You are on page 1of 20

PROGRAMA NASIONAL DEZENVOLVIMENTU SUKU (PNDS)

DALAN BA ATINJE OBJETIVU DEZENVOLVIMENTU SUSTENTAVEL


DILI, 4-5 JULHU 2017
Antesedente

PROGRAMA NASIONAL
DEZENVOLVIMENTU SUKU (PNDS)
Nudar Programa Dezenvolvimentu
Komunitariu fornese oportunidade ba
komunidade Suku atu halo diferensa
pozitivu no sustentavel ba sira-nia moris
loron-loron no kondisaun moris liu husi
harii infraestrutura prioridade suku (ODS 9)

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Tamba sa mak PNDS uza metodu CDD?

Esperensia husi rai selseluk iha rejiaun (Indonesia, Vietnam, Cambodia)


hatudu katak CDD (Ezijnsia Prioridades mai husi Komunidade) bele:

Kontribui ba redusaun pobreza iha areas rurais no fornese


mekanismu ba governu nasional atu halo komunikasaun direita no
fasil ba governo atu atende komunidades nia nesidades
dezenvolvimentu iha rurais.
Hakbiit komunidade rurais, feto no grupu vulneraveis sira tanba
partisipa iha prosesu planeamentu, desizaun, implementasaun no
monitorizasaun ba sira nia projetus prioridades.
Hametin no fortifika liu tan linas kordenasaun no komunikasaun
entre governo ho parseirus dezenvolvimento iha nivel nasional no
sub-nasional hodi nunee bele dezenvolve programa
dezenvolvimentu nasional integradu no komprensivu.

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Benefisiu husi CDD

Lalais no Baratu (1377 projetu iha tinan tolu iha


Timor)
Hadiak asesu no kualidade prestasaun servisu
publiku...(estrada, dalan, bee, edukasaun, saude
no merkadu)
Redusaun pobreza (kondisaun moris no
komsumsi)
Baze ba Desentralizaun
Instrumentu ba responde ba dezastre naturais

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Prinspiu Matadalan Sira

1.Redusaun Pobreza
2.Demanda mai husi Komunidade
3.Jestaun Komunidade
4.Igualdade Jeneru no Inkluzaun Sosial
5.Transparansia
6.Akontabilidade
7.Aprendizajen Partisipatoriu

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Relasaun PNDS ho PEDN

Planu Estratjiku Dezenvolvimentu Nasional (2011-2030)


identifika prioridades dezenvolvimentu sosial no ekonomiku
nasaun nian.

PNDS fo kontribuisaun ba PEDN liu husi:


foka ba dezenvolvimentu lokal iha nivel komunidade iha
suku no aldeias.
sidadaun partisipa no involve iha sira-nia
dezenvolvimentu lokal.
aselera dezenvolvimentu infraestrutura no asesu ba
atendementu publiku
fo benefisius sosial no ekonomiku ba nasaun
sustentavel no justu ba ema hotu.
Hamutuk ita desenvolve nasaun
Menu Indikativu
Seitor Atividade
Rehabilitasaun Postu Saude, Sentru Saude Komunitaria no Klinika Saude
Saude Maternindade
Residensia Pesoal Saude
Muru ba klinika neebe funsiona
Sistems Bee Mos
Bee mos &
Sintina Publiku, Fasilidade Saneamentu Publiku Ministru Planeamentu no
Saneamentu Fasiidade Lavandaria Publiku
Fatin Lixu Publiku Investimentu Estratejiku
Edukasaun Rehabilitasaun Eskola Primaria, Eskola Pre-Sekonadaria no Eskola
Sekondaria
identifika (Nota de 16 Junhu
Konstrusaun Eskola Pre-Primaria
Fatin Rekreiu / halimar ba estudante sira
2015) areas intervensaun
Residensia ba Professores
Muru ba eskola neebe funsiona
PNDS tuir mai nee:
Aula atendementu merenda eskola
Kintal eskola
Sistema irigasaun no barajen (taka-bee) agrikultura nian
Infraestrutura Basiku
Agrikultura, Seguransa
Portu Peska, Kolam Ikan ba Komunidade Edukasaun
Ailementar & Buka Mini-merkadu

Moris
Fasilidade Viveiros, Kintal Komunidade, Reflorestasaun Saude
Infrastrutura proteje natar / toos, Fasilidade hakiak animal
Armazen produtu agrikultura Agrikultura
Dalan, Ponte no

Projetu proteje raimonu
Estrada Rurais
Areas seluk
Kontrolo de Cheias Trotoar / Passeio
Pontes ho dimensaun kiik
Sistema drenazen
Painel solar ba fasilidade publiku
Seitor seluk
Rampa, eskada ba fasilidade publiku Hamutuk ita desenvolve nasaun
Fatin rekreiu / halimar publiku ba labarik sira
Uma Bainaka
Sklu Implementasaun PNDS nian

Sosializasaun
Eleisaun
Transfere Osan Operasional
Formasaun
Determina Prioridade
Prepara no verifika proposta
Prepara planu detalhu (BoQ)
Transfere Osan Infra no komesa
konstrusaun
Enkontru Akontabilidade 1
Transfere Osan Infra final
Finaliza kontrusaun / Enkontru
Akontabilidade final
Operasaun & Manutensaun
Total Projetu ne'eb harii iha 442 suku (siklu 1 no 2)

550 Bee mos no saneamentu ($9,920,771)


59 Edukasaun, Kultura no Desportu ($2,365,847)
46 Saude ($924,367)
1377
440 Dalan, Pont no Kontrolo de Cheias
($11,541,569)
38 Agrikultura, Seguransa Alimentar no Buka Moris
($963,518)
212 Sektor seluk ($4,285,544)
Hamutuk ita desenvolve nasaun
Avaliasaun Tekniku - 2016

Maioria projetu neebe avalia tuir duni espesifiksaun no proposta


projetu komunidade nian
Valor agregadu hatudu katak PNDS atinji ona metas hanesan kualidade,
funsionalidade, utilizasaun no protesaun ambiental ba projetu
Fonte: Auditoria Tekniku ba Kualidade Infraestrutura PNDS, Julhu 2016

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Igualdade Jneru iha PNDS

Hamutuk ita desenvolve nasaun


PNDS no Prioridade Orsamentu 2017

Resultadu husi siklu 1 hatudu katak povu Timor, liu husi PNDS, bele
responde diretamente ba prioridade orsamentu estadu nian
hanesan:

Hamutuk ita desenvolve nasaun


PNDS nia Anlize ba Impaktu Ekonmiku - 2016

138,477 total loron servisu


72% IRR (taxa interna de retornu) ba projetu irigasaun
sira
133% IRR ba projetu bee mos (bazeia deit ba tempu
neebe ekonomiza)
40% benefisariu PNDS nian hasae sira-nia rendeimentu
husi sira-nia asesu diak liu ba bee
Venda anual husi produsaun, molok PNDS $1,699, hafoin
PNDS $10,189
31% kuda modo ba sira-nia konsumu rasik, no hadiak
familia nia nutrisaun

Fonte: Auditoria Impaktu Ekonomiku Independente ba PNDS, Julhu 2016

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Maumeta, Remexio - Aileu

Drenajen / Estrada
$15,285

MEDIDAS
Luan : 3 Metru
Naruk : 3 Kilometru +
Drenajen

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Uaitame, Uato Lari - Viqueque

Estrada Rural
$26,614

MEDIDAS
Luan : 3, Metru
Naruk : 1 Kolometru inklui
Drainajen no Ponti Kiik Ida

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Bahu, Baucau Vila Baucau

Bee Mos
$23,908

MEDIDAS
2x2x 1,5

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Hatolia, Hatolia - Ermera

Ponte Betaun
$48,750

MEDIDAS
6x14m

Hamutuk ita desenvolve nasaun

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Naimeco, Pante Makassar - Oecusse

Kanal Irigasaun
577 m
$18,424

MEDIDAS
537 Metrus

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Suco Makili, Atauro - Dili

Sala Eskola
$24,319

Hamutuk ita desenvolve nasaun

Hamutuk ita desenvolve nasaun


Obrigadu!

Hamutuk ita desenvolve nasaun

You might also like