K nim 55 nm thnh lp i hc Thy li

NGHIN CU NH GI KH NNG THOT L CHO KHU

NEO U TU THUYN TRNH TR BO CA TAM
QUAN, BNH NH

Trn Thanh Tng1, Nguyn Thnh Lun2

1
Khoa K thut bin, Trng i hc Thy li H Ni. Email: tunghwru@gmail.com
2
Phng Th nghim Trng im Quc gia v ng lc hc Sng Bin.
Email: thanhluance@gmail.com

1. GII THIU CHUNG Hin tng bi lp ca vo v lung ra/vo

Ca Tam Quan thuc x Tam Quan, huyn
Hoi Nhn tnh Bnh nh, ni ra/vo thng
xuyn ca 1.400 tu thuyn l cng c ln nht
tnh Bnh nh v l mt trong nhng cng tp
np nht min Trung, nm trong Quy hoch xy
dng cc khu neo u trnh tr bo cho tu
thuyn n nm 2010 v tm nhn n nm
2020 c Th tng chnh ph ph duyt
nm 2005 [2].
Trong khong 15 nm gn y lung dn
vo khu neo u tu thuyn ca Tam Quan
thng xuyn b bi lp nghim trng khin
tu thuyn khi ra/vo ca d b sng ln y
vo chn sng lm v, h hng. Nhiu tu
thuyn cng sut ln khng cn dm ra vo
khu neo tr Tam Quan na, c bit l khi c
gi ma ng bc mnh. Mc d nm 2003,
tnh Bnh nh u t hn 80 t ng ci l mt phn mm c s dng kh ph bin
to, nng cp khu neo tr bo ti Tam Quan
Bc vi vic xy dng mt chn sng ti
b nam di 850m, nhng vn khng hn ch
c hin tng bi lp ca v lung vo.
Lin tc t nm 2010 n nay, khu vc ca
v lun vo ca Tam Quan thng xuyn b
bi lp nghim trng t thng 12 n thng 4
hng nm, gy rt nhiu kh khn cho tu
thuyn ra vo ca. Theo s liu thng k ca
S NN&PTNT tnh Bnh nh, t 2010 ti nay
c 4 tu b mc cn v b sng nh chm,
14 tu khc cng b mc cn b gy chn vt,
bnh li khi ra vo ca bin ny. khc
phc tm thi hin tng bi lp ca v to
iu kin cho tu thuyn ra vo ca bin an
ton, nht l trong ma ma bo, tnh Bnh
nh cho php no vt nh k ti khu vc
lung v ca vo vi khi lng no vt
khong 10.000m3 [3]
khu neo u tu thuyn cn lm gia tng nguy
c gy ngp lt vng dn c v khu neo u
bn trong ca Tam Quan, nh hng trc
tip ti cc hot ng nh bt, khai thc v
dch v hu cn ngh c ca tnh Bnh nh.
lm r hn cc tc ng, nh hng ca
dng chy l ti ca Tam Quan, bi bo trnh
by cc kt qu nghin cu ch thy ng
lc ca Tam Quan bng m hnh MIKE 21FM
v tnh ton kim tra kh nng thot l v
phm vi ngp lt ti khu vc ca Tam Quan.
2. PHNG PHP NGHIN CU
Nghin cu s dng phng php m hnh
ton thng qua vic ng dng m hnh MIKE
21FM m phng ch thy ng lc v
tnh ton kh nng thot l ca Tam Quan. y
Vit Nam v trn th gii v khng ngng c
hon thin trong hn 20 nm qua. Vic ng
dng m hnh MIKE21FM cho kt qu ng tin
cy v c kim chng thng qua hng
nghn d n trn phm vi ton th gii. M hnh
MIKE21FM thch hp vi vic m hnh ho cc
ch thu ng lc v cc qu trnh c lin
quan xy ra h, sng, ca sng, vnh, vng
ven bin v bin [1].
3. KT QU NGHIN CU
Nghin cu tin hnh m phng trn l
thit k 5%. Kt qu m phng mc nc v
lu tc dng chy ti thi im nh l c
trnh by ti cc Hnh 1 n Hnh 5. Kt qu m
phng cho thy c s khc bit rt ln v mc
nc pha trong v ngoi ca sng khi xut
hin nh l. V vn tc, dng chy tp trung
tuyn lung v khi i ra ca, dng chy p st

468
 Tuyn tp Hi ngh Khoa hc thng nin nm 2014. ISBN: 978-604-82-1388-6
vch ni pha Bc hn v c xu hng lch ln
pha Bc khi ra khi ca.
xem xt s bin i mc nc v lu tc
khu vc nghin cu, trong bo co ny chn v
trch ti 4 im i din trong min tnh nh
Hnh 1.
im P1 l im gia ca sng on
pha trong. Mc nc ti thi im nh l l
1,12m, vn tc t 1,51m/s. im P2 l im
u ca ca sng, u tuyn lung. Mc
nc ti thi im nh l l 0,77m, vn tc
t 2,27m/s.
Hnh 1: V tr cc im trch mc nc v vn tc
Hnh 2: ng qu trnh mc nc v vn tc
ti im P1
Hnh 3. ng qu trnh mc nc v vn tc
ti im P2
Hnh 4: ng qu trnh mc nc v vn tc
ti im P3
So snh hai im P1, P2 cho thy mc
nc v vn tc c s thay i ng k.
Trong mt phm vi, khong cch t im P1
n P2 l 610m. Mc nc ti P1 ln hn P2
l 0,35m, nhng vn tc thp hn 0,76m/s.
C s chnh lch ny ti hai im v khi
lng l t trong sng ra ti P1 bt u
vo khu vc co hp nc l dn ra kt hp s
dn dng ln u khu vc co hp lm cho
mc nc cao hn, lu tc nh hn P2. im
P2 ti v tr u ca, nn dng chy l thot ra
mnh hn do vy lu tc ln hn P1.
Vi lu tc nh vy, tu b i li khi c l
xy ra s rt nguy him, kh m bo s an
ton. Mc nc t ln nht 1,12m khng
th lm ngp cng trnh k u ca Tam
Quan do cao trnh k +3,0m ln hn rt nhiu.
Hnh 5: ng qu trnh mc nc v vn tc
ti im P4
im P3 l im u k. Mc nc ti thi
im nh l l 0,77m, vn tc t 0,094m/s.
im P4 l im pha Bc ca sng. Mc
nc ti thi im nh l l 0,77m, vn tc t
0,57m/s.
So snh v mc nc gia P3, P4 cho
thy 2 im ny, mc nc tng ng
nhau. V lu tc c s chnh lch ng k,
im P4 ln hn rt nhiu so vi P3. Xy ra
iu ny l v dng chy l trong sng i ra c
s thay i hng lch ln pha Bc ca, do
vy im P4 c lu tc ln hn v s gy nh
hng n vic i li ca tu b nhiu hn khi
qua li v tr ny trong thi im c l xy ra.
469
K nim 55 nm thnh lp i hc Thy li
Hnh 6: So snh ng qu trnh lu tc ti 4
im
Hnh 7: ng qu trnh lu lng
ti 2 v tr u ca sng
Qua kt qu m phng Hnh 7, cho thy vi
kch bn tnh ton l thit k 5%, triu cng,
lu lng l trong sng ch thot c ln nht
704 m3/s qua mt ct MC1, do dng triu qu
ln lm cn tr dng chy l sng. Chnh v
vy, ti thi im nh l, nc l trn ln Quan Bc.
khu vc pha ty cu Trng Xun ng,
Trng Xun Ty v dc theo sng do a hnh
khu vc ny thp. im ngp su nht khong
2,4m gn ng 1A (Hnh 8).
iu ny phn nh ng hin trng a hnh
t nhin ca khu vc. Pha Ty, Ty Bc ca
khu neo u c a hnh thp hn nhiu so vi
a hnh pha ng. Do vy trong ton b qu
trnh l khu vc pha ng (Tam Quan Bc)
khng b ngp.
Hnh 8: Phm vi ngp lt ti khu vc ca Tam
Quan
4. KT LUN V KIN NGH
Kt qu m phng trn l thit k 5% ti
ca Tam Quan cho thy kh nng thot l ln
nht ca ca Tam Quan vi phng n hin
trng l 700 m3/s. Dng chy l thit k qua
ca c lu tc kh mnh, c bit l pha u
tuyn lung, t 2,27m/s gy nguy him cho
tu b i li qua tuyn lung ny. Kt qu m
phng cng cho thy mc nc l khng
vt qu cao trnh nh k chn sng. Tuy
nhin phn ca vo ca lung c dng xoy,
d gy nguy him cho tu thuyn. Nghin cu
cng xy dng bn ngp lt cho khu
vc ca Tam Quan vi im ngp su nht
khong 2,4m gn ng 1A v khu vc pha
Ty v Ty Bc l vng b ngp su hn so
vi khu vc doi ct ven bin thuc x Tam
TI LIU THAM KHO
[1]. DHI, ManualMike 21 Flow Model FM.
[2]. Quy hoch chi tit cc khu neo u trnh
tr bo n nm 2010 v tm nhn n
nm 2020, Th tng chnh ph duyt ti
Quyt nh s 288/2005/Q-TTg ngy
08/11/2005.
[3]. Trn Thanh Tng, 2014, Bo co chuyn
, Xc nh tuyn lung v kh nng
thot l qua ca Tam Quan. i hc
Thy li, H Ni.
470