CI DNG CA THNH NHN

Tc gi: Thu Giang Nguyn Duy Cn

Chia s ebook : http://downloadsach.com/

Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/caphebuoitoi
.
MC LC:
PHI L
TA
PHN TH NHT
I: C\I DNG CA THNH NHN
II: SC TCH KH LC
A. Phn l thuyt
Cng phu dng kh
B. Phn thc dng
a) Kim sot nhng xc ng v tnh cm
1. Th l chn tnh
2. Hiu danh
3. Nng ny
b) Kim sot nhng xc ng v cm gic
III: TH\I V C CH
Cch tp luyn
IV: L
V: NH HNG CA HON CNH
A. nh hng ca hon cnh
B. Tit iu iu ha
VI: PHNG S BT NG
PHN TH HAI
I: TINH THN C LP
II: TRCH NHIM
III: M TH
IV: NG NI SAI
V: TR TNG TNG
VI: C\CH PH\N O\N V S I
KT LUN
PH LC
I. PHNG PH\P TNH TA CA CNG IN
S th ca Cng in
Cn nhc tin sinh pht t mt cch vin mn
Th cch hng v ca tin sinh
Cch sinh hot ng ha vi t nhin ca tin sinh
Tin sinh khng tin c bnh
Tin sinh khng tin c cht
Nhn cch chn khng
Phng php tnh ta
a) Bn v t th
b) H hp
Tm cnh trong khi tnh ta
S dao ng thn th trong khi tnh ta
Thi gian tnh ta
Kt lun
II. IM M CCH NGN
III.
Bn v quyn Ci Dng Ca Thnh Nhn
Cuc tranh lun gia hai nh vn v sc mnh ca tm hn v bo lc
Kt lun
PHI L
Quyn sch ny ti vit n ra trn mi nm, trong hi gi bi mt m Ti khng bao
gi dm ngh n c th xut bn c trong khi nhn loi ang sng php phng bn ming
ni la, n lm le bng n khng bit gi pht no: lng tham dc ca con ngi n cc
Bi vy bn n ci Dng ca Thnh Nhn lc ny khng kho li i lm ci chuyn
nghch i

Th m hm nay, ci Dng ca Thnh Nhn li cn c mt ting di thm su ni

tm hn mt vi bn, tht lm sng li ni lng ti mt i hy vng Ci cao vng ca ti
ch gy c ni lng cc bn s ngng m nhng ci g hay p thi. c bao nhiu
cng l lm ri.

Trong ci i bn cht ngho nn ca tinh thn ta, ta khng c cht quyn g thnh
thong phng tm con mt ta xa hn v cao hn na hay sao? Ngi ta s bo: ci Dng ca
Thnh Nhn ch l ci Mng. Vng! Mt ci Mng, m l mt ci Mng tuyt p nh mun
vn mng khc. Ngi ta h chng bo: p nh Mng? Vy ch L tng l g, nu
khng phi l Mng? Ngy no trn th gian ny con ngi ht eo ui theo mt ci Mng
g na ngy y cuc tin ha ca loi ngi cng s dt hn, m i sng ca mi mt
ngi ca chng ta cng n lt lo v v nh nc c. Min l Mng ca ta ng phi l o
Mng th thi. Nhng nu ci Dng ca Thnh Nhn c nhng ngi trc ta h
thnh tu ri, thi sao c th gi l o Mng c, trong khi Ta cng l Ngi nh h?

Thu Giang NGUYN DUY CN

Si thnh, ngy 13 thng 8 nm Nhm Ng (1942)

Ch m ngi xa gi l ho kit t phi c kh tit hn ngi.

Nhng, nhn tnh c ch khng th nhn c. Bi vy, k tht phu gp nhc, tut gm
ng dy, vn mnh xc nh. Ci cha gi l Dng.

K i dng trong thin h, tri li, thnh lnh gp nhng vic phi thng cng khng
kinh, v c b nhng iu ngang tri cng khng gin. l nh ch hoi bo ca h rt ln
v ch lp ch ca h rt xa vy.

T NG PHA
Thng nhn gi hu lc;
T thng gi cng.
Nhu thng Cang
Nhc thng Cng.

LO T
TA
Vo khong trng xun nm k mo (1939), trong quyn Thanh D Vn Chung, ti c
vit: Th gii ang cn nhng c nhn siu ng, nhng c nhn c nhn cch hon ton,
nhng c nhn khng cho hon cnh un c, khng cho thi lu li cun, nhng c
nhn c can m suy ngh phn on ly mnh, nhng c nhn ng gia cn dng t bo
bng, vang rn nhng ting la tht ca qun on, ca mt on tru mt ng lc li, m
vn khng bn lon, vng vng gi ng s tnh mnh phi thng ca tm tr Nhng linh
hn t do, nhng tm tnh cng quyt, nhn loi hin thi ang thiu thn, ang i ch.

Nhng , ch l mt hoi bo. Mun o to nhng c nhn nh th, phi lm cch no?
Quyn ny cho ra l tr li cu hi y: thc hnh ci hoi bo trc kia vy.

c k s nguyn l ct yu, m c tha mn ng cc bn hay khng li l mt iu ti

khng dm mong mi. Trc ht, cc bn nn bit rng quyn sch ny vit ra cho ti nhiu
hn cho cc bn. y l quyn bn v phng php iu luyn phm cch thanh cao nht
ca con ngi, theo l tng ca -ng: nhn cch ca mt con ngi siu thot.

THU GIANG
Si thnh, ngy 22 thng 9 nm 1942
PHN TH NHT
CHNG I: CI DNG CA THNH NHN
c Hnh ca con ngi, du c nhiu th bc no, cng khng ngoi hai loi: t c v
cng hnh.

T c l nhng c tnh n chu v nhn cch ring ca tng c nhn nh: nhn ni,
can m, qu quyt, im m.

Cng hnh l nhng hnh tt ca c nhn i vi ngi chung quanh, nh i vi cha

m, anh em, b con, v chng, bu bn v hn na, vi chng tc v nhn loi

y, ti xin bn v ci t c u tin m cng l cu cnh ca tt c nhng t c

khc, tc l ci t c cn bn a con ngi ln ti bc CH NH]N: tnh IM M.

Bt k l tn gio hay lun l no, nu bn n ch cng cc ca nhn cch, u ly tnh

IM M lm cn bn.

Pht, bn v tm v qui ngi; Lo, ni v v vi im tnh; Nho, lun n ho nhin chi

kh, ton ch vo mt c tnh ni trn: IM M.

IM M l g?

im-m tc l ci tnh nh nh bt ng, thn nhin bnh tnh, khng cho ngoi
vt ng n tm mnh[1]. Ngi im m, tc l ngi lm ch c Tnh dc v ch
ca mnh. Ni mt cch khc, ngi im m, tc ngi t ng khng b ng v
nhng vt khng tng mnh na.

Khng T b vy t Khung, khng cn phng th no thot ra c, bn ly n,

n v ca. T L hi: Phu T lm sao vui c th? Khng T ni: Ngi li y ta ni
cho m nghe Ta lm ht sc ta, trnh ci chuyn ny, th m khng c, khng
phi cn ti ta na, m l ti Tri. Xa Nghiu, Thun khng b c cng nh ta ngy nay
u, chng phi do ni ci ti thn trng ca cc ng y hn ta m c, m l ti ci Mng
ca h khng nh ca ta. Kit, Tr, khng phi ti h ti ba t hn Nghiu, Thun m h b
hi ch v ci Mng ca h khng ging nh hai ngi kia. Ln xung y bin, m khng
bit s giao long, l ci Dng ca bn chi li. Vo rng m khng bit s h bo, l
ci Dng ca bn th sn. Thy gm bn m khng bit s, xem t nh sanh, y l ci
Dng ca ngi lit s. Bit c ch cng thng l Thi, Mng v bt c l vo cnh nguy
him no cng khng bit s, l ci DNG ca Thnh nhn[2]

Ci Dng ca Thnh nhn tc l ch cng cc ca im m.

Tch xa, theo thn thoi Ph tang cc v thn trn ci tri, c mt khi cng tranh
nhau quyn b ch c th gian. Bt k l v no, cng u cho mnh l quyn lc trn ht tt
c Tri t. Cc v thn mi nht nh bu c mt ngi lm trng ti trong cuc thi chi,
coi ai c lm b ch. V trng ti ny, c tr phn on v tnh ngay thng c bit, cng l
ngi cao tui hn ht.

Trong cc v thn, mt v bc ra ni:

- Cc ngi hy xem y, s thy r sc mnh phi thng ca ti nh th no.

Tc thi, mt nh sng chp lnh xng, lin theo , ting sm n vang, lm rung ng
c khng trung, dng nh c th gian u rung rinh sp Cc v thn u ti mt. Lc
by gi, khng cn mt ai cn dm ngh mnh l ngi bt kh xm phm na.

V thn Bo t, bc ra ni: -Sc mnh ca ti, cn gh gm hn na ka. Hy xem di

kia, cnh ng mnh mng lng l.

Ni va dt li, bng mt nc bin dng ln Ban u t t k sng ni gi tung

Nc cng dng, gi cng ln, sng cng to cun cun m m ch thy cn c mt vng
nc mnh mng trng gi Nhng ngn ni cao, sng nh ln rit, khng cn thy mt
Sng cng pht cng cao, gi cng pht cng ln hm he chm ngp n ci tri. Cc v thn
tht sc, cu khn xin tha Thn Bo t vy tay mt ci: sng ln, gi m by gi nc bin
lao xao, sng chy ln tn trn bi ct.
 Cc v thn va tnh tr hon hn, th nghe c mt ging lnh lt ct ln:

Sc mnh khng phi ni s ph trng ca sc bo tn, v n ch c ph hoi m

khng to lp. Sc mnh ci thut khut phc y bng mun ca h. Ngi ta cm v s
du dng m chu khut phc ch khng phi v b khng khip m chu khut phc.

Dt li, v thn m nhc ly ng tiu thi ln mt hi, nh nhng, m i nh th no m

ht thy cc v thn m mn tm thn, nh ngy di Tt c u nh b sc m nhc li cun
vo gic ng thi min.

Nhng c mt v thn thi huyn b, dng nh thn-nhin bt-ng.

V ny khng thy sm st m cho mt.

Sng ba, nc dng cng khng khin gng mt trm tnh ca ng thay i.

M ting nhc du dng, thm trm huyn o kia cng khng cm ng lng ng cht
no c.

V trng ti day qua hi: -Ngi c phi m, ic g khng?

- Khng. Ti thy v ti nghe.

- Ti sao Ngi khng ng lng. Sm n, nc dng khng lm cho qu tim Ngi chao
ng ln sao? Nhc thn, tiu thnh khng lm cho tm hn Ngi xao xuyn sao?

- Ngi lm! Qu tim ti cng p, tm hn ti cng xao.

- Nhng sao gng mt Ngi, ti khng thy l v lo s hay vui sng g c?

- Khng. Ti l im m. Ti l k bit hun luyn cm gic ti, ti l k lm ch

cm gic ti ri. Cn cc Ngi, cc Ngi ch l nhng ngi cn lm ti mi n v chnh cc
Ngi khng th ch tr n.

C ch g lo i ch-tr s vt quanh mnh, trong lc m, mt ting nhc tiu tao cng

lm cho ci tay cm sm st kia phi rng ri nh r lit

Cn ni n uy lc ni g, k c ti o hoc ngi kia, khi thy nc dng, nghe sm n,

cng vn lao nhao lo s nh ai.

Cc v thn, ci mt lm thinh. V trng ti ni tip:

- Quyn b ch l ngi ny. Sc mnh tht, ni tm hn im tnh ca ngi ny!

 Hn c s iu khin s vt, ngi ny kho lo bit iu khin tnh dc ca mnh.

Bt k l mt th lc no, nu cn mt th lc khc nh ng, khng cn gi ng l sc

mnh na. Ngi ny khng ph trng nhng th lc v ch nh th, r l ngi c sc
mnh trn ht. Bt k l nhng m th, nhng dn d no, cng khng lm nao nng tm
hn ngi ny ng. Tri li, ngi ny thy ht, v kho li dng c thy lm ti
mi cho mnh. Nu cc anh em tin cy ni s ph phn ca ti, th ti xin ni tht: V thn
im-m ny l cha t chng ta c thy.

T y n nay, cu ph phn y vn khng sai gi.

Phi, s im m l cha t ca chng ta c thy. o hnh con ngi i n , l

ti ch cng cc ca nhn cch con ngi ri.

Trt mt nn hc thut ca Lo Trang, khng ngoi ci em con ngi n ci im

m ch cc. Ci su xa, cao thng qu, cha phi ch ni ca ti hm nay.

Ti dnh sn cho n mt ni khc.

Mun ln ch cao, phi khi t ch thp. Mun c mt tinh thn bt u, im m nh

cc bc Thnh nhn, trc ht phi bit nguyn nhn khin lng ta hay chao ng s st
S, khng phi l mt chng bnh nan y. Phi c ch, v kin tm th lm g khng t c
nguyn.

Sau y, ti s bn n nhng phng php, t thp ln cao, cho mi mt ngi ca

chng ta u c i n ci tinh thn i dng y.
CHNG II: SC TCH KH LC
A. Phn l thuyt
NGUYN NHN th nht khin cho ta c tnh hay s, l thiu sc khe.

Sc khe, khng phi l sc mnh ca cn ct, mc du sc ca cn ct l hin tng ca

sc khe. Ta phi kho phn bit ch .

Tht vy, c nhiu ngi to ln vm v, nht thi c th vc c trm cn, khng thy mt,
th m gp cht nghch cnh l thy con ngi ca h rng ri, chn nn H nht nh
cheo. Cn ct h to ln, mnh dn, nhng m kh lc h rt km ci sa st.

Sc khe ni s kho tu dng kh lc, ch khng phi ch ni s iu luyn thn th

m thi.

Napolon u phi l mt ngi to ln, mnh m, nhng kh lc ng di do, c khi nh

trn sut ngy ny qua ngy kia, thc sut m kia qua m n, th m tinh thn ng vn
minh mn hot bt lun lun, khng ai snh kp. Sc lm vic ca ng l mt chuyn phi
phm. L nh u? Nh ng kho tu dng kh lc.

Cc bn hn cng c nghe ni n khoa hc kh cng ca ngi Trung Hoa v n . C

nhiu nh luyn kh, nh th, sc mnh v cn ct cng tm thng, nhng, mt ci m
hay mt ci , hoc mt ci ng ca h, cng lm cho ci ngi ca mnh o in ng
ngn y l nh kh lc ca h ht sc y di do.

Ti sao kh lc v sc lc li khc nhau? Kh lc th di quyn thm st ca ci Thn,

m sc lc th di quyn kim tra ca Kh.

y l ch mt php ca khoa hc kh cng, cha phi ch ti ni y.

Kh lc l mi gii gia thn minh v xc tht. Kh lc khng khc no du xng, th cht

nh ci xe, cn thn minh nh ngi cm li vy. Khng kh lc th thn th khng bao gi
tun lnh ni ch ca thn minh.

Him k ni: Ti u c mun s Ti hiu khng c g phi s c. Th sao qu tim ti

p mnh, ri ci s u n trn vo ln c tm hn l ti ta thiu kh lc.
 Sc tch kh lc, ngoi nhng phng php kh cng tng gia n, cng cn c nhiu
cch gi gn cho n ng tn mc v ch.

Gi gn cho n ng tn mc, l phng php tiu cc: cn luyn tp kh cng l

phng php tch cc. y ti ch bn qua phng php tiu cc. Tuy l tiu cc, nhng
cng phi dng cng nh phng php tch cc, c khi cn kh khn hn c trm ln nh
ta s thy sau y.

Tm li, c hai cch sc tch kh lc:

1. Cng phu dng kh;
2. Cng phu luyn kh.

Mt ci tiu cc, mt ci tch cc, mt ci thuc m, mt ci thuc Dng, ta phi cho n

i lin vi nhau mt cch iu ha mi mong c c s thng bng ca sc khe.

y, ti mun cc bn n cng phu dng kh trc ht, v nh cc bn bit,

v phng din tin bc, nu mun giu c, trc phi lo cn kim, ri sau mi lo lm tin
thm. V phng din sc tch kh lc cng mt th.

Cng phu dng kh

Vt cht v tinh thn quan h vi nhau rt mt thit. Mt th cht bc nhc khng bao
gi c ng mt tinh thn dng mnh. Ci l mt iu ht sc hin nhin.

Nguyn nhn lm cho ta hao tn kh lc, l s no ng v ch. Ta nn phn bit cho k

no ng v hot ng. Phm mun thi hnh mt iu g, ta phi quan st c ng ta, ng
cho n c nhng phung ph v ch.

Sng, phi hot ng, nhng khng nn no ng cht no c.

Quay my xe hi l m chy n mt ch no nht nh Ti ni ri, v l li khng tt

my, hao xng v ch. my chy v ch trong lc xe ngh l no ng; my chy
trong lc xe i, l hot ng.

Mt ci ng v ch, v mt ci ng hu ch, l ch phn bit no ng v hot ng.

Trong i ta cn phi kim tra v tr kh mt cch gt gao nhng no ng, nhng

phung ph v li kh lc ta, nu ta mun i n mt tinh thn thanh-sng v t ch.
 Mi mt c ng v ch, nh la ht, ci ct, nhy nht, rn vai, rt c, ra tay ra chn,
nng ny vt chc ton l nhng c ng v ch, ch lm tiu hao kh lc, ch khng b
dng vo u c. Ta nn bit, bt k l mt c ng no, du yu hay mnh, cng u lm
cho kh lc tiu hao.

Vy ta phi ht sc tit kim nhng kh lc hao tn v li y, bn mt n nh bn vng.

mt x kia, rt xa c mt ngn ni rt cao. Trn trin ni, c nhng ng sui chy

rt trong, ban m cng thy nhp nh nh sng di y Ci trng thi c bit y, lm
cho hai ngi l khch i lc vo khu vc y, .

Mun khm ph ci trng thi huyn b y, my ngi ny ly tay m di y v bc ln

mt bm ct xem.

Mt ngi la ln:

- vng y anh.

- Phi, vng.

Ri anh sau ny, vn ngi lng lng suy ngh.

Anh trc, th lo ht ln xung, chi mt hi cho , ng dy, chi tay v th ra,

than:

Tht vy y l cht vng. Nhng m, n c ch g cho mnh. Anh khng thy, vng y,
ch l nhng ci mt rt nh, c thm vo u m ti n cho tn cng v ch.

Anh ngi suy ngh tr li:

- Khng. Mnh phi thng thnh m bn t cht, ri hip li mi nn mt thi ch.

- Thi anh! Ti khng phi em ci i ca ti chn ni chn hoang sn cng cc ny. Ti

mun lm giu mt cch nhanh chng ka. Ngi ta quyt chc vi ti rng ngoi nhng
min bin kia c rt nhiu ging th l, da n rt qu. Anh cng d bit ti l mt tay thin
x, b pht b trng. Ti s bt u i vo con ng ti ni.

- Ti cng bit nh anh vy. Nhng m ti cng bit ci phn s dnh sn cho nhng th
sn mo him v khinh sut, l nh i vo ch y nguy him m khng d trc. Anh nn
bit, ni y l mt ch ng hoang c chy: khng c mt ci sui, khng c mt bng cy.
V du anh c th thu thp ng rt nhiu tm da qu gi n thin kim vn lng i na,
trc khi anh b s i kht n vt ng anh, anh liu c th mt mnh anh ch c kho tng
y m i v ti qu hng x s anh khng?

Ti y, cng l mt tay thin x nh anh. Ti y, ti cng bit ham mun cch lm

nhanh chng nh anh. Nhng m, anh thy khng, ti li vui lng li y, i bn t ming
vng vn, nht nh khng em tm thn ny xng pha trong cuc nguy him, m ti bit
trc, s em li cho ton l nhng iu bt li.

- Anh l mt ngi nht gan.

- Khng, ti l tn ca im m, ti bit suy ngh su xa.

- Cn ti, ti l ngi can m, ti khng cn suy ngh n o g c.

- Anh lm. Anh ch l mt ngi nhit hng nht thi, ngha l mt ngi to bo m thi.

- Vy th anh khng chu theo ti phi khng? Anh s hi hn khi thy ti sau ny dy y
ca qu.

- Than i! Ti vn s s khng thy mt c nhau na, v ti thy trc, anh ln

vo h su vc thm

li mt mnh, sau khi ht sc trm t mc tng, anh ng dy, mt cch qu quyt

t bo: Thi! By gi l ti thi k hnh ng. Anh n cy, b l v lm mt ci chi tm,
v kim nhng cch sng bng hoa qu Anh n r v lm ry lc vng. Mi ngy anh
lm vic mt cch nhn ni, t sm n tra, t tra n chiu khng cht sn lng.

Nay mt cht, mai mt cht v c th mi. Vng ca anh gp li, va mang i, anh mi
ln m tr v qu c.

Ba ngy rng r, sm i ti ngh, anh i gn ti ven bin. Bng xa xa, anh thy dng mt
vt s s Pht nghi, anh ln n th ra mt ng xng ngi gia nhng tm da th l.
Nhn k nhng mnh o qun, cung tn, qu quyt l ca ngi bn c.

C l anh y khng chu ni vi nhng giy v thng kh ca i, kht, nng, lnh, vi

nhng trng hp cu th n vy khn anh, n rnh rp tng chng ng giong rui ca
anh, nhng ci m ngi bn im tnh ca anh trc kia, suy ngh bit trc.
 Tri li, ngi bn ca anh, ngy nay nghim nhin l mt anh giu c hng vn, th
lc rt to tt l th no. Ch v kho im tnh, nhn ni, kho thc hnh nhng nguyn tc
anh d nh: Sc tch Sc mnh.

Ri ra, mi mt ming vn, khng ng k l g: nhng nu hip li mun vn ming y,

n l mt th lc, mt sc mnh khng cn ai l dm xem thng

Nh dng kh, h thu thp kh lc, khng khc no anh bn vng ny.

Mi mt c ng v ch, mi mt dc vng tha thi l mi mt sc mnh tiu hao.

Khng im tnh, th khng bao gi suy ngh su xa cho ng, trc khi hnh ng cho c
kt qu m mn.

Sc tch nhng kh lc tn mc y v ch, l mt yu t chc chn ca Thnh cng.

Nhng khng phi bt k l ai cng lm c, khng phi bt k l ai cng bit khm ph

c nhng kh lc y, v h khng bit phn bit nhng c tnh ca n l g.

Ci c quyn y, ch c nhng tn ca im m l gi c m thi, v cng nh s

im m y, h mi gi c c quyn ny.

Khng im tnh th khng th c c s xt on ng n c.

Khng im tnh, th khng th xua ui c nhng dc vng, nhng ha hn, nhng hy

vng o huyn ca bn ng.

Khng im tnh th kh m lm cho im lng ci ting ku vang ca vt dc, ca t c,

ngha l ca tm lng ho thng v nhit hng cp thi n x y ta vo nhng hnh ng
phi l, ngu kh, l nh.
B. Phn thc dng
Di y l nhng phng php gin d sc tch kh lc.

Mun cho cc bn d nh, v d nhn c nhng mch lc ca my phng php di

y, ti xin tm li i khi nhng iu ni trn.

Trong i ta, c hai li hnh ng: hot ng v no ng; hay l, ni mt cch khc:
hnh ng c thc v hnh ng v thc.

Mt ng, l thc, ph phn l lun; mt ng l v thc v no ng nht thi khng

phi suy ngh g c.

Ngi im m, tc l ngi t ch, ngi bit ly thc m kim sot, iu khin

nhng c ng v thc ca mnh.

Vy, bt u, phi kim sot tng hnh vi vn vt m v tm ca mnh, cho ci Thn

ca mnh thng lm ch c ci kh lc v ci thn th ca mnh.

By lu nay, ta vn hnh ng v tm, tha h cho dc vng mun lm g th lm. C vic ta

bit l phi, nhng dc vng ta khng nghe, ta cng tun theo m lm sai vi ci quyt nh
trc kia ca ta. Ta v tnh cho n lm ch ta mt ln. Mt ln khc cng th v nhiu
ln nh vy Ta cng tng l mt vi cu chuyn nh, nn b qua. Nhng m khng. S
d nc lon, nh nguy thng khng phi l ti quy lut khng nghim hay sao? Chuyn g
cng d di, b qua, tha th Dung tng, l lm mi cho s nghch lon sau ny. Cha dy con
m khng nghim, thy dy hc tr m khng nghim, vua x ti m khng nghim l i
vo con ng dit vong ca th lc v trt t ri vy. Ti khi hu s, vua b ln, cha b khi,
thy b khinh cn u l k lut, l uy th ca k cm quyn. Thn minh ca ta i vi c th
ca ta, cng mt th.

Ta, nn bit, mi mt t bo trong c th ta: khng khc no mi c nhn trong mt x

hi c t chc hn hoi. N c mt tr thc ring, bit tun theo ch ca Thn minh.

Cc bn c nghe ni phng php t k m th ca Cou khng? Cng l li dng ci

thc ca cc t bo v tng ph trong c th ta, gy to sc kho bng s sai khin ca
Thn minh.
 Nhng nh tu Fakir bn n , nhng nh ni cng ca Trung Hoa, c th sai khin tng
ph h n ngng hi th, ngng mu chy cng lm nhiu iu m ngi phng Ty
khng th hiu ni, v chp c sinh l, nh chn sng trm ngy di nc m khng
cht Ci khng phi l hoang ng. N l s tht, v c lm nh bc hc u Ty chng
nhn.

G. Souli de Morant ni: Mi t bo c va tr thc lm vic theo trch v ca n.

Mi mt nhm t bo, mi mt tng ph, cng c mt tr thc hiu bit v phn ng ring,
lm vic theo phn s ca n i vi ton c th. Cc tr thc y, chu di quyn sai s
ca mt thc chung, l Thn minh hay ch.[3]

Nhng nh kh s Trung Hoa, n sai khin tng ph, ni chuyn vi tng ph h, nh

ch ni chuyn vi t. H tp cho tng ph h quen vi k lut ca ch.

Vy, ch ta khng thy nhiu ngi khng au g c, th m thy thuc bo au, l h au

ngay theo li dn d ca nh y s sao? Ci g lm cho h au ? Tr tng tng ca h Tr
tng tng m kin c mi, bin thnh nh. nh, tc l thc.

Theo ]u Ty, ngi ta cho tng ph trong c th ta l v thc. Nhng m, ngi \ ng

li khc. H cho c th ca ta cng c thc, nhng ch l mt thc cn thuc v thin
tnh rt th s. Tr tng tm ra, cc tng ph khc u l nhng nhm t bo c mt tr
thc n n, m tng gan l n n nht. Cho nn, trong cc tng, ch c Tng Tm l d
sai khin, v khn ngoan lanh li hn ht.

Nu thng ngy, ta khng quen tp luyn cho tng ph ta quen vi k lut, vi s tun
mng-lnh ca Thn minh, th khi hu s, n khng nghe theo ta. Ci l l c nhin.

Ta l mt nh k m. Hng ngy, con nga ta ci, ta bo n i bn ng, n c chy bn

ty. Ta cng vn b qua khng k C nh th mi n ngy ng chin, ta bo n chy theo
ta, n khng nghe ci cng khng trch n cho c.

Con trong nh, n mun g c ny, tha h lm g th lm, th khi cn phi nghe theo
mng-lnh ca mnh, n khng nghe, cng khng c g l l na.

Trong mt nc cng vy, m bt k l trong mt x hi no cng th.

Nht l trong k lut ca nh binh, nu qun php khng nghim, th ra trn, nh u

tht .
 y l mt iu ht sc hin nhin, khng cn phi chng dn, ai ai cng u cng nhn.

ng khinh thng vic nh. Nhiu ci nh mi ra ci ln.

Bi vy, trong nhng hnh vi vn vt trong i hng ngy ca ta, ta phi kim tra k
lng, v phi dng thc m iu khin n. Ta phi tp sai khin n t ci n, ci ng,
ci lm

V nh ta mun n ngon. y l c th ta, dc vng ta, n mun s sung sng

Ta phi ly l m suy, v nu thy khng c hi g cho xc tht hy ra lnh cho n ng n.

V mt khi nht nh, du c thm cho my, ta cng khng cho n b qua ci mng-
lnh ca ta. Ta thng c n. N b thua v tun lnh theo ta ri.

C mi mt ci nh nht nh th, ta c tp cho n quen s vng li, th n khi vic ln,

khng bao gi n dm ci.

Ta khng a anh X Thy anh, t nhin ta xy qua ch khc. l ci xc ng n xui ta

nh th: y l ci dc vng ca tm lng t c ca ta n khin ta nh th. Ta hy t bo:
Hy ci v bt tay anh y, v ng ght anh y na, v l v l. Ngi ta, ai cng c
ngh ring ca h, khng quyn no ta bt buc c thy phi c mt mun nh ta, mt thi
nh ta. Lun nh th v cho l phi, ri th hy nht nh khng nghe li cm d ca
bn ng, hy nm tay anh y, v vui v vi ngi ta. Ta thng dc vng ta, v n phi
chiu theo mng-lnh ca ta.

nh, mun m ca s, nhng mnh khng chu mi hoa d l. Bit khng c hi, song v
n khng chiu s thch ca mnh, nn mnh khng chu m ca. Hy i li ca, m toc ra
v hy ng y, ng c chiu th dc ca mnh m t bo: V l m phi s n. N vn
d chu kia m.

C nhiu cch iu luyn tinh thn t ch y. C mt anh hc tr khoa kh cng hi

thy: Vy ch cng phu u tin ca mt nh luyn kh phi nh th no? ng thy ni:
Anh hy nht nh dn c cho tht ngay ngn v lun lun bn tay mt bao th!

- Ri thi sao?
 - By nhiu thi.

Thy hc tr mnh ngi ng ngc, ng thy ni thm:

- Th c lm nh th i. Tuy l mt vic rt d, rt thng nhng m lun lun nh th,

tt anh phi thu bt nhng c ng hp tp, vt chc ca anh. Anh tp lun lun phi
trm tnh, v tuy l mt chuyn nh, ci thn minh anh vn lm ch ci tay anh lun. C mi
mt hnh vi, bt k l hnh vi no, ln nh cng vy, hy tp dn con c cho ngay, v lun
lun bn tay mt. Ti khng cn phi ni g thm vi anh na.

ng i kim nhng vic kh lm, ln lao u khc lm g C nhng chuyn vn vt nh

nht y m lm, ng thy nh m d khinh, v chnh nhng ht ct y hip li mi thnh
bi sa mc

Nu nhng c ng hng ngy m c thi hnh di s kim sot ca thc, th ti khi

gp i s, nh gp phi s khng khip nguy c, ta khng cn phi ni nh anh trc kia:
Ti vn khng mun s, v ti bit khng c g phi s, th m sao qu tim ti p mnh,
m hi tot trn ri th ci s u n trn vo ln c tm hn. Tri li, lc y, nu ta
khng chu s, th c th ta khng dm ci ta Ta vn gi c s im tnh nh thng.
a) Kim sot nhng xc ng v tnh cm
1. Th l chn tnh

Trong cc c ng v thc v hao tn kh lc hn ht, ch c s th l chn tnh l nn

tr kh trc nht.

Bt k l vo trng hp no, tt hn ta hy lng l lm thinh. Ta phi gng sc, v l

mt sc mnh khng phi d g km thc.

V nh ta c c mt tin g l, v mun em tin y m cho ngi bn ca ta hay, ta nn

ngh rng: ni ra, ta s hao ph mt t kh lc v ch. Hy gi n li: ng ni g c. ng t
ra cho ai bit nhng cm tng ca ta, nht l nhng xc ng ca ta i vi d lun chung
quanh: mi mt li ni, mi mt c ng, mi ci ma tay, ma chn v ch m km li
c, l thm cho mnh kh lc .
 ng lng ph kh lc ca ta trong nhng cu chuyn vn vt: bn tn cu chuyn hng
ngy, ph bnh ngi kia k n ng tng l mt v giao thip, chnh l cch bt
nhng c ng v ch cho mnh v cho ngi.

Khi no cn phi ni, th hy ni. Ni mt cch c thc; la lc t li. Phi thay vo

nhng cu ng ngn, nhng cu c ngha. ng ci ly v ch vi ai c. Nu ta bit trc
rng khng ch g cho hai bn, th hy lm thinh, v cho bn ch h phung ph kh lc
ca h; cn ta, ta hy gn gi cng c n li. Nht l ng bao gi v tnh cho ngi ta bt
buc mnh phi ni.

Trong khi ni, ng hp tp, vi vng. Thng thnh m ni. Ni cho r rng, qu quyt.
Trong ngy, hy kim sot v thu rt li ni li c nhiu chng no hay chng ny.

ng lm ln ni nhiu v ni t.

C ngi sut i ni mi, m vn nh cha tng c ni. C k sut i rt t ni, nhng

m ni rt nhiu.

Khng l, Khng T, Gia-T, Thch Ca du ni sut i, cng vn cn l ni thiu Cn lm

k, mt ngy khng ni mt li, m h ni ra ton nhng li v ngha, hoc i gieo s ng
vc, s tan r, s cu th gia con ngi H ni rt nhiu.

Cng ng sa vo thi qu. Nhiu k tm tr su him, h thy hi cho k khc, cng vn

lm thinh. Ci , khng phi h thu nhp kh lc, m h tiu tan kh lc bng s giy v ca
ghen ght, ca c tm. ngoi, thy ha hn, nhng ni trong l sc ph hoi gh gm m
ta khng d. Ci khng ni ca ngi im m, khng c n mt c g c.

2. Hiu danh

Ni nhiu, thng l do ni tm lng t c n xi ta nh th. Ta kim c hi, t

cho chung quanh thy ta l gii, l hay tho mn ci lng t c, hiu danh ca mnh.
Khng phi nhng s phch li, th kch ca bn ng ai cng khoe khoang mnh u! Mt
cch tinh vi, ta tha c hi khen ngi ny, tng ngi kia, nhng rt li, ngi c
khen y l bu bn, anh em hc tr, hoc con chu ta.
 C quan st k chung quanh, ta s thy trong cu chuyn hng ngy, t c ai trnh khi ci
tnh hiu danh y Nht l mnh, phi kim sot cho k li ni, nht nh ng n phi sa
vo xu hng .

3. Nng ny

Bt k l vo trng hp no, ng bao gi l ra v nng ny, bc tc Du phi

ng trc nhng khiu khch thm t, hy gi thi trm tnh. Nn t nh: Nu ta gin
l ta mc k. Bi ta khng va h, nn h mun tr th ta bng cch lm cho ta bc tc,
au n Nht nh, ta khng cho ai li dng v sai s ta nh mt con vt th ng.

Tr ln l nhng xc ng v ch v tnh cm. Ta phi kim sot n cho k, v ty tr n,

ng cho n ln vo cc hnh ng c thc ca ta hng ngy.

Tr xung, bn n cch kim sot nhng xc ng v gic-cm.

b) Kim sot nhng xc ng v cm gic

T tng ca ta s d hot ng, l nh nhng nhn thc ca ng quan. em nhng gic-

cm y m gii phu, l lun l mt iu rt hay cho s t ch ca ta sau ny v nhng xc
ng do ngoi gii gy nn.

Ta nn bit: Hnh thi ca ngoi vt thng lm cho tinh thn bn trong ta bin i. i
vo trong mt qun nc, hay mt n th, mt ta s khng phi tm hn ta c mt cm
gic nh nhau. Vch sn, bn gh, hnh nh, cch b tr ca mt to thnh hay mt dinh th
gy ni lng ta mt cm gic trang nghim tn knh m ta khng th c c khi bc vo
qun nc u lng.

Nu s bt ng xui n cho ta phi chng kin mt cuc n mng hay tai nn gh hn

no, t nhin ta xy mt ch khc l mt c ng khng di quyn ca thc.

Cch n mc, dng i ng ca ngi, khin ta i i vi h, c nhng c ch nh th

ny, hoc nh th kia.

Tri sm, kh lnh bn ngoi lm cho tinh thn ta u oi, bun chn Nhiu vt, r n,
khin cho ta kh chu hay s st C ngi s da cc, su, d mt cch ht sc v thc.
 Khng phi i tm n, nhng nu phi gp n, th hy trn tnh li, ng ngay vo n v
ng s n na. Dng l lun m thng nhng ci c ng v thc .

Nu c s no nhit, n o, xe chy hay my r lm cho thn kinh ta kh chu ng nhn

mt, nhu my, t v bc bi kh chu g c. Hy lng lng nghe ting ci nh my, hay ting
xe chy i! Bn s thy, ri cng khng c ci chi l kh chu na.

Nu c mt hi nng, hi hm, hy tm cch di ci gc lm cho hi thi y i ni khc,

nu ta bit n c hi; bng khng, th ng c s n m bt mi nhn my. Hy t nh: Ta
khng cho ci vt v ngha ny lm no ng lng ta.

n ung, ta a mn ny, ch mn kia. Nu bit mn n y c ch cho ta, nhng ta khng

thch, hy c n mn y v t ni: Ta nht nh khng th dc ta a mun ci iu ta
bit l khng c ch. Ta khng khng dc vng ta lm ch ly ta na. ang khi mt mn
ngon lnh khch ng lm cho ta thm thung nhu di, th m ta li thng c n ngay,
u phi l mt vic d dng. n king c hoc n chay theo cc thy tu, cng l mt li rt
hay tp cch t ch ly th dc ca mnh.

Ton l nhng vic nh nht Tuy vy, cc bn cng nn bit: Mt cc , mt git nc l

nh, nhng nhiu cc , nhiu git nc mi lm nn trng sn i hi; mt bc l vn,
nhng nhiu bc hip li, th ngn dm cng khng xa

Lng Khi Siu, lun v t tr c ni: Phm xa n nay, nhng ngi thnh c
nhng vic v i, u nh thng c mnh mt cch mnh m. Ngi Thi Ty, khng cn
ni n; c nhn cng khng cn ni n; hy ni n nhng k gn y.

Tng Vn Chnh, lc thiu thi, c tt ht thuc v dy tr. Sau nh tm cha ly. Ban
u, tt y thng qut li mnh, kh th tr c, nhng Vn Chnh xem n nh k th,
quyt h cho c n mi nghe. V sau, Vn Chnh git c gic l Hng T Ton, mt tay
anh hng ci th hng c hn 10 nm t Kim Lng. Chnh cng l mt tinh thn y m Vn
Chnh git ng ci tt xu n chim c tm hn hn 10 nm.

H Vn Trung khi trong qun, mi ngy u c Thng gim 10 t.

Tng Vn Chnh khi ti qun mi ngy u vit nht k vi mc, c th vi bi, nh c

mt bn.
 L Vn Trung mi ngy dy sm vit theo Lan nh 100 ch.

Sut i h, ly lm thng thng, ngi thng tnh thy th, h chng cho rng
nhng s tiu tit y khng c lin lc g n vic ln sao? Nhng cc ngi y u hiu
ng rng t ra cc php tc c chng mc, v lm theo lun lun mt cch khng sai
chy, tht l mt s to tt nht ca phm cch con ngi. K kho quan st, u xem xt
mnh lc tinh thn con ngi bng cch y.[4]
CHNG III: THI V C CH
YORITOMO TASHI ch nhng k to bo, phin ng nht thi, nhng k khng t ch v
cng khng chu lo kim sot, ng tr nhng c ch l lng ca mnh, l bn ngi t tng
trn bp gn.

T tng trn bp gn, ngha l g? Vi nhng ngi y, khng cn phi ct vn lm chi

cho nhc Gng mt h l phn nh rt trung thnh nhng tnh cm t tng h.

Nhng s mng, gin, thng, vui, u l ra ngoi gng mt hay dng iu.

Ci bn ng, ci ch thm su huyn b ca h, ch nh mt ci thnh khng cng c,

khng tng ly ai mun ra vo cng thong th. Nhng k nng ni, l nh, khng cn
quan st cng c th hiu c thm tm ca h.

Nhng ngi nh th, khng th m ng s ln. Mun lm vic ln cn phi c

nhng ngi trm mc: vui, bun, mng, gin, khng h bao gi l sc.

im tnh l mt trng thi ca ni gii Bi ta im tnh ni trong, nn b ngoi dng

iu c ch mi thy ng v im lng. Ci l tinh thn nh hng vt cht.

Nhng, vt cht cng nh hng li tinh thn: nhng c ch im m, nu kho gi gn,

cng khin c tm hn trm tnh.

Tr c thn th, c ng ca mnh, l i mt bc kh di trn con ng im

m.

i ban m, nhng k nht thng hay ht gi, ca ht, ra dng iu thn nhin ri th
cng nh m bt s.

Lc ta bun bc chn nn, nu c nm mi mt ch m than th, ri cng s v m

bun bc chn nn thm. Tri li, nu ta phn ng li, ca ht, vui ci tc thi nhng ci
chn, ci bun cng theo ting ci m tiu ma i ht.

Trong qun i, ngi ta cng dng mt phng php y. Mun khu gi s tn knh v
vng li theo mng lnh b trn, ngi ta by ra cch cho cng v thng cng, l
dng c ng b ngoi chi phi b trong.
 Trong nhng cuc hnh l ca cc tn gio, nhng c ng nht nh nh qu, ly, c
kinh, v.v cng u do mt nguyn tc y m ra. Tht vy, nhng c ch khim nhng gy
cho con ngi c mt tm hn khut phc, s st Mun c c tin v lng tn knh, hy
bc vo n th hay cha miu, hy d vo nhng cuc cng l i th ri ta cng s c mt
c tin nh nhng tn chn thnh ca cc tn gio y vy. K no c o m t i nh
th, khng bao lu s khng cn c tin v o ca mnh na. Pascal ni: Hy qu gi v
c kinh i, ri th c tin s n cho anh.

Vy, vi nhng ai mun c mt tm hn im m, hy trc ht gn gi k cng mt

thi trm tnh, th ri s trm tnh s n, trn ngp ni lng mnh khng sai vy.

Ti sao ta khng lo iu luyn tinh thn im tnh ni trong trc, li lo hun luyn c
ch im tnh bn ngoi. Ci khng c g l. ch tr ci hin tng ca cm tnh d hn l
ngn cm cm tnh y. Gin, ta c th tr lin ci tay ta ng nh p mt cch d dng hn
l tr ci gin y ng cho n c. Ri th s im tnh b ngoi y, n nh hng li tinh thn
bn trong ca ta. Nu ta lm b gin d, ri th, mt lc na, s gin ngay tht.

Ngi ta thng thy rng, trnh con ngi cng cao bao nhiu, th nhng c
ng v thc ca thin tnh cng gim by nhiu.

Nhng k cht phc ngy th m s gio dc ph mc cho t nhin theo thin tnh, l
nhng k hay bung lng tm hn mnh cho khch qua ng.

Ch ng nhng dng iu cho c mc thc, gn gi li ni cho c khun so, y l thi

ca nhng tm hn cao thng.

Tm li, bt k l vo trng hp no, nu mun trm tnh, trc ht hy lo gn gi cho

sc mt v dng iu c mt thi thn nhin Chc chn, ta s thng ng mi cm xc
ni lng v ln ln tm hn tr nn yn lng.
Cch tp luyn
Trc ht, ta phi nht nh gn gi k cng khng cho mt l v kinh ngc, hay bc bi
v nhng kh chu do gic quan ta nhn thc.

Nghe mt ting ng to v bt ng, ng git mnh hay la hong, hy trn tnh ngay v
im lng. Thy ci g l, d ng t du ngc nhin, hay kinh khng. i xem ht, nhng lc
nhit hng, ng v tay la li om sm. Ri c ng chm, hay t ng, cng c thn nhin,
ng nhn my nhu mt, t du au thng. ng ai ti nghip cho mnh c. i xe, nu
phi b ch i, c thn nhin ng t du bc mnh. Bt k l trng hp kh chu no,
cng phi kho li dng n iu luyn c ch im tnh ca mnh.

ng tng lm nh th l t ra mnh nhu nhc, c mt c ch tiu cc, th ng. Tri

li, ngi nh th l ngi dng mnh nht i.

i vi nhng xc ng v tinh thn, cng nn ly mt c ch y m i ph. C ai nhc

m mnh, hoc lm pht lng mnh, hy im nhin, ng t du chi kh chu c. Nu cn
phi tr li, hy ung dung ti tnh m tr li, vn tt v thn nhin, ng cho sc mt bin
i theo mi cm ca tm tnh. Bt k l mt s vt no, bt k l mt ngi no: hy tp
ng ngay bng cp mt lnh lng qu quyt.

Phn ng nh th, lu ngy ri th ta s thy, chung quanh, ngi hay vt, khng cn c
nh hng g i vi ta nh xa na c. Tr ch kin tm, mt ngy mt cht, ng nn lng,
ng gin on Mt ngy kia, khng xa y, cc bn s thy i mnh thay i mi l

Anh kp ht A. Dieudonn sau khi ng vai Napolon anh thy ci ngi ca anh i
khc, nhng c ch, nhng dng iu ca Napolon, m anh bt chc lu ngy, thm
nhim vo ci ngi ca anh, anh tng mnh l ng anh hng ci th kia v c nhng tnh
nt can m, qu quyt, tin mnh.
CHNG IV: L
ng tng lm, l php t ra l lm phin rn i ngi. Mc du, n km thc
hnh vi chng ta, v mt iu luyn. im m, trong bc ng u phi cn n n rt
nhiu.

Tn ca im m, trc ht, phi l mt ngi l nhu nh ht sc. Ngi l

nhu nh ng mc l ngi kho t tr ly nhng no ng nht thi, nhng c ch nng
ny, nhng li ni vt chc. Du gin tc n u, l buc ta phi thn nhin ng t v
th tc cc cn. K th l, bt k l trong thi hay li ni, l k cn sng trong thin tnh
ca loi vt, cha bit t ch.

Ngi xa s d qu ch trng v L, l v mun gn gi s giao dch gia loi ngi,

ng phi c s x xt. L, l km ch t dc. i cng vn minh chng no, th L cng
tinh mt v n gin hn chng ny.

Tu tnh-cht ca loi ngi, ]u hay \ u c li L php ring.

Ngi \ ng, v L, li nghim nht hn ]u Ty rt nhiu. Phi nh: \ ng v ]u Ty

rt khc nhau v tnh cht v mt ng ho Tnh, mt ng ho ng. y l ni chung v
dn tc. Bi vy, L phng ng, ch v Tnh; L phng Ty, ch v ng.

Xem ngay trong cch th l chn tnh: ngi phng Ty hnh ng theo tnh cm t
nhin; ngi phng ng c ch trm tnh d dt. Cha con, v chng, bu bn xa nhau lu
ngy, gp nhau vn khng thy bn chn rn rc. Nhng ci x di, nhng l php phin
phc, ton l nhng c ng t tr, khng cho th l ra ngoi. Tm tnh thng chu n hn
hin. Ci , khng phi gi di, khng phi lt lo, khng phi v tnh. y l t tr vy.

o qun theo L ca ngi \ ng thng trng qun di o rng. Ci cng c ci l

ca n.

Trong nhng cnh tay o di lng thng, qun o thnh thang, ngi ta nh b nht trong
mt khun kh hot ng C ng con ngi, trong b o y, k nh b ri: Gin m i ti
cng kh khn, s m chy lui cng khng tin. Mt cch din tr th gi suy ngh.
 L php tuy i vi k im m l mt iu tr ngi cho tinh thn t do: nhng, i vi
k cha im m, k cn b tnh dc v ch k thng tr ni lng, th n l mt cng k
u tin rt cn thit.

L php y, ti mun ni nhng cch nh nhn, im m, dng km thc nhng c

ch no ng ca tnh dc nh: nng ny, vt chc, vn vn.

Du x vo cnh no tri ngc n u, cng khng qun l , mi tht l L. ng

hiu lm vi nhng li x giao ca bn ngi xu-vim bn-cnh, ct dng nhng cu thun
lng p nnh ht bm ngt nhau. Vi bn ngi y gp nhau, th tha h l li v li, ni l
ni. Tri li, k no khng bit qua qua li li, di chuyn nhiu li, k y h cho l km lch
s. Hiu nh th, L l th ch ca ngi im m. Nhng thi x giao y, theo ti, khng
phi l l , m l nhng c ch ca bn ho danh v li. L ca bn ti i.

Dng L km ch no ng ca dc tnh l mt vic, m dng L tha mn lng t

dc li l mt vic khc, rt tri ngc nhau. Ta phi phn bit cho k. Khng th, thay
v tm ng gii thot, ta li sa vo n l. l v mnh ln ln m o ngc phng tin
lm cu cnh vy.

Ngi l , theo ti, l ngi khng bao gi v l vi ai c, mc du ngi ta ht sc

khim nh vi mnh. Ngi ta thng bo: k b nhc m khng bit thn v tr th, l
ngi nhu nhc. Cho nn lm khi, trong lng khng bt bnh m cng vn phi lm ra
dng bt bnh ko b phi k khc khinh th. Cho nn ngi ta mng mnh, mnh phi mng
li, ngi ta nh mnh, mnh phi nh li, l ngi anh dng. Ta qun rng: k mng
ta, nh ta, l k khng t ch. Nu ta mng v nh li, ta s l k ngang hng vi hng
ngi y, hay sao? l ci dng ca k tht phu.

Ngi im m, trong trng hp ny, vn gi gn l , khng v ngi ta nhc mnh,

m chu khut thn lm k tiu nhn nh h. Danh d tht, ni chn-gi-tr ca mnh,
khng phi ni li khen tng ca con ngi.

Cho nn ngi ta c khen hay ch, khng phi v m gi tr mnh tng ln hay gim
xung. Marc-Aurle ni: Cch tr th hay nht l ng t mnh ging vi k d.[5] Bacon
cng ni: Tr th l ng ngang hng vi k nghch, tha li l ng ln trn k y.[6]
cng l Lo T bo: D c bo on vy.
 Theo phi Thin mn (Zen), ngi ta thng dng nhng c ng bt nh mt cch rt
t ngt, th l , hay mun ni cho ng hn, th s im tnh ca cc t mi
nhp mn.[7]

ng chm nng n n bn ng l mt cch luyn tp hoc th thch tinh thn im

m, v Thin, ngha ca l n l tnh ng ch khng phi l ru ng. Nhng li chiu chung
th dc ca con ngi, nh khen tng, bng b, nhng li x giao phin phc ca x hi to
ra, ton l nhng cch ru ng tm hn bn cht ca bn ng.

Cu chuyn nh v s tr danh Tokiyori lc mi vo xin lm t ca phi Thin mn, b

ng thy mnh bt ng nh cho mt bt tai m khng bit gin l mt chng c ca iu
ti ni trn. Tokiyori, mt tay nh kim c danh, sc mnh t ngi ch ni, th m h
c b nh mt bt tai, vn thn nhin khng bit gin, tht lng t ch ca ng n bc!
ng t th: Trc kia ti vn tng ti l ngi i dng lc m trong tay cm my vn
tinh binh nh nam dp bc; trc kia ti khng c mt ngi no dm cn ng. Th m
khi phi b nh mt bt tai, ti trn tnh c ngay, qu tim ti khng p mnh, lng ti
yn lng nh khng c vic g, by gi, ti mi cm thy ci kh hng dng trc kia,
snh vi by gi, rt cn nhu nhc, hn thp n bc no. T ch c ci lng t tn t
i ca mnh mi l i dng .

l ch Lo T bo: Thng nhn gi hu lc; t thng gi cng.[8]

CHNG V: NH HNG CA HON CNH
A. nh hng ca hon cnh
BN T\NH loi ngi, ham bt chc ci chi mnh tn knh. Nhng iu ta mc kch
chung quanh ta l nhng tm gng khuyn l, kch thch lng hm m, phn khi ca ta.
Khi cn nh, i xem ht, thy Quan Cng nh c, Hoa mc tn ti ht sc cm phc ci
thi im tnh ca Quan Cng, n lp nguyn trong tm, v sau khng chu rn khc khi
phi b vp ng hay thng tn Ln ln, chung quanh ti, trong phng vn, thng hay treo
nhng hnh nh cc bc anh hng, dng s, nhng k bit xem thng nhng no ng v
ch, nhng tnh cm nh nhen ca bn ng. V sau, ch gi bn bn vit mt u hnh Pht
Thch Ca, u hnh bng , nt mt trm tnh khng mt nt g t ra cho ta thy c my
may tht tnh. Mi khi, trong lng ti thy mun chao ng, cp mt lin day bn gng mt
trm tnh kia, nh nhc nh, nh khuyn l, bng dng, trong lng thy phng lng, nh
nhng.

To cho mnh mt hon cnh, mt khng kh y sc mnh thing ling, gip cho mnh
rt nhiu, trong bc ng u tin trn con ng siu thot. Bi vy, hy trnh xa
nhng bn tc, nhng k nht nht, rt r, nhng k ho thng, nng ny, hay ni khoe
khoang; tri li, tm m lm bn hay gn gi vi nhng k im m, qu quyt, c ch
thun hu, n ho. Lu ngy, gn mc en, gn n sng. Nht nh xa lnh nhng bn tc
c tnh vt chc, lng l, no ng nht thi, lao-chao lin-kh. Nu hon cnh bt buc phi
sng chung, hay gn gi vi bn ngi y, th hy xem h nh ci gng xu phi gi mnh.
B. Tit iu iu ha
Trong x hi vn minh ny, ngi ta thng gi thi gi l tin bc, l mt trong
nhiu nguyn nhn lm cho mt c s im tnh.

Kho tin liu mt cch chu-o nhng cng vic lm hng ngy ca ta, nh cho mi
cng vic mt thi gi ring v thi hnh theo mt cch qu quyt khng sai chy, y l
nhng c ch u tin ta phi lo ngh hn ht, nu ta mun sng trong mt tit iu iu
ho.

c vy, ta tr c ba nguyn nhn ca s no ng v ch:

1. Tr ni, lm cho ta phi hp tp, hi h, vt chc.
2. Qun, lm cho ta hi hn, bt rt.
3. y ny v phi bn ngh v nhng iu s lm sau ny

Kho t chc thi gi lm vic nh th, em li rt nhiu ci hay cho s im tnh ca ta.
Tht vy, k no ng nht thi rt ght s km thc y. H tng vy l b n l trong thi
gi. Tri li, lm th l mnh lm ch ly n v mnh khng n bt cht mnh c cht
no c; mnh khng v n m phi b hi h, mt c s im tnh trong c ch, trong t
tng Kho t chc thi gi, gip ta lm vic c th th, c tit iu, c qui tc, khng
phi c s nhc nhn.

Khng phi bo ta lm mt ci biu dng thi gi lm vic trong mt nm hay mt thng.

Nu v cng vic ca mnh bt buc m khng th nht nh trc c trong mt tun, th
cng t ra, phi lm mt ci biu cho mi ngy. Trc khi i ng, hoc sng sm, lc mi
thc dy, phi tin liu cho mt chng trnh lm vic trong ngy Lm nh th khng phi
l cng vic d dng g, bi n s gp rt nhiu tr ngi mi phng din, trong v ngoi:
tm tnh li bing, cu th ca mnh l mt, s quyn r cu cnh ca k khc quy ri
mnh l hai Bi vy, ta phi thn trng nhc nh ly mnh v em ht ch m tha hnh
chng trnh ca mnh lp sn . Hy t nh lun lun: Ti mun sng theo s quyt
nh ca ti, khng chu lm n l cho mt mun no khc ngoi ti c.

Bn hy th nghim trong mt thng, s thy i bn c tit iu iu ho, tm tnh bn

c chiu th th hn xa rt nhiu vy.
CHNG VI: PHNG S BT NG
NGI xa ni:

Kho gi gn li ni, nh ngi ta chn t vy. Phi, li ni ca ta, l nhng tn ti

mi, phi cm c n cho k cng. Th n ra, phi coi chng: n s tr hi mnh, khng
phng trnh . Ti n m k nghch ca ta bit ng c mt ca lng ta, bit c nhc
im ca bn tnh ta v nhn , bt ta lm ti lm ti mi cho h. Nu bit ng ch yu
ca ngi khc ri, th lm ch ly h mt cch rt d dng.

Bi vy, ng tng lm: im tnh l mt c tnh x vi vic ln. Bt k l mt

hnh ng nh mn no trong i mnh, nh li ni v tnh, tht ra trong khi mng, gin,
thng, vui cng phi kim sot k lng, ng n lm cho mnh mt s im tnh i.
im tnh trong tng mnh mn vic nh rt kh, kh hn l trong lc mnh x s vi vic
ln.

Yoritomo Tashi c thut mt cu chuyn ng nghnh nh vy:

Lao, mt tn t rt nhit tm eo ui theo con ng tn thin ca im m,

nhng cha vt qua khi giai on ho thng, nng ny. Mt bui kia n tm ti: S ph,
con nghe theo li gio hun ca S ph v hng ngy luyn tp. Nay con c th t ho l
thnh thc ri. Con lm ch ly con ri. Con hm nay n y, bi yt S ph, l cho
S ph thy r ni con ci kt qu y.

- Ny con, con hy coi chng, ng vi vng m sa vo ci tt ho thng t ph. Con nn

bit rng: im m l ci hnh ti cao, siu thot. Mun c n, con ngi phi bit ng
trn ht mi tr lc, bt k mt tr lc no ht sc ln lao hay ht sc nh nht.

- Tha S ph, con bit l y ri. Con by gi, sn lng ch i S ph th con, bt k

l bng cch no.

- Con chc chn nh vy? Con chc con s thng tt c mi cm xc, khng cht nao lng
phi chng?

- Con chc nh vy, v con chc chn rng: bu tri thm thm kia nt trn u con,
cng khng lm cho lng con nao nng na.
 - c! Vy con hy li ngi trn chiu kia, v c lng lng lm thinh m i thy th con.
Thy s xem coi con c th chu ni mt cuc th nghim gh gm ny khng!

Ti bn ku Chu Ly vo v dn nh n vi li, lm cho n t v kinh khng. Sau ti

ni ln ln:

- Thi con hy li ngi gn bn s huynh con. Sn c hi con s hc thm mt bi hc

khc.

Lao, l con nh giu sang, quyn qu. N mc mt b rt qu gi, tay o di, thu kim
tuyn. Ngi xp bng trn chiu, nhng t o tri trn mt chiu rt p.

Chu Ly, vng lnh ti, i ngay li bn mnh Lao, ri lm b nh v , p i giy d ln

trn tay o di ca Lao, v ngi phch ln . Nhng Lao, khng i cho n c kp thi gi
ngi ln trn, vi vng y mnh anh y nho ht ra ngoi xa v ni: Thng v th
no! Gng mt Lao l v gin d.

Ti bn gi tay ln bo: Thi, khng cn phi th nghim thm na. Con hai ln phm
li: th nht, con b hon cnh tri nghch buc con phi tht ra li; th nh, con b s
nng gin li cun con v lm ch ly con.

y l hai ci li trng nht i vi mt tn ca im m. Nhng cng cn mt ci li

th ba ny, m con khng kho trnh: con cho ngi ta, xut k bt lm chao ng lng
con. Con khng bit phng s bt ng.

Thy bit d: nu c ao ph th bc v, hm he con bng ngn gm sc lm ca n,

cng khng lm mt ng s bnh tnh ca con. Nghe bo co mt ci tin rt d, hoc nghe
tri t sp tan v nh tro bi, cha t lm cho con nao nng. Khi thy ni vi con ch
i mt cuc th nghim gh gm, l thy dng lm cho tm tr con tng tng trc s
gp nhng cuc chn ng to tt nh th. Nhng con u c d, li b phi mt s cn con
ng bun ci nh th kia, n nh p lm cho mt c cng phu im tnh ca con i. T
y con nn nh k bi hc ny.

im tnh, khng phi ch i ph vi nhng vic ln trong i m thi. Trong nhng

vic rt nh, t c ch, t dng iu, t nt mt cng phi kim sot km ch. Trong nhng
trng hp to tt, ta thng d gn gi c ch im tnh hn l trong nhng cu chuyn v
c hng ngy.

Lun v nhng ngi i dng, T ng Pha ni: Bc i dng thnh lnh gp nhng
vic phi thng cng khng kinh; v c b nhng iu ngang tri cng khng gin (tht
nhin lm chi nhi bt kinh; v c gia chi nhi bt n). Tri li, k tht phu b nhc, th tay tut
gm ng dy, vn mnh xc nh (tht phu kin nhc, bt kim nhi khi, nh thn nhi
u). Ci , cha gi l dng!

Hai ch tht nhin v v c l hai ch thn, nhng tn ca im m cn phi tng

nim hng gi hng pht mi ng.

c s thi Chin Quc ai l ngi khng bit Yu Ly v Khnh K? Yu Ly cm ci ngha

ca Hp L nn ha gip cho la git Khnh K Mt hm Khnh K ngi mi thuyn
ch huy binh s, th Yu Ly, ng sau lng cm kch m hu, tha lc thun chiu, m sut
qua bng Khnh K, Khnh K sc kho nh voi, lin tr tay vi bt Yu Ly, xch ngc ln
dm u xung nc 3 ln Nhng ri, li m ln trong lng, ci nhn, ci v bo: Thin
h li cn c k dng s ny c gan m ta ch!

Cc tng s toan m cht Yu Ly, nhng Khnh K gt i, bo: Ngi ny l mt bc

dng s. Trong mt ngy, ch nn cht 2 ngi dng s ca thin h. Cc ngi nn tha
hn cho hn v Ng t lng trung.

Khnh K tha Yu Ly ri rt ngn gio trong bng ra m cht.

Ngi ta bo Yu Ly l dng s nhng y l mt s sp t trc ri, ch c trm tnh m

thi hnh thi. u c th b vi ci dng ca Khnh K tht nhin b ngi ta m cht mt
cch tn nhn, m dn c ci lng phc th ca mnh tha th c ci k xc phm
n sanh mng mnh Thay v nghin nt k git mnh kia cho h gin, Khnh K im tnh,
nhn thy mnh cht y khng phi ti Yu Ly m l ti mnh tht tr. Dm u Yu Ly 3 ln
xung nc, lm cho ta thy Khnh K phi b mt cn tranh chp mnh lit ni lng
Sau cng, Khnh K thng c ci lng t i ca mnh c ci thin tnh t v ca mnh
na. Tht ng vi cu: Thng nhn gi hu lc, t thng gi cng. Sc im tnh ca
Khnh K trn my tng my i vi ci im tnh ca Yu Ly. Tho no Yu Ly khng
cn mt mi no sng st

C ch y c thua g c ch im tnh v y nhn o ca Jsus khi b qun lnh m vi

bn hng, lc gn trt linh hn li cn cu nguyn: Xin Cha hy tha ti cho chng n. Chng
n khng hiu ci vic ca chng n lm.

Ti ni khng thua Jsus, v Jsus l nh o hnh hon ton, cn Khnh K l mt tay

tng gic: s im tnh v lng tha th y l mt s thng i vi nhng bc c
vin dung, m l mt s bt thng i vi nhng nh thng v hiu thng.
PHN TH HAI
CHNG I: TINH THN C LP
Tr ln, l bn v cng phu luyn tp bn ngoi, t y s ni v cng phu luyn tp bn
trong, kh khn hn, nhng hiu nghim hn.

Trc ht, cn phi tm nhng nguyn nhn v u ta c tnh hay s, ngha l, khng c
ng mt tinh thn im m?

Nguyn nhn ca tnh hay s tuy nhiu, nhng nu phi ni ra cho tt l, th ch c mt

ting ni l cng: Bn Ng.

Bn Ng, l mt ting ni ht sc tru tng. Mun r ci thc trng n, ta cn phi ch

n nhng hin tng ca n nh th no, mi trng tr kh n mt cch ro rit. i ngay
vo nguyn nhn duy nht n, khm ph, tiu dit n, l mt cng vic ht sc kh
khn, ht sc mo him, cn phi c mt tinh thn qu cm hn ngi, mt s hiu bit
thm su, v rng ri hn ngi; ngha l nu khng phi l ngi c thin t tt chng,
ch phi phm, tng cng kh lng m i ti ni ti chn ng. Phn ny, ti dnh ring
trong quyn sch sau ny: Gii thot Tinh Hoa Lun. y, ti ch bn v phn thin cn,
thng thng, bt k l ai, min c ch cng i ti c, mc du cha c hon ton siu
thot.

S, c nhiu ng cp, c nhiu phng din.

Xin bn n phn h ng ca n trc ht: S d lun.

Hin tng ny c nhiu ci tr tru. Tuy thuc v phn h ng, nhng ng tng n
tm thng. Lm k anh hng oanh lit, thng vo chn tn bay n lc nh chi, th m
nu phi ni chuyn vi mt ngi n b, h thy trong lng hi hp, lo s

H mt c s im tnh.
 Nu phi em nhng bc v nhn trong lch s ra m k th phi c mt quyn sch cng
cha S d lun, l mt tm bnh ht sc nguy him cho s pht trin nhn cch ca
con ngi.

Pascal ni: D lun, l cha t ca th gian. N l mt sc mnh phi thng, t bc trn

ht thin h n hng cng dn mt rp trong i, u b di quyn ch huy ca n.

Mun khen, s ch, l sinh mng th hai ca con ngi. Lm k th cht hn sng m
b d lun ch bai. Tht, trong i, nu gii thot ng ci n l y, l i ng gn phn
na con ng gii thot ri vy.

D lun, rt c ch cho nhng k cn phi cn mt km ch, mt xing xch sng ng

sa ng try lc, ng lm hi n x hi chung quanh. Nhng n l n, n mt c tinh thn
sng to, t lit c lng t tn, t trng, th n l qun th s mt, phi lo tr kh mt cch
khn cp mi c. Qu s d lun bn ngoi, sao ta khng qu s d lun bn trong? Ai
bit ta bng ta? Ai hiu ta bng ta? Ngi qun t s mnh hn s ngi; s d lun ca
mnh hn s d lun ca ngi.

Nu t mnh c iu ng khinh, th thin h du c tn sng by nhiu, cng vn t xem

l xu h. T mnh bit c iu ng khen, m thin h c rung b, khinh mit th no,
cng vn t xem l qu trng.

K sng, m i h mnh n my n xin t ming d lun ca bn ngi khng bit mnh,

u l nhng k ti t ngi ta, khng ng k vo hng tn ca im m.

K n l ly d lun, i u cng khp np lo s, u cng nht nht rt r

Ngi bit t trng, khng bao gi chu em tm hn mnh m ph thc cho k qua
ng. Ch c nhng k, t mnh thy c nhiu thiu thn bn trong, mi tm cch ph
trng, ra dng khoe b nhng ngho nn ca tm hn mnh.

Cng nh k hn nht, thng hay lm dng iu k anh hng. Xu hay lm tt, dt hay
ni ch. H lm ra v ngi thng thi, ra iu k c tin cho chung quanh hiu lm m
tn knh h. H tm s tn trng l v h s b khinh khi. Theo Tm l hc, ngi ta gi l
nhng ngi b t ty mc cm (complexe dinfriorit).
 K tht thng thi, thng c tnh khim tn, lm nh k ngu kh. i cng khng bit
n h chng no, li l mt c hi h thy mnh sung sng. Ca qu m thin h u bit
l qu, l mt ci qu ca n ri.

K ho danh, trng d lun, l k rt s ph bnh. H t cho c mt ci gi qu cao i vi

chung quanh. H tng rng, bt k l ch no h i qua, thin h u chm ch vo h,
quan st, tm ti nhng ci hay ci d ca h. Bt k l u, h vn tng mnh l trung
tm im ca x hi. Mng lo s nhng d lun nh th, nn h mt c t do t tng v
hnh ng.

Mun gii thot tnh n l d lun, phi lm th no?

Phi to cho mnh mt tinh thn c lp.

K no c mt tinh thn c lp, khng chung h danh, l k ng trn thin h ri vy.

T tng, kin, quyt on ca h bt k thuc v phng din no, cng u do ni h
trc ht, cn d lun ca thin h, h lun lun ra sau.

H c hoi bo mt iu g, th nht nh h yn lng trong tm hn, khng em ra m

bn bc vi ai c, ngoi nhng k s cng h cng tc. H khng cn phi c ngi khuyn
khch khen ngi mi lm: s xt on ca h ri. Phi gii thot nhng nh hng ca
chung quanh mnh trc ht mi c th mong gi c tm lng thn nhin trm tnh, i
vi s khinh khi ch nho

Ni th u phi bo ta phi t tn t i, ng thm m xa g n li khuyn nh ca

k khc, giu tr thc hn, giu kinh nghim hn.

Khng! Ni th l bo ta nn n n nhng khng nn n l n. Nhn kin ca

ngi m suy cu cn nhc li hi, ri t mnh nht nh ly, khng nn ai nh hng
c mnh. Phi tp c tnh ham trch nhim. ng cho ai suy ngh th cho mnh c.
Nu suy ngh chn chn, cn nhc phi quy, li hi r rng ri, th du c ai bo ta: Lm
th khng kho tr ci, hy thn nhin p: Ci cng khng quan h g, min l t
ti, ti khng cho l ng ci th thi.

ng bt chc k khc, cng ng s thua st k khc. ng p ti mnh. Snque bo

vi con: Ti sao con xu h v din thuyt khng c hay nh k khc?. Ngi ta i
s d c tnh rt r nht nht, l ti ng mnh v ham bt chc k khc. Mi vt trong i
u c ci s nng khng ai ging ai, m cng khng ai bt chc ai c. Trang T ni:
Khng ai ko cng vt cho di, thc gi hc cho ngn c.

Bt bnh ng l mt lut t nhin, nhng gi tr ca mi vt nu hon ton cng ng

nh nhau. Ly theo sinh l th con ngi c th chia ra lm bn hng, do hnh th m phn
loi: hng no cht, hng t cht, hng cn cht v hng ph cht. Hng no cht m bt
chc theo hng ph cht hay cn cht, lm vic xc vc nng n, dm sng chi gi, th s
khng nn tr trng g, li cn thm bnh l khc. Cn hng cn cht m bt lm vic trong
phng vn, thiu hot ng, thiu khng kh t phi b lao v khng nn thn g c. Nhng,
khng phi v th m hng ny cao trng hn hng kia. Nu hng no bit li dng cho ng
cch, nhng ti nng ca mnh, hng y l hng s tr nn hon ton, rt c ch cho ton th
nhn loi. Vy, khng ging hoc khng lm c nh k khc, u phi l nhc. Vng
tng nh vy l ti, nh kia l qu, m qun mt a v trng yu ca mnh trong gung
my x hi, l nguyn nhn sanh ra ci tnh ham bt chc k khc, trng ngi m
khinh mnh. Phi dm mnh l mnh l mt cch gn gi s c lp ca tinh thn
vy.[9]

Ci cnh c lp v tinh thn y, khng phi d lm. Nhng nu tr ch kin tm, khng
sm th mun, trong nm ba thng, bn s thy tinh thn mnh vng vng mnh m hn
xa nhiu.

Khng h g! C di mi c khn, c h mi c nn; bt k l vic g, ng nht nht rt

r, phi c can m m lm theo mnh. Ta cng khng cn phi bn ci vi ai lm chi
cho nhc, c h h ri th, vic mnh tnh mnh lm, ng lm mch lng ai bng s ci
c v ch.

Bt k l ng trc mt mt ngi no m mnh bit l tay li lc nht, cng ng s

d lun ca h, v h l h, m mnh l mnh.

Khng cn phi i gp nhng trng hp y mi tp i u gn gi thi c lp

ca mnh. Lc nhn ri, hy sng bng tng tng y i. Hy tng tng mnh c mt c
ch ng hong, thn nhin tip chuyn vi bt c l hng ngi no, v ra cc cng s ln,
nh v ra ch qun nc trong x lng Lu ngy, vic y n thm tha vo tim thc: sau
ny nu gp nhng cnh ng nh th, ta s t nhin c x nh khi sng trong tng tng
trc kia, khng min cng, ngng ngng g na c.

Tm li, mun gi c thi c lp im tnh, trc ht phi quyt tm ham mun

n.

K , phi kho gn gi li ni. Nht nh ng cho ai li cun, b buc mnh phi

ni. Im lng tp cho mnh cng quyt v trm tnh. Th gn gi s im lng trong mt thi
gian ngn ngn, mt tun l hay mi lm ngy, ta s thy r, tinh thn ta tr nn cng
ngh hn nhiu.

S im lng, t mnh hn nh cho mnh, rt d m tun theo, nu ta mt mnh ni chn

qunh hiu c tch. Ci khng hay. Sng gia x hi, nht l sng gia nhng ngi thn
yu m kim sot c ngn hnh, y mi ti. chung vi nhng ngi thn yu hng
ngy thng xui ta hay t kin, t tng cng nhng k hoch ca ta, hoc ph bnh nhn
s, nhng cu chuyn vn vt chung quanh ca mt thy tai nghe, hoc th l can trng,
gii by tm s C mt sc mnh v hnh, n quyn r, n x y ta i vo con ng
nghim cm y. ng cho mnh phi b n li cun. Hy lng lng lm thinh, l ta i
c mt bc rt di trn con ng c lp ca tinh thn.

Nhng v li x giao i, lm vy, c k cho l kh coi. Mun ngi ta ng c cm,

hiu lm mnh, hy dng ci mo sau ny, th n tho: Trong cu chuyn, lp th gi cho k
khc ni chuyn h cho ta nghe.

Thnh thong, im cho mt vi cu ph bnh tn ng, khch l mt cch khn kho l

. B cu chuyn ca mnh i. Tm nhng ci chi quan h n ngi, bt h by t
kin h, v gii quyt vn ring ca h. Lm th, ta c nhiu ci li:
1. Gn gi thi trm tnh ca mnh;
2. Khng ngi ta bt buc phi ni chuyn, gi ci c lp v tinh thn ca
mnh;
3. c ngi ta vui lng nhiu, v h c c mt ngi bn bit chiu h, ngha
l mt ngi bn bit thch nghe h khoe khoang m khng bit mi
 nh hng ca thin h i vi mnh mt ngy s mt gim nu mnh kho gi gn ci
quy lut y: lm thinh. Khng phi mt cch tuyt i. Phi bit tu c ng bin mi ng.

Trong mt thi gian khng lu, cc bn s thy tinh thn mnh vng vng, khng lay
chuyn, khng ng cm, khng b li cun theo ai c.

Gp phi vic, nn c can m t chi bng mt ting ni thi. Khng cn phi ct ngha
v l g mnh t chi. Cng ng ni mt cch cc lc t ngt. Phi t chi mt cch vui v,
nh nhn khi phi lm au n k khc v ch.

S ch nho hay hm h ca k khc, cng khng lm cho tm hn mnh lay ng ni.

Tm li, s im m, tr sng sut v tinh thn t tng ca mnh ht cn b di quyn

ch huy ca hon cnh v x hi chung quanh na. y, mnh t c s c lp ca
tinh thn ri vy.

Mun cho tinh thn c c lp mt cch vng vng hn, phi tp quyt nh ly nhng
hnh ng ca mnh, bt k l vic nh hay vic ln. Thng, h s hot ng v tr no
km, con ngi hay c ci tnh bung tri ch mnh cho k khc, tha h ai mun li cun
v phng hng no cng mc, hn l suy ngh, phn on v quyt nh theo mnh. H
la chn nhng t tng no m phn ng cng nhn, hay l phi t mnh bin bit, ngh
ngi.

Hy xem chung quanh ta th r: phn ng con ngi, nu gp phi cnh kh khn, hay
em vic mnh m bn bc vi k khc. Ch h l c ngi khc khuyn bo, v gip
cho s quyt on hay quyt on h cho. Nu cc bn mun gi c lp cho tinh thn, th
phi xa lnh ci c ch bc nhc y i. Thay v tm nhng tng y chung quanh bn, bn
hy tm n ni bn trc ht. Mun vy phi kim ni yn lng trm t mc tng,
quan st nhng vn y mi phng din Nu bn thy s hiu bit ca bn cn thiu
st, v bn cn phi nghin cu cho tinh tng, chng bn s tm n k khc, giu kinh
nghim, giu hc hi hn thnh gio. Nhng, bn ng c em cng vic ca bn m ni
ra, hy kho ct vn bng mt vi cu hi cn thit v vn bn mun bit l . Bn
trnh cho bn s tn mc tinh thn, m bn cng trnh cho ngi n nhn ca bn mt s
phung ph v ch v kh lc.
 Tr ra nhng k bung lng s phn mnh cho vn mng, cho hon cnh hn xui, mi mt
ngi ca chng ta, cn phi hu tm ly ci mc ch nht nh ca i mnh, nhng iu
mnh phi lm i n mc ch y. Vy, phi hc, phi quan st ly mnh, hiu mnh,
bit trnh tr thc v nhng s nng va vi th cht ca mnh nh th no Nh ,
mi quyt nh ng hnh ng ca mnh ra sao, v, ch c mt mnh mnh bit r mnh
hn ai ht c. ng i k khc khm ph vic y th cho ta. i, ta ch v tm thi qu
nh th. K khc du hc lc uyn thm n bc no, cng khng lm sao hiu mnh bng
mnh ng. Bt qu, l h bit c i khi l cng.

Vy, ng cy n ai, ng li vo ai c.

Mt khi quan st k lng ri, th hy c can m nht nh rch mt con ng

hp vi tn ch v l tng ca mnh. C theo m i, ng m xa g n li d ngh
chung quanh na.

Cng c th bn i lm ng m hng vic; nhng khng quan h g, phi c gan sng

mt cch nguy him. Tht bi l m ca thnh cng; n l nhng giai on ca mt cuc
thnh cng rc r sau ny.

Nhng k, sm tp bay nhy mt mnh, hn l k khng c tnh rt r nht nht. nh

hng k khc c ng ti h c khng? Hn l khng? Nhng k y, bc i ca h trn
ng i khng bao gi b ng, d d cht no c. H l nhng k y can m, nhn
thng v s tht, nhn thng vo bt k l gng mt ca ai, khng mt cht rt r g c. Ta
hy bt chc h. Ai ni g, ai khuyn g th cng nn ch n, nhng n khi quyt nh,
th hy quyt nh theo mnh.
CHNG II: TRCH NHIM
NI n tinh thn c lp, cn phi tin thm mt bc na bn rng v su n ci
nguyn nhn v u con ngi hin thi rt thiu nhiu v t cch y.

Nguyn nhn y, chnh l tinh thn v trch nhim.

Bt k l lm vic g, h c tht bi th tha cho khng bit bao nhiu l nguyn nhn
khc ngoi mnh, tr mnh. Ti x hi, ti hon cnh, ti mng s, ti vn thi ton l ti
ngoi gii lm cho mnh h hng c

Tinh thn nhu nhc y, Epictte bn n nguyn nhn n bng mt v d rt r rng v

n gin ny: V u ta c nhng cch phn on sai lm? Phi chng l ti cch dy d ca
ta lc nh. i, m ri phi vp ly cc , thi v hay m, thay v ry ta, li i ry r vi cc
, mng n, p n, cho ta vui lng h d. Tri i! Cc n ti tnh g? N c trc
rng ta s ng n m trnh qua ch khc chng? n khi ln ln, i tm v, m cm dn
cha xong, ta nng gin la li om sm. Thay v dy cho ta thy s lm lc v v ngha l ca
c ch ta, th thy me ta li i ry ch hay anh bp n khi ta thnh nhn ri, ta i, hng
ngy trc mt ta vn xy ra ton l nhng cnh ng nh th. Khi y ta cng vn i i vi
n nh lc ta cn th u. Than i! i sng ca ta ch mi l i sng ca mt a con nt
m thi sao?

B Maria Montessori ni: a tr khng tp hnh ng ly mt mnh, khng tp ch huy

ly hnh vi ca mnh, khng tp cai qun ly ch ca mnh, khi ln ln s l mt k d b d
d, sai khin, v lun lun c tnh li vo k khc. a hc tr thng b ry la qu mng
s sanh lng chn nn, khng tin mnh v hay s st nht nht. Ln ln s l k c tnh phc
tng v hay rn ch, thiu c ngh lc tinh thn.

S phc tng m ta bt buc con ci ta phi theo s phc tng tuyt i, v l v bt

cng, l cch iu luyn chng n sau ny tr nn ngi v tm d b nhi s, d b li
cun theo nhng sc mnh ui m ca x hi.

Trng pht bng cch em a c ti lm bia qu trch cho phn ng tht khng khc
no ci kh hnh ng nc (supplice au pilori), ci lm cho a tr s in ln, n
khng cn ngh lc suy ngh phn on g na c i vi d lun chung quanh du rng d
lun y c bt cng lm lc th no cng mc. Ci , n lm hn con ngi i, n mt c
lng t tin t trng. Sau ny chng s l bn ngi c tnh qu sng bi ui m i vi
nhng tay dn o, bt k l h thuc v ng phi no

Tinh thn v trch nhim, nh ta thy, do cch gio dc sai lm gy nn n su vo

tm khm ca mi mt ngi ca chng ta, nn chi, khng trch no ngy nay hng ngi
im m rt t thy.

K bao gi cng li vo k khc nh ot cuc i cho mnh, bt c hnh ng hay

t tng no, cng tng phc, m phng theo k khc, k y khng bao gi lm tn ca
im m c.

H trn trnh trch nhim: bt k l vic g, s g, h l k theo sau k khc. Lun l, tn

gio, hc thuyt t tng th cho h ri, h ch c tun theo v lm theo nh b my.
nh th c cha m, anh ch thay th m t tng v ch huy hnh ng cho. Ln ln, c hi
ng, c nghip on, c tn gio, lun l, sch v, thay th m t tng v ch huy hnh
ng cho; h khng cn phi suy ngh g ly mt mnh na. H l mt phn t v trch
nhim trong nhng cuc hng vong tr lon ca gia nh, ca quc gia, ca x hi nhn loi.

Ngi v trch nhim l ngi v tm, m v tm, l tm hn mnh tha h cho ngoi
cnh li cun, sai s. Ngi nh th l ngi n l, khng th im m c. im m l
hin tng ca tm hn t ch, ht sc hu tm trong cc hnh vi hay t tng ca mnh.

Ta cn phi tp ci tnh ham trch nhim ngay t lc nh; khng th, kh m tr kh

n cho d dng ng, v thi quen l thin tnh th hai vy.
CHNG III: M TH
M TH l g?

m th l dng cch m thm m ch th khin ngi ta bt gic phi theo mnh. Ci

cng dng ca n thut thi min nh th no, y khng cn bn n, v cc bn cng
tha hiu. Ngi b m th l ngi mt t ch, ch lm theo k khc lm, ni theo k
khc ni; mng, gin, thng, vui cho n t tng cng theo ch th ca k khc.

Ngi im m, tc l ngi t ch, ht sc hu tm trong cc hnh ng hay t tng

ca mnh, nht nh khng b phi m th hay thi min v mt l g c.

Con ngi khi sng mt mnh, t b s m th hn l khi phi sng gia hi, qun on.

Hn na, sng trong mt th h vn minh my mc ngy nay m trnh cho khi b m

th tht l kh.

My mc thnh-hnh, con ngi ngy nay khng g l khng dng n my mc. Bi vy

th cht, tnh cm, n tinh thn ca ta cng u khng c dp dng n. Lu ngy chng
thnh ra v dng. Con ngi ht bit suy ngh.

Ngi t ch phi coi chng, ng b li cun mt cch v tm theo hon cnh bn

ngoi, nht l theo nhng m th ca ra-i- (radio), ht bng, bo ch v qung co: sn vt
ca vn minh c gii.

Nhng mn y l nhng li kh nguy him nht nu lt vo tay nhng ngi khn-qu h

li dng.

Ni cho ng, ngi by gi, t sm ti chiu u sng theo nhng m th ca bn mn

k trn, khng mt pht yn tnh suy ngh, phn on, ngha l sng vi tm hn
mnh.

M mt ra, l nghe ra-i- nhi cho mt m tin tc v nhng qung co l nhng

qung co la di Ri th tip , cc bo ch hng ngy nhi cho nhng ci vn vt ca
t tng hi h, nhng tin ch cht cng l tiu thuyt i tnh, kim hip. Bc ra ngoi,
th chung quanh tm con mt, ton l hnh nh qung co: thuc tin, thuc thnh, phn,
son, giy, dp, o qun Thut qung co, l thut lng gt ngi bng cch tuyn truyn
ln li, di tr, mt ni mi, mi ni trm.

n gi ngh ngi, th cn ht bng nhi tip cho nhng ci xa hoa dm dt, nhng ci
quan nim m mng rt si xa vi s tht i.[10]

Con ngi by gi l mt con vt th cm hon ton: sng theo m th chung quanh. y

l s phn ca phn ng chng ta.

K mun c c mt tinh thn t ch, phi gi mnh ng b li cun theo nhng sc

mnh m u y.

Ngay by gi, phi phng ci nn y: chng c vi m th. Gio dc nh trng, rt

thiu st v ci thut ny.[11]

Theo ti, mun chng c vi m th ch c hai phng php:

1. Trc ht, phi dy cho con ngi ch nn tin cy ni sc mnh, v ng bao gi
chu sng n l ly nhng dn d, nhng kch thch ca bn ngoi. K no ch
bit li vo s dn d ca bn ngoi l t hin tm hn mnh hon ton cho
sc mnh ca m th no. Ai ni g cng nghe theo, phi quy nn h g cng
mc. Phn ng sng khng mc ch. H ghin sch bo, ghin ra-i-, ghin
ht bng, cng nh h ghin ru hay phin vy. Thiu my mn kch ng y,
h thy i sng h nh thiu thn bt thng.
Vy, mun dy cho con ngi bit cy ly sc mnh thing ling ca mnh v
chng c vi mi s quyn r bn ngoi, ng tr nn nhng k ghin bo ch,
ghin ra-i- hay xi-n, phi lm cch no?
Trc ht, phi tp s tiu khin bng sc mnh, t ch to vt, t hc mt
ngh thut, hoc nghin cu v mt mn hc no Hy ty thch tp ly mt ngh
th cng no, nh ngh th mc, th my, th sn hay hc n, hc v chng
hn.
Pascal ni rt ch l: Phn nhiu tai nn n cho con ngi u do s khng
bit sng mt mnh yn tnh trong phng. Tai nn y, theo ti, l tai nn v
phn tinh thn trc ht.
 2. Phng php th hai chng c m th l thut phn tch v ph bnh nhng
li qung co v tuyn truyn, bt c l bng mn li kh no: xi-n, ra-i-, bo
ch hay qung co.
iu trc ht, l phi tp phn tch nhng ting thng dng ca bo ch, ca
nhng nh din thuyt, v.v
Thng h hay dng nhng ting trng rng m ku vang nh T do, Bnh
ng X hi, Nhn o, v.v
V d nh ch T do. Ta c bao gi n ci thc ngha ca n nh th no
khng? T do l g? Sao l T do? T do c gii hn no? Ngi ta sng c T do
c khng? Chnh ph c nn nhn gian t do lm g th lm khng? Nu
qun chng c t do tha h lm g th lm, th mnh c sng c t do yn
n vi chung quanh khng? Phi hiu t do nh th no? By nhiu cu hi y,
c my ai hiu n mt cch ro rit khng? Th m ch T do lm cho ngi
ta in o, say m a cht theo n. Ti u? Ti n trng rng m ku vang,
qun chng v tm thch lm. H thch nhng ci g h khng hiu, cng nh h
thch nhng ci chi u m mt vy. Tm hn thin v thn b ca h cn su
nng qu.
Bn ngi li dng hay dng nhng ting y quyn r, m hoc, m th, thi
min qun chng.[12]
Phi tp din gii nhng ch rng khng y ra, v em so snh chng n vi
nhng s tht hin nhin trong i.

S m th bng ming y, chng phi ch c mt mnh n l tai hi cho tinh thn con
ngi thi. Ta cn phi lo ngn nga li m th trn mt giy, bng hnh m bn con bun
v lim s hay dng m hoc ngi, nh li qung co s dng phng php lin hp
mt cch t ngt tng ca mnh mun quyn r vi mt vt, hoc mt ci hnh, hoc
mt th vn t cnh rt hay gi cho ngi ta mt hng th tuyt im. V d, h em ci
hnh mt ngi n b rt p, vi mt nc da bng nhong, khu gi sa son i tm
trong mt ci phng tm bng cm thch mu hng rt xinh xn, chng dn xa hoa cc
im theo li tn thi lm qung co cho mt th x-bng. Hoc mun qung co thuc
iu, th h v mt bc tranh d hi c nhiu ngi cc k sang trng, o qun tuyt mt
cng nhau ngm iu thuc ph ph; hoc em hnh ngi sao chp bng no lng ly, hay
mt chng thanh nin p trai, bnh bao no cng c. Hoc mun qung co cho mt
mn thuc b, th h v mt chng lc s h, hay b gy sng tru, v.v Tn ch ca nh
qung co bt k l thuc v loi no cng mt th l tm cch lin hp ci mn hng ca
mnh vi nhng tng m phn ng con ngi cho l khoi tr hn ht, nh tng
dm dt, m ly, giu sang, th lc.

Nhng mn hng kho qung co nht l bn chy nht.

Thm ch Vn chng l mt mn sn vt ca Tinh thn, thuc v phn thing ling cao

trng nht m ngi ta cng em n lm mn hng lm tin xm nhau m qung co vi
nhng mnh khe con bun trm phn trm, tht l v s qu.

S mng ca Vn chng l gii thot tinh thn, m li hi hip c vi s mng qung

co l nhi s lng gt, tht l trng thi ca mt tinh thn khng hong n cc im. C
nhng bc v nhn nh Stfan Zweig, Keyserling, R. Rolland, Andr Gide cng u ln n ci
thi lm nhc vn ho y. Ngi ta dng nhng li vn rm r nghe rt ku gii
thiu qung co, xu b, nnh ht nhau, dn d m th c gi mt c s phn on ph bnh.

Phn gii nhng tng lin hip mt cch t ngt v v l y l mt iu khn cp, cc
tn ca im m cn phi chuyn tp hn ht.

Phi n ci ch quan h gia li qung co vi mn hng qung co, phn tch n ra

sao m so snh ph bnh Ta s thy: c n chu ch no gia ci hnh a con gi p im
n ci xinh xn vi cc phn nh rng khng? Phn nh rng khng phi lm cho mi
ngi u c ng mt hm rng p nh c gi y v cng cha t l nh phn m c
gi p kia c ng mt hm rng p.

em bt k li qung co no phn gii, ta s thy ch lin hp ca li qung co v

mn hng khng n chu nhau ch no c.

Th m ngi ta ch thy ci cch trnh by rt tho mn lng khoi tr l , khng chu

n mn hng ca mnh nh th no. Bi vy, cng mt mn m trnh by kho lo
r qun khch mua hn l t nhin khng t im.
 Grard de Lacaze Duthiers ni rt ch l: Cng thy lm qung co chung quanh mt
ngi no hay mt vt no, cng lm cho ta nn nghi ng chn gi tr ca ngi y hay vt
y. i vi mt quyn sch cng vy.[13]

em ci thut phn gii v ph bnh i vi li qung co ca con bun, m chuyn i

qua cc li qung co khc, ta s thy bt k l thuc v gii no: chnh tr, tn gio, hc
thuyt hay ng phi u cng mt th. Phi tp quan st, nghin cu mi s mi vt theo
ci gi tht ca n, ng cn c theo qung co ca n.

Tn ca im m phi nht nh, sut i mnh, khng bao gi chu cho ai m th

hay thi min, du cha bnh cng vy. Hn na, nht quyt khng cho nhng sc
mnh m u v trch nhim ca hon cnh dn d mnh, m hoc mnh, sai s mnh n mt
c s suy ngh, phn on ca mnh. y l cng trnh ca tr dc m ti dnh sn mt
ni khc.[14]
CHNG IV: NG NI SAI
Ni tht, v ch bit ni tht m thi, l tp cho mnh c mt tinh thn bt u.

Trong i, nht thit vic g, phi tp tnh ni cho ng vi s tht.

y l mt tnh, cn phi tp luyn t nh mi ng, ng b phi thi quen m sau

ny khng d g sa i cho c.

Washington, lc cn tr, mt hm o cy qu ca cha trng. Lc cha ca ng hm hm

gin d, ng vn c can m th ti ca mnh, khng s hnh pht g c. Cha thy con
nh th, i gin lm vui, m con v ni: Tt c s sn ca cha khng qu bng ci tnh
ngay tht ca con. Tht vy, ci tinh thn y lm cho ng sau ny tr nn mt bc anh
hng ci th.

Ngi ta s d ni lo l v s m ni. S oai quyn, s hnh pht, s tht li, s ci ch

Mi khi ta thy b hon cnh li cun phi ni di, hy bnh tm suy ngh, tm xt cn
nguyn, ta s thy khng ngoi nhng nguyn nhn ni trn. Ni di, l t ra mnh b k
khc khu-x.

Nhiu khi ni di li c thin h ban cho ci tn rt tt p l ngi nh nhn. K tht,

l ngi nht nht, ch bit v mnh ch khng phi v ngi. Ni s tht th mch lng, th
ni ha theo c phi li c ngi ta a mnh khng? l dua nnh, l con bun.
Ngi nh th l ngi m ai ai cng a, nhng ai ai cng ng Cn cu n s thng yu
ca ngi, l cn s ngi ch bai. Ngi nh th khng phi l ngi im m c.

Phi tp ci tnh a s tht, ght s di. ng c ni: Mt ln, u phi thi quen.
Khng! K trm mt ht g, s trm mt con b. Ni di mt ln lng tm cn rt,
nhng ri b qua. Ni di nhiu ln s ln ln thnh thi quen, lng tm khng cn cn
rt na, ngi ta s ni di nh n ba, khng cht i ngi g c.

Ta phi tht nghim khc vi ta v vn ny. Ta phi xem li ni ta nh mt li vit ra

ngoi mt giy, nh mt danh d thing ling bt kh xm phm. Th l khng ni g ht.
M h ni ra l li ng vi s tht. Khng c mt quyn th no, khng c mt li danh
no bt buc ta phi ni sai s tht c c.
 Khng ni d, m nht l khng bao gi nn ni sai s tht. Ch c c nh th, tinh
thn ta mi ng c vng vng, khng phi b mt lc lng ngoi gii no lay chuyn
c.

Thi T l quyn thn nc T, nh git vua Trang Cng, bn hi hp s phu li n th.

Ai ny u s hi, rm rp vng li. Duy c n T nghim nhin nh khng, nht quyt
khng chu th.

Thi T bo n T: Ngi nghe ta. Ta ly c nc th chia cho mt na. Nhc bng

khng nghe ta git ngay lp tc.

Lc y, bn mt qun lnh hm hm nhng mun a gm gio ra m chm \n T.

Cht n ni, m \n T khng bin sc mt, ung dung ni rng: Ly li m nh ngi ta,
bo ngi ta phn bi qun thng l bt nhn; ly binh kh hip ngi ta, m lm cho
ngi ta mt ch kh l bt dng. Git th git, ta khng theo vic nh ngi lm.

Thi T nghe ni, khng dm lm g n T. n T ng dy, khoan thai bc ra.[15]

Nc L c mt ci nh rt qu.

Nc T bt phi em dng. Vua L tic lm, cho lm mt ci nh gi a sang.

Vua T bo: Phi c Nhc Chnh T em sang ni, ta mi tin.

Vua L cho gi Nhc Chnh T n bo i.

Nhc Chnh T hi: Sao khng a ci nh tht?

Vua L ni: Ta qu n lm.

Nhc Chnh T tha: Nh vua qu ci nh y th no, ti qu ci c Tn ca ti cng

nh th.

Sau Vua L phi a nh tht, Nhc Chnh T mi chu i.[16]

Nh xem hai cu chuyn trn y, \n T nu khng phi l ngi ch dng, th khng bao
gi dm ni s tht gia m qun binh kim kch.
 C can m ni s tht, phi chng l biu hin ca mt tm lng im m ch cc.
Hay l ni mt cch khc, ch c k no c c mt tinh thn bt u mi c th can m
ni s tht m thi.

Cn Nhc Chnh T nht sinh khng bao gi chu ni di, du v li cho vua nc mnh
cng vy. Ngi nh th, chng nhng vua nc T m chnh vua ca ng ta, cng phi n
mt. Du l lnh vua cng khng sao khin ni Nhc Chnh T nghe theo m ni di vi vua
T. Th th, c phi v hng ngy Nhc Chnh T khng bao gi chu ni di m tinh thn bt
u ca ng c kin c, mnh m thm ln mi, n khng cn bit s mt th lc no c
na khng?

Mi mt khi ta ni di, tinh thn ta gim bt dng kh i mt t. Cng ni di chng no

th ci dng kh ca mnh cng suy nhc chng ny. Cho nn nhng k ham ni di l
nhng ngi khip nhc. Mi khi ta ni di l mi khi ta nui dng tnh hn nht ca ta.

Gio dc ngy nay, qu thin v vt cht, ch mong cho c nhiu ca tin mua ly s
sung sng nhc thn, cng l khu-x k khc cho tha lng t i ca mnh. Bi vy c kinh
doanh, ngh bun bn mi thnh hnh.

Ngi ta tng rng c tin bc cho nhiu l nhiu th lc lm cho k khc phi kinh s
mnh. Ci ngh y khng phi lm, nhng h qun rng chnh h l ngi sng trong s lo
s hn ai c. H khng dm ni tht, v ni tht th li s khng c nhiu m cn c
hi cho h l khc. Hung chi, nhng k bun bn m ch nh gi di lm nn s nghip c
vn cng c thin h tn th kia m!

Li gio dc xem bn ngi c tin bc nhiu l tn qu, m khng cn xt n nhn cch

h nh th no, khin cho lng ngi, ch bit ham li lc th quyn, khng cn g n s n
ngay tht. Tri li, x hi ng phng c thng xem khinh bn ngi bun bn, h sp
s, nng, cng, thng cng khng phi l khng c duyn c. K ngay nh bn nc
Nht ngy nay, trong nhng bui tic long trng ca nh vua, nhng k cng c d yn
bn vua l cc bc Samourai ngho. Nhng anh triu ph, tri li ngi ni nhng bn thp
nht v xa nht. Nh thng mi trong nc l nhng ngi giu nht, m cng l hng
ngi b khinh b nht.[17]
 Mun tp tnh n ngay ni tht, cn phi khi t hi con ngi ang cn th u. Tp cho
chng n bit sng bi s ngay thng cng trc, v bit khinh b s di tr dua b. Lu
ngy ci tinh thn chiu c y n su vo tinh tu, bit u sau ny trong m con tr y
khng c ngi nh Nhc Chnh T. Tri li, gio dc ngy nay, chung s h tr hn l
ngay tht. Ri a con n lm mt li g, mnh chu thy n s mnh m ni di, hn l thy
n can m nhn ti. V h cho nh th l a tr t ra khng bit s oai h.

H li cn cho nhng s di lo l nhng cch khn kho i. a no mi ming lanh

li l a khn ngoan sc so, v sau th no cng c thng trn ng i. Cn nhng
a n ngay ni thng, tht th t ni li cho l a ngu si n n khng ra g.

Mt x hi nh th, th lm g c nhng bc i dng bit qu li ni tht th nh Nhc

Chnh T.

Thnh Gandhi l ngi th nht dm t ho: Ti khng bao gi bit ni di. Tht vy,
mc d ng l mt nh chnh tr, i vi phe nghch ng, ng cng khng bao gi ni di
c vic cho mnh. Li ni ng l mt bo m chc chn hn tt c nhng hip c. H
ng ha mt iu g, th vic y k l c ng thi hnh ri. Theo lut V s o
(Bushido) ca ngi Nht cng vy. H ly s gi li ha l mt danh d ring ca ngi
i dng. Ni di, theo h, l mt khip nhc.

Truyn rng Gandhi s d c c mt tinh thn nh th l nh s kho dy ca b m.

Mt hm Gandhi i hc v. Lc y ng cn nh. V s b qu trch ng di m. B m bit,
bn nht nh khng n cm. ng khc cu khn m n, nhng b m cng quyt khng
chu thay i kin. Gandhi l ngi con ch hiu, khc lc xin m cho r v u m gin. B
ni: M th thy con cht hn l thy con ni di. V ni di l t ra mnh c mt tm hn
khip nhc. C con nh th l mt ci nhc cho m. M khng mun sng na. Gandhi
bn qu quyt ng ln, i thng li ch nu n, ly mt cc la than trn bn tay v ni:
Con th vi m, sut i con khng bao gi ni di. B m mng qu, m con vo lng,
khc: c vy, thi m mi c can m sng na vi con. V sau, Gandhi khng bao
gi tht ha vi m. ng thng bo vi k khc: Ci vt trn bn tay ti y l hnh bng
ca m ti, khng bao gi ri khi ti. y l v thin thn ph h ti mi trong vng
thnh thc v danh d.

Nu mun lm t ca im m, phi c can m hy sinh c ci li vt cht ca c

nhn, ci li c ngi yu k mn, ci li ph gia vinh thn, ci li nht bn vn li.
Khng phi bo k im m lun lun phi ni s tht. Khng. S tht khng phi lun
lun nn ni: chp kinh, u cng phi bit tng quyn. Nhng, nu v hon cnh khng nn
ni, th th ng ni g c. Cn thy cn phi ni, th li ni mnh phi cho ngay tht. Nu v
li cho mnh m ni di, l v khip nhc m ni, nht nh khng nn lm. Nhc bng
v li cho ngi m ni di, th ci di y c khi ta cng khng nn cu chp thi qu. V li
cho ngi m ni di, ch trong trng hp nh thy thuc vi bnh nhn, hoc gp phi
nhng s nguy him ca k khc, mnh cn phi giu cu h thot khi tai hn, l c th
lm c m khng phi gim n ci dng kh ca mnh thi.

bn n , cc nh o s tnh tm thng hay dng s cm khu lm diu php.

Trong lc cm khu h khng b mt lc lng g bt buc h phi ni tri vi ngh h.
H tha h mun ngh g theo s tht. Lu ngy, h mt ci thi quen ni di. l mt cch
tu luyn tinh thn bt u rt hay. trong i, ta khng th cm khu ng nh cc o s
y, th hy cm khu ngay nhng lc hon cnh b buc ta khng th ni ngay s tht.

Trong Ng gii ca nh Pht th cm Vng ng lm u. Phi chng l bc u tin

c i su vo ci tinh thn i Hng, i Lc ca Thch Ca.

Nu khng phi v s oai th hnh pht, v mun n my n xin s yu thng ca k

khc, hoc v mun ngt mt cht rui, th chc chn l khng c ci li g khc buc ta
phi ni di c. Cho nn, ch khi no ta dit c ngay ci nguyn nhn ca s ni di i, th
tm lng mi vng vng m th phng s ngay tht. nh rng ch v c c mt tm lng
bt u mi c can m ni lun lun s tht: nhng cng v nh hng ni mi s tht m
dng kh ta hng c tng gia kin c.
CHNG V: TR TNG TNG
Tr tng tng thi qu cng rt c hi cho s im m. S tht i lm khi khng
c nhng ci gi nh ta tng tng ban cho. Hay ni mt cch khc, s vt i, t n
khng c gi tr g c. N c gi l ti ni ta ban cho n ci gi y m thi.

Thy mt ngi l, l tng tng cho ngi y c nhng c tnh m t h khng

c. Hoc cho h l k ti ba li lc hn mnh, hoc l tng tng h khinh bc, ch nho
mnh Th mi m ra khip s, e ngi, rt r Nhng s tht, nu mnh gp ngi mt vi
ln, thng tip chuyn vi ngi trong nm, mi ngy, by gi ta s thy h khng
phi thn thnh g m mnh phi khip s n th. Phi tp tnh nhn thng vo s tht,
ng cho tr tng tng vin vng ca mnh n nh la mnh.

Ci tnh thch khen, s ch, n l d lun, lm cho ta hn yu, khip nhc. Nhn , tr
tng tng ca ta ph tip vo lm sai c s tht.

Phn ng, tng rng i u hay u, ngi ta hay n mnh, rnh m, quan st
mnh. No phi c tht nh vy u C ai khng m lo xem xt mnh, bim nh ch
nho mnh. i, ai cng c vic ring, khng ai cng khng m lo ph bnh mnh. V, nu
c ph bnh i na th c n thua g n ta. Nht nh, phi loi tr tng tng ra khi
vng tr thc ca mnh trong khi mnh mun phn on mt vic g cho chnh ng.

Nu ta kho im tnh, li quan st cho k cng trc khi phn on, th tng khng c
ci chi ng cho ta s na c.

Tr tng tng phi lun lun n di quyn kim sot ca tr thc. Nu tr thc
nhn xt khng ng th tng tng tip vo ch lm cho hn lon thm ln.

Tuy nhin, ni rng tr tng tng c hi, l khi no ta n hn lon tha h, khng
kim ch g ht. Nu ta kho li dng n, th n s l mt lc lng gip cho s im m
rt khng phi nh.

Thay v dng tr tng tng tng s lo s, khip hong sao ta khng bit dng n
tng s im m ca ta thm?
 Tr tng tng l mt sc mnh phi thng, cng thc chnh ng, n c th thay i
tt c cuc din ca i ngi. Lun lun, bt k l vo trng hp no, bt k l ngi
hay vt g, nu ta lp tm khng s, ri th tr tng tng tip v, to ra mt cnh tng
hng trng cng c thm cho tinh thn im tnh ca mnh mt cch ht sc c lc.

Lm ch ng tr tng tng, l lm ch ng mt lc lng ln lao nht trong i:

khng cn c ci g m ta lm khng ng na. Ka th mt k nghch ht sc hung tn
ng trc mt ta. Nu thc ta nht nh xem k y nh c rc, v nu kho dng tng
tng thm v, gip cho nh y, th k nghch kia, t khng th no thng ta ni. Nu
phi sa c tht th, m cht i na, tinh thn ta vn lun lun im tnh ti hi th cui
cng.

Napolon, khi ra trn, lm lc vo sanh ra t, vn nh khng, nh ni u? Mt phn do

ni tm tnh anh hng ca ng, nhng nu phi ni cho ng hn, do ni ci c tin v s
mng ca ng. ng thng bo: S ta khng bao gi b thng. Tr tng tng ca ng
ht sc mnh. ng tin rng i ng khng h b thng tch bao gi. Mt khi kia, ng mo
him n bo mt nh thin x, ng xa ng 100 thc, c nhm bn ng. Ngi y ch bn
trng ci m ca ng thi. ng khen: Tht l tay thin x. Du rng nhng tch y l cu
chuyn v ngoi s, n vn hm mt ngh rt su xa v nh hng ca c tin, ca tng
tng trong cuc i oanh lit ca cc anh hng dng s, l nh th no.

S Seigen, ngy kia, trong lc ang thuyt php bng b qun cp trn vo cha. Bt s
ra, tn u ng hm cht u s. S im tnh, mm ci ni:

- Tri t cng khng phi l ch ca ta tr c. Thn th linh hn ta ton l o vng.

Cy gm ca ngi c chm ta i na chng qua nh nh sng chm khng ngn xun
phong! Ngi lm g git ta ng.

Tn u ng, trc s im m phi thng v ht sc bt ng ca nh s, dng gm

li v chun i ni khc.

Nh ni l thuyt ca Pht gia v vn sanh t h v, s Seigen em n tng gia cho th

lc tinh thn ca s trc s sanh t, cng l mt cch dng sc tng tng rt phi
ng, to cho ngi mt tinh thn ht sc im tnh.
 Tm li, tr tng tng l mt sc mnh rt ln. Kho kim ch cho trng tit, n lm
cho ta c th thnh ng nhng bc v nhn dng s. Khng kho km ch n, n hn tp
lng lon, n tr li l mt sc ph hoi tinh thn con ngi, lm thnh nhng b my v
hn, nhng tinh thn khip nhc.
CHNG VI: CCH PHN ON V S I
C\CH phn on v s i, ht sc quan h n s im tnh ca ta.

Ngi ta thng tng rng: ha phc, u do ngoi m n. Ci lm, v v th

ngi ta mi c lo s.

Nu qu ngho l kh m giu l sng, th nhng ngi ngho nh Nhan Hi, Socrate,

u l kh ht hay sao, m nhng bc ph hu t hi nh Tn Thy Hong, Napolon u
l sng nht i sao?

Nu bo con l n, v l oan gia, thi sao i vi Socrate, c ngi v hung d nh th,

ng li cho l mt ci phc i vi ng, v nh , ng iu luyn c ci tnh im m,
thn nhin i vi s vt i.

Nu nhng ci m thin h ng cho l ha, nh bn, tin, bnh, t i lc vo nh cc bc

i hin nh Trang T hay Epictte th cng khng lm g cho my ng y nao lng.

Ngi ta thng v nhng s nh mn khng u, m gy ra phin no cho mnh. Nu ai

cng bit thn nhin i vi s vt, bnh tm m xt th s thy trm vic n cho mnh,
chn mi vic khng ng bn lng cht no c.

Lm cho ngi phin mun, khng phi l t s vt, chnh l ci cch ngi ta phn
on v s vt. Nh ci cht c g gi l ng s u, nu ng s th ng Socrate s;
nhng ng s, l s phn on rng ci cht l ng s. Nh vy mi khi ta bun bc, bi
ri, phin no, ta ng trch ai, ch trch ta ngha l t trch s phn on ca ta m thi.

Phi nh rng: lm nhc cho mnh, khng phi l k n chi mnh, n nh mnh, nhng
l t mnh phn on cho rng n lm nhc mnh. C k no lm cho mnh gin d th phi
bit rng chnh s phn on ca mnh n lm cho mnh gin d y.

S vt nh mnh gng trong, nu mnh ci, th n tr ci ci li cho mnh; nu mnh

khc, n tr ci khc li cho mnh.

Ti thng t hi: Ngi nh ta, ta gin, l ti ngi hay ti ta lm cho ta gin?. Phn
ng s ni: V ngi nh ta, nn ta gin. Nhng nu ta bit ngi nh ta l ngi in,
ta c cn gin ngi y na khng? Chc hn l khng, nu ta l ngi bit xt. Tri li, nu
ta bit ngi nh ta l ngi tnh, th t ta khng khi phi ni cn gin d.

Cng mt vic xy n cho ta, m khi th ta im tnh nh thng, khi ta li bc tc nng

gin. Ti ni u? C phi l ti ni s phn on ca ta chng? Ti khng thy ti ni ngoi
vt ch no c.

Mnh T ni: Ngi ta, i, i vi ngi m gp phi k d vi mnh mt cch ngang

ngc, th nn coi nh mnh i trong bi rm, vng phi gai ch nn thong th ng li g
dn ra thi. Gai gc kia c bit g m ng gin? X c nh th, th tm mnh khng phin
no m bao nhiu ni on hn cng tiu tan

Ta nn coi nhng s ngang ngc phm n ta nh chic thuyn khng, l m phi ta,
nh cn gi d t l tt nhm ta. Ta ngh cho cng c g ng gin.

Cch Socrate x vi ngi v rt hung d ca ng cng nh th. Mt ln kia, c bn r i

sm. B la li gm ht om sm. ng vn thn nhin. Khi ng bc ra i, b li ng trn lu
trt thau nc d ln u ng Cc bn ng t du bt bnh phn i ng ci v bo:
Th c g l, h tri ht gm, th ti ma. ng thn nhin tr v thay o.

Mt ln khc, ng mi cc bn dng cm ti nh. Khng bit c vic g, b v bng c

n (ng n rng rau tri) qung ra ngoi ca s.

ng cng nh thng, ti ci bo: Th b mun chng mnh ra sn n mt m hn.

Qu sc tc ti, b bn vc chi ra sn qu lun cc ng lm sp v mm, da Cc

bn ng gin mt, mun gy s. ng bit trc nm tay o cc bn li n tn bo: V
d cc anh em ta ang ngi n, ri b mt con g mi nhy x vo, lm vng c bt a, cc
anh c i gy s vi n khng?

Nu mt ngi khc gp phi nhng trng hp ny, chc chn l mt c s im tnh

ri vy.

Khng phi ti ni s vt xy n cho ta, n lm cho ta vui mng hay gin di, m qu
quyt l ti s phn on ca ta n lm cho ta vui mng hay gin di m thi.
 Ngi tr l k bit phn bit trong i nhng ci g l nh mng, nhng ci g l t do,
ngha l nhng ci g khng tng ta, v nhng ci g tng ta.

Khng tng ta nh: sanh, t, tai nn, giu, ngho, sang, hn Nhng iu y n n cho ta
hoc n b ta m i, ta khng quyn cn tr n c. Nhng iu ngi khc ban cho ta
ng, h cng c th ly li ng. Ci ta khng cn phi quan tm n. Quan tm n n,
l lm n l cho n. Mnh mt c s t ch ca mnh ri.

Tng ta, l ngh v s phn on ca ta. Ngi ta chi mnh, l iu mnh khng th
cn ng. Nhng, v th m cho l nhc, gin di, bc tc; hoc xem nh khng c, bnh
tnh thn nhin, ci mi tng mnh thi.

Cht l mt nh mng, tm m trn trnh n v ch Cho n l ng s hay khng ng s

l cch mnh n tip n. Th thng con ngi trong ci gung my gh gm ca to vt, ch
cn c by nhiu gi l T do thi.

S im tnh ca ta i vi s i cng ch nh ni ci tinh thn t do y ngha l do

ni quan nim trit l y ca ta m thi.

i, h c Sanh th c T, c Li tt c Hi, c Nn tt c H. Mun c Li m khng c

Hi, c Nn m khng c H, c Sanh m khng c T, l ngi ht sc m lon.

Nhng m con ngi thng ch mun bit c Nn, c Li m khng c H, c Hi, cho
nn i vi s i khng th gn gi ng s im tnh. ng th sng, mt phi kh. Nn
m vui, th h tt phi bun Tm tr con ngi b mc trong ci vng ln thn ca ci S,
lm g khng sanh ra khip nhc c. Cha t ng m mng, lo h tht sng. Trong ci
sng y c ci kh ri: s mt, nn phi kin c gi gn H cng tng tm c ci
Yn tnh cho lng ri. Nhng h no c d h phi au kh v mng lo s cho tng lai.
Tng lai bo cho h bit: khng c ci g l trng cu c. Ci tng y n giy x tm
can h, h phi lo ngh iu gn gi cng c, gng vi l sinh dit lnh lng ca To
ha, cho nn: ng cng kh, m mt cng kh. Tm hn h khng bao gi yn tnh.

Bit nh th, th ng khng mng, mt s khng bun; c yn lng ng trung tm

bnh xe To ha, mc tnh n mun xoay tr cch no cng c.
 Bt k l mt vic lm no, ng bao gi lo ngh n kt qu ca n. Mun Nn, l kh;
ri H, kh n bc no? Vy, phi tp lm v lm; cn kt qu tt hay xu th no, ng
bn n. Lm m khng bn mc trong ci kt qu ca s lm, l ci mt php gy cho
tm hn lun lun c im tnh.

Xem xt chung quanh ta hng ngy, ta thy chn nhng iu g ta qu lo lng cho c c
kt qu tt p, thng v m b h hng.

Phi chi sch, ng mt my may lo s g c, n bu bu tm hn mnh. Mun khen,

th s ch; mun c, th s mt; mun vinh, th s nhc. Ci phi dit tr cho tn gc.

Nhng k sng i cc ni lu i dinh th m vn xem thng nh lc cng kh chn

nh tranh vch t; nhng k ang ngi trn thin h m vn khng xem l vinh, cm gng
xe lm thn tru nga, cng khng cho l nhc, nhng k y bao gi cng gi c tm
lng thanh cao siu thot. i, h khng cn c ci g phi s na c.

Ngi ta v qu ham m s sung sng v vt cht, thnh ra tm hn phi tr nn hn

yu bc nhc: h rt s s ngho kh Trong khi lo s y, h phi khp mnh chu nhiu ni
khut phc v tinh thn trc nhiu th lc ng b. Khng c mt s tin no h khng
dm lm, min gn gi c ci a v cung cp cho h s sung sng y l . H tng
h lm ch ly s vt; tht ra, s vt y lm ch ly h m h khng d. K no cn sng
n l ly tnh dc mnh, n l ly s sung sng ca mnh u l nhng ngi khng bao
gi mong mi i vo ci Ch thin ca s im m c.

Epictte ni: Anh c con nga tt, hy ni: con nga ca ti tt, ch khng phi ti tt.
Hay thay li ni y! Tm thng lm, nhng m su sc lm sao! Thin h hin thi i
ngc vi n rt nhiu. Phn ng thin h tng rng gi tr ca con ngi ni s vt
nhiu t ca ngi y tch tr, nh danh vng, tin bc, xe hi, nh lu, rung t ch khng
phi ni ci gi tr tht c ca h. Ta sang, ta qu, l khng phi do ni ci gi tr tht sang
qu ca ci ngi ca ta, m l do ni ci iu thin h ban cho, do ni nhng xe hi, nh
lu cng rung t, tru b ca mnh. Th th ci th thng ca con ngi ngh cng qu nh
tht. y l t mnh khinh mnh vy. Ngi ta v tm n bc y l cng. Vy ch v u
thin h ua nhau tranh ginh tin bc, th lc, nu khng phi tng gi tr cho mnh,
mu nhiu s sung sng cho mnh l g? Tht, ngi ta t ai bit t trng.

Mun gn gi c mt tm hn bt u, thn nhin, ta phi bit xem s vt i bng

con mt i ng vinh nhc, th phi, nn h, tt xu u nh nhau c.

Trong sch Bhagavad-Gita ca n c ni: K no bit xem ht thy s vt nh nhau,

sng nh kh, vui nh bun, ng nh mt, bit xem cc t nh hn vng, vin nh
hn ngc, k y t c n ci im m ch cc ri.[18]

Trang T, trong chng Thu thy cng ni: Mi mi u c hai phng din. Mun c
phi m khng c quy, mun c tr m khng c lon, l cha r ci L ca Tri t, ci
Tnh ca vn vt, y l m tng tri m khng t, m m khng dng, hai phng din
ng c ca mi vt.

Mun phn hai phng din tng i y ra nh hai vt c tht, th l vu phn, nu

khng phi l ngu xun.

Ngi thng t i thy li khng vi mng, thy vinh khng vi sng: Sng vi
nhng, nhc vi h; c chi nhc kinh, tht chi nhc kinh (Vinh trn th nhc di;
ng, s mt; mt, s nhc).[19] u l nhng iu lm cho ngi kh tm kh tr.

Lm m nh khng lm, lo lng m nh khng lo lng; ln, nh, nhiu, t u xem nh

nhau: khen khng mng, ch khng bn, l ci hnh ca Thnh nhn vy.

Cu chuyn Bn cung sau ny t r tm trng ngi ch nhn im tnh nh th no:

Lit Ng Khu cng vi B Hn V Nhn bn cung. Lit Ng Khu, tay cm cung, ch ci

ch mt chung nc. Bn lin tip my pht, m mt nc trong ci chung khng chao
ng. B Hn V Nhn ni: Ci cch bn y l cch bn ca ngi qu lo trong vic bn,
cha phi l cch bn ca ngi thn nhin n vic bn.[20]

Anh hy i vi ti ln ni cao kia kim ch gn h su thm thm m bn, chng y, s

bit anh cn gi ng ci v im tnh y na khng. Hai ngi cng i.
 B Hn V Nhn, ng tn bn m h, chn ng na trn mt t, na ngoi khng
khng, nghing u ra sau v ging cung ln Lit Ng Khu thy vy m hi tot ra, s
qu t xu trn mt t. B Hn V Nhn ci: Bc Ch nhn, con mt trn ng tn my
xanh, di xem tn y t, ngoi xem tn chn tri, m lng vn khng bit nao nng. C
nh th thi mi bn c ci bn thn nhin ch nh anh, cha g cp mt ht hong, lo
s, th c bn, lm g m bn cho trng ng.[21]

Ngi ta ch bit sng trong yn n v ch bit tm yn n m thi. trong cnh yn n

m hnh ng, th d m gn gi v thn nhin bnh tnh. Nhng, n khi gp cnh khng
yn n cho thn mnh, thi lung cung nh k mt hn, lm g nn tr trng! Bit sng
trong cnh thng m khng hay bit sng trong cn bin, ngi th y khng bao gi gi
ng lun lun ci tinh thn im tnh.

Trang T c ni: Sanh t, tn vong, cng t, bn ph, k hin v ngi bt tiu, khen
ch, lnh m, l ci bin ca s i, ci hnh vn ca ci Mng. N tng tip nhau, ht
ngy ti m, ht sng ti cht, ht vinh ti nhc ta khng th bit c nguyn nhn n v
u.

Nhng iu y, ta ch nn bn n m lm g, ng bao gi cho n chen vo ph hoi

ci yn tnh ca tm hn mnh. Gn gi mi s yn tnh y ni lng, ng cho bt k l
vt g chao ng c, d l s vui sng cng vy. gi l ton c

Bc chn nhn khng ham sng, khng s cht. Sanh ra khng mng, cht i khng s.
Thn nhin m n, thn nhin m i, khng bn mc vo u c. Thun theo o m sng,
nn Ngi khng cng vi Tri Tm h bao gi cng qu quyt, c ch rt trm lng,
gng mt n s, hnh kim iu , tnh cm mc thc. Gp vic th lm, khng gp
vic th khng lm, khng t tm s cho ai bt k. Nhng k cha n bc Chn nhn th
thch b bn, thch tm s, mun vic n o lo s, khng bit thn nhin i vi nhng
cuc dinh h tiu trng trong i, thng li em thn m tiu hu trong cuc sn tm
danh li.
 Nhan Uyn ni vi Trng Ni: Lc ti ngi i ngang qua mt ci thc kia, tn a
cm tay li nh thn. Ti hi n: Lm sao ng vy? N bo: Ci ti , mt ngi li hc
d dng, mt ngi ln khng hc m bit. N ni g vy? Ti khng hiu chi ht.

Trng Ni ni: Ngi li, khng tng ti nc. V quen vi ci him ngho ca nc
m n khng s na. Cn ngi ln, th li khng cn tng ti nc l g na. N trong
nc nh trong ch t nhin ca n.

lo s v him ngho ca nc t lm ng lng ngi li, nn giao thuyn cho n cm

li th thuyn vng vng. i vi ngi ln th lo s v s him ngho ca nc li cng
khng lm ng lng n ng. Nu giao thuyn cho n cm li th thuyn phi hon ton
vng vng hn na.

Nh trong cuc bn bia. Nu mn nh thng l mt vt bng t gi hn, ngi bn

khng b my ng lng, thong th dng ht xo diu ca n. Nu mn thng l mt vt
bng vng hay bng ngc, ngi bn s b cm ng nhiu qu, s bn ca h khng cn
chc chn cht no na ht.[22]

K Tnh T lnh phn tp g cho vua.

c 10 ngy, hi thm, Tnh T ni: Cha, g cn kiu kh.

Mi ngy na, hi thm, Tnh T ni: G cn gy p vi g khc. Thy g khc cn bit

cm ng.

Mi ngy sau na, hi thm, th Tnh T cng ni: N cn thnh kh, hng hi lm.

Mi ngy na, li hi thm, th Tnh T ni: c ri! Nghe ting v thy mt ng loi
ca n, n khng cn bit cm ng na. N nay nh khc g ri. Khng con g no i u
vi n ni na.[23]

Cch iu luyn y cng l cch iu luyn i n tinh thn i dng. Ti l ti ci

ch m Trang T gi l TO[N C, ci c hnh vin mn ca con ngi.
 Xem k cc hc thuyt tn gio, bt k l hc thuyt hay tn gio no, ta s thy ci
mc ch cui cng l em con ngi n ch im tnh, tc l n ch cng cc ca nhn
phm.

o gia hay Pht gia dng n cc phng php tnh ta b on, u ly ci Tnh lm
gc cho cng phu luyn tp t n mt tinh thn im m ch cc. Ci cao xa m
uyn-o, khng phi ai ai cng hiu c v lm c. Nu ta cha tng vo , thi cha
nn vi ph bnh n mt cch cu th nh phn ng lm.

Ci tm trng thanh cao mu nhim v hng dng y, ngi xa kho ng t trong cu

chuyn c o ca Pht di gc cy b : Pht khi ngi di gc cy b , gic nhin
ng o, tm tr sng sut, ho quang ta khp bn phng lm rung ng c vn vt chung
quanh.

Thn Mara, cha t cc lc lng ca vt cht, ca ti li, ca ti tm khng th chu ni

c ngi thot khi c ci vng n l ca mnh, bn em c o binh ma tng qu i
kim Pht.

Thn Cy, thn t cng cc v thn ca cc lc lng t nhin u ni vi Mara: Ngi

y c o ri. y l ngi sng sut nht, khng cn mt s ti tm no n c bn
ngi. i lm g ? Ngi s phi tht bi ngay. Ngi y l ngi khng cn ai trong tri
t ny thng ni na.

Thn Mara tc ti, bn ho php, ni dng ni gi, lm cho phi sa tu thch, t n ni

nghing khip hong Pht.

Thn nhin, Pht ngi nh khc g, trong tm lng l nh khng c vic g.

Tng th, Mara bn ngh ra ci k ly Danh, Li, N sc cng nhng ci m lng ngi d
xiu, d ng nht, lay chuyn lng Pht.

Ly Danh khu gi lng t i; Li gi lng tham mun; ly Sc gi lng dc vng

Nhng cng khng lm cho Pht ng lng my may no c.

By gi l lc dng n oai v; Mara bn ra lnh cho binh ma tng qu cm gm gio

xng vo, ly tn la bn vo mnh Pht. Pht cng vn thn nhin, trong lng bt ng.
Tn, gio v gn ti l bin thnh nhng a hoa thm rt chung quanh mnh Pht.
 By gi, Mara xu h, ni trn cung phong bay v ng ph.

Vng vng nghe hai bn ng cc v thn ca cc lc lng t nhin bn bc vi nhau:

Ngi y l ngi khng cn mt sc mnh no trong i thng c na. Ngi y lm
ch c s vt trong tri t ri.
KT LUN
MUN i n mt tinh thn i dng khng phi l mt vic khng th lm.

Cn yu, l phi c c tnh u tin ny: Thnh tht. Ti mun ni: Thnh tht i vi
mnh.

Thnh tht i vi mnh l mt iu rt kh. Ngha l, mnh ng gt mnh. ng bnh

vc s yu ui, lm lc ca mnh. ng ni mt ng, lm mt ng.

Thnh tht i vi mnh, tc l s iu ho gia tng v vic lm ca mnh.

Mun nh gi phm cch con ngi, ti tng khng cn cch no hay hn l cn c vo

.

Nu cc bn nhn s im m l triu chng ca mt tm hn gii thot, l ch cu

cnh ca cc hnh vi cao thng ca con ngi, th mt khi nht nh thi hnh, ng bao
gi bnh vc s yu ui ca mnh m xao lng b qua.

Nu cc bn ng vi ti, cng cho gi tr ca con ngi khng phi cn c ni s ti

sn, tc v ca mnh thu tr, ca ngi khc ban cho, v phm cch con ngi ni tinh
thn t do ca mnh i vi ngoi vt, th cc bn hy thnh tht thi hnh ngay ci ngh y
trong cc hnh ng hng ngy, khng sai chy. C ri sa ng mt i khi, th hy c can
m v thnh tht m tr v con ng ca mnh nh i y.

Nhc bng, mt ng bn nhn gi tr v hnh phc ca con ngi khng phi ni ci

tinh thn li n ngoi vt, mt ng bn li em thn ln lc, n l ni danh li, cu cnh
ni th lc mu cho mnh hnh phc, l bn khng thnh tht vi mnh . Lm nh
th, th ci dng ca thnh nhn i vi bn, s l mt iu thuc v m mng Phi quyt
tm qui c ngh lc ca mnh vo mt vic, th vic y t phi thnh.

Trang T trong thin t Sanh c ni: Lc Trng Ni i qua nc S, va ra khi rng,

thy mt ngi tt bu bt ve bng mt cy so di, rt l v rt chc chn cng nh n
bt bng tay.

Trng Ni ni vi ngi y: Anh tht l ti, xin cho ti bit ci thut ca anh.
 Tn tt bu ni: Thut ca ti l y: Trong nm, su thng, ti tp vin n ng
thng bng trn ngn so ca ti m khng h rt. Khi ti ng ng hai vin th t con
ve no thot khi ti. Khi ti ng ng ba vin, th mi con trt c mt m thi. Khi ti
ng ng nm vin, ti khng h trt con no ht. Ci thut ca ti l qui ht tinh thn
ca ti vo ch hng m ti mong t . Ti in ci tay ti, c thn th ti, cho n chng
no n thnh mt khc g, khng cn bit cm ng, khng cn xao lng na. Tuy tri t
l ln, vn vt l nhiu, nhng ti ch thy c con ve m ti mun bt n thi. Khng chi lm
cho ti xao lng ngoi ci ti mun , con ve lm g thot khi tay ti.

y cng l ci ngha chuyn tm bo nht ca Lo T vy.

Khi tho ngy 12 thng t

v vit xong ngy 13 thng tm nm nhm ng (1942)
PH LC
I. PHNG PHP TNH TA CA CNG IN
NH cc bn thy trc y, luyn tp im m n ci ch cc, ch c nhng
phng php Thin Ta hay Tnh Ta l c hiu qu hn ht.

Di y, su tp cho cc bn mt phng php tnh ta rt c dng trong ton ci

ng (Trung Hoa v Nht Bn), dng lm ti liu nghin cu. Tuy s lc nhng cng
va thc hnh. Bi ny son theo th ti bn dch hn vn ca Tng Duy Kiu, do
nh Thng V xut bn.
S th ca Cng in
Phm mun nhp mn cch thc hnh phng php Tnh Ta ca Cng in, trc nn
bit qua s lc v s th ca tin sinh.

Tin sinh l mt bc i tu dng nc Nht, lc nh vn h nhc v nhiu bnh tt.

Cha m lo cho tin sinh khng sng lu c. Th m n khi tin sinh ln mi ba, mi
bn tui, thn tm ht nhin bin ha, tr tu quang minh, gy cho tin sinh ci nguyn
ng lc sau ny pht minh ra php tnh ta.

Tin sinh su tp tt c cc php tu dng v tinh thn ca cc nc u M, dung ha vi

cc tinh ty cc tn gio \ ng so snh nghin cu. n nm Minh Tr th 32 tin sinh
sang tn cc nc u M kho st, n khi tr v nhn ci hc thc nghim ca mnh,
sng lp ra php tnh ta.

Cn nhc tin sinh pht t mt cch vin mn

Trc kia, tin sinh vn l ngi nh th; khi sang u M, ch cn c ba mi cn l

cng.

Th m cch chng my nm, thn th tin sinh pht t n cc im: tin sinh ngi nh
gu, i nh h, tay, chn, lng, bng, gn ct ny n u n rt p. Thn th tin sinh s
d pht t n th, khng phi v tin sinh c luyn tp theo cc nh quyn thut, m chnh
ch nh theo c mt php tnh ta thi.

By nhiu, bit ci linh diu ca php tnh ta y to tt nh th no.

Th cch hng v ca tin sinh

Tin sinh, v nh tnh ta, bao nhiu tinh lc dn xung n in[24], nn ng rt vng
vng nh mt ci lo th. Tin sinh ng, khng c ci g lm cho tin sinh lay chuyn ng.
Du gp phi nhng tay quyn thut cng khng lm sao cho tin sinh chuyn ng hay t
ng. Tin sinh thng ni: Nu ti ngi xe, ri xe lt , cng khng lm sao ng ti cho
ng. Ci cng phu y cng do php tnh ta m nn vy.
Cch sinh hot ng ha vi t nhin ca tin sinh

Tin sinh khng phi sng theo ch ngha khc k, cm dc. Cm dc, khc k u l
nhng phng php c ch ci tiu ng. Cn tin sinh th li khng m xa g n tiu ng,
ch trng i ng thi. Tn ch ca tin sinh l b ci t ng ca mnh i, em mnh ng
ha cng vn vt. Ci ch m thng nhn cho l v v, tin sinh cho l hng v. Ch m
thng nhn cho l kh cc, tin sinh cho l sung sng. Ch m thng nhn lo s u su,
tin sinh cho l thn nhin t thch. l mt ch bo: cng vi t nhin m ng ha. Li
sinh hot y, nu l bc thng nhn m xen vo, tt s cho l kh hnh. Nhng kh hnh l
khi no tm cng vi t nhin i chi. y, cch sinh hot ca tin sinh khng c ch
no nghch li vi t nhin c, m chnh l cng vi t nhin ng ha.

Tin sinh khng tin c bnh

Cch sinh hot ca tin sinh ng ha vi t nhin cho nn tin sinh khng tin c bnh.

Bnh l g? L ci kt qu tri vi lut t nhin nn mi mt ci hnh phc vin mn pht

dc i. Tnh ta l ci phng php sinh hot thun theo t nhin ca to ha. Bi vy,
ngi theo php tnh ta m sinh hot khng tin c bnh.

Tin sinh khng tin c cht

Tin sinh cng khng tin c cht na. Theo sinh l ci cht khng nn gi l cht, m phi
ku l thc ngha l chn mi. Cht, tc l ci c pht dc n ci hon ton.

Hoc cha n ch thnh thc. Cha n thnh thc m cht, cng nh qu cy cha
pht dc hon ton m rng, l ci cht khng t nhin rt thng kh. l triu chng
mnh cha ti nhn cch hon ton. Ci cht ca ngi hon ton ch l mt ci nhn cch
thnh thc n cc im m thi. Ci cht y bt qu nh ta i ng, no u c g phi
au kh. Ci kh tng ca tin sinh bao gi cng vn ti tnh, l v ci nhn cch ca tin
sinh lun lun hon ton n cng cc.

Bi vy, mun t n ci mc ch y ch c phng php tnh ta m thi.

Nhn cch chn khng

Nhn cch chn khng, tc l ch ch cc ca tu dng.

Theo tin sinh thi ci yu im ca tu dng l ct t thnh ci t cch chn khng.

Tnh ta php khng phi ch tm s khang kin v vt cht m thi, n cn c mt

mc ch ti cao ti diu hn na l to cho mi ngi ca chng ta ci nhn cch chn
khng. Phm con ngi trn th, ci chn hnh phc khng phi ni ph qu, cng khng
phi ni quyn th, danh d: m ch ni ch ph ci ng chp[25] ca ta i, cng vn vt
ha lm mt th: k thng nhn th ch bit chm m trong vng danh li, lo quanh ngh
qun khin cho tm kh mt bnh ha, tinh thn hn trc. Thn th v ln ln km c c
nng, kh huyt v ln ln mt s iu ha. Bn trong hn lon, ngoi t nhn m xm
vo. Phm cc bnh tt u do m sinh ra. Nu trong lng gi c s thn nhin im
m th thn th tt nhin cng trng. Bi vy mi ni: ch ch cc ca php tnh ta l ct
s qun mnh, khin cho lng c chn khng. Chn khng, l khng tin c bnh,
khng tin c cht; chn khng, l khng bit s ci g c. n ci bn ng ca mnh m
khng thm m ti, thi cn ci g na m phi s. Lng chn khng, thi ha bnh t
ti, vt ngoi khng cn lay ng g na ng. C theo c nh th mi, thi s sch ht t
dc, tm hn trong tro, thn tm cng ngy cng tin ln n u m. Trong lng ha bnh,
thi tinh thn linh mn, c th cng trng, tnh cch hon ton.

Du x vo nhng cnh bn cng, mun phn cay ng, ngn ni trun chuyn, m gi
c tm lng ha bnh th kh ha sng, bun ha vui, cng khng c ci g lm bn n
lng mnh c. c vy, cng nh ni cng phu tnh ta.

Bi th, nhng ai n yt kin tin sinh, u thy v mt ca tin sinh bao gi cng ti
tnh nh hoa bui sng, ha nh nh gi ma xun.

Ci chn ngha ca php tnh ta l khng ch s cu cnh, ao c g c. Tnh ta m

cn mong vng nim, cu s khang kin, thi khng sao t n c ci diu cnh ca
php tnh ta. Ci hiu qu ca tnh ta thuc v phng din tinh thn, chng nhng
tr c t nim, tuyt b vng tng, m li cn ph c c tp, nui thnh m lc
khin cho tinh thn bao gi cng hot bt, im m du gp phi vic to tt kh khn n
u cng xem nh thng.

Tm li, tnh ta chng phi ch c mt s kin khang m thi. Cc ch ca php tnh

ta, l ct nui thnh ci nhn cch chn khng, tinh thn sng sut. Nhn c c ci
tinh thn y, kh huyt t nhin mi iu ha, thn th pht dc, l ci l ng nhin c
g l. Ly qu lm nhn, ly nhn lm qu, l cha hiu c ti nguyn l ca php tnh ta
vy.
Phng php tnh ta
Mun nhp mn php tnh ta trc ht cn phi bit hai ci yu ngha ny:

Mt l: t th ngay chnh.

Hai l: h hp iu ha.

Nhng iu kin ny, trong php tnh ta, khng xem l hai c, v thiu mt, tnh ta
khng c hon ton.

a) Bn v t th
1. Qu hai gi. Hai ngn chn ci chng ln. Hai gt chn xe ra. Ngi ln bng
chn.
2. u thng. i mt hi nhm. Ming ngm cho kn.
3. Hai tay bung trc gi. Tay mt nm ly tay tri, hai ngn ci tro li.
4. Xng sng phi cho tht thng. Nu hi cong cong khm khm, l c hi cho s
iu kh.
5. Bng, nn n ra ng trc.

NN NH: Khi mi tp, ngi nh th, c hi kh chu, c khi t mi. Vy, dui cng ra
cho bt mi, khng sao. Tp lu s thnh thi quen, ri cng khng t mi na.

b) H hp
1. Khi ht vo, th phnh bng ra; khi th ra, th ht bng vo.
2. Th, ht, phi t t. ng vi vng. Cn hi cho di, nhng ng rn sc.
3. Th, ht ct cho u u l qu, ng qu dng sc. Phi cho th thi. Lu dn,
h hp s nh nhng v d dng.

Tm cnh trong khi tnh ta

1. Trong lc tnh ta, ng lo g, cng ng cu vt g.
Ch cu ht bnh, cng ng cu kin khang; nht thit vic g cng khng nn
 t vng.
Thm ch s v nim, cng khng nn cu. Nu cn cu v nim, th t khng
th no v nim ng.
(Chnh l ch m trc kia, ti ni: phi tp lm m khng mong n kt qu
ca vic lm).[26]
2. Trong lc tnh ta, ng cho tai nghe vic g Tuyt hn vi ngoi gii, cho
lng trng khng, tm phng lng. Kh tht, nhng khng phi khng lm ng.

S dao ng thn th trong khi tnh ta

Trong khi tnh ta, lu ngy s thy thn th dao ng. ng ly lm l, l ci ng lc

pht minh trong thn th. Ci hin tng dao ng y, tuy bn tnh v c th ca mi ngi
mi khc; ng lo s, hy t nhin nh vy.

Thn th dao ng, ng s; m khng thy thn th dao ng, cng ng lo. Thy dao
ng l t nhin, th khng thy dao ng cng l t nhin, khng th cu m c. C nn
thun theo t nhin[27], ng dng n sc ngi.

Thi gian tnh ta

1. Mi ngy tnh ta mt ln. Trc khi ng. Bui sng mi dy, hoc bui tra. Bt
lun gi no khc cng c.
2. Mi khi tnh ta, nn chu kh ngi ba mi pht l t hn ht. Cng ngi c
lu chng no, cng qu chng ny.
3. Phi chuyn tm hng ngy, khng nn gin on. Mt thng nh mt ngy; mt
nm nh mt thng. Tnh ta l phm cch ca con ngi, n l tu nghip ca
sut mt i. Cho nn du c tp lu ngy m chng thy c hiu qu g, cng
khng nn nng ny. Phi kin tm mi khng thi, ri sau s thy kt qu.

Kt qu thy sm hoc chm, ta khng nn bn lo n.

Ta h qun rng: tnh ta chng nhng v tng, v nim, m li tuyt nhin v cu na

hay sao?
Ta hy mc t nhin m thi.
Kt lun
Yu im ca tnh ta php, bao gi cng ly trong lng bnh ha lm yu im. Tm
m c bnh ha ri, th thn t nhn m cng c bnh ha. Cho nn, con ngi m
cn au yu bnh tt l ti nhn cch ca mnh cha ln ti bc u m, cha c hon
ton vy. Khng cn cu ngh n kin khang m kin khang t n. Kin khang khng phi
l ci gc tnh ta, m l ci ngn. Gc vng th ngn tt. Bn lp nhi o sinh.
II. IM M CCH NGN
1. Kh tng nh chim phng hong ling trn my xanh th nhng li hi cn con
khng ng c tm na.
2. Nut ng ci cay ng trong ci cay ng mi lm c hng ngi trn loi
ngi.
3. Thn trong mun loi, tm trn mun loi.
4. K s m cn quyn luyn nhng s thun tin yn vui cho xc tht th tm ly,
ch hn, khng ng gi l k s.
5. Ta c tai, mt ta nghe, ta trng; ta c tm t, ta suy, ta ngh; ta i vi ngi xa,
c lc ta th nh thy, c lc ta knh nh bn, cng c lc ta knh ch khng
chiu. Ta theo l, nht quyt khng lm ti t c nhn.Lng Khi Siu
6. Yn vui, th nhn l thuc c, khng nn quyn luyn ham m.T Truyn
7. Nghe li ch bai m gin l lm ngi cho ngi gim pha; nghe cu khen ngi
m mng l lm mi cho ngi nnh ht.Vn Trung T
8. i ci g thung dung th cn m cp bch th mt; vic m thung dung th c
v, ngi m thung dung th thng sng lu.L Khn
9. Tm khng bnh, kh khng ha th ni hay lm li.Ha Hnh
10. iu dng ci kh lc ang gin; phng cu ni lc sng mm; lu tm s
lm lc bi ri; bit dng ng tin sn sng.Ung Th Chi
11. Ni ng sng h m nn ngang c; ng hn h m thu hn li c;
tc gin, ham m ng si ni, nng nn m tiu tr bin mt c; khng
phi l ngi kin nhn th khng ti no c nh th.Vng Th Nhn
12. t sc dc nui tnh, t ngn ng nui kh, t t l nui thn.Tun Sinh
Tin
13. Nhng cch lm cho sng lu: T, Kim, Ha, Tnh, th Tnh l cao siu hn
ht.C Ng
14. Bit ngi ta di m khng thm ni ra ming, phi ngi ta khinh m khng
thm gin ra mt, nh th th c v v cng v th ng v cng.Sc c Lc
15. Nhn iu ngi ta khng th nhn c, dung iu ngi ta khng th dung
c, ch c ngi kin thc v lng hn ngi mi c nh th.Trnh
Di
16. Lm nh bn ng, gp ai cng bn, th ba nm khng xong.To Bao Truyn
17. Ngi m tnh kh tht thng, sut i khng lm nn c vic g.Tng
Quc Phin
18. C yn tnh mi ny ra tinh thn, c tinh thn mi ny ra tr lc.H Lam c
19. Mt tri ng bng th x, mt trng trn th khuyt: vt g thnh lm th
suy.Thi Trch
20. Tm a bnh tnh th t nhin khoan khoi cng minh.Trnh Hiu
21. Phm vic tt m cho tt qu, nhiu khi hay hng.T Tn Phng
22. Ngi tri tc khng v li m ly thn.Trang T
23. Ngi ta m nng ny, nng ni, hp hi th x vic, vic hay hng, tip ngi,
ngi hay gin, m chnh mnh cng phi thit thi.L Khn
24. Ngi bit nui ch th khng ngh n hnh.Trang T
25. Ai m thn c nhn ri th ch thng hp hi.Gia Ng
26. Ngi sinh i, nu trong lng khng t c th i n u m chng kh; nu
trong lng thn nhin th i n u m chng sng.M Tn
27. Ch em vng tng m lm hi chn tm; ch em khch kh m lm hi
nguyn kh.H An Quc
28. Ba vn su ngn ngy l my, nu chng cho thm tm yn lng ng mt lc,
ngh cng ng thng.
29. p c m khng lm mt c tnh rn; son mi c, m khng th lm
mt c sc .L Th Xun Thu
30. La bc ln cao, nc chy xung thp, th m bao gi la cng thua nc.
31. Ngi ta i, i vi loi ngi m gp phi k x vi mnh mt cch ngang
ngc, th nn coi nh mnh i trong bi rm vng phi gai, ch nn thong th
ng li, g dn ra m thi. Gai gc kia c bit g m ng gin?
X c nh th, th tm mnh khng phin no m bao nhiu ni on hn cng
tiu tan.
32. Ly on bo on, on on chp chng. Ly c bo on, on y tiu tan.Thch
Ca
33. Ta nn coi nhng s ngang ngc phm n ta nh chic thuyn khng l m
phi ta; nh cn gi d l tt nhm ta, ta ngh cho cng th c g ng gin.
Mnh T
34. Than van, khc lc khn cu u l khip nhc.A. de Vigng
35. K no bit xem bng mt cp mt v t, k xu nh ngi tt, k th nh
ngi thn, k l nh ngi quen, k y l ngi vt thot k khc rt xa
trn con ng o c vy.Bhagavad Gita
36. Khi no ta khng cn cm thy b bn mc trong cc s vt hu hnh, cng
khng cn bn mc trong hnh vi hay trong tng tng ca dc tnh na,
chng y ta mi gi l hon ton ng.Bhagavad Gita
37. Cn ham mun mt kt qu cho hnh vi l cn n l ly ngoi vt.Bhagavad
Gita
38. Lm m mong cho Nn, th tt phi s H. Cha nn m lo h, nn ri cn
phi lo gi: hnh vi y l hnh vi n l.
39. Lm ch ly mnh v lun lun im tnh.
Vui bun, sng kh, m lnh, nhc vinh u xem nh nhau;
Bit xem cc t nh hn vng, cc nh hn ngc;
i vi mt k thn nh ngi s, k nghch nh ngi bn;
Khng n l mt hy vng hay mt dc vng no;
i vi vn vt u xem nh mt.Bhagavad Gita
40. Nhng iu khng th trnh khi, ng cho n bn lng mnh.
41. Mt thn th khng au, mt tm hn khng gh l: chn hnh phc ca con
ngi ch c by nhiu thi.Epicure
42. c th t cao, mt th in o, l tm hn ca a tiu nhn.Gnomol
43. iu chnh i mnh theo thin nhin thi khng bao gi ngho; iu chnh i
mnh theo d lun ca con ngi, thi khng bao gi giu.Snque
44. Lc cn phi tr li vi tm hn mnh, l lc b p bch phi chen ln vi qun
chng.[28]Snque
45. T tc, l c mt th ca qu v gi: t do.Epicure
46. Tm c s yn n v phn vt cht u c ch g, nu khi ngh n ci cht, ci
khong mnh mng v tn ca tri t m trong lng hy cn run s?Epicure
47. K thy ngho khng s, thy kh khng nao l ngi khng ai khip-phc
c.Epicure
48. Khng c ci g lm cho va lng c ci ngi c m c tng cho mnh
cn thiu thn mi.Epicure
49. H mun, tt s c.Voltaire
50. Vi mt tm lng can m, khng c g gi l kh c.Jacques Coeur
51. Nn lng thi ch, khng cn g ng s hn na: l sinh lc n thi tn
t.Snque
52. K nhn ni qu hn ngi dng s: k lm ch c tm hn mnh hn k thu
thnh cp ly.A. Kempis
53. Nc chy mn.Franklin
54. Gi tr tht ca con ngi ni nhn cch, khng phi ni ca ci.Blackie
55. Hay nng gin, nn lng l triu chng ca mt tm hn yu ui.Plutarque
56. B ngi nhc m gin, l em ci li ca ngi m hnh h bo th mnh.
Swift
57. Mi khi Socrate thy trong lng chao ng s nng gin mun khi ln, ng lin
thay i sc cho ti ci, ging ni m du, nh ng c tm hn lun
lun bnh thn.Plutarque
58. K b s nhc, dng s nhc bo th, c khc g ngi s nhc h kia khng?
Chng qua l nhng k cng lm quy nh nhau, nhng ch k trc ngi sau
m thi vy.Tertullien
59. Tha m l nhng l l ca bn lm li.J. J. Rousseau
60. Mnh b phi s bt cng ca mt k d: hy tha th cho n i, cho mnh vi
n khi lm hai a d.Saint Augustin
61. t ni, khng phi l ni t, m l ng ni nhng iu v ch.Francois Salle
62. Bit lm thinh qu hn bit ni.Ambroise
63. Lm khi li ni ra, nh mi gm ngc li m mnh.Plutarque
64. Nhng iu cha ni, mnh lm ch n; ni ra ri, mnh l t n.Imitation de J.
C.
65. To ha sanh ra con ngi c hai l tai v mt l ming, l cho ta tp nghe
nhiu hn ni.[29]Nabi Effendi
66. Phi dng li nh dng vng bc vy.Joubert
67. Ngi qun t ch c ci u trc lng tm ca mnh thi: nhng lng tm
y, trn th gian ny, khng ai lm ch n c.Wagner
68. T do khng bao gi i chung vi yu ui.Vauvenargues
69. Mt chic ghe trn con sng, c th hoc t tri theo dng nc; hoc cho
ngc, bi ngang, ty .
Con ngi, i vi sc li cun ca s vt cng mt th. T Do ni v ch
c bao nhiu m thi.Thiers
70. Khng c t do, m tng mnh c t do, khng c n l no au n
bng.Goethe
71. Khng t do, i ch l mt gung my thi.Lacordaire
72. Khng nn c ci g d.Solon
73. Khng bao gi nng cao tm hn c, nu khng lo gii thot n.Socrate
74. Tm hn, nh con chim, cng ln cao chng no, cng khoan khoi chng ny.
V. Hugo
75. Nu gi giu, k khng thiu thn g c, th ngi giu nht ch c ngi qun t
thi.[30]La Bruyre
76. Khng c cch no bo th nhng k lm c vi mnh hay bng cch ny: ng
ging h.Marc-Aurle
77. Bit yu k xc phm mnh, l hnh phc ca ngi qun t.
Mun c vy, phi bit ngh rng: Nhng k y l h hng thn thch mnh;
Nhng k y phm li, l v khng bit ch khng phi l c ; Nhng k y ri
chng bao lu cng cng vi ta m cht c; M th nht, nhng k y khng c
lm thit hi cho mnh cht g c, bi h khng tng lm cho tm tnh mnh h
i c.Marc-Aurle
78. Ci thut i, ging nh php u v hn l php khiu v; phi vng chn m
ng, sn sng i s bt ng n vt n.Marc-Aurle
79. Con mt lnh th vt g cng phi trng thy c, ch khng th ni: Ti ch
trng mt sc xanh thi, v th l con mt mnh h ri vy.
 Ci tai lnh, ci mi lnh cng phi nghe c mi ting, ngi c mi mi. T-
v tt th n no cng phi tiu c, nh ci ci xay la, th la no cng
phi xay c.
Vy thi, ci c thng minh bao gi cng phi sn sng m tip nhn ly cc s
vt xy ra. Ch ci c, ch bit nguyn: c g cho con ci ta c sng lu, hay
l c g cho vic g ta lm cng c thin h khen, thi c khc g con mt
ch mun nhn sc xanh, ci rng ch mun nhai vt mm m thi u.Marc-
Aurle
80. Ngi no phin no hay tc gin v vic g, khng khc con heo phi em chc
huyt m cn giy gia, ku la. Ngi no nm trn ging mt mnh m lm
nhm than ci ni phin ly i cng vy. Phi bit rng duy c k c tr khn
bit l phi, mi bit em nguyn thun theo nhng vic xy ra.Marc-Aurle
81. C l cn c mt chc lt na thi cht y; th m hin nay trong lng hy cn
cha bnh tnh, yn n, cha thot ng ci lm tng rng ngoi vt c th hi
c mnh, hoc em li hnh phc, tht khng cn g ngao ngn bng!Marc-
Aurle
82. Ci xu ca mnh, c th trnh c li khng trnh; ci xu ca ngi khng
th trnh c, li c trnh; tht cng nc ci!Marc-Aurle
83. Hoc c k ng bn cnh ci sui nc trong v ngt m chi ra ci sui, ci
sui vn chy khng ngng, nm t bn, nm d bn vo, n cun sch i ngay,
khng cn cht bn li. Lm sao cho trong ngi ca mnh cng c mt ci sui
trong v tn nh th. L lc no cng gi cho trong mnh c t do, m i, bnh
tnh, khim ha.Marc-Aurle
84. Nu bit em t tng m bao qut c v tr;
Nu bit ngh n ci thi gian thin c v cng tn;
Nu bit xt n mi vt bin thin mau chng l dng no; xt tng phn
mt, t khi sanh ra n khi cht, ngn ngi dng no, m ci thi gian trc
khi sinh ra vi ci thi gian sau khi dit i, bt ngt, mnh mng, khng b
khng bn;
Nu bit th, thi khi c lm ni phin lng v ch v nhng ci danh li cn
con; bit th th cuc i s c thnh thi yn tnh.Marc-Aurle
III.
Quyn Ci Dng ca Thnh Nhn in ln u vo nm 1951 gy mt d lun kh si
ni. Nhiu c gi gi th n tc gi cht vn, tn thnh cng c. Bo ch cng c ni
n. m rng ng d lun m nht l c gi hiu r ca tc gi hn, di y
chng ti xin lc ng 2 bi bo: mt bi ca ng Hunh Khc Dng bn v quyn Ci Dng
ca Thnh Nhn, ng trong Khoa hc tp ch s xun Nhm Thn, v bi ca tc gi
tr li cho ng Hunh Khc Dng, ng trn tun bo Th Gii s 77, 78, 79.

(Nh xut bn)

Bn v quyn Ci Dng Ca Thnh Nhn
Nh sch P. Vn Ti va cho xut bn mt quyn sch do ng Nguyn Duy Cn vit,
nhan Ci Dng ca Thnh Nhn.

Sch dy hn 150 trang, trnh by kho lo, n lot k cng.

Tc gi ra cng rt cc tinh hoa trong sch \ ]u gii mt cch rnh mch ci Dng
ca thnh nhn.

Sau khi c nhiu v d, v k nhng mu chuyn con con rt c duyn, ng Cn li ch cho

ta phng php mong n ch siu vit y.

Dng l mnh, nhng y khng phi sc mnh ca xc tht, v lc thin bm hoc do s

luyn tp c th m c. y l sc mnh ca tm hn, lm cho con ngi tr nn bc siu
nhn, sng t do th thi, vi trn ngha thanh cao ca ch sng.

Ngi dng, du lm vo trng hp ngang tri, kh khn n u cng mt mc, khng

kinh, khng gin. Lc no cng t ch, tht tnh b km hm bn trong; h quan nim ci
bnh, ci cht mt cch thn nhin, ng trc nguy c, mt khng i sc, tim khng p
nhanh, u khng chong, tr rt bnh, lng sc mnh m i ph vi cnh ng.

Mun t ci dng, phi dy cng luyn tp ci tnh cn bn l s im m.

Trong lc x hi ta ang vt ln vi nhiu nh hng tai hi lm le tiu dit ci vn ha

c truyn tt p ca ta, quyn sch ng Nguyn Duy Cn mang n cho tm hn ngi Vit
Nam mt ngun an i v mt mong mi nhit thnh tng lai.

Hai vn ha \ ]u gp g nhau trn dng sng lch s, v du mun du khng, ai cng

phi nhn nh s y. Nu hi ti: s gp g kia cu to vic hay, hay vic d th no
trn non sng nc Vit, tht ti s lung cung. Ti s mi cc ngi n li kt qu ca s
]u ha trong nc ta. nh rng ci tinh ty ca vn minh hai ci ging nhau, nhng ci v
ngoi khc hn. Mt ng th ho ng, mt ng li ho tnh. Hnh vi, c ch, l , nht
nht u tri ngc, lm cho k khng quen suy ngh phi phn vn, chng khc ngi nh
qu ra tnh, ng ngc khng tm c li chnh m i.
 My nm sau ny, do nhiu yu t hn hp, chng nhng phong ha nc ta bi ri, m
o c nc ta c h tri qua mt cn khng hong. Thay vo ci im m thi xa, ta
thy ci no ng v thc n khin cho ta mt thng bng, nh con chim bt gi.

Phi chng l vi thi gian, mi s u tun theo lut bin chuyn?

Th hi c th em t tng tnh p dng cho mt x hi ng c chng?

Ngi nh mnh, mnh c kh kh bt ng c chng, nu mnh cho rng i phng

c mt c ch bt cng?

Xt rng vn s th gian u ng ch khng tnh, ti khng tin phng php tnh ta

s dt ta n tnh im m v t ch y, n ci Dng ca tm hn.

c quyn sch ca ng Nguyn Duy Cn, khng phi v b, v i, tt hn vng tin ni

nng lc tim tng ca ta, hn l li vo ngi.

Thu l mi vt ca ngoi cnh, ta hy c iu luyn dung ha tm vi vt, v sng,

iu khin con tm cho ngay chnh. Nh th, ta mi c c hiu lut iu ha ca v tr.

V chng loi ngi khng thng tr c con tm, khng dm c th tnh, mi c

chuyn tham tn, x xt, git hi ln nhau, mi c mnh hip yu, gy th gii chin tranh,
chung quy cng ti mt thng bng bn trong vy.

Kt lun, nu mi ngi hun c c ci dng ca thnh nhn, th x hi s n i

ng sng trong nhung la, gia ha bnh, trt t v an ninh, s l mt x hi l tng.

Nhng ti va vit: Nu

Hunh Khc Dng

Khoa hc tp ch
Cuc tranh lun gia hai nh vn v sc mnh ca tm hn v
bo lc
Di y l bc th khng nim ca ng Nguyn Duy Cn vit tr li ng Hunh Khc
Dng v quyn sch Ci Dng ca Thnh Nhn ca ng.

Chng ti xin ng nguyn vn v nhng phn phn on cho bn c.

Li ta son Tun bo TH GII

Knh Anh,

Rt cm n ci nh ca anh trnh by quyn sch ca ti vi nhng li ph bnh

nng hu trong lc n ang b trm ngm trong bu khng kh th lnh lo ca cc thc
gi Si thnh.

Rt tic trong bi gii thiu y[31] c vi khon hoi nghi m ti tng c phn s phi tr
li by t tng ca ti c y r rng hn trong khi ti cha c c hi cp
n.

Anh hi: Ngi nh mnh, mnh c kh kh bt ng ng chng nu mnh cho rng

i phng c mt c ch bt cng.

Cu y c th gieo vo lng c gi mt s hoang mang, hn na mt ng nhn rt tai hi

cho quyn sch ca ti: ngi ta s hiu n l mt li t tng dy lm ngi khip nhc,
kh kh ci u chu ng mi ni ngang tri trong i vi mt c ch hn nht Khng bao
gi c th gii thch cu nhu thng cang, nhc thng cng mt cch hnh thc nh th
c. N l mt phng php tranh u kia m, l mt li tranh u ro rit dng sc
mnh ca tm hn hn l dng bo lc.

Quyn sch ti ch c mt mc ch thi: o to cho mi mt ngi ca chng ta ci tinh

thn im m. Cn vn hm nay thuc v mt vn ngoi phm ca n: p dng
phng php nhu nhc thng cang cng mt vn m ti dnh ni mt quyn
sch khc sp xut bn nay mai.[32]

Ti nh ngha ci Dng ca Thnh nhn nh th ny: bt k l vo cnh nguy him

no cng khng bit s. Gi l ci dng ca Thnh nhn l phn bit vi ci dng ca
tht phu, ch bit dng cng lc i ph hay lung lc con ngi. Khng bit s bt c l
vo trng hp ngang tri no, u phi c th hiu l kh kh bt ng (immobile,
inerte) m phi bit cho l mt s im tnh (calme) i ph c hiu qu hn. V li
anh cng nhn thy l y trong khi anh vit: Ngi dng ng trc nguy c, mt
khng i sc, tim khng p mnh, u khng chong, tr rt bnh, lng sc mnh m i
ph vi cnh ng. Th th sao li c th hiu lm ngi nh th l ngi kh kh bt ng
(khi ngi ta nh mnh!)

A. Trc ht, ti xin anh n ci c im ny ca sch trit hc \ ng, nht l ca

phi Lo Trang m ti dng lm c s cho quyn sch ca ti.

Trit hc Lo Trang l mt trit hc thot thai ni Dch Kinh, ly mu thun ca m

dng lm tr ct. Dch c ngha l bin, ngha l mt th trit l ng ch khng phi tnh
N hi ging vi ci hc Bin chng ca u chu ngy nay. Cho nn phm h ni n m l
c dng, ni dng l c m, ni n tnh l c ng, ni n ng l c tnh,
khng bao gi nn hiu theo ci ngha trit mt mt m thi c. Ti c trch dn Trang
t, ni trang 112[33] on ny: Mi mi u c 2 phng din; mun c phi m khng c
quy; mun c tr m khng c lon l cha r ci l ca tri t y l m m m khng
dng, hai phng din ng c ca mi vt. Mun phn hai phng din tng i y ra
nh hai vt c tht ring ra th l vu phn, nu khng phi l ngu xun Ngi ta thng
thy s vt c mt b, no c d s tht no cng c mu thun n trong. H qun rng
khng mu thun th s bin chuyn u ngng c thy hay sao? Nhu trung hu cang,
nhc trung hu cng ngi rnh trit hc \ ng nht l Trang Lo u khng bao gi
ng nhn nhu nhc y l kh kh bt ng c.

Sch Lo T thng c nhng cu nh th ny: Thng minh du tr, th chi d ngu; dng
lc chn th, th chi d khip (Mnh l bc thng minh tr thc hn ngi, hy lm nh k
ngu; mnh l k sc mnh rung rinh thin h, hy lm nh ngi nht). Ci o hu k
thn nhi thn tin; ngoi k thn nhi thn tn ca ng trong thin h c nhng bc i tr
nh Trng Lng, Phm Li mi hc c thi. Bc tr m nh c Hn Tn, Vn Chng
cng khng sao hiu kp. Nhng li t tng y, ta khng nn hiu n mt cch hnh thc
nh phn ng xa nay hiu
 Bi hiu hnh thc (formel) m khng chu hiu theo bin chng (dialectique) nhng t
tng ca \ ng nn phn ng ngi ]u chu khi c trit hc \ ng, cho \ ng c
mt li t tng tnh gn nh bt ng (inerte) theo ci ngha hnh thc v c mt b ca
n.

Hung chi anh cng c nhn s vt lun lun ng ch khng tnh, ngha l anh cng
quan nim s vt theo bin chng, l d nhin anh cng nhn lut mu thun trong s vt
ch! C sao li cn ni Ti khng th tin phng php tnh ta s dt ta n tnh im
m v t ch y n ci dng ca tm hn? C l no quen quan nim s vt theo bin
chng nh anh m li khng th tin c rng trong ci tnh cng c ci ng, m tnh cc
th ng sanh hay sao?

Th th, cu hi ca anh v php tnh ta cng c th gi tr li tm dt khot ri vy. Ti

ni: ci cao xa m uyn o khng phi ai ai cng hiu c v lm c. Nu ta
cha tng vo th ng nn vi ph bnh n mt cch cu th nh phn ng lm.[34]
Cha vo trong , m vi cho n l khng th tin c th khng khc no bo v Judo lm
cho ngi yu thng mt ngi mnh l khng th tin c trong khi mnh cha tp luyn
n mn v y vy.

B. Trong php tranh u c hai cch: dng cng cng ch cng cng hoc dng nhu
nhc ch cng cng.

Dng php cng hay php nhu u c nhng nguyn tc ring ca n. Dng sai u
nguy c.

Php cng ch cng l mt phng php th s tm b, ch dng trong nhng trng

hp bt c d thi, v mt khi dng cng lc ch tr cng lc ri, du cng lc ca
i phng tan r cng vn cn lu li ci th on ngm ngm v s n bng mt ngy kia
khi m lng on hn n mc mi ri Ci qu mnh ca bn dng cng lc, nu bn
yu bit li dng mt cch bnh tnh, chc chn s em li thng li v mnh khng sai vy,
nh trong php u v Judo ca Nht m c l anh cng bit qua nguyn tc: nhng b
chin thng (cder pour vaincre). Chnh Judo, l ch Nhu o m m ra vy.
 Trong php x th hng ngy, ti thng nhn thy khng bit bao nhiu vic xy ra
khng tt ch v thiu im tnh trong mt pht m n hn sut i. K giu kinh nghim
s thy li ni ca ti y khng qu ng cht no c.

Bn n vic cm qun cng vy. Binh th c ni: Ngi ta ri lon m mnh nghim
chnh, ngi ta cp bch m mnh nhn h th nh u thng . Cu ni tht l gin d,
nhng c th tm tt c tt c ci thut cm qun, bt k l vo thi bui no.

Bn n vic ln cng vy. Ch c nhng k trm tnh mi c th gnh vc ni vic ln

trong thin h m thi.

Cu chuyn Trng Lng v Hn xa kia h khng ng cho ta suy gm hay sao?

Trng Lng thy Hn Cao T cn do d trong vic dng Hn Tn, bn bo: Dit ci v
dng ca Hng Vng trong thin h khng ai qua Hn Tn. Vic ln trn ca anh ta, chng
rng anh l ngi bit tiu nhn coi thng tiu tit lu ci thn hu dng v sau.
Nhng k v phu tiu kh, cng nh mi ngi t em ci tht phu chi dng tha mn
ci huyt kh chi n ca nht thi ri Nhng k nh th m em tnh mng thin h giao
cho th nguy. Nu Cha cng mun tm nhng k tai sai di trng v sc mnh ch ni
mun ngi, th k dng s trong thin h ti ch v cho Cha cng my xe cng c. Nhc
bng mun dng mt ngi an bang t th, dit S ph T, th phi ngi khng cn ai
na. Tht c ng nh th, S B vng v sau trc khi cht phi ngm ngi n hn,
khng bit nghe li Phm Tng n phi cht v tay mt ngi m mnh tng lm l khip
nhc.

n nh Hn Cao , ngi kho dng o hu k thn, nhi thn tin, th m lc

nghe Hn Tn mun xng vng T, khng gi ng s bnh tnh ca mnh, gin l ra sc
mt By gi, nu khng c Trng Lng bm chn, nhc cho cu tiu bt nhn, tc lon
i mu m phong vng cho Hn Tn, th c l i nghip ca ng ta hng ri. Hn Tn,
binh quyn trong tay, li ti nng qun chng m sanh bin th Cao T t cng kh m tn
thn, la l lm xong i nghip. Coi thy kh cng cng ca Cao n cng
vn cn, xut cht na lm h i s.

Bi vy T ng Pha lun n Trng Lng c bo: Hn Cao T s d lp nn nghip

l nh ni T Phng dy cho ch Nhn.
 Mt cu chuyn na m hin nay cn nhc n ta suy gm thm, l cu chuyn gia
Lim Pha v Ln Tng Nh. Ln Tng Nh c phong lm Tng quc. Lim Pha cy
mnh c nhiu cng hn m li b ng di, nn tc gin hm he h gp mt Tng Nh
th git i. Tng Nh v th c lnh mt mi Mt hm Tng Nh ra ngoi, gp ton lnh
tin o ca Lim Pha, vi sai tn nh xe i trnh vo trong ng, i Lim Pha i qua ri
mi i ra. Bn x nhn thy th cng gin bn hp nhau hi Tng Nh: Chng ti b nh
ca, xa thn thch n y hu Ngi, tc coi Ngi l bc trng phu nn mn m theo. Nay
Ngi cng Lim tng qun cng hng m hng th li trn. Lim ni da, Ngi khng
bo li, trnh triu, nay li trnh ngoi ng. Sao Ngi li s qu th vy? Chng ti
ly lm xu h, vy xin i khng na. Tng Nh ni: Cc ngi xem Lim tng qun
c hn c vua Tn khng?

Bn x nhn p: Khng. Tng Nh ni: Ly ci oai ca vua Tn, thin h ai dm

chng, m Tng Nh ny dm mng gia triu nh, li lm nhc c qun thn na. Tng
Nh du hn, h li s mt Lim tng qun ? Nhng ta ngh Tn s d khng dm nh
Triu l v e c ta v Lim tng qun. Nay hai con h tranh nhau, th khng cng sng. Tn
nghe tin, tt tha c nh Triu. Ta s d chu nhc trnh Lim tng qun l coi vic nc
l trng m th ring l khinh vy thi. Bn x nhn mp ly m rng: Tiu nhn chng
ti tr hp lm g hiu ni i ch ca Tng Cng. Lim Pha khi nghe thut li vic lm ca
Tng Nh, c thn than rng: Ta tht km Ln Tng Nh cn xa lm. Bn n t ti vi
Tng Nh, qu mp m rng: Ti tnh th bo, i n Tng quc bao dung, ngh ly lm
h thn qu. Tng Nh dy, nm tay cng khc v kt lm bn sng cht vi nhau.

Xem y thy, nhng bc v nhn lm nn i s u l nhng ngi trm tnh ung

dung.

Nhng k gp nhc ch bit tay tut gm vn mnh xc nh u l nhng k cha

bn n i s trong thin h.

Gi hy bn n chuyn gn y. C l anh cn nh cu chuyn Uy-hi-V (Wei-hai-Wei)?

By gi l nm 1894. Cc o binh Nht va chim Hi cng Uy-hi-V lm cho c bt
bnh, v c cng mun nhng tay mnh vo bn ca Trung Quc, c cy sc mnh, gi
cho Nht mt bc ti hu th vi nhng li l rt ngo mn nh th ny: Xin hy trit thi
binh s ra khi Uy-hi-V trong 24 ting ng h, bng khng, ti ly lm tic phi b bt
buc nhng tay vo vic ca cc anh. c by gi l mt nc hng cng, cn Nht ang
vo thi k th lng th cnh Nht suy ngh, im tnh v mm ci, mt ci mm ci
c sc ca \ ng nhng b rt qun ra khi hi cng ng theo li bt buc ca bc
ti hu th.

Hai mi nm v sau, vo nm 1914, c say sa trong sc mnh ca mnh, khai chin

vi th gii th li b nc khc i trc mnh. Nc y l nc Nht. Lc by gi Nht
chim mt a th rt gn Uy-hi-V, bn i tn Uy-hi-V lm Thanh-o, tm li bc ti
hu th nm xa (1894), khng thm bt mt du pht no c, ch bi ci tn c thm vo
ci tn mi thi, gi tr li cho c v bt buc c hy trit thi binh s ra khi Thanh
o trong 24 ting ng h, bng khng ti ly lm tic phi b bt buc nhng tay vo vic
ca cc anh.

L d nhin l c khn ngoan riu ru rt binh ra khi Thanh o mt cch no n.[35]

Ni v phng din cch mng, th php nhu nhc thng cang cng li cng thy kt
qu r rng hn trong cuc gii phng dn n- do Gandhi iu khin. Chnh sch
khng bt bo ng ca Gandhi lm cho th gii ht sc ngc nhin v thn phc.
ngi ta nhao nhao ni: \ ng nhu nhc! \ ng hn yu!

u phi ngi ta khng bit dng bo ng, nhng v ngi ta cho cn l h sch.
Gandhi Nu ta b bt buc phi chn mt trong hai l, khip nhc hay bo ng, th ti s
khuyn nn bo ng Ti dy s yn lng can m chu cht hn l git ngi. Nhng vi
nhng ai khng c ci can m y, th ti mun h th tp luyn thut git ngi, cn
hn l khip nhc chy trn mt cch nhc nh trc nguy c Ti chu thy n- dng
n kh gii binh vc danh d mnh hn l kh kh khip nhc ci u chng kin s
nhc nh ca mnh Nhng ti bit chc rng bt bo ng cn cao hn bo ng v cng;
s tha th cn hng dng hn s trng pht Bao dung l mn trang sc ca nh chin s.
Nhng khng trng pht m s d c gi l bao dung, khi m mnh c quyn hay c th
trng pht m khng thm trng pht ka. Bng khng th n khng c ngha g na c Ti
tin rng n- khng phi l v lc. Mt trm ngn ngi Anh lm g m n ba trm triu
ngi n phi s ka! Bt bo ng u phi chiu ly k k lm hi mnh. Bt bo ng, l
dng c sc mnh ca tm hn chng li vi cng quyn ca k c ti. Mt ngi nh
th thi, cng khiu khch c mt quc v lm cho n tan tnh nghing nga.[36]
 Tht l ht sc r rng Th m ngi ta c vn cn ng nhn. Nhn ci cht ca Gandhi,
Maryse Choisy, ch nhim kim ch bt tp ch Psych, vit mt bi v s mng ca
Gandhi trong th gii hin i c cu: Trong khi hng thc gi ]u chu u bi ngi
thng tic Gandhi, c sao li c c nhng hng tr thc s ng v c trung ng na h
nhao nhao chm vo nhng li ph bnh nng ni ca h cu so ng ny: Bt bo ng,
ci y dng n th c kt qu c, ch ci y khng dng g c ci ci u chu
vn minh ny. Th m ci y, n li nh thng ngay mt i cng quc u chu c ting l
c mt chnh sch thuc a thit thc nht Ngi ta hiu lm cho ch ngha bt bo
ng, l mt th im lng gn nh bt ng, v cho l th bc nhc, li bing, bi quan,
thun mng ca \ ng Tht l nhng tin tng ngy ng ca bn dt nt.[37]

Sau khi dng phn tm hc gii thch rt k phng php chin u y ca \ ng, tc gi
bi y ni tip: C l ri y ]u chu cn phi c mt Gandhi vn cu cho.[38]

Romain Rolland bo: Sc mnh ca bo lc, th m cn phi chu qu gi trc s mm

du anh hng.[39]

ng Tam ch, trong mt s bo v Gandhi[40] cn ni: ngi ta khng gii quyt c ci

g c bng cng lc, nhng ngi ta ot c tt c bng s hiu nhau v lng bc i, v
ch c nhng ngi ny thi, mi c th cu c nhn loi in cung. Cng trong s bo
y, ng Trnh Huy Tin t v bi ngi: Nu dn tc Vit Nam chng ta bit p dng phng
php y ca Gandhi, bit u chng ta khng n ni lm than nh th ny.

Khng cn phi dn chng chi cho dng di thm na, by nhiu thi, ti tng c l
cng va tr li cu hi thc mc ca anh: Th hi c th dng t tng tnh trong
mt x hi ng c khng?.

Nht l trong mt x hi ang no ng in cung nh x hi ngy nay, chng ta cn c

nhng tay dn o bnh tnh, sng sut iu khin chic thuyn ang nga nghing trn
nhng lung sng d

Bi vy, trong quyn sch ca ti, ni bi ta c ni: Th gii ang cn nhng c nhn
siu ng nhng c nhn ng gia cn dng t bo bng, rn r nhng ting la tht ca
on tru mt ng lc li, m vn gi c s tinh minh phi thng ca tm tr.
 C. nh rng sng l tranh u, nhng phi bit tranh u trong vng danh d ca con
ngi. Tranh u theo ngi phi c khc vi cch tranh u ca ging si lang. Dng bo
ng th tn bo t sanh ra. Ly on bo on, th on on chp chng, l d nhin n phi
vy. Kh m i ra khi ci vng ln qun y mt khi dng n bo lc. Khng kho ri
y nhn loi s tn st nhau n khng cn mt bng ngi sng st trn trn.

Ngi xa c ni mt cu rt ch l: Tranh u vi ngi th sanh ra chin tranh; tranh

u vi mnh th mu c ha bnh. Tranh u vi mnh l tranh u cho tm lng tham
lam ch k ca mnh nht l vi ci lng yu ui khip nhc ca mnh. ng tng thng
l d. Thng ngi cn d hn l thng mnh.

Ngi ta s d phi dng n bo lc trong khi tranh u, phi chng ch v ci S m gy

ra khng? Th hi k trm kia m gy ti git ngi, no phi h c mun nh vy, m ch
ht hong nn t nhin phi dng n th on st nhn. Bo ng l con ca ci S.
N l sc mnh ca nhng tm hn yu ui, cha lm ch c mnh. Ngi ta cha gii
thot c ci S th ch mong bn n s im tnh lm g.

Ta th gi lch s m xem, s thy trong cc cuc cch mng, s d c nhng s tn bo

gh hn u do ci S m ra c. Nhng k b ci S m nh thng rt d tr nn nhng
ngi tn bo nh cc nh c ti xa nay vy. V tn st khng l m lch s Php thng
gi l Massacre de Septembre nm 1792 rng rn bo c n bc no, nguyn do v u,
nu khng phi v s khip hong ca dn chng Php trc nn ngoi xm m gy ra
khng? Chnh sch v trang trit ca cc cng quc th gii hin thi phi chng chung
qui ch v ci s m gy ra khng? Tho no ngi ta khng bo: y l th k ca ci s (le
sicle de la peur).

Hung chi dng bo ng l mt thi quen ca ta hng ngy, v quen n gn thnh

mt thin tnh, tht nht n m tr kh n i, u phi l mt vic d Nu khng phi l
mt ngi c i ch v ht sc nhn ni th cng kh lng m sa i n i cho c. Mt
ngi bn ca ti rt rnh v mn nhu thut (Jiu-jistu) c ni vi ti: Nhng ngi hay hc
ngnh cng (v cng), by gi mun theo hc nhu cng, kh m hay cho mau c. L ti
h b phi ci thi quen hay tn cng v nh mnh. Thi quen y lu ngy li thnh nh
mt thin tnh th hai, nn mun sa n li l c mt vn kin nhn cho ngi dy n
cng nh cho ngi hc n. Ly cu ny m suy, ta thy ngi ta s d khng tin n im
tnh trc bo lc, cng c ci l do ca n vy.

Tm li, k s mi dng n bo lc, ngi khng s, th khng thm dng n bo lc,

mc du h cng bit dng n bo lc nh ai, v mt k tht phu kia, khng cn ai dy,
cng d bit cch phn ng t nhin y ri t khi h cn chp. Bi vy i vi nhng
ai cha thng c ci s ni lng, m bo h phi dng n im tnh th h lm g dm
tin c. Tri li, bo vi k t n tinh thn bt y ri m phi dng n bo ng, th
chc chn h s mm ci v h bit ch c h mi hiu ni v lm ni nhng phng sch
cao hn m nhng k tht phu tiu kh khng lm g hiu ni. Nh trc y ti ni, bn
x nhn ca Ln Tng Nh lm g lng ni ci ch ca Tng Nh, cng khng lm g lm
ni ci vic ca Tng Nh. V cng bi th m Tng Nh mi l Tng Nh, cn bn x
nhn ch l nhng bn x nhn theo hu di trng thi.
Kt lun
Quyn sch Ci Dng ca Thnh Nhn ch bn v cch tp luyn i n mt tinh thn
im tnh, v ta hy bit cho n ch trong phm vi y m thi. Cn nh dng n s im
tnh y lm g, li thuc v mt vn khc.[41] Mt ng ni v o tu thn, mt ng
bn v thut x th: hai l y ta khng nn khng n ci phm vi ca mi th.

Cng nh cu chuyn Socrate m ti dn chng trong quyn sch ca ti nu mt ci

gng kin nhn ca ng, s d chu ng mt cch nhn ni tnh kh bt thng ca mt
b v qu sc mt dy, u phi, nh ngi ta hiu mt cch vng v, l ti ng c tnh
khip nhc, lm ci gng kh kh bt ng trc mi ni ngang tri trong i. Nh th
thao kia mun tp nhy cao, c sao li m tri t v ct bao ct ni chn lm g Ci thn th
mnh kia cng cha c nng ri sao? C ai m ngu si nh th khng? Chc chn l khng
c ai cho ngi l ngu c. Th ngi v qu hung hng ny, i vi Socrate, ch l ci bao
ct, tri t khng hn khng km, m ng kho li dng, tp luyn ci tnh thn nhin
im tnh ca ng thi. Bo rng: Vi nhng ngi n b mt dy y, th hy cho n t tt
cho ku l m chuyn, th c khc no bo vi nh th thao kia hy b quch ci bao ct v
tri t i cho ri, cho khe thn vy Ci hay ca Socrate l bit xoay ci hi thnh ci li, li
dng nhng iu ngang tri lt vt trong i tp luyn ci tinh thn t ch v im m
ca mnh.

Du sao, dng n php nhu hay php cng v i chp kinh cng phi bit tng
quyn ngi dng n, trc ht phi l ngi ht sc im tnh mi c.

Ngn c tn m khng cng. Xin anh hiu cho.

Nguyn Duy Cn.

Chia s ebook : http://downloadsach.com/

Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/caphebuoitoi