Professional Documents
Culture Documents
Mİ
LLÎ EĞİ
TİM BAKANLIĞI
MEGEP
(MESLEKİEĞİTİ
M VE ÖĞRETİ
M Sİ
STEMİ
NİN
GÜÇLENDİRİ
LMESİPROJESİ)
Bİ
LİŞİ
M TEKNOLOJİ
LERİ
GÖRÜNTÜ İ
ŞLEME Cİ
HAZLARI
ANKARA 2007
ğıtarafı
Milli Eğitim Bakanlı ndan geliş
tirilen modüller;
Talim ve Terbiye Kurulu Baş kanlığı
nı
n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı lıKararıile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları nda kademeli olarak
yaygınlaştırı
lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğ retim programları nda
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı rmaya yönelik geliş tirilmişöğ retim
materyalleridir (Ders Notları
dır).
Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı rmak ve bireysel öğ renmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazı ş
rlanmı, denenmek ve
geliş
tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları nda
uygulanmaya baş ş
lanmıtır.
Modüller teknolojik geliş melere paralel olarak, amaçlanan yeterliğ i
kazandı rmak koş ulu ile eğitim öğretim sı rasında geliş tirilebilir ve yapı
lması
önerilen değiş
iklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
Örgün ve yaygın eğitim kurumları , iş
letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik
ı
kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşlabilirler.
Bası şmodüller, eğ
lmı itim kurumları ı
nda öğrencilere ücretsiz olarak dağtı
lı
r.
Modüller hiçbir ş
ekilde ticari amaçla kullanı ı
lamaz ve ücret karş ğ
lıı
nda
satı
lamaz.
İ
ÇİNDEKİ
LER
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
Gİ RİŞ.......................................................................................................................................1
1. KAMERALAR.....................................................................................................................3
1.1. Dijital Kameralar (Dijital Fotoğ raf Makineleri) ...........................................................3
1.1.1. Yapı sı ve Çeş itleri ................................................................................................. 4
1.1.2. Çalı ş ma İ lkesi ........................................................................................................9
1.1.3. Aksesuarları ......................................................................................................... 14
1.1.4. Teknik Özellikleri ................................................................................................ 18
1.2. Dijital Video Kameralar (Camcorder) ........................................................................22
1.2.1. Yapı sı ve Çeş itleri ............................................................................................... 22
1.2.2. Çalı ş ma İ lkesi ...................................................................................................... 25
1.2.3. Aksesuarları ......................................................................................................... 27
1.2.4. Teknik Özellikleri ................................................................................................ 28
1.3. Hafı za Kartları............................................................................................................29
1.3.1. MMC ................................................................................................................... 29
1.3.2. SD ........................................................................................................................ 30
1.3.3. CF ........................................................................................................................ 31
1.3.4. Memory Stick ...................................................................................................... 32
UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 34
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................35
ÖĞRENME FAALİ YETİ -2................................................................................................... 37
2. TARAYICILAR ................................................................................................................. 37
2.1. Tarayı cı lar ................................................................................................................... 37
2.1.1. Yapı sı ve Çeş itleri ............................................................................................... 37
2.1.2. Çalı ş ma İ lkesi ...................................................................................................... 40
2.1.3. Teknik Özellikleri ................................................................................................ 42
2.2. Barkod Tarayı cı lar/Okuyucular .................................................................................. 43
2.2.1. Yapı sı ve Çalı ş ma İ lkesi ...................................................................................... 44
2.2.2. Teknik Özellikleri ................................................................................................ 45
UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 47
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................50
MODÜL DEĞERLENDİ RME .............................................................................................. 51
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 53
ÖNERİ LEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 54
KAYNAKÇA .........................................................................................................................55
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 481BB0018
ALAN Bilişim Teknolojileri
DAL/MESLEK Alan Ortak
MODÜLÜN ADI Disk Sürücüleri
MODÜLÜN TANIMI Sayı sal ses ve görüntü kaydıyapan cihazlarla optik
tarama iş lemi gerçekleştiren cihazları
n teknik özelliklerini
anlatan öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/8
ÖN KOŞUL Yazı cılar modülünü almı şolmak.
Görüntü iş leme cihazları
nın bağlantı
sınıyapmak
YETERLİ
K
Genel Amaç
Ortam
Görüntü iş
leme cihazlarınıtanıtmaya uygun bilgisayar
EĞİ
TİM ÖĞRETİ M
laboratuarı
.
ORTAMLARI VE
Donanı m ve Yazılım
DONANIMLARI
USB, paralel port ve PS/2 portu bağlantı
larıbulunan PC,
Dijital kamera, tarayı
cıve barkod okuyucu.
Modül içinde ve sonunda verilen öğ retici sorularla
ÖLÇME VE edindiğ iniz bilgileri pekiş
tirecek, uygulama örneklerini ve
DEĞERLENDİ
RME testleri gerekli süre içinde tamamlayarak etkili öğrenmeyi
gerçekleş tireceksiniz.
ii
Gİ
RİŞ
Gİ
RİŞ
Sevgili Öğrenci,
Çevrede olup biten olaylarıkaydetmek ve kalı cıkı lmak, teknolojik gelişim sürecinde
insanlı ğın önemli uğraş alanları ndan olmuş tur. İ lk geliş tirilen fotoğ raf ve video
makineleriyle siyah beyaz görüntü kaydıyapı labilirken ilerleyen yı llarda renk filtreleri
geliştirilmişve renkli görüntü elde edilmiş
tir. Dijital teknolojinin gelişimiyle birlikte ses ve
video görüntüleri bilgisayar ortamı nda kolaylı kla iş lenebilecek biçimde kaydedilmeye
başlanmı ştı
r.
Görüntü İ
şleme Cihazları
1
2
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-1
AMAÇ
ARAŞTIRMA
1. KAMERALAR
1.1. Dijital Kameralar (Dijital Fotoğ
raf Makineleri)
Dijital kameralar, 35 mm’lik film bantlarıüzerine analog çekim yapan ve temel olarak
mercek düzeneğiyle mekanik bir aksama sahip olan, fotoğraf makinelerinden farklıolarak
elektronik kayı t yapan cihazlardı r. Örneğ in, çektiğ iniz bir fotoğrafıe-posta yoluyla
arkadaş larınıza göndermeyi düş ünüyorsanı z fotoğ rafın bilgisayar tarafından anlaş ılabilir bir
dile çevrilmesi gerekir. Bu dil bildiğ imiz üzere ‘0’ ve ‘1’ kodları ndan oluş an ikilik sayı
sistemine dayalı dijital bilgi kümesidir. Şekil 1.1’de çeşitli dijital kameralar gösterilmiş tir.
3
1.1.1. Yapı
sıve Çeş
itleri
Film bandıüzerine analog çekim yapan kameralar, merceklerinin çekim alanı na giren
tüm bilgiyi alır. Dolayı sıyla gerçeğe en yakın çekim iş lemi analog kameralarla gerçekleş ir.
Ancak iş lenmesi zor olan bu sürekli bilginin bilgisayar ortamı na aktarı lı
p kolaylı
kla
taşı
nabilir ve iş lenebilir duruma getirilmesi gerekir. Sürekli analog bilgi yı ğını
nda insan
gözünün algı layamadı ğ ıçok fazla ayrı ntıve birbirini tekrar eden bilgi kümeleri bulunur.
Analog bilginin belli aralı kta örneklenmesi, birbirini yineleyen kı sımların ve gereksiz
ayrı
ntıların elenmesiyle ‘1’ ve ‘0’ kodlarına çevrilen sayısal bilgi elde edilir.
Genel olarak iki tür dijital kamera bulunmaktadı r. Şekil 1.2’de yalnızca tek bir açıdan
çekim yapma olanağ ısağ layan klasik dijital kameranın yapısıgösterilmiş tir. Şekil 1.6’da ise
içinde değiştirilebilir lensler bulunan ve dolayı sı
yla tek bir odak noktası ndan farklıbakı ş
açılarıelde etmeyi sağ layan dijital SLR (Single Lens Reflex) kameranı n yapı sı
gösterilmiş
tir.
Dijital kameranı
n yapında genel olarak ş
sı u parçalar yer alı
r:
Şekil 1.3: Iş
ığı
n lens ünitesinden geçmesi
4
CCD (Charge Coupled Device): Lens ünitesinden geçen ı ş ık bir tür ı
şı
k algı
layıcısı
olan CCD üzerine düş er. Algı
layıcının üzerinde bulunan ı şı
ğa duyarlımalzeme üzerine
düş en ışıkla orantılı olarak elektron üretilir. Iş ı
ğ a duyarlı malzemenin her bir
fotohücresinde, yüklenen elektron miktarı yla orantı lıolarak ADC (Analog-Digital
Converter-Analog Sayı sal Dönüş türücü) çı kışında dijital sinyal elde edilir. Analog
kameralarda yer alan film bandı nın iş ini gören kı sım burası dı
r. Dolayı sı
yla dijital
kameraların en önemli ve çözünürlük kalitesini belirleyen parçasıdır.
LCD (Liquid Crystal Display): Vizör ekranı ndan izlenen görüntünün dijital bir
kopyası nıüzerinde oluş turan ekrandı
r. Böylece çekilecek resmin daha genişboyutlu hali bu
ekranlar yardı
mı yla izlenebilir.
Dijital SLR kameralarda yer alan en önemli fark, ayarlanabilir aynalar yardımı yla
vizör ekranı ndan görünen görüntünün farklıaçı
lardan çekilebilmesidir. Dijital kameraların
çalışma ilkesi adlıbölümde dijital SLR bir kameranı n nasıl çalış ğ
tııayrı ntı
lıolarak
anlatılmıştır.
5
Şekil 1.6: Dijital SLR kameranı
n yapı
sı
CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor) Resim Algı layı cısı: Işı
ğa
duyarlımalzeme üzerine düş en elektronlar aracı lığ ıyla pikseller üretilir. Bu algı layıcı
da
üretilen her bir piksel için birkaç adet transistör kullanı lı
r. CCD resim algı layıcılarında ADC
kullanı lı
rken CMOS sinyali dijital olduğ undan dönüş türücüye gerek yoktur.
(A) (B)
Şekil 1.7: (A) CMOS dijital dönüş türücü, (B) Resim
algılayıcı
sıüzerine renk filtresi geçirilmiş
Araş tırma Ödevi: Piyasada satı lan dijital kameralarda çoğ unlukla hangi resim
algılayıcı
sının kullanı ldığı nıaraş tı
rı
n. CCD ve CMOS algı layı
cıları
n kullanı ğ
ldııve aynı
teknik özelliklere sahip dijital kameralarıfiyat/performans açı
sı ı
ndan karşlaştı ş
rmaya çalıın.
6
Şekil 1.8: Dijital bir kamerada yer alan genel öğeler
(2) Dijital veri aktarım terminalidir. Çoğ u dijital kamerada bulunur ve bilgisayar,
yazıcıgibi aygıtlara kablo aracı ğ
lııyla bağlantıkurmayısağlar. USB, FireWire gibi bağ lantı
arayüzleri en sı
k tercih edilen standartlardı
r.
(4) Görüntü (video) ve ses (audio) bilgilerinin analog olarak iletilmesini sağlayan A/V
çıkışterminalidir. Televizyon, video oynatı cı, vb. aygı tlara görüntü ve ses aktarı mıiçin
kullanılır. Böylece çektiğiniz bir görüntüyü A/V giriş i bulunan bir televizyonda hemen
izleyebilirsiniz.
(6) Hareketli video çekimi, fotoğ raf çekimi, özel sahne çekimi ve çekilen görüntülerin
oynatı
lmasıgibi işlevleri yerine getiren anahtardı
r. Modelden modele değiş iklik gösterebilir.
(8) Kamera modeline göre değiş kenlik gösteren ve kameranı n içindeki yazı lı
mı
kullanarak çeş itli menü iş
lemlerini yapmayısağlayan kontrol anahtarı dı
r. Örnek olarak
kameranı n menü seçenekleri arası
nda gezinmeyi, flaşve makro çekim özelliklerini açma-
kapamayı , zamanlamalıotomatik çekim yapmayı , seçilen tercihleri onaylamayı, vb. iş
lemleri
sağlar.
7
Şekil 1.9 ve 1.10’da dijital SLR bir kameranı
n farklıaçı
lardan görünüş
ü verilmiş
tir.
(1) Deklanş
ör düğmesidir. Çekim iş
lemini baş
latmak için kullanı
lı
r.
(2) Farklı
çekim ve izleme modları
nıayarlamak için kullanı
lan anahtardı
r.
8
NOT: Dijital kameraları n modeline göre batarya ve flaşbellek yuvası nın,
dijital giriş
/çıkış , A/V ve DCin gibi terminallerin kullanı mıfarklı lı
k gösterebilir. Ne tür
bellek kartı nın ya da bataryanı n kullanıldığı
, bunların nası
l takı
ldığıya da kapakları n nasıl
açıldı ğıgibi bilgiler dijital kameraları
n kullanım kılavuzları
nda yer almaktadır.
Araş tı
rma Ödevi: Bir dijital kamera kullanı m kı
lavuzu elde edin ve kullanı
lan bellek
kartını
, bataryayı , resim algı layı
cısı
nı, dijital giriş/çı
kış terminalinin türünü, baş ka
terminalinin bulunup bulunmadı ğ
ınıraporlayı n. Bataryanın ve bellek kartı nın nası l
takı ğ
ldıını resimli olarak raporunuzda gösterin.
1.1.2. Çalı
şma İ
lkesi
Gerek film kameralarda gerekse dijital kameralarda görüntünün bir kopyası nın
oluşturulmasıilkesi aynı
dı
r. Bu işlem için birkaç sıralımercekten oluşan lens ünitesi
kullanılı
r.
- ı
Işk huzmesinin lense girişaçı
sı
- Lensin yapı
sı
(A) (B)
Şekil 1.11: (A) Mercek nesneye yakı
n, (B) Mercek nesneden uzaklaş
tırı
lı
yor
9
Mercekten çı kan ı ş
ın huzmeleri
kesişmeleri gereken noktada buluş mayacak
şekilde yüzeye çarpacak olursa elde edilen
kopyada bulanı k meydana gelir (Bz. Şekil
klı
1.12). Örneğin, kameranın nesneye çok fazla
yaklaş tı
rı
lması durumunda görüntüde
bulunı klı
k meydana geldiği görülür.
(A) (B)
Şekil 1.13: (A) Işı
k yansı tıcıana ayna yardı mı yla bakı
şaçı sı
nıayarlamayısağlayan odaklama
ekranı na yansıtılı
r, (B) Vizör üzerinde resmin gerçek bir örneği oluş
turulur
(A) (B)
Şekil 1.14: (A) Daha ufak bir aynaya yansı tı
lan resmin bir görüntüsüyle lenslerin en iyi ş
ekilde
odaklanmasısağlanı r, (B) Lenslerin içinden geçen ı şı
k miktarıhesaplanarak en uygun pozlama
süresi belirlenir
10
(A) (B)
Şekil 1.15: (A) Deklanş
öre basıldığı
nda Aperture denen diyafram sayesinde lensin
açma/kapama değeri ayarlanı r, (B) Yansı
tı
cıana ayna kalkar ve ı
şığın yol alması
nısağlar
(A) (B)
Şekil 1.16: (A) Shutter diye adlandı rılan perde ı
ş ı
ğın resim algılayıcısına varması
nısağlar, (B)
Iş ı
k filtre üzerine çarpar ve gerekli olan ı
şık geçirilir
Makine çekim için hazı rlandığında vizör üzerinden ya da LCD ekran üzerinden
çekilecek görüntüyü izlemek için ayna düzeneği yardımı yla resmin bir kopyasıoluşturulur.
Ana ayna tarafı ndan yansılan ı
tı şı
k buzlu bir camla kaplıolan odaklama ekranı na gönderilir
(Bk. Şekil 1.13).
Hem 35mm film kameralarda hem de dijital kameralarda diyafram (aperture) ve lens
açma/kapama kapağ ı(shutter) bulunmaktadır. Kamerada yer alan ı şık ölçme algı layı
cısı
yardımı yla diyafram ayarlanarak lenslerin içinden geçecek olan ış ık miktarıbelirlenir.
Ayrıca lens açma/kapama kapağıayarlanarak içeri giren ı şı
ğın süresi belirlenir (Bk. Şekil
1.15).
Gerçekte CCD ya da CMOS olsun her fotohücresi renk körüdür. Diğer bir ifadeyle
fotohücreler yalnızca yüzeye çarpan ı ş
ığ ı
nş iddetine (parlaklık) duyarlıolup renk algı lama
özelliğine sahip değ ildirler. Her bir fotohücresi Şekil 1.18’de gösterildiğ
i gibi saf beyazdan
saf siyaha 256 farklıgri tonuna duyarlı dır.
12
Elde edilen üç ayrıresim üst
üste bindirildiğinde gerçek resim elde
edilmişolur. Bu tür kameraları n en
büyük üstünlüğ ü her üç renginde
gerçek piksel değ erlerinde
kaydedilmesidir. Ancak bu yöntemi
kullanan kameralar hem daha ağı rdı
r
hem de daha pahalı dır.
Şekil 1.20: Iş
ığın ana renklerine ayrı ştı
rılmasıve her
renk algı layıcı
sında yalnızca ilgili rengin gözükmesi
Şekil 1.21: Üzerinde üç ayrırenk filtresi bulunan dönen bir diskin gerçek görüntüyü taraması
Bu her iki yöntem de profesyonel stüdyo fotoğ rafçı ğıiçin uygun olmakla birlikte
lı
düş
ük seviyeli ve daha ufak kameralar için pek uygulanabilir değ
ildir.
Temel renkleri kaydetmenin daha uygulanabilir ve tasarruflu bir yöntemi renk filtre
dizisi (color filter array) diye adlandı rılan sabit bir filtre kullanmaktır. Algı
layıcıkırmızı,
yeş il ve mavi filtreli piksellere parçalanır. Gerçek resmin renk değ erleri hakkı ı
nda yaklaşk
bilgi elde etmek söz konusudur. Bu iş lem komş u piksellere de bakmayıve interpolation
diye adlandı rı
lan çok iyi bir tahminde bulunmayıgerektirir.
En yaygı n kullanılan filtre paterni (iz) Bayer Filter Pattern olarak adlandırılan
paterndir (Bk. Şekil 1.22). Pikseller eşit olarak dağı
lmamıştı
r. Kı
rmı zıve mavi piksellerin
13
sayı
sıkadar yeş il piksel vardır. Çünkü insan gözü her üç renge eş it duyarlı
kta değ
ildir.
Gerçek resme yaklaşabilmek için yeşil piksellerden daha fazla bilgi almak gerekir.
Her piksel yalnızca kendi filtresinin karş ıladığırengi kaydedebilir. Örneğin kı rmızı
filtreli piksel kendisine çarpan kı rmı zıı şığın parlaklı ğınıbilir. Çekilen görüntünün her
pikselinin gerçek rengini bilmek için komş u filtrelere bakılı
r. Komş u filtrelerdeki parlaklık
şiddetine göre gerçek renk tahmin edilir.
Örnek vermek gerekirse, kı rmı zıfiltreli piksel çok parlak ve komş u yeşil filtreli
pikselle mavi filtreli piksel de çok parlaksa çekilen görüntünün o andaki pikselinin beyaz
renk olduğ u belirlenir. Burada olay tamamen komş k ş
u filtrelerin parlaklı iddetleriyle
ilgilidir. Hangi filtre daha parlaksa gerçek renk o filtrenin rengine yakındır.
1.1.3. Aksesuarları
Dijital kameranın kullandı ğıbatarya türüne göre ş arj cihazıkullanmak gerekir. Dijital
kameralar çok fazla enerji harcadı klarından “akaline”gibi ş arj edilemeyen bataryalar tercih
edilmez. Her ne kadar alkaline bataryalar uzun ömürlü olsa da dijital kameralar için uygun
değ ildir. Genellikle LiIon (Lityum Ion), NiCad (Nikel Cadmiyum) ve NiMH (Nikel
Metal Hydride) gibi ş arj edilebilir bataryalar kullanmak daha ekonomiktir.
14
NOT: Şarj edilebilir bataryalar içinde en uzun ömürlü ve güvenilir olan
NiMH bataryalardı r. Diğerlerine göre yeni bir batarya teknolojisi olup çevreyi zehirleyen
maddeler en aza indirgenmiş tir. Özellikle NiCad bataryalarda yer alan Kadmiyum malzemesi
çevre için son derece zararlı
dı r.
Şekil 1.25: Solda 4’ten 6’ya, ortada 9’dan 9’a, sağda 9’dan 6’ya iğne sayı
lıüç farklıFireWire
kablosu
15
NOT: Kablosuz dijital veri iletimi standardıolan bluetooth teknolojisinin
geliştirilmesiyle birlikte bazıdijital kameralara da bluetooth vericisi eklenmiştir. Böylece
bluetooth alıcısıolan cihazlara kablosuz görüntü aktarımıgerçekleş tirilebilir.
DC Adaptör
Flaş
16
Şekil 1.29: Düz ve halka yapı
sında iki ayrıharici flaş
Çok Amaçlıİ
stasyon (Dock Station)
Dijital kameranı zla TV’ye, bilgisayara, yazı cıya, vb. cihazlara veri aktarmak için
sürekli kablo kullanmak istemiyorsanı z çok amaçlıistasyonlardan kullanarak kablo
sıkıntısından kurtulabilirsiniz. Eğ er dijital kameranı zla sürekli olarak bilgisayara görüntü
aktarı yorsanı z istasyonu bilgisayarı n USB giriş ine bağ larsınız. Kameranı zın istasyon
kullanma özelliği varsa kameranı zıistasyonun üzerine takarsı nız. İ
stasyonla birlikte gelen
uzaktan kumandayla ya da cihazı n üzerinden veri aktarı mı , fotoğraf gösterisi, kamera
pillerini dahili ş
arj etme gibi pek çok işlemi yapabilirsiniz.
17
Tripot
Çözünürlük
1024X768: Yazı
cıbaskı
sıiçin yeterli bir kalitedir.
1600X1200: Yaklaşık iki milyon piksellik yüksek çözünürlüklü resim elde edilebilir.
Bozulma olmadan 13,5X10 cm ebatları
nda fotoğraf baskısıalı
nabilir.
2048X1536: 3,2 Megapiksele yakı n çok yüksek çözünürlüklü resim elde edilebilir.
Bozulma olmadan 17X13 cm ebatları
nda fotoğraf baskı
sıalı
nabilir.
18
Şekil 1.32: Farklıçözünürlükte resimlerin piksel değerlerinin karş
ılaş
tırı
lması
11Mpiksellik fotoğ
raf 4294X2516 çözünürlüğündedir.
Kayı
t Kalitesi
19
kalite ayarlarısunar. Tablo 1.1 size farklıresim boyutlarıiçin tahmin edebileceğ
iniz dosya
boyutlarıhakkı nda bir fikir sunacaktı
r.
Resmin 1 pikselinde gerçek renk değ eri için 24 bitlik renk bilgisi vardı
r. 8 bit kı
rmı
zı
,
8 bit yeş
il ve 8 bit mavi renk içindir. 24 bit = 3 byte yapar.
Dolayı
sı
yla 1600X1200 çözünürlüğ
ünde çekilmişbir fotoğrafı
n;
Zoom
Dijital kameraları
n bir diğer teknik özelliğide hedefe yakı
nlaş
ma (zoom) değ
erleridir.
İ
ki tür zoom özelliği vardır:
Optik Zoom
Dijital Zoom
FlaşBellek
Dijital kameraların film kameralara göre en büyük üstünlüğ ü film bitmesi gibi bir
sıkıntı
nın olmaması dı
r. Görüntüler flash bellek kartlarına dijital olarak kayde dildiğ inden
belleğin dolmasıdurumunda istenmeyen görüntüler silinerek yer açı labilir. Farklıflash
bellek kartlarıkullanan dijital kameralar bulunmaktadı
r. Kamera hangi tür kartı destekliyorsa
onu kullanmak gerekir.
Video Oynatma
‘Dijital kamera’ deyimi her ne kadar dijital fotoğ raf makineleri için kullanı
lsa da bu
kameraları n tek özelliği durağan resimler çekmek değildir. Dijital kameraları n pek çoğ u
hareketli görüntü çekimi yapabilme özelliğine sahiptir. Ancak dijital kameralarda kullanı lan
görüntü iş leme iş lemcisi dijital camcorder gibi video kameralarda kullanı lan iş
lemci kadar
güçlü olmadı ğından görüntü çekimi sı nırlandırılmıştır. Örnek vermek gerekirse pek çok
dijital kameranı n en yüksek görüntü çekim çözünürlüğ ü 640X480 piksel ve saniyede 30
çerçevedir (30fps-frame per second). Ayrı ca pek çok dijital kamerada görüntü kalitesine
göre çekim süresi de sı nırlandı rı ş
lmıtı
r. Örneğ in 640X480 çözünürlükte 30sn, 320X240
çözünürlükte 180sn süre sı nı rıbulunmaktadır.
Kablosuz İ
letiş
im
Yeni nesil dijital kameraları n bazımodellerine kablosuz (wireless) veri iletiş imi
yapmayısağ layan bluetooth iş levi eklenmiş tir. Böylece Bluetooth yoluyla kablosuz alı
cı
özelliğ
i bulunan bir başka cihaza kablosuz görüntü aktarımıgerçekleş tirilebilir.
PictBridge
21
da uygun dijital veri kablosu (USB ya da FireWire’dan hangisi kullanı
lı
yorsa) kullanı
lı
r.
Kameranın üzerinde yer alan baskıtuş
uyla baskıiş
lemi başlatı
lı
r.
1.2.1. Yapı
sıve Çeş
itleri
Kullandı
klarıkayı
t teknolojileri bakı
mı ndan farklıdijital video kameralar vardı r.
Dijital video kameraları
n ilk versiyonlarıDijital 8 olarak adlandı rılan bir kayı t formatı
kullanan ve analog Hi 8 video kameraları n varisi olan cihazlardı
r. Dijital 8’in kaset bant
geniş liği 8 mm’dir.
Şekil 1.33: Dijital 8 video kamera Şekil 1.34: Dijital 8 video kamera (arka görünüş
)
Araş tırma Ödevi: VHS, VHS-C, S-VHS, 8mm, Hi-8 gibi analog kayı t yapan video
oynatıcıların çözünürlük değ
erlerini ve boyutları
nıkaset kullanan dijital video oynatıcı
ları
yla
karşı
laştırın.
23
Araş tırma Ödevi: Dijital video kaydedicilerinde yerden kazanç sağ lamak ve kayı t
süresini uzatmak amacı yla MPEG diye adlandı rı
lan bir sı
kış
tırma formatıkullanı lır. Her bir
film çerçevesi (frame) üç yoldan biriyle sı kıştı
rılı
r. Bu sı ş
kıtırma yolları ; intraframe,
predicted frame ve bidirectional frame olarak adlandı rılı
r. Bu sı kıştırma yolları nın
özelliklerini ve farklarınıaraştı
rın. Piyasada satı lan video oynatı cılardan bu sı kış
tırma
yollarınıkullananlara örnek bulun ve hangi yolun daha çok kullanıldığ
ınıöğ renin.
İlk önce Japonya’da ve ardı ndan ABD’de baş layan yüksek tanı
mlamalı/yoğunluklu
(HD-High Definition) TV yayı nlarıyla birlikte yüksek çözünürlükte kayı
t yapan video
kameralar geliş tirilmiş
tir. Standard bir VGA kalitesinde video görüntüsü 640 sütun ve 480
satırdan oluş urken HD teknolojisiyle bu oran 1080i formatıiçin 1920X1440 değ erine
çıkartılmıştır. HD kayı t yapan video kameralar HDV kasetler kullanır.
Şekil 1.42’de dijital video kameranın (camcorder) genel yapı sıgösterilmiştir. Dijital
kameraları n yapısıyla paralellik göstermekte olup en büyük farklarıyüksek kaliteli ve uzun
süreli video çekimi yapabilmeleridir. Bunun nedeni yapı larında kullanı
lan genişölçek
24
entegreli (LSI-Large Scale Integrated) sayı sal resim iş lemcisinin (DIGIC DV) dijital
kameralarda kullanı
lan resim iş
lemcisinden daha kuvvetli olmasıdır.
- Video Kayı t Bölümü: Bu bölüm CCD yoluyla elde edilen bilginin analog-dijital
dönüş türücüler yoluyla sayısala çevrilmesinden sonra kayıt ortamı
na yazı
lmasını
sağlar (Analog video kameralarda ADC iş lemi yoktur. Bilgi manyetik kaset
bandlarına analog olarak kaydedilir).
Kayıt ortamıolarak HDD, HDV, DVD, MiniDV, Dijital 8 sayı sal kayıt ortamları
nı
kullanan video oynatı
cı ndan farklıolarak CF (Compact Flash) Microdrive, SD (Secure
ları
Digital), Memory Stick gibi flaş bellek kartları na video kaydıyapan kameralar
üretilmektedir.
1.2.2. Çalı
şma İ
lkesi
25
Her bir fotohücresinin ışığın ş ü ve daha parlak ı
iddetini ölçtüğ şı
ğın daha yüksek
elektrik yüküyle temsil edildiğ
i dijital kameralar bölümünde anlatı lmıştı
. Mercek düzeneği,
CCD’nin çalı şmasıve daha pek çok fiziksel donanı m dijital kameralarda olduğu gibidir.
Ancak dijital video kameralarda kayı t ortamıolarak kaset bant, DVD ya da hard disk
kullanı lı
r.
Dijital video görüntüsünün kaydedilmesinde izlenen iki yol vardı r; bunlardan biri
analog televizyonlarda kullanı lan tarama sistemine uygun geçmeli (interlaced) kayıt tekniği,
diğeriyse yeni nesil dijital kameralarda kullanı lan tam kayı
t tekniğidir (Ayrıntı
lıbilgi için
‘Monitörler’ modülüne baş vurun).
Geçmeli analog video görüntüsünde tam bir çerçeve (resim) ikiye bölünmektedir.
Önce tam görünümlü birinci yarı
m çerçeve ekrana yazdı
rılı
r, ardından ikinci yarı
m çerçeve
ekrana yazı lı
r. Tam görünümlü iki yarı
m çerçeve ekrana yazı ğı
ldı nda tam resim ortaya
çıkmışolur.
İlk nesil dijital video kaydedicilerde geçmiş e uyum sağlamak amacı yla geçmeli tarama
ilkesine uygun kayı t tekniği korunmuş tur. Böylece televizyonun video giriş ine bağlanan bir
video kameranı n dönüş türme işlemi yapması na gerek kalmamı ştı
r. Ancak video kameraları n
performansları nın ve teknolojilerinin ilerlemesiyle birlikte geçmeli kayı t tekniğinden
vazgeçilmiş tir. Böylece her bir çerçeve tek seferde kaydedilmektedir. Televizyonun analog
video giriş ine bağ lanan böyle bir kameranı n görüntüsünü izleyebilmek için tam çerçevelerin
ikiye ayrış tı
rılmasıgerekir.
26
Şekil 1.49: Kaset teknolojisini kullanan kayı
t
ortamı
1.2.3. Aksesuarları
27
Şekil 1.51: (A) Video kamera LiIon bataryası
, (B)
Mikrofon
28
Camcorder video kameraları n bir diğ er önemli özellikleri ı şık şiddetinin farklı
seviyeleri için kendilerini otomatik olarak ayarlayabilmel eridir. Camcorder CCD üzerindeki
fotohücrelerin yüklerini izler ve kameranı n iris’ini ayarlayarak lensin içinden daha fazla ya
da daha az ı şık geçmesini sağlar. Camcorder içindeki bilgisayar olarak nitelendirilebilecek
elektronik devre yardı mı yla her zaman en iyi kontrast (karanlı k ve ışık arasındaki denge)
oranıayarlanı r. Böylece resimler çok karanlık ya da çok aydı nlık gözükmez.
Kameraların bir diğer özelliği de NTSC ve PAL yayı n türünde video çıkışına ya da
video kaydı na sahip olup olmadı klarıdı
r. Özellikle eski televizyonlarda yalnızca PAL ya da
yalnı zca NTSC yayı n desteği bulunurdu. NTSC Kuzey Amerika ve Japonya’da kullanı lan bir
televizyon yayın standardıolup, PAL Avrupa ve Türkiye’de kullanı lan yayın standardıdır.
Hem DVD hem de VCD kalitesindeki PAL yayı nın satı r sayısıNTSC yayı na göre daha
fazladır. Artı
k yeni nesil televizyonları n ve kameraları n hepsi her iki yayı na da destek
vermektedir. PAL destekli eski televizyon sahiplerinin kamera görüntüsünü televizyona
aktarmalarıiçin video çıkıştürü PAL’a ayarlanmalı dır.
Araş tırma Ödevi: Arı zalıbir video kamera temin etmeye çalı şın. İ
çindeki zoom
düzeneğ ini, lens düzeneğ ini, mercekleri hareket ettiren motor aksamı nıve elektronik devre
kartınısökerek sı nıf içinde arkadaşları
nı za gösterin. Her bir parçayıetiketleyerek isimlerini
ve özelliklerini üzerlerine yazın.
1.3. Hafı
za Kartları
Dijital kamera ve video kameralarda fotoğ
raf ve görüntü kaydıgerçekleştirmek üzere
taşı
nmasıkolay ve pek çok dijital cihazla uyumlu hafı za kartlarıkullanı
lı
r. Bu modülde
hafı
za kartları
ndan MMC, SD, CF ve Stcik Memory anlatı lacaktı
r.
1.3.1. MMC
Siemens ve SanDisk tarafı
ndan 1997 yılı
nda piyasaya tanıtı şbir flaşbellek kartı
lmı dır.
Toshiba’nı n NAND tabanlıflaşbellek yapı sında üretilmiş
tir ve daha eski bir teknoloji olan
Intel’in NOR tabanlıflaşbellek yapı
sınıkullanan CF’ten daha küçüktür.
İ
lk nesil MMC (MultiMedia Card) kartlar 24 mm geniş
liğinde 32 mm yüksekliğ
inde
üretilmiştir. 2004 yı
lı
nda kullanı lanan RS (Reduced Size – İ
lmaya baş ndirgenmişBoyutlu)
29
MMC kartlar 24 mm geniş liğ
inde 16 mm yüksekliğinde üretilmektedir. Uygun adaptör
(uygunlaştırıcı) kullanı
mıyla birlikte RS-MMC kartlar eski MMC uyumlu cihazlarda
kullanı
labilir.
MMC standardı nın açık bir standard (Open Standard) olmasınedeniyle pek çok firma
bu standard üzerinde değ iş
iklikler yapmı şlardı
r. Nokia ve Siemens firmaları
nın RS-MMC’yi
geliştirmelerinden sonra MMCplus ismiyle bilinen MMC4 standardıve MMCmobile ismiyle
bilinen RC-MMC4 standardlarıpiyasaya sürülmüş tür.
1.3.2. SD
SanDisk, Toshiba ve Panasonic firmaları nın ortak karar
vermesi sonucu 1999 yı nda SD (Secure Digital) kart ortaya
lı
çıkartılmıştı
r. SD kart bir flaşbellek kartıtürü olup dijital
kameralar, avuç içi bilgisayarlar ve cep telefonlarıgibi
portatif cihazlarda kullanı
lan belleklerdir. Fiziksel boyutları
MMC kartlarla aynı dır. Genellikle MMC kartlardan biraz
daha kalı ndır.
SD kartlar farklıhı
zlarda üretilmekte olup hı
z değerleri
CD-ROM sürücülerde olduğ u gibi X harfiyle belirtilir ve
Şekil 1.56: SD kart
1X=150kB/s’dir.
30
dönüş türücüler üretilmiş tir. Hatta SD kartları
n floppy disket sürücüleri üzerinden
kullanılabilmesi için FlashPath uygunlaş
tı
rı
cı
sıgeliştirilmiş
tir.
ağı
SD kartlarda yazma korumasıanahtarıbulunur. Anahtar konumu aş da olduğ
u
zaman yazma korumasıetkindir.
4 hatlıseri iletiş
im kullanılı
r (saat darbesi, seri giriş
, seri çı
kışve yonga seçici). SD
kartın ‘Secure’ (Güvenlik) kelimesi yapı sına eklenen bir ş ifreleme donanımıyla ilgilidir.
Dijital müzik paylaş ı
mında kullanı cıları
n “Dijital Haklar Yönetimine” uygun hareket
etmelerini sağlamak için böyle bir yapı oluşturulmuş tur.
1.3.3. CF
SD kartlardan biraz daha büyük 50 pinlik flaşbellek türüdür. Fiziksel olarak iki türü
vardı
r (Form faktörü).
31
İlk zamanlarda CF kartlar performans ve
fiyat açısından SD kartlara göre çok daha
üstündü. Ancak günümüzde önemli bir fark
kalmamı ştır. 16 bitlik veri aktarı
m yoluna sahip
olmasına karş ın uygulamada SD kartla CF kartı
arasında önemli bir fark yoktur.
1998 yı lı
nda Sony firmasıtarafından piyasaya sürülmüşbir flaşbellek türüdür.
Memory Stick Pro, Memory Stick Duo ve Memory Stick Micro türleri vardı
r.
32
Eski Memory Stick kartlar yeni
MS sürücülerinde kullanı labilirken,
Memory Stick Pro ve Memory Stick
Pro Duo eski sürücülerde çalı şamaz.
Memory Stick kartları n dizüstü
bilgisayarlar için PCMCI okuyucusu
ve hatta 3.5” floppy sürücülerde
Şekil 1.59: Solda Memory Stick Duo kartıve çalışabilmesi için uygun okuyucusu
adaptörü, sağda ise Memory Stick kartıgösterilmiş
tir bulunmaktadı r.
Aktarı m Hı zları
Standard En yüksek yazma hızı: 14.4Mbit/s (1.8MB/s)
En yüksek okuma hızı : 19.6Mbit/s (2.5MB/s)
Pro/Pro Duo Aktarı
m: 160Mbit/s (20MB/s)
En küçük yazma hızı: 15Mbit/s
En yüksek yazma hızı: 80Mbit/s (Yüksek Hı zlıPro Duo)
Micro (M2) Aktarı
m: 160Mbit/s
Fiziksel Büyüklükleri (Form Factor)
Standard ve Pro 50mm X 21.5mm X 2.8mm
Duo 31mm X 20mm X 1.6mm
Mikro 15mm X 12.5mm X 1.2mm
33
UYGULAMA
UYGULAMAFAALİYETİ
FAALİ
YETİ
İ
şlem Basamakları Öneriler
USB destekli dijital kameranı n kapalı
olduğ una emin olunuz.
Dijital kameraya uygun flaşbellek kartı
nı Bu işlem için cihaz ğı
kitapçı na
ve bataryayıyuvası na takı
nız. baş
vurunuz.
Cihazıaçı nız ve örnek çekim yapı
nız.
34
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ
RME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A. ÖLÇME TESTİ
35
6. Dock Station nedir?
A) Dijital kameraların bilgisayara bağ lantıları
nısağlamak için geliştirilmişbir bağlantı
arayüzüdür.
B) Dijital kameralardan yazı cıya veri aktarmak için geliş
tirilmişbir bağ lantı
arayüzüdür.
C) Kablosuz veri aktarı mıiçin geliştirişmişbir standarttı
r.
D) Veri aktarılmak istenen her durumda kablo kullanı m sıkıntı
sınıkaldı rmak için
geliş
tirilmişbir bağlantıistasyonudur.
7. Flaşbellek kartları
nın birim veri aktarı
m hı
zlarıneyle gösterilir?
A) 1X = 150KB/s
B) 1X = 1MBit/s
C) 1X = 150KBit/s
D) 1X = 1MB/s
9. Aşağ ı
daki parçalardan hangisi analog film video ve dijital video kameraları
n ortak
parçaları
ndan değ ildir?
A) CCD
B) Lens
C) FlaşBellek
D) Renk filtresi
10. Aşağıdaki özelliklerden hangisi yeni nesil dijital video kameralarda bulunmaz?
A) Titremeden kaynaklanan mercek kayması sorununu azaltan görüntü dengeleyici.
B) Geçmeli taramayla kayı t tekniğ
i.
C) Dijital görüntü iş
lemcisi.
D) Analog video ya da dijital video çı
kışı.
DEĞERLENDİ
RME
Ölçme sorularının çoğ unu doğ ru yanı şve eksiklerinizi gözden geçirmiş
tlamı seniz bir
sonraki öğrenme faaliyetine geçebilirsiniz.
36
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–2
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2
AMAÇ
Bu öğrenme faaliyetinde görüntü taramasıyapan tarayı cılarıve barkod okuyucuları
öğreneceksiniz. Tarama iş lemi yaparak görüntüyü sı kış
tı
rılmışresim formatı na çeviren ve
çeşitli özel iş aretleri tarayarak sayı sal kodlara dönüş üm yapan cihazlarda farklı
algılayıcı
ları
n kullanı ğ
ldıını ve bu cihazların kurulumları
nın nasıl yapı
ldığı
nıöğ reneceksiniz.
ARAŞ
TIRMA
Tarayı cı
larda kullanı
lan farklıalgı
layıcı
lar (lazer, optik, kamera, CCD vb.) hakkı nda
temel düzeyde bilgi edinip hangi teknolojinin hangi ş artlarda daha kullanı şlıolduğ unu,
birbirlerine göre üstün ve eksik yanları nı
, piyasada kullanı lan ve flatbed olarak bilinen
tarayıcılarda hangi ne tür bir tarama cihazı nın kullanı ldığınıaraş tırı
nız ve sonuçları
raporlayı nız.
2. TARAYICILAR
2.1. Tarayı
cı
lar
Tarayı cılar içlerindeki özel düzenek yardı mıyla herhangi bir nesneyi optik olarak
tarayan, taranan bilgiyi sayı sal bilgiye çeviren ve yazı lı
m aracı ğ
lııyla elde edilen sayısal
bilgiyi sı kıştı
rılmı şresim türü olan JPEG ya da baş ka bir türe çeviren cihazlardı r.
Tarayı cıların bir önemli özelliğ i de OCR (Optical Character Recognition) denen yazı lım
tekniğ iyle karakterlerin de taranı p bir metin dosyasıolarak kaydedilmesini sağlamaktı r.
2.1.1. Yapı
sıve Çeş
itleri
Tarayı
cı ı
lar genel olarak dört farklıtürde karşmı
za çı
kar:
37
Düzyataklı(Flatbed) Tarayı cılar: Taş ı
yı cı
düzenek yardı mı yla okuma kafası nın hareket
ettirildiğ i ve taranan nesnenin sabit bir yatak üzerine
yerleş tirildiği tarayı cıtürüdür. En yaygı n kullanılan
tarayı cıtürü olmasınedeniyle modülde bu tür
tarayı cılar anlatı lacaktı
r.
38
Bu öğ
elere ek olarak aş
ağı
daki malzemeler düzyatak tarayı
cı
ları
n yapı
sı
nda bulunur:
Şekil 2.6: Iş
ığı
n tarama kafasıiçinde hareketi ve CCD’ye ulaş
ması
2.1.2. Çalı
şma İ
lkesi
İ
lk zamanlarda tarayı cı
lar kendilerine özel yazı lımlar yardı mıyla taranan nesneyi
dosyaya çevirirdi. Bu durum tarayı cını
n baş ka bir bilgisayara bağ lanmasıdurumunda aynı
yazılımın ilgili bilgisayara da kurulmasınıgerektirirdi. Ayrı ca her firma kendine göre resim
düzenleme yazı lımıgeliş tirdiğinden bu durum kullanı cılar açısından can sı kıcıbir sorun
oluşturmaktaydı .
40
Şekil 2.10: Üzerinde fleuresan lambanı
n, yansıtıcı
aynaları n, optik merceğin ve CCD’nin yer aldığı
taşı
yıcı
Şekil 2.9: Tarayıcıyazılı
mının TWAIN
destekli bir resim iş
leme yazılı
mı
üzerinden çağrılması
Diğ er bir yöntemde, lens yardı mı yla resmin daha küçük üç kopyasıalı nır. Her bir
resim renk filtresi içinden geçer (kı rmı zı, yeşil ya da maviden biri) ve tarayı
cıCCD’den
gelen üç ayrıparçayıda birleş tirir. Bu tarama işlemi tek geçiş
te gerçekleş
ir.
Diğ er bir resim algılama teknolojisi CIS (Contact Image Sensor)’dı r. CIS sistemiyle
CCD, aynalar, filtreler, lamba ve mercek düzeneğ i ortadan kaldı rı
lmı şonun yerine kı rmı zı,
yeş il ve mavi renklerde ı şı
k yayan diyot (LED) satı rlarıgetirilmiş tir. Tarama alanı nın
geniş liğ i boyunca yayı lmış300-600 kadar resim algı layıcısıvardı r. Tarama iş lemi
baş latı ldığında beyaz ı şığ ı
n elde edilmesi için aynıanda bir satı r boyunca dizilmişkı rmı zı,
yeş il ve mavi LEDler yakı lı
r. Parlatı
lan resim algı layıcılar tarafı ndan yakalanı r. CIS
tarayı cılar daha ucuz, hafif ve ince olmakla birlikte CCD tarayı cıların kalitesini veremez.
41
2.1.3. Teknik Özellikleri
Tarayı cıların en önemli teknik özelliğ i
sahip olduklarıçözünürlüktür. Çoğ u düzyatak
tarayı cı 300X300dpi (dots per inch)
çözünürlüğ üne sahiptir. Tarayı cıların dpi
değ eri CCD ya da CIS dizisinin tek bir
satırında (x-yönündeki örnekleme oranı )
bulunan algı layıcısayı sı
yla iliş kilidir. Ayrı
ca
taşıyıcı yı hareket ettiren adı m motorun
hassasiyeti de (y-yönündeki örnekleme oranı )
dpi değerini etkiler. Ayrı ca adı m motor
sayesinde okuma kafası nın konumu tahmin
edilebilir. Elektrik kesilip geldiğ inde hareket
kafası rahatlı kla baş langı ç konumuna
getirilebilir.
Araş tırma Ödevi: Adı m motorun
Şekil 2.13: Adı
m motorun hassasiyeti y- teknolojide kullanı mı
yla ilgili farklıörnekler
yönündeki örnekleme değerini belirler bulmaya çalı şı
n. Neden adı m motorun tercih
edildiğ ini araş tırın.
Örneğ in 300X300 dpi çözünürlüğünde ve mektup boyutunda doküman tarayabilme
özelliğine sahip bir tarayıcının CCD’si her bir satı rı
nda 2550 algılayıcıbulundurur. Tek
geçişli bir tarayıcıdaysa algı
layıcısayı
sıbunun üç katı dır (7650). Şekil 2.13’te gösterilen
adım motoru 1 inçin 300’de biri adımda ilerleyebilir.
Bir diğer önemli özellik te keskinliktir. Keskinlik kullanılan optik düzeneğ
in kalitesine
ve kullanı lan ı
şık kaynağ ı
nı n parlaklığına bağlı dır. Parlak bir xenon lamba ve yüksek kalite
lensler daha berrak ve keskin bir görüntü elde edilmesini sağlar.
Bazıtarayı cıların 4800X4800 ya da 9600X9600 dpi çözünürlükte tarama iş lemi
yaptıklarıbelirtilmektedir. Ancak bu kadar yüksek çözünürlüklü tarama gerçek donanı msal
tarama değ eri değildir. Interpolation denen yazı lı
msal bir yöntemle tarama çözünürlüğü
yükseltilir. Bu çözünürlüğe yazı lımsal çözünürlük denir.
Interpolation yöntemiyle CCD tarafı ndan elde edilen resim bilgisinin araları
na
yazılımsal olarak pikseller yerleş tirilir. Örneğin donanımsal çözünürlük 300X300 dpi ve
yazılımsal çözünürlük 600X300dpi ise yazı lım tarafı
ndan her bir CCD algı
layı
cı
sıtarafı
ndan
ı
taranan bir piksele karşlı
k bir piksel eklenir.
Tarayı cı
lardan bahsedilirken kullanı lan bir başka terim de bit derinliğ i (bit-depth) ya
da diğer adı yla renk derinliğidir. Bu terim tarayı cı
nın yeniden üretebileceğ i renk sayısı
nı
belirtir. Her piksel standart gerçek rengin elde edilebilmesi için 24 bitlik renk bilgisine gerek
duyar. Piyasada satı lan bazıtarayıcıları
n 30bit ya da 36bit renk derinliğ ine sahip oldukları
belirtilmektedir.
Tarama iş leminin yapı
lmasıyalnı zca sürecin bir parçasıdır. Diğer bir önemli özellikte
tarayı
cının hangi veri arayüzüyle bilgisayara bağlandı ğıdır. Genel olarak aş ağıdaki bağlantı
arayüzleri kullanılı
r:
42
Paralel: Paralel port üzerinden yapı lan bu bağlantıen yavaşbağlantıyoludur. Paralel
portlu bir yazı
cıyla paralel portlu bir tarayıcıaynıanda bilgisayara bağ lanabilir. Bunun için
tarayıcıüzerindeki ikinci bir bağ lantınoktasıkullanı lı
r. Yazıcı
yla tarayıcıçift yönlü paralel
port kablosuyla birbirlerine bağ lanır, ardından tarayıcıüzerindeki bilgisayar bağ lantı
noktasından bilgisayara bağ lantıkurulur.
43
Özel olarak tasarlanmı ş barkod okuyucusuyla barkod etiketi okutulduğ unda
bilgisayara ilgili sayı
da karakterden oluş an ürün bilgisi girilir. Bilgisayarın bağ
lıolduğ u ana
sunucuya daha önceden girilmişolan bir veritabanı ndan ürün bilgisinin hangi ürüne karş ılı
k
geldiğ ine bakılır. Veritabanına ilgili ürünün tüm bilgileri girilmişolduğ undan bilgiler çıktı
olarak ekrana ya da kağı da aktarı
lır.
2.2.1. Yapı
sıve Çalı
şma İ
lkesi
Bir barkod okuyucusu temel olarak tarayı cı, kod çözücü ve veri aktarı m Kablosu
parçalarından oluş ur. Tarayıcıbarkod işaretlerini (çizgiler ve boş luklar) algı
lar ve bu bilgiyi
kod çözücüye gönderir. Kod çözücü elde ettiğ i iş aret bilgilerini uygun elektriksel çı kışa
çevirir ve bilgisayar diline çevrilmişbilgiyi (çoğunlukla ASCII karakter bilgisi) veri aktarı m
katıyardı mı yla bilgisayara gönderir.
Kalem Türü Barkod Tarayı cı: Çubuk ş eklindedir ve ucunda ı şık kaynağıve ı şık
kaynağ ının yanı na yerleş tirilmişfoto diyot bulunur. Tarayı cı
nı n ucu taranacak barkod
etiketin çizgileri üzerinde yumuş ak hareketlerle gezdirilir. Foto diyot ı şık kaynağ ından
yansı yan ı şığ
ın şiddetini ölçer ve barkod etiketindeki şekillere bağ lıolarak elektrik dalgası
üretir (Şekil 2.17). Barkod tarayı cı
sıüretilen biçimlendirilen elektrik dalgası nıkod çözücüye
gönderir. Kod çözücü dalga ş eklini geleneksel bilgisayar verisine (ASCII kodları na)
dönüş türür.
Kamera TabanlıBarkod Okuyucu: Yüksek hı zda fotoğraf çeken bir video kamera
bulundurur. Barkod etiketinin fotoğ rafıçekilir ve sayı sal resim iş leme (Digital Image
Processing) teknikleriyle barkod etiketi çözülür (Trafik polislerinin plaka okuyan cihazları
ya da OGS giş elerinde bulunan kameralar gibi).
45
gibi kullanabilirsiniz. Okuma iş ğ
lemini yaptıını
z anda ilgili kod veri girişalanı
na yazı
lı
r ve
enter tuşuna bası lı
yormuşgibi iş
lem sonlandırı
lı
r.
46
UYGULAMA
UYGULAMAFAALİYETİ
FAALİ
YETİ
Paralel Port Tarayı
cını
n Kurulumu
İ
şlem Basamakları Öneriler
Paralel portlu tarayı cıyıbilgisayarını zın
Tarayı cı
nı
n beslemesini kesin.
yakı nı
nda düz bir yere yerleş tiriniz.
Eğ er sistemde paralel port bir yazı cı da
varsa uygun bir kablo yardı mı yla
yazı cı yıtarayıcının üzerinde yer alan
Tarayı cıyla birlikte gelen paralel port
yazı cı bağlantı noktası na bağlayı n.
kablosunun 25pinlik erkek konektörünü
Sonuç olarak bilgisayara bağ lantı
kapalı durumdaki bilgisayarı n paralel
tarayı cıüzerinden yapı lır.
portuna bağ layını
z. Kablonun diğer ucunu
Dikkat: Aynıanda iki paralel cihazı n
tarayıcıya bağ layı
nı z.
çalı şmayacağ ını unutmayı n.
Cihazlardan biriyle olan iş inizi
bitirdikten sonra diğ er cihazıkullanı n.
Bazıtarayı cılarda güç tuş u yoktur.
Tarayı cınızıaçı nı
z. Adaptörü prize bağ ladı ğ ı
nızda tarayı cı
açı lı
r.
Bilgisayarı nızı açı nız. Bilgisayarı nız
açıldıktan sonra iş letim sisteminizin
Eğ er herhangi bir uyarıalmadı ysanı z
ekranı nda sisteme yeni bir donanı m
işletim sisteminizin ‘Denetim Masası ’
yüklendiğ ini belirten bir uyarı çı kar.
konsoluna gidin ve yeni donanı mıelle
Yönergeleri izlemeniz durumunda ve
(manuel) yükleyin.
tarayıcınızla birlikte gelen yazı lımı
yüklediğinizde kurulum tamamlanmı ş
tır.
47
USB Port Tarayı
cını
n Kurulumu)
İ
şlem Basamakları Öneriler
Tarayı cı
nı zı düz bir zemine ve Tarayı cı
nı n beslemesini kesin.
bilgisayarı nızın yakı
nına yerleştiriniz.
Tarayı cı
yla birlikte gelen yazılı m CD’sini Bazıtarayı cıları
n cihaz bilgisayara
bilgisayarı nıza takı
nız ve kurulum iş lemini bağlandı ktan sonra kurulması
gerçekleş tiriniz. gerekebilir. En iyi kurulum seçeneğini
öğrenmek için tarayı cını
zla birlikte
gelen teknik dökümanı inceleyin.
48
NOT: Taş ıma sı rası
nda okuma kafası nın sallanması nıengellemek amacı yla
bazıtarayıcı ları
n arka taraflarına emniyet kilidi konulur. Tarama işleminin yapılabilmesi için
emniyet kilidini açmayıunutmayı n. Ayrı ca cihazınızla birlikte gelen teknik dökümanları
mutlaka inceleyin. Cihazı nızın kalibrasyonu ve en iyi kullanı mıyla ilgili yapılması
gerekenleri teknik dökümanlarda bulabilirsiniz.
49
ÖLÇME
ÖLÇMEVE
VEDEĞ
DEĞERLENDİRME
ERLENDİ
RME
Bu bölümde 2 nolu öğ renme faaliyetinde anlatı lan konular hakkında bilginizi ve
yeteneğinizi ölçmek amacıyla farklıtürden sorular sorulacak ve uygulamalıtest yapı
lacaktır.
Maddeleri duyarlılı
kla yanı
tlamanı z önerilir.
A. ÖLÇME TESTİ
1. Tarayıcıokuma kafası
nıhareket ettiren hangi motordur?
A) Servo motor
B) DC motor
C) Adım motoru
D) Fan motoru
2. Tarayı cı
larda x-yönündeki donanı msal çözünürlüğ
ü ne belirler?
A) Kullanı lan ışağa duyarlımalzemenin fotohücre sayı
sı
B) Kullanı lan fleuresan lambanınışıkş iddeti
C) Hareket motorunun adı m hassasiyeti
D) Interpolation hızı
4. TWAIN için aş ağ ı
da söylenenlerden hangisi yanlı ştır?
A) Tarayıcıyla bilgisayar arasında oluş turulmuşortak bir iletiş im dilidir.
B) TWAIN sürücüsü TWAIN standardı nıdestekleyen herhangi bir uygulamayla
tarayı
cıarası nda bir yorumlayı cıolarak çalışı
r.
C) TWAIN standardıtarayı cılara tak ve çalıştı
r özelliğ i kazandıran bir standarddı
r.
Tarayıcıyıbilgisayara bağ larsınız ve sürücü yüklemenize gerek yoktur.
D) TWAIN destekli bir uygulama üzerinden yine bu desteğ e sahip bir cihazı
kullanmak için ilgili cihazın bütün özelliklerinin bilinmesine gerek yoktur.
6. Yazılı
msız gelmişbir barkod tarayı
cı
nı
n hangi konektöre bağlanmasıolası
dır?
A) PS/2 B) USB C) FireWire D) RS-232
DEĞERLENDİ
RME
Ölçme soruları
nın çoğ unu doğ ru yanı şve eksiklerinizi gözden geçirmiş
tlamı seniz
modül değ
erlendirmeye geçebilirsiniz.
50
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
A. ÖLÇME TESTİ
1. Aş
ağı
dakilerden hangisi barkod tarayı
cı lan bir teknik değildir?
larda kullanı
A) Barkod etiketinin baş tan sona taranarak çubuk ve boş lukların geniş
liğine uygun
elektrik sinyali üretilmesi.
B) Lazer huzmesinin barkod etiketi üzerine tutulmasıve geri dönen lazerde meydana
gelen değiş imin elektrik sinyallerine çevrilmesi.
C) İ
çinde bulunan dönen bir disk yardı mı yla resmin taranmasıve bir resim algı layı
cısı
üzerine düş ürülerek kodları n elektrik sinyallerine çevrilmesi.
D) Barkod etiketinin fotoğ rafı
nın çekilip dijital resim işleyicisi yardımıyla kodların
belirlenmesi.
2. Aş
ağı
dakilerden hangisi bir tarayı
cı
da adı
m motorun tercih nedenidir?
A) Daha hızlıdır.
B) Kontrol edilmesi daha kolaydı r. Açı
sal hareket özelliği olduğundan o andaki
hareket konumu belirlenebilir.
C) Daha seri hareket özelliğine sahiptir.
D) Daha az akı m çeker.
3. Aş
ağı
daki parçalardan hangisi düzyatak tarayılarda bulunmaz?
cı
A) Otomatik odaklama
B) CCD
C) Lens
D) Optik zoom
A) HDD
B) CF
C) MiniDV
D) DVD
51
B. PERFORMANS TESTİ
4) Flaşbellek kartı
nıdijital kameraya takabiliyor musunuz?
5) Dijital kameranı ğ
n kullandııbatarya türüne uygun batarya
takabiliyor musunuz?
6) Dijital kamerayıbilgisayara takı p görüntü aktarı
mıyapabiliyor
musunuz?
7) Çektiğ iniz fotoğrafı
n ne kadarlı
k yer kapladığını
hesaplayabiliyor musunuz?
8) Optik ve dijital zoom arası
ndaki farkıayı
rt edebiliyor musunuz?
9) Dijital kameranı
n analog çış
kıı
ndan televizyon bağ
lantı
sı
yapabiliyor musunuz?
10) Diğer aksesuar bağlantı
ları
nıyapabiliyor musunuz?
Tarayı
cı
lar
1) Düzyatak tarayı
cı
yıbilgisayara yükleyebiliyor musunuz?
2) Tarayı
cıkalitesini belirleyen unsurlarıbiliyor musunuz?
3) Tarama iş
lemi yapabiliyor musunuz?
4) TWAIN destekli bir yazı
lı
m üzerinden tarama iş
lemi
başlatabiliyor musunuz?
5) Barkod tarayı
cı
nın bilgisayar bağlantı
sı
nıyapabiliyor musunuz?
6) Farklıbağlantıarayüzlerini ayı
rt edebiliyor musunuz?
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
52
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-1 CEVAP ANAHTARI
1 D
2 B
3 C
4 A
5 B
6 D
7 A
8 D
9 C
10 B
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2 CEVAP ANAHTARI
1 C
2 C
3 B
4 C
5 B
6 A
MODÜL DEĞERLENDİ
RME CEVAP ANAHTARI
1 C
2 B
3 D
4 A
5 B
53
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR
ÇAKIR Ali Yavuz, Hakan KARATAŞ, Mehmet ÖNDER, Biliş im
Teknolojilerinin Temelleri I: PC Donanı
m ve Yazı
lı
m Yardı
mcıKitabı,
Sistem, İ
stanbul
54
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
Ron White, Timothy Edward Downs, How Computers Work, QUE, 8th
Edition, 2005, Indiana Polis
GENÇ H. Hakan, PC Donanı
mıDers Notları
http://electronics.howstuffworks.com/digital-camera.htm/printable (Haziran
2006)
http://www.howstuffworks.com/camcorder.htm/printable (Haziran 2006)
http://www.canon.com/technology/d35mm/index.html (Haziran 2006)
http://www.canon.com/technology/dv/index.html (Haziran 2006)
http://www.canon.com/technology/dc/index.html (Haziran 2006)
http://www.sony.com.tr (Haziran 2006)
http://www.sony.com (Haziran 2006)
http://www.shortcourses.com/choosing/how/03.htm (Haziran 2006)
http://www.howstuffworks.com/scanner.htm/printable (Haziran 2006)
http://www.extremetech.com/article2/0,1697,1157541,00.asp (Haziran 2006)
http://www.canon.com/technology/scan/index.html (Haziran 2006)
http://support.gateway.com/s/tutorials/Tu_842279.shtml (Haziran 2006)
http://www.howstuffworks.com/upc.htm/printable (Haziran 2006)
http://www.taltech.com/TALtech_web/resources/intro_to_bc/bcpwork.htm
(Haziran 2006)
55