin ang pakuwadradong mesang kainan sa bahay. Ibigay ang
katumbas na sukat nito sa pulgada, piye at sentimetro. Ipaulat sa harap ang
E
kinalabasan ng inyong gawain.

EP
Millare, Romeo A. Edukasyong Pangkabuhayan, p 16 / 17
Ind. Arts
Aralin 4
ANG PAGLELETRA
D
I. NILALAMAN:
Ang pagleletra ay malayang ginagawa upang makabuo ng mga letra
at numero sa pamamagitan ng kamay. Ito ay hindi lamang isinusulat kundi
sadyang inileletra, sapagkat ang gayon ay higit na madali at mabilis isaga-
wa bukod pa sa bihirang pagkakaroon ng pagkakamali.
May ibat ibang uri ng letra.Sa bawat uri nito ay may ibat ibang disen-
yo at gamit.Ang gamit nito ay naaayon din sa paggagamitan nito.May mga
letrang simple at may komplikado ang disenyo.
216
II. LAYUNIN:
1. Nakikilala ang mga uri ng letra
2. Natutukoy ang mga uri ng letra
3. Napahalagahan ang gamit ng mga uri ng letra

Paksa: Mga Uri ng Letra
Sanggunian: Aralin 4 K to12 EPP4IA-Ob-2
Kagamitan: tsart ng ibat ibang uri ng letra
IV. PAMAMARAAN:
PY
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga mag-aaral ang mga larawan na may nakaukit na
ibat ibang uri ng letra.
harapan ng munisipyo
O
diploma
karatula

lumang gusali
antique shop
C
lapida
disenyo sa t-shirt
D
B. PAGLALAHAD
Ituro sa mga mag-aaral ang ibat ibang uri ng letra. Pansinin ang
E
pagkakaiba ng bawat isa.

Gothic
EP
Roman
Text
Script
Ipasanay sa mga bata ang pagguhit ng letra batay sa
ilustrasyon sa ibaba. Tingnan sa Linangin Natin sa LM.
D
Ipaunawa sa mga bata ang kahalagahan ng sumusunod:
Ang mga letra ay inuri sa sumusunod:
1. Malalaking letrang patayo na isahang istrok
2. Maliliit na letrang patayo na isahang istrok
3. Malalaking letrang pahilis na isahang istrok
4. Maliliit na letrang pahilis na isahang istrok
217
Dapat na sunding mabuti ang distansiya ng mga titik kapag
nagleletra. Kinakailangan ding gumamit ng mga linyang susundan.
Itanong sa mga mag-aaral:
PY
1. Bukod sa sertipiko at mga diploma, saan pa maaaring
gamitin ang estilo ng pagtititik na text?
2. Bakit tinatawag na pinakasimpleng uri ng letra ang Gothic?
3. Maaari bang pagkakakitaan ang pagtititik o pagleletra?
D. PAGLALAHAT
O
C
Sabihin sa mga mag-aaral Ang letra ay may ibat bang uri. Ang
bawat uri ay may kani-kaniyang gamit at kahalagahan.
D
V. PAGTATAYA:
Ipasulat sa mga mag-aaral ang titik ng alpabetong English gamit ang
ibat ibang uri ng letra.
E
Isagawa ang Gawin Natin sa LM.

EP

Sabihin sa mga mag-aaral:
Ituloy ang di natapos na gawain sa bahay.
D
Roy Narvaez Ropa, Sining Praktikal
218
Ind. Arts
Aralin 5 PAGBUO NG IBAT IBANG LINYA AT
GUHIT
I. NILALAMAN:
Ang isang disenyo ay binubuo ng linya at guhit. Kaugnay nito may
ibat ibang uri ng linya. Ang bawat linya ay may kani-kaniyang gamit. Iyan
ang buod ng ating araling tatalakayin, ang pagbuo ng ibat ibang linya at
guhit.
PY
II. LAYUNIN:
1. Naipakikita ang tamang paraan sa pagbuo ng ibat ibang linya at
guhit
2. Nakaguguhit ng ibat ibang linya at guhit
O
3. Nakapagbibigay ng puna at mungkahi sa ginawa ng mga kaklase

C
Paksa: Pagbuo ng Ibat ibang Linya at Guhit.
Sanggunian: Aralin 5 K to12 EPP4IA-Ob-2
D
Kagamitan: tsart ng ibat ibang linya at guhit larawan ng mga
istruktura na nagpapakita ng ibat ibang linya at
E
guhit
IV. PAMAMARAAN:
EP
A. PAGGANYAK
Ipakita ang mga larawan na naglalarawan ng ibat ibang linya o
hugis katulad ng gusali, tulay, puno, kalsada, tao, sasakyan, at iba
D
pa.
B. PAGLALAHAD
Itanong sa mga mag-aaral
Anong mga linya ang nakita ninyo sa mga larawang ipinakita?
Bakit ang mga linyang nabanggit ang inyong ginamit?
Ipaliwanag sa mga mag-aaral:
Tumingin sa paligid, ilarawan ang mga linya o guhit na inyong
nakikita. Kung ating mapapansin sa ating paligid, tayo ay napapaligiran
ng linyang tuwid, patayo at pahilis. Mayroon ding mga pa-zigzag,
pakurba, at pabilog.
219
Sa gawaing pang-industriya napakahalaga ang working drawing.
Ito ay nagpapakita ng larawan o kabuuan ng proyektong gagawin.
Ang working drawing ay binubuo ng alphabet of lines o alpabeto ng
linya.
Sundan sa Linangin Natin sa LM.
1. Ang linyang panggilid o border line ang pinakamakapal o pinakamaitim
na guhit.
2. Ang linyang nakikita o visible line ay para sa nakikitang bahagi ng
inilalarawang bagay.
PY
3. Ang linyang di-nakikita o invisible line ay nagpapakita ng natatakpang
bahagi ng inilalarawang bagay.
4. Ang linyang panggitna o center line ay nagpapakita ng axis o gitnang
mga hugis simetrikal tulad ng washer, gear at rimatse.
5. Ang extension line ay ipinakikita ang pagkakatapat ng tanawin at
O
hangganan ng mga sukat ng inilalalarawang bagay.
6. Ang linyang panukat o dimension line ay nagpapakita ng kapal, lapad
at haba ng larawan.
C
7. Ang linyang panturo o leader line ay nagpapakita ng sukat o bahagi
ng isang bagay.
8. Ang linyang pantukoy o reference line ay tumutukoy ng isang bahagi
ng inilalarawang bagay.
D
9. Ang long break line ay nagpapakita ng pinaikling bahagi ng isang
mahabang bagay na inilalarawan.
E
Ipalarawan sa mga piling mag-aaral ang Alpabeto ng Linya.

EP
D. PAGLALAHAT
Sabihin sa mga mag-aaral na ang bawat larawan ay binubuo ng
mga guhit. Ito ay naglalarawan ng ibat ibang uri ng alpabeto ng linya.
Ang alpabeto ng linya ay kailangan upang mabigyang-buhay ang lahat
D
ng bagay sa ating paligid.
V. PAGTATAYA:
Pasagutan sa mga mag-aaral ang Gawin Natin sa LM.
Kilalanin ang mga linyang ito. Isulat ang pangalan ng bawat uri ng
alpabeto ng linya.

Sabihin sa mga mag-aaral na pag-aralan ang gamit ng bawat
alpabeto ng linya sa pagbuo ng ortograpiko at isometric na drowing.
220
Millare, Romeo A., Edukasyong Pangkabuhayan, p-16/17
I. NILALAMAN:
PY
Kung ang ating alpabeto ay binubuo ng ibat ibang titik, ang ating
guhit, linya, at letra ay mayroon ding tinatawag na alpabeto, ito ay ang
alphabet of lines. Binubuo ito ng ibat ibang uri ng linya na ginagamit sa
pagbuo ng isang working drawing na tinatawag na isometric drawing at
maging sa paggawa ng orthographic drawing ng isang pigura.
O
II. LAYUNIN:
1. Naibabahagi ang kaalaman ukol sa pagbuo ng linya, guhit, at
C
pagleletra gamit ang alphabet of lines
2. Nagagamit ang alphabet of lines sa pagbuo ng linya, guhit, at
pagleletra
D
3. Napapahalagahan ang gamit ng alphabet of lines sa pagbuo ng
titik, guhit, at letra
E

Paksa: Paggamit ng Alphabet of Lines sa Pagbuo ng Linya,
Guhit, at Pagleletra.
EP
Sanggunian: Aralin 6 K to 12 EPP4IA-Ob-2

Kagamitan: lata ng gatas, bloke ng tabla, drowing (aysometriko
at ortograpiko), lapis, kopun (maliit), t-square,
triangle, ruler
D

1. Saan ginagamit ang alphabets of lines?
2. Ano-anong guhit ang ginagamit sa pagbuo ng aysometriko at
ortograpikong drowing?
221
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Anong hugis ang makikita sa ibabaw at ilalim na bahagi ng
isang lata?
2. Anong alpabeto ng pagtititik ang naglalarawan sa ibabaw at
ilalim na bahagi ng lata?
B. PAGLALAHAD
Ilahad sa mga mag-aaral (Pagpapakitang muli ng isang lata)
PY
ibabaw
ibabaw
harap
O harap
C

D
A A
E
EP
B C
D
B
Sabihin sa mga mag-aaral na ang bawat bahagi ng isang bagay
ay magkakaiba.Kaya ang bawat bahagi ay iginuguhit nang hiwa-
hiwalay upang makita ang eksaktong hugis nito. Ito ay tinatawag na
ortograpiko. Ang kabuuang hugis nito ay tinatawag na aysometriko.
222
Ipaguhit ang mga bahagi ng bawat hugis.
A. B.
D. PAGLALAHAT
Sabihin sa mga bata na ang bawat larawan ay binubuo ng mga
PY
guhit. Ito ay ipinapakita sa pamamagitan ng ibat ibang uri ng alpabeto
ng linya.
VI. PAGTATAYA:
O
Ipasagot sa mga mag-aaral.
Tukuyin kung anong alphabet of lines ang ginamit sa larawan.
C
D
1
E
EP
________
D

Magpaguhit ng isang tanawin gamit ang tatlo sa mga uri ng alphabet
of lines.
Millare, Romeo A., Edukasyong Pangkabuhayan, pp 23/33
223
Ind. Arts MGA PRODUKTONG GINAGAMITAN NG
Aralin 7 BASIC SKETCHING, SHADING, AT OUTLINING
I. NILALAMAN:
Alam mo ba ang ibat ibang estilo o pamamaraan na gawa ng
sketching, pagguhit ng outlining, at shading ng isang imahen? Sa pag-alam
ng mga pamamaraan ay makagagawa ng isang kaaya-ayang drowing ng
PY
isang bagay, tanawin, tao, at hayop.
II. LAYUNIN :
1. Nababanggit ang mga produktong ginagamitan ng basic sketching,
shading, at outlining
O
2. Nakaguguhit ng isang simpleng produkto
3. Napahahalagahan ang kaalaman sa basic sketching, shading, at
outlining
C
D
Paksa: Mga Produktong Ginagamitan ng Basic Sketching,
Shading, at Outlining
E
Sanggunian: Aralin 7 K to 12 EPP4IA-Oc-3

Kagamitan: lapis, kopun (short), flower vase, flashlight
EP

Itanong sa mga mag-aaral: Ano-ano ang mga produktong ginag-
amitan ng basic sketching, shading, at outlining na nakikita ninyo sa
D
pamilihan?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga mag-aaral ang isang flower vase na nakapatong
sa mesa. Itanong, Ano ang masasabi ninyo sa inyong nakikita?
Muling magpakita ng flower vase na may nakatutok na nakabukas
na flashlight sa harap nito. Itanong, Ano ang kaibahan sa nakita ninyo
sa una?
B. PAGLALAHAD
224
Talakayin sa mga bata na kapag naiguhit ang isang bagay na may
anino ay mas nagmumukhang tunay o buhay kaysa sa walang anino.
Ito ang tinatawag na shading. Ang isang tanawin ay nagiging makulay
at nagmumukhang tunay kung may shade. Ito ay inuumpisahan sa
pag-ii-sketch, pag-a-outline, at saka pag-shade.
Ilan sa mga produktong ginagamitan nito ay:
1. painting
2. portrait
3. landscape
4. building design
5. architectural design
6. furniture design
PY
7. damit
8. perang papel
9. at iba pang accessories
O
Ipaunawa sa mga mag-aaral na ang basic sketching, shading,
at outlining ay ginagamitan ng ibat ibang lapis o pen depende sa
C
materyal na paglalagyan ng disenyo. May disenyo na temporaryo at
may permanente.
Pag-isipin sila ng isang tanawin at ipaguhit ito sa isang malinis
na kopun.
D
D. PAGSASANIB
* Sining - Pagdidisenyo * Entrepreneurship
E
E. PAGLALAHAT
EP
Ipaliwanag sa mga mag-aaral na sa pagdidisenyo, dapat tandaan

ang sumusunod:
1. Tamang modelo
2. Tamang tekstura na paglalapatan ng disenyo
D
3. Tamang kulay na nababagay sa modelo

4. Tamang kagamitan
VI. PAGTATAYA:
1. Ano-ano ang dapat tandaan sa pagdidisenyo gamit ang shading,
basic sketching, at outlining?
2. Anong mga kulay ang nararapat gamitin sa pagdidisenyo?
225
1. Ano ang kaibahan ng dalawang sistema ng pagsusukat.
2. Ano-ano ang mga yunit ng pagsusukat sa bawat sistema?
Ind. Arts MGA TAO AT NEGOSYO SA PAMAYANAN

Aralin 8 NA GUMAGAMIT NG SHADING, BASIC
SKETCHING, AT OUTLINING
PY
I. NILALAMAN:
Kapag ang isang tao ay may kakayahan at kasanayan sa pag-shade,
O
pag sketch, at pag-outline madali na siyang makagawa ng disenyo ng isang
bagay tulad ng silya, mesa, kahit mukha ng tao o painting ng isang tanawin.
C
II. LAYUNIN:
1. Natutukoy ang mga tao o negosyo sa pamayanan na ang
pinagkakakitaan ay paggamit ng shading, basic sketching, at
D
outlining
2. Napahahalagahan ang mga mga tao na ang hanapbuhay ay
E
gumagamit ng shading, basic sketching, at outlining

EP

Paksa: Mga Tao at Negosyo sa Pamayanan na Gumagamit
ng Shading, Basic Sketching, at Outlining
D
Kagamitan: larawan ng mga pintor, mang-uukit, draftsman, at

engineer

1. Anong uri ng pamayanan mayroon sa inyong lugar?
2. Ano-ano ang mga hanapbuhay o negosyo na makikita sa inyong
lugar?
Ipasulat sa pisara ang mga sagot ng mga bata.Paguhitan ang mga
226
hanapbuhay na may kaugnayan sa sining na ito.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipakita ang larawan ng ibat ibang tao na may hanapbuhay na:
inhenyero
pintor
tattoo painter
nagtatatak ng t-shirt
B. PAGLALAHAD
PY
Ano ang gawain ng isang inhinyero?
Ano-anong mga paghahanda ang ginagawa ng isang pintor bago
gumawa?
O
Ipaliwanag sa mga bata na ang mga tao o hanapbuhay sa
C
pamayanan na pinagkakakitaan ang shading, basic sketching, at
outlining.
Pamayanang Rural
1. pintor 4. gumagawa ng muwebles
D
2. nagtatatak ng t-shirt 5. guro
3. modista
E
Pamayanang Urban
EP
1. pintor 5. inhinyero
2. draftsman 6. tattoo painter
3. arkitekto 7. guro
4. modesta

D
D. PAGSASANIB
EPP / HE at Hekasi- Ibat Ibang Hanapbuhay sa Pamayanan
E. PAGLALAHAT
Maraming gawain o hanapbuhay ang makikita sa pamayanan
na gumagamit ng kasanayan ukol sa shading, basic sketching, at
outlining.
VI. PAGTATAYA:
Pasagutan ang Gawin Natin sa LM.
227
Pabigyang-pansin ang Pagyamanin Natin sa LM.
Ind. Arts
Aralin 9 MGA PARAAN SA PAGDIDISENYO
NG PROYEKTO
I. NILALAMAN:
PY
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang mga paraan sa
pagdidisenyo ng isang proyekto. Mahalaga ang pagdidisenyo ng proyekto,
dahil maipakikita nito ang larawan o ayos at iba pang espisipikasyon ng
gagawing proyekto. Ito ay magsisilbing gabay ng isang mag-aaral sa
O
pagbuo o paggawa ng isang proyektong kapaki-pakinabang.
II. LAYUNIN:
C
1. Natatalakay ang mga paraan sa pagdidisenyo ng proyekto
2. Nakalilikha ng isang mahusay na disenyo
3. Napahahalagahan ang pakinabang ng pagdidisenyo sa paggawa
D
ng proyekto
E

Paksa: Mga Paraan sa Pagdidisenyo ng Proyekto
EP
Sanggunian: EPP4IA-0d-4
Kagamitan: mga halimbawa ng disenyo
IV. PANIMULANG PAGTATASA

D
Bakit kailangan ang pagkakaroon ng kaalaman sa ibat ibang

paraan ng pagdidisenyo?
Ano ang kahalagahan ng paglalapat ng angkop na disenyo sa
isang bubuuing proyekto?
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
1. Ipasuri sa mga bata ang halimbawa ng disenyo o krokis sa Alamin
Natin sa letrang A ng LM.
228
2. Hayaan ang mga mag-aaral na sabihin ang kanilang mga palagay
sa talakayan.
B. PAGLALAHAD
Talakayin ang mga impormasyon sa ibat ibang paraan ng
paggawa ng disenyo sa Linangin natin, letrang A ng LM.
Habang ang mga mag-aaral ay nagbibigay ng kanilang
kaalaman sa pagdidisenyo, isulat sa pisara ang kanilang mga
sagot.
PY
Ipasagot sa mga bata ang mga tanong na nasa Linangin Natin sa
letrang B ng LM.
D. PAGSASANIB
O
Magpagawa ng disenyo ng mga bagay sa paligid na ginagamitan
ng pangunahin at pangalawang kulay na may malayang ekspresyon
ng damdamin (Integrasyon sa Sining).
C
E. PAGLALAHAT
Basahin at isaisip ang pangungusap sa Tandaan Natin sa LM.
D
VI. PAGTATAYA:
E
Ipasagot ang mga tanong sa Gawin Natin sa LM.

EP
Susi sa pagwawasto:
1. c 4. c
2. c 5. d

3. b
D

Magpasaliksik sa mga bata ng iba pang paraan ng pagdidisenyo na
maaaring gamitin.
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan 6 (Revised
Edition)
229
Ind. Arts
Aralin 10 MGA KAGAMITAN AT KASANGKAPAN SA
PAGBUBUO NG DISENYO
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang ibat ibang
kagamitan at kasangkapan sa pagbuo ng disenyo at ang wastong paggamit
nito sa pagguhit (sketching, shading, at outlining) ng krokis o disenyo upang
maging maayos at wasto ang pagkagawa nito.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nakikilala ang ibat ibang kagamitan sa paggawa ng krokis o
disenyo
2. Nagagamit nang wasto ang ibat ibang kagamitan sa paggawa ng
O
krokis o disenyo
3. Napahahalagahan ang tamang kasangkapan sa pagbuo ng krokis
o disenyo
C
Paksa: Mga Kagamitan at Kasangkapan sa
D
Pagbubuo ng Disenyo
Sanggunian: K to 12 EPP4IA-Od-4
E
Kagamitan: mga halimbawa ng tunay na kagamitan sa paggawa

EP

Ipasagot sa mga mag-aaral ng sumusunod na tanong:
1. Anong mga kagamitan ang inyong nagamit na sa pagdodrowing?
Ilahad ito sa klase.
D
2. Bakit mahalaga ang paggamit ng angkop na kagamitan sa paggawa

ng krokis ng disenyo?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipasuri sa mga mag-aaral ang mga larawan ng ibat ibang kagamitan
na nasa Alamin Natin sa LM.
2. Magpakita ng totoong halimbawa ng mga kagamitan.
3. Itanong sa mga mag-aaral kung alin sa mga ito ang nagamit na
nila.
230
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang ibat ibang uri ng kagamitan sa pagguhit ng
krokis na nasa Linangin Natin letrang A ng LM.
2. Bigyan ng pagkakataon na makisali sa talakayan ang mga
mag-aaral. Tanggapin ang kanilang mga sagot.
3. Isulat sa pisara ang kanilang mga kasagutan. (Magbigay ng
gawain para lumawak pa ang kanilang kaalaman).
Ipasuri sa mga bata ang Mystery Box Game na nasa Linangin
Natin sa letrang B ng LM.
PY
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga bata ang kahalagahan ng pangangalaga at
paglalagay ng mga kagamitan sa wastong lalagyan matapos itong
O
gamitin. (Pagsasanib sa ESP)
E. PAGLALAHAT
C
1. Bakit mahalaga ang ibat ibang kagamitan sa pagguhit ng
krokis o disenyo?
D
2. Basahin at isaisip ang pangungusap sa Tandaan Natin sa LM
E
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot ang Gawin Natin sa ng LM.
EP
Susi sa pagwawasto:
1. e 4. f
2. d 5. c
3. a
D

Magpasaliksik sa mga mag-aaral gamit ang internet para sa iba pang
kagamitan na maaaring makatulong din sa pagbuo ng krokis o disenyo ng
proyekto.
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan 6
(Revised Edition)
231
Ind. Arts
Aralin 11
PAGGUHIT NG DISENYO O KROKIS
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang pagsasagawa
ng ibat ibang paraan ng pagdidisenyo ng proyekto. Gabay ito na dapat
isaalang-alang sa pagbuo o paggawa ng mga kapaki-pakinabang na
gawain.
II. LAYUNIN:
1. Nalilinang ang kakayahan sa paglikha ng disenyo
PY
2. Nakasusunod sa wastong paraan ng pagguhit ng disenyo
3. Nakalilikha ng disenyo o krokis ng proyekto
O
Paksa: Pagguhit ng Disenyo o Krokis
Sanggunian: EPP4IA-0d-4
Kagamitan:
C
t-square, bond paper, trianggulo, at iba pang gamit sa
pagdidisenyo
D
E
1. Bakit kailangan ang disenyo ng proyektong gagawin?

2. Ano-ano ang maitutulong nito sa gagawing proyekto?
EP
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Tanungin ang mga mag-aaral kung sino sa kanila ang mahilig
D
gumuhit ng ibat ibang disenyo.

2. Ipasuri sa mga mag-aaral ang ibat ibang halimbawa ng krokis na
nasa Alamin Natin sa letrang A ng LM. Ipatukoy ito sa mga bata.
B. PAGLALAHAD
Talakayin ang mga impormasyon tungkol sa wastong paraan ng
paggawa ng disenyo na nasa Linangin Natin, letrang A ng LM.
Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong na nasa Linangin
Natin, letrang B ng LM.
232
D. PAGSASANIB
Magpabuo ng ibat ibang simbolo ng anyong lupa at anyong tubig
na ginagamitan ng angkop na disenyo ayon sa katangian nito. (Inte-
grasyon sa HEKASI)
E. PAGLALAHAT
Basahin at isaisip ang pangungusap sa Tandaan Natin sa LM.
VI. PAGTATAYA:
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang disenyo na nasa Gawin Natin bilang 1
ng LM. Pahalagahan ito gamit ang rubric na nasa ibaba:
PY
Lagyan ng tsek (a) ang hanay sa naaayon sa antas ng kahusayan
ng pagkakagawa.
O
Antas ng Kahusayan
Kraytirya C 5 4 3 2 1
1. Angkop ba ang pagkakagawa
2. Maayos ba ang pagkakagawa
3. Naisakatuparan ba ang bawat
D

sukat ng disenyo
4. Maayos ba ang kabuuan
E

Batayan:
EP
5 Napakahusay 86 90%
4 Mas mahusay 81 85%
3 Mahusay 76 80%
2 Mahusay-husay 71 75%
D
1 Di-mahusay 65 70%

Magpagawa ng isang simpleng disenyo ng proyektong nais gawin
ng mga mag-aaral.
KARAGDAGAN NG SANGGUNIAN:
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan (Revised
Edition).
233
Ind. Arts MGA PARAAN NG PAGSASALIKSIK TUNGKOL SA
Aralin 12
BASIC SKETCHING, SHADING, AT OUTLINING
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, ay tatalakayin ang paggamit ng internet, aklatan at iba
pa sa pagsasaliksik ng bago at wastong pamamaraan sa basic sketching,
shading, at outlining.
II. LAYUNIN:
1. Natutukoy ang ibat ibang sanggunian na mapagkukunan ng wasto
PY
at makabagong impormasyon tungkol sa basic sketching, shading
at outlining
2. Nagagamit ang internet, aklat, at iba pang teknolohiya sa
pagsasaliksik ng wasto at makabagong paraan ng basic sketching,
O
shading at outlining

Paksa:
C
Mga Paraan sa Pagsasaliksik ng Makabago at
Wastong Paraan ng Basic Sketching, Shading, at
Outlining
D
Sanggunian: EPP4IA-0e-5
Kagamitan: tsart, kompyuter
E

EP

1. Sa anong mga paraan tayo maaaring makakuha ng ibat ibang
impormasyon sa pagsasaliksik tungkol sa isang bagay?
2. Bakit mahalaga na matutuhan natin ang ibat ibang paraan ng
D
pagsasaliksik ng mga impormasyon?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Itanong sa mga mag-aaral kung naranasan na nila ang makapunta
sa mga silid-aklatan. Ipalahad kung ano ang ginawa nila doon.
2. Itanong din kung marunong na silang mag-computer at ano-anong
site ang alam nila na mapagkukunan ng impormasyon.
3. Ipasuri sa mga mag-aaral ang semantic web na nasa Alamin Natin
sa LM.
234
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang mga impormasyon na nasa Linangin Natin,
letrang A ng LM.
2. Ipakita ito sa mga bata gamit ang computer upang lalo nila
itong maunawaan.
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Linangin Natin, letrang B ng LM.
D. PAGSASANIB
PY
Itanong sa mga mag-aaral ang tungkol sa wastong paggamit
at pag-iingat ng mga aklat at iba pang mahalagang babasahin.
(Integrasyon sa ESP)
E. PAGLALAHAT
O
Paano nakatutulong ang internet at mga aklat sa pagsasaliksik ng
makabagong pamamaraan sa basic sketching, shading, at outlining?
C
VI. PAGTATAYA:
Ipasagot ang Gawin Natin sa LM.
D

E
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Pagyamanin Natin sa LM

EP
http://windows.microsoft.com/en-ph/windows/using-paint#1TC=windows-7
http://www.reading.ac.uk/web/files/www_File_Library/A_Guide_to_
Microsoft_Paint_(XP).pdf
D
235
Ind. Arts
Aralin 13 ANG PRODUCTIVITY TOOLS SA
PAGGAWA NG DISENYO
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, matututuhan ng mga mag-aaral ang ibat ibang
productivity tools na maaaring gamitin sa paggawa ng ibat ibang disenyo
gamit ang makabagong teknolohiya tulad ng computer at internet.
PY
II. LAYUNIN:
1. Natutukoy ang ibat ibang uri ng productivity tools na magagamit sa

paggawa ng ibat ibang proyekto
2. Naipaliliwanag ang gamit ng ibat ibang uri ng productivity tools sa
O
pagdidisenyo
3. Nagagamit nang may kawilihan ang ibat ibang productivity tools sa
C
pagbuo ng angkop na disenyo sa isang proyekto

D
Paksa: Ibat Ibang Productivity Tools sa Paggawa ng
Ibat ibang Disenyo
E
Sanggunian: EPP4IA-0e-5
Kagamitan: tsart, kompyuter
EP

1. Paano ka makakalikha ng isang larawan nang hindi gumagamit ng
lapis at papel?
D
2. Bakit mahalaga na matutuhan ang paggawa ng isang disenyo

gamit ang ibat ibang productivity tools?
V. PAMAMARAAN
A. PAGGANYAK
1. Ipasuri sa mga mag-aaral ang mga larawan na ginawa gamit ang
ibat ibang productivity tools sa Alamin Natin, sa LM.
2. Itanong sa mga mag-aaral kung ano ang ipinagkaiba ng mga ito sa
free hand drawing.
236
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang ibat ibang uri ng productivity tools na maaaring
magamit sa paggawa ng disenyo na nasa Linangin Natin sa
letrang A ng LM.
2. Dalhin ang mga mag-aaral sa computer room at magbukas
ng isang graphic editing tool tulad ng Paint. Hayaan silang
tuklasin ang mga bahagi at katangian nito.
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Linangin Natin, letrang B ng LM.
PY
D. PAGSASANIB
Itanong sa mga mag-aaral kung ano ang kahalagahan ng
pangangalaga ng computer. (Integrasyon sa ESP)
O
E. PAGLALAHAT
Tanungin ang mga mag-aaral kung sa anong paraan pa nila
C
maipakikita ang kanilang pagkamalikhain.
VI. PAGTATAYA:
D
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawin Natin sa LM.
E

EP
Magpasaliksik ng iba pang productivity tools na maaaring gamitin

sa paglikha ng disenyo.
D
Intel Teach Program Teachers Book
237
Ind. Arts
Aralin 14 PANGKALIGTASAN AT PANGKALUSUGANG
PANUNTUNAN SA PAGGAWA
I. NILALAMAN:
Tatalakayin sa araling ito, ang mga panuntunang pangkaligtasan
at pangkalusugan sa paggawa. Mahalagang magkaroon ng kama-
layan ang bawat isa sa mga paraan ng pag-iwas sa anumang saku-
nang maaaring maganap sa oras ng paggawa.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nalalaman ang mga panuntunang pangkaligtasan kaugnay ng
mga gawain
2. Nakasusunod sa mga panuntunang pangkaligtasan at
pangkalusugan habang gumagawa
O
3. Napahahalagahan ang mga panuntunang pangkaligtasan at
pangkalusugan sa paggawa
C
Paksa: Pangkaligtasan at Pangkalusugang Panuntunan sa
Paggawa
D
Sanggunian: EPP4IA-0f-6
Kagamitan: tsart, plaskard
E

EP
1. Ano-ano ang mga panuntunang pangkaligtasan at pangkalusugan

na dapat sundin sa paggawa?
2. Bakit kailangang maging maingat sa paggawa?
3. Bakit mahalagang sundin ang mga panuntunang ito habang
D
gumagawa?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipasuri sa mga mag-aaral ang mga larawan ng ibat ibang uri ng
kagamitan at kasangkapan sa paggawa sa Alamin Natin letrang A
sa LM. Tanungin kung paano ginagamit ang mga ito.
2. Ipabasa ang kasabihan na nakasulat sa Alamin Natin, letrang B
sa LM. Hayaang magbigay ng kani-kanilang karanasan ang mga
mag-aaral tungkol sa paggamit ng mga kasangkapang mapurol at
matalas.
238
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang mga panuto sa pangkaligtasan at pangkalusugang
panuntunan sa paggawa sa Linangin Natin letrang A ng LM.
2. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng sariling palagay
tungkol dito.
3. Bigyang-diin na dapat laging isaisip ang mga panuntunang
ito upang makaiwas sa sakunang maaaring maganap habang
gumagawa.
1. Ipaayos ang mga kasangkapan sa EPP Shop ayon sa
PY
panuntunang pangkaligtasan.
2. Ipabasa at ipagawa sa mga bata ang Linangin Natin sa letrang
B ng LM.
D. PAGSASANIB
O
Hatiin sa apat na grupo ang iyong klase. Ipalista sa bawat grupo
ang mga uri ng hanapbuhay sa kanilang pamayanan. Kailangang
C
pag-usapan ng bawat grupo ang mga panuntunang pangkaligtasan
sa bawat gawain. Bigyan ng pentel pen at manila paper ang mga mag-
aaral para maiulat nang maayos ang kanilang ginawa. (Pagsanib sa
HEKASI).
D
E. PAGLALAHAT
Tanungin ang mga mag-aaral kung ano ang kahalagahan ng
E
pagsunod sa mga panuntunang pangkaligtasan at pangkalusugan.

(Tumawag ng mga tatlong mag-aaral para gawin ito).
EP
VI. PAGTATAYA:
Susi sa pagwawasto:
D
1. a 4. x
2. x 5. a
3. a
Magpagawa sa mga mag-aaral ng islogan tungkol sa mga dapat
tandaan upang maging ligtas sa anumang gawaing isinasakatuparan.
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan 6 (Revised
Edition).
239
Ind. Arts
Aralin 15 IBAT IBANG MATERYALES NA
MATATAGPUAN SA PAMAYANAN
I. NILALAMAN:
Mababatid ng mga mag-aaral sa araling ito, na may ibat ibang
materyales na matatagpuan sa pamayanan. Malalaman din nila na sa
pamamagitan ng mga materyales na nasa paligid, maaari silang makagawa
ng kapaki-pakinabang na proyekto. Ang araling ito ang magbubukas
sa kanilang kaisipan na kahit mga patapong bagay ay maaari pang
PY
pakinabangan at pagkakitaan.
II. LAYUNIN:
1. Nababatid at nakikilala ang mga materyales na matatagpuan sa
O
pamayanan
2. Nakakapili ng mga materyales na matatagpuan sa pamayanan sa
paggawa ng kapaki-pakinabang na proyekto
C
3. Nakabubuo ng plano sa paggawa ng proyekto

D
Paksa: Ibat Ibang Materyales na Matatagpuan sa Pamayanan
E
Kagamitan: tsart, mga larawan

EP

1. Itanong sa mga bata kung may alam silang mga kagamitan na yari
sa mga bagay na nakikita nila sa pamayanan. (Halimbawa: Kahoy
na sandok, upuang yari sa rattan at pamaypay na yari sa dahon ng
D
anahaw).
2. Itanong sa mga bata kung ano ang naiisip nilang proyekto na
maaaring yari sa mga materyales na nasa paligid lamang nila.
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Basahin ang rap na nasa Alamin Natin sa LM.
2. Tanungin ang mga bata kung tungkol saan ang rap.
3. Itanong sa mga bata ang mga materyales na matatagpuan sa
pamayanan na nabanggit sa rap.
240
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang ibat ibang uri ng materyales na matatagpuan sa
pamayanan na nasa Linangin Natin sa letrang A ng LM.
2. Ipalahad sa mga bata ang maaaring gawin sa bawat materyales
na nabasa.
Pasagutan sa mga bata ang tanong na nasa Linangin Natin sa
letrang B ng LM.
D. PAGSASANIB
PY
Tanungin ang mga mag-aaral kung bakit dapat nating pangalagaan
ang mga natural na bagay sa ating kapaligiran. (Integrasyon sa
Science).
O
E. PAGLALAHAT
Itanong sa mga mag-aaral kung ano ang nabatid nila sa araling
ito. Gabayan sila na makabuo ng konsepto na may mga materyales sa
C
pamayanan na magagamit sa kapaki-pakinabang na proyekto.
VI. PAGTATAYA:
D
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Gawin Natin sa ng LM.
Susi sa pagwawasto:
E
1. f 4. a
2. e 5. d
EP
3. b

Magpasaliksik sa mga mag-aaral ng iba pang mga materyales
D
na matatagpuan sa kanilang pamayanan na maaaring gamitin sa

paggawa ng mga proyekto.
Gumawa ng talaan at ng mga proyektong maaaring gawin.
Magpaguhit sa mga mag-aaral ng mga proyektong maaaring
gawin mula sa materyales na matatagpuan sa pamayanan.
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan
241
Ind. Arts
Aralin 16 PAGPAPAHALAGA SA NATAPOS NA
PROYEKTO
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, tatalakayin ang ibat ibang paraan ng pagpapahalaga
sa proyektong nabuo ng bawat mag-aaral. Itoy magsisilbing batayan
kung pagbubutihin o pagagandahin pa ng mga mag-aaral ang proyektong
naisagawa sa pamamagitan ng paggamit ng ibat ibang instrumento sa
pagtataya.
PY
II. LAYUNIN:
1. Natutukoy ang mga instrumento sa pagtataya ng proyekto
2. Napahahalagahan ang nabuong proyekto batay sa sariling puna at
O
puna ng ibang mag-aaral
3. Naisasagawa ang mga puna at suhestiyon ng iba
C
Paksa: Pagpapahalaga sa Natapos na Proyekto
D
Kagamitan: tsart ng mga halimbawa ng rubrics
E

EP
1. Sino-sino ang maaaring magpahalaga sa natapos na proyekto?

2. Bakit mahalagang matutuhan ang wastong pagpapahalaga sa
sariling gawa?
D
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ipalabas sa mga mag-aaral ang isang natapos na proyekto sa
nakaraang aralin.
2. Ipalahad sa mga mag-aaral kung sila ay nasiyahan sa nabuong
proyekto. Itanong din kung kanino sila humingi ng suhestiyon
upang mapaganda pa ang kanilang proyekto.
3. Ipasuri sa mga mag-aaral ang isang halimbawa ng scorecard
na nasa Alamin Natin sa LM.
242
B. PAGLALAHAD
1. Talakayin ang ibat ibang uri ng instrumento sa pagtataya na
nasa Linangin Natin sa letrang A ng LM.
2. Hayaan ang mga mag-aaral na paghambingin ang iba ibang
instrumento ng pagtataya.
Hayaan ang mga mag-aaral na pahalagahan ang kanilang nabu-
ong proyekto ayon sa scorecard na nasa Linangin Natin sa letrang
B ng LM.
PY
D. PAGSASANIB
1. Itanong: Sa pagmamarka sa nabuong proyekto, bakit mahalaga
na maging tapat ka sa pagpapahalaga sa ginawang proyekto?
2. Paano mo dapat tanggapin ang mga puna at suhestiyon ng iba
O
tungkol sa iyong natapos na proyekto? (Integrasyon sa ESP)
E. PAGLALAHAT
C
Itanong sa mga bata ang kahalagahan ng paggamit ng ibat
ibang instrumento sa pagtataya sa pagmamarka ng natapos na
proyekto.
D
VI. PAGTATAYA:
E

Susi sa pagwawasto:
EP
1. Mali 4. Mali
2. Tama 5. Tama
3. Tama
D

Sabihin sa mga mag-aaral na ipakita ang kanilang proyekto sa mga
magulang o kapatid at hingin ang kanilang puna o suhestiyon, ipatala ito sa
kanilang kuwaderno.
243
Ind. Arts
Aralin 17 WASTONG PAG-AAYOS NG PRODUKTONG
IPAGBIBILI AT PAGBEBENTA
I. NILALAMAN:
Sa araling ito ay matututuhan ng mga mag-aaral ang mga
wastong pamamaraan ng pagsasaayos ng mga produktong ipagbibili at
sa pagbebentahan nito. Sa pagbebenta ng mga produktong nagawa at
natapos ay kinakailangan na mailagay sa maayos at magandang lalagyan
PY
(packaging). Ang mga pabalat ay higit na nakaaakit sa mga mamimili at ito
ay nagpapakita ng kalidad ng produktong ipagbibili.
II. LAYUNIN:
O
1. Nasasabi ang wastong paraan sa pag-aayos ng mga produktong
ipagbibili at sa pagbebenta nito
C
2. Naisasagawa ang wastong paraan sa pag-aayos ng mga
produktong ipagbibili at sa pagbebenta nito
3. Natututuhan ang mga wastong paraan sa pag-aayos ng mga
D
produktong ipagbibili at pagbebenta nito

E
Paksa: Wastong Pag-aayos ng Produktong Ipagbibili at

EP
Pagbebenta Nito
Sanggunian: Aralin 17 K to 12 Pamantayan sa Pagkatuto,
EPP 4 IA Oh-7
Kagamitan: mga larawan ng mga produktong nakaayos sa
D
lalagyan at mga larawan ng mga pamilihan ng mga

ibat ibang produkto

1. Ano ang mga wastong paraan sa pag-aayos ng produktong
2. Bakit kailangan na mailagay sa maayos na lalagyan ang mga
produktong ipagbibili? Paano ito ibebenta?
244
IV. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
1. Ano-anong mga produkto ang makikita sa mga pamilihan sa
inyong pamayanan?
2. Paano iniaayos ng mga may-ari ang kanilang mga produkto sa
pamilihan?
B. PAGLALAHAD
1. Pagpapakita sa mga bata ng mga larawan ng mga produkto na
makikita sa pamilihan.
PY
2. Pagsasalaysayin ang mga piling bata tungkol sa karanasan
kung sila ay nagbebenta at bumibili ng mga produkto tulad ng
mga gift items, mga handicraft, mga laruan, at iba pa.
3. Tatalakayin ng guro ang mga paraan sa pag-aayos ng mga
O
produktong ipagbibili at kung papaano ito ibebenta sa pamilihan
gamit ang nakasanayang pagbebenta at ang paggamit ng ICT
(Linangin Natin sa LM)
C
5. Sa paggawa o pagsign-up sa E-commerce site ng mga mag-
aaral para maibenta ang kanilang produkto, ang account ay
D
dapat nakapangalan sa guro.
E
Ang mga mag-aaral ay gagabayan ng guro sa wastong pagsasa-

ayos ng mga produktong kanilang natapos.
EP
- Paglalagay ng frame sa mga nagawang proyekto sa

Sketching
Outlining
Shading
D
- Sa proyektong natapos sa Gawaing Agrikultura, ICT, at Home

Economics
D. PAGSASANIB
EKAWP Kahalagahang Moral sa Paggawa
HEKASI Ibat ibang Produkto na Matatagpuan sa Pilipinas
E. PAGLALAHAT
Ipaunawa sa mga mag-aaral ang kabutihang naidudulot ng
wastong paraan sa pag-aayos ng produktong ipagbibili at tamang
paraan ng pagbebenta nito.
245
V. PAGTATAYA:
Ipagawa sa mga bata ang isang tseklist ng mga produktong kanilang
nagawa sa ICT, Gawaing-Agrikultura, Home Economics, at Industrial Arts
na maaaring nilang ibenta.
Magpahanda ng isang maikling dula-dulaan at ipakita ang mga
natutunan sa aralin.
Makabuluhang Gawaing Pantahanan at Pangkabuhayan 4
Edukasyong Pantahan at Pangkabuhayan Financial Literacy 4 sa
Daigdig ng Gawain 4
PY
O
I. NILALAMAN:
Matututuhan sa araling ito ang wastong pagtutuos ng puhunan,
C
gastos, at kinita ng mga produktong ibinenta. Tatalakayin din ang tamang
pormula sa pagtutuos ng kabuuang tinubo at ang netong tubo. Sa
pamamagitan nito malalaman ng mga mag-aaral ang dami ng naipagbiling
produkto, gastos, tinubo, at ang mga natirang produktong hindi nabili.
D
II. LAYUNIN:
1. Naipamamalas ang kakayahan sa pagtutuos ng puhunan, gastos,
E
at kinita
2. Nakapagtutuos ng puhunan, gastos, at kinita
EP
3. Naipakikita ang tamang katuturan at kahalagahan ng pagtutuos

Paksa: Pagtutuos ng Puhunan, Gastos, at Kinita
D
Sanggunian: Aralin 18 K to 12 - EPPIV1AOh-7

Kagamitan: mga halimbawa ng imbentaryo ng paninda o
produkto, tsart, kalkulator
Ipasagot ang sumusunod na tanong:
1. Ano-ano ang mga paraan sa pagtutuos ng puhunan, gastos, at
kinita?
2. Paano ang tamang paraan ng pagtutuos ng puhunan, gastos, at
kinita?
246
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipakita sa mga mag-aaral ang mga nagawa nilang proyekto.
Ipasabi sa kanila kung magkano ang kanilang ginastos sa mga
materyales na ginamit sa kanilang proyekto. Itanong sa kanila kung
nais nilang ibenta ang kanilang proyekto?
B. PAGLALAHAD
Ipabasa sa mga mag-aaral ang Linangin Natin. Gabayan sila
upang masagot ang kanilang mga katanungan.
Palawakin ang talakayan at ipahayag nang mabuti sa mga mag-
PY
aaral ang kahalagahan ng puhunan at kinita.
Kapag natapos mo nang ipaliwanag ang konsepto ng aralin
at naintindihan na ng mga mag-aaral kung paano ang tamang
pagtutuos ng puhunan at kinita, bigyan ng manila paper ang mga
mag-aaral, hatiin sila sa anim na grupo at ipagawa ang gawain A
O
na makikita sa LM. Ipaulat sa mga mag-aaral ang kinalabasan ng
kanilang ginawa.
C
Ang araling ito ay maaaring mong isanib sa Matematika.
C. PAGPAPALALIM NG GAWAIN
D
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain A sa LM. Ipatuos kung
magkano ang kinita.
E
D. PAGLALAHAT
Itanong sa mga mag-aaral upang mabuo nila ang konsepto:
EP
Kung ikaw ay kikita sa mga ibinenta mong proyekto, paano

mapapahalagahan ang perang kinita mo?
VI. PAGTATAYA:
D
Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain B na makikita sa LM.

Ipaunawa sa kanila kung paano nila sasagutan ito.

Ipagawa sa mga mag-aaral mga gawain sa Pagyamanin Natin A at
B. Maaari mong ipagawa ito sa bahay bilang takdang-aralin.
Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan (Financial Literacy)
247
Ind. Arts PAGPAPLANO NG PROYEKTO GAMIT
Aralin 19
ANG NAUNANG KINITA
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, ang mga mag-aaral ay makabubuo ng bagong plano
at proyekto gamit ang kinita sa naunang proyekto. Ang mga mag-aaral ay
makapag-iisip ng iba pang kapaki-pakinabang na gawain upang mapalago
ang kinita sa mga naunang proyektong ginawa. Sila ay gagabayan ng guro
sa pagpaplano upang kanilang matukoy ang mga proyektong maaari nila
gawin.
PY
II. LAYUNIN:
1. Naipakikita ang kasanayan sa pagpaplano ng proyekto gamit ang
naunang kinita
2. Nakagagawa ng plano ng proyekto gamit ang naunang kinita
O
3. Napahahalagahan ang pagpaplano ng proyekto gamit ang naunang
kinita
Paksa:
C
Pagpaplano ng Proyekto Gamit ang Naunang
Kinita
Sanggunian: Aralin 19 K to 12 EPP4IA Oi -8
D
Kagamitan: mga larawan ng ibat bang proyekto, bond paper,
lapis
E

EP
1. Bakit kailangang gumawa ng plano sa proyekto?

2. Paano gumawa ng plano ng proyekto gamit ang naunang kinita?
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
D
Pagpapakita ng mga larawang maaaring mapagkakitaan gamit

ang naunang kinita sa mga proyektong ginawa tulad ng pamaypay,
head band, at iba pa.
B. PAGLALAHAD
Patnubayan ang mga mag-aaral sa pagbuo ng planong
pamproyekto sa pamamagitan ng sumusunod na balangkas:
I. Pangalan ng Proyekto
II. Mga Layunin
III. Mga Kagamitan
IV. Pamamaraan sa Paggawa
248
Pangkatin ang mga mag-aaral ayon sa kanilang napiling
proyekto. Ipaunawa sa kanila ang kahalagahan ng plano ng proyek-
to. Magpakitang gawa sa pagpaplano ng proyekto.
1. Gamit ang hakbang sa pagbuo ng plano ng proyekto, planuhin
ang proyekto gamit ang unang kinita sa pagtitinda. Balikan
ang nakaraang aralin para makita ang listahan ng kinita
2. Sagutan ang sumusunod na talaan.
Pangalan:_____________ Baitang Pangkat:____________
Pangalan ng proyekto_________________________
Petsa:_____________________-
PY
I. Proyekto Bilang
II. Layunin
III. Sketch
IV. Talaan ng Materyales
O
V. Hakbang sa Paggawa
VI. Talaan ng Kasangkapan
D. PAGSASANIB
C
Pagkakaroon ng moralidad sa paggawa.
Pagiging masikap at matiyaga upang matapos ang gawain.
D
E. PAGLALAHAT
1. Ano ang dapat tandaan sa pagbuo ng plano ng proyekto?
E
2. Tumawag ng ilang mag-aaral ipasabi kung ano-ano ang

hakbang sa pagbuo ng plano ng proyekto.
EP
VI. PAGTATAYA:
Ibigay ang tamang sagot.
_____1. Dito makikita ang halaga na kakailanganin sa pagbuo ng proyekto.
D
_____2. Nagsasabi kung ano ang pangalan ng proyekto.

_____3. Ito ang itsura ng natapos na proyekto.
_____4. Dito makikita ang kagamitan sa pagbuo ng proyekto.
_____5.Nagsasabi ng sunod-sunod na paraan sa pagbuo ng plano ng
proyekto.
Magsaliksik sa wastong pag-iingat at pagmamalasakit sa kapaligiran
Basahin: Umunlad sa Paggawa
249
I. NILALAMAN:
Sa araling ito ay matututuhan ng mga mag-aral ang mga pag-iingat
at pagmamalasakit na kailangang gawin upang mapanatiling maayos ang
kapaligiran. Matutukoy ng mga mag-aaral ang mga dapat isaalang-alang
na mga dahilan upang magkaroon ng patuloy na pag-unlad ang ating
PY
kapaligiran.
II. LAYUNIN:
1. Naibabahagi ang mga pag-iingat at pagmamalasakit sa kapaligiran
O
sa pagpaplano at pagbuo ng produkto tungo sa patuloy na pag-
unlad
2. Naisasaalang-alang ang pag-iingat at pagmamalasakit sa
C
kapaligiran sa pagpaplano at pagbuo ng produkto tungo sa patuloy
na pag-unlad at
3. Napahahalagahan nang may pagmamalasakit sa kapaligiran
D
tungkol sa pagpaplano at pagbuo ng produkto tungo sa patuloy na
pag-unlad
E

Paksa: Pagsasaalang-alang ng Pag-iingat at Pagmamala
EP
Sakit sa Kapaligiran sa Pagpaplano at Pagbubuo

ng Produkto tungo sa Patuloy na Pag-unlad
Sanggunian: Aralin 20 K to 12 EPP4IA Oi 9
Kagamitan: larawan , CD tape, manila paper, pentel pen
D
IV. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Ipaawit sa mga mag-aaral ang kantang Kapaligiran. Pagkatapos
itanong ang sumusunod:
1. Ano-ano ang dapat gawin para mapag-ingatan ang kapaligiran?
2. Ano-ano ang mga produkto ang maaaring magawa mula sa
materyales na makikita sa paligid?
3. Bakit kailangang magkaroon ng pagmamalasakit sa ating
kapaligiran?
250
B. PAGLALAHAD
Umpisahan ang talakayan sa pamamagitan ng pagpapakita ng
ibat ibang larawan ng kapaligiran. Tanungin ang mga mag-aaral
tungkol sa mga nakita nilang larawan. Hayaan silang magbigay ng
mga puna tungkol dito.Tanggapin ang kanilang mga sagot. Isulat ito
sa pisara.
Ipasalaysay sa mga mag-aaral ang mga dahilan kung bakit gi-
nagawa ito sa ating kapaligiran. Hayaang mag-isip ang mga bata.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang Linangin Natin sa LM at talakayin
ito. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng pag-iingat at
pagmamalasakit sa kapaligiran.
PY
1. Gamit ang litratong nakadisplay, gabayan ang mga mag-aaral
sa pagbuo ng 5-10 pangungusap na nagsasaad kung paano
O
iingatan ang kapaligiran.
2. Dalhin ang mga mag-aaral sa hardin. Ipamasid sa kanila kung
ano-anong mga halaman, puno, at damuhan ang maaaring
C
gamitin sa pagbuo ng proyekto. (Pagsasanib sa EKAWP at
HEKASI)
D. PAGLALAHAT
D
Itanong sa mga bata kung ano-ano ang dapat isaalang-alang
sa pag-iingat at pagmamalasakit sa kapaligiran sa pagpaplano at
E
pagbuo ng produkto tungo sa patuloy na pag-unlad.

EP
V. PAGTATAYA:
A. Magtala ng maaari mong imungkahi para sa wastong pag-iingat sa
kapaligiran.
D
B. Pasagutan ang Gawin Natin at gabayan ang mga bata sa

pagsasagawa nito.

Magpagawa ng mga repleksiyon sa iyong mga mag-aaral tung-
kol sa pagmamalasakit sa kapaligiran. Ipagawa ito sa isang illustration
board na may kasamang larawan.
251
I. NILALAMAN:
Sa araling ito, matututuhan ng mag-aaral ang mga gawi na dapat o
di dapat isaugali upang makatulong sa patuloy na pag-unlad. Ang patuloy
na pag-unlad ay makatutulong sa ekonomiya ng ating bansa.
II. LAYUNIN:
PY
1. Naiisa-isa ang mga gawi na dapat o di-dapat isaugali upang
makatulong sa patuloy na pag-unlad
2. Natututuhan ang mga gawi na dapat o di-dapat isaugali upang
O
3. Naitataguyod ang mga gawi na dapat o di-dapat isa-ugali upang
C
Paksa: Mga Gawi na Dapat o Di Dapat Isaugali
Upang Makatulong sa Patuloy na
D
Pag-unlad
Sanggunian: Aralin 20 K-12-EPP4IA Oj-10
E
Kagamitan: larawan ng talangka, walis tingting

EP

Ano-ano ang mga gawain na dapat o di dapat isaugali upang
makatulong sa patuloy na pag-unlad?
D
V. PAMAMARAAN:
A. PAGGANYAK
Magpaskil ng larawan ng mga talangka na nag-uunahan sa pag-
akyat sa isang basket. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng
kanilang ideya tungkol sa larawan. Isulat sa pisara ang kanilang mga
ideya.
B. PAGLALAHAD
Ipakita ang paggamit ng walis tingting at isang pirasong tingting
itanong sa kanila ang sumusunod:
252
1. Ano ang ipinakikita ng mga talangka sa larawan habang
sila ay nag-uunahan sa pag- akyat?
2. Ano ang epekto kung buong walis tingting ang gagamitin
sa pagwawalis?
3. Papaano kung isang walis tingting lamang ang gagamitin
sa pagwawalis?
4. Ipabasa sa mga mag-aaral ang Linangin Natin at ipaunawa
sa kanila ang kanilang gampanin upang magkaroon ng
patuloy sa pag-unlad.
PY
1. Ipaliwanag: No Man is an Island.
2. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa nasa Gawin Natin
3. Ipasadula sa kanila ang kanilang naihanda kinabukasan.
(Pagsanib sa Mapeh)
O
D. PAGLALAHAT C
Ang patuloy na pag-unlad ay nangangahulugan ng tamang
paglinang ng ating mga kakayahan upang makatulong sa sarili
at pamilya at higit sa lahat, makatulong din sa ibang tao. Ito ay
nagpapakita rin ng pagpapahalaga sa kinabukasan ng ating bansa
D
tungo sa maunlad na ekonomiya.
E
VI. PAGTATAYA:
Tseklist OO HINDI
EP
1. Kainggitan ang mga taong umaangat

2. Ayaw tumulong sa kapuwa
3. Purihin ang nakagagawa ng mabuti
D
4. Awayin ang marurunong

5. Tumulong sa lahat ng pagkakataon
Repleksiyon:
Ang pag-unlad ng kapuwa ay hindi dapat kainggitan, bagkus ito
ay magiging inspirasyon sa lahat na bawat isa sa atin ay magsumi-
kap sa buhay.
253
Ind. Arts MGA REGULASYON AT KAUTUSAN NG
Aralin 22 PAMAHALAANG LOKAL KAUGNAYA NG NAPILING
NEGOSYONG PANSERBISYO AT PRODUKTO
I. NILALAMAN:
Sa araling ito ay, ipaliliwanag ang ibat ibang regulasyon at kautusan
ng pamahalaang lokal sa negosyong panserbisyo at produkto. Magiging
mapanuri ang mamimili at negosyante sa mga regulasyon at panuntunan
sa pagnenegosyo.
PY
II. LAYUNIN:
1. Nalalaman ang ibat ibang mga regulasyon at kautusan ng
pamahalaang lokal kaugnay sa napiling negosyong pang serbisyo
at produkto
O
2. Napahahalagahan ang pagtupad sa regulasyon at kautusan ng
pamahalaang lokal kaugnay ng napiling negosyong panserbisyo
at produkto
C
3. Naisasagawa ang ibat ibang regulasyon at kautusan ng
pamahalaang lokal kaugnay sa napiling negosyong panserbisyo
at produkto
D
III. PAKSANG ARALIN
Paksa: Mga Regulasyon at Kautusan ng
E
Pamahalaang Lokal Kaugnay ng Napiling

Negosyong Panserbisyo at Produkto
EP
Sanggunian: Aralin 21 K-12-EPP4IA Oj11

Kagamitan: tsart, larawan
IV. PAMAMARAAN:
D
A. PAGGANYAK
1. Magpaskil ng larawan ng sumusunod na may namimili at
nagbebenta:
a. Botika
b. Panaderya
c. Sari-sari store
d. Bilihan ng Pagkain
e. Pampasaherong Tricycle
2. Bigyan ng panuto sa pagbibigay ng sariling kuro-kuro batay sa

kanilang namasdan sa larawan:
254
B. PAGLALAHAD
1. Bakit mahalagang nakauniporme ang mga nagtitinda?
2. Bakit iisa ang kulay ng tricycle at nakapila sila sa pagsasakay
ng pasahero?
3. Sa paanong paraan isinisilbi ang pagkain sa isang fast food?
Ipabasa sa mga mag-aaral ang araling ito na nasa LM.
Mga Kautusan at regulasyong lokal sa pagpapatayo ng isang
negosyo
1. Kumuha ng permiso sa napiling negosyo para sa operasyon
PY
Permit sa Baranggay
Permit sa Bayan/Munisipyo
Permit sa Siyudad
Permit sa DTI
2. Magkaroon ng Sanitation at Health Permit kung ang negosyo
O
ay may kinalaman sa pagkain.
Kantina Restaurant
Karinderya
C Turo-turo
D. PAGLALAHAT
Sa isang negosyong panserbisyo, dapat na sumunod ang mga
D
negosyante sa mga regulasyong itinakda ng ating pamahalaan.
V. PAGTATAYA:
E
Tseklist OO HINDI
EP
1. Kailangan ba ang lisensya sa pagmamaneho?

2. Dapat bang nakauniporme ang mga nagtitinda?
3. Puwede bang magtinda nang walang permit?
4. Kukuha ka ba ng tauhang walang alam sa
D
serbisyo?
5. Dapat bang malusog ang mga tindera?

Sumunod sa mga regulasyon na ipinatutupad ng pamahalaan upang
maiwasan ang aberya.
VII. KARAGDAGANG SANGGUNIAN:
Basahin: Tingiang Pangangalakal Umunlad sa Paggawa
255
Unit Test- (Unit 1)
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot.
1. Ang dalawang sistema ng pagsusukat.
1. Ingles 3. Metrik
2. Filipino 4. Visayan
a. 1 at 2 c. 1 at 4
b. 2 at 3 d. 1 at 3
2. Ang ________ ay ginagamit na panukat sa kapantayan ng isang
tabla.
a. ruler c. eskwala
b. t-square d. tape measure
PY
3. Ginagamit ang __________ sa pagsukat ng kapal, lapad, at haba
ng isang tabla.
a. ruler c. eskwala
b. steel rule d. pull-push rule
O
4. Ibang tawag sa talampakan.
a. pulgada C c. sentimetro
b. metro d. piye
5. Uri ng linya na ginagamit sa paglalarawan ng bahagi ng drawing
na di-nakikita.
a. _ _ _ _ _ _ _ _ _ c. ______________
D
b. d.
6. Ang 54 na pulgada ay katumbas sa isang _______________.
E
a. piye c. yarda
b. metro d. talampakan
EP
7. Malalaman mo ang sukat ng kapal, lapad, at haba ng larawan sa

pamamagitan ng linyang _________.
a. hidden line c. break line
b. dimension line d. border lline
D
8. Ang hugis ng inilalarawang bagay ay ipinakikita ng linyang

__________.
a. reference line c. hidden line
b. extension line d. visible line
9. Maliban sa gamit panukat, alin sa sumusunod ang ginagamit na
gabay sa paggawa ng guhit na pahalang?
a. t-square c. triangle
b. ruler d. protractor
10. Ikaw ay guguhit ng isang isometric drawing, anong kagamitang
pandrowing ang iyong gagamiting gabay sa paggawa ng guhit
pahalang?
256
a. protractor c. triangle
b. t-square d. ruler
11. Alin sa sumusunod ang hindi kasali sa grupo?
a. eskwala c. martilyo
b. ruler d. triangle
12. Kung ang protractor ay gamit panukat sa mga arko at pabilog na
guhit, ano naman ang ginagamit na panukat sa mga guhit at linya?
a. tape measure c. zigzag rule
b. ruler d. steel square
13. Ikaw ay magtatabas o puputol ng kartolina para sa gagawin
mong photo album, ano ang gagamitin mong kagamitan upang
PY
masigurado ang pagkakuwadrado ng papel?
a. eskuwala c. t-square
b. steel square d. meter stick
14. Ang sumusunod ay mga yunit sa pagsusukat, alin ang hindi
nabibilang sa pangkat?
O
a. pulgada c. kilometro
b. yarda d. talampakan
C
15. Kung ang metro ay yunit ng pagsusukat sa sistemang metric, ano
naman ang piye?
a. Espaol c. Pilipino
b. Cebuano d. English
D
16. Ilang metro ang katumbas ng 150 sqm.?
a. 2 c. 1
E
b. 3 d. 4
17. Ikaw ay guguhit ng linyang may sukat na tatlong sentimetro,
EP
dudugtungan ito ng 25 millimetro, ano ang sukat ng linya na iyong

iguguhit?
a. 4 sqm. c. 45 mm.
b. 5 sqm. d. 3 m.
D
18. Ang ( ) ay simbolo ng _____________.

a. piye c. talampakan
b. pulgada d. yarda
19. Anong istilo ng pagtititik ang karaniwang ginagamit sa harap ng
malalaking gusali?
a. Gothic c. Script
b. Text d. Roman
20. Ang pinakamahirap na istilo ng pagtititik ay ____________.
a. Gothic c. Script
b. Text d. Roman
257
Post Test
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot.
1. Sa paggawa ng krokis, ginagamit ang __________.
a. lapis c. pentel pen
b. ball pen d. colored pen
2. Sa ginawa mong proyekto, alin sa sumusunod ang dapat na mataas
ang presyo?
a. mataas ang halaga ng materyales na ginamit
b. mura at maayos
c. simple lang ang yari
d. maganda, mura, maayos, at kapaki-pakinabang
PY
3. Napagkaisahan ng magkaibigang Jose at Jun na ipagbili ang
ginawang proyekto. Ano ang dapat nilang pagbatayan sa
pagtatakda ng halaga ng mga ito?
a. uri ng materyales
b. tagal ng paggawa
O
c. halaga ng materyales
d. halaga ng materyales at paggawa
C
4. Magkano ipagbibili ang proyektong ginawa na may kabuuang
halaga na Php100.00 kung ang mark-up price ay dalawampung
porsiyento?
a. Php110.00 c. Php120.00
D
b. Php130.00 d. Php122.00
5. Alin sa sumusunod na gawain ang ginagamitan ng shading?
E
a. still-life painting c. lettering

b. silk-screen printing d. lahat nang nabanggit
EP
6. Sa pagguhit ng mukha ng tao, ano ang unang hakbang na gagawin?

a. shading c. outlining
b. sketching d. lettering
7. Alin sa sumusunod na gawain ang hindi ginagamitan ng shading,
D
basic sketching, at outlining?

a. t-shirt printing c. dress making
b. landscaping d. gardening
8. Dito makikita ang kumpletong listahan ng materyales?
a. talaan ng kasangkapan
b. talaan ng materyales
c. layunin
d. working drawing
9. Alin sa sumusunod ang panuntunan sa pangangalaga ng
kalikasan?
a. itapon ang basura sa tamang tapunan.
258
b. putulin ang mga puno sa kagubatan.
c. gumamit ng paputok sa pangingisda.
d. sunugin ang basura.
10. Ginagamit sa pagsukat ng anggulong hindi nasusukat ng alinmang
triangle?
a. ruler c. metrong tiklupin
b. protractor d. medida
11. Bakit dapat mayroong disenyo ang proyekto?
a. Upang maging gabay sa gumagawa.
b. Dahil ito ay utos ng guro.
c. Para matibay tingnan.
d. Para mukhang mamahalin ang proyekto.
PY
12. Napakahalaga sa disenyo ang ipakita ang tatlong tanawin ng
proyekto na may kaniya-kaniyang sukat. Sa anong paraan ito
magagawa?
a. oblique c. orthographic
O
b. isometric d. metric
13. Alin ang hindi kabilang sa regulasyon at panuntunan ng
pamahalaang lokal sa pagtatayo ng negosyong pangserbisyo at
produkto?
C
a. sanitary permit c. municipal permit
b. barangay permit d. Malacaang permit
D
14. Kung ikaw ay nakatira malapit sa dalampasigan, anong proyekto o
produkto ang iyong magagawa?
a. yari sa kahoy c. yari sa metal
E
b. yari sa kabibe d. a, b, at c
15. Sa pagbuo ng proyekto na mula sa kahoy, gagamit tayo ng ibat
EP
ibang kasangkapan. Alin dito ang makakatulong para masunod

natin ang panuntunang pangkalusugan at pangkaligtasan?
a. Gumamit ng guwantes at apron.
b. Panatilihing malinis at maayos ang kagamitan.
D
c. Gumawa sa tamang lugar.

d. A at B
16. Tuusin ang ginastos at kikitain sa proyektong flower vase.
parte ng niyog - Php25.00
pandikit - Php12.00
barnis - Php23.00
palamuti - Php20.00
259
Ano ang halaga ng proyekto kapag ibinenta na may 15% tubo?
a. Php95.00
b. Php 102.00
c. Php92.00
d. Php87.00
17. Ang sumusunod ay mga paraan sa pagbebenta ng produkto. Alin

ang hindi kasama sa mga ito?
a. Maging magiliw sa mga mamimili.
b. Lagyan ng palatandaan ang bawat uri ng produkto.
c. Ilatag sa ibabaw ng mesa ang mga produktong ibebenta.
d. Ilagay sa bilao ang mga paninda.
PY
18. Ano ang wastong pagkakasunod-sunod ng mga paraan sa pag-
aayos ng produktong ipagbibili.
1. Ihanda ang mga kailangan sa pag-aayos ng mga produktong
O
ipagbibili.
2. Lagyan ng itiketa ang produkto kung magkano ang presyo.
C
3. Isalansan nang maayos ang mga produkto sa loob ng
lalagyan.
4. Linisin nang mabuti ang produktong ipagbibili.
a. 1 2 3 4 c. 1 3 2 4
D
b. 2 4 3 1 d. 1 4 2 3
E
19. Tinatawag na gabay sa paggawa ng proyekto ang _______________.

a. talaan ng materyales c. mga hakbang sa paggawa
EP
b. plano ng proyekto d. layunin sa paggawa
20. Alin sa sumusunod ang mabisang paraan sa paghihikayat ng

mamimili.
a. Maruming paligid ng tindahan.
D
b. Hindi magalang sa mamimili.

c. Maayos at malinis na paninda.
d. Halo-halo ang mga paninda.
260
GLOSSARY
via audio devices
PY
to browse again
O
C
World Wide Web
D
and updated
E

EP
Pangkabuhayan)
closed network
D

data storage device
261
GLOSSARY
and communicate.
system
PY
files
O
a single system
Productivity tools
C
D
E

EP

D

in some way
262
GLOSSARY
PY
O
C
E D
EP
D
263

Epp 4 TG

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Epp 4 TG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng

sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Home Economics Dolores M. Lavilla, Imelda O. Garcia,

Industrial Arts Shiela Mae R. Roson, Roberto B. Torres, at

Industrial Arts Jayson M. Gaduena, Fermin M. Fabella, at

Inihahandog itong Patnubay ng Guro (Teachers Guide) sa mga

aralin. Magiging matagumpay sila sa paggamit nito sa pamamagitan

Entrepreneurship and Information and

Aralin 16 Pag-sort at Pag-filter ng Impormasyon 45

Aralin 18 Pagsagot at Pagpapadala ng Email na may Attachment 51

Aralin 21 Paggawa ng Dokumento na may Larawan Gamit ang 59

I. LEARNING AREA STANDARD

III. GRADE LEVEL STANDARDS

GRADE LEVEL LEVEL STANDARDS

IV. TIME ALLOTMENT

Daily 50mins 50mins 50mins

1.11 nakagagawa ng plano sa pagbebenta ng mga

1.4. napapanatiling maayos ang sariling tindig

1.5. naipakikita ang mabuting pag-uugali bilang kasapi

CODE BOOK LEGEND

Learning Area and

Grade Level Grade 4 Agriculture AG

Tatalakayin sa araling ito ang pamamaraan ng pagbebenta ng mga

Paksa: Surbey ng Produkto sa Pamilihan

Kagamitan: mga larawan ng uri ng paninda

mga hayop? Malaking tulong sa pamilya at sa pamayanan kung ang

Ikaw bilang isang mag-aaral ay dapat tumulong sa wastong

sa tapat ng larawan ang halaga ng bawat isa.

niya inilagay ang karne sa palamigan dahil

Pagkatapos ay isinasalansan ang mga ito

IV. PANIMULANG PAGTATASA:

Ipasagot sa mga mag-aaral ang sumusunod:

1. Pinahahalagahan nang wasto at maayos ang mga produktong

2. Nagpapataw ng halaga sa orihinal na presyo ng produkto.

5. Ang mabababang mamimili ang laging pinapahalagahan.

2. Naibabahagi ang sariling karanasan sa pagbili

Paksa: Ibat Ibang Uri ng Negosyo

IV. PANIMULANG PAGTATASA:

1. Maayos at Malinis na Pananamit palaging maging kaaya-aya ang

VII. PANGWAKAS NA PAGTATASA

VIII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:

na makikita sa pamayanan at ang uri ng kanilang mga paninda.

Alam mo ba kung ano ang kanilang nagawa kung kayat may

Sino-sino ang makapagbibigay ng halimbawa ng mga website sa

5. Mayroon ka bang profile sa Facebook?

6. Anong social networking sites pa ang iyong ginagamit sa

1. Si ____________ang nagtatag ng Facebook, ang pinakasikat na social

8. Ang tatlong websites ay makikita sa _______ ?

9-10. Sino-sino ang nagtatag ng Google?

VIII. PAGPAPAYAMAN NG GAWAIN:

itong kliping. Pangkatin sa apat ang mga estudyante, pumili ng isa at

Kagamitan: larawan ng mga entrepreneur sa ating bansa

IV. PANIMULANG PAGTATASA:

Magpapakita ang guro ng mga larawan ng mga matatagumpay na

Kilala ba ninyo ang mga nasa larawan?

5. PAGTUTUWID SA PAGKAKAMALI Kailangang matuto sa mga

naging maling hakbang at isagawa ang mga pagtatama sa pagkakamali.

May mga maidaragdag ka bang elemento na iyong natutuhan sa mga

Magbigay ng limang aral na maaaring matutuhan sa ibat ibang mga

atin upang makamit ang ating pangarap sa buhay.