GRAMAT

SMALIK

VOLAPKA

med pk Esperanto

Pakobkl fa Brian R. Bishop

MALGRANDA

GRAMATIKO

DEVOLAPUKO

per Esperanto

Kompilis Brian R. Bishop

A. GRAMATIKO B. UTILAJ VORTEROJ KAJ

i. Antaparoloj VORTGRUPOJ
ii. Enkonduko
iii. Mallonga historio de Volapuko 1. Prefiksoj
1. Alfabeto 2. Sufiksoj
2. Artikolo 3 efaj radikformaj adverboj
3. Substantivoj 4. efaj radikformaj prepozicioj
4. Adjektivoj 5. efaj radikformaj konjunkcioj
5. Numeraloj 6. efaj radikformaj interjekcioj
6. Pronomoj 7. Kelkaj vortgrupoj
7. Adverboj
8. Prepozicioj
9. Konjunkcioj
10. Interjekcioj Brian R. Bishop 2012.
11. Verboj
12. Volapuko kaj Esperanto

1
 (i) ANTAPAROLO (Fonun)
Indas, je la jarcenta jubileo de Volapuko, ke la Esperantistaro disponu
informojn pri tiu lingvo, kiu la unua montris la efektivieblon de monda lingvo.

Iamaj konkurantoj por la sama rolo, Volapuko kaj Esperanto nun estas
konkurantoj en diversaj roloj: antaa Cifal [efestro] Johann Schmidt skribis, Vilobs
kln pki at leigoso s kloy vno-Griknapki u vno-saxadapki [Ni devas
zorgi pri Volapuko tiel, kiel oni zorgas pri la antikva greka a antikva saksa lingvoj].
Estas, nia devo konservi i tiun parton de la homa lingva heredao.

Nun, for de la frujaraj akraj kritikoj, oni povas eltrovi por si mem tion, kio
altiris siatempe tiom da subtenantoj. Oni malkovras, kie la tiom sukceshavanta
antairanto de Esperanto vere havas en si siajn proprajn belecon, simplecon kaj
racion.

Tial, en la venontga jarcentfesto de la invento de Volapuko, la 31-an de marto,

1979, ni povas late aserti, kiel Zamenhof e Boulogne, Ni esprimas nian koran
dankon al sinjoro Schleyer, la unua kaj plej energia pioniro de la ideo de netrala
lingvo internacia.

Brian R. Bishop,
Leigh-on-Sea,
Novembro, 1978.

ANTAPAROLO AL DUA ELDONO (Fonun segiva telid)

Post kiam mi manskribis i-tiun verketon, la ebleco kreii kaj komunikadi per
Volapuko precipe per la interreto kreskias. Sed la pligranda parto de la agoj estas,
bedarinde per la angla. i-tie ne tagas amplekse klarigi, kiel la angla influas
malhelpe la pensmanierojn, kreadformojn kaj vortuzadon en neanglaj lingvoj, precize
kaj precipe en Volapuko.

Krome pli kaj pli da Esperantistoj interesias kaj esploras kiel kaj kial la
prototipo de Esperanto tiom sukcesas en formo kaj uzo

La unua eldono de i-tiu verketo enhavis mallongan vortaron. Post tiam,

tamen, Andr Cherpillod eldonis sian vortaron (Vortaro Volapk-Esperanto kaj
Esperanto-Volapk / Vdabuk Volapk-Sperantapk e Sperantapk-Volapk,
Eldonejo La Blanchetire, 2003, ISBN 2-906134-63-5) multe pli utilan kaj
ampleksan. Mi do ellasis in en i-tiu okazo sed enmetis kelkajn vortlistojn

Brian R. Bishop,
Leigh-on-Sea,
Marto, 2012.

2
 (ii) ENKONDUKO (Ndug)

La sekvantaj paoj sufios por taksi Volapukon. La lingva normo estas la la

nemalhaveblaj, definitivaj verkoj de D-ro Arie de Jong, Gramat Volapka kaj
Wrterbuch der Weltsprache, kiuj donos plenan konon.

Pri la gramatiko, mi ne povas ne kunsenti kun Zamenhof (Esenco kaj

estonteco de la ideo de lingvo internacia en Fundamenta krestomatio, 17-a eldono,
pao 290): malgra diversaj eraroj la gramatiko de Volapk estas tiel facila kaj
tiel simpla, ke doni ion multe pli facilan kaj simplan oni jam ne povas

Tamen, Zamenhof plie skribas, Dume Volapk solvis nur la demandon de la

gramatiko, kaj la vortaron i lasis tute sen atento, doninte simple tutan kolekton de
diversaj elpensitaj vortoj . Mi opinias, ke li pensis tiel maljuste ar li ne taksis la
funkcion de la afiksoj kaj la riecon de la gramatikajn formojn, kiujn mi apartigis[, kaj
ian radikan flekeblecon]. Cherpillod, en sia vortaro menciita montris la logikon de la
volapuka vortaro, kiun li aranis la radikoj, normala sistemo e Esperanto (ekzemple
P.I.V.).

Nun estas bezonataj, por starigi definitive la lingvon je la dispono de la

estonteco, pli granda vortaro Esperanto-Volapk/Volapk-Esperanto kiaj ekzemplaro
de vortuzoj el la literaturo, eble anka ekzercaro a lernolibro, krom la reeldonado de
la malnova literaturo kaj la eldonado de novaj verkoj. [Tio e nun komencias en la
interreto.]

3
 (iii) MALLONGA HISTORIO DE VOLAPUKO
(Jenotem brefik Volapka)

Dum Zamenhof ankora perfektigis siajn ideojn pri Esperanto, Johann Martin
Schleyer germana sacerdoto, la 31-an de marto, 1879, finpensis la principojn de sia
lingvo, kiun li nomis Volapk, t.e. monda lingvo. Du monatojn poste li publikigis la
skizon en gazeto, kaj tiam, en 1880, sep jarojn anta la Una libro de Esperanto, li
eldonis sian unan gramatikon kaj vortareton.

Tuj la literaturo kaj movado de Volapuko kreskiis, is, en 1889, tra la tuta
civilizita mondo, e en Japanujo, inujo kaj centra Afriko, ekzistis almena unu
miliono da membroj (la taksado de kritikuloj), pli ol 250 kluboj, pli ol 50 revuoj, kaj
pli ol 500 eldonaoj. Jam du vaporipoj sur la rivero Rhein portis la noman Volapk.
io ajnis preta por la plena akcepto de la lingvo ie.

Tamen tiun saman jaron ekkomenciis misfortunoj: personeca kaj organiza

kvereloj inter la kluboj en Mnchen kaj Nrnberg elradiiis tra tuta Germanujo kaj
Eropo. Membroj foriris; malamikoj atakis. La malfortio daris en la 20-an
jarcenton. Schleyer mem mortis en 1912 okdekunjara.

Tiam, en 1931, Volapuko akiris novan vivon per la jam menciitaj gramatiko
kaj vortaro de D-ro Arie de Jong. Dum la fruaj jaroj, kelkaj efoj en la volapuka
movado kaj e Schleyer mem sugestis kelkajn malgravajn anojn por e pli faciligi
la lingvon. D-ro Arie de Jong en 1931 kunmetis la plej utilajn proponojn kaj tiel
stabiligis kaj definitivigis Volapukon. La revuo Volapka gased pro nednapkans
daris multajn jarojn kiel la tutmonda organo.

Post la centjara datreveno de Volapuko en 1979, komenciis nova organo Vg

Volapka, kaj stariis la Znabr Volapka [Volapuka Centro] [kies iuj posedaoj
nun estas en la biblioteko de la Esperanto Asocio de Britio].

ie kreskias intereso pri Volapuko, kaj dare restas malgranda koresponda

reto en pluraj landoj. [Post kiam i-tiuj vortoj estas skribitaj, la intereso kaj
korespondaaro multfoje kreskias, precipe per la interreto. Vidu, ekzemple, inter
multaj retpaoj:
http://volapuk.evertype.com/
http://personal.southern.edu/~caviness/Volapuk/
http://www.archive.org/search.php?query=Volap%C3%BCk
http://en.wikipedia.org/wiki/Volap%C3%BCk ]

4
 A.1. ALFABETO [Lafab]

1.1. Literoj (tonats): a, , b, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, , p, r, s, t, u, , v, x, y, z.

La sono ne anias pro siaj kunliteroj. Estas kelkaj etaj flekseblecoj por respekti
nacilingvajn kutimojn.

1.2. Vokaloj (vokats) (prononco)

a, e, i, o, u: same, kiel in Esperanto, itala, hispana.
: kiel germana (Br), franca (mre); preska kiel esperanta ej (plej).
: kiel germana (schn), franca eu (peur); angla netra sed longa e, u (absurd).
: kiel germana (Tr), franca u (plu).
Estas nek diftongoj nek triftongoj (du a tri vokaloj prononcitaj kune): oni parolas
iun vokalon aparte, ekzemple rein [pluvo] = re-in.

1.3. Konsonantoj (konsonats) (prononco)

c: kiel esperanta a ; j: kiel esperanta a ; x: kiel esperanta ks;
y: kiel esperanta j; z: kiel esperanta c a ds.
La aliaj: kiel la samaj literoj en Esperanto.

1.4. Akcento (kazet)

La akcento staras sur la lasta silabo, ekzemple lafb [alfabeto], lafabk [alfabeta].

A.2. ARTIKOLO [Lartig]

2.1. Volapuko havas nek difinan nek nedifinan artikolon.

Tiel fat signifas patro a la patro.

2.2. La artikolo el estas uzita anta nedeklinacieblaj (ekzemple ekstervolapukaj)

substantivoj, precipe e oblikvaj kazoj, ekzemple:
(el) Schleyer = Schleyer; ela Schleyer = de Schleyer;
ele Schleyer = al Schleyer eli Schleyer = Schleyer-on
o (el) Schleyer! = ho Schleyer!.

2.3. El anka provizas radikon por afiksoj labezone anta tiaj vortoj:
vidu ekzemple afkiksojn, kiel hi-, ji-,-ak, -an, -af, -d, -n, -ed, -el, -ep, -e.,
Ekzemploj: Elak Bodensee (-ak por lagoj) ; eled (-ed por montoj) Pennines
Zamenhof binom heilan Esperanto [ Zamenhof estis homo nomita Esperanto].

2.4. Se oni uzas specifantan vortoj, oni ne uzas la artikolon, ekzemple:

zif London [la urbo London]; o jireg Elizabeth! [ho reino Elizabeth!].

2.5. La artikolo ne estas uzita kun volapukaj vortoj, ekcepte se on volas fari el ili
nedeklinaciiotan titolon, ekzemple:
Labob eli Vdabuk Volapka [ Mi havas la (libron) Vdabuk Volapka]

5
 A.3. SUBSTANTIVOJ [Subsats]

La radiko de iu adjektivo kaj verbo estas substantivo, kies radiko tial iam
komencias kaj finias per konsonanto.

3.1. Kazoj [deklinafoms]

Singularo [balnum] Pluralo [plunum]
fat = (la) patro fats = (la) patroj
fata = de (la) patro fatas = de (la) patroj
fate = al (la) patro fates = al (la) patroj
fati = (la) patron fatis = (la) patrojn
o fat = ho patro o fats = ho patroj.

Anstata la genitivo (fata), oni povas uzi la prepozicion de: de fat [de (la) patro];
anstata la dativo (fate), oni povas uzi la prepozicion ad: ad fat [al (la) patro].

3.2. Genroj (gens]

Vortoj, kiuj signifas ideojn virajn estas viraj, kaj tiuj, kiuj signifas inajn estas inaj.
iuj aliaj vortoj estas komunaj.
viraj: man [viro], fat [patro], tor [virbovo].
inaj: vom [virino], mot [patrino], kun [bovino].
komunaj: men [homo], flen [amiko], cil [infano],
jevod [evalo], : bub [bovo], bovl [bovido],
gok [koko], buk [libro], tab [tablo].
Komunaj substantivoj, kiuj rilatas al viraj estaoj, povas anii al viraj per la prefikso
hi-, kaj al inaj per la prefikso ji-, ekzemple:
flen [amiko], hiflen [viramiko], jiflen [amikino],
dog [hundo], hidog [virhundo], jidog [hundino].

3.3. Diminutivoj (smalkamavds)

flor floro floril [floreto] dom [domo] domil [dometo]

3.4. Kunigitaj vortoj (kobkamavds]

Oni povas kunigi substantivojn pere de la genitivo a akuzativo. Oni enerale uzas la
genitivon (ekz. Volapk = de la mondo lingvo = monda lingvo).
Se la unua vorto estas kvaza objekto de la dua, oni uzas la akuzativon (ekz. pkitidan
= lingvo-n-instru-isto).
Do, estas diferenco inter motalf [amo de patrino] kaj motilf [amo al patrino].

Estas neniu liga vokalo se la unua vorto ne estas substantivo, ekz.:

se estas nombro (foldil [kvara parto, kvar-ono]),
se estas prepozicio (ekz. lgol [al-iro]), a
se estas konjunkcio (ekz. pluuneplu [pli-a-malpli]).

6
 A.4. ADJEKTIVOJ (Ladyeks)

4.1. La adjektivo iam finias per ik, kaj povas esti farita el aliaj gramatikaj formoj,
krom puraj afiksoj, jene:
gud [bono] gudik [bona] ta [kontra] taik [kontraa]
lfn [ami] lfik [am(at)a] si [jes] siik [pozitiva]
Volapk [Mondlingvo] volapkik [mondlingva/volapuka].

4.2. La adjektivo ne anias, kiam, kiel normale, i staras tuj post la substantivo a
alia adjektivo pri la sama substantivo; sed i anias la nombro kaj kazo, kiam i
antairas la substantivon, a kiam trovias aliaj vortoj inter la substantivo kaj ia
adjektivo, a kiam i staras sola, a kiam i rilatas al pli ol unu substantivo, ekz.:
buk jnik [bela libro]
bukas jnik = jnikas bukas [de la belaj libroj]
bukas dub kls mdik jnikas [de libroj, pro multaj koloroj, belaj]
labob bukis tel: logols gretiki [mi havas du librojn: rigardu la grandan]
labob buki e gasedi jnikis [mi havas libron kaj revuon belajn].

4.3. De adjektivo oni formas substantivon pri persono a abstakteco per sufiksoj tiel:
liegikans e pfikans [la riuloj kaj malriuloj]
gud [la bono] gudikos [la bona aspekto].

4.4. Gradoj de komparacioj (greds pluamas)

De la pozitiva formo (fmafom) oni formas
la ekvativon (leigamafom) anta substantivo per so ik kun ka a lavole s:
so yunik ka/s ob [tiel juna, kiel mi]: .
kaj anta verbo per so ik (kas, a lavole s)
so yunik kas/s jinom [tiel juna, kiel li ajnas];
la komparativon (pluamafom) anta substantivo per ikum a plu ik kun ka
yunikum ka ob = plu yunik ka ob [pli juna ol mi]
kaj anta verbo per ikum a plu ik kun kas
yunikum kas jinom = plu yunik kas jinom [pli juna ol li ajnas].
La superlativon (muamafom) per ikn a mu ik kun a a de a se lavole:
binom yunikn manas = li estas
mu yunik de mans la plej juna
se mans el la viroj
La formo n anka signifas tre a -ega, a, kune kun la adverbo, mu treege:
voml jnikn [belega fralino]
voml mu jnikn = treege bela fralino
La negativaj gradoj estas la la sekvontaj ekzemploj:
malekvativo (neleigamafom): no so gudik [ne tiel bona];
malkomparativo (nepluamafom): ls gudik = neplu gudik [malpli bona];
malsuperlativo (nemuamafom): nemu gudik [malplej bona]

7
 A.5. NUMERALOJ (Nums)

5.1. Bazaj numeraloj (Numavds)

1
0 ser 10 deg /10 = 0,1 dim= degdil bal
1
1 bal 100 tum /100 = 0,01 zim= tumdil bal
1
2 tel 1.000 mil /1 000 = 0,001 mim= mildil bal
1
3 kil 10.000 degmil /10 000 = 0,000 1 dimmim= degmildil
1
4 fol 100.000 tummil /100 000 = 0,000 01 zimmim= tummildil
1
5 lul 1.000.000 balion /1 000 000 = 0,000 001 balyim= baliondil
6 ml 109 milbalion 1 12
/10 = 0,000 0012 telyim= teliondil bal
7 vel 1012 telion 1 18
/10 = 0,000 0013 kilyim= kiliondil bal
8 jl 1018 kilion k.t.p. e.r.
9 zl Alivorte ekz. 0,1 ser liunl bal

11 degbal 22 teldegtel 333 kiltum kildeg kil

7.654.321 velbalion mltumluldegfolmil kiltumteldegbal
5
teldil = laf foldils kil /1 000 lulmim
3
/10 = 0,3 degdils kil = kildim = ser liunl kil

La numeraloj sekvas la substantivon, ekz.

bim bal [unu arbo], bds degtel [dek du hundoj]

Oni povas uzi la numeralojn, kiel substantivojn, ekz.

logob tumis [mi vidas centojn]; balan seadom [unu sidiis].

5.2. Aritmetiko (kalkulav]

+ sa 3 + 5 = 8 kil sa lul binos jl; n 8 3 = 5 jl n kil binos/retos lul
-na 3 6 = 18 kilna ml binos degjl
padilkl me 18 3 = 6 degjl padilkl me kil binos gitodos ml.
xn nat 4 = 16 nat telid fola = fol ad nat telid binos degml
vul 38 = 2 vul kilid jla = vul kilid se jl binos tel

5.3. Ordaj kiaj aliaj numeraloj (numavds skaleodik)

-id [-a] balid [unua] telid [dua] &c.
-ido [-e] balido [unue] telido [due] &c.
-ik [-obla] kilik [triobla] mlik [sesobla] &c.
-iko [-oble] kiliko [trioble] mliko [sesoble] &c.
-n [-obligi] teln [duobligi] kiln [triobligi] &c.
-ot [oblo] telot [duoblo] kilot [trioblo] &c.
-at [-o] balat [unuo] telat [duo] &c.
-am [-igo] balam [unuigo] telam [duigo] &c.
-na [-foje] balna [unufoje] telna [dufoje] &c.
-idnaed [la a fojo] balidnaed la 1 fojo telidnaedo [la 2 fojo] &c.
a [-ope] a bal [unuope] a tel [duope] &c.
a id [iu a] a balid [iu unua] a telid [iu dua] &c.
-o [en agoj] balo [en unu ago] telo [en du agoj] &c.

8
5.4. Datoj (dts)
31.3.1879 = 1879 mzula d. 31id = balmil jltumveldegzl, mzula del kildegbalid.
del kinid binos-li? [kiun daton ni havas?]
5.5. Horoj (dps) ekzemple
binos dp mlid gda estas la sesa matene
binos dp tel e laf poszedelo estas la 2a kaj posttagmeze
binos dpalaf pos lul estas la 5a kaj
binos foldil b dp mlid estas la anta la 6a
binos minuts deg pos dp degbalid estas 11:10
t dp lul minuts foldegbal je 5:41
dp kinid binos-li kioma horos estas

5.5. Ao (bldot)
lifayelis liomdik labol-li? kiom da jaroj vi havas?
Labob bldoti yelas foldeg mi havas aon de 40 jaroj.

A.6. PRONOMOJ (Pnops)

6.1. Pronomoj personaj (pnops psodik)

Singulara (balnum) Plurala (plunum)
I ob mi obs ni
II normala ol vi ols vi
entila (malofta) or ci ors vi
I/II (malofta) og vi a mi ogs mi/ni a vi
III vira om li oms ili
ina of i ofs ili
konkreta on i ons ili
abstrakta os i .
nedifinita oy oni .
refleksiva ok si oks si
Reciproka od una alian ods unuj aliajn

6.2. Pronomoj posesivoj (pnops dalabik)

Aldonu adjektivan finaon, ekz:. ob>obik [mi > mia]; ons>onsik [ili > ilia]
a genitivan frazon, ekz. ob>oba [mi >de mi]; ons>onas [ili > de ili]
Substantivojn oni formas jene: glidis ole ed olikanes [salutojn al vi kaj viaj]

6.3. Pronomoj demonstrativoj (pnops jonik)

et tiu etos tio ot la sama
at i-tiu atos i-tio it mem

6.4. Nefinitaj pronomoj (pnops nefmik)

ek iu persono bos io ans kelkaj
nek neniu persono nos nenio anik unudu
m kelkiuj mik kelkaj mans kelkaj homoj
al iu (substantivo) alik iu (adjektivo) alan iu homo
som tia ao somik tia soman tia homo

9
6.5. Demandaj pronomoj (pnops skik)
vira ina konkreta abstrakta
kim kif kin kis kiu? kio?
kimik kifik kinik kisik kiu (adj.)?
kimid kifid kinid kisid kioma?

Demandvortoj anka estas formitaj per aldono de lio a prefikso ki-. Ekz.
liofagotik? kiom distanca? lioftrik kiom estonta?
liogretotik? kiom granda? lioftro? kiom estonte?
liomdotik? kiom multa? liomdoto? kiom multe?
liomdotid? la kioma? liomdotidna? kiomfoje?
liomafdo? en kioma mezuro? liokodo? = kikodo? kial?
kip? kiu loko? kipo? je kie? kipao? el kie? kipio? al kie? kien?
kitopo? = kiplado? en kiu loko? kitimo? = kipo? kiam?

6.6. Eksklamaciaj pronomoj (pnops vokdik)

vira ina konkreta abstrakta
kiom! kiof! kion! kios! kia!
kios binon benospot! kia estis la surprizo! vom kiof! kia virino!
kio fredof! kiel i ojis kiogretik binon God! kiom granda estas Dio!

6.7. Relativaj pronomoj (pnops tefik)

kel [kel] ut, kel [tiu, kiu] i deklinaciiis kiel substantivo.
Por eviti miskomprenon, oni uzas viran/inan/abstraktan formon de ut:
hiut/jiut/utos, hikel/jikel/kelos
mot sla, hikeli elogob, binof jitidan
la patrino de la sinjoro, kiun (la sinjoron) mi vidis, (i) estas instruistino.
k [kiam] ut, k [tiam, kiam] ut, k [tie, kie]

A.7. ADVERBOJ (Ladvrbs)

7.1. Simplaj formoj [vds balugik) (ekzemploj rigardu en vortaro)

ai [iam] ba [eble] i [anka] igo [e] is [i-tie] no [ne]
nu [nun] plu [pli] mu [plej] te [nur] zi [irkae (tempe)].

7.2. Kunmetitaj formoj (vds pakoboyml)

Adverboj estas formitaj de aliaj vortoj (ekzemple substantivoj, adjektivoj, k.t.p.) per la
sufikso o, ekzemple
gudiko [bone] jniko [bele]
dele [tage] adelo [hodia] delo [hiera] odelo [morga]
Dkirekte venante estas formita per ao, venante al per io, ekz.
dete [dekstre] detao [de la dekstra] detio [dekstren]

7.3. Komparaciaj formoj (pluamafoms e muamafoms)

Estas formitaj, simile al adjektivoj, per la sufiksoj umo kaj no, ekz.
gudiko [bone] gudikumo [pli bone] gudikno [plej bone]
jniko [bele] jnikuno [pli bele] jnikno [plej bele]

10
 A.8. PREPOZICIOJ (Prpods)

8.1. Simplaj formoj (vds balugik) (ekzemploj rigardu aliajn en vortaro)

de [de] in [en] ini [en on] nen [sen] fa [fare de]
sus [sur] bev [inter] ko [kun] l [e, apud] ad [al]

8.2. Kunmetitaj formoj (vds pakoboyuml)

Prepozicioj estas formitaj de aliaj radikoj per la aldonado de la sufikso , ekz.
dan [dank al] dem [rilate al] kod [pro] dom ob [e mi]
nem reg [en la nomo de la reo] pt [okaze de]
Post prepozicioj la substantivo staras en nominativo.

A.9. KONJUNKCIOJ (Konyuns)

9.1. Simplaj formoj (vds balugik) (ekzemploj rigardu aliajn en vortaro)

e (anta vokaloj ed) [kaj] u (anta vokaloj ud) [a] dat [por ke]
e e [kaj kaj] do [kvankam] ab [sed] bi [asr] ven [kiam]

9.2. Kunmetitaj formoj (Vds pakoboyuml]

Konjunkcioj estas formitaj de aliaj readikoj pere de la sufikso , ekz.:
B [anta ol] g [sed, kontrae] to [spite ke]
s [kiel, sammaniere kiel, en la rolo kiel] kod [pro tio, ke = tial, ke]

A.10. INTERJEKCIOJ (Linteleks)

10.1. Simplaj formoj (vds balugik) (ekzemploj rigardu en vortaro)

ag! [ah!] vi! [ve!] ady [adia! si [jes] n [ne]

10.2. Kunmetitaj formoj (vds pakoboyuml)

Eblas fari interjekciojn pere de la finao , ekz.:
Si! [certe jes!] no! [certe ne!] stop! [haltu!] dan! [dankon!]

10.3. Salutoj (glids)

Samkiel en Esperanto, salutoj uzas la akuzativon, ekz.:
Deli gudik! [Bonan tagon!] Dani ladfik! [Koran dankon!]

11
 A.11. VERBOJ (Vrbs)

11.1. Personoj de la verbo (psods vrba)

Verboj konjugaciias per la sufiksigo de la persona pronomo al la fino de la radiko de
la verbo, ekzemple, de vokn kaj reinn:
vokob vokol vokom vokof vokon reinos
mi vokas vi/ci vokas li vokas i vokas i vokas pluvas
vokobs vokols vokoms vokofs vokons vokoy
ni vokas vi vokas ili vokas ili vokas ili vokas omi vokas

11.2. Tempoj de aktiva voo (timafoms dunalefoma)

iuj tempoj estas formitaj per la prefiksigo de vokaloj jene:
Imperfekta (nefinik] Perfekta (finik]
Prezenco vokob evokob
(presenatim] mi vokas mi estas vokinta

Preterito vokol ivokom

(pasetatim] vi/ci vokas li estis vokinte

Futuro ovokof uvokobs

(ftratim) i vokos ni estos vokinta

Futuro en pasinteco vokols vokoy

(pasetoftratim] vi estis vokontaj oni estis estonta vokinta

11.3 Modoj (bidirs)

La verboj havas la jenajn sufiksojn al la radiko a la tempo:
Infinitiva (nefmabidir] -n vokn [voki] ovokn [esti vokonta]
Participoj (partisips] -l vokl [vokanta] evokl [vokkinta]
Imperativa (bdabidir] -d vokold [voku] vokolsd [voku]
Optativa (vipabidir] -s vokols [b.v. voku] vokolss [b.v. voku]
Kondicionalo (stipabidir] -v vokolv [vi vokus] evokols [vi estus vokinta]

11.4. Pasiva voo (sufalefom)

Prefikigu p- (en la presenco pa-)
pavokn [esti vokita] pavokob [mi estas vokita] pavokl [vokita]
povokofs [ili (inaj) estos vokitaj] pvokoy [ke oni estu estinta vokonta]

11.5. Demandoj (sks)

Sufiksigu la neakcentitan partikulon li al la plej grava vorto. Komparu kun u?
ovokobs-li [u ni vokos] baicedol, no-li? [vi kunsentas, ne?]
Buki kinik labol-li? Rediki-li u vieliki-li?
[Kiun libron vi havas? La ruan a la blankan?]

11.6. Konjunktivo (mgastad)

Por manko de certeco, dubeco a ebleco, aldonu neakcentita la
no sevob, va okmon-la [mi ne scias u li venos (sed mi dubas)]
cedob-la, das ekmom [mi povus esti kredinta, ke li venis]
N.B.: kiam kunie li antairas la, nek li nek la estas akcentita:
Okmm-li-la? [u eble li venos?]

12
11.7. Negacio (noam)
no anta la neigota vorto, ekz. no vokob [mi ne vokis]; no ob vokob [ne mi vokas]

11.8 Daraj tempoj (timafoms dulik)

Por substreki la daron de verbo, uzu jfn me -am [sin okupi pri] a ad n:
jfob me logam jipula [mi min okupis pri la vidado de la knabino]
jfob ad logn jipuli [mi estas vidante knabinon]

11.9. Nerekta parolo (spikafom nelodik)

sagom, das penom [li diris, ke li skribos]
ma lesag oma, dunom delo atosi [la lia aserto, li estis faronta tion hiera]

A.12. VOLAPUKO KAJ ESPERANTO

(Volapk e Sperantapk)

Jen kelkaj koincidoj kaj similecoj inter Volapuko kaj Esperanto

La principo de vortfarado.
La principo de afiksoj kaj iaj multaj uzoj.
Komoj iam anta relativaj frazeroj, kies pronomo kunhavas plejofte ian korelativon.
Salutoj bezonas akuzativon, ekz. deli gudik [bonan tagon].
Demandoj sin formas per aldono de vorteto, ne per la vortordo, -li [u].
Prepozicioj havas nominativon, ne oblikvan kazon, kiel en naciaj loingvoj.
Pronomoj posesivaj sin formas per pronomo + sufikso de adjektivo.
Similecetoj de vortoj neordinaraj kiaj afiksoj en formo a uzo, ekz.
-k- = -ig- (-kn = -igi); -ik- = -i- (-ikn = -ii);
-an = -an(o) -o, -, - = -a ofte o- = -o- estonteco; i- = -i- pasinteco
lazr = lazuro, kaj aliaj vortoj kun antavokala l

Iam oni diris, ke Zamenhof anoncis, ke, se li ne sciis antae pri Volapuko, li neniam
estus elpensinta Esperanton.

13
 B.1. PREFIKSOJ (foymots]

al- iu- aldelik [iutaga]

be- rilatas radikon rekte al golob su veg = begolob veg [mi iras sur vojo]
ricevanto givn / begivn [doni / doti]
beplanob gadi [mi plantas ardenon]
beno- bon- benosek [(bon)sukceso]
da- kompletigas radikon binn [esti] / dabinn [ekzisti]
tuvn [trovi] / datuvn [inventi]
lestm [estimo] / dalestm [respektego]
d- en pecojn dbreikn [rompi en pecojn]
de- de-, for-, el- detirn [eltiri]
dei- is morto deibludn [sangi ismorte]
do- malsupren dacpn [malsuprenhaki]
fa- for- fabinn [foresti]
fi- ferme filkn [enlosi]
fe- tuta konsumo fepledn [forludi (monon)]
fea- alilokigen feapladn [formovi]
fi- isfine fimekn [fari is la fino]
ge- re- gegivn (bosi eke) [redoni (ion al iu)]
hi- vira himatan [edzo]
ho- senseksigita viro hojevod [kastrita evalo]
ji- ina jimatan [edzino]
jo- sensekigita ino jogok [kastrita kokino]
ke- kun kelied [kun-sufero = kompato]
ki- ki-? / kiu? kikodo? [kiukaze? = kial?]
la- supren lasumn [levi]
lai- dara laispikn [dare paroli]
lx- eks- lxprofsoran [eksprofesoro]
le- -eg- ledom [palaco] lefat [avo]
lu- -a-, -et- ludom [domao]
l- vic-, duon-, stif- lfat [vicpatro = stifapatro]
mai- malfermi maibrekn [malferme rompii]
maibreikn [malferme rompi]
mi- aa, mal-, fi- mikonfid [malfido] mikeb [herbao]
mil- kilo- milmet [kilometro]
mdi- mult- mdipenam [multobligado]
ne- mal- neflen [malamiko]
ni- ena niklot [subvesto]
n- enen nbladn [enblovi]
pl- ekstera plgun [ekstera vesto = palto]
po post- (loka), malanta poyumot [sufikso] popend [P.S.]
pos- post- (tempa), malanta posson [nepo] posdaut [nepino]
poscil [genepo] poszedel [posttagmeze]
ru- originala, antikva, pra- rutim [pratempo, prahistorio]
s- foriga skusad [senakuzo, senkulpio]
si- stela, iela sifits [Fioj (konstelacio)]; sisfer [iela sfero]
N.B. i-tiu listo ellasas formojn el: verbaj tempoj, ekz, a-,-,e-,i-,o-,-,u-,-, p-
substantivoj, ekz. lafayel [duonjaro]; prepozicioj, ekz. bevnertik [internacia];
emiaj prefiksoj (vidu Gramat Volapka , 165, p.50).

14
 B.2. SUFIKSOJ (poymots)

-a genitiva kazo fata [de la patro]

-ab -indeco, -igeco hetab [malamindeco]
-af besto sugaf [mambesto = subesto)]
-ag havanta iom da herag [hareco]
-ain juvelo nobain [nobeltono = gemo]
diamain [diamanto tajlita]
-al ef- general [generalisimo]
-am -ado penam [skribado]
-an -isto, -ano tidan [instruisto], slopan [subtenanto]
-ao venante de detao [de dekstre], seimao [venante el ie]
-a fora interjekcio taba! [for de la tablo!]
-as genitiva plural fatas [de la patroj]
-at kvanto de, -ero degat [deko]
-av scienco kalkulav [aritmetiko]
- konjunkcio g [sed, male] letero adresias]
-b persono ricevanta/suferanta fanb [malliberulo], beladetb [persono al kiu
-d generala konkretigo, -ao spikd [parolado], bumd [konstruao], notd
[publikao], magd [impreso], jend [okazao]
-l de la menso tikl [menso], senl [senso]
-m organo (de vivao) logm [vida organo = okulo]
-n -lando, -ujo, -io Lingln [Anglujo], noldn [la nordo]
-t abstakteco, -eco kompent [kompanio], paostolt [apostoleco]
-e dativa kazo fate [al la patro]
-ean oceano Noldapovean [Arkta Maro]
-en insulo Bornen [Borneo]
-ed konkretigo pened [letero], noted [anonco]
-ef aro de homoj menef [homaro]
-et faristo bodel [panbakisto]
-em aro de aoj bledem [foliaro]
-ep planto, -ujo bnep [pirujo]
-er enhavanta ferinerik [enhavanta feron]
-es dativa pluralo fates [al la patroj]
-et konkretio, irkonstanco jenot [evento], penet [skribao]
-i akuzativo, -n, direket de logob fati [mi vidas (la) pastron], ini [en n]
-ian maino, ilo aganta jonian [montrilo]
-il deziro nibil [sukeraemo], okil [egoismo]
-in provinco Saxin [Saksa provinco]
-ir -ujo nigir [inkujo]
-id 1. orda numeralo balid [unua]
2. por reversi ordon lotn [loi] > lotidn [gastigi]
gebn [uzi] > gebidn [disponii]
pnn [puni] > pnidn [suferi, pentofari]
3. izi lektinidn [elektrizi]
-iel maino a ilo kiu faras peniel [pinglofarilo], klufiel [najlomaino]
-ik adjektivo, -a gudik [bona], obik [mia]
-ikam -iado redikam [ruiado]
-ikn -ii bldikn [maljunii], primikn [us komencii]
-it -et, malgranda, -j, -nj, dim. dogil [hundeto, hundco], flapil [frapeto]

15
-im -ismo tiklim [racionalismo]
-io irante al, -en valpio [ien]
-ion numeraloj 106n telion [1062 = 1012 = 10 000 000 000 000]
-ir gramatikaj vortoj fomir [fleksio], finahukir [finkrampo]
-is akuzativa pluralo, -ojn logob fatis [mi vidas (la) patroj]
- -la dubeco en verbo vidu gramatikon
- -li demanda vortfino, u vidu gramatikon
-na -foje balna [iam, unufoje], telna [dufoje]
-o adverbo gudiko [bone], deto [dekstre]
-od konkretio magod [bildo], nulod [novao]
-oin tono diamoin [diamanto (mineralo)]
-op kontinento Yurop [Eropo]
-os abstrakteco de adjectivo gudikos [bono, tio bona]
-ot konkretio (pli solida ol od) magot [statuo]
-ov ebleco pronov [prononcebleco]
- interjekcio stop! [haltu!]
-d imperativo, -u vidu gramatikon
-f -eco manf [vireco], flenf [amikeco]
-l participo vidu gramatikon
-m -ilo, aparato flitm [aviadilo], logm [celilo]
-n infinitivo, -i vidu gramatikon
-p loko potp [potoficejo], kipo [kie, kiuloke]
-s optativa modo vidu gramatikon
-v kondicionala modo vidu gramatikon
-s pluralo, -j fats [patroj]
-un aripelago Filipuns [Filipinoj]
-ug -indeco, -ebleco klotug [vesta eleganteco], plakug [sperteco]
-ul 1. reprezenteco pladul [prostaro]
2. monatoj febul [februaro]
-um komparativo, pli- gudikum [pli bona]
- prepozicio plam [excepte de]
-d 1. muzika intervalo kild [trito,intervalo inter 3 tonoj],
jold [oktavo]
2. geografia direkcio nold [nordo], viend [venta/kompasa direkcio]
-f muzika noto kilf [medianto], klikf [kleo]
-kn -igi redkn [ruigi]
-l -et-, diminutivo flapul [pulso]
-id-, juna dogl [hundido]
-m muzikao balm [solo], malekm [maro]
-n superlatibo, plej- gudikn [plej bona]
-p tempo kipo [kiam], cunp [fasta tempo, Karesmo]
-6n
-yim 10 , -ono balyim milionono, telyim [bilionono]

N.B.
i-tiu listo ellasis emiajn sufiksojn:
-at, -er, -et, -etilen, -i, -id, -il, -ilen, in, -it, -o, -l, -ul, -l.
Vidu Gramat Volapka, 201, p.55.

16
 B.3. EFAJ RADIKFORMAJ ADVERBOJ
(Ladvsrbs vulafomik vetik)

1. lokaj
ge [reire, malantaen] is [i-tie] zi [ie en la irkaaoj]
kobo [kune] isio [i-tien] zo [ie en la irkauao]
mo [ire, foren] us [tie] z [irkae (fikse)]
usio [tien]

2. tempaj
ai [iam] neai [neniam] dnu [denove]
ebo [precize, e] fro [iam] nefro [neniam]
nog [ankora] nu [nun] anu [en i-tiu momento]
enu [antanelonge] n [jen, nu] n tn [jen jen]
tn [tiam] pas [ne is, nur] ya [jam]
ze [meze]

3. manieroj
bis [nur se, nur kiam, sed nur] ge [tre] igo [e]
l [rekte] so [tiele] ye [tamen]

4. kvantaj
i [anka] ls [malpli] mu [plej]
so [tiom] plu [pli] neplu [malpli]

te [nur] ti [preska] tu [tro]

zi [irkae, en la irkaao]

5. jesaj, neaj, dubaj

ba [eble] bo [almena, eme] ga [tutcerte]
no [ne] vo [vere] za [anka, plue]

6. demandaj
Vidu gramatikon 6.5 pri vortoj komenciantaj per ki- kaj lio-
lio [kiel/kiom]

17
 B.4. EFAJ RADIKFORMAJ m je la sumo de
PREPOZICIOJ
(Prpods vulafomik vetik) n minus (matematike)
ni flanke al
a po (pezoj kaj mezuroj) nen sen
ad por, al, en la direkto de
as kiel, kvaza, anstata: n en, sub, pro n nem foginik
lord peklotom as dnan [en fremda nomo]
en la strato] n kodl [sub la preteksto]
s kiel, ar la subjekto estas :
lord peklotom s liegikan pla anstata
[lordo sin vestis kiel (devas) pl krom
riulo (kiu li estis)] po post (loko)
pos post (tempo)
bai la, konforme al p per, pere de, pro
bei preter pro por, cele al, je la bono de,
bev inter, reciproke sere de, ani de
bis depende de, kondie de
bu anta (antarajte) sa plus (matematiko)
b anta (tempe) se el
sis de, depost (tempo)
da tra su sur
de de, el sui sur on(direkto)
dis sub sus super
d rilate al, pri s de el
dub kaze de, per, fare de(la medio)
d dum ta kontra
ti preska
fa fare de (la aganto) to spite de
fo anta (loke) t en (loke), loe en, lokige
t je (horo, tempo)
g kontra ti preska je (horo, tempo)

in en n en (tempo)
ini en n (direkto) n en la daro de (tempo)

ko kun, pro ve lalonge de (spaco)

kol -a rilate al, kun v enmeze de, inter
flenfik kol [amike kun ]
za proksimume (abstrakte)
l sur, la, je, en, kun ze preska (abstrakte)
len sur, per, la z aldone al (abstrakte)
love super
l vertikale zo ie en la irkaao de (loke)
l al zi ie en la irkaao de (loke)
z irkairante al (fikse) (loke)
ma pri, (flari) de, (nomi) la,
la la scio de
me per
mo for

18
B.5. EFAJ js is B.6. EFAJ
RADIKFORMAJ RADIKFORMAJ
KONJUNKCIOJ ka ol (post INTERJEKCIOJ
(Konyuns vulafomik komparativo) (Lintelelks vulafomik
vetik) klu pro tio, ke; vetik)
kiel konsekvenco
ab sed de tio, ke ady adia
adas por ke, je la fino ag ve
ke, cele ke na post kiam b sensencao
/d kaj (rilate al nendas se ne; krom se ek jen
samaj) ni nek fi fi
Victoria, jireg n nun; n tn [jen f for
jilampr jen] g forte
[V. reino kaj ha ha
imperiistrino] pls krom tio, ke he he
s kiel, sammaniere h hop
kiel, en la rolo de, sodas tiel, ke maj maru
kiel + verbo sosus en la momento, n ne
klobs Volapka, kiam o ho
s klobs latini vere
[ni prizorgas u/ud a r ripps rapps
Volapukon, kiel ni /d a (rilate al la (germane)
prizorgas la sama) hipal fat si jes
latinan] [patro a patro] s atentu
f okaze, ke; por vi ve
bi ar gardi kontra la v vere
bis se nur ebleco, ke y hura
z sensencao
das ke va u (subjunkcia)
dat por ke, tiel ke u, u va u va [u !!!
intence ke u]
do kvankam ven kiam

du dum ye tamen

e/ed kaj zu krom tio, ke

efe kaj tio, kaj tia, kaj
certe e(d) e(d) kaj kaj
binof jidandan u(d) u(d) a a
efe jnik ni ni nek nek
[i estas noeabi ne sole
dancistino, kaj tio sed anka
bela] no te abi ne sole ...
sed anka
ga e se; krom tio, ke n tn jen jen
pl pl ju pli es
i/id anka pli
ib pro tio, ke
if se ---ooo000ooo---
ifi e se

19
 KELKAJ VORTGRUPOJ
(Vdagrups mik)

TAGOJ (dels) (-del) MONATOJ (muls) (-ul)

sudel dimano 1. yanul 7. yulul
mudel lundo 2. febul 8. gustul
tudel mardo 3. mzul 9. setul
vedel merkredo 4. prilul 10. tobul
ddel ado 5. mayul 11. novul
fridel vendredo 6. yunul 12. dekul
zdel sabato

SEZONOJ KOMPASPUNKTOJ KONTINENTOJ

(ssuns) (-p) (viends) (-d) (kontinns) (-op)
florp printempo (flor-) nold (n.) nordo Yurop Eropo
hitp somero (varm-) lofd (l.) oriento Siyop Azio
flukp atumno (frukt-) suld (s.) sudo Frikop Afriko
nifp vintro (ne-) vesd (v.) occidento Merop Ameriko
Stralop Astralazio

KARTEMBLEMOJ IELARKO ZODIAKO

(klurasots) (reinabob) (Zodiak) (si-)
pik red ruo Sihijip afo
trif rojan orano Sitor Taro
kr yelov flavo Siteld emeloj
kar grn verdo Sikref Kankro
blv bluo Sileon Leono
LUDKARTOJ lindigot indigo Sivirgan Virgulino
(pledakadasots) violt violo Sivtm Pesilo
man fanto viet blanko Siskorpion Skorpio
vom damo blg nigro Sisagitan Sagitario
reg reo Sikapar Kaprikorno
had aso Sivatan Amforo
ekz. karakil = 3 Sifits Fioj

MUZIKNOTOJ AKVORTOJ
(musiganoats) . (Cgavds)
||O|| noat llik telik duobla plena noto hireg reo
O noat llik plena noto jireg reino
o| noat teldilik duona noto nunan kuriero
| noat foldilik kvarona noto jevod evalo
noat jldilik okona noto tm turo
&c. &c, &c, pion peono
cg! ak(on)!
lecg! akmat!
rokadn aroki

20
 BREFODS
(mallongigoj)

a.s. as sam [ekz.] l. logols! pl. plunum

baln. balnum ladv. ladvrb pr. prpod
bev. bevnetik lad. ladyek prot. protstik
br. brefod lart. lartig r. reidols!
d. del [tago] lat. latin rom. romkatlik
din lov. lovedik Rus. Rusnapk
D. Deutnapk Lap. Lapnapk sek. sekidik
dem. demodik Lin. Linglnapk st. steld
e.r. = e ret(s) [k.t.p.] Lit. Litalynapk S.B.V. Sog Bevnetik
fs fsd m. manik Volapka
Flan. Flannapk mat. matemat Sp. Spanynapk
Fr. Fransnapk mil. milit t. tonat
gad. gadav mit. miteodav v. vomik
gen. genitif mus. musig vok. vokatif
geom. geomet n. neudik Vp. Volapk
git. gitd nel. nelovedik Vpan. Volapkan
gr. gramat nev. nevoiko Vpanef. Volapkanef
k. kond nt. noet Vpik. Volapkik
kiem. kiemav Ned. Nednapk V.Gr. Vna-
kony. konyun p. psod Griknapk
kus. kusatif pd. pad V.V. Vg Volapka

La pligranda parto de i-iu listo estas en la Gramat kaj Vdabuk de Arie de Jong.

21