You are on page 1of 15

slam ve Kk Kzlarn Cinsel stismar II tirazlarn

Geersizlii
04/05/2010 ulpian

Bu alma Turan Dursun Sitesinin Ke Yazlar Blmnde yaymlanmtr.

Bir nceki yazmda henz menstrasyon dnemine bile girmemi


kk kz ocuklaryla evlenmenin ve cinsel ilikiye girmenin dinen
caiz yani meru olduu hkmnn hangi Kuran ayetlerinden kt
anlatlm ve husus ok sayda farkl tefsir ve fkh kaynaklaryla da
temellendirilmiti. Hal birok slam lkesinde yaanmakta olan
kck kzlarn kocalarnn yatak odalarna teslim edilmesi
gereinin sadece rf, tre, geri kalmlk ve cehalet gibi sosyolojik
koullarla deil ayn zamanda dorudan doruya slam diniyle ilintili
olduu gsterilmiti.

Bu yazmda ise Kurandan kan bu hkm ilerine sindiremeyen baz


Mslmanlarn (din neriyatta, televizyon programlarnda, internet blog ve forumlarnda)
gelitirdii eitli itiraz ve savunma mekanizmalarn ilemeye alacam. Bu szde
argmanlarn bazlar Kurandan bu hkmn kt gereini reddetmeye alrken dier bir
ksm da hkm, birinci yazda gsterildii ekliyle kabul edip mdafa etmeye (yani bunda
eletirilecek birey olmadn gstermeye) yelteniyor.

Aada tek tek ele alnacak bu argmanlar ve verilecek cevaplar takip edebilmek iin
>birinci yazdaki< aklamalarn gz nnde bulundurulmas gerekir.

I. Talk/4 ayeti gerekten de kk olduu iin henz det grmeyenleri kapsyor mu?
1. Talak/4n Lafz Mans
2. ddet ve Gebelik htimali
3. Tefsir Kaynaklar

II. Kzn Rzas

III. Nikahta Denklik art Kk Kzlarn Evlendirilmesine Dinen Engel Mi?

IV. rf/Maruf Kk Kzlarn Evlendirilmesine Dinen Engel Olabilir mi?

V. Halvet Teriminin Fkhtaki Yeri Kk Kzlarn Evlendirilmesine Dinen Engel Olabilir


mi?

VI. Kuran, Evrenselliin Bir Gerei Olarak M Ya Snr Belirlemedi?

VII. ocuklarla Evliliin ve Gerdein Eskiden Normal Karlanyor Olmas Ne fade Eder?

VIII. klim ve Besin Farkll ile ocuk Yata Bir Kz Olgun Olabilir Mi?

IX. Sonu
I. Talk/4 ayeti gerekten de kk olduu iin henz det
grmeyenleri kapsyor mu?

1. Talak/4n Lafz Mans

Birok meal Talk/4n tercmesinde henz szcn kullanm. Fakat ayetin


Arapasnda lafzen (szck olarak) henz kelimesi gemiyor. Dier yandan sorunun meal
kaynakl olmad da belli. nk bizzat Arapa okuyan ve yazan slam alimleri bu ayetin
kk olduundan dolay henz det grmeyen kzlar da kapsadn yazm. nk ayetin
lafz ve mant bunu gsteriyor. stelik ayetin nuzl sebebini tekil eden hadisler de aka
bunun altn izmekte

Ama bu alt balkta tefsirleri, hadisleri bir kenara brakarak nce sadece ayetin salt lafz
mansn ele alalm.

Talk/4
Kadnlarnzdan detten kesilmi olanlarla det grmeyenler hususunda tereddt
ederseniz onlarn bekleme sresi aydr. Hamile olanlarn bekleme sresi ise doum
yapmalaryla sona erer. Kim Allaha kar gelmekten saknrsa Allah ona iinde bir
kolaylk verir.

Bundan da evvel Kurandan bamsz olarak bir soralm: Dii olup da hayz grmeyenler
kimlerdir?

(1) Yallktan dolay hayzdan kesilenler


(2) Henz kk olduu iin hayz grmeyenler
(3) Hamileler

Bu ana (normal/doal) kategoriye bir de patolojik bir durum olarak


(4) hastalktan dolay hayz grmeyenleri ekleyebiliriz.

Talk/4te lafzen geen kategoriler hangileridir?

(a) Hayzdan kesilenler


(b) Hayz grmeyenler
(c) Hamileler

Dolays ile (b), (2)yi her halkrda lafzen kapsamaktadr. Bunun yansra (4) de
kapsayabilir; ama (2)yi mutlaka kapsamaktadr.

Hayz grmeyenlerin lafz mans geni ve kapsaycdr. Salt lafzen baktmzda kk


olduundan dolay henz hayz grmeyenleri de kapsamakta.
Burada sadece ihtiyar olduu iin hayzdan kesilenler kastedilmi gibi bir yorum tutarsz
olur. nk ayet zaten nce hayzdan kesilenlerden, ondan sonra da hayz grmeyenlerden
(ondan sonra da hamilelerden) bahsediyor.

Hayz grmeyenlerden sadece hastalar kastedilmitir gibi bir yorum tamamen keyf ve
gerekesiz olur. nk hayz grmeyenler ifadesi kk olduundan dolay henz
grmeyenleri de lafzen her halkrda kapsamaktadr. Hatt hayzdan kesilenlerle hamileleri
eleyince dii olmasna ramen hayz grmeyenler olarak ilk akla gelen kategori henz
menstrasyon dnemine girmemi kzlardr. Hasta olduundan dolay hayz grmeyenler
atipik, patolojik bir kategoridir.

2. ddet ve Gebelik htimali

Bu sonular yine de iine sindiremeyen bir Mslman yle itiraz edebilir:

ddetin sebebi boanan kadnn, boanmadan sonra gebe olduunun anlalmas


ihtimalidir. Henz det grmeyen kk kzlar da gebe kalamayacana gre Talk/4
bunlar da kapsyor olamaz.

ddet gebelikle de ilgilidir; fakat sadece gebelikle deil.. ddetin dier nemli sebebi de (gebe
kalma ihtimalinden tamamen bamsz olarak) ilikisi sadece akitten ibaret kalmam, belli bir
sklk kazanm iftlerde kesin boanmay zorlatrmak, kocaya iddet sresince tekrar
dnme ve barma mhleti vermektir (Bu da zaten Bakara/228de yazar).

Keza Talk/4te sadece henz hayz grmeyen kk kzlar deil hayzdan kesilmi ihtiyar
kadnlar da geer. Ama hayzdan kesilmi, postmenopozu gemi ihtiyar kadnlar da gebe
olamaz. Fakat buna ramen Talk/4 onlar iin de bir iddet belirlemekte Ayrca yine ayn
ayette zaten gebe olduu bilinen kadnlar iin de iddet belirlenmitir. Demek ki iddet sadece
boanmadan sonra gebe olduunun anlalmas ihtimali ile ilgili deil

Mesel bir adam hayzdan kesilmi, postmenopozu gemi ihtiyar bir kadnla evlenir ve
ilikiye girmeden onu boarsa Ahzb/49a gre iddete gerek olmaz. Fakat ilikiye girdikten
sonra boarsa Talk/4e gre ay beklenir. Her iki durumda da gebe olma ihtimali sz
konusu deildir. Fakat birincide nikah fiilen gereklememi, iliki sadece akitten ibaret
kalm olduu iin iddet gerekli grlmez. kinci durumda ise sk iliki kurulmu olduu
iin iddet konulur.

Ayn ekilde henz kk olduu iin hayz grmeyen bir kzla evlenen bir adam cinsel
ilikiye girmeden kz boarsa yine Ahzb/49a gre iddete gerek olmaz. Ama cinsel ilikiye
girdikten sonra boarsa Talk/4e gre ay iddet beklenir. Yine her iki durumda da gebe
kalma ihtimali olmad halde

Dolaysyla henz det grmeyen kk kzlar gebe kalamayacana gre Talk/4 bunlar da
kapsyor olamaz gibi bir itiraz tamamiyle tutarszdr. nk Talk/4te iddeti belirlenen
kategorinin nde de kadnn boanmadan sonra gebe olduunun anlalmas tehlikesi -
zaten- yoktur.
3. Tefsir Kaynaklar

Talk/4 ayetinin henz kk olduundan hayz grmeyen kzlar da kapsad zaten Kuran
mfessirleri arasnda tartma konusu bile deildir.

Mevdudi, Tefhimul Kuran, Talk/4 (oku)


Blua ermedii iin hayz grmeyen veya baz nedenlerle ge hayz gren ya da
ok byk bir istisna olup da hi hayz grmeyen kadnlar, hayzdan kesilmi kadnlar
gibi talaktan sonra 3 ay iddet beklerler.
Kurann bu aklamasna gre burada Mudhale (kocasyla gerdee girmi) bir
kadnn szkonusu olduuna dikkat edilmelidir. nk eer mbaeret olmasayd
iddet szkonusu olmazd. (Bkz. Ahzab: 49) Bu yzden henz hayz grmeye
balamam kzlarn iddetinin beyan edilmesinden anlaldna gre bu yataki
kzlarla evlenmek ve kocalarnn kendileriyle cinsel ilikide bulunmas caizdir.
Dolaysyla Kurann caiz grd bir davran hibir Mslmann
yasaklamaya hakk yoktur.

Taberi, Taberi Tefsiri, Talk/4 (oku)


yet-i kerimede Hi adet grmeyenler de byledir. buyurulmaktadr. Bundan
maksat kk yata evlenen ve zifafa girdikten sonra boanan kadnlardr.
Bunlar adet grmedikleri iin iddetleri aylarla llr; bu da 3 aydr. Nitekim
Sddi, Katade ve Dehhak bu ksm ayn ekilde izah etmilerdir.

mam Kurtubi, el-Camiu li-Ahkamil-Kuran, Buru Yaynlar: 17/437-438.


Asla ay hali olmayanlar ile kastedilen kk yatakilerdir. Bunlarn da iddetleri
aydr. Buna gre haber hazfedilmitir. Bu durumdakinin iddetinin ay hesab ile
yaplmasnn sebebi bunda adetin olmaydr.

mer Nasuhi Bilmen, Kuran Tefsiri, Talk/4 (oku)


Ve o kadnlar ki altm veya elli be yanda olduklar iin hayzdan kesilmiler veya
pek gen olduklar iin henz hayz grmee balamamlardr. Eer bunlarn
boandklar vakit iddetleri hususunda pheye dm iseniz biliniz ki onlarn
iddetleri 3 aydr. Bu kadar mddet bekleyince kendilerini boam olan kocalar ile
balar tamam kesilmi olur; artk bakalar ile evlenebilirler.

Seyyid Kutub, Fizilalil Kuran, Talk/4-5 (oku)


Boanma sonras bekleme dneminin sresine ilikin bu snrlandrma hayz
grmeyen, bir de hamile olmayan kadnlar iindir. Hayz grmeme durumu hem
hayzdan kesilmi kocam kadnlar hem de yann kklnden veya bir
hastalktan dolay henz hayz grmeyen kadnlar kapsyor.

bn Kesir Tefsiri, Talk/4


Henz det yana erimemi olan kk kzlarn da detten kesilmi hanmlar gibi
ay iddet bekleyeceklerini bildiriyor.

Fahruddin Er-Rzi, Tefsir-i Kebir Meftihul-Gayb, Talk/4


Bunlarn iddetleri 3 aydr.. ayeti nazil olunca da birisi ayaa kalkarak Ey Allahn
Resul.. Peki hayz grmeyecek derecede kk olanlarn iddeti ne kadardr?
deyince Henz adetini grmemi bulunanlar ayeti nazil oldu.. Ki bu, Bunlar
da hayzdan kesilmi yal kadnlar gibi olup iddetleri 3 aydr. demektir.
Prof. Dr. Muhammed Mahmud Hicazi, Furkan Tefsiri, lim Yaynlar, Talk/4
Ya kk olduundan tr hayz grmemekte olan kadnlara gelince bunlarn
da iddetleri ayn ekilde 3 aydr.

Vehbe Zuhayli, et-Tefsirl-Mnir, Risale Yaynlar, Talk/4 (oku)


Henz bul ana gelmemi olanlarn iddeti de hayz an gemi olanlar gibi 3
aydr.

Ebl-Leys Semerkandi, Tefsirl-Kuran, Talk/4 (oku)


Sizden birisi detten kesilmi bir kadn alr da iddetinde phe ederse onun bekleme
mddeti 3 aydr. Bunu iiten bir sahabi ise yle sordu: Ya Rasulallah! Bala
olmam bir kzn iddeti ne kadardr? demesiyle de yetin devam geldi. Onlar
da detten kesilmi kadnlar gibi 3 ay bekler.

Muhammed Ali Es-Sabuni, Safvett Tefasir (Ensar Neriyat), Talk/4


Ayn ekilde kklnden dolay hayz grmeyenlerin iddeti de 3 aydr.

Elmall M. Hamdi Yazr, Hak Dini Kuran Dili, Talk/4 (oku)


Bunlar gerek 17 yandan kk olup henz blua ermemi olduklarndan dolay
hayz grmemi olanlar ve gerek blu yann en st snr olan 17 yan gemi,
binaenaleyh ya itibariyle blua ermi olduklar halde det grmeyenleri
kapsamaktadr.

Ali Kk, Besairul Kuran, Adm Yaynevi, Talk/4


Yallklarndan dolay hayzdan kesilmi, hayzdan midi kesilmi, hayz grme
dnemi bitmi ve henz hayz grmemi, hayz grecek yaa gelmemi kadnlarn
iddetleri hususunda bir pheye derseniz bilesiniz ki onlarn iddetleri 3 aydr.

Celal Yldrm, lmin Inda Asrn Kuran Tefsiri (Anadolu Yaynlar), Talk/4
Ubey b. Kb (R.A.), Peygamber Efendimize: Ya Reslallah! Kadnlarn iddetiyle
ilgili ayet inince Medineli baz kiiler Ayhalinden midi kesilenle henz ayhali
olmayan kadnlarn ve bir de hamile kadnlarn iddeti hakknda Kurnda bir
aklama ve hkm yoktur! diyorlar. Bu hususta ne buyurursunuz? diye sorunca
ilgili yetler indi.() Ya kk olduundan henz ayhali grmyorsa o da
boandktan sonra 3 ay bekler.

Konyal Mehmed Vehbi, Byk Kuran Tefsiri (dal Neriyat), Talk/4n tefsiri
(oku)
Yani elli-ellibe yan tecavz etmekle (gemekle) hayzdan ve ocuktan midi
kesilmi meyus ve yal olan kadnlara ve henz sinn-i rde bali olmam sabiyye
olanlara talk verip de iddetinde ekkederseniz onlarn iddetleri eer talk ayn
bidyesine tesadf ederse o ayn ibtidas ve ayn ortasna tesadf ederse gn hesabiyle
3 aydr.

Grld gibi farkl asrlarda yaam, farkl milletlere, mezheplere, kltrlere ait, kimisi ilk
Kuran mfessirlerinden olan kimisi amzda yaayan, ilerinde Trkiye Cumhuriyetinde
Diyanet leri Bakanl yapm olann da bulunduu bunca tefsir alimi Talk/4n henz
kk olduundan dolay det grmeyen kzlar da kapsadnda hemfikirler.
Sonu olarak Kuran hari hibir kaynak kabul etmeyip ayetin sadece lafzna da baksak, ayetle
ilgili rivayet edilen hadisleri de incelesek, alimlerin grlerini de alsak sonu ayn: Talk/4
henz kk olduu iin hayz grmeyen kzlarn boanma durumunu da dzenliyor.

II. Kzn Rzas


Henz det bile grmeyen kk kzlarn evlendirilmesini masum gstermek iin ska
getirilen savunmalardan biri de slam Hukukuna gre evlenenlerin rzasnn art olduu
iddiasdr. Bu iddia birazdan kaynaklaryla gsterilecei gibi zaten yanltr. slam Hukuku
bula girmemi kk kzlarn rzas olmadan evlendirilmesine msaade eder. Ama bu
yanl iddia doru olsayd bile meseleye bakmz nasl deitirebilirdi ki? Sz konusu olan
7-14 ya aras kk kzlar!..

Ama slam Hukuku kzn rzasn gerekli de grmyor zaten. Konuyla ilgili baz ayrntlarda
mezhepleraras gr ayrlklar olsa da bir hususta drt mezhebin alimleri de hemfikir: Eer
kz hem bula girmemi hem de bakire ise babas veya dedesi kzn rzas olmadan da
evlendirebilir. stelik -ayet evlendiren baba veya dedeyse- kzn daha sonra bula erdiinde
nikah feshetme gibi bir hakk da yoktur!

El-Mavsili, El-htiyar
Eer bunlar evlendiren veli baba veya babann babas ise bula erdiklerinde
nikhdan dnme muhayyerlikleri yoktur. nk baba ve babann babas velayetleri
altndaki ocuklarn menfaatine ar derecede dkn ve onlara kar ok
efkatlidirler. Byle olunca da bunlarn o ocuklar iin yaptklar nikh akdi sanki o
ocuklarn kendileri yapm gibidir. ()
Eer veli bu ikisinden bakas ise bula erdikleri zaman nikh devam ettirip
ettirmemekte muhayyerdir. Sonra bakire bula erdiinde nikhlandn renirse
susmas, evlilie raz olmas demektir. (). Gerdee girdikten sonra bula ererse
kadnn raz olduunu veya reddettiini ak bir szle ifade etmesi arttr.
- Abdullah b. Mahmd b. Mevdd el- Mavsl, El-htiyar Li-Talll-Muhtar, mit
Yaynlar, (3/42-43), 38. Nikah, Bula Ermeden nce Evlenen Kzn Buldan
Sonraki Hkm (oku)

Kuduri
yle ise eer baba ve dede evlendirirse bali olduktan sonra cayamazlar. Eer baba ile
dedenin gayrisi evlendirmise bali olduu zaman her ikisine de hrriyet vardr.
sterseler nikh devam ettirir isterse bozarlar.
- Ahmed Ebul-Hasan el-Kuduri el-Badadi, Kuduri, 4. Blm, Nikah bashsi (oku)

Mlteka El-Ebhur
Eer baba ve dededen bakas (veli) olursa (kk kz ve olan) akl bali olduklar
veyahut bali olduktan sonra nikhlandklarn bildikleri zaman (o nikh kabul veya
red hususunda) muhayyerdirler.
- Mlteka El-Ebhur, 1. Cilt, 2. Blm, Nikahda Veliler. E Ve Denklikler Bab (oku)

Seyyid Sabk
Yukardaki hkmler akil bali olanlar iindir. Kklere gelince.. Kendi izni olmadan
babas ve dedesi tarafndan evlendirilebilirler. nk ocuun gr olmaz.
Seyyid Sabk, Fkhus-Snne, 38. Nikah, 9.26.6. Kklerin Evlendirilmesi

Prof. Dr. Celal Yldrm


Velileri, babalar ya da dedeleri olan kk kz ve erkek ocuklar ergen olunca yaplan
nikh feshedemezler. Baba ve dededen baka velilerin yapt nikh bozmakta
serbesttirler.
- Celal Yldrm, Kaynaklaryla slam Fkh, Nikah, Bakasna Nikahlanan Kkler
Ergen Olunca Nikh Feshedebilirler Mi? (oku)

Grld gibi slam Hukukuna gre -ve Hanefi mezhebinde bile- ergen olmayan, bakire
kzlar baba veya dedeleri tarafndan kendi rzalar olmadan da evlendirilebilir ve kzn ergen
olunca nikah feshetme gibi bir yetkisi de olmaz.

Kurandan baka kaynak kabul etmem diyenlere gelince Tm bu fkh itihadlarn bir
kenara atsak bile bula girmemi kzlarn evlendirilmesinde (ki bunun caiz olduu
Kurandan kyor) kzn rzasnn hangi Kuran ayetine gre art olduunu gstermeleri
gerekir. Byle bir ayet gsteremeyeceklerdir ama bunu da grmezden gelsek ve kzn
rzasnn dinen art olduunu varsaysak bile henz bali bile olmam kk kzlarn rzasnn
evlilik gibi nemli bir meselede ne denli geerli olduunu sormak lazm. Birok ar fiili ve
hukuki sorumluluklar beraberinde getirecek bir karar -rnein- 9 yanda, henz bali
olmam bir kzn vermesi kabul edilebilir mi? stelik kzn ailesi ok istedikten sonra -
mesel- 9 yanda bir kz hi de fazlaca zorlanmadan, tatl yollarla ikna edebilecektir her
zaman.

Sonu olarak: slam Hukukunda bali olmam, bakire kzlar baba ve dedeleri tarafndan
kendi rzalar olmadan da evlendirilebilir. Ama bunu kabul etmesek ve kendimizce kzn
rzasn dinen art kosak bile 7-14 ya arasndaki kk kzlarn rzasnn olup olmamasnn
bu meselede ok nemi de yok zaten. Rzas arttr dense bile slam dininin henz bula
girmemi kk kzlarla evlenmeye ve cinsel ilikide bulunmaya msade ediyor olmas daha
ho karlanamaz.

III. Nikahta Denklik art Kk Kzlarn


Evlendirilmesine Dinen Engel Mi?
slam Hukukunda nikh akti iin evlenecek eler arasnda denklik (kefet, kfv) art
konulmu. Buradan hareketle baz Mslmanlar yle bir itiraz gelitiriyor:

slama gre nikahn bir art da elerin denkliidir. Bu olmazsa zaten nikh olmaz.
Dolaysyla henz bula girmemi kk kz -mesel- 40 yanda adamla
evlendirilemez.

Bu szde itiraz birok adan yanl ve tutarsz..

(1) Bu iddia doru olsa bile (ki yanltr) kk kzn ancak babas-dedesi yanda biriyle
evlendirilmesine engel olabilir. Fakat rnein 8 yanda bali olmam bir kzn szgelimi 17
yanda bir genle evlendirilmesine mni olamaz.
(2) Ayrca denklik art zaten elerin yan kapsamyor! Nikhta denklik art slam
Hukukunun bir messesesidir ve dorudan Kuranda yer almaz. Dolaysyla bu messeseyi
ne srenler mecburen denklik artnn slam Hukukundaki yeri ve konumunu baz almak
durumundalar. slam Hukukunda ise denklik sadece be alanda art koulmutur: 1) Nesebte
(Soyda), 2) slamda, 3) Hrriyette, 4) Malda ve 5) Hrfette (Sanat, Ticret, Ziraat Gibi
Geim Vstalarnda). Buna ek olarak baz slam Hukukular altnc art olarak 6) Diyanette
(Dine olan ballkta) denklii de art komular.

stelik bu artlar slam Hukukunda sadece kadnn erkekten stn olmamasn ngrr. Yani
denlik aslnda tek tarafl dnlmtr. rnein hr kadnn kle ile evlendirilmesi doru
deildir fakat hr erkek kle kadn nikhlayabilir. Veya zengin kadnn fakir erkekle
evlendirilmesi ho deilken zengin erkek fakir kadnla evlenebilir.

Fetevay Hindiyye
Nikhta erkek tarafnda kefaet aranr. Yani erkein aada aklanacak olan
hasletlerde alaca kadna denk veya ondan daha stn bulunmas nikhn
lzumu bakmndan gereklidir.
()
Kefaet (= Denklik) esasen u 6 yerde aranr:
1- Nesebte denklik
2- slmiyette denklik
3- Hrriyette denklik
4- Malda denklik
5- Diyanette denklik
6- Hrfette (= Sanat, Ticret, Ziraat Gibi Geim Vstalarnda) denklik
- Fetevay Hindiyye, Aka Yaynlar, Nikh, 5. Nikhda Kefaet (= Denk Olma) (oku)

El Mavsili
Nikhta denklik esastr. Denklik kadnlar hakknda lazm olduu iin erkein kadna
denk olmas esastr. Zira erefli kadn hakir bir erkein yatana girmekle utan
duyup fkelenir. Ama erkek byle deildir. nk kadn yatana alan odur.
Bunun dayana da u hads-i erftir: Bilesiniz ki, kadnlar ancak velileri
evlendirebilirler ve kadnlar da ancak denkleri olan erkeklerle evlensinler.
Umumiyetle nikhn maslahatlar ancak denk olan eler arasnda tamamlanr. Nikhn
maksadnn tamamlanmas iin erkein kadna denk olmas arttr. Erkein kadna
denk olmas u 5 yerde aranr:
1- Soyda denk olmak
2- Din ve takvada denk olmak
3- Sanatta denk olmak
4- Hrriyette denk olmak
5- Malda denk olmak
- Abdullah b. Mahmd b. Mevdd el- Mavsl, El-htiyar Li-Talll-Muhtar, mit
Yaynlar (3/51-55), 38. Nikh, Evlenmede Taraflarn Denk Olmalar (oku)

Drt Mezhebe Gre slam Fkh


(Denklik gereken alanlar)
1. Din Veya ffet Ya Da Tekva: ()
2. slam: ()
3. Hrriyet: ()
4. Soy (Nesep): ()
5. Mal Veya Zenginlik: ()
6. , Meslek Veya Sanat: ()
- Camisab zbek, Drt Mezhebe Gre slam Fkh, Ravza Yaynlar, (4. Cilt, 2.
Blm), 55. Blm (oku)

(3) Ayrca, slam Hukukundaki denklik art zaten nikhn olmazsa olmaz deildir; sadece
kendinden aa biriyle evlenen veya evlendirilen kadna veya kadnn ailesine nikh
feshetme ile onaylama arasnda tercih hakk (muhayyerlik) ngrlmtr. Yani denklik
olmasa bile eer tercih hakkna sahip olanlar nikh onaylarsa nikh dinen geerlidir.

Camisab zbek, Drt Mezhebe Gre slam Fkh


Denkliin kadnn ve velilerin hakk olduunda fakihler ittifak etmilerdir. Eer kadn
denk olmayan biriyle evlenirse velileri fesh etmeyi istemeye haklar vardr. Veli de
kadn denk olmayan biriyle evlendirirse kadnn fesh etme hakk vardr.
- Camisab zbek, Drt Mezhebe Gre slam Fkh, Ravza Yaynlar, (4. Cilt, 3.
Blm), 62. Blm, ddet, (Velilik ki Ksma Ayrlr) (oku)

Sonu olarak: Nikhtaki denklik art slamn kk kzlarn cinsel istismarna msade
ettii gereinin eletirilmesine kar sunulabilecek bir argman deildir. nk slam
Hukukundaki denklik zaten be alanda aranr ve bunlarn iinde elerin ya yoktur. Ya
olsayd bile (ki yok) denklik art zaten sadece erkein kadndan stn olmasn, kadndan
daha aa bir konumda olmamasn ngrr. Dolaysyla yal bir erkein kk bir kzla
evlenmesi -denklik art ya durumunu da kapsyor olsayd bile- bu arta aykr olmaz. Bunu
bile es geip ihtiyar adamn kk kzla evlenmesini slam Hukukundaki denklik artna
aykr grsek dahi (ki deil) bu art zaten nikhn mutlak bir koulunu tekil etmiyor; sadece
kza veya kzn ailesine nikh feshettirme ve onaylama arasnda tercih hakk veriyor.
Dolaysyla yal adamn kk kzla evlenmesi bu arta aykr olsayd bile (ki deil) hak
sahiplerinin onaylamas ile nikh dinen yine geerli olurdu.

Tm bunlar da grmezden gelsek ve denlik artn ihtiyarla kk kzn evlenmesine


mutlak mani grsek bile bu art -rnein- 7-8 yanda bir kzn 17 yanda bir genle
evlendirilmesine engel olamazd.

Hangi adan bakarsak bakalm slam kk kzlarn cinsel istismarna izin veriyor
eletirisine kar nikhtaki denklik artn ne srmek tamamiyle tutarsz ve anlamsz bir
savunmadr.

IV. rf/Maruf Kk Kzlarn Evlendirilmesine Dinen


Engel Olabilir mi?
slam Hukuku Kitap, Snnet, cma ve Kyastan oluan drt asli (birincil) kaynan/delilin
yansra birok fer (ikincil) kayna da tanmtr ve bunlardan biri (zellikle Hanefi ve
Maliki fkhnda) rftr (bkz. muhtelif fkh usl eserleri). Kuran ve Snnet tarafndan
dorudan veya dolayl olarak dzenlenmemi -rnein ticar hayatn birok ayrnts, yarg
kurumunun ekillendirilmesi gibi- alanlarda hkm verecek olan slam Hukukular sz
konusu zaman ve meknda hakim olan rf, adet ve teamlleri -Kuran ve Snnete ters
dmedii mddete- esas alarak bir hkme ular.
Bu fkh kaidesinden hareketle baz Mslmanlar yle bir savunma gelitirmekteler:

Evet, Kurana gre henz bula girmemi kk kzn evlendirilmesi genel ve teorik
olarak merudur. Fakat pratikte de meru olabilmesi iin bir de szkonusu somut
toplumun gncel rf ve adetince de meru olarak deerlendiriliyor olmas gerekir.
Bugn Trkiyede bula girmemi kk kzlarn evlendirilmesi rf ve adete uygun
olmad iin bugn Trkiyedeki bu tr bir evlilik slama gre de uygun olmaz.

Bu savunma 2 adan sakat: Birincisi, ierdii iddia doru deil. nk slam Hukukunda
bizzat Kuran tarafndan genel olarak meruluu teyid edilmi bir davran daha sonra rfn
deimesiyle dinen yasakl hale gelemez. kincisi, bu iddia doru olsayd bile (ki yanl)
bundan bu davrann rf ve adetlere uygun olduu lkelerde bugn dinen de caiz olduu
sonucu kar.

Kuran ve Snnetin dorudan veya dolayl olarak ne yasaklad ne de caiz kld davranlar
zamanla toplumdaki rf ve adetlerin deimesi neticesinde fkhen yasakl da olabilir, caiz de.
Ancak caiz olduu bizzat Kurandan kan bir davrann, rfn deimesiyle sonradan
fkhen yasak hale gelmesi slam Hukuku metodolojisinde yeri olmayan bir durumdur.
Dolaysyla Allahn msaade ettii bireyi kul yasaklayamaz gr -slamn kendi
mant ierisinde- doru olan grtr.

Ama yukardaki savunma taktiinin ierdii yanl iddiay doru kabul etsek bile bu, sadece
bula ermemi kk kzlarla evlilii ve cinsel ilikiyi rfen uygun grmeyen blgelerde bu
davrann dinen de yasakl olduunu aklamaya yeter. Ama rnein Yemenin,
Afganistann, Pakistann, Arabistann ou yrelerinde bali olmam kk kzlarla nikh
ve gerdek bugn hal rf ve adetlere de uygun olarak gzkmekte. Dolaysyla yukardaki
savunmay getirenler bu blgelerde bugn kk ocuklarla evliliin ve gerdein slama
gre caiz olduunu da sylemek zorundalar.

V. Halvet Teriminin Fkhtaki Yeri Kk Kzlarn


Evlendirilmesine Dinen Engel Olabilir mi?
Birinci yazda detayl olarak akland, tefsir ve fkh kaynaklaryla da temellendirildii
zere bali olmam kz ocuklaryla cinsel ilikinin meruiyeti Kurann Talk/4 ve
Ahzb/49 ayetlerinden kmakta.

(a) Talk/4te henz hayz grmeyen kk kzlarn boanma durumunda ne kadar iddet
beklemeleri gerektii aklanmakta.
Dolaysyla bu ayete gre henz hayz grmeyen kk kzlarla evlenmek caizdir.

(b) Nuzl srasna gre daha nce gelen Ahzb/49da ise cinsel iliki olmadan boanlrsa
iddete gerek olmad sylenmekte.
Dolaysyla henz hayz grmeyen kk kzlarla cinsel iliki de (kocalar iin) caizdir.
Aksi taktirde Talk/4te bunlar iin iddet belirlenmezdi.

Baz Mslmanlar bu mantksal ilikiyi kabullenmemek iin yle bir itiraz gelitiriyorlar:
ddetin gerekli olmas iin slam Hukukuna gre cinsel iliki art deildir. Karyla
kocann halvet olmas da (yani cinsel ilikiye girebilecek bir sre boyunca drt duvar
arasnda, kapal kaplar ve perdeler ardnda babaa vakit geirmi olmas da)
yeterlidir. Dolaysyla yukarda kurulan mantksal iliki yanltr.

Bu szde argman yukardaki (a)da ifade edilenleri yani bali olmam kk kzlarn
evlendirilmesinin dinen caiz olduunu kabul ediyor; fakat (b)deki Ahzb/49la kurulan
mantksal ilikiye itiraz ediyor. Argmann sahtelii farkl alardan gsterilebilir:

(1) Birincisi halvetin de iddet gerektirdii gr slam Hukukular arasnda ihtilaf


konusudur. rnein Hanefilerin aksine afiiler bu gr benimsememitir. bkz. mam
Nevevi, Minhac, Kahraman Yaynevi, Nikah, ddet (oku)

(2) Hemen aada mantken sakat olduu gsterilecek olan bu argmann doru olduunu
varsaysak bile bundan u sonu kar:

slama gre henz bali olmam kk kzlarla evlenilmesi ve kocalarnn


kendileriyle halvet olmalar (yani drt duvar arasnda, kapal kap ve perdeler
ardnda babaa uzunca vakit geirmeleri) caizdir. Ama cinsel iliki caiz deildir.

Argman doru olsa bile (ki yanl) kan sonu bu olur. Bu ise slam Dininin henz bali
bile olmam kk kzlarn, hibir denetim olmadan kocalarnn ahsi irade ve insafna
terkedilmelerine msaade ettii ve ocuklarn cinsel istismarna tm kap ve pencereleri at
anlamna gelir.

(3) ncs ve asl nemlisi ise, halvetin de iddet gerektirdii grn benimseyen fakihler
bunu bir tedbir ve ihtiyat olarak benimsemilerdir. Ahzb/49un lafzndan sadece cinsel iliki
art kyor. Fakat drt duvar arasnda, kapal kap ve perdeler ardnda cinsel ilikide
bulunabilecek kadar babaa birlikte olan (yani halvet olan) elerin cinsel ilikide bulunup
bulunmadklarna dair ispat sorunu var. te bundan dolay fakihler tedbiren ve ihtiyaden
halvetin de iddet gerektireceini sylemiler. Yani halvet olanlarn cinsel ilikide
bulunmadklarn ispatlamak ilkesel olarak mmkn olmadndan halveti cimaya denk
grmler. Ama her halkrda -ayetin kendisinden de anlald gibi- iddet hkmnn asli
sebebi (illeti) cinsel ilikidir. Halvet ise sadece ispat sorunundan ve halvet olan kar kocann
cinsel ilikide de bulunmu olacana dair oluan kuvvetli ihtimalden dolay cinsel ilikiye e
grlmtr. Dolaysyla Talk/4 ve Ahzb/49dan her halkrda kklerle cinsel ilikinin
meruiyeti kmakta. Zira hkmn asli sebebi budur.

Kurandan baka kaynak kabul etmem! diyen Mslmanlar ise bu sakat savunmay zaten
ne sremez. nk halvetin de iddet gerektirdii, sadece baz fakihlerin ihtiyaden koyduu
bir hkmdr. Ayetin kendisinde yalnzca cinsel iliki geer.

VI. Kuran, Evrenselliin Bir Gerei Olarak M Ya


Snr Belirlemedi?
Dier bir popler savunmay u ekilde ifade edebiliriz:
Evlilik ve cinsel iliki ya zaman ve mekna gre deiebilir. Nitekim bugn bat
devletlerinde bile hukuken farkl alt snrlar ngrlmekte. Oysa Kuran kyamete
kadar yaayacak olan tm toplumlara gelmitir. Bu yzden mutlak bir alt snr izmesi
Kurann evrenselliine yakmazd. nk Kuran her zaman ve meknda
uygulanabilir olmal. Kuran nikh ve cima iin bir alt snr izmemitir ve bylece
Kurana uymak isteyen her toplum kendi zaman ve meknnn anlay ve koullarna
en uygun snr izebilmektedir.

Bu argman da yine birok alardan tutarsz ve yetersizdir. Hereyden nce burada konu
edilen, Kurann evlilik ve/veya cinsel iliki iin herhangi bir alt snr belirlemi olmamas
deildir sadece. Bir nceki yazda gsterildii gibi kk olduundan dolay henz hayz
grmeyen kz ocuklaryla evlenmenin ve cinsel ilikide bulunmann caiz olduu bizzat
Kurandan kmakta. Eletirilen husus herhangi bir dzenlemenin yok olmas deildir; var
olan dzenleme eletirilmektedir.

Dier yandan Kuran evrenselliin bir gerei olarak hibir alt snr getirmemi ki her toplum
kendi koullarna en uygun dzenlemeyi yapabilsin diyen bir Mslman -rnein-
Afganistan, Pakistan, Yemen gibi lkelerde var olan dzenlemeyi de, orada yaayan bali
olmam kk kzlarla evleniliyor ve cinsel ilikiye giriliyor olmasn da Kuran asndan
eletiremez.

stelik Kuran zaten evrensellikten bsbtn yoksun tonlarca dzenleme ve mutlak snrlarla
dolu.
rnein Kurana gre erkek (ayn anda) en fazla drt kadnla evli olabilir. Buradaki soru
neden erkein (ve neden sadece erkein) slama gre birden ok ele evlenebildii deil;
soru, neden mutlak snrn drt olduu. Diyelim ki baz toplumlarda, baz koullarda erkein
birden ok kadnla nikahl olmas gayet makl bir durum olabilir. Ama neden son snr drt;
niin deil, be deil de tm zaman ve meknlar iin drt? Mesel baz sebeplerden tr
belli bir toplumdaki nfus dalm dengesiz seyretmi ve fiilen bir erkee 5-6 kadn dyor
hale gelmi olabilir. Neden kyamete kadar yaayacak olan tm toplumlar iin gelen bir
kitapta mutlak snr olarak drt belirlenmi olsun ki?

Veya Nisa/11, 12 ve 176 ayetlerinde son derece detayl olarak len kiinin malnn nasl
bltrlecei dzenlenmekte. Tek tek anneye u kadar, babaya bu kadar vs. eklinde
ayrntl hkmler konulmu. Neden kyamete kadar yaayacak olan tm toplumlar iin
ekonomik, sosyal, kltrel, demografik artlar ne olursa olsun, mutlaka bu oranlar emredilsin
ki? rnein tbbn gelimesiyle bir toplumda ortalama yaam sresi byk oranda uzayabilir;
ekonomik artlardan tr devletin yallar iin ayrabildii yardm ve emekli cretleri
yetersiz kalabilir ve dolaysyla mirastan dede ve ninelere biraz daha fazla pay vermek uygun
grlebilir (ki bunun iin dier hak sahiplerinin oranndan biraz eksiltmek gerekir). Ama
Kuran kyamate kadar yaayacak olan tm toplumlara mutlak oranlar emretmi. Evrensellik
bunun neresinde?

Bunun gibi sayszca alanda son derece teferruatl dzenlemeler getiren, mutlak snrlar izen,
-stelik rnein- kiinin kendi z annesiyle, kzyla veya kz kardeiyle evlenmesini zel
olarak ayetle yasaklamay da ihml etmeyen bir Kuran varken nmzde Kuran,
evrenselliin bir gerei olarak evlilik ve cinsel iliki iin bir alt snr getirmemitir. gibi bir
aklama olduka gln kalr. Ya olarak olmasa dahi en azndan kzn bula girmi ve
hayz gryor olmas gibi bir snr bile konmam. Ne evlilik iin ne de cinsel iliki iin, ne
herhangi bir Kuran ayetinde, ne de en azndan bir Hadiste
Tam tersine henz bali olmam, det grmeyen kk kzlarla evliliin ve cinsel ilikinin
meruiyeti Kuranda var olan dzenlemelerden kmakta

VII. ocuklarla Evliliin ve Gerdein Eskiden Normal


Karlanyor Olmas Ne fade Eder?
nanmaktan vazgeemeyen birinin ok sktnda getirecei savunmalardan biri de
yledir:

Daha geen yzyln balarna kadar birok Bat lkesinde bile, yasal evlenme ya
ok dkt. Zaman deitike toplumlarn bu gibi konular hakkndaki alg ve
anlaylar da deiir. Dolaysyla 1400 yl nce vahyolunmu bir Kitapta kk
kzlarla evliliin ve gerdein meru grlmesi eletirilemez. O dnemde bu durum
herkes tarafndan, mslman olmayanlar tarafndan da normal karlanmaktayd.

Byle bir savunmay getiren inanr, (muhtemelen) farknda olmadan, aslnda slamn
evrensel olmadn, olamayacan da beyan etmi oluyor. Ne de olsa, toplumlarn alg ve
anlaylar deiebilir ve getiimiz 14 asr ierisinde de bir hayli deimitir. Oysa Kuran,
tam da 14 asr ncesinin alg ve anlaylar balamnda anlaml olabilecek reti, t, emir
ve dzenlemeler getirmi.

Fakat daha nemlisi, burada tartlmakta olan konu, zaten slamn sadece 14 asr ncesi iin
kk kzlarla evlenmeye ve cinsel ilikiye girmeye izin vermi olmas deil, evrensel
olduunu iddia eden Kurann buna bugn de msaade etmesi! (bkz. IV. rf/Maruf Kk
Kzlarn Evlendirilmesine Dinen Engel Olabilir mi?)

Ayrca bu savunmann ierdii ar rlativizmin de tutulur hibir yan yok. phesiz,


toplumlarn ahlaki ve hukuki alglar zamanla deiir, Dnyann bir ucunda normal olan,
dier bir ucunda ayp karlanabilir. Fakat bu saptamadan snrsz bir deer rlativizmi
kmaz.

rnein daha birka yzyl ncesine kadar Batda da, slam Corafyasnda da klelik,
toplumun neredeyse tamam tarafndan gayet normal, doal olarak alglanmaktayd. Kle
anne ve babadan doan ocuk, daha doarken kle olarak, sahibinin emrine tbi olarak
dnyaya geliyordu. Klelii normal karlayan herkes vicdansz ve aklsz deildi, fakat iine
doduu toplumun bu yerlemi, vicdansz ve aklsz algsn devralmt. Kleliin bsbtn
yanl, adaletsiz bir kurum olduunun genel kabul grebilmesi iin, insanln bir hayli yol
katetmesi gerekti. Bugn biz, klelik kurumunu topyekn adaletsiz ve yanl buluyoruz,
Ortaada yaayan ortalama bir insan iin normaldi. yleyse, klelik kurumunun doru veya
yanl olmas (alglanmas deil, olmas!), o dnemin genel anlayna baldr. Birka yzyl
sonra, byk ounluk bunu tekrar normal grmeye balarsa, klelik yine doru bir kurum
olabilir diyebilir miyiz? Hayr, klelik her zaman ve her dnemde yanl ve adaletsiz. Bunun
genel kabul grmesi iin insanln birok aamadan gemesi gerekti, fakat bugn artk bu
dzeye ulatk. Belki u an ngremeyeceimiz olumsuz sreler neticesinde, birka yzyl
sonra insanlk tekrar klelik kurumunu getirebilir. Fakat bu bir gerileme, ktleme,
kazanlm olan bilin dzeyinden d anlamna gelir. Ksacas, kleliin genel olarak
meru ve normal karland dnemlerdeki insanlar bsbtn vicdanszlk ve aklszlkla
sulamak elbette anakronik bir yaklam olur. Ancak klelik, meru grld dnemlerde de
aslen yanl ve adaletsizdi, fakat toplumun genel bilinci henz bu dzeyde deildi (Bu arada,
toplumun neredeyse tamam tarafndan meru grld asrlarda bile, klelik kurumuna
bsbtn kar kan aydn bireyler her zaman vard).

Ayn ekilde, henz bali olmam 7-8-9 yanda bir ocuun evlendirilmesi ve kocasnn
yatana verilmesi de, bir zamanlar belli bir toplumun tamam tarafndan normal karlanm
olabilir. Fakat bu, olayn aslen yanl ve adaletsiz olduu gereini deitirmez.

Kutsal kitaplar veya Tanrnn elisi olduunu iddia eden din kurucularnn hayatn
eletirirken, elbette ayn dnemde yazlm herhangi bir kitaba veya o dnemlerde yaam
herhangi bir insana uyguladmz kstaslar uygulayamayz. Szgelimi ortaada yaayan bir
dnrn klelii veya kadn-erkek eitsizliini veya kk ocuklarn evlendirilmesini
normal karlamasna anlay gsterebilir, onu kendi zamannn kriterleri ile
deerlendirebiliriz (tabii aznlkta da olsa, kendi zamannn kriterlerini kran ve iinde
yaad toplumun tamam tarafndan grlemeyen hakszlklar eletiren gerek aydnlar
ise apayr bir kategoride deerlendiririz). Fakat Tanr elisi olduunu, tm insanla
zamanst, evrensel hakikatler getirdiini iddia eden birini -bu iddialarn ciddiye alrsak-
haliyle sadece kendi zamannn kriterleri ile deerlendiremeyiz.

Henz hayz grmeyen 7-8-9 yanda bir ocukla evlenmek ve cinsel ilikiye girmek, 14 asr
nce de yanl ve adaletsizdi. O dnem Arap Yarmadasndaki toplumun bunu normal ve
meru olarak grmesi, o dnem ve corafyadaki insanlarn bilincinin gelimemi olduunu
gsterir. Birka yzyl ncesine kadar da, Hindistann baz blgelerinde kocas len dul
kadnlarn yaklarak ldrlmesi asrlardr sregelen, gayet normal ve doal bir gelenek
olarak alglanyordu. Henz birka onyl ncesine kadar, Bat toplumlarnda bile kadnlarn en
temel vatandalk haklarndan mahrum braklmas gayet normal karlanyordu. Sonsuz bilgi
sahibi bir yaratc, ayet insanla evrensel hakikatler retmek iin bir Kitap gndermi
olsayd, bu Kitap gnderildii dnem ve corafyadaki hakim olan rf ve anlaylara bal
kalmazd. Kuranda eletirilen herhangi birey iin ama bu, o dnemde normal
karlanyordu savunmas, zaten Kurann byle bir yaratc tarafndan gnderilmemi
olduunun kabuldr.

Btn bunlarla birlikte yukardaki cmleyi tekrarlamak gerekirse: burada tartlmakta olan
konu, zaten slamn sadece 14 asr ncesi iin kk kzlarla evlenmeye ve cinsel ilikiye
girmeye izin vermi olmas deil, evrensel olduunu iddia eden Kurann buna bugn de
msaade etmesi! (bkz. IV. rf/Maruf Kk Kzlarn Evlendirilmesine Dinen Engel Olabilir
mi?)

VIII. klim ve Besin Farkll ile ocuk Yata Bir Kz


Olgun Olabilir Mi?
Bu konuda ne srlen savunmalarn belki de en cahilcesi, iklim ve besin farkllklarndan
dolay baz zaman ve yerlerdeki kzlarn ortalama olarak ok kk yalarda olgun hale
gelebilmesi iddias.

ncelikle, burada konu edilen mesele, zaten somut bir ya deil, Kurann bali olmam,
yani henz det (hayz) grmeyen kzlarla nikah ve cimay meru saymas. Kk olduundan
dolay henz det grmeyen bir kzn evlendirilmesi ve cinsel ilikide bulunulmas ise, o
toplumdaki ortalama bali olma ya ka olursa olsun, ho karlanabilecek bir durum deil.

1400 yl ncesi Arap yarmadasndaki kzlarn ok daha erken yalarda bedensel olarak
kadns bir ekil aldklarna dair de en ufack bir bilgi yok elimizde. Srf Muhammedin
ocuk yataki kzlarla nikhn msum gstermek iin ortaya atlan mesnetsiz bir iddia sadece.
Ama bunun doru olduunu varsaysak bile evlilik gibi nemli bir meselede kz ocuunun
kadns bir bedene sahip olmas tek bana yeterli olmamal, zihinsel olarak da belli bir
olgunlua gelmi olmas -en azndan bu olgunlua ortalama olarak varlan yaa basm
olmas- art koulmal. Ama Muhammed zamanndan gelen rivayetlerden de en eski fkh
kitaplarndan da anlyoruz ki o dnemde evlendirilen kzlar da zihnen ocuktular. Zaten bu
yzden btn fkh kitaplarnda bali olmam kzn henz ocuk olduundan ve iradesinin
hkm olmadndan nikah aktini velisi yapar gibi aklamalar getirilmi. Yani bugn
Yemen, Afganistan, Pakistan veya Arabistandaki kk kzlarn evlendirilmesini yarglamak
ama dier yandan da Muhammed dnemindeki ayn uygulamar eletiriden muaf tutmak
isteyen birok Mslmann kendilerini zorla inandrmaya altklar sebepler doru deildir.
Bugn Pakistanda yaayan -rnein- 8 yanda bir kz henz ocuk ve onunla evlenmek
sapklk. Ama Peygamber efendimiz zamannda 8 yandaki kzlar bedenen ve zihnen olgun
kadnlar gibiydiler gibi bir savunma kiinin kendi aklna tecavz etmesinden baka birey
deildir.

IX. Sonu
Baka hibir kaynak kabul etmeyip sadece Kuran baz alsak da, ayetlerin nzl sebeplerine
dair hadis rivayetlerini incelesek de, genel olarak snnet rivayetlerine bavursak da, farkl
mezheplere ait tefsir ve fkh kaynaklarna mracaat etsek de kan sonu ayn:

slam Dini henz bula girmemi, hayz grmeyen kk kzlarla evlenmeyi ve cinsel
ilikide bulumay meru grmektedir.

Bunun hangi adan bakarsak bakalm savunulabilecek hibir yan yoktur. Gnmzn tm
az-ok gelimi lkelerinde ocuun cinsel istismar, pedofil (sbyanc) eylemler
balklar altnda su saylan ve ar hapis cezalar ngrlen bir davrann, insanlara k
tutsun diye sonsuz adalet sahibi bir yaratc tarafndan gnderildii iddia edilen bir kitapta
meru olmas -inanan asndan- akla ihanet etmeden izah edilebilecek bir durum deildir.

Afak Adal ulpian

You might also like