SADRAJ

1.UVOD .................................................................................................................................................. 2
2.AKUTNE GNOJNE INFEKCIJE ........................................................................................................ 3
3.SEPSA .................................................................................................................................................. 4
3.1.Patofiziologija gram-negativne sepse i septinog oka ................................................................. 4
3.2.Bakteroiologija septinog oka...................................................................................................... 5
3.3. Simptomi bakterijemije ................................................................................................................ 5
3.4.Prognoza ........................................................................................................................................ 6
3.5.Postupak kod septinog oka ......................................................................................................... 7
3.6.Lijeenje ........................................................................................................................................ 7
3.7.Hronina sepsa .............................................................................................................................. 8
4. LOKALNA GNOJNA OBOLJENJA.................................................................................................. 9
4.1.Apsces (Abscessus) ....................................................................................................................... 9
4.2. Flegmona (Phlegmone) .............................................................................................................. 10
4.3.Limfangitis(upala limfnih ila).................................................................................................... 11
4.4.Limfadenitis(upala limfnih vorova) ............................................................................................ 11
4.5.Furunkul (Furunculus) ................................................................................................................. 12
4.6.Karbunkul (Carbunculus) ............................................................................................................ 13
4.6.2.Hidradenitis (hydradenitis) ................................................................................................... 13
4.7.Progresivna bakterijska sinergistina gangrena ........................................................................... 14
4.8.Nekrotizirajui fascitis ................................................................................................................ 14
4.9.Panaricij(Panaritium)................................................................................................................... 15
4.9.1.Potkoni panaricij (panaritium subcutaneum) ...................................................................... 15
4.9.2.Tetivni panaricij (panaritium tendinosum) ........................................................................... 16
4.9.3.Kotani panaricij(panaritium ossale) .................................................................................... 16
4.9.4.Zglobni panaricij(panaritium articulare) .............................................................................. 16
4.10.Interdigitalna flegmona ............................................................................................................. 16
4.11.Paronihija................................................................................................................................... 17
4.12.Unguis incarnatus hallucis......................................................................................................... 17
4.13.Erizipel (Erysipelas) .................................................................................................................. 17
4.14.Erizipeloid (Erysipeloides) ........................................................................................................ 18
5. ZAKLJUAK ................................................................................................................................... 19
6. LITERATURA .................................................................................................................................. 20
1.UVOD

Infekcija predstavlja prodor patogenih klica u tkiva ovjekovog organizma i njihovo

razmnoavanje, irenje i stvaranje otrovnih produkata kao i reakcije organizma na ove pojave.

Najei uzronici infekcija su: Staphylococcus aureus, crijevne bakterije (Escherichia coli,
Klebsiella pneumoniae, Serratia marcences itd.), Enterococcus, Clostridium spec.,
Acinetobacter spec. i Pseudomonas aeruginosa. Za prodor patogenih klica u organizam
potrebna su ulazna vrata, a to su najee povrede koe i sluzokoe.

Pod virulencijom bakterija podrazumijeva se njihova sposobnost razmnoavanja i stvaranja

toksina. Otpornost organizma prema dejstvu patogenih klica jeste njegova sposobnost da se
bori protiv infekcije. Individualni faktori kojima je organizam izloen su: konstitucija, ishrana,
spoljanja sredina, uslovi rada, kao i da li je bolesnik u prolosti preleao neke bolesti ili je
vakcinisan protiv nekih oboljenja. Poseban oblik otpornosti jeste bioloka odbrana ogranizma,
imunitet. Na mjestu infekcije javlja se crvenilo, otok i bol. Izgled i miris rane zavise od
uzronika infekcije.

2
2.AKUTNE GNOJNE INFEKCIJE

Akutna gnojna infekcija izaziva lokalnu i opu reakciju organizma. Organizam bolesnika
nastoji upalnom obrambenom reakcijom savladati bakterijsku invaziju.

Ishod te reakcije ovisi o:

-opim obrambenim sposobnostima bolesnika,

-vrsti, broju i virulenciji mikroorganizma.

Najei su uzronici akutne gnojne infekcije streptokok (obino hemolitini), piogeni

stafilokok, pneumokoki, E.coli, Pseudomonas aeroginosa i Proteus. Upala je lokalna reakcija
na infekciju. Karakteristini znaci lokalne upale koe i potkonog tkiva: crvenilo (rubor), bol
(dolor), toplina (calor), oteklina (tumor) i poremeaj funkcije (functio laesa).

a)Rubor nastaje usljed vazodilatacije izazvane neuroreflektornim putem, dejstvom histamina,

serotonina i bradikinina nastalih razgradnjom bjelanevina. Usljed usporenog krvotoka u
dilatisanim arterijama leukociti se nalaze rasporeeni du zida krvnog suda.

b)Tumor je u stvari zapaljenski edem koji stvara zapaljenski eksudat (serum i plazma i
ekstravazacija polimorfonuklearnih leukocita). Eksudat moe biti serozan, fibrinozan,
purulentan i hemoragian.

c)Calor lokalna pojava topline u inflamiranom tkivu nastaje zbog poveanom metabolizma i
potronje kisika, a osobito ubrzane cirkulacije krvi u upalnom aritu.

d)Dolor je posljedica pritiska eksudata i fizikalno-hemijskih promjena,koji djeluju na ivane

zavretke i tada uzrokuju bolnu osjetljivost.

e) Functio lease javlja se zbog upalnog oteenja tkiva i bolova. Zbog nedovoljnog lijeenja i
slabih obrambenih snaga ili zbog jake infekcioznosti i virulencije mikroorganizama upalni
proces iri se dalje ako se ne uspije savladati infekcija.

Bakterije prolaze kroz okolno zatitno stanino podruje u limfne puteve, koji se upalno
promijene. Nastaje limfangitis,pa se na koi vide crveni traci, koji imaju svoje polazite od
samog arita infekcije. Preko tih limfnih putova infekcija se iri do najbliih limfnih vorova.
Zbog upale limfni vorovi su poveani i bolno osjetljivi. Tjelesna temperatura je poviena, a
puls ubrzan, javljaju se glavobolja i opi osjeaj bolesnog stanja. Limfni vorovi bolje obavljaju
svoju funkciju ako oboljeli dio tijela miruje.

3
3.SEPSA

To je opa sustavna infekcija uzrokovana mikroorganizmima ili njihovim proizvodima koji se

nalaze u krvnom optoku. Bakterijemija znai da su na temelju pozitivne hemokulture naeni u
krvi ivi mikroorganizmi. Ona moe biti prolazna,intermitentna ili dugotrajna. Mikroorganizmi
dolaze limfnim putem u krvnu struju ili prodiru neposredno u krv, esto inficiranim trombima
iz upalnog podruja,gdje se odvija infekcija.

Septini ok je kliniki sindrom koji moe nastati u tijeku sepse s pojavom cirkulatorne
insuficijencije i nedovoljnom perfuzijom krvi. Uzronici bakterijemije ine etiri skupine:

1.Aerobni gram-pozitivni koki u 30-50% sluajeva. Najei su Streptococcus pneumoniae,

Staphlococcus aureus i Enterococci.

2.Aerobni gram-negativni bacili u 40-60% svih bakterijemija;E.coli u 30-40%, Klebsiella u 15-

30%,Pseudomonas u 10-15%,Proteus i Enterobacter u 5-10%,Serratia u 3-5% i ostali u 5-10%.

3.Anaerobne bakterije u 8-12% sluajeva:Bacteroides fragilis je uzrok 70-80% svih anaerobnih

bakterijemija,a rjei su uzronici Clostridium,Fusobacterium,anaerobni streptokoki i neki drugi
sojevi bakteriola osim B.fragilis.

4.Staphylococcus epidermidis,Proprioni-bactericum i Diphtheroides mogu se esto izolirati,ali

obino su znak zagaenja hemokulture.Ti se sojevi esto nalaze kod infekcije koje se javljaju
nakon implantacije sintetinih proteza(za krvne ile,srane zaliske).

3.1.Patofiziologija gram-negativne sepse i septinog oka

Septini ok je rezultat interakcije nekoliko imbenika,ukljuujui izravno djelovanje

bakterijskih proizvoda na KVS, stanje cirkulirajueg volumena u poetku sepse i prirodu
popratne bolesti. Endotoksin je najvaniji bakterijski proizvod odgovoran za septini ok.

1.Endotoksin uzrukuje vazokonstrikciju arteriola i venula u bubrenoj, mezenterijskoj i plunoj

cirkulaciji, koja dovodi do smanjene perfuzije i zastojne anoksije. Lokalno se razvija acidoza,
koja potie dilataciju arteriola, dok su venule u vazokonstrikciji. Zbog toga nastaju zastojna
anoksija i acidoza, povecava se hidrostatiski pritisak u vaskluarnoj mrei i plazma izlazi u
intersticijki prostor. Cirkulirajui se volumen smanjuje i uzrukuje refleksnu vazokonstrikciju i

4
atreriovenske antove. Lokalna acidoza i anoksija osteuju tkivo i dovode do proputanja
kapilarne mree, sistemne acidoze i letalnog zavretka bolesti.

2.Endoktoksini izravno oteuju tkiva, a razultat su tog procesa venska mikrotromboza, pluna
krvarenja, nekroza renalnog korteksa i oteenje drugih organskih sustava.

3.Polipotidi su vaan imbenik u razvoju septinog oka zbog oslobaanja vazoaktivnih i

koagulacijskih peptida. Aktiviranjem faktora XII. utjee se na koagulacijski mehanizam
fibrinski se tromb odlae u krvnom sistemu i uzrukuju ishemiju i tkivnu nekrozu. U krvi se
mogu smanjiti vrijednosti fibrinogena, trombocita i drugih koagulacijski imbenika.
Fibrinolitini se sistem aktivira, pa nastaje rastvaranje fibrina i fibrinogena sa stvaranjem
nekoagulacijski raspadni proizvoda fibrina. Konano se kod tekog tijeka sepse javlja
diseminirana intervaskualna koagulacija (DIK) s povienjem potrombinskog vremena i
proizvoda fibrina, padom hematokrita i snienjem sedmetacije.

4.Endoktoksimi aktiviraju i alterativne kompliementne mehanizmi. Potronja komplemenata

aktivira peptide, poveava upalni proces, potie oteenje tkiva poveava kapilarnu
permeabilnost. Znaajno smanjenje komplemenata u serumu tijekom sepse loije prognostiki
znak i esto je praenjo sa okom.

3.2.Bakteroiologija septinog oka

Budue da su najee udrueni gram negativna bakterijemija i sindrom oka, obino se

upotrebljavaju nazivi septini ok, gram negativni ok i endotokstini ok kao sinonimi.
Meutim, treba znati da infekcije gram pozitivnim bakterijama, fungima i virusima mogu
takoer uzrokovati sindrom oka.

3.3. Simptomi bakterijemije

Karekteristini su znaci :

1.Iznenadna (tijekom 2 8 sati) pojava tresevice i zimice, visoke temperature i opa klonulost
s padom krvnog tlaka.

2.Poviena tjelesna temperatura javlja se u veine bolesnika i moe biti jedini znak bolesti.

3.Ubrzano disanje s respiratornom alkalozom esto je kod gram negativne bakterijemije.

5
4.Pad krvog tlaka javlja se u oko 30 do 40 % bolesnika s gram negativnom bakterijemijom.
Smanjena periferna perfozija moe dati vane klinike simptome: mentalne promjene, oliguriju
ili anuriju, s hladnom i vlanom koom.

5.Kod nerazjaene acidoze mora se misliti na bakterijemiju.

6.Trombocitopenija se nalazi u oko 50 do 60% bolesnika, ali potpuna manifestacija DIK a

vidi se u manje od 5% sluajeva.

Najei izvori bakterijemije:

-Infenkcije mokranih putova u 30 do 40% bolesnika

-Respiratorne infenkcije u 15 do 20% bolesnika

-Infekcije u trbunoj upljini i maloj zdijelici u 10 15 % bolesnika

-Flebitis u 5% bolesnika

-Opekline u 5% bolesnika

-Hirurke rane u 5 do 10 % bolesnika

3.4.Prognoza

Prognoza gram-negativnih bakterijemije ovisi o vie imbenika:

-najvaniji su ope stanje i osnova bolesti.

-ako se razvije septini ok,smrtnost moe biti visoka i iznosi 10-80%,a u bolesnika bez
septinog oka 20-35%.

-poetni izbor antibiotika na temelju uzronika i izoliranih u hemokulturi smanjuje smrtnost na

20-30%

-izvor bakterijemije: relativno bolju prognozu ima gram - negativna bakterijemija kod
infekcije mokrenih puteva, tromboflebitisa, infekcije hirurke rane i trbune upljine. Loa je
prognoza kod pneumonije, opeklina, i bolesnika sa loim imunolokim sistemom, bez obzira
na arite infekcije.

6
3.5.Postupak kod septinog oka

1.Dijagnosticirati septikemiju

2.Utvrditi najvjerovatniji izvor infekcije koji e potvrditi dijagnozu, odrediti izbor antibiotika i
hirurki zahvat.

3.Ocijeniti stanje bolesniku i tjelesnu temperaturu, krvni tlak, sredinji venski tlak, puls i
diurezu.

4.Uiniti laboratorijske pretrage: krvnu sliku, urin, elektrolite, kretinin i funkcionalne testove
jetre, koagulogram, EKG, rendgensku snimku plua i abdomena.

5.Za bakterrioloke pretrage treba uzeti: dva uzroka krvi (s dva odvojena mjesta) za
hemokulturu prije poetka antibiotike terapije; uzorak mokrae, jer je urinarni sistem esto
arite infekcije; bris s mjesta i.v. katetera i s vrka samog katetera, ako bolesnik ima otprije
uveden i.v. kateter (to je est izvor infekcije); ostala mjesta za bakterioloki pregled ovise o
klinikoj manifestaciji infekcije (npr hirurska rana,sputum).

3.6.Lijeenje

1.Obilna nadoknada volumena (15-20mL/min) najvajznija je u stanju snienog krvnog tlaka,

da se sprijei anoksija tkiva i acidoza kod sepse. Daju se koloidi (albumini, krv, plazma) i
krstaloidne otopine.

2.Kortikosteroidi (methylprednisolon 30mg/kg ili dexamethason 3mg/kg) daju se jednokratno

i.v. ili se davanje ponovi nakon 4-6 sati ako hipotenzija. Steroidi stabiliziraju lizosome,
poboljavaju mikrocirkulaciju i spreavaju interakciju komplemenata s endotoksinima.
Nespecifino djelovanje steroida: leukocitoza s limfopenijom, snienje temperature i promjena
mentalnog stanja, od euforije do psihoze.

3. Vazoaktivni lijekovi su potrebni ako hipotenzija ostaje unato nadoknadi volumena. Daju se:
Dopamin koji pojaava kontrakcije mijokarda i uzrukuje neadrenarginu vazodilataciju
bubrenih i mezenterijski krvnih ila; Isoproterenol, koji pojaava rad srca u sistoli i poboljava
mikrocirkulaciju .

4.Antimikrobijska terapija mora se rano primijeniti jer smanjuje smrtnost i uestalost oka kod
gram negativne bakterijemije. Nalaz hemokulture je bitan za tu terapiju.

7
5.Hirurki postupak ovisi o vrsti infencijskog arita. Lokalizirane gnojne infekcije zahtjevaju
hitnu inciziju i drenau.

6.Stalno praenje opeg stanja i redovito odreivanje: tjelesne temperature, krvnog tlaka, pulsa,
kreatinina, plinova u krvi, elektrolita u serumu i u urinu, koagulogram, diureza, mjerenje
sredinjeg venskog tlaka i pulmonalnog kapilarnog tlaka Swan Ganzovim kateterom.

3.7.Hronina sepsa

Dugo prisustvo septinih ognjita infekcije u raznim organima (tonzilitis, apsces jetre i prostate,
osteomijelitis...) mogu da budu izvor povremenog ili stalnog prodora bakterija u krvotok
izazivajui septikemiju, koja se povlai due vrijeme. Iako bez fudroajantnog toka, bolest
oteuje parenhimatozne organe, izaziva anemiju i hipoproteinemiju izazivajui smanjivanje
odbrambene snage organizma.

Lijeenje:

Lijeenje se sastoji u iskorijenjivanju arita hronine sepse, antibioterapije, kao i stalnom

internistikom lijeenju oteenih organa (bubrezi, jetra i srce). Lijeenje anemije,
hipoproteinemije ishranom i transfuzijama krvi vaan su sastavni dio hirurke terapije.

8
4. LOKALNA GNOJNA OBOLJENJA
4.1.Apsces (Abscessus)

Apsces je lokalizirana gnojna upala, koja se moe razviti u potkonom tkivu, ali i dubokim
tkivima i unutarnjim organima.

Apsces potkonog tkiva manifestira se lokalnim znacima upale (crvenilo, otok, toplina,bol) i
izraenim fenomenom fluktuacije. Otok je u poetku ogranien u vidu infiltrata tako da se ubrzo
razmeka i koa nad njim istanji, kada bol poinje da slabi i nad njim se utvruje tzv. fenomen
fluktuacije.

Uzronik je najee Staphylococcus aureus, otporan na penicilin G. Apsces izazivaju i ostale

gnojne infekcije (streptokok, e.coli, pneumokok). On nastaje prodorom bakterija kroz kou koje
izazivaju nastajanje potkonog apscesa, ali isto tako moe da nastane krivim i kanikularnim
putem i u unutranjim organima(apsces mozga, plua, bubrega). Apsces moe da nastane na
mjestu ubrizgavanja hemijskih materija (jod, nitrat srebra), tako da je on abakterijski sterilan.
Ranije se ovakav apsces stvarao u cilju terapije radi poveanja odbranbene moi ogranizma.

Dijagnoza se lako postavlja ako je posredi vidljivi potkoni apsces. Meutim, izvijesni tumori
sa komponentom inflamatornog toka mogu da stimuliraju apsces. Duboki apscesi se
dijagnostikuju punkcionom aspiracijom gnojne kolekcije. Da je tuberkulozan hladan apsces
sekundarno inficiran, anamnezom e se utvrditi da je prije pojave inflamatornih znakova ve
postojao hladni apsces.

Lijeenje incizija, drenaa i antibiotici. Daju se penicilini otporni na penicilinazu (nafcilin ili
oksacilin) ili cefalosprin. Uzorak gnojnog sadraja treba poslati na mikrobioloku pretragu.
Antibiotici ne mogu prodrijeti kroz apscesnu membranu, pa se bez drenae ne moe postii
izljeenje. Pri inciziji ne smije se otetiti piogena membrana zbog opasnosti od diseminiranja
infenkcije. U novije se vrijeme umjesto incizije,preporuuje se punkcijska evakuacija gnojnoga
sadraja, eventualno pod kontrolom ultrazvuka kod duboko poloenih apscesa. Punkcijsku
evakuaciju treba ponoviti ako se nakupi gnojni sadraj.
4.2. Flegmona (Phlegmone)

Flegmona ili celulitis difuzna je upala potkonog vezivnog tkiva. Meutim,upalni se proces
moe razviti u vezivnom tkivu zdjelice, retroperitonamskom prostoru, u perinefritinom i
intraorbitalnom podruju. Uzronici flegmone su streptokoki (osobitom hemolitini),
stafilokoki i drugi piogeni mikroorganizmi.

Stafilokokni celulitis ima polagan tijek,a upalni se proces iri kroz potkono tkivo. Ulazna vrata
infekcije esto su povrinske ozljede na koi, ubod, oduljotine, lecerokontuzna rana i infekcija
pri intervenciji na septikom materijalu. U opte uslove i teren za pojavu flegmone spadaju:
dijabetes i edemi kod dekompenzacije srca, marantiki edemi i hipoproteinemija.

Patoloka anatomija: U poetku nema gnoja, ve je vezivno tkivo proeto serozitetom i bogato
je leukocitima i bakterijama. Ubrzo se javljaju nekrozna gnojna arita. Oko petog do estog
dana ispoljava se gnojenje koje se prua du krvnih sudova, razdvaja miie i odvaja fascije.
Gnoj je zelenkast sa krpicama nekrotinog vezivnog tkiva.

Simptomi:koa je topla,tamnocrvena,edematozna i vrlobolna. Nakon 3-4 dana mogu nastati

mjehuri i nekrotina arita. Celulitis je esto praen limfagenitisom i regionalnim
limfadenitisom. Gdjekad se razvija septikemija ,koja ima ishodite iz septinog tromboflebitisa
u inficiranom aritu ili nastaje irenjem bakterija limfom u krvnu struju.

Lijei se mirovanjem, imobiliziranjem (ako je posrijedi flegoma okrajina) i antibioticima

(oksocilni ili cefalosporin). Ako upala ne pokazuje znakove smirenja treba posumnjati na dva
mjesta (kontraincizija) i dreniranje. Uvijek se uzima bris za bakterioloki pregled i antibiogram
radi izbora najdjelotvornijeg antibiotika.

Streptokokni celulitis nastaje naglo uz pojavu difuznog crvenila (koje nije otro ogranieno kao
kod erizipela) edema koe, koja je bolno osjetljiva.

Lijeenje intravenski visoke doze penicilina G.

4.3.Limfangitis(upala limfnih ila)

Limfangitis (upala limfnih ila) i limfadenitis (upala limfnih vorova) esto su popratna pojava
kod akutnih gnojnih upala uzrokovanih streptokokom i stafilokokom. Iz upalnih arita
(apscesa, flegmone, inficirane rane), bakterije prodiru u limfne ile i regionalne limfne vorove
i uzrokije upalne promjene. Limfangitis se manifestira u obliku crvenih pruga na koi koje idu
prema limfnim vorovima. Limfangitis se javlja u dva oblika: trunkalni i retikularni limfangitis.

Trunkalni limfangitis se prua du limfnog suda, dok se retikularni ispoljava kao crvenilo koe
oko polaznog ognjita infekcije.

Limfadenitis dovodi do poveanja regionalnih limfnih vorova,koji su bolno osjetljivi, a esto

je i tjelesna temperatura poviena. Ako se razvije gnojna upala, limfni vorovi razmekaju,pa
je izraen fenomen fluktuacije.

4.4.Limfadenitis(upala limfnih vorova)

Limfadenitis se javlja u dva oblika: jednostavni i supurirani limfadenitis. Jednostavni

limfadenitis se manifestuje poveanom osjetljivou limfnih lijezdi, u supuriranom
limfadenitisu lijezde su jako poveane, slivene meu sobom u paket. Ovaj je bolan, praen
visokom temperaturom i jezom. U svojoj evoluciji podlijee gnojnom razmekanju
predstavljajui se kao apsces ili limflegmona, poto se proiri i u okolinu zagnojenih limfnih
lijezda.

Lijeenje

1.Prije svega treba lijeiti primarno gnojno arite

2.Dati antibiotike

3.Imobilizirati oboljelu okrajinu

4.Kod gnojne upale limfnog vora potrebni su incizija i dreniranje.

4.5.Furunkul (Furunculus)

To je ograniena gnojna upala dlake,koju obino uzrokuje piogeni stafilokok. Oko dlake se vide
bolna oteklina i crvenilo,a kasnije gnojni epi. irenjem infekcije mogu nastati apsces i
celulitis. Furunkul moe katkada biti primarno arite hematogenim putom nastaje stafilokokna
septikemija s osteomijelitisom ili metastatinim apscesom bubrega ili mozga. Kod furunkula
na gornjoj usni ili nosu infekcija se moe proiriti venama pa nastaje septini tromboflebitis
sinusa kavernosusa. Sklonost za pojavu furunkula vide se u iscprljenih osoba, alkoholiara i
dijabetiara. Uvijek treba odrediti glukozu u krvi.

Klinika slika: pojava furunkula je dobro poznata. Nakon malog krunog infiltrata, koji je
praen bolom i svrabom, koa postaje izdegnutija i crvena. Na najizdignutijem mjestu nazire
se nekrotini ep kao crna taka. Ubrzo se tvrdi infiltrat razmekava, to je znak gnojne
kolikvacije infiltrata. Furunkul moe spontano da provali i da se ep zajedno sa gnojem isprazni.
Tada temperatura i bol iezavaju.

Komplikacije: Duboki i vei infiltrat moe da se proiri stvarajui apsces. Limfangitis,

limfadenitis i adenoflegmona nisu rijetka popratna pojava. Furunkuloza, kao beskonano
recidiviranje predstavlja bolest i neophodno je da se otkrije uzrok, koji je obino neko organsko
oboljenje (dijabetes).

Lijeenje:

1.Oprezna incizija, ekskohleacija gnojno-nekrotinog epa i drenaa (piogena membrana se ne

smije otetiti zbog opasnosti od disemeniranja infekcije);

2.Antibiotici (cefalosporin ili penicilini) otporni na penicilinazu (nafcilin, oksacilin) bolesnik s

furunkulom na nosu i oko usta na licu, treba hospitalizirati i intravenski dati visoke doze
antibiotika (nafcilin s ampicilinom ili kloramfenikolom).
4.6.Karbunkul (Carbunculus)

Karabunkul nastaje iz vie furunkula ili folikulitisa. Upalna se arita meusobno spajaju u
iroki infiltrat s nekrozom koe i potkonog tkiva. Uzronisi su veinom stafilokoki. Najee
je lokalizirana na zatiljku(carbunculus nuchae), na dlakavim dijelovima prsnog koa,trbuha ili
dorzuma ake. Obino se javlja u starijih osoba i dijabetiara,pa uvijek treba odrediti GUK.

Lijeenje:
1.Ekscizija nekrotinog tkiva elektrinim noem

2.Nastali defekt moe spontano epitelizirati, a ako je granulacijska povrina vea, pokrije se
slobodnim konim transplantantima

3. Antibiotici (polusintetini penicilini i cefalosporini).

4.6.2.Hidradenitis (hydradenitis)

To je mijeana gnojna infekcija znojnih lijezda,najee lokalizirana u pazuhua vrlo rijetko

ispod dojke i u koi skrotuma. U pazuhu se pojave tvrdi bolni vorovi,a koa postaje
crvena,napeta i bolna. Veinom se ti vorii meusobno spajaju. Kasnije nastaju apscesdiranje
i kolikvacija, a gnojni sadraj prodire na povrinu.

Lijeenje :

1.Incizija je potrebna pri pojavi kolikvacije

2. Neki preporuuju lokalno zraenje da se sprijee recidivi

3.Ekscizija koe potrebna je kod mutilokulskih apscesa

4.Antibiotici (cefalosporini i semisintetini penicilini) potrebni su u akutnoj fazi infekcije.

4.7.Progresivna bakterijska sinergistina gangrena

Progresivna bakterijska sinergistina gangrena ili Meleneyjeva gangrena uzrokuje mijeana

infekcija s mikroaerofilnim ili anaerobnim streptokokima, piogenim stafilokokom i gram-
negativnim mikroorganizmima, najee bakterijama koli i proteus. Obino se razvija na
trbunoj stjenci poslije apendektomije,rjee i nakon drugih abdominalnih operacija.

Simptomi:koa oko operacijske rane postaje edematozna,crvena i bolna, a vrlo brzo se razvija
nekroza koe i potkonih slojeva.

Lijeenje:
Potrebni su hitna incizija i ekscizija nekrotini dijelova, tranfuzija krvi i polusintetini penicilin
ili cefalosporin. Povrinu koja ostaje nakon ekscizije nekrotinih dijelova treba to prije pokriti
slobodnim konim transplantatom.

Meleneyjev ulkus koji ide u potkonom tkivo. esto nastaje vie ulceracija na koi, te infekcija
zahvaa vee podruje potkonog tkiva. Uzronici su nehemolitini anaerobni ili mikroaerofilni
streptokoki. Taj se ulkus obino javlja nakon incizije limfnog vora na vratu, aksili i u preponi
odnosno nakon operacijskih zahvata na genitalijama ili abdominalnih operacija.

Lijeenje incidira se i ekscidira nekrotino tkivo, rana pokrije slobodnim konim

transplantatom i ordinira penicilinska terapija.

4.8.Nekrotizirajui fascitis

Nekrotizirajui fascitis je relativno rijetka infekcija potkonog tkiva, koja se iri uzdu
fascijalnog prostora i odie potkoni sloj tkiva. Najei su uzronici hemolitini i piogeni
streptokok, stafilokok i anaerobni streptokoki. U treine bolesnika nalaze se zajedno
hemoliticni streptokoki i stafilokoki, a u nekih mijena anaerobna i aerobna flora. U 50%
bolesnika izvor infekcije su neznatne kone ozljede (ogrebotine,ubod kukca...). Rijee je izvor
ingekcije apsces Bartholinijeve lijezde ili perianalni apsces, odakle se infekcija iri fascijalnim
prostorima peritoneuma, bedra, prepone, trbune stijenke.

Predisponirajui imbenici: dijabetes, uznapredovale arteriosklerotine promjene krvnih ila ili

venska insuficijencija s edemom i kroninim ulkusom.
Simptomi: celulitis, edem; koa je blijedo-crvena ili gangrenozna i neosjetljiva na dodir, a
potkono je tkivo prilikom palpiranja tvrdo poput drveta. Za 2-4 dana javljaju se opa
toksemija, visoka temperatura, dezorijentacija i letargija.

Lijeenje:
1.Hirurki je postupak najvaniji i s njime se ne smije zakasniti. Indikacija za zahvat:

-ako celulitis za 24-48 sati ne reagira dobro na antibiotik

-ako je ope stanje teko i postoje znaci toksemije

-ako se u rani nalazi puno nekrotinog tkiva, i cijedi se rijedak sme obojen iscjedak, a lagano
se tupim instrumentom ulazi ispod fascije.

Hirurki postupak:

-nekoliko uzdunih incizija kroz kou, potkoni sloj i fasciju

-odstraniti nekrotino tkivo

-u rano staviti rahlo vlanu i suhu gazu i mijenjati svakih 6 sati

-taj se postupak redovito mora ponoviti za dopunske incizije i odstranjenje nekrotinog tkiva

2.Nadoknada tekuina i koloida prije i nakon hirurkog zahvata

3.Antibiotici na temelju bakteriolokog nalaza daju se u visokim dozama 2-3 sedmice. Obino
se poinje s pencilinom G (3-4mil.jed. i.v. svaka 4 sata) i semisintetikim penicilinom 2g svaka
4 sata.

4.9.Panaricij(Panaritium)

Panaricij je gnojna upala volarne strane prsta,koju najee uzrokuje piogeni stafiolok. Ulazna
vrata infekcije mogu biti male ozljede prstiju (ubod trnom,kostima...). Prema lokalizaciji
upalnog procesa razlikujemo potkoni, tetivni kotani i zglobni panaricij.

4.9.1.Potkoni panaricij (panaritium subcutaneum)

Najei je oblik panaricija, a veinom je lokariziran na jagodici prsta. Simptomi: bolna

oteklina na volarnoj strani terminalne falange i karektiristini kucajui bolovi u prstu. Lijeenje-
u blijedoj stazi i provodnoj anesteziji incidira se mjesto najjae bolne osjetljvosti. Gnojna i

15
nekrotina arita treba u cijelosti ekscidirati. Antibiotici: polusintetini penicilini i
cefalosporini.

4.9.2.Tetivni panaricij (panaritium tendinosum)

Nastaje irenjem infekcije iz potkonog sloja i posljedica je neispravnog lijeenja supkutanog

panaricija. itav prst je oteen, a pokreti su vrlo bolni. Lijeenje se provodi na hirurkom
odjelu:incizija na distalnom dijelu prsta i ispod metakarpofalangijskog zgloba, otvaranje tetivne
ovojnice i uvoenje drena za ispiranje antibiotinom otopinom. Potrebno je imobilizirati i
parenteralno davati antibiotike. Kod tetivnog panaricija na palcu ili na petom prstu moe se
razviti tzv.V flegmona zbog anatomske veze tetivne ovojnice palca preko radijalne i ulnarne
burze s tetivnom ovojnicom petog prsta. Potrebno je bolniko lijeenje: incizije s vanjske strane
palca i petog prsta, dreniranje i ispiranje antibioticima, imobiliziranje, parentralno antibiotici.

4.9.3.Kotani panaricij(panaritium ossale)

Posljedica je neispravno lijeenog potkonog procesa, najee panaricija distalne falange. Prst
je oteen, a na koi se vidi fustulozni otvor, kroz koji izlazi gnoj. Na rentgenskoj snimci vidi se
razor distalne falange. Lijeenje se provodi na hirurkom odjelu: od stranjenje devitaliziranog
dijela kosti, imobiliziranje i antibiotici.

4.9.4.Zglobni panaricij(panaritium articulare)

Moe biti posljedica irenja infekcije iz potkonog gnojnog procesa ili izravne ozljede zgloba.
Lijeenje se provodi na hirurkom odjelu. U poetku je lijeenje konzervativnog:imobiliziranje
i antibiotici parenteralno i intraartikualno. Ako se upalni proces ne smiri, potrebni su
artrotomija, odstranjenje gnoja i dreniranje radi ispiranja zgloba antibiotinom otopinom.

4.10.Interdigitalna flegmona

Interdigitalna flegmona nastaje zbog mikroozljeda dlana i infekcije uljeva. aka je oteena,
esto jae na dorzumu, bolno, a prsti izmeu kojih se nalazi gnojna upala malo su razmaknuti i
savijeni. Lijeenje: incizija kroz kou, potkono tkivo i aponeurozu u smjeru distalne brazde u
dlanu, dreniranje, imobiliziranje i antibiotici.

Naglasili bismo da je funkcija prsta nakon kotanog, zglobnog ili tetivnog panaricija toliko
ograniena da e esto biti potrebno amputiranje. Zato panaricij treba rano i primjereno lijeiti
te sprijeiti irenje infekcije. Fizika terapija je sastavni dio lijeenje.

16
4.11.Paronihija

Paronihijaje gnojenje uz rub nokta i ovdje su sitne ozljede najei krivac ulaska bakterija i
pojave infekcije. Paronihiju karakteriziraju crvenilo i bolni otok, kasnije gnojni mjehur uz rub
nokta. Dio nokta i gnojni mjehuri treba operacijski odstraniti. Ako se gnojna upala proiri
ispod cijelog leita nokta, nokat treba odstraniti.

4.12.Unguis incarnatus hallucis

Unguis incarnatus hallucis je hronino gnojenje na gornjem rubu vanjske ili unutranje strane
nokta nonog palca. Nastaje zbog krivog rastenja nokta ili nakon izrezivanja uglova nokta.
Lijeenje: operacijsko odstranjenje dijela nokta ili itavog nokta zajedno sa granulacijama.
Bolesnik ne moe nakon operacije nositi cipelu na operiranoj nozi, ve je potrebna udobna dosta
iroka papua. Uvijek treba iskljuiti gljivinu infekciju.

4.13.Erizipel (Erysipelas)

Erizipel - je kutani celulitis i limfangitis koji uzrokuje hemolitini streptokok. Ulazna vrata
infekcije su sitne ozljede i ogrebotine. Bolest je veinom lokalizirana na licu ili okrajinama.
Limfedem na nozi stvara sklonost za pojavu erizipela. este su recidivne infekcije.

Simptomi:

1.Jako crvenilo koe u obliku plamenih jezika, otro ogranieno prema zdravoj okolini

2.Osjeaj napetosti i svrbea

3.Katkada se javljaju mjehurii ispunjeni seroznim sadrajem pa ih nekroza

4.Poviena tjelesna temperatura i tresavica

5.Limfangitis i limfadenitis

Dijagnoza se postavlja lako jer na nju ukazuje nagli poetak bolesti, visoka temperatura,
sjajna, oteena i jako crvena koa sa jasno oivenom granicom. Tee se postavlja kod erizipela
kosmatih dijelova koe, naroito poglavine u kojoj je tipian lokalni nalaz skriven dlakom.

Prognoza je uglavnom dobra i traje nekoliko dana. Imunitet se kod erizipela ne stvara, on
pokazuje sklonost recidivu. Prognoza moe da bude veoma ozbiljna kod novoroenadi,
alkoholiara i staraca sa smanjenom otpornosti organizma i u gerentolokim bolestima.

17
Lijeenje:mirovanje i penicilin G i.v. 2-3 dana,a zatim jo 10 dana peroralno manje doza
penicilina. Lokalno se mogu primjeniti topli oblozi, a protiv bolova i poviene temperature daju
se antipiretici i analgetici

Prognoza je u pravilu dobra ako se odmah zapone lijeenje. Ako lijeenje nije pravodobno,
mogui su irenje infekcije, toksemija, pa i letalni zavretak, osobito u veoma mladih ili starih
osoba.

4.14.Erizipeloid (Erysipeloides)

Erizipeloid je tip kutanog celulitisa koji se preteno javlja na rukama, rijee na licu i vratu.
Uzronik infekcije je Erysipelothrix rhusiopathiae, koji se kao saprofit nalazi na pokvarenom
mesu. Zato su toj infekciji najizloeniji veterinari, mesari, kuhari, trgovci ribom i domaice.

Simptomi:

1.Koa je crvena, mjestimice lividna i lagano uzdignuta

2.Regionalni limfni vorovi su oteeni i bolni

3.Tjelesna temperatura obino nije poviena

Lijeenje:

1.Mirovanje

2.Penicilin

18
5. ZAKLJUAK
6. LITERATURA

1.Petkovi S., Bukurov S., Kirurgija, Medicinska knjiga, Beograd Zagreb, 1977. god.
2.Prpi I., Kirurgija za medicinare, tree izdanje, kolska knjiga, Zagreb, 2005. god.