ALE RKETLER VE ALE ANAYASASI...

Merhaba sevgili dostlarm,

alma ve i dnyamzn zellikle gelimekte olan Kobilere ynelik gndem maddelerinden

biri Aile irketleri ve Aile irketlerinde Kurumlama olunca, kurumsallamay doru ekilde
ynetmek adna, akla ilk gelen konular arasnda Aile Anayasas en bata yer almakta!..

Sizlerinde bildii gibi Aile Anayas; mevcut tm aile yeleri ile iletmenizin, birbirleriyle nasl
bir etkileim ve kurumsal iletiim - ierisinde olmas gerektiini belirleyen stratejik planlarn
(Ailenin; Misyonu + Vizyonu + lkeleri + Deerleri + Amalar + Hedefleri + Beklentileri + V.s.),
gelecekte ailenize ve irketinize zarar verebilecek olas atmalar da nleyebilecek ekilde,
YTTK + Kanunu ve dier hukuki sistemlere gre dzenlenerek yazl hale getirilmi eklidir.

Aile Anayasas; yazl bir uzlama belgesidir. ncelikle aile yelerinin, aile dndan bir uzman
rehberliinde bir araya gelerek, aileniz ve iletmenin vizyonuyla ilgili belirli ilkeler ve amalar
erevesinde uzlamas gerekir. Aksi halde Aile Anayasasnn; ortalarda veya rafta bir evrak
olarak bulunmasna ramen, uygulamalardaki geerliliinden sz edilemez. Bu sebeple Aile
Anayasasnn, tm Aile yelerince - % 100 olmasa bile - en azndan asgari mterekte kabul
edilmi ve aile menfaatleri zerine ortak bir gre sahip olunmas, son derece nemlidir.

Ayrca; hem resmi hem de zel anayasalarn, an dinamiklerine ve gerekliliine gre srekli
gelitirilmesi gerektii gibi, Aile Anayasalarnn da mutlaka yaayan bir anayasa olmas ve de
yaanan/yaanacak olan gelimelere gre belirli dnemsel aralklarla gncellenmesi gerekir.

Dnce ve inan olarak aile anayasasnn gereklilii, aynen doada olduu gibi aile aacnn
kklerinden balarsa, ortaya salam bir anayasa kartlacana delalettir. Bylece o kklerin
zerinde byyen ve gelien aacn; gvdesi, dallar, yapraklar ve meyvalar da salam olur.

almalarn balangcnda Aile irketinin tarihesi ve yakn gemii incelendikten sonra

yaplan, durum/ihtiya analizleri erevesinde aile aacnda yer alan ve irkette hissedar olan
aile yeleriyle birlikte Aile Konseyinin ilk nvesi olarak bir alma platformu oluturulabilir.

Aile anayasas hazrlanmasna karar verildikten sonra hazrlklar ynlendirecek danmanlarla

yaplacak olan ilk hazrlklara balama toplantsnda yaplmas gereken en nemli unsur; aile
yeleri iinden hazrlklara yardmc olacak sorumlu bir ye tespit etmek ve yetkilendirmektir.

imdi artk, sra; hisse oranlarna gre irketle direkt veya endirekt balants olan tm aile
yelerinin yer ald Aile Aacnn belirlenmesine gelmitir.

Bu belirlemeden sonra; bilfiil irkette alsn veya almasn aile aacnda yer alan yelerin,
grleri dorultusunda aile anayasasna katlm ve katllarn salamak zere anket/mlakat
almas gndeme gelir!

Her aile irketine zel olarak hazrlanmas gereken ve yaklak 50 sorudan oluan bu alma
ok ciddi bir emek gerektirir. Aile yelerinin biraz vaktini alacak olan anket/mlakat zel ()
formundaki ayrntl detaylar, aile anayasasnn salkl bir ekilde hazrlanmas iin en nemli
blmdr. Aile yelerinden hayr dedikleri her soru iin ek gr belirtmesi de istenebilir.

Anket almalar sonulandktan sonra mmknse almalarn mlakat blmlerine geilir.

Aile aacnn ve aile irketinin yapsna gre; 1/1 + Blm-Blm + Toplu olarak yaplacak
mlakat grmeleri ile anayasann kapsam ve detay balklar oluturulur.

Ankara Sanayi Odas ve stanbul Ticaret Odasnn zellikle Kobilere ynelik bu tr yaynlarnda ve de
konunun uzmanlarndan ok sevgili dostum Prof. Dr. Hayri lgen ile Sayn Berk Kuterin de muhtelif
yazlarnda belirttikleri gibi ayrca internette sergilenen pek ok rnek almada da grlecei
zere aile anayasalarnn genel kapsam, ana hatlaryla u blmlerden olumaktadr!..

*) Bu anayasann, aileye ynelik; gerekesinin, amacnn, hedeflerinin, ilke ve deerlerinin ve

de aile yeleri arasndaki ilikilerin yer ald - Genel Kararlar - Birinci blm...

*) Profesyonel ynetim ilkeleri, aile yesi yneticiler, aile ve iin snrlar, aile ve iletme
amalarnn ayrm, iletmede alacak aile yelerinin ve st dzey yneticilerin belirlenmesi,
uygun konumlara terfi etmeleri ve baarlarnn lmlenmesi, kurumsal geliim/eitim ve
personele yaklam, profesyonel yneticiler, cret ve gelir/gider politikalarnn yer ald -
alma lkeleri ve likileri - kinci blm...

*) Geniletilmi aile toplantlar, aile konseyinin kurulmas, aile konseyinin yeleri, aile
konseyinde karar alma, toplant ve toplant gndemi ve de aile konseyinin faaliyetlerini
dzenleyen ynetim usullerinin belirlendii - dari Yaplanma - nc Blm...

*) Aile irketinin mlkiyet, irket hisselerinin devredilmesi, aile yelerine hisse verilmesi ve
dier hukuki haklarn yer ald - Mlkiyet ve Hisseler - Drdnc Blm...

*) 5. ve zel blm... Her aile bir dierinden farkl olduu iin her iletmenin aile anayasas da
o irkete zel olmal ve o ailenin ve o iletmenin karakterinin yanstmaldr. (rnein; irkette
eer varsa almayan aile yeleri asndan mali tablolarla ilgili bamsz denetim hakk gibi!)

Bu kapsam zerine mutabk kalndktan sonra Aile Konseyi yeleri ile oluturulan alma
platformunda; nceden zerinde baz almalar yapm olsa dahi gerekirse yeniden, tm
alanlarnda katlmlar salanarak oluturulacak arama konferans neticesinde belirlenen,
misyon - vizyon - ilkeler/deerler - amalar - hedefler - beklentiler - ncelikler dorultusunda
anayasa tasla almalarna devam edilir.

Daha sonra alnan bu kararlar, ada ynetim ilkeleri erevesinde ve anayasa/kanun yazm
dzeninde; Y. Trk Ticaret Kanunlarna (6102 - 6103) + TC Kamu Gzetim Kurumu lkelerine +
Sermaye Piyasas Kanunlarna + ISO Toplam Kalite ve Risk Ynetimine + Kanunlarna (1475
- 4857) + TFRS / UFRS Bamsz Denetim Kurallarna... Uyacak ekilde, yazl hale getirilir!..

Ulusal ve uluslararas tm baarl ve uzun mrl olan aile irketlerinin, bir Aile Anayasas
olduu konunun uzmanlar tarafndan ortaya konan bir gerektir. Aile Anayasalar vastasyla;

*) Aile irketi ve aile yeleri arasndaki ilikileri dengeleyecek kurallar belirlemek...

*) Aktif olarak irkette alan ve alacak olan yelerin haklarna sayg duymak...

*) Aktif ve pasif - irket ortaklar iin mali tablolarn eksiksiz kontroln salamak...

*) Yeni kuaklar, aile irketinin gereksinim duyduu mevkilerde eitmek ve yetitirmek...

*) Gelecek iin aile iinden yeni liderler belirlemek ve ileri onlara sorunsuz devretmek...

Gibi konular bata olmak zere, aile problemlerine salkl zm retmek sz konusudur!

Bir dier yandan; yllar ilerledike aile irketine yeni katlan/ortak olan aile yelerinin says
arttnda, iin getirileri ile aile yelerinin talepleri arasndaki trend almaya baladnda,
iler gelitike ortaklara veya aile yelerine den finansal yk ile birlikte modern ynetim
ihtiyalar artarak bask oluturduunda, her ynden ailenin ve aile irketlerinin geleceini
garanti altna almak, tm aile yelerinin katlm ve katklaryla zamannda yaplan salkl bir
Aile Anayasas ile mmkn olabilmektedir!..

Aile irketinin uzun sre nesilden nesile salkla yaamas iin, kurum kltrnn bir paras
olacak olan Aile Anayasann irket tarafndan uygulanmaya balamasnn, belirli periyotlar ile
takibi de kesinlikle ihmal edilmemelidir. (zellikle de bir D Gz ve D Ses tarafndan... )

Bu noktada irkete yeni katlan ve aile yeleri ile aralarnda (Artk - Hangisi olursa?) gereksiz
bir ekilde yakn ba kurmaya alan profesyonel st dzey departman yneticilerine de ok
dikkat etmek gerekir. Aile yapsna en byk zarar, istemeden de olsa bu gibi tiplerden gelir.

Bir de ayrca; gelimekte olan aile irketlerinin zellikle K nsan Kaynaklar tarafndan ele
alnan uygulamalarda, alanlarnz arasndaki motivasyon kaybnda en nemli rol oynayan;
dedikodu, iltimas, n yarg, mobbing, rant, yolsuzluk, gibi konularn hi bir zaman aile konseyi
gneminizde olmamasn diliyorum.

Son olarak ise uluslararas bir marka olmak yolunda yolunuza devam etmek istiyorsanz, iyi
bir ekilde yapacanz veya yaptracanz Birlemi Milletler - Kresel lkeler Szlemesi
(UN Global Compact) incelemelerinden sonra;

1) Cinsiyet ayrmcl yapmadan ve ocuk ii altrmadan nsan Haklarna, sayglyz!

2) alanlarmzn ve ailelerinin yaam kalitesini arttracak alma Standartlarna, uyarz!
3) retiminizin ve hizmetlerinizin her aamasnda Doa ve evreye, sahip kyoruz!
4) Hile denetimi ve Yolsuzlukla Mcadeleyi her zaman gze alrz! diyorsanz? Buyrun!..

Ben de BM-KSni imzalayn ve her yl yapacanz dzenli raporlamalarla uluslararas The

Global Compact logosunu; hem web sitenizde - hem de tm irket dokmanlarnzda kvan
ve iftiharla kullann diyorum. Yolunuz ak olsun!

Sevgi ve sayglarmla

Ali Rza DEER