BAB Jadual Berkala

6 Periodic Table

Anda akan mempelajari

Jirim/Matter
wujud sebagai
terdiri daripada exists as
consists of

Atom/Atoms
Unsur Campuran Sebatian
mengandungi Elements Mixtures Compounds
contain
contoh contoh
example example
Proton Elektron
Protons Electrons Larutan garam Natrium
Salt solutions klorida
Neutron dibahagikan kepada disusun dalam dipisahkan melalui dipisahkan melalui
Neutrons divided into arranged in separated by separated by

Kaedah fizikal Kaedah kimia

Jadual Physical method Chemical method
Logam Bukan logam
Metals Non-metals berkala
contoh contoh
The periodic example example
contoh contoh table
example example
Penurasan Elektrolisis
Zink Iodin Filtration Electrolysis
Zinc Iodine

106

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 106 8/9/16 5:54 PM

 Standard Kandungan
6.1 Pengelasan unsur Tarikh:

Atom, molekul dan zarah subatom

6.1 AKTIVITI
PERBINCANGAN Atoms, molecules and subatomic particles
DSKP
Masteri

1 Lengkapkan ruang untuk menunjukkan perbezaan antara atom dengan molekul.

Complete the spaces to show the differences between atoms and molecules. TP2
atom oksigen atom karbon
oxygen atom carbon atom
(a) Semua jirim terdiri daripada unit yang sangat
kecil yang disebut atom .
atoms
All matter consists of tiny units called .
(b) Atom ialah unit asas bagi semua jirim.
atom oksigen basic unit
oxygen atom The atom is the of all matter.
molekul oksigen molekul karbon dioksida
oxygen molecule carbon dioxide molecule

(c) Molekul merupakan gabungan sekumpulan atom .

molecule atoms Unit asas/Basic unit
A is a combination of a group of .
(d) Molekul boleh terdiri daripada satu atau lebih jenis atom . Atom/Atom
molecule atoms Molekul/Molecules
A can consist of of one or more than one type.

2 Lengkapkan ruang tentang struktur atom./Complete the spaces on the atomic structure. TP2

Subatom/Subatomic Nukleus/Nucleus Elektron/Electron Proton/Proton Neutron/Neutron

orbit/orbit (a) Atom terdiri daripada satu nukleus di tengah yang dikelilingi oleh
elektron .
nucleus electrons
An atom consists of a in the centre surrounded by .
nukleus (b) Atom terbina daripada zarah-zarah yang lebih kecil yang disebut zarah-
nucleus
zarah subatom , iaitu proton , neutron dan elektron .
subatomic
An atom is made up of particles that are even smaller called

BAB
elektron protons neutrons electrons
electron particles which are , and .

3 Lengkapkan ruang tentang zarah-zarah subatom. Tandakan ( ) jenis cas yang betul.
Complete the spaces on the subatomic particles. Tick ( ) the correct types of charge. TP2 6
Zarah subatom
Jenis cas
Subatomic
Types of charge
Model atom particles
Atomic model
(a) Elektron Positif Negatif Neutral
Electron

Positive Negative Neutral

(b) Proton Positif Negatif Neutral

nukleus
Proton

nucleus Positive Negative Neutral

(c) Neutron Positif Negatif Neutral

Neutron

Positive Negative Neutral

(d) Nukleus mengandungi proton dan neutron .

The nucleus contains protons and neutrons .
(e) Atom adalah neutral kerana bilangan proton dan bilangan elektron dalam atom
adalah sama.
An atom is neutral because the number of protons and the number of electrons in the atom
are the same.

107

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 107 8/9/16 5:54 PM

 Tarikh:

Unsur, sebatian dan campuran DSKP

6.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN Elements, compounds and mixtures Kontekstual

1 Tuliskan istilah yang betul (unsur, sebatian atau campuran) dalam petak berdasarkan rajah yang
diberi dan padankan istilah dengan maksudnya untuk menunjukkan perbezaan.
Write the correct terms (element, compound or mixture) in the boxes based on their diagrams and match the
terms to their meanings to show the differences. TP2
Istilah/Terms Maksud/Meanings

Bahan terdiri daripada dua atau lebih unsur

atau sebatian yang bercampur secara fizikal.
Substance which consists of two or more elements or
compounds which are mixed physically.
Unsur/Element

Bahan terdiri daripada satu jenis atom sahaja.

Substance which consists of atoms of only one type.

Sebatian/Compound

Bahan terdiri daripada gabungan dua atau lebih

jenis atom secara kimia.
Substance which consists of two or more types of atoms
which combine chemically.
Campuran/Mixture

2 Kelaskan jirim dalam kehidupan harian kepada unsur, sebatian dan campuran.
Classify the matter in everyday life into elements, compounds and mixtures. TP3/KBAT

Tanah Karbon Keluli Air laut Syiling 1 sen Gula

Soil Carbon Steel Seawater 1 cent coin Sugar
Besi Garam Air Oksigen Merkuri Petroleum
Iron Salt Water Oxygen Mercury Petroleum
Zink Karat Udara Nitrogen Karbon dioksida
BAB

Zinc Rust Air Nitrogen Carbon dioxide

6 Jirim/Matter

Unsur/Elements Sebatian/Compounds Campuran/Mixtures

Zink, besi, karbon, oksigen, Gula, air, karat, garam, Tanah, air laut, udara,
nitrogen karbon dioksida keluli, petroleum, syiling
Zinc, iron, carbon, oxygen, Sugar, water, rust, salt, carbon 1 sen
nitrogen dioxide Soil, seawater, air, steel,
petroleum, 1 cent coin

3 Kenal pasti molekul-molekul yang diberi. Kemudian, tuliskan U (unsur) atau S (sebatian) dalam
petak-petak yang disediakan.
Identify the given molecules. Then, write E (element) or C (compound) in the boxes provided. TP2

Ammonia Sulfur Oksigen Hidrogen klorida Air Karbon dioksida

Ammonia Sulphur Oxygen Hydrogen chloride Water Carbon dioxide

U/E S/C S/C S/C U/E

Oksigen Air/Karbon dioksida Ammonia Hidrogen klorida Sulfur

Oxygen Water/Carbon dioxide Ammonia Hydrogen chloride Sulphur

108

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 108 8/9/16 5:54 PM

 Tarikh:

Pengelasan unsur-unsur DSKP

6.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN Classication of elements Masteri

1 Semua unsur di dunia ini dapat disusun secara teratur dalam jadual berkala. Lengkapkan petak-
petak dengan maklumat yang diberikan tentang jadual berkala.
All elements in the world can be arranged orderly in the periodic table. Complete the boxes with the given
information about the periodic table. TP2
Gas nadir Kala Bukan logam Kumpulan Logam
Inert gases Periods Non-metals Groups Metals

(a) Kumpulan
Groups

1 18
1 2
1 H He
Hydrogen 2 13 14 15 16 17 Helium

3 4 5 6 7 8 9 10
2 Li
Lithium
Be
Beryllium
B
Boron
C
Carbon
N
Nitrogen
O
Oxygen
F
Fluorine
Ne
Neon

(b) Kala 3
11
Na Mg
12 13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aluminium Silicon Phosphorus Sulphur Chlorine Argon
Periods 19
Sodium Magnesium

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
4 K
Potassium
Ca
Calcium
Sc
Scandium
Ti
Titanium
V
Vanadium
Cr
Chromium
Mn
Manganese
Fe
Iron
Co Cobalt
Ni
Nickel
Cu
Copper
Zn Zinc
Ga
Gallium
Ge
Germanium
As
Arsenic
Se
Selenium
Br
Bromine
Kr
Krypton

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
5 Rb
Rubidium
Sr
Strontium
Y
Yttrium
Zr
Zirconium
Nb Mo
Niobium Molybdenum
Tc
Technetium
Ru
Ruthenium
Rh
Rhodium
Pd
Palladium
Ag Silver
Cd
Cadmium
In
Indium
SnTin
Sb
Antimony
Te
Tellurium
I
Iodine
Xe
Xenon

(c) Logam Separuh logam

(d) Bukan logam (e) Gas nadir
Metals Semi-metals Non-metals Inert gases

2 Unsur-unsur dapat dikelaskan kepada logam dan bukan logam. Bandingkan ciri-ciri logam dan
bukan logam dalam jadual di bawah./Elements can be classified into metals and non-metals. Compare the
properties of metals and non-metals in the table below. TP3/KBAT

Keras Berkilat Lemah Tinggi Boleh ditempa

Hard Shiny Poor High Malleable
Rendah Mulur Pudar Rapuh Tidak boleh ditempa
Low Ductile Dull Brittle Not malleable
Baik Tidak mulur Tidak Tidak boleh Mudah

BAB
Good Not ductile Does not Cannot Easy

Logam
Metals
Ciri-ciri
Characteristics
Bukan logam
Non-metal 6
Berkilat (a) Rupa Pudar
Shiny Appearance Dull

Keras (b) Kekerasan Rapuh

Hard Hardness Brittle

Boleh ditempa (c) Ketertempaan Tidak boleh ditempa

Malleable Malleability Not malleable

Mulur (d) Kemuluran Tidak mulur

Ductile Ductility Not ductile

Mudah (e) Kebolehan dibengkok Tidak boleh

Easy Ability to be bent Cannot

Baik (f) Konduktor haba Lemah

Good Heat conductor Poor

Baik (g) Konduktor elektrik Tidak mengkonduksi elektrik

Good Electrical conductor Does not conduct electricity

Tinggi (h) Kekuatan regangan Rendah

High Tensile strength Low

Tinggi (i) Takat lebur dan takat didih Rendah

High Melting and boiling points Low

109

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 109 8/9/16 5:54 PM

 Tarikh:

6.4 EKSPERIMEN Ciri-ciri logam dan bukan logam DSKP

Penemuan
KBAT INKUIRI Properties of metals and non-metals Inkuiri

Tujuan Untuk mengkaji ciri-ciri logam dan bukan logam

To study the properties of metals and non-metals

Bahan dan Arang, rod karbon dan rod kaca, rod kuprum, dawai kuprum, kayu, sel kering, mentol,
Radas kertas pasir, penukul, dawai penyambung, klip buaya, penunu Bunsen, tungku kaki
tiga, paku tekan
Charcoal, carbon rod and glass rod (non-metals), copper rod, copper wire, wood, dry cell, bulb,
sandpaper, hammer, connecting wires, crocodile clip, Bunsen burner, tripod stand, thumbtacks

Prosedur Jalankan aktiviti dalam jadual dan rekodkan pemerhatian serta berikan sebab.
Carry out the activities in the table and record the observations and give the reasons.

Pemerhatian/Observation
Aktiviti/Activity Logam Bukan logam
Metal Non-metal

A. Rupa/Appearance Rod kuprum Rod karbon kekal

menjadi berkilat . pudar .
The copper rod The carbon rod
becomes shiny . remains dull .

Sebab/Reason: Sebab/Reason:
Logam mempunyai Bukan logam
permukaan mempunyai
Gosok rod kuprum dan rod karbon
berkilat permukaan pudar
dengan kertas pasir. Non-metals have a
Rub a copper rod and carbon rod with Metals have a
shiny dull surface.
sandpaper. surface.

B. Ketertempaan/Malleability Dawai kuprum Ketulan arang

menjadi leper . menjadi hancur .
BAB

The copper wire The piece of charcoal

becomes flat . shatters .

6 Sebab/Reason:
Logam
Sebab/Reason:
Bukan logam
boleh ditempa tidak boleh ditempa
Ketuk dawai kuprum dan ketulan arang Metals are Non-metals are
dengan penukul malleable not malleable
. .
Hammer the copper wire and the piece of
charcoal.

C. Kekonduksian elektrik Mentol menyala . Mentol tidak

Electrical conductivity lights up . menyala
The bulb .
The bulb does not
sel kering mentol/bulb
dry cell light up .
Sebab/Reason: Sebab/Reason:
rod kuprum Logam Bukan logam
copper rod mengkonduksikan tidak
klip buaya/crocodile clip arus elektrik. mengkonduksikan
Metals conduct
Sambung dawai kuprum kepada litar arus elektrik
electric current. Non-metals
seperti yang ditunjukkan. Ulang
aktiviti dengan rod kaca. do not conduct
Connect copper wires to a circuit as shown. electric current.
Repeat the activity with a glass rod.

110

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 110 8/9/16 5:54 PM

 Pemerhatian/Observation
Aktiviti/Activity Logam Bukan logam
Metal Non-metal

D. Kekonduksian haba Paku tekan jatuh Paku tekan

Heat conductivity terlebih dahulu . mengambil masa
kayu rod kuprum/copper rod
wood The thumbtack yang lebih lama
lilin/wax drops first . untuk jatuh.
rod kaca/glass rod
The thumbtack takes a
paku tekan/thumbtack longer time
to drop.

Sediakan susunan radas seperti di atas. Sebab/Reason: Sebab/Reason:

Lekatkan paku tekan pada setiap hujung Logam ialah Bukan logam
rod kuprum dan rod kaca (kedua-dua konduktor ialah konduktor
rod mempunyai panjang dan diameter haba haba
yang yang
yang sama). Panaskan hujung lain rod-
baik . lemah .
rod serentak.
Set up the apparatus as shown. Attach a good Non-metals are
Metals are
thumbtack to one end of a copper rod and poor conductors
conductors of
glass rod (both rods have the same length heat
heat of .
and diameter). Heat the other end of the rods .
simultaneously.

Analisis 1 Kelaskan unsur-unsur yang diberikan kepada logam dan bukan logam.
Classify the elements given as metals and non-metals. TP3/KBAT
Nitrogen Merkuri Klorin Besi Timah Natrium
Nitrogen Mercury Chlorine Iron Tin Sodium
Hidrogen Sulfur Kuprum Emas Argon Bromin
Hydrogen Sulphur Copper Gold Argon Bromine
Fosforus Plumbum Karbon Perak Iodin Zink
Phosphorus Lead Carbon Silver Iodine Zinc

Unsur/Elements

Logam/Metals
Merkuri, plumbum, kuprum, besi,
emas, perak, timah, natrium, zink
Mercury, lead, copper, iron, gold, silver, tin,
sodium, zinc
BAB
Bukan logam/Non-metals
Nitrogen, hidrogen, fosforus, sulfur,
klorin, karbon, argon, iodin, bromin
6
Nitrogen, hydrogen, phosphorus, sulphur,
chlorine, carbon, argon, iodine, bromine

2 Berikan satu sebab bagi setiap kegunaan logam di bawah.

Give one reason for each of the uses of the metals below. TP3/KBAT
(a) Emas dan perak digunakan dalam pembuatan barang kemas kerana emas dan
perak mempunyai permukaan berkilat , mulur dan
boleh ditempa .
Gold and silver are used for making jewellery as they have shiny surfaces,
ductile and malleable .
(b) Aluminium digunakan dalam pembuatan peralatan memasak kerana aluminium
merupakan konduktor haba yang baik .
Aluminium is used for making cooking utensils as it is a good conductor of heat .
(c) Kuprum digunakan dalam pembuatan wayar elektrik kerana kuprum merupakan
konduktor elektrik yang baik .
Copper is used for making electrical wires as they are good conductors of electricity .

Kesimpulan Logam dan bukan logam mempunyai ciri-ciri yang berlainan.

Metals and non-metals have different properties .

111

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 111 8/9/16 5:54 PM

 Standard Kandungan
6.2 Campuran Tarikh:

6.5 EKSPERIMEN Pengasingan campuran DSKP

Penemuan
KBAT INKUIRI The separation of a mixture Inkuiri

Tujuan Mengasingkan campuran berdasarkan perbezaan ciri bahan dengan kaedah fizikal
To separate mixtures based on the difference in characteristics by physical methods
Bahan dan Pasir, serbuk besi, kapur tulis, air, dakwat biru tua, magnet bar, kertas, kertas turas,
Radas bikar 50 ml, piring Petri
Sand, iron filings, chalk, water, dark blue ink, bar magnet, paper, filter paper, 50 ml beaker, Petri
dish.
Prosedur Jalankan aktiviti-aktiviti yang ditunjukkan dalam jadual di bawah dan rekodkan
pemerhatian serta berikan sebab.
Carry out the activities shown in the table below and record the observations and give reasons.

Aktiviti Pemerhatian dan sebab

Activity Observation and reason

A. Pemisahan menggunakan magnet Serbuk besi tertarik

Magnetic separation
magnet bar
bar magnet
pasir dan serbuk besi
sand and iron lings
ke arah magnet bar.
1 Bawa sebatang magnet The iron filings are
bar kepada satu campuran attracted
to the bar magnet.
pasir dan serbuk besi.
Bring a bar magnet to a Sebab/Reason:
mixture of sand and iron Magnet menarik logam
filings. besi .
2 Rekodkan pemerhatian. The magnet attracts iron
Record the observation.
metal.

B. Pengenapan/Sedimentation Kapur tulis tertinggal

campuran 1 Masukkan campuran di dalam bikar.
serbuk kapur serbuk kapur tulis dan air chalk
tulis dan air The is left in
ke dalam sebuah bikar.
mixture of the beaker.
chalk powder Put a mixture of chalk powder
and water and water into a beaker. Sebab/Reason:
Kapur tulis tidak larut
BAB

2 Biarkan campuran itu selama kira-kira 20 minit

dan rekodkan pemerhatian anda. dalam air dan lebih
tumpat

6
Leave the mixture for about 20 minutes and record your daripada
observation. air.
3 Tuangkan air secara perlahan-lahan dan tinggalkan Chalk does not dissolve in
pepejal putih yang terenap di dalam bikar. denser
Pour away the water slowly and leave the white solid that water and is
settles at the bottom of the beaker. than water.

C. Kromatografi/Chromatography Titik dakwat merebak

titik dakwat 1 Gunting sehelai kertas untuk menjadi beberapa
kertas turas a drop of ink
lter paper
turas seperti yang bulatan
ditunjukkan dalam rajah sepusat yang
di sebelah. berlainan warna .
Cut a piece of filter paper as The ink spreads to become a
air
TONTON piring Petri ekor water shown in the diagram on the few concentric circles
Petri dish
VIDEO tail left.
with different colours .
2 Titiskan setitik dakwat biru tua di pusat kertas
turas. Sebab/Reason:
Place a drop of dark blue ink at the centre of the filter Dakwat biru tua
paper. campuran
3 Masukkan ekor kertas turas itu ke dalam air di merupakan
Kromatografi dalam sebuah piring Petri. pelbagai bahan pewarna .
Chromatography Put the tail of the filter paper into the water in a Petri The dark blue ink is a
https://www. dish. mixture
youtube.com/ of various
watch?v= 4 Rekodkan pemerhatian selepas beberapa minit. dyes
Record the observation after a few minutes. .
8Sq8k4_YYTQ

112

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 112 8/9/16 5:54 PM

 Analisis 1 Bolehkah satu campuran pasir dan garam dipisahkan dengan menggunakan
magnet? Terangkan mengapa.
Can a mixture of sand and salt be separated by using a magnet? Explain why. TP3/KBAT
Tidak . Garam tidak dapat ditarik oleh magnet.
No . Salt cannot be attracted by a magnet.
2 Terangkan mengapa satu campuran gula halus dan air tidak dapat dipisahkan
dengan kaedah pengenapan./Explain why a mixture of fine sugar and water cannot be
separated by using sedimentation method. TP3/KBAT
Gula halus larut dalam air.
Fine sugar dissolves in water.
3 Jika Aktiviti C (kromatografi) diulang dengan menggunakan suatu dakwat merah,
didapati hanya satu jenis warna diperhatikan terbentuk pada kertas turas. Berikan
sebab./If Activity C (Chromatography) is repeated by using a red ink, it is found that only one
type of colour is formed on the filter paper. Give a reason. TP4/KBAT
Dakwat merah adalah bahan tulen dan bukan campuran bahan
pewarna.
Red ink is a pure substance and not a mixture of dyes.
4 Jadual di bawah menunjukkan beberapa kaedah lain yang boleh digunakan untuk
mengasingkan campuran. Kenal pasti jenis bahan yang dipisahkan dan nyatakan
kaedah yang digunakan.
The table below shows a few other methods that can be used to separate mixtures. Identify the
types of substances separated. Then, state the methods used. TP3/KBAT

Penapisan Corong pemisah Penyejatan Penurasan Penyulingan

Sieving Separating funnel Evaporation Filtration Distillation

(a) (b) (c)

tanah dan air
soil and water serangga dan tepung
ayak/tapis
sieve insect and our minyak
oil minyak
serangga dan air
tanah insect oil and
soil water
air

BAB
water
tepung
our

6
kertas/paper

Air Menggunakan
water corong pemisah
Penurasan/Filtration Penapisan/Sieving Using a separating funnel

(d) termometer (e)

alkohol dan thermometer
air air keluar larutan garam garam
alcohol and water out salt solution salt
water
air
masuk
water
air [[[[[[[[[[[[[[[[[[[[

in
water

alkohol
alcohol

Penyulingan/Distillation Penyejatan/Evaporation

Kesimpulan Bahan-bahan dalam campuran boleh diasingkan dengan menggunakan magnet ,

kaedah pengenapan dan kromatografi .
The substances in a mixture can be separated by using a magnet , the methods of
sedimentation and chromatography .

113

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 113 8/11/16 5:05 PM

 Standard Kandungan
6.3 Sebatian Tarikh:

6.6 EKSPERIMEN Tindak balas logam dengan bukan logam DSKP

Penemuan
KBAT INKUIRI Reaction between a metal and a non-metal Inkuiri

Tujuan Mengkaji tindak balas antara magnesium dengan oksigen

To study the reaction between magnesium and oxygen

Bahan dan Pita magnesium, penyepit, penunu Bunsen

Radas Magnesium ribbon, tongs, Bunsen burner

Prosedur tongs 1 Pegang sejalur pita magnesium dengan penyepit dan

penyepit panaskan dengan nyalaan penunu Bunsen.
Hold a magnesium ribbon with a pair of tongs and heat it
with a Bunsen burner.
2 Perhatikan perubahan yang berlaku.
magnesium ribbon Observe the changes that occur.
pita magnesium

Bunsen burner
penunu Bunsen

Pemerhatian Magnesium terbakar dengan api putih berkilauan .

Magnesium burns with a bright white flame .

Analisis 1 Kenal pastikan logam dan bukan logam dalam aktiviti ini.
Identify the metal and non-metal in this activity. TP2
(a) Logam/Metal : Magnesium
(b) Bukan logam/Non-metal : Oksigen/Oxygen

2 Apakah yang berlaku semasa pembakaran magnesium dalam udara?

What happens during the combustion of magnesium in air? TP4/KBAT
Magnesium bertindak balas dengan oksigen dalam udara.
BAB

Magnesium reacts with the oxygen in air.

6 3 Namakan bahan yang terhasil.

Name the substance produced. TP2
Magnesium oksida/Magnesium oxide

4 Adakah bahan yang terbentuk dalam aktiviti ini merupakan suatu campuran atau
sebatian? Terangkan mengapa.
Is the substance formed in this activity a mixture or a compound? Explain why. TP4/KBAT
Sebatian . Magnesium dan oksigen bergabung secara kimia .
A compound . Magnesium and oxygen combine chemically .

5 Tuliskan satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas yang berlaku.
Write a word equation to represent the reaction that occurs. TP6/KBAT

Magnesium oksigen Magnesium oksida

+
Magnesium oxygen Magnesium oxide

6 Jika aktiviti diulang dengan menggantikan magnesium dengan aluminium, tuliskan

satu persamaan perkataan untuk menunjukkan tindak balas yang berlaku.
If this activity is repeated by replacing the magnesium with aluminium, write a word equation
to show the reaction that occurs. TP6/KBAT

Aluminium oksigen Aluminium oksida

+
Aluminium oxygen Aluminium oxide

114

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 114 8/9/16 5:54 PM

 7 Rajah di bawah menunjukkan satu campuran serbuk besi dan serbuk sulfur yang
dipanaskan dalam satu mangkuk pijar untuk membentuk suatu sebatian.
The diagram below shows a mixture of iron and sulphur powder that is heated in a crucible
to form a compound.

dipanaskan

heated
serbuk besi + serbuk sulfur besi sulda
iron lings + sulphur powder campuran iron sulphide sebatian
mixture compound
Tuliskan satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas yang berlaku.
Write a word equation to represent the reaction that occurs. TP6/KBAT

Besi Sulfur Besi sulfida

+
Iron Sulphur Iron sulphide

8 Jika 4.8 g of magnesium bertindak balas dengan 3.2 g of oksigen, hitung jisim
magnesium oksida yang terbentuk dalam petak yang diberi. Berikan sebab kepada
jawapan anda./If 4.8 g of magnesium react with 3.2 g of oxygen, calculate the mass of
magnesium oxide that is formed in the box given. Give a reason for your answer. TP3/KBAT

+
unsur magnesium unsur oksigen sebatian magnesium oksida
magnesium element oxygen element magnesium oxide compound
(4.8 g) (3.2 g)
8.0 g
Sebab/Reason:
Jisim diabadikan semasa perubahan kimia .
Mass is conserved during a chemical change.

9 Rajah di bawah menunjukkan susunan radas yang boleh digunakan untuk

mengasingkan suatu sebatian. Berdasarkan maklumat yang diberi, tuliskan bahan-
bahan yang terbentuk dalam petak yang disediakan. Kemudian, namakan proses

BAB
yang berlaku./The diagram below shows the apparatus that is set up to separate a compound.
Based on the given information, write the substances formed in the boxes provided. Then, name

6
the process that takes place. TP3/KBAT

(a) gas klorin (b) kuprum

chlorine gas copper
elektrod karbon
carbon electrodes
arus elektrik
larutan kuprum(II) electric current
klorida +
copper(II) chloride
kuprum(II) klorida kuprum klorin
solution
+ copper(II) chloride copper chlorine

(sebatian/compound) (unsur/element)
bateri/battery

Proses/Process: Elektrolisis/Electrolysis
Proses pengasingan bahan dalam suatu sebatian dengan menggunakan arus
elektrik.
The separation of substances in a compound by using an electric current.

Kesimpulan Magnesium (logam) bertindak balas dengan oksigen (bukan logam) untuk membentuk
magnesium oksida .
Magnesium (metal) reacts with oxygen (non-metal) to form magnesium oxide .

Magnesium Oksigen Magnesium oksida

Magnesium
+
Oxygen Magnesium oxide

115

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 115 8/9/16 5:54 PM

 Tarikh:

Perubahan zik dan kimia serta campuran dan sebatian DSKP

6.7 AKTIVITI
PERBINCANGAN Physical and chemical changes, mixtures and compounds Masteri

1 Bandingkan antara perubahan fizik dengan perubahan kimia.

Compare physical and chemical changes. TP3/KBAT

Ya/Yes Tidak/No Kecil/Tidak/Small/No Besar/Big

Perubahan kimia Ciri-ciri Perubahan fizik

Chemical changes Characteristics Physical changes

Ya (a) Pembentukan bahan baharu Tidak

Yes Formation of new substances No

Ya (b) Tindak balas kimia berlaku Tidak

Yes A chemical reaction takes place No

Ya (c) Perubahan dalam komposisi kimia Tidak

Yes Change in the chemical composition No

Tidak (d) Perubahan berbalik Tidak

No Reversible change No

Besar (e) Perubahan tenaga Kecil/Tidak

Big Energy change Small/No

(f) Perubahan fizik ialah perubahan yang mengubah (rupa, sifat kimia) sesuatu bahan dan
(melibatkan, tidak melibatkan) pembentukan bahan baharu. Perubahan kimia ialah perubahan
yang (melibatkan, tidak melibatkan) tindak balas kimia yang (menghasilkan, tidak menghasilkan)
bahan baharu.
A physical change is a change that alters the (appearance, chemical properties) of a substance and (involves,
does not involve) the formation of new substances. A chemical change is a change which (involves, does not
involve) a chemical reaction that (produces, does not produce) new substances
BAB

2 Bandingkan antara campuran dengan sebatian.

Compare mixtures and compounds. TP3/KBAT

6 Ya/Yes Tidak/No Berbeza/Different Sama/Same

Campuran Ciri-ciri Sebatian

Mixture Characteristics Compound

Tidak (a) Pembentukan bahan baharu Ya

No Formation of a new substance Yes

(b) Sifat bahan asal dan bahan

Sama baharu Berbeza
Same The properties of the original substance Different
and the new substance

(c) Menyerap tenaga haba semasa

Tidak Ya
pembentukan
No Yes
Absorbs heat energy during formation

(d) Melibatkan perubahan kimia

Tidak semasa pembentukan Ya
No Involves a chemical change during its Yes
formation

(e) Komponen-komponen dapat

Ya diasingkan melalui kaedah fizikal Tidak
Yes Components can be separated by No
physical methods

116

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 116 8/9/16 5:54 PM

 REVISI EKSPRES 6
1 Pilih jawapan yang betul. 3 Nyatakan zarah-zarah subatom.
Choose the correct answer. State the subatomic particles.
Semua jirim terdiri daripada (atom, molekul). (Atom, Molekul) Elektron/Electron
merupakan gabungan sekumpulan (atom, molekul). P:
All matter is made up of (atoms, molecules). (An atom, A molecule) is
a combination of a group of (atoms, molecules). Proton
Q:
2 Atom terbina daripada zarah-zarah subatoms , iaitu Neutron
proton , neutron R:
dan elektron .
An atom is made up of subatomic particles which are protons ,
neutrons and electrons .

4 Lengkapkan ruang dalam Jadual Berkala yang berikut.

Complete the spaces in the following Periodic Table.

Gas nadir Logam Kala Kumpulan Bukan logam Separuh logam

Inert gas Metal Period Group Non-metal Semi-metal

P: Kumpulan/Group 1 18
1 2 13 14 15 16 17
U: Gas nadir/Inert gas

Q: Kala/Period

R: Logam/Metal S: Separuh logam/Semi-metal T: Bukan logam/Non-metal

5 Tentukan jenis bahan di bawah (unsur, sebatian atau campuran).

BAB
Determine the types of substances below (element, compound or mixture).

6
(a)

Sebatian/Compound Campuran/Mixture Unsur/Element

(b) (i) Air laut/Seawater : Campuran/Mixture (iv) Udara/Air : Campuran/Mixture
(ii) Besi/Iron : Unsur/Element (v) Merkuri/Mercury : Unsur/Element
(iii) Air/Water : Sebatian/Compound (vi) Garam/Salt : Sebatian/Compound

6 Lengkapkan pengelasan jirim di bawah.

Complete the classification of matter below.
Contoh: Emas
(d) Logam/Metals
Example: Gold
(a) Unsur/Elements
Contoh: Karbon
(e) Bukan logam/Non-metals
Example: Carbon
Jirim Contoh: Air laut
(b) Campuran/Mixtures
Matter Example: Seawater

(c) Sebatian/Compounds Contoh: Natrium klorida

Example: Sodium chloride

117

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 117 8/9/16 5:54 PM

 7 Tandakan ( ) jenis unsur berdasarkan cirinya./Tick ( ) the types of elements based on their characteristics.
Logam/Metal Bukan logam/Non-metal
(a) Takat lebur rendah/Low melting point:
(b) Permukaan berkilat/Shiny surface:
(c) Ketegangan permukaan rendah/Low tensile strength:
(d) Boleh ditempa/Malleable:
(e) Mulur/Ductile:
(f) Konduktor haba yang lemah/Poor conductor of heat:
(g) Ketumpatan tinggi/High density:
(h) Mengkonduksi elektrik/Conducts electricity:

8 Lengkapkan persamaan perkataan di bawah./Complete the word equation below.

Magnesium/Magnesium + oksigen/oxygen magnesium oksida/magnesium oxide
9 Cadangkan satu kaedah untuk mengasingkan campuran yang berikut.
Suggest one method of separation for each of the following mixtures.
Campuran/Mixture Kaedah/Method Campuran/Mixture Kaedah/Method
(a) Serbuk besi dan pasir Gunakan magnet . (d) Pasir dan cuka Penurasan
Iron filings and sand magnet Sand and vinegar Filtration
Using a .
(b) Alkohol dan air Penyulingan (e) Gula kasar dan halus Penapisan
Alcohol and water Distillation Coarse and fine sugar Sieving
(c) Kerosin dan air Gunakan corong pemisah . (f) Garam dan air Penyejatan
Kerosene and water Salt and water Evaporation
Using a separating funnel .
(g) Garam dan pasir Larutkan garam dalam air, turaskan pasir dan sejatkan air
Salt and sand
untuk memperoleh garam .
Dissolve the salt in water, filter the sand and evaporate the water
BAB

to obtain the salt .

6 10 Sebatian seperti natrium klorida dapat dipisahkan kepada unsur-unsurnya melalui elektrolisis .
A compound such as sodium chloride can be separated into its elements by electrolysis .
11 (a) Perubahan fizik ialah perubahan yang tidak melibatkan pembentukan bahan baharu.
A physical change is a change that does not involve the formation of a new substance.
(b) Perubahan kimia ialah perubahan yang melibatkan pembentukan bahan baharu.
A chemical change is a change that involves the formation of a new substance.
12 Kenal pasti perubahan fizik (F) dan perubahan kimia (K) bagi situasi yang berikut.
Identify the physical changes (P) and chemical changes (C) for the following situations.
(a) Pereputan daun (g) Pembakaran kertas
K/C K/C
Decay of a leaf Burning of paper
(b) Pengaratan besi (h) Pembentukan embun pada daun
K/C F/P
Rusting of iron Formation of dew drops on a leaf
(c) Fotosintesis (i) Memanaskan besi dengan sulfur
K/C K/C
Photosynthesis Heating of iron with sulphur
(d) Pengeringan pakaian (j) Perubahan warna pada sehiris epal
F/P K/C
Drying of clothes Change in the colour of sliced apples
(e) Kitar air (k) Penghasilan gula daripada jus tebu
F/P K/C
The water cycle Producing sugar from sugar cane juice
(f) Pencernaan makanan (l) Memanaskan hablur iodin sehingga memejalwap
F/P F/P
Digestion of food Heating of iodine crystal until it sublimes

118

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 118 8/9/16 5:54 PM

 PT3 PRAKTIS PENGUKUHAN 6
Arahan: Jawab semua soalan.
Instructions: Answer all questions.
1 Paku besi dan tali nilon adalah jirim.
An iron nail and a nylon string are matter.

paku besi/iron nail tali nilon/nylon string

(a) Apakah yang berlaku apabila kedua-dua bahan di atas dipanaskan? Berikan alasan.
What will happen when the two substances shown above are heated? Give a reason. TP4/K4 Menganalisis
Tali nilon melebur dan terbakar manakala paku besi menjadi panas. Takat lebur paku besi adalah tinggi
manakala takat lebur tali nilon adalah rendah.
The nylon string melts and burns while the iron nail only becomes hot. The melting point of the iron nail is high
while the melting point of the nylon string is low.
[2 markah/2 marks]
(b) (i) Logam aluminium digunakan untuk membuat tin minuman secara besar-besaran.
Aluminium metal is used to make drinking cans in a large scale.

Terangkan ciri pada aluminium yang membolehkannya digunakan untuk tujuan ini.

BAB
Explain the characteristic of aluminium which enables it to be used for this purpose. TP4/K4 Menganalisis
Aluminium adalah mulur dan boleh diketuk menjadi kepingan yang nipis.
Aluminium is malleable and can be knocked into thin sheets.
[1 markah/1 mark]
6
(ii) Foto di bawah menunjukkan perlombongan bauksit untuk memperoleh aluminium.
The photo below shows the mining of bauxite to obtain aluminium.

Sumber aluminium di Bumi adalah terhad. Jika aluminium digunakan dengan cara yang tidak
terkawal, kita akan menghabiskan sumbernya. Cadangkan cara untuk mengurangkan risiko
kehabisan sumber aluminium di Bumi. TP6/K6 Menjana idea
The source of aluminium in the Earths crust is limited. If aluminium is used in an uncontrolled way, it will
eventually be exhausted. Suggest ways to reduce the risk of using up the sources of aluminium on the Earth.
Mengitar semula tin-tin terpakai, mengguna semula barangan buatan aluminium dan
mengurangkan penggunaan barangan aluminium.
Recycle used cans, reuse items made of alumunium and reduce the use of aluminium items.
[3 markah/3 marks]

119

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 119 8/9/16 5:54 PM

 2 (a) Kini, rangka bumbung besi telah menggantikan rangka bumbung kayu bagi sesetengah rumah seperti
yang ditunjukkan dalam foto di bawah.
Nowadays, iron roof frames have replaced wooden roof frames for certain houses as shown in the photo below.

Pada pendapat anda, apakah kelebihan kegunaan rangka besi untuk menggantikan rangka kayu?
In your opinion, what are the advantages of using iron frames to replace wooden frames?
TP5/K5 Menilai
Rangka besi mempunyai kekuatan regangan yang lebih tinggi dan tidak mudah bengkok akibat cuaca
panas/Iron frames have a higher tensile strength and will not bend easily in hot weather.
[2 markah/2 marks]
(b) Penghuni rumah kadang kala menghadapi masalah anai-anai yang merosakkan bingkai kayu pintu.
Huraikan bagaimana penghuni itu dapat mengatasi masalah ini. Wajarkan penggunaan bahan itu
untuk menggantikan bingkai kayu pintu itu. TP6/K6 Menjana idea
The occupants of a house sometimes have problems with thermites that damage wooden door frames. Explain
how the occupants can overcome this problem. Justify the use of the substance for replacing wooden door frames.
Penghuni rumah boleh menggantikan bingkai kayu dengan bingkai besi. Anai-anai tidak dapat
merosakkan bingkai yang dibuat daripada besi. Akan tetapi, bingkai besi menghadapi masalah
pengaratan. Penghuni rumah perlu mengecat bingkai besi dari masa ke semasa.
The occupants of the house can replace the wooden frames with iron frames. Thermites cannot damage iron
frames. However, iron frames can rust. The occupants need to paint the iron frames from time to time.
[4 markah/4 marks]
(c) Rajah di bawah menunjukkan pemegang alatan memasak yang dibuat daripada plastik.
The diagram below shows that the holder of a cooking utensil is made of plastic.
BAB

pemegang

6
holder

Mengapakah plastik boleh digunakan untuk membuat pemegang alatan memasak?

Why is plastic used for making the holder of the cooking utensil? TP3/K3 Mengaplikasi
Plastik merupakan konduktor haba yang lemah.
Plastic is a poor conductor of heat.
[1 markah/1 mark]
(d) Logam adalah sangat berguna kepada manusia.
Metals are very useful to humans.

Penukul
Hammer
Terangkan mengapa logam dapat digunakan untuk membuat alatan seperti yang ditunjukkan dalam
foto di atas?
Explain why metals can be used for making the tool shown in the above photo. TP3/K3 Mengaplikasi
Logam adalah kuat dan mudah ditempa.
Metals are strong and malleable.
[1 markah/1 mark]

120

06 SC PROCESS SKILL'17-F1-BAB6-Emie2LP.indd 120 8/9/16 5:54 PM